ОБЛЫСТЫҚ ҚОғАМДЫҚ-САЯСИ ГАзеТ

www.zhaikprEss.kz

Бейсенбі,3 қазан 2013 жыл№122 (19883)

+ 9 0С

+ 3 0С

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған oral_oniri@inbox.ru

3

АУыл­АйМАҚ

КЕРУЕН САРАй

Сыйласаңызкәріңді...

Орал өңірі

Жәнібекте құрылысқызып тұр

24

12

Қысқа-нұсқа. Қазанның 3­4­і күндері Орал қаласында «Травмато­логия мен ортопедияның дамуындағы заманауи аспек­тілер мен басым бағыттар» тақырыбында травматологтар мен ортопедтердің халықара­лық конференциясы өтеді.

Жиынға Германия, Ресей, Бельгия, Өзбекстан, Қырғыз­стан, АҚШ, Польша және Австрияның өкілдері қатысып, өзара тәжірибе алмасады.

. БҚО әкімдігінің мемле­кеттік қызметкерлерді оқыту базасында облыстық мемлекет­тік қызмет істер басқармасы­ның бірлесуімен «Мемлекеттік қызметтің жаңа моделі және БАҚ, қоғамдық ұйымдармен байланыс» атты оқу өтті. Оқуды ҚР мемлекеттік қызмет істе­ рі агенттігі БҚО бойынша де­партаменті басшысының орын­басары М.Нұртазин жүргізді. . Батысқазақстандық қар­жы полицейлерінің бастама­

Қайырымдылық қанат жайып келеді

Кеше облыстық білім басқармасының басшысы Айгүл Мыңбаева мен балалар құқығын қорғау басқармасының басшысы Әли Масалимов «Мектепке жол» акциясының қорытындысы туралы баспасөз конференциясын өткізді.

Осымен алтыншы мәрте өткізілген “Мектепке жол” акциясы арқылы об­лысымызда 78746 бала 339,124 млн. теңгенің материалдық көмегін алған.

Батыс Қазақстан облыстық білім басқармасының бастығы Айгүл Мыңбаеваның айтуынша, биылғы акция барысында 18 485 мыңнан астам оқушыға 84,628 млн. теңгеге көмек көрсетілген. Оның 41,283 млн. теңгесі – демеушілердің көрсеткен қайырымдылығы. Ал былтыр 15503 оқушыға 59,180 млн. теңгеге жәрдем берілген болатын. Әлеуметтік жағы­нан қорғалмаған отбасыларды анық­тау үшін мектеп жасындағы балалар­дың үйлерін аралау шараларына 8820 мұғалім қатысқан.

Облыстық балалар құқығын қор­ғау басқармасының басшысы Әли Масалимов әлеуметтік жағдайы тө­мен отбасы балаларына материалдық көмек көрсетіп жүрген демеушілер жыл сайын көбейіп келе жатқанын айтты. Жиында акцияға зор үлестерін қосқан Орал қаласы мен Теректі ауда­нында ішкі істер бөлімдері, Бөрлі ауданында “ҚПО б.в.” компаниясы, «АқсайГазСервис» АҚ, «Конденсат» АҚ, «Эдельвейс» сауда үйі, «Иргалиева» ЖК, Жаңақала ауданында «Хафиз», «Сатым» шаруа қожалықтары, Зе­ленов ауданында «Киргенев» ЖК, Қазталов ауданында «Жалпақтал СУ» ЖШС, «Нұр Отан» ХДП­ның облыстық бөлімшесі, Сырым ауданында «Есе­нова» ЖК, «Нази» ЖШС сияқты біраз мекеме басшыларының аты­жөні іл­типатпен аталды.Өз тілшілерімізден

Нұрлыбек РАХМАНОВ,«Орал өңірі»

сымен төрт интернет­казино сайты жабылды.

Департамент сондай­ақ про­куратура органдарына соған ұқсас тағы да 59 сайтты жабу туралы ұсыныс түсірді.. Шыңғырлау ауылдық ок­ругі әкімдігі арақ ішіп, балала­рына қарамай, масылдыққа бой алдырған әйелдерді бақылауға алды. Оларды салауатты өмірге бейімдеу бағытында жұмыстар өз нәтижесін беруде.

Мәселен, тиісті сала қызмет­керлерінен құралған топтың әрбір рейді кезінде айқаймен қарсы алатын бір әйелдің таяу­да өзгергені байқалды. Ол балаларына қарап, көп ойлан­ғандығын, өзінің дұрыс жолға түсуге бағыт алғанын айтады.. Кеше Орал қалалық мәслихатының нормативтік­құқықтық мәселелер және жұртшылықпен байланыс жө­ніндегі тұрақты комиссиясы­ның көшпелі отырысы өтті. Онда Зашаған және Деркүл кенттерінде құқық тәртібін

сақтау шаралары туралы мә­селе қаралды.. Тасқала ауданының әкім­дігінде суицидтің алдын алу жолдарын қарастыруға бағыт­талған семинар кеңесі өтті. Кеңесте мекеме басшылары, ауылдық округ әкімдігінің ма­мандарымен мектеп дирек­торының тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары, психологтар қатысты.. Батыс Қазақстан облы­сында 26­28 қыркүйек аралы­ғында өткізілген «Арқан» жедел алдын алу шарасы кезінде 17 мал ұрлығы тіркелді.

Облыстық ішкі істер депар­таментінен түскен мәліметке қарағанда, соның 14­і ізі суы­май ашылып, ұрланған 40 бас малдың 16­сы иелеріне қай­тарылған.. Бөкей орда ауданындағы “Нарын” вокалды аспаптар ан­самблінің сахнада көрермен қошеметіне бөленіп келе жат­қанына 40 жыл толды.

Оралдан – Мәскеуге

АҚПАРАТБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

2oral_oniri@inbox.ru

Шараға қатысқан облыс әкімі Нұрлан Ноғаев барша мұғалім­дерді кәсіби мерекелерімен құт­тықтады.

­ Күн­түн демей еңбектеніп тәрбиелеген шәкірттеріңіз төккен маңдай тер, кеткен көз майлары­ңызды ақтауда. Өткен 2012­2013 оқу жылында ҰБТ көрсеткіші бо­ йынша облысымыз Астана мен Алматы қалаларынан кейін үшін­ші орында, ал облыстармен са­лыстырғанда бірінші орында тұр. Бұл – жай ғана көрсеткіш емес, сіздердің тынымсыз еңбектеріңіз­дің дәлелі. Білімді, тәрбиелі, адам­гершілігі зор, өзіне сенімді өске­ лең ұрпақ қана қоғамның, заман­ның қойған талаптарына төтеп бере алады. Атқарып жүрген игі істеріңіз жемісті болсын! – деді Нұрлан Асқарұлы. Облыстың үз­ дік деп танылған білім беру меке­

Мейрам қарсаңындағы құрмет

Сейсенбі күні облыстық қазақ драма театрын-да ұстаздар күніне арналған мерекелік бал өтті. Оған ардагер ұстаздар, білім беру ісін-де жетістіктерге жеткен мұғалімдер, облыстық, қалалық, аудандық білім мекемелерінің басшылары қатынасты.

мелерінің директорлары Надеж­да Шиганакова (Бөрлі ауданы, Ақсай қалалық №3 мектеп), Серік Қарабалин (Жәнібек ауданы, Ғ.Аб­дуллин атындағы ЖОББМ), Сайра Тілеужанова (Орал қалалық эсте­тикалық бағыттағы мектеп­гимна­зия) және Найля Ғалиева (Орал «Сервис» технологиялар коллед­жі) облыс басшысының қолынан марапат пен бағалы сыйлық алды.

Ұстаздар қауымын облыстық мәслихаттың хатшысы Мәлік Құлшар, ұстаз Светлана Бисемба­ева, М.Өтемісов атындағы БҚМУ ректоры Асхат Иманғалиев, облыс­тық кәсіподақ комитетінің төра­ғасы Г.Тұрғанәлиев құттықтады. Жиында республикалық «2012 жылдың үздік педагогы» байқауы­ның жеңімпаздарына қошемет көрсетілді. Сондай­ақ білім меке­мелері директорларының үздік

орынбасарлары, үздік педагогтар құрметпен ортаға шақырылып, марапатталды. Аз ғана уақытта шеберліктерін көрсетіп, жетістік­терге жетіп үлгерген жас маман­дар да назардан тыс қалмады. Аталмыш салаға демеушілік таны­ тып жүрген «Цеснабанк» дирек­торы Жанар Агзам, ҚазИИТУ ғы­лым­білім кешенінің президенті Ақсерік Әйтімов, жеке кәсіпкер Жаңылсын Есенова, «Жайықмұ­ най» компаниясының департа­мент басшысы Вячеслав Дружи­нин, «АзияТехСтрой» ЖШС дирек­торы Армат Әлімбетов естелік сыйлықтармен марапатталды.

Мерекелік шарада оқушылар­дың түрлі ән­би ұжымдары өнер көрсетті.

Суретті түсіргенАрман МӘМБЕТОВ

Нұрлыбек НҰРЛАНҰЛЫ,«Орал өңірі»

Бұл бағдарламаның басты мақ­саты – 2013­2015 жылдары «Ба­тыс Қазақстан ЭЖТК» АҚ желілік нысандарын қайта құрылымдау, сөйтіп, техникалық­экономикалық тиімділікке қол жеткізу. Аталған инвестициялық бағдарламаның жүзеге асырылу барысын бақылау мақсатында жақында ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігі облыстық департаментінің қыз­меткерлері «Батыс Қазақстан ЭЖТК» АҚ­ның нысандары бойын­ша пресс тур ұйымдастырды.

Ең алдымен Бөрлі ауданы ау­ мағында орналасқан «Батыс Қа­зақстан ЭЖТК» АҚ­ның Ақсай қа­ласындағы филиалына барған ұйымдастырушылар ондағы же­ текші мамандармен кездесті. Аталмыш мекеменің бас инженері Владимир Гуреевтің айтуынша, мекеме Бөрлі ауданы аймағын

Былтыр «Батыс Қазақстан ЭЖТК» АҚ-ның 2013-2015 жылдарға арналған қолданыстағы активтерін жаңғырту бойынша инвестициялық бағдарламасы жасалып, оны ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі мен ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Батыс Қазақстан облысы бойынша департаменті бекіткен болатын.

Ақсайда жарық сөнбейді

Дамуы тұрақты, халық саны кемімеген ауданда әлеуметтік нысандар саны жыл өткен сайын артып келеді. Жаңадан салынып, жөнделіп жатқан нысандардың құрылыс сапасын көрмекке келген облыс әкімі құрылысы аяқталуға таялған, бір ауысымда 250 адам қабылдайтын емханаға бас сұқты.

­ Мына бағасы қымбат рент­ген аппаратын Мәскеу облысы­нан алдырғандарыңыз көңілге қонымсыз әрі отандық өндірісті қолдау керек деп жатырған кез­ де өте орынсыз әрекет деп ба­ғалаймын. Неліктен Ақтөбедегі рентген зауытының өнімін алма­ дыңыздар? Ол да сапалы өнім шығаратын өндіріс орны, ­ деп өңір басшысы мердігер «Домо­ строитель» өндіріс кооперативі­нің өкіліне сауал тастады. Ол ке­ зегінде жобадан қиыс аттамаға­нын, тапсырыс берушілердің өті­ніші осындай болғанын айтып ақталды.

Облыс басшысы бұдан кейін ауданды сумен қамтитын резер­вуар құрылысына соқты. Бұл жерде құбырға қатысты мәселе барын біліп, оны шешуде қолы­нан келген көмекті аямайтынын айтты. Сонан соң күрделі жөн­деуден өтіп жатқан Жаңақала орта мектебіне ат басын бұрды. Республикалық бюджеттен бө­лінген 66,7 млн. теңге мектепте­гі сыныптарды жөндеуге емес, жылыту жүйелерін, дәліз еденін, электр сымдарын және тағы басқаларды жаңартуға есепте­ ліп аударылған.

Жақында жаңа орынға қоныс аударатын орталық ауруханаға

да бас сұққан облыс әкімі заман талабына толық жауап бере ал­майтын әрі ауданның саны өсіп келе жатырған халқына қызмет етуге тарлық ететін ғимаратты аралап, қызметкерлерімен ди­дарласты. Перзентханада гине­ колог Сағадат Дайырқызы аудан­да жыл сайын 500­600 сәби өмір­ге келетінін, алтын құрсақты ана­ лар саны кемімегенін, жыл сайын нәресте көтерушілер саны ар­туда екендігін жеткізді. Өз кезе­гінде аудан әкімі Лавр Хайретди­нов Жаңақалада дәрігерге деген сұраныс жоғары болғанымен, маман келмей отырғанын мәлім­деді.

­ Ауданға келген сапарымда күрделі жөндеудегі және жаңа­ дан салынып жатырған нысан­ дарды аралап, атқарылып жатыр­ған жұмыстардың сапасымен та­ныстым. Бұрынғы үлгі жобамен салынған аурухана жергілікті жұрттың қажетін өтей алмауда. Сондықтан жаңа емхананы көп ұзамай іске қосу жоспарланып отыр. Сөйтіп, жаңақалалықтарға сапалы медициналық қызмет көрсетілетін болады. Мектептің күрделі жөндеуі де жуық арада аяқталмақ. Аудан орталығын ауыз сумен қамту күрделі мәселе бо­лып келген болатын. Облыстық, республикалық бюджеттен бө­ лінген қаржыны пайдалана оты­рып, сапалы ауыз су жеткізу мәселесі де жақын арада шеші­ мін табады, ­ деді сапар соңын­да БАҚ өкілдеріне сұхбат берген Нұрлан Асқарұлы.

Қаһарман ЗИНУЛЛИН,Жаңақала ауданы

Таяуда Жаңақала ауданына іссапармен келген об-лыс әкімі Нұрлан Ноғаев күйші Тұяқберді Шәмеловке тұрғызылған кесененің ашылуынан кейін аудан орталығындағы бірқатар нысандарды аралап шықты.

“Отандық өнімді неге алмадыңыз?”

жарықпен қамтамасыз етеді. Бүгін­гі таңда мекеме қарамағында 12 подстанция жұмыс істеп тұр. Бас инженер аталған инвестициялық бағдарламаға сәйкес электр желі­лері мен бірқатар тіреулердің жа­ңартылғанын жеткізді. Мысалы, бұл кәсіпорынға қарасты барлығы 350 шақырым электр желісі бол­са, соның 43 шақырымына желі ауыстырылған. 88 шақырымдық электр желісі жаңғырту кезегін күтіп тұр. Аудандағы жоғары вольт­ты ВЛ­35 кВ «Қазақстан­Тихонов» бағытындағы ұзындығы 22,03 км электр желісін ауыстыруға 74 703,0 мың теңге жұмсалды. СНВС­110 габаритті емес темірбетон тіре­улер қазіргі заманғы СВ 164­12 маркалы жаңа тіреулерге ауыс­тырылды. Жаңа норматив бойын­ша АС­35 желілерін АС­70 жаңа желілері алмастырды. ВЛ­35 кВ

жаңғыртудың нәтижесінде электр шамы бұрынғыдай жиі сөнбейтін болды. ВЛ­35 кВ пайдалануға жә­ не жөндеуге кететін шығын мөл­шері азайды.

Бұдан соң ұйымдастырушылар «Ақсайгазпромэнерго» АҚ­ға ба­ рып, аталмыш мекемеде жүзеге асырылып жатқан жұмыс барысы­ мен танысты. «Ақсайгазпромэнер­ го» АҚ­ның бас директоры Рус­лан Кушмановтың сөзінше, бұл кәсіпорын Ақсай қаласы мен Қа­рашығанақ кен орнына электр энергиясын тасымалдайды және ауыз су беру қызметімен айналы­сады. Электр желісінің жалпы ұзындығы 247 шақырымды құрай­ды, оның ішінде 0,4/6/10/110 кВ әуелік қуат беру желілері және ка­бельді желілер. Мұнда қазіргі таң­да 6 подстанция жұмыс істеп тұр. Сумен қамтамасыз ететін құбыр желісінің ұзындығы 60 шақырым, су тазартқыш станциялардың өнім­ ділігі тәулігіне 4000 текше метр­ді құрайды және үш ұңғыма бар. Бұл кәсіпорынның ҚМГКК­дағы сумен жабдықтау жүйесін қайта құрылымдау және жаңғырту ин­вестициялық бағдарламасының жалпы құны 71 943 мың теңге жә­не бұл бағдарлама 2012 жылдың 1 шілдесі мен 2013 жылдың 31 желтоқсаны аралығында жүзеге асырылуы тиіс.

Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі»

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл3

oral_oniri@inbox.ru

ҚоғАм

Оралдан – Мәскеуге

Қазанның 2-сі күні об- лысымыздағы мал бор-дақылау алаңынан Ресей- дің мәскеулік нарығына қазақстандық еттің алғаш-қы партиясы – 20 тонна ірі қара мал еті жөнелтілді. Бұл - қазақстандық өн-діруші мен ресейлік компа-ния, сауда индустриясында жұмыс істейтін Москво-рецкий сауда үйі арасында жылдың соңына дейін 500 тонна ет жеткізу жөніндегі өткен аптада жасалған келісімшарттың бастауы.

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕвА, «Орал өңірі»

Қазақстаннан етті экс­порттаушы еліміздің ба­ тыс өңірінде орна­

ласқан «Grown батыс» ЖШС­ның қазіргі заманғы бордақылау ала­ңы, дамыған инфрақұрылымы бар. Нысанда 8640 ірі қараны ұс­ тайтын мал өсіру кешені, тоңа­зытқыш жабдықтары, ет комбина­ты, астық сақтау қоймасы мен құ­ рама жем зауыты жұмыс істей­ді. Құны 3571,9 млн. теңгені құ­райтын жоба «ҚазАгро» ұлттық холдингі құрамындағы еншілес компания «ҚазАгроӨнім» АҚ­ның қатысуымен мемлекеттік­жеке меншік әріптестік аясында «жан­данды». Айта кетерлігі, биылғы шілде айында «ҚазАгро» басшы­сы Дулат Айтжановтың ресейлік импортер өкілдерімен кезде­ суінде қазақстандық ет өндіруші­лердің Мәскеу сауда жүйелеріне кірудің өзекті мәселелері талқы­ланған болатын. Кездесу бары­

сында ресейліктер отандық ет­ тің құнарлы сипаттары мен дәмдік қасиеттері арқасында Ресейдің мәскеулік нарығында премиум­класс өнімі ретінде жайғаса алатынын айтқан еді.

Қазіргі уақытта бордақылау алаңында 4 мыңнан астам ірі қара мал бағылуда. Мал басы жоспарлы түрде көбейтілуде. «Grown батыс» ЖШС­ның дирек­ торы Евгений Алиев өз өнім­дерінің сапасына сенімді, сон­ дықтан оны кез келген нарыққа ұялмай шығаруға әзір. Мәскеу­ лік әріптеспен арадағы келісім­шарттың шектеулі мерзімі жоқ, бірақ жеткізілуі тиіс еттің көле­мі аз емес. Қойылатын талап та жоғары. Компания Орал, Атырау базарларынан бөлек Ресейдің орталық аймақтарына да ет жет­кізеді. Биылғы көктемнен бері келісімшартқа сәйкес ресейлік логистикалық компанияның бі­

рімен Самара облысына 40 тон­ наға жуық ет жөнелтілді.

– Ең басты кедергі ресейлік малдәрігерлік бақылау дерекқо­ рында Батыс Қазақстаннан әке­лінетін ет өнімдерін кіргізуге шектеу салынуы болды. Ауыл шаруашылығы министрлігінің жауапты бөлімдерінің жұмыс­тануы арқасында бұл шектеулер жуырда ғана алынды. Логисти­калық, техникалық түйткілдер бар, бірақ олар ретімен шешілу­де. Басты түйін шешіліп, енді Ре­сейге ет шығару әлдеқайда же­ ңілдеді, ­ деді Евгений Алиев. Оның айтуынша, Мәскеуге жет­ кізілетін еттің бағасы 170 рубль болғанымен, кәсіпорын шығын­сыз жұмыс істеуде. Әрине, баға көңілден шықпағанымен, еттің сапасына және өнім жеткізудің тұрақтылығына кірпияз мәскеу­ліктердің көзін жеткізіп алған маңызды. Үлкен істер осындай

кішкентай қадамнан басталса ке­рек.

– Қазақстанның ет экспорт­тау әлеуетін арттыру бағдарла­масының жүзеге асырылуының бір көрінісі бұл. Қазақстан еті Ресейдің нарығына қадам басты. Кедендік кеңістік жағдайында біздің нарыққа Ресейден, Бела­руссиядан арзан ет әкелінуде. Мәскеу нарығына сапалы ет ұсынатын «Grown батыс» ком­паниясынан өзге құрылым жоқ. Бүгінде қазақстандық еттің өзін­ дік құнын төмендетіп, сапасын арттыру және өзге нарықтар­ ға шығу бағытында жұмыстану­дамыз, – деді «ҚазАгроӨнім» АҚ­ның БҚО­дағы өкілі Киікбай Ай­даралиев.

«Grown батыс» ЖШС­ның ди­ректоры Евгений Алиев жыл соңына дейін Мәскеуге апта са­ йын 20 тонна ет өнімдері тоңа­зытылған және боршаланған түрде вакуумдық орамада жет­кізілетінін айтты. Евгений Алиев өздері өндіріп отырған өнімнің сапасына кепілдік бере отырып, Мәскеудің Кремліне премиум­класс ет өнімдерін жеткізуге да­йын екендерін мәлімдеді.

Кеше қоғам қайраткері Қуаныш­бай Төлебаевтың отбасылық мұ­ражайының ашылу салтанаты өтті.

Облыс әкімдігі, облыстық ішкі саясат, мәдениет басқармалары ұйымдастырған шараға соғыс және еңбек ардагерлері, ғалымдар, ҮЕҰ және БАҚ өкілдері қатысты. Жиын барысында сөз алған облыстық ішкі саясат басқармасы басшысының міндетін атқарушы Айгүл Есекенова аға буын өкілдерін облыс әкімінің атынан төл мерекелерімен құттық­ тап, «Зерде» қоғамдық қорының төрағасы Қуанышбай Төлебаев­ қа өңіріміздің дәстүрлі ән­күйле­ рінің таспалар жинағын сыйға тартты.

Жиналған жұртшылық мұндай мұражай республика көлемінде жоқ екенін айтып, жас ұрпақ тәр­биесіне оның қосар үлесі көп бо­латынын тілге тиек етті.

Бұл шараның толық нұсқасын газетіміздің алдағы санынан оқи аласыз.

Отбасылық мұражай ашылды

Өз тілшілеріміз

Кеңес Одағының Батыры Мән­шүк Мәметованың туғанына 91 жыл толуына орай «Батыр қыздар бейнесі – әдебиетте» атты салта­натты шара өтті.

Батыр атындағы мемориалдық мұражайда өткен шараға Мәншүк­тің тумасы М.Таңқанов, Ақтөбе қа­ ласынан әлиятанушы Ғ.Байдербес және өлкетанушы Ж.Ақбай, «Фрон­ товичка» клубының төрайымы А.Митрохина, М.Мәметова атында­ғы №27 мектеп­гимназияның оқу­ шылары қатысты. Кешке қаты­сушылар Әлия мен Мәншүк ту­ралы көрмені тамашалап, қонақ­ тардың естелік әңгімелерін тың­дады.

Кеш Ә.Молдағұлова атындағы №38 мектеп­гимназияда жалғасты. Мерекелік шараға Ақтөбе қаласы­нан арнайы келген «Әлия гүлі» ан­самблі өнер көрсетті.

батыр қыздарел есінде

көрмеденҚұР ҚАЛмАңЫз!

Нұртас САФУЛЛИН, «Орал өңірі»

“Қазгидромет” РМК “Батыс Қа­ зақстан гидрометеорология орта­лығының” мәліметіне қарағанда, 3­4 қазан күндері облыс аумағы­ның кей жерлерінде шығыстан соққан желдің жылдамдығы се­ кундына 15­20 метр, екпіні 25 м/с­ға дейін күшейеді.

Ұжым басшылары, әсіресе, қа­лыпты тіршілікті қамтамасыз ететін коммуналдық мекемелердің же­ текшілері электр және байланыс желілерінің барынша тұрақты жұ­ мыс жасауын қамтамасыз етуі шарт.

Төтенше жағдайлар орын алған кезде Орал қаласы, Достық даң­ ғылы, 215 мекенжайы бойынша немесе 53­60­91, 54­52­25 теле­фондары арқылы Орал қалалық ТЖАК КДС кезекші диспетчері­ не хабарлау керек.

желдің екпіні – 25 м/с

Көрмені ашқан облыс әкімінің орынбасары Бақтияр Мәкен:

– Қадірменді өнерсүйер қа­уым! Баршаңызды бүгінгі көрме­нің ашылуымен құттықтаймын! Бүгінде жергілікті Суретшілер ұйымының еңбегі облыста ғана емес, халықаралық деңгейде де жақсы бағасын алып жүр. Еліміз­

Кеше Орал қаласындағы көрме залында Қазақстан Суретшілер одағының Батыс Қазақстан облыстық филиа-лына 20 жыл толуына арналған «Тәуелсіздік иірімдері» атты суретшілер көрмесінің ашылу рәсімі өтті.

де Әбілхан Қастеевтей ұлы тұл­ғалар салған шығармашылық жол біздің өңірімізде де жыл­дан­жылға жалғасын тауып келе­ ді. Суретшілеріміздің Тәуелсіз­ діктің жарқын беттерін бейнелей­тін тамаша еңбектерінен отан­ дастарымыздың дүниетанымы мен тыныс­тіршілігін айқын аң­ғарамыз. Еліміздің мәртебесін

асқақтатар «ЭКСПО­2017» дүние­ жүзілік көрмесі олардың шы­ ғармашылық туындыларын паш ететін зор мүмкіндік болмақ. Ал бүгінгідей көрме өңіріміздегі суретшілердің күнделікті өмірін­ дегі жарқын белес саналары сөзсіз, – деді.

Облыстық мәдениет басқар­ масының басшысы Айдар Ба­

тырханов бір топ суретшіні атал­мыш көрмеге қойылған дең­ гейі жоғары туындылары және шығармашылық ізденістері үшін марапаттап, диплом мен сый­ лық табыс етті.

Сурет көрмесін бір ай бойы тамашалауға мүмкіндік бар.

Суретті түсірген Арман МӘМБЕТОВ

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл4

oral_oniri@inbox.ru

Атом жобасы туралыЖИЫН

Апта басында «Нұр Отан» ХДП БҚО филиа­лы ғимаратында «Атом жобасы – ядросыз әлем үшін» атты дөңгелек үстел өтті. Шараға мемлекет­тік қызметкерлер, ардагерлер, кәсіпкерлер мен қоғамдық ұйым өкілдері қатысты. Жиынды «БҚО Семей ядролық полигоны мүгедектер қоғамының» төрағасы Мағжан Бисенғалиев ашты.

дардың бірін жапты. Біздің об­лысқа келсек, 1951 жылы көлемі мен сынақ техникасы жөнінен еш­ бір елде жоқ Капустин Яр поли­гоны құрылған болатын, ­ деді өз сөзінде «Нарын» қозғалысы қо­ ғамдық бірлестігінің төрағасы Кәкен Көбейсінұлы. ­ Облыс аума­ғында 40 шақты ядролық сынақ болды. Соның зардабын тартқан 40 мыңдай жазықсыз жандарға 2005 жылдан бастап әлеуметтік көмек берілуде. Бізде екі көзі, екі аяғы, екі қолы жоқ сәбилер дүниеге келді. Ол адамдар біздің ортамызда өмір сүруде. Капустин Яр полигоны әлі жабылған жоқ. Жақында мемлекеттік комиссия облысқа келіп, бар жағдаймен та­нысып кетті. Ендігі үміт Елбасын­ да, ­ деді Кәкен аға.

Капустин Яр полигонында әуе­де 11 ядролық сынақ, 24 мың зы­мыран жарылып, 177 әскери тех­ ника сынақтан өтті. РСД­10 типті 619 зымыран жер бетінде жойыл­ған. Нәтижесінде 30 мың тонна улы заттар 680 шақырым аумаққа та­

рады. Кәсіпкер А.Кенжеғалиев, Семей жерінде әскерде болған С.Жолтаев, ардагер Ғ.Хаймулдин атом бомбасының әлем халқы­ на әкелер бақытсыздығы тура­ лы әңгімеледі. Дөңгелек үстел­ ге қатысушылар 2012 жылы Аста­ на қаласында өткен халықаралық конференцияда Елбасы Н.Назар­ баевтың халықаралық АТОМ жо ­

басын іске қосу туралы бастама­сын қолдап, ядролық қаруды жою, атомды бейбіт өмірде ғана пай­ далану туралы ойларын айтты. Ба­тыс Қазақстан облыстық ішкі сая­ сат басқармасының бөлім бас­шысы Жамал Ихсанова дөңгелек үстелге қатысушы үкіметтік емес ұйым өкілдеріне аталмыш жобаға атсалысуларын сұрады. Жиналған­ дар өткен тарихымыздың ақтаңдақ тұстарын еске алып, болашақ ұр­пақтың саулығы үшін қуаты жөні­нен әлемдегі төртінші ракеталық­ядролық арсеналдан бас тартқан Елбасының ұстап отырған саяса­тын қолдайтындықтарын айтты.

Әлем халқы ядролық қа­рудан орны толмас зор шығынға ұшырағаны бел­

гілі. Алғашқы ядролық сынақ 1945 жылы 16 шілде күні әлемде тұң­ғыш рет АҚШ­тың шөл даласында сыналды. Ол қару Жапонияның Хиросима мен Нагасаки қаласы­на тасталды. Міне, сөйтіп, әлем­ ге төнген қауіпті сезінген Кеңес Одағы да атом бомбасын жасауға мәжбүр болды. Кеңес Одағы хал­қының саны аз болғандықтан, ядролық сынақ полигонын құру үшін Қазақ елін таңдады. Семей, Павлодар, Қарағанды облыстары­ның 18500 шаршы шақырым ау­мағы сынақ полигонына айналды. Бұл жерде 1949 жылы 29 тамыз­да алғашқы атом бомбасы, 1953 жылы алғашқы термоядролық за­ ряд, 1955 жылы сутек бомбасы сы­ нақтан өтті. 1949­1963 жылға де­йінгі ядролық сынақтың зарда­ бын 100 мыңдаған адам тартты. Семейде 456 ядролық сынақ жа­салды.

– 1991 жылы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Семейдегі ірі полигон­

Ұлдай САРИЕвА, «Орал өңірі»

Күн тәртібіне полиция­

ның кәмелетке толма­ ғандармен жұмыс іс­

тейтін, яғни ювенальды инспек­торлардың жұмысын жетілді­ру және жасөспірімдерді заңға қайшы әрекеттерден барынша сақтандыру мәселесі қойылды. Бұл бағыттағы атқарылған жұ­ мыс пен алда тұрған міндет­ мақсаттар жөнінде БҚО ІІД әкім­шілік полициясы басқармасы­ ның бастығы, полиция полков­нигі Сақыпкерей Сағышев баян­дады.

С.Сағышевтің мәліметіне қа­ рағанда, жасөспірімдер қолы­мен жасалатын қылмыс атаулы облыс аумағында соңғы кезде­рі сирей түскен. Мәселен, кә­мелетке толмағандар 2011 жы­ лы 229 қылмыс жасаса, былтыр жасөспірімдер 172 рет заңға қайшы әрекетке барған. Шүкір, биыл да аталмыш бағыттағы көр­ сеткішке төмендеу тән. Бұл, әри­не, ішкі істер қызметкерлері мен ел­жұрттың тізе қосып жүргіз­ ген іс­шараларының жемісі екен­дігі шүбәсіз. Дегенмен ширата­тын шаруа әлі де баршылық. Мы­салы, жасөспірімдерге қатысты қылмыс атаулының біраз бөлігі тәуліктің қараңғы мезгілінде жа­салады екен.

– Демек, балалар егер ата­ана мен ересектер ертіп жүрмесе, түнгі сағат оннан кейін көшеде көрінбеуі тиіс. Бұл – кәмелетке толмағандардың оқыс оқиғаға ұрынып қалмауының негізгі ал­ғышартының бірі. Баланың тәу­ ліктің қараңғы уақытында жал­ғыз­жарым жүргені үшін ере­сектер ҚР Әкімшілік кодексі бо­ йынша әкімшілік жауапқа тарты­латындығын үнемі есте ұстауы шарт, ­ деді полковник Сағышев.

45 мектеп инспекторыЖеТісПейді

Осы аптаның сейсенбісінде облыстық ішкі істер департаменті жанындағы қоғамдық кеңестің кезекті отырысы өтті. Облыстық ІІД­ның бастығы, полиция полковнигі Махамбет Әбисатовтың қатысуымен өт­кен жиынды қоғамдық кеңестің төрағасы Қазыбай Бозымов жүргізіп отырды.

Өкінішке орай, жеткіншектер арасындағы суицид сап тыйыл­май тұр. Биылғы жылдың өт­ кен 8 айында 8 ұл мен қыз өз өмірлеріне өздері нүкте қойса, 9 жеткіншек әлгіндей сорақы қадамға талпынған.

– Жасөспірімдердің мұндай әрекетке баруына негізінен ата­ана мейіріміне мұқтаждық пен жауапсыз бала махаббат сезімі түрткі болуда. Сол себепті ере­сектер өтпелі кезеңдегі жеткін­шекке жіті көңіл бөліп, оның психологиялық ахуалына орай орынды ақыл­кеңес айтып, ме­йірімге бөлегені жөн, – дейді ма­мандар.

Бүгінгі таңда облыстағы юве­ нальдық полицияның жалпы штаттық құрамы 83 бірлікті құ­райды. Соның 47­сі – мектеп ин­спекторлары.

– Бірақ бізге қойылып отыр­ ған талапқа сәйкес әлі 45 мектеп инспекторы жетіспейді. Бұл мә­ селе жөнінен біз облыс басшы­лығын хабардар қылдық, – де­ ді БҚО ІІД­ның бастығы М.Әби­сатов.

Жиын барысында «Жас по­лицей» жүйесін жетілдіру, заңға қайшы әрекеттердің алдын алу үшін облыс орталығындағы №11, 34, 35 сықылды мектептердің үлгісінде бейнеқондырғылар ор­ нату және бала тәрбиесіне нем­құрайлы қарайтын ата­аналар­мен қоғамдық жұмысты күшейту сықылды өзекті мәселелер де талқыланды. Бұл бағыттағы өз ой­пікірлерін ақын Ақұштап Бақ­тыгереева, профессор Асхат Иманғалиев, «Нұр Отан» БҚО фи­лиалы төрағасының орынбаса­ ры Аққали Әубекеров сынды кеңес мүшелері ортаға салды.

Баубек ӘЛЖАНҰЛЫ

Бірінші болып баяндама жасаған ҚР Табиғи моно­ полияларды реттеу агент­

тігінің төрағасы Мұрат Оспанов жыл өткен сайын реттелетін са­лаларға салынатын инвестиция көлемі артуда екендігін айтты. Мәселен, өткен жылы ол 208,8 млрд. теңгені құраса, биылғы ин­ вестиция көлемі 230 млрд. теңге деңгейінде жоспарланып отыр. Агенттік басшысының айтуынша, әрбір монополистке инвестиция­лық бағдарлама әзірлеу әрі оны жүзеге асыру міндеті жүктелген. Соның арқасында инвестиция кө­ лемін арттыруға қол жеткізілмек. Мамандар бұл механизмнің тиім­ділігін айтып, әр теңгені мақсатты пайдаланып, оның жұмсалуын ба­қылауға мүмкіндік беретініне се­

Сейсенбі күні өткен Үкімет отырысында сапа мен энергия тиімділіктерін арттыру тетік­ тері мәселесі сөз болды. Он­лайн режимінде болған селек­торлық жиынға облыс әкімі Нұрлан Ноғаев қатысты.

