Донтох эмгэг.pdf

Äîíòîõ ýìãýã¿¿ä

13_narcology last.indd 669 5/25/2005 4:54:00 PM


670 Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

Óäèðäàìæ áîëîâñðóóëñàí àæëûí õýñãèéí ãèø¿¿ä ;

Ë. Ýðäýíýáàÿð Ñýòãýöèéí ýìãýã - Íàðêîëîãèéí òºâèéí äàðãà, ÝÌß íû äîíòîõ ýìãýãèéí åðºíõèé ìýðãýæèëòýí, Øèíæëýõ óõààíû äîêòîð, Ïðîôåññîð,

Í. Äýìèäìàà Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ñàéí äóðûí ýì÷èëãýýíèé àëáàíû äàðãà,Àíàãààõ óõààíû äîêòîðÊ. Åëåíà Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷,

Àíàãààõ óõààíû ìàãèñòð, Òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷Î. Áÿìáàñ¿ðýí Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí ýì÷Ç. Òóÿà Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷, Àíàãààõ óõààíû ìàãèñòðÃ. Áýðöýöýã Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí àõëàõ çýðãèéí ýì÷Ñ.Ìºíõòóÿà Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí àõëàõ çýðãèéí ýì÷Á. Ï¿ðýâæàðãàë Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷

Ä. Ãàíáàò Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷Ä. ×óëóóíáîëîð Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷Á. Äîðæìàà Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷Ä. Îäîí÷èìýã Ñýòãýöèéí ýìãýã- Íàðêîëîãèéí òºâèéí ýì÷



671Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷èí, ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ

1. ÀÐÕÈÍÛ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ

Òîäîðõîéëîëò Àðõè áîëîí ýòèëèéí ñïèðòèéí òºðëèéí ñîãòóóðóóëàõ óíäààã óäààí õóãàöààíä õýòð¿¿ëýí õîðòîéãîîð õýðýãëýñíèé óëìààñ õ¿íèé ñýòãýö, áèå ìàõáîä óã áîäèñò äàñ÷ óëìààð ò¿¿íèéã çàéëøã¿é õýðýãëýõ õýðýãöýý øààðäëàãà ¿¿ñäýã ýìãýãèéã àðõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã ãýíý.

Øàëòãààí ýìãýã æàì

• Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë • Íèéãìèéí õ¿÷èí ç¿éë • Ñýòãýë ç¿éí õ¿÷èí ç¿éë • Áèîëîãèéí õ¿÷èí ç¿éë • Íåéðîôèçèîëîãèéí ìåõàíèçì • Íåéðîõèìèéí ººð÷ëºëò

Àðõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí àíãèëàë (F10

F10.0 Àðõèíû öî÷ìîã õîðäëîãî F10.00 Õ¿íäðýëã¿é F10.01 Ãýìòýëòýé F10.02 Ýìíýëãèéí õ¿íäðýëòýé F10.03 Äýìèéðýëòýé F10.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F10.05 Êîìòîé F10.06 Òàòàëòòàé F10.07 Ýìãýã ñîãòîëòF10.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF10.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F10.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ F10.21 Òîäîðõîé íºõöºëä òýâ÷èõ øèíæ F10.22 Çºâõºí ýìíýëãèéí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F10.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð òýâ÷èõ F10.24 Èäýâõòýé ¿ã¿éëýõ øèíæ F10.25 Áàéíãà õýðýãëýõ øèíæ F10.26 ¯å ¿å õýðýãëýõ øèíæF10.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F10.30 Õ¿íäðýëã¿é F10.31 ÒàòàëòòàéF10.4 Äýìèéðýë á¿õèé ¿ã¿éëýõ õàì øèíæ F10.40 Òàòàëòã¿é F10.41 ÒàòàëòòàéF10.5 Ñîëèîðëûí ýìãýã F10.50 Øèçîôðåíè òºñò àðõèíû ñîëèî áóþó õýâ øèíæèò áóñ àðõèíû ñîëèî




F10.51 Äýìèéðýë çîíõèëñîí àðõèíû ñîëèî F10.52 Õèé ¿çýãäýë çîíõèëñîí àðõèíû ñîëèî F10.53 Àðõèíû õîëèìîã ñîëèî F10.54 Àðõèíû ñýòãýë ãóòðàë F10.55 Àðõèíû õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F10.56 ÕàâñàðñàíF10.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF10.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F10.70 Ðåìèíèñöåíöè F10.71 Áèå õ¿íèé çàí ¿éëèéí ýìãýã F10.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F10.73 Òýíýãðýë F10.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F10.75 Õîæóó ýõëýõ ñîëèîðîõ ýìãýãF10.8 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿ä F10.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä)

Îíîøëîãîî• Àðõèíû àñóóäàëòàé ýñýõèéã àñóóìæààð èëð¿¿ëýõ• Àðõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã ñóáúåêòèâ, îáúåêòèâ àíàìíåçýýð èëð¿¿ëýõ• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿íýëýõ• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ìýäðýëèéí ¿çëýãýýð ãîëîìòîò áîëîí ýìãýã ººð÷ëºëò¿¿äèéã èëð¿¿ëýõ• Ëàáîðàòîðûí áîëîí áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëò¿¿äèéã èëð¿¿ëýõ Àðõèíû àñóóäàëòàé ýñýõèéã èëð¿¿ëýõ íü• Áàéíãà àðõèäàæ áàéãàà ýñýõèéã îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ áàéäëààð òîãòîîõ• Àðõèäàëòàíä õ¿ðãýñýí øàëòãààíûã òîãòîîõ• Àðõèíä äóðëàõ øèíæ, àðõèíä òàòàãäàõ ÿìàð äóð áàéãààã èëð¿¿ëýõ• Àðõèäàëòûí äàðààõ ýìíýëýã íèéãìèéí õîðò ¿ð äàãàâðûã òîäîðõîéëîõ

Àðõèíû àñóóäàëòàé ýñýõèéã Ìè÷èãàíû ñîðèëîîð èëð¿¿ëýõ

1. Òàíä àðõè óóõàà áîëü¸ ãýñýí ñýòãýãäýë òºðæ áàéñàí óó?2. Òàíû àðõèäàí ñîãòóóðàõ ÿâäëûã õ¿ì¿¿ñ ø¿¿ìæëýõ ¿åä òàíä õàðàìñàõ ñýòãýãäýë òºðäºã ¿¿?3. Òà ººðèéíõºº àðõèäàí ñîãòóóðàõ ÿâäëûã áóðóóòãàæ ¿çäýã ¿¿?4. Òà øàð òàéëàõûí òóëä ºãëºº ºëºí ýëãýí äýýðýý àðõè óóæ áàéñàí óó?




Äýýðõ àñóóëòàíä 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø óäàà ÒÈÉÌ ãýæ õàðèóëñàí òîõèîëäîëä àðõèíû àñóóäàëòàé ãýæ ¿çíý.

Àðõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì, õÿíàëò

Àñóó , Àæèãëà Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí òàëààñ èëðýõ çîâèóðûã àñóóõ

• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ

• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿çýõ , àæèãëàõ

• Õºëðºõ, ñàëãàëàõ, ÷è÷ðýõ, àì õàòàõ, í¿¿ð óëàéõ,áººëæèõ, ñóóëãàõ, ÀÄ èõñýõ, ç¿ðõ ºâäºõ,ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ

• Òîëãîé ºâäºõ, áèåèéí òýíöâýð àëäàãäàõ, òàòàëò èëðýõ

• Óõààí áàëàðòàõ• Àìüñãàë

äàðàíãóéëàãäàõ• Êîìûí áàéäàëä

îðîõ

Àðõè

íû

öî÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F10.0

• Õîðäëîãî òàéëàõ

• Øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Îðøèí ñóóãàà ãàçðûí õàðúÿàëëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø îðøèí ñóóãàà ãàçðûí ñóì, ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøèëæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.

• Àðõè äààõ ÷àäâàð ÿìàð áàéíà âý?

• Àðõèíä òàâèõ õÿíàëò õýð çýðýã âý?

• Øàðòäàã óó? øàðàà àðõèàð òàéëäàã óó?

• Îéã¿éäëèéí ñîãòîëò èëýðäýã ¿¿?

• Àðõèíä òàâèõ õÿíàëò àëäàãäàõ, ñóëðàõ

• Àðõè äààõ ÷àäâàð ººð÷ëºãäºõ

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë èëðýõ

• Ñîãòîëòûí øèíæ ººð÷ëºãäºõ

• Àðõèíä äîíòîõ ýìãýã äóð ¿¿ñýõ

• Áèå õ¿íèé çàí òºðõèéí ººð÷ëºëò èëðýõ

Àðõè

íû

øàë

òãààíò

ýðõø

ýýë

èé

íõà

ì ø

èíæ

F

10.2


• Ìýäðýã ýì÷èëãýý

• Ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý

• Áàòæóóëàõ ýì÷èëãýý

Àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ ýì÷èëíý.Ýì÷èéí õÿíàëòàíä 3 æèë ýì÷ë¿¿ëíý.




• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãàà àðõè óóõàà òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ

• Îëîí õîíîã àðõè óóæ áàéãààä ãýíýò çîãñîîõîä ãàð ñàëãàëàõ, õýë ÷è÷èðõèéëýõ, çîâõè òàòãàâíàõ, äîòîð ýâã¿éðýõ, áººëæèõ çýðýã øèíæ¿¿ä

• Õºëðºõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ÀÄ èõñýõ, áèå òàâã¿éòýõ

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëò¿¿ä áîãèíî õóãàöààãààð èëðýõ

• Äýýðõ øèíæ¿¿ä 2-5 õîíîã ¿ðãýëæëýíý. À

ðõè

íû

øàë

òãàà

íò

¿ã¿é

ëýõ

áà

éä

àë

F

10

.3

• Õîðäëîãî òàéëàõ• Øàðòàëò òàéëàõ

Îðøèí ñóóãàà ãàçðûí õàðüÿàëëûí äàãóó àääèêòîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãààã àñóóõ


• Çîâèóðóóä õýçýý ¿¿ñ÷ õýä õîíîã ¿ðãýëæèëæ áàéãààã òîäðóóëàõ

• Øàðòàëòûí øèíæ¿¿ä

• Õèé ¿çýãäýë äýìèéðë¿¿ä

• Ñýòãýë õºäëºëèéí ººð÷ëºëò¿¿ä

• Õýñýã÷èëñýí îéã¿éäýë

• Ñýòãýö õºäºëãººíèé äîãøðîë

• Óõààí áàëàðòàõ• Äýýðõ øèíæ¿¿ä

àðõè óóõàà òýâ÷ñýíýýñ 8-96 öàãèéí õîîðîíä ¿¿ñýýä 2-3 õîíîã ¿ðãýëæèëíý.

Äýì

èé

ðýë

á¿õ

èé

¿ã¿

éë

ýõõà

ì ø

èíæ

F

10.4


• Øàðòàëò òàéëàõ

• Èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Ñýòãýö íàðêîëîãèéí ýìíýëýãò ýì÷ ýìíýëãèéí àæèëòàíû õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø õàðüÿàëëûí àääèêòîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëò¿¿ä õýð óäààí ¿ðãýëæèëæ áàéãààã òîäðóóëàõ

• Âåãåòàòèâ ìýäðýëèéí ººð÷ëºëò¿¿ä

• Íîéðíû ººð÷ëºëò• Õèé ¿çýãäýë

äýìèéðëèéí õàì øèíæ¿¿ä

• Óõààí áàëàðòàõ• Ñýòãýöèéí ¿éë

àæèëëàãààíû íýãäìýë áàéäàë àëäàãäàõ

• Ñýòãýõ¿éí ¿éëäëèéí ÷àäâàðóä áóóðàõ

• Äýýðõ øèíæ¿¿ä óäààí õóãàöààãààð èëýð÷ áîëíî. À

ðõè

íû

øàë

òãààíò

ñîë

èîðë

ûí ý

ìãý

ã F

10.5


• Àðõèíû ñîëèîðëûã ýì÷ëýõ ºâºðìºö ýì÷èëãýý

Ñýòãýöèéí ýìíýëýãò ýì÷ ýìíýëãèéí àæèëòàíû õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý. Ñîëèîðëûí áàéäàë àðèëìàãö õàðüÿàëëûí ñýòãýö íàðêîëîãèéí ýì÷ õÿíàëòàíä àâ÷ ýì÷èëæ õºäºëìºð çîõèöóóëàëò õèéíý.




• Õýð óäààí àðõè óóñíûã àñóóõ


• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿çýõ

• Ìýäðýëèéí ¿çëýã õèéõ

• Îéã¿éäëûí õàì øèíæ

• Îëîí ìýäðýëèéí ¿ðýâñë¿¿ä

• Ìýäðýëèéí ãîëîìòîò îðãàíèê ººð÷ëºëò¿¿ä

• Áèåèéí òàëààñ äîòîð ýðõòýíèé ººð÷ëºëò¿¿ä

Àðõè

íû

øàë

òãà

àíò

îé

ã¿é

äë

ûí

ýìãý

ã F

10

.6

• Õîðäëîãî òàéëàõ• Àðõèíû ýíöåôàëîïàòè ºâ÷íèé ºâºðìºö ýì÷èëãýý

Ñýòãýöèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ñýòãýöèéí ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø ñýòãýö íàðêîëîãèéí ýì÷ õÿíàæ õºäºëìºð çîõèöóóëíà.

ßëãàí îíîøëîãîî

Àðõè õýòð¿¿ëýí õýðýãëýã÷äèéã àðõèíä äîíòîõ ºâ÷íººñ ÿëãàí îíîøëîõ øàëãóóð

Àðõè õýòð¿¿ëýí õýðýãëýã÷èä Àðõèíä äîíòîõ ºâ÷èí

ßìàð íýã áîäèò øàëòãààíû óëìààñ àðõè óóíà.

Àðõè óóõã¿é õýä õîíîñíîî ãýíýò àðõè óóìààð ñàíàãääàã

Àðõè óóæ ýõýëñýíèé äàðàà äàõèí íýìæ óóõ õ¿ñýë òºðäºã áîëîâ÷ ººðò íü ÷óõàë àæèë áàéâàë àðõè óóõàà áîëüæ ÷àäíà

Àðõè óóæ ýõýëñýíèé äàðàà äàõèí íýìæ óóí ººðò ÷óõàë àæëàà îðõèí ñîãòîòëîî óóíà. Õýä õîíîãîîð óóæ ñîãòóóðíà.

Àðõè óóõã¿é ãýæ áîäâîë ñýòãýëýý áàðüæ àðõè õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäíà.

Àðõè óóõã¿é ÷ ãýñýí ñýòãýëýý áàðüæ ÷àäàõã¿é àðõè îëäâîë óóíà.

Èõýýð àðõè óóñàí áîë õºíãºí õýëáýðèéí øàðòàõ øèíæ èëýðíý. Øàðàà àðõèàð òàéëàõã¿é.

Àðõè óóñíû äàðàà øàðòàíà. Øàðàà çààâàë àðõèàð òàéëíà.

Èõýýð àðõè óóâàë èõýâ÷ëýí õîðäëîãûí øèíæ ºã÷ áººëæèíº.

Õè÷íýýí àðõè óóñàí ÷ áººëæèõã¿é.

Àìàðõàí ñîãòîõã¿é àðõèíû äààö ñàéí áàéíà.

Àìàðõàí ñîãòäîã.

Èõ ñîãòâîë ¿å ¿å óõààí àëäàíà.Ãýõäýý çàðèì áîëñîí ç¿éëèéã ýðãýí ñàíàíà.

Ñîãòóó ¿åäýý ººðèéí ýðõã¿é óõààí àëäàíà.Þó áîëæ áàéãàà, õààíà õýíòýé áàéñíàà ìýäýõã¿é.




Ýì÷èëãýý

Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý• Õîäîîä óãààõ • Áººëæ¿¿ëýõ• Òóóëãàõ: Ìàãíèéí ñóëüôàòûí 30 ãð íóíòàãèéã øèëýí àÿãàíû òàë îð÷èì

õýìæýýòýé óñàíä óóñãààä óóëãàíà.• Õºëºðãºõ:¯¿íèé òóëä àöåòèë ñàëèöèëûí õ¿÷ëèéí 0,5ãð øàõìàëûã

2 øèðõýãýýð ºäºðò 2 óäàà 1-2 õîíîã õîîëíû äàðàà óóëãàíà. Õºíæëººð íü áèò¿¿ õó÷èæ õºëñèéã íü ñýâýëã¿é õºëºðãºíº

• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóäûã õýðýãëýõ. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%- èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 3ìë-ýýð 5 õîíîã áóë÷èíä, ïèðèäîêñèí ãèäðîõëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 2-4ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí 5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5-10ìë-ýýð ãëþêîçèéí 40%-èéí 10ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñààð 5 õîíîã, íèêîòèíû õ¿÷ëèéí 1%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.

• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿äèéã õýðýãëýõ. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèõ, óóõààð áîë ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã õýðýãëýíý.

• Õîðäëîãî òàéëàõ øèíãýí¿¿äèéã õýðýãëýõ. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà 3-4 õîíîã ñóäñàíä äóñëààð õèéíý.

• Òèîëûí áýëäìýëèéã õýðýãëýõ. Íàòðèéí òèîñóëüôàòûí 30%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 10 ìë-ýýð ãëþêîçûí 40%-èéí 10 ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñàíä 5 õîíîã òàðüæ õýðýãëýíý.

• Õ¿íä õóðö õîðäëîãûí ¿åä àíàëåïòèê¿¿äèéí õîëèìîã óóñìàëóóäûã õýðýãëýõ: 0,5%-èéí 10ìë áåìåãðèäèéí óóñìàë, 10%-èéí 1ìë êîðàçîëûí óóñìàë, 20%-èéí 1ìë êîôåéíû óóñìàë, 40%-èéí 17ìë ãëþêîçûí óóñìàë á¿ãä 30 ìë óóñìàë áºãººä âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà.

Øàðòàëò òàéëàõ ýì÷èëãýý• Áåíçîäèàçåïèí¿¿äèéí á¿ëãèéí ýì¿¿ä õýðýãëýõ. Ýëåíèóì 25-50ìã

òóíãààð 6 öàãèéí çàéòàé 3-5 õîíîã óóõ, äèàçåïàì 50-100ìã òóíãààð 4-6 öàãèéí çàéòàé 7 õîíîã óóæ õýðýãëýíý.

• Àïîìîðôèíûã 0.1-0.2 òóíãààð 21-28 õîíîã áººëæèëò ¿¿ñãýõ òóíãààð õýðýãëýíý.

• Íàòðèéí òèîñóëüôàò 30% 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 15-20 ìë-ýýð ñóäñàíä ºäºðò íýã óäàà íèéò 10-15 óäàà òàðèíà.Ñóëüôîçèí 1% 1ìë òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2-6 ìë õ¿ðòýë óóñìàëûã áóë÷èíä 37-38 ãðàäóñ õ¿ðòýë 36 öàã òàðüæ õàëóóðóóëíà..




Ìýäðýã ýì÷èëãýýÌåòðîíèäàçîë 0.25ãð øàõìàëûã ºäºðò 2-3 óäàà 12- 24 øàõìàëûã óóõ. Ôóðîçèëèäîí 00.5-00.75ãð øàõìàëûã ºäºðò 2-3 óäàà 10 õîíîã óóæ õýðýãëýíý. Àðõèíä õàðøèë ¿¿ñãýõ ýì¿¿äýýñ: Äèñóëüôèðàì 500ìã øàõìàëûã ºäºðò1/2-1 øèðõýãýýð 20-30 õîíîã òóõàéí ºâ÷òºíä ñõåìýýð õýðýãëýíý.Ìºí ýñïåðàëèéã àðüñàí äîð ñóóëãàö õýëáýðýýð òàâüæ õýðýãëýíý.Àðõèíä õàðøèë ¿¿ñãýõ ýìèéí õàðøëàõ çààëò: • 60-ààñ äýýø íàñíû àðõèíä äîíòîõ ºâ÷òºí • ç¿ðõ ñóäàñíû õóðö àðõàã ºâ÷íèé óëìààñ ýýíýãøèëýý àëäñàí ºâ÷òýé

àðõèíä äîíòîõ ºâ÷òºí • Áººðíèé õóðö, àðõàã äóòàãäàëòàé ºâ÷òºí • ×èõðèéí øèæèíòýé ºâ÷òºí • Óóøèãíû ñ¿ðüåýãèéí èäýâõæëèéí ¿åä • Çàðèì ñîëèîðîëòîé ºâ÷òºí • Ýëýãíèé õàòóóðëûí ¿åä• Æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä• Ñ¿¿ëèéí 24 öàãèéí äîòîð àðõè áîëîí ñîãòóóðóóëàõ óíäààã õýðýãëýñýí

¿åä

Øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðüæ õýðýãëýíý. Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25ìã-ààð ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóæ õýðýãëýíý. Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý.

Ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý Àðõèíä äîíòîõ ºâ÷íèé ¿åä õèéãäýõ ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýýã”Ìèííåñîòà” çàãâàðààð õèéíý. Ýì÷èëãýý íü áàéíãûí øàòàëñàí òàñðàëòã¿éãýýð ºâ÷òºíä õèéãäýõ øààðäëàãàòàé. Óã ýì÷èëãýýã íàðêîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæèë ýçýìøñýí ýì÷ 4-6 äîëîî õîíîãèéí õºòºëáºðèéí äàãóó ýì÷èëíý. Ýíý ýì÷èëãýý íü àðõè õýòð¿¿ëýí õýðýãëýæ áàéñàí àõóé àìüäðàëûã íü çàñàõ, àðõè õýðýãëýäýãã¿é àõóé àìüäðàëä ñóðãàõ, ýð¿¿ë ìýíä ñýòãýë ç¿é, îþóíû ÷àäàâõèéã äàé÷ëàõàä òóñòàé 8-12 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé õèéãääýã á¿ëãèéí ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý þì.

À. Ñóðãàëòûí á¿ëýã : Ýíý á¿ëãèéã 8-12 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð äàâàà ãàðèãààñ áààñàí ãàðèã á¿ð 2 öàãèéí õºòºëáºðèéí äàãóó íàðêîëîãèéí ýì÷ óäèðäàí ÿâóóëíà.

Á. ¯éë àæèëëàãààíû á¿ëýã : Òóñãàé ñóðãàëò ä¿¿ðãýñýí ýì÷, ñýòãýë ç¿é÷




óäèðäàí ÿâóóëíà. 7 õîíîãò 5 óäàà 1 öàãèéí õóãàöààòàé 6-10 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé çîõèîí áàéãóóëíà.

Â. Òóñëàõ á¿ëýã : Ìýðãýæëèéí áóñ áóþó ò¿¿íèé á¿ëãèéí õýí íýã íü óäèðäàí 7 õîíîãò 1-2 óäàà 1 öàãèéí õóãàöààòàé çîõèîí áàéãóóëíà.

Ã. Ãýð á¿ëèéí á¿ëýã : Íàðêîëîãèéí ýì÷ 7 õîíîãò 1 óäàà çîõèîí ÿâóóëíà.Ä. Ãàíöààð÷èëñàí óóëçàëò : íàðêîëîãèéí ýì÷ ºâ÷òºí òóñ á¿ðòýé 7 õîíîãò

2 óäàà 30 ìèíóò óóëçàæ ÿðèëöäàã ãàíöààð÷èëñàí ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý þì.

Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ñýòãýë ñàíààíû ò¿ãø¿¿ð ãóòðàëûã ñàéí ýì÷èëæ íèéãýì ñýòãýöèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ íü äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõýä ÷óõàë íºëººòýé.Äàõèëòûã áàãàñãàäàã ýì¿¿äèéã õýðýãëýæ áîëíî. Àêàìïðîñàòå 330ìã øàõìàëûã ºäºðò 3 óäàà10 õîíîã, íàëòðåêñîí 50 ìã øàõìàëûã ºäºðò íýã óäàà10 õîíîã, äèñóëüôèðàìûã 500ìã øàõìàëûã ºäºðò íýã óäàà 20-30 õîíîã õýðýãëýæ áîëíî.

Áàòæóóëàõ ýì÷èëãýý, õÿíàëò Õàðúÿàëëûí äàãóó ºðõ, ñóìûí ýì÷ àðõèíû àñóóäàëòàé ýñýõèéã òîäðóóëæ ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ÿâóóëæ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà. Àðõèíààñ ãàðãàõ ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 3 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé

ªâ÷òºí ò¿¿íèé ãýð á¿ëä ºãºõ ìýäýýëýë

• Àðõèíä äîíòîõ ºâ÷èí áîë õîðò çóðøèë áèø áèîëîãè, íèéãýì, ñýòãýë ç¿éí ìàø îëîí òîîíû íîöòîé ¿ð äàãàâàðò õ¿ðãýäýã ñýòãýöèéí ºâ÷èí þì.

• Àðõè õýðýãëýõýý çîãñîîõ áóþó áàãàñãàõ íü áèå ñýòãýöèéí ýð¿¿ë ìýíäýä àøèãòàé òºäèéã¿é áàñ ãýð á¿ë, íèéãìèéí àìüäðàëä ýåðýã íºëºº ¿ç¿¿ëíý.

• Àðõèíä äîíòîõ ºâ÷èí äàõèõ íü åðäèéí ¿çýãäýë þì. Õýäèé òèéì áîëîâ÷ àðõèíààñ ãàðàõ ãýæ òýâ÷ýýðòýé îðîëäîõ íü çîõèõ ¿ð ä¿íä õ¿ðíý.

• Æèðýìñýí ¿åä àðõè õýðýãëýõ íü áóþó ñîãòóóäàà ¿ð òîãòîîõ íü àðõèíû øàëòãààíò ¿ð õºâðºëèéí ýìãýã õýìýýí ºâ÷èí ¿¿ñãýíý.

• Ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýýã ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð õèéëãýõ íü ýäãýðýëò áîëîí äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ õàìãèéí ãîë íºëºº ¿ç¿¿ëíý.

• ªâ÷òºíä ýì÷èëãýý õèéõ ÿâöàä áîëîí äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõýä ãýð á¿ëèéí òóñëàìæ äýìæëýã îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãà õàìò îëíû òóñëàìæ øààðäëàãàòàé áàéäàã.




ªâ÷òºí ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéõýíä ºãºõ çºâëºãºº.

2. ÎÏÈÎÈÄÓÓÄÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ̄ ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ (F 11)

Òîäîðõîéëîëò Îïèîèäûã ýìíýëãèéí áóñ çààëòààð óäààí õóãàöààíä õýðýãëýæ òóõàéí õ¿í îïèîèäîä ýìãýã áàéäëààð äàñ÷ áèå ìàõáîäü ñýòãýö ìýäðýëèéí òîãòîëöîî çàí ¿éë ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é ¿ã¿éëýõ øèíæ èëýðäýã ýìãýãèéã Îïèîèäóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã õýìýýí òîäîðõîéëíî. Îïèóì áîëîí íàìóó öýöãèéí ñ¿ðëèéã áàñ òýäíýýñ ÿëãàæ àâñàí á¿õ íàðêîòèê àëêàëîèäóóäûã òýð÷ëýí ìîðôèí òºñò ¿éë÷ëýë á¿õèé íèéëýã áýëäìýë¿¿äèéã õóðààíãóéëàí îïèîèä õýìýýõ íýð òîìú¸îãîîð èëýðõèéëäýã.

Øàëòãààí • Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë • Ìèêðî áîëîí ìàêðîñîöèóìûí íºëººëºë • Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã • Ñýòãýëç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã • ªâ÷èí íàìäààõ øààðäëàãà • Ñýòãýëèéí õÿìðàëûã òàéëàõ äàñàí çîõèöîë ìóó

Àðõè óóõàà çîãñîîæ áóé ºâ÷òºíä• Àðõè õýðýãëýõýý çîãñîîõ ºäðèéã òîâëîõ • ªíäºð ýðñäýë á¿õèé òîõèîëäëûã äàâàí òóóëàõ çàéëñõèéõ àðãà çàìûã

ÿðèëöàõ.• Àðõèíààñ çàéëñõèéõ òóñãàé òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ • Àðõè õýðýãëýäýã íàéç íºõºääºº àâòàãäàõã¿é áàéõ • Àðõèíààñ ãàðàõàä íü òóñàëæ ÷àäàõ íàéç íºõºä, ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äèéã

ºâ÷òºíä îéðòóóëàõ• Ò¿¿íèéã çýìëýæ, àä ¿çýæ, ø¿¿ìæèëæ áîëîõã¿é • Àðõèíààñ øàëòãààëæ ¿¿ñýõ íèéãýì, ñýòãýë ç¿é, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã

òîäîðõîéëîõÀðõèíä äàõèí îðñîí ºâ÷òºíä:

• Àìæèëò á¿ðèéã èëð¿¿ëýí ñàéøààõ • Äàõèëòàíä õ¿ðãýñýí íºõöºë, øàëòãààíûã ÿðèëöàõ • Äàõèëò ºãñºí ¿åä çàéëøã¿é äàõèí ýì÷ë¿¿ëýõ• ªâ÷òºí ãýðòýý áàéõ, àìáóëàòîðèîð áîëîí ñòàöèîíàðò ýì÷ëýãäýõ ÿâöäàà

íèéãìèéí ðåàáèëèòàöèä õàìðàãäàõ íü ÷óõàë ãýäãèéã òàéëáàðëàæ ºãºõ • ªºðòºº òóñëàõ áàéãóóëëàãóóäòàé, äýìæèõ á¿ëãèéí öóãëààíä õàìðàãäàí,

õàìòðàí àæèëëàõ íü èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé ãýäãèéã òàéëáàðëàæ ºãºõ.




Àíãèëàë F 11.0 Îïèîèäûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F11.00 Õ¿íäðýëã¿é F11.01 Ãýìòýëòýé F11.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëòýé F11.03 Äýìèéðýëòýé F11.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F11.05 Êîìòîé F11.06 ÒàòàëòòàéF11.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF11.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F11.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F11.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F11.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F11.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ë òýâ÷èõ F11.24 Îäîîãîîð îïèîèäûã õýðýãëýæ áàéãàà F11.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF11.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F11.30 Õ¿íäðýëã¿é F11.31 ÒàòàëòòàéF11.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F11.40 Òàòàëòã¿é F11.41 ÒàòàëòòàéF11.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F11.50 Øèçîôðåíè òºñò F11.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F11.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F11.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F11.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F11.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F11.56 ÕàâñàðñàíF11.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF11.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F11.70 ÐåìèíèñöåíöèF11.71Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F11.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F11.73 ÒýíýãðýëF11.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F11.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF11.8 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF11.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä




Ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä

Îïèîèäóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì. ¯¿íä:

1. Õ¿í îïèîèäûí õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ, òýñâýðëýõ ÷àäâàðàà àëääàã.2. ªºðòºº ÿìàð÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ” áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã.3. Îïèîèäóóäûí íºëººãººð áèå ìàõ áîäü õÿìðàí äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã

õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Îïèîèäóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Îíîøëîãîî• Îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ àíàìíåçýýð îïèîèäûí òºðëèéí áîäèñûã

õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ?• Áîäèò ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ëàáîðàòîðûí áîëîí áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð èëýðñýí ººð÷ëºëòèéã

òîäîðõîéëîõ

Îïèîèäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéíýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó , Àæèãëà Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà



• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿çýõ, àæèãëàõ

Îïèîèäóóäûí òóíã õýòð¿¿ëýí õýðýãëýõýä õîðäîæ, óõààí àëäàõ áóþó êîìä îðîõ, óõààí íîéðìîãëîí áàëàðòàõ, àìüñãàëàëò òàñàëäàõ, öóñíû äàðàëò áóóðàõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, àíõààðàë ñóëðàõ, þì áîäîõ ñýòãýõ ÷àäâàð áóóðàõ, íîéðìîãëîõ, õýë ÿðèà ººð÷ëºãäºõ, õ¿¿õýí õàðàà íàðèéñàõ, áèåèéí òåìïåðàòóð áóóðàõ, àðüñ õóðàéøèõ, àðüñ öàéõ øèíæ¿¿ä èëýðíý.

Îïè

îè

äû

í ø

àë

òãààíò

öî÷ì

îã

õîð

äë

îãî

F

11.0



Îðøèí ñóóãàà ãàçðûí õàðúÿàëàëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø îðøèí ñóóãàà ãàçðûí ñóì, ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøèëæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.




• Îïèîäûí äààõ ÷àäâàð ÿìàð áàéíà âý?

