1

หนวยการเรยนรท 4การเขยนแบบ

ภาพทใชในงานเขยนแบบ

งานเขยนแบบ เปนการถายทอดความคดสรางสรรคดวยการเขยนหรอวาดเสน รปภาพ สญลกษณ และรายการประกอบแบบ ลงบนกระดาษเขยนแบบหรอคอมพวเตอร เพอใชเปนแนวทางใหการสรางหรอการซอมแซมชนงานตาง ๆ เปนไปอยางถกตอง โดยแบบจะแสดงรายละเอยดหรอขอกำาหนดของงานทชางหรอผปฏบตงานตองเขาใจตรงกนกบผออกแบบ สามารถอานแบบไดถกตองและปฏบตตามรปแบบรายการทกำาหนดไวได ลกษณะของแบบ แบบโดยทวไปม 3 ลกษณะ ไดแก รปแปลนและรปดาน รปตดและรปขยาย ดงตวอยาง

ตวชวด1. สรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการ

เทคโนโลยอยางปลอดภย ออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพราง 3 มต หรอภาพฉาย เพอนำาไปสการสรางตนแบบของสงของเครองใช หรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจำาลองความคด และการรายงานผล เพอนำาเสนอวธการ (ง 2.1 ม.2/2)

2

เสนทใชในงานเขยนแบบ เสนพนฐานทใชในงานเขยนแบบ มดงน 

ตวอกษรและตวเลขทใชในงานเขยนแบบ

3

งานเขยนแบบทไมสามารถแสดงโดยเสน อาจแสดงโดยกกำาหนดขนาดเปนตวอกษรและตวเลข เพอใหรายละเอยดในแบบไดอยางครบถวน และมความหมายทสมบรณ การเขยนอกษรและตวเลขในแบบ เขยนไดหลายวธ เชน การเขยนดวยมอ การเขยนดวยอปกรณโดยใชแผนแบบ เปนตน

มาตราสวนในงานเขยนแบบ มาตราสวนในงานเขยนแบบ เปนสดสวนของแบบกบชนงานจรง ซงม 3 ลกษณะ ไดแก 1. มาตราสวนเทาของจรง ใชเมอชนงานมขนาดไมใหญและเลกมาก และสามารถเขยนลงในแบบไดพอด รวมถงเหนรายละเอยดไดชดเจน 2. มาตราสวนยอ ใชเมอตองการยอสวนชนงานทใหญจนไมสามารถเขยนลงในแบบได

4

3. มาตราสวนขยาย ใชเมอตองการขยายสวนชนงานทเลกจนไมสามารถมองเหนรายละเอยดปลกยอยได ลกษณะของมาตราสวน ตวอยางการเขยนมาตราสวนมาตราสวนเทาของจรง ๑ : ๑มาตราสวนยอ ๑ : ๒ ๑ : ๕ ๑ : ๑๐ ๑ : ๒๐ ๑ :

๕๐ ๑ : ๑๐๐มาตราสวนขยาย ๒ : ๑ ๕ : ๑ ๑๐ : ๑ ๒๐ : ๑ ๕๐

: ๑ ๑๐๐ : ๑

ภาพในงานเขยนแบบ ภาพทใชในงานเขยนแบบเปนภาพสามมต ประกอบดวยแกนของภาพ 3 แกน ไดแก ความกวาง ความยาว และความสง ทำามมซงกนและกนใหเหนในลกษณะคลายรปทรงชนงานจรง โดยผอานแบบจะมองเหนไดชดเจนและเขาใจงาย ภาพสามมตทนยมใชงานมดงน

1. ภาพออบลค (Oblique) เปนภาพสามมตทตองมองเหนดานหนาของวตถ ซงโครงสรางประกอบไปดวย เสนแนวนอน เสนแนวดง และเสนเอยง 45 องศา หลกในการเขยนภาพออบลค มดงน 1) เขยนภาพดานหนาของวตถตามมาตรสวน โดยไมใหเกดความบดเบยว 2) ดานขาง และ ดานบน เขยนโดยทำามม 45 องศา กบแกนนอน

5

3) ความยาวของดานทเขยนตามแกนทำามม 45 องศา จะยาวเปนครงหนงของอกดาน เพอใหดเหมอนของจรงมากขน

