-
3 . t b l . - 7 3 . á r g a n g u r 2 0 1 3
J Ó L A B L A Ð
-
2 FAXI
Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík.Skrifstofa: Grófin
13c, 230 Reykjanesbær, pósthólf 182. Ritstjóri: Eðvarð T. Jónsson,
netfang: [email protected] - sími 772 4878.Blaðstjórn: Jóhann
Geirdal, Kristinn Þór Jakobsson Kristján A. Jónsson, Helgi Hólm og
Eðvarð T. Jónsson.
Öll prentvinnsla: Stapaprent ehf. Grófin 13c - 230 Keflavík.
Sími 421 4388 - Netfang: [email protected]
v/auglýsinga: [email protected]/faxi - Sími vegna
auglýsinga 699 2126Forsíðumynd: Lína Rut
3. tölublað - 73. árgangur - 2013
Al l i r myndatextar í þessu og öðrum heftum Faxa eru b
laðsins.
Aðventan er áskorun um það að sameina bernsku og fullorðinsár.
Þetta er tíminn þegar við opnum hug okkar og hjarta í enn ríkara
mæli gagnvart náungangum. Aðventan minnir okkur á að eðlilegt er að
við neitum okkur um ýmsan munað þegar við undirbúum okkur fyrir
stórhá-tíðina. Þá látum við af hendi rakna til okkar minnstu bræðra
og systra.
Aðventan er sérstaklega yndislegur tími fyrir börnin. Allir
keppast við að finna sér allt mögulegt og ómögulegt að gera til að
undirbúa jólin. Óteljandi hugmyndir eru í boði og verður sá þáttur
sem snýr að því að njóta og neyta fyrir-ferðameiri með hverju
árinu.
Til hvers aðventan er ætluð Um leið og við kennum börnunum okkar
að njóta alls þess góða sem er í boði skiptir mestu máli að leyfa
þeim að upplifa og læra til hvers aðventan raunverulega er.
Aðventan hefur þann tilgang að búa okkur undir komu jólanna,
fæðingarhátíð frelsarans. Kristnu fólki ber að hugsa um náungann,
ekki bara á aðventunni en neyð náungans verður meira áberandi á
þessum tíma árs.
Umhyggja fyrir náunganum er hluti af því að undirbúa okkur hið
innra fyrir komu Jesú Krists. Og við fullorðna fólkið eigum að vera
fyrirmynd æskunnar í því hvernig við uppfyllum þann tilgang. Gott
er að setjast niður með börnum og unglingum og tala við þau um
boðskap jólanna. Mikilvægi þess verður aldrei ofmetið, en það er
ekki síður mikilvægt að láta verkin tala.
Margir foreldrar velta því fyrir sér hvernig hægt er að hjálpa
börnunum sínum að íhuga boðskap jólanna. Hvernig látum við þau gefa
gaum hinum sanna jólaboðskap um leið og þau fái að njóta þeirrar
gæfu að búa í svona góðu og gjöfulu samfélagi.
GóðverkadagatalÁ mínu heimili er til jóladagatal sem húsmóðirin
saumaði út, á einu af hennar myndarlega tímabili. Á hverju ári er
það hlaðið sælgætismolum í litríkum bréfum sem húsbóndinn nær
alltaf að klára áður en 24. desember rennur upp!
Fyrir þessa aðventu fær útsaumaða dagatalið nýtt hlutverk. Í ár
verður það að góðverkadaga-tali. Í stað þess að vera yfirfyllt af
sælgætismolum verður það skreytt með miðum sem á er skrifað eitt
góðverk fyrir hvern dag sem við fjölskyldan eigum að framkvæma
samdægurs. Góðverkin geta verið til dæmis að inna af hendi
eitthvert heimilisverk, hringja í afa eða hjálpa frænku, gefa
smáfuglunum eða setja pening í Hjálparstarfsbaukinn. Þetta er góð
uppskrift til að kenna börnunum okkar að það þarf aðeins lítil verk
til að gleðja hjörtu.
Það er von okkar fjölskyldunnar að þessi litla tilraun verði
öllum til gleði sem hlut eiga að máli og að góðverkadagatalið verði
vinsælasta dagatalið á heimilinu.
Mesti spenningurinn verður vonandi að opna miðana og sjá hvaða
góðverk bíður. Þegar góðverkin eru framkvæmd gefst gott tækifæri
til að spjalla um hvað það er mikilvægt fyrir okkur sjálf að geta
gefið af okkur og gefið með okkur. Sá sem lagður var í jötu í
fjárhúsi fyrir löngu, hefur enn áhrif á líf okkar allra og hann
bauð okkur einmitt að hjálpa hverju okkar minnstu systkina.
Guð gefi okkur öllum bjarta og innihaldsríka aðventu.
Erla GuðmudsdóttirPrestur í Keflavíkurkirkju
FAXI 3
JólahugvekjaGóðverkadagatal
Allt til jólanna
í jólaskapi
-
4 FAXI FAXI 5
UpphafiðSumarið 2000 gerðist Landvernd aðili að samtökunum
Foundation for Environmen-tal Education in Europe (FEEE). Síðan
hafa samtökin gerst alþjóðleg og stytt nafn sitt í samræmi við það
og nota skammstöfunina FEE. Samtökin sjá um fimm mismunandi
umhverfisverkefni og er Grænfáninn eitt af þeim.
Haustið 2000 skrifaði Landvernd nokkrum stofnunum og aðilum og
boðaði til vinnu-fundar í þeim tilgangi að ræða og meta hvort
Grænfáninn félli að þörfum íslenskra skóla og ef svo væri að setja
þá fram tillögur um fram-hald vinnunnar. Hópurinn hélt tvo fundi í
október og nóvember og niðurstaða hans var að sett yrði á laggirnar
tilraunaverkefni um Grænfánann til tveggja ára. Það hæfist með því
að senda öllum grunnskólum á landinu lýsingu á verkefninu og óska
eftir umsóknum þeirra sem vildu taka þátt frá byrjun. Gert var ráð
fyrir að fara af stað með um fimm skóla. Hópurinn gekk einnig frá
framkvæmda- og fjárhagsáætlun til tveggja ára.
Á útmánuðum 2001 var öllum grunn-skólum á landinu sent
kynningarbréf um Grænfánann og óskað eftir að áhugasamir sæktu um
þátttöku og í maí stofnaði Land-vernd sérstakan stýrihóp um
verkefnið og réð verkefnisstjóra. Tólf skólar sóttu formlega um að
taka þátt frá byrjun í verkefninu á Íslandi. Niðurstaða stýrihóps
var að svara þeim öllum jákvætt. Strax vorið 2002 voru þrír fyrstu
Grænfánarnir dregnir að húni á Íslandi.
Þátttaka Stóru-VogaskólaStarfsfólk skólans undir forystu Svövu
Bogadóttur skólastjóra og Þorvaldar Arnar Árnasonar
náttúrufræðikennara tók fyrir nokkrum árum þá ákvörðun að takast á
við Grænfánaverkefnið. Leiðin að því markmiði er m.a. vörðuð
eftirfarandi sjö skrefum:
1. Umhverfisnefnd starfar innan skólans.2. Staða umhverfismála í
skólanum metin.3. Áætlun gerð um aðgerðir og markmið til
umhverfisbóta í skólanum.4. Sinnt er stöðugu eftirliti og
endurmati á
umhverfismálum í skólanum.5. Nemendur fræddir um umhverfismál.6.
Skólinn kynnir stefnu sína út á við og fær
aðra með.7. Skólinn setur sér formlega umhverfis-
stefnu.
Fundir umhverfisnefndar tímabilið mars – maí 2011Umhverfisnefnd
skólans var skipuð nem-endum og starfsmönnum. Frá 5.-10. bekk voru
tveir fulltrúar hvers bekkjar og af hálfu starfsfólks skólans voru
það síðan skólastjóri, stuðningsfulltrúi og nokkrir kennarar sem
skiptu með sér fundarsetu. Fyrsti fundurinn
var haldinn 16. mars 2011 og þar lágu fyrir gát-listar um ýmsa
þætti í skólanum sem flokka má undir umhverfismál. Nemendurnir fóru
síðan um skólann til að skoða þessa þætti og ræða við nemndur og
starfsfólk og var þá merkt við hvað væri í lagi og hvað ekki.
Á næstu fundum unnu nemendurnir með gátlistana og kynntu síðan
niðurstöðurnar fyrir öðrum nefndarmönnum.
Fyrst var farið yfir það sem var talið í góðu lagi. Lögð var
áhersla á að kaupa til skólans vandaða hluti sem endast vel og
innkaup og
vöruflutningar eru vel skipulagðir til að halda flutningum í
lágmarki. Keyptur var pappír með viðurkenndum umhverfismerkjum. Öll
hættu-leg efni voru merkt og geymd á öruggum stað. Keyptar voru
íslenskar vörur eins og mögulegt er. Flokkað í endurvinnslu:
rafmagnsvörur, tæki, rafhlöður, pappír o.fl. Fólk var minnt á að
slökkva ljós og loka gluggum í lok dags á þar til gerðum miða við
dyr (vantar í nokkrar stofur). Flestar vörur og efni eru með
viðurkenndum umhverfismerkjum, m.a. pappír og hreinlætis-vörur.
Það sem ekki var talið í lagi var m.a. eftirfar-andi:
Loftræsting var léleg á mörgum stöðum og loftræstikerfið óhreint.
Ekki var fyllt á prent-hylki í prenturum heldur voru keypt ný.
Fuglar voru ekki laðaðir að skólalóðinni með því að gefa þeim.
Skólinn tekur ekki þátt í skipulögð-um hreinsunardögum.
Ekki var umhverfisstefna í skólanum og þar af leiðandi eru
foreldrar og nemendur ekki fræddir um hana. Nemendur fengu ekki
markvissa útikennslu til að læra að þekkja og bera virðingu fyrir
nánasta umhverfi skólans og bæjarins. Nemendur þekktu ekki vernduð
eða friðlýst svæði í nágrenninu og taka ekki þátt í verkefnum þar.
Ekki voru öll gluggatjöld úr taui sem hægt er að þvo. Ekki voru öll
gluggatjöld dregin fyrir á nóttinni að vetri til til að spara
upphitun. Flokkun á sorpi hafði ekki verið kynnt og ekki var
flokkunarstöð í skólanum. Lífrænir afgangar eru ekki
jarðgerðir.
Á fundi þann 11. maí ákveðið að flokkun úrgangs yrði
aðalverkefnið út skólaárið. Ákveð-ið var fyrirkomulag flokkunar
úrgangs í skóla-stofum og í því skyni voru fengnir pappakasar í
mötuneytinu undan ávöxtum og skyldu þeir nýttir undir pappír.
Fundarmenn fengu útrás fyrir sköpunargáfu sína við að mála kassana
græna. Á síðasta fundi þetta vorið, þann 25. maí, mætti bæjarstjóri
til skrafs og ráðagerða um framtíðina.
Umhverfisstefna Stóru-VogaskólaÁ vormánuðum 2013 var
umhverfisstefna skólans mótuð. Tillögum var safnað frá öllum
bekkjum sem og frá starfsfólki. Eftir umfjöllun í
umhverfisnefndinni var eftirfarandi samþykkt sem hin opinbera
umhverfisstefna skólans:
Við erum umhverfisvæn, pössum upp á náttúruna. Við flokkum sorp
og sendum í endurvinnslu, spörum rafmagn og mat og höldum skólanum
og bænum okkar snyrti-legum. Við græðum upp og ræktum skóg. Við
lærum margt um umhverfið, bæði nær og fjær. Við lærum um
takmarkaðar auðlind-ir og afleiðingar mengunar og leitum ráða
til
úrbóta. Við erum skemmtileg og góð hvert við annað – og annað
fólk.
Nánari útfærslaUmhverfisnefnd starfar í skólanum, skipuð
fulltrúum nemenda í 5. – 10. bekk auk nokk-urra kennara og
starfsmanna. Sorp er flokk-að í skólanum: pappír, drykkjarílát,
plast, málmar, rafhlöður og almennt sorp. Við munum einnig flokka
lífrænt sorp þegar við fáum gerði fyrir þar til gerðar ruslatunnur.
Nemendur í 1. – 4. bekk Stóru–Vogaskóla vinna við landgræðslu einn
dag í lok skóla-ársins. Landgræðsla ríkisins leggur til áburð og
grasfræ. Á sama tíma vinna 5.-7. bekkur að gróðursetningu með
trjáplöntur frá Yrkju. Við viljum fjölga berjarunnum við skólann og
plöntum sem hægt er að nota í kennslu og matargerð. Árlegt
skólahlaup úti, allir taka þátt. Göngu- og skoðunarferðir um
umhverfi skólans. Allir nemendur fara út í 2 kennslustundir að vori
og hreinsa rusl, bænum skipt niður milli bekkja. Reynt er að spara
rafmagn með því að slökkva ljós, nota sparperur o.fl. og nýtum
pappírinn vel. Nær öll hreinsiefni eru umhverfisvæn og svansmerkt.