• Óã áîäèñò õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàð õýð çýðýã áàéãààã àñóóõ

• Îïèîèäûí õ¿÷òýé õÿíàëòã¿é õýðýãëýý

• ¯ã¿éëýõ áàéäàë, äààö èõñýíý

• Õîðòîé áàéëàà ÷ òýâ÷èõã¿é õýðýãëýñýýð áàéõ äóð ¿¿ñíý

• ìýäðýëèéí òàëààñ ïàðàñèìïàòèê (âàãóñ) ìýäðýëèéí õººðëèéí øèíæ¿¿ä òîä èëýðíý

• Õ¿¿õýí õàðàà íàðèéñíà

• Çàõûí ìýäðýëèéí ñààæèëò ¿¿ñíý

• Õ¿ðýëöýõ ìýäðýìæ áóóð÷, Ñýòãýë ñàíàà òàâã¿éòíý

• ªòãºí õàòíà• Ýëýãíèé ¿éë

àæèëëàãàà àëäàãäàíà

• Äîòîð ìóõàéðàõ, áººëæèñ öóòãàõ

• Í¿äíèé ºðºâñºë ¿¿ñíý

• Í¿¿ð ñýëõðýýòíý• Öóñíû äàðàëò

áóóðíà, ñóäàñíû õ¿÷äýë ñóëàð÷, ò¿¿íèé öîõèëò óäààøèðíà

• Áàãòðàà òºñò áàéäàë ¿¿ñíý

• Ðåôëåêñ¿¿ä áóóðíà• Àðüñ õóóðàéøèíà,

àðüñíû ºíãº øàð òóÿòàé áîëîõ, òàðèàíû ìºð¿¿ä àðüñàíä òîä èëýðíý

• Áýëãèéí äóð ñîíèðõîë õ¿ðýõã¿é áîëæ áýëãèéí ÷àëõ áóóðíà

• Ñàðûí òýìäýã çîãñîíî

•Áèå õ¿íèé äîðîéòîë èëýðíý

Îïè

îè

äû

í ø

àë

òãààíò

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

11.2


• Îðëóóëàõ ýì÷èëãýý

• Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý



Àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ ýì÷èëíý.Ýì÷èéí õÿíàëòàíä 3 æèë ýì÷ë¿¿ëíý.




• Ñýòãýë çîðèãã¿éäëèéí õàìøèíæ àæèãëàãäàíà, èäýâõã¿é áîëíî.

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãàà óã áîäèñûã òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ?

• ¯ã¿éëýõ õàì øèíæèéí ýõëýë áà ÿâö íü õóãàöààíû õóâüä ñ¿¿ëèéí òóíã õýðýãëýñíèé 3-6 öàãèéí äàðàà íü ãàð÷ èðæ áà 10 õîíîã õ¿ðòýë èëýð÷ áîëäîã, çàðèì ¿åä 1,5-2 ñàð õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëäýã. ¯ã¿éëýë óíàëò òàòàëòààð áà äýìèéðëýýð õ¿íäýð÷ áîëíî.

• Ýíý ¿åä ñèìïàòèê ìýäðýëèéí õººðºë äàâàìãàéëñàí øèíæ òýìäã¿¿ä èëýðíý.

• Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñíº.

• Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøèðíî, õºëºðíº, ñàëãàëàõ, ÷è÷ðýõ

• Áºëæèñ öóòãàíà, õîäîîäíû ø¿¿ñíèé õ¿÷èëëýã ÷àíàð èõñýíý

• Ãýäýñ áàçàëæ ºâäºíº, ñóóëãàíà

• ßñ áóë÷èí ÿíãèíàæ ºâäºíº

• ×èõ øóóãèíà, íàéòààíà, ýâøýýíý

• Öóñàí äàõü ñàõàðûí õýìæýý èõñýíý

• Ñýòãýëýýð óíàæ, àìèà õîðëîõ îðîëäëîãî õèéíý, àìèà õîðëîæ ìýäíý.

• Áóõèìäàæ, ò¿ãø¿¿ðëýæ, õèëýãíýõ äîãøèðîõ òîõèîëäîë ãàðíà.

• ªâ÷òºí îïèîèäûã õýðýãëýõ õ¿÷òýé õ¿ñýëòýé áàéíà

• Òàéâàí áóñ• Ñýòãýë ãóòðàë• Íîéðã¿éäýë

Îïè

îè

äû

í ø

àë

òãààíò

øàë

òãààíò

¿ã¿é

ëýõ

áàé

äàë

F11.3



• Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ






Øèíæèëãýý Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð îïèàòûã èëð¿¿ëýõ, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä îïèîèäûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà, áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóä ººð÷ëºãäñºí, íàëîêñîíû ñîðèëûã õýðýãëýõ.

Ýì÷èëãýý Îïèîèäûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãûí ýì÷èëãýý Õ¿íäýýð õîðäñîí ¿åä áóþó êîìä îðñîí ¿åä àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàæ áóþó àìüñãàë òàñàëäñààð, ýöýñò íü ºâ÷òºí íàñ íºãöºõ àþóëòàé ó÷èð ñýõýýí àìüäðóóëàõ ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé õèéíý. Èéì áàéäàëòàé îïèîèäóóäûí àíòàãîíèñòóóäààñ ÿàðàëòàé õýðýãëýíý.

Îïèîèäóóäûí àíòàãîíèñòóóäûí ýì÷èëãýý Íàëîðôèíààð ýì÷ëýõ 0,5% -èéí 1-2 ìë íàëîðôèíû óóñìàëûã âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. Áèå õèéãýýä ñýòãýöèéí áàéäàë çàñðàõã¿é áàéâàë íàëîðôèíûã 10-15 ìèíóòûí çàâñàðëàãàòàéãààð 3-7 óäàà õýðýãëýæ áîëíî. Åðºíõèé òóí íü íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 0,004 ãð áóþó 0,5% -èéí 8 ìë óóñìàëààñ õýòýð÷ ¿ë áîëíî.Íàëîêñèíààð ýì÷ëýõ. Íàëîêñèíèéã ýõíèé 30-45 ìèíóòàíä 0,4 ìã-ààñ 4-5 óäàà âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. Ò¿¿íèéã 0,4 ìã-ààð 2-3 ìèíóòûí çàéòàé 2-3 óäàà âåíèéí ñóäñàíä òàðèõàä óõààí îðîõã¿é àìüñãàëàëò ñàéæðàõã¿é áàéäàë õ¿íä õýâýýð ¿ðãýëæèëñýýð áàéâàë îïèîèäûí áóñàä øàëòãààíò õîðäëîãî áàéõûã ¿ã¿éñãýõã¿é. Íàëîêñèí ìàø áîãèíî õóãàöààãààð ¿éë÷ëýõ ó÷èð ºâ÷òºí äàõèí êîìä îðæ áîëçîøã¿é. Èéìä ºâ÷òºíèé áàéäëûã 24 öàãèéí òóðø õÿíàæ àæèãëàõ õýðýãòýé.

Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé

òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 3ìë-ýýð 5 õîíîã áóë÷èíä, ïèðèäîêñèí ãèäðîõëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 2-4ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí 5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5-10ìë-ýýð ãëþêîçèéí 40%-èéí 10ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñààð 5 õîíîã, íèêîòèíû õ¿÷ëèéí 1%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.

• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿ä. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèõ, óóõààð áîë ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã õýðýãëýíý.

• Õîðäëîãî òàéëàõ. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã ñóäñàíä 1 ìèíóòàíä 16 äóñëààð õèéíý.

• ªâ÷èí íàìäààõ. Àíàëüãèí 500 ìã-ààð ºäºðò 1-3 óäàà, àöåòèëñàëèöèëûí




õ¿÷èë 500 ìã-ààð ºäºðò 3-4 óäàà, ¿å ìº÷íèé ºâäºëòèéí ¿åä èáóïðîôåí 200 ìã-ààð ºäºðò 3-4 óäàà. Ýíý ýì÷èëãýýí¿¿äèéã 5-7 õîíîã õèéíý.

• Õîðûí åðºíäºã. Àòðîïèí ñóëüôàòûã 0,1% -èéí 1 ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2 öàãèéí çàéòàé 3-4 óäàà àðüñàí äîð òàðèíà.

• Õ¿÷èëòºðºã÷ººð àìüñãàëóóëíà.• Ëîáåëèíûã 0,3-0,5 ìë 1% óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð 1-25 ìèíóòàíä

õèéíý àìüñãàëûí äóòàãäàë àðèëàõã¿é áàéâààñ õèéìýë àìüñãàë õèéíý.• Õîäîîäûã 0,5%-èéí òàíèíû óóñìàëààð áóþó 0,02-0,1% -èéí êàëèÿ

ïåðìàíãàíàòûí óóñìàëààð óãààíà.• Øýýñèéã øýýëã¿¿ðýýð àâàõ.• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä 2,5% àìèíàçèíû 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí

áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã, ýñâýë 2,5% òèçåðöèíû 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.

Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25-50ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40 ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóíà.

Îðëóóëàõ ýì÷èëãýý Ìåòàäîíûã ýõíèé 2 õîíîã 30-40 ìã-ààð ºäºðò íýã óäàà, äàðààãèéí 2 ºäðèéí òóðø 50-80 ìã-ààð ºäºðò õýðýãëýíý Áàéíãà ýì÷èéí õÿíàëòàíä áàéæ õýðýãëýíý. ªäºð áîëãîí ýì÷ýýñ ýìèéã àâíà. Ìåòàäîíûã õýðýãëýñíýýð ºâ÷òíèé äóíä ãýìò õýðýãò ºðòºõ ìàãàäëàë áóóðäàã áîëîí ñóäàñ òàðèàãààð äàìæäàã õàëäâàðûã áàãàñãàíà. (ÕÄÕÂ, âèðóñò ãåïàòèò ãýõ ìýò)

Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëãî íü äàõèí îïèîèäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, îïèîèäûã äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ.

• ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ• ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ• ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ• çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ• ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë• äýìæèõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ /íýð õàÿãã¿é ìàíñóóðàã÷èä áóþó NA

Õÿíàëò Îïèîèäûí õýðýãëýýã ºðõ, ñóìûí ýì÷ èëð¿¿ëæ, ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò øèëæ¿¿ëíý.Íàðêîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ ñòàöèîíàðò áîëîí àìáóëàòîðèéí íºõöºëä ýì÷èëíý. Äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ ñýòãýë çàñëûí äýìæèõ á¿ëýãò ºâ÷òºí ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð õàìðàãäàæ áîëíî.




3. ÊÀÍÍÀÁÈÍÎÉÄÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F12

Òîäîðõîéëîëò Äîíòîõ ýìãýã ñóäëàëä á¿õ òºðëèéí îëñíû óðãàìëûã êàííàáèñûí óðãàìàë ãýæ íýðëýäýã.Ýíýòõýãèéí êàííàáèñ õàìãèéí õ¿÷òýé ìàíñóóðóóëàõ ¿éë÷èëãýýòýé. Ìîíãîëûíõ ìàíñóóðóóëàõ ¿éë÷èëãýý íü õàðüöàíãóé áàãà áàéäàã.Ýíýõ¿¿ îëñíû óðãàìëààñ 400 îð÷èì ìàíñóóðóóëàõ ¿éë÷èëãýýòýé áîäèñ ãàðãàæ àâààä áàéíà. Ýäãýýð íü òóñ á¿ðäýý êàííàáèíîéä áîäèñûã àãóóëäàã.

Øàëòãààí • Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë• Ìèêðî áîëîí ìàêðîñîöèóìûí íºëººëºë• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýë ç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã• Ñýòãýëèéí õÿìðàëûã òàéëàõ , äàñàí çîõèöîëò ìóó

Àíãèëàë F 12.0 Êàííàáèíîéäûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F12.00 Õ¿íäðýëã¿é F12.01 Ãýìòýëòýé F12.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëòýé F12.03 Äýìèéðýëòýé F12.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F12.05 Êîìòîé F12.06 ÒàòàëòòàéF12.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF12.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F12.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F12.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F12.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F12.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ë òýâ÷èõ F12.24 Îäîîãîîð îïèîèäûã õýðýãëýæ áàéãàà F12.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF12.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F12.30 Õ¿íäðýëã¿é F12.31 ÒàòàëòòàéF12.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F12.40 Òàòàëòã¿é F12.41 ÒàòàëòòàéF12.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F12.50 Øèçîôðåíè òºñò




F12.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F12.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F12.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F12.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F12.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F12.56 ÕàâñàðñàíF12.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF12.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F12.70 Ðåìèíèñöåíöè F12.71 Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F12.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F12.73 Òýíýãðýë F12.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F12.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF12.8 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF12.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä

Êàííàáèíîéäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí

ýìãýãèéí ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä

• Êàííàáèñûí õ¿÷òýé õîðòîé õýðýãëýý, ýìãýã äóðóóä , ¿ã¿éëýõ õàì øèíæ • Õÿíàëòàà àëäàõ • Äààõ ÷àäâàðûí ººð÷ëºëò • Øàðòàõ õàì øèíæ

Îíîøëîãîî• Îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ àíàìíåçýýð êàííàáèíîéäûí òºðëèéí áîäèñûã

õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ?• Áîäèò ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ëàáîðàòîðèéí áîëîí áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð èëýðñýí ººð÷ëºëòèéã





Êàííàáèíîéäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéíýìãýãèéí ýìíýë ç¿éí øèíæ, îíîøëîãîî, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó, àæèãëà Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà

•Êàííàáèíîéäûí òºðëèéí áîäèñ õýòð¿¿ëýí õýðýãëýñýí ýñýõ?

•Àíõ óäàà èõ õýìæýýãýýð õýðýãëýñýí ýñýõ?

•Ýõíèé ¿åä ñýòãýë õººðºí áàÿñàæ , ñ¿¿ëäýý õàðààíû áîëîí ñîíñãîëûí õèé ¿çýãäýë, ãàæóó òóñãàë èëýðíý.

•Öàã õóãàöàà, îðîí çàéí áàðèìæàà àëäàãäàíà

•Ñýòãýë õººðºë, àéäàñ ò¿ãø¿¿ð èëýðíý.

•Ñèíóñîâàÿ òàõèêàðäè

•Áîñîî áàéäàëä äàðàëò óíàíà, õýâòýý áàéäàëä äàðàëò èõñýíý

Êàííàá

èíîé

äû

í ö

î÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F12.0

•Õîðäëîãî òàéëàõ

•Øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Õ¿íäýðñýí êîìûí áàéäàëä áàéãàà ºâ÷òºíèéã õàðüÿàëëûí äàãóó ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñàãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíû äàðàà ºðõèéí ýì÷ õÿíàíà.

•Õýð çýðýã óäààí êàííàáèíîéäûí òºðëèéí áîäèñ õýðýãëýñýí áý?

•Óã áîäèñò õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàð õýð çýðýã áàéíà?

•Ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñýõ

•ªíäºð òóíãààð îëîí ñàð õýðýãëýõýä ñýòãýë çîðèãã¿éäëèéí õàì øèíæ ,ò¿ãø¿¿ðëýõ ýìãýã ¿¿ñ÷ áîëíî.

•Õàðààíû áîëîí ñîíñãîëûí õèé ¿çýãäë¿¿ä,ìºðäºõ á¿ëãèéí äýìèéðýë ¿¿ñ÷ áîëíî.

•Óõààí äýìèéðýí áàëàðòàõ

•Ñýòãýö îðãàíèê õàì øèíæ

•Áèå õ¿íèé ¸ñ ñóðòàõóóíû äîðîéòîë

Êàííàá

èíîé

äû

í ý

ðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

12.2

• Õîðäëîãî òàéëàõ• Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ• Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ• Ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý• Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ• Äýìæèí òóñëàõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ

Ñòàöèîíàðò àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.




• Ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí çîâèóð óã áîäèñûã õýðýãëýõýý òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ?

• Íîéðã¿éäýõ, óóðëàæ óöààðëàõ, àéõ, ò¿ãøèõ,õºäºëãººí èõñýõ, ãàð ñàëãàëàõ,ýðýýí áóë÷èí ºâäºõ

• ¯å ¿å óõààí áàëàðòàõ

• Ñýòãýë ãóòðàõ• Ìàíñóóðàõ áîäèñîî õýðýãëýõ ãýñýí õ¿÷òýé ¿ã¿éëýõ øèíæ èëýðíý.

• Äýýðõ øèíæ¿¿ä óã áîäèñûã õýðýãëýõýý òýâ÷ñýíýýñ õîéø 7-21 õîíîãèéí äàðàà èëýðíý.

Êàííàá

èíîé

äû

í ¿

ã¿é

ëýõ

õà

ì ø

èíæ

F1

2.3


• Äàõèëãààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ

• Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ


Ñòàöèîíàðò àääèêòîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.

Øèíæèëãýý Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð êàííàáèíîéä áîëîí ò¿¿íèé çàäðàëûí ºâºðìºö íýãäë¿¿äèéã èëð¿¿ëýõ, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä óã áîäèñûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà, áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóäûã ¿çýõ.

ßëãàõ îíîø Áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî.

Ýì÷èëãýý 1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé


• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿ä. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèõ, óóõààð áîë ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã óóíà.

• Õîðäëîãî òàéëàõ. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò

1 óäàà 3-4 õîíîã ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà.




