...ชวตดๆ ทละเลม... Changing Lives, One Book At A Time

ส ำ น ก พ ม พ โ อ ม า ย ก อ ด

The Five Secrets You Must Discover Before You Die ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย ดร.จอหน ไอโซ (John Izzo Ph.D.) เขยน อรวรรณ อบรมย แปล เลขมาตรฐานประจำหนงสอ 978-974-643-490-4 พมพครงแรก มนาคม 2552 ราคา 190 บาท กองบรรณาธการ กนกธป ยงยน / อนชา ธรานวฒน / ปรชา สนทรววฒน / อฐพงศ เพลนพฤกษา ออกแบบปก อนชา ธรานวฒน รปถายปก กนกธป ยงยน รปเลม สทศน เตโช พมพท ออฟเซท ครเอชน สำนกพมพ Oh My God 111/214 หมบานบวทอง ซอย 13/22 ถนนตลงชน-สพรรณบร ตำบลบางรกพฒนา อำเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร 11110 โทรศพท 02-925-2308 โทรสาร 02-925-0952 OhMyGodBooks.com จดจำหนายโดย บรษท อมรนทร บค เซนเตอร จำกด 108 หมท 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวสด อ.บางกรวย จ.นนทบร 11130 โทรศพท 0-2423-9999 โทรสาร 0-2449-9561-3 Copyright © 2009 by Oh My God Publishing Co., Ltd. First published by Berrett-Koehler Publishers, Inc., San Francisco, CA, USA. All Rights Reserved.

*องคกร หนวยงาน สถาบน หรอกลมบคคลทตองการสงซอจำนวนมาก ในราคาพเศษ กรณาตดตอสำนกพมพฯ หรอโทร 02-9252308

คำนำสำนกพมพ ทจรงแลวสำนกพมพฯ แทบไมตองเขยน “คำนำ” เพมเตมสำหรบหนงสอเลมนเลย เพราะดเหมอนผเขยนจะพดแทนใจไปหมดแลว และยงพดไดดกวาทพวกเราอยากจะพดเสยอก ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย แสดงคณคาความงามของชวตผานแงมมความตาย กอนเขาสบทสรปอนแยบยลในตอนทายวา ชวตกบความตายมอาจแยกจากกน เราไมอาจเขาใจ “ชวต” โดยไมพจารณาถง “ความตาย” และไมอาจพจารณา “ความตาย” อยางแยกขาดจาก “ชวต” เพราะสงหนงจะมอบความหมายแกอกสงเสมอ และเมอถงบนปลายเรากจะตายแบบเดยวกบทเราใชชวต สารสำคญอกประการของหนงสอเลมนจงบอกวา การทำความเขาใจความตายจงสำคญยงยวดตอการทำความเขาใจชวต ความตายนนเองททำใหการมชวตมความหมายบางอยางขนมา ทนาสนใจคอ ผเขยนมไดเกดขอสรปขางตนจากการครนคดเชงทฤษฎทเปนนามธรรม แตเกดจากการศกษาประมวลประสบการณชวตของบคคลตนแบบมากมาย ภายใตโครงการทนาประทบใจและไมมใครคดทำมากอน จนนำไปสการไข “ความลบ” ของชวตทมความสขและมความหมายในทสด วธการทผเขยนใชในการหาขอมลทำใหหนงสอเลมนมความหมายพเศษ และมหลายสงใหเราไดใครครวญเรยนร แมบางทจะรสกวา “รอยแลว” กตาม เพราะเรามก “ร” แตไมเคย “ตระหนก” จนกวาจะไดรบการยำเตอนผานบางสงทมความหมาย “ความลบ” เหลานอาจไมใชเรองใหม อกทงยงมความเรยบงาย แตสงเรยบงายไมไดหมายความวาจะไมสำคญหรอไมมอะไร ฉะนนโปรดอยารบมองขามคณคาของบางสง เพยงเพราะมนดเรยบงายหรอเพราะเรารสกเคยชน จะได ไมพลาดสงดๆ ไปอยางนาเสยดาย อยากใหทกทานไดรบสงดๆ ดวยความขอบคณ สำนกพมพ Oh My God 18 กมภาพนธ 2552

คำนำผแปล

วกฤตแฮมเบอรเกอรคงเปนอกโอกาสใหเราทบทวนวา เราดำเนนชวตถก

ทางหรอยง จกรวาลคงอยากใหเราหยด คงอยากใหเราชาลงและมเวลาไตรตรอง

วา ในบนปลายเราจะไดตายด หรอมเรองใหตองเสยดายขณะกำลงจะสนใจ

หนงสอเลมนเสมอนเขมทศตรวจสอบทศทางของนาวาชวต มใหเชอนแช

ออกนอกเสนทางสเปาหมายทคณตงตารอ เปาหมายนนคอความสขในยามแกชรา

เชอวาไมมใครอยากแกตายอยางทกขระทม คนหนมสาวมกคดวายงมเวลาอกถมไป

แตคนหนมสาวนเองเสยชวตมากมายอยางปจจบนทนดวน พรากจากบคคลอนเปน

ทรกไปในทนท หรอนอนรอความตายบนเตยงมรณะโดยไมอาจสวมกอดคนรก หรอ

ไมมคนรกใหสวมกอด ไมเรวเกนไปทจะอานหนงสอเลมน

ขอบคณสำนกพมพ Oh My God สำหรบการเผยแพรความลบทเราอาจร

อยเบองลกในใจ แตตองการคนเตอนใหนำมาใชทกวน ขอบคณ จอหน ไอโซ นก

วจยผคนพบความลบ ผแปลไมรจกเขาเปนการสวนตว แตรสกเหมอนเขาพดกบผ

แปลทกคำ ลองอานด คณจะรสกเชนกน

รกและปรารถนาด

อรวรรณ อบรมย

สารบญ

คำนำสำนกพมพ

คำนำผแปล

อารมภบท ..................................................................................................................6 บทท 1 ทำไมบางคนคนพบความหมายและตายอยางมความสข .....................14 บทท 2 ทำไมผมจงคยกบกลบกประจำเมอง ....................................................24 (และคนทมอายมากกวา 60 ปอก 200 คน) เกยวกบชวต

บทท 3 ความลบขอทหนง : ซอสตยกบตนเอง .................................................34 บทท 4 ความลบขอทสอง : อยาปลอยใหเสยดาย ............................................56 บทท 5 ความลบขอทสาม : ใชชวตดวยความรก ..............................................72 บทท 6 ความลบขอทส : อยกบปจจบน ............................................................92 บทท 7 ความลบขอทหา : ใหมากกวารบ .......................................................106 บทท 8 เมอคณรวาคณตองไป (นำความลบไปปฏบตจรง) .............................124 บทท 9 เตรยมตวใหตายด : คนมความสขไมกลวตาย ...................................142 บทท 10 บทเรยนสดทาย : ไมสายเกนไปทจะดำเนนชวตตามความลบ ..........150 ปจฉมบท : หนงสอเลมนเปลยนแปลงผมอยางไร ...............................................156 ความลบของชวตในหนงประโยคหรอนอยกวานน ..........................................162 สมภาษณผสงวยทมปญญาในชวตของคณเอง ................................................176 กตตกรรมประกาศ ...............................................................................................180 เกยวกบผเขยน

เกยวกบผแปล

OMG’s Pay It Forward: The Five Secrets Unveiled สงตอความลบ (เพอใหมนไมตองเปนความลบอกตอไป)

� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

อารมภบท

�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ารมภบทของหนงสอถอเปนหนาตางใหผอานมองเขาไปยงโลกภายในของ

ผเขยน หนาตางนเปนชองทางหนงทจะตอบคำถามสองขอคอ หนง เหตใด

ผเขยนจงเขยนหนงสอเลมน สอง หนงสอเลมนจะใหอะไรแกฉนในฐานะผอาน

เหตทผมเขยนหนงสอเลมนกเนองมาจากการแสวงหาตลอดชวตของผม

เพอคนหาความหมายของการดำเนนชวตทสมบรณและมความหมาย ผมอยากทราบ

ตงแตยงเปนเดกตวเลกๆ วา อะไรคอเคลดลบของการมชวตดและตายอยางม

ความสข เพลงทผมชอบ ภาพยนตรทผมชม หนงสอทผมอาน ลวนเกยวของกบ

การแสวงหาสงสำคญแทจรงในชวตอยเสมอ ผมหวงยงกวาสงใดวากอนจะตาย ผม

จะไดคำตอบวาอะไรคอสงสำคญ เมออายแปดขวบผมรสกวาการแสวงหานมความ

เรงดวนขนเมอคณพอของผมเสยชวตขณะอยในวยเพยง 36 ป บางทชวตกแสนสน

เราไมมทางรวาเรานนมเวลามากนอยเพยงใดในการคนหาเคลดลบความสข

ในชวงแรกของชวต ผมโชคดท ได ใชเวลาอยกบผ ใกลตายและไดพบวา คน

เรานนตายแตกตางกนมาก บางคนตายไปพรอมกบความอมเอมใจอยางลกลำ และ

มเรองเสยใจเพยงไมกเรอง ขณะทบางคนตายอยางขมขน หรอไมกเศราเสยดายท

ไม ได ใชชวตอกแบบหนง คนหนมในวยยสบเศษอยางผมจงตงตนคนหาวา อะไรท

ทำใหคนสองกลมนมความตางกน หลายปกอนมหญงวยกลางคนชอมารกาเรตบอก

อ

� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ผมวา เธอพยายามใชชวตจากมมมองของ “หญงชราทนงอยบนเกาอ โยกตรง

ระเบยง” เธอบอกผมวาเมอไหรทมเรองตองตดสนใจ เธอจะนกภาพวาตวเองเปน

หญงชราทนงระลกถงชวตแตหนหลงอยตรงระเบยงนน เธอจะขอใหหญงชราคนน

ชเสนทางทเธอควรเดน นเปนภาพทงดงามทเดยว

ผมเกดความคดขนมาวา เมอเขาสบนปลายชวต เปนไปได ไหมทเราจะ

เขาใจสงตางๆ เกยวกบชวต ซงหากไดเขาใจกอนหนานตงแตเนนๆ กจะเปน

ประโยชนตอเรามาก และหากเราไดพดคยกบผทใชชวตมาแลวคอนชวต ทงยงเปน

ผทมความสขและพบความหมาย เราจะรถงสงสำคญเกยวกบการใชชวตอยางมจด

หมายและการคนพบความสขอนลกลำหรอไม

เมอใดกตามทจะออกเดนทาง ผมจะเลอกโรงแรมดวยการเขาไปในเวบไซต

ซงมการบอกเลาถงประสบการณของนกเดนทางนบรอยทเคยเขาพกมากอน คำ

วจารณทตรงไปตรงมาของพวกเขาทำใหผมไดร “เรองจรง” เกยวกบโรงแรมเหลาน

ตลอดหลายปทผานมาผมไดคนพบของดและหลกเลยงหายนะมากมายดวยวธงายๆ

ดงกลาว ผมคดขนมาวาเรายงสามารถใชวธเดยวกนน ในการคนหาความลบของ

การมชวตทดและตายอยางมความสขได

ผมเชอวาหากผมสามารถเสาะหาผทพบความหมายในชวต และไดรบฟง

เรองราวของพวกเขา ผมกจะรความลบของการมชวตทด ตลอดปทผานมาผม

เพยรหาผสงวยหลายรอยคน ซงเปนผทมความสขและมปญญา เปาหมายคอเขาไป

สมภาษณเพอใหรวา พวกเขาไดเรยนรอะไรเกยวกบชวตบาง

สำหรบผมดเหมอนวา เราสวนมากจะรจกผทมปญญาเดนชดอยางนอย

หนงคน ซงคนอนสามารถเรยนรจากคนๆ น ได ผมเรมตนดวยการขอใหคนจำนวน

15,000 คนทวสหรฐฯ และแคนาดาสงรายชอบคคลทมคณสมบตตามนนมาใหผม

ผมถามพวกเขาวามใครบางเปนผสงวยทมปญญาในชวตของคณ คณรจกใครบางท

ใชชวตมายาวนานและมเรองสำคญเกยวกบการดำเนนชวตทจะสอนเราได คำตอบ

ไหลหลากราวกบสายนำ มรายชอท ไดรบการแนะนำเขามากวา 1,000 คน และ

จากการสมภาษณเบองตนเรากได 235 คนทเปนตวแทนของกลมบคคลทหลาก

�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

หลาย ซงเปนผทคนอนๆ ระบวามปญญา ผมหวงทจะรเรองราวชวตพวกเขาและร

ความลบของชวต อนเปนความลบทเราตองคนใหพบกอนตาย

ผทเราสมภาษณอยในวย 59 – 105 ป โดยเกอบทงหมดอยในอเมรกาเหนอ

ทวามาจากหลากหลายเชอชาต เผาพนธ วฒนธรรม ศาสนา ภมศาสตร และ

สถานภาพของวชาชพ แมหลายคนทเราสมภาษณจะประสบความสำเรจใหญหลวง

ในชวต แตเรามไดมเจตนาคนหาบคคลผมชอเสยง เราตองการคนท ไมธรรมดาจาก

ทกสาขาอาชพและทกระดบชนของสงคม เราพยายามหาคำตอบจากกลบกประจำเมอง

ครบาอาจารย เจาของกจการ นกเขยน แมบาน ตงแตพระสงฆไปจนถงกว ตงแต

ผรอดชวตจากการฆาลางเผาพนธยนหวหนาชนเผาพนเมอง จากทงชาวมสลม

พทธมามกะ ชาวครสต ชาวยว และผยดแนวทางอเทวนยม เพอตอบคำถามวา

กอนทเราจะตาย เราตองคนพบอะไรบางเกยวกบชวต ผทอย ในวยไม ใกลฝงกวา

เราจะมอะไรมาสอนเราเกยวกบการดำเนนชวต

เราสมภาษณบคคลเหลานคนละ 1-3 ชวโมง พวกเราสามคนซงไดแกโอลเวย

แมคไอโวร, เลสล ไนท และผมเปนผสมภาษณ โดยกำหนดคำถามขนมาชดหนง

ซงหาอานไดในบทสดทายของหนงสอเลมน เปนตนวา อะไรทำใหคณมความสขทสด

คณเสยใจกบเรองใดบาง อะไรคอสงสำคญและสงท ในตอนทายกลายเปนวาไม

สำคญ อะไรเปนทางแยกสำคญทสงผลใหชวตของคณเปลยนแปลงไป มเรองไหน

บางทคณคดวานาจะไดเรยนร ใหเรวกวาน

หนงสอเลมนแบงออกเปนสสวนใหญๆ สวนแรกจะชวยใหผอานเขาใจ

ระเบยบวธทเราใช รวมถงวธทเราเลอกและสมภาษณคนเหลาน สวนทสองเปนการ

สำรวจความลบหาขอทเราไดเรยนรจากผมปญญาวจารณญาณทงสน 235 คน

สวนทสามเปนการสำรวจวาเราจะนำความลบเหลาน ไปใชในชวตไดอยางไร หนงใน

สงทเราเรยนรกคอ การรความลบอยางเดยวยงไมพอ อนทจรงสงทแยกคนเหลาน

ออกจากคนอนๆ ไดแกการทพวกเขานำความลบไปบรณาการเขากบชวตจนเปน

เนอเดยวกน สวนสดทายเปนรายการคำถามทเราใชถามแตละคน (เปนคำถามท

เราหวงวาผอานจะใชถามตนเองและถามผสงวยทมปญญาในชวตของตน) และ

10 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

รายการของคำตอบทดทสดสำหรบคำถามวา “หากคณสามารถใหคำแนะนำเพยง

ประโยคเดยวแกผทเยาววยกวา เกยวกบการคนหาชวตทมสขและมความหมาย

ประโยคนนคออะไร” ทายสดมปจฉมบทซงเปนการอภปรายวาการสมภาษณนน

เปลยนผมไปอยางไร

การเขยนหนงสอโดยยดชวตของคนหลายรอยคนเปนหลกนนเปนเรอง

ทาทายโดยแท แตละชวตลวนมเอกลกษณเฉพาะตวและเปดโอกาสใหเราไดเรยนร

แตกตางกนไป เนองจากเหนวาการนำเสนอเรองราวชวตของคนนบรอยอาจมากเกน

ไปสำหรบผอาน ผมจงเลอกเลาประสบการณสวนบคคลในจำนวนทนอยกวานนมาก

(ประมาณ 50 คน) ซงเปนตวแทนของกลมตวอยางในภาพรวม โดยตดสนใจใช

เพยงชอตนของพวกเขา คณจะพบวาชอของหลายคนปรากฏขนหลายครง นนเปน

เพราะชวตของเขาชวยใหความกระจางเกยวกบความลบแตละขอได แมผมจะเลา

เรองราวของคนจากกลมทเลกลงมา แตผอานควรทราบวาความลบหาขอนเปน

คณสมบตซงผทเราสมภาษณตางมเหมอนกน จะยกเวนบางกเพยงไมกคนเทานน

ในบททมชอวา “ความลบของชวตในหนงประโยคหรอนอยกวานน” ผมไดแบงปน

ภมปญญาซงมาจากคนจำนวนมากขน

นคอหนงสอสำหรบทกชวงชวต เปนหนงสอสำหรบคนหนมสาวทเพงเรม

เดนทางบนถนนสายชวต ขณะทคนหนมสาวผมความรดานอนเทอรเนตใช “เนต”

เพอสบคนประสบการณทผอนมตอผลตภณฑหรอสถานททองเทยวตางๆ ผมเองก

หวงวาคณจะพบวาประสบการณชวตของคนเหลานนาสนใจไมแพกน เราไมจำเปน

ตองรอใหแกชรากอนถงจะมปญญาได เรามปญญาไดตงแตยงเยาววย

นอกจากนมนยงเปนหนงสอสำหรบผทอยในวยกลางคนเชนผม ผซงอยาก

แนใจวาเราไดคนพบวาอะไรคอสงสำคญกอนจะสายเกนแก ทงยงเปนหนงสอสำหรบ

ผทอยในชวงบนปลายชวต ซงอยากไตรตรองประสบการณทผานมา และคนหาวธ

สงผานภมปญญาแกคนรนหลง

ผมไมไดเลอกชอหนงสอเลมนขนมาแบบสงเดช ความลบ 5 ขอทคณตองคน

ใหพบกอนตาย มองคประกอบสำคญสองสวน สวนแรกไดแกมโนคตวาม “ความลบ”

11ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ในการดำเนนชวตอยจรงๆ สงทผมคนพบจากการสมภาษณกคอ สดทายแลวผทม

ปญญาและมความสขทกคนจะไดพบและดำเนนชวตตามความลบทงหาน

สวนทสองไดแกคำวา “กอนตาย” ซงเตอนเราวา การคนหาวาอะไรคอ

สงสำคญแทจรงนนเปนเรองเรงดวน แรกทผมพดวาจะเขยนหนงสอทมคำวา

“ตาย” อย ในชอหนงสอนน ผมไดรบปฏกรยาทแรงมากจากหลายคน ประมาณ

ครงหนงบอกวาคำวา “ตาย” ชวนใหสลดหดห แตอกครงบอกวามน “จำเปน” พวกเขา

พดวาคำวา “ตาย” ทำใหผอานทราบวาการคนพบสงสำคญแทจรงในชวตนนเปน

เรองเรงดวน อนทจรงหนงในสงทผมไดยนคนเหลานพดเหมอนกนหมดกคอ ชวต

ผานไปเรวเหลอเกน เราตางเชอกนวาเรามเวลาชวนรนดรทจะคนพบวาเราตอง...

แตทายทสดเวลาของเรากคอนขางจำกดจรงๆ

แมมความคดชดเจนอยบางวาจะไดรอะไรจากการสมภาษณ แตผมทราบดวาใน

ฐานะผวจยนน จำเปนอยางยงทผมตองเปดใจใหกวาง เราตองถามคำถามหลายขอ

ตองเรยนรชวตของคนเหลาน เมอนนเราจงคอยถอยออกมาแลวตงคำถามวา ม

ภมปญญารวมกนในเรองใดทเราเรยนร ไดจากการไตรตรองชวตพวกเขา กระนนหนงใน

เรองลกซงทสดเกยวกบสงทเราเรยนรกคอ ภมปญญาทวานปรากฏใหเหนชดเจนมาก

เมอถงเวลาทโครงการนเสรจสนลง แมคนเหลานจะแตกตางกนมาก (ทงเรองอาย

ศาสนา วฒนธรรม อาชพ การศกษา สถานภาพทางเศรษฐกจ) แตความลบของการ

มชวตทดในฐานะมนษยกลบเหมอนกน ราวกบวาสงสำคญแทจรงจะกาวขามสงทเรามก

เชอวาเปนตวแยกมนษยออกจากกน ไมวาจะเปนศาสนา เชอชาต และสถานภาพ

ประสบการณท ไดรบในครงน กระทบความรสกของเราทงสามทเปนผ

สมภาษณอยางลกซง เนองจากเราไมบอกคำถามลวงหนา การหยดชะงกระหวาง

การถามและการฟงคำตอบจงเกดขนเสมอๆ เราสามคนตางสงเกตขนมาวา ระหวางท

ผ ใหสมภาษณหยดคดนน เรากได ไตรตรองคำถามนนเชนกน อะไรททำใหเราม

ความสข อะไรคอสงสำคญแทจรง เมอเขาสบนปลายชวตเราจะตอบคำถามเหลาน

อยางไร เราอยากเรยนรอะไรตงแตเนนๆ ผมจงหวงวาขณะอานหนงสอเลมนคณจะ

มประสบการณแบบเดยวกน ผมหวงวาขณะอานเรองราวชวตของพวกเขา คณจะ

12 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

หนมาใครครวญชวตของคณเอง และเรมคนหาเสนทางทจะนำคณไปสการเตมเตม

และปญญาในวถทางทลกซงกวาเดม

มสงตดคางความรสกอยเรองหนงทผลกดนใหผมสมภาษณเกยวกบเรอง

ราวเหลาน คณตาของผมเปนหนงในผสงวยททรงภมทานหนงในชวตผม ทกคนใน

ครอบครวบอกผมวาคณตาทรงภมอยางยง ไมเพยงแตเปนคนทมความสข หาก

ชวตของทานยงสงผลสะเทอนตอชวตอนอกหลายคน คณตามลกสาวสามคนททาน

รกสดใจ แตทานกเสยดายมาตลอดท ไมมลกชาย แมของผมเลาวาเมอผมลมตาด

โลก คณตาพดวา “จอหนเปนลกชายทพอไมเคยม พอจะสอนความลบชวตใหเขา”

คณตาเสยชวตดวยอาการหวใจวายตงแตผมยงเปนเดกเลกๆ ผมจงไมไดถามทาน

ดวยคำถามในหนงสอเลมน แตผมยงคงไดยนเสยงของคณตาผานทางเสยงของคน

จำนวน 235 คน ผมทราบดวาไมวาตอนนทานจะอยแหงหนใด ทานจะกำลงยมอย

หนงสอเลมนมสมมตฐานงายๆ อยขอหนงคอ เราไมตองรอจนแกเฒาถงจะ

เปนผทมปญญาได เราคนพบความลบชวตได ในทกชวงวย และยงพบเรวเทาใด

ชวตของเรากยงอมเอมขนเทานน

หนงในบรรดา “ผสงวยททรงภม” ซงผมสมภาษณไดกรณาสรปคณคาของ

โครงการวจยน โดยบอกผมวา “ถาสงทคณกำลงทำอยน ชวยใหคนแมแตคนเดยวร

เคลดลบความสขเรวขนแมจะไมกป กถอวาคมแลว”

ดงนนผมจงหวงวา คณจะมความสขกบการเดนทางครงน สำหรบผมนคอ

การเดนทางทบางครงกสข บางครงกเตมไปดวยหยาดนำตา และเมอถงตอนทายก

ใหความรอยางถงแกน การสนทนาระหวางผมกบคนท ไมธรรมดาเหลาน ไดเปลยน

ชวตผมไป ผมหวงวาการสนทนาดงกลาวจะเปลยนชวตคณเชนกน

13ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

14 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 1 ทำไมบางคนคนพบความหมาย และตายอยางมความสข

เกาในสบของปญญานนเกดขนเมอสาย เธโอดอร รสเวลท

ปญญามคากวาทรพยสนเงนทอง

โซโฟเคลส

15ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ำไมบางคนจงคนพบความหมายและตายอยางมความสข อะไรคอความลบ

ของการหาความสขและดำเนนชวตอยางมปญญา อะไรทสำคญแทจรง

หากเราอยากใชชวตในฐานะมนษยใหคมคา นคอคำถามทหนงสอเลมนพยายามหา

คำตอบ

การดำเนนชวตอยางมปญญานน เราตองระลกวามความจรงพนฐานสอง

ขอในชวตมนษย ขอแรกคอเรามเวลาจำกดซงยงระบจำนวนไม ได อาจจะรอยป

อาจจะสามสบป ขอทสองคอในเวลาอนจำกดและไมแนนอนนน เรามทางเลอก

เกอบไมจำกดในการใชเวลาของเรา เราจะเลอกสนใจอะไรและทมเทพลงใหแกเรองไหน

ในทสดทางเลอกเหลานจะเปนตวกำหนดชวตเรา เราไม ไดเกดมาพรอมคมอชวต

จดเตรยมไว ให ทวานาฬกากเรมเดนทนททเราลมตาดโลก

เราไมชอบคำวา “ตาย” และ “ความตาย” กจกรรมหลายอยางของมนษย

ถกออกแบบขนเพอกนเราออกจากความจรงเกยวกบชวต วาชวตนนมเวลาจำกด

วาอยางนอยทสด ณ ตรงน เรามไดมเวลาชวนจนรนดร คณบางคนอาจลงเลไม

อยากหยบหนงสอทมคำวา “ตาย” ในชอหนงสอขนมา คณกลววาเพยงตระหนกถง

ความเปนจรงวาคณเปนมนษยทสกวนกตองตาย สงรายๆ อาจเกดขนกบคณไมทางใด

กทางหนง คณอาจถงกบอดอดเลกนอยขณะอานถอยคำเหลาน และหวงวาผมจะ

ท

1� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

รบเปลยนหวขอโดยเรว

กระนนขอเทจจรงทวา สกวนเราตองตายและเรามเวลาจำกดนเอง เปน

เหตใหการคนหาความลบของการดำเนนชวตกลายเปนสงสำคญขนมา ถาเรามชวต

นรนดรมนกไมใชเรองเรงดวนอะไรในการคนหาวถทแทจรง ทจะนำไปสความสข

และชวตทมจดหมาย เพราะถามชวตนรนดรลนเหลอเรากตองไดพบวถหรอหนทางนน

เขาสกวน แตเราไม ไดมความลนเหลอแบบนน ไมวาจะอย ในวยใดความตายจะ

ขนาบขางเราเสมอ

เมอยงเปนหนมเปนสาว เราอาจรสกวาความตายคอความเปนจรงท ไกลตว

และยงอยอกไกล แตหลงจากจดพธรำลกถงผตายทกวยมาหลายครง รวมถงพธ

ของเพอนทตายในวย 33 ปขณะเดนทางอย ในเคนยา ผมใครขอแนะนำวาความ

ตายอยใกลเพยงปลายจมกเสมอ และเตอนเราใหทำอะไรบางอยางกบชวต ดเรค

วลคอทท กวจากเซนตลเซย เจาของรางวลโนเบล เรยกกาลเวลาวา “ปศาจทรก”