2. ภาพไอโซเมตรก (Isometric) เปนภาพสามมตทเสนแนวตงจะแสดงดานตงของวตถ สวนแนวนอนจำาใชเสนททำามม 30 องศา กบแกนนอน และเสนทกเสนในภาพจะใชมาตราสวนเดยวกน หลกการเขยนภาพไอโซเมตรก มดงน 1) เขยนภาพฉายเพอใหทราบความยาวและความกวางจากภาพดานบน ความยาวและความสงจากภาพดานหนา และความกวางหรอความหนาและความสงจากภาพดานขาง 2) เขยนวตถรปแบบกลองสเหลยมทประกอบดวยแกนสามแกนทำามมกน 120 องศา แกนแรกเขยนในแนวดง และแกนทเหลอสองแกนเขยนไปทางซายและทางขวา โดยทำามม 30 องศา กบเสนแนวนอน

6

3. ภาพเพอรสเปกทฟ (Perspective) หรอภาพทศนยภาพ เปนภาพสามมตทมองจากระยะไกล มลกษณะการมองเสนฉายไมขนานกน และมจดรวมของสายตาจดหนง โดยลกษณะของเสนฉายจะไปสนสดทระยะขนาดของวตถนน เปนภาพเหมอนจรงมากทสด เมอมองจนสดสายตา หลกในการเขยนภาพเพอรสเปกทฟ มดงน 1) รางกรอบของวตถทจะวาดกอน 2) รางรปทรงพนฐานของวตถใหอยภายในกรอบ 3) เพมเตมรายละเอยดในภาพรางและเตมความเขมของเสนตาง

วธการเขยนแบบ โดยทวไปม 2 วธ คอ การเขยนแบบ ดวยมอเปลา และการเขยนแบบดวยเครองมอและอปกรณ

1. การเขยนแบบดวยมอเปลา คอการเขยนภาพสเกตช ซงเปนการเขยนแบบรางงาย ๆ ดวยมอ เพอเปนตนแบบในการปรบปรง ทดลอง และแกไข หรอเปนตนแบบเพอทจะเขยนใหเรยบรอยและถกตองอกครงหนง

ตวอยางการสเกตชภาพ

7

การสเกตซภาพทศนยภาพ

การสเกตซวงกลม

1. สเกตซสเหลยมจตรส

2. สเกตซเสนศนยกลางตดกน และสเกตซเสนทะแยงมม

8

3. กำาหนดจดรศมของวงกลมลงบนเสนแปดจด และสเกตซสวนโคงผานจดแปดจดจนครบรอบวงกลม เมอไดวงกลมทถกตองแลวจงลงเสนหนก

ทบลงอกครง

การสเกตซวงร

1. สเกตซสเหลยมผนผาและสเกตซเสนศนยกลางตดกน

2. สเกตซสวนโคงดานเลก

9

3. สเกตซสวนโคงดานใหญ

4. สเกตซสวนโคงดานใหญ

การสเกตซภาพสามมตแบบออบลค

10

ภาพชนงานแบบทตองการสเกตซเปนภาพออบลค

1. สเกตซแนวเสนหลกของภาพออบลค 3 เสน

2.  สเกตซโครงกลองสเหลยมของภาพออบลค

11

3. รางรายละเอยดของภาพดานหนา

4. สเกตซรางเสนเอยงลกลงไปในภาพดานบนและภาพดานขางใหครบทกสวน

5. เขยนเสนเตม หนกเสนขอบรปภาพดานบนและภาพดานขาง

 

การสเกตซภาพ สามมตแบบไอโซเมตรก

12

ภาพชนงานทตองการสเกตซเปนภาพไอโซเมตรก

1. สเกตซแนวเสนหลกของภาพออบลค 3 เสน

2.  สเกตซโครงกลองสเหลยมของภาพไอโซเมตรก

13

3. รางรายละเอยดของภาพดานหนา

4. สเกตซราง เสนเอยงลกลงไปในภาพดานบนและภาพดานขางใหครบทกสวน

5. เขยนเสนเตมหนกเสนขอบรปภาพดานบนและภาพดานขาง

14

2. การเขยนแบบดวยเครองมอและอปกรณ คอ การนำาแบบรางหรอภาพสเกตช มาเขยนเปนแบบเทคนค เชน ภาพสามมต ภาพฉาย โดยอาศยเครองมอและอปกรณตาง ๆ ใหถกตองตามมาตรฐาน มความสวยงาม และอานแบบไดงาย ซงจะสงผลใหการสรางชนงานทำาไดตามขนตอน