2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðèíà. Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25ìã-ààð ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóæ õýðýãëýíý. Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý.

3. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí êàííàáèíîéäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ , äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ. • Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéí áóóðóóëàõ • Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ. • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Îð÷íûã ñîëèõ ººð÷ëºõ • Ãýð á¿ë ýöýã ýõèéí õÿíàëòûã ñàéæðóóëàõ

Õÿíàëò Êàííàáèíîéäûí òºðëèéí áîäèñûã õýðýãëýäýã ýñýõèéã ºðõ, ñóìûí ýì÷ èëð¿¿ëæ ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò øèëæ¿¿ëíý. Ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ýìèéí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.

4. ÒÀÉÂØÐÓÓËÀÕ ÁÎËÎÍ ÓÍÒÓÓËÀÕ ÁÎÄÈÑÓÓÄÛÍØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F13

Òîäîðõîéëîëò Òàéâøðóóëàõ áóþó íîéðñóóëàõ ýì áîäèñûã åðºíõèéä íü òàéâøðóóëàõ ýì, íîéðñóóëàõ ýì ãýæ 2 òîì á¿ëýãò õóâààíà. Õ¿íèé ñýòãýëèéí çîâèóð øàíàëãààã àðèëãàæ, ñýòãýë çîâíèõûã áîëèóëæ, ñýòãýë ñàíààã òàéâàí àìãàëàí áîëãîäîã áîäèñûã òàéâøðóóëàõ ýì /ñåäàòèê/, íîéðìîã áàéäëûã ¿¿ñãýõ áóþó óíòóóëàõ ¿éë÷èëãýýòýé áîäèñûã íîéðíû áóþó óíòóóëàõ ýì /ãèïíîòèê/ ãýæ íýðëýíý. F13 áóþó Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã¿¿äýä: Áàðáèòóðàòàä äîíòîõ ºâ÷èí, Áðîìèçì, Õëîðàëèçì, Íîêñèðîí áîëîí Òàðäèëûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã, Áåíçîäèàçåïèíä äîíòîõ ýìãýã çýðýã ýìãýã¿¿ä îðíî.




Øàëòãààí • Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë• Ìèêðî áîëîí ìàêðîñîöèóìûí íºëººëºë• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýëç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã• ªâ÷èí íàìäààõ øààðäëàãà• Ñýòãýëèéí õÿìðàëûã òàéëàõ äàñàí çîõèöîë ìóó

Àíãèëàë F 13.0 Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F13.00 Õ¿íäðýëã¿é F13.01 Ãýìòýëòýé F13.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëòýé F13.03 Äýìèéðýëòýé F13.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F13.05 Êîìòîé F13.06 ÒàòàëòòàéF13.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF13.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F13.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F13.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F13.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F13.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ë òýâ÷èõ F13.24 Îäîîãîîð îïèîèäûã õýðýãëýæ áàéãàà F13.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF13.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F13.30 Õ¿íäðýëã¿é F13.31 ÒàòàëòòàéF13.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F13.40 Òàòàëòã¿é F13.41 ÒàòàëòòàéF13.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F13.50 Øèçîôðåíè òºñò F13.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F13.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F13.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F13.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F13.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F13.56 ÕàâñàðñàíF13.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF13.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F13.70 Ðåìèíèñöåíöè F13.71Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F13.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F13.73 Òýíýãðýë F13.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F13.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF13.8 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF13.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä




Ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì. ¯¿íä:

1. Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ, òýñâýðëýõ ÷àäâàðàà àëääàã.

2. ªºðòºº ÿìàð÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ” áèé áîëæ ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã.

3. Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäûí íºëººãººð áèå ìàõáîäü õÿìðàí äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Îíîøëîãîî•Îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ àíàìíåçýýð òàéâøðóóëàõ, óíòóóëàõ òºðëèéí

áîäèñûã õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ?•Áîäèò ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ•Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ•Ëàáîðàòîðûí áîëîí áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð èëýðñýí ººð÷ëºëòèéã


Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó Àæèãëà Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà


• Àìèà õîðëîõ çîðèëãîîð íîéðíû ýì ºíäºð òóíãààð õýðýãëýñýí ýñýõ



Òàéâøðóóëàõ, óíòóóëàõ ýìèéã ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõýä õºäºëãººíã¿é áîëæ, ã¿í íîéðñîëòûí áàéäàëä, êîìä îðíî. ÀÄ áóóð÷, àìüñãàë ºíãºö ò¿ðãýñíý. Êîìûí áàéäàë ã¿íçãèéðýõýä àìüñãàë óäààøèðíà,àðüñ öàéõ, õàëóóí áóóðàõ, ã¿í ðåôëåêñ¿¿ä àðèëæ ïèðàìèäûí ººð÷ëºëòèéí øèíæ¿¿ä èëýðíý. Àìüñãàëûí òºâ ñààæèõ, ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìèéí äóòàãäàëä îðæ ¿õýëä õ¿ð÷ áîëíî. Óõààí

Òàé

âøðóó

ëàõ,

íîé

ðñó

óëàõ

áîä

èñû

í

øàë

òãààíò

öî÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F13.0

Õîðäëîãî òàéëàõ Øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Õàðúÿàëëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø ñóì ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøëîæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.




áàëàðòàõ, ñýòãýë õººðºõ øèíæ á¿õèé ñîëèî ¿¿ñíý.Õ¿íä ¿åä óõààí àëäàæ, óíàëò òàòàëò èëýðíý.

• Ñýòãýö èäýâõò áîäèñûã õýð óäààí õýðýãëýñýí áý? 3-4 ñàðûí òóðø áàðáèòóðàòûã õîíîãò 0,5ãð-ààð õýðýãëýæ áàéñàí óó? 1-1,5 ñàðûí òóðø óã ýìèéã 0,8 ãð-ààð õýðýãëýæ áàéñàí óó?

• Óã áîäèñò õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàð õýð çýðýã áàéíà âý?

• Áàéíãà õýðýãëýäýã ¿¿?

• Áèåèéí áà ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë

• Áèå õ¿íèé äîðîéòîë, ¸ñ ñóðòàõóóíû óíàë òîä èëýðíý

• Õýðýãëýýíä òàâèõ õÿíàëò àëäàãäàõ

• ªâ÷íèé òºãñãºëèéí ¿å øàòàíä óõààí äýìèéðýí áàëàðòàõ õàì øèíæ ýñâýë õèé ¿çýãäëèéí õàì øèíæ á¿õèé ñîëèî àæèãëàãäàíà

• Îéã¿éäëèéí õàì øèíæ èëýð÷ áîëíî - Õ¿íä ¿åä äààìæðàõ ñàà ºâ÷èíòýé òºñòýé øèíæ òýìäã¿¿ä èëýðíý.

Òàé

âøðóó

ëàõ

íîé

ðñó

óëàõ

áîä

èñû

í

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

13.2



• Çàí ¿éëèéã ººð÷ëºõ

Àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãàà óã áîäèñûã òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ

1-2 õîíîãèéí äîòîð áèå ýðõòýíèé òàëààñ ººð÷ëºëò, 2 äàõü õîíîãîîñ óíàëò òàòàëòûí õàì øèíæ, 3 äàõü õîíîãîîñ óõààí áàëàðòàõ õàì øèíæ èëýðíý. Øèíæ òýìäã¿¿ä íîéðñóóëàã÷ áîäèñûã õýðýãëýõýý òýâ÷ñýíýýñ õîéø1—24 öàãèéí äîòîð ýõýëæ 1-3 õîíîãò äýýä öýãòýý õ¿ð÷ çàðèìäàà õ¿íä ¿åä 2 ñàð õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëæ áîëíî.

Òàé

âøðóó

ëàõ,

íîé

ðñó

óëàõ

áîä

èñû

í

øàë

òãààíò

¿ã¿é

ëýõ

áàé

äàë

F13.3




• Áàðáèòóðàòûã õýðýãëýýä õýä õîíîæ áàéãààã àñóóõ?

• Õºäºëãººíèé èäýâõ íýìýãäýõ, • Õèé ¿çýãäýë, äýìèéðýë

• Ñýòãýë õººðºõ• Õýë òóëüòðààòàõ• Äåëèðèé• Ýïèëåïñè òºñò óíàëò

òàòàëò

Òàé

âøð

óóë

àõ,

íîé

ðñó

óëàõ

áîä

èñû

í ø

àë

òãààíò

ñîë

èî F

13.5 Øèíæ

òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý

Ñýòãýöèéí áîëîí íàðêîëîãèéí ýìíýëýãò ýì÷ ñóâèëàã÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.




Áàãàæèò øèíæèëãýý• Øýýñíèé ñîðèëä 48 öàãèéí äîòîð òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûã èëð¿¿ëíý.

• Õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä òàéâøðóóëàõ áîëîí íîéðñóóëàõ ýìèéí ò¿âøèíã òîäðóóëíà.

• Áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóä ººð÷ëºãäñºí, • Íàëîêñîíû ñîðèëûã õýðýãëýíý.

ßëãàõ îíîø Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî. (ýìíýëç¿éí èëðýëýýð, øýýñíèé ñîðèëîîð, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð). Ñýòãýë ãóòðàõ ýìãýã, íåâðîç, ýïèëåïñè ãýæ áóðóó îíîøëîõ ÿâäàë áàéäàã.

Ýì÷èëãýý 1. Öî÷ìîã õîðäëîãûí ýì÷èëãýý À. Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäàä õîðäñîí õ¿í óõààíòàé áàéâàë äàðààõ ýì÷èëãýýã õèéíý.

• Áººëæ¿¿ëýõ• Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäûí õîäîîäîíä øèìýãäýõèéã

ñààòóóëàõ çîðèëãîîð 20-30ãð èäýâõæ¿¿ëñýí í¿¿ðñèéã áóöàëñàí óñàíä õîëüæ óóëãàõ

• Õîðäëîãî òàéëàõ øèíãýí¿¿äèéã âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð õèéíý. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà 3-4 õîíîã ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà.

• Øýýñ õººõ ò¿ðãýí ¿éë÷èëãýýòýé ýì /ëàçèêñ/ òàðèíà. Á. Òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäàä õîðäñîí õ¿í óõààíã¿é êîìûí áàéäàëä áàéãàà òîõèîëäîëä:

• Ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñàãò õýâò¿¿ëýí ýì÷èëæ øààðäàãäàæ áàéãàà á¿õ àð÷èëãàà ñóâèëãààã ãàðäàí õèéíý.

• Àìüñãàëûí çàìûã öýâýðëýíý.• Õîäîîäûã 0.25%-èéí êàëè ïåðìàíãàíàòûí óóñìàëààð áóþó

èäýâõæ¿¿ëñýí í¿¿ðñ á¿õèé á¿ëýýí óñààð óãààíà.• Áàðáèòóðàòûí àíòàãîíèñò áîëîõ 0.5%-ûí 5-10 ìë áåìåãðèäèéí

óóñìàëûã âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð óäààí õèéíý. ¯ð ä¿í ºãºõã¿é áîë àìüñãàë, ñóäàñíû öîõèëò, öóñíû äàðàëòûã õýâèéí áîëîõ õ¿ðòýë õóãàöààíä áåìåãðèäèéã 2-3 ìèíóòûí çàâñàðëàãàòàéãààð 4-5 óäàà õèéíý. Áåìåãðèä áàéõã¿é òîõèîëäîëä 0.1%-ûí 3 ìë ñòðèõíèíèéã 3-4 öàãèéí çàéòàé âåíèéí ñóäñàíä õèéíý.




• Øýýñèéã øýýëã¿¿ðýýð àâíà.• Äîãøèðîë èëýðâýë àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí

áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðüæ õýðýãëýíý.

• Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25ìã-ààð ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóæ õýðýãëýíý.

2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé

òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã òàðèíà.

• Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíû 25ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé óóíà.

• Ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóíà.

• Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý.

3. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, òàéâøðóóëàõ áîëîí óíòóóëàõ áîäèñóóäûã äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ ÿâäàë þì.

• ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ• ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ• ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ• çàí ¿éëèéã çàñàõ ýì÷èëãýý õèéõ• ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë• äýìæèõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ /íýð õàÿãã¿é ìàíñóóðàã÷èä áóþó

NA

Õÿíàëò Òàéâøðóóëàõ áà óíòóóëàõ ýì õýòð¿¿ëýí õýðýãëýäýã ýñýõèéã ºðõ, ñóìûí ýì÷ èëð¿¿ëæ ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò øèëæ¿¿ëíý.Ýìèéí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2-3 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2-3 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.




5. ÊÎÊÀÉÍÛ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍÇÀÍ ÒªÐÕÈÉÍ ÝÌÃÝÃ

Òîäîðõîéëîëò Êîêàéí áîëîí ò¿¿íèé ñèíòåòèê ãàðàëòàé áîäèñóóäûã óäààí õóãàöààãààð õýòð¿¿ëæ õýðýãëýñíýýð ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñýõèéã êîêàéíä äîíòîõ ºâ÷èí ãýíý. Ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ìàø õ¿÷òýé áèåèéí õàðààò áàéäàë ñóë èëýðíý. Áèå õ¿íèé äîðîéòîë ¸ñ ç¿éí óíàëò òîä èëýðäýã. Êîêàéíûã õýðýãëýõäýý òàðèõ áóþó àì õàìðûí òàìõèíû õýëáýðýýð õýðýãëýíý.

Øàëòãààí • Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë• Ìèêðî áîëîí ìàêðîñîöèóìûí íºëºº• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýë ç¿éí îíöëîã• ªâ÷èí íàìäààõ øààðäëàãà• Ñýòãýëèéí õÿìðàëàà òàéëàõ øàëòãààíààð

Àíãèëàë F 14.0 Êîêàéíû õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F14.00 Õ¿íäðýëã¿é F14.01 Ãýìòýëòýé F14.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëòýé F14.03 Äýìèéðýëòýé F14.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F14.05 Êîìòîé F14.06 ÒàòàëòòàéF14.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF14.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F14.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F14.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F14.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F14.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ë òýâ÷èõ F14.24 Îäîîãîîð îïèîèäûã õýðýãëýæ áàéãàà F14.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF14.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F14.30 Õ¿íäðýëã¿é F14.31 ÒàòàëòòàéF14.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F14.40 Òàòàëòã¿é F14.41 ÒàòàëòòàéF14.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F14.50 Øèçîôðåíè òºñò F14.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé




F14.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F14.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F14.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F14.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F14.56 ÕàâñàðñàíF14.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF14.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F14.70 Ðåìèíèñöåíöè F14.71Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F14.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F14.73 Òýíýãðýë F14.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F14.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF14.8Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF14.9Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä


• Êîêàéíû õ¿÷òýé õîðòîé õýðýãëýý, ýìãýã äóðóóä , ¿ã¿éëýõ õàì øèíæ, • Õÿíàëòàà àëäàõ • Äààõ ÷àäâàðûí ººð÷ëºëò • Øàðòàõ õàì øèíæ

Îíîøëîãîî• Îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ àíàìíåçýýð êîêàéíû òºðëèéí áîäèñûã õýðýãëýäýã

ýñýõèéã àñóóõ?• Áîäèò ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ëàáîðàòîðûí áîëîí áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð èëýðñýí ººð÷ëºëòèéã





Êîêàéíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ýìíýë ç¿éí øèíæ, îíîøëîãîî, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó àæèãëà

Øèíæ òýìäýãÀíãèëàë

Ýì÷èë Õÿíà

• Êîêàéíû òºðëèéí áîäèñ õýòð¿¿ëýí õýðýãëýñýí ýñýõ?

• Àíõ óäàà èõ õýìæýýãýýð õýðýãëýñýí ýñýõ?

Òóíã õýòð¿¿ëýí õýðýãëýñíýýð õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºõ, òàéâàí áóñ áîëîõ, íîéð õÿìðàõ, ãàð ñàëãàëàõ,÷è÷ðýõ, õàëóóðàõ, í¿¿ð óëàéõ, òàòàëò ºãºõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, äàðàëò èõñýõ, øýýñ ò¿ð õààãäàõ, ºòãºí õàòàõ, áººëæèõ, ò¿ãø¿¿ðëýõ, ñýòãýë ãóòðàõ, óõàìñàðò óõààí ººð÷ëºãäºõ çýðýã øèíæ¿¿ä èëýðíý.

Êîêà

éíû

ö

î÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F14.0



Õ¿íäýðñýí êîìûí áàéäàëä áàéãàà ºâ÷òºíèéã õàðüÿàëëûí äàãóó ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òàñàãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíû äàðàà ñóì ,ºðõèéí ýì÷ õÿíàíà.

• Õýð çýðýã óäààí êîêàéíû òºðëèéí áîäèñ õýðýãëýñýí áý?