ดานหนงเราทราบวากาลเวลามหนาตาเหมอนปศาจ เพราะมนพรากสงสำคญทง

หลายไปจากเรา ซงอยางนอยกเปนสงสำคญในชวตน อกดานหนงกาลเวลายงเปน

“ทรก” เชนกน เพราะความทเราไมอาจมชวตนรนดรนเองทำใหเรารสกวา ชวตม

ความเรงดวนและมจดหมายบางอยาง เวลาของเรามจำกดและตองใชอยางฉลาด

ระหวางความรกบปญญา

หากอยากทราบวธใชชวตน ใหเตมศกยภาพ เราจำเปนตองใชปญญามาก

กวาความร ปญญานนจะมความตางและโดยพนฐานจะสำคญกวาความร เราอยใน

ชวงเวลาทความร (จำนวนขอเทจจรง) เพมขนสองเทาทกๆ หกเดอน แตปญญา

กลบขาดแคลน ความรคอการสะสมขอเทจจรง สวนปญญาคอความสามารถในการ

เลงเหนวาอะไรทสำคญและไมสำคญ จนกวาจะรวาอะไรทสำคญแทจรง เราจะไมม

ทางรความหมายทแทของชวต

1�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

อาชพแรกของผมคอการเปนอนศาสนาจารยในครสตศาสนานกายเพรส

ไบทเรยน ในวยยสบเศษผมมโอกาสใชเวลาอยกบคนมากมายทกำลงจะตาย และ

คนพบผานประสบการณเหลานวา มนษยตายแตกตางกนมาก บางคนตายหลงจาก

ดำเนนชวตทเปยมเจตนารมณลกซงและมเรองเสยใจเพยงไมกเรอง พวกเขาเขาส

บนปลายชวตพรอมความรสกวาได ใชชวตเตมทแลวในฐานะมนษย ขณะทบางคน

ตองตายอยางขมขนเมอมองยอนไปยงสงสำคญแทจรงทตนไดพลาดไป แมตอนนน

จะอย ในวยหนมแตผมกตระหนกวา บางคนพบความลบในการดำเนนชวตขณะท

บางคนกไมพบ

ความตายไมเคยเปนเรองนามธรรมสำหรบผม คณพอของผมตายขณะอาย

เพยง 36 ป วนหนงทานลกขนยนระหวางทานอาหารกลางแจงแลวกหมดลมหายใจ

ไป ชวตของทานยงหางไกลจากความสมบรณพรอม และขณะนชวตของทานกจบ

ไปแลว ไมมทางเรมตนใหม เมอวนทอายครบ 28 ปผมไดผานการทำพธศพมาแลว

หลายสบครง ไดนงเคยงขางใครหลายคนจวบจนวนสดทายของชวตเขา ผมถอวา

การไดใกลชดกบความตายเปนพระพรอนยงใหญ อาจเปนเพราะประสบการณเหลาน

ททำใหผมฝกใฝในการแสวงหา “ความลบ” ของชวตทมจดหมายและเตมเตม ผม

ตงสตยปฏญาณตงแตยงเปนหนมวาเมอถงเวลาของผม ผมจะไมมองยอนกลบหลง

แลวเสยดายชวตแบบทผมนาจะม

ภรรยาของผมเปนพยาบาลวชาชพ เธอเองไดรบรความเปนจรงวาทกคน

ลวนตองตายตงแตยงเปนสาว เธอทำงานในหองผาตดของแผนกผปวยโรคมะเรง

และในหองฉกเฉน เราคยกนเรองความตายเปนประจำ และพยายามดำเนนชวต

ดวยความตระหนกวาความตายรอเราอยทกขณะ

เลสล ภรรยาของผมเกอบตายมาแลว 2-3 ครง เธอเกดมามหวใจผดรป

การผาตดใหญเกดขนหลายครงตงแตเธออายเพยงไมกวน แตเมอสามปกอนเราได

รบประสบการณซงยำเตอนเราอกครงวา ชวตชางเปราะบางเสยนกระไร

ตอนนนเธอกำลงจะเขาโรงพยาบาลเพอรบการผาตดททำเปนประจำและ

ไมเปนอนตรายแกชวต ทกวนนผมยงจำไดวา ซดนยลกสาวของเราซงขณะนนอาย

1� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

สบขวบพดวา “แมจา ความจรงแม ไมตองผาตดกได ใชมยคะ” เลสลยงใหความ

มนใจกบลกสาวอย แลวเชาวนถดไปเธอกถกนำตวเขารบการผาตด

สงทเกดขนใน 72 ชวโมงหลงจากนนยงคงพรามวสำหรบผม การผาตดเปน

ไปดวยด เธอออนเพลยและรสกไมสบายตว ลกๆ และผมอยกบเธอทโรงพยาบาล

จนถงชวงเยน วนถดไปเธอรสกดขนเลกนอย ผมออกจากหองของเธอตงแตบายคลอย

เพอใหเธอไดพก ผมบอกเธอวาจะไปสะสางงานทสำนกงานใหเสรจและจะกลบมา

เยยมใหมประมาณเทยงของวนถดไป เราคาดวาเธอจะไดกลบบานภายในหนงวน

ประมาณ 11 โมงเชาของวนรงขน ผมโทรศพท ไปทโรงพยาบาล ภรรยา

ของผมพดหลายอยางฟงไม ไดศพท เธอพดหลายประโยคทผมฟงไมรเรอง ผมจง

รบรดไปโรงพยาบาลทนท ไมนานกรวากลางดกคนนนเธอซงอยในวยเพยง 37 ปม

อาการเสนเลอดอดตน เธอเหนภาพซอนสามและกำลงถกสงตวเขาหองคนไขหนก

ของแผนกประสาทวทยา ตอมาในวนนนแพทยศลยกรรมประสาทขอใหผมตดสนใจ

ครงทยากทสด “ภรรยาของคณมเสนเลอดอดตน เรายงไมรวาทำไม แตตอนนเรา

ตองเลอกวาจะใชยาละลายลมเลอดดหรอเปลา มนอาจชวยชวตเธอได หรอไมก

ทำใหเลอดไหลมากกวาเดม ขนอยกบสาเหตททำใหเสนเลอดของเธออดตนดวย

คณตองเปนคนตดสนใจเอง” ผมใชขอมลเทาทมเพอตดสนใจอนญาตให ใชยา ชวง

หลายวนจากนนมแตความเครยดและความกลว

เมออะไรทำนองนเกดขน เราแตละคนจะมเรองราวของเราเอง ผมไมอาจ

พดแทนภรรยาเกยวกบสงทเธอประสบได แต 2-3 เดอนจากนนเปนชวงทอารมณ

ของผมปนปวน ชวตยงเหยงไปหมด มแตการประชมและงานทตองสะสาง แมขณะ

ทเลสลกำลงพกฟนอยทบาน ผมกยงยงแตกบงานมากมาย เมอหวนนกถงความ

หลงผมจงตระหนกวา ผมไม ไดอยเคยงขางเธออยางทผมอยากจะทำแมแตนอย

ผมเพยรถามตนเองวานหรอคอวธทถกตองในการดำเนนชวตของผม อะไรคอ

สงสำคญอยางแทจรง

จม คเซส เพอนของผมบอกวา “ความทกขยากแนะนำเราใหรจกตวเอง”

ผมรสกไมชอบทตวเองเปนอยางนน ระหวางทเธอคอยๆ ฟนตว และผมเฝามอง

1�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

อยางเศราๆ ถงความพยายามของเธอในแตละวน ทจะเรยกความสามารถในการ

ทำสงงายๆ ซงครงหนงถกมองขามไปใหกลบคนมา ผมพยายามคดเกยวกบชวต

ทเหลอ เสนเลอดทอดตนไดเตอนเราทงสองวาชวตเปราะบางแคไหน อกทงยงปลก

สำนกเราใหตนขนดวย

เมอถงสนปเลสลหายเกอบเปนปกต และผมกรสกขอบคณตอชวต รสกวา

เราไดรบโอกาสอกครง ซงเราสองคนไดรบบทเรยนไปแลว ความเชอมนในความ

สถาพรของสขภาพและชวตนนหายไปจนหมดสนเพราะประสบการณนเอง ชวตคน

เรานนสนนก ผมเรมถามตวเองวาไดคนพบสงสำคญแลวหรอยง หากตอนนเวลา

ของผมมาถง ผมจะพดไดหรอไมวา ผมคนพบความลบในการดำเนนชวตแลว ผมใน

วย 50 ปเศษกบภรรยาทหายจากอาการเสนเลอดอดตน เรมเดนไปบนเสนทางท

ผมแบงปนในหนงสอเลมน อนเปนการเดนทางเพอคนหา “ความลบ” นนเอง

หนงสอเลมนเกดจากความปรารถนาของผมทจะร ใหชดวาอะไรคอสง

สำคญ อะไรคอความลบของการมชวตทมความสขและมจดหมาย ขณะอายมากขน

ผมไดถามคำถามทคางคาจตใจมาตลอดดวยความเรงรอนมากขนวา อะไรคอสง

สำคญ ผมจะคดเรองอะไรเมออยในบนปลายชวต เนองจากยงมเวลาเหลอ ผมจะ

ใชเวลานนอยางไรจงจะเรยกวาฉลาด อะไรคอความลบแหงความสขและชวตทม

จดหมาย

สองสงทเราตองการมากทสด

สำหรบผมดเหมอนวา มสองสงทเราตองการมากทสดในฐานะมนษย

ฟรอยดสรางทฤษฏไววาแรงขบพนฐานของมนษยคอการแสวงหาความสขและ

หลกเลยงความเจบปวด เนองจากผมไมได ใชเวลาทงชวตอยกบเพยงผปวยทางจต

แตยงไดพบกบผคนนบหมนจากหลายทวปและรบฟงเรองราวของพวกเขา (ชวงแรก

ในฐานะอนศาสนาจารย และชวงหลงในฐานะผดำเนนการฝกอบรมดานการพฒนา

ศกยภาพบคคล) ผมจงเชอวามมมองของฟรอยดนนผด ผดมากเสยดวย

20 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

จากประสบการณของผมนน สงทมนษยตองการมากทสดไดแก การ

แสวงหาความสขและความหมาย ทงน “ความสข” มกถกมองวาเปนคำท ไม ได

จรงจงอะไร อยางเชนคำวา “ไมตองกงวลไป มามความสขกนเถอะ (don’t worry,

be happy)” (หมายถงถาเราไมรบรเรากไมตองเจบปวด) เราอาจคดวาความสข

เปนสภาพชวคราวของความรสกดๆ ทเกดจากความพอใจ เชนความพอใจใน

อาหารและการมเพศสมพนธทด

เมอพดถงคำวา “แสวงหาความสข” ผมหมายความวา มนษยทกผนามลวน

อยากประสบกบความเบกบานและความพงพอใจในขนลก เราอยากรวาเราได ใช

ชวตเตมทแลว และประจกษถงความหมายของการเปนมนษย โจเซฟ แคมปเบลล1

กลาววา “ผมคดวาสงทเรากำลงแสวงหากนอยนน ไดแกประสบการณของการม

ชวตทเตมเปยม เพอใหประสบการณในระดบกาย สะทอนถงภาวะและความเปน

จรงของตวตนขนลกสด เพอวาเราจะรสกถงความปตยนดท ไดมชวตอยอยาง

แทจรง”

นมไดหมายถงสภาพปตสขถาวร หากหมายถงความพอใจและความเบก

บานในแตละวน ซงกอใหเกดประสบการณทเราเรยกวาความสข เมอสนสดแตละ

วนและในบนปลายชวต เราอยากมประสบการณถงสงทคณตาของผมเรยกวา

“เหนอยลาแตคมคา”

แตลำพงความสขยงไมเพยงพอสำหรบเราในฐานะมนษย ผมเชอวาเรายง

ตองการพบความหมายชวตอกดวย หากความสขเปนเรองของประสบการณความ

พอใจและความเบกบานในแตละวนแลว ความหมายกจะเกยวของกบความรสกวา

ชวตของเรามจดหมาย วกเตอร แฟรงเกล ซงเปนทงผศกษาทฤษฎของฟรอยดและ

ผรอดชวตจากคายมรณะของนาซ ชวาการแสวงหาความหมายเปนแรงขบขนลก

สดของมนษย2 ทสดแลวเราอยากรวาการทเรามาอยตรงนมความสำคญ เราอยาก

1Campbell, Joseph, and Bill Moyers. The Power of Myth (New York: Anchor 1991), p.52

21ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

รเหตผลของการดำรงอยของตวเรา บางคนเรยกวาเปนความรสกวาชวตมจดหมาย

ขณะทบางคนอาจบอกวาเปนเรองของการทงมรดกใหแกคนรนหลง หรอการมง

ตามเสยงเรยกจากภายใน สำหรบผมคำวา “ความหมาย” จะเปนเรองของการ

เชอมโยงเขากบสงทอยนอกเหนอตวเรา ความหมายนนเปนเรองของการทเราไม

อย โดดเดยวลำพง เพราะหากชวตผมจะมความหมายอะไรขนมา มนยอมตอง

เชอมโยงเขากบอะไรบางอยางหรอใครบางคนนอกเหนอไปจากตวผมเอง

ความสขจะเกยวของกบชวงเวลาตางๆ ของชวต สวนความหมายจะ

เกยวของกบความรสกสมพนธเชอมโยง บางทหากเราไมตองตาย ลำพงเพยง

ความสขกอาจเพยงพอแลว แตการทเราไม ไดมชวตนรนดรทำใหเราอยากเขาไป

สมพนธเชอมโยงกบอะไรบางอยาง ใหรวาการทเรามาอยตรงนมความสำคญ

แตเราจะคนพบความลบของความสขและความหมายไดอยางไร จะคนหา

ความลบของการมชวตทดและตายอยางมความสขอยางไรกนด

เราหลายคนตองลมลกคลกคลานไปตามเสนทางชวต ตางเรยนร ไปขณะทใช

ชวต จนในทสดไดพบวาอะไรคอสงสำคญ แตเรามกเกดปญญาเมอมอายมากแลว

และเหลอเวลาในชวตอกไมมาก ซงกสายเกนกวาจะใชชวตตามสงทเราไดเรยนรมา

อะไรจะเกดขนหากเราคนพบความลบของความสขและชวตทมความหมายกอนท

เราจะแกชรา

ผมไมเชอวาเราตองรอจนแกชรากอนถงจะมปญญาได สำหรบผมดเหมอน

วาความลบของการดำเนนชวตมอยแลวรอบตวเรา โดยสามารถพบเหนไดจากชวต

ของคนซงคนพบสงทเราพยายามแสวงหากนอย

2วกเตอร แฟรงเกล (Viktor E. Frankl) ถายทอดประสบการณในคายมรณะซงชวยเผยถงจตวญญาณเบองลกของมนษย พรอมนำเสนอแนวคดปฏวตวงการจตวทยา ไว ในหนงสอสะทานความรสกทชอ Man’s Search For Meaning ไดรบการแปลเปนภาษาไทยในชอ มนษย ความหมาย และคายกกกน “ความสนใจหลกของมนษยหาไดอยทการแสวงหาความพงพอใจ หรอหลกเลยงความเจบปวดไม แตอยทการไดประจกษ ในความหมายชวตของตน...นจงเปนเหตผลวาทำไมมนษยจงพรอมทนทกข ถาความทกขทเขาประสบอยนนมความหมาย”

22 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ความลบชวตหาขอซงเราตองคนใหพบกอนตายนนมอย ในหนงสอเลมน

ความลบเหลานเปนรากฐานของชวตทเตมเตมและมจดหมาย เปนของขวญทผ ใช

ชวตอยางฉลาดมอบแกผทยงปนปายอยบนภเขาเชนพวกเรา

มนเปนความลบจรงๆ หรอ

เหตใดผมจงเรยกสงทถกคนพบนวา “ความลบ” ปกตแลวเราคดวาความ

ลบคอสงทมคนรเพยงไมกคน แตเปนไปไดมากทคณจะอานเกยวกบความลบหาขอ

นและรสกวาคณรอยแลว แนนอนวามนไม ไดทำใหเราประหลาดใจจนตกเกาอ

พจนานกรมนยามคำวาความลบไวดงนวา “สตรหรอแผน ซงผคดคนหรอคนเพยง

ไมกคนเทานนทร” แมคณอาจเคยไดยนแงมมความลบเหลานมากอน แตสงททำให

ความลบทงหานยงเปนความลบอยกคอ ดเหมอนจะมเพยงไมกคนทใชชวตเสมอน

วาความลบเหลานเปนความจรง ความลบนจงไมไดอยทวามนเปนของใหม แตอยท

วามนคอสงทมเหมอนกนเปนสากลในหมผท ใครๆ ตางบอกวาเปนคนทมความสข

และใชชวตมจดหมาย

ในนวนยายเรอง แอนนา คาเรนนา ตอลสตอยเขยนวา “ครอบครวทม

ความสข ลวนสขเหมอนกนทกครอบครว แตครอบครวท ไรสข ตางไรสขตามวถ

แหงตน” ผมคนพบจากการสมภาษณวา คนทมความสขจะรความลบหาขอในการ

ดำเนนชวตเหมอนกนหมด ทสำคญกวานนผมพบวา คนเหลาน ไมเพยงแตรความ

ลบ หากยงนำความลบไปปฏบตในชวตของตนดวย

ทวารความลบอยางเดยวยงไมพอ เราทกคนรหลายอยางท ไมนำไปปฏบต

ในชวตจรง การออกกำลงกายดตอเรา การรบประทานอาหารทมโภชนาการสมดล

ทำใหสขภาพด การสบบหร ไมดตอสขภาพ สายสมพนธสำคญกวาสงของเงนทอง

และอนๆ อกมาก ใชแลว เราหลายคนใชชวตในทางตรงขามกบ “ภมปญญา” ทเรา

มอย ในตว ในหนงสอเลมนผมพยายามใหคำตอบแกคำถามสองขอวา อะไรคอสง

สำคญ อะไรคอความลบของชวตทเตมเตมและมจดหมาย และเราจะนำความลบ

23ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เหลานมาปฏบตในชวตจรงและคอยตดตามความกาวหนาของตนเองไดอยางไร ผม

คดถงเรองความรกบการปฏบต ความรเปนสงจำเปนแตแคนนยงไมพอ

กอนทผมจะแบงปนความลบหาขอ พรอมทงวธปฏบตเพอใหความลบเหลาน

กลายเปนสวนหนงของชวต เรามาสำรวจกนกอนสกนดวา ผมใชวธใดในการคนหา

ความลบดงกลาว

24 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 2 ทำไมผมจงคยกบกลบกประจำเมอง (และคนทมอายมากกวา 60 ปอก 200 คน)

เกยวกบชวต

เราเกดปญญาไดสามวธ วธแรกคอใครครวญ ซงเปนวธทมภมธรรมสงทสด

วธทสองคอรจากประสบการณ ซงเปนวธทขมขนทสด วธทสามคอเลยนแบบ ซงเปนวธทงายทสด

ขงจอ

25ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

องนกภาพวาคณกำลงวางแผนไปพกผอนยงประเทศทนาตนตาตนใจและ

ลกลบ คณสะสมเงนทองมาตลอดชวตเพอจะเดนทางไปทนน มนคอดนแดน

ทคณมทางเลอกในการใชเวลาเกอบไมจำกด คณรวาตนเองไมมเวลามากพอทจะ

สำรวจโอกาสไดครบทกอยาง คณคอนขางมนใจวาจะไมมวนไดเดนทางกลบไปอก

นจะเปนโอกาสเดยวของคณ

คราวนลองนกภาพวามคนมาบอกคณวา หลายคนในละแวกเดยวกบคณเคย

เดนทางไปประเทศนนและสำรวจมาแลวทกซอกมม บางคนมความสขกบการเดนทาง

และมเรองเสยใจเพยงไมกเรอง บางคนอยากกลบไปอกเมอไดรสงทบดนพวกเขา

รแลว คณจะเชญพวกเขามาทานอาหารมอเยนรวมกบคณและขอใหพวกเขานำรปถาย

มาดวยหรอเปลา คณจะฟงเรองราวและคำแนะนำจากพวกเขาไหม คณอาจอยาก

กลนกรองประสบการณของพวกเขาตามใจชอบ แตคณคงไมฉลาดเทาไรหากไม

ยอมรบฟงเรองราวของคนเหลาน

ชวตนนอปมาเหมอนประสบการณแหงการเดนทางทวาน เรามโอกาสเดน

บนถนนชวตไดเพยงครงเดยว อยางนอยทสดกในรปกายน (เทาทเราร) เรามเวลา

จำกดและยงระบจำนวนไม ได หลายคนลงเอยทความเสยใจในวธทตนใช ในการ

เดนทาง ขณะอกหลายคนกจบตรงความรสกวาชวตมจดหมายและมความสขลกลำ

ล

2� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ทำไมเราจงจะไมฟงผทเคยผานการเดนทางมากอนและบอกเราไดวาเขาเรยนร

อะไรมาบาง สมมตฐานเบองหลงหนงสอเลมนนนเรยบงาย นนคอ หากสามารถ

รตวผทมชวตมายาวนานและไดพบความสข เราจะรความลบทเราตองคนใหพบ

กอนตาย

คณสมบตทดทสดอยางหนงของผมกคอ ผมสนใจผอนเสมอ คนแปลกหนา

ทไมเคยรจกกนมากอนมกยอมเปดใจกบผมถงชวตของตนหลงจากพบกนเพยงไมนาน

ผมเชอวาคงเปนเพราะผมไมตดสนใคร และเพราะผมเชอวาเราจะมปญญาไดดวย

การฟงเรองราวของผอน ผมเคยไดยนมาวา “ปญญาเปนรางวลทคณไดจากการฟง

มาตลอดชวต ทงๆ ทคณอยากเปนฝายพดมากกวา”

วธทเราเลอกบคคลผมปญญา

อาจเพราะความเชอของผมวาปญญาเกดจากการฟง ดงนนเมอลงมอเสาะหา

ความลบแหงปญญาและการดำเนนชวตทเตมเตมและมจดหมาย ผมจงเรมดวยการ

ฟงเรองราวของผอน วธของผมไมมอะไรซบซอน นนคอ เรมจากขอใหคนนบหมน

ระบชอผสงวยมาหนงคน ซงเปนคนทเขาเชอวาไดคนพบจดหมายและความสข

จากนนใหบรรยายรายละเอยดเกยวกบคนๆ นนมา ผมเชอเหลอเกนวาเมอใครพบ

ความสขและความหมายแลว คนรอบขางจะสงเกตเหนได ซงแทนทเราจะพยายาม

อธบายวาจดหมายชวตคออะไร ผมเชอวาหากเราคนเจอคนทคนพบ “มน” แลว

เรากจะไขความลบไดเอง

อกทงยงดเหมอนวา หากเราขอใหคนตางๆ ระบผทตนรจกเพยงคนเดยว

ซงเปนผทมอายมากและไดพบความหมายชวต กระบวนการนจะทำใหเราพบคน

กลมหนงซงมคณลกษณะพเศษแทจรง และเมอเราวเคราะหเรองราวชวตของกลมน

แลว ความลบทแทซงผมเฝาเสาะหากจะเผยออกมาในทสด หลงจากขอการแนะนำ

รายชอจากคนกวา 15,000 คน เรากไดรบการตอบสนองอยางทวมทน แตละเชา

สำนกงานของเราจะเตมไปดวยเสยงฝากขอความ อเมล และจดหมายซงบอกเรา

2�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เกยวกบบดามารดา มตรสหาย และสมครพรรคพวกทใครๆ ตางพดวา “อายมาก

และรวาอะไรสำคญ” เราคดรายชอใหเหลอเพยง 400 กวาคนโดยใชวธสมภาษณ

เบองตน หลงสนทนาเพมเตมเราจงได 235 คนในทายทสด

เมอไดคนเหลานแลว เราจงสมภาษณพวกเขาเปนการสวนตว หรอไมก

สมภาษณทางโทรศพทตงแต 1-3 ชวโมงและพยายามสำรวจวา พวกเขาไดเรยนร

อะไรจากการดำเนนชวต เรากำหนดคำถามขนหนงชดสำหรบแตละคน ซง

ครอบคลมคำถามดงตอไปนวา อะไรนำมาซงความสข อะไรทำใหชวตมความหมาย

อะไรเปนเรองเสยเวลา หากยอนเวลากลบไปไดพวกเขาจะทำอะไรใหแตกตางจากเดม

ความลบเหลานนคออะไรและพวกเขานำความลบไปปฏบตในชวตจรงอยางไร อะไร

คอจดหกเหสำคญทเปลยนวถการดำเนนชวตของพวกเขา พวกเขารสกอยางไรกบ

การตาย สวนมากเราจะไดฟงเรองราววาชวตของพวกเขาคลคลายไปอยางไร รวมถง

แนวปฏบตซงเปนตวกำหนดชวตพวกเขา แลวเรากพยายามอานจากประสบการณ

ของคนเหลานเพอคนหาความลบ

สงไมเหมอนใครในหนงสอเลมน มใชเพยงเพราะเราไดสนทนากบผสงวย

หลายคนเกยวกบชวตของพวกเขา แตสงททำใหหนงสอนแตกตางคอ คนเหลาน

ถกผอนระบวาเปนคนทพบความสขและมจดหมาย ซงผทระบกมกอายนอยกวา

พวกเขามาก

เมอยงเปนหนมเปนสาว เราหลายคนมกไดรจกกบผอาวโสททรงภม ชวง

ตนวยของผมกไมตางกน ผมพบผอาวโสททรงภมซงดเหมอนจะรอะไรบางอยาง

เกยวกบชวต พวกเขาอาจเปนคณปคณยาคณตาคณยาย อาจเปนลงปานาอา หรอ

ผ ใหคำชแนะ ดเหมอนจะมผอาวโสในชวตของเราซงเรารสกวาเขาคนพบ “มน”

