10
ویندهای ن فرآیند، سالر مهندسی موا د12 ، شماره3 یز ، پای97 یلیسیمزمان کاربید سسی اثر افزودن همر بر( SiC و مقیاس نانو در دو) میکرونن فشار کامپوزیت زینتر بدوکی و رفتارص مکانیر، خوا ریزساختا بریبورید بر پایه دی های فوق دما بارکونیوم زی( 2 ZrB ) ریب نصی زین1 ، مهری مش ه دی2 * 1 - اد و فع موجتمسی مواد، مکتری مهند دانشجوی د ناوریر، تهلک اشتشگاه صنعتی ماخت دان های سا ران ، ایران2 - ستادیار، ائت علمی عضو هید و فناوریع مواجتم مر، تهرانلک اشتشگاه صنعتی ماخت دان های سا ، ایران* بات:ر مکاته دا عهد[email protected] اریخ دریافت:ت( 05 / 10 / 1395 یخ پذیرش: ، تار11 / 12 / 1395 ) چکیده: ق، نانوکامپوزیتن تحقی در ایSiC - 2 ZrB مپوزیت ازولیه کا ترکیب ا که درید گردن فشار تولیدوش زینتر بدو به ر20 رصد حجمی دSiC ظور ساخت نمونه شد. به منستفادهنو ا نا ها، پودر2 ZrB پودرهای وSiC حجمیرصدهایون در د و میکر نانو مختلف ده در دمای از پرس گرم اولی شده پسی گرانوله مخلوط پودر آسیاب شده وره ای ر آسیاب سیاC o 80 و فشارMPa 100 اتیک سرد ایزواستحت فرآیند پرس ت(CIP) در دمای زینتر عملیاتفت. در نهایت گرار قر2150 م شد. براینجانتیگراد ا درجه ساکی نمونهص مکانی خواه ریزساختار و مقایس از هاونی روبشیسکوپ الکتر میکرو(SEM) ز به طیف مجه سنجEDS ، آنالیزXRD ، آزمونته نسبی نمونه. دانسیه شدستفاد شکست ای و تافنس سختصل شده ازید. نتایج حا محاسبه گرد ارشمیدسا نیز به روش هی نمونهام تمشان می مختلف نرکیبات ها در ترصد حجمی که با تغییر دهند دSiC نو از نا20 رصد حجمی به د15 رصد و د5 رصد ده تاش در دانسیتکرون، افزای می1 / 95 شترین ها بیکی نمونهص مکانیری خوا و اندازه گیز ساختاری ریرسیهد. با بر رخ می درصد ده ترتیب دارای ب ترکیب شکست نیز، دری و تافنس سخت15 و5 رصد حجمی دSiC کرون و با مقادیر و می نانوGpa 9 / 15 و2 / 1 Mpa.m 9 / 4 ده شد. مشاهدی کلی های واژه: نانوکامپوزیتSiC - 2 ZrB نو ذرات ، ناSiC بدون فشار.، زینترت های فوق دما با ، کامپوزی1 - مقدمه دو سرامیک فضایع هوا در صنا2 ZrB و2 HfB وان را به عن سرامیک می های فوق دمای با دارای بورید. این دو شناسندی هستی با نقطه ذوب ندبیش از( 3200 درجه سانتی گراد) [ 1 ] و، سختی باکی با و الکتریارتین هدایت حر همچنی( GPa 22- 12 ) ستحکام ، ای در دماای شیمیداریب و پای خوارند. د های باژگی ویه برای دیای گفته شد هارتی هدایت حر ویژها به بوریدهی آن بسیار با هاده از دیستفا است که ا موجب شده ببه( وریدها ویژه2 ZrB و2 HfB در کارب) رد تنشحتی که ت هایارتی های حر[ باشندیار مناسب هستند، بس2 .] ز سادهکی ا یین روش ترد کامپوزیت ها در تولی بر پایه های2 ZrB ، تر بدون روش زینز آماده. به این صورت که پس اراست فشا سازیه شکلیه، مرحلاد اول مو یک پرس دهی در تک محوره صورتاتیک ایزواستتگاه پرسصله وارد دسفا گرفته و قطعه ب سرد( CIP می) نجامم استحکام خاحله به منظور افزایش ا شود. این مر

