Уушигний эмгэг.pdf

Óóøèãíû ýìãýã¿¿ä

02_pulmonolgy last.indd 67 5/25/2005 3:47:20 PM


68 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Á. Áàòñýðýýäýíý Ùàñòèíû Êëèíèêèéí Òºâ Ýìíýëãèéí äàðãà, Àíàãààõ óõààíû äîêòîð, ÏðîôåññîðÖ. Íàéäàíñ¿ðýí ÝÌØÓÈÑ-í Óóøãèíû ýìãýã ñóäëàëûí òýíõèìèéí áàãø, Àíàãààõ óõààíû ìàãèñòð À. Îþóíáèëýã Óëñûí êëèíèêèéí òºâ ýìíýëãèéí óóøãèíû

ýìãýãèéí òàñãèéí ýðõëýã÷, Àíàãààõ óõààíû ìàãèñòð, Òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷

Ö. Öýðýíõàíä Ùàñòèíû Êëèíèêèéí Òºâ Ýìíýëãèéí Óóøãèíû ýìãýã ñóäëàëûí òàñãèéí ýì÷, Òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷



69Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

1. ÓÓØÈÃÍÛ ÖÎ×ÌÎÃ ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò Èõýâ÷ëýí íÿíãèéí øàëòãààíààð öóëöàíãèéí äîòîð ¿ðýâñëèéí øèíãýí, ¿ðýâñëèéí ýñ¿¿äèéí íýâ÷äýñ ¿¿ñ÷, óóøèãíû ýäèéí àìüñãàëä îðîëöäîã õýñã¿¿ä ãýìòýí, õèéí ñîëèëöîî õèéõ áîëîìæã¿é áîëäîã öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷íèéã óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë ãýíý.

Íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éëñ

Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë íü ãîë òºëºâ íÿíãèéí õàëäâàðààð ¿¿ñäýã. Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí çîíõèëîõ øàëòãààíä ñòðåïòîêîêê, ìèêîïëàçì, Haemophilus influenzae, èíôëóýíç âèðóñ, õëàìèäè, ëåãèîíåëë, àëòëàã ñòàôèëîêîêê, ïíåâìîêîêê ãîëëîõ áàéðûã ýçýëæ áàéíà. Íèéòëýã áóñ óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë ìèêîïëàçì, õëàìèäè, ëåãèîíåëë, õàíòàâèðóñ, ìîðàêñåëë, âèðóñýýð, õàðèí äàðõëàë äóòàãäëûí ñóóðèí äýýð ìåãàëîâèðóñ, ìººãºíöºð, ïíåâìîöèñò çýðýã ¿¿ñãýã÷ýýð ¿¿ñãýãäýíý.

Àíãèëàë 1. Áàéðëàë õýìæýýãýýð íü: íýã òàëûí, õî¸ð òàëûí (õýìæýýã çààíà); 2. ªâ÷íèé õ¿íä õºíãºíèé çýðãýýð: õºíãºí, õ¿íäýâòýð, õ¿íä, ìàø õ¿íä; 3. ªâ÷íèé ÿâöààð íü: öî÷ìîã ÿâöòàé, ñóíæðóó ÿâö 4. Õ¿íäðýë: óóøèãíû, óóøèãíû áóñ

Ýìíýë ç¿é

Çîâèóð: • õàëóóðíà, • ñàëñàðõàã, çýâ øèã ºíãºòýé, öóñíû ñóäàëòàé öýðòýé õàíèàíà,• àìüñãààäíà,• öýýæýýð ºâäºíº. • åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ èëýðíý.

Áîäèò ¿çëýã• Áèåèéí åðºíõèé áàéäàë õ¿íäýâòýð, õ¿íä, ìàø õ¿íä. • ªíäºð õàëóóíòàé ¿åä çàðèìäàà äýìèéðýõ øèíæ èëýðíý. • ªâ÷òºí ýìãýãòýé òàëààð õýâòýõ, õàãàñ ñóóãàà áàéäàëòàé áàéíà. • Ýìãýãòýé òàëûí õàöàð óëàéõ, çàõûí áîëîí òºâèéí õºõðºëò,

õîðäëîãûí øèíæ òîä èëýðíý.• Àìüñãààäàëò åðäèéí à÷ààëëûí ¿åä, òàéâàí ¿åä, ¿ãýý òàñàëæ ÿðèõ

áàéäëààð èëýð÷ áîëíî.




• Öýýæèéã õàðàõàä ýìãýãòýé òàë àìüñãàëä õîöîð÷ îðîëöîíî, • Òýìòðýõýä ýìãýãòýé òàëä äóóíû äîðãèîí ñóëàðñàí, • Òîãøèõîä ºâ÷íèé ýõýí ¿å, èä ¿åä òîãøèëòûí àâèà ä¿ëèéâòýð,

ä¿ëèé áîëíî. • Äýëáýíãèéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ýõýí áà ýäãýðëèéí ¿åä óóøèã

÷àãíàõàä öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóëàðñàí, îëîí òîîíû øàðæèãíóóð ñîíñîãäîíî. ªâ÷íèé èä ¿åä óóøèã ÷àãíàõàä ýìãýã ãóóðñàí õîîëîéí àìüñãàë ñîíñîãäîíî. Óóøèãíû ãîëîìòîò ¿ðýâñëèéí ¿åä æèæèã íîéòîí õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî.

• Àìüñãàë ºíãºö, àìüñãàëûí òîî îëøèðíî.

Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ýìíýë ç¿éí ÿëãàà

Øèíæ òýìäýã

Íÿíãèéí, (äýëáýíãèéí)

Íÿíãèéí (ãîëîìòîò)

Âèðóñèéí, (òîìóóãèéí)

Ìèêîïëàçìûí (íèéòëýã áóñ)

Çîâèóð ÷è÷ð¿¿äýñòýé õàëóóðàëò, öýýæýýð ºâäºõ, çýâ øèã ºíãºòýé öýðòýé õàíèàõ, àìüñãààäàõ

õàëóóðàõ, öýýæýýð ºâäºõ, íîãîîí, èäýýðõýã öýðòýé õàíèàõ, àìüñãààäàõ

òîëãîé ºâäºõ, í¿äíèé àëèì ºâäºõ, àäèíàìè, “áàãòðàà” òºñò õàíèàõ, öóñòàé õàíèàõ

áèå ñóëðàõ, õóóðàé õàíèàõ, àðòðàëãè, ìèàëãè

ªâ÷íèé ýõëýë

Öî÷ìîã, õàíèàäíû äàðàà

Ààæèì, õàíèàäíû äàðàà

Òîìóóãèéí äýãäýëòèéí 2-3 õîíîãò

Ààæèì, èõ äààðñàíû äàðàà

Óóøèã òîãøèõîä

Òîãøèëòûí äóó áîãèíîñîõ

Èõýâ÷ëýí óóøèãíû òîä ÷èìýý



Óóøèã ÷àãíàõàä

Öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóëðàõ, ãóóðñàí õîîëîéí àìüñãàë, øàðæèãíóóð

Øèð¿¿í àìüñãàë, äóóòàé íîéòîí æèæèã öýâð¿¿ò õýðæèãí¿¿ð

Øèð¿¿í àìüñãàë, äàëíû õîîðîíä äóóòàé íîéòîí õýðæèãí¿¿ð

Øèð¿¿í àìüñãàë, õóóðàé õýðæèãí¿¿ð, çàðèìäàà íîéòîí õýðæèãí¿¿ð

Áóñàä øèíæ

Áèåèéí åðºíõèé áàéäàë õ¿íä, òàõèêàðäè, ãèïîòîíè

Áàãà çýðýã àìüñãààäíà, òàõèêàðäè

Í¿äíèé áîëîí àìüñãàëûí äýýä çàìûí ñàëñò á¿ðõýâ÷ óëàéõ, öèàíîç, àìüñãààäàõ, òàõèêàðäè

Áèåèéí åðºíõèé áàéäàë õ¿íä, òàõèêàðäè, àìüñãààäàëò

Ëåéêîöèò Íåéòðîôèëèéí ëåéêîöèòîç òîä èëýðíý

Áàãà çýðãèéí íåéòðî ôèëåç

Ëåéêîïåíè áàéæ áîëíî, ç¿¿íèé õàçàéëò

Èõýâ÷ëýí õýâèéí ¿ç¿¿ëýëò




Óëààí ýñèéí òóíàõ õóðä

Ò¿ðãýñíý Ò¿ðãýñíý Ò¿ðãýñíý Õýâèéí

Öýýæíèé ðåíòãåíä

Óóøèãíû äýëáýíã (ñåãìåíòèéã) õàìàðñàí íýâ÷äýñò ñ¿¿äýð

Ãîëîìòîò íýâ÷äýñò ººð÷ëºëò

Çàâñðûí ýäèéí ¿ðýâñëèéí ººð÷ëºëò: óóøèãíû óã ºðãºñºõ, óóøèãíû çóðàãëàë òîäðîõ

Çàâñðûí ýäèéí ¿ðýâñëèéí ººð÷ëºëò: óóøèãíû óã ºðãºñºõ, óóøèãíû çóðàãëàë òîäðîõ

Áóñàä ëàáîðà òîðèéí ¿ç¿¿ëýëò

Èõýâ÷ëýí öýðýíä ïíåâìîêîêê, õîâðîîð ñòðåïòîêîêê

Öýðýíä ñòðåïòîêîêê èëýðíý

M. pneumonia ãèéí ýñðýã Àíòèòåëà ýåðýã

Îíîøëîãîî:ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàë

ÝÌÒ-í 1-ð øàòëàëÀñóóìæ áîäèò ¿çëýãèéã ¿íäýñëýí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë îíîøèéã òàâüæ, òîõèðñîí ýì÷èëãýýã ýõýëíý

Õ¿íä, ìàø õ¿íä õýëáýðèéí óóøèãíû ¿ðýâñëèéã öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, ðåíòãåí øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé, áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý õèéæ îíîøèéã áàòëàõ, ñ¿ðüåýãèéí ñîðèëûí øèíæèëãýý, ç¿ðõíèé áè÷ëýã, õýâëèéí õýò àâèàí øèíæèëãýý õèéæ ñ¿ðüåý, ¿æèë, íÿíãèéí ýíäîêàðäèò îíîøèéã ¿ã¿éñãýõ áîëîìæòîé.

Ýì÷èëãýýÕºíãºí õýëáýðèéí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã àìáóëàòîðèéí íºõöºëä ýì÷ëýõ áîëîìæòîé. Õ¿íä õýëáýðèéí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºíèéã ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý.

Õàëäâàðûí ýñðýã ýì÷èëãýý:

Õºíãºí õýëáýðèéí óóøãèíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë: àìïèöèëëèí (àìîêñàöèëëèí) 0.5ã 6 öàãààð, ýñâýë ýðèòðîìèöèí 0.5ã 6 öàãààð óóõààð; õ¿íäýâòýð, õ¿íä óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë; áåíçèëïåíèöèëëèí 1 ñàÿ ÅÄ 4-6 öàãààð, àìïèöèëëèí (àìîêñàöèëëèí) 1ã 6 öàãààð ìºí öåôàçîëèí (êëàôîðàí) 1ã 8 – 12 öàãààð, ãåíòàìèöèí 80 ìã 8-12 öàãààð áóë÷èíä òàðüæ õàâñàð÷ õýðýãëýíý. Ñòàôèëàêîêêèéí ãàðàëòàé óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë ñýæèãëýõ ¿åä ñòàôèëîêîêêèéí ýñðýã ïëàçì, ãàììàãëîáóëèíûã õýðýãëýíý. Áàðóóí óóøèãíû äýýä äýëáýíãèéí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ¿åä ãåíòàìèöèí, öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí ýì¿¿äèéã äàíãààð áîëîí õ¿íäýðñýí ¿åä õàâñàð÷ õýðýãëýíý.




Ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýý:

¯ðýâñëèéí ýñðýã çîðèëãîîð àñïèðèí õîíîãò 4-6ã òóíãààð 6 öàãèéí çàéòàé, íàòðèéí ñàëèöèëàò 10%-10ìë ñóäñàíä òàðèõ. ÓÕ¯ ñóíæðóó ÿâöòàé áîë ïðåäíèçîëîí áàãà òóíãààð (15-20ìã) áîãèíî õóãàöààãààð (7-10 õîíîã) õýðýãëýýä øóóä õàñíà. Õýò ìýäðýãøëèéã áóóðóóëàõ çîðèëãîîð õëîðôåíàìèí 0.04ã 6 öàãèéí çàéòàé, ýñâýë êåòîòèôåí 1ìã õîíîãò 2 óäàà óóõààð Õîðäëîãî òàéëàõ çîðèëãîîð 0.9% íàòðè õëîðèä, 5% ãëþêîçûí óóñìàë, ãåìîäåç, Ðèíãåðèéí óóñìàë, ïîëèãëþêèí, ðåîïîëèãëþêèí, ïëàçì ñóäñàíä äóñëààð õîíîãò 800 – 1200 ìë õ¿ðòýë òàðüæ õýðýãëýíý. Ãóóðñàí õîîëîéí äðåíàæèéí ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð öýð øèíãýëýõ, õîâõëîõ ýì (áðîìãåêñèí 8 ìã õîíîãò 3 óäàà, ÷èòàìîí õîîëíû õàëáàãààð ºäºðò 3 óäàà, ýñâýë ÀÖÖ 200ìã õîíîãò 4 óäàà)-èéã õýðýãëýíý.Ãóóðñàí õîîëîé, óóøèãíû õýñýã ãàçðûí õàìãààëàõ òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð Â á¿ëãèéí âèòàìèí óóõ, ýñâýë òàðèàãààð, âèòàìèí À-Å 1 ¿ðëýýð õîíîãò 3 óäàà, ýñâýë ýññåíöèàëü 1õ3 óäàà, àñêîðáèíû õ¿÷èë 2 ã õîíîãò óóõààð, ðóòèí 2 ã óóõààð)

Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý:

Õóóðàé øàíàëãààòàé õàíèàõ ¿åä õàíèàëãà äàðàõ íàðêîòèê áóñ ýì ëèáåêñèí 1 òàá õîíîãò 3 óäàà ýñâýë áðîíõîöèí õîîëíû õàëáàãààð 3 óäàà óóëãààä, ¿ð ä¿íã¿é áîë íàðêîòèê ¿éë÷èëãýýòýé (äèîíèí, êîäåéí) ýì áîãèíî õóãàöààíä õýðýãëýíý. Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ - àñòìà òºñò øèíæ èëðýõ ¿åä ãóóðñàí õîîëîéã òýëýõ ýìèéí á¿ëãýýñ ñàëüáóòàìîëûã íýã óäààä 2-4 òóíãààð (0.04ìã) 6 öàãèéí çàéòàé öàöëàãààð, ýñâýë ýóôèëëèí 0.15 ºäºðò 3 óäàà óóõ, õ¿íä õýëáýðèéí ¿åä 2.4% ýóôèëëèíûã 5-10.0 ìë ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýæýýð ºâäºõ ¿åä àíàëüãèí 50%-2.0 ìë áóë÷èíä òàðèõ, ýñâýë íîâîêàéíòàé ýëåêòðîôîðåç õèéíý. Ãÿëòàíãèéí õºíäèéä øèíãýí õóðèìòëàãäâàë ãÿëòàíãèéí õàòãàëò õèéæ øèíãýíèéã ãàäàãøëóóëíà. Ç¿ðõ ñóäàñíû äóòàãäëûí øèíæ èëýðâýë êîðäèàìèí 1-2 ìë àðüñàí äîð òàðèõ, ýñâýë 0.025 % äèãîêñèí 0.5-1ìë ñóäñààð; Íîéðã¿éäýë èëýðâýë íàòðè áðîìèäèéí 3% óóñìàë àìíû õàëáàãààð õîíîãò 3 óäàà, ýñâýë ñåäóêñèí 0.05ã óíòàõûí ºìíº;

Ôèçèê ýì÷èëãýý

Áàíê, ãîð÷è÷íèê, äîðãèîíò èëëýã, çºâ õàíèàëãàõ, öýð ãàäàãøëàõ äðåíàæ áàéðëàëä îðóóëàõ. Áèåèéí õàëóóí áóóæ, õîðäëîãî òàéëàãäñàí ¿åä óòëàãà, ýëåêòðîôîðåç, äèàòåðìè, ÓÂ× øàðëàãà, ç¿¿ òººí¿¿ð ýì÷èëãýý õèéíý.

Íºõºí ñýðãýýõ ýì÷èëãýý

Ýì÷èëãýýíèé áèå ÷èéðýãæ¿¿ëýõ äàñãàë, àìüñãàëûí äàñãàë, íàð, óñ, àãààðààð ÷èéðýãæ¿¿ëýõ, àéðàã ýì÷èëãýý, àìðàëò ñóâèëàë ýì÷èëãýý õèéíý.




2. ÓÓØÈÃÍÛ ÖÎ×ÌÎÃ ÕÀËÄÂÀÐÛÍ ÄÅÑÒÐÓÊÖÈ (ÓÖÕÄ)

Òîäîðõîéëîëò ªâºðìºö áóñ õàëäâàðûí øàëòãààíû óëìààñ óóøèãíû ýä ¿õæèõ áà çàäðàõ áàéäëààð èëýðäýã ýìãýã ïðîöåññèéã óóøèãíû öî÷ìîã õàëäâàðûí äåñòðóêöè ãýíý. Óóøèãíû èäýýëæ, ¿õæèë áîëñîí ýä íü ýð¿¿ë ýäýýñýý çààãëàãäñàí õºíäèé ¿¿ñãýæ õýëáýðæèõèéã óóøèãíû áóãëàà ãýäýã. Õàðèí óóøèãíû ýäèéí ¿õæèë, çàäðàë íü èõ õýìæýýíèé òàëáàéã õàìðàí, òîäîðõîé õèë çààãã¿é áîëîõûã óóøèãíû èëæðýë ãýíý.


Óóøèãíû öî÷ìîã õàëäâàðûí äåñòðóêöèéí øàëòãààí íü àýðîáûí íÿí, íºõöºëò àíàýðîáûí ãðàìì ñºðºã íÿí, ñïîð ¿¿ñãýäýãã¿é àíàýðîáûí íÿí (60%) áàêòåðîèä, ôóçîáàêòåð, àíàýðîáûí êîêê, ìººãºíöºð, àêòèíîìèöåò, ýãýë áèåòýí áàéäàã.