แลว เวลาหลายปทเขาใชชวตไดขดเกลาความร ใหกลายเปนปญญา ขอเทจจรง

เกยวกบการดำเนนชวตมไดเปนเพยงความรอกตอไป คณตาของผมคอหนงในนน

ผมรสกไดวาทานรอะไรบางอยางเกยวกบชวต และคนพบวาอะไรคอสงสำคญ

สำหรบผมดเหมอนวา “ภมปญญาจากผสงวย” จะมอยรายรอบตวเรา

ทงหมดทเราตองทำกคอใหเฝาด คนเหลานมหลายสงทจะสอนเราได บอยครง

2� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

สายสมพนธอนเหนยวแนนระหวางปยาตายายกบหลานๆ มกงอกเงยจากความจรง

ทวา เดกเหลานนมกรสกไดเองวา มความเกยวของกนอยระหวางวยกบปญญา

แนนอนวาเราตางพบตงแตอายยงนอยวา ผสงวยมไดมปญญากนทกคน

แมปญญามกเกยวของกบวย แตบางครงปญญากไมไดมาคความแกชรา เราหลาย

คนรจกหรอเคยรจกผสงวยทมชวตขมขน และดเหมอนเรยนรสงตางๆ จากชวตได

เพยงเลกนอย เมอทราบเชนนผมจงไมเพยงแตสนทนากบผท ใชชวตมายาวนาน

เทานน หากยงตองเปนผทคนอนมองเหนลกษณะทสะทอนถงปญญาในตวเขาดวย

ซงผมขอใหนยามลกษณะทวานวาเปน ความสามารถในการแยกแยะวาอะไรท

สำคญแทจรง และสามารถนำสงนนเขาไปเปนสวนหนงของชวตคณ

คณคาของการสนทนากบผสงวย

การสนทนากบผสงวยเพอคนหาวธดำเนนชวตนน มใชเรองปกตนกใน

สงคมของเรา เราอย ในวฒนธรรมท ใหความสำคญกบคนหนมสาว ซงมขอ

สนนษฐานวาของใหมและอย ในกระแสจะมคณคามากทสด (ไมวาจะเปน

คอมพวเตอรขนาดพกพา รถยนต หรอบคคล) ดงนนแลว ทำไมการฟงเสยงของ

ผสงวยจงมคณคานก หากเรายงเปนหนมเปนสาวหรออย ในวยกลางคน ทำไมจง

ตองเสาะหาผสงวยเพอทจะไดคนพบความลบดวย แลวทำไมเราถงไมสนทนากบ

คนทอยในวยอนซงดแลวกเปนคนทมความสขเหมอนกนแทน

ภาษตหนงของชาวโรมาเนยนกลาววา “บานใดไรคนชรา ตองซอหามา

สกคน” มเหตผลอยขอหนงวาทำไมวฒนธรรมของมนษยหลายพนปกอนยคเราจง

เคารพนบถอคนชรา อายขยประมาณ 75 ป ซงอาจนอยหรอมากกวานนราว 20 ป

ยงไมมากพอจะทำใหเราเกดปญญาผานทางประสบการณ ได (วธทขมขนตามทขง

จอเขยนไว)

ปทแลวผมมโอกาสใชเวลาสำคญรวมกบหลายชนเผาในแทนซาเนย ความ

คดทจะทำโครงการนเกดขนเปนครงแรกเมออยทามกลางชนเผาหลายเผาซง

2�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

“ความอาวโส” เปนสงท ไดรบการนบถอและใหคา ในเผาหนงซงมชอเรยกวา

เผาอรค (ไมใชประเทศอรก) ชาวเผาจะเขารวมสภาผอาวโสเมออาย 50 ป โดยม

สภาสำหรบผชายและสภาสำหรบผหญง ชวตทงหมดทผานมาของคนๆ หนงถอ

เปนการเตรยมตวเขาสสภา ซงสภาจะเปนกลมไวคอยตดสนประเดนสำคญใหแกเผา

ผมพบสมาชกเผาคนหนงอาย 49 ป (เทาผม) อกเพยงหนงปเขาจะกลายเปน

ผอาวโสแลว เขาบอกผมวาการใกล ไดเปนผอาวโสนน “ดยงกวาด” ใครกรสกได

ไมยากวา ทงชวตของเขาเปนการเตรยมตวสำหรบชวงเวลานน

ขณะสมาชกคนหนงของเผาพรรณนาถงกระบวนการน พวกเขาถามเราวา

“ในสงคมของคณ สภาผอาวโสทำหนาทอะไรบาง” พวกเราซงประกอบดวยผชาย

จากอเมรกาเหนอทงสน 15 คน (มทงทอายยงไมถง 50 และสวนใหญซงเกน 50 ป

แลว) อธบายดวยความประหมาเลกนอยวา เราไมมสภาผอาวโสแบบนเสยทเดยว

และในสงคมของเราผสงวยมกถกพาไปอย ในบานพกคนชรา หรอไมกอยแยกจาก

คนหนมสาว เราอยในสงคมทใหคากบความเปนหนมเปนสาวมากกวาความแกชรา

กลมผอาวโสของชนเผาชาวแทนซาเนยนถงกบตะลง เปนไปไดอยางไรกน!

หลงจากพดคยกนเองสกพกพวกเขาจงแนะนำเราอยางจรงจงวา ใหกลบไปสราง

สภาขนมาชดหนง แลวจง “ทำใหคนหนมคนสาวหนมารบฟง” หลงจากนง

ทามกลางเทอกเขาแหงแอฟรกาตะวนออกสกพก พวกเราคดวานเปนความคดทด

มนยำเตอนผมวาในประวตศาสตรสวนมากของมนษยนน มนษยจะรสกไดเองตาม

ธรรมชาตวา ภมปญญาทควรคาแกการรบฟงมกมาพรอมกบอายทเพมขน ผม

ตระหนกวาประสบการณนขาดหายไปจากสงคมของเรา

ทนาสนใจคอ สมาชกเผาอรคบอกเราวา พวกเขามกเชญคนหนมคนสาวมา

เปนแขกในสภาทนานบถอน เพราะคนหนมสาวบางคนกฉลาดและมปญญาอยแลว

ชางเปนบทเรยนทดเสยนกระไร ปญญามกมาพรอมอาย แตเราสามารถคนพบ

ปญญาไดตงแตเนนๆ เราคนพบความลบในการดำเนนชวตได ในทกชวงวย

ในโครงการนเราไดม โอกาสสมภาษณผอาวโสของชนเผาพนเมองเปน

จำนวนมาก ผอาวโสบางคนในวฒนธรรมของคนปาและวฒนธรรมพนเมองของ

30 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

แคนาดาและสหรฐจะถกเรยกวา “พอแกแมเฒา” สงทตางจากธรรมเนยมของเผา

อรคคอ อายอยางเดยวไมไดทำใหบคคลนนกลายเปนผอาวโส ทงยงไมมกระบวนการ

เสนอชอและลงคะแนนเสยงในการน ทวาเมอถงเวลาหนงจะเหนไดชดวาคนๆ นน

เปนผทมปญญาแลว และคนอนจะเรมรบรวาหญงหรอชายคนนนเปนผอาวโส ใน

วฒนธรรมเหลานผอาวโสไดรบการนบถอเพราะวาผอนไดเรยนรจากพวกเขา

วฒนธรรมเหลานยงมกใหเกยรตตอวญญาณบรรพบรษดวยเหตผลเดยวกน สำหรบ

ภมปญญาอนเปนของขวญทบรรพบรษเหลานนไดฝากไว ให

มมมองแบบขามชวงอายคน (cross-generational perspective) จำนวน

มากไดเลอนหายไปในสงคมทมลกษณะเปนเมองและไมอยกบทมากขน หลายปกอน

ผมพบเดกชายคนหนงในบราซล เขาบอกผมวาเพอนทดทสดของเขาเปนชายชรา

ขางถนนคนหนง มตรภาพรปแบบนเปนพรทคนหนมสาวมากมายในสงคมทเรยกกนวา

พฒนาแลวไมไดรบ บางครงสงคมเปนผปฏเสธไมยอมรบ บางครงกเปนเพราะพวก

เราเองไมเตมใจทจะรบฟง ขณะมองยอนกลบไปในชวตสงหนงทผมนกอยากทำกคอ

อยากเสาะหาภมปญญาของผทมประสบการณชวตมากกวาผม แทนทจะทกทกอย

ตลอดวา การเรยนรจากความผดพลาดเปนเสนทางหลกทจะนำไปสปญญา จำเปน

เหลอเกนทเราจะตองมผอาวโสอยในชวต เปนผซงมชวตมายาวนานและมปญญา

หนงในสมมตฐานเบองหลงการคนควาของผมนนเรยบงายมาก นนคอ เมอได

พบปญญาเราจะร ได เพอนของผมซงเปนหนงในผทเราสมภาษณ ทำงานหลายรปแบบ

กบกลมชนพนเมองในแคนาดา หลายปมาแลวเขา (ซงไมใชชนพนเมอง) กำลงเดน

อยกบผอาวโสทเปนชนพนเมอง ซงเปนผหญงตวเลกสงแทบไมเกนสฟต (123

เซนตเมตร) จากนนครหนงเธอกเงยหนามองเขาและพดวา “ร ไหม ถาคณอย ใน

วฒนธรรมของเรา คณจะไดเปนผอาวโส” หญงคนนเพยงแตเดนไปกบบอบซงเปน

เพอนของผม แลวอะไรบางอยางกทำใหเธอรวาเธอกำลงอยกบผทมปญญา เรองน

สะทอนภาพกระบวนการทเราใชกบหนงสอเลมน นนคอ เราขอใหผคนใครครวญ

ชวตของตน และบอกเราถง “บคคลเพยงคนเดยว” ทพวกเขาจะเรยกวา “ผสงวย

ทมปญญา”

31ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

คนจำนวน 235 คนทเราสมภาษณนนอยในวย 59-105 ป แมสวนมากจะ

มาจากอเมรกาเหนอ แตมความหลากหลายทงในดานกลมชาตพนธ ศาสนา วฒนธรรม

ชวงอาย ภมศาสตร และสถานภาพทางอาชพ เราเสาะหาคำตอบจากทงกลบก

ประจำเมองและครบาอาจารย เรอยไปจนถงเจาของกจการและแมบาน ตงแต

หวหนาชนเผาพนเมองจนถงเหลาศลปน เพอจะตอบคำถามวา กอนทเราจะตายเรา

ตองคนพบอะไรเกยวกบชวตบาง ผทอย ในวยไม ใกลฝงมอะไรมาสอนเราเกยวกบ

การดำเนนชวต

ทำไมตองเปนคนในวย 60 ปขนไป

เรมแรกทเราสมภาษณ วยทเรากำหนดไมใช 60 ป เราเรมสมภาษณคนใน

วย 50 ปขนไป แตหลงจากเราสามคนสมภาษณไปราว 25 ครง ทกคนพดตรงกนวา

เราสงเกตเหนความแตกตางอยางมากระหวางการสมภาษณคนทอาย 60 ปขนไป

กบคนทมอายตำกวาหกสบ วธทดทสดในการอธบายสงทเราคนพบกคอ เมออาย

ยางเขาประมาณ 60 ปเราจะเรมไตรตรองมองยอนกลบไปในชวตตนเอง คลายกบ

วาคนในวยตำกวาหกสบยงถกกลมรมดวยประสบการณจากการดำเนนชวตมากจน

ยงไมอาจแยกตวเองออกจากประสบการณนนได ทวาเมอเวลาผานไปผมเรมเชอวา

บางอยางทเขาใจไดยากกวาและงดงามกวานนอาจเปนตวอธบายวาทำไมคนในวย

60 ปขนไป จงดเหมอนมปญญามากกวา บางทอาจมความเกยวของทลลบหรอ

เกยวเนองในเชงววฒนาการระหวางอายกบภมปญญากเปนได เราอาจใครครวญ

ไดเมอแกชราเพอวาจะสามารถถายทอดสงทเรารกอนตาย สงทเราคนพบกคอ เมอ

ถงจดใดจดหนงใกลวยหกสบ มนษยจะเรมหนมองเขาไปในชวตตนเองในขณะ

ดำเนนชวตอย ซงอาจอธบายสงทเราเรยกวา “ภมปญญาแหงวย” ดงเชนกวผม

นามวาเซสลอว มลอสซ รจนาไววา “สนตทฉนรสกเปนดงการปดบญช และมนก

เกยวพนกบหวงคำนงถงความตาย” ไมวาจะดวยเหตผลใดเราทงสามตางสงเกต

เหนจดน และหนความสนใจไปยงคนในวย 60 ปขนไป

32 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เราไมไดบอกวาคนอายตำกวา 60 ปทมปญญานนมอยเพยงไมกคน อนท

จรงสมมตฐานของหนงสอเลมนมอยวา เราสามารถคนพบและดำเนนชวตตาม

ความลบทงหาไดทกวย เรารสกวาการสนทนากบผทสามารถมองยอนกลบไปใน

ชวตของตนจะใหมมมองพเศษ นอกจากนนบางครงกวาจะแนใจไดวาคนๆ หนงคน

พบความสข กตองรอจนกวาจะถงบนปลายชวต บางคนดเหมอนมความสขและ

สมปรารถนาอยางยงในวยสามสบ แตมจดจบอยางไรสขและขมขน ฉะนนเราจง

รสกวาคงดกวาหากจะสนทนากบผทเขาสชวงบนปลายชวตแลว

เมอจบการสนทนา สงทปรากฏขนชดเจนไดแกความลบหาขอซงเราตอง

คนใหพบกอนตาย แมกลมผสมภาษณจะคอนขางหลากหลาย แตเราพบวาความลบ

หาขอแสดงถงความเปนสากลทขามพนเสนแบงแยกทงหลายทมกแยกเราออกจาก

กน ไมวาจะเปนศาสนา ชาตพนธ วฒนธรรม เพศสภาพ และสถานภาพทางสงคม

และเศรษฐกจ เมอพจารณาจากวาอะไรคอสงสำคญแทจรง และอะไรททำใหชวต

ของเรามความหมายแลว ดเหมอนวาการเดนทางของมนษยจะมหลายสงรวมกน

อย ซงไมถกผกตดกบหลกความเชอหรอวฒนธรรม

จอรจ เบอรนารด ชอว เขยนไววา “วยหนมสาวเปนของวเศษ นาเสยดาย

ทคนหนมสาวใชมนอยางสนเปลอง” เขาคงหมายความวา เรามกตองใชเวลาเกอบ

ทงชวตจงจะคนพบวธดำเนนชวต และยงหมายถงวา กวาจะรวาอะไรสำคญอยาง

แทจรง เวลาของเรากมกเกอบหมดแลว กระนนกดไมจำเปนตองรอจนกวาเราจะ

แกชราจงจะคนพบปญญาและรวาอะไรคอสงสำคญ นเองผมจงอยากเชญคณมา

รวมนงเคยงขางคนจำนวน 235 คนทเผยความลบหาขอใหผมร

33ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

34 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 3 ความลบขอทหนง : ซอสตยกบตนเอง

โศกนาฏกรรมยงใหญทสดในชวต คอการใชเวลาทงชวตตกปลาเพยงเพอจะพบวา

มนไมใชปลาตวทคณตองการ เฮนร เดวด ธอโร

35ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ดยสวนตวแลว การสนทนากบคนหลายรอยคนเกยวกบความหมายชวต

ของพวกเขา ถอเปนของขวญอนยงใหญและเปนสงทาทาย เรองทเราไดฟง

ลวนลกซง นาสนใจและมกบบคนหวใจ เราไมใหผเขาสมภาษณรคำถามลวงหนา

ความรสกพเศษบางอยางจงมกเกดขน เมอคนทเรากำลงสมภาษณไดคนพบสงทตนร

อยในระดบจตใตสำนกโดยไมรตวขณะทกำลงพดออกมา บางครงราวกบผมกำลงรเหน

เปนพยานวา ผปราดเปรองกำลงเปดเผยความลบแหงความสขของตน บางครง

เหนชดวาความจรงทคนเหลานกำลงบอกผมไมใชของใหมสำหรบเขา เพราะเขาไม

เพยงแตรมานานแลว ทวายงไดแบงปนแกผอนดวยวธใดวธหนงมาตลอดระยะเวลา

หลายป

สงททาทายกคอ เราตองคนหาแกนหรอประเดนสำคญทเรองราวมากมาย

เหลานมรวมกน พวกเขาพรรณนาสงเดยวกนโดยใชคำทแตกตางกนมาก ทำใหผม

คดถงเกมในวยเดกทความลบถกสงผานคนในแถว แตละคนกระซบบอกความลบ

แกคนถดไปกระทงสดทายเกอบจำสารเรมแรกไม ได เพอหาแกนของภมปญญาท

เรองราวเหลานนมรวมกน ผมจงตองคอยฟงสงทอยเหนอถอยคำและเรองเลา

คำถามทชดเจนขอหนงคอ มสงใดทโดดเดนขนมาชดเจนทสดหรอไม สงซง

เปนความลบแนชดขอเดยวทจะนำมาซงความอมเอมใจและความสข

โ

3� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ผมเชอวาความลบทวานมจรง และเปนสงแรกเกยวกบชวตซงเราตองคน

ใหพบ หากอยากดำเนนชวตอยางฉลาด

มถอยคำและแนวคดชดหนงผดขนมาครงแลวครงเลา คนทเราสมภาษณ

มกพดทำนองวา “คณตองเดนตามหวใจตวเอง” “คณตองซอตรงกบสงทอยภายใน

ตวคณ” “คณตองรวาคณเปนใครและทำไมคณถงมาอยตรงน” และ “คณตองรวา

อะไรสำคญตอชวตคณ” คนทมชวตทดและตายอยางมความสขนน ตางจากคน

สวนใหญตรงทพวกเขาถามตนเองเสมอวา ตนมชวตแบบทตองการหรอไม และทำตาม

ความปรารถนาของหวใจตนเพอไปสจดหมายนนหรอเปลา ความลบขอแรกกคอ

จงซอสตยกบตนเอง กบตวตนของคณ และใชชวตอยางมจดหมาย

เลอกใชชวตอยางผทตนแลว

หากจะทำตามหวใจและซอสตยกบตนเอง แรกทเดยวเราตองเลอกดำเนน

ชวตอยางผทตนแลว แตการดำเนนชวตอยางผตนแลวหมายความวาอยางไร

โสเครตสกลาววาชวตทขาดการตรวจสอบไมควรคาตอการมชวตอย โวหารนยง

ตความไดอกวา ถาคณไมตรวจสอบชวตตนเองอยางตอเนอง เพอใหแนใจวาชวต

กำลงมงสเปาหมาย เปนไปไดมากวาคณจะลงเอยดวยการตองดำเนนชวตของ

คนอนแทน หมายความวาเมอเขาสบนปลายชวต คณตระหนกวาคณไมไดเดนอย

บนเสนทางของตนเอง

ผมเรยนรจากคนเหลานวา ปญญาหมายถงการใครครวญใหมากขน ถาม

ตนเองครงแลวครงเลา (และครงแลวครงเลา) วาชวตของคณกำลงมงไปยงทศทาง

ทถกตองหรอไม และคอยปรบปรงพอใหเขาใกลชวตแบบทคณอยากจะเปนมาก

ทสด สงหนงซงไมเหมอนกบคนทเราสมภาษณกคอ คนมากมายตางดำเนนชวตโดย

มได ใครครวญตรวจสอบชวตตนเอง เพยงแตประสบเหตการณในชวตไปเรอยๆ

และแทบไมเคยถามตนเองวา จะเขาใกลวถทปรารถนาใหมากกวาเดมไดอยางไร

หญงวย 72 ปทชอเอลซา ไดชวยสรปวตถประสงคของการใครครวญและ

3�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

การใชชวตอยางผตนไว เมอผมขอใหเธอแนะนำเกยวกบการคนหาความสขและ

จดหมายแกผเยาววย มาเพยงประโยคเดยว (ซงเปนสงทเราขอจากทกคน) เธอพดวา

“ทำไมไดหรอก ถาจะบอกเคลดลบความสขใหใครสกคน ฉนตองนงอยกบเขา มองตา

เขาลกๆ ดวาเขาเปนใคร ฝนถงอะไรบาง ทพดแบบนเพราะเคลดลบความสขคอ

เราตองซอสตยกบตวเอง” เราแตละคนตางมเสนทางทเหมาะสมกบเราทสด ซง

หากเดนไปตามทางนนแลวเรากจะพบความสข ผมความสขจะไมถามวาตนจดจอกบ

สงสำคญหรอเปลา แตจะถามวาตนกำลงจดจอกบสงทสำคญตอตนเองอยหรอไม!

คำถามสามขอทสำคญอยางแทจรง

ทวาเราจะดำเนนชวตอยางซอสตยกบตนเองไดอยางไร เคลดลบกคอ ให

ดำเนนชวตอยางมจดหมาย ถามตนเองเปนประจำสมำเสมอดวยคำถามแหงชวต

อนสำคญยงยวดสามขอน

• ฉนกำลงเดนตามหวใจตวเอง และซอสตยกบตวตนของฉนเองหรอไม

• ฉนจดจอกบสงทสำคญตอชวตฉนจรงๆ อยหรอไม

• ฉนเปนคนในแบบทฉนอยากจะเปนในโลกนแลวหรอยง

จอรจ ในวยเจดสบกวาและเปนศาสตราจารยสาขาวชาฟสกสซงปลดเกษยณ

แลว เขาสอนเยาวชนหลายรนมานานเกอบ 40 ป จงเปนเรองธรรมดาทผมจะถาม

เขาวา เขาสงเกตเหนอะไรเกยวกบชวตจากการสงสอนนกศกษามาหลายพนคน

เขาตอบวาขอสงเกตคอ “มความตางราวฟากบเหวระหวางนกเรยนทเดนตามหวใจ

ตวเอง กบนกเรยนทไมยอมทำตาม” เขาบอกผมวานกศกษาบางคนเดนตามความฝน

ของคนอน อาจเปนฝนของบดามารดา หรอไมกลองลอยเขาไปเรยนในสาขาวชา

ท ไมเหมาะหรอไมสอดคลองกบตวตนของเขา นกศกษาประเภทนจะดนรนเสมอ

แตคนอนๆ ท “เดนตามหวใจของตวเอง แม ไม ใชนกศกษาทปราดเปรองทสด

3� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

แตสดทายพวกนจะผานความทาทายไปได หลายปใหหลงผมไดเจอนกศกษาหลาย

คน พวกทมงตามหวใจยงคงไปไดสวย แตพวกท ไมยอมเดนตามหวใจดเหมอนตอง

ดนรนไปตลอดชวต” ขณะทดร.จอรจสงเกตเหนสงเหลาน ในตวนกศกษา ผมก

สงเกตเหนความตางมหาศาลน ในคนทผมสมภาษณเชนกน เมอคณเดนตามหวใจ

โลกจะแตกตางออกไป ผมเหนไมรกครงตอกครงถงผลจากการซอสตยกบตวตน

ของคณ และเหนความขมขนทกดกนชวตเมอเราไมฟงสงทอยขางในตนเอง

บอยครงทเมลดพนธแหงการไมซอตรงตอ “ตวตน” ของเรานนงอกเงยมา

ตงแตแรกเรมชวต เพราะแทนทจะถามตนเองวาเราอยากทำอะไรกบชวตของเรา

แตเรากลบเปรยบเทยบตนเองกบผอน หนงในคนทผมสมภาษณมนามวาแอนโทน

เปนนกแสดงวย 85 ปทยงคงกำกบและแสดงอยอยางสมำเสมอ เขาเดนอยบน

ถนนสายทสอดคลองกบตวตนของเขาทสดมาเกอบ 70 ป ซงไดแกถนนสายการ

แสดงและความบนเทง กระทงทกวนนแพทยประจำตวยงบอกเขาวา “ไมวาคณ

กำลงทำอะไรอยกตาม จงทำตอไปเพราะมนไดผล” แอนโทนบอกผมวา “ทงหมดท

ผมทำมากคอ ซอสตยกบตวเอง”

เขาบอกผมวาตอนยงเดกมาก เขามกสงเกตนกเรยนชายในชนเรยนทสงกวา

แตละปเขาจะเลอกมาในใจคนหนงและคดวา “ฉนอยากเปนเหมอนเขา” วนหนง

เขาจงตระหนกวาตนไมใชใครเลยในเดกกลมนน เสนทางสความสขไมไดอยทการ

ตดสนใจวาเขาอยากเปนเหมอนใคร แตอยทการรวาอะไรทใชสำหรบความรสกเขา

ทสด “อยาพยายามเปนคนอน” เขาแนะนำ “ใหแนใจวาคณเปนตวของคณเอง”

หลายปกอนนตยสารฉบบหนงเรยกผมวา “หนงในผทนาจะเปนทอม ปเตอรส

คนตอไปมากทสด” ทอม ปเตอรส เปนปรมาจารยดานธรกจทเปนทรจกจากหนงสอ

ชอ ดนดนคนหาความเปนเลศ (In Search of Excellence)3 หลงจากนตยสาร

3In Search of Excellence หนงสอดานบรหารจดการธรกจทสงอทธพลทางความคดตอโลกธรกจมากทสดเลมหนง ในชวงทศวรรษท 1980 ไดรบการแปลเปนภาษาไทยในชอ ดนดนคนหาความเปนเลศ

3�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

นำเสนอเรองราวเกยวกบผมไมกป ผมไดพบกบกลมผกำลงผลกดนใหผมออกตระเวน

บรรยายทวประเทศ พวกเขาขอใหผมบอกออกมาวาอะไรททำใหผมแตกตางจาก

คนอน ผมจงพดถงปกนตยสารเลมนนและใหเหตผลวา ทำไมผมจงถกเรยกวา

ชายทนาจะเปนทอม ปเตอรส คนตอไป! พดไปยงไมทนขาดคำ ซอโอของบรษทรบ

จดสมมนาสาธารณะทใหญทสดในโลกกขมวดควและพดเสยงแขงวา “ผมไมอยาก

ใหคณเปนทอม ปเตอรส คนตอไป เพราะมอยแลวคนหนง ผมอยากใหคณเปน

จอหน ไอโซ คนแรก” ผมเชอวาเขาพยายามแนะนำผมเหมอนทดร.จอรจให

คำปรกษาแกนกศกษา คำถามแรกตองเปนดงนเสมอวา “ชวตทฉนกำลงเปนอยน

ตรงกบตวตนของฉนหรอไม” คำถามนชวยผมไดมาก ทงยงพาผมไปสำรวจสงท

ทำใหผมเปนคนพเศษไมเหมอนใครไดลกซงยงขน แทนทจะมวแตพยายามเลยนแบบ

คนอน

ชวตของคณพลาดเปาหรอเปลา

เมอยงเปนหนม ผมเรยนทวทยาลยสงฆของนกายโปรเตสแตนตและศกษา

ภาษากรกและฮบรโบราณ ในพระคมภรไบเบลนนคำวา “บาป” มาจากคำกรกโบราณ

ท ไดมาจากกฬายงธน ความหมายตามตวอกษรของคำน ไดแก “พลาดเปา” เหมอน

ยงลกธนไมเขาเปา บาปหนกทสดไดแกการพลาดเปาทคณตงใจวาชวตนจะไปใหถง

เวรดสเวรธ กวชาวองกฤษผยงใหญจงเขยนไวในงานเขยนทชอ โหมโรง (The Prelude)

วาเขาตองเปนกว “มฉะนนจะบาปหนก” ฉะนนการดำเนนชวตอยางมจดหมาย

จงหมายถงใหถามตนเองวา ชวตของฉนใกลจดกลางเปามากแคไหน

การซอสตยกบตนเองมสองระดบ ระดบแรกคอในแตละวนฉนซอสตยกบ

ตวตนภายในหรอไม ผมชอบบอกกบผคนวาปญหาของชวตอยตรงทมนเปนเรองท

เราตองใสใจแบบวนตอวนนละ! ชวตทมความสขและมจดหมายคอการสะสมวนทม

ความสขเขาไวหลายๆ วนรวมกน ขณะรบฟงเรองราวในชวตผคน สงทชดเจน

สำหรบผมคอคนฉลาดจะรวาวนทดเปนแบบไหน (หมายถงวนทดสำหรบพวกเขา)

40 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

อยางทกลาวไวกอนหนานวา คณตาซงเปนผสงวยททรงภมในชวตผมเคยพดถง

สภาวะ “เหนอยลาแตคมคา” เมอยามหมดวน ทานจะเปรยบเทยบกบ “เหนอยเปลา”

โดยบอกผมวา “เหนอยแตคม” หมายถงคณดำเนนชวตโดยจดจอกบสงทสำคญตอ

คณจรงๆ ทานมกจะพดวาในหลายครง “เหนอยเปลา” สามารถเกดขนแมกบชวงท

ดเหมอนวาเราจะไดรบชยชนะแตตระหนกวาเราไมซอตรงกบตนเอง สำหรบผม

แลวองคประกอบแรกของการรจกตนเอง คอการใครครวญวาอะไรททำใหวนของ

เราจบลงอยาง “เหนอยแตคม”

วธหนงทเราจะร ไดคอ เพยงเราไตรตรองหรอทบทวนใหมากขน เมอเราม

วนท “เหนอยแตคม” เราจะสงเกตถงสงทสอดคลองกบตวตนของเราในวนนน

สงเกตถงสงท “ใช” ตอความรสกของเรา วาอะไรทกอใหเกดความพงพอใจ แตหากม

วนทเหนอยแลวยงแยอก เรากจะไตรตรองปจจยททำใหวนนน “เหนอยเปลา”

หลงทำตามวธงายๆ นสกระยะ ผมเรมสงเกตเหนอะไรหลายอยาง ในวนท

เหนอยแตคมมกเปนวนทผมออกไปขางนอกสกชวงหนงระหวางวน เพยงออกไปเดน

ในสวนสาธารณะ 15 นาทกสรางความแตกตางไดมากมาย ในวนทเหนอยแตคม

มกเปนวนทผมมเวลาใหผคน โดยเฉพาะตอเพอนฝงและครอบครว ในวนแบบนน

การทำงานจะไมทำใหผมรสกวาเปนภาระทตองแบกรบ แตผมจะพงความสนใจไปท

การสรางผลกระทบแกตวงาน และจะออกกำลงกายบางระหวางวน ตรงกนขามใน

วนทเหนอยแลวแยนนผมจะจดจอกบงานตลอดทงวน ไมมเวลาใหเพอนหรอใครทงนน

ไมมเวลาอานหรอเรยนรเรองไหน ผมมวนทเหนอยแตคมเพมขนหลายวนดวยการ

สงเกตและทบทวนความแตกตางทดออกได ไมยากน นคอรปแบบทผมเหนครงแลว

ครงเลาในคนทเราสมภาษณ นนคอ คนมความสขจะรวาอะไรททำใหตนมความสข

และจะใหความสำคญกบสงนนเปนอนดบแรกๆ

ผมเลนเทนนสมาเกอบตลอดชวต เมออยในสนามเทนนสผมจะลมเวลาไป

เลย ซงภาวะลมวนลมคนนคงไมใชนยามทเลวรายอะไรสำหรบแนวคดของโจเซฟ

แคมปเบลล ทบอกใหเรา “ทำในสงททำแลวมความสข (follow your bliss)” เมอ

2-3 ปกอนผมไปเขาคายฝกเทนนสในชวงฤดรอน และเจาหนาทกใหคำแนะนำท

41ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ตองปฏบตตาม พวกเขาบอกวาคนสวนมากแทบไมไตรตรองขณะเลนเทนนส เวลา

ไดคะแนนกจะลงโลด เวลาเสยคะแนนกเสยอารมณ นกเทนนสสวนมากไมทบทวน

วาทำไมตนจงไดหรอเสยคะแนน คายนสอนวธงายๆ วาหลงจากไดหรอเสยแตละ

คะแนน ใหตงคำถามกบตนเองสามขอดงตอไปนวา เมอครฉนไดหรอเสยคะแนน

ทำไมฉนจงไดหรอเสยคะแนน ในคะแนนตอไปฉนอยากทำอะไรใหตางจากเดมโดยใช

สงทฉนไดเรยนรเมอครน ผลคอผมเลนเทนนสเกงขน และชวตของผมกดขนเชนกน

ลองนกภาพวาหากกอนสนสดแตละวน เราตงคำถามสามขอนคอ วนนฉน

รสกวาเปนวนทเหนอยแตคมหรอเหนอยเปลา ถาเปนวนทเหนอยแตคม อะไรคอ

ปจจยททำใหมนเปนวนทคมคา ถาเปนวนทเหนอยเปลา อะไรทำใหรสกอยางนน ม

อะไรบางทฉนอยากทำเพอใหพรงนตางจากเดมโดยใชสงทฉนสงเกตเหนในวนน

ลองคดดวาหากเราตงคำถามเหลาน ในตอนปลายของแตละสปดาห แตละเดอน

แตละป ชวตของเราจะเขาใกล “จดกลางเปา” ขนแคไหน

แนแททเดยววา การมงตามหวใจและซอสตยกบตวตนนนยงเกยวของกบ

คำถามอนอกเปนตนวา อาชพและการงานของฉนขณะนแสดงถงตวตนทแทจรง

ของฉนหรอไม ทงชวตของฉนอยบน “เสนทาง” ของฉนเองจรงๆ หรอเปลา ฉน

กำลงเปนคนในแบบทฉนอยากเปนในโลกนหรอไม

คนหาชะตาชวตของคณ

หนงในคนทผมสมภาษณมชอวาฮวนนา ซงเปนชาวฮสแปนคและอยในวย

หกสบเศษ ครอบครวของเธออพยพจากนการากวมาอย ในสหรฐฯ ตงแตเธออาย

เพยงสามขวบ เธอพดวา “มาแบบอพยพของจรงเลย” เธอเลาใหผมฟงถงความ

เชอหนงในวฒนธรรมละตนอเมรกน ซงเรยกวา เดสตนา (destina) ซงคลายๆ กบ

ความเชอเรองเดสตน (destiny -- ชะตาชวตหรอพรหมลขต) เดสตนาคอแนว

ความเชอทบอกวา แตละคนจะมเสนทางทแทจรงของตนอยเสนทางหนง เราเกดมา

เพอจะเลอกเดนไปบนเสนทางนน แทนทจะเชอวาทกสงถกกำหนดหรอลขตมาแลว

42 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

(เปนตนวาเธอถกลขตใหเปนประธานาธบดหรอเขาถกลขตใหเปนคนลมเหลว) แต

เดสตนามความเกยวของกบมโนคตทางธรรมในภาษาสนสกฤตมากกวาตรงทบอกวา

เราแตละคนมธรรมชาตเดมแทอย นอกจากนยงมคำอนซงถกนำมาใช ในการ

อธบายแนวความเชอนเชนคำกลาววา “จงทำในสงททำแลวมความสข” ทอางถง

กอนหนาน นคอหลากหลายวธในการพดถงสงเดยวกน วาเราแตละคนมเสนทางท

เขากบเรามากทสด และเมอเดนไปตามทางนนเราจะพบความอมเอมใจ ทวาการ

เดนตามหวใจหมายถงอะไร ทสำคญกวานนกคอ เราร ไดอยางไรวาเรากำลงเดน

ตามหวใจของเราเอง

“เดนตามหวใจของคณ” มความหมายหลายอยาง มนหมายถงการทำงาน

ทสอดคลองหรอเขากบสงทคณสนใจอยลกๆ หมายถงการซอสตยกบตนเองในการเลอก

วถชวต (และไมหลอกตวเองเกยวกบสงทคณตองการ) และใชเวลาฟงเสยง ในใจท

คอยบอกคณวา คณกำลงพลาดเปาแหงความปรารถนาทอยลกสดในหวใจอยหรอไม

วลเลยม ในวย 73 ป ผเปนนกเขยน นกวจย และทปรกษาแกคนทอยใน

ชวงหวเลยวหวตอของชวต บอกผมวาความสขของเขาสวนมากเกดจากการรวา

เขาซอตรงตอตนเอง “ผมพบจดหมายสวนใหญในชวตจากความรสกวาผมเกดมา

เพอทำบางสง สำหรบผมชะตาชวตไมไดเกยวกบเรองจดหมายปลายทาง แตเปน

เรองของเสนทางทคณเดน แตละคนเกดมาพรอมกบทางทมไว ใหเรา เราไมไดเกด

มาพรอมกบจดหมายทจะตองลงเอย แตจะเกดมาพรอมประสบการณชดหนงทรอ

ใหผมไดประสบระหวางทมชวตอยตรงน” เขาพดตอและเลาวา หลายครงเขารสก

อยางแรงกลาวากำลงอยบนทางของตน เปนตนวา “ตอนนนผมอายสขวบ ผมนอน

บนพนหญามองดมด เหนวาพวกมนใชชวตในโลกทตางจากผมมาก แลวผมกรสก

ถงความลลบอศจรรยขณะพยายามคดหาคำตอบ ผมรวาการคดหาคำตอบนละเปน

สวนหนงของชะตาชวตผม เวลาผมอยในชวงเวลาแบบนน ทองฟาไมไดเปลยนเปน

สพลกพลน แตกลบเปนสงเทยงแทแนนอนราวกบพระเจาใหมา”

ทอม อยในวยหกสบเศษขณะทผมสมภาษณเขา เขาเปนเดกพนเมองเมตส

ทเตบโตมากบทองทงในแคนาดาตะวนตก เมตสเปนเผาทสบทอดมาจากชนพนเมอง

43ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ในแคนาดา ซงไปแตงงานกบวานชชาวฝรงเศส ตอนอาย 13 ปเขามประสบการณ

ททำใหชวตเปลยนแปลงไป คนทผมสมภาษณลวนมประสบการณทำนองน ไมใช

เรองแปลกอะไร หลายคนพดถงชวงเวลาสำคญในชวต ซงทำใหตระหนกรขนมาวา

แทจรงแลวตนเปนใครและทำไมจงมาอยทน

ครงยงเปนวยรน ทอมกบเพอนชอบไปเลนสเกตบนทะเลสาบขนาดใหญใน

เขตอนรกษ วนหนงตนฤดหนาวเมออายเขาปทสบส เขากบเพอนออกไปเลน

สเกตนำแขง กอนออกจากหมบาน ผ ใหญบางคนเตอนวานำในทะเลสาบยงไมแขงตว

เตมท ความคกคะนองของคนวยเยาวทำใหพวกเขาไมสนใจคำเตอน “เราตรงดงผาน

ททเรยกกนวาเกาะใหญ แลวเลนสเกตเกอบตลอดบาย ผมจำไดวาตรงทางออกเรา

ผานรอยแตกขนาดใหญบนนำแขง มนเกดขนทกป เรากเลยไมคอยคดถงมน”

เมอแสงทวาเรมเลอนราง เดกวยรนสคนจงมงหนากลบหมบาน เมอมาถงตรง

บรเวณรอยแตกบนนำแขง สหายทงสามของทอมเดนขามรอยแตกอยางระมดระวง

แตทอมหยดอยกบทพรอมตะโกนบอกใหเพอนด จากนนจงทะยานสดฝเทากอน

กระโดดขามรอยแตก แตทนททสเกตแตะพน นำแขงกแตกออกตรงดานลางตวเขา

พรบตานนเขาตกลงไปในทะเลสาบนำแขง ตวจมลงใตผวนำแขง เขามองขนไปยง

ขางบนและวายนำไปตรงชองทตนตกลงมา จากนนจงเกาะขอบนำแขงและตะโกน

ใหเพอนชวย เพอนๆ พากนสลบเขามาชวย ทวาแตละครงทเขาพยายามปนขนเหนอ

กอนนำแขง มนกจะแตกกระจายออก ทำใหตองตกลงไปในฝนรายอนเยนยะเยอกอก

ทอมทงหมดแรงและเนอตวสนขณะดเพอนวงไปขอความชวยเหลอในหมบาน

ทละคน ขณะเกาะนำแขงเปนครงสดทายและเหนเพอนคนสดทายกำลงตงทาวงไป

ทอมกจมลงใตนำเยน เขารสกวาชวตกำลงหลดลอยจากราง และแหงนหนาขนเหน

แตความมด ไมเหนชองนำแขงอก

“ผมรวาตวเองกำลงจะตาย เพราะอะไรกไมรตอนนนผมคดถงแตตนไมท

เรยงรายรอบทะเลสาบ มนเปนตนแอสเพน ญาตๆ เรยกมนวาแอสเพนสนระรว

เพราะมนมใบเลกๆ ทสนไหวไปกบสายลม ทงปาเลยดเหมอนเอนไหวไปมา ชวงท

รสกวาชวตกำลงหลดลอย ผมคดถงแตแอสเพนสนระรว และคดวาจะไมไดเหนมนอก

44 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ผมกำลงจะยอมแพ แตแลวกรสกวาทวไมรองเรยกผม ผมแหงนหนาขนเปนครง

สดทาย และเหนชองกลมดกบนแผนนำแขงทเมอกนยงไมมเลย ผมยนมอไปจบนำแขง

และมนกไมแตกออกดวย ผมยงเหนเพอนคนสดทายอยไกลลบซงยงพอตะโกนไดยน

ผมตะโกนเรยกใหเขาชวย เขาเลยกลบมาและโยนเสอคลมใหผม แลวกลากผมขนมา

จนปลอดภย”

ขณะนนเขาเพยงแตรสกขอบคณทยงมชวตอย ตอมาไมนานจงเรมพศวงใน

ประสบการณ “ผมแปลกใจไมหายวาทำไมผมคดถงตนไมตอนทกำลงจะตาย ทำไม

ไมคดถงครอบครว พอแม หรอปยาตายาย ผมคดถงแตแอสเพนสนระรวพวกนน

และคดวาจะไมไดเหนมนอก ถอเปนเรองประหลาดทสงใจผมอยหลายป”

เกอบ 20 ปใหหลง เขาเลาเรองน ใหหมอกลางบานซงเปนแมหมอฟง เธอ

บอกเขาวาทวไมชวยชวตเขาเพราะชะตาชวตกำหนดใหเขาเปนผประกอบพธกรรม

ในเผาของเขานนตนแอสเพนเปนหวใจของพธกรรมศกดสทธ แมหมอบอกเขาวา

“เธอเกดมาเพอเปนพอหมอ” ทอมตระหนกขนมาวา เขารสกมาตลอดวาไดยนเสยง

เรยกจากภายในใหเปนผนำทางดานจตวญญาณ แตกไม ได ใสใจกบความรสกนน

หวงนนเองเขากไดเหนชะตาชวตหรอวถทแทของตน และเมอไดเปนผประกอบ

พธกรรม เขาไดรบชอ “ทางจตวญญาณ” วา ควายขาวตระหงาน นบแตนนจนถง

ตอนนเปนเวลากวา 30 ปทควายขาวตระหงานคนพบจดหมายอนลกลำของชวตตน

จากการเปนผนำการรายรำและผชแนะทางจตวญญาณ เขายงทำสงอนๆ อกใน

ชวต แตการประกอบพธกรรมและการเปนผชแนวทางแกผอน ไดกลายเปนสงทให

ความหมายทแทจรงแกชวตเขา

ดเหมอนวาเราทกคนตางมแอสเพนสนระรวรมทะเลสาบแหงชวตตน ซงเปน

สงจรงแททสดสำหรบเรา เมอใสใจฟงและทำตามเสยงเรยกน เราจะพบความสข

และจดหมาย แตหากเพกเฉยเราจะรสกวามรโหวในหวใจเหมอนชองบนทะเลสาบ

นำแขงซงไมอาจเตมเตม เราจะไลควาความสข แตทกครงทควาไดมนกจะแตกคามอ

เหมอนแผนนำแขงบางๆ ในทะเลสาบนำแขงนน สำหรบบางคนเสนทางทแทจรง

จะปรากฏขนจากประสบการณใดประสบการณหนงเหมอนทปรากฏแกทอม แต

45ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

สำหรบหลายคนแลว กระบวนการคนพบตวตนจะมความซบซอนกวาและตองอาศย

เวลา

เมอผมตดสนใจสมภาษณผคนเกยวกบชวตของเขานน หนงในคนทผดขน

ในความคดผมทนทกคอบอบ (เขาเพงจะเขาวยหกสบ) ในบททแลวผมเลาวา บอบ

ทำงานกบชนพนเมองมานานหลายปและหญงอาวโสในเผาบอกเขาวา “ถาคณเปน

คนของเผาเรา คณจะไดเปนผอาวโส” เขาบอกผมวานเปนการยกยองสงสดเทาท

เขาเคยไดรบ

ผมรขอเทจจรงหลายอยางเกยวกบชวตบอบ แตการสมภาษณยงชวยเผย

การเดนทางของจตใจ ซงใหความกระจางไดวา จะเกดอะไรขนเมอคณซอสตยกบ

ตนเอง สมยกอนแมของเขาเปนนกดนกและพอยงเปนชาวสวน ชวงทยงเปนเดก

พอและแมมทางเลอกใหเขาสองทางในการใชเวลาวาง “ทานบอกวาผมจะออกไป

เลนกบธรรมชาตขางนอกบานกได หรอไมกขนไปอานหนงสอขางบนบาน ผมเลย

ทำทงสองอยาง” เขาจะใชเวลาไปกบการทองเขาลำเนาไพร ไปสงเกตชวตสตวปา

โดยเฉพาะชวตนก เมออยในหองกจะอานหนงสอเกยวกบธรรมชาตและนก ตงแต

ยงเปนเดกเขาจะรสกผอนคลายทสดเวลาใชชวตอยกลางแจง โลกธรรมชาตทำให

เขาหลงใหลและมความสขลนเหลอ วนหนงตอนอายสบขวบเขาประกาศกบแมวา

เขาจะตอง “กลายเปนนกชววทยา” แมทกวนนเขาเองจะยอมรบวา ในตอนนนยง

แทบไมรเลยวานกชววทยาคออะไรกตาม

เขาทำไปตามแรงขบดนจากภายใน ซงแมจะทำงานทงในรฐบาลและเปน

อาสาสมครในหนวยงานไมหวงผลกำไร แตสงทเปนจดรวมของงานทเขาทำกคอ

ปาดงพงไพร เขาพอใจอยางมากขณะมองไปยงงานรณรงคอนรกษปาไมท ไดทำมา

ตลอดชวต ธรรมชาตและการอยกบธรรมชาตคอแอสเพนสนระรวของเขามาตงแตตน

บางครงการไดเหนผลพวงจากการไมซอตรงตอความรสกตนเองตงแตชวงตน

ชวตกถอวามประโยชน พอของบอบเปนวสญญแพทยท ไดรบการนบหนาถอตา เมอ

บอบอย ในวยยสบ โรงพยาบาลไดจดงานฉลองวาระทพอของเขาวางยาสลบครบ

20,000 ครง ระหวางกลบบานจากงานเลยงฉลอง บอบถามพอวา รสกอยางไรท ได

4� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ฉลองเดอนปแหงการเปนแพทย พอของบอบตอบวา “พออยากเปนสมหบญชมากกวา

ร ไหมลก สงทพอชอบทสดในการเปนหมอ กคอตอนททำบญชของพอเองนละ”

นาตกตะลงยงนกเมอรวาพอของเขาไมเดนตามหวใจตน แตใชวนคนไปกบการทำ

หนาทแพทย ซงการทำบญชการเงนของแพทยตางหากททำใหเขาเพลนจนลมเวลา

“ผมตดสนใจในพรบตานนวาถามใครถามวาผมรสกอยางไรในการเปนนาย ก.

ผมจะไมพดวา ‘จรงๆ แลวผมอยากเปนคนอนมากกวา’ ” ตวอยางนตดความรสก

บอบมาก และเขากทำตามคำปฏญาณนน

ชวตของเขายงชถงความสำคญของการรจกตนเองนอกเหนอจากเรอง

การเลอกอาชพ การดำเนนชวตอยางมจดหมายและการรจกตนเองถอเปนความลบ

สำคญขอหนง ผมสงสยมาหลายปวาทำไมบอบกบแมรถงไมมลก แตกไมเคยถาม

เพราะไมอยากเสยมารยาท ผมคดวาบางทปญหาทางการแพทยอาจทำใหเขามลก

ไมได แตไมอยากสะกดแผลใหเขาเกดความเจบปวดทางอารมณโดยไมจำเปน เมอ

ผมสมภาษณบอบ เขาพดวา “คณร ไหมวาแมรกบผมเลอกทจะไมมลก ตอนเรม

ความสมพนธกนใหมๆ ผมบอกเธอวาถาเรามลก เธอจะตองแบกภาระหนก เสนทาง

ของผมกคองาน ผมไมอยากใหลกเปนอปสรรคตองานทผมรวาถกเรยกใหทำ ซงก

คองานปกปองธรรมชาตนนละ แมรกรสกเหมอนผม เราเลยเลอกทางนดวยกน”

การหาองคประกอบทจำเปนตอการมความสขดวยวธกำหนดสตรสำเรจ

ตายตวนน แทบไมเกดประโยชนอะไรขนมา ผมไดสมภาษณคนทรสกลกๆ ใหตอง

เปนแมหรอพอคน ซงนนกเปนเสนทางทถกตองทสดของคนเหลานเชนกน การเดน

บนทางสายนทำใหพวกเขามความสขมาก เลสล ภรรยาของผมคอหนงในนน เธอ

เปนผ โอบอมดแลโดยธรรมชาต เธอเดนไปบนทางของตวเองทงในครอบครวและ

ในงานพยาบาล หากไมมลกเธอกไมไดดำเนนชวตตามชะตาชวตของตน แตสำหรบ

คนอนๆ เชนบอบกลบตรงกนขาม จากการใครครวญและฟงเสยงในใจ เขาจงรวา

ตนไมไดเกดมาเพอจะมลก

ผลของการไมเดนตามหวใจไมเพยงแตสรางความเสยหายใหแกคณ หากยง

เกดผลเสยแกผอนไดดวย เพอนรกของผมคนหนงรสกมาโดยตลอดวาแมของเขา

4�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

คดวาลกๆ นารำคาญ ผเปนแมพยายามอยางถงทสดแลว แตใชวาความเปนแมจะ

เกดขนมาไดงายๆ เขาสมผสไดตงแตยงเปนเดกวาแมดจะไมชอบบทบาทการเปนแม

ดวยความเปนเดกเขาจงรสกวาตนเองไม ไดรบความรก และยงรวาความสมพนธ

ระหวางพอกบแมไมราบรนนก พอของเขามปญหาเกยวกบการเสพสราอกดวย

ในวยสามสบตอนปลายเขาไดกลบไปเยยมแม คราวนเมอมองดวยสายตา

ของผ ใหญ เขาจงเหนความราวรนทดทแมตองแบกรบไว แมมองชวตผานความ

ขมขนหมกหมม เขาพดกบแมอยางกลาหาญและเหนใจวา “แมครบ แมไมไดอยาก

มลกใชไหม” แมเงยบไปหลายนาทกอนพดวา “ลกเอย แมทำผดรายแรงสองครง

ในชวต ครงแรกแมทงสกอตแลนดมา แมรกสกอตแลนด ครงทสองแมแตงงานกบ

พอของลกและมลกกบเขา” เพอนผมไม ได โกรธแตกลบรสกโลงและสงสารสดใจ

ผสมกน ความโลงเกดจากการไดรวาสญชาตญาณของตนถกตองแลว เขาไมมทาง

ทำใหแมรกเขามากกวาเดม มนไมใชความผดอะไรของเขา นอกจากนนเขายงรสก

สงสาร ทงยงเหนใจทแมไมไดเดนตามหวใจตวเอง และกเหนใจพอ เหตผลหนงท

พอมปญหาเสพตดสรา อาจมาจากการตองใชชวตหลายสบปรวมกบผหญงทแตงงาน

กบเขาโดยมไดทำตามหวใจตน แตแตงเพราะเปนหนาททจำตองทำ ทวาสำหรบ

คนทมลกโดยทตวเองไม ไดกระตอรอรนทจะมนน บางคนไดหนไปทมเทชวตใหกบ

การงาน ทงทการมลกอาจเปนสวนสำคญของการซอสตยกบตนเองกเปนได

เดนตามหวใจตนนนตองกลา

บางทการเดนตามหวใจยงผลใหเราตองกลบเสยงอนทอาจอยากใหเราเดนไป

ตามทางของมน รอนอยในวยเจดสบกวาขณะทเราพบกน เขาเตบโตในครอบครวท

เลอกเปนแพทยกนทงบาน ลงของเขาเปนนายแพทยท ไดรบความนบถอจากชมชน

เมอรอนตดสนใจเรยนแพทย ครอบครวและมตรสหายตางชนชมในการตดสนใจ

ทวาชวงทกำลงจะเขาเรยนในวทยาลยแพทย เขาตองไปพบผเชยวชาญดานกระดก

สนหลงในฐานะผปวย ขณะรบการรกษาเขากเรมคนเคยกบศาสตรแขนงหนงทเชอวา

4� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

รางกายมอานภาพในการรกษาตนเอง ศาสตรนยำถงคณคาของการสมผส ซงเขา

รสกอยลกๆ วานาสนใจ “ผมสนใจอาชพนขนมาทนท และรวามนเหมาะกบลกษณะ

จตใจของผม ผมรวาหวใจผมอยากมงมาทางน แตชวงนนการรกษาดวยวธจด

กระดกสนหลงยงไมเปนทรจก ฉะนนพอผมประกาศเจตนารมณออกไป เพอนๆ ก

พดวา ‘ตกลงแกจะไปเปนหมอเถอนแลวใช ไหมตอนน’ แตผมรวานนคอเสนทาง

ของผม ผมตองแหวกเสยงพวกนนออกไปให ได”