و ونان سایقم ود رد ) SiC ( میسیلیس دیبراک نامزمه ...journals.iau.ir/article_545103_7d88ef071ebf5e... · 2021. 1. 2. · 97 زییاپ ،3 هرامش

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 97، پاییز 3، شماره 12در مهندسی مواد، سال فرآیندهای نوین

    ( در دو مقیاس نانو و SiC) بررسی اثر افزودن همزمان کاربید سیلیسیمبر ریزساختار، خواص مکانیکی و رفتار زینتر بدون فشار کامپوزیت میکرون

    (2ZrB) زیرکونیوم های فوق دما باالی بر پایه دیبورید

    *2دیه، مهری مش1زینب نصیری ، ایرانرانهای ساخت دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ته ناوریدانشجوی دکتری مهندسی مواد، مجتمع مواد و ف -1 ، ایرانهای ساخت دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران مجتمع مواد و فناوریعضو هیئت علمی استادیار، -2 [email protected] عهده دار مکاتبات:*

    (11/12/1395، تاریخ پذیرش:05/10/1395)تاریخ دریافت:

    20به روش زینتر بدون فشار تولید گردید که در ترکیب اولیه کامپوزیت از SiC-2ZrBدر این تحقیق، نانوکامپوزیت : چکیدهنانو و میکرون در درصدهای حجمی SiCو پودرهای 2ZrBها، پودر نانو استفاده شد. به منظور ساخت نمونه SiCدرصد حجمی

    MPa100و فشار Co80ر آسیاب سیاره ای آسیاب شده و مخلوط پودری گرانوله شده پس از پرس گرم اولیه در دمای مختلف ددرجه سانتیگراد انجام شد. برای 2150قرار گرفت. در نهایت عملیات زینتر در دمای (CIP)تحت فرآیند پرس ایزواستاتیک سرد

    ، XRD، آنالیز EDSسنج مجهز به طیف (SEM)میکروسکوپ الکترونی روبشی ها ازمقایسه ریزساختار و خواص مکانیکی نمونهها نیز به روش ارشمیدس محاسبه گردید. نتایج حاصل شده از سختی و تافنس شکست استفاده شد. دانسیته نسبی نمونه آزمون

    درصد 5درصد و 15درصد حجمی به 20نانو از SiCدهند که با تغییر درصد حجمی ها در ترکیبات مختلف نشان میتمامی نمونهدرصد رخ می دهد. با بررسی ریز ساختاری و اندازه گیری خواص مکانیکی نمونه ها بیشترین 1/95میکرون، افزایش در دانسیته تا

    و Gpa9/15نانو و میکرون و با مقادیر SiCدرصد حجمی 5و 15سختی و تافنس شکست نیز، در ترکیب دارای به ترتیب 2/1Mpa.m9/4 .مشاهده شد

    :واژه های کلیدی

    ، کامپوزیت های فوق دما باال، زینتر بدون فشار.SiC، نانو ذرات SiC-2ZrB نانوکامپوزیت

    مقدمه -1

    را به عنوان 2HfBو 2ZrBدر صنایع هوا فضا دو سرامیک شناسند. این دو بورید دارای های فوق دمای باال میسرامیک

    و [ 1] (گراددرجه سانتی 3200)بیش از ندنقطه ذوب باالیی هست-GPa 22) همچنین هدایت حرارتی و الکتریکی باال، سختی باال

    های باال دارند. خوب و پایداری شیمیایی در دما ، استحکام(12بوریدها به ویژه هدایت حرارتی های گفته شده برای دیویژگی

    وریدها )به بموجب شده است که استفاده از دی هابسیار باالی آن

    های حرارتی هایی که تحت تنشرد( در کارب2HfB و 2ZrBویژه

    [.2هستند، بسیار مناسب باشند ]، 2ZrBهای بر پایه ها در تولید کامپوزیتترین روشیکی از ساده

    سازی فشاراست. به این صورت که پس از آمادهروش زینتر بدونمحوره صورت تکدهی در یک پرسمواد اولیه، مرحله شکل

    سردگرفته و قطعه بالفاصله وارد دستگاه پرس ایزواستاتیک(CIPشود. این مرحله به منظور افزایش استحکام خام انجام ( می

    mailto:[email protected]

  • 1397د / سال دوازدهم / شماره سووم / پواییز فصلنامه علمی پژوهشی فرآیندهای نوین در مهندسی موا 82