Reynt er að takmarka notkun spilliefna við kennslu verk-greina.
Leitum ráða til að minni mat sé hent í skólanum. Lýðræði,
bekkjarfundir, leysum úr ágreiningi. Unnið er að því að innleiða
nýja aðalnámskrá, m.a. grunnþættina sjálfbærni, lýðræði og
mannréttindi. Einhverjir þættir umhverfismála eru kenndir í öllum
náms-greinum og bekkjum. Allur skólinn tekur þátt í að móta
umhverfisstefnu þessa. Enn er
beðið eftir að byggt verði gerði til að geyma ruslatunnur svo
hægt verði að flokka lífræna úrganginn, einkum frá mötuneytinu.
Grænfáninn afhenturÞann 17. september 2013 kom fulltrúi frá
Landvernd, Gerður Magnúsdóttir, í heim-sókn og framkvæmdi úttekt á
skólanum í sambandi við grænfánaverkefnið. Hún fór í heimsókn í
nokkrar stofur og talaði við nem-endur og starfsfólk auk þess að
lesa um það sem gert hefur verið. Niðurstaðan varð sú að skólinn
hefði nú uppfyllt skilyrðin fyrir því að fá Grænfánann. Þann 20.
september kom Gerður því aftur í skólann og afhenti fánann í
Tjarnarsal að viðstöddum öllum nemend-um og starfsfólki. Grænfáni
mun því blakta við hún við Stóru-Vogaskóla næstu tvö árin en þá
verður gerð úttekt á ný.
Faxi vill óska nemendum og starfsfólki Stóru-Vogaskóla til
hamingju með þennan merka áfanga og þann góða árangur sem náðst
hefur í umhverfismálum við skólann. Sérstak-lega má vekja athygli á
þætti Þorvaldar Arnar Árnasonar náttúrufræðikennara skólans.
Skólar á grænni greinUmhverfisverkefnin hafa tvíþættan tilgang
því þau eru bæði nýtt til kennslu í skólanum og sömuleiðis til að
bæta daglega umgengni og rekstur skóla. Þau auka þekkingu nem-enda
og skólafólks og styrkja grunn að því að tekin sé ábyrg afstaða og
innleiddar raunhæfar aðgerðir í umhverfismálum skóla. Reynslan
sýnir að skólar sem taka þátt í verkefninu spara yfirleitt í
rekstri.
Skólar á grænni grein er alþjóðlegt verkefni til að styrkja
umhverfismennt og umhverfisstefnu í skólum. Þeir skólar sem vilja
komast á græna grein í umhverfismálum leitast við að stíga
fram-faraskrefin sjö. Þegar því marki er náð fá skólarnir leyfi til
að flagga Grænfánanum næstu tvö ár en sú viðurkenning fæst
endurnýjuð ef skólarnir halda áfram góðu starfi. Skrefin sjö eru
ákveðin verkefni sem efla vitund nemenda, kennara og annarra
starfsmanna skólans um umhverfismál. Grænfánaverkefninu á Íslandi
er stýrt af Landvernd sem er aðili að alþjóðlegu samtökunum FEE.
Stýrihópur um Grænfána er Landvernd til fulltingis um allt sem
viðkemur verkefninu.
Markmið verkefnisins er að:• Bæta umhverfi skólans, minnka
úrgang og notkun á vatni og orku.• Efla samfélagskennd innan
skólans.• Auka umhverfisvitund með menntun og verkefnum innan
kennslustofu og utan.• Styrkja lýðræðisleg vinnubrögð við stjórnun
skólans þegar teknar eru ákvarðanir sem varða
nemendur.• Veita nemendum menntun og færni til að takast á við
umhverfismál.• Efla alþjóðlega samkennd og tungumálakunnáttu.•
Tengja skólann við samfélag sitt, fyrirtæki og almenning.
Grænfáninn blaktir við hún í Stóru-VogaskólaGrænfáninn er
umhverfismerki sem nýtur virðingar víða um lönd sem tákn um
árangursríka fræðslu og umhverf-isstefnu í skólum. Áhugi er mikill
fyrir þessu verkefni og í dag taka þátt skólar í um sextíu löndum
með um10 milljón nemendum. Á Íslandi eru um 230 skólar
þátttakendur. Í þessari grein verður fylgst með leiðangri
Stóru-Vogaskóla sem lauk með því að Grænfáninn var dreginn þar að
húni þann 20. september s.l. og mun væntanlega blakta við
Stóru-Vogaskóla næstu tvö árin. Þá verður gerð úttekt til að meta
hvort skólinn skuli halda fánanum en til þess þarf bæði að sýna
úthald og framfarir.
Fyrsta umhverfisnefndin. Aftast: Þórarinn Birgisson, Oktavía J.
Ragnarsdóttir, Særún Jónsdóttir, Svava Bogadóttir. Miðröð: Gunnar
Róbert Rúnarsson, Anna Kristín Baldurs-dóttir, Ragnheiður Röskva
Teitssdóttir. Fremst: Daníel Ingi Sigmundsson, Hrafnhildur Ýr
Freysdóttir, Þorvaldur Örn Árnason. Nokkra nemendur vantar á
myndina.
-
borgarinnar var talsvert meiri þá en hún er núna. Mest öll
tengslin mín við vini í borg-inni trosnuðu með tímanum og slitnuðu
og það var mér erfitt. Mér fannst Keflavík satt að segja hræðilegur
staður, hafði reyndar aðeins kynnst bænum áður og dvalið hjá
frændfólki mínu hérna, og stóð af einhverjum ástæðum í þeirri trú
að keflvísku krakkarnir væru villingar og stórhættulegur lýður. Það
var mótþrói í mér þegar ég kom hingað og ég var ekkert sérstaklega
að leggja mig fram um að aðlagast nýjum aðstæðum. Ég kynntist að
vísu fínum krökkum en aðlagaðist ekki, varð held ég aldrei hluti af
samfélaginu. Minn fasti rúntur var skólinn og bókasafnið hjá
Hilmari Jónssyni á leið heim úr skólanum. Þar náði ég mér í bækur,
kom stundum við í ein-hverri búðinni, hnuplaði kexpakka, fór heim,
lagðist í bækurnar og maulaði kexið. Það var mikið stolið á þessum
árum, bæði hér og í Reykjavík, og maður heyrði oft ævintýralegar og
óskammfeilnar sögur af búðarhnupli.
Ég kynntist mörgu eftirminnilegu fólki hérna, ekki síst eftir að
ég fór að vinna í fiski. Ég lýsi því umhverfi eitthvað í bókinni,
en þetta er skáldsaga, og þó ég byggi kannski sumar persónur á
einhverri fyrirmynd, þá er það aldrei nema að litlu leyti. Og
þannig er það í öllum mínum bókum. En hitt er auð-vitað annað að
fólk vill gjarnan bera kennsl á persónur í skáldsögum og
þjóðaríþrótt að finna fyrirmyndir þeirra. Það eru til dæmis margar
kenningar um hver hafi verið fyrir-myndin af Bjarti í Sumarhúsum.
Vel heppn-uð persóna í skáldsögu er auðvitað stundum byggð á
einhverri fyrirmynd, en þó sjaldan nema að litlu leyti; persónan er
vel heppnuð vegna þess að hún lifir sjálfstæðu lífi, hún er sköpun
höfundarins. Maður tekur kannski einhvern kæk frá einhverjum,
einhver skap-gerðareinkenni og skapar síðan sjálfstæða persónu út
frá því. Fólk vill gjarnan þekkja persónur í skáldverkum, það vill
finna fyrir-myndirnar og setja síðan samasem merki á milli. Það sér
aðeins þá fáu drætti sem sam-einar, en ekki hitt sem er frábrugðið.
Þetta er ekki ósvipað því og þegar fólk les stjörnu-spána í
blöðunum og 10 prósent passar við það sjálft. Þá segir fólk, já,
þetta smellpasar við mig!
Fyrstu ljóðin birtust í ViskustykkinuÉg var byrjaður að skrifa
undir lok dvalar minnar í Keflavík. Ég var nokkuð seinn til þroska
í þeim málum, mörg skáld byrja að skrifa á unglingsárunum en ég var
kominn yfir tvítugt. Ég var lengi óviss hvað ég vildi verða, hvert
ég vildi stefna, vann í þrjú ár eftir skólaskylduna, byrjaði því
seint í Fjölbraut, ætlaði þá að verða stjörnufræðingur. Held að ég
hafi ekki byrjað að yrkja fyrr en upp úr 1984 eða 85, en þá var
líka eins og stífla hefði brostið innra með mér; og hef ekki hætt
síðan. Ég gaf út mína fyrstu bók 1988, ljóða-
6 FAXI FAXI 7
„Í gamalli arabískri læknisbók segir að hjarta mannsins skiptist
í tvö hólf, annað heitir hamingja, hitt örvænting. Hverju eigum við
að trúa?“ Með þessum orðum hefst ein af síðustu skáldsögum Jóns
Kal-mans Stefánssonar, Hjarta mannsins, sem var sjálfstætt framhald
bókanna Himna-ríki og helvíti (2007) og Harmur englanna (2009). Nú
fyrir jól er von á nýrri skáldsögu frá þessum höfundi. Hún ber
nafnið „Fisk-arnir hafa enga fætur“ og gerist að hluta til í
Keflavík þar sem höfundur dvaldi ungur að árum við nám og störf.
Hamingja og ör-vænting eru áreiðanlega ekki langt undan í þessari
bók fremur en öðrum verkum Kalmans, allavega ekki örvæntingin því í
einum kafla er vitnað til gamalla ummæla þess efnis að Keflavík sé
sá staður á landinu sem næstur sé dauðanum.
ÆttarsagaVið hittum höfundinn nýlega að máli hér suður með sjó
og báðum hann að segja okkur nánar frá bókinni og efni hennar.
„Fiskarnir hafa engar fætur er að öðrum þræði ættarsaga,“ segir
Jón Kalman. „Hún hefst þegar sögumaðurinn snýr aftur til Keflavíkur
og lýsir aðkomunni eftir langa fjarvist. Hann er kominn til
Keflavíkur til að taka á móti frænda sínum og nánasta vini, Ara,
sem er að koma frá Kaupmannahöfn
þar sem hann hefur gefið út bækur og verið á flótta undan sínu
eigin líf í nokkur ár. Þessir tveir, Ari og sögumaður, voru
samvistum í Keflavík í rúman áratug á sínum yngri árum.
Bæjarbragnum eru gerð nokkur skil áður en byrjað er að rekja
ættarsögu Ara. Bókin skiptist þannig í Keflavíkurkafla sem
gerist
að hluta í nútímanum, og síðan fortíðarkafla sem gerast á austur
á landi, nánar tiltekið á Norðfirði, fyrir tæpum hundrað árum. Þar
koma meðal annars við sögu föðurforeldrar Ara.“
Jón Kalman er sjálfur ættaður að austan og því gæti maður
freistast til að halda að hér sé verið að segja uppvaxtar- og
þroskasögu hans sjálfs, sem er þó ekki raunin.
Faðir hans, Stefán F. Jónsson, múrarameist-ari, flutti ungur að
austan og fór að vinna á Keflavíkurflugvelli þar sem næga atvinnu
var að hafa á þeim tíma. Móðir Kalmans, Berg-ljót Þráinsdóttir,
lést þegar hann var sex ára gamall. Stjúpa hans er Ingibjörg
Kristvins-dóttir af Ströndum en margt Strandamanna flutti til
Keflavíkur á sjötta áratugnum og þegar Jón Kalman flutti hingað var
hér einnig eitthvað af föðurfólki hans.
Keflavík hræðilegur staður„Ég var 12 ára þegar við komum til
Kefla-víkur um áramótin 1975, var í Myllubakka-skóla í hálft ár,
fór síðan í Gagnfræðaskólann og lauk honum með misgóðum árangri. Ég
vann víða á unglingsárunum, var í 3 haust í sláturhúsi vestur í
Dölum, í fiski hjá Óla Sól og saltfiski og skreið hjá Arney í
Sand-gerði. Ég var alls ekki sáttur við að flytja til Keflavíkur
frá Reykjavík, enda á viðkvæmum aldri og fjarlægðin milli
Keflavíkur og höfuð-
Úr saltfisknum og múrverkinu
í skáldskapinn
Keflavíkurkafli Jóns Kalmans:
Fiskarnir hafa enga fætur
Jón Kalman Stefánsson fæddist í Reykjavík 17. desember 1963.