Àíãèëàë Ýìíýë ç¿é - á¿òöèéí õýëáýðýýð íü: èäýýò áóãëàà, èëæðýëò áóãëàà, óóøèãíû èëæðýë ;Øàëòãààíààð: (¿¿ñãýã÷èéí òºðëººñ õàìààðíà.) àýðîá áà (ýñâýë) íºõöºëò àíàýðîá íÿíãààð ¿¿ñãýãäñýí; çºâõºí àíàýðîá íÿíãààð ¿¿ñãýãäñýí; aýðîá - àíàýðîá íÿíãààð õàâñàð÷ ¿¿ñãýãäñýí; íÿíãèéí áóñ ãàðàëòàé ¿¿ñãýã÷ýýð ¿¿ñãýãäñýí (ìººãºíöºð, ýãýë áýåòýí ã.ì.)Ýìãýã æàìààð (õàëäâàðëàñàí ìåõàíèçì) íü: Ãóóðñàí õîîëîéãîîð, öóñààð õàëäâàð òàðõàõ, ãýìòëèéí óëìààñ, õºðø çýðãýëäýý ýðõòýí, ýäèéí èäýýò ººð÷ëºëò øóóä íýâòðýõòýé õîëáîîòîé;Òàðõàëòààð íü: íýã òàëûí, õî¸ð òàëûí; ãàíö òîîíû, îëîí òîîíû; Áàéðëàëààð íü: òºâèéí áàéðëàëòàé, çàõûí áàéðëàëòàé; Ýìíýë ç¿éí õ¿íä õºíãºíèé èëðýëèéí çýðãýýð íü: õºíãºí, õ¿íäýâòýð, õ¿íä, ìàø õ¿íä;ßâöààð: öî÷ìîã, öî÷ìîãäóó, àðõàã; Õ¿íäðýë: õ¿íäðýëã¿é, õ¿íäðýëòýé;




Óóøèãíû áóãëàà, óóøèãíû èëæðýëèéí ýìíýë ç¿éí ÿëãàà

Óóøèãíû áóãëàà

Óóøèãíû èëæðýë Áóãëàà ¿¿ñýõ ¿å

øàòÁóãëàà íýýãäýõ ¿å

øàò

Çîâèóð

÷è÷ð¿¿äýñòýé, ºíäºð õàëóóðíà, èõ õºëºðíº, àìüñãàë àâàõ ¿åä öýýæýýð ºâäºíº, õóóðàé, ýñâýë áàãà õýìæýýíèé öýðòýé õàíèàíà, ÿäàðíà, áèå ñóëàðíà.

àì ä¿¿ðýí èäýýòýé, ºìõèé ¿íýðòýé, èõ õýìæýýíèé öýðòýé õàíèàíà (õîíîãò 100- 500 ìë).

ªíäºð õàëóóðíà, ÷è÷ð¿¿äýñ õ¿ðíý, õàíèàíà, ºìõèé ¿íýðòýé, èäýýò öýðòýé õàíèàíà. Àìüñãààäíà. Öýýæýýð ºâäºíº. Òóðíà, ÿäàðíà, áèå ñóëàðíà, õîîëîíä äóðã¿é, ç¿ðõ äýëñýíý, òîëãîé ýðãýõ, ÷èõ øóóãèõ, äîòîð ìóóõàéðàõ çýðýã èäýýò õîðäëîãûí øèíæ¿¿ä òîä èëýðíý.

Áîäèò ¿çëýãò

Àðüñ öîíõèéíî. Öýýæ òîãøèõîä ýìãýãòýé òàëä òîãøèëòûí àâèà ä¿ëèé. Óóøèã ÷àãíàõàä àìüñãàë ñóë, øèð¿¿ññýí, çàðèìäàà ýìãýã ãóóðñàí õîîëîéí àìüñãàëòàé.

ªâ÷òºíèé áèåèéí áàéäàë ñàéæèð÷ õàëóóí áóóð÷, õîðäëîãûí øèíæ¿¿ä áàãàñ÷, àðèëíà. Öýýæ òîãøèõîä ýìãýãòýé òàëä òîãøèëòûí àâèà ä¿ëèéâòýð, õýíãýðãýíòýé. Óóøèã ÷àãíàõàä ýìãýãòýé õýñýãò æèæèã, äóíä öýâð¿¿ò íîéòîí õýðæèãí¿¿ðòýé.

Èäýýò õîðäëîãî, ñóäàñíû äóòàãäàë, àìüñãàëûí äóòàãäëûí øèíæ¿¿äòýé. Óóøèã òîãøèõ ¿çëýãýýð ýìãýãòýé õýñýãò òîãøèëòûí àâèà ä¿ëèéâòýð (á¿äýã), Ýìãýã ººð÷ëºëò ãÿëòàí ðóó íýâ÷ñýí ¿åä öýýæ òýìòðýõ ¿åä áîëîí òîãøèõ ¿åä ºâäºëò èëðýõ Óóøèã ÷àãíàõàä ýìãýãòýé õýñýãò ºâ÷íèé ýõíèé ºäð¿¿äýä ýìãýã ãóóðñàí õîîëîéí àìüñãàë ñîíñîãäîíî. Õºíäèé ¿¿ñýõ ¿åýñ öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóë ñîíñîãäîíî.




Îíîøëîãîî

ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàëÝÌÒ-í 1-ð øàòëàë

ªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý (öàãààí ýñèéí òîî õýò èõñýõ, öàãààí ýñèéí òîìú¸î ç¿¿í òèéø õýò õàçàéõ, íåéòðîôèëèä õîðäëîãûí ìºõëºã¿¿ä èëðýõ, öóñ áàãàäàëòûí øèíæ¿¿ä ãàð÷ áîëíî.), öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý (õî¸ð, óóøèãíû èëæðýëèéí ¿åä 3 ¿åòýé öýð, ìèêðîñêîïò óÿí øèðõýã, õîëèìîã íÿíãóóä), öýðíèé áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý (Ãðàìûí áóäàëòòàé áàêòåðèîñêîïò àíàýðîá íü ýýð¿¿ë, ñïèðàëü õýëáýðòýé íÿíãóóä õàðàãäàíà), öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó ) øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé óóøèãíû áóãëààã îíîøèëíî.

Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý (óÿí øèðõýã, õîëèìîã íÿíãóóä), öýðíèé áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý, öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé óóøèãíû áóãëààã îíîøèëíî. Áèò¿¿ áóãëàà, äðåíàæ õàíãàëòòã¿é óóøèãíû áóãëàà, óóøèãíû èëæðýëèéã öóñ, øýýñýíä áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý, öóñíû áèîõèìèéí øèíæèëãýýãýýð ¿ðýâñëèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä òîäîðõîéëæ, áóñàä ºâ÷íººñ ÿëãàí îíîøèëíî. Ìºí áóñàä ýðõòýí òîãòîëöîîíû ¿éë àæèëëàãààíû áà á¿òöèéí ººð÷ëºëòèéí øèíæèéã õýâëèéí õýò àâèà, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã, áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýý

Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì: Óóøèãíû öî÷ìîã õàëäâàðûí äåñòðóêöèòýé ºâ÷òºí çààâàë õýâòðèéí äýãëýì ñàõèíà. Ýíý ºâ÷èí ¿¿ñýõ ¿å øàòàíä õàëäâàðûí ýñðýã ýì÷èëãýý, ýìãýã æàìûí ºâ÷òºíèé äàðõëàà áèåèéí ýñýðã¿¿öýë ñàéæðóóëàõ, õîðäëîãî òàéëàõ, õ¿íäðýëèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã ãîëëîí õèéíý. Óóøèãíû öî÷ìîã õàëäâàðûí äåñòðóêöè íýýãäýõ ¿å øàòàíä äýýðõè ýì÷èëãýýíèé ñóóðèí äýýð èäýýò õºíäèéí äðåíàæèéã ñàéæðóóëàõ (öýð õîâõëîõ, øèíãýëýõ ýì, äîðãèîíò èëëýã, äðåíàæ áàéðëàë), õºíäèéã óãààõ àðãà õýìæýý àâíà. Ýíý ¿åä ýìèéí ýì÷èëãýý, áàãàæèéí òóñëàìæòàé ýì÷èëãýý, ìýñ àæèëáàðò ýì÷èëãýýã õîñëóóëàí õèéíý. Óóøèãíû öî÷ìîã õàëäâàðûí äåñòðóêöèéí õ¿íä õýëáýð, õ¿íä ÿâöòàé, õ¿íäðýë ãàðàõ ¿åä ìýñ çàñëûí òàñàãò øèëæ¿¿ëýí ýì÷èëíý.




Õàëäâàðûí ýñðýã ýì÷èëãýý

Àìïèöèëëèí 1-2 ñàÿ ÅÄ 4-6 öàãààð, ãåíòàìèöèí 80 ìã 8 öàãààð áóë÷èíä,ýñâýë öåôàçîëèí (êëàôîðàí) 1ã 6-8 öàãààð ñóäñààð 2-3 ýìèéí õîñëîë áàéäëààð õýðýãëýõ íü ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ñïîð ¿¿ñãýäýãã¿é àíàýðîá íÿíãààð ÓÖÕÄ ¿¿ñãýãäñýí ¿åä íèòðîèìèäàçîëûí ìåòðîíèäàçîë 0.25ã 6 öàãààð óóõààð, ýñâýë ìåòðîãèë 100 ìë ñóäñààð äóñëààð 6 öàãààð ëåâîìèöåòèíèéã õýðýãëýõýä ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Àìüñãàëûí çàìûí âèðóñèéí õàëäâàð ÓÖÕÄ-èéã ¿¿ñãýõýä íºëººëñºí áîë òîìóóãèéí ýñðýã ãàììàãëîáóëèíûã áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Êóðñ ýì÷èëãýý 5-7 õîíîã. Ïàðàãðèïï, àäåíîâèðóñ, ÐÑ âèðóñèéí õàëäâàðûí ¿åä êîðèéí ýñðýã ãàììàãëîáóëèí òàðüæ õýðýãëýíý.

Õîðäëîãî òàéëàõ

Àìèí õ¿÷ëèéí óóñìàë (äîëèàìèí, ïàíàìèí, àìèêîí), àëüáóìèí (100ìë 7 õîíîãò 2 óäàà), ãåìîäåç, ïîëèãëþêèí, ðåîïîëèãëþêèí, äåêñòðàí, 0.9% íàòðè õëîðèä, 5% ãëþêîçûí óóñìàë, Ðèíãåðèéí óóñìàë, ìºí óóðàã çàäëàã÷ ôåðìåíòèéí èäýâõèæëèéã äàðàõ çîðèëãîîð êîíòðèêàë, ãîðäîêñ ñóäñàíä äóñëààð òàðüæ õýðýãëýíý.

Äàðõëàà îðëóóëàõ ýì÷èëãýý:

Ñòàôèëîêîêêèéí ¿¿ñãýãäñýí áàéæ áîëçîøã¿é ¿åä ñòàôèëîêîêêèéí ýñðýã ãàììà ãëîáóëèí áóë÷èíä òàðèõ, ÓÖÕÄ-èéí õ¿íä ÿâöòàé ¿åä ýð¿¿ë õ¿íèé ãàììà ãëîáóëèí, øèíý öóñ, ïëàçì þ¿ëæ õýðýãëýíý.

Äàðõëàà äýìæèõ ýì÷èëãýý

ÓÖÕÄ ñóíæðóó ÿâöòàé áîëîõ ¿åä òèìàëèí 2.ìë áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý.

Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý

Àìüñãàëûí äóòàãäëûí ¿åä õ¿÷èëòºðºã÷ ýì÷èëãýý õèéíý. Ç¿ðõíèé äóòàãäëûí ¿åä ç¿ðõíèé ãëèêîçèä (ñòðîôàíòèí 0.05%-1ìë, ýñâýë äèãîêñèí 0.025%-1ìë) õýðýãëýíý.

Ãóóðñàí õîîëîéí äðåíàæèéí ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõ ýì÷èëãýý

Ýíý çîðèëãîîð öýð øèíãýëýõ, öýð õîâõëîõ ýìèéã (3% êàëè éîäèäûí óóñìàë 15ìë õîíîãò 3 óäàà ýñâýë áðîìãåêñèí 8ìã õîíîãò 3 óäàà óóõààð õýðýãëýíý. ªâ÷òºíã ºäºðò 8 - 10 óäàà äðåíàæ áàéðëàëä îðóóëæ áàéðëóóëíà. Ìºí ãóóðñàí õîîëîéí äóðàíãààð óãààõ (õàëäâàðûí ýñðýã, àíòèñåïòèê óóñìàë öàöàõ) ýì÷èëãýý õèéíý.

Õ¿íäðýëèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Õàëäâàð-õîðäëîãî, àìüñãàëûí äóòàãäàë, óóøèãíû õàâàí, ñóäñàí äîòîð öóñ ò¿ãìýë á¿ëýãíýõ õàì øèíæ, íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí àìüñãàë äóòàãäëûí õàì øèíæ, óóøèãíû öóñ àëäàëòûí ¿åä õèéãäýõ ýì÷èëãýýã îíîøèéí äàãóó õèéíý.




Ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý

Óóøèãíû ñåãìåíò, äýëáýí òàéðàõ ìýñ àæèëáàðûã ºâ÷òºíä áýëòãýë ýì÷èëãýý õèéæ, ìýñ çàñëûí òàñàãò ¿éëäýíý.


Áóìáà, ãè÷, äîðãèîíò èëëýã, çºâ õàíèàëãàõ, öýð ãàäàãøëàõ äðåíàæ áàéðëàëä îðóóëàõ. Áèåèéí õàëóóí áóóð÷, õîðäëîãî òàéëàãäñàí ¿åä óòëàãà, ýëåêòðîôðåç, äèàòåðìè, ÓÂ× øàðëàãà, ç¿¿ òººí¿¿ð ýì÷èëãýýíýýñ ñîíãîæ õèéíý.


Ýì÷èëãýýíèé áèå ÷èéðýãæ¿¿ëýõ äàñãàë, àìüñãàëûí äàñãàë, íàð, óñ, àãààðààð ÷èéðýãæ¿¿ëýõ, àìðàëò ñóâèëàë

3. ÃÓÓÐÑÀÍ ÕÎÎËÎÉÍ ÖÎ×ÌÎÃ ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò Ãóóðñàí õîîëîéí õàíûí ñàëñò á¿ðõ¿¿ëä öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ººð÷ëºëòººð ÿâàãäàõ áà ýíý íü èõýâ÷ëýí ººðºº íàìæèæ, á¿ðýí ýäãýðýë, ¿éë àæèëëàãààíû ñýðãýëòýýð òºãñäºã ºâ÷íèéã ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë ãýíý. Çàðèìäàà ýíý ºâ÷íèé ¿åä ¿ðýâñýë íü ãóóðñàí õîîëîéí áóñàä äàâõàðãûã õàìàð÷, óëìààð õàíûã íü á¿õýëä íü ãýìòýýäýã.


Ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí çîíõèëîí ¿¿ñãýäýã øàëòãààí íü âèðóñèéí õàëäâàð 80-90% íü òîìóóãèéí À, Â âèðóñ, èæ òîìóóãèéí âèðóñ, àäåíîâèðóñ, ðèíîâèðóñ, ÐÑ âèðóñ áàéäàã. Ìºí ñòðåïòîêîêêèéí íÿí, òºäèéã¿é äàðõëàà ñóëòàé íàñàíä õ¿ðýã÷èä, õ¿¿õä¿¿äýä ìèêîïëàçì, õëàìèäè íü ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã ¿¿ñãýäýã.

Àíãèëàë Øàëòãààíààð íü: Áèîëîãèéí õ¿÷èí ç¿éëýýð ¿¿ñãýãäñýí (Âèðóñèéí, âèðóñ -áàêòåðèéí, ìèêîïëàçìûí, ïàðàçèòèéí); Õèìè, ôèçèêèéí õ¿÷èí ç¿éëýýð ¿¿ñãýãäñýí; Õàëóóí õ¿éòýí óëèðëûí íºëººãººð ¿¿ñãýãäñýí; Øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é; õàâñàðñàí øàëòãààíààð ¿¿ñãýãäñýí ãýæ àíãèëíà.Ýìãýã æàìààð íü: Àíõäàã÷, Õî¸ðäîã÷; Ãóóðñàí õîîëîéí ãýìòñýí ò¿âøèíãýýð íü: Öàãààí ìºãººðñºí õîîëîé, ãîë ãóóðñàí õîîëîéã äàâàìãàéëàí ãýìòýýñýí; äóíä ýðýìáèéí ãóóðñàí õîîëîéã äàâàìãàéëàí ãýìòýýñýí; æèæèã ýðýìáèéí ãóóðñàí õîîëîéã äàâàìãàéëàí ãýìòýýñýí;¯ðýâñëèéí øèíæ ÷àíàðààð íü: óëàéëòàò ¿ðýâñýë, èäýýò ¿ðýâñýë; ¯éë àæèëëàãààíû îíöëîãîîð: áºãëºðºëòã¿é, áºãëºðºëòòýé ªâ÷íèé ÿâöààð: öî÷ìîã. ñóíæðóó, äàõèëòàò ÿâöòàé ;




Ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ýìíýë ç¿éí îíöëîã

Ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä

Åðºíõèé õîðäëîãûí Ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí

Òîëãîé ºâäºõ, á¿õ áèå øàõèð÷ ºâäºõ, ÿäðàõ, áèå ñóëðàõ, óóö íóðóó, ìº÷äèéí áóë÷èí õºíä¿¿ðëýõ, õºøèõ, õàëóóðàõ, õîîë óíäàíä äóðã¿é áîëîõ, ñóáôåáðèëü õàëóóðàõ, áàêòåðèéí õàëäâàð õàâñðàõ ¿åä, ýñâýë óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëýýð õ¿íäýðñýí ¿åä îëîí õîíîã ÷è÷ð¿¿äýñòýé ºíäºð (39-40 õýì ò¿¿íýýñ äýýø) õàëóóðíà.

Õóóðàé ýñâýë ñàëñàðõàã öýðòýé õàíèàëãàíà. ¯ðýâñýë òºâºíõèéã ãóóðñàí õîîëîéòîé íýãýí çýðýã õàìàðâàë õàíèàëãà íü “õóöóóëàõ” øèíæòýé áîëíî. Ìºí íàéòààõ, õàìðààñ óñ ãàðàõ, õîîëîé ñýðâýãíýæ çàãàòíàõ, ñººõ õàíèàëãàõàä öýýæýýð ºâäºõ çîâèóð õýëíý. Æèæèã ýðýìáèéí ãóóðñàí õîîëîéã ¿ðýâñýë õàìàðñàí áîë àìüñãàë ãàðãàõàä ñààäòàé àìüñãààäàíà, öººí òîõèîëäîëä õºõðºõ, àìüñãàë áà÷óóðàõ çîâèóð ãàðíà.