    زینتر فرآیندسازی نوبت به گیرد. پس از مرحله مستحکممیشود. به انجام می 2000-2200℃ی در دما فرآیندرسد. این می

    خت و در نتیجه بهبود خواص، در این سا فرآیندمنظور تسهیل در کنند. این کمک زینترها یا زینتر استفاده میروش از کمک

    هایی هستند که کنند و یا آنهایی هستند که تولید فاز مایع میآن [.3] بخشندرا بهبود می فرآیندهای اکسیدی با حذف ناخالصی

    ی بر اههای مورد استفاده در ساخت کامپوزیتافزودنین میا از به دلیل خواص ویژه ای که دارد مورد توجه 2ZrB، SiCپایه

    بیشتری در صنایع به خصوص صنعت هوافضا قرار گرفته استهای باال های مقاوم در دما، در پوششSiC–2ZrBکامپوزیت [.4]

    ، های ذوب فلزاتبوته و مقاوم در برابر خوردگی واکسیداسیون،های محافظ برای فوالدها، های دما باال و پوششالکترودی برش، هاسرامیکی، قطعات الکترونیکی، ابزارهای یاتاقان

    کوره، هایصوتی، المانحفاظت حرارتی تجهیزات فراهای مافوق های قوس پالسما، اجزای موتور برای پروازالکترود

    صوت، محافظ حرارتی برای وسایل نقلیه فضایی، پیشرانه [.5-4] شوندموشک، به کار برده می

    ثابت شده است که حضور فازهای ثانویه نانومتری در زمینه شود.سرامیکی باعث افزایش چشمگیر در خواص کامپوزیت می

    زیرا افزایش سطح در نانوپودرها منجر به افزایش نیروی محرکه البته این در صورتی است [.6شود ]برای انجام فرآیند زینتر می

    بطور یکنواخت صورت گرفته و تا حد که توزیع ذرات نانومتری ها جلوگیری شود. در چند سال اخیر ممکن از آگلومره شدن آن

    کننده هایی مبنی بر استفاده همزمان از ذرات تقویتگزارشهای سرامیکی ارائه شده است. نانومتری و میکرومتری در پوشش

    دهد که استفاده همزمان از یک ها نشان مینتایج این گزارشتواند خواص مکانیکی را کننده در دو اندازه مختلف میتتقوی

    بهبود بخشد. اما تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر حضور همزمان ارائه ZrB2نانو و میکرون در کامپوزیت های بر پایه SiCذرات

    نشده است. بر همین اساس در این تحقیق، به منظور دستیابی به ها، شدن آگلومره نانو و شکسته SiCتوزیع یکنواخت ذرات

    میکرون به عنوان فاز تقویت کننده SiCبه همراه SiCnanoپودر مورد استفاده قرار گرفت. ZrB2در کامپوزیت بر پایه

    تحقیق انجام روشمواد و -2

    یت پوزدر این تحقیق، از روش زینتر بدون فشار برای تولید کامSiC-2ZrB 2استفاده شد. پودرZrB 10 ذراتبا متوسط اندازه

    از فت.میکرون به عنوان زمینه کامپوزیت مورد استفاده قرار گر SiC نانومتر( و 40نانو )با متوسط اندازه ذرات SiCپودرهای

    ن فاز میکرون( نیز به عنوا 10میکرون )با متوسط اندازه ذرات ده پودرهای مورد استفا SEMکننده استفاده شد. تصویر تقویت

    نشان داده شده است. 1در این تحقیق در شکل در آسیاب 2ZrBقبل از شروع مراحل ساخت نمونه ها پودر

    در 1:20 ای در محیط ایزوپروپانول با نسبت گلوله به پودرسیارهآسیاب rpm200ساعت و با سرعت 4و 3،2،1های مدت زمان

    ت ساع 2شد. بیشترین کاهش اندازه ذره در مدت زمان آسیاب ر نانو و میکرون به طو SiCپودرهای رخ داد، در مرحله بعد

    ضافه آسیاب شده ا 2ZrBهمزمان به همراه ایزوپروپانول به پودر ا بپانول ای در محیط ایزوپرودر آسیاب سیاره فرآینداین گردید.