Hann bjó í borg-inni til 12 ára aldurs en flutti þá til Keflavíkur
og bjó þar til ársins 1986. Þá lá leiðin aftur til Reykjavíkur, með
stúdentspróf úr Fjölbrautaskóla Suðurnesja upp á vasann. Frá 1975
til 1982 var hann með annan fótinn vestur í Dölum, vann meðal
annars í sláturhúsinu í Búðardal og frá 1979 til 1982 stundaði hann
ýmis störf, vann við saltfisk og skreið, múrverk og var eitt sumar
lögreglumaður á Keflavíkur-flugvelli. Jón Kalman nam bókmenntir við
Háskóla Íslands frá haustmánuðum 1986 og með hléum til 1991 en lauk
ekki prófi. Hann kenndi bókmenntir í eitt ár við Fjölbrautaskóla
Vesturlands á Akranesi, hálft ár við Fjölbrautaskóla Suður-nesja,
skrifaði jafnframt greinar fyrir Morgunblaðið, ritdæmdi þar bækur í
nokkur ár. Jón bjó í Kaupmannahöfn 1992 til 1995, las, skúraði,
taldi strætis-vagna. Hann starfaði sem bókavörður við
Héraðsbókasafnið í Mosfellsbæ fram til vorsins 2000. Síðan þá hefur
hann starfað sem rithöfundur. Jón Kalman býr í Mos-fellsbæ. Hann er
kvæntur Maríu Karen Sigurðardóttir og eiga þau tvö börn.
Lofsamlegir dómarFáir íslenskir höfundar seinni tíma hafa jafn
lofsamlega ritdóma fyrir bækur sínar og Jón Kalman. Hann hefur
tvisvar hlotið tilnefningar til bókmenntaverðlauna Norður-landaráðs
frá Íslandi. Um bókina „Sumarljós og svo kemur nóttin“ sem m.a.
hlaut Ís-lensku bókmenntaverðlaunin árið 2005 sagði Páll Baldvin
Baldvinsson gagnrýnandi DV að hún væri "... hrífandi fyndin:
höfundurinn dregur upp einstök atvik í fáum orðum sem eru
hryllilega fyndin. ... Sumarljós, og svo kemur nóttin er frábærlega
vel stíluð bók. Lengur vildi ég að Jón leiddi mig lesandann hús úr
húsi í þorpinu sínu í Sumarljósi gæfi hann sér tíma og hefði til
þess næði í amstri sínu á skáldabrautinni því skáld er Jón Kalman,
glimrandi skáld."
Brot út Viskustykkinu, skólablaði FS 1985.
-
FAXI 9
bókina Með byssuleyfi á eilífðina. Ég orti heilmikið síðustu
árin í Fjölbraut og skrifaði í skólablað Fjölbrautar, Viskustykkið.
Við Einar Falur og Birgir Þórarinsson og fáeinir aðrir rifum upp
blaðið á þeim árum og gáfum út með miklu trukki, en það hafði legið
í dvala í mörg ár. Við Birgir vorum með mikinn ljóðabálk inni í
einu blaðinu ásamt myndum af okkur í flæðarmálinu milli Sandgerðis
og Hvalsness. Við vorum vissulega nokkuð sjálf-hverfir í blaðinu,
en gerðum líka held ég ágætis hluti, og metnaðarfulla. Vorum til
dæmis með löng viðtöl við Þórarin Eldjárn og Einar Má Guðmundsson.
Báðir þessir höfundar muna vel eftir viðtölunum. Birgir var öflugur
í ljóða-gerðinni á þessum árum. En hann er núna glæsilegur
ferðabóndi á Vatnsleysuströnd með meiru og fyrrverandi
varaþingmaður Fram-sóknarflokksins fyrir kjördæmið.
Varð að koma orðum að fegurðinniFrændi minn og skáldið Hannes
Sigfússon, sagði einhverju sinni í viðtali á efri árum að hann
vissi hreinlega ekki hvort skáldskapar-gáfan væri blessun eða
bölvun. Þú kemst nefnilega ekki undan henni. Sá sem hefur þessa
gáfu, eða hæfileika, verður að skrifa, annars kafnar hann. Og þótt
ég hafi verið seinn til, lengi að uppgötva hver ég væri, þá var
þessi djúpa, innri þörf alltaf til staðar í mér. Sem barn lifði ég
í heimi bóka, sú veröld var jafn raunveruleg fyrir mér og það sem
við köllum veruleiki. Ég var stöðugt að skapa veraldir innra með
sjálfum mér. Hvarflaði þó ekki að mér að skrifa, en samt fann ég
ævin-lega til einhvers innri óróleika sem ég skildi ekki. Þegar ég
til dæmis upplifði eitthvað fal-legt eða eftirtektavert í
náttúrunni innan um fólk, tók ég eftir að flestum nægði að
horfa
og njóta, meðan ég varð sífellt að stritast við að koma upplifun
minni í orð, og tókst það sjaldan vel. Ég var heldur ósáttur við
sjálfan mig fyrir að geta ekki þagað eins og aðrir í stað þess að
bögglast með klunnaleg orð, mér fannst það minnkun. En þörfin var
alltaf þarna. Það er mislöng leiðin sem maðurinn þarf að fara að
sjálfum sér, og mín leið var kannski nokkuð löng.
Aldrei meiri fjölbreytni í skáldskapnumÉg lá í Laxness, Þórbergi
og fleirum á þessum árum, eins og maður gat meðfram vinnu. Eitt
sumarið þegar ég var að vinna í múrverki hér í Keflavík, var ég að
lesa Thor Vilhjálms-son. Vinnan í múrverkinu gat verið erfið og
einhæf, og eitt sinn samdi ég um það við sjálfan mig að vinna eins
og óður í klukku-
tíma, verðlauna mig síðan 20 mínútna pásu og lesa Thor. Þetta
dró mig áfram í gegnum vinnuna. Aðrir höfundar voru byrjaðir að
gefa út á þessum tíma og hrifu mann, Sigfús Bjartmarsson, Einar
Már, Gyrðir Elíasson, Steinunn Sigurðardóttir og margir aðrir. Við
lifum gjöfula tíma í skáldsagnagerð á Íslandi. Það hefur aldrei
fyrr verið jafn mikil fjöl-breytni, aldrei jafnmikið gefið út af
góðum bókum og aldrei jafn margir rithöfundar þýddir á erlend mál.
Höfundar þurfa oft að fara erlendis þegar bækur þeirra er gefnar út
í öðrum löndum og í viðtölum við fjöl-miðla og í almennu spjalli er
stöðugt verið að spyrja hvernig á því standi að Íslendingar eigi
svo marga góða höfunda. Hér búa ekki nema rúmlega 300.000 manns sem
er svip-aður fjöldi og í smáborg í Evrópu. Þeir skilja ekki hvernig
við getum átt svona marga góða höfunda, já, hvernig jafn fámenn
þjóð geti haldið uppi jafn öflugu menningarlífi. Það vekur aðdáun,
og undrun. Það er ekki til nein einhlít skýring á þessu sem betur
fer. En ef við horfum til skáldsagna, þá búum við að mjög ríkri
hefð Íslendingasagna sem eru einstætt afrek í heimsbókmenntunum og
á þessu volduga bjargi stöndum við. Það sem skiptir hinsvegar
höfuðmáli í dag er launasjóður rithöfunda. Sá hópur höfunda sem
geta sinnt skriftum eingöngu alveg frá sex mánuðum að heilu ári er
orðinn býsna stór. Launin úr sjóðnum þykja ekki há, rétt rúmar
300.000 kr. á mánuði, fyrir skatt, en það fer svo sem enginn út í
skáldskap vegna peninganna! Launasjóðurinn hefur tryggt að
allnokkrir höfundar hafa getað helgað sig skáldskapnum nær
einvörðungu síðustu 20-30 árin. Þetta skýrir árangurinn að
ein-hverju leyti. Við erum með frábært landslið í fótbolta í dag,
bæði hjá körlum og konum, og ástæðan auðvitað er sú að við erum
afreks-fólk sem hefur alist upp í fótboltanum við bestu aðstæður.
Þú nærð ekki árangri í neinu nema leggja þig allan fram, og vera
stöðugt að. Ef við hefðum ekki launasjóðinn þyrftu nær allir
höfundar að stunda ritstörf í hjá-verkum, sem þýddi að þeir gæfu út
skáldsögu svona á 5-7 ára fresti, í besta falli. Og líklega ekki
eins góðar sögur, því eins og í fótbolt-anum, eins og í öllum öðrum
störfum, nærðu ekki árangri og þroska nema með því að vera stöðugt
að.
Launasjóðurinn er bakhjallurinnLaunasjóðir í Skandinavíu eru
ekki eins öfl-ugir og sá íslenski, en þar er markaðurinn stærri,
meiri möguleikar á sölu, fleiri blöð og tímarit sem birta skáldskap
og greiða fyrir, og eins fá höfundar þar oft ágætar upphæðir úr
bókasafnssjóðunum; þeir fá eðlilega greitt fyrir hverja bók sem
lánuð er út. Við höfum sama fyrirkomulag hér á Íslandi, nema
sjóð-urinn hér hefur aldrei verið burðugur, og stöðugt er verið að
þrengja að honum.
Íslenski markaðurinn er smár og enginn lifir af því að gefa út
bækur. Menn geta verið heppnir og selt nokkur þúsund eintök, og
uppskorið laun fyrir það; en þau laun duga ekki til að halda
höfundi á floti í þau tvö til þrjú ár sem tekur að skrifa bókina.
Erlendis hafa höfundar möguleika á að drýgja tekjur með því að
skrifa í blöð, birta skáldskap sinn í tímaritum, en það er ekki svo
gott hér. Ég held að ástandið á fjölmiðlamarkaðnum hafi sjaldan
verið jafn dapurt og á okkar tímum; dagblöðin eru rýr, þau eru
undirmönnuð, og stýrt af hörðum hagsmunaröflum sem hafa ekki mikinn
áhuga á gagnrýnni umræðu. Þetta er mjög alvarlegt fyrir
lýðræðislegu umræðuna og bæði dapurlegt og undar-legt að við skulum
sætta okkur við það. Og menningarumfjöllunin var fljótt skorin
niður eftir hrunið; peningaöflin á bak við Morgun-blaðið nýttu til
að mynda fyrsta tækifærið eftir hrun til að leggja niður Lesbók
Morg-unblaðsins, sem hafði þá lengi verið öflugt menningarrit,
frjór umræðuvettvangur. Mér skilst raunar að Lesbókin hafi ævinlega
verið þyrnir í augum þessara afla, en skáldið og ritstjórinn
Matthías Johannessen stóð með henni og neitaði að leggja hana
niður. Hann var tæpast stiginn upp úr stólnum þegar þeir skáru hana
af.
Engin sparnaður að skera niður menningunaPeninga– og hagsmunaöfl
hafa, með örfáum undantekningum, aldrei skilið mikilvægi menningar,
þau hafa ekki ímyndunaraflið til þess. Og það sama virðist því
miður gilda um núverandi ríkisstjórn sem sker niður fé til
menningarmála, að eigin sögn til að spara. Það er lengi hægt að
réttlæta sparnað á erfiðum tímum – og látum nú alveg liggja milli
hluta að ríkisstjórnin vilji ekki draga úr niðurskurði með því að
sækja fé til útgerðar-innar, og það jafnvel þótt stóru fyrirtækin
þar
skili miklum hagnaði. Látum það vera núna; en það er hinsvegar
enginn sparnaður í því að skera niður fé til menningar. Það er
einfald-lega eins og að henda útsæðinu í sparnaðar-skyni. Tökum
dæmi með kvikmyndasjóð, sem á að skera hressilega niður. Það liggja
fyrir tölur og útreikningar hagfræðinga að fyrir hverja eina krónu
sem ríkið leggur til kvikmynda, fær það minnst fjórar krónur til
baka. Þetta eru staðfestar hagfræðilegar tölur og til í opinberum
skýrslum. Og samt vill ríkisstjórnin skera þarna niður, eins og
þeim sé illa við hagnaðinn!
Það er tungumálið og menningin sem gerir okkur að þjóð. Án
íslenskunnar og án menningarinnar myndum við einfaldlega hægt og
bítandi glata þjóðerninu. Ég veit að sumir gefa lítið fyrir
menninguna og segja að fyrst þurfum við að lifa, hafa atvinnu,
síðan getum við hugað að menningarlífi. Gott og vel – ég er raunar
mjög efins um að hægt sé að skilja svona hluti að, að það sé hægt
að setja menninguna til hliðar eins og húsgagn, hafa það inn í
geymslu þar til birtir. Hvort sem okkur líkar betur eða ver þá er
menn-ingin órjúfanlegur hluti af lífi okkar og sam-félagi. En ef
við lítum framhjá því og tökum bara hagfræðilegu rökin, þá liggur
fyrir ítar-leg skýrsla sérfræðinga sem var kynnt fyrir fáeinum árum
og sýnir að hagræn áhrif af menningu og störfum sem tengjast
menn-ingu eru um 190 milljarðar á ári, fimmfalt meira en t.d.
landbúnaðurinn gefur af sér. Menningin skilar því beinum
fjárhagslegum hagnaði, og það talsverðum. En til að skapa hagnaðinn
þarf að leggja fram fé. Til að fá þessar 4 krónur frá
kvikmyndafólki, þarf að leggja til 1 krónu. Þetta myndi þá heita
fjár-festing. Bæri það því ekki einfaldlega vott um góða hagstjórn
að auka framlag til menn-ingar á krepputímum?“
-etj.