Áîäèò ¿çëýãò:

ªâ÷òºíèé áèåèéí åðºíõèé áàéäàë ºíäºð õàëóóíòàé ¿åä õ¿íäýâòýð, áóñàä ¿åä ãîëäóó äóíä çýðýã áàéíà.

õàìàð óëàéñàí, íóñ ãîîæñîí, àìüñãààäñàí, õºëñ íü áóðçàéñàí, àðüñ óëàéñàí ýñâýë öàéâàð ºíãºòýé çàðèìäàà õºõ òóÿàòàé ÷èéãëýã áàéíà.

Öýýæ õàðàõ, òýìòðýõ ¿çëýãò îíö ººð÷ëºëòã¿é, äóóíû äîðãèî õýâèéí.

Óóøèã òîãøèõîä óóøèãíû òîä ÷èìýýòýé. Óóøèã ÷àãíàõàä öóëöàíãèéí àìüñãàëòàé, ýñâýë øèð¿¿ññýí àìüñãàë ñîíñîãäîíî. Çàðèìäàà ãýìòñýí ãóóðñàí õîîëîéí ò¿âøèí, ø¿¿ðëèéí áàéäëààñ õàìààð÷ äóíä, òîì öýâð¿¿ò íîéòîí õýðæèãí¿¿ð, èñãýðñýí ä¿íãýíýñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî.

Õàðèí òºãñãºëèéí ãóóðñàíöàðóóä ¿ðýâññýí áîë òîãøèõîä õàéðöãàí ÷èìýýòýé, ÷àãíàõàä öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóëàðñàí èñãýðñýí ä¿íãýíýñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî.

Ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ¿åä áóñàä ýðõòýíèé òàëààñ ººð÷ëºëò áàðàã ãàðäàãã¿é.




Îíîøëîãîî:

ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàëÝÌÒ-í 1-ð øàòëàëªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýãýýð îíîøèëíî.

Ñóíæðóó ÿâöòàé, äàõèëòàò ÿâöòàé ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéã öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý, öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé áóñàä ºâ÷íººñ ÿëãàí îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýý: ªâ÷òºíã èõýâ÷ëýí ãýðýýð íü ýì÷èëíý. ªâ÷íèé èä ¿åä õýâòðèéí äýãëýì áàðèìòàëíà. ªâ÷òºíèé õýâòýæ áóé ºðºº òàñàëãàà äóëààí, ñàðóóëõàí òîõèëîã, àãààðæèëò ñàéòàé, ÷èéãëýã, øóóãèàíã¿é áàéõ ¸ñòîé. ªâ÷òºíèéã òàéâàí íîéðñîõ, ñýòãýë ñàíààíû òàéâàí áàéäàëä ýì÷ë¿¿ëýõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ õýðýãòýé.


Ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ýõíèé ¿åä ãîëäóó øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý õèéíý. ¯¿íä: ïàðàöåòàìîë 0.5ã 6 öàãààð, õëîðôåíàìèí 0.04ã 6 öàãààð óóõààð, ýñâýë ìèêñàãðèïï 0.5ã 6 öàãààð óóëãàíà. 0.9% íàòðè õëîðèäûí óóñìàë, 2%-èéí ñîäûí óóñìàëààð óòëàãà õèéõ. Çàðèì òîõèîëäîëä õàíèàëãà äàðàõ, ãóóðñàí õîîëîé ºðãºñºõ ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿äèéã õýðýãëýíý. (Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýýã õàð.)


Òîìóóãèéí âèðóñýýð ¿¿ñãýãäñýí ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ¿åä âèðóñèéí ýñðýã áýëäìýë ðåìàíòàäèíûã õýðýãëýíý. Ìèêîïëàçì, õëàìèäèéí ýñðýã ýðèòðîìèöèí 0.5 6 öàãààð 5-7 õîíîã óóëãàíà. Áóñàä íÿíãèéí õàëäâàðûí ¿åä ïåíèöèëëèí (500.000 -1.000.000 íýãæýýð 6 öàãààð 5-7 õîíîã áóë÷èíä òàðèõ), ýñâýë ñóëüôàíèëàìèäûí á¿ëãèéí (ñóëüôàäèìåòîêñèí, ñî-òðèìåêñàçîë, ñåïòðèí, áèñåïòîë) ýì¿¿äýýñ õýðýãëýíý.

Âèòàìèí ýì÷èëãýý

ªâ÷íèé ýõíèé ºäð¿¿äýä âèòàìèí Ñ 5%- óóñìàëûã óóõààð øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýýòýé õàìò õýðýãëýíý. Óëìààð âèòàìèí Â-èéí á¿ëãèéí êîìïëåêñ, ïîëèâèòàìèí, ìóëüòèâèòàìèí, ðåòèíîë /A âèòàìèí/, òîêîôåðîë (E) óóõààð ºãíº.


Ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ¿åä ôèçèê ýì÷èëãýýã ºðãºí õýðýãëýíý. ªâ÷íèé ÿâö õºíãºí ¿åä öàãààí ìºãººðñºí õîîëîé áîëîí ãóóðñàí õîîëîéí ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð öýýæèéã õýò ÿãààí òóÿàãààð /ÓÔÎ/ 5 -10 óäàà øàðëàãà õèéæ, ºâ÷íèé ÿâö õ¿íä ¿åä äèàòåðìè ºäºð á¿ð õèéíý. Ìºí ñîëëþêñ 20-30 ìèíóòààð ºäºðò 1-2 óäàà õýðýãëýõ íü èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéíà.




Öýð õîâõëîõ, øèíãýëýõ ýì

Öýð õîâõëîõ ýì Öýð øèíãýëýõ ýì

Ñàëñò ø¿¿ðëèéã

øèíãýëýõ ýì

Ðåôëåêñèéí çàìààð ¿éë÷ëýõ

Øèìýãä¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýòýé

Óóðàã çàäëàã÷ ôåðìåí ò¿¿ä

Öèñòåéíû á¿ëýã

Ìóêîðå ãóëÿòîð

÷èãàòóññèí 15 ìë ºäºðò 3 óäàà óóõ, ÷èòàìîí 1 òàá ýñâýë 15 ìë

êàëèéí èîäèä 3% -èéí óóñìàë 15 ìë ºäºðò 3 óäàà

òðèïñèíû óóñìàëûã óòëàãààð

àöåòèë öèñòåéí (ÀÖÖ) 200 ìã õîíîãò 4 óäàà

Áðîì ãåêñèí 8 ìã ºäºðò 3 óäàà

Ø¿ëòëýã ðàøààí (óóõ), íàòðèéí ãèäðîêàðáîíàò 0.5% -2.0% -èéí óóñìàë (óòëàãà), íàòðèéí õëîðèä 2% -èéí óóñìàë (óòëàãà)

4. ÃÓÓÐÑÀÍ ÕÎÎËÎÉÍ ÁÀÃÒÐÀÀ (ÃÕÁ)

Òîäîðõîéëîëò Ãóóðñàí õîîëîéí ñàëñò á¿ðõýâ÷èä ýîçèíîôèë, ìàñòîöèò, ëèìôîöèòûí íýâ÷äýñ ¿¿ñãýäýã ¿ðýâñýëò ºâ÷èí. Ýìíýë ç¿éä áà÷óóðàõ, öýýæ äàâ÷äàõ àìüñãàë áîîãäîõ çýðýã ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ øèíæýýð èëýðäýã áºãººä ýíý íü àÿíäàà, ýñâýë ýìèéí íºëººãººð òàâèãääàã ºâ÷íèéã ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà ãýíý.


Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààã îëîí øàëòãààí ¿¿ñãýäýã. Øàëòãààíûã äîòîð íü ãàäààä áà äîòîîä øàëòãààí ãýæ åðºíõèéä íü 2 àíãèëíà. Äîòîîä øàëòãààí: äàðõëàëûí áîëîí äîòîîä ø¿¿ðëèéí òîãòîëöîî, óðãàë ìýäðýëèéí òîãòîëöîî, ãóóðñàí õîîëîéí ìýäðýã ÷àíàð, óóøèãíû ñóäàñíû ýíäîòåëè, ìàñòîöèòûí òîãòîëöîî, àðàõèäîíû ìåòàáîëèçì, β-àäðåíîðåöåïòîðûí ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàë, óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë áàãòàíà.Ãàäààä øàëòãààí: óðãàìëûí òîîñîíöîð, øàâüæ, àõóéí áîëîí ¿éëäâýðèéí òîîñîíöîð, ýïèäåðìèéí ãàðàëòàé (àìüòíû ¿ñ, àðüñ, õàã, çóíãàã, õºëñ, øóâóóíû ºä ãýõ ìýò), ìººãºíöºð, ýìèéí (àíòèáèîòèê, ¿ðýâñëèéí ýñðýã àñïèðèí, ò¿¿íèé òºðëèéí ýì), õîîë õ¿íñíèé àëëåðãåí ãýõ ìýò îëîí àëëåðãåíû õ¿÷èí ç¿éë õàìààðíà. Àìüñãàëûí çàìûí õàëäâàð. ¯¿íä: àìüñãàëûí çàìûí âèðóñèéí õàëäâàð, áàãà íàñàíä ºâ÷èëñºí æèæèã ýðýìáèéí ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñýë, õºõ¿¿ë õàíèàä ãîë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.




Àíãèëàë ªâ÷íèé ÿâöààð íü: õàðüöàíãóé ýð¿¿ë õ¿ì¿¿ñ, áàãòðàëûí óðüòàë ¿å, áàãòðàëûí ¿å;Ýìãýã æàìààð íü: äàðõëàëûí, äàðõëàëûí áóñ (õàðøëûí, õàëäâàð-õàðøëûí, äààâðûí, ìýäðýë-ñýòãýöèéí, àóòîèììóííû, àäðåíýðã õýëáýð, õîëèíýðã õýëáýð, ãóóðñàí õîîëîéí àíõäàã÷ õýò ìýäðýãøèë); ¯å øàòààð íü: ñýäðýëèéí ¿å, á¿ðýí áóñ íàìæèëòûí ¿å, òîãòâîðòîé íàìæèëòûí ¿åä; Õ¿íäðýë: õºø¿¿í áàãòðàà, óóøèã òýëýãäýõ, óóøèãíû äóòàãäàë, àòåëåêòàç, ïíåâìîòîðàêñ; Óóøèãíû áóñ: ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí òýæýýëèéí õÿìðàë, óóøãèí ç¿ðõ, ç¿ðõíèé äóòàãäàë;

Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû õ¿íä õºíãºíèé çýðýã

¯å øàò Øèíæ òýìäã¿¿äØºíèéí

áà÷óóðàëÃàäààä àìüñãàëûí ¿éë àæèëëàãàà

4-ð øàòÁàéíãûí õ¿íä Ñýäðýë-òýé

Øèíæ òýìäýã òîä áàéíà. Áèåèéí à÷ààëàë äààõ ÷àäâàð áóóðñàí. Áàéíãûí ñýäðýë.

Áàéíãà.1 ñåêóíä äýõ îãöîì ãàðãàëòûí àãààðûí ýçýëõ¿¿í (FEV1), àìüñãàë ãàðãàëòûí õóðäíû ýçýëõ¿¿íèé õýìæýý (PEF)60%, PEF õîíîãèéí õýëáýëçýë 30%

3-ð øàòÁàéíãûí õ¿íäýâòýð ñýäðýëòýé

ºäºð á¿ð øèíæ òýìäýã ãàðíà. ªäºð á¿ð β

2-

àãîíèñò õýðýãëýíý. Áèåèéí à÷ààëàë äààõ ÷àäâàð áóóðíà. 7 õîíîãò 2 óäàà îëîí ºäðººð ñýäðýë ¿ðãýëæèëíý.

7 õîíîãò1 óäàà

1 ñåêóíä äýõ îãöîì ãàðãàëòûí àãààðûí ýçýëõ¿¿í (FEV1), àìüñãàë ãàðãàëòûí õóðäíû ýçýëõ¿¿íèé õýìæýý (PEF) 60%-80%, PEF õîíîãèéí õýëáýëçýë 30%

2-ð øàòÁàéíãûí õºíãºí ñýäðýë

7 õîíîãò 2-îîñ äýýø óäàà, ºäºð á¿ð áèø.ñýäðýëèéí ¿åä ôèçèêèéí à÷ààëàë áóóðíà.

Ñàðä 2-îîñ äýýø óäàà

1 ñåêóíä äýõ îãöîì ãàðãàëòûí àãààðûí ýçýëõ¿¿í (FEV1), àìüñãàë ãàðãàëòûí õóðäíû ýçýëõ¿¿íèé õýìæýý (PEF)80%, PEF õîíîãèéí õýëáýëçýë 20-30%

1-ð øàòÇàâñàðëàãà-òàé õºíãºí ñýäðàë

7 õîíîãò 1-2 óäàà ñýäðýëèéí õîîðîíä øèíæ òýìäýã èëðýýã¿é. Ñýäðýë íü áîãèíî. ÃÀ¯À õýâèéí.

Ñàðä íýã óäàà

1 ñåêóíä äýõ îãöîì ãàðãàëòûí àãààðûí ýçýëõ¿¿í (FEV1), àìüñãàë ãàðãàëòûí õóðäíû ýçýëõ¿¿íèé õýìæýý (PEF)80%, PEF õîíîãèéí õýëáýëçýë 20%

Àíõààðàõ ç¿éë: õºíãºí õýëáýðèéí ñýäðýëèéí ¿åä ºâ÷òºíèé àìü íàñàíä àþóëòàé ñýäðýë ºã÷ áîëäîã.




Ýìíýë ç¿é: Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà ºâ÷èí íü Áàãòðààíû óðüòàë (äîõèî) ¿å, Áàãòðàà õºäëºëèéí ¿å, Áàãòðàà òàâèãäàõ ¿å ãýñýí 3 ¿å øàòòàé ºðíºíº.

Õàðøëûí áîëîí õàëäâàð-õàðøëûí ÃÕÁ-íû îíîøëîãîîíû øàëãóóð

Õàðøëûí ÃÕÁ Õàëäâàð-õàðøëûí ÃÕÁÕàðøëûí áà óäàìøëûí ºã¿¿ëýìæòýé. Íàñ õàðüöàíãóé çàëóó áàéõ (75-80% íü 30 õ¿ðòýë íàñíûõàí áàéíà)Öóñ áà öýðýíä ýîçèíîôèë èõñýõ. Àðüñíû õàðøëûí ñîðèë ýåðýã áàéõÑàëüáóòàìîëòîé ñîðèë õèéõýä (1 ñåêóíä äýõü îãöîì ãàðãàëòûí àãààðûí ýçýëõ¿¿í (FEV

1 )

15%-èàð íýìýãäýõ)

ýåðýã áàéõÑýäýýõ ñîðèë ýåðýã áàéõ (õàìðûí, í¿äíèé ñàëñòûí, öàöëàãûí àðãààð ýñâýë ãóóðñàí õîîëîéí õýò ìýäðýãøëèéã ìåòàõîëèí, ýñâýë ãèñòàìèíààð ñýäýýõ )Öóñàíä äàõü ºâºðìºö Ig Å-èéí àãóóëàìæ íýìýãäýõ

Ýìíýë ç¿é: çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýãèéí ººð÷ëºëò íü àìüñãàëûí çàìûí öî÷ìîã õàëäâàð, ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë, òîìóó, õàòãàà, óóøèãíû àðõàã ¿ðýâñëèéí ñýäðýëòýé õîëáîîòîé. Àìüñãàëûí äýýä çàì, õàìàð çàëãèóð, àìíû õºíäèéä õàëäâàðûí ãîëîìò, õàìðûí óðòàé áàéõ.¯ðýâñëèéí ýñðýã ýì (àñïèðèí) -íä õàðøèëòàéÖóñíû øèíæèëãýýíä ëåéêîöèòèéí òîî èõýñíý, óëààí ýñèéí òóíàõ óðâàëûí õóðä ò¿ðãýñíý.Öýðíèé øèíæèëãýýíä ñàëñò-èäýýò öýð áàéíà.Öýðíèé íààëäöàíä íåéòðîôèëèéí ëåéêîöèò ãàðíà, ýìãýã òºðºã÷ íÿí òîäîðõîéëîãäîæ áîëíî. Öýýæíèé ðåíòãåí øèíæèëãýýíä óóøèãíû ¿ðýâñëèéí ¿åä ñ¿¿äýð ãàðàõ, õýñýã ãàçðûí áà òàðõìàë óóøèã õàòóóðàõ øèíæ, õàìðûí äàéâàð õºíäèéä ñ¿¿äýð ãàðíà. Ãóóðñàí õîîëîé äóðàíäàõàä ãóóðñàí õîîëîéí ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí ¿ðýâñëèéí øèíæ, ºòãºí èäýýðõýã ø¿¿ðýëòýé, ãóóðñàí õîîëîéí óãààäàñò íåéòðîôèëèéí ëåéêîöèò äàâàìãàéëàõ áà ýìãýã òºðºã÷ íÿí òîäîðõîéëîãäîíî

Îíîøëîãîî

ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàëÝÌÒ-í 1-ð øàòëàëªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý, öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýý, õàìðûí äàéâàð õºíäèéí ðåíòãåí øèíæèëãýý áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýý




ÃÕÁ-íû ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì: Ñýäðýë (äàõèëò)-èéã öººð¿¿ëýõ, ÿàðàëòàé òóñëàìæ øààðäàõ áàéäàëä õ¿ðãýõã¿é áàéõ, áèåèéí à÷ààëàë äààõ ÷àäâàðûã áóóðóóëàõã¿é áàéõ, ãàäààä àìüñãàëûí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ç¿¿ëýëòèéã õýâèéí õýìæýýíýýñ áóóðóóëàõã¿é áàéõûã ýðìýëçýõ, ýìèéí ãàæ íºëºº ãàðãàõã¿é áàéõ ¿éë ÿâö þì. Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì: ÃÕÁ-íû ýì÷èëãýý íü õ¿í á¿ðò òîõèðñîí, øàëòãààí, ýìãýã æàì, ýìíýë ç¿éí õýëáýðèéí îíöëîãèéã õàðãàëçñàí áàéâàë çîõèíî.

Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàëûí ¿åèéí /áîëîí ñýäðýëèéí ¿åèéí/ ýì÷èëãýý

Áàãòàðñàí ¿åä õèéõ ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëãî áîë ãóóðñàí õîîëîéí ãºëãºð áóë÷èíãèéí àãøèëòûã òàâèóëæ, ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí ¿ðýâñëèéã äàðæ, àãààð äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñýðãýýõýä ÷èãëýíý. Ýíý çîðèëãîîð ãóóðñàí õîîëîéã ºðãºñãºõ ñàëüáóòàìîë öàöëàãààð 2 òóí (0.04 ã) öàöëàãààð 6 öàãèéí çàéòàé, ýñâýë ýóôèëëèí 2.4% 10 ìë ñóäñààð òàðèõ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã çîðèëãîîð ïðåäíèçîëîí óóõ, ýñâýë òàðèàãààð õýðýãëýäýã. Àíòèãèñòàìèíû áýëäìýë óóõ, ýñâýë òàðèàãààð (äèìåäðîë 1%-1 ìë òàðèõ, 0.05ã õîíîãò 6 öàãààð óóõ, ýñâýë õëîðôåíàìèí 0.04 ã 6 öàãààð óóõ)

Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàëààñ ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý

Àòîïèéí õýëáýðèéí áàãòðààíû íàìæèëòûí ¿åä: 1.Øàëòãààíû ýñðýã: ãèïîñåíñèáèëèçàöè ýì÷èëãýý (òîäîðõîéëîãäñîí àíòèãåíûã áàãààñ èõ òóíä øèëæ¿¿ëýõ õýðýãëýõ); 2.Ýìãýã æàìûí: ¯ðýâñëèéí ýñðýã áýëäìýë – ïðåäíèçîëîí áàðèõ òóí 10 ìã óóõààð õýðýãëýõ; Ìàñòîöèòûí ìåìáðàíûã áýõæ¿¿ëýã÷ ýì- êåòîòèôåí 1 ìã õîíîãò 2 óäàà óóõààð 2-3 ñàð; Õàëäâàð-õàðøëûí õýëáýðèéí áàãòðààíû íàìæèëòûí ¿åä: 1.Øàëòãààíû ýñðýã: ãèïîñåíñèáèëèçàöè ýì÷èëãýý; Àñïèðèíû áàãòðààíû ¿åä àñïèðèí 1/20 òóíãààñ ýõëýí õýðýãëýõ; Áèåèéí à÷ààëëûí áàãòðààòàé áîë à÷ààëàëä áàãà áàãààð äàñãàõ; Ñýòãýö, ìýäðýëèéí ãàðàëòàé áîë àóòîòðåíèíã êóðñ; Äààâðûí ÃÕÁ áîë äààâàð íºõºõ (õÿíàëòòàé); Õîëèíåðãèéí áàãòðààòàé ¿åä õîëèíîëèòèê âåëëàäîíûã 1 øàõìàëààð îðîéä óóõààð, àòðîâåíò öàöëàãààð õýðýãëýõ; 2.Ýìãýã æàìûí: ¯ðýâñëèéí ýñðýã áýëäìýë – ïðåäíèçîëîí áàðèõ òóí 10 ìã óóõààð õýðýãëýõ; Ìàñòîöèòûí ìåìáðàíûã áýõæ¿¿ëýã÷ ýì- êåòîòèôåí 1 ìã õîíîãò 2 óäàà óóõààð 2-3 ñàð; Õàëäâàð õàðøëûí ÃÕÁ-íû ¿åä õàëäâàðûí ýñðýã ýì÷èëãýýíä ãåíòàìèöèí 80 ìã 12 öàãààð òàðèõ, ýñâýë àìïèöèëëèí óóõààð õýðýãëýíý. Íàìæèëòûí ýì÷èëãýýã äîîðõè ñõåìèéí äàãóó õèéíý.

Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýý

Ç¿¿ ýì÷èëãýý, öýãýí èëëýã Ýñýðã¿¿öýëòýé áà àìüñãàë ò¿ãæñýí àìüñãàëûí äàñãàëÝì÷èëãýýíèé õîîë Ðàøààí ñóâèëàë /Åñò, Øàðãàëæóóò /Íàð, óñ, àãààðààð ÷èéðýãæ¿¿ëýõ

ªðãºí õýðýãëýãääýã ãóóðñàí õîîëîéã ºðãºñãºõ ýì¿¿ä




Ýìèéí á¿ëýã Ýìèéí íýð Ñèìïàòîìèìåòèêèéí á¿ëýã: α, β

1, β

2

àäðåíåðã ðåöåïòîðûã èäýâõèæ¿¿ëýã÷

Àäðåíàëèí 0.1% -èéí óóñìàë 0.3-0.5ìë àðüñàí äîð, ýôåäðèí5% 0.5 ìë àðüñàí äîð òàðèõ, áðîíõîëèòèí 10 ìë ºäºðò 4 óäàà óóõ;

Ñèìïàòîìèìåòèêèéí á¿ëýã: ñîíãîìîë β

2-

àäðåíîìèìåòèê

ñàëüáóòàìîë 0.04 ã (2-4òóí) öàöëàãààð, ýñâýë1 òàá óóõààð 6 öàãààð;

Õîëèíîëèòèêèéí á¿ëýã àòðîïèí ñóëüôàò 0.1% 0.5ìë àðüñàí äîð òàðèõ, áåëëàäîíí 1 òàá. ºäºðò 3 óäàà óóõààð

Ìåòèëêñàíòèíû á¿ëýã Ýóôèëëèí 0.15 õîíîãò 3 óäàà óóõààð, 2.4% ýóôèëëèí (òåîôèëëèí) 10 ìë ñóäñààð òàðüæ,

Ñïàçìîëèòèê íî-øïà 2% 2 ìë áóë÷èíä ýñâýë 0.04 ºäºðò 3 óäàà óóõààð

α1- àäðåíîáëîêàòîð Äðîïåðèäîë àðòåðèéí äàðàëòûí õÿíàëò äîð 0.25%-

èéí óóñìàëûã 1-3ìë õºø¿¿í áàãòðààíû ¿åä áóë÷èíä òàðüæ

Ãëþêîêîðòèêîèä Ïðåäíèçîëîí 30-60 ìã ñõåìýýð óóõààð ýñâýë ñóäñààð, ýñâýë áóë÷èíä òàðèõ, äåêñàìåòàçîí 4-8 ìã ñóäñààð ýñâýë áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý.

5. ÃÓÓÐÑÀÍ ÕÎÎËÎÉ ÒÝËÝÃÄÝÕ ªÂ×ÈÍ (ÃÕÒª)

Òîäîðõîéëîëò Òºðºëõèéí ¿éë àæèëëàãààíû äóòóó õºãæèëòýé ãóóðñàí õîîëîéä àðõàã èäýýò ¿ðýâñýë áèé áîëñíîîñ ò¿¿íèé õàíàíä ýðãýøã¿é á¿òöèéí ººð÷ëºëò ¿¿ñ÷ óëìààð ºðãºñäºã àðõàã ÿâöòàé, õýñýã ãàçðûã õàìàðñàí áèå äààñàí îëäìîë ºâ÷èí þì.


Ãóóðñàí õîîëîé òýëýãäýõ ºâ÷íèé øàëòãààí íü á¿ðýí òºãñ òîãòîîãäîîã¿é áàéíà. Òºðºëõèéí ãàðàëòàé ãóóðñàí õîîëîéí ìº÷ð¿¿äèéí á¿ðýí òºãñ áàéäëûí àëäàãäàë (òºðºëõèéí “ãóóðñàí õîîëîéí õàíûí ñóëðàë”, ãóóðñàí õîîëîéí ãèëãýð áóë÷èíãèéí, óÿí ýä, ìºãººðñºí äàâõàðãûí äóòóó õºãæèë, ãóóðñàí õîîëîé-óóøèãíû õýñýã ãàçðûí õàìãààëàõ òîãòîëöîîíû àëäàãäàë, Êàðòàãåíåð-Çèâåðòèéí õàì øèíæ) íü õàëäâàðûí àâàõ ¿åä ãóóðñàí õîîëîéí õàíûí ìåõàíèê øèíæòýé àëäàãäàëä îðóóëäàã. Òºðºëõèéí äàðõëàëûí äóòàãäàë, öàãààí ìºãººðñºí õîîëîé-ãóóðñàí õîîëîéí ìº÷ð¿¿äèéí ãàæ õºãæèë (òðàõåîáðîíõîìåãàëè, öàãààí ìºãººðñºí õîîëîé-óëààí õîîëîéí öîðãî ã.ì.), ìóêîâèñöèäîç íü ÃÕÒª ¿¿ñýõýä íºëººòýé.




Àíãèëàë Ýìãýã æàìààð íü: àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷; Ýìíýë ç¿éí ÿâöààð íü: õºíãºí, èëýðõèé, õ¿íä, õ¿íäýðñýí;Ãóóðñàí õîîëîéí òýëýãäñýí õýëáýðýýð íü: áîðòîãî õýëáýðèéí, óóòàíöàð õýëáýðèéí, õîëèìîã ; Òàðõàëòààð íü: I, II, III çýðýãªâ÷íèé ¿å øàòààð íü: íàìæèëòûí ¿å, ñýäðýëèéí ¿å, öººí ñýäðýëòýé, îëîí ñýäðýëòýé, áàéíãûí ñýäðýëòýé; Àìüñãàëûí áîëîí ç¿ðõíèé äóòàãäëûí çýðãýýð íü: àìüñãàëûí áà ç¿ðõíèé äóòàãäàë èëðýýã¿é; àìüñãàëûí ä¿òàãäàëòàé /1.2.3-ð çýðýã/; óóøèã-ç¿ðõíèé äóòàãäàëòàé

Ýìíýë ç¿éÇîâèóð

• Èäýýòýé öýðòýé õàíèàíà (30ìë - 1 ë õ¿ðòýë), öýð ºãëººã¿¿ð èõ ÿëãàðíà. Áîðòîãî õýëáýðèéí ÃÕÒª-èé ¿åä öýðíèé ÿëãàðàëò ñàéí áàéäàã, õàðèí óóòàíöàð õýëáýðèéí ÃÕÒª-èé ¿åä òºäèéëºí ñàéí áèø áàéíà. Öýð 2-3 äàâõàð ¿å ¿¿ñãýíý. Öýðã¿é /õóóðàé/ ÃÕÒª ¿åä ¿íäñýí øèíæ íü öóñòàé õàíèàõ çîâèóð áàéäàã.

• Óóøèã-ç¿ðõíèé àðõàã äóòàãäëààð õ¿íäýðñýí ¿åä áóþó ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã áºãëºðºëò ¿ðýâñýëòýé õàâñàðñàí òîõèîëäîëä àìüñãààäàõ, öýýæýýð ºâäºõ, áà÷óóðàõ

• Åðºíõèé õîðäëîãûí øèíæ

Áîäèò ¿çëýãò ªâ÷íèé èä ¿åä èäýýò õîðäëîãûí øèíæ, õóìñ òºìáèéæ, “öàãèéí øèë” áîëñîí, õóðóóíû ¿ç¿¿ð¿¿ä á¿ä¿¿ð÷ “áºìáºðèéí äîõèóð” ìýò áîëîõ øèíæ ãàðíà. Ýìíýë ç¿éí ãîë øèíæ íü óóøãèéã ÷àãíàõàä ýìãýãòýé õýñýãò òîì, äóíä öýâð¿¿ò íîéòîí õýðæèãí¿¿ð õàðüöàíãóé òîãòâîðòîé ñîíñîãäîõ áàéäàë þì.

ØèíæèëãýýÖóñíû åðºíõèé øèíæèëãýýíä ¿ðýâñëèéí øèíæ, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýýíä 3 ¿åòýé öýð, ìèêðîñêîïò ºâºðìºö áóñ ¿ðýâñëèéí øèíæ, íÿíãóóä; öýýæíèé ðåíòãåí øèíæèëãýýíä: óóøèãíû çóðàãëàëûí ººð÷ëºëò “çºãèéí ¿¿ð”-íèé øèíæýýð èëðýõ, ýìãýãòýé òàë õýìæýýãýýðýý áàãàñàõ, ãîëòûí ýðõòýí ýìãýãòýé òàë ðóó òàòàãäàõ; áðîíõîãðàììä: áîðòîãî (óóòàíöàð, ýýð¿¿ë, õîëèìîã) õýëáýðèéí ãóóðñàí õîîëîéí çóðàãëàë;




Îíîøëîãîî

ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàëÝÌÒ-í 1-ð øàòëàëªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé áîëîí öýýæíèé ðåíòãåí øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

ªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã, öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý, öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó ) áðîíõîãðàôèéí øèíæèëãýý áîëîí áóñàä (ïèêôëîóìåòðèéí áîëîí ñïèðîìåòðèéí øèíæèëãýý, ãóóðñàí õîîëîéí äóðàíãèéí øèíæèëãýý íýìýëò øèíæèëãýý) òóñëàìæòàé ÿëãàí îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýý:

Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Ãóóðñàí õîîëîé òýëýãäýõ ºâ÷íèé ¿åä õàëäâàðûí ýñðýã, ãóóðñàí õîîëîéí äðåíàæ ñàéæðóóëàõ (ãóóðñàí õîîëîéí öýâýðëýõ ýì÷èëãýý), õîðäëîãî òàéëàõ, áèåèéí ýñýðã¿¿öýë ñàéæðóóëàõ, õ¿íäðýëèéí ýñðýã, àìüñãàëûí äýýä çàìûí àðõàã õàëäâàðûí ãîëîìòûã ýì÷ëýõ, ôèçèê, íºõºí ñýðãýýõ öîãö ýì÷èëãýý õèéíý. Ãóóðñàí õîîëîé òýëýãäýõ ºâ÷íèé ¿íäñýí ýì÷èëãýý íü ãóóðñàí õîîëîéã öýâýðëýõ ýì÷èëãýýíä ÷èãëýãäýíý. Çàðèì òîõèîëäîëä ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý õèéíý.


Ãóóðñàí õîîëîé òýëýãäýõ ºâ÷íèé ñýäðýëèéí ¿åä ºðãºí õ¿ðýýíèé ¿éë÷èëãýýòýé àíòèáèîòèê (ïåíèöèëëèí, àìïèöèëëèí, îêñàöèëëèí, àìîêñîöèëëèí, öåôàëîñïîðèí, òåòðàöèêëèíû á¿ëãèéí ýì) õýðýãëýíý.

Ãóóðñàí õîîëîé öýâýðëýõ ýì÷èëãýý

Èäýâõèòýé áà èäýâõèã¿é àðãààð ãóóðñàí õîîëîéã öýâýðëýõ áîëîìæòîé. I øàòëàëûí ò¿âøèíä èäýâõèã¿é ñàíàöè ýì÷èëãýý:öýð õîâõëîõ, øèíãýëýõ áýëäìýë¿¿ä óóõ, äîðãèîíò èëëýã, ºâ÷òºíèé öýðèéã ãàäàãøëóóëàõ (äðåíàæ) áàéðëàëä îðóóëàõ àðãààð õèéíý. II øàòëàëûí ýìíýëãèéí ò¿âøèíä èäýâõèòýé ñàíàöè ýì÷èëãýý ãóóðñàí õîîëîéí óÿí äóðàíãààð ðåçèíýí ãóóðñíû òóñëàìæòàé õèéíý.

Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý

0.9%-èéí íàòðè õëîðèäûí óóñìàë, ïîëèãëþêèí, ðåîïîëèãëþêèí, 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàë, 4%-èéí íàòðè áèêàðáîíàòûí óóñìàë, Ðèíãåðèéí óóñìàë, òðèñîëü, øààðäëàãàòàé ¿åä ïëàçì çýðãèéã ñóäñààð äóñëààð òàðüæ õýðýãëýíý.

Áèåèéí ýñýðã¿¿öýë ñàéæðóóëàõ ýì÷èëãýý

Óóðàã, âèòàìèíààð áàÿëàã õîîë ºãíº, øààðäëàãàòàé ¿åä àëüáóìèí, öóñíû ñèéâýí çýðãèéã òàðüæ, Ò-àêòèâèí, òèìàëèí, àíàáîë, íóêëåéíàò íàòðè, ëåâàìèçîë óóõ, òàðèõ õýëáýðýýð õýðýãëýíý.




Õ¿íäðýëèéí ýñðýã:

áººðíèé áîëîí äîòîð ýðõòýíèé àìèëîèäîçûí ¿åä õèéãäýõ ýì÷èëãýýã áººð ýìãýã ñóäëàëûí õýñãýýñ õàð.

Àìüñãàëûí äýýä çàìûí àðõàã õàëäâàðûí ãîëîìòûã ýì÷ëýõ

÷èõ õàìàð õîîëîéí ýì÷èéí çºâºëãººãººð òºëºâëºãººò ìýñ àæèëáàð õèéëãýõ, õýñýã ãàçðûí ýìèéí ýì÷èëãýý


Õýñýã ãàçðûã õàìàðñàí õ¿íäðýëã¿é õýëáýðèéí ÃÕÒª-èé ¿åä óóøèãíû ñåãìåíò, äýëáýí òàéðàõ ìýñ àæèëáàðûã ºâ÷òºíä áýëòãýë ýì÷èëãýý õèéæ, ìýñ çàñëûí òàñàãò õèéíý.


Ýì÷èëãýýíèé áèå ÷èéðýãæ¿¿ëýõ äàñãàë, àìüñãàëûí äàñãàë, çºâ àìüñãàëàõ, çºâ õàíèàëãàõ, íàð, óñ, àãààðààð ÷èéðýãæ¿¿ëýõ, àìðàëò ñóâèëàë

Ôèçèê ýì÷èëãýý Áàíê, ãîð÷è÷íèê, äîðãèîíò èëëýã, çºâ õàíèàëãàõ, öýð ãàäàãøëàõ äðåíàæ áàéðëàëä îðóóëàõ. Áèåèéí õàëóóí áóóæ, õîðäëîãî òàéëàãäñàí ¿åä óòëàãà, ýëåêòðîôîðåç, äèàòåðìè, ÓÂ× øàðëàãà, ç¿¿ òººí¿¿ð ýì÷èëãýýíýýñ ñîíãîæ õèéíý.