    ساعت و با سرعت 1به مدت 1:20نسبت گلوله به پودر rpm200 پراکندهپانول در واقع نقش انجام گردید. ایزوپرو ها آلی را داشته و به شکسته شدن آگلومره (dispersant)ی ساز

    کند. این تمهیدات به منظور دستیابی به توزیع کمک می شد.ها می بانانو و شکسته شدن آگلومره SiCیکنواخت تر ذرات

    ی نمونه ها و درصد حجمی فاز نام گذار یچگونگ1در جدول .آورده شده است تقویت کننده

    شده تحت فشار تک محوره به میزانلمخلوط پودری گرانوMpa80-120 هایی با قطر به شکل قرصmm10 و ارتفاعmm5 دهی شد. سپس نمونه ها جهت افزایش استحکام خام تحت شکل

    قرار گرفت. پس از bar2000 پرس ایزواستاتیک سرد با فشارله پیرولیز و ها، عملیات حرارتی آنها در دو مرحسازی نمونهآماده پیرولیز در یک کوره تحت اتمسفر انجام شد. فرآیند زینتر

    ساعت در 6به مدت زمان C/mino 1آرگون با سرعت گرمایش

  • 83 ...خواص زساختار،یبر ر کرونینانو و م اسیر دو مقد (SiC)میسیلیس دیاثر افزودن همزمان کارب یبررس

    زینتر بدون فشار در کوره با شود. فرآیندانجام می Co1000 دمای 1 به مدت زمان Co2150در دمای C/mino 10 سرعت گرمایش ساعت انجام شد.

    :ف(ال)اد اولیه مورد استفاده در این تحقیق: مو SEMتصویر (:1شکل )

    ZrB2 ،()ب: SiC ج()نانو و: SiC میکرون

    ن بر نانو و میکرو SiCررسی اثر حضور همزمان ذرات به منظور بر دانسیته ، مقادیSiC-2ZrBرفتار زینتر بدون فشار نانوکامپوزیت

    ها محاسبه گردید.نسبی نمونه

    های تولید شده در این تحقیق(: نام و ترکیب نمونه1جدول )نانو به SiCدرصد حجمی نام نمونه

    میکرونZS20/0 20nano/0micron

    ZS15/5 15nano/5micron ZS10/10 10nano/10micron ZS5/15 5nano/15micron

    ها نیز از برای مقایسه ریزساختار و خواص مکانیکی نمونه

    سنج فمجهز به طی (SEM)میکروسکوپ الکترونی روبشی EDS آنالیز ،XRD ،سختی و تافنس استفاده شد. به آزمون

    زینتر، از روش فرآیندها پس از منظور تعیین دانسیته نمونه( استفاده شد. آزمون ASTM C 373-88ارشمیدس )استاندارد

    با استفاده از دستگاه ASTMC1327سختی مطابق با استاندارد fracture) تویکرز صورت گرفت. تافنس شکسسنج سختی

    toughness) گیری طول ترک و با استفاده از نیز به روش اندازه رونده ویکرز محاسبه گردید.فرو

    نتایج و بحث -3

    ریزساختاربررسی -1-3ز درصد حجمی فا 20[ که حضور 7در تحقیقات قبلی ثابت شد ]

    ر باعث افزایش چشمگی ZrB2در زمینه SiCتقویت کننده نانو یابیشود. در این تحقیق، به منظور دستپوزیت میدر خواص کام

    ، هانانو و شکسته شدن آگلومره SiCبه توزیع یکنواخت ذرات ای در میکرون در آسیاب سیاره SiCبه همراه nanoSiCپودر

    از مخلوط SEMمحیط ایزوپروپانول آسیاب گردید. تصویر دهد که شان مین( 2پس از آسیاب )شکل SiC-SiCnanoپودر

    ه میکرون تجمع کرده و ب SiCدر اطراف ذرات SiCنو ذرات نا به ها جلوگیریاین ترتیب تا حدود زیادی از آگلومره شدن آن

    عمل آمده است.