B irgir Þórarinsson fékk mig til að sækja um starf í lögreglunni
uppi á Keflavíkurflugvelli. Hann sótti um sjálfur og taldi sig
nokkuð öruggan með að fá það enda vel tengdur. Mér fannst
fullkomlega frá-leitt að gerast lögreglumaður, það er svo fjarri
mínum karakter. En ég var 23 ára gamall og hafði fram til þess tíma
bara unnið líkamlega vinnu, og dreymdi um að komast í starf þar sem
maður væri ekki dauðþreyttur þegar maður kom heim – og gæfist
jafnvel kostur á því að lesa bækur í vinnutímanum. Og þegar Birgir
var nánast búinn að gefast upp á að fá mig til að sækja um, hann
sem aldrei gefst upp, það er ekki í eðli hans, datt hann niður á
töfrasetninguna: „Þú getur lesið í vinnutímanum uppi á Velli.“ Það
var eins og fegursta tónlist í mínum eyrum og ég sótti um
lögreglustarfið. Birgir hafði líka rétt fyrir sér. Ég las óhemju
mikið í vinnunni þetta sumar, bæði í Grænáshliðinu og Aðalhliðinu.
Bestar voru næturvaktirnar. Ég var enginn fyrirmyndarstarfsmaður,
rímaði engan veginn við starfið, taldi mig ekki hafa neinn rétt á
að skipta mér af fólki, en vinnufélagarnir voru ljúfir og fyrirgáfu
mér flest, og ég bætti ýmislegt upp á næturvökt-unum því þeir sem
voru með mér í Aðalhliðinu á nóttinni gátu lagt sig, ég vildi
aldrei sofa, nýtti tímann í lestur. Þeir gátu sofið rólegir, vissu
að ég myndi hnippa í þá ef eitthvað gerðist; en það gerðist
ánægjulega fátt um nætur, yfirleitt ró og friður yfir öllu.
Það hvarflaði ekki að mér á þessum árum að reyna að skrifa
skáld-
sögu. Ég leit á mig sem ljóðskáld, og var sannfærður um að ég
gæti ekki skrifað skáldsögur, hafði auk þess ekki áhuga á því. Enda
voru fyrstu þrjár bækur mínar ljóðabækur. Þegar sú fyrsta kom út
stundaði ég nám í bókmenntafræði við Háskóla Íslands, en þar sem ég
gaf út bókina sjálfur varð ég að taka mér hlé frá námi, halda suður
með sjó og fór aftur að vinna í saltfiski hjá Arney í Sandgerði til
að greiða prent-kostnaðinn. Með tímanum fór ég að vera ósáttur við
ljóðin mín, fannst eitthvað vanta upp á, eins og ég næði ekki öllu
því fram sem ég fann fyrir innra með mér. Þess vegna fór ég að
reyna við skáldsöguna, ja, bæði út af því og innri þörf. Ég var þá
búsettur í Kaupmannahöfn og hafði rúman tíma til að glíma við
lausamálið.
Á rúmum tveimur árum tókst mér að skrifa tvær skáldsögur, sem
voru því miður ansi slakar, en ég hafði blessunarlega vit á því að
henda þeim. Það var svolítið erfiður tími, öll þessi vinna og
uppskeran ekkert nema vonbrigði. En þannig gengur það stundum fyrir
sig í skáldskapnum, leiðin er ósjaldan grýtt og torsótt, og ég
þurfti einfald-lega að skrifa þessar tvær skáldsögur til að átta
mig á sjálfum mér, til að
finna minn stíl, mína rödd. Menn setjast ekki einfaldlega niður
og byrja að skrifa skáldsögu – höfundurinn þarf að finna sinn eigin
takt, sína eigin frásagnaraðferð, eitthvað sem rímar við hann
sjálfan. Og það er vinna, erfið, slítandi barátta, löng leið vörðuð
vonbrigðum, örvæntingu, efasemdum – en líka, blessunarlega, djúpri
gleði.“
8 FAXI
Bóklestur á næturvöktum í Grænáshliðinu
Hallur Hallsson og Sigurður Jóakimsson í Grænáshliðinu 1982.
Þessi föngulegi hópur stúdenta útskrifaðist frá Fjölbrautarskóla
Suðurnesja vorið 1986. Skólameistari var Hjálmar Árnason. Meðal
stúdenta í hópnum er tveir sem koma við sögu í þessu viðtali, þeir
Birgir Þórarinsson og Jón Kalman Stefánsson (aftasta röð, fjórði
frá vinstri).
-
10 FAXI
Sendum lesendum Faxa og landsmönnum öllum bestu óskir um
GLEÐILEG JÓLog farsæld ákomandi ári
Starfsfólk HS Orku hf
óskar starfsmönnumsínum svo og öllum bæjarbúum
gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári
og þakkar liðið ár.
BæjarstjórnReykjanesbæjar
gleðilegra jólaog farsæls komandi árs,
með þakklæti fyrir viðskiptin á undanförnum árum
Óskum Suðurnesjamönnum
G r ó f i n 1 3 c • 2 3 0 R e y k j a n e s b æ r S í m i 4 2 1
4 3 8 8
stapaprentPrentþjónusta í 29 ár
FAXI 11
Stóru-Vogaskóli í Vogum á Vatnsleysu-strönd hefur tekið þátt í
Comenius verkefnum - Evrópskum samstarfs-verkefnum – mörg
undanfarin ár og er nú í sínu fjórða Comeniusar verkefni “A
Healthy Mind in a Healthy Body” (Heil-brigð sál í hraustum
líkama).
Comeniusar verkefni eru evrópsk sam-starfsverkefni sem stuðla að
auknum sam-skiptum og samvinnu milli evrópskra skóla og eru studd
af Evrópusambandinu. Sam-starfsaðilar Stóru-Vogaskóla í
verkefninu eru skólarnir Scholengemeenschap
St.-Can-isius frá Hollandi, Penicuik High School frá
Skotlandi, Osnovna šola Matije Valjavca Preddvor frá
Slóveníu, Zakladni skola a Ma-terska skola Breclav frá
Tékklandi, Colegio San Ignacio á Spáni og Istituto
Omnicomp-rensivo statale Alvito frá Ítalíu. Nemendur úr
skólunum á aldrinum 12-15 ára (7. – 9. bekkur) taka virkan þátt í
verkefninu sem er fjölbreytt og skemmtilegt. Áhersluatriði
verkefnisins eru heilbrigt líferni, hreyfing og hollt mataræði.
Í verkefninu er unnið út frá fjölbreytileika og ólíkum venjum í
hverju landi þótt megin markmið sé að stuðla almennt að bættri
heilsu, jafnrétti og sjálfbærni. Samstarfið hefur gengið virkilega
vel og eftir fyrsta fundinn, sem haldinn var í
Stóru-Vogaskóla í septembr 2012, hafa verið haldnir
samstarfs-fundir á Ítalíu, Hollandi, Tékklandi og Skot-landi. Á
vormánuðum 2014 verða fundir í Slóveníu og á Spáni en þar verður
lokafundur verkefnisins haldinn og lokaskýrslu skilað í
kjölfarið.
Nemendur vinna að ýmsum verkefnum sem tengjast heilbrigði t.d.
varðandi svefn- og matarvenjur, mismunandi íþróttagreinum eftir
löndum, heilbrigðu mataræði (sem getur haft ólíkar áherslur í
mismunandi löndum!), sjálfbærni og endurvinnslu í gegnum ýmis
verkefni sem nemendur hafa unnið.
Þátttaka Stóru-Vogskóla í Comeniuesar verkefnum hefur verið afar
jákvæð og stuðl-að að aukinni þekkingu á ólíkri menningu í
evrópskum skólum (og löndum) bæði fyrir nemendur og kennara skólans
auk þess sem hvert tækifæri til að kynna sérstöðu Íslands
hefur verið nýtt til hins ítrasta! Vert er að geta þess að
samstarf við Alþjóðaskrifstofu Háskóla Íslands sem annast um
Comeniusar verkefnin hefur verið mjög þýðingarmikið og jákvætt
allan þann tíma sem um er að ræða í þessu sambandi.
Heilbrigð sál í hraustum líkama:
Evrópskt samstarfsverkefni Stóru-Vogaskóla
Jóhann Benedikt Pétursson fæddist í Áreyjum í Reyðarfirði 28.
apríl 1920. Hann andaðist á Heilbrigðis-stofnun Suðurnesja 19.
sept. sl., 93 ára að aldri.Hann hafði lifað tímana tvenna. Spánska
veikin geisaði og heimskreppan mikla var í aðsigi. Móðir hans féll
frá ung að áðum frá 6 börnum. Fjölskyldan tvístraðist, börn-in
fóstruð hvert á sínum staðnum. Á nær aldarferli sínum á tímum
iðnvæð-ingar taldi hann að mesta byltingin sem hann hefði upplifað
hefði verið að eignast sín fyrstu gúmmístígvél.
Jóhann lærði klæðskeraiðn hjá Kaup-félagi Héraðsbúa 1939- 44.
Kennari hans var Franz Jesovsky. Síðan tók við iðn-skólapróf og
sveinspróf í Reykjavík.
Jóhann stundaði klæðskeraiðn til ársins 1954 hér í Keflavík,
síðan verslun til ársins 1967. Gerðist þá póstmeistari á
Keflavíkurflugvelli. Eigandi í vinnu-fyrirtækinu Kraninn hf. ásamt
bróður sínum Ragnari frá 1954. Í bæjarstjórn og byggingarnefnd
Keflavíkur 1952 til 56. Einn af stofnendum Rótary-klúbbs Keflavíkur
1945 og starfaði þar til dauðadags. Jóhann var varaform.
Iðnaðarfélagsins keflavíkur 1953-54 og formaður 1954-55. Formaður
sjálf-
stæðisfélags og félagi í málfundafélaginu Faxa um árabil.
Umdæmisstjóri Rótary á Íslandi 1976-77 og sinnti margvíslegum
störfum á alþjóðavísu fyrir Rótary hreyfinguna ásamt eiginkonu
sinni, Kristúnu Helgadóttur. Einnig gerðist hann félagi í
Oddfellow-stúkunni Ingólfi 1974 og síðar í stúkunni Nirði í
Keflavík.
Síðustu mánuðina dvaldi Jóhann á hjúkrunardeild HSS undir
handleiðslu þess frábæra starfsfólk sem þar starfar. Hugvit og
handverk eru orð sem fylgt hafa Jóhanni frá því lagður var grunnur
að vegferð hans. Megi minningin um góðan dreng lifa.
Birgir Guðnason
Jóhann Pétursson - Minning
Hluti nemenda sem í þátt í Comeniusarverkefninu 2012-2014
Stóru-Vogaskóla.
Ítalskir nemendur frá Alvito sýna dans frá héraðinu sínu.
-
12 FAXI
Sendum öllum Suðurnesjabúum góðar jóla- og nýársóskir, með
þakklæti fyrir viðskiptin á liðnum árum
Sundmiðstöðin
Fjölbrautaskóli Suðurnesjaóskar nemendum, kennurum og öðrum
Suðurnesjabúum
gleðilegra jóla
og farsældar á komandi ári.Þökkum samstarfið á árinu
SKÓLAMEISTARI
gleðilegrar jólahátíðar og farsæls nýs árs
Fullkomið öryggiskerFi í áskriftHaFnargötu 60 — 230 reykjanesbæ
— 580 7200 — www.securitas.is
Óskum Suðurnesjamönnum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári
og þökkum samskiptin
á árinu sem er að líða
óska Suðurnesjamönnum
Gleðileg jólHeimilisfólk þakkar
heimsóknir og veittar ánægjustundir á liðnu ári.
Guð blessi ykkur öll.
Vistmenn á Garðvangi og Hlévangi
Gleðileg jólGott og farsælt nýtt ár!
Þökkum samskiptin á liðnu ári
Útvegsmannafélag Suðurnesja
Gleðileg jólGott og farsælt nýtt ár!
Þökkum samskiptin á liðnu ári
Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar
Sími 425 2100 | www.kadeco.isUpplýsingar um Ásbrú má finna á
www.asbru.is
PIP
AR
\TB
WA
-SÍA
Starfsfólk Kadeco sendir íbúum og fyrirtækjum á Ásbrú −
viðskiptavinum og landsmönnum öllum −
innilegar óskir um gleðileg jól og farsæld á nýju ári.
Gleðileg jól
Flugvellir 6, Keflavík · Sími 42 100 42 · Fax 42 100 43 ·
www.dyri.com
-
14 FAXI FAXI 15
Vigdís Jakobsdóttir fæddist á Seyðis-firði 14. desember 1906.