Нормативтік ысыраптарТөмеНдеуде

нім білдіруде. «Қазіргі кезде электр, жылу және сумен жабдықтау желі­лерінде нормативтік ысыраптар деңгейінің жыл сайын төмендеу үдерісі байқалады. Нормативтен тыс ысыраптар жыл соңына де­ йін толық жойылады, – деді Мұ­ рат Оспанов. – Жүргізілген жөн­ деу жұмыстары әрі жабдықтарды жаңарту, ұйымдастыру шарала­ рының нәтижесінде жылу энер­гиясын өндіруге арналған отын шығысы да едәуір төмендетілген. Статистикалық деректерге қара­ ғанда, соңғы он жылдың ішін­де отын шығысы екі еседен ас­там қысқарған. Дегенмен моно­ полия субъектілерінің негізгі құ­ рал­жабдықтарының тозуын ай­қындайтын бірыңғай тәсілдің бол­ мауы салдарынан өңірлердегі де­ ректер ала­құла. Осыған байла­нысты шынайы ақпарат алу үшін салалық министрліктерге агент­ тікпен бірлесіп, тозуды анықтауға арналған бағдарлама дайындау ұсынылады. Инвестициялық бағ­ дарламаларды тиімді жүзеге асы­ру үшін агенттік монополистер­ ге бақылауды, оның ішінде қоғам­ дық мониторинг жүйесі арқылы бақылауды күшейтті. Ағымдағы

жылы тұтынушылардың құқық­ тарын бұзуға жол бермеу мақса­ тында 284 тексеру жүргізілді, 1018 нұсқама енгізілді. Салынған айып­пұлдың жалпы сомасы 3,1 млрд. теңге көлемінде. Сыртқы ауа тем­ пературасының өзгеруіне байла­нысты қайта есептеу жүргізіліп, со­ның нәтижесінде 2012­2013 жыл­ дарғы жылу беру кезеңде ха­лыққа қайтарылған қаражат ша­ мамен 500 млн. теңгені құрады».

Өз кезегінде сөз алған ҚР Эко­номика және бюджеттік жоспар­лау министрі Ерболат Досаев та­ рифтерді реттеу саласындағы не­гізгі мәселелерді атап көрсетті. Оның айтуынша, табиғи монопо­листер мен доминанттардың (су, газ, жылу және тағы басқа қыз­ меттерді ұсынатын мекемелер) та­ рифтері ашық түрде белгілен­ бейді. Коммуналдық қызметтердің сапасы реттелмейді. Сондай­ақ монополистердің отандық заңна­ маны орындауы тиісті деңгейде бақыланбайды. Осы мәселелер­ ді шешу үшін табиғи монополия­ларды реттеу заңнамасына өзге­рістер мен толықтырулар енгізу керек.

Сәкен МҰРАТҰЛЫ, «Орал өңірі»

ӘЛеумеТ

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл5

oral_oniri@inbox.ru

АуЫЛ-АймАҚ

Биыл 23 мың гектарға жуық аумаққа дәнді дақылдардың тұ­қымы себілді. Диқандар жаздық бидай, арпа және тарыдан әр гек­тарына 8 центнерден өнім алды. Есесіне күздік бидай алқабы не­бары 3,2 центнерден өнім берді. Дәнді дақылдардан өнім алуда үш шаруашылық көш бастады. Ер­лан Ниетқазиев басшылық ететін «Ниетқазиев» шаруа қожалығы 15 центнерге дейін өнім алды. Соны­мен бірге өткен қыста қар тоқтатып, өнімін еселеуге күш салған Нұрлан Аюповтың шаруашылығы, барлық агротехнологияны ғылыми негіз­де жүргізген Ержан Қайыров же­текшілік ететін «Жәнібек» шаруа қожалығы 10 центнерге дейін өнім алды.

Егін орағына күзгі жаңбыр да біраз тосқауыл болды. Жаз бойы сағындырған жаңбыр жиын­терім кезінде күнара айналып соғып, егін ору науқанын тежеді. Май­лы дақылдар әлі де жиналып біт­кен жоқ. Әзірге орылған қыша алқабынан 3 центнерден өнім алынған.

­ Бау­бақшаның шығымы жақсы болды, ­ деді аудандық кәсіпкер­лік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің басшысы Самиғолла Шүкіров. – Картоптың

95 пайызын, көкөністің 80 пайы­зын, ал бақша дақылдарын толық жинап алдық. Әзірге 1107 тонна картоп алынды. Бұл – гектарына 90 центнерден өнім бергендегі көрсеткіш. Ал көкөніс 101, бақша өнімі 105 центнерден өнім бер­ді. Жақын күндерде жиын­терім жұмыстары толық аяқталмақ.

Тасқалада биыл табиғи шөп шығымы жақсы. Оған қоса 2 мың гектардың үстінде екпелі шөп алқабы бар. Бүгінде 2356 тонна екпелі шөп жиналды. Көп жылдық және бір жылдық шөптің ортақ түсімі 8,6 центнерді құрауда. Оның ішінде бір жылдық шөптің үлесі басым, одан 13 центнерден өнім алынды.

Өнімнің жақсы болуы алды­мен жаз мезгіліндегі жаңбырға тәуелді екені белгілі. Дегенмен де жақсы тұқым мен мезгілімен дәрілеудің де өзіндік әсері барын жоққа шығаруға болмайды. Биыл 4 шаруа қожалығы 4 млн. теңгеге жуық қаржыға егіс алқабын арам шөптерге қарсы химиялық өң­деуден өткізді. Есесіне бұл шаруа­шылықтар өнімді мол алды.

Думан ғАЗЕЗ,Тасқала ауданы

Тасқалада өнім мол Жақында Жәнібек

ауданының орталы-

ғында «Достық үйі»

салтанатты жағдайда

ашылды. Шарада

Жәнібек ауылында

тұратын орыс,

әзірбайжан, татар,

қырғыз халқының

өкілдеріне айрықша

ілтипат көрсетілді.

Ғимараттың алдында оларға қазақтың ұлттық дәстүріне сай ақ пен бауырсақ ұсынылды. Дәмнен ауыз тигеннен кейін жұртшылық «Достық үйіне» кіріп, халықтар достығына арналған көрмені аралап, танысты. Со­дан соң Жәнібектегі «Достық үйі­нің» ашылу құрметіне арналып, ауылдық округтер және мектеп ұжымдарының мерекелік кон­цертін тамашалады. Концерттің беташарында аудан әкімі аппа­ратының басшысы Жақсылық Аб­долов жиналғандарды ауданда Достық фестивалінің ашылуымен құттықтап сөз сөйледі.

– Осындай шаралардың оз­дырылуы, сөз жоқ, ауданды мекендейтін ұлт­ұлыстардың арасындағы достыққа дәнекер болады. Фестивальмен тұспа­

тұс аудан орталығында «Достық үйі» ашылып отыр. Бүгінгі таңда біздің аудан аумағында 26 ұлт өкілдері тұрады. Олар өзара тату тірлік, ынтымақта өмір сүруде. Жәнібекте достық пен бірліктің туы желбіреп, жарастығымыз арта берсін, – деді ол.

Жиында сөз сөйлеген кәсіп­кер Нина Дуюнова өз елін мақтан тұтатынын, Елбасының халықтар достығын нығайтудағы салиқа­

лы саясатын қолдайтынын айта келіп, Қазақстанда бірлік, достық, татулықтың әрдайым салтанат құра беруіне шын жүректен ті­лектестігін білдірді.

Шара соңында достық фес­тивалінің мазмұнды да тартымды өтуіне белсене атсалысқандарға алғысхаттар табыс етілді.

Нұрымбек ЖАПАҚОв,Жәнібек ауданы

«Достық үйі»ашылды

Биыл тасқалалық диқандар 16 мың тоннаның үстінде дәнді дақыл жинады. Мамандар Тасқала топырағының біраз жылдан бері берген мол өнімі осы деседі.

Мемлекеттік «Жұмыспен қамту-2020»

бағдарламасы кәсіппен айналысқан жандардың

шаруасын дөңгелетіп әкетуіне септігін тигізуде.

Біздің ауданда биыл осы бағ­дарлама бойынша 55 млн. теңге несие алынып, кәсібім­нәсібім деп жүрген жандар шаруаны бас­тап та кетті. Аталмыш бағдарлама арқылы несие алуға ниеттеніп, құжат тапсырған 46 адамның 28­інің жобасы мақұлданды. Соның ішінде Ақбұлақ селолық округі­нен Манаргүл Қабидуллиева 2,5 млн. теңге алып, кафе ашты. 7­8 биені сауынға қойып, жан­жақтан түсетін тапсырыстар бойынша қымыз дайындап отырған жәйі бар. Манаргүлдің қымызына ауыл­аймақпен қоса аудан орталығы­ның тұрғындары сұранысты көп­теп беріп, денсаулықтарын түзеп алғандарын мақтанышпен айта­ды. Сол секілді Сәния Намиева да 3 млн. теңгеге бұған дейін жұмыс істеп келген наубайханасының жабдығын жаңалап отыр.

Аудан орталығында автокөлік жөндеумен айналысып келе жат­қан Закария Исламбеков автокөлік жөндеу орнын іске қосып, алған

қаржыға жүк көтергіш, құрылыс ма­тариалдарын, ал Бердіғали Естеков су құбырларына, құрылысқа пай­даланылатын сақина­дөңгелектер, шлакоблок тас шығаруға, сонымен қатар Василий Горбунов қатты

тұрмыстық қалдықтар жинау үшін техника сатып алып, жұмыстарын бастап кетті.

Айсұлу АМАНГЕЛДІҚЫЗЫ,шыңғырлау ауданы

Несие алып,шАРуАсЫН дөңгеЛеТПек

Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау ви­це­министрі Б.Мұхамеджанов бастаған комиссия мүшелері ауыл тұрғындарымен кездесті.

Аудан әкімі Нұрлан Рахым­жанов ашқан бұл алқалы жиын­да облыс әкімінің орынбасары Серік Сүлеймен күн тәртібіне қойылып отырған көкейтесті мәселе жайын түсіндіріп өтті.

Ауыл тұрғындары Сисен Бай­зонов, Майдан Батыров, Береген Қожағалиев, Төлеген Өтешев, Алтын Бисәлиева әскери поли­гон зардаптарын айтып, жарық дүние есігін мүгедек болып ашқан сәбилердің көптігін, кей­де жердің бетін ақ тұман басып, соның салдарынан бас, жүрек­қан тамырлары ауруларының

көбейіп кететінін, сондай­ақ жер асты суларының тартыла бас­тағанын, «Аймекен» су құбыры бойындағы елді мекендер мен аудан орталықтары Жәнібек, Сайқын ауыл тұрғындарының суды дұрыс пайдаланбайты­нын, оларға қосалқы су көздерін табу қажет екенін айтты.

Сонымен қатар жол қатына­сын реттеу, Сайқын, Жәнібек теміржол станциялары үстімен өтіп жатқан ресейлік жолаушы­лар пойызын аялдатып, тіркеме болса да вагондар шығару жө­нінде ұсыныс­пікірлер айтыл­ды.

Гүлнар ҚАДЫРОвА,Бөкей ордасы ауданы

Полигонның«ЖЫРЫН» АйТТЫ

“Капустин Яр” және “Азғыр” полигондары

аймақтарын төтенше экологиялық жағдай

немесе экологиялық зардап аймақтары деп

анықтауға қатысты мәселелерді зерттеу

мақсатында құрылған республикалық комис-

сияның жұмыс тобы Хан ордасы ауылына

келді.

оҚЫРмАНБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

6oral_oniri@inbox.ru

«Ойлы болсаң, озып көр»

Биылғы жылы Қазақстан Республикасының Тіл­ дер күніне орай басқар­

мада «Болашаққа мемлекеттік тілмен!» атты апталық ұйымдас­ тырылып, осы шара барысында басқармада мемлекеттік тілді қол­ дану ахуалына талдау жасалып, мемлекеттік қызметке қабылдан­ған жас мамандардың салтанат­ ты түрде ант беру рәсімі өткізіліп, мемлекеттік қызметшілер ара­сында «Ана тілім ­ дана тілім, бақ тілім» танымдық сайысы ұйымдас­тырылды. Аталған шараға сарап­ шы ретінде БҚО тілдерді дамы­ту басқармасының бас маманы Гүлнар Әлжанова қатысты. Са­ йыстың көздеген мақсаты – қыз­

Мемлекеттік тілді құрметтеу, оның өрісін кеңейту үшін бар-лық жағдай тудыру – Батыс Қазақстан облысының экономи-ка және бюджеттік жоспарлау басқармасының да стратегиялық мақсаттарының бірі. Басқарма әкімшілігі тарапынан мемлекет-тік тілді қолдану, іс қағаздардың мемлекеттік тілде жүргізілуі ұдайы қадағаланады. Жыл бойы мемлекеттік тілдің өрісін кеңей- туге бағытталған шаралар жүзеге асырылады.

«Газеттен Ақсуат ауылының ардагер­ақсақалы Таң­қаш Құбайұлы туралы мақаланы оқып қуанып қалдық. Ауданымызда Ұлы Отан соғысының бір кездердегі жүз­деген ардагерлерінен бүгінде қалғаны – 9­ақ жауын­гер. Олар тек қана жауды жеңіп қойған жоқ, еңбек май­данында да тер төгіп, қазақ елінің іргетасын қалады.

Таңқаш атамыздың сөзін өзгертіп «әулетінің тасқаны, қадірінің асқаны» десе үйлесімді болар еді. Мәселен, 2010 жылы ауданға бөлінген жалғыз медаль Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 65 жыл мерекелік медаліне ақсақалды ұсынған аудандық ардагерлер кеңесі еді. Аудандық әкімдіктің комиссия мүшелері басқалардың есімдерін атаса да, Таңқаш ақсақалдың кандидатура­сын өткіздік.

Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 70 жыл толуы қар­саңындағы іс­шаралар басталды. Мүмкіндігі туар сәт болса, қарт жауынгерге Орал қаласынан үй мәселесін шешу де ойда жүргенін айта кеткенім жөн. Бізде қаражат жоқ болса да, өзімізше Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне, өзге де зейнеткер­ белсенділерге түрлі түсті қағазға жазылған құттықтаулар жіберіп жата­ мыз. Ал биыл барлық соғыс ардагерлерін аудандық газет арқылы құттықтағанбыз. Теректі аудандық арда­ герлер ұйымының филиалы өзінің жұмысын кешенді жүргізіп келеді және солай бола бермек».

� Жазылған жайдың жаңғырығы

«Аудандық газет арқылы құттықтағанбыз...»

«Орал өңірі» газетінің биылғы №113 санында жарияланған журналист Г.Әжіге-рееваның «Таңқаш атаның тәлімі мен келіні» атты мақаласына орай ардагерлер ұйымы Теректі аудандық филиалының төрағасы Сә-лім Кукашевтан төмендегідей мазмұнда хат келді:

...Төртінші – зекет беру қайырымды,Сараңдар иманынан айырылды.Жоқ­жітік жетімдерді жебегеннің,Болмайды күні қараң, айы мұңды.Көрсетсе жомарттықпен байың үлгі,Жел шайқап төңкермейді қайығыңды.Тірлікте пенделікпен қателессең,Жуасың зекет беріп айыбыңды, ­

деген ескерту, иманға шақыру сөзін күйбің тірлік қамын қуғандардың ес­ кере бермейтіні анық. Алайда са­уапты істен бас тартпайтын иманды жандар да аз емес. Солардың бірі – Жаңақазан ауылдық округіндегі «Дос­тар» шаруа қожалығының жетекшісі Думан Қарағойшин. Оның аз малы­мен шаруа қожалығын құрып, істі қолға алғанына көп бола қойған жоқ. Еңбекқор, ақ ниетті, имандылығы мол жанның шаруасы алға басты. Екі жыл ішінде малының басы еселеп өсті. Ду­ман барын бауырына басып, дүние қуған жандардың қатарынан емес. Қашан да мұқтаждарға қолұшын бе­руден қашпайды. Енді, міне, шаруасы алға басқан азамат өткен жылдан бері зекет беруді жүзеге асырып отыр.

Өткен жылы қой саны 600 басқа толғанда, 6 қойын зекетке берсе, биыл 700 бас қойынан жеті қойды аз қамтылған 16 отбасына бөліп берді.

«Зекет беру – мұсылманның бес па­рызы» десек те, қоралап қой өсірген көп ауылдастың қолынан келмеген мырзалықты Думан бастады. Жомарт­тық асыл азаматқа жарасады.

Рүстем ИБРАшЕв,Жаңақазан ауылы

жомарттық

меткерлерді мемлекеттік тілдің өркендеп дамуына үлес қосу­ ға талпындыру, тілімізді сүюге, мемлекеттік тілдің мәртебесін биік ұстауға тәрбиелеу, сөздік қо­рын молайту, жұрт алдында ауы­зекі сөйлеуге баулу. «Нағыз қазақ», «Тіл жанашырлары» атты топтар “Таныстыру”, “Мықты болсаң, та­уып көр”, “Сөз тапқанға”, “Ойлан, тап”, “Сен білесің бе?”, “Өнерпаз болсаң...”, “Ойлы болсаң, озып көр”, “Кім жылдам?” кезеңдері ба­рысында білім мен білікті, өнерді ұштастырған әрі мемлекеттік тіл­ді жетік меңгерген сегіз қырлы, бір сырлы жан екендерін таныт­ты. Тартысты өткен сайыста өз шапшаңдығы, өнерлілігі, зерек­

тігімен «Тіл жанашырлары» тобы басым түсіп, басқарма басшысы­ ның мадақтау грамотасын иелен­ді.

Көрермендер де жұмбақ ше­шуден бақ сынасты. Бұл додада бөлім басшысы Ғалым Жұбаны­ шев қа тең келер қарсылас табыл­ мады. Қазақ тілінің шын жанашы­ры, асыл сөздің парқын түсінер азаматқа жеке сыйлық табыстал­ды.

Ж.ҚҰСАйЫНОвА,облыстық экономика және

бюджеттік жоспарлау басқармасының

бас маманы

Ақтау ауылдық округін­де шараның ашылу рә­ сімінде аудан әкімі Қуат

Мусин атқарылып жатқан жұ ­

мыстарға тоқталып, аудан басшы­лығының алдағы жұмыс жоспа­рымен бөлісті. Әкім өз кезегінде «Алтын алқа» иегерлері, көп ба­ лалы ардақты аналарды құттық­тап, сый­сыяпат жасады. Сондай­ақ үздік шаруа қожалығының жетекшілері алғысхатпен мара­патталса, «Нұр Отан» ХДП қа­тарына енді қосылған жандар аудан әкімі қолынан партия би­летін алды.

Жергілікті тұрғындарға аудан­ дық аурухана дәрігерлері меди­ циналық жәрдем ұсынса, аудан­ дық әділет басқармасы мен ха­ лыққа қызмет көрсету орталы­ғының мамандары құжаттанды­ру жөніндегі сұрақтар бойынша азаматтарды қабылдау өткізді. Аудан әкімі аппаратының ма­мандары мемлекеттік қызмет бо­ йынша ауылдық округ маман­дарын Ақтауға жинап, семинар ұйымдастырды. «Жас Отан» жас­

Ауыл-аймақБіР ЖАсАП ҚАЛдЫ

Жақында Тасқала ауданының төрт ауылдық округінде дәстүрлі «Аудан күні» атап өтілді. Мерекелік шара Ақтау ауылдық округінен бастау алып, Амангелді, Мерей және Қазақстан ауылдық округтерінде жалғасты.

тар қанаты да бұл шарадан қағыс қалған жоқ. Жастар еңбек жа­ сақтары «Намыс» жастар қоғам­дық бірлестігінің мұрындық бо­луымен дәрменсіз жандардың аула­қоршауларын сырлап, кө­мек етті.

Ауыл тұрғындары ауыл шаруа­шылығы өнімдерінің жәрмең­ кесін ерекше ықыласпен қабыл­дайды. Ақтаудағы жәрмеңкеде де өнімдер жергілікті жердегі ба­ ғадан әжептәуір арзан болды. Сонымен бірге жәрмеңкеде мал азығы жем мен шөп те сатылымға шығарылды.

Аудан әкімі жалпы жиналыс­тан кейін ауылдың үлкен кісілері­мен кездесіп, елдің жайын сөз ет­ті. Әкім үлкен кісілерден жастар тәрбиесіне назар аударып, ауыл­елдің ішіне діни жат ағымдардың кіріп кетпеуіне ықпал ету жайын ақылдасты. Бұдан кейін аудан бас­шысы жеке мәселелері бойын­ ша азаматтарды қабылдады.

Думан ЗЕйНЕЛ,Тасқала ауданы

Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде Н.Назарбаев

деПуТАТБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

7oral_oniri@inbox.ru

­ Қазыбай Қараұлы, күні ке­ ше басталғандай көрінген ағым­дағы жылдың үшінші тоқсаны да түгесілді. Биылғы жыл басы­нан бері депутат ретінде сай­ лаушыларыңыздың қандай аманатын орындай алдыңыз?

­ Халықтың аманатын арқала­ ған депутат ретінде маған сенім білдірген сайлаушыларым тұратын округте біраз жұмыстар жүзеге асырылуда. Нақтырақ айтар бол­сақ, Орал қаласының аумағында­ғы Деркөл ауылында 2013 жылы «350 дәрігерлік амбулатория, ем­ ханалар мен фельдшерлік­аку­ шерлік пункттер салу» бағдарла­масының тізіміне енген ауысымы­ на 75 адам қабылдайтын дәрігер­ лік амбулаторияның құрылысы жалғасуда. Круглоозерный және Деркөлдегі жеке тұрғын үй құры­лысына бөлінген жер телімдері­ не инженерлік инфрақұрылым­дарды тартуға қаржы бөлуге қол жеткізілді. Дейтұрғанмен, аудан мен ауылдық округтің орталығы­нан шалғай елді мекендегі сайлау­шылар өздері көтерген мәселе­ лер қолға алынған ірі­ірі жоба­лардың көлеңкесінде қалып қоя ма деп алаңдаулы. Мысалы, Ново­стройка­Ветелки бағытындағы тас жолдан 5 шақырым қашықтықта орналасқан Ветелки ауылына де­йінгі жолға ұсақ қиыршық тас (ще­бень) төсеу мәселесіне қоса ауыз сумен қамтуды шешу өз кезегін күтуде.

Аманаттың үлкен­кішісі болмай­ды, сондықтан сайлаушылар жүк­теген мәселелер үнемі назарда болатынына сендіргім келеді.

­ Біздің облысқа қоса, жал­ пы кең байтақ Қазақстан бо­йынша сайлаушылардың біраз бөлігін жастар құрайды. Сіз жастармен жиі жүздесетін де­ путаттардың бірісіз. Жас отан­дастарымызбен кездесу бары­сында олар қандай мәселелер­ ді жиі алға тартады?

­ Студенттердің мұң­мұқтажын, рухани сұранысын білу ­ бізге па­рыз. Сондықтан да мен жастармен байланыс орнату үшін әрекет етіп, ізденем. Кейінгі жылдары студент­термен оқу жылында кемінде бір рет университеттің акт залында (сыйымдылығы 750 орын) кезде­

«Аманаттың үлкен-кішісі болмайды»

Облыстық мәслихаттың депутатыҚазыбай БОЗыМОВ:

су өткізу дәстүрге айналды. Со­нымен қатар тоқсан сайын кон­ференц­залда студент активімен кездесеміз. Кездесу кезінде ашық әңгіме, бүкпесіз пікір айтылғанын қалаймын. Ол үшін өткен жылы айтылған сын­пікірлердің орын­далу барысы туралы және алда тұрған міндеттерді баяндаймыз. Осындай өзара сенім мен ашық пікірлесудің нәтижесінде әлеу­меттік мәселелердің саны күрт азайды.

Бүгінде студенттердің, жалпы жастардың, сұранысы мүлдем өз­ герді деуге болады. Жұмысқа ор­ наласу, баспаналы болу, кәсіп­

керлікпен айналысу сияқты әлеу­меттік мәселелер мемлекет тара­пынан қабылданған «Дипломмен – ауылға!», «Бизнестің жол карта­ сы», «Жас отау» сияқты бағдар­ламалар арқылы шешімін тауып жатыр. Жастарымызды жеке бас­ тың мәселесінен басқа қоғамдағы нашақорлық, жат діни ағымдарға арбалу, ғылыммен жүйелі айна­лысу сияқты мәселелер көбірек алаңдататыны аңғарылады. Мұн­дай жайттардың бәрі де универ­ситет басшылығының басты наза­ рында. Алайда мәселе тек жоғары оқу орнындағы студенттермен шектеліп қалмайды ғой. Оқушы­лар, жұмысшы және жұмыссыз жастар да осы буынның сүбелі бөлігін құрайды. Сондықтан олар­ды назардан тыс қалдырмау мақ­сатында үкімет жастар комитетін құрып, жоспарлы шараларды жү­зеге асыруда. Ақпараттық техно­логия қарыштап дамыған біздің заманымызда жасөспірім өзін­өзі тану жолындағы, әлеуметтану жә­ не өмірдегі өз орнын болжау сияқты сұрақтарға жауапты ға­ламтор тұңғиығынан іздеп, сыр­ласатын болды. Жас буынның са­ насы алдамшы құндылықтарды сіңіріп уланбасын десек, біз осы жаһандану үрдісінен өз орнымыз­ды тауып, тәрбие жұмыстарының жемісті нәтиже әдістерін меңге­руіміз қажет.

Осы орайда жуырда ғана уни­ верситетімізде Елбасының «G­Glo­ bal» жобасына қолдау білдіру мақсатында облыс әкімі Н.Ноғаев­тың, ҚР Парламенті Сенатының депутаты, «Ғалымдардың Еуразия­ лық экономикалық клубы» қауым­дастығы үйлестіру комитетінің тең төрағасы С.Нөгербековтің қа­ тысуымен өткен «G­Global»­ жа­һандық диалогтың жаңа пішімі» тақырыбындағы шараның жастар­ға берері мол деп айтар едім.

­ Қазыбай Қараұлы, кезінде

өзіңіз тәмамдаған әрі біраз жылдан бері сіз тізгінін ұстаған Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық­техника­ лық университетінің құрылға­нына биыл 50 жыл толып отыр. Іргелі білім ордасының мерей­ тойын қандай жетістік­жаңа­лықтармен қарсылаудасыздар? Қандай түлектеріңізді мақтан тұтасыздар?

­ Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан агротехникалық универ­ситеті бүгінгі күні уақыттың ұлы көшіндегі 50 жылдың ішінде ин­ституттан университетке дейінгі қиындығы да, қуанышы да мол болған кезеңнен өтіп, заманауи мығым инфрақұрылымы бар мық­ты білім ордасына айналды деп нық сеніммен айта аламын. Біздің университет білім беру, ғылым және инновациялық даму, елін өркендетіп, жерін түлететін іскер де білгір азаматтар тәрбиелеу, ше­телдік оқу орындарымен бірлесе жұмыс істеу, халықаралық ғылы­ми жобаларға қатысу, магистрлер

мен PhD докторларын дайындау сияқты негізгі міндеттерді сәтімен жүзеге асырып келеді.

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев интеллектуалды ұлт қалыптастырудың білім, ғылым және инновация секілді басты үш аспектісін белгілей отырып, отан­дық ғылым алдына Қазақстанды әлемдік деңгейдегі білім орталы­ғына айналдыру туралы аса ма­ңызды міндет қойды. Біздің уни­верситетіміз осы міндет үдесінен шығу жолында заман ағынымен иықтас дамып келеді. Университет Орта Азияда алғашқылардың бірі болып Еуропалық жоғары білім кеңістігіне енді, Болон процесінің мүшесіне айналды, ИСО 9001, ИСО 14001 халықаралық сапа менедж­ментіне сәйкестік сертификатына, халықаралық ұйымдардың «Іске­ ри тәжірибедегі жоғары сапа үшін» алтын медаліне, «Әлемдік сапаны дамытудағы еңбегі үшін» алтын сертификатқа ие болды, бірнеше мәрте Қазақстан Республикасы Президенті әкімшілігінің алғысхат­ тарымен марапатталды, респуб­ликаның, әлемнің жетекші уни­верситеттерімен және ғылыми орталықтарымен тиімді байланыс орнатып, жоғары кәсіби білім бе­рудің ең заманауи модельдерін жүзеге асыруда.

Студенттердің, магистранттар мен докторанттардың ғылыми­зерттеу жұмыстарымен шұғылда­нуын басты назарда ұстайтын біздің университетте инженерлік бейіндегі биотехнология зертха­насы, коммерциялау кеңсесі, ғы­лыми­зерттеу институты негізінде инновациялық­технологиялық парк жұмыс істейді.

Тұқымы жойылып бара жатқан бекіре балығын, кең байтақ дала­мыздың ерке жануары – киікті өсіріп, көбейту жолында табысты жұмыстанып, белгілі нәтижелерге қол жеткізудеміз.

Өткен жарты ғасырдың ішінде еліміздің батысындағы төрт об­лыс үшін 40 мыңға тарта маман даярланса, олардың 30­ы ғылым докторы атанып, 300­ден астамы кандидаттық диссертация қорға­ды. Киелі шаңырақтан қанаттанған көптеген түлектеріміз әр салада білікті маман, дарынды ғалым, іс­кер басшы, шебер ұйымдастырушы ретінде Отанымыздың өркендей түсуі үшін жемісті қызмет етуде.

Олардың арасында ҚР Президенті әкімшілігінің мемлекеттік инспек­торы Серік Егізбаев, ҚР Президен­ті әкімшілігінің қызметкері Болат Аманбаев, ҚР Премьер­министрі кеңсесі қаржы бөлімінің бастығы Сағыр Кенесарин, Атырау облысы әкімінің бірінші орынбасары Ғұмар Дүйсембаев, Қазақстан халқы ас­самблеясы облыстық отауының атқарушы хатшысы Ғайса Қапақов, «Нұр Отан» ХДП БҚО филиалы төрағасының орынбасары Аққали Әубекеров, «Батыс Қазақстан электр желілерін таратушы ком­паниясы» АҚ­ның президенті Яхия Чудров сынды азаматтар – біздің

университет ұжымының ортақ мақтаныштары.

­ Жаңа оқу жылы басталған сайын біраз студент жатақхана жетпей, қалтасы көтеретін пә­тер таппай қиналады. Сіздің университетте бұл мәселе ше­шілген бе?

­ «Үйі жоқтың күйі жоқ» деген айна­қатесіз ақиқат. Өйткені тұ­рақты орны жоқ студент ең алды­мен оқуды емес, баспана жайын ойлауға мәжбүр. Сондықтан біз өз студенттеріміздің алаңсыз оқып, білім алуына барлық жағдайды жасап отырмыз. Осы орайда біз­ дің университет студенттерін жа­ тақханамен 100% қамтамасыз етіп отырған өңірдегі бірден­бір оқу орны екендігін атап өткім келеді.

Күрделі жөндеуден өткен, оқу залы, кинозал, компьютерлік класс, асхана, кір жуатын, киім үтіктей­тін, жуынатын бөлмелері бар бес қабатты екі жатақхана мен арнайы жабдықталған заманауи талаптар­ ға сай тоғыз қабатты Студенттер үйі студенттер мен магистранттар­дың игілігіне берілген.

2013­2014 оқу жылында 1630 студент жатақханаларға орналас­тырылса, олардың ішінде ата­ана қамқорлығынсыз қалған 43 сту­дент пен мүмкіндігі шектеулі 15 студент тегін тұрып жатыр.

Студенттерден талап етілетіні – сабақтарын жақсы оқып, ішкі тәр­ тіптің талаптарын бұлжытпай орындау. Әр оқу жылының аяғын­да арнайы құрылған комиссия­ ның шешімімен осы талап үдесі­ нен шығып, келесі жылы жатақха­наға тұру құқығына ие болған студенттердің тізімі университет­тің «Заңғар» газетінде жарияла­нады.

Тек студенттерге ғана емес, университет ғалымдары мен оқы­ тушыларға да әлеуметтік қолдау көрсету мақсатында 72 және 44 пәтерлі қос үй салынып, пайда­лануға берілді.

­ Қазыбай Қараұлы, сізді БҚАТУ түлектерінің жұмысқа орналасу, қызметке тұру көр­сеткіші қанағаттандыра ма?

­ Егер мәліметтерді саралап көрсек, біздің университетті был­тыр тәмамдаған 1343 түлектің

1259­ы еңбек нарығынан өз ор­ нын тапты.

Агросектор мамандарына де­ ген сұраныс жыл санап арта түсу­де. Осылайша, мысалы, «Ветери­нария» бағытында білім алған тү­ лектердің 84 пайызы, «Ауыл шар­ уашылығы ғылымдары» бағытын­дағы түлектердің 76,2%­ы жұмыс­пен қамтылған. Бұл ең алдымен агроөнеркәсіптік кешеннің ел эко­ номикасының маңызды құрамдас бөлшегіне айналуымен байла­ нысты. Себебі бұл кешен ауқы­ мында қоғамға өмірлік қажетті өнімдер өндіріліп, орасан зор экономикалық әлеует шоғырлан­

ған. Жер­жерде аудандық ветери­ нарлық зертханалардың жұмысы­на да жіті көңіл бөлінуде. «Білім беру туралы» Заңға «ауылдық квота» аясында ветеринарлық мамандықтар бойынша білім алып шыққан мамандардың ЖОО­ны бітіріп шыққан соң үш жылдан кем емес мерзімде ветеринария­лық бағыттағы мемлекеттік құры­лымдарда немесе ауыл­аймақта­ғы мекемелерде жұмыс істеуін міндеттеу туралы толықтырулар енгізілді. Облыс аумағында диір­мен кешені мен май өңдеу за­уыты іске қосылғаны мәлім. Со­ нымен қатар мал бордақылау және мал өнімдерін өңдеу ке­шендері бірінен соң бірі ашылу­да. Мұның бәрі, сөз жоқ, біздің түлектердің алдынан даңғыл жол ашады. Аграрлық сала маманда­ры тек біздің облысымызда ғана емес, сондай­ақ одан тыс жер­лерде де сұранысқа ие. Мысалы, жыл сайын бізге Ақтөбе, Атырау және Маңғыстау облыстарынан агрономдарға, мал дәрігерлеріне, зоотехниктер мен агроинженер­лерге тапсырыстар түседі.

Техникалық мамандықтарға деген сұраныс та жоғары. Бұл бағыттағы біздің түлектердің жұ­ мысқа орналасуы 76%­ды құрай­ ды. Өлкеміздің табиғи қазба бай­ лықтарға жомарттығы және мұ­най­газ секторының өркендей тү­

суі техникалық мамандарға деген сұранысты арттыра түсері кәміл. Экологтарды, жерге орналасты­рушыларды, педагогтар мен қар­жыгерлерді жұмысқа орналасты­ ру деңгейі 2012 жылы 74,8­78,6%­ды құрады.

Университеттен қанаттанар тү­лектер үшін жыл сайын мансап күндері, бос жұмыс орындары­ ның жәрмеңкесі, болашақ жұмыс берушілермен кездесулер өткізі­ліп тұрады. Бүгінде біз алуан мен­шік түріндегі 200­ден астам ме­кеме­кәсіпорындармен, соның ішінде 20 шетелдік компаниямен ынтымақтаса жұмыс істеудеміз. Осының бәрі көптеген түлектер­дің диплом алғанға дейін бола­шақ жұмыс орнын айқындауына мүмкіндік береді.

СұхбаттасқанБауыржан ФАйЗОЛЛАҰЛЫ

ТАРИхБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

8oral_oniri@inbox.ru

«Көп қарға тең келмейдібір сұңқарға,

Көп жылқы тең келмейдібір тұлпарға...»