    الف

    ب

  • 1397د / سال دوازدهم / شماره سووم / پواییز فصلنامه علمی پژوهشی فرآیندهای نوین در مهندسی موا 84

    2پس از SiC-SiCnanoاز مخلوط پودری SEMتصویر (: 2شکل )

    ساعت آسیاب

    میکرون مانع آگلومره شدن بیش از SiCبه عبارت بهتر ذرات یفازها ییو شناسا یبه منظور بررسشده است. اتحد نانوذر

    XRD زیآنال ZS20 یهااز نمونه نتریز نیشده در ح لیتشکهمانطور که دیده می شود، تنها فازهای . (3)شکل شد گرفته

    2ZrB وSiC دهد که در نمونه وجود دارند. این نتایج نشان میگونه درجه سانتی گراد، هیچ 2150یند زینتر تا دمای طی فرآ

    رخ نداده است. SiCو 2ZrBواکنشی بین

    درجه سانتیگراد 2150پس از زینتر در دمای ZS20/0از نمونه X(: الگوی پراش پرتو 3شکل )

    ر دزینتر، فرآیندپس از انجام 4 در شکل SEMبر اساس تصویر

    ر توزیع د عنانو و میکرون، دو نو SiCهای حاوی ذرات نمونه شود:کننده مشاهده مینحوه پخش ذرات فاز تقویت

    های خلمیکرون در محل تخل SiCتوزیع )قرارگیری( ذرات -1 (1های زمینه )ناحیه به وجود آمده در ناحیه تالقی دانه

    یه ی زمینه )ناحهانانومتری در امتداد مرزدانه SiCتوزیع ذرات -22)

    20 μm

  • 85 ...خواص زساختار،یبر ر کرونینانو و م اسیر دو مقد (SiC)میسیلیس دیاثر افزودن همزمان کارب یبررس

    -ZrB2نانومتری و میکرومتری در نمونه SiCنحوه توزیع ذرات (: 4) شکل

    15SiCnano-5SiC به همراه آنالیزEDS از فاز زمینه )نواحی روشن( و فاز تقویت کننده )نواحی تیره(

    میکرون با پر SiCتوان نتیجه گرفت که ذرات به این ترتیب می

    چگالش و افزایش دانسیته فرآیندها به بهبود خلکردن تخلها از نانو نیز با قرارگرفتن در مرزدانه SiCکمک کرده و ذرات

    ها جلوگیری کرده و به این ترتیب باعث افزایش رشد دانه

    SiCشوند. عالوه بر دو ناحیه فوق، ذرات خواص مکانیکی میای ن دانهزینتر در نواحی درو فرآیندنانو ممکن است در حین

    ای نیز ها ساختار درون دانهمحبوس شوند. این نواحی که به آن نشان داده شده است. 5شود در شکل گفته می

    ساختار درون های زمینه )در داخل دانه SiCدام افتادن نانوذرات به: (5)شکل

    ای(دانه

    نتایج حاصل از محاسبه دانسیته نسبی نمونه های 6در شکل نانو و میکرون در دمای زینتر SiCقویت کننده حاوی فاز ت

    Co2150 شود طور که مشاهده می آورده شده است. همانبه دست آمده SiCnano/SiC = 15/5بهترین نتیجه در نسبت

    ( حتی از 1/95است. بطوریکه دانسیته نسبی در این حالت )2ZrB-و vol SiCnano20%-2ZrBهای دانسیته نسبی نمونه10%vol SiCnano نیز بیشتر است. این 4/92و 8/93)یعنی )

    نانو و میکرون در SiCدهد که حضور همزمان ذرات نشان میهایی که فقط دارای ذرات تقویت در مقایسه با نمونه 2ZrBزمینه

    تأثیر بسیار بیشتری بر بهبود خواص کننده نانومتری هستند، SiC درصد حجمی 5کامپوزیت دارد که این تنها با افزودن

    ذرات یکنواخت یرغ یعتوز میکرون به دست آمد. این مسئله باSiC درصد یشنانو با افزا های . در نمونه[8] شود می یهتوجنانو

    در نتیجه شده یدتشد یونآگلومراس یدهپد نانو، SiC حجمیدر توزیع غیر یکنواخت نانو ذرات در مرز دانه بیشتر می شود،

    یابد، که وجود ذرات یم یشافزا ظاهری درصد تخلخل یجهنتمیکرون به دلیل کاهش پدیده آگلومراسیون نانوذرات در این

    . کاهش آگلومره شدن [1]ها باعث بهبود خواص میشوند نمونه

    SiCاز ذرات EDSآنالیز )نواحی تیره(

    فاز زمینه از EDSآنالیز ZrB2

    )نواحی روشن(

  • 1397د / سال دوازدهم / شماره سووم / پواییز فصلنامه علمی پژوهشی فرآیندهای نوین در مهندسی موا 86

    زینتر بدون فشار و فرآیند چگالش می ذرات منجر به بهبود رفتار شود.