• Óã áîäèñò õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàð õýð çýðýã áàéíà?

• Ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñýõ

• Õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàð àëäàãäàõ

• Áèå õ¿íèé ¸ñ ñóðòàõóóíû äîðîéòîë

• Ìýäðýëèéí òàëààñ ñèìïàòèê ìýäðýëèéí õººðëèéí øèíæ¿¿ä èëýðíý.

• Õàìðûí òàñëàâ÷ öîîðîõ

• Í¿äíèé ýâýðëýãèéí ãýìòýë

• Êðýêýí õóðóó, ýðõèé õóðóó ýâýðøèõ

• Àëãàíû äîòîð òàë õàðëàæ, ò¿ëýãäñýí áàéõ

• Ø¿ä èäýãäýõ

Êîêà

éíû

ýð

õøýý

ëè

éí õ

àì

øè

íæ

F

14.2


• Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ




• Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ

•Äýìæèí òóñëàõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ

Ñòàöèîíàðò àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.




• Ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí çîâèóð óã áîäèñûã õýðýãëýõýý òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ?

• Íîéðã¿éäýõ, óóðëàæ óöààðëàõ, àéõ, ò¿ãøèõ,õºäºëãººí èõñýõ, ãàð ñàëãàëàõ,ýðýýí áóë÷èí ºâäºõ

• ¯å ¿å óõààí áàëàðòàõ

• Ñýòãýë ãóòðàõ• Ìàíñóóðàõ áîäèñîî õýðýãëýõ ãýñýí õ¿÷òýé ¿ã¿éëýõ øèíæ èëýðíý.

• Äýýðõ øèíæ¿¿ä óã áîäèñûã õýðýãëýõýý òýâ÷ñýíýýñ õîéø

7-21 õîíîãèéí äàðàà èëýðíý.

Êîêà

éíû

¿ã

¿éë

ýõ õ

àì

øè

íæ

F1

4.3


• Äàõèëãààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ




Ñòàöèîíàðò àääèêòîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.

Øèíæèëãýý Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð êîêàéí áîëîí ò¿¿íèé çàäðàëûí ºâºðìºö íýãäë¿¿äèéã èëð¿¿ëýõ, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä óã áîäèñûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà, áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóäûã ¿çýõ.

ßëãàõ îíîøÁóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî.

Ýì÷èëãýý 1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý

• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 3ìë-ýýð 5 õîíîã áóë÷èíä, ïèðèäîêñèí ãèäðîõëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 2-4ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí 5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5-10ìë-ýýð ãëþêîçèéí 40%-èéí 10ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñààð 5 õîíîã, íèêîòèíû õ¿÷ëèéí 1%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.

• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿ä. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèíà, óóõààð áîë ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã óóíà.





2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé

òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðèíà.

• Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25ìã-ààð ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóíà.

• Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý. Êîêàéíû äóðûã äàðæ äîãøðîõ, òàòàëò ºãºõ ¿åä äîôàìèíû ýñðýã áîäèñ áðîìêðèïòèíûã øàõìàëààð ºäºðò 1-1,25 ìã-ààð 5 õîíîã õýðýãëýíý.

3. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ , äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ.

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéí áóóðóóëàõ • Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ. • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Îð÷íûã ñîëèõ, ººð÷ëºõ • Ãýð á¿ë ýöýã ýõèéí õÿíàëòûã ñàéæðóóëàõ

Õÿíàëò Êîêàéíû õýðýãëýýã õàðúÿàëëûí äàãóó ñóì, ºðõèéí ýì÷ èëð¿¿ëæ ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà. Ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.




6. ÑÝÐÃÝÝÃ× ÝÌÈÉÍ ÁÎÄÈÑÓÓÄÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ

Òîäîðõîéëîëò Õ¿íèé ÒÌÑ-ä ñîíãîìîë ¿éë÷èëæ, ñýòãýöèéí ¿éë àæèëëàãààã èäýâõæ¿¿ëýí ñýðãýýõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûã ñòèìóëÿòîðóóä ãýíý. Áèå ìàõáîäûí ¿éë àæèëëàãààã ñýðãýýäýã áîäèñóóäûã áèîëîãèéí ãàðàëòàé, ñýòãýöèéí ¿éë àæèëëàãààã èäýâõæ¿¿ëýí ñýðãýýäýã ýì áîäèñóóäûã ñýòãýöèéí ñòèìóëÿòîð ãýíý. Ñýòãýöèéí ñòèìóëÿòîðóóä ñýòãýë ñàíààã ñýðãýýæ, áèå ñýòãýëèéí àëæààëàëûã òàéëæ, áèåèéí áîëîí îþóíû õºäºëìºðèéí ÷àäâàðûã ò¿ð äýýøë¿¿ëíý.

Øàëòãààí • Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýë ç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã• Ñýòãýëèéí õÿìðàëûã òàéëàõ, àíõààðëàà òºâëºð¿¿ëýõ

Àíãèëàë F15.0 Ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F15.00 Õ¿íäðýëã¿é F15.01 Ãýìòýëòýé F15.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýë F15.03 Äýìèéðýëòýé F15.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F15.05 Êîìòîé F15.06 ÒàòàëòòàéF15.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF15.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F15.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F15.21Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F15.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F15.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð òýâ÷èõ F15.24Îäîîãîîð ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûí õýðýãëýæ áàéãàà F15.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF15.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F15.30 õ¿íäðýëã¿é F15.31ÒàòàëòòàéF15.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F15.40 Òàòàëòã¿é F15.41 Òàòàëòòàé




F15.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F15. 50 Øèçîôðåíè òºñò F15.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F15.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F15.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F15.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F15.55 Õººðëèéí øèíæ äàìãàéëñàí F15.56 ÕàâñàðñàíF15.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF15.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F15.70 Ðåìèíèñöåíöè F15.71 Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F15.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F15.73 Òýíýãðýë F15.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F15.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF15.8Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF15.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä


Ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì. ¯¿íä: 1. Ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûí õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ, òýñâýðëýõ ÷àäâàðàà

àëääàã. 2. ªºðòºº ÿìàð ÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ “ áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã. 3. Ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûí íºëººãººð áèå ìàõáîäü õÿìðàí äîðîéòîæ,

ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Îíîøëîãîî• Îáúåêòèâ, ñóáúåêòèâ àíàìíåçýýð ñýðãýýã÷ ýìò áîäèñ õýðýãëýäýã

ýñýõèéã àñóóõ• Áîäèò ¿çëýã • Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ìýäðýëèéí ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Ëàáîðàòîðèéí áà áàãàæèò øèíæèëãýý õèéõ




Ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó, Àæèãëà Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà




• Ýìò áîäèñóóäûã õýòð¿¿ëýí õýðýãëýñíýýñ

• Õºëðºõ• Í¿¿ð óëàéõ• Íèñòàãì• Àì õàòàõ• Ñýòãýë õººðºõ• Õºäºëãººí

äîãøèðîõ• Ñóóëãàõ• Áººëæèñ öóòãàõ• Òîëãîé ýðãýõ• Óíàëò, òàòàëò• Óõààí áàëàðòàõ• Óõààí àëäàõ• Àìüñãàë

òàñàëäàõ• ÀÄ áóóðàõ• Ç¿ðõíèé õýì

àëäàãäàõ Ñýð

ãýýã

÷ ýì

ò á

îä

èñû

í ø

àë

òãààíò

öî÷ì

îã

õîðä

ëî

ãî

F15.0



Îðøèí ñóóãàà ãàçðûí õàðúÿàëëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëíý. Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø îðøèí ñóóãàà ãàçðûí ñóì, ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøëîæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.

• Ñýòãýö èäýâõò áîäèñûã õýð óäààí õýðýãëýñýí áý?


• Ñýðãýýã÷ áîäèñûí õ¿÷òýé, õÿíàëòã¿é õýðýãëýý

• ¯ã¿éëýõ áàéäàë• Äààö èõñýõ• Õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áîëæ ¿éë÷èëãýý íü ãàðàíãóóò äàõèí õýðýãëýõ äóð ¿¿ñýõ

• Õîðòîé áàéëàà ÷ òýâ÷èõã¿é õýðýãëýñýýð

• Òóðààëä îðîõ• Ç¿ðõ îð÷èì ýâã¿é áîëîõ, ç¿ðõ äýëñýõ, õàòãàõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ

• Ãóóðñàí õîîëîé ºðãºñºõ, óóøèãíû

Ñýð

ãýýã

÷ ýì

ò á

îä

èñû

í ý

ðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

15.2




Àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.




õàòãàëãàà ¿¿ñ÷ áàéíãà õèé õàíèàëãàõ

• Îéð îéðõîí øýýõ, äàâñàãààð ºâäºõ

• Ôèáðîçíîêèñòîçíû õýëáýðèéí õºõíèé ¿ðýâñýë ¿¿ñýõ

• ×îíîí õºðâºñ• Áèå õ¿íèé äîðîéòîë


• Ñèìïàòèê ìýäðýëèéí õººðºë äàâàìãàéëñàí øèíæ òýìäã¿¿ä èëýðíý.• Òîëãîé ºâäºõ• Àì õóóðàéøèõ• Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ• Õºëðºõ ,÷è÷ðýõ• Àðüñ öàéõ• Õ¿¿õýí õàðàà íàðèéñàõ• Áóë÷èí ñóëðàõ• Òýíöâýð àëäàãäàõ• Áèå ñóë, ÿäðàìòãàé, öî÷ðîìòãîé , íîéðìîã áàéäàëòàé• Ãóíèãòàé, ò¿ãø¿¿ðòýé, ñýòãýë áóõèìäñàí, ñýòãýë ãóòàðñàí,çîðèëãî òýì¿¿ëýëã¿é áîëîõ• Èñòåðè ìàÿãèéí óðâàë èëðýõ Ñ¿¿ëèéí òóíã õýðýãëýñíýýñ õîéø 1-2 äîëîî õîíîã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëäýã. ¯ã¿éëýë óíàëò òàòàëòààð áà äýìèéðëýýð õ¿íäýð÷ áîëíî.

Ñýð

ãýýã

÷ á

îä

èñû

í ø

àë

òãààíò

¿ã¿é

ëýõ

áàé

äàë

F15.3

• Õîðäëîãî òàéëàõ• Øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýý





Áàãàæèò øèíæèëãýý Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûã èëð¿¿ëýõ, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà. Ýìíýë ç¿éí òîäîðõîé ÿâöòàé òîõèîëäîëä áàãàæèò øèíæèëãýýíèé çààëò ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é.

ßëãàõ îíîø Ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò áîäèñûí øàëòãààíò ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî. (ýìíýë ç¿éí èëðýë, øýýñíèé ñîðèë, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð )

Ýì÷èëãýý Õ¿íäýýð õîðäñîí ¿åä áóþó êîìä îðñîí ¿åä àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàæ áóþó àìüñãàë òàñàëäñààð, ýöýñò íü õýðýãëýã÷ íàñ íºãöºõ àþóëòàé ó÷èð ñýõýýí àìüäðóóëàõ ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé õèéíý.

1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý • Õîðûã ñààðìàãæóóëàõ çàìààð õîäîîä óãààõ • Ñààðìàã á¿ðäýë ¿¿ñãýõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Öóñàí äàõü õîðûí êîíöåíòðàöûã áàãàñãàõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Øýýñ õººõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Áººëæ¿¿ëýõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõÑààðìàã á¿ðäýë ¿¿ñãýõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ: ðåîïîëèãëþêèí ñóäñààð äóñëààð 400-100 ìë-ýýð, ãåìîäåç óóñìàëûã 300-500 ìë-ýýð äóñëààð, íàòðè õëîðèäûí 0.9%-ûí óóñìàëûã 3000 ìë õ¿ðòýë. .

2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý • Äàðàëòûí ýì÷èëãýý ( àëüôà áëîêàòîð, ñóäàñ ºðãºñãºã÷ ýì¿¿ä )• Õàëóóíû õÿíàëò ( õàëóóí áóóðóóëàõ ýì, áóñàä àðãà )• Ýïèëåïñè òºñò óíàëòûí ¿åä äèàçåïàì, ëîðåçåïàì, ôåíèòîíèíûã

õýðýãëýíý. • Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàí àìü íàñàíä àþóë òóëáàë ïðîïðîíîëîîð

ýì÷èëíý.• Â òºðëèéí âèòàìèíóóä. ¿¿íä: Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóäûã õýðýãëýõ.

Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 3ìë-ýýð 5 õîíîã áóë÷èíä, ïèðèäîêñèí ãèäðîõëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 2-4ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí 5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5-10ìë-ýýð ãëþêîçèéí 40%-èéí 10ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñààð 5 õîíîã, íèêîòèíû õ¿÷ëèéí 1%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.





• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðèíà.


2. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ , ñýðãýýã÷ áîäèñóóäûã äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ.

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ • Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ. • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Äýìæèõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ / íýð õàÿãã¿é ìàíñóóðàã÷èä-NA/

Õÿíàëò Ýìèéí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2-3 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2-3 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.




7. ÃÀËËÞÖÈÍÎÃÅÍ¯¯ÄÈÉÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F16

Òîäîðõîéëîëò Õ¿í õýðýãëýõýä ìàíñóóðóóëàõààñ ãàäíà ò¿ð çóóðûí ÿâöòàé õèé ¿çýãäýë áîëîí ñîëèîðëûí áóñàä øèíæ òýìäýã¿¿äèéã ¿¿ñãýõ ÷àäâàðòàé ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñûã ãàëëþöèíîãåí ãýíý. Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ áîäèñóóäûã çàìáàðààã¿é õýðýãëýñíèé óëìààñ õèé ¿çýãäýë, ãàæóó òóñãàë, äýìèéðýë, äåðåàëèçàöè, äåïåðñîíàëëèçàöè øèíæ òýìäã¿¿ä ¿¿ñãýõèéí õàìò ÿâààíäàà õàðààò áàéäàë ¿¿ñãýíý.

Øàëòãààí, ýìãýã æàì

• Õ¿íèé ìýäðýë ñýòãýöèéí ¿éë àæèëëàãàà ò¿ð çóóð ñàéæèð÷, ñýòãýí áîäîõ ¿éë õóðäñàæ, ãàäààä îð÷íîîñ òàñðàõ áàéäàëä îðóóëäàã ãýæ ¿çäýã ó÷èð ïñèõîìèìåòèê ãýæ íýðëýäýã.

• Óóðàã òàðõèíä ñåðîòîíèíû ñîëèëöîîíä íºëººëäºã.• Ãëóòàìèíýíåðãèéí õ¿ëýýí àâóóðò ¿éë÷èëæ äàñàë ¿¿ñãýäýã.

• Ëèçåðãèíèé õ¿÷ëèéã öýâýðëýæ òàëñæóóëàõ ÿâöàä óã áîäèñ öóñíû ýðãýëò, àìüñãàëûí òºâèéã ñýðãýýäýã áîëîõûã íýýñýí.

• Ëèçåðãèíèé õ¿÷ëèéã ñîëèîðñîí ºâ÷òºíä çîâèóðûã õºíãºâ÷ëºõ çîðèëãîîð õýðýãëýæ ýõýëñýí. Ñîëèîðîëä ñîíãîìîë íºëºº ¿ç¿¿ëýõ íü áàòëàãäààã¿é ó÷ðààñ 1950-ààä îíû äóíäóóð óã áîäèñûã ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõèéã õîðèãëîñîí.

• Õ¿íèé çàí ¿éëèéã ººð÷èëäºã ó÷ðààñ ÀÄª-òýé õ¿ì¿¿ñò ¿ð ä¿íòýé ãýæ ¿çýæ áàéñàí.

• Ëèçåðãèíèé õ¿÷èë áîë õ¿ëýýí àâóóðûí òîîã öººð¿¿ëæ “ìýäðýõã¿é” áàéäëûã ¿¿ñãýäýã

• Áàãà òóíãààð õýðýãëýõýä ñýòãýöèéí áîëîí áèå ìàõáîäûí õÿìðàë ¿¿ñãýäýã.

Àíãèëàë F16.0 Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ áîäèñóóäûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F16.00 Õ¿íäðýëã¿é F16.01 Ãýìòýëòýé F16.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýë F16.03 Äýìèéðýëòýé F16.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F16.05 Êîìòîé F16.06 Òàòàëòòàé




F16.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF16.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F16.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F16.21Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F16.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F16.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð òýâ÷èõ F16.24 Îäîîãîîð ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûí õýðýãëýæ áàéãàà F16.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF16.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F16.30 Õ¿íäðýëã¿é F16.31ÒàòàëòòàéF16.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F15.40 Òàòàëòã¿é F15.41 ÒàòàëòòàéF16.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F16. 50 Øèçîôðåíè òºñò F16.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F16.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F16.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F16.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F16.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F16.56 ÕàâñàðñàíF16.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF16.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F16.70 Ðåìèíèñöåíöè F16.71 Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F16.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F16.73 Òýíýãðýë F16.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F16.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF15.8Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF15.9Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä

Ýìíýëç¿éí øèíæ Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì. ¯¿íä: 1. Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ, òýñâýðëýõ

÷àäâàðàà àëääàã. 2. ªºðòºº ÿìàð ÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ“ áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã.




3. Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí íºëººãººð áèå ìàõáîäü õÿìðàí äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Îíîøëîãîî• Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñ õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ• Áîäèò ¿çëýã • Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ìýäðýëèéí ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Ëàáðàòîðûí áà áàãàæèò øèíæèëãýý õèéõ

Ãàëëþöèíîãåí¿¿äèéí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì, õÿíàëò

Àñóó, Àæèãëà

Øèíæ òýìäýã Àíãèëàë

Ýì÷èë Õÿíà




• Àéäàñ ò¿ãø¿¿ð, ýãä¿¿öýë çýðýã èëðýë á¿õèé ñýòãýë õºäëºë ¿¿ñíý.

• Ç¿ðõ äýëñýõ• Õ¿¿õýí õàðàà íàðèéñàõ, ºðãºñºõ

• Áèåèéí õàëóóí íýìýãäýõ

• Îãèóäàñ õ¿ðýõ• Ñàëãàíàõ• Òýíöâýð àëäàãäàõ• Äàðàëò õýëáýëçýõ• Õºëðºõ• Áººëæèñ öóòãàõ• Òîëãîé ýðãýõ• Óõàìñàðò óõààí ººð÷ëºãäºõ

• Õàðààíû áîëîí ñîíñãîëûí õèé ¿çýãäýë ¿¿ñíý

Ãàë

ëþ

öè

íîãå

íè

é ø

àë

òãààíò

öî÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F16.0



Õàðúÿàëëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëíý.

Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø ñóì, ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøëîæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.




• Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñûã õýð óäààí õýðýãëýñýí áý?


• Õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí õýðýãëýýíèé õ¿÷òýé, õÿíàëòã¿é õýðýãöýý

• ¯ã¿éëýõ áàéäàë • Äààö èõñýõ• Õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áîëæ ¿éë÷èëãýý íü ãàðàíãóóò äàõèí õýðýãëýõ äóð ¿¿ñýõ

• Õîðòîé áàéëàà ÷ òýâ÷èõã¿é õýðýãëýñýýð áàéõ

• Ìýäðýëèéí òàëààñ ïàðàñèìïàòèê ( âàãóñ ) ìýäðýëèéí õººðëèéí øèíæ¿¿ä òîä èëðýõ

• Ç¿ðõ îð÷èì ýâã¿é áîëîõ, ç¿ðõ äýëñýõ, õàòãàõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ

• ßðèà äóëüòðàõ• Í¿äíèé àëèì ÷è÷ðýõ• Õàðàà ñ¿¿ìýëçýõ• Õºäºëãººíã¿é áîëîõ• Ñýòãýë ãóòðàë òºðºõ• Ò¿ãø¿¿ðëýõ• Äåïåðñîíîëèçàöè

Ãàë

ëþ

öè

íîãå

íè

é ø

àë

òãààíò

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

16.2




• Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ

Àääèêòîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãàà óã áîäèñûã òýâ÷ñýíýýñ õîéø õýä õîíîãèéí äàðàà èëýðñýíèéã àñóóõ?

• Ñèìïàòèê ìýäðýëèéí õººðºë äàâàìãàéëñàí øèíæ òýìäã¿¿ä èëýðíý.

• Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøèðîõ, õºëðºõ

• Áèå áóþó ãàð ñàëãàíàí ÷è÷ðýõ

• Áººëæèñ öóòãàõ• Áóõèìäàæ, ò¿ãøèõ• Õºäºëãººíã¿éäýõ• Í¿¿ð öàéõ, óëàéõ• Áóë÷èí òàòàãíàõ.• Óíàëò òàòàëò.• ªâ÷òºí õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûã õýðýãëýõ ñóë õ¿ñýëòýé áàéõ

• Òàéâàí õººðëèéí áàéäàëä îðîõ

• Ñýòãýë ãóòðàë• Íîéðã¿éäýë• Õèé þì ñîíñîãäîõ• Äåïåðñîíàëèçàöèÿ.• Í¿äýý àíüñàí ¿åä åð áóñûí äóó õîîëîé, õºãæèì ñîíñîãäîõ.

• äåïåðñîíàëèçàöèÿ Ãàë

ëþ

öè

íîãå

íè

é ø

àë

òãààíò

øàë

òãààíò

¿ã¿é

ëýõ

áàé

äàë

F

10.3



Õàðüÿàëëûí äàãóó àääèêòîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.




Áàãàæèò øèíæèëãýý Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûã èëð¿¿ëýõ, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà. Ýìíýë ç¿éí òîäîðõîé ÿâöòàé òîõèîëäîëä áàãàæèò øèíæèëãýýíèé çààëò ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é.

ßëãàõ îíîøÕèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ ýìò áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò áîäèñûí øàëòãààíò ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî. (ýìíýë ç¿éí èëðýë, øýýñíèé ñîðèë, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð )

Ýì÷èëãýýËèçåðãåíèé òºñò õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷èéí òóíã õýòð¿¿ëýõ ¿åä õèéõ ýì÷èëãýý 1.Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýý. Ãýð á¿ë îð÷èíä íü íàéäâàðòàé äýìæèí òóñëàõ òàéâàí îð÷èíã áèé áîëãîõ. ¯¿ññýí ýìãýã áàéäàë òóí óäàõã¿é àðèëíà ãýäãèéã ºâ÷òºí áîëîí àð ãýðèéíõýíä íü á¿ðýí îéëãóóëàõ.

2.Ýìèéí ýì÷èëãýý Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé



• Õîðäëîãî òàéëàõ. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã ñóäñàíä 1 ìèíóòàíä 16 äóñëààð òàðèíà.

Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýýÑýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðüæ õýðýãëýíý. Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25ìã-ààð ºäºðò




1-3 øèðõýãýýð 2-3 ñàðûí õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40ìã øàõìàëûã ºäºðò 1-3 øèðõýãýýð 7-10 õîíîã óóæ õýðýãëýíý. Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý.

Øàðòàëò òàéëàõ ýì÷èëãýý• Áåíçîäèàçåïèí¿¿äèéí á¿ëãèéí ýì õýðýãëýõ: Ýëåíèóì 25-50ìã-ààð 6

öàãèéí çàéòàé óóõ, äèàçåïàì 50-100ìã-ààð 4-6 öàãèéí çàéòàé 7 õîíîã óóæ õýðýãëýíý.

• Àïîìîðôèíûã áàãààð áººëæèëò ¿¿ñãýõ òóíãààð õýðýãëýíý.• Òèîëîâûí áýëäìýë¿¿äèéã õýðýãëýõ: Òèîñóëüôàò íàòðè 30%-èéí 15-20ìë

óóñìàëûã ñóäñàíä ºäºðò 1 óäàà íèéò 10-15 óäàà òàðèíà.

Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýýÝíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí õèé ¿çýãäýë ¿¿ñãýã÷ áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ , äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ. • Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéí áóóðóóëàõ • Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ. • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Äýìæèõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ / íýð õàÿãã¿é ìàíñóóðàã÷èä-NA/

ÕÿíàëòÝìèéí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 3 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.




8. ÒÀÌÕÈÍÛ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F17

Òîäîðõîéëîëò Òàìõèéã òîäîðõîé õóãàöààíû äàâòàìæòàé, òààøààë àâàõ áàéäëààð õýðýãëýæ áèå, ñýòãýö óã áîäèñò äàñ÷ ò¿¿íèéã áàéíãà õýðýãëýõèéã øààðäñàí ýìãýãèéã òàìõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã ãýíý.

Øàëòãààí, ýìãýã æàì

• Íèêîòèí íü óóðàã òàðõèíä äàõü àöåòèëõîëèíû ðåöåïòîðóóäàä íºëººëæ äîôàìèíû ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààã öî÷ðîîæ äîíòîõ ýìãýã ¿¿ñãýíý.

• Ìèêðî áîëîí ìàêðîñîöèóìûí íºëºº• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã / ñîíèðõîë, øîõîîðõîë /• Ñýòãýë ç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã• Ñýòãýëèéí õÿìðàëàà òàéëàõûí òóëä áóðóó àðãà çàì ñîíãîõ

Àíãèëàë F17.0 Òàìõèíû õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãîF17.00 Õ¿íäðýëã¿éF17.01 ÃýìòýëòýéF17.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëF17.03 ÄýìèéðýëòýéF17.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýéF17.05 ÊîìòîéF17.06 Òàòàëòòàé

F17.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF17.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ

F17.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýãF17.21 Òîäîðõîé íºõöºëä òýâ÷èõ õàì øèíæF17.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ õàì øèíæF17.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð òýâ÷èõ õàì øèíæF17.24 Îäîîãîîð òàìõèéã õýðýãëýæ áàéãààF17.25 ¯å ¿å õýðýãëýõ

F17.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàëF17.30 Õ¿íäðýëã¿éF17.31 Õ¿íäðýëòýé

F17.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýöF17.71 Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýãF17.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýãF17.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë

F17.8 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF17.9 Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä




Ýìíýëç¿éí øèíæ¿¿ä

Òàìõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã íü äàðààõ 3 õàì øèíæèéí á¿ðäýë þì. ¯¿íä:1. Õ¿í òàìõèíû õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ òýñâýðëýõ ÷àäâàðàà àëääàã.2. ªºðòºº ÿìàð÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ” áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã.3. Òàìõèíû íºëººãººð áèå ìàõáîäü õÿìðàí äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é

áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Òàìõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Òàìõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéíýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýì÷èëãýý õÿíàëò

Òîäðóóëæ àñóó, àæèãëà

Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà

• Àíõ óäàà òàìõè òàòàæ áàéãàà þó?

• Õýäýí íàñòàé âý?

• Áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí òàëààñ èëðýõ çîâèóð øàíàëãàà áàéíà óó?

• Øýýñíèé ãàðö ÿìàð âý?

• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿çýõ àæèãëàõ

• Óðóóë õºõðºõ • Óõààí áàëàðòàõ• Àìüñãàëûí òºâ

äàðàíãóéëàãäàõ• ÀÄ áóóðàõ• Ç¿ðõíèé õýì

àëäàãäàõ• Àíõààðàë

ñóëðàõ• Ñýòãýõ ÷àäâàð

áóóðàõ• Ãàð ñàëãàëàõ• Àðüñ öàéõ

Òàì

õèíû

øàë

òãààíò

ñýòã

ýöè

éí á

îë

îí ç

àí ¿

éë

èé

í

ýìãý

ãèé

í ö

î÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F17.0

• Õîðûã ñààðìàãæóóëàõ (êàðáîëèíîîð)

• Ñààðìàã á¿ðäýë ¿¿ñãýõ çàìààð (ãåìîäåçýýð)

• Öóñàí äàõü õîðûí õýìæýýã áàãàñãàõ çàìààð (íàòðè õëîðèäîîð)

• Øýýñ õººõ çàìààð

• Áººëæ¿¿ëýõ çàìààð õîäëîãî òàéëíà.

• Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý

Õàðüÿàë-ëûí äàãóó ýìíýëýãò õýâò¿¿ëæ ýì÷èëíý.




• Õýð çýðýã óäààí òàìõè òàòñàí âý?

• ªäºðò õýäýí øèðõýãèéã òàòäàã âý?

• Ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñýõ

• Òàìõèíä òàâèõ õÿíàëò àëäàãäàõ

• Áèå õ¿íèé çàí ¿éëèéí ººð÷ëºëò èëðýõ

Òàì

õèíû

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

ø

èíæ

F

17.2

• Õîðäëîãî òàéëàõ• Á¿ëãèéí ñýòãýë

çàñëûí ýì÷èëãýý• Ýìèéí áóñ

ýì÷èëãýý• Íèêîòèí

îðëóóëàõ ýì÷èëãýý


• Ôèçèê ýì÷èëãýý• Íèéãìèéí

ýì÷èëãýý

Íàðêîëîãèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ ýì÷èëíý.Òàìõèíààñ ãàðàõ Ç¯-ã ººð÷ëºõ àðãóóäûã ºäºð òóòàì áàðèìòëàõ, çºâëºãºº àâ÷ áàéõ.

• Òàìõè òàòàõàà òýâ÷ñýíýýñ õîéø áèåèéí áîëîí ñýòãýöèéí çîâèóð øàíàëãàà èëýðäýã ¿¿?

• Òàìõèà òýâ÷ñýíýýð áóõèìäàõ, ñýòãýë ò¿ãøèõ, ãóíèãëàõ, òàéâàí áèø áîëîõ, òààëàìæã¿é ñýòãýëèéí õºäëºë¿¿ä èëðýõ

• Õºëðºõ, ÿäðàõ, àíõààðàë òºâëºðºõ ÷àäâàð áóóðàõ,õîîëíû äóð ººð÷ëºãäºõ.

Òàì

õèíû

¿ã¿

éë

ýõ õ

àì

øè

íæ

F17.3


• Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýý

• Íèêîòèí îðëóóëàõ ýì÷èëãýý

Õàðüÿàëëûí äàãóó íàðêîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

Áàãàæèò øèíæèëãýýÖóñàí äàõü íèêîòèíû ò¿âøèí íýìýãäýíý, òîñíû õ¿÷èë, ãëèöåðîë, êàòåõîëàìèíû ò¿âøèí íýìýãäýíý. Òðîìáîöèòûí èäýâõæèë èõñýíý. Òèòýì ñóäàñ ãýìòýõ, ãîë ñóäàñ ö¿ëõèéõ, òàðõèíû ñóäàñ õàòóóðàõ, ÿñ ñèéðýãæèëò èëýðíý.

ßëãàõ îíîøÒàìõèíû øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò áîäèñûí øàëòãààíò ýìãýã¿¿äýýñ ÿëãàí îíîøëîíî. / ýìíýë ç¿éí èëðýë, õýðýãëýæ áàéãàà áîäèñîîð, áóñàä àðãààð/




Ýì÷èëãýý 1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý• Õîðûã ñàààðìàãæóóëàõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Ñààðìàã á¿ðäýë ¿¿ñãýõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Öóñàí äàõü õîðûí êîíöåíòðàöûã áàãàñãàõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Øýýñ õººõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Áººëæ¿¿ëýõ çàìààð õîðäëîãî òàéëàõ• Õîðäëîãî òàéëàõ øèíãýí¿¿ä õýðýãëýõ: Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé

óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã ñóäñàíä 1 ìèíóòàíä 16 äóñëààð õèéíý.

Íèéëìýë óóñìàë ¹1,2-ûí àëü íýãèéã íü ñóäñààð, 1 ìèíóòàíä 16 äóñëààð, 3-4 óäàà,

Íèéëìýë óóñìàë ¹1 Íèéëìýë óñìàë ¹2

Ôèçèîëîãèéí óóñìàë- 800.040%-èéí ãëþêîçûí óóñìàë-100.01% êàëè õëîðèä-50.010% êàëüöè õëîðèä-10.010% êàëüö ãëþêíàò-10.0 êîðäèàìèí - 2.0 êîêîðáàêñèëàç- 100 ìãèíñóëèí – 6-8 íýãæ

Ôèçèîëîãèéí óóñìàë-500.0 Êîêîðáàêñèëàç-100 ìã Êîðäèàìèí -2.05% àñêîðáèíû õ¿÷èë-5.0-10.01% íèêîòèíû õ¿÷ëèéí óóñìàë 5.0-10.06% òèàìèí õëîðèä–2.5-3.05% ïèðèäîêñèíû óóñìàë–2.0-5.0 èíñóëèí – 6-8 íýãæ

2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé



• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðèíà.


• Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý.




3. Íèêîòèí îðëóóëàõ ýì÷èëãýýÓðãàìëûí ãàðàëòàé õ¿íèé áèåä õàðøèë ¿ç¿¿ëäýãã¿é, õýðýãëýõýä õÿëáàð, áåòòà áëîêàòîð /õîðèã/ õýðýãëýäýã. Ïëàñòðü-íààëò, áîõü, ýì, öàöäàã, ¿íýðòäýã õýëáýðýýð áàéäàã. Êîððèäî /Îðîñ/, Òàáàêñ /Îðîñ/, Á¿ïðîïèí /Àâñòðàëè/ ýäãýýðèéã õîíîãò 25-75 ìã-ààð ñõåìýýð ºãíº.