การซอสตยกบตนเองมกทำใหเราไดยนเสยงๆ หนงซงคอยเรยกเรา แมคน

อนอาจไมไดยนกตาม รอนเลาตอวาหลงจากเลกอาชพการเปนผเชยวชาญดานการ

จดกระดกสนหลงทประสบความสำเรจ และกลายมาเปน “ผบำบดเชงพลงงาน”

เขากถกตอตานในทำนองเดยวกน แตเขารเชนเดมวานนคอเสนทางของเขา

“ตลอดชวตผม ผมรตลอดวาจะทำอะไร ผมคดวาคนสวนมากกเปนแบบน พวกเขาร

แตกตองกลาลงมอทำดวย” เขายงบอกผมวามกญแจสองดอกในการเดนตามหวใจ

ซงกคอ วนยในการฟงเสยงภายในและกลาเดนตามหวใจ

เมอไดฟงเรองของรอนผมกคดถงเสนทางของตวเอง ผมเรมชวตการทำงาน

ในฐานะอนศาสนาจารย เมอออกจากครสตจกรมา ผมไดพลดเขาไปในโลกธรกจ

ซงจรงๆ แลวไมไดตงใจวาจะเขาไป แตดวยความจำเปนในการประกอบอาชพ รวมถง

ความสนใจเปนพเศษเกยวกบบทบาททการงานมตอชวตผคน ทำใหผมเขาสแวดวง

การพฒนาบรหารจดการและพบวาตวเองมความถนด แตราวสบปใหหลงผมรสกวา

อะไรบางอยางขาดหายไป การทผมเปนอนศาสนาจารยนนสวนหนงกเพราะอยาก

พดคยกบผคนเกยวกบความหมายชวต และคยถงประเดนรอนๆ ในยคของเรา

(เชน สนตภาพ ระบบนเวศน ฯลฯ) ยงเวลาผานไปผมยงสนใจโลกธรกจนอยลง แม

มนจะทำเงนไดมาก และผมกไดทำงานทมคณคา ใชวางานในโลกธรกจของผมจะไม

เปนทนาพอใจหรอไมด มนนาพอใจและยงดอย แตผมยงอยากขดเขยนและพดคย

ถงสงทลกซงกวานนดวย หลายเสยงขอใหผมใชชวตอยกบโลกความจรงใหมากกวาน

และยใหผมลงลกกบงานพฒนาดานบรหารจดการมากขน แตเสยงทคงอยมาตลอด

ชวตยงไมหายไปไหน มนคอเสยงททำใหผมเลอกงานอนศาสนาจารยเปนงานแรก

4�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

นนเอง ผมรวาเสนทางท ใชหรอเหมาะกบผมทสด คอการสำรวจแงมมเกยวกบ

ความหมายชวตและภมปญญา

จากนนผมจงเรมนำแงมมเกยวกบความหมายชวต สมพนธรก และความ

รบผดชอบทเรามตออนชนรนหลงเขามาผสานกบงานทผมทำกบบรษทตางๆ ซงไม

เพยงแตผมจะประสบความสำเรจทางโลกมากขนเทานน ทสำคญกวานนกคอผม

รสกวาการทผมซอสตยกบสงทอยขางในทำใหผมรสกพอใจลกลำกวาเดม

นคอสวนหนงททำใหผมรเรมโครงการน และรสกวาไมวาผลลพธจะออกมา

สำเรจหรอลมเหลว มนกไมใชเรองสำคญสำหรบผม ดงทคณตาของผมพดไววา

“เหนอยแตคม” หมายถงเวลาทคณซอสตยกบตนเอง สวน “เหนอยเปลา” กอาจ

เกดขนแมในขณะทดเหมอนวาคณจะชนะ

สถานการณนทำใหเกดคำถามทชดเจนขอหนงวา การเดนตามหวใจ

หมายความวา เราตองลมกระดานชวตทงหมดแลวบายหนาไปยงทศทางตรงขาม

อยางสนเชงเลยใชไหม สงทผมคนพบจากการสมภาษณกคอ ในบางกรณเราอาจ

ตองเปลยนชวตอยางถอนรากถอนโคนเพอเดนตามหวใจ รอนตองหนหลงให

วทยาลยแพทยเพอเปนผเชยวชาญดานการจดกระดกสนหลง ขณะหลายคนท

ผมสมภาษณจะเปลยนแปลงทละเลกละนอย และคอยๆ หนเหไปยงเสนทางท

สอดคลองกบความรสกขางใน

ตวอยางหนงไดแกทอมผตกชองนำแขงเมอครงเปนวยรน ขณะอาย 30 ป

และตระหนกแลววาเสนทางของตนบนโลกนคอการเปน “ผบำบด” แตเขากไมได

ทงงาน “กลางวน” ไป หากกลบลงมอศกษาการเปนผประกอบพธบำบดและให

เวลากบงานนมากขน ทกวนนนอกจากครอบครวแลว การประกอบพธถอเปนสวน

สำคญทสดในชวตเขา แมรายไดหลกจะไมไดมาจากแหลงนกตาม ยงเวลาผานไป

งานสวนนยงกลายเปนแกนกลางและขยายบทบาทในชวตเขามากขน

เจคก วย 66 ป ทำงานธนาคารตงแตยงเปนสาวและประสบความสำเรจ

คอนขางมาก วนหนงในวยสสบเธอไดเขาประชมคณะทำงาน ผเขารวมถกขอให

แนะนำตวดวยวธบอกเหตผลททำใหแตละคนมาทำงานธนาคาร เมอถงคราวของ

50 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เจคก คำพดกไหลออกมา “คอวา...ฉนทำงานธนาคารมา 25 ปแลว แตจรงๆ อยาก

เปนครมาตลอด ธรกจเปนความชอบของพอฉน” ถอยคำเหลานมาจากไหนไมทราบ

และทำใหเธอแปลกใจในความชดเจนของมน “มนทำใหฉนตะลง ใชวาฉนจะไมชอบ

ทำงานธนาคารนะ แตกรมาตลอดวามบางอยางขาดหายไป”

เจคกพจารณาทางเลอกอยนานหลายสปดาห งานธนาคารเปนอาชพทดมาก

และเธอกมวถชวตทสอดรบกบงานนน แทนทจะลาออก เธอกลบเรมอาสาเปนคร

กวดวชาเฉพาะวนสดสปดาหใหแกศนยเดกเลกของทองถน หลงจากเปนอาสาสมคร

หลายเดอนเธอจงรวา ธนาคารทเธอทำงานอยนนอปถมภองคกรทองถนแหงหนง

เพอชวยเดกทมปญหาในการเรยนร เธอสบหาองคกรนนและบอกผจดการวาเธอ

อยากทำงานในสวนน เมอเวลาผานไปเธอกกลายเปนบคลากรหลกของธนาคาร

ในการประสานงานกบองคกรดงกลาว หลายปถดมาเธอได ไปปฏบตงานในแอฟรกา

สามครงโดยเปนสวนหนงของงานนน (และในเวลาทำงานของธนาคารดวย)

“เพราะฉนรวาการสอนสำคญกบฉนแค ไหน ฉนทำใหมนเปนสวนหนงในชวตได

โดยทยงทำงานธนาคารไดอย”

บางครงการตดสนใจเชนนนนบเปนเรองยากและทรมานใจ เพอนของผมท

ชอกส รกการถายภาพมาก แตหาเลยงชพดวยการเปนผจดการบรษทกอสราง เขา

ชอบงานผจดการกจรง แตการถายภาพธรรมชาตเปนแอสเพนสนระรวของตวเขา

ไมตางจากทการเปนผชแนะทางจตวญญาณเปนแอสเพนสนระรวของควายขาว

ตระหงาน สกวนกสอาจเลกทำงานกอสราง หรอไมกอาจออกแรงถายรปนอกเวลา

งานมากกวาเดม สกวนเขาอาจกลายเปนชางภาพเตมเวลา หรอบางทการถายรป

จะยงคงเปน “งานอดเรก” ทมความหมายตอชวตเขาอยางนตลอดไป แตดวยการ

ใหการถายภาพไดเปนสวนสำคญของชวตเทานน เขาจงจะมความสข เพราะมน

เปนชะตาชวตของเขา

ดงนนความลบทผมไดเรยนรจากการสมภาษณคนเหลานกคอ อยาเลกถามวา

คณเดนตามหวใจของตนเองอยหรอไม วาชวตทคณดำเนนอยนเปนชวตของคณ

จรงหรอ ผมไดเรยนรวาถาคณถามคำถามนตอไปเรอยๆ และพยายามเคลอนเขาใกล

51ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

จดกลางเปามากขนๆ คณจะรสกถงความอมเอมพอใจ คนเหลานถามตนเองอย

เสมอ เหมอนทชาวทะเลคอยปรบใบเรอกลางทะเลกวาง พวกเขาเพยงปรบใบเรอท

ละเลกละนอยไปเรอยๆ ทามกลางภมประเทศอนกวางใหญ ในทสดกไปถงจดหมาย

ทตงใจไว

รอน ชายซงเลอกเปนผเชยวชาญดานการจดกระดกสนหลงกลาวไวทำนองน

วา “คณตองเดนตามหวใจของคณ ไมอยางนนกเทากบคณปฏเสธทกอยาง แนนอนวา

คณอาจกอความผดพลาด คณอาจยงไมเขาเปา แตถาตรวจสอบตวเองอยตลอด

คณจะคอยๆ กลายเปนคนทคณเกดมาเพอจะไดเปน”

การซอสตยกบตนเองอาจไมจำเปนตองเกยวกบเรองอาชพการงานหรอ

ครอบครว หรอเรองวาเราจะมลกหรอไม จะใชชวตอยท ไหน แตจะเกยวกบวา

“ภาพประทบ” และ “หวงเวลา” ตางๆ ในชวตของเรานนสอดคลองกบตวตนของเรา

หรอไม

คนหนงทผมสมภาษณไดเลาประสบการณตายแลวฟนในวยหาสบเศษใหฟง

รชารดซงขณะนอายเจดสบเศษเลาใหผมฟงวา ขณะตรวจรางกายในโรงพยาบาล

เขาเกดอาการเลอดไมสบฉดเพราะหวใจลมเหลว ทำใหหวใจหยดเตนไปพกหนง

เขาจำไดชดวาตนเอง “อยนอก” รางและมองลงมาจากขางบน เหนคณะแพทยและ

พยาบาลพยายามทำใหเขาฟน ทงยงไดยนเสยงเครองตรวจจบชพจรสงสญญาณ

บอกวาเสนชพจรหยดเตน และไดยนหมอพดวา “รชารด อยาเพงตายนะ บอกวา

อยาเพงตายไง”

“ผมมกไดยนคนพดกนวา ตอนทคณกำลงจะตาย ทงชวตของคณจะไหลผาน

เขามาในหวงคำนง แตสงทผมพบคอ คณไมไดเหนฉากชวตทงหมดหรอก แตจะเหน

เปนภาพตางๆ ทเกดขนในชวต ในหวงนนผมกรวาผมพอใจกบภาพทเหน รสกเหมอน

วาผมไดทำในสงทผมควรตองทำแลว ตงแตนนผมไมกลวตายอกเลย ภาพพวกนน

ทำใหผมอนใจเพราะผมพบวาถาคณรสกดกบภาพทงหลายทมนผดขนตอนนน คณ

จะไมกลวตาย”

ผมเชอวาเราทกคนกหวงเชนนน หวงจะรเมอถงจดจบของชวตวา เราได

52 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ซอตรงตอตวเองมาโดยตลอด ซอสตยกบตวตนทเราเปน หลงไดฟงรชารดผมกเรม

คดถงชวตตวเอง ผมหลบตา พยายามนกวาดภาพหวงขณะตางๆ ทอาจผานเขามา

ในหวงสำนกของผม ผมจะเสยใจกบเรองอะไรบาง ผมอยากเหนอะไรในภาพเหลา

นนซงมนยงไมไดปรากฏขนมา

หากอยากซอตรงตอตนเอง มสงหนงทเราตองทำคอ มวนยในการฟงหวใจ

ของเรา วนยในการฟงหมายถงการหาเวลาถามคำถามสำคญ คนทใครๆ ตางบอกวา

มปญญานนจะเหมอนกนตรงทวา พวกเขาหาเวลาใครครวญชวตเปนประจำ แต

พวกเรากลบยงวนวายจนไมมเวลาฟงเสยงจตวญญาณของเราเอง กอนทภรรยาของ

ผมจะมอาการเสนเลอดอดตน ผมกบเธอมชวตทยงมาก ไหนจะตองดแลบรษท

ไหนจะตองเลยงลก จากนนกดโทรทศน ไปเทยว ไปหาเงน ไปซอของ เขยนหนงสอ

ปฏทนเตมเหยยดเสมอ และยงมเรองอนๆ อกมาก ตอนนนเราไมรสกหรอกวาชวตยง

แคไหน แตอาการเสนเลอดอดตนทำใหชวตเราชาลง เมอชาลงเรากเรมฟง เราเรม

พงกนและกนมากขนอยางไมเคยเปนมากอน และคอยๆ ปลอยวางสงท ไมสำคญ

บางครงเมอถกบบใหตองเงยบ เราจงเรมเหนสรรพสงไดชดเจนขน

บางครงจกรวาลกหาวธ ใหเราฟง

เพอนของผมชอเดวดอยในวยสามสบเศษตอนทจกรวาลเปนเหตใหเขาตอง

หยดและฟง เขาเปนบรรณาธการใหญประจำนตยสารธรกจซงมชวตยงวนวายมาก

ยงจนไมไดถามตนเองวากำลงดำเนนชวตแบบทตองการจรงๆ หรอไม เมอใกลหมด

วนทำงานวนหนง เขานงลงทโตะทำงานแลวรสกแนนหนาอก ไมนานอาการกหนกขน

ราวกบมภเขาทบตวอย ขณะนอนระโยงกบเครองตรวจชพจรในหองฉกเฉนของ

โรงพยาบาล เขาจงไดคดเกยวกบชวตทผานมา คราวนเขาเงยบลงแลว ไมมอะไร

ชวนใหวอกแวก เขาถามตนเองวาไดเดนตามหวใจแลวหรอยง จากนนจงเรมตอรอง

กบจกรวาล พรอมคดถงคำถามงายๆ ขอหนงวา ถาฉนมชวตผานคนน ไปได มอะไร

ทตองเปลยนแปลงจากเดมบาง

53ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เขาขอดนสอกบกระดาษจากนางพยาบาลโดยไมรวาอะไรจะเกดขนใน 24

ชวโมงถดไป จากนนจงเขยนสงตางๆ ลงไปหาขอดวยความกระจางชดเยยงการตนร

แบบเซน

• เลนมากขน

• รบเลยงเดกหนงคน

• ใหสงดๆ กลบคน

• ใหเวลากบครอบครวมากขน

• กอตงมลนธ

“คนนนตอนทผมนอน ฉากชวตทผานมาของผมไดผดขนในความรสก ผม

ไมคดวาชวตตวเองจะผดพลาดอะไร แตกรวาผมไมฟงหวใจตวเองในเรองสำคญ

หลายเรอง”

คนนนเดวดไมไดตายในโรงพยาบาล ไมกสปดาหถดมาเขาไดโทรศพทถงผม

และพดวา “ขาวดกคอผมไมตาย ขาวรายกคอผมยงมชวตและมรายการทจะทำ!”

จกรวาลทำใหเขานอนใครครวญและบบใหเขามวนยในการฟง คราวนเขาตองกลา

ลงมอ

แลวจะทำอยางไรตอไปกบรายการหาขอทเขยนไว ในกระดาษด ตอนนเขาร

แลววาตวเองทำงานหนกเกนไป ตองหาเวลาสนกมากกวาน เขารวาความใฝฝน

เรองอยากรบเลยงเดกนนสำคญเกนกวาจะเลอนออกไปอก เขารวาตนอยากให

เวลากบครอบครวมากขน และเขาเองกไมรเหมอนกนวาคำวา “กอตงมลนธ” ผดมา

จากไหน สองปจากนนเขาพกรายการนตดตวไปไหนตอไหน เขารบเลยงเดกชาย

คนหนงเปนลกบญธรรม เลนมากกวาเดมหลายเทา เขาหาครอบครวมากขน และ

แนนอนทสดสองปใหหลงเขากอตงมลนธในนามบดาของเขาเอง

แนนอนวาเราไมตองรอให โรคภยมาเยอนกอนจงจะเขยนรายการทอยาก

ทำในชวตออกมาได ตามธรรมเนยมของชนพนเมองในคาบสมทรแปซฟกตะวนตก

54 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เฉยงเหนอ มคำพงเพยอยวา “วนนเปนวนด เหมาะทจะตาย” แนนอน ความหมาย

กคอ วนนเปนวนดทเหมาะจะใชชวตใหเตมท ถาขณะนคณกำลงนอนอยบนเตยง

โรงพยาบาล คณจะเขยนอะไรลงไปในรายการของคณบาง การซอสตยกบตนเอง

ใหมากขนหมายความวาฉนตอง......

จอรจ ครสอนวชาฟสกสวย 71 ปเลาวา เขาสงเกตเหนความตางราว

“ฟากบเหว” ระหวางนกศกษาทเดนตามหวใจตนกบนกศกษาท ไมทำอยางนน

เขาใหคำแนะนำตามแบบอาจารยแกผมอกครงหนงวา “ผมบอกนกศกษาตงแต

วนแรกทเรมเรยนเสมอวา อยาใชวธเรงยดความร ใสสมอง อยาหวงวาถงปลายเทอม

จะตะลยอานหนงสอทความจรงตองใชเวลาอานเปนเดอนๆ มนเปนไปไมไดหรอก

ชวตกเหมอนกน หลายคนพดอยตลอดวาสกวนเขาจะเดนตามหวใจ จะเปนคนท

ตวเองอยากเปนในโลกน ถามอะไรทคณอยากทำ กทำไปเลย ถาคณเดนตามหวใจ

ตวเองและตรวจสอบชวตตลอดเวลา มนกจะไดผล”

นเองความลบขอแรก ซอสตยกบตนเอง

ตอไปนเปนคำถามสขอ สำหรบใครครวญในแตละสปดาห เพอชวยคณ

ดำเนนชวตตามความลบขอน

• สปดาหนหรอวนนฉนใชชวตสอดคลองกบตวตนภายในของฉน

มากนอยเพยงใด / ฉนจะทำอะไรไดบางเพอใหชวตในวนพรงนหรอ

สปดาหหนาเขาใกลตวตนทแทจรงมากขน

• สปดาหนฉนเปนคนในแบบทฉนอยากเปนหรอเปลา / พรงนหรอ

สปดาหหนาฉนจะทำอะไรไดบางจงจะเปนคนในแบบทอยากเปนให

มากขน

• ขณะนฉนเดนตามหวใจของตวเองอยหรอไม / การเดนตามหวใจ

อยางแทจรงเสยแตตอนนมความหมายวาอยางไรสำหรบฉน

• สปดาหหนาฉนจะดำเนนชวตตามความลบขอน ใหมากกวาเดม

อยางไร

55ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

5� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 4 ความลบขอทสอง : อยาปลอยใหเสยดาย

การเอาชนะความกลวเปนบอเกดของปญญา เบอรทรนด รสเซลล

นำตาอนขมขนทสดทหลงรดหลมศพ

คอนำตาทเสยใหแกวาจาทมไดเปลงและการกระทำทมไดทำ แฮเรยต บเชอร สโตว

5�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ะไรคอสงเดยวทเราจะไม เสยดายในยามบนปลายชวต ผมไมแนใจวากอน

การสนทนากบคนเหลานผมจะตอบคำถามนวาอยางไร แตตอนนผมแนใจวา

ตนเองจะตอบตางไปจากเดม

เปนไปไดวาเราทกคนกลวความเสยดายหรอความเสยใจใหแกอดตมากทสด

กลววาเราอาจมองยอนไปในชวตและนกอยากทำสงตางๆ ใหตางจากเดม จาก

ประสบการณ 30 ปทผานมาของผมนน ความตายไมใชสงทเรากลวทสด ซงการ

สมภาษณกยนยนประเดนน เมอเราใชชวตอยางเตมทและทำในสงทหวงวาจะทำแลว

เราจะยอมรบความตายไดอยางสงางาม สงทเรากลวมากทสดคอ กลววาจะไมได

ใชชวตอยางเตมทเทาททำได กลววาจะถงบนปลายชวตโดยไดพดเปนครงสดทาย

วา “ฉนนาจะ...”

ดงนนหากอยากพบความสขทแทและพบจดหมายในชวต เราตองยดถอ

ความลบขอทสอง นนคอ อยาปลอยใหเสยดาย ถาไมอยากเสยดาย เราตองดำเนน

ชวตอยางกลาหาญ มงไปยงสงทเราตองการ ไม ใชวงหนสงทกลว ถาไมอยาก

เสยดาย เราตองเอาชนะความผดหวงทชวตหยบยนใหเราอยางเลยงไมพน

เราขอใหผเขาสมภาษณแตละคนเลาถงทางแยกหรอจดหกเหสำคญในชวต

ถงชวงเวลาทตองตดสนใจเลอกทางใดทางหนง และใหเลาวาการตดสนใจนนสงผล

อ

5� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ตอชวตอยางไร เมอยอนคดถงทางแยกสำคญในชวต พวกเขาสงเกตวาจะมเรอง

ของความเสยงเขามาเกยวของดวยเสมอ และตนจำตองมงไปยงสงทตองการทงๆ

ทมความกลว

เปนทชดเจนวาเมอถงบนปลายชวต เราจะไมเสยดายหรอเสยใจใหกบ

ความเสยงซงไม ไดผลตามคาดหวง ไมมใครพดวาเสยดายทพยายามทำอะไรสก

อยางแลวลมเหลว ทวาคนสวนมากกลบพดวาตนยงเสยงไมพอ

การรวาในตอนทายเรามแนวโนมทจะเสยดายสงทเราไม ไดพยายาม

สามารถสงผลกระทบใหญหลวงตอการตดสนใจของเรา ดเหมอนวาความลมเหลว

ไมใชสงทคนสวนมากเสยดายจนลมไมลง แตสงทพวกเขาจะจดจำไมมวนลมกคอ

การทตนไมยอมเสยงทจะเผชญความลมเหลว อนทจรงหลายคนทผมสมภาษณบอกวา

สงทพวกเขาเรยกวา “ความลมเหลว” มกกลายเปนชวงเวลาท ไดเรยนรมากทสด

วธหนงทจะเรยบเรยงความคดนคอ เราไมมทางรบประกนไดวาชวตจะ

สำเรจเสมอไป เพราะในทกความพยายามยอมเปนไปไดวาเราจะลมเหลว ถาเรารก

กมความเสยงทจะถกปฏเสธ ถาเราเดนตามความฝน กมความเปนไปไดทจะผดหวง

เรารบประกนความสำเรจไมได แตเรารบประกนความลมเหลวไดแนนอนดวยการ

เลอกทจะไมพยายาม การเลอกทจะเสยงแม ในเรองเลกนอย สามารถสงผลเกน

คาดคดตอเสนทางชวตของคนๆ หนง

ชวตท ไมตองเสยดายในภายหลง หมายถงตองเสยงมากขน

โดนลด อาย 84 ปตอนทผมสมภาษณเขา นกจตวทยาโดยวชาชพทานน

มองยอนกลบไปในชวตทรมรวยและมความหมายของตน สงททำใหชวตเขามความสข

ทสดเรองหนงไดแก ชวตสมรสทยาวนานถง 56 ป ภรรยาของเขาเสยชวตไปหกป

กอนการสมภาษณ เมอถามเขาถงชวงเวลาทเปน “ทางแยก” ในชวต เขาพาผม

ยอนไปในงานเตนรำของวทยาลยเมอ 62 ปทแลวทนท

5�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

“ผมเปนเดกหนมทขอาย ขอายมากๆ โดยเฉพาะเวลาคยกบผหญง ในงาน

เตนรำตอนทยงเปนนสตใหม ผมเหนสาวสวยคนหนงอยอกฟากหนงของหอง เธอ

สวมเสอสเวตเตอรสครม ผมสออนๆ และมรอยยมทสวยมาก ทนททเหนผมกรวา

ใชเลย นแหละผหญงทผมจะแตงงานดวย”

หนมโดนลดมองไปทวหองกร ไดวาเธอเปนทนยม สาวนอยคนอนๆ ทอย

รอบตวเธอกมคนชอบมากเชนกน เขารดวยวาสาวๆ ทมคนชอบมากยอมไมอยาก

คยกบหนมขอาย นบประสาอะไรจะไปขอเตนรำดวย เขารวาหากเดนเขาไปหาแลว

เธอไมยอมเตนรำดวย กจะเสยงตอการถกหวเราะเยาะและขายหนา

“ผมกลนนำลายอกหนง แลวเดนร ไปบอกเธอวา เธอเปนผหญงทผมจะ

แตงงานดวย เธอทำทางงๆ และดไมไดประทบใจอะไร แตกยอมเตนรำกบผม ตอนแรก

เราเตนกนเพลงเดยว แลวกกลายเปนสองเพลง สามเพลง ชวงหกอาทตยจากนน

ผมตองตามจบเธอนดหนอย กอนทเธอจะรวาการเตนรำครงนจะยาวนานไปตลอดชวต”