    و و نان SiC: مقادیر دانسیته نسبی برحسب تغییرات درصد حجمی (6)شکل

    درجه سانتیگراد 2150زینتر میکرون در دمای

    میزان شود که ، مشاهده می7در نمودار رسم شده در شکل ن نانو و میکرو SiCها با افزایش درصد حجمی سختی در نمونه

    به ZS15/5 ابتدا افزایش یافته و سپس با شیب تندی از نمونهرات توان آن را به تجمع ذکاهش می یابد، که می ZS5/15نمونه

    ن در میکرو SiCدر مرز دانه ها و غیر یکنواختی توزیع افزودنی ( آن 8 )شکل SEMت داد، که در تصویر مقادیر باال در زمینه نسب

    ت شود تغییراهمانطور که دیده میرا می توان مشاهده کرد. یابد میکرون افزایش می SiCدرصد حجمی 5سختی با افزودن

    جهیو در نت (8یون )شکل آگلومراس یدهامر کاهش پد ینا یلدلاقد نمونه های ف به نسبت ها نمونه یندر ا تخلخل میزانکاهش

    -درصد می 1/95میکرومتری است که دانسیته نسبی به ذراتیش فزااا، سختی هرسد، با افزایش دانسیته و بهبود چگالش نمونه

    رسد.می GPa 16 می یابد و به مرز

    ون نانو و میکر SiC: مقادیر سختی برحسب تغییرات درصد حجمی (7)شکل

    درجه سانتیگراد 2150زینتر در دمای

    در SiCاز توزیع غیریکنواخت ذرات های ثانویهالکترون : تصویر(8)شکل

    ب(:)و ZrB2-15%SiCnano-5%SiC های: )الف(:نمونه ZrB2-5%SiCnano-15%SiC

    الف

    ب

  • 87 ...خواص زساختار،یبر ر کرونینانو و م اسیر دو مقد (SiC)میسیلیس دیاثر افزودن همزمان کارب یبررس

    نمودار تغییرات تافنس شکست نمونه ها بر حسب 9در شکل در نانو و میکرون رسم شده است. SiCتغییرات در صد حجمی

    آن و ترک به وجود آمده درنیز اثر فرورونده ویکرز 10شکل ر ش دهمانطور که دیده می شود با افزای نمایش داده شده است.

    در صد افزودن 5میکرون، تافنس شکست تا SiC صد حجمیSiC .میکرون افزایش وسپس سیر نزولی طی می کند

    ونانو SiC: مقادیر تافنس شکست برحسب تغییرات درصد حجمی (9)شکل

    درجه سانتیگراد 2150نتر زی میکرون در دمای

    ZS15/5: اثر فرورونده ویکرز در نمونه (10)شکل

    توان با استفاده از تاثیرات متقابل رفتار تافنس شکست را می

    SiCو ترک توجیه کرد. در برخورد ترک با ذرات SiCذرات

    دو حالت ممکن است رخ دهد. اول آنکه ترک ذره را بشکند و هایی از ترک را در ور بزند و حلقهدوم آنکه ترک ذره را د

    اطراف ذره بوجود آورد. در حالت اول، ترک باید انرژی بسیار ای ها از نوع درون دانهزیادی داشته باشد. در نتیجه شکست

    شود. در حالت خواهد بود که این امر منجر به کاهش تافنس میدوم، ترک انرژی کافی برای شکست دانه را ندارد و در نتیجه

    (. این امر منجر 11زند )شکل ارد مرز دانه شده و دانه را دور میو شود.به افزایش تافنس می

    ت از تأثیر متقابل ترک و ذرا EDSو آنایز SEMتصویر : ت(11)شکل

    ZrB2-15SiCnano-5SiCکننده در نمونه تقویت

    [ یکی از عوامل مؤثر بر تغییرات تافنس 8گزارش شده است ]های باقیمانده ناشی از تفاوت ضرایب ها، تنشهشکست نمون

  • 1397د / سال دوازدهم / شماره سووم / پواییز فصلنامه علمی پژوهشی فرآیندهای نوین در مهندسی موا 88