«... Жақсының әрқашанда жөні бөлек, Жаман адам жарамас бір қымтарға немесе Жабы жүйрік болмайды байлағанмен, Жасық болат болмайды қайрағанмен» деп Ж.Жабаев шалқыса, ұлы ой­шыл Абай Құнанбаев жеке тұл­ғаның қалыптасуы барысында оның өскен ортасы мен алған тәрбиесінен де бұрын, оның қа­нындағы, тегіндегі қасиеттердің басымдыққа ие болатынына ерек­ше тоқталған. Абай сынды алып ой иесінің тамыры тобықтының ішіндегі шынжыр балақ, шұбар төс тұқым екеніне де кезінде көп көңіл бөлінбегені рас. Әкесінің: «Әй, Абай! Мақтағыш болсаң, алдымен мені – Құнанбайды мақта! Өзімнен асырып мен сені тудырдым. Ал сен мықты болсаң, өзіңнен асырып ұл тудыр. Содан кейін мақтанар­сың, шырағым», ­ деп ширыға тіл қатуында ұлт танымындағы тек туралы түсініктің терең мағынасы жатыр. Кеңестік тарихи әдебиетте ауызға алдымен ілігетін, қазақтың рухани мәдениетінің үш алыбы – Шоқан, Абай, Ыбырай бастаған қазақ кемеңгерлерінің қай­қай­сысы да текті әулеттерден шық­қан­тұғын. Қай заманда болмасын қазақтың білімді, зиялы, ел тіз­гінін ұстаған дегдар азаматтары негізінен ауқатты, белді, дәулетті отбасыларда туып­өскендігі на­зар аударарлық нәрсе. Демек, дәулет пен тектің арасында көзге көп көріне бермейтін бір нәзік байланыстың бар екенін аңғармау мүмкін емес. Осы рет­те білікті заңгер Н.Шайекеновтің ой­тұжырымы еске түседі: «Таби­ғаттағы эволюцияның себебі – биологиялық тұқым қуалаушы­лық. Ал қоғамдағы эволюциялық сабақтастықтың тетігі – мұра қалдыру құқығы. Меншікке ие болғаннан кейін адам өзі жинақ­таған игілікті өзінен кейінге қал­дыруды қамдай бастайды. Ол енді мұра жайында ойланады. Тарихи тұрғыдан қарағанда мұның өзі болашақ жайында ойлау деген сөз. Меншік иесі бар жерде адамның түп­тегі туралы ұғым бар! Олай бо­латыны – тек меншік қана өзіңнің түп­тегіңді қадірлеуге үйретеді. Шәркейін сүйреткен салтаңбай тектілік дегенді ойлап қайтсін» (Абдрахманов С.Рыцар // Егемен Қазақстан, 2006. 25 қазан). Бұқар жыраудың «Ерге дәулет бітпесе, Шүлдіреген қызыл тілден не пай­да» дегені де осымен үндес. Осы орайда, қазақ халқы мал біткен байдың бәрін текті деп есепте­

мегенін, тексізге де харамнан мал бітетінін, бірақ оның қайыры болмайтынын зерделегенін айта кету қажет. Қазақтың ауыз және жазба әдебиетінде бейнеленген қарау байлардың тізімі Қарабай, Шығайбай, Итбай, т.с.с. болып жал­ғаса береді. «Дәулет сауаптан бол­са қайырлы» деген ұстаныммен өмір сүрген халқымыз асылы мен нәсібіне арам араластырмаған жанды ғана текті деп есептеген.

«Кімнен кім туады?» Аталған сұраққа Майқы би бы­

лай деп жауап берген екен: Тұлпардан тұлпар туады,Сұңқардан сұңқар туады,Асылдан асыл туады,Жалқаудан масыл туады,Масылдан мал бақпас туады,Тілазардан қылжақпас туады,Таздан жарғақбас туады,Сараңнан бермес туады,Соқырдан көрмес туады,Мылжыңнан езбе туады,Қыдырмадан кезбе туады. Тектілік феномені хақында

пайымдалған асыл сөздердің ас­тарында терең ой, ғасырлық өмір тәжірибесі, генетикалық ілімге даналық көзқарас жатыр. Бұдан қан арқылы берілетін қасиетті еш нәрсемен алмастыру мүмкін емес екені анықтала түседі. Оған дәстүрлі қазақ қоғамының қойнауында пайда болған «алма сабағынан алыс түспейді», «түбі­не қарай бұтағы, тегіне қарай ұрпағы», «тектен нәр алған тозбай­ды», «шұғаның қиқымы да шұға», «тұлпардың тұяғы, сұңқардың қияғы», «тегінде бар тектілік», «тектілік тұқым қуады», «текті жердің тұлпар ұлы», «тегі мықты», «тегі таза», «тегіне тартқан», «асыл­дың қиығы», «тектінің тұяғы», «жақсының көзі», «асылдың сы­нығы» деген ілкіден келе жатқан нақыл сөздер де дәлел бола ала­ды. Керісінше, бұған антипод мағынадағы «жетесіз», «жүгенсіз», «парықсыз», «көргенсіз», «тексіз», «тәрбиесіз», «ұятсыз», «намыс­сыз», «ештеңе көрмеген», «қарғыс атқан», т.б. нәлетті сөздерде жай­дан­жай айтыла салмаған. Бағзы бабалардан жеткен «барымташы­дан ұры, ұрыдан қары, қарыдан бәрі шығады» деген ұлттық дүниетаным кей кезде «өзі болған жігіттің – ата­тегін сұрама», «жа­маннан жақсы туса – теңі болмас, жақсыдан жаман туса – емі бол­мас» деген пайыммен алмасқан. Осы сарын Шалкиіз жырында тереңдей түседі:

Айырдан туған жампоз бар Жүгін нарға салғысыз, Арғымақтан туған будан бар Күнінде көрінім жерді алғысыз, Жаманнан туған жақсы бар Адам айтса нанғысыз, Жақсыдан туған жаман бар Күндердің күні болғанда Бір аяқ асқа алғысыз. Ойдың орайында негізгі нәр­

сенің басын ашып алсақ дейміз, «жақсының» һәм жеке тарихи тұлғаның бәрін тектіге жатқызу біржақты. Тарихқа көз жүгіртсек, ата­бабасында не өзінің кейінгі ұрпағында кемеңгерлік қасиет­тері байқалмаған талай жарқын тұлғалар өткен. Біздіңше, ондай жандар бар болғаны – тарихи тұлға, қазақ мұндайда «қарадан шығып хан болған, айырдан шығып нар болған» дейді. Керек болса ойнастан туған шаталардан да та­лайды таңғалдырған мықтылар шыққан. Қысқасы, таланттың бәрін

жыраудың көзқарасы Шалкиіз­бен тұтастай қабыспайтындығын байқаймыз. Көтерілген мәселені талдап­тарқатуда қазақ жырау­ларының көзқарасында қарама­қайшылық, пікір алшақтығы бар екені «соқырға таяқ ұстатқандай» көрініп тұр. Күні бүгіннің өзінде кейбір зерттеушілер адамның бол­мысына тек тегі әсер етеді деген қатып қалған түсінік болмауы тиіс, әр жақсының балалары жақсы, әр жаманның балалары да жаман деген қағида жоқ деген пікірді ұстанса, келесі бір ғалымдардың саралауынша адам жаман бо­лайын демейді, әсіліндегі күнә жібермейді. Мәселен, ата­баба­сы киелі құс аққу атқандықтан ұрпақтары «аққу атқан» ауруы­на ұшыраған кеміс жандарды күнделікті өмірден кездестіруге болады. Бұл арғы атасының күнәсі үшін ұрпағы жауап береді де­ген сөз. Демек, барлық нәрсенің жаңғырығы болады, бумеранг заңы бойынша лақтырған затың айналып өзіңді келіп соғады. Осы пайымға иек артсақ, уақытында Кеңес өкіметі ұрандаған «әкесі үшін баласы күймейді» деген сөз жаратылыс заңына қайшы. Мұның бәрі әр адам өз жаратылысынан аса алмайды деген ұғымға келіп саяды. Қазіргі таңда мамандар пен­денің фәни дүниеде біліп­білмей жасаған бейәдеп істеріне жауап беру, оның үмбетіне жүктелетін жаратылыс құдіретінің сырына тереңірек үңілуде. Халал неме­се харам болып есептеліп, алғыс не қарғыс арқалайтын істердің қай­қайсысы да атадан балаға мирас болып, тұқым қуалауы тек феноменінің ғарыштық эволюция­лармен байланысы бар ғажап құбылыс екендігін аңғартады. Қа­зақтың «Құдай пейілге береді» не­месе «Қара ниеттінің де жазасын Алла тағала береді» деген сөздері өмірлік тәжірибеден алынған.

Сөзімізді түйіндесек, тіршілік­те бірде­бір өсімдіктің тамырсыз өспейтіні, өркен жаймайтыны сияқты, адам баласы да өзінің ата­бабаларымен көзге көрінбейтін тамырлар арқылы жалғасқан. Қа­зақ халқының өмірінде жеті ата­сына дейін тәуіптік, көріпкелдік, сынықшылық, күйшілік, әншілік, аңшылық, ұсталық, құсбегілік, саятшылық, т.б. өнерлерді қуып өт­кен әулеттер жиі кездеседі. Қазақ

үзілмеген тұқымның» билігі мәңгілік үстемдікке айналған. Әсіресе, ру­ру болып тіршілік құрып, өмір сүретін көшпелі жұрт үшін бұл қатып қалған қағида», ­ дейді (Жұртбай Т. Құнанбай. – Ал­маты: Алаш, 2004. 29­б.). «Жеті ата­сы би болған, жеті жұрттың қамын жер» деген аталы сөздер осындай текті әулеттерге қатысты айтылған. Тегі асылдың ұрпағы да кемел. Бұған қазақ тарихындағы жеті атасынан құт үзілмеген Уәлиханов­тар, Шормановтар, Бабажановтар, Кенесариндер, Бөкейхановтар, Қаратаевтар, Сейдалиндер, т.б. та­рихи әулеттер мысал бола алады. Бұлар бірін­бірі қайталамайтын, әрқайсысы айрықша бөлек да­ралыққа ие ұлт генофондының ар­налы салалары.

3.«Жігіттің жақсысы – нағашыдан...».

Алып – анадан туады.Халық даналығы

Қай заманда да, қай қоғамда да ұлыдан ұрпақ, тектіден тұяқ қалудың оңайлықпен бола сал­майтынын соңғы зерттеулер дә­лелдеуде. Олай дейтініміз әлемде текті асылдандыру тәжірибелері әлі толастаған жоқ, ізденіс­тер жалғасуда. Бұл ретте, өткен ғасырда Сингапур «кереметінің сәулетшісі» Ли Куан Ю елдегі әр сала бойынша ең дарынды деген жоғары сыныптың ұл­қыздарын лагерьлерге жинап, басты мақсат – жас зияткерлердің болашақта жұп құрауына «жол ашып», кейін екі таланттан өретін дарынды ұрпақ арқылы ұлт генофондын күшейтпек болып, халықаралық қауымдастықтың тарапынан қар­сылыққа кез болғанын еске тү­сіргеніміз жөн. Халқының 80 па­йызға жуығы жедел қытайланған елдегі жағдай кейін «Сингапур феномені» деген атауға ие болып, аталған жоба орта жолға жетпей қаңтарылған еді. Осы орайда, еліміздегі Назарбаев Универси­тетінде тәлім алып жатқан, «сүт бетіндегі қаймақ» саналатын өрімдей ұл­қыздарымыздың ке­лешегі кемел деп білемін. Мер­зімдік баспасөздегі мәліметтерге жүгінсек, американдық генетик ғалым Роберт Грекхемнің жетек­шілігімен жүргізілген тәжірибе назар аударарлық. Оның зертха­насына жиналған донорлардың дені дүние жүзіне әйгілі «Но­

май қалған. Данышпандық тек­тіліктің толық мәнін аша ала ма? Қайсыбір ғалымдардың пікірі бо­йынша данышпандық еш тұқым қуаламайды, ол бар болғаны сананың ауытқуы, яғни шизофре­ния дегенге саяды. Біздіңше, бұл жерде мәселенің екінші жағына да назар аударылмаған сияқты. Жасалған тәжірибеден суррогат құрсақта өсетін ұрпақтың мықты болуы тек еркектің асылына байла­нысты емес екені анықталып, бұдан алтын құрсақ келінді қазақтың босқа іздемегендігі айқындала түседі. Медицина бойынша нә­рестеге 23 хромосоманы әкесі, 23 хромосоманы шешесі береді. Сол себептен де әрбір адамның бойында өзімен бірге атасының да, анасының да ерекшеліктері, қаны болады. Демек, әке­шешенің екеуінің де үлесі бар. Қазіргі гене­тик ғалымдар қол жеткізе алмай жатқан нәтижеге өзгеден бұрын жетіп, сыры жұмбақ жаратылыс құпиясын ашу – халқымыздың ғасырларға созылған селекциялық ізденісінің жемісі.

Қысқасы, келін таңдаудағы қазақтың қырағылығына таң­данбасқа болмайды. Дәстүрлі қазақ қоғамында әрбір ата­ана өз ұлының болашақ қалыңдығын ертерек ойластырып, өзінің теңін іздеген. Келешек құдасын орын­ды, құрметті жерден, аталы, іргелі ауылдан қараған. Құдандалық дәстүр қазақ қоғамының отба­сылық­тәрбиелік салтының тия­нақты жүйесі болды. Кезінде қазақ еріккеннен құда түспеген. Тіпті балалар дүниеге келмей жа­тып­ақ атастыру рәсімі болатын. Тектілік феноменін терең түсіну үшін құдалық институтының әлеу­меттік мәніне зор көңіл бөлу ке­рек. Қазақ қалыңдық таңдағанда бойжеткеннің ажары мен шы­райына қарап шешім қабылдама­ған, ұрпақ жалғастырушы әйелдің көргенді, өнегелі, биязы, тәрбиелі болуын қалаған.

Тарихи айғақ­деректерге ден қойғанда, тегі асылдың тұқымына таласатын жағдайлардың болғаны байқалады. Бұдан дәстүрлі қазақ қоғамында қалыптасқан қалың мал институтының сыры ашыла түсе­ді. Ғаламтордағы уикипедия ашық энциклопедиясының мәліметін­де: «Бұған кеңес үкіметі кезінде «қызды малға сату» деп қара күйе

Жаңабек ЖАҚСығАлиЕВ, тарих ғылымдарыныңкандидаты

Тектілік (тарихи­этнографиялық пайым)

тектіге телу ақиқаттан алшақ, сы­най қараған жанға тектіліктің та­мыры тым тереңде жатыр. Осы тұрғыдан келгенде не нәрсені де астарлап, әдемі жеткізе білетін қазақ фольклорына тағы бір мәрте үңілген жөн. Мәселен, Бұқар Қалқаманұлының:

Таудан аққан тас бұлақ,Тасыса құяр теңізге.Қанша малы көп болса, Бай қуанар егізге.Жаманнан жақсы туса да,Жақсыдан жаман туса да,Тартпай қоймас негізге деген жыр жолдарынан әйгілі

қоғамында айрықша құрметке бөленіп, жеті атасынан «қаракөк» үзілмей, ерекше мәртебеге ие болған сұлтандар, билер, батыр­лар әулеті өз алдына бөлек әң­гіме. Белгілі ғалым Т.Жұртбай: «Бекзадалықтың, мырзалықтың, шексіз өктемдіктің, бақ­дәулеттің ұрпақтан­ұрпаққа ауысып, өздерін ерекше жаратылған тұқым есебін­де марапаттайтын «қаракөктің» баламасы өзге ұлтта да ұшыраса­ды. Шыңғыс ханның ата­бабасы­ның нұрдан жаралуы, Еуропадағы асыл тектілердің «голубая кровь» деп аталуы соған саяды. «Қаракөк

белъ» сыйлығының иегерлері болған. Ғалым жүргізген экспери­мент бойынша жер бетіндегі ең кемеңгер деген ұлы адамдардың шәуетімен данышпан ұрпақ сүйгісі келетін әйелдер ұрықтандырылған екен. Тәжірибе он тоғыз жыл бойы жүргізіліп, осы уақыт аралығын­да дүниеге келген 200 нәресте­нің ешқайсысының бойынан өсе келе ешқандай данышпандықтың белгісі байқалмаған. Өкініштісі, бірнеше жылға созылған жұмыс еш нәтижесін бермей, ғалым­дардың үміті үзілген. Сөйтіп, данышпандықтың құпиясы ашыл­

(Жалғасы.Басы газеттің №116 санында)

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл9

oral_oniri@inbox.ru

ТАРИх

жағылып келді. Ал шындығында қыздың жасауы «қалың мал мөлшерінен кем болмаған. Де­мек, бұрынғы дала заңында бұл ескерілген сияқты. Әрине «қалың мал» құдалардың дәулетіне бай­ланысты болған. Бұл істі әркім өз шама­шарқына қарай белгіле­ген. Бұрынғы заманда «қалың мал» байлық пен мырзалықтың дәрежесін әйгілейтін көріністің айғағы болғаны шындық. ХІХ ғасырдың алғашқы ширегінде Кіші жүзде Байсақал мен мен Орта жүзде Сапақ құда болған. Сонда Байсақалдың қызының «қалың

шектелмейді. Сақ көсемдері Тұмар мен Зарина ханшалар, Домалақ ана, Айша­бибі, Әбілқайырдың бара бәйбішесі Бопай ханша мен Кенесарының қарындасы Бопай ханша, Нұралы ханның қызы Тойғара сұлу, Кенесарының бәйбішесі Күнімжан ханша, Абайдың әжесі Зере мен анасы Ұлжан, Шоқанның әжесі Айғаным, Арынғазы ханның жары Жақсы ханым, т.б. жалғаса береді. Зерт­теуші Р.Әлмұханова былай дейді: «Ел қорғайтын үлкен мақсаттың адамы қатардағы жай қызды ал­майды, оған о баста текті қыз бұйырылған. Шындығында, фоль­клорлық шығармаларда бас ке­йіпкерлердің жары не ханның қызы, не байдың қызы болуы ой­ландыруы керек. Таптық сананың өзіндік ықпалы болғанымен, мұндай сарынның сақталуы тек­ті жерден қыз алуды білдіреді. Жырлардағы: «Қаныкейдей көрік­тіні, Тінікейдей тектіні ал» деген фольклорлық қаңқаның тым терең тарих қойнауынан тамыр тарта­тыны осылайша белгілі болады» (Әлмұханова Р. «Алпамыс батыр» жырындағы тектілік мәселесі //Ана тілі. 2010,21­тамыз). Осы ретте режиссер Ақан Сатаевтың «Жаужүрек мың бала» фильмінде­гі бас кейіпкер Сартай батырдың адал жары, еліне тұтқа болған асыл азамат Рақымжан байдың кө­рікті әрі ақылды қызы Зере – атал­ған мәселеге жаңаша көзқарас қалыптастыруда сәтті сомдалған бейне. Сүйінбай Аронұлының «Алшын ата баласы, Сұлтансиық, Бақсиық. Хан қызы екен анасы» деп келетін жыр жолдары да осы ойды тиянақтай түседі.

Фольклорлық­этнографиялық деректерге жүгінсек, қазақ жы­рауларының ел билеушілеріне артатын басты кінәсі – ханның қарадан әйел алуы. Хан мен қараның қаны араласпай, бірі­нен­бірін алшақ ұстайтын ескі дәстүрлерді бұзғысы келмеген олар, мұндай жөнсіз істің салда­ры елді болашақта тұйыққа апа­рып тіреуі мүмкін екенін қатерде

Әлбеті шамның шырағы,Мұхиттан сүзіп шығарғанҚымбатты гауһар бағасы.Жүз нарға кілем жаптырып,Қазақтан сәнін арттырып,Ұзатып алсам сәнменен Көңілімді хош таптырып.Бала берсе тезінен,Пірлердің бітсе демінен,Шілтеннің тиіп шылауы Артылып туса өзімнен!

(Ақтамберді)

•Жал, құйрығы қаба деп, Жабыдан айғыр салмаңыз! Қалың малы арзан деп, Жаман қатын алмаңыз! Жабыдан айғыр салсаңыз, Жауға мінер ат тумас. Жаман қатын алсаңыз, Топқа кірер ұл тумас...немесеАй, Абылай, Абылай,Қатын алма қарадан, Қара тумас сарадан. Қатын алсаң қарадан, Алды кетпес баладан, Арты кетпес жаладан.

(Бұқар жырау).

•Атайы жұртқа қол артып,Асылдан ару таңдап алмаған.Атасы мұның малды деп,Қызының беті қанды деп,Қарадан сұлу таңдаған.Күндердің күні болғанда,Олардан асыл болмаған

(Байтоқ жырау).(Ай, заман­ай, заман­ай...

(Бес ғасыр жырлайды). 2 том­дық (Құрастырушы М.Мағауин, М.Байділдаев). – Алматы, 1991. – Т. 1.44, 91, 24,63­64, 90, 100­б., Тәжімұ­ратов М. Шәңгерей. А., 1998.83­б.).

Хан тұқымын қастерлегенде, қазақ жырауларының ойынша, ел бірлігін сақтар, халқына қалтқысыз қызмет етер ел ұстарлары тек со­лардан шығады. Сондықтан олар тұқымы жағынан да таза болуға тиіс. Болашақта ел билейтін текті тұқым жойылса, оның соңы жат жұрттың жетегінде кетіп, илеуіне

көнумен аяқталады. Билеушісі тексіз елде бірлік те, берекет те жоқ әрі оның келешегі күмәнді. Ал асыл текті ақсүйек әулеттің «тек­сізденуі» қарамен ілік­шатыстыққа байланысты. Елдің іштен іруі тек­сіз жандардың ел билігін қолына ұстауы деп түсінеді халық. Ата­бабасынан асылдық үзілмеген текті тұқым ел басқарғанда ғана қараша халықтың түтіні түзу болмақ. Осындайда ел аузындағы бір аңыз еске түседі: «Баяғыда бір кедейдің қызы ақсүйек әулетке тұрмысқа шығыпты. Өзінің те­гін жасырған қыз кедейшілікте өскенімен, ешқандай сыр берме­ген екен. Күндестері қанша аңдыса да қылығынан қателік кетпепті. Сөйтсе, бір күні әлгі келіншек ас­пазшы әйелге «бақайшақты тас­тама, бас бармақтай майы бар» деп қалыпты. Осы сөзінен ба­рып жұрт оның кедей әулеттен шыққанын біліп қалыпты» дейді. Әйтпесе, байдың қызы бақайшақ түгілі, жіліктің де ішкі майына үңіле қоймас. Аңыздың астары қандай сәтте де қанмен берілетін асыл қасиет пен ол өскен әлеуметтік орта, әу бастан текті жаралған жанды ұсақ­түйек, майда­шүйдеге мойын бұрғызбай асқақ та абы­ройлы һәм ірі істерге бастайты­нын айшықтайды.

«Күң өз қожайынын туады,

бұл қияметтің белгісі»

Қазақстанның Ресей империя­сының құрамына енуіне байла­нысты шаруашылық қатынастар­дың өзгеруі қазақтар арасында ірі саудалық және өсімқорлық істермен айналысқан бірсыпыра бай­феодалдардың пайда болуы­на әкелді. Сөйтіп, қарастырылып отырған кезеңде «бай» деген ұғымның сипаты өзгере бастады. ХІХ ғасырдың І жартысындағы қазақтардың әлеуметтік қатынас­тарын жан­жақты саралаған та­лантты тарихшы Е.Бекмаханов қазақ қоғамында жеті атасынан бақ­дәулет үзілмеген текті шон­жарлардың рөлі, кейін қоң жина­ған байлардан жоғары тұрғанын «Қалыңдықтың әкесі бай болса да, тексіздің қызын алма» деген мақалмен дәйектесе (Бекмаха­нов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20­40 жылдарында. – Алматы, «Санат», 1994.108­б.), бодау заман­да бұрынғы беделінен айырыла бастаған қазақ байының болмы­сын Хакім Абай: «Жасаулы деп, малды деп байдан алма, Кедей қызы арзан деп құмарланба. Ары бар, ақылы бар, ұяты бар // Ата­ананың қызынан ғапыл қалма» де­ген жолдармен тиянақтайды. Де­мек, байдың да байы бар, барлық мәселе сонда.

Сайып келгенде, тектінің қа­рамен некелесуінен сақтанған қазақ мырзаның күңіне абайсыз­да аяқ салуынан өсетін ұрпақтың қасиетті болатынына күмәнмен қарап, тұқым тексізденеді деп санаған. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Жебірейілден (ғ.с.) қиямет са­ғаты жөнінде сұрағанында ол: «Күң өз қожайынын туады, бұл

қияметтің белгісі» деген. Бұл ха­дисті тәпсірлеушілер, «қияметке жақындағанда ертеде күңнен туғандардың ұрпағы ел басқарар патша дәрежесіне дейін көтеріле­ді, ал аналары сол патшалардың қол астында болады», ­ дей­ді. Қазақ эпостарында күңнен туған баланың сұрқия, залым, зұлым болатыны баса көрсетіліп, нәтижесінде тексіз ұрпақтың қоғамға қаншалықты қауіпті екен­дігі анықтала түседі. Тарихи де­ректерге иек артсақ, мемлекет­тік деңгейдегі дипломатиялық қатынастарда да еуропалық хат­тама бойынша мұндай мәселеге аса сақтықпен қараған. Осы орай­да, Кіші жүз ханы Әбілқайырдың қалмақ күңінен туған баласы Шыңғысты Орынбор генерал­гу­бернаторы И.Неплюевтің заңсыз деп аманатқа алмағандығын еске түсірген жөн.

Қалай болғанда да халқымыз «тегі таза», «жатыны асыл», «тұнығы лайланбаған» қос бұрымды хас сұлуларымызды пәк сақтауды мұ­рат тұтқан. Қазақта Қызды ауыл көңілді; Өсектен сау сонау қыз, шайқалмаған сары уыз; Сыпайы қыз сұлу көрінер, Қызға қырық үйден тыйым, қырық үйден қа­рауыл дейтін ұлағатты ұстаным бар. Қыз баланың абыройын теңдесі жоқ бағалы дүниеге бала­ған қазақ халқы оны көздің қара­шығындай қорғаған. Баға жет­пес асыл қазынасын сұқ көзден сақтаған. Бұдан ұғатынымыз, таза жатырда ғана таза ұрпақ өсіп­ жетілетіні ұлтымыздың сүйегіне терең сіңген­ді. Мұны қазақтың қара өлеңіндегі:

Өр қазақтың тұяғы, Күлдір, күлдір, күлдір де, Күлкіні басқа ілдір ме, Алланың нұрын аңсасаң, Кірпиязыңды кірлетіп, Көрпеңе күнә сіңдірме. Хауа Ананың жалғасы, Болмысыңнан бүтін ең, Бес күндікке түтілмен, Абыройыңды үркітсең, Шошынбай ма ұрпағың, Омырауыңның сүтінен, ­ деген жолдармен негіздеуге бо­

лады.Ғылымда асыл тұқымды қан­

шық көшедегі бұралқы итпен шағылысып қойса болғаны, еш­қашан да текті төбет күшіктей алмайтындығы, сол секілді тексіз құс асыл текті аналық кептер­ге жақындасып, кейін аналық кептерді хас тектінің өзімен шағылыстырса да, қанаты әлсіз, түсі бөлек әлжуаз балапан басып шығаратыны дәлелденген (Дүйсен Қ. Елін ойлар текті ұл тусын де­сек...// Дарабоз,2009.№10. 69­71­б.). Демек, бұлақ басынан тұнық ақпаса, одан тазалықты талап етудің қажеті жоқ. «Ит тиген арам аста еш қадір болмайтындығын» саралаған қазақ халқы «ұлтыңды сақтаймын десең – қызыңды тәр­биеле, руыңды сақтаймын десең – ұлыңды тәрбиеле» деген сөзді бекер айтпаған. Мұның бәрі жа­рық дүниеге жақұт қасиетті жо­ғалтпаған асылдың сынығындай текті ұрпақ әкелу мақсатымен бай­ланысып жатыр.

(Жалғасы бар)

феноменімалы» бес жүз жылқы болған. Үш жүз жылқы қара малы, жүз жылқы үйге кіргізер, жүз жылқы той ма­лына кетіпті (М.Ж.Көпеев)» (kk.wikipedia.org/wiki/Қалың_Мал) делінген. ХVІІ ғасырдағы дерек­терге қарағанда қалыңдықтың той үстінде басына киетін алтындап, қымбат тастармен әшекейлеп жасаған сәукелесінің өзі бір үйір жылқымен бағаланса, қалың малының мөлшері 5 жылқыдан 1000 жылқыға дейін жеткен. Қисапсыз қараны беріп алған келіннің де бабы да келісті бола­ры сөзсіз. Өйткені қай кезде де қандай күштінің шашылып жатқан артық малы жоқ. «Судың да сұрауы бар» немесе «тең­теңімен, тезек қабымен» деген ұстанымға баса мән берген халқымыз «бай мен бай құда болса, арасында жорға жүрер, кедей мен кедей құда бол­са, арасында дорба жүрер, бай мен кедей құда болса, әупірімдеп зорға жүрер» деген сөзді жай­дан­жай айта салмаған. Нарықтық экономикалық қатынастар берік орныққан қазіргі қоғамда қалың мал институтының мәнін теріс түсіндіру артық және өркениетті дәстүрді, ұлттық мүддені асығыс, ұшқалақ пікірге жеңдіруге болмас. Егер жігіт текті тұқымның тұяғы болып, оның болашақ жары да аталы жерден болса, онда мұны «інжуге орнатылған лағыл» деп бағамдаған. Ал ат байлайтын жері көңілдегідей болмаса, келіннің құрсағында өсетін ұрпақты «құмға сіңген су», «сорға сепкен дән» деп түсіну тек қазаққа ғана тән түсінік. Сондай­ақ қазақ тіліндегі «көріп алған көріктіден, көрмей алған текті артық», «қатын алма, қайын ал», «алып анадан туа­ды», «нағашысы жаманның жиені оңбас», «анасын көріп, қызын ал», «анасын сүйгеннің баласын сүй», «шешеге қарап қыз өсер», «ана көрген тон пішер», т.б. деп келетін тұрақты тіркестерде терең мағына жатыр.

Фольклорлық­этнографиялық

деректер не дейді?

– Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өзінің хадистерінде: «Үйленетін

болсаңдар, қыздың тектілігі­не, байлығына, сұлулығына, діндарлығына қараңдар» де­ген. Қазақ әйелдері туралы сөз болғанда, ең алдымен лиро­эпос­тық жырлардағы аруларымыз ойға оралады. Құртқа мен Жібек, Айман мен Шолпан, Ақжүніс пен Назым, Баршын мен Баян образ­дары – қазақ әйеліне тән ақыл­парасат пен көргенділіктің, сұлу­лық пен нәзіктіктің, тапқырлық пен айлакерліктің, адалдық пен тұрақтылықтың символы. Қазақ аруларының галереясы мұнымен

ұстаған. Мұны дәлелдейтін мысал­дар жеткілікті.

•Ай, хан, мен айтпасам біл­мейсің...

Қатын алдың қарадан, Айырылдың хандық жорадан, Ел ұстайтын ұл таппас, Айырылар ата мұрадан!

Мұны неге білмейсің?!(Асан қайғы)

•Елден елді аралап,Тектіден текті саралап,Бегілердің қызын айттырсам,Нұсқасын байқап шамалап.Сынға толса сияғы,

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл10

oral_oniri@inbox.ru

жұмыстан айырылып қалсаңыз?..

Қазақстанда тәуелсіздік жылдары халықты әлеуметтік қорғау жүйесі қалыптасты. Мемлекет басшысы өзінің жыл сайынғы Қазақстан халқына арнайтын Жолдауларында әлеуметтік саясат мәселелеріне ерекше назар аударуда.

мӘсеЛе

Кейінгі жылдары Еуропа елдеріндегі әлеуметтік міндеттемелердің артуы

экономикалық даму қарқынының төмендеуі салдарынан ел аума­ ғындағы дефолтқа әкеліп соқтыра­ тын тапшылықтың өсуіне, мемле­ кеттік қарыз бен мемлекеттік қар­ жының тұрақсыздануына әкеліп соқтыруда. Енді Еуропаның кей­ бір елдерінде дефолтты болдыр­ мау үшін бюджеттік консолида­ ция аясында шығындарды қыс­ қарту және салықтарды арттыру шаралары қабылдануда.

Экономикалық жетістіктер мен қоғамдық игіліктерді қамтамасыз ету арасындағы тиімді тепе­тең­ дікке қол жеткізуде Мемлекет басшысы, Ұлт Көшбасшысы Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: жалпы­ға ортақ еңбек қоғамына жиырма қадам» бағдарламалық мақаласы мен 2013 жылғы 27 қаңтардағы Қазақстан халқына арнаған «Әлеу­меттік­экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағы­ты» атты Жолдауында басты на­ зар аударылды.

Мемлекет басшысы өзінің бағ­ дарламалық мақаласында «...әлем­ дік өркениеттің барлық құндылық­тары, барлық экономикалық жә­не мәдени байлықтар виртуалды қаржы институттарымен емес, адамның еңбегімен жасалады. Сондықтан біздің әлеуметтік жаң­ ғырту саясатымыздың негізіне шынайы өндірістік еңбекті қоюға тиіспіз...» деп атап көрсетті. Осы­ған байланысты, егер әрбір қазақ­стандық осы бағдарламалық ма­ қалаға халықтың әл­ауқатын жақ­сартудың жолын көрсететін қо­ йын кітапшасы ретінде қарайтын болса, онда біз мемлекетіміздің одан әрі өсіп­өркендеуі жолын­дағы қойған мақсаттарымызға же­тетін боламыз.

Сонымен қатар Мемлекет бас­ шысының «Қазақстан­2050» Стра ­

тегиясы ­ қалыптасқан мемлекет­ тің жаңа саяси бағыты» атты Қа­ зақстан халқына арнаған Жолда­уындағы бағыттардың бірі еңбек және жұмыспен қамту саясатын жаңғырту болып табылады.

Осылайша, әлеуметтік жаңғыр­тудың алға қойған міндеттері адам потенциалын тиімді пайдалану­дың шараларын қарастырады. Осыған байланысты мынадай стратегиялық міндеттер айқын­

1­диаграмма

мың адам

2008-2013 ж.ж. экономикалық белсенді халық пен жұмыссыздық деңгейінің қарқыны%­бен

9 200

9 000

8 800

8 600

8 400

8 200

8 000

8

7

6

5

4

3

2

1

02008 2009 2010 2011 2012 2013 ж.

2­тоқсаны

8 415 8 4588 611

8 775

8 9829 0607,4

6,6 6,7

6,6 5,8

5,25,4

4,6

5,3

3,9

5,2

3,8

экономикалық белсенді халықжұмыссыздық деңгейіжастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі (18­24 жас аралығы)

далды:­ кәсіби дайындық жүйесін ти­

імді дамытуды қамтамасыз ету;­ жұмыссыздарды қайта дайын­

дау;­ жаңа жұмыс орындарын ашу

және бұрынғыларын сақтауға жұ­мыс берушілерді ынталандыру;

­ шағын бизнес пен жеке кә­сіпкерлікті дамытуға көмектесу;

­ халықтың әлеуметтік әлсіз топтары мен жастарды жұмыспен қамтуға көмектесу;

­ еңбек миграциясын ұйымдас­ тыру бойынша шараларды қам­тамасыз ету.

Тәуелсіздік жылдары Қазақстан­да әлеуметтік саясаттың басым

міндеттерінің бірі жұмыссыздық деңгейінің өсуіне жол бермеу болды. Осыған байланысты жаңа жұмыс орындарын құру бойын­ша уақытында қабылданған ша­ралар нәтижесін Қазақстанның еңбек нарығындағы негізгі көр­ сеткіштерден көруге болады. Қа­зақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2008­2013 ж.ж. жұмыссыздық деңгейі 6,6%­дан 5,2%­ға дейін төмендеді, ал 18 жастан 24 жас аралығындағы жастар жұмыссыз­дығының деңгейі 7,4%­дан 3,8%­ ға дейін төмендеді (1­диаграм­ма).

Қазақстанда құрылған жұмыс­сыздықтан әлеуметтік қорғау жүйе­ сі өзіне либералды және әлеу­меттік модельдер негізін бірікті­ре отырып, әлемдегі ең алдыңғы жүйелер жиынтығынан іріктеліп алынды. Қазақстанда жұмыссыз халықты міндетті әлеуметтік сақ­тандыру есебінен және мемле­кеттік бюджет қаржысы есебінен әлеуметтік қолдау жүзеге асыры­луда.

«Халықты жұмыспен қамту ту­ралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы халықты жұмыспен қамту сала­сындағы құқықтық, экономикалық және ұйымдастыру қатынастарын реттейді.

Жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғауға – жұмысқа тұруға көмек­ тесу, кәсіби дайындық, қайта да­ йындау, біліктілігін арттыру, қоғам­дық жұмыстарды ұйымдастыру, табысы аз азаматтардан жұмыс­сыздарға мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек көрсету кіреді. Осыған байланысты жұмыс іздеу­ші тұлғалар жұмысқа орналасуға көмек пен тиісті әлеуметтік көмек алу үшін тұрғылықты жеріндегі жұмыспен қамту орталықтарына өтініш бере алады.

Қазақстанның әрбір азаматы, республика аумағында тұрақты тұратын және табыс алатын ше­телдіктер мен азаматтығы жоқ тұлғалар жұмысқа тұрғанда мін­детті түрде еңбек шарттарын жа­сау қажет. Еңбек шартына оты­ру, жұмыс берушілер ай сайын қызметкердің табысынан Мемле­кеттік әлеуметтік сақтандыру қо­ рына (Қор) 5% мөлшерінде әлеу­ меттік аударымдар төлеп отыра­тындықтан, әлеуметтік тәуекел туған жағдайда Қор қаржысы есе­

бінен әлеуметтік қамсыздандыру­ дың қосымша деңгейін алуға мүм­кіндік береді. Әлеуметтік аударым­ дар біздің табысымыздан ұстал­майды, ол жұмыс берушінің қара­жаты есебінен төленеді.