Foreldrar hennar voru Anna Magnúsdóttir barnakennari í Reykjavík og
Jakob Magn-ússon útgerðarmaður. Snemma vaknaði hjá Vigdísi
tónlistaráhugi og stundaði hún nám í píanóleik hjá Ástu Einarsson
og síðar Emil Thoroddsen, hún spilaði m.a. á dansæfingum í MR, en
hún lauk gagn-fræðaprófi þaðan 1924. Síðan fór hún til náms til
Kaupmannahafnar og lærði hjá hinum þekkta píanóleikara prófessor
Har-aldi Sigurðssyni. Að námi loknu kom hún heim og starfaði í
Hljóðfærahúsinu og auk þess stundaði hún undirleik og kenndi á
píanó, en píanókennslu stundaði hún nær alla ævi.
Vigdís og Alfreð flytja til KeflavíkurÁrið 1931 giftist Vigdís
Alfreð Gíslasyni lög-fræðingi, síðar bæjarfógeta og sýslumanni í
Keflavík. Þau fluttust til Keflavíkur 1938, þar sem Alfreð tók við
starfi lögreglustjóra. Eignuðust þau tvö börn, Gísla Jakob, leikara
og fyrrverandi þjóðleikhússtjóra og Önnu Jóhönnu, ferðafræðing.
Fljótlega eftir komu þeirra til Keflavíkur hóf Vigdís píanókennslu
og síðar stofnaði hún Tónlistarfélag Kefla-víkur og var formaður
þess í 22 ár. Hún var einnig fyrsti skólastjóri Tónlistarskólans,
en síðar fékk hún Ragnar heitinn Björnsson til þess starfa. Vigdís
tók mikinn þátt í félagslífi bæjarins, beitti sér fyrir stofnun
Sjálfstæðis-
kvennafélagsins og var fyrsti formaður þess og einnig vann hún
mikið við Kvenfélagið. Hún rak auk þess kvenfataverslunina Eddu í
mörg ár ásamt Þórunni Ólafsdóttur.
Vigdís fór strax að kenna í Keflavík. Í þeirri sjálfsævisögulegu
grein sem hún skrifaði á gamals aldri segir hún að hún hafi strax
fengið svo mikið að gera að hún hafi ekki séð út úr því. Hér á
eftir fer það brot úr greininni sem fjallar um ár Vigdísar í
Keflavík.
Hætti að spila danslögÞað héldu allir að ég kynni svo mikið úr
því að ég hafði lært hjá Haraldi Sigurðssyni píanóleikara.
Nemendurnir voru misjafnir
eins og gefur að skilja en ég get nefnt Guð-rúnu
Þorsteinsdóttur. Hún giftist Einari Waage sellóleikara en þau
skildu en síðan giftist hún hafnarstjóranum í Reykjavík. Hún hafði
allt í þetta og lagði píanóleik alveg fyrir sig en svo missti hún
heilsuna og hætti. En ég hætti alveg að spila danslög, spilaði ekki
einu sinni fyrir sjálfa mig en ég spilaði undir hjá leikfimiflokkum
t.d. hjá Íþróttafélagi kvenna. Við fórum í kringum landið með
íþróttaflokk og ég spilaði undir hjá þeim. Svo var ég eitt-hvað að
spila undir hjá kvenfólkinu þangað til að ég fékk vinnu hjá
Sjóvátryggingafélagi Íslands. Ég giftist Alfreð Gíslasyni 1931 og
við fluttum til Keflavíkur 1938 þar sem hann
varð bæjarfógeti. Þar fór ég að kenna og kenndi í tuttugu ár þar
til að við stofnuðum tónlistarskóla þar.
Keflvíkingar byrja að kaupa píanóÞegar við komum til Keflavíkur
var ekki mikið tónlistarlíf þar en ég fór að kenna og við stofnuðum
þar tónlistarfélag til þess að koma upp tónlistarskóla. Ég var
kosin for-maður í tónlistarfélaginu og það var mikill áhugi hjá
Keflvíkingum fyrir þessu. Það leið ekki langur tími þar til fullt
af fólki var búið að kaupa sér píanó. Við fengum styrktarmeð-limi
og lofuðum að það yrðu haldnir þrennir tónleikar á vetri og meðan
ég var í Keflavík stóð ég við það. Við fengum suður eftir
píanóleikarana Jón Nordal, Rögnvald Sigur-jónsson, Jórunni Viðar
o.fl. og alla söngvar-ana: Guðrúnu Á Símonar, Þuríði Pálsdóttur,
Snæbjörgu Snæbjarnardóttur og ég veit ekki hvað, fiðluleikara -
bara allt. En eftir að ég fór frá Keflavík, þó ég segi sjálf frá,
þá er þetta búið - engir tónleikar nema Sinfóníuhljóm-sveitin. Hún
kemur alltaf einu sinni á ári. Og Karlakór Keflavíkur hefur starfað
vel.
Lítill áhugi á AskenazyÞetta gekk nú ekki alltaf vel og þessir
hljóm-leikar voru ekki vel sóttir. Ég bauð öllum heim á eftir því
tónlistarfélagið átti aldrei neitt. Svo var Askenazy staddur á
Íslandi og það var sagt við mig: Ef þú færð Askenazy til að koma
hingað færð þú fullt hús. Ég get ábyggilega fengið hann segi ég en
það verður bara ekki sótt. Því að tónleikar voru alltaf illa sóttir
þótt fólk hefði ókeypis miða í hönd-unum. En ég hringi og fæ
Askenazy til að koma. Svo kemur hann og konan hans með, ég á nú
myndir einhvers staðar frá þessu - auðvitað var hálft hús þegar
hann spilaði. Svo kom hann til okkar á eftir og þau öllsömul og
honum þótti þetta bara svo ofboðslega fyndið. Ég hélt að hann myndi
verða eitthvað sár yfir þessu. Hann varð ekki sár - honum fannst
þetta svo ofboðslega fyndið að spila fyrir hálfu húsi - heimsfrægur
maðurinn sem er pantaður löngu fyrirfram. En ég vissi að þetta
þýddi ekkert.
En við héldum alltaf nemendatónleika í bíóinu, þrenna tónleika
og það var alltaf fullt hús þar. Þangað komu aðstandendur barnanna
sem spiluðu, foreldrar, systkini og kunningjar. Það var kennt bæði
á fiðlu og blásturshljóðfæri og náttúrlega píanó og við höfðum
alltaf litla hljómsveit. Einu sinni hringdi Elsa Sigfúss til mín,
þá var tónlistar-félagið ekki komið í Keflavík en hún vildi halda
tónleika þar og spurði hvort að ég gæti hjálpað sér að koma því í
kring og ég gerði það og hún kom og það var náttúrlega hálft hús
eins og venjulega.
Ekki gaman að spila á böllumÉg gæti sagt eitthvað frá Sigfúsi
Einarssyni
föður hennar því að hann bjó nú í tíu ár í sama húsi og ég í
Túngötu svo ég man vel eftir honum. Hann kenndi söng í
Mennta-skólanum og hann var alveg yndislegur maður. Ég man að ég
var alltaf að vona að ég heyrði hann spila eitthvað af lögunum
sínum heima því hann var kompónisti en það sem ég heyrði hann spila
var allt saman fingraæf-ingar. Valborg Einarsson kenndi heima bæði
söng og píanóleik en Sigfús kenndi aldrei heima, það sem hann
kenndi það kenndi hann niðri í Dómkirkju á orgel. Ég kynntist
börnum þeirra, Elsu og Einari, við bjuggum í sama húsi í tíu ár.
Elsa var aðeins yngri en ég, við vorum oft samferða í skólann og
hún
kom til Keflavíkur til mín. Þau sungu saman systkinin, alveg
óskaplega mikið. Hún söng lægri röddina og hann efri röddina. Þá
voru þau börn og sungu bæði mjög vel.
Ég hafði nú raunverulega ekkert gaman að spila á böllum, það var
dálítið þreytandi en það var gott að fá peningana fyrir það. Það
fór þannig fram að ég spila tvö-þrjú lög þangað til mér fannst
dansinn orðinn hæfilega langur og þá settust dömurnar á bekki og
svo byrjaði ég næstu syrpu. Það var mikið spilaður lancér á þessum
árum [samkvæmisdans, dansaður í ferhyrning af minnst fjórum pörum í
fimm umferðum með breytilegum sporum.] Það eru fimm túrar og þá
spilaði ég forspil fyrst. Vigdís, Ragnar Björnsson, Vladinir
Ashkenazy, Þórunn kona hans, Pétur Pétursson þulur.
Alfreð Gíslason, Ingibjörg Einarsdóttir, Vigdís Jakobsdóttir,
Óskar Gíslason.
Alfreð og Vigdís.
Vigdís með nokkrum barnabarna sinna: frá vinstri: Alfreð
Gíslason, Vigdís Finnsdóttir, Björgvin Finnsson.
Þeir renndu sér bara fótskriðu ef þeir vildu ná einhverri
dömunni
Í bráðskemmtilegri og fróðlegri grein sem Vigdís heitin
Jakobs-dóttir píanókennari í Keflavík skrifaði á efri árum segir
frá tónlistarlífi, skemmtanalífi og danskennslu í Keflavík á fjórða
og fimmta áratug aldarinnar. Vigdís var einn af stofnendum
Tónlistarskólans í Keflavík og mun hafa verið fyrsti píanó-kennari
í Keflavík sem eitthvað kvað að.
-
16 FAXI
Það sýnir það að það á að fara að dansa lancér og bjóða
herrarnir dömunum upp og þá raða þeir sér upp í það sem kallað er
kvatrillur. Það eru fjögur pör í hverri og þegar ég sá að allir
voru komnir á sinn stað og allir tilbúnir, þá spilaði ég aftur
forspilið og síðan eru fimm túrar. Þetta var mikið dansað upp úr
1920 og hafði verið dansað við dönsku hirðina. Nú er byrjað að
dansa þetta aftur. Ég kenndi lancér Hringskonum fyrir nokkrum árum
fyrir 70 ára afmæli Hringsins. Þá dönsuðu þær þetta niðrá Hótel
Borg og ég kunni bæði músíkina og dansinn. Dansinn er afskaplega
langur - ætli það taki ekki alla vega svona hálftíma að dansa alla
túrana - ekki minna.
Lancér-klúbburinn stofnaðurAnnað árið mitt, sem ég átti heima í
Keflavík, stóð ég fyrir því að við stofnuðum lancér klúbb. Við
fengum okkur grammófón og plötur og fengum að vera í
Ungmennafélags-húsinu. Ég fékk margt ungt fólk í þetta og ég kenndi
öllum lancér. Við vorum að skemmta okkur við þetta í heilan vetur,
svona einu sinni í viku. Svo upp úr þessu Hringsafmæli var ég
fengin til að hjálpa danska sendiherr-anum, Janus W. Paludan sem
var hérna 1977 til 1985, og þá var dansað eftir plötum sem hann var
með. En ég var fengin til að fara í heimahús og spila þar svo pörin
gætu æft sig áður en þau fóru í veisluna. Dömurnar kunnu lancér af
því að þetta voru Hringskon-ur en mennirnir kunnu ekki dansinn.
Þessi
böll í danska sendiráðinu voru í janúar og ég fór alltaf í
janúar á heimilin þeirra og hjálpaði þeim til að kenna mönnum sínum
dansinn.
Það er ekkert erfitt að læra þetta og svo er það mikil hjálp ef
dömurnar kunna dansinn vel. Sendiherrann kunni þetta alveg. Það
verða að vera fjögur pör í dansinum, það er ekki hægt að dansa hann
öðruvísi. Þegar við dönsuðum lancér í gamla daga var mikið mál að
komast í dansinn, það var ekki skemmti-legt að sitja eftir. Og það
var ekki sama hvern maður dansaði við. Það var alveg til í því að
dömurnar sögðu nei þegar þeim var boðið upp en þá var reynt að bera
einhverju við: „ Ég er búin að lofa að dansa við einhvern annan",
sem ekki var satt. Þeir renndu sér bara fótskriðu ef þeir ætluðu að
ná í einhverja ákveðna dömu. Þá var um að gera að drífa sig af
stað, það dugði ekki annað.
Tangó og CharlestonEn það voru fleiri tískudansar til en lancér.
Það var til dæmis dansaður tangó sem var kenndur við Destiny -
lagið hét því nafni. Hann var voða fallegur og það kunnu hann ekki
nema þeir sem höfðu farið á dansskóla. Charleston var í hámarki
þegar ég kem til Kaupmannahafnar og þá var ég búin að læra hann
hérna heima. Hann var á fullu þar á öllum veitingastöðum og það kom
sér vel að vera búin að læra hann. Ásta Norðmann fór út á hverju
sumri til að læra það nýjasta. Það var ansi mikið fyrirtæki en
þetta var hennar
atvinna og það þýddi ekki annað.Mér fannst nú að piltarnir
dönsuðu ekkert
sérstaklega vel á þeim árum. En þeir voru til og einn þeirra var
Óskar Þórðarson læknir. Ég elti hann einu sinni þegar við vorum
sam-an í boði og ég sagði: „ Óskar, mikið fannst mér alltaf gaman
þegar þú komst og bauðst mér upp". Við vorum í sama bekk í
Mennta-skólanum og við höfðum verið saman í dans-skóla hjá Sigurði
Guðmundssyni innan við fermingu.