    C -6/ᵒو C4×10 -6/ᵒ)به ترتیب 2ZrBو SiCانبساط حرارتی این تفاوت در ضرایب انبساط حرارتی )که منجر باشد.( 5/5×10

    شود( بخشی از آن بصورت فشاری و تنش باقیمانده می به ایجادباعث بخشی از آن بصورت کششی است. تنش باقیمانده فشاری

    -باقیمانده کششی دانه شود اما تنشها میبخشی مرزدانهاستحکام-ZrB2کند. در مورد کامپوزیت های زمینه را تضعیف می

    15%SiCnano-5%SiC به دلیل وجود مقدار کافی از نانوذراتای به نظر می رسد میزان تنش فشاری بیشتر در نواحی مرزدانه

    ها خواهد شد. در کام مرزدانهباشد. این مسئله باعث افزایش استحتوانند مانع ها به دلیل داشتن استحکام کافی میاین حالت مرزدانه

    . در درصدهای [10-9] رشد ترک شده و تافنس را افزایش دهنددرصد حجمی(، به نظر می رسد که 15نانو )کمتر از SiCکمتر

    تنش کششی بر تنش فشاری غلبه کرده و باعث کاهش استحکام شود. بنابراین ترک به راحتی از طریق مرزدانه رشد ای مینهمرزدا

    . در مقادیر بیش [12-11]یابدکرده و تافنس شکست کاهش میدرصد حجمی نیز اگرچه به دلیل بی نظمی به وجود آمده 15از

    در مرزدانه )ناشی از پدیده آگلومراسیون( تقریباً تنش باقیمانده -ث کاهش پیوندهای مرزدانهوجود ندارد اما همین بی نظمی باع

    . [11]دهدای شده و تافنس شکست را کاهش می گیرینتیجه -4

    نانو و میکرون بر SiCدر این تحقیق تأثیر حضور همزمان ذرات ZrB2-SiCرفتار زینتر بدون فشار و خواص مکانیکی کامپوزیت

    درصد که با تغییردهند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان میدرصد 5درصد و 15درصد حجمی به 20از نانو SiCحجمی

    درصد می 1/95میکرون، دانسیته نسبی افزایش یافته و به مقدار در اطراف SiCرسد. دلیل این مسئله آن است که نانو ذرات

    میکرون تجمع کرده و تا حدود زیادی از آگلومره SiCذرات میکرون SiCکند. به عبارت بهتر ذرات ها جلوگیری میشدن آن

    وذرات شده و با توزیع مانع آگلومره شدن بیش از حد نان فرآیندفاز تقویت کننده نانومتری در زمینه، یکنواخت تر

    یابد. با بررسی ریز ساختار و چگالش و رفتار زینتر بهبود می

    اندازه گیری خواص مکانیکی نمونه ها بیشترین سختی و تافنس درصد حجمی 5و 15 بکست نیز در ترکیب دارای به ترتیش

    SiC نانو و میکرون و با مقادیرGpa9/15 1/2وMpa.m 9/4 مشاهده شد.

    مراجع -5

    [1] S. Q. Guo “Densification of ZrB2-Based Composites and Their Mechanical and Physical

    Properties: A Review”, Journal of Europian

    Ceramic Society., Vol. 29, pp. 995-1011, 2009.

    [2] J. F. Justin & A. Jankowiak, “Ultra High Temperature Ceramics: Densification, Properties

    and Thermal Stability”, Onera journal, Vol. 3, pp.

    1-11, 2011.

    [3] J. Han, et al., “Oxidation-resistant ZrB2–SiC composites at 2200ᵒCˮ, Composites Science and

    technology, Vol. 68, No. 3, pp. 799-806, 2008.

    [4] M. S. Asl & M. G. Kakroudi, “Fractographical assessment of densification mechanisms in hot

    pressed ZrB2-SiC compositesˮ, Ceramics

    International, Vol. 40, No. 9, pp. 15273-15281,

    2014.

    [5] H. J. Li, Y. L. Zhang, Q. G. Fu, K. Z. Li, Jian Wei & D. S. Hou, “Oxidation behavior of SiC

    Nanoparticle-SiC oxidation protective coating for

    carbon/carbon composites at 1773 K Carbonˮ, Vol.

    45, pp. 2692–2716, 2007.