Қазақстандағы міндетті әлеу­меттік сақтандыру жүйесіндегі әлеуметтік тәуекелдердің бірі жұ­ мысынан айырылуы жағдайы бо­лып табылады. Бұл әлеуметтік тәуекел бойынша «Міндетті әлеу­ меттік сақтандыру туралы» Қазақ­стан Республикасының Заңына сәйкес, олар үшін жұмыс беруші­ лер ай сайын әлеуметтік аударым­ дар төлеген міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушы­

лары Қордан әлеуметтік төлем алуға құқылы. Жұмысынан айы­рылуы жағдайына әлеуметтік тө­лемдер тағайындау үшін қажетті негізгі құжаттардың бірі міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының жұмыспен қамту мә­ селелері жөніндегі уәкілетті ор­ ганға жұмыссыз ретінде тіркелуі туралы анықтама болып табыла­ды. Бұл ретте жұмысынан айыры­луы жағдайына әлеуметтік төлем тағайындау үшін оған төлеуші (жұмыс беруші және (немесе) өзін­өзі жұмыспен қамтыған тұл­ ға) жұмыссыз ретінде тіркелгенге дейін соңғы 24 күнтізбелік айда Қорға алты айдан кем емес әлеу­меттік аударымдар төлеген жеке тұлға өтініш білдіре алады. Егер әлеуметтік аударымдар 6 айдан

12 айға дейін төленсе, онда атал­ған әлеуметтік төлем бір айға та­ғайындалады; 12 айдан 24 айға дейін төленсе – екі айға; 24 айдан 36 айға дейін төленсе – үш айға; 36 және одан да көп айға төлен­ се, төрт айға тағайындалады.

Жұмысынан айырылуы жағда­йына тағайындалатын әлеуметтік төлемнің мөлшері жұмыссыз ре­тінде тіркелген күнге дейінгі 24 ай ішінде Қорға түскен ай сайынғы әлеуметтік аударымдардың сома­ сы мен міндетті әлеуметтік сақ­тандыру жүйесіне қатысу өтіліне байланысты болады. Осыған бай­ланысты жұмысынан айырылған жағдайда міндетті әлеуметтік

сақтандыру жүйесіне қатысушы жұмыссыз ретінде неғұрлым тез тіркелсе, соғұрлым тағайындала­тын әлеуметтік төлемнің мөлшері жоғары болады.

2005­2012 ж.ж. жұмысынан айырылуы жағдайына Қордан тө­ ленген әлеуметтік төлемнің жал­пы сомасы 3,5 млрд. теңгені құ­рады. Жұмысынан айырылуы жағ­ дайына әлеуметтік төлем алушы­лар санының төлем кезеңі 4 ай­ ға тең болатын жоғары көрсеткіші жыл сайын артып келе жатқаны байқалады. 2012 жылы тағайын­далған әлеуметтік төлемдер саны­ның негізгі үлесін 36 ай және одан да көп қатысу өтілі бар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар (77%) құрады (2­диаграмма).

Халықаралық тәжірибеде жұ­мыссыздық бойынша жәрдемақы белсенді түрде жұмыс іздеуші­лерге беріледі. Қордан төленетін әлеуметтік төлем мемлекеттік бюджет есебінен берілетін жұ­ мыспен қамту бойынша шаралар­ға қосымша әлеуметтік қамсыз­дандыру болып табылады. Осы­ған байланысты егер тұлғаның (отбасының) жан басына шақ­ қандағы орташа айлық табысы облыстағы (республикалық маңы­ зы бар қаладағы немесе елорда­дағы) белгіленген кедейлік шегі­ нен төмен болса, атаулы әлеумет­ тік көмек (АӘК) төлеу арқылы мем­лекет қолдау көрсетеді.

2011 жылдан бастап Қазақстан­да «Жұмыспен қамту ­ 2020» мем­ лекеттік бағдарламасы жүзеге асырылуда. Мұнда ең алдымен оқытуға, жұмысқа тұрғызуға, тұр­ ғылықты жерінде өзінің ісін ашу­ ға және оны кеңейтуге ерекше көңіл бөлінеді. Осылайша қазақ­стандықтар өздерінің өмір сүру сапасын өз беттерінше жақсарта алады және әлеуметтік қолдау халықтың еңбекке, шығармашы­лық және қоғамдық белсенділігін арттыруға жағдай жасауға бағыт­талады.

А.ҚҰРМАНОв,«Мемлекеттік әлеуметтік

сақтандыру қоры»АҚ-ның президенті

2­диаграмма

2005-2012 ж.ж. Қордан жұмысынан айырылуы жағдайына МӘСЖ қатысу өтілі бойыншатағайындалған әлеуметтік төлемдердің қарқыны

80

70

60

50

40

30

20

10

0

90

100

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

100

73

27

58

34

8

36

34

24

6

52

25

18

5

68

17

123

74

13

103

77

128

МӘСЖ қатысу өтілі 6­дан 12 айға дейінМӘСЖ қатысу өтілі 12­ден 24 айға дейінМӘСЖ қатысу өтілі 24­тен 36 айға дейінМӘСЖ қатысу өтілі 36­дан жоғары

3

ӘдеБИеТ ӘЛеміБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

11oral_oniri@inbox.ru

ТаутұлғаКім білмейді жалпақ жатқан

Нарынды, Ұл­қыздары шеттерінен дарынды.Жетібайда келді өмірге бір ақын,Өлеңдері тау суындай арынды. Таутұлғалы ақын Тайыр Жароков,Сан жарысқа салды елі жаратып.Қырық жылдай жыр нөсерін

төкті ол,Қалың елді аузына қаратып.

Туған жерден тамыр алдыбұл дарын,

Құм Нарынның жырға қосты ұлдарын.

Ер Мәншүктің сіңлілері деп жазып,Үлгі етті қызғалдақтай қыздарын. Қай кезде де тура айтқан

жыр ұтқыр,Сондай жырға

жас ұрпақты құнықтыр. Тәкең жазған поэмалар, жырлардаҚұм Нарынның тарихы тұнып тұр.

Ақын аға, туған жерің құлпырды,Көктем сайын шығады мың түрлі.Төлтумасын сағынады қалың ел,Дауысыңды, өзіңе тән құлқыңды...

Біз қайтеміз пенделердің егесін,Ақымақтың алдын ақыл бөгесін...Егеменді еліміздің ұл­қызын,Аруақтардың рухы желеп­жебесін!

ПарызӨмірді сыйлаған балаға,Кім жетер әке мен анаға.Соларды құрметтеп өтсек біз,Кетер ме сол еңбек далаға. Мән беріп басқан әр қадамға,Ой тастап жақын мен жаранға,Әке мен ананың ақылыӨмірлік серік қой адамға.

Біз жүрген қапырық қала ма,Әлде анау далиған дала ма,Қайда да қасыңнан табылар,Не жетсін әке мен анаға!

Сен туған күнБар жақсылық –

сенің туған күніңде,Бар жақсылық – сазды, сұлу үніңде.Төңірегім сәулеленіп кеткендей,Бір ерекше сипат алған түрің де.

Үйдің іші бір ерекше күйде екен,Жан­жағымнан қаумалайды

сый бөтен.

Әрқашан да жүрсек­тағы тату боп,Бүгінгіге бойды қалай үйретем.

Бассам ба екен әуелетіп әнге мен,Сол арқылы шаңыраққа

сән берем.Әлде, әлде ақындардан жыр оқып,Билеп, күліп, –

несіне осы бәлденем!

Қабақтағы кірбің­сірбің –қашты мұң,

Соған куә өзіңсің ғой, «бастығым».Сен туған күн жадыратты

жанымды,Оралғандай өтіп кеткен

жастығым.

Бесік тербеткен келіншек

Ағаш бесік бара жатыр азайып,Оны ұмыту біздер үшін зор айып.Мен ауылда көрдім керім бесіктіӨрнектелген оюлармен ғажайып.

Ырза болдым қолы алтыншеберге,

Сол өнерін басқаларға берер ме?..Маңдайына ойып жазған өз атын,Өзі өлсе де, қолтаңбасы өлер ме!

Жас келіншек отыр бесік тербетіп,Армандарын асырғандай өрге тік.Жайлап қана езу тартып қояды,Нәрестесі қалғандай боп ер жетіп.

Өзегімді шарпығандай бір ағынТежедім де, өрісті ойдың бұлағын,«Бұл бесікті жасаған кім?»

айтшы деп,Келіншектен жайлап қана

сұрадым.

«Әкесі ғой баламыздың, ағажан»,Деп келіншек маған күле қараған.Ұрпақ үшін хас шебер боп кететін,Айналайын адамзаттай данадан!.

Туған жерТауы да жоқ, көлі де жоқ

жерде өстім,Ол жерлерді Көкшетауға

бермеспін.Құм Нарынды құшағыма

сыйғызып,Жыр арнасам, сірә­дағы өлмеспін.

Дала десе лүпілдейді жүрегім,Мен далада тудым, өстім, түледім.Нарыныма табан тіреп тұрғанда,Еш аурудың жеңе алмасын

білемін...

Әттең, әттең сиректеу ғойсапарым,

Азайыпты бірге өскен қатарым.Адам деген бұл өмірге қонақ қой,Кім білмейді, шыққан Күннің

батарын.

Ей, туған жер, ұланыңа қуат бер,«Мейірімің сыйынғанға шуақ» дер.Бәрін­бәрін ақылымен қорытқанАбыз ата, аңыз әже сияқты ел!

Құлпыра бер, жасара бер,Нарыным,

Бір өзің деп үздігеді бар ұлың.Қасиетіңді жырлаудан бір

танбаспын,Жеткенінше, жеткенінше

қарымым!

Сүндетқали САРиЕВ

Алаштың арда ұлдарының бірі – ұлтжанды азамат, ақиық ақын Жұбан Молдағалиев соғыс кезін­де жауынгерлерге өз өлеңдерімен рух беріп отырды. Жауынгерлер Жұбан ағаның өлеңдерін жат­тап, сол өлеңдермен немістерге қарсы шабуылға шығып отырған.

Ақынның елге, туған жерге де­ген сүйіспеншілігі «Отан» деген өлеңінде айқын көрінеді.

Сенсің, Отан, қан майданда, Сыйынарым, ұраным.Күні­түні, әр қайда даСені көріп тұрамын.

Бір өзіңде, кең кеудеңде,Соққандай өз жүрегім.Өлеңдерім сен дегендеӨлімге де жүреді, ­ деп Отанды

анаға теңейді.«Ананы қалай жақсы көресің,

Отанды да солай жақсы көресің. Сенің жүрегің сияқты менің де жүрегім Отан деп соғады, сен де­генде, сенің ұлдарың өлімге де барады», ­ дейді.

«Атака» деген өлеңін алайық:Күткені ­ оның атака,Атака – жеңіс жолдасы.Жеңіске ынтық ерлерді,Басташы, қане, қолбасы!

Атака – ердің тағдыры,Атакасыз жеңіс жоқ.Жауынгер соны күтеді,Жаңбыр болып жауса да оқ.

(1943 жыл)Нағыз жан беріп, жан алыса­

тын сәт осы атака және жеңіске жететін бірден­бір жол да осы екенін айтады. Сонымен қатар атакаға бастайтын қолбасы (қол­басшы) болса, жаңбырша жауған оққа қарамай, жеңіске ұмтыл­ған қас жауынгердің көп екенін ұғындырады.

Қанды қырғын майданда жүр­се де, өзінің туған жерін әсте естен шығармаған ақын өзінің «Сағындым Жайық» деген өле­ңінде туған жерге деген сүйіс­пеншілігін, махаббатын былай деп толғайды.

Сағындым сені, Жайық,алма бақты,

Өткізген өз бойыңдажастық шақты,

Сүюші ем төңкерілгентолқыныңды

Сылқылдап соғып жатқанжар қабақты.

Суыңа қармақ салып,

ілгем талай,Күмістей жалтыраған

ақ шабақты.

жұбанныңЖАһұТ ЖЫРЛАРЫ

Жағаңда ойға шомып отырғаным,

Қиялдың кезек басыппернелерін.

Ең кемі, туған жердіңтопырағы да,

Жүрегін толқытады жауынгердің.

Жастық шақтағы Жайық жа­ғасындағы балық аулап, суға түсіп, тағы да ойға шомған кез­дерін қимастықпен, сағынышпен еске алады. Бұл – нағыз патриот жанның сөзі.

Яки Асынып аттанарда

қару­жарақ,Серт еткен ұландарың

саған қарап.Толқының тіл қатқандай

болды бізге, «Жағамды жүрмесін, ­ деп, ­

жау аралап!»

Есіңде жүрдің, Жайық, ерлеріңнің,

Шапқанда атакаға сан«уралап».

Сонда біз сен үшін де соғысқанбыз,

Ұшынан штыктардыңқан сорғалап.

Соғысқа кетерінде тірі адам­

дай тілдескен Ару Жайықтың: «Жағамды жүрмесін, ­ деп – жау аралап» деуінің өзі – үлкен пафосқа толы тебіреніс. Бұл ама­нат еді, Ару Жайықтың аманаты. Сол Жайықтың аманатын орын­дап, Ақ Жайық үшін штыктары­нан қар сорғалатып соғысқан қас батырларды суреттейді.

«Кек соты» деген өлеңінде соғыс кезіндегі бейкүнә сәби балалардың аспанға ұшқан са­молетті қарап тамашалайтынын, қызық көретінін суреттей келе, немістердің кенеттен оқ жау­дырып, сәбиді өлтіргенін, нағыз жауыз, хайуан екенін айтады. Кенет жұлдызды Совет самолеті пайда болып, құзғын фашистің самолетін жоқ қылғанын көп бала көргенмен, бір баланың көре алмағаның аяушылық се­зіммен тебірене суреттейді. Жас жеткіншектердің немістерге де­ген ыза­кегі, ашуы оларға деген өшпенділігін туғызды. Егер де мен өссем, сендерден кек алар едім деген жан тебіренісін ту­ғызды.

Соғыс жылдарында махаббат, сүйіспеншілік тақырыбына өлең жазбаған ақын жоқтың қасы. Осы тұрғыда Жұбан ағаның «Солдат сыры» деген өлеңінде:

Отырдық сонда біз екеу,Жағадан қарап Жайыққа.Жүзеді бір жұп көлеңке,Тербелген толқын қайықта.Самал жел сипап еседі,Қошемет етіп жастарды.«Қош» айтар соңғы кеш едіСырымыз сонда басталды.Майданға енді қарасам.Мәңгілік азат туған ел.«Сағындым, ұзап барасың, ­ Деп жазды ол, ­ жылдам кеп,»Қуантты сонша бұл мені,

Өзімде оған хат жаздым.Ұзаған сайын ілгері,Келемін саған жақындап.Алғашқы іңкәр сезім, балауса

бал дәурен кез. Жігіт пен қыздың арасындағы алтын жібек жібі дәл осындай жырланса керек.

«Жауынгер қызға» деген өле­ңінде:

Солдатсың шинель киген қолда қару,

Сен емес ақыл, ажар,күшке зәру.

Жаныма жар сағынған,ел сағынған,

Жүзіңді бір көргенім –шипа, дәру.

Еркелігің ерге жігер береді де,Ойымда орын теуіп жүреді де.Қосайық қос жүректің

махаббатын,Қос жүрек жеңдірмейді бір

өлімге, ­ деп бүгін бар, ертең жоқ қанды қырғын соғыста да ару қыздарымыздың болғанын, со­ларды көргенде елде қалған жар­ды, ел­ауылды сағынған сәттерін еске түсіреді. Майданда ерліктің үлгісін көрсетіп жүрген нәзік жандардың ерлігіне жігер бере­ді. «Өзің ойымдасың, қос жүректі қоссаң, бір өлімді жеңесің. Сені бір көргеннің өзі жаныма дәрі­дәру болады», ­ дейді.

Болмаса, «Жауынгер хаттары­нан» деген өлеңінде:

Қан майданда жүр солдат,Қамы үшін туған елінің.Айқаста жауды талқандап,Ақтайды халық сенімін.

Қараймын менде қайтып кеп,Сақтап қой, жыртып тастама.Сен де оқы солдат хаты деп,Мақтаныш етіп басқаға.

Соғыс бітер, шалқыр күй,Болайық тойдан үміткер.Сүйе білсең, сондай сүй,­Деп жүрсін қыз­жігіттер.Елдегі аруларды қан майдан­

да жүрген жауынгерлерді есіне алып, хат жаз, хаттарын сақтап жүр, өйткені олар Отанды, туған жерді қорғап қан кешіп жүр, соғыста бітер елге аман­есен оралармыз, сонда дүркіретіп бір тойлармыз деген сағынышын жасырмайды. Жауынгерлерге жі­гер, күш­қайрат берсе, аруларды аспанға көтере мадақтап, нағыз батырдың жары екенін сурет­тейді.

Елдегі арулардың махаббат­тарынан Отанды, туған жерді, елді жаудан қорғауды бірінші орынға қояды. Отансүйгіштікке тәрбиелейді. Жұбандай арқалы ақынның патриоттық жырлары қазір де, ертең де, болашақта да мәнін жоймақ емес. Бейбіт күнде де «Мен қазақпын» деп ән ай­тып, өлең жазып жүрген Жұбан ұрпақтары аман болса, Жұбан­ның жаһұт жырлары өлмек емес.

Социал ПҰСЫРМАН,ардагер-ұстаз,

Орал қаласы

АуЫЛ-АймАҚБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл12 oral_oniri@inbox.ru

«Қолжетімді тұрғын үй -

2020» бағдарламасының

арқасында тұрғын үй

құрылысы Жәнібек

ауданында да қайта

жанданды.

­ «Қолжетімді тұрғын үй ­ 2020» бағдарламасына орай жергілікті бюджет есебінен 2 миллион теңге қаржы бөлініп, 10 тұрғын үйдің жобалық­сметалық құжаттамасы жасақталуда. Жобаны Оралда­ғы «ҚазЭкологияЖобалау» ЖШС биылғы жылдың соңына дейін бітіруді көздеп отыр. Тұтастай алғанда, аталмыш бағдарламаның негізгі міндеті ­ жеке тұрғын үй құрылысын дамыту. Аудан бойын­ша биыл қаңтар айынан күні бүгінге дейін тіркелген жаңа тұрғын үй не­месе тұрғын үй емес ғимараттағы жапсарлас­кіріктірме жайларды, қолданыстағы ғимаратқа жапсар­лас салынып, пайдалануға берілген үй­жай алаңы 1117 шаршы метр болды, яғни бұл өткен жылмен салыстырғанда 79 шаршы метрге артық деген сөз. Мұның өзі аудан­да тұрғын үй құрылысының белең алып келе жатырғанын көрсете­ді, ­ дейді аудандық сәулет, қала құрылысы және құрылыс бөлімі­нің маманы Манарбек Әдиев.

Айтса айтқандай, биыл аудан­да жеке тұрғын үй құрылысы пәрменді жүруде. Өздеріне жеке үй салушылар көптеп санала­ды. Әсіресе, жастар жағы бұл іске бейімділік танытуда. Жер телімін алып, өз күшімен тұрғын үй салуға талпынушылар қатары толастар емес. Аудандық жер қатынастары бөлімінің бас мама­ны Нұрболат Әбдірешевтің бізге

берген мәліметіне сәйкес, биыл­дың өзінде аудан бойынша 50 адам жеке тұрғын үй құрылысын жүргізу үшін жер телімін сұрап, өтініш берген. Солардың 28­інің өтініші қанағаттандырылды, жер телімдерінің бос болмауына бай­ланысты 4 өтініш кері қайтарыл­ған. Ал қалған өтініш иелерінің сұранысы қаралуда.

Аудан тұрғындарының жеке тұрғын үй құрылысын жүргізудегі белсенділігі жөнінде сөз болған­да Манарбектің өзі де биыл жер телімін алып, үй салып жатырғанын айтып қалды. Оның салып жатқан баспанасының нобайын көзіміз­бен көрдік. Жас жігіт өз күшімен үш бөлмелі тұрғын үйдің құрылы­сын бастап, қабырғасын тұрғы­зып қойыпты. «Жазда таңғы 6­7­де ұйқыдан тұрғанымда үй салып жатқандардың балғасы­ның тарсылдаған дыбысын естіп, баспанамды тезірек бітіріп ал­сам деген ой маза бермеді, ­дейді ол. ­ Биыл төбесін профлистпен жауып қоямын. Бұйырса, келесі жылы құрылысты бітіріп, жаңа мекенжайға көшуді жоспарлап отырмын».

Аудан орталығында жеке тұр­ғын үй салумен айналысып жа­тырған басқа да тұрғындардың қам­қарекетін көру үшін көшеге шықтық. Бірінші М.Ықсанов атын­дағы көшеде баспана мәселесін мықтап қолға алған Тарас Ажыха­нов есімді жігітке жолықтық. Үйінің іргетасы қаланғанына алпыс жыл­дай болыпты. Қабырғасы құлап, төбесі шөгіп, майысып кетіпті. «Амал жоқ, жаңа үй салуға тура келді, ­ дейді Тарас. ­ «Еуразиялық банк» АҚ арқылы 250 мың теңге несие алып, сонымен қоса жи­нап­тергеніміздің бәрін салып, биыл маусым айында осы үйді салуды бастадым. Үй салу оңай емес. Бұрын құрылыста аздап істе­

генмін. Тума­туыстардың көмегі арқасында баспанамызды бітіру­ге жақындадық. Енді бірер апта­да жаңа қонысқа кірмек ниетіміз бар».

Құрылысы аяқталуға таяп қалған төрт бөлмелі зәулім үйдің іші­сыр­ты бірдей жұтынып тұр. Жаңаның аты жаңа, әу бастан баспанаға лайықталып алынған құрылыс материалдары шебер қолдың қисынын тауып салуымен орын­орнына үйлесімін таба қалған. Қазіргі заманға сай жасалған есік­терезелер де орнатылып, су жаңа мекеннің ажарын аша түскен. Бас­пана таршылығын көріп келген бір үйлі жан енді, міне, мынадай сәні келіскен жаңа мекенге жақын ара­да қоныс аударатындықтарына қуанышты.

Оларға таяу жерде 90­ға кел­ген анасымен бірге тұратын Ерлан Өтешевтің де үйін сала бастағанына бес айдай болыпты. Жасы елудің ішіндегі жігіт ағасы құрылысты бір өзі жүргізуде.

­ Үй салу үшін «Еуразиялық банк» және «Хоум кредит банкі» АҚ­лардан өзім 920 мың, жұбайым 700 мың теңге несие алдық. Алма­тыда жұмыс істейтін қызым үйдің төбесіне деп профлист алып бер­се, балдызым «байғазыға» осы заманға лайық терезе сыйға тарт­ты. Анамның зейнетақысы да оны­мұныға жарап тұр. Өзім жұмыс іс­тейтін мекемедегі тікелей басшым Ғайнолла Лұқпанов, ағайынды кә­сіпкерлер Ескендір, Есқайыр, Ес­бол Елемесовтер үй салу жөнінде келелі кеңестерін айтумен бір­ге «Құрылысқа жетпей жатқан материалдар болса, қысылма, көмектесуге әзірміз», – деп қолдау көрсетті. Оралдағы «Батыссушар» мекемесі директорының орын­басары Нұрболат Жұмағалиев «Бізден де бір көмек болсын» деп бір машина қиыршық тас беріп

жәнібекте құрылысқызып тұржіберіпті. Жанашыр ағайындар­дың осындай қамқорлығының ар­қасында баспанамды бітіре кел­дім. Салқын түскенше кіріп алуым керек, әйтпесе бала­шағаммен қыстырылып­қымтырылып асхана­да (кухня) тұрып жатырмыз, ­ деп отағасы ағынан жарылды. Қырық жылдан астам уақыт іргетасы жоқ әрі жалаң қабат таспен қаланған үйде тұрып келген ол бастаған ісінің қысқа мерзімде аяқталып, жаз бойғы тыным таппай істеген еңбегінің нәтижесін көретінін шүкірге балайды.

Сонан соң Ш.Шарафедденов атындағы көшеге қарай беттедік. Аталған көшеде де өзіне жеке үй салып алуға ынта танытып жүргендер бар. Солардың бірі ­ Роллан Сариев. Ол күні кеше ғана құрылысы басталған үйін көп ұзатпай бітіріп алу қамында.

Оның дос­жарандар көмегі де­ген сөзінен туындайды, аудандық «Шұғыла» газеті редакциясының жанынан Дидар Жаппаров есімді жігіттің «Халықтық банкі» АҚ­дан 600 мың теңге несие алып, үй салу­ды бастағаны кеше ғана. Әкесінің достарының көмегімен аз күннің ішінде баспанасының қабырғасын көтеріп тастады. Үйдің қабырғасын қалқаннан тұрғызып жатырған бір топ жігіттің арасынан Қапсиық Өтегенов деген азаматты көзіміз шалды. Елудің дәл ортасындағы ол ширақ қимылдап, мекенжай асханасының қабырғасын саман таспен қалауда. «Баяғыда үй са­луды бастаған адамның жолдас­жоралары мен көрші­көлемдерін жинап, жабылып жұмыс істеу­ге көмекке шақыратын салты бар еді ғой. Біздер сол дәстүрді

Өзі құрылыс жұмыстарына икем, тұрғын үйлерге еурожөндеу жүр­гізетін көрінеді. Баспанасының қабырғасын бір демде бітіріп тастапты. Роллан Оралдағы «Хоум кредит банкі» АҚ­дан 300 мың теңге мөлшерінде несие алған. Тозығы жеткен үйін жамап­жас­қаудан жалыққан жігіт биыл үй салуға ниеттеніпті.

– Палласов қаласына тапсы­рыс бергем, құрылыс материал­дарын өздері жеткізіп берді. Үйді ағам екеуміз салып жатырмыз. Қыс түскенге дейін үйдің сыртын толықтай бітіріп, алдағы жылы ішкі жұмыстарына кірісемін. Көмекші көп болса, қиындық жоқ. Аракідік дос­жарандар, көрші­көлем келіп, көмектесіп кетеді, ­ деді ол.

жалғастырушымыз» – дейді құрда­сымыз әзіл­шыны аралас.

Жеке тұрған үй салушылардың ерте көктемде басталып, қоңыр күзге дейін жалғасқан қарымды істері ауыл ішін құрылыс алаңы­на айналдырып жібергендей. Ау­дандық сәулет, қала құрылысы бөлімінің бізге берген мәліметіне сүйенсек, қазір Жәнібек ауылында тұрғындардың өз күшімен 14 үйдің құрылысы жүргізілуде. Соның ішін­де 8 тұрғын үйдің ішкі жұмыстары аяқтала келсе, қалған үйлердің қабырғасы қаланып, сырты сыла­нып, төбесі жабылу үстінде.

Нұрымбек ЖАПАҚОв,Жәнібек ауданы

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жылoral_oniri@inbox.ru 13ЖАңА ТехНоЛогИя

Құран оқитын қаламсапЖақында Түркияның

Ыспарта қаласында Құран- кәрім басып шығаратын баспахана Құран оқитын электронды қалам жасап шығарды.

Аталмыш кәсіпорын дирек­торы Әли Йылдыз электронды қаламда Құрандағы барлық сүре мен аяттардың қамтылғанын айтады. Оның айтуынша, Құран аяттарын 114 хафиз оқиды. Яғни қай хафизді тыңдағыңыз келсе, соны таңдай аласыз. Мұнда сон­дай­ақ тамақтанар алдында және тамақтанып болған соң немесе дәрет алдындағы және соңында оқылатын дұғалар да қамтылған.

Құран­кәрімді дауыстап оқып беретін «сиқырлы қаламдар» Қы­тай елінде де шығарыла бастады.

Жақында ғана Қытай технология­сы арқылы жарық көрген қари қалам діни сауаты жоқ адамдарға үлкен көмек болды. Бұл ерекше құрылғының бағдарламасында қазақ, ағылшын, орыс, ұйғыр, өзбек тілдері бойынша Құран кітаптың толық мағынасы ен­гізілген. Құран кітаптың жаңа нұсқасын сатып алған адам қа­ламмен нұсқаса болғаны, ол кез келген сүрені дауыстап, ерекше

ырғақпен оқып береді. Электрон­ды қаламның көмегімен оқыла­тын Құранға әлем мұсылмандары үлкен қызығушылық білдіруде. Бүгінгі таңда мұндай Құран кі­тап мешіттерде сатылуда. Оның бағасы да аса қымбат емес, 13­15 мың теңге мөлшерінде. Сөйтіп, әр мұсылманның Құранды үйде оты­рып­ақ оқып, өзгелерге үйретіп, сауапқа қалуына мол мүмкіндік туды.

күннен қуат алатын көлікА.Яссауи атындағы

ХҚТУ Кентау бөліміне

қарасты арнайы маман-

дандыру орталығының

мамандары күн энер-

гиясымен жүретін

көлік құрастырып

шығарды. Машина

негізгі қуатты күннен

алады. Яғни төбесіне

орнатылған арнайы

құрылғы арқылы энер-

гияны аккумуляторға

жинайды. Бұл көлікті

арнайы мамандандыру

орталығында оқытушы

болып жұмыс істейтін

Сатылмыш Чайыр деген

түрік жігіті құрастырып

шығарған. Күн энер-

гиясымен қуаттанған

көліктің сырты ескі

болғанымен, ішкі

құрылысы су жаңа. Тіпті

қозғалтқышының өзіне

заман талабына сай

автоматтандырылған

жүйе орнатылмақ.

­ Көлікті Түркістаннан Кентау­ға дейін айдап келдім. Күн бұлтты болған жағдайда аккумуляторға жиналған токтың күшімен жүз шақырымға дейін жүре береді. Ал күн шығып тұрса, ешқандай қиындық туындамайды. Соны­мен қатар генератормен және кез келген жердегі ток көзі

арқылы қуаттандыруға болады. Машина экологиялық жағынан да, экономикалық жағынан да тиімді, – дейді құрастырушы.

Түркия мемлекетінен келіп, қазақ балаларын кәсіби білім алуға баулып жатқан маман иесінің бұл алғашқы туындысы емес. Бұған дейін бензинмен жүретін және күн энергиясы­нан қуат алатын мотоциклді құрастырып, іске қосқан. Аста­нада өткен көрмеге қойылған көліктер жүлдені де жеңіп алыпты. Екі машина да патент­телгенімен, оларға арнайы

атау берілмеген. Қазіргі кезде көліктер оқу орнының мұра­жайына қойылған.

Өнертапқыш мұғалім тек көліктерді ғана құрастырып қоймайды. Ол бұған дейін уни­верситет ауласы мен коттеджін­дегі сексен жарықшам мен про­жекторларды күн энергиясына қосқан. Сондай­ақ үлкен киіз үй­дің төбесіне күн энергиясының айналмалы құрылғысын орнат­қан. 220 вольтпен жарақтанған киіз үйдің ішінде теледидар кө­ріп, музыка тыңдауға толығымен жағдай жасалған.

Туберкулезді емдеудің жаңа тәсілі

Қазақстандық дәрігерлер

өкпе дертін емдеуде

әлемнің ешбір елінде

қолданылмаған жаңа

тәсілді ойлап тапты.

Арнайы имплантант науқастың өкпесіндегі тесіктің бетін жаба­ды. Силиконнан дайындалған зат осыған дейін 6 адамға орнатылып­ты. Бұған дейін өкпеге жасалған ота салдарынан науқастардың көбінің қабырғасы қисайып, жүрісі өзгерген. Дәрігерлердің айтуын­ша, жаңа тәсіл осы олқылықтың орнын толтырмақ. Сондай­ақ жа­қында дәрігерлерімізге ресейлік хирургтар туберкулезді емдеудің тағы бір жаңа әдісін үйретті. «Алқым жапқыш» атты резеңке тектес құрылғы өкпедегі тесікке бекітіледі. Бұл бес жылға дейін жа­рамды көрінеді. Мұндай арнайы

резеңке бүгінге дейін тек Ресейде пайдаланылып келген. Өкпедегі тесікті бітеумен қатар, бұл құрыл­ғы ашық орынды толықтырады. Өкпе емдеудің бұл жаңа тәсіліне бүгінде басқа мемлекеттер де қызығушылық танытуда. Ресей­де жасалған осындай оталардың 80 пайызы сәтті болған, ал біздің елде бұл құрал әзірге 50 адамға қойылыпты. Мұндай оталардың құны 1 мың доллар тұрады. Бірақ дәрігерлер осындай күрделі ота­ларды тегін жасауға да болатынын айтады.

Түркиялық ұшақтың жаңа жобасы

Түркия ұшақ жасау кезін-

де тауық жүнін қолданудың

әлемде баламасы жоқ әдісін

ойлап тапты.

Бұл жобаны анатолиялық уни­верситеттің инженерлік факуль­тетінің оқытушысы, ғылым және техника кафедрасының доценті Абдолла Тугрул Сейхан жасаған. Ол жобасында ұшақтың қанаты мен корпусын қауырсын жүнін күйдіруден алынған материалмен бекітуді ұсынған.

Доктор Сейханның айтуынша, авиация өнеркәсібінде бұл тәсіл алғаш рет қолданылып отыр. Бұ­ған дейін күйдірілген қауырсын талшығы тек биологиялық поли­

мер ретінде ғана қолданылып кел­ген. Оның сөзінше, тауық жүнінде көптеп кездесетін кератин атты зат қыздырылған кезде талшықтардың арасындағы байланысты берік етеді. Осындай жолмен алынған материалды авиациялық өнеркә­сіпте қолданған жағдайда үлкен жетістікке қол жеткізуге болады екен.

Егер құстың жүні мен қауыр­сынының күл­қоқысқа тонналап тасталатынын ескерсек, түркия­лық өнертапқыштың бұл жобасы экологиялық және экономикалық жағынан өте тиімді. Бұл жобаны Түркияның ғылыми­техникалық зерттеу кеңесі мен мемлекеттік авиациялық және технологиялық өнеркәсіп органы ресми түрде мақұлдаған.

Бетті дайындаған Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі»

Бейсенбі, 3 қазан 2013 жыл14

oral_oniri@inbox.ru

еЛ ЖӘНе ӘЛем

Бүгінгі таңда еліміздің 59 ЖОО-да

Қазақстан тарихы кафедрасы жұмыс істейді. Бұған қоса

жуырда жас тарих-шылар қауымдастығы

құрылды.

«Мәңгілік ел» журналы

Жалпы алғанда, ұлттық тарихымызды жаң­ғырту бірнеше бағыт­

та жүруде. Мәселен, мемлекеттік тарих институтының ғалымдары қазақ және орыс мектептеріне арналған 10­сыныптың дүние­ жүзі тарихы және Қазақстан та­ рихы оқулықтарын сараптама­дан өткізді. Оқулықтар жараты­

Universum зерттеу ұйымы көпшілік университет түлектері Google компаниясында жұмыс істеуді арман-дайтынын анықтаған.

Google үздік жұмыс беруші атанды

Индонезияның Бали аралында осымен

63-рет өткізіліп отырған «Әлем аруы» сұлулық

байқауы аяқталды. Жеңіске Филиппин өкілі Меган Янг жетті, деп ха-

барлайды El Uneversal.

Филиппин қызы «Әлем аруы» атанды

ғаламтор деректері бойынша дайындағанТоқтар кЕНЖЕғАЛИЕв

Пәкістанның оңтүстік-батысында жергілікті уақыт бойынша сағат 16:30-да жер асты дүмпулері байқалды.

«АҚШ геологиялық қызметінің ақпаратына қарағанда, жер сіл­кінісінің күші 7,8 балды құраған. Кейінірек, 5,9 балдық тағы бір жер асты дүмпуі байқалған. Зардап шеккендер мен қираған аудандар­ дың санын анықтау оңай болған жоқ, өйткені жер сілкінісі елдің шет­кері аумағында орын алған», – делінген хабарламада.

Алайда ВВС орыс бөлімі қызметінің хабарлауынша, табиғи апаттан 200­ден аса адам зардап шеккен. 182 адамның мерт болғаны ресми түрде расталып отыр.

Жергілікті телеарнаның хабарлауынша, зардап шеккен аудандар­ ға гуманитарлық көмек тікұшақтармен жеткізілген. Жер сілкінісі­ нің қатты болғаны соншалық, кей жерлерде теңіз суы көтерілді. Сал­ дарынан Пәкістаннан жүз километр қашықтықта орналасқан Араб теңізінде ені 30 метрге дейін жететін арал пайда болған.