6. ÃÓÓÐÑÀÍ ÕÎÎËÎÉÍ ÀÐÕÀÃ ¯ÐÝÂÑÝË (ÃÕÀ¯)

Òîäîðõîéëîëò Àãààð äàìæóóëàõ çàìä ãàäíû ÿíç á¿ðèéí õîðò õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä óäààí õóãàöààãààð ¿éë÷èëñíèé óëìààñ ãóóðñàí õîîëîéí ñàëñò á¿ðõýâ÷, õàíûí ã¿í äàâõàðãóóäàä ¿ðýâñëèéí ïðîöåññ ÿâàãäàí äààìæèð÷ ãóóðñàí õîîëîéí õàíàíä ñîðâèæëûí ººð÷ëºëò ¿¿ñýõ, ø¿¿ðýë ÿëãàðàõ, öýâýðø¿¿ëýõ, õàìãààëàõ ¿éë àæèëëàãàà íü àëäàãäñàíòàé õîëáîîòîé ýìíýë ç¿éä õàíèàõ, öýð ãàðàõ, àìüñãààäàõ ãóðâàë øèíæýýð èëýðäýã, ñýäðýë íàìæèëò ýýëæëýí ÿâàãääàã àðõàã äààìæðàõ ÿâöòàé ºâ÷íèéã ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñýë ãýíý.


Ãàäààä õ¿÷èí ç¿éë;Òàìõèíû óòàà, àãààðûí áîõèðäîëò, ìýðãýæëèéí õîðò õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä: îðãàíèê òîîñîíöîð, õîðò õèéí¿¿ä, õàëäâàð ÃÕÀ¯-èéí ñýäðýõ øàëòãààí áîëäîã. Äîòîîä õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä: Ìóêîâèñöèäîç, ÿíç á¿ðèéí øàëòãààíò àíõäàã÷ äàðõëàë õîìñäîë, (ãóóðñàí õîîëîé òýëýãäýõ ºâ÷èí, óóøèãíû áóãëàà, ñ¿ðüåýãèéí óëìààñ) óóøèãíû çàðèì ìýñ çàñëûí äàðààõü áàéäàë çýðýã îðíî.




Àíãèëàë Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñëèéí õýëáýð¿¿ä: ýíãèéí (áºãëºðºëòã¿é), èäýýò (áºãëºðºëòã¿é), áºãëºðºëò, èäýýò áºãëºðºëò; Ýìãýã æàìààð íü: àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷; ªâ÷íèé ÿâöààð íü: íóóö, öººí ñýäðýëòýé, îëîí ñýäðýëòýé, äàõèëòòàé; ªâ÷íèé ¿å øàòààð íü: ñýäðýëèéí, íàìæèëòûí; Õ¿íäðýë: Óóøèãíû ýìôèçåì, öóñòàé õàíèàõ, àìüñãàëûí äóòàãäàë, àðõàã óóøãèí ç¿ðõ;

Ýìíýë ç¿éÇîâèóð:• Õàíèàõ, öýð ãàðàõ • Àìüñãààäàõ• Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðëèéí õàì øèíæ• Ãèïåðêàïíèéí õàì øèíæ

Áîäèò ¿çëýãò: • Ýíãèéí ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñëèéí ýõýí, èä ¿åä áèåèéí áàéäàë

äóíä. Öýýæ õàðàõ, òýìòðýõ, òîãøèõ ¿çëýãò îíöûí ýìãýã ººð÷ëºëòã¿é. Óóøèã ÷àãíàõàä àìüñãàë øèð¿¿ññýýí, íîéòîí õýðæèãí¿¿ðòýé.

• Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã èäýýò ¿ðýâñýëòýé áîë õóðóóíû ¿ç¿¿ð á¿ä¿¿ðýõ “áºìáºðèéí äîõèóð”-ûí øèíæ, õóìñ áºìáèéõ “öàãèéí øèë”-íèé øèíæ ãàðíà. ªâ÷íèé ÿâö õ¿íä ¿åä õ¿ç¿¿íèé âåí¿¿ä ºðãºñºõ, çàõûí õàâàí èëðýõ, çàðèìäàà ºâ÷òºí îðòîïíîý áàéðëàëòàé áàéíà. Çàõûí õºõðºëò (àêðîöèîíîç) íü õ¿éòýíä èë¿¿ àæèãëàãäàíà. Àðüñ, ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí òàðõìàë á¿ëýýí õºõðºëò ¿¿ñäýã. Èäýýò õîðäëîãûí øèíæ òîä èëýðíý. Öýýæ õàðàõ, òýìòðýõ, òîãøèõ ¿çëýãò îíöûí ýìãýã ººð÷ëºëòã¿é. Óóøèã ÷àãíàõàä àìüñãàë øèð¿¿ññýí, íîéòîí õýðæèãí¿¿ðòýé.

• Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã áºãëºðºëò ¿ðýâñýë (ÃÕÀÁº¯) èõýíõäýý öýýæíèé õýíõýðöýã òîðõ õýëáýðòýé. Öýýæ òýìòðýõýä öýýæíèé óÿí ÷àíàð áóóðñàí, äóóíû äîðãèîí ñóëàðñàí. Óóøèã òîãøèõîä õàéðöãàí ÷èìýýòýé, óóøèãíû çàéì÷èõ õºäºëãººí áàãàññàí, óóøèãíû äîîä õèë äîîøèëñîí, ç¿ðõíèé òóéëûí õèë áàãàññàí. Óóøèã ÷àãíàõàä àìüñãàë ãàðãàëò óðòàññàí, øèð¿¿í àìüñãàëòàé. Óóøèãíû ýìôèçåìèéí óëìààñ àìüñãàë ñóëàðñàí, èõýâ÷ëýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî. Çàðèìäàà òîãòâîðã¿é íîéòîí õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãääîã.

• Ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìèéí òàëààñ áîäèò ¿çëýãýýð ñèíóñèéí òàõèêàðäè öººí òîõèîëäîëä èëýðíý. Àðòåðèéí äàðàëò (ÿëàíãóÿà ñèñòîëûí) èõýñ÷ áîëíî. Óóøèãíû ýìôèçåì, óóøãèí ç¿ðíèé õàì øèíæèéí óëìààñ ç¿ðõíèé àâèà á¿äãýðñýí, óóøèãíû àðòåðè äýýð II àâèà ºðãºëòòýé, ç¿ðõíèé îðîé, àéìõàé ìºãººðñíèé îð÷èì öýã äýýð ãàëîïèéí õýìíýë




ñîíñîãääîã. • Õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòýí òîãòîëöîî: Óóøèãíû ýìôèçåìýýð õ¿íäðýõ

¿åä ýëýã òîìîð÷ óíæèíà. Ýíý íü çîãñîíãîøëûí óëìààñ òîìîðñîí ýëýãíýýñ ÿëãààòàé íü øýýñ õººõ ýì õýðýãëýñíèé äàðàà õýìæýý íü ººð÷ëºãäºõã¿é, òýìòðýõýä ýìçýãëýëã¿é, çàõûí õàâàíã¿é áàéíà.


ªâ÷òºíèé çîâèóð, áîäèò ¿çëýã, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé ýíãèéí ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñëèéã îíîøèëæ ýì÷èëíý. Èäýýò ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñýë, ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã áºãëºðºëò ¿ðýâñëèéí ¿åä öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé åðºíõèé øèíæèëãýý, öýðíèé áàêòåðèîëîãèéí øèíæèëãýý, ñïèðîìåòðèéí øèíæèëãýý, ïèêôëîóìåòðèéí øèíæèëãýý, ãóóðñàí õîîëîéí äóðàíãèéí øèíæèëãýý, áðîíõîãðàôèéí øèíæèëãýý áîëîí áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýý


Àìïèöèëëèí, àìîêñàöèëëèí (0.5-1ã òóíãààð õîíîãò 4 óäàà); ýñâýë àìîêñàöèëëèí + êëàâóëàíû õ¿÷èë, àìïèöèëëèí + ñóëüáàêòàì (0.5ã 6 öàãààð); öåôàçîëèí( êëàôîðàí 0.5 -1ã òóíãààð õîíîãò 2-3 óäàà òàðèàãààð), öåôóðîêñèì (öèïðîëåò 0.25ã òóíãààð õîíîãò 2 óäàà); ýðèòðîìèöèí 0.5-1 ã 6 öàãààð óóõ 7-10 õîíîã; Âàêöèí ýì÷èëãýý: ªâ÷èí áàéíãà ñýäðýõ õàíäëàãàòàé ºâ÷òºíä æèë á¿ðèéí íàìàð òîìóóãèéí ýñðýã âàêöèí - âàêñèãðèï 1 òóí 0.5 ìë 1 óäàà àðüñàí äîð, ýñâýë áóë÷èíä òàðèíà. ÃÕÀÁº¯-èéí äàõèëòòàé ñýäðýë á¿õèé ºâ÷òºíä áðîíõîâàêñîí, ðèáîìóíèëçýðýã îëîí á¿ðäýëòýé âàêöèíûã õýðýãëýíý. Âèðóñèéí ýñðýã áýëäìýë àìàíòàäèí / ìèäàíòàí / âàêöèí õèéëãýýã¿é ºâ÷òºíä òîìóó äýãäýëòèéí ¿åä 0.1 ã òóíãààð 2 óäàà 10-15 õîíîãèéí òóðø óóëãàíà

¯ðýâñëèéí ýñðýã ýì÷èëãýý:

Íàòðè ñàëèöèëàò 10%-èéí óóñìàëûã 10 ìë òóíãààð ñóäñàíä òàðüæ õýðýãëýíý. Óðãàìëûí ãàðàëòàé /ôèòîíöèä/ ñîíãèíî, ñàðìèñíû ø¿¿ñ, ýâêàëèïòûí õàíä, àíüñíû íàâ÷íû êîíäåíñàò çýðãèéã àýðîçîëü õýëáýðýýð õýðýãëýõýä ¿ð ä¿í ñàéòàé.




Ãóóðñàí õîîëîéí äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõ:

Ãóóðñàí õîîëîéí äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõàä öýð õîâõëîõ, øèíãýëýõ ýì ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ýì÷èëãýýã õàð. ÃÕÀÁº¯-èéí ñýäðýëèéí ¿åä ãåïàðèí (5000 íæ òóíãààð õîíîãò 8-12 öàãààð àðüñàí äîð òàðèõ 3-4 äîëîî õîíîãò òóíã áóóðóóëæ õýðýãëýõ) õèéõ çààëòòàé. Ãåïàðèí öóñ øèíãýëýõ, õàðøëûí ýñðýã ¿éë÷èëãýýíýýñ ãàäíà öýð øèíãýëýõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã.

Ãóóðñàí õîîëîé òýëýõ ýì

ÃÕÀÁº¯-èéí ¿åä ºâ÷íèé ñýäðýë, íàìæèëòûí ¿å øàò, ºâ÷òºíèé íàñíû áàéäëûã õàðãàëçàí, óóõààð, öàöëàãà õýëáýðýýð, òàðèàãààð ñîíãîæ õýðýãëýíý. ÃÕÁ-íû ýì÷èëãýý õàð.

Äàðõëàà äýìæèõ áýëäìýë

Ãóóðñàí õîîëîéí èäýýò ¿ðýâñëèéí ¿åä Ò-àêòèâèí 100 ìã òóíãààð 3 ºíæººä 1óäàà, ëåâîìèçîë (äåêàðèñ) 100-150 ìã òóíãààð õîîëíû äàðàà õîíîãò 2-3 óäàà 2-3 õîíîã äàðààëàí õýðýãëýýä, 4-5 õîíîã çàâñàðëàí, 10-12 äîëîî õîíîãèéí òóðø õýðýãëýíý. Áèîñòèìóëÿòîð ýêñòðàêò àëîý, øèëëýã, ÔèÁÑ, õ¿í îðõîîäîéí õàíä, ïàíòîêðèíû õàíä /30 äóñëààð õîíîãò 3 óäàà/, âèòàìèí À- Å õýðýãëýíý.

Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý

Ãóóðñàí õîîëîéí èäýýò ¿ðýâñëèéí ¿åä 0.9%-èéí íàòðè õëîðèäûí óóñìàë, ïîëèãëþêèí, ðåîïîëèãëþêèí, 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàë, øààðäëàãàòàé ¿åä ïëàçì çýðãèéã ñóäñààð äóñëààð òàðèíà.

Óóøèã ç¿ðõíèé äóòàãäëûí ýì÷èëãýý:

Õ¿÷èëòºðºã÷ ýì÷èëãýý, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãàà äýìæèõ - ç¿ðõíèé ãëèêîçèä, õàâàí õººõ, öóñ øèíãýëýõ, ç¿ðõíèé òýæýýëèéí ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõ (ïàíàíãèí, ðèáîêñèí óóõ, òàðèõ õýëáýðýýð, êîêîðáîêñèëàçà)

Óóøèãíû ãèïåðòåíçèéí ýì÷èëãýý:

Íèòðàòûí óäààí ¿éë÷èëãýýòýé ýì¿¿ä (íèòðîñîðáèä, èçîäåíèò, ñóñòàê, òðèíèòðîíã), êàëüöèéí àíòîãîíèñò (íèôåäèïèí), ýóôèëëèí õýðýãëýíý.

Ç¿ðõíèé áàðóóí õîâäëûí äóòàãäëûí ýì÷èëãýý

Âåðîøïèðîí õîíîãò 150-200 ìã òóíãààð, ç¿ðõíèé ãëèêîçèä, øýýñ õººõ ýì (ñàëóðåòèê), àíòèêîàãóëÿíò, íèòðàò, êàëüöèéí àíòîãîíèñò, ãëþêîêîðòèêîéä, õ¿÷èëòºðºã÷ ýì÷èëãýý õèéíý.




7. ÓÓØÈÃ ÕÈÉÃÝÝÐ ÒÝËÝÃÄÝÕ ªÂ×ÈÍ /ÓÓØÈÃÍÛ ÝÌÔÈÇÅÌ/

Òîäîðõîéëîëò Àìüñãàëûí çàìûí òºãñãºëèéí ãóóðñàíöðóóäààñ öààøõè õýñýã ºðãºñºæ, õýìæýýãýýðýý òîìðîí òýëýãäýë ¿¿ñýõ áà öóëöàí õîîðîíäûí òàñëàâ÷ ¿ã¿é áîëñíîîð çýðãýëäýýõ öóëöàíãóóä õîîðîíäîî íèéëæ, òýëýãäýë ¿¿ñýõ ýìãýã áàéäëûã óóøèã õèéãýýð òýëýãäýõ ºâ÷èí (ÓÝ) ãýíý.

Í º ë º º ë º õ õ¿÷èí ç¿éëñ

Äîòîîä øàëòãààí: α1 - àíòèòðèïñèíû òºðºëõèéí äóòàãäàë,

ýëàñòèíû á¿òöèéí ººð÷ëºëò, ìóêîïîëèñàõàðèäûí ñîëèëöîîíû àëäàãäàë, àìüñãàëûí ãóóðñàíöðóóä áîëîí óóøèãíû àðòåðèéí æèæèã ñàëààíóóäûí òºðºëõèéí ñóë õºãæèë, àãààð äàìæóóëàõ çàìûí ìºãººðñ, áóë÷èíãèéí äàâõàðãûí äóòóó õºãæèë, ãëèêîïðîòåèäûí äóòàãäàë, áýëãèéí äààâðûí (àíäðîãåí, ýñòðîãåí) õàðüöàà àëäàãäàõ, õºãøðºëò.Ãàäààä øàëòãààí: àãààðûí áîõèðäîë, òàìõèíû óòàà, àæèë ìýðãýæëèéí îíöëîã (¿ëýýâýð õºãæèì÷èí, øèë ¿ëýýã÷), àæèë ìýðãýæëèéí õîðò õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëºº, àìüñãàëûí ýðõòýíèé àðõàã ¿ðýâñýëò ºâ÷í¿¿äèéí äàõèëòàò ñýäðýë, õàëäâàð çýðýã áàãòàíà.

Àíãèëàë Ýìãýã æàìààð íü: àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷; Çºâõºí àãààðæèëò èõýññýí ÓÝ: Õºãøðºëòèéí, äàñàí çîõèöëûí, óóøèã îãöîì àãààðààð òýëýãäýõ; Àöèíóñûí á¿òýö àëäàãäñàí ÓÝ-èéí õýëáýð¿¿ä: àíõäàã÷ óóøèãíû ýìôèçåì, õî¸ðäîã÷ òàðõìàë óóøèãíû ýìôèçåì, õýñýã ãàçðûã õàìàðñàí- ñîðâèæëûí îéðîëöîîõ, õýëòýíöðèéí çàõàä ¿¿ññýí, öýâð¿¿ò /áóëëåçîí/ îíöëîã õýëáýð- õ¿¿õäèéí äýëáýíãèéí ýìôèçåì, Ìàêëåîäûí õàì øèíæ; Áàéðøëààð íü: òàðõìàë, õýñýã ãàçðûí; Ìîðôîëîãèéí øèíæýýð íü: àöèíóñûã á¿õýëä íü õàìàðñàí (ïàíàöèíàð), àöèíóñûí òºâä áàéðëàõ (öåíòðèàöèíàð), àöèíóñûí çàõàä áàéðëàõ (ïåðèàöèíàð), ñîðâèæëûí îéðîëöîîõ (èððåãóëÿð), öýâð¿¿ò (áóëëåçîí);

Ýìíýë ç¿éÇîâèóð:

• ªâ÷òºí àìüñãààäíà, àìüñãàë ãàðãàõàä ñààäòàé. • Õî¸ðäîã÷ ýìôèçåìèéí ¿åä èõýâ÷ëýí õèé áºãø¿¿ëýí õàíèàäàã. • Öýð õîâõðîõäîî ìóó, áàãà õýìæýýòýé. • À÷ààëàë äààõ ÷àäâàð ýðñ áóóðíà. • Òóðàõ, ÿäðàõ, áèå ñóëðàõ øèíæ¿¿ä ºâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä

ãàðíà Áîäèò ¿çëýãò: Ã¿íçãèé àìüñãàë àâ÷, àìüñãàëàà ãàðãàõ ¿åäýý õî¸ð õàöðàà òºìáèéëãºæ, àìàà æèìèéí, óðóóëûí çàâñðààð àìüñãàëàà óðòààð ¿ëýýæ ãàðãàäàã




îíöëîãòîé. Ýíý íü óíòàæ áàéõ ¿åä èë¿¿ òîä àæèãëàãääàã. àíõäàã÷ óóøèãíû ýìôèçåìèéí ¿åä çàëóó íàñíû, àñòåíèê ãàëáèðòàé õ¿ì¿¿ñ áàéäàã. Ýìôèçåìèéí ¿åä öýýæ õàðàõ ¿çëýãýýð òîðõ õýëáýðòýé, òýìòðýõýä äóóíû äîðãèîí ñóëàðñàí. Óóøèã òîãøèõîä õàéðöãàí ÷èìýýòýé, óóøèãíû çàéì÷èõ õºäºëãººí áàãàñíà. Óóøèã ÷àãíàõàä öóëöàíãèéí àìüñãàë ñóëàðñàí. Õî¸ðäîã÷ ýìôèçåìèéí ¿åä òàðõìàë èñãýðñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî. Óóøãèí ç¿ðõíèé õàì øèíæ èëýðíý.