Íèêîòèí îðëóóëàã÷ ïëàñòûðü:

Áàðààíû íýðÍèêîòèíû

íàéðëàãà /ìã/Õîíîãèéí òóí

Õýðýãëýõ õóãàöàà

Ãàáèòðîë21ìã14ìã7ìãÍèêîäåðì21ìã14ìã7ìãÍèêîòðîë15ìã10ìã5ìãÏðîñòåí22 ìã11ìã

Íèêîòèíòýé áîõü -Íèêîðåòòå 2ìãÍèêîòèíòýé áîõü -Íèêîðåòòå DS

52.635.017.5

114.078.036.0

24.916.68.3

30.015.0

2.0

4.0

21ìã/ 24ö14/24ö17ìã/24ö

21ìã/24ö14/24ö17ìã/24ö

15ìã/ 16ö10ìã/16ö5ìã/16ö

22ìã/ 24ö11/24ö

9-12 ø/ºäºðò

9-12 ø/ºäºðò

4-8 ä/õ2-4 ä/õ2-4 ä/õ

4-8 ä/õ2-4 ä/õ2-4 ä/õ

4-12 ä/õ2-4 ä/õ2-4 ä/õ

4-8 ä/õ2-4 ä/õ

2-3 ñàð

2-3 ñàð

Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýýÊëèíèê èëðýë, ýì÷èëãýýíèé àðãàÒàìõè íü ºäºð òóòìûí õýðýãëýý áîëñîí ¿å øàòàíä:• Òàìõè òàòàõã¿é áàéõûã óðüä÷èëàí ñàíóóëàõ• Òàìõèíû õîðûí òàëààðõè îéëãîëòûã øèíæëýõ óõààíû ¿¿äíýýñ ºãºõ• Òàìõèíû ¿ã¿éëýõ õàì øèíæèéã äàðàõ çîðèëãîîð áîõü õýðýãëýõ, óñ óóõ,

ÿâãàí ÿâàõ íèêîòèí îðëóóëàõ ýìèéã ñõåìýýð ºãºõÒààøààë àâàõûí òóëä òàìõè õýðýãëýõ õýëáýðèéí ¿åä:• Òàìõèíààñ ººð òààøààë àâàõ àðãà çàì õàéõ Æ-íü: áèåèéí òàìèðûí

äàñãàë, ÿâãàí ÿâàõ, õîááè ººðòºº áèé áîëãîõ• ªºðòºº õÿíàëòòàé áàéõ, çàâã¿é áàéõ• ªºðèéãºº òàéâøðóóëàõûí òóëä õýðýãëýõ õýëáýðèéí ¿åä

Íèêîòèíûã ººð ç¿éëýýð îðëóóëàõÑòðåññýä îðæ áîëîõ òààëàìæã¿é òîõèîëäëîîñ çàéëñõèéõ




Çºâ õîîëëîõ, ñïîðòîîð õè÷ýýëëýõÑýòãýëèéí õºäºëãººíèéã äàâàõûí òóëä áèåý áàðèõ ÷àäâàðûã ýçýìøèõ

/ òàéâøðàõ, ººðèéãºº òàéâøðóóëàõ áóñäààñ äýìæëýã àâàõ/ çýðýã àðãóóäûã õýðýãëýõ

Ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý• Ãðóïï÷èëñýí ñýòãýë çàñàë ºäºð á¿ð• Ñóðãàëòûí áîëîí áîëîâñðîëûí á¿ëýã 7-8 óäàà• Ãàíöààð÷èëñàí óóëçàëò 3-4 óäàà• ¯éë àæèëëàãààíû á¿ëýã 3-4 óäàà• Äàõèëòààñ ñýðãèéëýõ• Ýì÷èëãýýíèé äàðààõ õºòºëáºð• Àìðààõ ýì÷èëãýý / ñòðåññýý çºâ òàéëàõ àðãàä ñóðàëöàõ /Æè÷: Äýýðõ ñýòãýë çàñëûí ýì÷èëãýý íü ºäºð á¿ð, íýã óäàà 2-3 öàã, á¿ãä 28-32 õîíîãò ÿâàãäàíà

Ôèçèê ýì÷èëãýýÇ¿¿, òººí¿¿ð, öàõèëãààí áîëîí óñàí ýì÷èëãýý

Íèéãìèéí ýì÷èëãýý• Òàìõèíààñ ãàðñàíû äàâóó òàëûã ìýäðýõ, îéëãîõ, áóñäàä ñàéíààð

íºëººëºõ• Òàìõèã¿é îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ, õàìò îëîí ýð¿¿ëæèõ• Õóóëèà äýýäëýõ• Õîðò çóðøèëã¿é àæ òºðºõ áîëîâñðîë îëîõ, äàäàõ, õýâøèõ

Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí òàìõè õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, òàìõè òàòàõ ýìãýã äóðûã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí àæèëäàà ñîíèðõîëòîé, àíõààðàëòàé áîëæ àæëûí á¿òýýìæ äýýøëýõ.• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ• Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóðûã áóóðóóëàõ• Íèêîòèí îðëóóëàõ ýì÷èëãýý õèéõ• Ñýòãýë çàñëûí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ• Çàí ¿éëèéã ººð÷ëºõ• Äýìæèõ á¿ëãèéí öóãëààíä ÿâàõ ÕÿíàëòÒàìõèéã õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýäýã ºâ÷òºíèéã ýìíýëãèéí ãàäóóð òóñëàìæèéã øèéäíý. Òóõàéí øèíæ òýìäýã ýäãýðñíèé äàðàà òàìõèíààñ ãàðàõ òàëààð çºâëºãºº ºã÷, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà. Äîòîð, áóñàä ýðõòíèé òàëààñ ýìãýã ººð÷ëºëò ãàðñàí áîë ºðõèéí áîëîí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí ¿çëýã, ýì÷èëãýý õèéëãýæ, õÿíàëòàíä îðæ áîëíî. Òàìõèíààñ ãàðàõ ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ, çàí ¿éëèéã ººð÷ëºõ àðãóóäûã ºäºð òóòàìä áàðèìòàëíà.




9. ÄÝÃÄÝÌÕÈÉ ÁÎËÎÍ ÓÓÑÃÀÃ× ÁÎÄÈÑÛÍ ØÀËÒÃÀÀÍÒ ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F 18

Òîäîðõîéëîëò Ìàíñóóðàõ ýìãýã ñóäëàëä ìàíñóóðàë áîëîîä õàðààò áàéäàë ¿¿ñãýõ ÷àäâàðòàé äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã áàéíãà çàìáàðààã¿é çîõèñã¿é õýðýãëýæ ò¿¿íä äîíòîõ çàí ¿éëèéí ýìãýãèéã äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñò äîíòîõ ºâ÷èí ãýíý.


• Íèéãìèéí ìàêðî áîëîí ìèêðî íºëºº• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýë ç¿éí õýëáýðèéí îíöëîã

Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã èíãàëÿíòóóä ãýíý. Ýäãýýð ñýòãýö èäýâõèò äýãäýìõèé áîäèñóóäûã ¿íýðëýõ õýëáýðýýð õýðýãëýõýä ÒÌÑ-ä íºëººëæ ìàíñóóðàë áîëîí õàðààò áàéäàë ¿¿ñãýäýã.

Àíãèëàë F18.0 Äýãäýìõèé áîëîí óóñãàã÷ áîäèñûí õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F18.00 Õ¿íäðýëã¿é F18.01 Ãýìòýëòýé F18.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýëòýé F18.03 Äýìèéðýëòýé F18.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F18.05 Êîìòîé F18.06 ÒàòàëòòàéF18.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF18.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F18.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F18.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F18.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F18.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ë òýâ÷èõ F18.24 Îäîîãîîð îïèîèäûã õýðýãëýæ áàéãàà F18.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF18.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F18.30 Õ¿íäðýëã¿é F18.31 ÒàòàëòòàéF18.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë F18.40 Òàòàëòã¿é F18.41 ÒàòàëòòàéF18.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F18.50 Øèçîôðåíè òºñò




F18.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F18.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F18.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F18.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F18.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F18.56 ÕàâñàðñàíF18.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF18.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F18.70 Ðåìèíèñöåíöè F18.71Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F18.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F18.73 Òýíýãðýë F18.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F18.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF18.8Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF18.9Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä


Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì. ¯¿íä: 1. Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí õàðààò áîëæ, õàìãààëàõ, òýñâýðëýõ

÷àäâàðàà àëääàã. 2. ªºðòºº ÿìàð ÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “¿ã¿éëýõ øèíæ“ áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã. 3. Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí íºëººãººð áèå ìàõáîäü õÿìðàí

äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.

Îíîøëîãîî• Îáúåêòèâ, óóñãàã÷ áîäèñ õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ• Áîäèò ¿çëýãýýð ýìãýã áàéäëûã èëð¿¿ëýõ• Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ëàáðàòîðèéí áà áàãàæèò øèíæèëãýýãýýð ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ




Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî, ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó , Àæèãëà

Øèíæ òýìäýãÀíãèëàë

Ýì÷èë Õÿíà




Õóðö õýðýãëýýíèé ¿åä:-Ñýòãýë õººðºí áàÿñàõ-Òîëãîé ºâäºõ-Áººëæèõ-Ñóäàñíû öîõèëò îëøðîõ-Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ-Àìüñãàë òàñàëäàõ- Õýë ÿðèà ººð÷ëºãäºõ-Òýíöâýð òîõèðîî

àëäàãäàõ-Áèåèéí òåìïåðàòóð

ººð÷ëºãäºõ-Ãàð õóðóó ñàëãàíàõ-Á¿õ áèå áóë÷èíãóóä

ºâäºõ-Øºðìºñíèé ðåôëåêñ

èõñýõ-Äåðåàëèçàöèÿ-Äåïåðñîíàëèçàöèÿ-Äèñôîðèÿ-Õàðààíû õèé ¿çýãäýë Àðõàã õýðýãëýýíèé ¿åä:-ªºðòºº òàâèõ õÿíàëò

áóóðàõ-Ñýòãýöèéí ¿éë

àæèëëàãàà áóóðàõ-Õºäºëìºðèéí ÷àäâàð

áóóðàõ-Ñýòãýö îðãàíèê øèíæ

èëðýõ-Òóðæ ýöýõ-Öîíõèéæ öàéõ-Ñóëüäàæ ÿäðàõ-Àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ-Ñóäàñíû öîõèëò öººðºõ-Õºëðºõ-Óðóóë, ãàð õºëèéí ¿ç¿¿ð

õºõðºõ-Ñýòãýö îðãàíèê øèíæ¿¿ä

èëðýõ

Äýã

äýì

èõè

é ó

óñãà

ã÷ á

îä

èñó

óäû

í ø

àë

òãààíò

öî÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F18.0




Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøëîæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.




• Óã áîäèñûã äààõ ÷àäâàð ÿìàð áàéíà âý?

• Óã áîäèñò òàâèõ õÿíàëò õýð çýðýã âý?

• Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûí õýðýãëýýíèé õ¿÷òýé õýðýãöýý• Õÿíàëòã¿é õýðýãëýý• ¯ã¿éëýõ ôèçèîëîãèéí áàéäàë• Äààö èõñýíý.• Õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áîëæ ¿éë÷èëãýý íü ãàðàíãóóò äàõèí õýðýãëýõ äóð ¿¿ñíý.• Õîðòîé áàéëàà ÷ òýâ÷èõã¿é õýðýãëýñýýð• ìýäðýëèéí òàëààñ ïàðàñèìïàòèê (âàãóñ) ìýäðýëèéí õººðëèéí øèíæ¿¿ä òîä èëýðíý• Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºíº• Çàõûí ìýäðýëèéí ñààæèëò ¿¿ñíý• Õ¿ðýëöýõ ìýäðýìæ áóóð÷, ñýòãýë ñàíàà òàâã¿éòíý• ªòãºí õàòíà• Äîòîð ìóóõàéðàõ, áººëæèñ öóòãàõ• Í¿äíèé ¿ðýâñýë ¿¿ñíý• Öóñíû äàðàëò áóóðíà, ñóäàñíû õ¿÷äýë ñóëàð÷, ò¿¿íèé öîõèëò óäààøèðíà• Áàãòðàà òºñò áàéäàë ¿¿ñíý• Ðåôëåêñ¿¿ä áóóðíà• Àìüñãàëûí çàì øàðõàëæ ¿ðýâñýíý.• Áèå õ¿íèé äîðîéòîë èëýðíý• Ñýòãýë çîðèãã¿éäëèéí õàìøèíæ àæèãëàãäàíà, èäýâõã¿é áîëíîÇàí àâèð ò¿ðýìãèé áîëíî

Äýã

äýì

èõè

é ó

óñãà

ã÷ á

îä

èñó

óäû

í ø

àë

òãààíò

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

øè

íæ

F

18.2




Íàðêîëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ ýì÷èëíý.

Ýì÷èéí õÿíàëòàíä 3 æèë ýì÷ë¿¿ëíý.





• Òîëãîé ºâäºõ• Áóë÷èí òàòàãäàíà• Õºäºëãººíèé äîãøèðîë• Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºõ• Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøèðíî,

õºëºðíº. • Áèå áóþó ãàð ñàëãàíàí

÷è÷èðíý.• Áººëæèñ öóòãàíà.• Ñóóëãàíà. • ßñ áóë÷èí ÿíãèíàæ

ºâäºíº. • õýðýãëýäýã ýì áîäèñ

õ¿÷òýé ¿ã¿éëýãäýíý.• Ñýòãýëýýð óíàæ àìèà

õîðëîõ îðîëäëîãî õèéíý, àìèà õîðëîæ ìýäíý.

• Áóõèìäàæ, ò¿ãø¿¿ðëýæ, õèëýãíýõ äîøãèðîõ òîõèîëäîë ãàðíà.

• Äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñûã õîðòîéãîîð õýðýãëýæ ýõýëñíýýñ õîéø 3-6 ñàðûí äàðàà ¿ã¿éëýõ øèíæ òýìäýã õ¿÷òýé èëýðíý. Ñ¿¿ëèéí òóíã õýðýãëýñíèé äàðàà 1 õîíîãèéí äàðàà ¿ã¿éëýõ øèíæ èëýð÷ ýõëýýä 10-15 õîíîã ¿ðãýëæèëæ áîëíî. Ä

ýãä

ýìè

õèé

óóñ

ãàã÷

áîä

èñó

óäû

í ø

àë

òãààíò

¿ã¿

éë

ýõ á

àé

äàë

F

18.3



Õàðüÿàëëûí äàãóó íàðêîëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

Øèíæèëãýý

• Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð äýãäýìõèé, óóñãàã÷ áîäèñûã èëð¿¿ëýõ, • õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä óã áîäèñûí

ò¿âøèíã òîäðóóëíà,• áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóä ººð÷ëºãäñºí, • íàëîêñîíû ñîðèëûã õýðýãëýõ.

Ýì÷èëãýý1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýý

• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèí. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 3ìë-ýýð 5 õîíîã áóë÷èíä, ïèðèäîêñèí ãèäðîõëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 2-4ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí 5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5-10ìë-ýýð ãëþêîçèéí 40%-èéí 10ìë óóñìàëòàé õàìò ñóäñààð 5 õîíîã, íèêîòèíû õ¿÷ëèéí 1%-èéí 1ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 2ìë-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà.

• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿ä. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí




áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèõ, ÝÑÂÝË ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã óóíà.


2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä àìèíàçèíû 2.5 %-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí

áýëäìýëèéã ºäºðò1-3 ìë-ýýð áóë÷èíä 3-7 õîíîã, ýñâýë òèçåðöèíèé 2.5%-èéí 2ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã ºäºðò 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã òàðèíà.


• Áóñàä èëýðñýí øèíæ òýìäãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýã òîõèðóóëàí õèéíý. Êîêàéíû äóðûã äàðæ äîãøðîõ, òàòàëò ºãºõ ¿åä äîôàìèíû ýñðýã áîäèñ áðîìêðèïòèíûã øàõìàëààð ºäºðò 1-1,25 ìã-ààð 5 õîíîã õýðýãëýíý.

3. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ , äýãäýìõèé óóñãàã÷ áîäèñóóäûã äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ.

• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ • Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ. • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Îð÷íûã ñîëèõ ººð÷ëºõ • Ãýð á¿ë ýöýã ýõèéí õÿíàëòûã ñàéæðóóëàõ

ÕÿíàëòÄýãäýìõèé áîäèñûí õýðýãëýýã õàðúÿàëëûí ºðõ, ñóìûí ýì÷ èëð¿¿ëæ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.Ýìèéí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.