Жер сілкінісінен 182 адам қаза тапты

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОв,«Орал өңірі»

120 мың гектарғаегіН шЫҚПАй ҚАЛдЫ

Биыл елімізде 12,4 миллион гектардан астам алқап сақтандырылды. Бұл сақтандырылуға тиісті жалпы егістік аумағының 74%-ын құрайды (күзгі дақылдарды қоспағанда). «Қазагромаркетинг» АҚ-ның ағымдағы ақпараты бойынша, оның ішінде 120 мың гектарға себілген дақылдар шықпай қалды және ол барлық сақтан-дырылған алқаптың 1%-ын құрайды (салысты-рып қарасақ, өткен жылы осы кезеңде бұл көрсет-кіш 800 мың гектарды құраған болатын). Қазіргі уақытта алқаптарды тек-серу жұмыстары барлық аймақтарда толық аяқ- талмағандықтан, көрсет-кіштердің өсуі мүмкін.

«ҚазАгро» холдингі» АҚ­ның баспасөз қызметінің хабарлауын­ша, қолайсыз ауа райы құбылыста­рының әсерінен Ақтөбе облысы­ ның алқаптары көп зардап шек­кен. Республика бойынша бар­лық жойылған егістіктердің үштен бір бөлігі осы облысқа тиесілі. Қостанай облысында алқаптар­дың шамамен алғанда бестен бір бөлігі, Батыс Қазақстан облысының алқабының шамамен алтыдан бір бөлігі, Ақмола облысының егіні­ нің жетіден бір бөлігі зардап шек­кен. Әдеттегідей, Ақтөбе және Ба­тыс Қазақстан облыстарында егіс алқаптары құрғақшылықтан зар­дап шекті. Ал Ақмола облысының егістігіне жауған бұршақ пен ыл­ ғалдың тым көп болуы кері әсе­рін тигізді. Дегенмен өткен жыл­

дардың мәліметтерін саралай­тын болсақ, биылғы жыл өсімдік шаруашылығы саласына қолай­лы болды деуге толық негіз бар. Мысалға, 2012 жылы барлық сақ­тандырылған егістіктің 10%­ы құрғақшылық салдарынан күйіп кетсе, 2010 жылы шамамен ал­ ғанда, барлық сақтандырылған алқаптың 9%­ы қолайсыз ауа райы құбылыстарынан зардап шекті, ал 2008 жылы бұл көр­ сеткіш 5%­ды құрады. Өсімдік шаруашылығы үшін ең қолай­ лысы 2011 жыл болды, онда ал­ қаптардың жойылу көлемі 1%­ды құрады. Мұндай сараптау сақтандыру компаниялары (СК) мен өзара сақтандыру қоғам­дарының (ӨСҚ) биылғы жедел ақпараты негізінде жасалды.

лыстану­математика және гума­ нитарлық салаларды ескере оты­ рып жазылған. Жетекші ғылыми зерттеу институттарының веб­сайттары жаңартылып, шет тілде көрсетіле бастады. Ғылыми мате­риалдар жинағы «Беласу» деген атаумен шығарылды. Онда Қа­ зақстанның белгілі ғалымдары­ның ұлттық тарихтың бетбұрысы, оны реформалаудың кезеңіне ар­налған мақалалары жинақталған. Бұл турасында сейсенбі күні ҚР Президенті жанындағы ОКҚ ала­ңында өткен баспасөз мәслиха­ тында Мемлекет тарихы институ­тының директоры Бүркітбай Ая­ ған мәлім етті. «ҚР Білім және ғы­лым министрлігінің ұйытқы бо­луымен арнайы зертханалар мен орталықтар құрылды, – деді ол. – Нақтырақ айтсақ, популяциялық генетика орталығы, артефактілер­ ді археологиялық кезеңдеу зерт­ханасы, антропологиялық зертха­ на, әлем тарихын зерттеу орталы­ғы, Орталық Азия халықтарының дәстүрлі мәдениетін ғылыми зерт­теу орталығы. Бұл орталықтар ма­ ңайында Қазақстан мен шетел ға­лымдары арнайы топтастырылып, жұмыстарын бастап кетті».

Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлт­

тық университетінің ректоры Ер­ лан Сыдықов тарихымызды объ­ективті түрде зерттеу үшін қолға алынған «Мәңгілік ел» атты жур­ налы туралы баяндады. «Бүгінгі күнге дейін тарихқа қатысты мә­селелердің басым бөлігі ғылы­ ми, академиялық тілмен, моно­графия, ғылыми мақала тұрғы­сында жазылып келді, – деді рек­ тор. – Оның көпшілігі қалың бұ­ қараға, әлеуметтік дәрежедегі оқырмандардың қолына жет­педі. Бұл мақалалар тек кәсіби тарихшыларға немесе тарихты зерттеп жүрген мамандарға ға­на бағытталған болатын. Ал бұл журналды шығарғанда автор­ лардың ауқымын кеңейту жос­парланған. Яғни журналистер, филологтар, экономистер және жалпы тарихпен айналысып жүр­ген кез келген азаматтың пікір­лері мен тың мақалалары жа­рияланады. Журнал қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде шы­ғарылады. Ондағы мақсат – қа­зақтың кең де қызықты тарихын, мәдениетін, дәстүрін өзге тілді оқырмандарға жеткізу. Әзірге журнал 3000 данамен екі айда бір рет шығарылып, 20­25 елде таратылады».

ұЛТТЫҚ ТАРИхҚА ҚЫзмеТ еТПек

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕвА,«Орал өңірі»

Universum компания­ сы әлемнің 12 елінде, атап айтқанда, Ұлыбри­ тания, АҚШ, Қытай, Жа­пония, Германия, Бра­зилия, Ресей, Франция, Италия, Үндістан, Авс­ тралия мен Канадада білім алатын студент­терді сауалнамаға қатыс­тыру негізінде зерттеу жүргізді. Сауалнамаға 200 мың адам атсалысты. Түлектер үшін әлемнің ең үздік жұмыс бе­рушісі Google компаниясы атанды. Google корпорациясы екі санатта да – іскерлік және инженерлік бағыттар бойынша бірінші орынды ие­ленді. Түлектер үшін ең қолайлы саналған бизнес бағыттардың үшті­гіне сондай­ақ ірі британдық EY (бұрынғы атауы Ernst & Young) ауди­ торлық компаниясы мен америкалық Goldman Sachs инвестиция­ лық банкі кірді.

Байқау бір айға жуық уақыт­қа созылып, әлемнің 130 елінен келген қатысушылар тәж үшін бақ сынады. Финалға Бразилия, Гана, Испания, Франция және Филиппин қыздары шықты. Же­ке награда Гибралтардан кел­ ген қызға бұйырды: оған көрер­ мендер көзайымы жүлдесі тап­сырылды.

15oral_oniri@inbox.ru

үзіЛісБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

Біздің ұжымның негізгі міндеті – жұмысшы кадрлар мен мамандар­ ды даярлау сапасын арттыру және кәсіптік білім берудің қолжетім­ділігін қамтамасыз ету. Оқыту маз­ мұнын жақсарту, мұғалімдер мен өндіріс шеберлерінің білімін кө­теру, оқу­материалдық базасын жаңарту бағытында жыл сайын жан­жақты істер атқарылуда. Кол­леджде шәкірттердің алаңсыз бі­лім мен тәлім­тәрбие алуы үшін барлық жағдай бар. Мамандық таңдауы өз қалауынша. Бізде ор­та білім де алады, мамандықты да игереді. Тас қалаушы, тракторист­машинист, автомеханик, есеп жә­ не аудит, ЭВМ операторы, тағы басқа мамандық иелерін даярлай­ды, олар сұранысқа ие. Типтік жо ­ бадағы оқу корпустары, жайлы жатақхана, цехтар, зертхана шә­кірттердің алаңсыз білім алуы үшін қолайлы жабдықталған. Оқулық­қа бай кітапхана мен мұражай – жастардың сүйікті орны. Колледж тарихына арналған мұражай ту­ған өлке тарихына да қатысты экспонаттармен жүйелі түрде то­ лықтырылуда. 50 орындық жатақ­ханада шәкірттердің тұрмысы мен

Түлектер далада қалмайды

Құрылғанына 50 жылдан асқан Тайпақ колледжі 10 мыңнан астам қыз-жігітке мамандық берді. Бүгінде олардың көпшілігі өндірісте еңбек етсе, қайсыбірінің білімін жалғастырып, биік асудан көрінуі – біз үшін үлкен мәртебе.

демалысына, оқуына, табиғи қа­ рым­қабілеттерін дамытуына қа­ жетті жағдайлар толық қарасты­рылған. Демалыс бөлмелері за­манауи құралдармен толықтай жабдықталған. 60 орындық асхана жұмыс істейді. Аға ұрпақ – арда­ герлер ұжымда баршылық. Мұра­ жайдағы «Ардагерлер – ардақты­мыз», «Ерлік – елге мұра», «Тылдағы майдан» бөлімдері аға ұрпақтың еңбек және еңбек дәстүрін паш етіп, жастарды отаншылдық сезім­ге баулиды. Олармен кездесулер жиі өтеді. Орденді ардагер А.Ка­зимов, зейнеткер Ғ.Нұрғалиев ке­зінде озат механизатор болған, жергілікті ақын С.Бисенғалиев сияқты бұрынғы түлектер – біздің мақтанышымыз.

Оқу­тәрбие үрдісін жақсартуға, оқытушылардың сандық және са­ палық құрамының жылдан­жыл­ға тұрақты өсуінің де септігі мол. Әдістемелік көмек орталығы өнді­рістік оқу шеберлері, шәкірттер арасында конкурстар, білім са­йыстарын өткізеді. Ашық сабақ­тар, апталықтардың білім сапа­сын арттыра түсуге пайдасы мол. Ұжымда 28 инженер­педагог бар,

оның екеуі – жоғары және бірінші санаттағы оқытушы. Ұстаздардың 75 пайызын жас мамандар құрай­ды. Бүгінгі күннің талабына сай пе­ дагогтар үнемі білімдерін жетіл­діріп отырады. Жас мұғалім Ерлан Бигелдиев «Жаңа технологиялар мен әдістерді қолдану, теориялық және машықтық білімді толық­тыру», Анаргүл Балгереева «Ана тілінде таза, сауатты сөйлеу деңге­йін көтеру» атты шығармашылық жұмыспен айналысып келеді. Ма­хамбет Есқалиев, Бибігүл Айсиева сықылды ізденгіш ұстаздар – жас әріптестерінің арқасүйері. 2012­13 оқу жылында 3 мамандық бо­йынша 57 оқушы бітіріп шыққан еді. Олардың біразы бүгіндері ша­руа қожалықтарында, жауапкер­шілігі шектеулі серіктестіктерде еңбек етуде. 10 түлегіміз әскерде азаматтық парызын атқарып жа­тыр. Өрімдей жастардың еңбекке бірден орналасып кетуі оңай емес. Оларға қамқоршы табу үнемі на­зарда. «Керуен» шаруа қожалығы, Тайпақ коммуналдық өндіріс кәсіпорны сықылды біраз мекеме­мен тығыз байланыстамыз. Биылғы оқу жылына 107 шәкірт тартылды.

Мәлік кАшИМОв,Тайпақ колледжінің

директоры, аудандық мәслихаттың депутаты,

Тайпақ ауылы,Ақжайық ауданы

«Өзін-өзі тануға» - 10 жылБиыл мектебіміздің құрылғанына 25 жыл толса, «Өзін-өзі тану» рухани-адамгершілік бағдарламасының жүзеге аса бастағанына 10 жылға аяқ басты. Осы уақыт аралығында бұл бағдарлама үлкен жетістіктерге жетті.

2003 жылы Ақсай қаласындағы №3 орта мектепте және №3 «Гүл­дер» мектепке дейінгі ұйымында ана тілімізде «Өзін­өзі тану» руха­ни­адамгершілік жобасы тәжіри­бе алаңы ретінде қолға алынды. Осы жылы қараша айында Орал қаласында «Өзін­өзі тану» курсын оқытудың ғылыми­әдістемелік не­ гіздері» тақырыбында аймақтық семинар өтіп, оған «Бөбек» қоры­ның президенті Сара Назарбаева арнайы қатысқан болатын. Сара Алпысқызының жобасымен қолға алынған бұл тәжірибенің мақсаты

­ егеменді жас мемлекетіміздің ертеңі, өз елінің тірегі бола­тын саналы, білімді азаматтар­ ды тәрбиелеп шығару. Мектебі­міз бойынша тәжірибе алаңына барлығы 16 сынып, 310 оқушы қа­тысты.

2010 жылы «Бөбек» ҰҒББ­ның оқу­әдістемелік кешені қабылда­ нып, оқушылар мен пән мұғалім­дері «Өзін­өзі тану» бойынша ке­ректі оқу құралдарымен толық қамтамасыз етілді. Сол жылы қыр­ күйек айынан бастап барлық мектептердің 1­11­сыныптарында

«Өзін­өзі тану» пәні жаппай енгізіл­ ді. Тәжірибеден жаппай енуге кө­шуге дайындық кезінде аудандық білім беру ұйымдарында жылжы­ малы семинарлар ұйымдастырыл­ды. Осы жылдары мектебімізде «Өзін­өзі тану» пәнін өткізу үшін талапқа сай арнайы жабдықтал­ ған екі кабинет іске қосылды.

«Өзін­өзі тану» бұл тек баланың өзін ғана танып, білуімен ғана шек­теліп қоймайды. Сонымен қатар әлемді, ортаны және адамды та­нуымен ұштасатыны анық. Сол себепті де бұл пәннің бүгінгі таң­

да барлық адамзат үшін маңызы өте зор. Рухани­адамгершілік бағ­дарламасымен білім берудің 10 жылдығы аясында ұрпақ игілігі үшін атқарылған әрбір істің бола­ шағының нұрлы болатынына се­німіміз мол.

Қамажай ХАМАРҚЫЗЫ,№3 мектептің

«Өзін-өзі тану» бірлестігінің жетекшісі,

Ақсай қаласы, Бөрлі ауданы

Ұстаз біз үшін ыстық. Алғаш мектеп табалдырығынан аттағаннан бері бірге келе жатыр. Күн сайын білім нә-рімен сусындатып, біздің болашағымыз үшін аянбай еңбек етеді.

білім нәрімен сусындатқан

Таңертең ұстаздарымыз бізді мектеп алдынан қарсы алып, жаттығулар

жасатып, сосын сабаққа кірісеміз. Сабағымыз түрлі сауалдар мен сұрақтар арқылы қызықты өтеді. Содан болса керек, үйге беріл­ ген тапсырмаларды қызығушы­лықпен орындаймын. Қазір оқу озатымын. Ал інім Ерсұлтан әліп­ пенің әлеміне жаңа ғана қадам басып жатыр. Оқу жылының ба­ сында сабаққа үйрене алмай жү­ ріп еді, қазір онысы жойыл­ ды. Үйде ініміз екеуміз сабаққа бірге дайындаламыз. Мектебіміз дарынды балаларға арналған ке­ шен болғасын сабаққа жай да­йындалып баруға болмайды. Сон­ дықтан біз қосымша материал­дарды да пайдаланамыз. Біздің әкеміз Нұржан Мақсотов осы мектепті үздік бітірген. Біз үшін мақтаныш болып табылатын әке­міздің атына кір келтірмеу үшін оқуда да, қоғамдық жұмыста да белсенді болуға тырысамыз.

Мектебіміздің директоры Ер­ сайын Сапаровты барлық мек­

теп оқушысы жақсы көреді және мақтан тұтады. Менің сынып же­ текшім Мерует Ишанова да өте мейірімді жан. Маған оның са­бақты түсіндіруі қатты ұнайды. Сынып жетекшімнен көп нәрсе үйрендім. Інімнің сынып жетек­ шісі – Нұрсәуле Бекішева. Ол апайдың да бастауыш сыныптар­ ға сабақ беруден мол тәжіри­ бесі бар. Інім үшін ол кісінің айт­ қаны заң. «Апай солай айтты» деп, бізге болмай, мұғалімінің айт­ қанымен жүреді. Сонымен қа­ тар бізді білім нәрімен сусында­тып жүрген Айна Мақсотқызын, Ұлдай Қаресқызын және басқа да барлық ұстазымызды мақтан етеміз.

Линда МАҚСОТОвА, дарынды балаларға арналған облыстық

С.Сейфуллин атындағы №11 мектеп-интернаты

кешенінің 3-сынып оқушысы

еЛ-ЖұРТБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

16oral_oniri@inbox.ru

– Өзім де көптен бері суса­мырмен ауырамын. Сондықтан осы дертке қатысы бармен тағ­дырласпыз. Ахуалын жақсы бі­ лемін. Мақсатым – солардың жағ­ дайын жеңілдетіп, кеселге қар­сы тұруына қолғабыс беру. Су­самыр да әлемдегі «танымал» ауру. Әдетте соған шалдыққан жандар қалай күресуді, қарсы тұруды біле бермейді. Егер оған жеке адам емес, ұйым, бүкіл қо­ғам болып қарсы тұрсақ, ол – үл­кен жеңіс. Ересек не бала бол­сын, өзінің жалғыздығын емес, жұмыла бас қосып, қашан да ұйымшыл екенімізді сезінуі тиіс. Осыған толығымен қол жеткіз­дік. Міне, соған үнемі көңілім то­лады және қуаныштымын, ­ дей­ді бүгінде Тамара Алексеевна.

2001 жылдың 10 ақпанында құрылған «Диабет» қоғамдық ұйымы сусамыр дертіне шал­дыққандардың бастамасымен көптеген әлеуметтік жобалар­ды ойдағыдай жүзеге асырды. Науқастың өмірі мен көңіл кү­йін жақсартуға бағытталған ша­ралар мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс бойынша жоспарлы түрде ұйымдастырылып келе­ді. Олардың ішінде семинарлар мен тренингтер, түрлі байқау­лар мен спорттық шаралар бар. Атап айтқанда, сусамыр нау­ қастары арасындағы өңірлік жә­не республикалық жарыстар, осы дертке шалдыққандарға арналған ақпараттық­насихат және ұйымдастыру жұмысын, «Сусамыр мектебі», «Тәтті бала­ лар мен тәтті емес өмір», «Бір­

«Өмір үшін күрес...!» «Өмір үшін күрес,

түбінде сусамырды жеңіп, сан жыл бойы оны басқар!». Бұл – «Диабет» қоғамдық бірлестігінің ұраны. Осыдан санаулы жыл-дар бұрын құрылған қоғамдық ұйымға Тама-ра Истомина басшылық етіп келеді.

Сайфолла Қарасаев – Жа­ңақала өңірінің түлегі. Қа­ зақылықтың ұясы бұзыл­

маған, әлі де сол қалпынан айны­

Бәрі де күні кеше сияқты. Көзі тірісінде ұл-қыздарына ардақты әке, немере-жиендеріне аяулы ата бола білген Сайфолла Табыл-дыұлының бұл жалғаннан озғаны-на жыл толыпты. Жалпақтал ауы-лының тұрғыны болған ұлағатты ұстаздың арманы да мол еді.

Әлі де ел есіндедомбыра, баян, мандолина және тағы басқа саз аспаптарында ше­бер ойнайтын еді. Оның жанын­дай жақсы көретін өнер адамдары ­ Шәмші мен Әсет, әнші Нұрғали. Әрине, орыстың да жақсы әндерін зейін қойып тыңдайтыны бар. Бір жағынан, жас кезінде жүрек талма­ сын алғаннан соң, дәрі­дәрмекпен қоса, сол әсем ән­әуенмен де ем­делген сыңайлы. Тамаша әуендер­ дің емдік қасиеті барын қазір ме­дицина толық дәлелдеп отыр ғой.

Эльвира Сайфоллақызы әкесінің арақ­шарап және темекі тартуға әуестігі болмағанын айтады. Кері­сінше, ол қол еңбегіне ден қойса керек. Аяқ киім жөндеп, теріден сайман да жасаған. Қалаға келгенде, саяжай сатып алып, көп жыл бо­ йы бау­бақша да өсіріпті. Яғни бір сәт те бос отыруды жаны сүймесе керек.

– Анам Клара екеуі жарты ға­сыр жұптасып өмір сүрді. Екеуінің сыйластығы, үйлесімді жұбайлық өмірі күні бүгінге дейін көз алды­мызда. Көңілді қуантатыны – со­ ңында ұл­қыздарымен қоса, төрт не­мере, үш жиені қалды. Тіпті жиенша­ры да бар. Соңғы жылдары ол дінге бет бұрып, намаз оқып жүрді. Әділ де қатаң, адал да ақ ниетті жан бола­ тын. Тұла бойы иманға тұнып тұр­ ды десем, артық айтпаспын. Сон­дықтан бір Жаратушымыздың шапа­ғатына бөленіп, жаны жәннатта бол­сын! ­ деп сөзін аяқтады Эльвира.

Әкенің жарқын үлгісі мен өне­гесін алған қызының осы бір аяу­ лы азамат туралы жүрегінен жарып шыққан сөздеріне біздің де алып­қосарымыз жоқ.

Серпін САяҚ

Серік ИХСАНғАЛИ,«Орал өңірі»

Батыс Қазақстан облыстық соты апелляциялық сот алқа-сының қаулысымен «Батыс Күнбағыс» АҚ басқармасының төрағасы, сонымен қатар «Жанар» шаруа қожалығының бас- шысы және «Пойма Агро» ЖШС директоры қызметтерін қоса атқарып келген Мұрат Жаркеевті қамауға алуға санкция берілді.

кәсіпкер қамауға алындыОблыстық соттың баспасөз қыз­

метінен түскен мәліметке қараған­да, тергеу органдары Жаркеевті қызмет бабын пайдаланып, 2012 жылы «Азық­түлік келісімшарт кор­порациясы» АҚ­ға тиесілі 339 мил­лион теңге қаржыны ұрлады деп айыптап отыр.

Аталған факті бойынша Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексі­нің 176­бабы 4­бөлігімен сенiп тап­ сырылған бөтен мүлiктi иеленiп алу немесе ысырап ету бойынша қыл­ мыстық іс қозғалды. Осы бап бойын­ша 7 жылдан 12 жылға дейін бас

бостандығынан айыру жазасы қа­растырылған.

Тергеу органдары Жаркеевті тергеудің жүргізілу барысына ке­дергі келтіріп, тергеуден және сот­тан бой тасалап кетуі мүмкін деп, соттың оны қамауға алуға санкция беруін сұрады. Облыстық соттың апелляциялық сот алқасының қау­лысымен Жаркеев 2 айға дейін қа­мауға алынды.

М.Жаркеев бұдан бұрын да істі болып, сот үкімімен босатылған еді.

Елжан ЕРАЛЫ

ге болсақ, мықтымыз!», «Жеңе отырып, ғұмыр кеш!» және бас­ қа шараларды атап көрсеткен дұрыс. Дертке шалдыққан ба­ лалардың атасы мен әжесі, әке­ сі мен анасы қатысатын, жыл­ма­жыл өтетін отбасылық спар­ такиадалардың да міскін жан­ дарға берері мол. Атоян атын­дағы стадионда, «Мечта» кем­пингінде, Дариян ауылында өтіп жүрген бұл жарыстарға аудан­ дардан да сусамыр дертіне шалдыққан мүгедек балалар қатысады. 2010 жылдан бері «Диабет» ұйымы іс­әрекетінің аясын кеңітіпті. Енді ол ұйым­дастыратын шараларға тек су­ самыр дертіне шалдыққан ға­на емес, өзге де аурудан зар­дап шеккен, мүмкіндігі шек­ теулі балалар қатысуда. Осы орайда төрт жылдан бері ұйым «Ботақан тобын» құрып, мақ­сатты шараларды жүзеге асы­рып отыр. «Зенит» мәдениет үйінде топ үшін жалға алынған орын бар. Топта тек педагог­ тер жұмыс істейді. Олар психо­лог, әдістемеші, дефектолог, екі тәрбиеші және басқалары. Топ арнаулы аспаптар, ойыншық­тар, тренажерлер және әдісте­ мелік материалдармен жаб­ дықталған. Балалар оқып қана қоймайды, бір­бірімен тығыз қарым­қатынас жасайды. Сон­дай­ақ топта спорттық және сазды сабақтар, үйретуші және ойын шаралары қомақты орын алған. Балалар білікті сылау және әр баланың ерекшелігі ескерілген арнаулы жатты­

ғулармен де қамтылды. Осы топқа арнайы бекітілген көлік бар. Көліктің көмегімен бала­лар ауаға шығып, қоғамдық орындарға саяхат жасап жүр. Қамқорлыққа алынғандар апта­ сына бір рет Орал қаласының іргесіндегі Асан аулына барып, атқа отырады. Жылқының емдік қасиеттерін тиімді пайдалана­ды. Ең бастысы – топтағы ба­лалардың туылған күндері жү­ йелі түрде атап өтіліп, педагог­тар оларға жан жылуын аямай сыйлайды. Мұның да бала ден­саулығына пайдасы мол.

Бүгінде «Диабет» қоғамы биыл Қазақстанда тұңғыш рет өткізі­ ліп жатырған мүгедектер бай­ қауына қатысуда. Қоғам мүше­лері мен қамқорланушылары «Ең таңдаулы әлеуметтік жоба», «Таңдаулы спортшы», «Таңдау­ лы шығармашы», «Ең тату жан­ұя», «Таңдаулы орындаушы» ата­ лымдары бойынша өздерін та­ нытуда. Солардың ішінен Да­мир Дәрібаев, Альбина Наурыз­ ғалиева, Н.Ищанова және бас­қаларының есімдерін Тамара Алексеевна құрметпен атады. Алда жеңімпаздарды облыстық іріктеу және Астана қаласын­дағы жарыс күтіп тұр.

Жаратылысынан мінезі жұм­сақ Тамара Алексеевна барлық қоғам мүшелерімен тіл табыса біледі. Әркімнің мінез­құлқына қарай әрекет етеді. Сондық­ тан болар, оған өзімен тағдыр­лас жандар дән риза. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» деген, нә­тижесінде қоғамдық бірлестік жұмысында тек үнемі алға ба­сушылық байқалады.

– Қуантатыны сол, ­ деді сөз соңында Тамара Истомина, – біздің қоғамдық ұйымның іс­әрекетіне мемлекет тарапы­нан, соның ішінде облыстық ат­ қарушы билік тарапынан қа­ шан да қолдау мен көмекті сезі­неміз. Сол үшін мың да бір рақ­мет! Бұдан басқа сусамырға қа­ жетті дәрі­инсулин жөнінен де қиыншылық жоқ. Жыл сайын өңіріміздегі науқастар онымен тегін және толық қамтамасыз етіледі. Басқа дәрі­дәрмектен де үзіліс болған емес. Демек, ке­лешекте жұмысты талапқа сай жүргізе отырып, ғасыр дерті – сусамырға қарсы күресте бар күш­жігер мен мүмкіндікті сар­ қа пайдаланамыз.

маған жерде өсіп­өнді, ер жетті. Әкесі Табылды кезінде қоғамдық тәртіп сақшысы болып, ел тыныш­тығын өзгелермен бірге қырағы кү­ зетті. Әкесінің жауапкершілікті сезі­не білу, байыптылық пен еңбек­ қорлығы ұлына да дарыпты. 1959 жылы Орал педагогикалық инсти­ тутының физика­математика фа­культетін ойдағыдай аяқтап, еңбек­ке араласқан күнінен бастап, мәңгі­ лікке көз жұмғанға дейін абзал аза­мат сол адами қасиеттерінен бір айнымай кетті. Ел есінде де соны­сымен сақталды.

Марқұмның өмірбаянына зер салсақ, ол ғұмырының 36 жылын ұстаздық еңбекке берген екен. Қал­ ған жылдары партия, кеңес жұмы­ сына арналған. Негізгі маманды­ ғы қалыптастырып тастаған қасиеті ­ тиянақтылық. Бұл адами дағды­сы оның ұлы Талғат пен қыздары Эльвира, Айгүлге де ауысса керек. Олар да жұмыс орындарында сый­лы да құрметті. «Әкенің атағы ұл мен қызға қырық жылға азық» деген, бұл соның бір жарқын мысалы шығар.

Ал ардақты азамат күнделікті өмірде қандай жан болды? Орал қа­ ласындағы облыстық беделді бас­қарманың бірінде еңбек ететін қызы Эльвираның пікіріне құлақ түрсек:

– Әкем қаншалықты жұмысбас­ты болса да, үйге шаршап келге­ нін сездірмейтін. Керісінше, дема­лыс сәттерінде оның бастауымен бәріміз қосылып ән салатынбыз. Оның пайымдауынша, ән мен күй қашан да адамның жан серігі бо­луы қажет. Бір қызығы сол, арна­ йы білім алмаса да, аяулы әкеміз

деНсАуЛЫҚБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

17oral_oniri@inbox.ru

Салқын түсе созыл-малы тіс ауруларының

асқынуы көбейеді. Шыны керек, тісін үнемі тек-

сертіп, күтетін адам аз. Көбі тіс қақсағанда ғана

дәрігерге келеді. Бұл кезде ауру тіс емдеуге

келмей, жұлдырудан басқа амал қалмайды.

Ары қарай тіссіз жүргісі келмейтіндерге біраз

шығындануына тура ке-леді. Негізі мұның алдын

алуға әбден болады.

Тісті күтуге арналған заманауи гигиеналық құралдардың неше түрлісі ойлап табылса да, бүгінгі таңда ауыз күтімі өте өзекті мәсе­ле болып отыр. Тіпті балабақшада үйретілетін тіс күтімінің қарапа­йым ережелерін ересектердің де сақтамайтынын қайтерсіз. Жұ­мыс барысында науқастардан білгеніміз көбі жатар алдында тіс шаймайды. Тіпті сағыз шайнасам,

тіс шаймауға болады деген ұғым теледидардағы жарнама арқылы кейбірінің санасына әбден сіңген.

Биыл Зеленов аудандық орталық ауруханасының сто­матолог дәрігерінен 2, 6, 10, 14 жастағы 1069 бала скринингтен өтті. Олардың 549­ы ауыз қуысын сауықтыруды қажет етті. Жарты­сына жуығына ем­шара жасал­са, қалғандарын ата­аналары әлі әкелмей жүр. Сауықтырылған балалардың көбінде кездескені – тісжегі (кариес), тіс ұлпасының қабынуы (пульпит), тіс айналасы тіндерінің қабынуы (породонтит) аурулары. Бірнеше баланың дұ­рыс дыбыстауға кедергі келтіретін төменгі тіл үзбесіне (короткая уз­дечка языка) ота жасалып, олар­мен әрі қарай логопед мамандар жұмыстануда.

Ал ересектер жоғарыда атал­ған аурулардан басқа қанжел (породонтоз), қанқұрт (породон­тит) сияқты тіс аурулары әбден асқынғанша жүре береді. Одон­тагенді инфекция ошағы жақтың қабынуына әкеліп, науқастың өміріне қауіп төндіреді. Ауыз қуысы асқазан­ішек жолдарының

бас жағы болғандықтан, ішкі ағза­лардың күйі ауыз гигиенасына тікелей байланысты. Ол аз бол­ғандай тіс тастарындағы микроб­тар жүрек ауруларының пайда болуына ықпал ететінін ғалымдар дәлелдеп отыр.

Адамның тісі жастайынан қа­лыптасатынын ескерсек, бұл жер­

де ата­аналардың жауапкерші­лігіне көп нәрсе байланысты. Жоғарыда аталғандай, көп ата­ана бала тісі күтіміне селқос қарай­ды. Скрининг анықтаған қажетті сауықтыруға балаларын әкелмей, «сүт тістер ғой» деген уәж айтып, тегін ем­домнан бас тартады. Ал тісінің негізі дұрыс қалыптаспаған

Отыз тістің қадірінҚАҚсАғАНдА БіЛеРсің...

жасөспірім қымсынып, өзін орта­да жайсыз сезінеді, кей жағдайда ата­анасын кінәлап та жатады. Косметикалық ақау, анатомиялық пішінін қалпына қайта келтіру (реставрация), физиологиялық тістесу аномалиясын қайта қа­лыптастыру, эстетикалық талғам­нан шығу кейін ата­ана қалтасын қағатыны да шындық. Неге қым­бат десеңіз, бүгінде стоматоло­гиялық материалдар мен құрал­саймандардың барлығы шетелден әкелінеді және ол құралдар түрлі жұқпалы аурулардың алдын алу мақсатында бір рет қолданылады. Қайта қалпына келтіруге дәрігер де қыруар уақыт жұмсап, біраз жүйкесін жұқартуына тура келеді.

Қорыта келе айтарымыз, әрбір адам өз денсаулығы үшін жылы­на тым болмаса екі рет дәрігер­стоматологқа көрінуді, құнарлы тамақтануды, ең бастысы ауыз қуысы гигиенасын сақтауды мін­деті санауы тиіс.

Жанар ДЕГЕНБАЕвА,Зеленов аудандық орталық

ауруханасының дәрігер-стоматологы

Бүгінгі медицинаның аурудың алдын алу және ерте анықтау мүм­кіндіктері зор. Бұған вакциналау, туберкулез ошағынан балалар мен жасөспірімдерді оқшаулау, ми­кобактерия жұққандарды емдеу жатады. Ең маңызды және әсерлі әдіс ­ туберкулезге қарсы вакцина­мен иммунизациялау (БЦЖ). БЦЖ вакцинасы 118 елде жасалады, оның ішінде 64­і заңнамаға сәйкес міндетті түрде өтеді. Біздің еліміз­де БЦЖ вакцинасы 1962 жылдан бері міндетті түрде қолданылып келеді.

БЦЖ вакцинасын жылдар бойы қолдану оның 80­90% тиімді екенін

дәлелдеді. Иммундалған балалар мен жасөспірімдер туберкулез­бен сырқаттанса, екпе алғандар­ға қарағанда жеңіл ауырады. Екпе алғандар туберкулездің қауіпті түрі генерализді туберкулезбен және туберкулезді менингитпен ауыр­майды.

Дүниеге жаңа келген нәресте үшін туберкулез ең қауіпті жұқпа болып табылады. Сол себепті сәбиді перзентханада вакцина­лау аса маңызды. Нәрестенің иммундық жүйесі туберкулез­ге қарсы вакциналауға дайын. Ерте баста вакциналанса, оның иммундық жүйесі туберкулез қоздырғышымен ерте таныс бола­

баланы туберкулезден сақта

ды және жұқпаға қарсы тұра ала­ды. Вакциналанбаған ерте жаста­ғы балалар науқаспен қатынаста болған жағдайда туберкулездің генерализді түрімен науқастана­ды. Аурудың бұл түрі өте ауыр өтеді және өлімге әкеп соқтыруы мүмкін. Барлық нәрестеге перзент­ханада бір тәулік ішінде қарсы әсе­рі болмаған жағдайда вакцинация жасалады. Ал қарсы әсері болса, ауруханадан шығар кезде немесе тұрғылықты жерінде жасалады.

5­7 жылдан соң иммунитет әлсірейді, сол себепті дендері сау, туберкулез микобактериясын жұқтырмаған, манту әсерінің оң нәтижесі бар балаларға алты жас­

та, яғни мектепке барар алдында БЦЖ қайталанып жасалады.

Туберкулез екпесіне қарсы әсерлер шала туған, жіті және созылмалы аурулары асқынған, иммунитеті төмен, аллергиялық ауруы бар балаларда пайда бола­ды. Дені сау балаларға қарағанда созылмалы ауруы бар балалар туберкулезге бейім келеді. Олар вакцинациялауға әбден мұқтаж. Бұл балаларға БЦЖ вакцинация­сын жасар алдында қауіпсіз болу үшін қолайлы кезеңді таңдау қажет.

Туберкулездің алдын алуда ең тиімді әдістердің бірі ­ препа­раттармен емдеу. Препаратпен науқаспен қатынастағы, тубер­кулезбен алғаш ауырған, ерте жұқтырған, өткен жылға қара­ғанда манту әсерінің өлшемі өсіп кеткендер емделеді. Осын­дай балаларды анықтау үшін жыл сайын манту сынағы жүр­гізіледі. Оның әсері 72 сағатта белгілі болады. Туберкулинге оң нәтижелі сезімталдығы бар және геперергиялық туберкулин сына­ғы бар бала міндетті түрде арнау­лы емханада тексеріледі. Баланы туберкулезден сақтау үшін отбасы мүшелері жылына бір рет флюо­рографиядан өтулері қажет.