การตดสนใจเลกๆ ในวยยสบตนๆ ...การตดสนใจวาจะเสยงกบความลมเหลว

ขณะไขวควาสงทตนตองการ....กลายเปนการตดสนใจครงสำคญทสดครงหนงใน

ชวตของดอน ชวตสมรสใหความหมายหลายอยางแกเขา แมเธอจะเสยชวตไปแลว

หกป แตเขายงบอกผมวา “ไมมแมแตวนเดยวทผมจะไมรสกวาเธออยขางๆ ผม”

ผมยงสงสยอยไมวายวา อะไรจะเกดขนหากวนนนเขากลวขายหนา หากเขา

ปดประตกนความลมเหลวดวยการไมทำอะไรเลย ในวย 84 ปเขาจะมองยอนกลบไป

และเสยดายท ไมเดนไปอกฟากหนงของหองเพอลองเสยงหรอเปลา

ใชวาวรกรรมเลกๆ นอยๆ จะตองทำใหชวตเรามความหมาย หรอเปนจด

เปลยนสำคญในการแสวงหาความสขเสยทกครง แตเนองจากเราไมอาจรลวงหนา

วาความเสยงใดบางทสำคญ เราจงตองมงไปยงสงทเราตองการเสมอ ไมใชถอยหน

สงทเรากลว

บางทเราอาจตองเลอกทางเลอกพนๆ อยางเชน เราจะมชวตอยกบความ

กลวหรอจะจดจอกบสงทเราตองการ แตละครงทเราใชชวตแบบปลอดภยไวกอน

เราจะถอยหางจากตวตนทแทจรงของเราไปทกท แตละครงทเราเลอกทจะไมมงไป

�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ยงสงทตองการ เรากไดปลกฝงเมลดพนธแหงความเสยดายไว ในอนาคต

ชวงเวลาทเสยดแทงใจทสดครงหนงในการสมภาษณเกดขนเมอผมคยกบเมย

ซงเปนหญงวยเจดสบเศษ เธอเลาวาหลายสบปทผานมาเธอปลกปลำอยกบการ

พยายามเขยนหนงสอหกเลมใหเสรจ แตยงไมมเลมไหนเสรจสกท ทกเลมจะอยใน

คอมพวเตอรของเธอในขนตอนตางๆ กน

เมอถามวาทำไมจงเขยนหนงสอไมจบ เธอบอกวา “ฉนปลอยใหหลายอยาง

คางคาในชวต ทแรกคดวาคงเปนเรองการผดวนประกนพรง แตพอคดดใหดฉนกได

คำตอบวา ทเขยนไมเสรจกเพราะถาเขยนเสรจ ฉนจะตองให ใครบางคนอาน แลว

ถาฉนใหคนอนอาน เขาอาจจะบอกวาฉนเขยนหนงสอไมเปน ฉนวาความกลวทจะ

ถกปฏเสธนละทำใหฉนเขยนหนงสอไมเสรจสกท”

ผมเหนใจเธอ หญงคนนอาย 71 ปแลว ความกลวอาจทำใหชวตนเธอไมม

โอกาสเขยนหนงสอทอย ในตวเธอมาตลอดใหสำเรจ การปฏเสธทเธอกลวอยนน

อาจเกดขนจรงกได แตมนยากทจะนกภาพวา จะมอะไรเลวรายกวาการตายโดยท

เรองราวในตวคณยงอดแนนอยในอก

แตเราหลายคนตางทำอยางนน เพราะกลวถกปฏเสธ กลวลมเหลว หรอไม

แนใจวาจะประสบความสำเรจหรอไม เราจงตายพรอมกบหนงสอของเรา ความ

ใฝฝนของเรา เรองราวของเราทอดแนนในหวอก

เมอเราขอใหผคนพดถงความเสยดายและความเสยง พวกเขามกจะผกทง

สองอยางเขาดวยกน ผมเรมตระหนกเชนกนวา คนเหลาน ไมเพยงเลาถงประสบการณ

ของตน แตยงเลาจากการไดเหนสงทเกดขนกบชวตอนมาหลายสบป หากใชชวต

มานานพอ คณจะสงเกตเหนชวตของคนอนๆ มากมาย และความลบของการ

ดำเนนชวตกจะปรากฏขนจากเรองราวเหลานน

พอล ในวย 76 ป ประสบความสำเรจจากธรกจใหคำปรกษาแกองคกร

ธรกจตางๆ เขามเพอนมากมาย ไดทำงานในประเทศตางๆ กวา 70 ประเทศ และม

ชวตสมรสยาวนานหลายป งานสวนหนงของพอลคอการใหคำปรกษาแกผบรหาร

ระดบแนวหนาจากหลากหลายบรษท

�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

“ผมทำงานกบพวกหวกะททมหนาทตองตดสนใจมาหาสบปแลว สงทผมพบ

คอ คนทมอายหลายๆ คนจะเสยดายทไมไดทำอะไรบางอยาง เสยดายท ไมไดฉวย

โอกาส คนเราจะเสยดายสงทตวเองไมไดทำ ยงกวาเสยดายสงททำไปแลว ความกลว

ทสดในบนปลายชวตกคอ กลววาทผานมาคณไมพยายามเสยงกบเรองไหนทงนน

และไมไดทำสงผดพลาดอะไรเลย”

เคน “กลบกประจำเมอง” วย 63 ปแหงวอคอน ไอโอวา กเลาเรองทำนองน

ใหผมฟง ทวาไมใชเรองราวของผบรหารระดบสงจากโลกธรกจ แตเปนของชาวบาน

ในเมองเลกๆ แถบมดเวสเทรนแหงหนง “มสามภรรยาคหนงในเมองของเรา สามเปน

มะเรงและตายภายในเวลาทสนมาก ภรรยาของเขาเสยดายท ไม ไดเดนทาง หรอ

ทำอะไรตอมอะไรทเคยคยกนวาอยากทำ นเปนความกลวทรายแรง กลววาจะไมไดทำ”

ทสะทอนไดชดทสดคอ เมอผมขอใหคนกวา 200 คนบอกวา ถายอนเวลา

กลบไปบอกตนเองในวยหนมได พวกเขาอยากบอกอะไร คำตอบหนงททกคนตอบ

เหมอนกนหมดคอ ใหเสยงมากกวาเดม ตวอยางเชน เกรก วย 60 ป บอกผมวา

“ไม ไดหมายความวาคณอยากจะเสยงทางกายมากกวาเดม แตหมายถงการเสยง

ทางใจ เสยงไขวควาสงทคณตองการในชวตใหถงทสด”

หลายครงระหวางสมภาษณ ผคนตางพดถงชวงเวลาทตนไดลองเสยง วา

มนคอขนตอนสำคญบนเสนทางสความสข ฮวนนาในวยหกสบเศษบอกผมเรอง

โอกาสในการทำงานทเธอไดรบตอนอย ในวยหาสบเศษ กอนหนานนเธอเขาไปม

บทบาทดานการพฒนาความเปนผนำในชมชนชาวฮสแปนค เมอตดสนใจออกจาก

องคกรททำงานมาหลายป (ขณะเดยวกนกออกจากบานทอาศยมาถง 27 ป) เธอ

คนพบทนทวาตน “เควงควางกลางทะเลทราย” การเขาไปในโลกแหงการพฒนา

ภาวะผนำกบองคกรซงเขาถงกลมชนไดกวางขนนน ใหความรสกเหมอนเปนยาง

กาวสำคญ “ฉนใชชวตทงชวตอยในชมชนของฉนเอง ไมเคยอยตอหนาผฟงทเปน

คนผวขาวทงหมด ฉนเลยตองเรยนรหลายอยางกนใหม” เธอเชอเชนเดยวกบ

หลายคนทผมสมภาษณวา การยอมเสยงเปนปจจยหลกททำใหชวตเตมเตมมากขน

“มนขยายชวตฉนออกไป ทกวนนฉนรแลววาถาไมยอมเสยง ฉนกไมมโอกาสเปด

�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

รบโลกใบใหมทรอคอยชวตฉนอย” เธอยงเขยนหนงสอหลายเลมเกยวกบภาวะผนำ

ในวฒนธรรมทแตกตางกน ซงคงไมมทางเขยนไดหากยงอยในความปลอดภยของ

โลกเดม

ความลบของการไมเสยดาย

สงนกอใหเกดคำถามทสำคญกวากลาวคอ เราจะเสยงใหมากขนอยางไร

ในขณะมงไปยงสงทเราตองการ เราจะดำเนนชวตอยางไรจงจะไมเสยดายยางกาว

ทเราไมไดเลอก

ครทดทสดสำหรบกระบวนการนอาจเปนหญงในวยหกสบเศษ ซงเตบโตใน

ประเทศเยอรมนระหวางสงครามโลกครงทสอง เธอมองยอนกลบไปในชวตและ

บอกผมวา ชวงหวเลยวหวตอสำคญทสดเปนชวงทเธอตองลงมอทำอยางกลาหาญ

และไมกลว เชน หลงสงครามทกอยางในเยอรมนมแตความยากลำบาก เอลซาใน

วยยสบสองยอมเสยงเปนครงแรกจากบรรดาความเสยงทมความหมายครงตางๆ

ในชวต เธอตดสนใจยายไปอยแคนาดาและเรมชวตใหมทนน เวลานนเธอไมรจก

ใครเลยในแคนาดา ทงยงไมมความหวงวาจะไดงานและไมรภาษา เธอบอกผมวา

เมอนกถงความหลง แมเธอจะรสกวาเปนการตดสนใจทเสยง แตมนกลบเปน

จดเปลยนสำคญทสดในชวตเธอ

ผมถามเธอวาทำไมจงยอมเสยงครงสำคญนน เธอบอกวา “เวลาพจารณา

ความเสยง ฉนจะเรมจากการนกภาพสงทดทสดทอาจเกดขนจากการเสยงนน

คดถงทกอยางทอาจเปนจรงถาเสยงแลวไดผล แลวกนกภาพสงเลวรายทสดทอาจ

เกดขนถาเสยง ฉนถามวาตวเองจะจดการกบสงเลวรายทสดไดหรอเปลา ทกครง

ฉนรวาฉนรบมอได ฉนอาจยายไปอยแคนาดาแลวไม ไดเรองไดราว อาจสนเนอ

ประดาตวและอยตวคนเดยว แตฉนรวาฉนจะกลบบานเมอไหรกได แลวฉนกคดถง

สงทดๆ ทงหลายทอาจเกดขน ฉนจะไดเรมชวตใหม จะมเพอนหลายคน จะมความรก

จะเลยงลกๆ ในประเทศใหม ฉนเกบภาพน ไว ในความคดตลอดเวลา พอเรมโลเล

�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ฉนจะคดถงสงทดทสดทกำลงไขวควาอย และจะเตอนตวเองตลอดวาการเดนหน

สงดๆ ทอาจเกดขนนน เลวรายกวาผลจากความลมเหลวเสยอก”

ทวาเราหลายคนดำเนนชวตในทางตรงกนขาม เมอพบกบความเสยง เรา

จะวาดภาพสงเลวรายทสดทอาจเกดขนและชภาพนนำหนา

นอาจเปนเหตใหดอนเดนไปหาสาวนอยคนนนขณะอย ในงานเตนรำของ

วทยาลย (สาวนอยคนดงทอยทามกลางสาวนอยคนดงอนๆ) เขารวาเขารบได

ถาตองถกหวเราะเยาะ แตจะรบไมไดถาเขาเดนหนจากผหญงทรสกวาควรแตงงาน

ดวย หากเมย หญงวยหกสบเศษกบหนงสอหกเลมทเขยนไมเสรจนน จดจอกบสง

ทดทสดทอาจเกดขนจากการเขยนหนงสอใหลลวง จดจอกบความรสกแหงความ

สำเรจ ภาพนนอาจชนะความกลววาจะลมเหลวกเปนได หลงจากฟงคนเหลาน

ผมแนใจวา เรารบมอกบการปฏเสธทลอดเขามาในกำแพงของเราได แตการนอน

อยบนเตยงกอนตายพรอมความรสกอยากเขยนหนงสอทเรมตนไว ใหเสรจ หรอ

อยากเดนทางไปยงททเราอยากไปเสมอมานน เปนความเปนไปไดทเลวรายทสดจรงๆ

ขณะทผมเตบโตในนวยอรกซตระหวางชวงสงครามเยน สงครามนวเคลยร

มททาวาจะเกดขนจรง ผมเรยนอยชนประถมปทสอง ตอนทจอหน เคนเนด ถก

ลอบสงหาร ผมจำการซอมหลบภยจากการโจมตทางอากาศไดตดหตดตา เราไดชม

ภาพยนตรเกยวกบการทดลองระเบดปรมาณ เหนบานเรอนระเบดและหายวบไป

กบตา ทก 2-3 เดอนเราตองซอมหลบภยทางอากาศเพอเตรยมตวรบ “ระเบด” ทจะ

มาเยอน ทกวนนผมยงจำความรสกทกลววาสกวนผมจะนงอยทโตะเรยนแลวชวตทผม

รจกกจบสนลง เมอเสยงหวอเตอนภยดงขน คณครจะใหเราลงไปหลบใต โตะเรยน

ผมรสกวาโตะไมเกาๆ ชนดทตอตดกบเกาอนนคงชวยปกปองอะไรไมไดเทาไร

ครงหนงระหวางซอมหลบภย เพอนของผมทชอเคนน เดนไปตรงหนาตาง

ขณะทคนอนๆ พากนมดใตโตะ คณครเอดวา “ทำอะไรนะ มดใตโตะเดยวน!” เคนน

ตอบวา “คณครบราวนฮะ ถาพวกนนจะมาเอาชวตผมไป ผมขอยนดแสงสวางดกวา

ลงไปซอนใตโตะ!”

�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เราหลายคนมดใตโตะตลอดชวตโดยเชอวา ความลมเหลวและการถกปฏเสธ

เปนสงเลวรายทสดทอาจเกดขนกบเรา แตผเขาสมภาษณ 200 คนพาผมไปพบ

บทสรปทตางออกไปวา สงทเราควรกลวมากทสดคอกลวจะเสยดายท ไม ไดลอง

พยายาม

เลอกเสนทางทจะสรางเรองราวอนเยยมยอดทสด

เราควรใชชวตอยางไรจงจะไมเสยดายในภายหลง ในอารมภบทของ

หนงสอผมอางถงผหญงทชอมารกาเรต เธอบอกผมวาเธอพยายามใชชวตจากมมมอง

ของหญงชราทนงเกาอ โยกตรงระเบยงบาน โดยบอกวาเมอมเรองตองตดสนใจ

เธอจะถามตวเองวา “หากฉนเปนหญงชราทนงคดเกยวกบชวตอยบนเกาอ โยก ฉน

จะนกอยากใหตวเองตดสนใจอยางไรกบเรองราวในอดต” เธอบอกวาคำตอบจะ

ชดเจนขนในเกอบทกกรณ วาเธอควรเลอกเสนทางใดหรอควรตดสนใจอยางไร

ดนา เมทซเจอร นกเขยนนามอโฆษและผชแนะดานจตวญญาณกลาวไววา

“จงเลอกเสนทางทจะเออใหเกดเรองราวอนเยยมยอดทสด”

นเปนวธทนาสนใจหากแตเรยบงาย เพอจะได ไมตองรสกเสยดายหรอ

เสยใจในภายหลง เราจะมองไปขางหนาและถามตนเองเสมอวา เมอฉนแกชราหรอ

เมอเขาสบนปลายชวต ฉนจะเสยดายหรอไมทตดสนใจเลอกเชนน วธใชชวตใน

ปจจบนจะพาฉนไปสทางแหงความเสยใจภายหลงหรอไม

ชวงเรมเปนผ ใหญผมมโอกาสทำสงทนาสนใจหลายอยาง ขณะฟงเรองราว

ชวตของผคนผมตระหนกวา บางเรองทผมเสยดายทสดจะเกยวของกบโอกาสตางๆ

ทผมโยนทงไป บอยครงกเพราะความกลว ชวงเวลาทำนองนเกดขนครงหนงขณะท

ผมอยในวทยาลยสงฆ และกำลงศกษาเพอเปนอนศาสนาจารย ผมไดรบขอเสนอ

ให ไปฝกงานอนศาสนาจารยภาคฤดรอนสองครงในอทยานแหงชาตสองแหงของ

อเมรกา (แกรนด เตตน และ เชนนโดฮ) ผมรกธรรมชาตมาตลอด แตผมเตบโตมา

ในเมองใหญ และไมเคยมโอกาสใชเวลาตามปาตามเขานานๆ การทำงานในอทยาน

�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เปนความคดทนาสนใจ ใจหนงผมรวาประสบการณนหาคามได แตตอนนนผมกำลง

มความสมพนธและกงวลวาจะตองหางจากเธอคนนนราว 2-3 เดอน สดทายจง

ปฏเสธโอกาสไปทงสองครง ทกวนนผมเชอวา หากผมนกภาพวาตนเปนชายชราท

นงอยตรงระเบยงบาน ผมอาจไดยนตนเองพดวา “ถาความสมพนธนนมนคง มน

ยอมทานทนตอการพลดพรากจากกน แตคณรกธรรมชาตและอาจไมมโอกาสแบบน

อก” ปรากฏวาความสมพนธนนไมยงยนและโอกาสกไมยอนมาอกเลย

มตวอยางทใกลกวานนจากชวตของผมเอง ปทแลวเพอนรกคนหนงหยบยน

โอกาสใหผมไปแอฟรกาตะวนออกกบชายวยกลางคนอก 15 คนเปนเวลาหนงเดอน

เพอพบปะกบผอาวโสในชนเผาพนเมองและตงคายในปาเขา เหมอนฝนเปนจรงเลย

ทเดยว แตตอนนนเปนชวงทผมงานชกทสดในรอบป ซงถาเดนทางผมจะตองเสยเวลา

ทำงานไปมาก คราวนผมไปเยยมชายชราบนระเบยงบาน เขาบอกผมวา “พอคณ

อายเทาผม คณจะไมเสยดายเงนทตวเองเสยไปในเดอนน แตแอฟรกาจะอยในใจ

คณตลอดไป” ผมเดนทางไปสำรวจหลากหลายวฒนธรรมทนาพศวง ไดเหนปาดง

พงไพรแสนอศจรรยซงไมเคยเหนมากอน และยงคดถงครอบครวของผม ความ

คดถงเตอนผมวาพวกเขามความหมายกบผมมากแค ไหน ขณะอย ในแทนซาเนย

ผมนงเคยงขางกบผอาวโสของเผาและเกดความคดทจะทำโครงการน ความกงวลวา

การเดนทางจะรบกวนกำหนดการท “ยงตลอด” เกอบทำใหผมไมไดรบประสบการณ

ทสำคญทสดครงหนงในชวต

การสนทนาอนเปนบอเกดของหนงสอเลมนสอนผมหลายอยาง แตคำสอน

สำคญทสดเกยวกบความลบขอทสองคอ จงทำทกอยางใหแนใจวาเราไดลองหรอใช

ความพยายามกบสงทเราตองการในชวตแลว เพราะเรามกไมเสยดายทพยายาม

แลวลมเหลว บทเรยนทสำคญเปนอนดบสองคอ หากมความสมพนธทตองเยยวยา

จงเยยวยาเสยแตตอนน ผมถามผคนเกยวกบความเสยดายในชวต สวนมากพวก

เขาจะพดถงผคนในชวตของตน พดถงเรองราวทคางคาใจ พดถงคำพดท ไมไดพด

พดถงความสมพนธอนแตกราวท ไมไดรบการเยยวยา

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ใชชวตราวกบเวลาของคณเหลอนอย

ชวงหลายปทผานมา ผมดำเนนการฝกอบรมดานการพฒนาชวตสวนบคคล

และพฒนาภาวะผนำมากมาย โดยรวมงานกบเพอนรกของผมทชอ ดร.เดวด คฮล

ผเปนทงนกจตวทยาผเชยวชาญและนกประพนธ ในชวงฝกปฏบตเราไดสรางแบบ

ฝกหดใหผเขาอบรมนกภาพตนเองวามเวลาชวตเหลออยเพยงหกเดอน เราบอกวา

พวกเขามอาจแนใจไดวาเวลาหกเดอนนจะเปนชวงทสมบรณพนสขหรอยากลำบาก

จากนนจงกำหนดใหทกคนเรมนบถอยหลงตงแตวนทเขาฝกอบรมนนเลย

เราพดวา “ลองคดวาถาหกเดอนจากนคณจะตาย อะไรคอหาสงทคณตอง

ทำกอนถงวนนน” ความนงเงยบปกคลมไปทวทงหองและมกถกกลบเกลอนดวย

อารมณขนแบบเจอนๆ ทกคนเขยนสงทตองทำภายในหกเดอนออกมา ซงสวนมาก

จะเหมอนๆ กนเกยวกบความสมพนธทตองเยยวยา บางครงกเขยนถงความใฝฝนท

ผดผอนมาชานาน เมอทกคนเขยนรายการเสรจ เราจงถามวา “ถาคณจะมชวตอกแค

หกเดอน และสงทอยในรายการนนเปนสงทคณตองทำ ถามวามนยงสำคญไมมาก

พอทจะลงมอทำตงแตตอนนหรอ ไมวาคณจะมเวลาเหลออยเทาไรกตาม” สงทชดเจน

สำหรบทกคนโดยไมตองพดออกมากคอ ในตอนนเรากอยในสภาพเชนนนแลว เราอาจม

เวลาเหลออยเพยงหกเดอนจรงๆ กเปนได การถามตนเองวาหากมเวลาเหลอแคนน

เราจะใชชวตอยางไร ถอเปนวธทดในการดำเนนชวตโดยไมตองเสยดายในภายหลง

บอบ นกชววทยาวย 59 ปพดกบผมดวยความสะเทอนใจวา ทำอยางไรเรา

จะไมมองกลบหลงดวยความเสยดายในเรองความสมพนธทเรามตอผคน “ถงจดหนง

ผมกบพอแมกมองหนากนไมตด พวกทานไมยอมรบการแตงงานของผม ถงขนไล

ผมกบคหมนออกจากบาน ทานบอกวาถาผมเหนคหมนดกวาพอแมตวเองกออกไปได

เลย เราหางกนไปหลายป แตหลายปตอมาผมกตดสนใจวา จะตองกลบไปคยกบ

พวกทานและปรบความเขาใจกน หลายคนปลอยใหเรองแบบนคางคา พอถงบนปลาย

ชวตมนจะตามไปหลอกหลอนคณ อยางนอยทสดคณตองลองพยายามด”

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ลซ ในวยเจดสบเศษ เคยมเรองระหองระแหงกบคณแมนานหลายป สองแมลก

เกอบไมพดกนเลยตลอด 20 ปสดทายของชวตผเปนแม “หากยอนเวลาได ฉนอยาก

เขาไปใกลชดพดคยกบทานใหเรวกวาน และพยายามใหทานเหนถงวธทเราจะแสดง

ความรกตอกน ฉนจะพดกบทกคนทรบฟงวา ถามอะไรตองพด กจงพดออกไปเรวๆ

แมคณจะรสกวายงไมพรอมกตาม”

หลายปกอนผหญงคนหนงชอเบตต ไดเขาอบรมหลกสตรทผมจดขน ผมพด

เรองความรสกเสยดายในภายหลง รวมถงเรองวาเรามกจะมความสมพนธทตอง

เยยวยา ผมขอใหทกคนเขยนชอคนทพวกเขามเรองบาดหมาง แลวขอใหนกภาพ

ชวตในบนปลายวา กำลงนงอยตรงระเบยงบานและแกชราเตมท พวกเขาอยากให

คนชราคนนนเปนอยางไร

ไมกสปดาหใหหลง ผมไดรบจดหมายของเบตต เธอบอกวาเธอกบลกชาย

ไมพดกนเกอบ 20 ปแลว หลายปทบาดแผลถกปลอยทงไวทำใหแผลเลกกลายเปน

แผลใหญ ไมมใครยอมพดหรอเขาหาอกฝาย หลงการอบรมครงนน เธอจงคดถง

การเปนหญงชราและตดสนใจวา เธอจะตองเสยใจหากไมพยายามสมานแผลความ

สมพนธ ในจดหมายทเธอเขยนถงผมบอกวา “ฉนรวาถาฉนพยายามเขาหาแลวเขา

ปฏเสธ ฉนจะยงมชวตอย ได แตฉนจะอย ไมไดถาไมลองพยายาม”

เธอโทรศพทหาเขาและบอกเขาวาเธอรสกอยางไร เธอพดวา “ทกวนนแม

จำไมไดแลวดวยซำวาเกดอะไรขนระหวางเรา ตอนนนมนอาจเปนเรองสำคญ แม

เสยใจในสวนของแม แต 20 ปถอวานานเกนไปสำหรบคนเคยกอดกน” ลกชาย

ตอบสนองจากนำเสยงและการพดจา ทงสองฝายโยนความเจบปวดทสงสมมา

หลายปทงไป ความเสยใจทเกอบตองเกดขนในบนปลายชวตไดเลอนหายไปเชนกน

ผมถามบอบ ซงเปนเพอนของผมทขณะนอยในวย 60 ปวา เขากลวตาย

หรอเปลา เขาบอกวา “ผมไมกลวตาย เวลาทผมตาย ผมจะตายพรอมรอยยม ผม

รสกดกบชวตตวเอง กบสงทผมทงไว และกบวธทผมใชชวต” นเปนรางวลของชวต

ทปราศจากความเสยดาย

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ชวตมไดเพยบพรอมเสยทกอยาง ไมวาเราจะดำเนนชวตอยางระมดระวง