10. ÎËÎÍ ÒªÐËÈÉÍ ÑÝÒÃÝÖ ÈÄÝÂÕÈÒ ÁÎÄÈÑÛÃÕÎÑËÓÓËÀÍ ÕÝÐÝÃËÝÑÍÈÉ ÓËÌÀÀÑ ¯¯ÑÝÕ

ÑÝÒÃÝÖÈÉÍ ÁÀ ÇÀÍ ¯ÉËÈÉÍ ÝÌÃÝÃ F19

Òîäîðõîéëîëò Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñò äîíòîõ ºâ÷èí íü íèêîòèí êîôåéíûã îðîëöóóëàõã¿éãýýð 2-îîñ äýýø òîîíû ñýòãýö èäýâõèò áîäèñûã íýãýí çýðýã áóþó òîäîðõîé äàðààëëààð 6 ñàðààñ äýýø õóãàöààãààð çàìáàðààã¿é õýðýãëýí ìàíñóóð÷ áàéãàà òîõèîëäëûã õýëíý. Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñò äîíòîõ ºâ÷íèéã ïîëèíàðêîìàíè ãýíý. Íýã òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñò äîíòîõ ºâ÷èí ººð òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñò äîíòîõ ºâ÷èí ð¿¿ øèëæèæ áîëíî.


• Óäàìøëûí õ¿÷èí ç¿éë• Õ¿ì¿¿æëèéí îíöëîã• Ñýòãýë ç¿éí îíöëîã• Ñýòãýëèéí õÿìðàëûã òàéëàõ, àíõààðëàà òºâëºð¿¿ëýõ

áàéäàë

Àíãèëàë F19.0 Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñûã õîñëóóëàí õýðýãëýñíèé óëìààñ ¿¿ñýõ õýðýãëýýíèé öî÷ìîã õîðäëîãî F19.00 Õ¿íäðýëã¿é F19.01 Ãýìòýëòýé F19.02 Ýìíýëãèéí áóñàä õ¿íäðýë F19.03 Äýìèéðýëòýé F19.04 Õ¿ðòýõ¿éí ýìãýãòýé F19.05 Êîìòîé F19.06 ÒàòàëòòàéF19.1 Õîðòîé ¿ð äàãàâàð ºãºõ¿éö õýðýãëýõF19.2 Ýðõøýýëèéí õàì øèíæ F19.20 Îäîîãîîð òýâ÷èõ øèíæ òýìäýã F19.21 Òîäîðõîé íºõöºëä ë òýâ÷èõ F19.22 Çºâõºí ýìíýë ç¿éí õÿíàëòûí äîð òýâ÷èõ F19.23 Çºâõºí ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð òýâ÷èõ F19.24 Îäîîãîîð ñýðãýýã÷ ýì áîäèñóóäûã õýðýãëýæ áàéãàà F19.25 ¯å ¿å õýðýãëýõF19.3 ¯ã¿éëýõ áàéäàë F19.30 Õ¿íäðýëã¿é F19.31 ÒàòàëòòàéF19.4 ¯ã¿éëýõ äýìèéðýë




F19.40 Òàòàëòã¿é F19.41 ÒàòàëòòàéF19.5 Ñîëèîðîõ ýìãýã F19.50 Øèçîôðåíè òºñò F19.51 Äýìèéðýõ õàíäëàãàòàé F19.52 Õèé ¿çýãäëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F19.53 Îëîí ÿíçûí øèíæ òýìäýã á¿õèé F19.54 Ñýòãýë ãóòðàë äàâàìãàéëñàí F19.55 Õººðëèéí øèíæ äàâàìãàéëñàí F19.56 ÕàâñàðñàíF19.6 Îéã¿éäëèéí õàì øèíæF19.7 Ñîëèîðîõ ýìãýãèéí ¿ëäýö F19.70 Ðåìèíèñöåíöè F19.71 Áèå õ¿íèé, çàí ¿éëèéí ýìãýã F19.72 Ñýòãýë ¿åëçýõèéí ¿ëäýö ýìãýã F19.73 Òýíýãðýë F19.74 Òàíèí ìýäýõ¿éí òîãòâîðòîé áóñàä õÿìðàë F19.75 Õîæóó äåáþò á¿õèé ñîëèîðîõ ýìãýãF19.8Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí áóñàä ýìãýã¿¿äF19.9Ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí òîäîðõîé áóñ ýìãýã¿¿ä.Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñûã õîñëóóëàí õýðýãëýñíèé óëìààñ ¿¿ñýõ ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ýìíýë ç¿éí øèíæ¿¿ä

Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñûã õîñëóóëàí õýðýãëýñíèé óëìààñ ¿¿ñýõ ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýã äàðààõ 3 õàì øèíæèéí íèéëáýð þì.1. Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûí õàðààò áîëæ , õàìãààëàõ,

òýñâýðëýõ ÷àäâàðàà àëääàã.2. ªºðòºº ÿìàð ÷ õÿíàëò òàâèõ ÷àäâàðã¿é “ ¿ã¿éëýõ øèíæ “ áèé áîëæ

ñýòãýöèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñäýã.3. Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûí íºëººãººð áèå ìàõáîäü

õÿìðàí äîðîéòîæ, ò¿¿íèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ ÷àäàõã¿é áèåèéí õàðààò áàéäàë ¿¿ñíý.

Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ¿íäñýí èëðýë íü ñýòãýöèéí áîëîí áèåèéí õàðààò áàéäàë þì.




Îíîøëîãîî• Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò ýìò áîäèñ õýðýãëýäýã ýñýõèéã àñóóõ• Áîäèò ¿çëýã • Îäîîãèéí ñýòãýöèéí áàéäëûã øàëãàõ• Ìýäðýëèéí ¿çëýãýýð ýìãýã ººð÷ëºëòèéã èëð¿¿ëýõ• Ëàáðàòîðèéí áà áàãàæèò øèíæèëãýý õèéõ

Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñûã õîñëóóëàí õýðýãëýñíèé óëìààñ ¿¿ñýõ ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí îíîøëîãîî,

ýìíýë ç¿é, ýì÷èëãýý, õÿíàëò

Àñóó, Àæèãëà

Øèíæ òýìäýã Àíãèë Ýì÷èë Õÿíà



• Áèåèéí åðºíõèé áàéäëûã ¿çýõ, àæèãëàõ

Àìüñãàëàëò òàñàëäàõ, öóñíû äàðàëò áóóðàõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ çýðýã ç¿ðõ ñóäàñíû ¿éë àæèëëàãààíû äóòàãäëûí øèíæ¿¿ä òîä àæèãëàãäàíà. Àíõààðàë ñóëðàõ, þì áîäîõ , ñýòãýõ ÷àäâàð áóóðàõ, íîéðìîãëîõ, õýë ÿðèà ººð÷ëºãäºõ, õ¿¿õýí õàðàà íàðèéñàõ, áèåèéí òåìïåðàòóð áóóðàõ, àðüñ õóóðàéøèõ, àðüñ öàéõ,óõààí áàëàðòàõ áóþó ñýòãýë õººðºõ õàì øèíæ á¿õèé ñîëèî, óõààí àëäàõ øèíæ¿¿ä èëýðíý.

Îë

îí ò

ºðë

èé

í ñ

ýòãý

ö è

äýâ

õò á

îä

èñû

ã õî

ñëóó

ëàí õ

ýðýã

ëýñ

íýý

ñ ¿¿

ñýõ

öî÷ì

îã

õîðä

ëîãî

F19.0




Ýìíýëãýýñ ãàðñíààñ õîéø ñóì, ºðõèéí ýì÷ õÿíàæ, îíîøëîæ, ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà.

• Ñýòãýö èäýâõò áîäèñûã õýð óäààí õýðýãëýñýí áý?


• Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñóóäûí õýðýãëýýíèé õ¿÷òýé õýðýãöýý

• Õÿíàëòã¿é õýðýãëýý• ¯ã¿éëýõ ôèçèîëîãèéí

áàéäàë• Äààö èõýñíý.• Õýðýãëýõã¿é áàéæ

÷àäàõã¿é áîëæ ¿éë÷èëãýý íü ãàðàíãóóò äàõèí õýðýãëýõ äóð ¿¿ñíý.

• Õîðòîé áàéëàà ÷ òýâ÷èõã¿é õýðýãëýñýýð áàéíà.

Îë

îí ò

ºðë

èé

í ñ

ýòãý

ö è

äýâ

õò

áîä

èñû

í ø

àë

òãààíò

ýðõø

ýýë

èé

í õ

àì

ø

èíæ

F

19.2




Àääèêòî ëîãèéí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷èëíý.





• Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºõ , õºëðºõ

• Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøèðíî,

• Áèå áóþó ãàð ñàëãàíàí ÷è÷èðíý.

• Áººëæèñ öóòãàíà.• Ãýäýñ áàçàëíà• Ñóóëãàíà.• ßñ áóë÷èí ÿíãèíàæ

ºâäºíº.• Óã áîäèñ õ¿÷òýé

¿ã¿éëýãäýíý.• Ñýòãýëýýð óíàæ àìèà

õîðëîõ îðîëäëîãî õèéíý, àìèà õîðëîæ ìýäíý.

• Áóõèìäàæ, ò¿ãø¿¿ðëýæ, õèëýãíýõ äîãøèðîõ òîõèîëäîë ãàðíà.

• Äýýðõ øèíæ¿¿ä õîíîã ¿ðãýëæèëíý.

Îë

îí ò

ºðë

èé

í ñ

ýòãý

ö è

äýâ

õò á

îä

èñû

í ø

àë

òãà

àíò

¿ã¿é

ëýõ

áàé

äàë

F19

.3



Õàðüÿàëëûí äàãóó àääèêòî--ëîãèéí ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ë¿¿ëíý.

Áàãàæèò øèíæèëãýý• Øýýñíèé ñîðèëò 48 öàãèéí äîòîð áóñàä ñýòãýö íºëººò ýìèéí áîäèñ áà

õàð òàìõèíû õàâñàðñàí ýì áîäèñóóäûã èëð¿¿ëíý. • Õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð õ¿íèé áèîëîãèéí øèíãýíä ñýðãýýã÷ ýì

áîäèñóóäûí ò¿âøèíã òîäðóóëíà.• Áèîõèìèéí øèíæèëãýýíä ýëýãíèé ñîðèëóóä ººð÷ëºãäñºí áàéíà. • Ýìíýë ç¿éí òîäîðõîé ÿâöòàé òîõèîëäîëä áàãàæèò øèíæèëãýýíèé çààëò

ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é.

ßëãàõ îíîøÑýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûí øàëòãààíò ñýòãýöèéí áîëîí çàí ¿éëèéí ýìãýãèéí ýðõøýýëèéí øèíæèéã áóñàä ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò áîäèñûí øàëòãààíò ýìãýãèéí ýðõøýýëèéí õàì øèíæýýñ ÿëãàí îíîøëîíî. (ýìíýë ç¿éí èëðýë, øýýñíèé ñîðèë, õèéí õðîìàòîãðàôèéí àðãààð)

Ýì÷èëãýý1. Õîðäëîãî òàéëàõ ýì÷èëãýýÕ¿íäýýð õîðäñîí ¿åä áóþó êîìä îðñîí ¿åä àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ áóþó àìüñãàë òàñàëäñààð,ýöýñò íü íàñ íºãöºõ àþóëòàé ó÷èð ñýõýýí àìüäðóóëàõ ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé õèéíý.• Â-èéí òºðëèéí âèòàìèíóóä. Òèàìèí õëîðèäèéí 5%-èéí 1ìë àìïóëòàé





• Íîîòðîïûí á¿ëãèéí ýì¿¿äèéã õýðýãëýõ. Ïèðàöåòàì 20%-èéí 5ìë àìïóëòàé òàðèëãûí áýëäìýëèéã 5 õîíîã ñóäñàíä áîëîí áóë÷èíä òàðèõ, óóõààð áîë ºäºðò 250 ìã-ààð 2 øèðõýãýýð 3 óäàà 10 õîíîã õýðýãëýíý.

• Õîðäëîãî òàéëàõ øèíãýí¿¿äèéã õýðýãëýõ. Ãåìîäåç 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã, íàòðè õëîðèäûí 0.9 %-èéí 400ìë ôëàêîíòîé óóñìàëûã õîíîãò 1 óäàà, 3-4 õîíîã ñóäñàíä 1 ìèíóòàíä 16 äóñëààð õèéíý.

2. Øèíæ òýìäãèéí ýì÷èëãýý • ªâ÷èí íàìäààõ çîðèëãîîð àíàëüãèí 500 ìã-ààð, àöåòèëñàëèöèëûí õ¿÷èë

500 ìã-ààð, ¿å ìº÷íèé ºâäºëòèéí ¿åä èáóïðîôåí 200 ìã-ààð ºäºðò 3-4 óäàà. Ýíý ýì÷èëãýýí¿¿äèéã 5-7 õîíîã õèéíý.

• Õîðûí åðºíäºã áîëîõ àòðîïèí ñóëüôàòûã 0,1%-èéí 1 ìë óóñìàëûã 2 öàãèéí çàéòàé 3-4 óäàà àðüñàí äîð òàðèõ.

• Õ¿÷èë òºðºã÷ººð àìüñãàëóóëàõ • Ëîáåëèíû 0,3-0,5 ìë 1% óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð 1-25 ìèíóòàíä õèéíý

àìüñãàëûí äóòàãäàë àðèëàõã¿é áàéâààñ õèéìýë àìüñãàë õèéíý. • Õîäîîäûã 0,5%-èéí òàíèíû óóñìàëààð áóþó 0,02-0,1-èéí êàëèÿ

ïåðìàíãàíàòûí óóñìàëààð óãààõ • Øýýñèéã êàòåòðýýð àâàõ. • Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéí ¿åä 2,5% àìèíàçèíû óóñìàëûã 1-3 ìë-ýýð 3-7

õîíîã, ýñâýë 2,5% òèçåðöèíûã 1-3 ìë-ýýð 3-7 õîíîã.• Ñýòãýë ãóòðàëûí ¿åä àìèòðèïòèëëèíûã 25-50 ìã-ààð ºäºðò 2-3 ñàðûí

õóãàöààòàé õýðýãëýõ, ò¿ãø¿¿ðòýé áà íîéðã¿é ¿åä äèàçåïàìûã 10-40 ìã-ààð ºäºðò 7-10 õîíîã.

• ßìàð òºðëèéí ñýòãýö èäýâõèò áîäèñ õýðýãëýæ õîðäñîí áàéäëààñ õàìààðàí ýì÷èëãýýã õèéíý. (F10, F11, F13, F14, F15, F17-ûí ýì÷èëãýýíèé ñòàíäàðòûã áàðèìòëàõ)

3. Äàõèëòààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý Ýíý ¿åèéí ýì÷èëãýýíèé ãîë çîðèëòóóä áîë äàõèí ñýòãýö èäýâõèò ýì áîäèñóóäûã õýðýãëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, äàõèí õýðýãëýõ õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäëûã øèéäýõ áóþó òóõàéí ºâ÷òºí íèéãýìä òîäîðõîé áàéð ñóóðü ýçëýõ.• Ñýòãýöèéí ººð÷ëºëòèéã ýì÷ëýõ • Ìàíñóóðàõ ýìãýã äóð õ¿ñëèéã áóóðóóëàõ




• Ñýòãýë çàñëûí á¿ëãèéí áîëîí ãàíöààð÷èëñàí ýì÷èëãýýã õèéõ • Çàí ¿éëèéã ýì÷ëýõ • Ãýð á¿ëèéí ñýòãýë çàñàë • Äýìæèõ á¿ëãèéí òóñëàëöààã àøèãëàõ /íýð õàÿãã¿é ìàíñóóðàã÷èä-NA/

Õÿíàëò Îëîí òºðëèéí ñýòãýö èäýâõò áîäèñ õýòð¿¿ëýí õýðýãëýäýã ýñýõèéã ºðõ, ñóìûí ýì÷ èëð¿¿ëæ ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ýì÷èëãýýíä õàìðóóëíà. Ìýðãýæëèéí ýìíýëýãò ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà áàòæóóëàõ ýì÷èëãýýíä õàìðóóëàõ áà 2-3 æèë ýì÷èéí õÿíàëòàíä ýì÷ëýãäýíý. Ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà ººðèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí íàðêîëîãèéí êàáèíåòûí ýì÷èéí õÿíàëòàíä îðîõ áà ýõíèé ñàðä 2-3 óäàà, äàðààãèéí ñàðààñ ñàðä íýã óäàà õÿíàëòàíä èðæ ¿ç¿¿ëæ çºâëºãºº àâàõ øààðäëàãàòàé.


Documents

Донтох эмгэг.pdf