เครองมอและอปกรณการเขยนแบบ

ทมา : http://kruning.cocons.co.th/index.php/vocation/drawing/

1.  กระดานรองเขยนแบบและโตะเขยนแบบ

        

การใชงาน การดแลรกษาใชรองรบการเขยนแบบเพอใหเกดความมนคงและแมนยำา ขณะใชงานสามารถเอยงเปนมมตาง ๆ ได และอปกรณประกอบชวยใหการเขยนแบบบนโตะไมเลอนลง

ควรรกษาผวและบรเวณขอบโตะไมใหมรอยและสงสกปรก พรอมทงตองไดฉากอยเสมอโตะเขยนแบบแบบรางเลอนมอปกรณปรบองศาเปนโตะทมความมนคงและม อปกรณการเขยนแบบอยบนโตะ โดยไมตองนำาไมท และฉากมาใชประกอบ

15

2. บรรทดฉากตวท (T-Square)

การใชงาน การดแลรกษาใชในการเขยนเสนตรงและเสนตาม แนวนอน โดยการใชหวของบรรทดฉากตวทชดกบขอบดานซายของกระดานเขยนแบบ แลวใชมอจบบรรทดฉากตวทไว แลวเขยนเสนดวยมอขวา

หลงใชควรเชดทำาความสะอาดทกครง ไมใชคตเตอรหรอของมคมรวมกบบรรทดฉากตวท และระวงไมใหตกจากทสง

3. บรรทดฉากสามเหลยม (Set-Square)

ฉากทปรบองศาได ฉากทมมม 45, 45, 90 ฉากทมมม 30, 60, 90

16

การใชงาน การดแลรกษาใชเขยนเสนตรงเพอตอจดของการเขยนเสน และเขยนเสนทเอยงทำามม ตาง ๆ

หลงใชควรเชดทำาความสะอาดทกครง ไมใชคตเตอรหรอของมคมรวมกบบรรทดฉากสามเหลยม และระวงไมใหตกจากทสง

4.  กระดาษเขยนแบบ  (Drawing paper)

ขนาดของ กระดาษเขยน

มาตรฐานกระดาษ ขนาดกระดาษ (มม.) พนทเขยนแบบ (มม.)

A0 841 x 1189 831 x 1179A1 594 x 841 584 x 831A2 420 x 594 410 x 584A3 297 x 420 287 x 410A4 210 x 297 200 x 287A5 148 x 210 138 x 200A6 105 x 148 95 x 138

17

การใชงาน การดแลรกษาตดกระดาษใหแนนลงบนโตะเขยนแบบดวยเทปกาววางกระดาษเขยนแบบโดยใหขอบบนขนานกบไมท

อยาทำาใหกระดาษเขยนแบบสกปรก หรอพบใหมรอยยน

5.  ดนสอเขยนแบบ (Drawing Pencil)

  

การใชงาน การดแลรกษาใชรางแบบและเขยนแบบ โดยสามารถเลอกขนาดของเสนทใชในงานเขยนแบบไดดวยการควบคมแรงทกดลงไป ไสดนสอทใชสำาหรบเสนหนาควรมเกรดตงแต 2 H ถง F สวนเสนบางควรมเกรดตงแต 4 H ถง H

ดนสอทตองเหลา ควรเหลาใหแหลมคมเสมอ สวนดนสอทเปลยนไสไดควรเตรยมไสดนสอใหเพยงพอ และระวงไมใหตกจากทสง

6. ยางลบดนสอและยางลบหมก (Pencil and Ink erases)

18

การใชงาน การดแลรกษาใชลบเสนหรอภาพทไมตองการออก โดยเลอกใชยางลบใหเหมาะสมกบวสดทใชเขยนแบบ

ควรรกษายางลบใหมสขาวตลอดเวลา ไมควรใหมรอยดนสอ หรอ สงสกปรกตดอยบนยางลบ

7. วงเวยน (Compasses)

  

การใชงาน การดแลรกษาใชสำาหรบเขยนสวนโคง วงกลหรอถายขนาดในกรณทใช ไมบรรทดวดไมไดใชมอขวาจบเพยงหววงเวยน และใชปลายแหลมปกจดศนยกลาง สวนปลายทมดนสอใชในการเขยนวงกลม หรอสวนโคง