เพยงใด กตองมความรสกเสยดายหรอเสยใจใหแกเรองราวในอดตอยบาง แมแต

ผทถกเรยกขานจากผอนวามปญญาวจารณญาณมากทสดบางคนยงยอมรบวา

ตนรสกเสยใจหลายเรอง ไมวาจะดำเนนชวตไดดแคไหน เราจะรสกเสยใจกบอะไร

บางอยางเสมอ ทวาผมปญญาทงหลายไดแสดงใหผมเหนวา พวกเขาจดการกบ

ความรสกเสยใจอยางไร

เลกเสยใจแกอดตเปนดทสด

หลายคนบอกผมวา สำคญมากทเราตองไมหมกมนกบความเสยใจในอดต

หรออยารนแรงกบตนเองจนเกนไป ตอนทผมสมภาษณจอหน เขาอายเกอบ 94 ป

แลว และไดตงขอสงเกตทเฉยบแหลมเกยวกบความเสยใจน ชวง 35 ปแรกของวย

หนมเขาทำงานเปนนกหนงสอพมพของพรรคคอมมวนสตในแคนาดา ดวยเหตท

เปนคนหนมทมอดมการณ และจตใจถกปลกเราจากสงอยตธรรมทพบเหนในโลก

ชวงทเปนวยรน เขาจงตดสนใจอทศชวตการทำงานเพอ “พรรค” ซงเขาและ

หลายๆ คนในชวงนนตางมองวาเปนเครองมอสรางความยตธรรมแกสงคม หลายป

ผานไปเขามเหตผลหลายประการทจะสงสยเปาหมายและวธการของพรรค แตกยง

ทำงานใหพรรคดวยความหวงวาสงตางๆ จะเปลยนไป เมอมโอกาสทำงานเปน

บรรณาธการของนตยสารคอมมวนสตระดบนานาชาตในกรงปราก เขาเรมเหนแสง

ความหวงรำไร ปนนคอ ค.ศ. 1968 มขบวนการปฏรปเกดขนในเชกโกสโลวะเกย

เพอให “สงคมนยมมโฉมหนาเปนมนษย” แตความหวงกลบถกทำลายอยางเหยมโหด

เมอกองทพรถถงของรสเซยยาตราเขาไปในประเทศ และบดขยขบวนการปฏรปใหม

บดขยความศรทธาทจอหนมตอพรรค เขาพดวานนเปน “ฟางเสนสดทาย” โดยหลงจาก

กลบแคนาดาได ไมนาน เขากลาออกจากพรรค

แตเขาไมปลอยใหความเสยใจบดขยเขา นเปนลกษณะรวมของคนทเรา

สมภาษณ ผมเรมตระหนกวาคนเหลานมไดผดหวงนอยไปกวาเรา หรอมทางออมอน

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

มากกวา เพยงแตพวกเขามวธจดการแตกตางไปจากเราเทานน ดงทจอหนบอกผมวา

“ครงแรกของชวตผม ความหมายชวตจะผกอยกบความหวงทจะเปลยนโลกใหดขน

จากนนกตาสวางดวยความขมขน เมอตกอยในสภาพนคณคงผดหวงเสยใจและบาง

ครงกสงสยวา ฉนเสยเวลาเปลาไปหรอไม ฉนรวาฉนมประสบการณมากมาย แต

บางทกอดสงสยไมไดวาชวตจะเปนอยางไรถาฉนเลอกอกเสนทางหนงแทน แตคณม

ชวตอยกบคำวา ‘ถา’ ไมไดหรอก ผมใชชวตทเหลออยางทมนเปน และมชวงเวลาทม

ความสขหลายครง ผมรตงแตยงเปนเดกแลววาผมมความสามารถพเศษดานศลปะ

แตงานของผมไมเออใหแสดงออก ชวงทอยในกรงปรากสองปและมเวลาเหลอเฟอ

ผมไปเขาเรยนวชาวาดรปเหมอน ซงไดกลายเปนงานอดเรกทใหความหมายใหมแก

ชวตชวงทสามซงเปนชวงสดทายของผม ผมกลบแคนาดาและใชความชำนาญดาน

บรรณาธการจากทเคยทำงานใหพรรคหลายป มาทำงานเปนบรรณาธการดานการ

ดแลสขภาพ ซงผมพบวามนเปนงานท ใหความพอใจกบผมมากทสดเปนเวลากวา

15 ป ผมยงเขาเรยนวชาศลปะภาพพมพชนดตางๆ โดยพงความสนใจไปทภาพสนำ

พอปลดเกษยณ งานวาดรปกกลายเปนอาชพทสามของผม ถาไมมทางออมพวกน

ซงบางคนอาจคดวาเปนเรองทนาผดหวง สงดหลายอยางคงไมเกดขนในชวตผม”

เอลซา ในวยเจดสบเศษบอกผมวา คำแนะนำทดทสดทเธอเคยไดรบนน

มาจากลกสาวของเธอเอง “แมคะ แมกแคตองปดฝนตวเองบาง แลวกลกขนมาใหม”

ผทใครๆ พากนระบวาเปนคนทมความสขจะมลกษณะรวมกนอยางหนงคอ มความ

สามารถทจะ “ปดฝนตนเองและลกขนมาใหม” พวกเขาไมไดผดหวงนอยไปกวาคนอน

เพยงแตพวกเขาไมยอมใหความปราชยมาครอบงำชวตกเทานน บางครงสงกำหนด

ความสขในชวตกคอกาวยางหลงความปราชยนนเอง ความพายแพเกดขนไดเสมอ

และมกขอใหเราเสยงอก ขอใหเรารกอกหลงจากบาดเจบหรอสญเสย ขอใหพยายาม

หลงจากลมเหลวหรอถกปฏเสธ หรอในกรณของจอหน ขอใหตระหนกวาเราอยบน

เสนทางทไมถกตอง จอหนปดฝนตนเองและกลบเขาไปในชวตอกครง หลงจากฟงเรอง

ของผคนกวา 200 คน ผมจงตระหนกวานเปนลกษณะทพวกเขามเหมอนกนทกคน

�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เมอกลาวถงความเสยใจ จำเปนอยางยงทเราตองเรยนรทจะใหอภยดวย

ความเขาใจ มคนพดบอยครงวาเราใหอภยคนอนไมไดถาไมใหอภยตนเองกอน แม

ความลบขอนมอยวา อยาปลอยใหเสยดาย แตเราสวนมากตางมเรองเสยดายกน

บางไมมากกนอย ดงนนเราตองเลอกเยยวยาความรสกเสยดายหรอความเสยใจใน

ตวเรา เลอกทจะลางมนดวยการใหอภย เลอกทจะรวาในกรณสวนใหญเราทำด

ทสดเทาททำไดแลว การยอมรบความรสกเสยใจพรอมทงปลอยวางไดนน ถอเปน

สญญาณหนงของการมปญญา อนทจรงความตางอยางหนงทผมสงเกตเหนระหวาง

“ผสงวยทมปญญา” กบผทมความสขนอยกวาไดแก การจดการกบความเสยใจ

ในชวตนนเอง ผมความสขมากทสดจะมสนตในชวต สวนคนไรสขจะจมอยกบ

ความผดหวงเสยใจและโอกาสทหลดมอไป

กระนนความเสยใจหรอเสยดายยงมผลเชงบวกอยางหนงทสำคญมากใน

ชวต นนคอ มนยำเตอนเราวาอะไรคอสงสำคญอยางแทจรง ซงถาเราใสใจฟงเสยง

ของความเสยดาย มนจะชวยใหเราไมจมลกลงไปในบอแหงความเสยใจทอาจรออย

ขางหนา ผมเสยดายท ไม ไปฝกงานในอทยานแหงชาต ความเสยดายนชวยผมให

ตอบรบเดนทางไปแอฟรกา ทำนองเดยวกน เราอาจยอนกลบไปมองตวตนในอดต

และรวาเราควรทำอะไร ชวตคนเราตองมเรองเสยดายและลมเหลวเปนธรรมดา

แตถาเราตรวจสอบตวตนในอดตเปนประจำ โอกาสทเราจะทงขวางสงทเราเกดมา

เพอทจะทำกจะลดนอยลง

ผมถามผทเขาสมภาษณวา พวกเขาเสยงพอหรอยง สวนมากตอบวายง

บางทหลงจากใชชวตมายาวนาน เราจะเรมตระหนกวาสงทอาจเสยไปนนนอยกวา

ทเราเคยคดไว คณจะเสยงอะไรบางถารวาจะมชวตอกปเดยว คณกำลงใชวธ

ปลอดภยไวกอน ลงไปซอนใต โตะ หรอยนเกาะขอบหนาตางชมการแสดงอยรอบ

นอกหรอเปลา ถาคณมองชวตจากมมมองของคนชราทนงอยตรงระเบยงบานแลว

คณจะอยากใหตนเองทำอะไรทผานมาบาง

�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ความลบขอทสอง อยาปลอยใหเสยดาย

ตอไปนเปนคำถามสขอ สำหรบใครครวญในแตละสปดาห เพอชวยคณ

ดำเนนชวตตามความลบขอน

• วนนหรอสปดาหนฉนเลอกทำสงตางๆ จากความกลวหรอไม / พรงน

หรอสปดาหถดไปฉนจะใชชวตดวยความกลาใหมากกวาน ไดอยางไร

บาง

• สปดาหนฉนใชชวตตามสงทฉนรหรอเชอมนอยขางในหรอไม /

สปดาหนฉนจะใชชวตตามสงทฉนรหรอเชอมนอยขางในใหมากกวา

เดมไดอยางไรบาง

• ถาใชชวตอยางกลาหาญและไมกลว ฉนจะทำอะไรตอไปกบชวตใน

ตอนน / ถาใชชวตจากมมมองของคนชราบนระเบยงบานทมองยอน

กลบไปยงชวตตนเอง ฉนจะทำอะไรใหตางไปจากปจจบน

• ขณะนฉนตอบสนองตอความปราชยหรออปสรรคในชวตอยางไร /

ฉนยงคงกาวเดนตอไปหรอวาถอยหน

�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 5 ความลบขอทสาม : ใชชวตดวยความรก

ความรกคอชวต หากไรรกกไรชวต ลโอ บสคาเกลย

ถาอยากใหผอนมความสข เธอจงใชความกรณา ถาอยากใหตวเองมความสข เธอกจงใชความกรณา

ทะไล ลามะ

�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ดวด ในวยเจดสบกวา เลาใหผมฟงเกยวกบประสบการณครงทพอของเขา

กำลงจะเสยชวต สมาชกในครอบครวทกระจายอยหลายประเทศมารวมตว

กนในวาระสดทายของพอ เดวดสงเกตวาชวง 2-3 วนสดทายนนพอไมพดถงทรพย

สมบตทมแมแตนดเดยว ไมพดถงรถยนต บาน หรอสมบตพสถานอนๆ ทตนหามา

ตลอดชวต แตกลบเอารปถายจากชวงเวลาพเศษตางๆ มาวางเรยงรายรอบตว รปถาย

วนแตงงาน วนเกด การทองเทยวของครอบครว และชวงเวลาทไดอยกบมตรสหาย

หลงจากเฝามองพอสนลม เดวดสรปวา “ในบนปลายชวต ยามทเราเหลอเวลานอย

แลว ความรกเปนสงเดยวทเราจะใสใจจรงๆ” เดวดเกบภาพความทรงจำจากเหตการณ

น ไวนานหลายป เปนภาพซงคอยชแนวทางการดำเนนชวตแกเขา ลโอ บสคาเกลย

นกประพนธดานการสรางแรงบนดาลใจผยงใหญเชอสายอตาเลยน-อเมรกน กลาวไว

ครงหนงวา “ความรกคอชวต หากไรรกกไรชวต”

การสนทนาหลายรอยครงของเราแสดงใหเหนอยางชดเจนวา ความรกทงใน

การใหและการรบนนเปนรากฐานสำคญทสดของชวตทมความสขและมจดหมาย

แนนอนวาความเขาใจน ไมใชเรองเกนคาดเดาแตอยางใด เมอผมขอใหผคนทายวา ผม

ไดเรยนรอะไรจากการสนทนากบผสงวยเกยวกบชวตของพวกเขา สวนมากจะเดาวา

ความรกนาจะเปนสาเหตสำคญของความสขและความเสยใจในชวต ซงพวกเขากเดาถก

เ

�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

กระนนสงสำคญทสดทผมไดเรยนรเกยวกบความลบของชวตทมความสข

และมจดหมายคอ สงสำคญมไดมเพยงการไดรบความรกเทานน ผมเรยนรวาความ

ลบของความสขและชวตทมจดหมายยงหมายถงการเปนคนทใชชวตดวยความรก

ดวย ฉะนนความลบขอทสามทเราตองคนใหพบกอนตายกคอ ใชชวตดวยความรก

ความรกในฐานะทเปนการเลอก

เมอกลาววาเราตองใชชวตดวยความรกนน ผมตองชแจงคำวาความรกเสยกอน

ความรกเปนคำทมหลายสงพวงตามมา เราจำเปนตองแยกแยะระหวาง อารมณรก กบ

เลอกทจะรก สงคมโดยทวไปเขาใจวาความรกเปนเพยงอารมณหนง เราพดทำนองวา

“เธอรกเขาอยางดดดม” “เรารกกฬากอลฟและรกการกนพซซา” “เรารกงาน

ปารต” และอนๆ อกมากมาย แตคำพดทำนองนกำลงสอถงอารมณของความรสกรก

ทวาขณะทฟงผรบการสมภาษณผมจงเรมตระหนกวา เมอพวกเขาพดวาความรก

สำคญตอชวตตนมากแคไหน พวกเขากำลงหมายถงความรกในฐานะทเปนสงทเรา

เลอกกระทำได (choice) มากกวาทจะเปนอารมณๆ หนง ความลบของชวตทม

ความสขและมจดหมายคอ เลอกทจะเปนคนซงมความรกในหวใจ เลอกทจะใชชวต

ดวยความรก

แมเราไมสามารถ “รสก” รกไดตามใจชอบ แตเรามพลงอำนาจทจะเลอก

เปนคนทแสดงออกดวยความรกไดทกเมอ เราดำเนนชวตตามความลบน ไดสาม

แนวทาง หนง เราเลอกรกตนเอง สอง เราเลอกทจะปฏบตตอผ ใกลชดเรา

(ครอบครว มตรสหาย และอนๆ) ดวยความรก และทายทสด เราเลอกทจะรกใน

เวลาทมปฏสมพนธกบผคน

พอล ในวย 73 ปเปนนกธรกจทปลดเกษยณแลว เขาบอกผมในชวงแรกๆ

ของการสมภาษณวาเขาเปนมะเรง และเลาดวยวาเขาเปนอาสาสมครดแลบานพก

ผปวยระยะสดทาย ซงหมายความวาเขาตองนงเฝาผปวยใกลตาย คอยชวย

คนเหลานนใหสะดวกสบายทสดเทาทจะทำไดระหวางทพวกเขาเดนสความตาย แม

�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เขาเองจะปวยรนแรง แตกยงอทศวนเวลาใหกบการปลอบโยนผทกำลงจะตาย

เขาเลาถงประสบการณครงทตองเขาเวรเฝาชายคนหนงท ไมเคยพบกนมา

กอน ขณะเขาไปผลดเวร ผดแลทเขาไปเปลยนเวรจงเขาไปกระซบเบาๆ “เขาบอก

ผมวาผชายคนทผมจะไปนงเฝาเปนมะเรง ตอนนมะเรงขนหนาแลว เขาพดตอวา

ใบหนาของผชายคนนนเสยโฉม ขอใหผมเตรยมใจไวกอนเพราะผมอาจแสดง

ปฏกรยาออกมาเวลาทเหน พอผมเขาไปในหองและมองหนาเขา ผมเหนใบหนาท

บดเบยว มแผลสดหลายแผล ตอนแรกผมรสกขยะแขยง”

พอลจำไดวา แมรสกขยะแขยงแตเขาสามารถเลอกทจะแสดงออกดวย

ความรกตอชายคนน “นาทนนผมเลอกทจะมองเขาดวยสายตาของความรก

ใบหนาของเขาเปลยนไป ผมเหนความงามในชายคนนน ผมเหนเลยวาจตใจเขา

แจมใสขน เพราะผมเชอวาในระดบจตใตสำนกนน เขารวาผมเลอกทจะรกเขา”

พอลไดร ในสงทผ ใหสมภาษณหลายคนบอกผม นนคอ พลงของการเลอกทจะรกนน

เปลยนแปลงเราได

ความรกทผมกลาวถงไมใชอารมณรก แตหมายถงการเลอกทจะใชชวตหรอ

แสดงออกดวยความรก ขณะเขยนความลบขอทสามซงบอกใหเรารกนน ผมไมได

สอถงความรสกรก แตหมายถงการเลอกทจะรก

แนวทางทหนง รกตนเอง

แนวทางทหนงในการดำเนนชวตตามความลบขอนคอ เลอกรกตนเอง โดย

พนฐานแลวหากเราไมเลอกมองวาตนเองมคณคา ชวตเราจะหาความสขมไดเลย

ความรกตนเองเปนพนฐานของการมสขภาพจตทด สำหรบบางคนการรกตนเอง

ไมถอเปนเรองยาก เพราะการเลยงดและประสบการณวยเยาวทำใหเรารซงใน

คณคาของตน แตกบอกหลายคนการรกตนเองนนชางทำไดยากเยน

เอลซา วย 71 ปซงถกอางถงในบททแลวเกยวกบการเสยง ทวาเธอกลบ

สอนผมเกยวกบความรกไดมากทสด ชวตวยเยาวของเธอมแตความทกขยากเพราะ

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เตบโตทามกลางสงครามโลกครงทสองในเยอรมน พอของเธอเปนนายทหารใน

กองทพเยอรมน แมเธอจะมพชายอยสองคน แตผเปนพออยากไดลกสาวมาตลอด

ฉะนนเมอเอลซาเกด เขาจงทมเทความรกและเสนหาใหเธอเตมท แตเมอพอทง

ครอบครวไปตอนทเธออายเพยงหาขวบ และเลอกทจะไมกลบบานหลงสงครามยต

เอลซารสกวาแมเรมแสดงออกกบเธออยางขาดความรก

“จำไดวา ฉนโตมาพรอมกบความรสกวาคณแมไมคอยรกฉน ตอนทยงเดกๆ

ฉนรสกวาคณแมรกพชายมากกวา จนเมอโตเปนผ ใหญถงรวาฉนไม ไดคดไปเอง

คณพออยากไดลกสาวมาตลอด เพราะฉะนนพอฉนเกด ทานกทมเทความรกใหฉน

พอทานทงคณแมไป คณแมกหนมาระบายความไมพอใจใสฉนแทน ลองคดดวาการ

เปนเดกผหญงทรสกวาแมไมรก และกไมรสาเหตดวยวาทำไมนนเปนอยางไร”

เอลซา ซงไมไดรบความรกหวนคดถงวยดรณทมแตความยงยาก แตขณะ

เดยวกนกรำลกถงชวงเวลาทตนตระหนกรครงสำคญเชนกน “มาถงจดหนง บอกไมถก

หรอกนะวาเมอไหร ฉนเกดรขนมาวาถาไมมทางไดความรก ฉนกตอง ‘เปนฝายรก’

เสยเอง อธบายยากหนอยนะคะ แตสงทฉนตระหนกคอ แม ไมมอำนาจบงคบใครให

มารกหรอไมรกฉน แตฉนรวาฉนมอำนาจบงคบตวเองใหเปนหรอไมเปนคนทม

ความรกในใจ ฉนรวาถาฉนใหความรกคนอน ใครๆ กจะตองรกฉนตอบ แลวฉนกร

วาพระเจารกฉน แคไดเปนมนษยฉนกมคาทสดแลว นเปนสงท ไมมใครเอาไปจาก

ฉนได อาจจะอธบายแจมแจงไมถก แตมหลายอยางเกดขนเมอฉนตดสนใจวาจะรก

แทนทจะแสวงหาความรก”

เรองของเอลซาเตอนใจเราวา เราแทบไมมพลงอำนาจทจะไปกำหนดให

ใครมารกเรา แตกลบมอำนาจมหาศาลในการใหความรก ไมวาผอนจะปฏบตตอเรา

อยางไร แตการเลอกทจะรกสามารถเปลยนแปลงเราได ดงตวอยางจากชวตของ

ผคนเชน เนลสน แมนเดลา ซงถกจองจำอยางไรความยตธรรมเปนเวลาหลาย

ทศวรรษ แตเขายงเลอกทจะรก การเลอกของเขาไดชวยเปลยนแปลงและเยยวยา

แอฟรกาใต ประวตศาสตรเตมไปดวยเรองราวของผทเลอกไปในทางตรงขาม

เรองราวของผถกกดขทกลายเปนผกดข (ในชาตหรอในครอบครว) ยงกวานน เรอง

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ของเธอยำเตอนวาการจะเปนผท ใชชวตดวยความรกนน เราตองเรมดวยการมอบ

ความรกตอตนเองเสยกอน

วธทสำคญทสดวธหนงกคอ เราเลอกทจะรกตนเองไดดวยการใสใจสงทเรา

ปอนใหตนเอง วากนวาเรากนอะไรลงไปเรากเปนแบบนน แตทศนะทางจตวญญาณ

จะกลาววา ชวตเราจะเปนไปตามสงทเราคด มนษยเกดความคด 45,000-55,000

ความคดตอวน เปนการสนทนาในจตใจท ไมรจกหยด เราพดกบตนเองทงวน ความ

คดของเราสวนมากเปนไปในทางทด แตหลายตอหลายความคดจะสงผลอยางยง

ตอวธทเรามองตนเอง ตวอยางเชน ทกครงทเราบอกกบตนเองทำนองวา “ฉนเปน

คนขแพ” “ฉนไมนารก” “ฉนไมมเสนห” “ฉนตองพสจนตวเองใหคนอนเหน” “ฉนอวน”

“ฉนเปนพอแมท ไมด” “ฉนไมใชคนด” เรากำลงบอนทำลายความรกตนเองลง

ล วย 78 ป อทศทงชวตใหแกการทำความเขาใจการทำงานของสมองมนษย

รวมถงวธทเราสะกดจตตนเองจากการใชความคด เขาบอกผมวา “เรามกถก

โปรแกรมจตมาตงแตตอนเปนเดก เราถกสะกดจตดวยมมมองดานลบทมตอตวเอง

สงนเกดขนตงแตตอนทเรายงเปนเดกเลกๆ แตเรากมอำนาจถอดมนตสะกดดวย

ความคดของเราเหมอนกน เราตองเลอกวาจะปลกดอกไมหรอวชพชลงไปในใจ

จตใตสำนกถอวาทกความคดเปนคาถาสะกด”

เมอเขาพดเชนนผมจงตระหนกวา คนสวนมากทผมสมภาษณซงถกระบวา

พบความสขแทจรงและมปญญานน อทศเวลาสวนใหญใหแกการปลกดอกไมลงไป

ในใจ จตใตสำนกถอวาทกความคดเปนมนตคาถา คนเหลานพดถงอำนาจของความคด

ทเราเลอกใสใจ ลเรยกมนวา “จะปลกดอกไมหรอปลกวชพช” การรกตนเองจะ

เกยวของกบสงทเราปอนใหจตใจ ซงเรามอำนาจควบคมการสนทนาในจตใจได

ชายผหนงทผมสมภาษณมชอวาปราวน เขามพอทมอาการทางประสาทขน

รนแรงและในทสดกกระทำอตวนบาตกรรม เขาแบกความรสกรบผดชอบตอความ

เจบปวยของพออยนานหลายป ทงยงรสกวาตนเองไรคณคาเพราะกลววาสกวนเขา

กตองเปนโรคประสาทเชนกน กระทงเปนผ ใหญเขาจงตระหนกวาเขาทมเทพลงงาน

ไปกบการพยายามพสจนวาตนมคณคา และยงตระหนกวาตวเขาปลกวชพชใน

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

จตใตสำนกทงวน แตละวนเขาจะคดแตเรองการเปนคนไรคา แตแลวระหวาง

ใครครวญตนเองระยะหนง เขาจงเรมเขาใจวาในฐานะผ ใหญเขามอำนาจทจะเลอก

รกตนเอง ตลอดทงวนเขาสามารถเลอกทจะไมคดวาตนนนไรคา คราใดทเกดความคด

ในเชงบนทอนตวเองขนมา คดวาตนตองรบผดชอบตอความเจบปวยของพอ หรอ

คดวาสดทายจะตองเปนเหมอนพอ เขากมอำนาจทจะใสความคดทชวยเชดชจตใจ

เขาไปแทน การเปลยนแปลงตองใชเวลานาน แตสดทายเขากคลายมนตสะกด

ตนเองได เราแตละคนมอำนาจทจะทำแบบเดยวกนน นนคอ ขจดความคดท ไร

คณคาทงดวยการใสความคดอนเขาไปแทน เราอาจทดแทนความคดวา “ฉนตอง

รบผดชอบตอความเจบปวยของพอ” ดวยความคดวา “โรคภยไขเจบไมใชความผด

ของใคร ฉนเปลยนแปลงมนไมได” เขามอำนาจทจะทดแทนความคดวา “สดทาย

ฉนกตองเปนเหมอนพอ” ดวยความคดวา “ฉนไมเหมอนกบพอ และฉนจะกำหนด

ชะตาตวเอง” ในแวบแรกวธนอาจดเหมอนชดเจนในตวเอง และไมจำเปนตองนำ

มากลาวถง แตนาแปลกใจทพวกเราหลายคนตางสะกดจตตนเองดวยความคดใน

เชงทำลายชวต และดแลจตใจได ไมดเอาเสยเลย

มเรองราวอนเยยมยอดเรองหนงในวฒนธรรมของเผานาวาโฮ ชายชรา

ชาวนาวาโฮบอกหลานชายวา บางครงเขารสกเหมอนเกดการตอส ในตวของเขา

เอง ชายชราบอกวามนเปนการตอสระหวางสนขปาสองตว ตวหนงเปนปศาจ เปน

สนขปาแหงโทสะ ความรษยา ความโทมนส ความเสยดาย ความตะกละ ความ

ทะนงตน ความสงสารตนเอง ความรสกผด ความขนเคอง ความดอย ความเดน

ความกลวการเยยวยารางกายและจตใจ กลวความสำเรจ กลวทจะตองสำรวจสงท

ใครๆ บอกกนวาเปนความจรง กลวทจะตองเอาใจเขามาใสใจเรา กลวตองเขาไป

สมผสความเปนจรงผานทางดวงตาและหวใจของผอน และแกตวนำขนๆ โดยท

หวใจของฉนกรวานนเปนคำเทจเทยม สนขปาอกตวเปนฝายธรรมะ เปนสนขปา

แหงความโสมนส สนต ความรก ความหวง ความสงบ ความถอมตน ความเมตตา

กรณา ความเหนใจ ความใสใจตอผทชวยเหลอฉนแมความพยายามของเขานนอาจ

มขอบกพรอง ความเตมใจทจะใหอภยตนเองและผอน และตระหนกวาชะตาของ

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ฉนอยในกำมอของฉนเอง

หลานชายใชความคดและถามขนวา “แตคณปครบ แลวสนขปาตวไหนชนะ

ละครบ” คณปตอบวา “ตวทปเลอกใหอาหารมนนะส”