Eitt af því sem píanóleikarar voru fengnir til að gera á árum
áður var að spila undir þegar bíósýningar voru. Ég var nú aldrei
mikið í því en einu sinni fór Kristjana Malm-berg í eitthvað
ferðalag og ég var fengin til að hlaupa í skarðið. Ég vissi
raunverulega ekk-ert hvernig ég ætti að gera þetta, ég spilaði það
sem er kallað saloon-musik þarna. Ég vildi nú vita hvort þetta væri
grínmynd eða sorgleg mynd og gat séð það svolítið útundan mér. Það
bar við að það væri fenginn söngv-ari og Stefán Íslandi var fenginn
til að syngja í Nýja bíói. Hann söng Ramóna og eitthvað svoleiðis.
Það er mikill munur á tónlistarlífi nú og þá. Að sumu leyti er það
betra nú en ekki að öllu leyti. Það er allt eitthvað miklu
frjálslegra nú og miklu skemmtilegra finnst mér, unga fólkið. Það
er ekki feimið - það var miklu feimnara á árum áður. Allir voru
hræddir við að fólk myndi segja Pétri og Páli frá því ef það gerði
skyssu. En aftur á móti reyndi fólk að vanda sig meira þá.“
Í minningargrein um Vigdísi Jakobsdóttur sem Eiríkur Árni
Sigtryggsson og Ragnheiður Skúladóttir skrifuðu fyrir hönd
Tónlistarskólans í Reykjanesbæ 13. mars 2001 segir m.a.:
„Margar góðar minningar koma fram í hugann þegar hugsað er til
baka til þess tíma er við trítluðum niður á Mánagötu í píanótíma.
Ennþá streyma hlýjar tilfinningar um sál og líkama þegar gengið er
fram hjá virðulegum fyrrverandi bæjarfógetabústað þar sem Vigdís
bjó með reisn mikilli. Vigdís var sérlega hvetjandi og skemmtilegur
kennari og kom mörgu barninu á bragðið í tónlistinni. Upp úr 1950
kom til Keflavíkur ungur maður með eldsál. Guðmundur Nordal kveikti
hugmynd í hugum nokkurra áhugamanna um tónlist, í þá veru að stofna
hér tónlistarfélag. Vigdís var strax mjög hlynnt þeirri hugmynd og
stuttu síðar varð tónlistarfélagið að veruleika. Vigdís varð
fljótlega í forystu fyrir félagið og vann því vel. Hug-mynd að
tónlistarskóla kom frá Vigdísi og var skólinn stofnaður árið 1957.
Vigdís var vakin og sofin um velferð skólans. Hennar tromp var
ráðning ungs nýútskrifaðs manns, Ragnars Björnssonar. Það var mikil
gæfa fyrir þessa ungu stofnun að fá svo hámennt-aðan og duglegan
mann til starfa. Ragnar var skólastjóri hátt í 30 ár og má þakka
frábæru samstarfi þeirra hve skólinn óx og dafnaði og varð að einum
stærsta og merkasta tónlistarskóla landsins. Við Suðurnesjamenn
viljum þakka Vigdísi allt það sem hún gerði fyrir okkur.“
Vigdís var hvetjandi og skemmtilegur píanókennari
FAXI 17
Óskum Sandgerðingum og öðrum Suðurnesjamönnum
gleðilegra jóla ogfarsæls komandi árs
Bæjarstjórn Sandgerðis
Óskum öllum Garðbúum og öðrum Suðurnesjamönnum
gleðilegra jólaog farsæls komandi árs,með þökk fyrir samskiptin
á liðnu ári
SveitarfélagiðGarður
Íslandspóstur Hafnargötu 89 230 Reykjanesbær
Sími: 421 5000
JÓLAPRÝÐIPÓSTSINS 2013Jólaprýði er fallegt jólaskraut fyrir
heimilið og tilvalið í jólapakkann.
Örn Smári Gíslason er hönnuður jólaóróanna og jólafrímerkjanna
2013.
Í pakkanum eru þrír 8 cm jólaóróar úr látúni með gullhúð í
gylltu bandi. Verð 2.950 kr.
Óskum Suðurnesjamönnum nær og fjær gleðilegra jóla og farsældar
á nýja árinu.
Þökkum samskiptin á liðnu ári.
Eldvarnir ehf.Iðavöllum 3
Sími 421 4676 - GSM 892 7519
Vigdís við píanóið.
-
18 FAXI FAXI 19
Mikill áhugi er á myndlist í Reykjanesbæ og þar er fjöldi
áhugafólks að vinna við mynd-list eins og sýningar á Ljósanótt bera
glöggt vitni. Fáir hafa þó listina að aðal-atvinnu en meðal þeirra
er listakonan Lína Rut Wilberg sem er með vinnustofu í Njarðvík og
á Hafnargötunni í Keflavík. Sérstæð, litrík og oft á tíðum
súrrealísk verk hennar vöktu verðskuldaða athygli á sýningunni
„Klikkuðum kærleik“, sem
var með forvitnilegri viðburðum Ljósa-nætur 2011. Sýningin var
haldin í Vík-ingaheimum og var þar tvinnað saman tónlist, leiklist
og hönnun. „Happy Face“ listrænt hönnunarverkefni Línu Rutar vakti
mikla lukku á þessari sýningu. Listakonan segir að hana hafi langað
til að búa til fígúru sem gætu glatt augað og komið brosi á vör
áhorfenda og þá ekki síður þeirra sem njóta áttu ágóðans af þessu
verkefni. Það voru fötluð börn,
sem Lína Rut leggur áherslu á að séu sér-stök börn, en meðal
þeirra eru tveir synir hennar sjálfrar. Lína Rut vinnur nú að
myndskreyttri barnabók sem ætlunin er að komi út á næsta ári og ber
nafnið „Núi&Nía“ sem er nýja heitið á Happy Face verkefninu.
Það sem vakir fyrir lista-konunni með verkefninu er að vinna því
viðhorfi brautargengi að það sé í lagi að vera sérstakur og í
rauninni stórkostlegt að við séum ekki öll „venjuleg“.
Einu sinni var Þumallingur í appelsínu og vinkonur í
álfheimum..."
Sækir innblástur í ævintýrin„Ég byrjaði mjög ung að teikna og
fékk fljótt mikinn áhuga á myndlist, segir Lína Rut í samtali við
Faxa. „Ég sat nánast flest kvöld við það að teikna og lita. Allar
skólabækur voru útkrotaðar eða myndskreyttar, meira að segja
stærðfræðibókin. En ég stefndi aldrei að því að læra myndlist,
þetta var einhver veg-inn bara hluti af mér. Þegar ég var 19 ára
við förðunarnám í París þá gekk ég daglega um hverfi sem var fullt
af galleríum og hugmyndir fóru að láta á sér kræla. Ég sótti um í
Mynd-lista-og Handíðaskóla Íslands og komst inn við fyrstu tilraun,
nam þar málaralist í 4 ár og útskrifaðist 1994.
Mér hefur alltaf þótt afskaplega gaman af fallegum ævintýrum og
þegar ég horfi á góðar ævintýramyndir með börnunum mínum má stundum
ekki á milli sjá hver skemmtir sér meira, ég eða börnin. Ég sá t.d
í vikunni aug-lýsingu á jólamyndinni í ár frá Disney og ég hlakka
svo til að sjá hana að ég get varla beðið.
Ég er fígúratífur listamaður en hef ekki áhuga á að mála
raunsæismyndir af fólki heldur mála fígúrurnar mínar á súrrealískan
hátt. Þegar við hjónin misstum fyrsta barnið, dóttur okkar, fór
áhugi minn að beinast að ævintýrum. Ég hélt mína fyrstu sýningu í
minningu hennar. Sýningin hét „Níu mán-uðir - Níu sögur, ævintýri
sem ég fékk aldrei
Ævintýralegar myndir Línu Rutar Wilberg:
Vinnur við listina í Keflavík og NjarðvíkumLína Rut er fædd á
Ísafirði 11. mars 1966 en fluttist ung að aldri til Húsavíkur. Hún
lauk níu mánaða listförðunarnámi frá Christian Chaveau í París
1987, námi úr málaradeild Myndlista-og handíðaskóla Íslands árið
1994 og námskeiði í pappaskúlptúr hjá Accademi di Belle Arti,
Flórens 1996 og Illustration í Belgíu 2010-12. Lína Rut vann við
listina og eiginmaðurinn Gunnar starfaði fyrir Icelandair í Liege í
Belgíu. Þau héldu góðum tengslum við Reykjanesbæ á meðan þau bjuggu
úti og nýttu mörg fríin til að koma heim og njóta Íslands. Þau
fluttu heim aftur árið 2012 í húsið sem þau keyptu í Ytri-Njarðvík.
Lína Rut er með vinnustofu á Hafnargötu 22, þar sem hún sinnir
minni verkum, en þeim stærri í vinnustofunni að Njarðarbraut úti á
Fitjum.
Már Gunnarsson vann 1. verðlaun í píanósamkeppni á Ítalíu. Hann
er hér með móður sinni eftir verðlaunaaf-hendinguna.
-
FAXI 21
Fyrsta einkasýning Línu Rutar var haldin á Menningarnótt í
listhúsinu Fold aldamótaárið 2000. Í blaðagrein sem rituð var um
þetta leyti segir að sýningin hafi verið sett upp þegjandi og
hljóðalaust, þótt trúlega hafi ættingja- og vinahópurinn fjölmennt
þegar hún var komin upp. Ljóst var strax að hér var á ferðinni
hæfileikarík listakona sem fór ótroðnar slóðir - í öllu falli
virkuðu þessi kúptu og bólstruðu mál-verk nýstárleg „hér á
útskerinu“ eins og einn gagnrýnandinn komst að orði. Margir hrifust
af þessum sérkennilegu myndum sem hafði verið komið fyrir í aflöngu
inn-skoti listhússins og voru fyrst og fremst kynning og frumraun
listakonunnar.
„Kraftbirting lífsins“Myndefni sýningarinnar var afar sérstætt
og heillandi. Það snerist um dóttur Línu Rutar, sem aðeins lifði í
þrjá daga eftir fæðingu. Þessi dótturminning var sögð í níu kúptum
og bólstruðum málverkum, einu fyrir hvern mánuð meðgöngunnar. Þetta
voru níu sögur og ævintýri sem móðirin fékk aldrei tækifæri til að
segja barni sínu. Myndirnar tjáðu hvorki sorg né sút,
„kraftbirtingur lífsins virkjaður í minningu horfinnar dóttur,“
eins og Bragi Ásgeirsson listgagnrýnandi Morgunblaðsins kemst að
orði í vandaðri grein um sýninguna í Morgunblaðinu. Myndirnar báru
nöfn eins og „Einu sinni var Lísa í Undralandi“, „Einu sinni voru
vinkonur í álfheimum“, „Einu sinni var prinsessan á bauninni“,
„Einu sinni var Öskubuska“, „Einu sinni var Þumallingur
í appelsínu“, „Einu sinni var lítill gleðigjafi miðpunktur
alheimsins“...
Súrrealismi og bernskar kenndirÞessi ævintýri náðu aldrei eyrum
barnsins, en birtust nú sjónskynjun skoðandans, að sögn Braga „sem
myndbirtingar móðurtil-
finninga með lífsrásina eilífu að leiðarljósi er gerir tímann að
hverfullri andrá. Það eru svo myndir mattrar áferðar sem skila sér
ómeng-aðastar til áhorfandans, einkum tvær hinar síðastnefndu og
eru um leið nær æðra stigi handverks, hugmyndin í þeim skyld
yfir-raunsæi, súrrealisma og bernskum kenndum um leið...“
Verk Línu Rutar höfðu áður vakið athygli á veggjum listhússins
Foldar og skáru sig þar úr öðrum málverkum fyrir hreint og líflegt
skreytigildi, frásagnargleðina og barnslegt opinskátt yfirbragð.
Þær minntu um margt á lýsingar í ævintýrabók og segir Bragi í grein
sinni að þær leiði um sumt hugann til hins nafnkennda Dana Björn
Wiinblad án þess að Lína Rut sæki sýnileg áhrif í smiðju hans. Hann
bætir því við að ástæðu hins stáss-lega yfirborðs megi frekar rekja
til þess að listakonan stundaði nám í listförðun í París á sínum
tíma.
Veigur og ávinningur myndanna liggi hinsvegar í því hve vel er
staðið að verki, ferskleiki og útgeislan mikil og lifunarnándin
sterk.
tækifæri til þess að segja þér.“ Verkin voru níu talsins og
myndirnar kúptar til að undir-strika vaxtarlag konunnar á
meðgöngunni. Verkin vöktu mikla athygli og kúptu verkin verða æ
vinsælli með árunum. Það er eins og sumir hafi þurft tíma til að
venjast þessu nýja formi og finnst það skrýtið, en margir hafa líka
tekið ástfóstri við verkin. Fyrstu árin eftir sýninguna málaði ég
einungis kúpt verk en þá þarf ég að hugsa heildarmyndina út frá
miðjunni til að verkið haldi jafnvægi. Til lengdar varð þetta
þreytandi og fór að hefta mig. Í dag mála ég að mestu leyti sléttar
myndir en geri 3-4 kúpt verk á ári.