ควรตรวจสอบวงเวยนกอนใชงานในบรเวณจดหมนควรยด แนนไมหลวม และคลอนไสดนสอทใชกบวงเวยนควรเลอก หรอเหลาใหไดตามมาตรฐานเสนในงานเขยนแบบ

8. บรรทดโคง (Irregular Curves)

19

การใชงาน การดแลรกษาใชสำาหรบเขยนเสนโคงทวงเวยนไมสามารถเขยนไดเลอนบรรทดโคงตามไปครงละ 3 จดจนกวาจะไดรปตาม ตองการเลอกใชบรรทดโคงใหเหมาะสมกบสวนโคงใชเขยนเสนโคงทบจด ททำาการจดไวใหไดอยางนอย 3 จดแลวเขยนเสนผานตามจดตามทกำาหนดไว

ควรรกษาขอบของบรรทดโคงไมใหมรอย หรอสงสกปรกบนบรรทดโคง

9. แผนแบบ (Templates)

การใชงาน การดแลรกษาใชเขยนวงกลม และวงรทม ควรรกษาขอบแผนแบบและวงไมใหมรอย

20

ขนาดไมใหญ ใชเขยนอกษรในกรณลายมอผเขยนไมสวย

หรอมสงสกปรกตดบนแผนแบบ

ภาพการใชอปกรณในการเขยนแบ

21

การเขยนแบบภาพออบลค

ภาพออบลค เปนแบบภาพสามมตอกชนดหนง มลกษณะคลายกบรปไอโซเมตรก สวนทแตกตางกนคอ ภาพออบลค จะแสดงดานหนาตรง ๆ สวนดานขางจะทำามม 45 องศา เพยงดานเดยว คอดานขวามอ เนองจากภาพออบลคแสดงดานหนาไดชดเจนด จงนยมเขยนภาพทมรายละเอยดดานหนามาก ๆ ลำาดบขนการเขยนแบบภาพออบลค คอ

1) ใหเขยนภาพดานหนากอน 2) ขดเสนดานขาง 45 องศา 3) ขดเสนตงฉากและเสนระนาบใหครบ

การเขยนภาพไอโซ

เมตรก

22

การเขยนแบบภาพไอโซเมตรก เปนภาพลกษณะสามมตอกแบบหนงของการเขยนแบบ  มลกษณะเปนภาพทมองเหนจากมมทกำาหนดเปนจดเรมตน  การสรางภาพไอโซเมตรกนจงเปนการวดเอาขนาดกวาง ยาว ของดานตาง ๆ มาเปนขนาดในภาพนนเอง  การเขยนแบบภาพไอโซเมตรกนจะแสดงการเขยนโดยใชมมทงสองขางเทากน คอ เปนมม 30 องศา โดยวดจากเสนระนาบ

ลำาดบขนตอนการเขยนแบบภาพไอโซเมตรก   1)  ขดเสนระนาบ

                                                                                                          

2)  ขดเสนตงฉากและ 30 องศา ซายและขวา

23

3)  ขดเสนตงฉากและ 30 องศา ซายและขวา

4)   ขดเสน 30 องศา ซายและขวา

24

ควอยางภาพไอโซเมตรค

ภาพฉาย

ภาพฉาย เปนภาพลายเสนทบอกขนาดสดสวนตาง ๆ ของชนงาน ซงสวนใหญเขยนมาจากภาพของจรง โดยมองแตละดานแลวเขยนภาพออกมาตามทมองเหนในแตละดานของชนงาน ตามปกตจะมทงหมด 6 ดาน เหมอนลกเตา แตภาพในการทำางานจรงจะใชเพยง 3 ดาน เทานน ไดแก ภาพดานหนา (front view) ภาพดานขาง (side view) และ ภาพดานบน (top view) สวนทมองไมเหนจะแสดงดวยเสนประ