Îíîøëîãîî:


ªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýã, áîëîìæòîé áîë öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýý, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã, ñïèðîìåòðèéí øèíæèëãýý, áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Àíõäàã÷ áà õî¸ðäîã÷ óóøèãíû ýìôèçåìèéí ÿëãàí îíîøëîãîîã õ¿ñíýãòýíä õàðóóëëàà.

Àíõäàã÷ áà õî¸ðäîã÷ óóøèãíû ýìôèçåìèéí ÿëãàà

¯ç¿¿ëýëò¿¿ä Àíõäàã÷ ýìôèçåì Õî¸ðäîã÷ ýìôèçåì Íàñ 30 - 40 íàñ 40-ººñ äýýø íàñªâ÷íèé ýõëýë (¿íäñýí çîâèóð)

àìüñãààäàõ õàíèàëãàõ

Áèåèéí æèí Òóðàíõàé, ýñâýë õýâèéí

Õýâèéí ýñâýë òàðãàí

Ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí øèíæ

Èëðýõã¿é, ýñâýë áàãà çýðýã èëýðíý

Òîä èëýðíý

Áèåèéí à÷ààëàë äààõ ÷àäâàð

Ýðñ áóóðñàí ªâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä áóóðíà

Óóøèãíû ãèïåðòåíçè Èëðýõã¿é, ýñâýë õîæóó

Ýðò ýõýëíý

Ðåíòãåí øèíæèëãýýíä: ¿ðýâñëèéí øèíæ èëðýõ áàéäàë

Èëðýõã¿é Èëýðíý

Ðåíòãåí øèíæèëãýýíä: óóøèãíû òàëáàéí çàõààð óóøèãíû çóðàãëàë öººðºõ øèíæ

Èëýðíý Èëðýõã¿é




¯éë àæèëëàãààíû øèíæèëãýýíä ãóóðñàí õîîëîéí áºãëºðëèéí øèíæ òîä èëðýõ áàéäàë

ªâ÷èí äàâøèíãóé ÿâàãäàõ ¿åä èëýðíý

Èëýðíý

Àìüñãàë àâàõ ¿åä ýñýðã¿¿öýë èëðýõ

Õýâèéí Èõýñíý

Óóøèãíû ¿ëäýãäýë àãààðûí áàãòààìæ èõñýõ øèíæ

Èëýðíý Èëðýõã¿é

Óóøèã ñóíàõ (ðàñòÿæèìîñòü) Èõýñíý Áàãàñíà

Óóøèãíû íýâ÷¿¿ëýõ ÷àäâàð Ýðñ áóóðíà Õýâèéí, ýñâýë áàãà çýðýã áóóðíà

Àðòåðèéí ãèïîêñåìèéí èëðýë

Çºâõºí áèåèéí à÷ààëëûí ¿åä èëýðíý

Èëýðíý, áèåèéí à÷ààëëûí ¿åä óëàì èõýñíý

Ãèïåðêàïíè Çºâõºí áèåèéí à÷ààëëûí ¿åä èëýð÷ áîëîõ þì

Èëýðíý, áèåèéí à÷ààëëûí ¿åä óëàì èõýñíý

Ýìãýã á¿òöèéí ººð÷ëºëò Àöèíóñûã á¿õýëä íü õàìàðñàí ýìôèçåì

Àöèíóñûí òºâä áàéðëàõ ýìôèçåì, ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí øèíæ òîä èëýðíý

Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã áºãëºðºëò ¿ðýâñýë, óóøèãíû ýìôèçåì íü èõýâ÷ëýí íýã íºãººòýéãýý äàãàëäàí õàâñàð÷ ÿâàãääàã. Ýäãýýð ºâ÷í¿¿äèéí ºðíºë ýð÷òýé ÿâàãäàõ ¿å øàòàíä ÿëãàí îíîøëîõîä áýðõøýýëòýé áàéäàã. Èéìýýñ ýíý ¿åä óóøèãíû àðõàã áºãëºðºëò ºâ÷èí õýìýýõ á¿ëýãò õàìðóóëàí, äîòîð íü óóøèãíû ýìôèçåì äàâàìãàéëñàí, ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñýë äàâàìãàéëñàí ãýæ õóâààæ àâ÷ ¿çíý. Óóøèãíû àðõàã áºãëºðºëò ºâ÷íèé óóøèãíû ýìôèçåìèéí õýëáýð (À õýëáýð), ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí õýëáýð (Â õýëáýð)-èéí îíöëîãèéã çààñàí øèíæ¿¿äèéã äàðààõü õ¿ñíýãòýä ¿ç¿¿ëëýý.

Óóøèãíû àðõàã áºãëºðºëò ºâ÷íèé À áà Â õýëáýð¿¿äèéí ÿëãàà

¯ç¿¿ëýëò¿¿äÝìôèçåìèéí õýëáýð

(À õýëáýð)

Ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí õýëáýð

(Â õýëáýð)ªâ÷íèé ýõëýë (¿íäñýí çîâèóð)

50-70 íàñàíä äàâøèíãóé íýìýãäýõ àìüñãààäàõ øèíæýýð èëýðíý

40 - 55 íàñíààñ õîéø öýðòýé õàíèàëãàõ øèíæýýð èëýðíý

Õ¿éñ Ãîëäóó ýðýãòýé÷¿¿ä Ãîëäóó ýðýãòýé÷¿¿äÁèåèéí ãàëáèð Àñòåíèê Íîðìîñòåíèê, ýñâýë

ãèïåðñòåíèê




Áèåèéí æèí áàãàññàí Èõýâ÷ëýí íýìýãäñýí

Àìüñãààäàëò Èë¿¿ òîä, áàéíãûí èëýðíý Õàðüöàíãóé ñóë èëýðíý. Áèåèéí à÷ààëàë, ãóóðñàí õîîëîéí ¿ðýâñëèéí ñýäðýëèéí ¿åä

Õàíèàëãàõ Áàãà çýðýã èëýðíý, àìüñãààäàõ øèíæèéí ýõýëæ ¿¿ññýíèé äàðàà íü ýíý øèíæ ãàðíà

Òîä èëýðíý, äàðàà íü àìüñãààäàõ øèíæ èëýðíý.

Öýð Ñàëñàðõàã, áàãà õýìæýýòýé Ãîëäóó ñàëñàðõàã-èäýýò, ýñâýë èäýýò, èõ õýìæýýòýé

Ãóóðñàí õîîëîéí õàëäâàð

Õîâîð Áàéíãà

Àìüñãàëûí äóòàãäàë

Õàëäâàðûí ¿åä öî÷ìîã õýëáýðèéí àìüñãàëûí äóòàãäàë, ìºí ñ¿¿ëèéí çå øàòàíä

Äîëãèîí ìàÿãèéí ÿâöòàé

Óóøèãíû ãèïåðòåíçè

Áàãà çýðýã èëýðíý Òîä èëýðíý

Óóøãèí ç¿ðõíèé ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä èëðýõ áàéäàë

ªâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä Áàéíãà òîä èëýðíý

Öýýæíèé ýçýëõ¿¿í èõñýõ ýìíýë ç¿éí øèíæ

Òîä èëýðíý Èëðýõã¿é

Õàâàí Èëðýõã¿é Èëýðíý Óóøèã ÷àãíàõ ¿çëýãýýð

Ñóëàðñàí öóëöàíãèéí àìüñãàë ñîíñîãäîíî

Øèð¿¿ññýí öóëöàíãèéí àìüñãàëûí ñóóðèí äýýð èñãýðñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî

Öýýæíèé ðåíòãåí øèíæèëãýýíä

Óóøèãíû çóðàãëàë öººðºõ, óóøèã õýò àãààðààð òýëýãäñýí, áóëë ¿¿ññýí øèíæ èëýðíý

Óóøèãíû çóðàãëàë îëøèðñîí, õýñýã ãàçðûí ôèáðîç ººð÷ëºëò èëýðíý

Óóøèãíû àìüäðàëûí áàãòààìæ

Ýðñ áóóðíà Õýâèéí, ýñâýë áàãà çýðýã áóóðíà

Óóøèãíû õ¿÷èëñýí àìüäðàëûí áàãòààìæ

Õýâèéí, ýñâýë áàãà çýðýã áóóðíà

Ýðñ áóóðíà

Óóøèãíû ¿ëäýãäýë àãààðûí ýçýëõ¿¿í

Èõýñíý Õýâèéí, ýñâýë áàãà çýðýã èõýñíý

Óóøèãíû íèéò áàãòààìæ

Èõýñíý Õýâèéí ýñâýë áàãà çýðýã èõýñíý




Àðõàã ãèïîêñåìèéí èëðýë

Ðà Î2 áóóðàõ

Òàéâàí ¿åä - çºâõºí ºâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä Áèåèéí à÷ààëëûí ¿åä ýðò ýõýëíý

Æàì ¸ñîîð áàéíãà

Òîä èëýðíý

Àðõàã ãèïåðêàïíèÐà ÑÎ

2 èõñýõ

ºâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä ºâ÷íèé ñ¿¿ëèéí ¿å øàòàíä

Æàì ¸ñîîð áàéíãà

Óóøèãíû íýâ÷¿¿ëýõ ÷àäâàð

Ýðñ áóóðíà Áàãà çýðýã áóóðíà

Ýì÷èëãýý:

Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Îäîîãîîð óóøèãíû ýìôèçåìèéí ýì÷ëýõ ºâºðìºö ýì÷èëãýý àëãà áàéíà. 10 ãàðóé æèëèéí ºìíº õ¿íèé α

1 àíòèòðèïñèíûã

îðëóóëàõ ýì÷èëãýý õèéãäýæ ýõýëñýí áîëîâ÷ ýíý íü êëèíèêèéí ïðàêòèêò ºðãºí õýðýãëýãääýãã¿é. Ýì÷èëãýýíèé ¿íäñýí çàð÷èì áîë óóøèãíû ýìôèçåìòýé ºâ÷òºíèé àìüäðàëûí ÷àíàðûí àñóóäëûã äýýøë¿¿ëýõ åðºíõèé àðãà õýìæýý þì. Òàìõè òàòàõûã çîãñîîõ íü à÷ õîëáîãäîëòîé. ¯íäñýí ºâ÷íèé ýì÷èëãýý íü óóøèãíû àðõàã áºãëºðºëò ºâ÷íèéã ýì÷ëýõòýé òºñòýé.

Õî¸ðäîã÷ òàðõìàë óóøèãíû ýìôèçåìèéí ¿åä :

Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñëèéã ýðò îíîøèëæ ýì÷ëýõ õàëäâàðûí ýñðýã àìïèöèëëèí 0.5ã 6 öàãààð, ¿ðýâñëèéí ýñðýã, öýð øèíãýëýõ, õîâõëîõ ýì (ÃÕÕ¯ õàð.), ãóóðñàí õîîëîé òýëýõ ýì (ÃÕÁ-íèé ýì÷èëãýý õàð), óóøèã ç¿ðõíèé õàì øèíæèéí ýì÷èëãýý, õ¿÷èëòºðºã÷ ýì÷èëãýý


öýýæíèé èëëýã, àìüñãàëûí äàñãàë, çºâ àìüñãàëàõ, õàíèàëãàõ àðãûã ºâ÷òºíä ñóðãàõ


Ïíåâìîòîðàêñààð õ¿íäðýõ ¿åä ÿàðàëòàé òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ (ãÿëòàíãèéí õºíäèéãººñ õèéã ñîðóóëæ àâàõ). Áóëëåçîí ýìôèçåìèéí ¿åä: òîðàêîñêîïèéí òóñëàìæòàé áóëëýêòîìè õèéõ ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý õèéíý.

Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëò

Òàìõè òàòàëòòàé òýìöýõ, ÃÕÀ¯-ýýñ ñýðãèéëýõ, àãààðûí áîõèðäîëûã áàãàñãàõ, ¿éëäâýðèéí àæëûí íºõöºë áàéäëûã ñàéæðóóëàõ




8. ÃßËÒÀÍÃÈÉÍ ¯ÐÝÂÑÝË

Òîäîðõîéëîëò Ãÿëòàíãèéí õàëüñ ¿ðýâññýíýýñ òýäãýýðèéí ãàäàðãóó äýýð ôèáðèí íýâ÷èí õóðàõ þì óó ýñâýë õºíäèéä íü ¿ðýâñëèéí ø¿¿äýñ øèíãýí õóðèìòëàãäàõûã ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñýë ãýíý.

Àíãèëàë Øàëòãààíààð: (Í. Â. Ïóòîâ) ãÿëòàíãèéí õàëäâàðûí ¿ðýâñýë, ãÿëòàíãèéí õàëäâàðûí áóñ ¿ðýâñýë; Ýìãýã ïðîöåññèéí øèíæ ÷àíàðààð íü: õóóðàé (ôèáðèíò), ø¿¿äýñò; Ø¿¿äýñò ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñëèéí ø¿¿äñèéí øèíæ ÷àíàðààð íü: øàð óñàðõàã (èéëäýñò), óñàðõàã ôèáðèíëýã, èäýýò, èëæèðñýí, öóñàðõàã, ýîçèíîôèëèéí, õîëåñòåðèíû, õèëåçîí, õàâñàðñàí; Ãÿëòàíãèéí ø¿¿äñèéí ýìãýã æàìààð íü: ø¿¿äýñ ¿¿ñýõ, ø¿¿äýñ òîãòâîðæèõ, ø¿¿äýñ øèìýãäýõ; ßâöààð íü: öî÷ìîã, öî÷ìîãàâòàð, àðõàã; Áàéðøëààð íü: òàðõìàë, õÿçãààðëàãäìàë (Îðîéí, õàâèðãàíû, ºðöíèé, ãîëòûí îéðîëöîîõ, äýëáýí õîîðîíäûí);

Øàëòãààí: Ãÿëòàíãèéí ø¿¿äýñò ¿ðýâñëèéí øàëòãààíûã õýä õýäýí äýä á¿ëýãò àíãèëíà.

Ãÿëòàíãèéí õºíäèéä øèíãýí õóðàõ øàëòãààí

ä/ä Øèíãýíèé òºðºë ¯íäñýí øàëòãààí

1 Òðàíññóäàò Ç¿ðõíèé çîãñîíãîøëûí äóòàãäàë

2Õàëäâàðûí øàëòãààíò ýêññóäàò

Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí ¿åèéí áîëîí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñëèéí äàðààõü ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñýë, ñ¿ðüåý áóñàä íÿíãèéí õàëäâàð

3Õàëäâàðûí áóñ øàëòãààíò ýêññóäàò

Óóøèãíû àðòåðèéí òðîìáîýìáîëè

4Õàâäðûí øàëòãààíò ýêññóäàò

Õàâäðûí ¿ñýðõèéëýë, ëåéêîç, ìåçîòåëèîìà

5Ãÿëòàíãèéí õºíäèéä öóñ õóðàõ /ãåìîòîðàêñ/

Ãýìòýë, õàâäðûí ¿ñýðõèéëýë, ãÿëòàíãèéí õîðò õàâäàð

6. ÕèëîòîðàêñËèìôîìà, öýýæíèé áà òóíãàëãèéí ñóäàñíû ãýìòýë, êàðöèíîìà




Ãÿëòàíãèéí ø¿¿äýñò ¿ðýâñëèéí ýìíýë ç¿éÇîâèóð:

• Öýýæíèé ýìãýãòýé òàë õºíä¿¿ðëýõ, ºâ÷íèé ýõýí ¿åä ãÿëòàíãèéí ºâäºëòòýé, õèé õàíèàíà, öýýæ õ¿íäýð÷ äààãäàõã¿é áîëîõ, øèíãýí íýìýãäýõèéí õèðýýð àìüñãààäàëò íýìýãäýíý.

• ªâ÷òºí õàëóóð÷, áèå ñóëàðíà, õºëºðíº, õîîëîíä ìóóäíà, äîòîð ìóóõàéðíà

Áîäèò ¿çëýãò: Áèåèéí áàéäàë èõýâ÷ëýí õ¿íäýâòýð, õ¿íä áàéíà. Ýìãýãòýé òàë ðóó õàçàéñàí àëáàäìàë áàéäàëòàé áàéíà. Ãÿëòàíãèéí õºíäèéä èõ õýìæýýíèé øèíãýí õóðñàí ¿åä õàãàñ ñóóãàà áàéðëàëòàé. Çàõûí áîëîí òºâèéí õºõðºëòèéí øèíæ èëýðíý. Ø¿¿äýñ èõ õóðñàí ¿åä õ¿ç¿¿íèé âåí á¿ä¿¿ð÷, ÷èíýðñýí, ëóãøèæ õàðàãäàíà. Öýýæèéã õàðàõàä ýìãýãòýé òàë àìüñãàëä õîöîð÷ îðîëöîíî. Ýìãýãòýé òàëûí õàâèðãà õîîðîíäûí çàé ãºëèéñºí, òýð òàëûí öýýæ òîâîéñîí õàðàãääàã. Àìüñãàë ºíãºö, îëøèðñîí. Öýýæ òýìòðýõýä ýìãýãòýé òàëûí õàâèðãà õîîðîíä õºíä¿¿ð, áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàëòàé, äóóíû äîðãèîí ñóëàðñàí, ýñâýë òîäîðõîéëîãäîõã¿é. Óóøèã òîãøèõîä òîãøèëòûí äóó ä¿ëèé, òóéëûí ä¿ëèé ÷èìýýòýé. Ãÿëòàíãèéí ø¿¿äýñò ¿ðýâñëèéí ¿åä Ñîêîëîâ-Ýëëèñ-Äàìóàçîãèéí øóãàì, Ãðîêêî-Ðàóõôóñèéí ãóðâàëæèí, Ãàðëÿíäûí ãóðâàëæèí òîäîðõîéëîãäîíî. Óóøèã ÷àãíàõàä öóëöàíãèéí àìüñãàë ýðñ ñóëàðñàí, ýñâýë ñîíñîãäîõã¿é.

Ãÿëòàíãèéí õóóðàé ¿ðýâñëèéí ýìíýë ç¿éÇîâèóð:

• Öýýæýýð õàòãàñàí “ãÿëòàíãèéí” ºâäºëòòýé. ªâäºëòèéí áàéðëàë íü ¿ðýâñëèéí òàðõàëòààñ õàìààðíà. Èõýâ÷ëýí äàëíû äîîä õýñýã, ñóãàí äîîãóóð ºâäºíº.