Mér finnst frábært að geta starfað við það sem ég elska að gera.
Og það er mjög auðvelt fyrir mig að gleyma mér uppí vinnustofu
tímunum saman. Ég get því miður ekki skilið vinnuna eftir á
vinnustofunni og tek hana með mér hvert sem ég fer og þá er gott að
eiga fjölskyldu sem hjálpar mér að komast niður á jörðina öðru
hvoru. Þetta er ekki auðvelt starf ef menn ætla sér að lifa á þessu
og þetta er ekki starf fyrir miklar félagsverur.
Lítill gleðigjafi á kúptu og bólstruðu málverki
20 FAXI
Þessa skemmtilegu mynd fengum við leyfi til að birta, en hún er
enn í vinnslu.
Kríli
-
Að vera listmálari er í rauninni alveg fárán-legt starf,
gríðarleg einvera og yfirseta yfir verkum. Það eru engar árshátíðir
í vinnunni minni og menn endast ekki nema þörfin fyrir að skapa sé
alveg óviðráðanleg.“
Gott að vera í ReykjanesbæLína Rut flutti til Reykjanesbæjar
2005 með eiginmanninum, Gunnari Má Mássyni flug-manni hjá
Icelandair, og fjórum börnum, dætrunum Kamillu, Ísold og sonunum Má
og Nóa.
„Það er ekki langt síðan að Reykjanesbær var þannig að maður gat
ekki hugsað sér að setjast hér að. En eftir að hugmyndin um að
flytja á Suðurnesin kviknaði ókum við hér um og sáum að Árni
Sigfússon og hans fólk hafði greinilega tekið til hendinni. Búið
var að laga umhverfið og ásýnd bæjarins orðin snyrtileg. Ekki
sakaði hvað hægt hafi verið að fá húsmæði á góðu verði. Ég var búin
að búa í 101 Reykjavík í 15 ár. Við áttum ekki von á að verða
sérstaklega ánægð hér – þetta var praktísk ákvörðun til þess að
einfalda lífið. Við vorum viss um að í litlu bæjarfélagi væri betra
að ala upp sérstök börn heldur en í borg. En í stuttu máli þá erum
við rosalega ánægð með lífið hér. Mér finnst bara fyndið þegar fólk
talar um að það sé svo langt hingað þá spyr ég yfirleitt aftur
„langt frá hverju?“ Ég hef bent mörgum hversu miklu ódýrara er að
búa hér en á stór Reykjavíkursvæðinu en flestir horfa á mig eins og
ég sé geimvera. Það kemur sko ekki til greina að flytja hingað en
svo horfir maður á fólk koðna niður og jafnvel missa heilsuna m.a
af fjárhagsáhyggjum, endar ná
ekki saman hver mánaðamót og fólk hefur ekki tíma til að sinna
hvorki sjálfum sér né börnunum sínum.
Ég hef búið í stórborgum erlendis og hér upplifi ég mig í
úthverfi Reykjavíkur. Allt daglegt líf er miklu auðveldara og
þægilegra hér. Ég fæ einn til tvo klukkutíma aukalega alla virka
daga vikunnar sem ég get notað til að vinna eða vera með
fjölskyldunni. Ég losna við ókosti þess að búa í höfuðborginni en
nýt áfram kosta hennar með því að búa í nágrenninu og geta sótt
allt þangað sem ég þarf á að halda. Ég hreinlega skil ekki af
hverju fólk í borginni sem er að sligast undan hárri húsaleigu og
öðru skuli ekki flykkjast hingað . Hér er mun ódýrara að lifa
jafnvel þótt að þú þurfir að sækja vinnu í bæinn. Hér er flesta
þjónustu að fá og yndislegt að vera hér með fjölskyldu. Við erum
með strák-ana okkar í Njarðvíkurskóla og erum rosa-lega ánægð.
Þarna er mikið af yndislegu fólki og skólastjórinn alveg einstakur.
Ef eitthvað kemur upp er tekið strax og vel á málunum. Ég efast
ekki um að það sé t.d. betra að takast á við einelti í litlum
skólum en stórum.“
Fékk ekki þjónustu við hæfiEftir rúmlega árs dvöl í Reykjanesbæ
neyddist fjölskyldan til að flytja til Luxemb-urg árið 2006. Eldri
sonurinn, Már, er lög-blindur og fékk ekki þjónustu á Íslandi við
sitt hæfi í íslensku skólakerfi. „Í Lúxemb-urg sjá ráðamenn til
þess að vel sé hlúð að barnafólki,“ segir Lína Rut. „Þar öðlaðist
strákurinn okkar þekkingu og sjálfstraust til að takast á við
nánast hvað sem hugur hans stóð til í framtíðinni, varð fær um að
geta átt gott líf og séð um sig sjálfur. Þjónustu- og
þekkingarmiðstöðin fyrir blinda, sjónskerta og daufblinda
einstaklinga var ekki stofnuð fyrr en 2009, þremur árum eftir að
við flutt-um út. Már var búinn að vera einn vetur í skóla hér á
landi þegar við fluttum og var ekki byrjaður að læra blindraletrið.
Í Lúx-emburg koma blind og mikið sjónskert börn nokkurn veginn læs
inn í skólana þó að þau eigi eftir að þjálfa sig í hraðanum. Það
tekur tíma og þjálfun að ná tökum á blindraletr-inu. Þetta var því
mjög erfitt fyrir strákinn okkar í byrjun. Hann þurfti samhliða að
læra nýtt tungumál og blindraletrið, það er mikið álag fyrir 7 ára
barn að koma inn í kennslustofu, sjá ekki neitt og skilja ekki
heldur tungumálið. En Már stóðst álagið vel, hann er sterkur
karakter og vel gefinn, náði góðum tökum á málinu og lestri
blindra-leturs. Í dag stendur hann vel að vígi og með tilkomu
Þjónustu- og þekkingarmið-stöðvarinnar á Már að geta fylgt
jafnöldrum sínum eftir í námi og hefur möguleika á að ljúka því
námi sem hann velur sér.“
Krílin náðu vinsældumHaustið 2012 hófst sala á Krílum Línu Rutar
til styrktar Blindrafélagi Íslands. Krílin eru litríkar og fallegar
fígúrur. Þau voru upphaf-lega hugsuð í barnaherbergi fyrir litlu
börnin en Lína Rut segir okkur að þau hafi sjaldn-ast lent þar.
Krílin eru í öllum vistarverum fólks, einnig á stofuveggjunum.
Þetta hófst með því að hún bjó til blint kríli og lét húf-una fara
niður fyrir augu á því til að merkja það sérstaklega blindum og
sjónskertum. Þá datt henni í hug að tala við Blindrafélagið og
kanna hvort þau vildu selja blinda krílið. Úr því varð að
Blindrafélagið tók að sér að selja flestallar tegundir
krílanna.
Verkefni fyrir Blindrafélagið og KraftEftir nám í listförðun í
París kom Lína Rut til Íslands og starfrækti hér förðunarskóla,
þann fyrsta sinnar tegundar á landinu. Fyrirtækið blómstraði og það
var ekki auðveld ákvörðun að loka því en ástríðan fyrir
myndlistinni var sterkari en áhuginn á rekstrinum. Lína Rut hefur
málað og unnið að skúlptúrum sem hafa notið mikilla vinsælda, tekið
þátt í sam-sýningum og verið með einkasýningar sem hlotið hafa
góðar viðtökur hér heima. Hún hefur haldið sýningu í Luxemborg,
París
og tvær sýningar í Amsterdam. Hún hefur einnig unnið að verkefni
fyrir Blindrafélagið og Kraft, styrktarfélag krabbameinssjúkra
barna sem foreldrar barna með krabbamein stofnuðu 1991. Upphaflega
sótti hún nám-skeið á Ítalíu í gerð pappaskúlptúra til þess
að búa til fylgihluti við förðunina, eins og sérstök höfuðföt
eða aðra fylgihluti. Seinna þegar Lína Rut eignaðist son sinn Má
ákvað hún að búa til eitthvað sem sonurinn gæti þreifað á og
skynjað með fingrunum þar sem hann sá ekki málverkið og það varð
upphafið af skúlptúrum listakonunnar sem hún hefur unnið að jöfnum
höndum ásamt málverkinu síðastliðin ár.
Happy Face verður Núi&Nía Lína Rut er núna að undirbúa
sýningu í Ástr-alíu sem haldin verður innan 2-3 ára. Henni hefur
einnig boðist að sýna í Luxemborg og Noregi. Hún er með nokkrar
barnabækur í vinnslu og meðal þeirra er ævintýrið um Núa&Níu
sem hún er búin að myndskreyta og kemur út á næsta ári. Núi&Nía
er nýja heitið á Happy Face verkefninu sem hófst fyrir fáeinum árum
og fer á fullt skrið eftir að bókin kemur út.
„Það var ekkert grín að finna nafn á þetta verkeni og á lénið
(nuiognia.com) sem geng-ur bæði á Íslandi og erlendis,“ segir Lína
Rut. „Þetta var margra mánaða höfuðverkur en ég er mjög sátt við
nýja nafnið. En Happy Face loðir auðvitað alltaf við kallinn, því
hann er alltaf svo glaður og ánægður. Núi er bara happy face –
glaða andlitið!“
-etj.
22 FAXI FAXI 23
Þumallingur í appelsínu. Eitt kúptu málverkanna frá fyrstu
sýningu Línu Rutar, Níu mánuðir - níu sögur.
Krílin. Efri myndin er af blindu krílunum.
Nía er nýjungagjarn einstaklingur.
Núi lifir í núinu.
-
24 FAXI FAXI 25
Allt frá upphafi Íslandsbyggðar var árabáturinn eitt helsta tæki
fólks við sjávarsíðuna til sjálfsbjargar. Hann var hluti af daglegu
amstri fólks og áhrifavaldur í lífi þess og starfi. Báturinn var
forsenda þess að maðurinn gat nýtt sér hafið til framfærslu. Í
þúsund ár var hann fiskibátur Íslendinga, oftast knúinn afli
mannsins þar sem hver og einn ræð-ari lagði til orku af sjálfum
sér. Þó að tími árabátanna sé löngu liðinn lifa áfram með þjóðinni
ótal tilvitnanir og orðtök frá fyrri tíð sem vitna um mikilvægi
hans fyrir líf og störf þjóðarinnar.
Þrjú undanfarin ár hefur Haukur Aðal-steinsson unnið að smíði
tvíærings með sama lagi og notaður var í öllum þingsóknum
Gullbringusýslu fram á nítjándu öld. Við gerð bátsins studdist
Haukur við heimildir um fiskibát við Faxaflóa eftir teikningu úr
leiðangri Joseph Banks frá 1772 og lýsingu Gullbringu- og
Kjósarsýslu, verðlaunaritgerð Skúla Magnússonar landfógeta frá
1785. Í rit-gerðinni lýsir Skúli m.a. bátagerðum og ýmsu sem
tilheyrir útgerðinni og þar koma einnig fram mál tvíærings sem eru
þau sömu og koma fram á teikningunni frá 1772. Á þessu tímabili var
tvíæringur aðalfiskibáturinn við sunnanverðan Faxaflóa og algengur
allt fram á miðja nítjándu öld. Árið 1790 voru t.d. í öllum
þingsóknum Gullbringusýslu eða á svæðinu frá Elliðaárósum til
Krýsuvíkur við fiskveiðar um 720 skip og bátar en þar af voru 585
tvíæringar.
Algengur fiskibáturVið báðum Hauk að segja lesendum Faxa nánar
frá gamla tvíæringnum og tildrögum þess að hann hóf að smíða slíkan
bát.
„Þó að uppruni tvíæringsins sé óþekktur er ástæða til að ætla að
hann hafi verið al-gengur fiskibátur við Flóann allt frá fornu fari
samanber lýsingu Skúla Magnússonar,“ segir Haukur. „Skúli segir að
sótt hafi verið á tveggja manna förum frá ómuna tíð í Hafnarfirði
og við Stapa. Bátnum lýsir Skúli þannig að hann sé það mjór að
tveir menn geti ekki setið og róið á sömu þóftu. Hann er niðurmjór
og valtur en léttur og skriðdrjúgur í róðri, jafnvel er hægt að
hafa við áttæring í róðri ef logn er eða vindur á móti. Ekkert
stýri er á bátnum og honum því stjórnað með árum undir róðri. Ef
bátnum er siglt er stýrt með svokölluðu rófustýri, en það er gert
með því að ár er fest við borðstokk og hún notuð til
stýringar.“
Stærðir árabáta„Íslenska árabátnum er jafnan skipt í stærðir,“
heldur Haukur áfram, „og sam-kvæmt hefðinni eru þeir skilgreindir
eins
og áratal þeirra gefur til kynna: tvíæringur, feræringur,
sexæringur, áttæringur, tein-æringur, og tólfæringur. Það var því
mikill munur á stærðum skipa og báta sem gengu til sjóróðra og má
segja að þar hafi ólíkar aðstæður ráðið. Á Suðurnesjum má skipta
svæðinu um Garðskaga. Utan eða sunnan við voru stærstu skipin, en
innan við Skaga voru minni skip og bátar.