Т.ГАГАРИНА,облыстық туберкулезге

қарсы диспансердің дәрігері

Туберкулез – өте қауіпті, кең тараған, жасырын өтетін ауру. Адам өзінің ауру екенін сезбей қалуы немесе респираторлы ауру деп ойлауы мүмкін. Жұқпаны балалар тез қабылдайды. Ағзаға түскен туберку-лез микобактерияла-ры бірнеше жыл жа-сырын жүруі мүмкін. Микобактериялардың белсенді көбеюі үшін қоздырғышқа қолайлы жағдай болуы қажет. Оған иммунитеттің әлсіздігі, жиі суық тигізу, сырқаттану, күйзеліс, жіті және созылмалы ауру-лар, жасөспірім шақтағы гормоналдық ауысым факторлары жатады. Мұның барлығы бала-лар мен жасөспірімдер арасындағы туберкулездің алдын алу мәселесіне аса назар аударуға мәжбүрлейді.

ҚЫзмеТ18oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

Негізгі қызметінің қысқаша сипаттамасы: жалпыға бірдей орта білім беру.

лауазымдық міндеттері: Білім беру ұйымының қызметін оның жарғысына және басқа да норматив­тік­құқықтық актілерге сәйкес басқарады. Мемлекет­тік жалпыға міндетті білім беру стандартын педаго­гикалық және әдістемелік кеңеспен бірлесе отырып іске асыруды ұйымдастырады. Бекітілген учаскедегі балаларды жалпыға жалпыға міндетті оқытумен қам­ тамасыз етеді. Оқу­тәрбие процесін ғылыми­әдісте­мелік және материалдық­техникалық базасын, әдіс­темелік қамтамасыз етуді ұйымдастырады және же­ тілдіреді. Педагогикалық ұйымдар, әдістемелік бір­лестіктер, балалар ұйымдары қызметіне ықпал етеді. Білім беру құқығы лицензиясына сәйкес оқушылар, тәрбиеленушілер контингентін қалыптастырады, оқушылар мен тәрбиеленушілерді әлеуметтік қор­ғауды қамтамасыз етеді. Оқу­тәрбие процесі кезін­ де білім алушылардың (тәрбиеленушілердің) және білім беру ұйымы қызметкерлерінің өмір қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтауға қажетті жағдай жасайды.

Педагог кадрларды және қосымша қызметшілер­ді іріктейді, басқару құрылымын, қызметкерлердің штаттық кестесін, лауазымдық нұсқаулығын бекітеді, олардың кәсіби шеберлігін арттыру үшін жағдай жа­сайды. Жұртшылықпен, ата­аналармен (немесе олар­ды алмастырушылармен) байланысты жүзеге асырады.

Білуге міндетті: Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының “Білім туралы”, “Қазақстан Республикасындағы бала құқық­тары туралы”, “Қазақстан Республикасындағы тіл ту­ ралы”, “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тура­ лы”, “Неке және отбасы туралы”, “Қазақстан Респуб­ликасында мүгедектiгi бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша және жасына байланыс­ты берiлетiн мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылар туралы”, “Кемтар балаларды әлеуметтік және меди­циналық­педагогикалық түзеу арқылы қолдау тура­лы”, “Арнайы әлеуметтік қызмет туралы”, “Кәмелетке толмағандардың арасындағы құқықбұзушылықтар мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуы­ның алдын алу туралы” заңдарын және басқа да бі­ лім беруді дамытудың бағыттары мен келешегін ай­ қындайтын нормативтік­құқықтық актілерді; педаго­ гика мен психология негіздерін; мемлекеттік жалпы­ға міндетті білім беру стандартын; педагогиканы, пе­дагогикалық психологияны, педагогикалық ғылым мен практиканың жетістіктерін; менеджмент негіз­ дерін, қаржы­шаруашылық қызмет туралы заңнама­ларды; еңбек туралы, еңбекті қорғаудың, техника қауіпсіздігі және өртке қарсы қорғанудың ережеле­ рі мен нормаларын; санитарлық ережелер мен нор­маларды.

Біліктілікке қойылатын талаптар: жоғары және жоғары білімнен кейінгі білімінің болуы (педагоги­калық немесе бейіні бойынша), бірінші немесе жо­ғары біліктілік санатының болуы және білім беру ұйымдарындағы педагогикалық жұмыс өтілі 5 жыл­ дан кем болмауы, немесе білім беру ұйымдарында немесе білім беру ұйымының бейініне сәйкес ұйым­

дарда басқарушылық қызметте жұмыс өтілінің бес жылдан кем болмауы, үш жылдан кем емес педаго­гикалық салада әкімшілік жұмыс тәжірибесінің бо­ луы.

лауазымдық жалақысы: 79857 теңгеден бас­ тап жоғары.

Конкурсқа қатысуға қажетті құжаттар тізімі: мемлекеттік немесе орыс тілінде конкурстық комис­сия төрағасы атына тұрғылықты тіркеу орнын, нақты тұратын жерін, байланыс телефондарын көрсетумен қоса өтініш; нотариалды куәландырылған жеке тұл­ғаны куәландыратын құжат, білім туралы құжат, ең­ бек кітапшасының, бар біліктілік санат немесе ғы­лыми дәрежесі туралы құжат көшірмелері; бұрынғы жұмыс орны кадр қызметі куәландырған фотомен кадрды есепке алу жөніндегі жеке парақ; бар жаза­ лар мен көтермелеулерді көрсете отырып бұрынғы жұмыс орнынан өндірістік мінездеме; медициналық куәландырудан өтуі туралы құжат; сотты болмаған­дығы туралы анықтама ұсынуы қажет. Аталған құжат­тардың бірінің болмауы кандидатты конкурсқа қа­тыстырмауға негіз болуы мүмкін.

Үміткер комиссия қарауына өзінің кәсіби жетіс­тіктері, біліктілігін арттыру, ғылыми зерттеулер, өзі­ нің педагогикалық тәжірибесін қорытындылау, наг­ радалары туралы қандай да болмасын деректі рас­ талған ақпаратты ұсынуға құқылы.

Өткізілетін орны: Бөкей ордасы ауданының бі­ лім беру бөлімінің мәжіліс залы.

Қажетті құжаттар хабарландыру жарияланған сәттен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде мына мекенжайға тапсырылуы тиіс: Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауданы, Сайқын ауылы, Т.Жароков көшесі, №27 үй, Бөкей ордасы ауда­ны білім беру бөлімінің қабылдау бөлмесі. Тел.: 87114040012, эл. мекенжай: bokei­orda­bilim@mail.ru.

Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауда­нының білім беру бөлімінің Орда ауылы, Жәңгір хан көшесі, №1 мекенжайы бойынша орналасқан «Жәңгір хан атындағы жалпы білім беретін орта мектебі» мемлекеттік мекемесі (оқыту тілі – қазақ және орыс тілі) төмендегі азаматтық қызметші­ нің бос лауазымын иеленуге ашық конкурс жа­риялайды:

Ұйымдастырушы ­ педагог – 1 бірлік.Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауда­

нының білім беру бөлімінің Жиекқұм ауылында орналасқан «Т.Масин атындағы жалпы білім бе­ретін орта мектеп» мемлекеттік мекемесі (оқыту тілі – қазақша) төмендегі азаматтық қызметшінің бос лауазымын иеленуге ашық конкурс жария­лайды:

Медбике – 0,5 бірлік;Тәлімгер – 0,5 бірлік;Саз жетекшісі – 1 бірлік.Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауда­

нының білім беру бөлімінің Ұялы ауылы, Х.Мада­нов көшесі, №1 мекенжайы бойынша орналасқан «Ш.Жексенбаев атындағы жалпы білім беретін

орта мектеп­балабақшасы» мемлекеттік мекемесі (оқыту тілі – қазақша) төмендегі азаматтық қыз­метшінің бос лауазымын иеленуге ашық кон­ курс жариялайды:

Автокөлік жүргізуші – 1 бірлік.Негізгі қызметінің қысқаша сипаттамасы: жал­

пыға бірдей орта білім беру.лауазымдық міндеттері: Мемлекеттік жалпыға

міндетті білім беру стандарттарына сәйкес оқыту мен тәрбиелеуді жүзеге асырады. Білім беру бағдар­ламаларын оқу жоспары мен оқу үрдісі кестесіне сәй­кес іске асырылуын қамтамасыз етеді. Әдістемелік бірлестіктердің және әдістемелік басқа да іс­шара­ларға қатысады. Кәсіби біліктілігін жүйелі арттыруды жүзеге асырады. Білім беру процесі кезеңінде білім алушылардың өмірі мен денсаулығының сақталуын қамтамасыз етеді.

Білуге міндетті: Қазақстан Республикасы Конс­титуциясын, Қазақстан Республикасының “Білім ту­ралы”, “Қазақстан Республикасындағы тіл туралы”, “Қазақстан Республикасындағы бала құқығы тура­ лы” заңдарын және басқа да білім беруді дамытудың бағыттары мен келешегін айқындайтын норматив­тік­құқықтық актілерді; пәннің жүргізу әдістемесін, тәрбие жұмыстарының; пән кабинеттері мен қосал­қы орындарды құрал­жабдықтармен қамтамасыз ету талаптарын; оқыту тәсілдері мен оның дидакти­калық мүмкіндіктерін; педагогика мен психология негіздерін; мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын; басқа да білім берудің, еңбек туралы заңнаманы, басқа да құқықтық нормативтік актілерді.

Біліктілікке қойылатын талаптар: тиісті маман­ дығы бойынша жоғары педагогикалық немесе жоға­ ры кәсіби білім, тиісті мамандығы бойынша техника­лық және кәсіптік білім (арнаулы орта, кәсіптік орта).

Музыкалық жетекші лауазымдық міндеттері: мемлекеттік жалпыға міндетті оқыту стандартына сәйкес тәрбиеленушілердің музыкалық тәрбиесін және эстетикалық дамуын жүзеге асырады. Музыка­лық аспапта кәсіби шеберлікпен ойнайды. Музыка­ лық және басқа да мәдени іс­шараларды ұйымдасты­рады және өткізеді, балалармен дербес жұмыстар жүргізеді, музыкалық жағынан дарынды балаларды анықтайды. Дене тәрбиесі сабақтарына, спорттық шараларды ұйымдастыруға қатысады. Балалармен ойын жұмыстарын ұйымдастыруға қатысады, музы­ калық­дидактикалық ойындарды өткізеді. Педагоги­калық кеңестерді дайындауға, әдістемелік бірлестік­тердің жұмысына қатысады. Балалармен жұмыс істеу практикасына алдыңғы қатарлы тәжірибиелерді ен­ гізеді. Еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және өртке қарсы қорғаныс ережелері мен нормаларын орындайды.

Білуге міндетті: Қазақстан Республикасының Конституциясын, “Білім туралы”, “Қазақстан Респуб­ ликасындағы бала құқықтары туралы”, “Қазақстан Республикасындағы тіл туралы”, “Сыбайлас жемқор­ лыққа қарсы күрес туралы” Қазақстан Республика­сының заңдарын және басқа да нормативтік­құқық­тық актілерді, әр кезеңдегі музыкалық туындылар­

ды, стиль мен жанр, дәрістер мен репитициялар өткізу әдістемесін, педагогика мен психология не­гіздерін, әр жастағы баланың музыкалық қабылдауы, эмоциясы, моторикасы және музыкалық қабілеті, балалар репертуарының музыкалық шығармала­ рын, музыкалық тәрбиелеудің әдістемесін, саз ас­паптарын кәсіби орындау.

Біліктілікке қойылатын талаптар: жоғары пе­ дагогикалық немесе жоғары музыкалық білім, тех­никалық және кәсіптік (арнаулы орта және кәсіптік орта, музыкалық) білім.

Медбикенің лауазымдық міндеттері: мемле­кеттік жалпыға міндетті оқыту стандартына сәйкес оқушыларға оқу орнында медициналық қызмет көр­ сетуді жүзеге асырады. Профилактикалық жұмыстар­ды жүргізеді. Саламаттандыру іс­шараларды ұйымдас­тырады және өткізеді, балалармен дербес жұмыс­тар жүргізеді, ауруға икемді балаларды анықтайды. Дене тәрбиесі сабақтарына, спорттық шараларды ұйымдастыруға қатысады. Тамақ сапасын тексереді.

Біліктілікке қойылатын талаптар: жоғары неме­се арнаулы орта кәсіптік білім.

Автокөлік жүргізуші лауазымдық міндеттері: мектеп иелігіндегі автокөлікті жұмыс қалпында ұстау, техникалық ақауларын түзеу, мектеп оқушылары­ ның тасымалдауын қамтамасыз ету.

Қойылатын талаптар: автокөлік айдауда 3 жыл еңбек өтілі, автобус айдауға рұқсат етілген құжат (D категориясы бойынша куәлік).

Конкурсқа қатысуға қажетті құжаттар тізімі: конкурстық комиссия төрағасы атына қоса берілетін құжаттардың тізбесі көрсетілген конкурсқа қатысу туралы өтініш; жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі; толтырылған кадрларды есепке алу жө­ніндегі жеке парақ (нақты тұратын мекенжайы мен байланыс телефондары көрсетілген); лауазымға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес білімі ту­ралы құжаттардың көшірмелері; еңбек қызметін растайтын құжаттың көшірмесі; алдын ала медицина­ лық куәландырудан өткені туралы құжат.

Қажетті құжаттар хабарландыру жариялан­ ған сәттен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде мына мекенжайларға тапсырылуы тиіс:

Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауда­ны, Орда ауылы, Жәңгір хан көшесі, №1 мекен­жайы бойынша орналасқан Жәңгір хан атында­ ғы жалпы білім беретін орта мектебінің қабыл­дау бөлмесі. Тел.: 87114060145, эл. мекенжай: zhangir@mail.kz.

Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауда­ ны, Бисен ауылдық округі, Жиекқұм ауылы, Т.Масин атындағы жалпы білім беретін орта мектебінің қабылдау бөлмесі. Тел.: 87114050169, эл. мекенжай: T.Masin@mail.kz.

Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауда­ ны, Ұялы ауылы, Х.Маданов көшесі, №1 мекен­жайы бойынша орналасқан Ш.Жексенбаев атын­ дағы жалпы білім беретін орта мектеп­балабақ­шасының қабылдау бөлмесі. Тел.: 87114044118, эл. мекенжай: shakir@mail.kz.

Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауданының білім беру бөлімі Хан ордасы ауылы, Жәңгір хан көшесі, №1 мекенжайы бойынша орналасқан «Жәңгір хан атындағы жалпы білім беретін

орта мектеп» мемлекеттік мекемесінің директоры қызметін иеленуге қайта ашық конкурс жариялайды

Батыс Қазақстан облысы әкiмiнің аппараты, 09000, Орал қаласы, Достық даңғылы, 179­үй, анықтама үшін телефон (факс):8 (7112) 51­39­04, 51­27­23; е­mail: zapkazakim@westkaz.kz, бос мемлекеттiк әкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды

1. Батыс Қазақстан облысы әкімі аппаратының мемлекеттік­құқықтық жұмыстар бөлімінің бас мама­ны («Д­4» санаты, 1 бірлік).

«Д­4» санаты үшiн лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 71 751 (min) теңгеден 96 735 (max) теңгеге дейiн.

Функционалдық мiндеттерi:Заңдылықты, қоғамдық тәртіпті, азаматтардың бостан­

дығы мен мүддесін қорғауды қамтамасыз ету жағдайына талдау жасауға қатысу, құқықтық тәртіпті нығайту, қыл­мыспен күрес, әскери­жұмылдыру жұмыстары және аза­ маттық қорғаныс мәселелері жөніндегі Қазақстан Респуб­ликасы Президенті Жарлықтарының, өкімдерінің, Үкімет қаулыларының, басқа да нормативтік­құқықтық актілер­дің, облыс әкімдігі қаулыларының, облыс әкімінің шешім­дері, өкімдерінің орындалуын бақылау және тексеруді қамтамасыз ету. Облыс әкімдігі қаулыларының, облыс әкімі шешімдері мен өкімдерінің жобаларына құқықтық сараптама жасау. Облыс әкімі шығаратын нормативтік­ құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеуден өткізуді ұйым­ дастыру және қамтамасыз ету. Нормативтік­құқықтық ак­тілердің тізілімін жүргізу. Облыстық әскери комиссариат­тың және өзге де мемлекеттік органдардың азаматтарды әскери қызметке шақыру жөніндегі қызметіне талдау жасауға қатысу, әскери бөлімдермен, шекара қызметімен байланыс жасау, облыс әкімі аппаратында әскери мін­деттілерді есепке алу және брондау жөніндегі жұмысты ұйымдастыру.

Конкурс қатысушыларына қойылатын талаптар: Заңгерлік мамандықтар немесе «Құқық» мамандықта­

ры бойынша жоғары білім.Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес

болуы тиіс:1) мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық

бағытына сәйкес салаларда жұмыс өтілі екі жылдан кем емес;

3) жоғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарла­малары бойынша Қазақстан Республикасының Президен­ ті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тап­сырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орында­ рында шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республи­ калық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы;

4) ғылыми дәрежесінің болуы.Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақ­

стан Республикасының «Қазақстан Республикасының Пре­ зиденті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламен­ тi және оның депутаттарының мәртебесi туралы», «Қа­зақстан Республикасының Үкіметі туралы» Конституция­лық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекет­ тік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы кү­рес туралы», «Әкімшілік рәсімдер туралы», «Жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тәртiбi туралы» заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның маманда­ нуына сәйкес салалардағы қатынастарды реттейтін Қа­зақстан Республикасының нормативтік­құқықтық актіле­ рін, «Қазақстан – 2050» стратегиясы – қалыптасқан мемле­кеттің жаңа саяси бағыты» стратегиясын білуі.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

2. Батыс Қазақстан облысы әкімі аппаратының бұ­қаралық ақпарат құралдарымен байланыс жөнінде­ гі бас маманы («Д­4» санаты, 1 бірлік).

«Д­4» санаты үшiн лауазымдық жалақысы қыз­мет өткерген жылдарына байланысты 71 751 (min) теңгеден 96 735 (max) теңгеге дейiн.

Функционалдық мiндеттерi:Облыс әкімінің облыстың әлеуметтік­экономикалық

дамуы және қоғамдық­саяси жағдайды тұрақтандыру жө­ ніндегі қызметін бұқаралық ақпарат құралдарында түсін­діру және насихаттау жұмысына қатысу. Облыс әкімінің және оның аппаратының қызметін жариялап отыру жө­нінде бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара іс­қимыл жасау. Баспасөз релиздерін, баспасөз конференцияла­рын, брифингтер және облыс әкімінің бұқаралық ақпа­ рат құралдары қызметкерлерімен кездесулерін әзірлеу.

Конкурс қатысушыларына қойылатын талаптар: «Білім беру» немесе «Гуманитарлық ғылымдар» не­

месе «Құқық» немесе «Өнер» немесе «Әлеуметтік ғылым­дар және бизнес» немесе «Жаратылыс ғылымдары» не­ месе «Техникалық ғылымдар және технологиялар» не­ месе «Ауыл шаруашылығы ғылымдары» немесе «Ветери­ нария» немесе «Қызметтер» мамандықтары бойынша жо­ғары білім.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс:

1) мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;

2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес салаларда жұмыс өтілі екі жылдан кем емес;

3) жоғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарлама­лары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсы­рыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарын­да шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы;

4) ғылыми дәрежесінің болуы.Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақ­

стан Республикасының «Қазақстан Республикасының Пре­ зиденті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламен­ тi және оның депутаттарының мәртебесi туралы», «Қазақ­стан Республикасының Үкіметі туралы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қыз­ мет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тура­лы», «Әкімшілік рәсімдер туралы», «Жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тәртiбi туралы» заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сәйкес салалардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Респуб­ликасының нормативтік­құқықтық актілерін, «Қазақстан – 2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа сая­ си бағыты» стратегиясын білуі.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционал­ дық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

Конкурс Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі төрағасының 2013 жылғы 19 наурыздағы №06­7/32 бұйрығымен бекітілген мемлекеттiк әкiмшiлiк лауазымдарға орналасуға конкурс өткiзу және конкурс комиссиясын қалыптастыру қағидалары негiзiнде жүргiзi­ледi.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар:1) осы қағидаларға 2­қосымшаға сәйкес нысандағы

өтініш;2) 3х4 үлгідегі суретпен осы қағидаларға 3­қосымша­

ға сәйкес нысанда толтырылған сауалнама;3) бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куәланды­

рылған көшiрмелерi (мемлекеттік қызметшілер ұсынатын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органның персоналды басқару қызметі (кадр қызметі) куәландыра алады);

4) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесi (мемлекеттік қызметшілер ұсынатын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органның персоналды басқару қызметі (кадр қызметі) куәландыра алады);

5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министр­лігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бе­ кітілген (Қазақстан Республикасының Нормативтік­құ­қықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама;

6) Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлі­ гінің көшірмесі;

7) құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті органмен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тесті­леуден өткені туралы қолданыстағы сертификат.

Азаматтар бiлiмiне, жұмыс тәжiрибесiне, кәсiби ше­ берлiгiне және беделіне қатысты (бiлiктiлiгiн арттыру, ғылыми дәрежелер мен атақтар берiлуi туралы құжат­тардың көшiрмелерi, мiнездемелер, ұсынымдар, ғылыми жарияланымдар және өзге де олардың кәсіби қызме­ тін, біліктілігін сипаттайтын мәліметтер) қосымша ақпа­раттарды бере алады.

Құжаттарды қабылдау мерзімі:Құжаттар конкурс өткiзу туралы хабарландыру соң­

ғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күн ішінде ұсы­ нылуы керек. Конкурс комиссиясының қарауына қабыл­ дау мерзiмiнде қолма­қол тәртіпте немесе пошта арқылы жіберілген құжаттар (құжат тігілетін мұқабада орналасты­рылған) қабылданады.

Азаматтар құжаттарды хабарламада көрсетілген элек­трондық пошта мекенжайына электронды түрде бере алады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқа­ сын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді.

Әңгімелесу жүргізу уақыты мен орны: Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар, оны кандидат­

тарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде Батыс Қазақстан облысы әкімі аппаратында өтеді.

Осы лауазымдарға орналасқан тұлғалар үшін көтер­мелеу шығындары төленбейді, үй және жеңілдіктер бе­рілмейді.

19oral_oniri@inbox.ru

ҚЫзмеТБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

Орал қаласының Зашаған кенті әкімінің аппа­раты, 090009, БҚО, Орал қаласы, Зашаған кенті, Жәңгір хан көшесі, 17­үй. Анықтама телефондары: 8 (7112) 50­18­80, 52­16­42, электрондық мекен­жайы: zachakimat@mail.ru

Орал қаласының Зашаған кенті әкімі аппа­ратының абаттандыру бөлімінің басшысы, «E­G­2» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жала­қысы қызмет өткерген жылдарына байла­нысты 71110 теңгеден 96095 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Бөлімнің қыз­метін ұйымдастыру және басшылық жасау. ПИК жұмыстарын үйлестіру. Кенті абаттандыруды қам­тамасыз ету жұмыстарының кешені және оның орындалуын бақылау. Азаматтардың өтініштері бойынша жұмыстану. Кент әкімінің тұрғындар­мен, кәсіпорындар мен ұйымдар арасындағы қа­ тынасын ұйымдастыру, коммуникациялық жүйе­лер құрылысын бақылау, апатты үйлерді жөндеу, тұрғын үй құрылысы және ғимараттарды, көше жолдарын қалпына келтіру жұмыстарын бақы­ лау, жолаушы тасымалын ұйымдастыру және бақы­ лау, жерді пайдалану, ауыл шаруашылығы, бау­бақша, қоршаған ортаны қорғау сұрақтары, ай­ мақты абаттандыру және санитарлық жағдайын ұйымдастыру жұмыстары. Жергілікті қоғамдас­тықтың жиналысын ұйымдастыру. Уәкілетті ұйым­дармен байланысты бақылау (полиция, СЭҚБ, ПИК).

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бі­ ріне сәйкес болуы тиіс: «Техникалық ғылымдар және технологиялар», немесе «Қызмет көрсету­лер» (жерге орналастыру және кадастр, немесе бағалау), немесе «Әлеуметтік ғылымдар мен биз­нес» (экономика, мемлекеттік және жергілікті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы), немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымда­ ры» мамандықтары бойынша жоғары білім. Мем­лекеттік кызмет өтілі бір жылдан кем емес, осы санаттағы нақты лауазымының функционалдық бағытында сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілінің бар болуы, жоғары және жо­ ғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарла­малары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарын­ да мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетел­дің жоғары оқу орындарында шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бе­ кітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқ­тауды, ғылыми дәрежесінің бар болуы.

Абаттандыру бөлімінің бас маманы, «E­G­3» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жалақысы қыз­мет өткерген жылдарына байланысты 53813 теңгеден 72391 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Аймақты абат­тандыру және санитарлық жағдайын ұйымдасты­ру жұмыстары. Жергілікті қоғамдастықтың жина­лысын ұйымдастыру. әлеуметтік­экономикалық мәселелерін шешуге қатысу. ПИК және комму­налдық кәсіпорындармен байланыста болу. Мем­лекеттік қызмет көрсету жұмыстарын жүзеге асы­ ру. Қоғамдық орындарда абаттандыру және сырт­ қы безендіру мәселесі. Кентте тұрмыстық қалдық­тардың уақтылы шығаруын бақылау, мердігер ме­кемелерімен жұмыс, жөн­жосықсыз төгілген қоқыс қалдықтары орындарына мониторинг жүргізу. Кәсіпкерлік қызметті дамытуды жүзеге асыру. Лауазымдық міндетіне сәйкес өз жұмысын жос­парлап ұйымдастыру қабілеті, лауазымдық міндет­терінен туындайтын басқа да жұмыстар атқару.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бі­ ріне сәйкес болуы тиіс: «Техникалық ғылым­дар және технологиялар», немесе «Қызмет көр­сетулер» (жерге орналастыру және кадастр, не­месе бағалау), немесе «Әлеуметтік ғылымдар мен бизнес» (экономика, мемлекеттік және жергілік­ ті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы), неме­ се «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылым­дары» мамандықтары бойынша жоғары білім не­месе ортадан кейінгі білім.

Абаттандыру бөлімінің бас маманы, «E­G­3» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жалақысы қыз­мет өткерген жылдарына байланысты 53813 теңгеден 72391 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Аймақты абат­тандыру және санитарлық жағдайын ұйымдасты­ру жұмыстары. Жергілікті қоғамдастықтың жина­ лысын ұйымдастыру. Кент аймағындағы ПИК­ пен, меншік түріне қарамастан кәсіпорын, меке­ мелермен, жеке кәсіпкерлермен және коммунал­дық қазынашылық кәсіпорындармен тығыз бай­ланыста болу. Жергілікті өзін­өзі басқарудың кі­ ріс көздерін қалыптастыру және пайдалану мә­селелері оларға мониторинг жүргізу. Тұрғындар­дан түскен өтініштер мен жазбаша арыздармен жұмыс және оның орындалуын жүзеге асыру. Кентте тұрмыстық қалдықтардың уақтылы шыға­руын бақылау, мердігер мекемелерімен жұмыс, жөн­жосықсыз төгілген қоқыс қалдықтары орын­

дарына мониторинг жүргізу. Уәкілетті ұйымдар (СЭҚБ, полиция т.б.) бірге жұмыстану. Лауазым­ дық міндетіне сәйкес өз жұмысын жоспарлап ұйымдастыру қабілеті, лауазымдық міндеттерінен туындайтын басқа да жұмыстар атқару.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бі­ ріне сәйкес болуы тиіс: «Техникалық ғылымдар және технологиялар», немесе «Қызмет көрсету­лер» (жерге орналастыру және кадастр, немесе бағалау), немесе «Әлеуметтік ғылымдар мен биз­нес» (экономика, мемлекеттік және жергілікті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы), немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымда­ ры» мамандықтары бойынша жоғары білім, мем­лекеттік кызмет өтілі бір жылдан кем емес, осы санаттағы нақты лауазымының функционалдық бағытында сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі болған жағдайда ортадан кейін­ гі білімі барларға рұқсат етіледі.

Абаттандыру бөлімінің бас маманы, «E­G­3» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жалақысы қыз­мет өткерген жылдарына байланысты 53813 теңгеден 72391 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Заңдылықты, қоғамдық тәртіпті сақтаудың, азаматтардың бос­тандықтары мен мүдделерін қорғаудың жай­күйіне талдау жасауға қатысу. Кент әкімінің ше­шімдері мен өкімдерінің, басқа да ресми хаттар жобаларын дайындау және құқықтық сараптама жасау. Нормативтік­құқықтық актілердің мемле­кеттік тізілімін жүргізу, тіркелуін ұйымдастыру және қамтамасыз ету, жинақтау және бақылау. Аппарат жанынан құрылған комиссияларға қаты­су. Сот органдарында сенімхат негізінде өкілдік ету. Мүліктік және өзге де заңды құқықтары мен мүдделерін құқықтық жағынан қорғау. Қызмет барысында туындайтын құқықтық мәселелер бо­ йынша заңды кеңестер, қорытындылар, анықта­ малар беру. Бөлім басшысының тапсырмасы бо­йынша азаматтардың арыз­өтініштерін өзге де жү­гінулерін қарау.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Құ­ қық», мамандықтары бойынша жоғары білім не­ месе Мемлекеттік кызмет өтілі бір жылдан кем емес, осы санаттағы нақты лауазымының функцио­налдық бағытында сәйкес облыстарда екі жыл­дан кем емес жұмыс өтілі болған жағдайда ор­ тадан кейінгі кәсіптік білімі барларға рұқсат еті­леді .

Абаттандыру бөлімінің жетекші маманы, «E­G­4» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жала­қысы қызмет өткерген жылдарына байла­нысты 42922 теңгеден 64704 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Аймақты абат­тандыру және санитарлық жағдайын ұйымдас­ тыру жұмыстары. Жергілікті қоғамдастықтың жи­ налысын ұйымдастыру. Кентте тұрмыстық қалдық­тардың уақтылы шығаруын бақылау, мердігер мекемелерімен жұмыс, жөн­жосықсыз төгілген қоқыс қалдықтары орындарына мониторинг жүргізу, жою жұмыстарын ұйымдастыру. Жер­гілікті қоғамдастық жиындары мен отырысын өткізуді ұйымдастыру. Кент әкімі жанындағы комиссия отырысы жиынының хаттамаларын әзірлеу және ұсыныс­пікірлерді талдау. Өзінің жұмысын ұйымдастыруға, жоспарлауға, болжау және бақылау. Лауазымдық міндетіне сәйкес өз жұмысын жоспарлап ұйымдастыру қабілеті, лауа­ зымдық міндеттерінен туындайтын басқа да жұ­мыстар атқару.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Тех­никалық ғылымдар және технологиялар», неме­ се «Қызмет көрсетулер» (жерге орналастыру жә­ не кадастр, немесе бағалау), немесе «Әлеумет­тік ғылымдар мен бизнес» (экономика, мемле­кеттік және жергілікті басқару, немесе есеп жә­ не аудит, қаржы), немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымдары» мамандықтары бо­йынша жоғары білім немесе ортадан кейінгі бі­ лім не орта техникалық немесе кәсіптік білім.

Абаттандыру бөлімінің жетекші маманы, «E­G­4» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жала­қысы қызмет өткерген жылдарына байла­нысты 42922 теңгеден 64704 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Аймақты абат­тандыру және санитарлық жағдайын ұйымдасты­ру жұмыстары. Жергілікті қоғамдастықтың жина­ лысын ұйымдастыру. Кентте тұрмыстық қалдық­тардың уақтылы шығаруын бақылау, мердігер мекемелерімен жұмыс, жөн­жосықсыз төгілген қоқыс қалдықтары орындарына мониторинг жүргізу, жою жұмыстарын ұйымдастыру. Өзінің функционалдық міндеттері бағытында кент әкі­мінің тапсырмаларының орындалуын қамтама­сыз ету. Жұмыссыздық, қоғамдық жұмыс, жаңа жұмыс орындарын ашу, кедейшілікпен күрес жұмыстарын жүзеге асыру, қоғамдық жұмысқа тартылғандардың есебін жүргізу жұмыстарын

ұйымдастыру. Азаматтардың өтініштері бойын­ша жұмыстану. Лауазымдық міндетіне сәйкес өз жұмысын жоспарлап ұйымдастыру қабілеті, лауа­ зымдық міндеттерінен туындайтын басқа да жұ­мыстар атқару.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Техни­калық ғылымдар және технологиялар», немесе «Қызмет көрсетулер» (жерге орналастыру және кадастр, немесе бағалау), немесе «Әлеуметтік ғы­ лымдар мен бизнес» (экономика, мемлекеттік жә­ не жергілікті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы), немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашы­лығы ғылымдары» мамандықтары бойынша жо­ ғары білім немесе ортадан кейінгі білім.

Орал қаласының Зашаған кенті әкімі аппа­ратының әкімшілік­ұйымдастыру жұмыста­ ры бөлiмiнiң басшысы, «E­G­2» санаты – 1 бір­лік, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 71110 теңгеден 96095 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Бөлім жұмысын басқару және ұйымдастыру. Қала әкімдігі қаулы­ларының, қала әкімінің шешімдері мен өкімдері­ нің жобаларына құқықтық сараптама жасау. Қа­ ла әкімдігі мен әкімінің нормативтік­құқықтық актілерін әділет органдарында мемлекеттік тір­келуіне бақылау жасайды. Ішкі бақылауды жүзе­ ге асыру, мемлекеттік органдардың мемлекет­тік қызметтерді көрсету стандарттары мен рег­ламенттерін сақтауын бақылауды ұйымдастыру. Ақпараттық технологиялар, электрондық құжат айналымы мәселелері. Іс жүргізу және шаруашы­лық қызметі мәселелері. әкімшілік­ұйымдастыру жұмыстары бөлімінің жұмыс жоспарына және кент әкімі аппаратының жұмыс жоспарына ұсы­ныстар жинау және ұсыну. Кент әкімі жанынан құрылған комиссияларға жұмысына қатысу. Бө­ лім қызметкерлерінің жұмыс жоспарларын, әкім және орынбасарлары тапсырмаларын орындау мерзімдерін, азаматтар мен заңды тұлғалардың арыз­өтініштерін қарау мерзімдерін сақтауына есеп жүргізу және бақылау. Сыбайлас жемқор­лықпен және құқықтық тәртіпті нығайтуда құқық қорғау органдарымен және қоғамдық құрылым­дармен өзара іс­әрекетті қамтамасыз ету және қызметін үйлестіру. Азаматтардың арыз­өтініште­рімен, хаттарымен, ұйымдардың, кәсіпорындар­дың жүгінулерімен жұмысты ұйымдастыру, атал­ ған жұмысқа талдау жасау. Тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу жоспар­ларын құру; тауарларды, жұмыстар мен қызмет­терді мемлекеттік сатып алу үрдісінің ұйымдасты­ ру іс­шараларын жүзеге асыру және өткізу. Жер­гілікті қоғамдастықтың жиналысын ұйымдастыру.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Тех­никалық ғылымдар және технологиялар», неме­ се «Әлеуметтік ғылымдар мен бизнес» (эконо­ мика, мемлекеттік және жергілікті басқару, не­ месе есеп және аудит, қаржы), немесе «Білім бе­ру», «Гуманитарлық ғылымдар», немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымдары», неме­се «Қызмет көрсетулер» мамандықтары бойын­ ша жоғары білім.

Мемлекеттік кызмет өтілі бір жылдан кем емес, осы санаттағы нақты лауазымның функционал­ дық бағытында сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілінің бар болуы, жоғары және жо­ ғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарла­малары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында шетелде кадрлар даяр­лау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауды, ғылыми дәрежесінің бар болуы.