ภาพดานบน หมายถง ภาพทสายตามองเหนจากทสง เหมอนกบนกบนอยบนทองฟา แลวมองลงมายงพนดน กจะมองเหนวตถ สงของทมรปทรงตาง ๆ ทมมตแตกตางกนออกไป ภาพดานหนา หมายถง ภาพทสายตามองเหนรปทรงของภาพทดตามรปทรงจรงทสายตามองเหน โดยผมองตองยนดานหนาของสงนน ๆ แลวสะทอนรปทรงลงในกระดาษ ภาพดานขาง หมายถง ภาพทสายตามองเหนรปทรงดานขางซายหรอดานขางขวาของวตถสงของนน โดยผมองจะเปลยนทศไปยนอยในตำาแหนงตรงดานขาง แลวมองไปขางหนาในระดบสายตา เหนภาพอยางไรกเขยนลงในกระดาษตามทเหน หลกการเขยนภาพฉายทสำาคญ มดงน

25

1) เลอกภาพทเหนรายละเอยดแบบทชดเจนทสดหรอดานทกำาหนดมาให เปนภาพดานหนา 2) ภาพดานบนตองอยลางและแนวดงเดยวกนกบภาพดานหนา 3) ภาพดานขางตองอยทางขวามอและแนวระดบเดยวกนกบภาพดานหนา 4) ความกวางของภาพดานบนตองเทากบสวนนนของภาพดานขาง 5) ความยาวของภาพดานบนตองเทาความยาวสนนนของภาพดานหนา 6) ความสงของภาพดานขางตองเทากบความสงสวนนนของภาพดานหนา 7) ผวงานของงานสวนทขนานกบแนวระนาบของการฉายภาพ จะมขนาดและรปรางทแทจรงของภาพทฉายไปในระนาบนน 8) เสนของงานทขนานกบแนวระนาบของการฉายภาพ จะเปนเสนทมความยาวทแทจรงของงานทฉายไปบนภาพในระนาบนน 9) เสนของงานทตงฉากกบแนวระนาบของการฉายภาพ จะปรากฏเปนจด เมอฉายไปบนภาพในแนวระนาบนน 10) ผวงาน (พนท) ของภาพทตงฉากกบแนวระนาบของการฉายภาพ จะตองเปนเสนเมอฉายไปบนภาพในแนวระนาบนน

การเขยนแบบภาพฉาย 1. การเขยนแบบภาพฉายดวยมอเปลา

26

ภาพชนงานแบบไอโซเมตรก

1. เขยนโครงรางภาพฉายเปนสเหลยม

2.  แบงโครง รางภาพฉายเปน 4 ชอง

27

3. เขยนโครงรางรายละเอยดของภาพดานหนาและเขยนเสนเตมหนกขอบรปภาพดานหนา

4. ลากเสนฉายภาพจากดานหนาไปภาพดานบนและดานขาง

5. เขยนเสนเตมหนกเสนขอบรปภาพดานบนและภาพดานขาง

28

2. การเขยนแบบภาพฉายดวยเครองมอและอปกรณ

 ลำาดบขนการเขยนแบบภาพฉาย

ภาพตยา

1. ใหภาพทมรายละเอยดมากทสดเปนดานหนา

2.  เขยนเสนฉายภาพดวยเสนบาง ไปยงดานบนเพอทตองการทราบระยะวามขนาดความยาวเทากบดานหนา

29

3.  เขยนภาพ ดานบนใหอยทางดานบนของภาพดานหนา

         4. รางเสนฉาย จากภาพดานหนาไปยงดานขางโดยใหมความสงเทากบภาพดานหนาสวนความกวางของภาพดานขาง ใหรางเสนฉายลงมาตดกบเสนทเอยงทำามม 45 องศา จากจดตดกบเสน 45 องศา ใหรางฉายมายง ภาพดานบน

30

5.  ลบเสนรางออก

6.  เตมรายละเอยดโดยการเขยนเสนบอกขนาดของภาพ ดวยเสนบอกขนาดและเขยนกำากบใตภาพวาเปนภาพฉายดานไหน

31

การอานแบบ การอานแบบอยางถกตองโดยอาศยความรเรองเสน สญลกษณ ตวอกษรและตวเลข มาตราสวน ชวยใหสามารถสรางหรอซอมแซมชนงานไดอยางถกตองและมคณภาพ

เวบไซตแนะนำา

1. https://www.youtube.com/watch?v=0NcFsApRyG4 2. https://www.youtube.com/watch?v=PskaRWdI1043. https://www.youtube.com/watch?v=8FCmfR0u8x44. https://www.youtube.com/watch?v=vKhGHpDLXsQ5. https://www.youtube.com/watch?v=ZRcwS5fFA3M6. https://www.youtube.com/watch?v=NSLPMfqJMnU