Aðalmál tvíæringsins eða utanmál byrð-ings voru að mesta lengd
milli stafna var um 5,4m breidd um miðju 1,4m og dýpt um miðju
0,56m. Þannig var báturinn talin hafa burðargetu um 900 kg. Þar af
var þungi áhafnar og búnaðar um borð áætl-aður um 200 kg. Var því
hægt að hlaða afla í bátinn allt að 700 kg. Og var þá hleðsla miðuð
við að eftir stæði eitt borð fyrir báru. Á bátnum var sótt jafnt á
handfæri og á net eftir að þau komu til sögunnar, en á færaveiðum
var legið við stjóra meðan setið var fyrir fiski.“
Stórútgerð á tveggja manna förumHaukur segir okkur nánar frá
tildrögum þess að hann byrjaði að smíða bátinn:
„Hugmyndina fékk ég þegar ég skoðaði heimildir um
árabátaútgerðin á Suðurnesjum á tímabilinu 1750 til 1840 í tengslum
við svokallaðan spítalafisk. Eftir að hafa kannað þessar heimildir
var ljóst hvað þessi stærð af bát hafði verið algeng innan Faxaflóa
á því tímabili og var í rauninni þar aðalfiski-báturinn. Má segja
að á innanverðum Stakks-firði hafi þá verið rekin stórútgerð á
tveggja manna förum. Undirbúningur að smíðinni hófst fyrir um
fjórum árum en smíðin stóð yfir í rúm tvö ár eða frá haustdögum
2009 og var lokið nú í vetur en báturinn var smíðaður í
Skipasmíðastöð Njarðvíkur. Undirbún-ingurinn fólst aðallega í að
útbúa eða forma mót fyrir smíðina og var m.a. gert líkan af bátnum
í hlutföllum 1/5 og kom þá í ljós eitt og annað sem þurfti að
lagfæra. Að því loknu var sett upp grind, hálf gjörð í fullri stærð
þar sem línur voru lagðar og eftir því útbúin mót.
Við smíði bátsins var farið eftir þeim aðal-málum sem koma fram
á teikningu frá 1772 og þeim lýsingum sem er að finna í ritgerð
Skúla um bátinn. Aðalmál bátsins í lengd, breidd, og dýpt ásamt
lengd kjalar ráða því mestu um lögunina. Útfærslur á einstökum
smíðahlutum eru ekki endilega svo gamlar en þó er reynt að fylgja
gömlu smíðalagi eftir í meginatriðum eins og kostur er. Smíðaefnið
er mest eik og fura. Eik er í kjöl og stefnum. Fura er í byrðing,
kjalbaki, böndum og borð-stokk en greni í þóftum. Byrðingurinn er
skarsúð sjö umför festur saman með hnoð-saum og ró, samskeyti borða
eru blaðfelld. Böndin eru felld að súðarborðunum og fest á súðina
með hnoðsaum og ró.
Bönd og botnfellur (rengur og bunka-stokkar) eru ein samfella og
samskeyti blað-felld. Bönd eru staðsett við þóftur sem eru tvær auk
bita.Til viðbótar er eitt band í hvoru rúmi og að auki sitt hvort
bandið í barka og skut. Stafnlok og stafnlokseyru eru í stöfnum og
ná endar upp á borðstokk eins og aðrir bandaendar. Hnýflar og
þóftu-krappar eru úr eik.“
Keipur, hái og hamla„Ræði eru fjögur, þ.e. umbúnaðurinn sem árin
rær um. Ræðin nefnast hömluræði og eru mjög gömul útfærsla. Á
Íslandi er það þekkt allt aftur til Sturlungaaldar. Ræðinu er skipt
í þrjá hluta, keipur, hái og hamla eða hömluól. Þekktar samlíkingar
eru til í málinu út frá hömlunni. Að hamla var að halda
árar-blaðinu í sjó til þess að draga úr ferð bátsins.
Af orðinu er væntanlega komið orðið hem-ill sem í dag væri
bremsa. Að eitthvað dragist á langinn eða dragist úr hömlu er
einnig tengt hömlunni í samlíkingu við að árin dragist á langinn úr
hömlunni. Einnig er orðið hömlu-laust en það átti við þegar
hömlubandið vant-aði eða hafði bilað og var þá stjórnlaust. Árar
eru úr furu og heitir árin stokkaár en henni er
skipt í fjögur heiti: hlummur, stokkur, leggur og blað.
Þegar kemur að siglingu bátsins verður að segjast að hún er
nokkur ráðgáta og að um hana liggi ekki fyrir örugg vitneskja. Á
teikn-ingunni frá 1772 er sýnd stelling fyrir siglu en á þessum
tíma eða í lok átjándu aldar var skautaseglið eða þverseglið en
aðalseglið eins og verið hafði frá fornu fari. Hugmyndir um líklega
þróun seglbúnaðar í Faxaflóa gera ráð fyrir að breytingar verði á
siglingu á fyrri hluta 19 aldar og að annar seglbúnaður komi þá
til, s.s stórsegl og fokka. Í lýsingu Skúla um siglubúnað bátsins
koma fram nokkur nýmæli eða öllu heldur lýsing á siglugerð sem er
frábrugðin hefðbundnu siglutré, en er þó skýrt orðuð. Þar segir
m.a., að á tvíæringum séu einnig höfð segl en þau verða ekki notuð
nema í undanvindi. Einnig segir þar að sigla þeirra sé sperra sem
hvíli út við báða há-stokkana á fremri þóftunni. Heimildir um þessa
útfærslu á siglu virðast vera torfundnar nema sem neyðarsigling.
Ekki er þó hægt að draga upp nákvæma mynd af siglingu bátsins út
frá þessum lýsingum en helst má ætla að seglið hafi verið útfærsla
af þríhyrnu og því ekki ósvipað og stagfokka varð seinna.“
Tvíæringur var aðalfiskibáturinn við sunnanverðan Faxaflóa-á
átjándu öld og byrjun þeirrar nítjándu
Myndir úr þróunarsögu tvíærings.
Tvíæringurinn sjósettur í Njarðvíkurhöfn
Haukur Aðalsteinsson fer í fyrsta róðurinn á tvíæringnum sem
hann smíðaði eftir teikningu Joseph Banks frá 1772.
Eftirtaldir aðilar óska lesendum Faxa gleðilegra jóla og
farsældar á nýju áriApótek Suðurnesja
Hringbraut 99
ÁlnabærTjarnargötu 17
BlikksmiðjaÁgústar Guðjónssonar
Vesturgötu 14
Byggðarsafn Reykjanesbæjarv/ Njarðarbraut
Dýralæknastofa SuðurnesjaFlugvöllum 6
Eldvarnir ehfslökkvitækjaþjónusta
Iðavöllum 3
Heilbrigðiseftirlit SuðurnesjaSkógarbraut 945 - Ásbrú
Hjalti Guðmundsson ehfIðavöllum 1
Hótel KeflavíkVatnsnesvgi 14
Kaupfélag SuðurnesjaKrossmóa 4
Plastgerð SuðurnesjaFramnesvegi 21
RaftækjavinnustofaSigurðar IngvarssonarHeiðartúni 2 - Garði
Raftækjavinnustofan GeisliIðavöllum 3
ReykjaneshöfnVíkurbraut 11
Saltver ehfBrekkustíg 26 - 30
Smur- og hjólbarðaþjónustanVatnsnesvegi 16
Trésmiðja Ella JónsIðavöllum 12b
Vinnumálastofnun SuðurnesjaKrossmóa 4
ToyotaþjónustanNjarðarbraut 19
Verkfræðistofa SuðurnesjaVíkurbraut 13
Keilir háskóla- og
menntaseturÁsbrú - Keflavikurflugvelli
Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar
Bókhaldsþjónustan DriffellHeiðarvegi 4
Bílaleigan GeysirBlikavöllum 5 - Keflavíkurflugvelli
Bílaþvottur ehfBlikavöllum 5 - Keflavíkurflugvelli
Fríhöfnin ehfFlugstöð Leifs Eiríkssonar
Miðstöð símenntunará Suðurnesjum
Krossmóa 4
NýsprautunBílamálun og réttingar
Njarðarbraut 13
Sýslumaðurinn í KeflavikVatnsnesvegi 33
Vetis ehfFlugvöllum 6
Sjómannadagsráðhöfuðborgarsvæðisins
Víkurás ehfIðavöllum 6
-
26 FAXI FAXI 27
Óskum Suðurnesjamönnum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári og þökkum samskiptin á
árinu sem er að líða
Skólamatur ehf. | Iðavellir 1 | 230 Reykjanesbær
Óskum Suðurnesjamönnum
gleðilegra jóla og farsæls komandi árs.
Þökkum árið sem er að líða.
Sími 420 2500 www.skolamatur.is
DY
NA
MO
RE
YK
JAV
ÍK
Óskum Suðurnesjamönnumgleðilegra jóla
og farsældar á nýju ári og þökkum samskiptin á árinu sem er að
líða
Óskum öllumSuðurnesjamönnum
gleðilegra jólaog farsæls komandi árs,
með þökk fyrir það liðna.
Óskum öllumSuðurnesjamönnumgleðilegra jóla
og farsæls komandi árs,
með þökk fyrir það liðna.
VERKALÝÐS- OG SJÓMANNAFÉLAG KEFLAVÍKUR OG NÁGRENNIS
Fyrri endurminningarbækur Ólafs, Ævintýraþorpið og Byltingarmenn
og bóhemar komu árin 2007 og 2009.Í Ævintýraþorpinu dró höfundur
upp
myndir frá litríkum æskuárum í Keflavík. Fjallað er af
hreinskilni um ýmis viðkvæm mál, gleði, sorgir og samferðarfólk.
Við sögu í bókinni kemur fjöldi þekktra einstaklinga sem ólust upp
samtíma Ólafi, svo sem Guð-mundur Rúnar Júlíusson, Ellert
Eiríksson, Eiríkur Guðnason, Örn Bergsteinsson og Sigurður G
Baldursson, betur þekktur sem Diddi bíló. Bókin gefur glögga mynd
af bæjarbragnum í Keflavík á þessum árum en er einnig raunsönn
lýsing á lífinu í íslensku sjávarplássi á síðustu öld. Bókina
prýðir fjöldi ljósmynda úr safni Birgis Guðnasonar.
Í Byltingarmenn og bóhemar fjallar höf-undur um þá fjölmörgu sem
tengdust mót-mælahreyfingunni gegn Vietnamstríðinu á sjöunda og
áttunda áratugnum en margir þeirra eru þjóðkunnir menn.
Í nýju bókinni Skáldaspegill er viðfangs-efnið einkum tími
Lystræningjans á árunum
1974-1983 þótt ýmsir þræðir séu teygðir fram undir okkar tíma.
Rakin er ævintýra-leg saga þessa merka menningartímarits og fjallað
um fjölda íslenskra skálda og rit-höfunda sem tengdust útgáfunni.
En jafn-framt lýsir höfundur tíðaranda þessara ára og bregður upp
ógleymanlegum myndum af atburðum og einstaklingum. Í bókinni er
fjallað um mannlíf í Reykjavík og brugðið upp myndum af litríkum
einstaklingum sem settu svip á mannlífið. Þá segir höfundur frá
blaðamennskuferli á árunum 1983-2001, ástarmálum og baráttu við
áfengisfíkn.
Ólafur Ormsson er fæddur árið 1943 og hefur lengi fengist við
ritstörf, bæði sem blaðamaður og rithöfundur. Hann hefur send frá
sér fjölda bóka, bæði ljóðabækur, smásögur og skáldsögur. Meðal
bóka hans eru Boðið upp í dans (1982), Skringilegt Mannlíf (1983),
Skekkja í bókhaldinu (1989), Ævintýraþorpið (2007) og Byltingarmenn
og bóhemar (2009).
SKÁLDASPEGILL- þriðja bindi endurminninga Ólafs Ormssonar
SuðurnesjamennVið óskum öllum
Suðurnesjamönnumgleðilegra jóla og farsældar
á komandi ári.
SAMBAND SVEITARFÉLAGA Á SUÐURNESJUM
Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur og nágrennis
Skrifstofa félagsins er að Krossmóa 4.Opið mánudaga til
fimmtudaga kl. 9-16, föstudaga kl. 9-15.
Sími 421 5777
Suðurnesjamenn
Gleðileg jólGott og farsælt komandi ár
Þrír á Ljósanótt: Hörður Falsson, Ólafur Ormsson og Árni Sa