• Õàëóóðàõ, áèå ñóëðàõ, ÿäðàõ, òîëãîé ºâäºõ, á¿õ áèåèéí áóë÷èíãààð õ¿÷òýé áèø ºâäºõ, õºëðºõ, õîîëîíä äóðã¿é áîëíî.

Áîäèò ¿çëýã: Ýìãýãòýé òàëààð õàæóóëäàæ õýâòñýí, áîñîîä ÿâàõ ¿åäýý ýìãýãòýé òàë ðóóãàà õàçàéñàí (ìýõèéñýí) àëáàäìàë áàéðëàëòàé áàéíà. Èõ õýìæýýíèé íààëäàö ¿¿ññýí ¿åä àìüñãàëûí äóòàãäàë, óóøãèí ç¿ðõíèé õàì øèíæ èëýð÷ áîëíî. Öýýæ õàðàõ ¿çëýãýýð öýýæíèé ýìãýãòýé òàë àìüñãàëä õîöîð÷ îðîëöîíî. ªíãºö àìüñãàëíà. Öýýæ òýìòðýõ ¿çëýãýýð ýìãýãòýé õýñýãò ãÿëòàíãèéí ø¿ðãýëò òîäîðõîéëîãäîíî. Óóøèã òîãøèõ ¿çëýãýýð óóøèãíû òîä ÷èìýýòýé. Õýðýâ óóøèãíû ïàðåíõèìòýé õàìò ãýìòñýí áîë òîãøèëòûí àâèà ä¿ëèéâòýð. Óóøèã ÷àãíàõàä ãÿëòàíãèéí ø¿ðãýëöýõ ÷èìýý ¿ðýâñëèéí ïðîöåññ ÿâàãäàæ áàéãàà õýñýãò ñîíñîãäîíî.




Îíîøëîãîî


ªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýãò òóëãóóðëàí îíîøèëíî.

Öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýý, ãÿëòàíãèéí øèíãýíèé øèíæèëãýýãýýð ñ¿ðüåýãèéí ñîðèë, ãóóðñàí õîîëîéí äóðàíãèéí øèíæèëãýý áîëîí áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýýÝì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Ø¿¿äýñò ¿ðýâñëèéí ¿åä ãÿëòàíãèéí õàòãàëò õèéõ, ¿íäñýí ºâ÷íèé ýì÷èëãýý, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ºâ÷èí íàìäààõ, õýò ìýäðýãøèë áóóðóóëàõ ìºí øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý õèéíý.

Ýìèéí ýì÷èëãýý: ¯íäñýí ºâ÷íèé ýì÷èëãýý:

Ãÿëòàíãèéí ø¿¿äýñò ¿ðýâñëèéí ¿íäñýí (øàëòãààíû) ºâ÷íèé ýì÷èëãýýã õèéíý. Óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë áîë ºâºðìºö áóñ õàëäâàðûí ýñðýã àíòèáèîòèê ýì÷èëãýý ãîëëîí õèéíý. Ñ¿ðüåýãèéí ¿åä ñ¿ðüåýãèéí ýñðýã ºâºðìºö ýì÷èëãýý, õîëáîã÷ ýäèéí ñèñòåìèéí ºâ÷èí îíîøëîãäñîí ¿åä ãëþêîêîðòèêîèä, öèòîñòàòèê ýì÷èëãýý. Õàâäðûí ¿åä öèòîñòàòèê, õèìè ýì÷èëãýý, òóÿà, ìýñ çàñëûí áîëîí øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýýã çààëòààð õèéíý.

¯ðýâñëèéí ýñðýã, ºâ÷èí íàìäààõ, õýò ìýäðýãøèë áóóðóóëàõ ýì÷èëãýý

Ýíý çîðèëãîîð èíäîìåòàöèí (ºäºðò 3 óäàà), àñïèðèí (õîíîãèéí òóí 4-6ã), íàòðè ñàëèöèëàò, ìåòèíäîë; 10% õëîðò êàëüöèéí óóñìàë; äèìåäðîë, õëîðôåíàìèí, êëàðàòèí, êåòîòèôåí çýðýã ýìèéí áýëäìýëèéã õýðýãëýíý.


Á¿õ ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñýëòýé õîëáîîòîé õàíèàëãà, õ¿÷òýé ºâäºëò, ç¿ðõ ñóäàñíû äóòàãäëûí øèíæ èëýðâýë øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý õèéíý.


ªâäºëòèéí ¿åä íîâîêàéíòàé ýëåêòðîôîðåç. ¯ðýâñëèéí øèìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîîð êàëüöè õëîðèä (ëèäàçà, ãåïàðèí)-òàé ýëåêòðîôîðåç, ÓÂ×




9. ÓÓØÃÈÍ Ç¯ÐÕ

Òîäîðõîéëîëò Óóøèã, ãóóðñàí õîîëîé, óóøèãíû ñóäàñ, ºðö, öýýæíèé õýíõýðöãèéí ýìãýã ººð÷ëºëòèéí óëìààñ öóñíû áàãà ýðãýëòèéí äàðàëò èõýñ÷, ç¿ðõíèé áàðóóí õîâäîë òîìðîõ, (ýñâýë) òýëýõ õàì øèíæèéã óóøãèí ç¿ðõ ãýíý.


Óóøãèí ç¿ðõíèé ÿâöààñ õàìààðàí øàëòãààí íü ÿíç á¿ð áàéäàã. Öî÷ìîã óóøèãíû ç¿ðõíèé øàëòãààí: óóøèãíû àðòåðèéí ãîë ñóäàñ, ò¿¿íèé òîì ñàëààíû òðîìáîýìáîëè, öýýæíèé õºíäèéí äàðàëò ãýíýò èõñýõ, àÿíäàà ãÿëòàíãèéí õºíäèéä õàâõëàãààò õèé õóðàõ, õºøèíãº áàãòðààíû II-III çýðýã, ò¿ãýýìýë òàðõñàí óóøèãíû öî÷ìîã ¿ðýâñýë, ãÿëòàíãèéí õºíäèéä èõ õýìæýýíèé øèíãýí õóðñàí ø¿¿äýñò ¿ðýâñýë; Öî÷ìîãäóó óóøèãíû ç¿ðõíèé øàëòãààí: óóøèãíû àðòåðèéí äàõèëòòàé õýëáýðèéí æèæèã òðîìáîýìáîëè, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû óæèã äàõèëò, óóøèãíû õîðò õàâäðûí ãàðàëòàé ëèìôèéí ñóäàñíû ¿ðýâñýë, õàâõëàãò ïíåâìîòîðàêñ, òºâèéí áîëîí çàõûí ãàðàëòàé àðõàã àãààðæèëò áàãàäàëò (áîòóëèçì, ñàà (ïîëèîìèåëèò), ìèàñòåíè;Àðõàã óóøèãíû ç¿ðõíèé øàëòãààí:

• ãóóðñàí õîîëîé óóøèãíû; • ºðö, öýýæíèé õýíõýðöãèéí;• ñóäàñíû ãýñýí 3 á¿ëýãò àíãèëäàã.

Ãóóðñàí õîîëîé, óóøèãíû øàëòãààí: Ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ¿ðýâñýë, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, ãóóðñàí õîîëîéí òýëýãäýõ ºâ÷èí, óóøèãíû ïîëèêèñòîç, óóøèãíû òýëýãäýë, óóøèãíû òàðõìàë õàòóóðàë, óóøèãíû ôèáðîç, ãðàíóëîìàòîç (ñàðêîèäîç), óóøèã òîîñæèõ ºâ÷èí.ªðö, öýýæíèé õýíõýðöãèéí øàëòãààí: áîòóëèçì, ïîëèîìèåëèò, ìèàñòåíè çýðýã ºâ÷íèé óëìààñ òºâèéí áîëîí çàõûí ãàðàëòàé àãààðæèëò áàãàäàëò (ãèïîâåíòèëÿöè) ¿¿ñýõ, öýýæíèé õýíõýðöýã, íóðóóíû ãýìòýëòýé õîëáîîòîé ýìãýã ººð÷ëºëò (êèôîç, êèôîñêîëèîç), ãÿëòàíãèéí íààëäàö, òàðãàëàëòààñ áîëñîí Ïèêâèêèéí õàì øèíæ.Ñóäàñíû øàëòãààí: Óóøèãíû àíõäàã÷ ãèïåðòåíç, óóøèãíû àðòåðèéí ñóäàñíû ¿ðýâñýë, óóøèãíû àðòåðèéí æèæèã ñàëààíû äàõèëòàò òðîìáîýìáîëè, óóøèã òàéðñàíààñ óóøèãíû ñóäàñíû

Àíãèëàë ßâöààð íü: öî÷ìîã (öî÷ìîã), öî÷ìîãàâòàð, àðõàã; Äàñàí çîõèöîõ ýýíýãøëèéí áàéäëààð íü: ýýíýãøèëòýé, ýýíýãøèëã¿é;Äàâàìãàéëñàí øàëòãààí, ýìãýã æàìààð íü: ñóäàñíû, ãóóðñàí õîîëîé-óóøèãíû, ºðö-öýýæíèé õýíõýðöãèéí;




Ýìíýë ç¿é

Óóøèãíû àðòåðèéí äýëáýíãèéí áîëîí ñåãìåíòèéí ñàëààíóóä áºãëºðºõ ¿åä öî÷ìîã, öî÷ìîãäóó óóøãèí ç¿ðõ ¿¿ñíý. Øèíæ òýìäã¿¿ä íü õóðäàí õóãàöààíä äààìæðàõ áºãººä ýìíýë ç¿éä ¿íäñýí 4 õàì øèíæýýð èëýðíý.

• Óóøèãíû ãÿëòàíãèéí òàëààñ ãàðàõ õàì øèíæ: Óóøèãíû àðòåðèä öóñíû óðñãàë ñààòàæ, àãààðæóóëàëò ïåðôóçèéí õàðüöàà ýðñ àëäàãäñàíòàé õîëáîîòîé õàì øèíæ ãàðíà. ªâ÷òºí èõ àìüñãààäíà, àãààðæóóëàëò äýýä çýðãýýð íýìýãäýõ áîëîâ÷ õ¿÷èë òºðºã÷èéí äóòàãäàë, àìüñãààäàëò àðèëàõã¿é. Êîëëàïñ áîëíî. Õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòàãäàë, ç¿ðõíèé àãøèõ ÷àäâàð áóóðàõ, à÷ààëàë èõñýõ çýðýã øàëòãààíû óëìààñ ç¿¿í õîâäëûí äóòàãäàë, öààøèëáàë óóøèãíû õàâàí ¿¿ñ÷ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä ºâ÷òºí õàíèàëãàõ, öóñòàé öýð ãàðàõ øèíæ¿¿ä èëýðäýã.

• Ç¿ðõíèé òàëààñ ãàðàõ õàì øèíæ: Ýíý íü áàðóóí õîâäëûí öî÷ìîã äóòàãäàë, ç¿ðõíèé òèòýì ñóäàñíû äóòàãäàë ãýñýí õî¸ð õýëáýðýýð èëýðíý. Áàðóóí õîâäëûí öî÷ìîã äóòàãäëààð èëðýõ ¿åä ã¿ðýýíèé âåí¿¿ä ºðãºññºí, í¿¿ð õàâàãíàíà, õºõºðíº, ýëýã òîìîðíî. N.vagus-ûí ¿éë àæèëëàãàà èäýâõèæèí ç¿ðõíèé õîðèã ¿¿ñ÷ áîëíî. Ç¿ðõíèé à÷ààëàë íýìýãäñíýýð óóøèãíû àðòåðèéí õàâõëàãûí äóòàãäàë ¿¿ñ÷, óóøèãíû àðòåð äýýð àãøèëòûí øóóãèàí, II àâèà ºðãºëòòýé ñîíñîãäîíî. Àðòåðèéí äàðàëò áóóðíà. Ç¿ðõíèé òèòýì ñóäàñíû äóòàãäëààð èëðýõ ¿åä ãèïîñåìè, ç¿ðõíèé à÷ààëàë èõñýõ, ç¿ðõíèé òèòýì ñóäàñ ðåôëåêñèéí çàìààð íàðèéñàõ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ çýðýã øàëòãààíû óëìààñ òèòýì ñóäàñíû äóòàãäàë ¿¿ñ÷, ºâ÷¿¿íèé àðààð õ¿÷òýé ºâäºíº. Ç¿ðõíèé øèãäýýñ áîëîõ àþóëòàé. Ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã äýýð ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí èøåìè, øèãäýýñèéí øèíæ¿¿ä ãàðíà.

• Òàðõèíû òàëààñ ãàðàõ õàì øèíæ: Òàðõèíû ñóäàñíû õàòóóðàëòàé ºâ÷òºíä îëîíòàà òîõèîëäîíî. Óóøèãíû àðòåðèéí ýìáîëèéí ¿åä òàðõèíû ãèïîêñè íýìýãäýæ, óõààí àëäàõ, òàòàõ, äîðîî áèå çàñàõ, õýñýã ãàçðûí öóñàí õàíãàìæ àëäàãäñàí øèíæ ãàðíà. Ýíý òîõèîëäîëä òàðõèíû ñóäàñíû ýìáîëè, öóñ õàðâàõ çýðýã îíîø àíäóóðàí òàâèãäàõ íü öººíã¿é áàéäàã.

• Õýâëèéí òàëààñ ãàðàõ øèíæ.: Ýíý ¿åä ãýäñýýð õ¿÷òýé ºâäºõ, õýâëèéí áóë÷èí ÷àíãàðàõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, áººëæèõ øèíæ¿¿ä èëýð÷ áîëíî. Óóøèãíû äîîä äýëáýíãèéí àðòåðè ãýìòýæ, äîîä äýëáýíä øèãäýýñ ¿¿ñ÷, ºðöíèé ìýäðýë öî÷ðîí, ºâäºëò íü õýâëèéí óðä õàíà ðóó äàìæäàãòàé õîëáîîòîé. Öî÷ìîãäóó óóøãèí ç¿ðõíèé õàì øèíæ óóøèãíû àðòåðèéí òðîìáîýìáîëè äàõèëòàò õýëáýðýýð ÿâàãäàõ, õºø¿¿í áàãòðàà, õàâõëàãàò ïíåâìîòîðàêñ, êàðöèíîìàòîçûí ¿åä ãàðíà.




Àðõàã óóøãèí ç¿ðõíèé ýìíýë ç¿é: Àðõàã óóøãèí ç¿ðõíèé õàì øèíæ íü ¿íäñýí ºâ÷íèé ýìíýë ç¿é, àìüñãàëûí äóòàãäàë, öóñíû áàãà ýðãýëòèéí ãèïåðòåíçèéí, áàðóóí õîâäëûí òîìðîëûí øèíæ, áàðóóí õîâäëûí äóòàãäëûí ýìíýë ç¿éí øèíæýýð èëýðäýã. Àðõàã óóøãèí ç¿ðõíèé õàì øèíæèéí ¿åä àìüñãààäàõ, ç¿ðõ äýëñýõ, õàíèàëãàõ, ç¿ðõ îð÷ìîîð ºâäºõ, õàâàãíàõ, áàðóóí õàâèðãàíû íóìàí äîð ºâäºõ çîâèóð õýëíý. Áîäèò ¿çëýãò: Àìüñãàëûí ýðõòýí òîãòîëöîîíû òàëààñ ¿íäñýí ºâ÷íèé øèíæ äàâàìãàéëíà. Çàõûí õàâàíòàé, ã¿ðýýíèé âåíû ÷èíýðýëò, ºðãºñºëò, ëóãøèëò òîäîðõîéëîãäîíî. Ç¿ðõíèé ñóäàñíû áàãöûí ºðãºí èõýññýí. Ç¿ðõ ÷àãíàõàä óóøèãíû àðòåðè äýýð II àâèà òîäðîõ, óóøèãíû àðòåðè äýýð III öýãò àãøèëòûí øóóãèàíòàé áàéíà. Áàðóóí õîâäëûí òîìðîëûí ¿åä àþóëõàéä ç¿ðõíèé ò¿ëõýëò èëðýõ, ç¿ðõíèé õèë õÿçãààð áàðóóí òèéø òîìðîõ, Ãðåõåì-Ñòèëëèéí àãøèëòûí øóóãèàí èëðýõ, IY öýãò I àâèà òîäðîõ øèíæ èëýðíý. Ïëåøèéí øèíæ ãàðàõ áà ýëýã òîìîðñîí

Îíîøëîãîî

ÝÌÒ-í 1-ð øàòëàë ÝÌÒ-í 2-ð øàòëàëªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýãò òóëãóóðëàí îíîøèëíî.

Öýýæíèé ðåíòãåí (çóðàã ýãö, õàæóó) øèíæèëãýý, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãèéí òóñëàìæòàé áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.

Ýì÷èëãýýÓóøãèí ç¿ðõíèé ýì÷èëãýý íü ¿íäñýí ºâ÷íèé ýì÷èëãýý, óóøãèí

ç¿ðõíèé ýìãýã æàìûí ýì÷èëãýýíèé öîãö áàéäàã. Óóøèãíû àðòåðèéí äàðàëòûã áóóðóóëàõ:

Çàõûí ñóäàñ òýëýõ ýì êàëüöèéí àíòîãîíèñòûí á¿ëãèéí ýì: íèôåäèïèí 10 ìã ºäºðò 3 óäàà, êîðèíôàð;Íèòðàòûí á¿ëãèéí ýì: íèòðîñîðáèä, èçîäåíèò, òðèíèòðîíãÌåòèëêñàíòèíû á¿ëýã: 2.4%-èéí ýóôèëëèí 10 ìë ñóäñààð, Õàâàí õººõ: âåðîøïèðîí 0.25ã 1-2 òàá õîíîãò 3 óäàà óóõ, ýñâýë ãèïîòèàçèä 0.25 ºãëººä 2 òàá óóõ, äèàêàðá 0.25 ºãëººä 2 òàá óóõ, ôóðîñåìèä, ëàçåêñ óóõ ýñâýë òàðèõ;

Öóñ øèíãýëýõ

Ãåïàðèí, òðåíòàë, êóðàíòèë, àñïèðèí áàãà òóíãààð õýðýãëýíý.

Ç¿ðõíèé ãëèêîçèä: Ç¿ðõíèé áîäèñûí ñîëèëöîîã ñàéæðóóëàõ

Áàðóóí õîâäëûí äóòàãäàë òîä èëýðñýí ¿åä ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûã (äèãîêñèí, ñòðîôàíòèí) òàðèõ, óóõ õýëáýðýýð õàâàí õººõ, çàõûí ñóäàñ òýëýõ ýìòýé õàâñðàí õýðýãëýíý. Êàëè îðîòàò 1 òàá ºäºðò 3 óäàà óóõ, ïàíàíãèí, ðèáîêñèíûã óóõ, ýñâýë òàðèíà.