Әкімшілік­ұйымдастыру жұмыстары бө­лiмiнiң бас маманы, «E­G­3» санаты – 1 бірлік, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жыл­дарына байланысты 53813 теңгеден 72391 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Кадр қызметі функцияларын жүзеге асырады; кент әкімі аппа­ратының кадр стратегиясы және кадр саясаты әзірлеуге қатысады. Тәртіптік, аттестаттау, кон­курстық комиссиялардың мәжілістерді жүргізу және дайындауды ұйымдастырады. Персонал­ дың қызметін, қызметтік және кәсіптік жоғары­латуға бағалау жүргізеді; кент әкімі аппараты­ ның актілері, еңбек және мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес кент әкімі аппараты­ның қызметкерлерін алу, ауыстыру, босату уақ­тылы рәсімдеу бойынша жұмысты жүргізеді; кадр меселелері бойынша бұйрықтар дайындайды; кент әкімі аппаратының персоналды есеп жүр­гізеді, қызметкерлердің еңбек қызметі және бү­ гінгі мен бұрынғы мемлекеттік қызмет туралы анықтамалар беру, еңбек кітапшаларын және басқа да құжаттарды толтыру және сақтау, кадр

жөнінде белгіленген құжаттарды жүргізеді; та­ бель есепті, демалыс кестесін жасау және орын­далуды жүргізеді; кент әкімі аппаратының құр­ лымдарында еңбек тәртібі жайын және қызмет­ шілермен ішкі еңбек тәртіп ережелерін қадаға­лауды бақылау, кадр тұрақсыздығы себептерін талдауды жүзеге асырады, еңбек тәртібін күшей­ту, кадр тұрақсыздығы, жұмыс уақыты өтемін азайту жөніндегі іс­шаралар әзірлейді және олар­ды жүзеге асыруды бақылайды және уәкілетті органдарға ұсынады.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Тех­никалық ғылымдар және технологиялар», неме­ се «Әлеуметтік ғылымдар мен бизнес» (экономи­ка, мемлекеттік және жергілікті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы, немесе маркетинг, не­месе аймақтану, немесе саясаттану), немесе «Бі­ лім беру», «Гуманитарлық ғылымдар», немесе «Құқық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымда­ры», немесе «Қызмет көрсетулер» мамандықта­ ры бойынша жоғары білім.

Әкімшілік­ұйымдастыру жұмыстары бөлi­мiнiң жетекші маманы, «E­G­4» санаты – 1 бір­ лік, лауазымдық жалақысы қызмет өткер­ген жылдарына байланысты 42922 теңгеден 64704 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Өзінің функ­ционалдық міндеттері бағытында кент әкімінің тапсырмаларының орындалуын қамтамасыз ету. Кент аймағында әйелдер кеңестері, қариялар қо­ ғамдық және жастар саясатын жүзеге асыру. Бар­лық салтанатты іс­шараларды дайындау, өткізу, хаттамалау, жергілікті қоғамдастық жиындары мен отырысын өткізуді ұйымдастыру. Кент әкімі жанындағы комиссия отырысы жиынының хат­тамаларын әзірлеу және ұсыныс­пікірлерді тал­ дау, атаулы күндерді, мемлекеттік мейрамдар­ ды, қоғамдық іс­шараларды ұйымдастыруға жә­не үйлестіруге, қоғамдық ұйымдарымен жұмыс істеуге, марапаттау құжаттарын жүргізу. Өзінің жұмысын ұйымдастыруға, жоспарлауға, болжау және бақылау.

Үміткерлерге қойылатын талаптар: «Техни­калық ғылымдар және технологиялар», немесе «Әлеуметтік ғылымдар мен бизнес» (экономи­ка, мемлекеттік және жергілікті басқару, немесе есеп және аудит, қаржы, немесе маркетинг, неме­се аймақтану, немесе саясаттану), немесе «Білім беру», «Гуманитарлық ғылымдар», немесе «Құ­ қық», немесе «Ауыл шаруашылығы ғылымдары», немесе «Қызмет көрсетулер» мамандықтары бойынша жоғары білім не орта техникалық не­месе кәсіптік білім.

Барлық конкурсқа қатынасушыларға қо­ йылатын қосымша талаптар: Қазақстан Рес­публикасының заңдарын білу жөнінен тест тап­ сыру бағдарламасына сәйкес нормативтік­құқық­тық актілерін меңгеру. «Қазақстан­2050» страте­ гиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси ба­ ғыты» стратегиясын білуі. Мемлекеттік тілді білуі. Типтік біліктілік талаптардағы белгіленген ны­сандарға сай келуі тиіс.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: белгіленген нысандағы өтініш; Өкілетті орган белгіленген нысандағы сауалнама 3х4 фотосы­мен; Білімі туралы құжаттардың нотариалдық куәландырылған көшірмелері; Еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәланды­рылған көшірмесі; ҚР Денсаулық сақтау министр­ лігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйры­ғымен бекітілген (ҚР­ның нормативтік­құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсан­ да №6697 болып тіркелген) нысандағы денсау­ лық туралы белгіленген анықтама; Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің кө­шірмесі, құжаттарды қабылдау сәтінде уәкілетті органмен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыс­тағы сертификат.

Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күн­ нен бастап 10 жұмыс күннің ішінде, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік орган­ға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қа­ рауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азамат­тардың өздері әкеліп берген немесе поштамен жіберілген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналасты­рылған) құжаттары қабылданады. Сонымен қатар құжаттарды көрсетілген электрондық мекенжай­ ға электронды түрде бере алады, бірақ құжаттар­дың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірмей беру керек.

Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар осы кан­дидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабар­ дар ету күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде кон­курс жариялаған кент әкімінің аппаратында өтеді.

Орал қаласының зашаған кенті әкімінің аппараты “б” корпусының бос мемлекеттік әкімшілік лауазымдарға орналасуға төмендегі санаттар бойынша конкурс жариялайды

ДҮйСеНбІ, 7 ҚАзАНҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.20 ЖАҢАЛЫҚТАР8.40 «Апта.Kz» 9.45, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25, 14.55 «Тәуіп Хо Жун» 11.45 «Қазақтың қолөнері» 11.55 «Дауа» 12.25 «Ақсауыт». 12.55, 18.30 «Алғашқы махаббат». 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток­шоу. 16.00 «Менің Қазақстаным» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «... Үй болу қиын». 18.00 «ЗАҢ ЖӘНЕ БІЗ». 21.00 «Қашаған. ұлт мақтанышы». Д/ф 21.30 «ҰЛЖАН». 22.55 «SPORT.KZ» 23.15 «Көкпар» 23.55 «Талтүсте» К/ф 1.35 «Өзекжарды» 1.50 «... Үй болу қиын». 4­бөлім 2.30 «Кітапхана».

ОрАл16.50 «Апта» 17.40 “Мәңгілік ел”

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл06.55 Аңдатпа 07.00 Деректі фильм07.25 «Телемаркет», жарнама07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама. 08.00 Деректі фильм08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 10.00 «Будьте здоровы»10.20 “Сыр толғау”10.40 “Темірқазық”11.00 Мультсериал11.45 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 12.15 “Қазақ даласының құпиялары”12.45 “АСПАН АРУЫ”. Телехикая. 13­бөлім13.30 «Ақжайық» жаңалықтары13.45 Новости «Ақжайық»13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа14.00 17.55 Үзіліс17.55 Аңдатпа18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.20 «Телемаркет», жарнама18.30 “ЖАЙЫҚ ЖАУҺАРЛАРЫ”19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 «Телемаркет», жарнама

19.30 “ЗАҢҒА СҮЙЕН”. Тікелей эфир20.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телехикая. 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 “ТОПЖАРҒАН” 21.50 «Телемаркет», жарнама22.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.30 “Аспан аруы”. Телехикая. 23.15 Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Жаңа күн».08.00 Ақпарат арнасы Жетi күн. 9.00 Жетi күн 10.00 Бармысың, бауырым? 10.50, 20.30 «Пилоты».11.30 Көзқарас12.00, 16.00, 19.00, 22.45, 00.30 Жаңалықтар12.10 «Астана махаббатым менің». 13.05 «Білгенге маржан...»13.45 «Халық сарапшысы» 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости14.10 «Танго с ангелом».15.00 «Телефон доверия». Д/ф 15.50 «Подари детям жизнь».16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым.

18.10 «Біз». Ток­шоу.19.30 «Бюро расследований».21.00 «Кашаган достояние нации». Д/фильм. 21.30 «Орталық ХАБАР». 22.15 Тотальный футбол.23.15 Журналдар00.00 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

Ел АрНА7.30 “Ән арна”. 8.25 “Алдар Көсе” 9.35 Мультфильм 10.05 Д/ф “Гео­джуниор”.10.40 “Ібіліс”. 11.50 “Күн сақшылары”. 12.30 «Жар@йсың». 13.00 “Хван Чжин И”. 14.10 Әсем әуен Ел арнада14.30 “Начистоту”. 15.10 “Әселдің құрбы­құрдастары”. 15.40 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.10 “Закрытая школа”. /Россия/17.00 «Жар@йсың». 17.30 Д/ф “Табиғи микроәлемдер”.18.00 Реалити­шоу “Инновационный форсаж”.18.30 “Ән арна”. 19.20 “Мүмкін емес...”

20.00 Тұсаукесер. “Кәнизак”.21.10 “Күн сақшылары”. 21.55 Кино. “Перевозчик”.

ЕУрАЗИЯ5.00 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 6.00 Телеканал «Доброе утро»9.00 Новости9.05 «ЖДИ МЕНЯ» 10.05 «ЯСМИН» 11.05 «ЖЕНСКИЙ ДОКТОР 2» 12.00 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 13.05 «САМЫЙ ЛУЧШИЙ МУЖ» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ЗВЕРОБОЙ» 16.20 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.30 НОВОСТИ 18.00 «ДИКИЙ 3» 19.00 «ВЕРОНИКА. ПОТЕРЯННОЕ СЧАСТЬЕ» 20.00 «НОВОСТИ В 20.00» 20.35 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.00 Х/ф «РАЗВЕДЧИЦЫ» 0.10 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз) 0.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 1.10 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 2.00 «Понять. Простить» (каз) 2.30 Фильм «СВАДЬБА С ПРИДА­НЫМ» (каз) 4.25 «Контрольная закупка» (каз)

ҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.20 ЖАҢАЛЫҚТАР9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25, 14.55 «Тәуіп Хо Жун» 8.45, 20.50 «Ұлжан». 11.45 «Sport. kz»12.10 «Алаң» ток­шоуы 12.55, 18.30 «Алғашқы махаббат». 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. 16.00 «ҰЛТТЫҚ ӨНІМ» 16.25 «Еңбек түбі береке» 16.50 «Еңселі Елорда» 17.10 «... Үй болу қиын». 5­бөлім 18.05 «ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА» 21.35 «КЕЛІН». 22.55 «Данқ» К/ф 0.35 «Тарих толқынында» 1.05 «Еңселі Елорда» 1.15 «Ұлттық өнім» 1.35 «... Үй болу қиын». 5­бөлім 2.10 «Өркениет».

ОрАл16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.40 «Жайық жауһарлары»

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары

07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.07.55 «Телемаркет», жарнама08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 10.00 “Заңға сүйен”10.30 “Бәрекелді”10.50 «Арнайы репортаж»11.10 “ЖОЛЫҢ БОЛСЫН, БАЛАҚАЙ!”11.35 Мультсериал12.20 “БАЛА КҮТУШІ”.Телесериал. 12.50 “АСПАН АРУЫ”. Телехикая. 13.30 «Ақжайық» жаңалықтары13.45 Новости «Ақжайық»13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа14.00 17.55 Үзіліс17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.20 «Телемаркет», жарнама18.30 ­”АТАМЕКЕН”19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 «Телемаркет», жарнама19.30 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир20.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телехикая.21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 “СВОЕ ДЕЛО”

21.50 «Телемаркет», жарнама22.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.30 “Аспан аруы”. Телехикая.23.15 Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Жаңа күн».08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.00 Жаңалықтар08.10 «Бюро расследований»08.40 «Табиғи микроэлементтер». Д/с.9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.00 Ново­сти9.10, 18.10 «Біз». Ток­шоу.10.10, 21.10 «След».10.50, 20.30 «Пилоты».11.30 Көзқарас12.10 «Астана махаббатым менің». 13.05 «Білгенге маржан...»13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Танго с ангелом».15.00 «Телефон доверия». Д/ф 15.50 «Подари детям жизнь».16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым.19.30 Арнайы хабар 19.50 «Ұлттық тарих»

22.00 «Қатерлі жиһадизм». 1­бөлім. Д/ф. 23.30 Журналдар

Ел АрНА7.30 “Ән арна”. 8.25 “Алдар Көсе”.9.35 Мультфильм 10.00 Реалити­шоу “Инновационный форсаж”.10.20 Әсем әуен Ел арнада10.40 “Ібіліс”. /Корея/11.50 “Күн сақшылары”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Хван Чжин И”. 14.10 Д/ф “Адамзаттың ұлы жетістік­тері”14.30 “Пятый угол”. 15.10 “Әселдің құрбы­құрдастары”. 15.40 “Бакуган: Жанкешті жауынгер­лер”. 16.10 “Закрытая школа”. 17.00 “Жар@йсың”. 17.30 “Шіркін, life” Бурабайда!. 18.30 “Ән арна”. 19.20 “Архифакт”19.40 “Әзіл Tube” бағдарламасы. 20.00 Тұсаукесер. “Кәнизак”.21.10 “Күн сақшылары”. 21.45 Кино. “Перевозчик”.23.20 «Жар@йсың».

ЕУрАЗИЯ5.00 «Понять. Простить» (каз) 5.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро»9.00 Новости9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 9.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 10.05 «ЯСМИН» 11.05 «ЖЕНСКИЙ ДОКТОР 2» 12.00 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 13.05 «САМЫЙ ЛУЧШИЙ МУЖ» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ЗВЕРОБОЙ» 16.20 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.30 НОВОСТИ 18.00 «ДИКИЙ 3» 19.00 «ВЕРОНИКА. ПОТЕРЯННОЕ СЧАСТЬЕ» 20.00 «НОВОСТИ В 20.00» 20.35 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.00 Х/ф «РАЗВЕДЧИЦЫ» 0.10 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз) 0.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 1.10 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 2.00 «Понять. Простить» (каз) 2.30 Фильм «А ЕСЛИ ЭТО ЛЮБОВЬ?» (каз) 4.25 «Контрольная закупка» (каз)

СӘрСеНбІ, 9 ҚАзАН

СейСеНбІ, 8 ҚАзАН

ТеЛеЖосЫҚ20oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

ҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.20 ЖАҢАЛЫҚТАР9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25, 14.55 «Тәуіп Хо Жун» 8.45, 20.50 «Ұлжан». 11.45 «Еңбек түбі береке» 11.55 «Тарих толқынында» 12.20 «Заң және біз» 12.55, 18.30 «Алғашқы махаббат». 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток­шоу. 16.00 «Ұлт мақтанышы». Д/ф 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»17.10 «... Үй болу қиын». 6­бөлім 18.05 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА» 21.35 «КЕЛІН». 22.55 «Қазына іздеушілер» К/ф 0.40 «Сыр­сұхбат» 1.10 «Өзекжарды»1.25 «Ұлт мақтанышы». Д/ф 1.55 «... Үй болу қиын». 6­бөлім 2.30 «Әлі есімде»

ОрАл16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Мәңгілік ел»17.35 “Бәрекелді”

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 10.00 “Ел алдында”10.30 “Жайық жауһарлары”

11.00 «Топжарған»11.20 “Женские секреты”11.40 Мультсериал12.15 “БАЛА КҮТУШІ”.Телесериал.12.45 “АСПАН АРУЫ”. Телехикая.13.30 «Ақжайық» жаңалықтары 13.45 Новости «Ақжайық»18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.20 «Телемаркет», жарнама18.30 Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 «Телемаркет», жарнама19.30 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир20.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телесериал.21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 “ЖАСАМПАЗДЫҚ БЕЛЕСІ – 2050”22.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.30 “Аспан аруы”. Телехикая.23.15 Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»

ХАБАр06.00 «Жаңа күн».08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.00 Жаңалықтар08.10 Арнайы хабар08.35 «Табиғи микроэлементтер». Д/с.9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.00 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток­шоу.10.10, 21.10 «След».10.50, 20.30 «Пилоты».11.30 Көзқарас12.10 «Астана махаббатым менің». 13.05 «Білгенге маржан...»13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Танго с ангелом».15.00 «Телефон доверия». Д/ф 15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым19.30 Жаңа қоғам19.50 «Ұлттық тарих»22.00 «Қатерлі жихадизм». 2­бөлім. Д/ф. 23.30 Журналдар

Ел АрНА7.30 “Ән арна”. 8.25 “Алдар Көсе”. 9.35 Мультфильм “Ержүрек бұғы бұзауы” 10.05 Д/ф “Гео­джуниор”.10.40 “Ібіліс”. 11.50 “Күн сақшылары”. 12.30 «Жар@йсың». 13.00 “Хван Чжин И”. 14.10 Д/ф “Жасыл алаң жампоздары” 14.50 Футбол. Лига чемпионов УЕФА. СШВМСМ­Қайрат Арсенал (Англия, Лондон). Прямая трансляция.17.00 “Жар@йсың”. 17.30 Д/ф “Табиғи микроәлемдер”. 18.00 Реалити­шоу “Инновационный форсаж”.18.30 “Ән арна”. 19.20 “Пятый угол”. 20.00 Тұсаукесер. “Кәнизак”.21.10 “Күн сақшылары”. 21.45 Кино. “Перевозчик”.23.20 «Жар@йсың».

ЕУрАЗИЯ5.00 «Понять. Простить» (каз) 5.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро»9.00 Новости9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 9.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 10.05 «ЯСМИН» 11.05 «ЖЕНСКИЙ ДОКТОР 2»

12.00 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 13.05 «САМЫЙ ЛУЧШИЙ МУЖ» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ЗВЕРОБОЙ» 16.20 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.30 НОВОСТИ 18.00 «ДИКИЙ 3» 19.00 «ВЕРОНИКА. ПОТЕРЯННОЕ СЧАСТЬЕ»

20.00 «НОВОСТИ В 20.00» 20.35 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.00 Х/ф «СТАНИЦА» 0.10 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз) 0.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 1.10 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 2.00 «Понять. Простить» (каз) 2.30 Фильм «ЕГЕРЬ» (каз) 4.25 «Контрольная закупка» (каз)

Жоғары қабілетті және сәулелік жүктемесі айтарлықтай төмен соңғы үлгідегі аппаратта компьютерлік томография (қабатталған рентгенология) өткізіледі.

Мекенжайымыз: Орал қаласы, Есенжанов көшесі, 19­үй (“Омега” зауыты ауданы). “Медициналық орталық” ЖШС.

Анықтама алу үшін телефон: 53­72­59.

Қазақстан Республикасы “Динамо” ДСҚ“Мамандандырылған оқу орталығы” ЖШС БҚО филиалы

бейСеНбІ, 10 ҚАзАНҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.20 ЖАҢАЛЫҚТАР9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25, 14.55 «Тәуіп Хо Жун» 8.45, 20.50 «Ұлжан». 11.45 «Агробизнес» 12.10 «Біз қазақша сөйлейміз». Реалити шоу12.55, 18.30 «Алғашқы махаббат». 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. 16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «Қылмыс пен жаза» 17.10 «... Үй болу қиын». 7­бөлім 18.05 «ЖАҢА ҚАЗАҚСТАН­2050»21.35 «КЕЛІН». 22.55 «Баскетболға құштарлық» К/ф 0.45 «Біз қазақша сөйлейміз». Реалити шоу1.25 «Жаңа Қазақстан­2050»1.45 «Қылмыс пен жаза». 2.05 «... Үй болу қиын». 7­бөлім 2.35 «Қылқалам»

ОрАл16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Топжарған»17.35 “Атамекен”

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.07.55 «Телемаркет», жарнама08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.09.00 “Менің ұлдарым”0.00 «Время вашего вопроса»10.30 «Атамекен»10.50 “Свое дело”11.10 “Жолың болсын, балақай!”11.40 Мультфильм12.15 “БАЛА КҮТУШІ”.Телесериал. 12.45 “Аспан аруы”. Телехикая.13.30 «Ақжайық» жаңалықтары 13.45 Новости «Ақжайық»14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары.

Тікелей эфир18.20 «Телемаркет», жарнама18.30 “ЖЕРГІЛІКТІ УАҚЫТ”19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 «Телемаркет», жарнама19.35 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир20.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телесериал21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 “АЛТЫН БЕСІК”21.50 «Телемаркет», жарнама22.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.30 “Аспан аруы”. Телехикая. 23.15 Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Жаңа күн».08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.00 Жаңалықтар08.10 Жаңа қоғам08.30 «Табиғи микроэлементтер». Д/с.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.00 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток­шоу.10.10, 21.10 «След».10.50, 20.30 «Пилоты».11.30 Көзқарас12.10 «Астана махаббатым менің». 13.05 «Білгенге маржан...»13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Танго с ангелом».15.00 «Слепая вера». Д/фильм.15.35 Журналдар15.50 «Подари детям жизнь…».16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым19.30 Народ в потоке истории. «История тюркских каганатов». Д/ф.19.50 «Ұлттық тарих»22.30 Журналдар23.30 ЖурналдарБизнес Ауа райы Спорт Журналдар

Ел АрНА7.30 “Ән арна”. 8.20 Ауа райы

8.25 “Алдар Көсе” 9.35 Мультфильм 10.00 Реалити­шоу “Инновационный форсаж”.10.20 Әсем әуен Ел арнада10.40 “Ібіліс”. 11.50 “Күн сақшылары”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Хван Чжин И”. 14.10 Д/ф “Адамзаттың ұлы жетістіктері”.14.30 “Сенім. Білім. КZ”.15.00 “Әселдің құрбы­ құрдастары”. 15.40 Д/ф “Қатерлі жиһадизм”.16.10 “Закрытая школа”. /Россия/17.00 «Жар@йсың». 17.30 Реалити­шоу “Махаббатқа 10 қадам”. 18.30 “Побочный эффект”. 18.50 Футбол. Отборочный турнир чемпионата Европы. Казахстан Беларусь. Прямая трансляция.21.00 “Күн сақшылары”. 21.45 Кино. “Перевозчик”.23.20 “Жар@йсың”.

ЕУрАЗИЯ5.00 «Понять. Простить» (каз) 5.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро»9.00 Новости9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 9.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 10.05 «ЯСМИН» 11.05 «ЖЕНСКИЙ ДОКТОР 2» 12.00 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 13.05 «САМЫЙ ЛУЧШИЙ МУЖ» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ЗВЕРОБОЙ» 16.20 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.30 НОВОСТИ 18.00 «ДИКИЙ 3» 19.00 «ВЕРОНИКА. ПОТЕРЯННОЕ СЧАСТЬЕ» 20.00 «НОВОСТИ В 20.00» 20.35 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.00 Х/ф «СТАНИЦА» 0.10 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз) 0.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 1.10 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 2.00 «Понять. Простить» (каз) 2.30 Фильм «ЗА СПИЧКАМИ» (каз) 4.25 «Контрольная закупка» (каз)

жұМА, 11 ҚАзАНҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 1.00 ЖАҢАЛЫҚТАР9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25, 14.55 «Тәуіп Хо Жун» 8.45 «Ұлжан». 11.45 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ» 12.20 «Келбет» 12.50, 18.30 «Алғашқы махаббат». 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток­шоу. 16.00 «Жан жылуы» 16.25 «Еңбек түбі береке» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»17.10 «Жаңа Қазақстан­2050» 17.35 «ПАРЛАМЕНТ» 18.00 «ИМАН АЙНАСЫ» 20.05 «Доктрина. жаңа өзгерістер бастамасы» Телекөпір. Тікелей эфир20.50 «ҰЛТТЫҚ ШОУ» 21.55 «КЕЛІН». 22.45 ФУТБОЛ. Әлем чемпионатының іріктеу кезеңі­2013. ФАРЕР АРАЛДАРЫ ҚАЗАҚСТАН. Тікелей эфир1.30 «Парламент»1.50 «Иман айнасы» 2.15 «Өзекжарды» 2.30 «Ғасырлар пернесі»

ОрАл16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 “Алтын бесік”17.35 “Арнайы репортаж”

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.07.55 «Телемаркет», жарнама08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды­ақпараттық бағдарлама.09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 19­бөлім10.00 «Ел алдында»10.30 “Жасампаздық белесі – 2050”10.50 Мультсериал11.35 ­”БАЛА КҮТУШІ”.Телесериал. 12.05 Деректі фильм 12.45 “Аспан аруы”. Телехикая. 13.30 «Ақжайық» жаңалықтары13.45 Новости «Ақжайық»13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа

14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.20 «Телемаркет», жарнама18.30 «ЖАНДАУА» 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 «Телемаркет», жарнама19.30 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир20.00 “Менің ұлдарым”. Телесериал.21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 “МӘҢГІЛІК ЕЛ”22.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.30 «Телемаркет», жарнама22.40 “Аспан аруы”. Телехикая. 23.30 Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Жаңа күн».08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.00 Жаңалықтар

08.10 Народ в потоке истории. «История тюркских каганатов». Д/ф.08.35 «Табиғи микроэлементтер». Д/с.9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.00 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток­шоу.10.10, 21.10 «След».10.50, 20.30 «Пилоты».11.30 Көзқарас12.10 «Астана махаббатым менің». 13.05 «Білгенге маржан...»13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Танго с ангелом».15.00 «Телефон доверия». Д/ф 15.50 «Подари детям жизньӘ».16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым19.30 Вектор развития19.50 «Ұлттық тарих»22.30 Журналдар23.30 ЖурналдарБизнес Ауа райы Спорт Журналдар

Ел АрНА7.30 “Ән арна”. 8.25 “Алдар Көсе”.9.35 Мультфильм “Жаңғақ шыбығы” 10.05 Д/ф “Гео­джуниор”.10.40 “Ібіліс”. 11.50 “Күн сақшылары”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Хван Чжин И”. 14.10 Д/ф “Адамзаттың ұлы жетістіктері”.14.30 “FreshmanЫ”. 14.50 Мултьфильм15.10 “Әселдің құрбы­құрдастары”. 15.40 Д/ф “Қатерлі жиһадизм”.16.10 “Закрытая школа”. /Россия/17.00 «Жар@йсың». 17.30 “Фобия”18.30 “Ән арна”. 19.20 “Бәрі есімде”. 20.00 Тұсаукесер. “Кәнизак”.21.10 “Күн сақшылары”. 21.40 Ауа райы21.45 Кино. “Перевозчик”.23.20 «Жар@йсың».

ЕУрАЗИЯ5.00 «Понять. Простить» (каз) 5.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро»9.00 Новости9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 9.35 ЖАҢАЛЫҚТАР10.00 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 10.15 Х/ф «Жена по контракту» 12.05 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 13.10 «САМЫЙ ЛУЧШИЙ МУЖ» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.30 Х/ф «ПРЯЧЬСЯ» 16.25 «ЖДИ МЕНЯ» 17.30 НОВОСТИ 18.00 «ДИКИЙ 3». Заключ. 19.00 «ВЕРОНИКА. ПОТЕРЯННОЕ СЧАСТЬЕ» 20.00 «НОВОСТИ В 20.00» 20.35 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 22.00 Х/ф «СТАНИЦА» 0.10 «ЧЕЛОВЕК И ЗАКОН»1.10 ЖАҢАЛЫҚТАР 1.35 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 2.20 Фильм «ВОКЗАЛ ДЛЯ ДВОИХ» (каз)

СеНбІ, 12 ҚАзАНҚАЗАҚСТАН 6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт.7.20 «Қазақстанның жиырма кереметі»7.40 «Еріншектер елі». 8.35 «АГРОБИЗНЕС» 9.00 «ДАУА»9.35 «АС МӘЗІРІ»10.10 «Қазақстан дауысы» 11.35 «ЕҢСЕЛІ ЕЛОРДА» 11.50 «ТЕЛҚОҢЫР» 12.35 «МЫҢ ТҮРЛІ МАМАНДЫҚ» 13.05 «БІЛГІРЛЕР ОТАУЫ». 14.00 «Туған елдің түтіні». 14.55 «Жүзден жүйрік»15.25 «Күлегеш». 15.35 «ЖАРҚЫН БЕЙНЕ» 16.05 «Сырттан сүйрелеген... ». 16.30, 19.30, 22.10 ЖАҢАЛЫҚТАР16.50 «Келін». 18.40 «ЖАН ЖЫЛУЫ»

19.05 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.05 «ЖАЙДАРМАН». Премьер­лига. Жартылай финал. 2­күн. Астана21.40 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?»22.45 «Идальго» К/ф. 1.10 «Арнайы репортаж»1.35 «Ұлттық шоу» 2.40 «Қазақстанның жиырма кереметі»

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл08.55 Аңдатпа 09.00 «Ақжайық» жаңалықтары09.30 «Алтын бесік»09.50 «Телемаркет», жарнама10.00 Новости «Ақжайық»10.30 “Время вашего вопроса”11.05 «Жергілікті уақыт» 11.25 “ӘЛІППЕ” бағдарламасы11.45 «Балапаннан» базарлық12.45 “Жан анам”13.50 “Телемаркет”, жарнама14.00 16.55 Үзіліс

16.55 Аңдатпа17.00 “Әліппе” бағдарламасы17.20 “Сағындырған әндер­ай”18.50 «Телемаркет», жарнама19.00 «АПТА» 19.40 “Те мірқазық”20.00 «ПАНОРАМА НЕДЕЛИ»20.40 «БУДЬТЕ ЗДОРОВЫ»21.00 «СЫР ТОЛҒАУ»21.20 «Телемаркет», жарнама21.30 “Менің сүйікті қалам”. Қала күні концерті00.00 Деректі фильм01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Махаббат мерейі». 07.35 Балалар уақыты. «Маймақ досым»08.55 «Подари детям жизнь...».9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.30 Новости9.10 Народный эксперт.9.25 Ұлт саулығы.

10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.00 Жаңалықтар 10.10 Едим дома10.40 ПРОД.ВОПРОС11.00 Халық сарапшысы11.15 «Наследие Земли». 11.30 «Контуры на карте».12.10 «Жансарай». Әшірбек Сығай.12.50 Кино. «Обратная сторона». 14.10 «Кіл жүйрікте кім жүйрік?». Айтыс.1­бөлім.16.15 Бармысың, бауырым?17.15 «Сүлейман сұлтан». 1­маусым19.30 «Менің жерім. Өлкетану». 20.30 «Сол бір кеш...».21.45 Х/ф «Место под соснами». 01.00 Қазақтың мемлекеттік М.Әуезов атындағы академиялы драма театры. «Эдип патша»/трагедия/.

Ел АрНА7.30 Концерт “Әсем әуен Ел арнада”.8.00 “Сенім. Білім. КZ”. 8.20 “Оян.KZ”. 9.10 “Суперпапа”. 10.00 Д/ф “Слепая вера”.10.30 “Архифакт”11.00 “Әселдің құрбы­ құрдастары”.12.40 “Ду­Думан”.14.10 Үнді фильмі “Гүл мен тас”.17.20 “Бәрі есімде”. 18.00 Х/ф “Две судьбы. Новая жизнь”18.50 “Что наша жизнь...”. 19.20 Кино. “Я, Алекс Кросс”.21.00 “Әзіл­кеш”. 21.45 Кино. “ІЗ КЕСУШІ”.

ЕУрАЗИЯ5.00 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 5.45 Фильм «ИНСПЕКТОР

УГОЛОВНОГО РОЗЫСКА» (каз) 7.15 ЖАҢАЛЫҚТАР 7.45 «СМЕШАРИКИ. НОВЫЕ ПРИКЛЮЧЕНИЯ» 8.00 Новости8.10 «ПРАВО НА КАЧЕСТВО» 8.45 Х/ф «В ОЖИДАНИИ ВЕСНЫ» 10.30 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 11.30 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 12.20 «ХОЛОД. В ПОИСКАХ БЕССМЕРТИЯ» 13.20 «КУБ» 14.30 Х/ф «КРОВЬ НЕ ВОДА» 18.20 «МИНУТА СЛАВЫ. ДОРОГА НА ОЛИМП» 20.00 «НОВОСТИ В СУББОТУ» 20.35 «ЛЕДНИКОВЫЙ ПЕРИОД» 0.05 Х/ф «ХИЩНИК 2» 2.00 «КОТОВСКИЙ» (каз) 2.55 «Понять. Простить» (каз) 3.25 Фильм «ИНСПЕКТОР УГОЛОВНОГО РОЗЫСКА» (каз)

жекСеНбІ, 13 ҚАзАНҚАЗАҚСТАН 6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт.7.10 «Жиһанкез». 7.35 «Еріншектер елі». 8.30 V маусым. «АЙГӨЛЕК». 10.05 «СЫР-СҰХБАТ» 10.35 «АҚСАУЫТ» («Барлаушылар полкі». Талдықорған қаласы)11.05 «Сіз не дейсіз?» 11.40 «Ұлттық шоу» 12.45 «Арнайы репортаж»13.10 «ТОЛАҒАЙ». 14.00 «Туған елдің түтіні». 14.55 «Жүзден жүйрік»15.30 «ҰЛТ МАҚТАНЫШЫ». Д/ф 15.55 «Жайдарман» 16.20 «ШЕТЕЛДЕГІ ҚАЗАҚ БАЛАЛАРЫ» 16.45 «Еңбек түбі береке» 16.50 «Келін». 18.25 «Күміс көмей, жез таңдай». Алматы қалалық II дәстүрлі ән

орындаушылар байқауы19.30 «АПТА. КZ» 20.35 «ҚАЗАҚСТАН ДАУЫСЫ»22.00 «АЛАҢ» ток-шоуы 22.50 «КӨКПАР». 23.30 «Сен ұйықтап жатқанда» К/ф 1.20 «Телқоңыр» 2.00 «Сіз не дейсіз?»

ҚАЗАҚСТАН-ОрАл08.55 Аңдатпа09.00 «Апта»09.40 «Жандауа»10.00 «Панорама недели»10.30 «Телемаркет», жарнама10.40 “Мәңгілік ел” 11.10 “ӘЛІППЕ” бағдарламасы11.30 «Балапаннан» базарлық12.30 Мультфильм13.00 Деректі фильм 13.50 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00-16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа

17.00 “Әліппе” бағдарламасы17.20 “БАЛАПАННАН” базарлық18.20 “Ән махаббат”. Ж.Ғайсағалиевтің шығармашылық кеші19.35 Деректі фильм19.55 «Телемаркет», жарнама20.00 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.20 «БӘРЕКЕЛДІ»20.40 “ДРУГОЙ УРАЛЬСК” 21.00 “МОЛОДЕЖНЫЙ ПРОСПЕКТ”21.20 «Телемаркет», жарнама21.30 Көркем фильм 22.00 Көркем фильм 01.00 Аңдатпа

ХАБАр06.00 «Махаббат мерейі» 06.50 Дела армейские. 07.20 АС АРҚАУ 07.40 Айбын. 08.10 Балалар уақыты. «Кішкентай өрт сөндіргішФинли».

9.00 «Битва умов». 9.45 Х/ф «Уж кто бы говорил 2».11.10 М/ф «Смелый, большой панда». 12.45 «Наследие Земли». 13.00 «Кіл жүйрікте кім жүйрік?». Айтыс.2-бөлім. 14.30 ТВ Бинго. 15.30 Кино. «Керемет келін»/Өзбекфильм/. 17.15 Аймақтар аламаны17.45 «Сол бір кеш...».19.00 Ақпарат арнасы Жетi күн.20.00 Жетi күн21.00 «Посмотрим, обсудим» с Олегом Борецким. Кино. «Великий мастер» .23.30 Кино. «Сөз сиқыры»01.20 «Река звука». Концерт

Ел АрНА7.30 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 8.20 “Оян.KZ”.9.20 “Побочный эффект”.

9.40 Мультфильм.10.00 “FreshmanЫ”. 10.15 “Әзіл-кеш” 11.00 “Әселдің құрбы- құрдастары”. 12.00 “Әлем халықтарының ас мәзірі”.12.40 “Суперпапа”. Реалити-шоу. 13.30 “Жаным”.14.10 Кино. “Письма Богу”16.10 “Астанама тағзым!” Қыдырәлі Болмановтың концерті.17.30 “Әзіл Tube”. 18.00 Х/ф “Две судьбы. Новая жизнь”18.50 “Мүмкін емес...”. 19.40 “Саз әлемі” эстрадалық әндердің байқауы.21.00 Кино. “Авиатор”.