    بور یداربکبررسی تأثیر نانو "احسانی، .ن و بهاروندی .ر. احمدی، ح .ن [6]به روش زینتر B4C-5vol%TiB2بر خواص مکانیکی کامپوزیت

    هم،فصلنامه فرآیندهای نوین در مهندسی مواد، سال د ،"بدون فشار .1395پاییز ، 135-142صفحه شماره سوم،

    [7] Z. Nasiri, M. Mashhadi & A. Abdollahi, “Effect of short carbon fiber addition on pressureless

    densification and mechanical properties of ZrB2–

    SiC–Csf nanocomposite”, Int. Journal of

    Refractory Metals and Hard Materials, Vol. 51, pp.

    216–223, 2015.

    [8] S. Johnson, M. Gasch & M. Stackpoole, “Assessment of the state of the art of ultra high

    temperature ceramicsˮ, 2009.

    [9] M. Cao, S. Wang & W. Han, “Influence of nanosized SiC particle on the fracture toughness of

  • 89 ...خواص زساختار،یبر ر کرونینانو و م اسیر دو مقد (SiC)میسیلیس دیاثر افزودن همزمان کارب یبررس

    ZrB2-based nanocomposite ceramic”, Materials

    Science and Engineering, Vol. 527A, pp. 2925–

    2928, 2010.

    [10] Z. Nasiri & M. Mashhadi, “Effect of sintering temperature and SiC particles size on the

    microstructure and mechanical properties of ZrB2-

    SiC composites”, 1st international symposium on

    nano technology, Isfahan, Iran, 2016.

    [11] Z. Nasiri & M. Mashhadi, “Microstructure and mechanical behavior of ternary phase ZrB2-SiC-

    AlN nanocomposite”, Int. Journal of Refractory

    Metals and Hard Materials, Vol. 78, pp. 186–192,

    2016.

    و خواص زساختاریر سهیمقا"، نصیری .ز و عبدالهی . ر.علیزاده، ع .ع [12] ختهیر یشده به روش ها دیتول Al-B4C تینانوکامپوز یکیمکانفصلنامه ،"یکیمکان یاژسازیو آل پودر یمتالورژ ،یگرداب یگر

    -29صفحه ، اول، شماره های نوین در مهندسی مواد، دوره هشتفرآیند .1393بهار ، 21

  • 1397د / سال دوازدهم / شماره سووم / پواییز فصلنامه علمی پژوهشی فرآیندهای نوین در مهندسی موا 90

    Investigation on microstructure, mechanical properties and

    pressureless sintering behavior of ZrB2-SiCnano/micron composites

    Zeynab Nasiri1, Mehri Mashhadi*2

    1- Ph.D. Student, Faculty of Materials & Manufacturing Processes, Malek-e-Ashtar University of

    Technology, Tehran, Iran

    2- Assistant Prof., Faculty of Materials & Manufacturing Processes, Malek-e-Ashtar University of Technology, Tehran, Iran

    *Corresponding author: [email protected]

    Abstract In the present paper, ZrB2-SiC was developed by pressureless sintering method and SiC powder at

    nano and micro-sized scale was used as reinforcement phase. In order to produce composite samples,

    the primary powders were milled and blended in planetary ball mill apparatus with rotational speed of

    200rpm and then processed using hot pressing (70ᵒC and 70MPa), cold isostatic press (200MPa),

    Pyrolysis (1000ᵒC) and sintering (2150ᵒC). The values of relative density and porosity of samples were

    measured to evaluate the effect of presence of micro-sized SiC and SiC nano particles simultaneously

    on the pressureless sintering behavior of ZrB2-SiC. In order to compare the microstructure and

    mechanical properties of samples Scanning Electron microscopy (SEM), equipped with EDS

    spectroscopy, XRD analysis, hardness and toughness tests were used. The results show that as the

    volume percentage of nano SiC decreases to 15 vol.%, the hardness, toughness, relative density and

    shrinkage initially increase and then decrease.

    Keywords: Ultra High Temperature Ceramics, ZrB2-SiC Nano/Micron Composites Pressureless Sintering, Mechanical Properties.

    Journal homepage: ma.iaumajlesi.ac.ir

    Please cite this article using:

    Zeynab Nasiri, Mehri Mashhadi, Investigation on microstructure, mechanical properties and pressureless sintering

    behavior of ZrB2-SiCnano/micron composites, in Persian, New Process in Material Engineering, 2018, 12(3), 81-90.

    mailto:[email protected]