Ãëþêîêîð òèêîèä ýì õýðýãëýõ:

Àðõàã óóøãèí ç¿ðõíèé ¿åä õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòàãäàë, ãèïåðêàïíè ¿¿ñýõ, õ¿÷èë ø¿ëòèéí òýíöâýðò áàéäàë àëäàãäàí, àëüäîñòåðîí èõýýð ¿¿ñ÷, ãëþêîêîðòèêîèäûí ÿëãàðàë áàãàñäàã òóë ïðåäíèçîëîíûã áàãà òóíãààð (5-10 ìã) õýðýãëýíý.

Ýðèòðî öèòîçûã ýì÷ëýõ:

Ãåìàòîêðèò 65% áàéõ ¿åä 250 - 400 ìë öóñûã ñóäàñíààñ àâàõ, õàíàõ àðãûã õýðýãëýýä, ãåïàðèíòàé (òðåíòàë) ðåîïîëèãëþêèí ñóäñàíä äóñëààð õèéíý.

Õ¿÷èë òºðºã÷ ýì÷èëãýý:

Ïàðåíõèìèéí àìüñãàëûí äóòàãäëûí ¿åä ãèïåðêàïíè èëðýýã¿é, ãèïîêñåìèòýé ¿åä 40-60%-èéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õîëèìîãèéã 6-9 ë/ìèí õóðäòàéãààð õàìðûí ãóóðñààð ºãíº.Õàâñàðñàí õýëáýðèéí àìüñãàë äóòàãäëûí ¿åä 30%-èéí õ¿÷èëòºðºã÷èéã 1-2 ë /ìèí õóðäòàé ãóóðñààð àìüñãàëóóëíà./Àðõàã àìüñãàëûí äóòàãäëûí ¿åä 30% õ¿ðòýë õ¿÷èëòºðºã÷ àìüñãàëóóëíà.

10. ÕªØ¯¯Í ÁÀÃÒÐÀÀ

Òîäîðõîéëîëò Ìóêîáðîíõîñòàçûí óëìààñ ýìíýë ç¿éä ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ, àìüñãàëûí, öóñíû ýðãýëòèéí, ãèïîêñèéí ýíöåôàëîïàòèéí õàì øèíæýýð èëýðäýã ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû ñóíæðóó ÿâöûã õºø¿¿í áàãòðàà ãýíý.


ÃÕÁ ºâ÷íèé õàðøëûí õýëáýðèéí ¿åä àëëåðãåíû õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä, õàðèí õàëäâàð-õàðøëûí ÃÕÁ-íû ¿åä õàëäâàðûí õ¿÷èí ç¿éë íü õºø¿¿í áàãòðààã ¿¿ñãýõ øàëòãààí áîëíî. Õºø¿¿í áàãòðààã ¿¿ñãýõ õî¸ðäîã÷ øèíæ ÷àíàðòàé øàëòãààí íü àìüñãàëûí çàìûí âèðóñèéí õàëäâàð, ìýäðýë-ñýòãýöèéí áóõèìäàëä ºðòºõ, àäðåíîìèìåòèê (ÿëàíãóÿà ñàëüáóòàìîë), ãëþêîêîðòèêîèä, òàéâøðóóëàõ ýì, õîëèíîìèìåòèê, ãèñòàìèíû ýñðýã ýì áýëäìýëèéã çàìáàðààã¿é õýðýãëýõ áàéäàë çýðýã áîëíî.

Àíãèëàë Ýìãýã æàìààð íü: áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýð, àíàôèëàêñèéí õýëáýð, àíàôèëàêñè òºñò õýëáýð; ¯å øàòààð íü: (áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýð): ýýíýãøëèéí, á¿ðýí áóñ ýýíýãøëèéí, ýýíýãøèëã¿é;

Ýìíýë ç¿é: Áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýðèéí õºø¿¿í áàãòðàà íü 3 ¿å øàòààð ÿâàãäàíà. I ¿å øàòàíä Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ, àìüñãàëûí õàì øèíæ èëýðíý.

• Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ õàì øèíæ: Áàãòðàà õºäëºë õîíîãò 2-îîñ èë¿¿ óäàà, ºãëººä áàãòàð÷ íîéðíîîñ ñýðíý. ªòãºí öýðòýé õàíèàõ, áàãòðàà õºäëºëèéí õîîðîíä óóøãèíä ä¿íãýíýñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð ñîíñîãäîíî

• Àìüñãàëûí õàì øèíæ: ãèïåðâåíòèëÿöè, àìüñãàëûí òîî 1 ìèíóòàíä 18 óäàà àðòåðèéí öóñàíä ãèïîêàïíè èëýðíý.




II ¿å øàòàíä: • Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ, ñóáàòåëåêòàçèéí õàì øèíæ: Áàãòðàà õºäëºë

òîä (õîíîãò 5 - 6 õ¿ðòýë), óóøèãíû äîîä õýñãýýð ñóáàòåëåêòàçèéí øèíæ¿¿ä òîãøèëòîîð ä¿ëèéâòýð, õàéðöãàí öîîæèëæ òîäîðõîéëîãäîíî, Óóøèã ÷àãíàõàä óóøãèíä ä¿íãýíýñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ð òàðõìàëààð ñîíñîãäîíî.

• Àìüñãàëûí õàì øèíæ: àìüñãàëûí äóòàãäàë ã¿íçãèéð÷, ãèïåðâåíòèëÿöè, àìüñãàëûí òîî 1 ìèíóòàíä 24 õ¿ðòýë, àðòåðèéí ãèïîêñåìè, áîäèñûí ñîëèëöîîíû àöèäîç áàãà çýðýã èëýðíý.

• Ãåìîäèíàìèêèéí õàì øèíæ: òàõèêàðäè (ñóäàñíû ëóãøèëòûí òîî 90- 119 õ¿ðòýë), àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ 160/100 ìì ì.ó.á., ãèïîâîëåìèéí øèíæ ãàðíà.

III ¿å øàòàíä:Ãóóðñàí õîîëîé òàðõìàë áàéäëààð öýðýýð áºãëºðºõ íü óóøèãíû äîîä õýñãýýð àòåëåêòàçèéí áîëîí àñôèêñèéí øèíæýýð èëýðíý.

• Ãóóðñàí õîîëîé áºãëºðºõ, ñóáàòåëåêòàçèéí õàì øèíæ: Áàãòðàà õºäëºëèéí øèíæ íü õàíèàõ øèíæ äàðàãäàõ, öýð ãàðàõàà áîëèõ, óóøèãíû òîãøèëòûí àâèà óóøèãíû äîîä õýñãýýð ä¿ëèé áîëîõ, õàéðöãàí ÷èìýý àðèëíà, àìüñãàë ñóëàðíà. Óóøèã ÷àãíàõàä ä¿íãýíýñýí ñóë õóóðàé õýðæèãí¿¿ðèéí òîî öººðíº. Õýðæèãí¿¿ð íü àìüñãàë ãàðãàëò äýýð èë¿¿ ñîíñîãäîíî. Õ¿÷èëñýí àìüñãàë ãàðãàëòûí ¿åä ä¿íãýíýñýí õóóðàé õýðæèãí¿¿ðèéí òîî, äóó íü òîäîðíî, àìüñãàë àâàëò, ãàðãàëò äýýð õî¸óëàíä íü ñîíñîãäîíî. “×èìýýã¿é óóøèã”-íû õàì øèíæ íèéò ºâ÷òºíèé 1/3 -ä òîõèîëääîã.

• Àìüñãàëûí õàì øèíæ: àìüñãàëûí äóòàãäàë óëàì ã¿íçãèéð÷, àìüñãàëûí òîî 1 ìèíóòàíä 40 õ¿ðòýë, àðüñ øîðîîí ñààðàë ºíãºòýé áîëîõ, àðòåðèéí ãèïîêñåìè, ýäèéí, öóñíû ýðãýëòèéí ãèïåðêàïíè, àìüñãàëûí àöèäîç òîä èëýðíý.

• Ãåìîäèíàìèêèéí õàì øèíæ: òàõèêàðäè (ñóäàñíû ëóãøèëòûí òîî 120-130 õ¿ðòýë), óóøèãíû ãàðàëòàé àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ 220/120 ìì ì.ó.á.èëýð÷ áîëíî. Á¿õ ºâ÷òºíä öî÷ìîã óóøãèí ç¿ðõíèé øèíæ, öóñíû ýðãýëòèéí äóòàãäàë IIÀ - IIÁ (çîãñîíãèøëûí ãåïàòîìåãàëè, äîîä ìº÷äèéí õàâàí) èëýðíý.

• “Ãèïîêñèéí ýíöåôàëîïàòè”-èéí õàì øèíæ: óõààí ñàíàà á¿äãýðýõ, Êåðíèãèéí øèíæ (äàãçíû áóë÷èíãèéí ÷àíãàðàë) ýåðýã, Áàáèíñêèéí øèíæ ãàðàõ

Îíîøëîãîî:


ªâ÷òºíèé çîâèóð, àíàìíåç, áîäèò ¿çëýãýýð îíîøèëæ ÿàðàëòàé àðãà õýìæýý àâíà.

Öóñíû åðºíõèé øèíæèëãýý, êîàãóëîãðàìì, ðåíòãåí øèíæèëãýý, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýã, ç¿ðõíèé ýõî áîëîí áóñàä íýìýëò øèíæèëãýýíèé òóñëàìæòàé îíîøèëíî.




Ýì÷èëãýý

Õºø¿¿í áàãòðààíû ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Ñèìïàòîìèìåòèê ýìèéí òóíã õýòð¿¿ëýí õýðýãëýñýí, ãàæ íºëºº èëýðñýí ¿åä, β

2-àãîíèñò õýðýãëýõýä ¿ð ä¿íã¿é áàéãàà ¿åä

òýäãýýðèéã ýì÷èëãýýíýýñ õàñàõ; ãëþêîêîðòèêîéä õýðýãëýõ, öóñ õàíàõ, õ¿÷èë ø¿ëòèéí òýíöâýð çîõèöóóëàõ, ïëàçìîôåðåç õèéõ; ãóóðñàí õîîëîéí áºãëºðëèéã àðèëãàõ, ãåìîñîðáöè, àìüñãàëûí àïïàðàòàíä îðóóëàõ, àöèäîçûí ýñðýã ýì÷èëãýý, áàðóóí õîâäëûí öî÷ìîã äóòàãäëûã àðèëãàõ (õàâàí õººõ, öóñ øèíãýëýõ, ç¿ðõ äýìæèõ), öóñíû á¿ëýíò áºãëºðëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, õàëäâàðûí ãîëîìòûã ýì÷ëýõ;

Áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýðèéí õºø¿¿í áàãòðààíû I ¿å øàòíû ýì÷èëãýý

Õºø¿¿í áàãòðààíû I ¿å øàòíû ýì÷èëãýý: Ãëþêîêîðòèêîéä ýì÷èëãýý1. Ïðåäíèçîëîíûã 60 ìã 4 öàãèéí çàéòàé õºøèíãº

áàãòðààíààñ ãàðòàë íü õèéõ2. Ïðåäíèçîëîíûã 60 ìã ñóäñààð õèéõ 2-3 öàãèéí òóðøèä ¿ð

ä¿í ºãºõã¿é áîë 90 ìã áîëãîíî. Öààøèä õîîðîíäîõü çàéã óðòàñãàæ áîëíî. Õºøèíãº áàãòðààíààñ ãàðñàíû äàðàà òóíã 20- 30 ìã áîëãîíî.

3. Ïðåäíèçîëîíûã 250 ìã øóóä ýñâýë 2 öàãèéí òóðøèä äóñëààð 250 ìã àâàõààð õèéõ ñòàòóñààñ ãàðòàë õèéõ. Äàðàà íü òóíã 25-- 50% õ¿ðòýë áóóðóóëíà.

Ýóôèëëèí 2,4 % - 5 ìë ñóäñààð õèéõ /ÀÄ õÿíàëò äîð/Øèíãýí þ¿ëýõ: Ãèïîâîëåìèéí øèíæ èëýðâýë ðåîïîëèãëþêèí, çàõûí öóñíû ýðãýëòèéã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð 5 %-èéí ãëþêîç, 0.9%-èéí íàòðè õëîðèäûí óóñìàë ãýõ ìýò. 2.5- 3.5 ë øèíãýí þ¿ëýõ. Øèíãýíèéã ãåïàðèíæóóëñàí áàéäëààð õýðýãëýíý. Ýíý ¿åä øýýñíèé ãàðö 1 öàãò 80 ìë-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.Õ¿÷èëòºðºã÷ ýì÷èëãýý: 30-45%-èéí õ¿÷èëòºðºã÷ õýðýãëýíý. Õýðýâ àìüñãàëûí àðõàã äóòàãäëûí ñóóðèí äýýð ¿¿ññýí áîë 27- 28 %-èéí õ¿÷èëòºðºã÷ õýðýãëýíý. Öýð ãàðàëòûã ñàéæðóóëàõ ýì÷èëãýý: Íàòðè éîäèäûí 10%-èéí óóñìàëûã õîíîãò 10- 30 ìë (60 ìë õ¿ðòýë ), 3 %èéí óóñìàëûã õîîëíû õàëáàãààð 2 öàã òóòàì óóõ, öýýæèíä äîðãèîíò ìàññàæ õèéõÀöèäîçûí ýñðýã: 4%-èéí ñîäûí óóñìàë 150- 200 ìë ñóäñààð õèéíý. Ìåäèàòîð áîäèñûí ÿëãàðàëòûã áóóðóóëàõ çîðèëãîîð êîíòðèêàë, ãîðäîêñ 10 000 íæ 0,9 %èéí íàòðè õëîðèäûí óóñìàëòàé ñóäñààð õèéõ Ãåïàðèí ýì÷èëãýý: Á¿ëýí ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëýõ, öóñíû áàãà ýðãýëòèéã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð õèéíý. Ãåïàðèí õîíîãò 20 000 íæ 6 öàãèéí çàéòàé õèéíý.




Áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýðèéí õºø¿¿í áàãòðààíû II ¿å øàòíû ýì÷èëãýý

Ïðåäíèçîëîíû òóíã 1.5- 3 äàõèí èõýñãýæ ñóäñààð õèéõ 2 öàãèéí äîòîð ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë 30 ìã òóíãààð íýìýõ ¯ð ä¿íòýé áîë 30 bu òóíãààð 1.5- 3 öàãèéí òóðø õèéõ. Ýóôèëëèí, ãåïàðèí, øèíãýí, ñîäûí óóñìàëûã õýðýãëýíý. ¯ð ä¿í ºãºõã¿é áîë ãóóðñàí õîîëîéã óãààõ, àïïàðàòûí àìüñãàëä îðóóëàõ àðãà õýìæýý àâíà. Ìºí øèíæ òýìäýã, ýìãýã æàìûí ýñðýã ýì÷èëãýý õèéíý.Àïïàðàòûí àìüñãàëä çàéëøã¿é îðóóëàõ çààëò: Óõààí ñàíàà õÿìðàõ, ç¿ðõ çîãñîõ, àðèòìèéí õ¿íä õýëáýð; Àïïàðàòûí àìüñãàëä îðóóëæ áîëîõ çààëò: äàâøèíãóé àöèäîç (pH 7,2 áàãà), Pa O

2 äàâøèíãóé áóóðàõ, Pa CO

2 äàâøèíãóé

èõñýõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, õººðëèéí áàéäàëä îðîõ, àìüñãàëûí áóë÷èíãóóä öóöàõ;

Áîäèñûí ñîëèëöîîíû õýëáýðèéí õºø¿¿í áàãòðààíû III ¿å øàòíû ýì÷èëãýý:

ßàðàëòàé àïïàðàòûí àìüñãàëä îðóóëíà. Äóðàíãèéí òóñëàìæòàé ãóóðñàí õîîëîéã óãààíà. Ïðåäíèçîëîíû òóíã öàãò 120 ìã òóí õ¿ðòýë èõýñãýíý. I, II ¿åèéí ýì÷èëãýýã õèéíý. Àöèäîçûí ýñðýã ýì÷èëãýý õèéíý. 2%, 4%èéí ñîäûí óóñìàë ñóäñààð õèéíý. 4 öàã òóòàìä PaO

2, PaCO

2, pH õýìæèõ öóñíû

õèéí øèíæèëãýýã õèéíý.

Àíàôèëàêñèéí õýëáýðèéí õºø¿¿í áàãòðààíû ýì÷èëãýý

0.2- 0.3 ìë àäðåíàëèíû óóñìàëûã 10- 20 ìë íàòðè õëîðèäûí óóñìàëä øèíãýëæ ñóäñààð õèéíý. 15 ìèíóòûí äàðàà ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë 0.1% - 0.5 ìë àäðåíàëèíûã ñóäñààð õèéíý. Èçàäðèí 0.1- 0.5 ìêã/êã òóíã ñóäñààð õèéõÏðåäíèçîëîí 120 ìã ñóäñààð, ¿ðãýëæë¿¿ëýýä 250 ìë ãëþêîçòîé õàìò 1 ìèíóòàíä 40 äóñàë áàéõààð õèéíý. ¯ð ä¿í ºãºõã¿é áîë 90- 120 ìã òóíã äàõèí ñóäñààð õèéíý. Àòðîïèí ñóëüôàò (0.5ìë), 2.4% ýóôèëëèí 10ìë ñóäñààð õèéíý. Àöèäîçûí ýñðýã ýì÷èëãýý: Òàðõèíä õàâàí ¿¿ñýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ ôóðîñåìèä 80 - 120 ìã ûã 40 % 20 -- 40 ìë ãëþêîçòîé õàìò α- àäðåíîáëîêàòîð: äðîïåðèäîë 1- 2 ìë íàòðè õëîðèäèéí óóñìàëòàé ñóäñààð õèéíý.

Àíàôèëàêñè òºñò õºø¿¿í áàãòðààíû ýì÷èëãýý

Àíàôèëàêñèéí õýëáýðèéí ýì÷èëãýýòýé àäèë. Ýìãýã æàìûí ¿¿äíýýñ Ì õîëèíîëèòèê ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýõ. /àòðîïèí ñóëüôàò òàðèàãààð, àòðîâåíò, áåðîäóàë öàöëàãààð/



Documents

Уушигний эмгэг.pdf