ЕУрАЗИЯ5.00 «МАРУСЯ. ВОЗВРАЩЕНИЕ» (каз) 6.45 ЖАҢАЛЫҚТАР

7.10 «ИГРАЙ, ГАРМОНЬ ЛЮБИМАЯ!» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 Новости8.10 «ЗДОРОВЬЕ»9.10 «КАЗЛОТО». 9.55 «НАРОДНАЯ МЕДИЦИНА. СУСТАВЫ» 11.05 «СВАТЫ У ПЛИТЫ» 12.00 Х/ф «БОЛЬШОЙ ПАПА» 13.50 «НОВЫЕ ПИРАМИДЫ» 14.50 Х/ф «НОЧНАЯ ФИАЛКА» 17.00 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 18.05 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ» 18.50 «В НАШЕ ВРЕМЯ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «КЛУБ ВЕСЕЛЫХ И НАХОДЧИВЫХ». Летний кубок в Сочи 23.45 Х/ф «МОРСКОЙ ПЕХОТИНЕЦ 2» 1.25 «КОТОВСКИЙ» (каз) 2.20 Фильм «ОНИ СРАЖАЛИСЬ ЗА РОДИНУ» (каз)

ТеЛеЖосЫҚБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

21oral_oniri@inbox.ru

хАБАР-ошАРБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

22oral_oniri@inbox.ru

«Орал қаласының дене шынықтыру және спорт бөлімі» ММ

Кеңсе ретінде қолдануға Строи тель ш/а­да орналасқан жалпы ауданы 62 ш.м. ғима­ратты сатамын. Бағасы – 80 000 ш.б.

Тел. 8­702­330­02­43

d­54 жаңа теледидар сатылады. Ба­ ғасы арзан.

Тел.: 27­72­21

­ Орал қ. НҚК­дан 2­кл. арпа сатамын, бағасы келісім бойынша;

­ Орал қ. қоймадан астық сатамын: ж/с – 63 тг/кг, 1/с – 53 тг/кг, 2/с – 42 тг/кг. Сапа серти­фикаты бар.

Тел.: 8­777­256­75­31,8­702­514­85­82,8­777­195­40­20,

24­03­34

Сатамын немесе бидайға айырбастаймын:­ К­700 тракторы, өте жақсы күйде –

30000$. Саудаласу;­ ДТ­75 тракторы (2 дана) ­ 3000$. Сауда­

ласу;­ ЖВП­9 егін оратын аударылмалы машина

(жатка свальная) – 1 200 000. Саудаласу;­ СК­5 «Нива» бидай жинайтын комбайны,

2002 ж.ш., күнба ғыс жинауға негізделген сұ­рыптауышы бар;

­ «КамАЗ» автокөлігіне арналған жартылай тіркеме, 9 м;

­ ПД­3,3 дискілі соқа.Тел.: 8­777­256­75­31,

8­775­132­55­57,8­777­195­40­20

Екі үйір жылқы сатылады. Тел: 8­701­261­31­65,

8­705­830­58­92

Ағаш шебері жұмыстары, жиһаз жөндеу, есік қондыру, балкон рамасын жасау.

Тел.: +7­778­997­5368

Қызмет көрсетуҚұрылыс жұмыстары: сантехни­ка, су

құбыры, кәріз жүйесі, электрлік, ағаш ұс­тасының жұмыстары, кафельдік және ішкі жұмыстарды орындаймын. ГВЛ, ГКЛ орнату, іргетасын қалаудан төбесін жабуға дейінгі жұ­мыстарды жасаймын, “кілтін тапсыру”. Тас қалау. Сапалы! Қымбат емес!

Тел.: 8­705­328­60­54,8­701­849­07­78

Сауда­саттық Батыс Қазақстан облысы әкімдігі туризм, дене

шынықтыру және спорт басқармасының «Олимпиада

резервтерін даярлау орталығы» МКҚК

Есепші – 1 бірлік (қойыла­тын талаптар: жоғары білім, 1 жылдан кем емес жұмыс өті­ лі, ХСҚЕ және 1С 8 версия бағ­дарламасын білуі) лауазымы­ на конкурс жариялайды.

Конкурсқа қатысуға қажетті құжаттар (жеке куәлік немесе төлқұжат, зейнетақы қоры келі­ сім шарты, еңбек кітапшасы, тү­ йіндеме) хабарландыру жария­ ланған соң 15 күн ішінде мына мекенжай бойынша қабылдана­ды: Орал қаласы, Т.Масин көше­сі, 67­үй, 2­қабат, телефон/факс: 51 20 74, 51 20 24.

Лукпанова Д.М. ЖК (СТН 271812097797 куәліктің серия­сы 12915 №0625006 01.06.2012 ж.) өз жұмысын тоқтатқанды­ғын хабарлайды.

090000, Орал қаласы, Достық даңғылы, 182/1­үй, 4­қабат, 64­бөлме, otdel_sport@mail.ru

Анықтама телефоны: 8-(7112) 512192«Орал қаласының дене шынықтыру және

спорт бөлімі» ММ бос мемлекеттік әкімшілік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды.

1) Бас маман, Е­R­4 санаты, лауазымдық жа­лақысы қызмет өткерген жылдарына байла­нысты 56 376 теңгеден 76 235 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясаттың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету. Дене тәрбиесі мен спорт ұйымдарының желісін дамыту, дене шы­нықтыру және спортты дамытудың мемлекеттік және аймақтық бағдарламасын жүзеге асыру, де­ не шынықтыру және спорт ұйымдарын материал­дық­техникалық қамтамасыздандыру, техникалық, ұлттық және халықтық спорт түрлерін, ауданның (қала) спорттық­бұқаралық іс­шараларының күнтіз­белік жоспарын дайындау, спорттық іс­шараларды ұйымдастыру және өткізу, спортшылардың оқу­жаттығу жиындарын өткізуге жағдай жасау және олардың облыстық жарыстарға қатысуын қамтама­сыз ету жөніндегі жұмысты талдау және үйлестіру. Спортшыларға спорттық дәреже, жаттықтырушы­оқытушыларға, әдіскерлер құрамына, спорт төре­шілеріне санаттар тағайындау. Жиынтық есептер­ ді, дене шынықтыру­сауықтыру, спорттық және өз­ ге қызметтерді орындау жөнінде аналитикалық материалдарды дайындау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талап: Жоғары білім немесе ортадан кейінгі «Білім беру» мамандықтары бойынша.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс:

жоғары білім;Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес

немесе осы санаттағы нақты лауазымның функцио­налдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда орта­дан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі. Қазақ­стан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Президенті туралы», «Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы», «Қазақстан Республикасының Үкіметі тура­ лы» Конституциялық заңдарын, Қазақстан Респуб­ликасының «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбай­лас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Әкімшілік рәсімдер туралы», «Жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тәртiбi туралы» заңдарын, осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сәй­ кес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақ­стан Республикасының нормативтік­құқықтық ак­

тілерін, «Қазақстан – 2050» стратегиясы: қалыптас­ қан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» стратегиясын білуі. Осы санаттағы лауазымдар бойынша функцио­налдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: ­ өкілетті органның белгілеген нысандағы өтініші;­ 3х4 үлгідегі сурет пен өкілетті органның белгі­

леген нысандағы толтырылған сауалнамасы;­ бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куәлан­

дырылған көшiрмелерi, немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірме­ лері /мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжат­тарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдар­дың кадр қызметі куәландыра алады/;

­ еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариал­ дық куәландырылған көшiрмесi, немесе өзге де заң­ дарда белгіленген тәртіппен куәландырылған кө­шірмелері /мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік орган­дардың кадр қызметі куәландыра алады/;

­ Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау ми­ нистрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұй­рығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының Нормативтік­құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) ны­сандағы денсаулығы туралы анықтама;

­ Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі;

­ құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті орган­ мен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтиже­мен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сер­тификаты;

Қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабар­ландыру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұ­мыс күннің ішінде, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Кон­курс комиссиясының қарауына құжаттарды қабыл­дау мерзімінде азаматтардың өздері әкеліп берген, поштамен немесе электрондық мекенжайына жі­берілген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетіл­ ген құжат тігілетін папкада орналастырылған) құ­жаттары қабылданады. Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс комиссиясының оларды қа­ раудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Кон­курсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқа­ сын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірмей береді. Осы құжаттардың түп­ нұсқасы берілмеген жағдайда, тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесуге жіберілген кан­дидаттар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес күн ішінде конкурс жариялаған Орал қаласының дене шынық­тыру және спорт бөлімінде өтеді.

Теректі ауданы Сарыөмір ауылының тұрғы­ ны болған ардақты анамыз Айжамал Айтмұ­қанқызы Амиргалиеваны сағына еске аламыз.

Мінекей, өте шықты 5 жыл уақыт,Асыл ана, сөнбейді шырағыңыз.Өмірде биік тұрар Құраныңыз,Алдың жарық, ал артың пейіш болып,Жәннатта болсын орын, тұрағыңыз.

Еске алушылар: Мейрамбек-шынар, Мұхаммед, Салихиддин, Бекболат-Райхан, Райбек

Ақжайық ауданы Атамекен ауылының тұр­ ғыны, бірімізге аяулы ана, бірімізге сүйікті әже­міз болған Ұлмекен Отарқызы Утепованың бақилық болғанына 5 қазанда 1 жыл болды.

Немере­жиендерің, алтындарың,Аймалап отырар ең жинап бәрін.Тағдырың жеткізбеді бұл күндерге,Жәннатта болсын әр кез ғазиз жаның.

Сағына еске алушылар: бала-келіні Берік-Гүлсара, немерелері

Айзада, Айдос, Айбол

Сырым ауданы Жосалы ауылында (Қоңыр ауылы) ұзақ жылдар бапкер болып қызмет атқарған дене тәрбиесі пәнінің мұғалімі Елеу­ баев Бейбітжандай ағамызды еске аламыз. Өмірден бақилық болғанына 5 қазанда 40 күн болады.

Жалғанда жарық күннің кеңдігі мың,Қайырын Құдай берсін ендігінің.Ең соңғы сапарына аттандырдыҚалың елі Бейбітжандай елдің ұлын.

Туған жердің көкте самғар қыраны еді,Әлі талай биіктерге шығар еді.Спортпенен танытқан қазақ атын,Қоңырдан шыққан елдің ұланы еді.

Өзіңсіз бүр атады енді көктем,Осы біздің жанымызды езіп өткен.Қазағымның көк туын абыроймен,Азияда ойынында желбіреткен.

Аралап жер­жаһанның әлемдерін,Қазақ елі атынан сәлем бердің.Корея, Сеулдің де қақ төрінде Шәкірттерің еңбегіңді дәлелдеді.

Мінезіңмен барша жанды ұйыттың да,Еңбекқор боп айналдыңыз сүйікті ұлға.Ауылдың сіңір тірсек балаларынШығардыңыз Олимпия биік шыңға.

Спортта биік қылдың тұғырыңды,Шәкірттерге маңдай терің бүгін үлгі.Елуіңе бір қадам жете алмадыңМүшел жасың қиып түсті ғұмырыңды.

Сендей ерді жоқтайды бүгін еліКелмесіңді білген соң түңіледі.Асқар таудай аға рухын қастерлейтінАман болсын Нұрлыбектей інілері.

Бағытқа алып бұл өмірдің құбыласын,Жұмақтың жайлылығын ұғынасың.Елубай мен Мұхидың әулетінеЖаратқан шаша берсін шұғыласын.

Бейбіт – ол азаматтың ақтаңгері,Қашан да ел­жұртына мақтанды еді.Ауыз айтып тұрғанмен көңіл сенбес,Қайтеміз, жарық болсын жатқан жері.

Темір Ищанов, Орал қаласы

Қазталов ауданы Көктерек ауылының тұрғындары Гүлдана Диас­қызы Набиуллина мен сіңлілері Гүлбақыт пен Жаңасылдың бүгін­ де арамыздан алыстағандарына 4 қазанда қырық күн болмақ. Өте сүйкімді де мейірімді ару қыздарды сағынышпен еске ала отырып, тө­мендегі жыр жолдарын марқұмдардың рухтарына бағыштаймыз.

Қазталов ауданына қарасты Сатыбалды ауылының тұрғыны болған, бірімізге адал жар, бірімізге аяулы келін Зәру Жанасқызының дүниеден өткеніне 5 қазанда 40 күн болады.

«Бейнет аяқ астында» демекші, оқыс оқи­ ғаның құрбаны болып, бақиға аттанған отба­сымыздың бір мүшесін сағына еске ала оты­рып, оның жаны жәннатта, топырағы торқа болсын демекпіз.

Жас дәурен баста ұзақ тұра алмады,Қимас жан не болғанын ұға алмады.Қас­қағым сәт, ғайып боп кете бардың, Еркімізге тағдыр да бағынбады.

Зәружан, сенің жарқын бейнең біздің жүрегімізде мәңгі сақталады!

Еске алушылар: ата-енесі Бауыржан-Меңсұлу, жұбайы Мирас және Қажымовтар әулеті

Қыз­ғұмырды теңейміз біз айдынға,Нұр бейнесін аспандағы ай, нұрға.Арамыздан ерте кетті амал не,Баршамызды батырып сан қайғыға.

Өздеріңдей таба білдік досты анық,Бір орында қала барды көш талып...Бір Алланың жазғанына бағындық,Дұға оқып, сағынышпен еске алдық.

Сағына еске алушылар: группаласы Гүлжанат, кураторы Гүлжан Қарайқызы және

ҚазИИТУ колледжінің 9-332, 9-322-топ студенттері

Хабарландыру БҚО бойынша аумақтық жер инспекциясында 2013 ж. 8 қазан

күні сағат 15.00­де кәсіпкерлерге жер саласындағы туындаған са­уалдар бойынша түсініктеме жүргізу мақсатында «Ашық есік» күні өткізіледі. Қабылдауды өткізетін – құқықтық қамтамасыз ету бөлімі­нің басшысы Ахметов Чингис Талғатұлы. Мекенжайы: Орал қ., Ә.Молдағұлова көшесі, 22­үй, 1­қабат, 102­бөлме, тел.: 26­96­16.

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компью­терлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылдыИндексі: 65428 Таралымы: 16058, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.ШАНКИШеВА, Ж.ЖАйЛАуОВАКезекшi редакторлар: Т.кЕНЖЕғАЛИЕв, Л.шАғАТАй

Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖшС

Бас директорЖантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ғҰБАйДУЛЛИН Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілгенБас редактор 51-25-80,

Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

МЕНшІкТІ ТІЛшІЛЕР: Тілес ЖАЗЫҚБАй (Ақжайық ауданы) 8-711-42-21-720,Нұрымбек ЖАПАҚОв (Жәнібек ауданы) 8-711-35-21-770, Өмірзақ АҚБАСОв (Жаңақала ауданы) 8-711-41-21-755, Серік ЖҰМАғАЛИЕв (Қазталов ауданы) 8-711-44-31-468, Мүсірбек АйТАшЕв (Сырым ауданы) 8-711-34-31-126

Редакция алқасы: Есенжол ҚЫСТАУБАЕв,Сырымбек ТҰяҚОв (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕвА (жауапты хатшы),Тоқтар кЕНЖЕғАЛИЕв (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБЖАНОв (арнайы тілші),Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОв (экономика бөлімі),Нұрлыбек РАХМАНОв (гуманитарлық бөлім).

Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба-суға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылдана-ды.

белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Ж

Жауапты хатшы 50-83-99.Жарнама қабылдау

тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

е-mail: zhaikpress@inbox.ru

Телефондар:

хАТ-хАБАРБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл

23oral_oniri@inbox.ru

«Б» корпусы бойынша бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жарияланадыБөрлі ауданы әкімінің аппараты: 090300, Ақ­

сай қаласы, Совет көшесі, 99­үй, 2­қабат, 34­бөл­ме, анықтама үшін телефон: 8­(71133) 20­5­09, электрондық мекенжайы: burlin­akimat@mail.ru, бос мемлекеттік лауазымдарға орналасуға кон­курс жариялайды.

1. Бөрлі ауданы әкімінің кеңесшісі, E­3 сана­ты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 78798 теңгеден 106345 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Қазақстан Рес­ публикасы Президентінің, Үкіметінің жүргізіп отыр­ ған саясатының ауданда іске асырылуын, жоғары­да түскен құжаттардың аудан әкімінің қарауына уақтылы түсуін және олардың орындалуын қадаға­лау. Аудан әкімінің аудандағы мекеме, бөлім бас­шыларына және селолық округ әкімдеріне берген тапсырмаларының орындалуын бақылап, аудан әкі­ міне ақпарат беріп отыру. Аудан әкімінің қатысуы­мен өткен кеңес, мәжіліс, отырыстардағы тапсыр­малардың орындалуын бақылау. Аудан әкімінің тапсырмасы бойынша баяндамалар мен ақпарат­ тар дайындау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын та­лаптар:

Құқықтану, білім, ауыл шаруашылығы ғылымдары немесе әлеуметтік ғылымдар, экономика және биз­нес не техникалық ғылымдар мамандығы бойынша.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бірі­ не сәйкес болуы тиіс:

жоғары білім;мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес;

осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес облыстарда жұмыс өтілі екі жыл­ дан кем емес; жоғары және жоғары оқу орында­рынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша Қа­зақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс не­гізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республика­ лық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойын­ша оқуды аяқтауы; ғылыми дәрежесінің болуы.

2. Бөрлі ауданы әкімі аппаратының персо­налды басқару қызметі (кадр қызметі) бөлімінің бас маманы, E­4 санаты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 59579 теңгеден 80719 теңгеге дейін

Функционалдық міндеттері: Кадрлық іс қағаз­дарын жүргізеді. Жеке келісімшартқа отыру, жұмыс­қа қабылдау және босату жөнінде өкім, шешім және бұйрықтар шығарады. Көп балалы аналарды «Ал­тын алқа» және «Күміс алқа» алқаларымен наград­тау құжаттарын рәсімдейді. Мемлекеттік қызмет­ ке қабылданған қызметкерлерді міндетті арнайы тексеруден өту үшін құжаттар ресімдейді. Бөлімге түскен өтініштер мен арыз­шағымдарға уақытында жауап дайындайды. Тоқсандық, статистикалық есеп­ терді әзірлейді. Мемлекеттік қызметшілердің білік­ тілігін арттыру және қайта даярлау курсын уақытын­да өтуі бойынша мәліметтер дайындайды. Бөлімде­ гі істерді мұрағатқа тапсыруды әзірлейді.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын та­

лаптар:Білім, құқықтану немесе әлеуметтік ғылымдар,

экономика және бизнес мамандықтары бойынша;Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бірі­

не сәйкес болуы тиіс:жоғары білім;мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес

немесе осы санаттағы нақты лауазымның функцио­налдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда орта­ дан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

3. Бөрлі ауданы әкімі аппаратының мемле­кеттік­құқықтық жұмысы бөлімінің бас мама­ ны, E­4 санаты, лауазымдық жалақысы қыз­мет өткерген жылдарына байланысты 59579 теңгеден 80719 теңгеге дейін

Функционалдық міндеттері: Мемлекеттік са­ тып алулар бойынша азаматтық құқықтық мәлімет­терді әзірлеуге және жасасуға қатысады. Бекітіл­ген жылдық бюджет негізінде мемлекеттік сатып алулардың жылдық жоспарын әзірлеуге қатысады. Жеткізушілердің келісімшарттық міндеттемелерін орындауын, келіп түсетін тауарлардың және өзге де материалдық ресурстар мен қызмет көрсетулер­дің саны мен сапасын бақылайды. Келісімшарттық міндеттемелерін бұзған жағдайда жеткізушілер мен орындаушыларға қойылатын кінәрат­талаптар бо­йынша материалдар дайындайды. Жеткізушілермен жасалған келісімшарт талаптарын өзгертуді келісе­ ді. Мемлекеттік сатып алу жоспарының орындалуы туралы есеп дайындайды. Сатып алынатын өнім­дердің, қызмет көрсетулердің, жұмыстардың баға­ларына мониторинг жүргізеді;.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын та­лаптар:

Құқықтану немесе әлеуметтік ғылымдар, эконо­мика және бизнес мамандығы бойынша.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бірі­ не сәйкес болуы тиіс:

жоғары білім;мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес

немесе осы санаттағы нақты лауазымның функцио­налдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

4. Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы әкімінің орын­басары, E­G­1 санаты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 94173 теңгеден 126845 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Қазақстан Респуб­ ликасының нормативтік­құқықтық актілеріне және заңнамаларына сәйкес әкім аппаратының жұмысын ұйымдастыру. Абаттандыру және қаланың санитар­лық жағдайы мәселелері. Қала шаруашылығын күз­гі­қысқы маусымға дайындау мәселелері. Құрылыс, әлеуметтік сала объектілерін қайта жаңарту мен жөндеу жөніндегі мәселелерді бақылау. Жеке және заңды тұлғалардың арыз­өтініштеріне уақытында қарап, жауап беруді қадағалайды. Қала әкімінің тап­сырмаларының және қызметкерлердің функцио­налдық міндеттерінің орындалуын бақылау. Қала әкімі аппаратының жұмыс жоспарын дайындау

және орындалуын қамтамасыз ету. Бюджет қаража­ тын тиімді орындалуын бақылау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын та­лаптар:

Техникалық ғылымдар немесе әлеуметтік ғы­лымдар, экономика және бизнес не құқықтану не ауыл шаруашылығы ғылымдары мамандықтары бо­йынша.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс:

жоғары білім;мемлекеттік қызмет өтілі екі жылдан кем емес;

осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес облыстарда үш жылдан кем емес жұмыс өтілінің бар болуы; жоғары және жоғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым маман­дықтар бойынша оқуды аяқтауы; ғылыми дәрежесі­нің болуы.

5. Бөрлі ауданының тұрғын үй­коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және авто­мобиль жолдары бөлімінің жетекші маманы, E­R­5 санаты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 49969 тең­геден 67907 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Бөлімде іс қағаз­ дарын сауатты жүргізуге жауапты. Бөлім қызметкер­лерінің лауазымдық нұсқауларын дайындайды. Кадрлық іс қағаздарын жүргізеді. Жеке келісімшарт­қа отыру, жұмысқа қабылдау және босату жөнінде бұйрықтар шығарады. Мемлекеттік қызметке ал­ ғаш қабылданған қызметкерлердің міндетті арнайы тексеруден өтуге байланысты құжаттарын дайын­дайды. Кіріс және шығыс құжаттарын уақытында тіркеп, тиісті органдарға жолдап отырады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын та­лаптар:

Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес, ауыл шаруашылығы ғылымдарды, білім немесе құ­қықтану мамандықтары бойынша.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бірі­ не сәйкес болуы тиіс:

жоғары немесе ортадан кейінгі білім.

6. Бөрлі ауданы Жарсуат селолық округі әкімі аппаратының бас маманы, E­G­3 санаты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жыл­ дарына байланысты 53813 теңгеден 72391 тең­геге дейін.

Функционалдық міндеттері: Селолық округ әкімі аппаратының іс­қағаздарын жүргізу. Нотариал­дық іс­әрекеттерді рәсімдеу. Селолық округ әкімі аппараты қызметкерлерінің жұмысын ұйымдасты­ру. Азаматтардан түскен арыздар мен шағымдарды және өтініштерді уақытында тіркеп, жауап дайын­дау. Округ тұрғындарымен өткізілетін жиындар­ды ұйымдастыру, хаттамасын рәсімдеу, жиында қабылданған шешімді орындаушыға жеткізу, орын­далуын бақылау. Нормативтік­құқықтық актілерді

Қазақстан Республикасының заңдылықтарына сәй­ кес жүргізу. «1­ОЛ» өтініштер бойынша бағдарла­масын жүргізу. Мониторинг жасау. Жер алушылар­ды кезекке тұрғызу, жер бөлу.

Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың бірі­ не сәйкес болуы тиіс:

жоғары білім;мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес

немесе осы санаттағы нақты лауазымның функцио­налдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар:­ өкілетті орган белгілеген нысандағы өтініш; ­ 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгіле­

ген нысандағы толтырылған сауалнама;­ білімі туралы құжаттардың нотариалдық куә­

ландырылған көшірмелері немесе өзге де заңдар­ да белгіленген тәртіппен куәландырылған көшір­мелері (мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құ­ жаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік орган­дардың кадр қызметі куәландыра алады);

­ еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариал­дық куәландырылған көшірмесі немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері (мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік орган­дардың кадр қызметі куәландыра алады);

­ Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау ми­ нистрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұй­рығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының Нормативтік­құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылғы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама;

­ Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі;

­ құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті орган­ мен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтиже­мен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сер­тификат қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы ха­барландыру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішінде көрсетілген мекенжай бойын­ша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурстық комиссиясының қарауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азаматтардың өздері әкеліп берген, поштамен немесе электрондық мекен­жайына жіберілген (қоса тіркелген құжаттардың тіз­ бесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналас­тырылған) құжаттары қабылданады.

Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс­тық комиссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген аза­ маттар құжаттардың түпнұсқасын әңгімелесу бас­талғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді.

Әңгімелесуге жіберілген үміткерлер оларды әң­гімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бас­тап бес күн ішінде әңгімелесуді конкурс жарияла­ ған аудан әкім аппаратында өтеді.

Аталмыш лауазымдарға орналасқан үміткерлер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй және же­ңілдіктер берілмейді.

2013 жылдың басынан бері Ба­тыс Қазақстан облысы аумағында 430 өрт фактісі тіркеліп, ол 190 млн. теңгеден астам материалдық

Шөбіңіз жанып кетпесін десеңіз...Күз басталысымен жер-

гілікті жерлерде, агро-

фирмаларда және басқа

да ауыл шаруашылығы

кәсіпорындарында қысқа

дайындалған жемшөп

қорының өртке орану фак-

тілері көбейе түседі.

шығын әкелді. Өрт салдарынан 9 азамат қаза тауып, 17 адам әр түрлі дәрежедегі күйік алды. Жал­пы өрттің 297­сі жеке тұрғын үй секторларында орын алып, оның салдарынан 2 тоннадан астам шөп және табиғи мал азығы өртке оранды.

Талдау көрсеткеніндей, өрттер­дің шығу себебі көп жағдайда же­ ке тұрғын үй иелерінің жауапсыз­дығынан, яғни өртке салдыр­са­ лақ қараудан, балалардың сірің­

кемен ойнауы салдарынан болып жатады. Мұндай өрт тез арада көрші үйлерге және шаруашылық құрылыстарына тарайды.

Жалынмен күрескеннен гөрі оның алдын алу оңай. Ауыл шар­уашылығы кәсіпорындарында жә­ не жеке үй иелерінің қарамағын­дағы табиғи мал азығын сақтауда мемлекеттік өрт бақылау аумақтық органдары бұқаралық ақпарат құралдарында мақалалар жария­лап, тұрғындар жиынында жеке

тұлғалармен өрт қауіпсіздігін сақ­тау, өртке тосқауыл қою жөнінде кеңінен түсінік жұмыстарын жүр­ гізуде. Өкінішке қарай, кейбір аза­ маттар өзінің жауапкершілігін то­ лық сезінбейді. Сонымен қатар табиғи шөпті сақтаудың қарапа­ йым ережесін сақтамайды. Шөпті электр желісі бойынан, автокөлік жолынан, құрылыстар мен ғима­ раттардан алыс жерге орналасты­ру керек. Аула ішінде шөп сақтау­ ға рұқсат етілмейді.

Мүмкіндігінше шөп үйілген жердің айналасын өртке қарсы жолақ бойымен жыртқан дұрыс. Егер де сіз өртті көрсеңіз, 101 те­лефоны арқылы хабарлаңыз, со­ нымен қатар қолда бар құралдар­мен өртті сөндіру шараларына кі­ рісу қажет екенін тағы да естері­ңізге саламыз.

Роман шТУкАТУРОв,БҚО ТЖД МӨББ анықтау

бөлімінің басшысы

Құттықтаймыз!Кішкене ғана қызымыз Кәусар

Нұрланқызы БОРиСОВАНы қазан­ның төрті күні толатын бір жасымен құттықтаймыз. Деніне саулық, ұзақ ғұмыр тілейміз.

Бәйшешектей гүлімнен, Былдырлаған тіліңнен.Ұқсап қалған атаңа, Айналайын түріңнен.

Тілек білдірушілер: әжелерің Аққағаз, Сағида, апаң Раушан,

ата-анаң, көкең Жомарт, апа-жезделерің, жиен апаң Сабина, жиен ағаларың Еркін, Еркебұлан

Өмірде талай қызық болады. Соның бірін тарқатып бергім келіп отырғаны. «Қазақстан ­ Орал» теле­арнасында Тұрар Ғабдірашитұлы дейтін жас жігіт қызмет істейді. Бұл әріптесім екеуміз бір бөлмеде оты­рамыз. Тұрар көбіне­көп спорттық бағдарламаға бейім. Сол себепті «Топжарған» спорттық хабарының жүгін арқалап жүргені. Сонымен қатар «Бәрекелді» деген және бір жастар тақырыбына арналған ха­бары бар. Онда егіз есімдер жайлы айдар ашып, хабарын мейлінше қызықты қылып жасауға талпына­тын. Айтайын дегенім, сол біздің Тұрар еліміздің атағын олимпиа­дада бір шығарған, кейін өз жо­лын кәсіби бокстан іздеп, бүгінде қарсылас шақ келтірмей, жолында кездескеннің бәрін қоғадай жапы­рып, тек жеңіс тұғырынан көрініп, ел байрағын желбіретіп жүрген әйгілі Геннадий Головкинге ұқсай­ды. Егіздерді іздеп жүргенде өзі де орыс арасынан туғанындай тамы­рын тауып алды сабазың! Байып­тап қарасаңыз, екеуі бір атаның ба­ласындай көрініп кетеді екен. Оны Тұрарға жақын достары, артынан жұмыста жүргенде біз де әзілдеп айтып жүретінбіз. Тіпті спорттық сайыстарды түсіруге барғанда жас­ өспірім балалар Тұрардың алды­ нан шауып шығады екен, қолтаң­басын сұрап. Бұл басында ойлапты, «қазақ­орысы бар, бәрі де менің «Топжарғанымды» қарайтын бо­лып тұр­ау, мені біледі екен!..» деп. Ол осылай біраз жүрген, бар түйін жақында шешіліп сала берді. Ол

Тұрар Головкин...

енді былай болған еді.

Оралға еліміз­дің қос бірдей был­ғары қолғап ше­ бері Серік Сәпиев пен Геннадий Го­ловкиннің күні ке­ ше келіп­кеткені жұрт жадында. Сол тұста Тұрар хабарын түсіріп, атақты бокс майталмандарынан сұхбат жазып қалуға барды. Оны алып бара жатқан көлік жүргізуші­сі Тұрарға қайта­қайта бұрылып қарап: «Сен өзің Головкинге ұқсай­ ды екенсің» дейді, Тұрар жымиып қана қояды. Өйткені оны өзі де бі­ леді ғой қу баланың. Содан әлем­ ді өзіне қаратқан, кәсіби бокстан жеңімпаз Геннадий Головкинмен де қол алысып танысып, тілдесе­ тін сәт келеді. Спорт басқармасын­дағылар да әзілдеп Генаға біздің баланы: «Тұрар Головкин» деп та­ ныстырады. Екеуі күліп, бір­біріне қарай беріпті. Тұрар да батылда­ нып Головкинге: «Мен қуанышты­ мын саған ұқсағаныма. Сен де қуа­нышты боларсың?» дейді. Голов­кин «Неге?» десе керек, «Өзіңнің маған ұқсайтыныңа» депті. Голов­кин еріксіз күліп жіберіпті орынды

әзілге. Содан бұлар Ақтөбе мен біздің облыстың боксшы жаста­ры сайысатын орынға барады. Түсіру тобы сәл ілгері жүрмей ме, жеткіншектер, жасөспірімдер Тұрардың алдынан жүгіре шығып, суретке түсуге, қолтаңба сұрап, өтініп жатыр дейді, ал олардың соңында шын Головкиннің өзі келе жатқанын қайдан білсін... Міне, оcындай да қызық болған. Спорттық сайыстар өтетін жер­лерге Тұрар Ғабдірашитұлы бара қалса, қолтаңба алуға асығыңыз­дар. Ол спорттық киім киіп алса, шынымен де Гена Головкинге ұқсай түседі, шашын сол сияқты қойса, тіпті қатып кетеді, ал бә­рінен бұрын сәл қоң жинап, тіп­ті бокспен шұғылданса, сөз бар ма?!..

Мұнайдар БАЛМОЛДА,Орал қаласы

Шарада аталмыш ауыл әкімі Әліби Аманғазы, мектеп дирек­ торы Ержан Құлниязов, ауыл тұр­ғыны Ерболат Қабдрахманов сөз сөйлеп, халықтың рухани азығы­на айналған қос басылымның ма­ңыздылығына тоқталды.

Турнир қорытындысында жас­өспірімдерден новопавловтық Б.Аманжол – бірінші, ақсуаттық И.Орынбасаров – екінші, новопав­ловтық А.Ткешева үшінші орын­ ды жеңіп алды. Қыздар арасынан Долин ауылының тұрғындары Б.Рахматуллина мен К.Мұсағалиева

жүлделі болды. Ал ерлер арасы­ нан жүлделі 1­орынды қанжыға­ ға байлаған Е.Ғұсманов Ақжайық ауылының мерейін асқақтатты. Жақсы ойын көрсете білген но­вопавловтық С.Гальчанский 2­ орынды иеленсе, Федоров ауы­лының тұрғыны Ж.Мұхамбетов үшінші тұғырдан табылды.

Жеңімпаздар ақшалай сыйлық және алғысхатпен марапаттал­ды.

Самал ЖӘМЕТ,Теректі ауданы

Қос газетке құрметОблыстық «Орал өңірі», «Приуралье» газеттерінің

95 жылдық мерейтойына орай Теректі ауданы, Но-вопавлов ауылында ұлттық ойын – тоғызқұмалақтан турнир ұйымдастырылды.

Сыйласаңыз кәріңді...

«Сыйласаңыз кәріңді, Жарылқаймын бәріңді» деген ата-лы сөз – «Жайық Пресс» ЖШС ұжымы ұстанатын қасиетті қағиданың бірі. 1 қазан – халықаралық қариялар күні бұрын облыстық «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің редак-цияларында қызмет істеп, зейнет де-малысына шыққан ардагер журна-листерге құрмет көрсетілді.

Қазбек ҚҰТТЫМҰРАТҰЛЫ,«Орал өңірі»

Басқосу кезінде мекеме басшы­сы Жантас Сафуллин биыл шыға бастағанына 95 жыл толғалы отырған қос газеттің мерейтойы аясында ұйымдастырылып жатқан жұмыстар туралы әңгімелеп бер­ді. Ардагерлерге арнайы алғысхат пен ақшалай сыйлық табыс етіл­ді. Шағын дастарқан басында бас қосқан Мәжит Қайырғалиев, Ғилаж Наурзин, Энгельс Шыңға­лиев, Амантай Боранқұл, Влади­слав Ярлов, Ольга Кулик редак­ цияда өткен жемісті еңбек жыл­ дары туралы әңгімелеп, өздерін үнемі ұмытпай, ескеріп жүретін ұжымына алғыс айтты. Кездесуде

қос басылымның өткен тарихы, әріптес қаламгерлер туралы әсер­ лі естеліктер көп айтылды. «Жайық Пресс» ЖШС бас директорының орынбасары Ғайсағали Сейтақ, «Орал өңірі» газетінің бас редак­ торы Бауыржан Ғұбайдуллин, «Приуралье» газетінің бас редак­ торы Роза Сиықова, «Егемен Қа­зақстан» газетінің біздің облыстағы тілшісі Темір Құсайын да сөз сөйлеп, берген өнеге, көрсеткен көмегі үшін алдыңғы толқын аға журналистерге алғыс айтты.

Суретті түсіргенАрман МӘМБЕТОВ

Іс сотқа жолдандыОблыстық туризм, дене шынықтыру және

спорт басқармасының бұрынғы басшысы Мүсілім Оңдағановқа қатысты қылмыстық іс БҚО қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралатын болады.

Облыстық соттың баспасөз қызметінен хабарлағанындай, М.Оңдағановқа сенiп тапсырыл­ған бөтен мүлiктi иеленiп алу не­ месе ысырап ету, қылмыс жасау мақсатында ұйымдасқан топ құ­ру мен оған басшылық жасау, сондай­ақ қызметтік жалғандық бойынша айып тағылып отыр.

Бұрынғы басшымен бірге олим­ пиадалық резерв спорт мектебі­нің бұрынғы директоры Қоныс Жетпісов, аталмыш басқарманың

оқу­спорт бөлімінің бұрынғы басшысы Тұрарбек Бекарыста­нов, жоғары спорттық шеберлік мектебінің бұрынғы директоры Меңдіхан Жәкенов сот алдында жауап бермек.

Аталмыш сот төрайымы Ақгүл Қарасаева қарайтын қылмыстық іс 105 томнан тұрады. Іс бойын­ ша алдын ала тыңдау 7 қазанға белгіленді.

Арман БОЛАТҰЛЫ

кеРуеН сАРАйБейсенбі, 3 қазан 2013 жыл24 oral_oniri@inbox.ru