สวนแรกของความลบขอน ไดแก เลยงสนขปาทอยในใจเราใหถกตว

ใหความสำคญกบความรก

สวนทสองของความลบขอนคอ เลอกปฏบตตอผ ใกลชดเราดวยความรก

และใหความสำคญกบการสรางสมพนธทด เมอผมถามผเขารบการสมภาษณวา

ความสขทสดของพวกเขาคออะไร เกอบรอยทงรอยคำตอบแรกมกจะเปนคสมรส

บตรหลาน บดามารดา และมตรสหาย ผมไดเหนครงแลวครงเลาวา คนทตงใจ

พฒนาความสมพนธสวนตวใหลกซงลวนมความสข ในทางตรงกนขามเมอถามถง

ความเสยใจ คำตอบแรกกจะเปนเรองความสมพนธเชนกน มทงทรสกวาตนเองไม

ไดรบความสำคญ และทรสกวาตนไมไดปฏบตตอผทสำคญทสดในชวตดวยความรก

หลายปมาแลวขณะทผมเปนอนศาสนาจารย ชายชราผขมขนคนหนงบอกผมวา

“ผมใชเวลาสวนใหญในชวตไปกบเรองวตถสงของ ผมใหความสำคญกบผคนเปน

อนดบรองลงไปมาก ทกวนนผมเขาใจแลววารถบเอมดบบลวของผม ไมไดมาเยยมผม

ในบานพกคนชรา”

หนงในผ ใหสมภาษณทผมชนชอบเปนชายชราวย 62 ปทมชอวาเคน

ลกชายของเขาซงเปนผบรหารโรงพยาบาลเปนคนแนะนำมาวา พอของเขาคอผ

ปราดเปรองทสดเทาทเคยรจก ผมแปลกใจระคนพอใจทหลายคนเสนอวาบดา

มารดาเปนคนทปราดเปรองทสดในชวตตน (ผมหวงวาสกวนลกของผมจะรสกเชน

นนกบผมบาง) ผมเหนวาในฐานะคนเปนพอเปนแม เราควรพยายามดำเนนชวตใน

แบบทลกๆ จะมองวาเราใชชวตอยางฉลาด อเมลของลกชายคนนนบอกผมวา

“คณพอเปนชางตดผมรายเดยวของเมองเลกๆ ในไอโอวา” เมอคดวาจะไดคยกบ

“ชางตดผมรายเดยวของเมอง” ผมรสกทงอยางบอกไมถก

�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เคน เปนชางตดผมในชมชนเลกๆ ของวอคอนในไอโอวามานานถง 42 ป

“ตอนทผมเรมอาชพนมชางตดผมอก 13 คนในวอคอน แตผมอายยนกวาทกคน ก

เลยกลายเปนชางตดผม ‘รายเดยว’ ของเมองไป” เคนบอกผม “ผมไปงานศพของ

ชางตดผมคนอนๆ ทกคน ทกวนนผมยงตดผมใหหลานๆ ของพวกเขาดวย”

การเปนกลบกประจำเมองเลกนน (วอคอนมผอยอาศยประมาณ 4,000 คน)

คลายกบการเปนพระหรออนศาสนาจารย เวนแตวาอาชพชางตดผมกาวขามทก

วงสมาคมและขอบเขต คนสวนมากตองไปตดผมกนบาง ทงยงตองนงพดคยและ

สงเกตสงกาอย ใกลๆ เพอนมนษยคนอนในระยะเวลาสนๆ ทนททเรมคยกบเคน

ผมเหนไดชดวา เขาไมเพยงแตรอะไรบางอยางเกยวกบการมชวตทอมเอมเตมเตม

และมจดหมาย หากยงเปนนกเรยนทดตลอด 42 ปของการสงเกตการณอยางใกลชด

อกดวย ความลบในการทำใหชวตมความหมายและมจดหมาย (รวมทงสงททำให

ชวตไรความหมายและขาดจดหมาย) ไมเคยเลอนหายไปจากเขาเลย

“ถาเฝาดใหนานพอ คณจะรวาอะไรทำใหคนเรามความสข” เขาบอก “ผม

สงเกตวาถาคณมความรกในชวต มงานททำใหชวตมจดหมาย คณกจะเปนคนม

ความสข” ไมตองใชเวลานานกรวา เคนเปนคนทรกครอบครวและมตรสหาย ทงยง

มงานททำใหตนรสกวาชวตมจดหมาย ซงเปนสงทอยเหนอกวาภารกจตดผม สำหรบ

เขาแลวงานน ให โอกาสรบใชผอน และพฒนามตรภาพใหแนนแฟน

เขาบอกผมวา คำแนะนำทดทสดทเคยไดรบนนมาจากพอตา ซงบอกเขาตง

แตเรมคนเคยกนใหมๆ วา “การตอสมทงขาขนขาลง มนเปนสวนหนงของชวต

สมดบญชธนาคารไม ไดเปนตวชวดความสำเรจในชวตหรอกนะ แตคนทลกไดพบ

เจอและสงผลกระทบตอชวตเขาตางหาก ทเปนเครองวดความสำเรจ”

พอของเคนเสยชวตตงแตเขายงเลกมาก เนองจากเคนเปนลกคนหวปใน

บรรดาลกทงหมดสคน เขาจงตองรบบทบาทแทนพอและตดสนใจวา จะเปนตวอยาง

ทดใหแกนองๆ “ผมรสกวาผมควรจะเปนพอในแบบทพอของผมอาจเปน” เขาบอก

ผมวาครงทยงเปนเดก มหลายคนคอยชวยเหลอครอบครวเขา ซงประกอบดวย

เดกสคนกบแมหมายหนงคน เขาจงตดสนใจวาจะพยายามใหความชวยเหลอแกผอน

�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เชนเดยวกบทผอนไดเคยหยบยนความชวยเหลอแกเขา

มตรสหาย ครอบครว และผคน คอสงสำคญทสดในชวตเขาเสมอมา เขาบอก

ภรรยาวาเขาจะลงโฆษณาในหนงสอพมพวา “ขายบานใหมเอยม ไมเคยใชเลย” เพราะ

เขากบภรรยาแทบไมเคยอยบาน แตมกจะออกไปขางนอกกบเพอนฝงและครอบครว

เคนเปนตวอยางทดถงสงทผมคนพบในการสมภาษณวา ถาเราใหความ

สำคญกบการสรางสมพนธทดกบผคน และปฏบตตอผทอยใกลตวดวยความรกแลว

เราจะมความสข เหตนเองสวนทสองของความลบขอนจงกลาววา จงใหความ

สำคญกบผคน จงเปดโอกาสในการสรางมตรภาพอนแนนแฟน และจงแนใจวาใน

แตละวน คณถามตนเองวาคณปฏบตตอคนใกลชดดวยความรกหรอไม

แนละ การใหความสำคญกบผคนและปฏบตตอเขาดวยความรกนนฟงดงาย

แตสงทผมคนพบกคอ แมความลบพเศษขอนจะไม ไดเปนความลบอะไร แตคน

จำนวนมากยงมกใหความสำคญกบวตถมากกวาผคนอยด และชวตทยงวนวายก

ทำใหเราลมทจะปฏบตตอคนใกลชดดวยความรก หลายครงความเสยใจลกซงทสด

ของคนเราเกดขนหลงจากตระหนกวา เราไมไดอยเคยงขางคนทเรารกอยางแทจรง

เดฟ วย 65 ปเปนผบรหารธนาคารทปลดเกษยณแลว เขาเลาเรอง

สะเทอนใจใหผมฟง เมอถามวาคำแนะนำเกยวกบชวตทดทสดทเคยไดรบคออะไร

เขาบอกผมวา “ตอนผมอายสสบเศษ ภรรยาของเจานายเสยชวตดวยโรคมะเรง

เมอเขากลบมาทำงานในอก 2-3 เดอนถดมา วนหนงเขาเขามาจบแขนผมตรง

ทางเดน ‘เดฟ’ เขาขอวา ‘หาเวลาอยกบภรรยาใหมากขนนะ หาเวลาอยกบภรรยา

ใหมากขน’ ทจรงเขาไมมเหตผลทจะตองพดอยางนนกบผม แตเขากมาหยดผมดอๆ

และพดคำนนออกมา ผมเชอวานนเปนคำแนะนำทดทสดเทาทมใครเคยใหมา ถา

ตอนนเขาไดเจอผม เขาอาจจะพดกบผมวาผมไมยอมใสใจฟงเขากเปนได”

เดฟเลาตอวา เขาอยากยอนเวลากลบไปใหความสำคญกบความสมพนธตางๆ

ในชวตมากขน และแมตอนนเขาจะมความสขมากกบการงานททำ แตกรสกวาตน

ตองสญเสยหลายสงเกนไปเพอจะประสบความสำเรจ เดฟกเหมอนหลายคนทเรา

สมภาษณตรงทวา พวกเรามกลมใหความสำคญกบผคนในชวต ระหวางทมวไลตาม

�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

อาชพการงานและการทำมาหากน

ยงกวานน คนเรามกจะมองยอนกลบไปและเสยดายทปลอยให โทสะหรอ

สงไมสำคญ กลายเปนอปสรรคตอการสรางสมพนธทด

ซซาน วย 68 ปมองยอนกลบหลงดวยความเสยใจเรองความสมพนธกบ

ลกๆ ซงโตเปนผ ใหญหมดแลว “ฉนมวแตหมกมนกบอารมณตวเองโดยไมไดสนใจ

ดแลลกๆ เลย จนถงจดหนงกไมอาจพฒนาความสมพนธใหแนบแนนเหมอนพอแม

คนอนได ฉนเสยดายท ไมไดอยเคยงขางคอยชวยเหลอลกๆ ใหเปนชนเปนอน ฉน

เหนเพอนๆ มความสมพนธแนนแฟนกบลกทโตแลว เลยอยากยอนกลบไปเปลยนแปลง

อะไรบางอยาง”

บางคนเสยดายท ไปใหคากบสงท ไมสำคญ มากกวาจะสนใจเรองปญหา

ความสมพนธ ดอนซงอย ในวย 84 ปบอกวา เขาอยากยอนกลบไปคยกบตนเอง

ทยงเปนหนม “ผมอยากกลบไปบอกตวเองวาอยาขโมโหกบลกนกเลย ลกไมสมควรโดน

อยางนน สวนมากผมมกจะโมโหแมแตเรองเลกๆ นอยๆ ตอนทลกคนโตอายหกขวบ

เขาถามผมวานกจตวทยาคออะไร (อาชพของผมเอง) ผมบอกวานกจตวทยากคอ

คนทพยายามทำใหคนเศรามความสข” ดอนเลาวาผานไปสกพกในวนเดยวกนนนเอง

“ผมอาละวาดใสลกคนทอายสามขวบ เขารองไหใหญเลย ลกคนโตเดนมาพดกบผมวา

‘พอฮะ อะไรกน พอไมใชนกจตวทยาทดเหรอฮะ’ ผมตอบวา ‘แตตอนนฉนเปนพอ!’ ”

“ตอนนนผมยงไมสำนก แตถายอนกลบไปได ผมจะใชเวลาอยกบลกๆ

มากกวาเดม เหมอนทภรรยาของผมไดทำ บางครงคณกลมไปวา การปฏบตตอ

คนทคณรกดวยความนบถอนนสำคญขนาดไหน”

ภาพชวงเวลาตางๆ ทผมบนดาลโทสะใสคนทผมรก ซงหลายครงเกดจาก

เรองไมเปนเรอง รวมทงชวงเวลาทผมทำตวไมคอยดกบคนทผมรก ไดผดขนใน

หวงคำนงของผม ผมจะมองยอนกลบไปแลวอยากใหตวเองใสใจและแสดงออก

ดวยความรกมากขนหรอเปลา สำหรบผมการแสดงออกดวยความรกตอคนทสำคญ

ทสดในชวต มกจะหมายถงการมองใหเหนภาพใหญ และเหนวาความรกสำคญกวา

วตถ

�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ไมกปกอนตอนลกๆ ของผมเพงเขาสชวงวยรน ภรรยาของผมบอกวาเธอ

จะซอแทรมโพลนมอสองจากเพอนบานทอยตดกน แทรมโพลนอนน ใหญและเกามาก

(ซำยงไมนาดเอาเสยเลย) ลกชายของเพอนบานตองไปเรยนวทยาลย ผมรวาพวกเขา

อยากลดปรมาณขาวของในบานลง ชวงนนเราเพงปรบแตงสนามหลงบานกนใหม

แคคดวาตองเอาเจาสงทหนาตา “นาเกลยด” มาสงเสยงดงผลวะๆ กลางสนามหญา

ผมกรสกรำคาญขนมาแลว ซงหลงจากทมนมาตงอย ในบาน ผมกแสดงความไม

พอใจกบภรรยา เธอเสยความรสกและบอกวา ผมควรจดลำดบความสำคญของ

ชวตเสยใหม ผมมองออกไปทางหนาตางหองนอนแลวรองออกมาดงๆ วา “โธเอย”

เมอไดเหนววใหม! ผมแสดงออกใหทกคนในครอบครวรวา ผมไมชอบววใหมนอก

หนาตางหองนอน

หลายชวโมงตอมา ผมไดยนเสยงลกๆ หวเราะลนกบเพอนๆ ขณะกระเดง

ขนลงอยางสนกสนานบนของท ไดมาใหมน ผมฉกคดขนมาวาไมนานเดกๆ เหลานก

จะจากไป และใชชวตเปนผ ใหญ ผมจะตองคดถงเสยงของพวกเขาเปนแน คดถง

เสยงหวเราะจากใจของเดกๆ ยงกวาความงามของ “สนามหญา” ใหมแนนอน นถอ

เปนบทเรยนลำคา เราตองถามตนเองทกขณะวาอะไรคอสงสำคญแทจรง และใช

ชวตไปตามนน

จอหน ชายวย 93 ปทออกจากพรรคคอมมวนสตและกลายเปนศลปนใน

ภายหลง เขามชวตสมรสทยาวนานถง 52 ปและบอกวา การแตงงานทำใหเขาม

ความสขทสดในชวต “เพอนๆ มกจะอจฉาเรา” เขาพด “บอกวาเราโชคด มความ

สมพนธทด พอพวกเขาถามผมวามเคลดลบอะไร ผมบอกไปวาคณตองปฏบตกบค

ของคณเยยงคนทเทาเทยมกน เราสองคนทำอยางนตลอด คณตองยอมรบกนและกน

ยอมรบขอบกพรองทเราทกคนม รวมทงขอดดวย คของคณอาจจะดขนในตอนหลง

หรอไมกตาม แตคณตองยอมรบคนรกของคณอยางทเขาเปน เวลาโกรธภรรยาผม

จะถามตวเองวา สงททำใหฉนโกรธนนสำคญกวาความสมพนธของเราหรอไม มนม

คาพอทจะเสยงกบความรกทเราใหกนและกนหรอไม แนนอนวาคำตอบกคอไม”

�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เลอกมองผอนดวยใจเมตตา

จากการพดคยกบคนท ใหสมภาษณ ผมเรยนรความสำคญของการเลอก

มองคนรอบขางดวยใจเมตตา กอนหนานผมไดพบกบผ ใหคำปรกษาดานชวตสมรส

วย 85 ปทชอแมกก เธอฟงสามกบภรรยาพดถงกนและกนมากวา 50 ป ซงเพยง

แคนกควรทำใหเธอไดรางวลตอบแทนในโลกหนาแลว เมอถามวาเธอสงเกตเหน

อะไรตลอดหลายปท ใหคำปรกษาแกคสมรส เธอบอกผมวา “ฉนสงเกตวาตอนท

คนเราอยดวยกนแรกๆ เขาจะพงความสนใจเกอบทงหมดไปยงสงทตนชอบในตว

อกฝาย แตพอเวลาผานไปแทนทจะพงความสนใจไปยงสงทชอบ พวกเขากลบสนใจ

แตสงทนาโมโหในตวอกฝายมากขนทกท ถาเราทำกลบกน ชวตแตงงานและครอบครว

สวนใหญคงจะดขนมาก”

จม วย 86 ปยงมความสขกบชวตสมรสหลงเวลาผานไป 65 ป เขาใชชวต

ตามความลบทเรยบงายขอน ซงแมตนจะมหนาทการงานทดในกระทรวงกลาโหม

แตเมอถกถามวาอะไรคอสงสำคญ เขาจะยอนกลบมาพดเรองภรรยาตลอดเวลา

ทงสองพบกนในโรงเรยนมธยม เขาอยากจบเธอแตกขอาย ตอมาเมอเธอแยกทาง

กบแฟน เขาจงใช โอกาสนนชวนเธอไปชมภาพยนตรดวยกน ซงหากจะชมเรองใหม

ทเพงลงโรงกตองจายเงน 25 เซนต แตถาเปนเรองเกาทนำมาฉายซำกจะเพยง 5 เซนต

เขาตองไปยมเงนคนอนมา 25 เซนตเพอจะสรางความประทบใจแกเธอ นบจากวนนน

ทงสองตางไปไหนมาไหนดวยกนจนในทสดกแตงงานกน

ทกๆ ปตลอดชวตแตงงาน เขาจะสงกหลาบแดงใหเธอในวนครบรอบวนนด

พบกนครงแรก แทนทจะเปนวนครบรอบวนแตงงานของเขากบเธอ “มนสำคญมาก

สำหรบผมพอๆ กบทมนสำคญสำหรบเธอ ทกครงทสงดอกไม ใหเธอในแตละป มน

จะเตอนผมวาตลอดชวตแตงงานทมทงเรองดและรายนน ผมตองไมลมวาทำไมผมถง

หลงรกเธอในตอนแรก” เราแตละคนคงตองมองหา “กหลาบแดง” ในคนทเรารก

และพงความสนใจไปยงสงทดในตวเขา

งานวจยชนหนงของมหาวทยาลยชนนำเปดเผยวา ในครอบครวโดยถวเฉลย

�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

แลว อตราสวนของการสงสารดานลบตอดานบวกอยทประมาณ 14 ตอ 1 นนคอ

แตละครงทเราออกความเหนดานบวกตอคนในครอบครว เราจะแสดงความเหน

เชงตำหนวจารณเกอบ 14 ครง การศกษาทำนองเดยวกนนเปดเผยวา หนงใน

ปจจยททำใหชวตสมรสยงยนและมความสขไดแก ใหการสอสารดานบวกกบดานลบ

อยในอตราสวนเจดตอหนง เรามอำนาจทจะเปลยนแปลงอตราสวนน ได ในแตละ

ขณะเราสามารถเลอกแสดงออกดวยความรก และสงสารดานบวกเกยวกบอกฝาย

เราเลอกไดวาจะมองใหเหนภาพใหญ

จมซงขณะนอย ในวย 62 ปเลาใหผมฟงเรองความสมพนธของเขากบ

ภรรยาคนแรก “ภรรยาคนแรกของผมตองทรมานกบบาดแผลเรอรงทเกดหลงจาก

ผาตดครงหนงอยถงหาหรอหกป ความเจบปวยทำใหเธอมอาการทางประสาทและ

พยายามฆาตวตายหลายครง ชวงนนผมไมมทางรเลยวา พอกลบมาถงบานในแตละ

วนเธอจะยงมชวตอยหรอเปลา มนเหมอนนรกบนดนเลยทเดยว ประสบการณน

ทำใหผมรแนแกใจถงความสำคญของการเลอกในชวตคนเรา และยงตระหนกดวยวา

สงสำคญอนดบแรกของผมคอครอบครวและผคน อยางเชน แมเพอนและครอบครว

จะบอกวาพวกเขาจะเขาใจถาผมสงภรรยาเขาไปอยในสถานพยาบาลแลวกใชชวต

ของผมตอไป แตผมไมยอมทงเธอ แมชวตของเราจะยงยากลำบากใจมาก แตจาก

การใหความสำคญกบเธอเปนอนดบแรก ผมกไดตระหนกวาผมเปนคนแบบไหน

และผมกรสกดมากทไดเปนคนแบบนน” เขาบอกตออกวา “ตอนทผมยงหนม งานดๆ

เปนสงทจะกระตนผม แตพอชวตผานไปผมกตระหนกวาเพอนกบครอบครว โดยเฉพาะ

ภรรยาคนทสองกบลกเลยง คอสงททำใหผมมความสขแทจรง”

ดเหมอนวาเคนผเปนกลบกประจำเมองจะพดถก เกยวกบการสงเกตคนท

นงบนเกาอตดผมของเขาตลอดหลายปวา “ถาคณมความรกในชวต คณจะมความสข”

กระนนสงสำคญทสดทผมคนพบเกยวกบความลบขอน ซงบอกใหเราใชชวตดวย

ความรกกคอ เมอเราเลอกทจะรกในทกสถานการณชวต เมอเลอกใหความรกและ

เมตตาเปนแนวทางชวตของเราในโลกน ความสขยอมคนพบเรา เมอเราไดใหความรก

ความรกจะกลบมาหาเราในรปของความสข

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ทำดถาทำได แตตลอดเวลานนอยาทำราย

บนซ วย 63 ปเปนผอพยพจากแทนซาเนย ทกวนนเธออาศยอยในแคนาดา

เธอไดรบการเลยงดในวยเดกจากชาวฮนดคนหนง จงรสกวาการเลอกทจะเมตตา

คอหวใจของชวตทมความสข เมอผมถามถงคำแนะนำทดทสดทเธอเคยไดรบ เธอ

พดถงอะไรบางอยางทแมของเธอบอกไวตงแตยงเปนเดก “คณแมพดกบฉนเสมอวา

‘ถาทำไดกจงทำดกบทกคนทลกพบ แตจงดใหแนใจเสมอวาลกไมทำรายใครเลย’

การใชชวตตามแนวคดงายๆ นทำใหฉนมความสขมาก แตละครงทพบใครบางคน

ฉนจะพยายามใหกำลงใจเขาดวยการรกเขาไมทางใดกทางหนง และใสใจตลอดวา

ฉนไมได ไปทำรายใครจากสงทฉนพดหรอทำ”

เธอเลาตอวา เมอเรามปฏสมพนธกบใคร ถาเราไมไดทำใหชวตเขาดขนเรา

กทำใหเขาแยลง “เราทำใหคนเปนสขเปนทกขไดดวยวจกรรมและกายกรรมของเรา

ฉนระวงตลอดโดยเฉพาะกบสงทจะพดออกไป ลนกคอมดโกนดๆ นเอง คณอาจทำ

สงดๆ หรอเชอดเฉอนคนใหแดดนดวยคำพดของคณ”

หลงกระบวนการสมภาษณผานไปไมนาน ผมจงเรมเหนวา ความลบขอทสาม

ไมไดหมายความเพยงให ไดมาซงความรก หรอกระทงใหมอบความรกแกคนใกลชด

แตยงหมายความวา ใหเรายดถอความรกเปนวถแหงการดำรงชวตไปตลอด เมอรก

อยางแทจรง ชวตเราจะเปลยนแปลงไป

ผคนตางพดใหผมฟงวา ยงชวตผานไปพวกเขายงตระหนกมากขนวา การใช

ชวตดวยความรกและเลอกทจะเมตตาตอผอนนนสำคญแคไหน สงทผมเรยนรกคอ

การใชชวตดวยความรกไมเพยงแตดตอผอน แตมนยงเขามาเปลยนแปลงชวตเรา

ในกระบวนการนดวย ยงเรามงใชชวตดวยความรก เรากยงพบความสข

ซซาน วย 68 ปเคยเปนผชวยสวนตวของซซาร ซาเวซ (ผจดตงขบวนการ

แรงงานอพยพนามอโฆษ) “สงทกอใหเกดการเปลยนแปลงมากทสดในการทำงาน

กบซซารและแรงงานภาคการเกษตร ไดแกการคนพบวฒนธรรมละตน-อเมรกน

ชาวละตนอเมรกนเปนมตรและใจกวางกบฉนมากกวาคนอนๆ ทเคยพบเหนมา

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ตลอดชวต พวกเขามใจทจะให วฒนธรรมนยดถอวา ความสมพนธกบผคนและการม

ใจเมตตาคอหวใจสำคญของชวต” ประสบการณนเปลยนแปลงตวเธอขณะเรมคนพบ

วา การเลอกทจะเมตตาและอาทรนนเปนกญแจทจะไขสความสข

เหตผลหนงททำใหผมเชอในทสดวา การเลอกทจะรกสามารถเปลยนชวตเรา

ไดกคอ เราแทบกำหนดกฎเกณฑใหใครมารกเราไมได แตเรากำหนดไดเกอบสนเชง

วาจะใชชวตดวยความรกหรอไม คนทผมคยดวยนนตงใจทจะใชชวตในแตละวนดวย

ความรก และระหวางนนพวกเขากไดพบความสข

ลอา วย 58 ปเปนหญงชาวแอฟรกน-อเมรกน ซงเตบโตทางตอนใตของ

ประเทศทมการเหยยดผวรนแรง ตอนเปนเดกเธอไดรจกความรกทยงใหญจากชมชน

ของเธอเอง ทงยงรจกความเจบปวดซงเกดจากการถกคนนอกชมชนเกลยดชง เธอ

บอกผมวา “คณจะแบกความรสกถกเกลยดชงไปกบตวแมจะไมรตว ตอนยายกลบไป

อยทางใตชวงทอายหาสบกลางๆ ฉนจำไดวาเจบปวดแคไหนทรวาชวตคณถกตดสน

จากสผว ฉนจำไดตงแตยงเปนเดกๆ ถงตอนทสมผสเปนครงแรกวาความตางนมจรง

ไดรวามหลายอยางทคณถกหามและจำกดสทธ ฉนยงจำประสบการณครงหนงใน

โรงเรยนมธยมตนไดด ชวงประถมฉนเขาเรยนในโรงเรยนทมแตนกเรยนผวดำ แต

พอกบแมตดสนใจวาจะใหเราเขาเรยนชนมธยมตนทโรงเรยนสหศกษา ทานทงสอง

เตรยมเราดวยการบอกวาเราอาจตองเจออะไรบาง ซงพอเราไดเขาไปเรยน เพอนๆ

กไมเปนมตร ครกไมคอยสนใจเรา วนหนงมงานฉลองวนครบรอบการกอตงเมอง

ตอนมขบวนพาเหรดนนอากาศรอนจด เรายนอยตรงมมหนงและฉนกโดนแดดเผา

จนหนามดเปนลม จำไดวามรานขายยาอยตรงมมถนนท ไมอนญาตใหคนผวดำ

เขาไป ชายผวขาวคนหนงเขาไปซอโคกมาใหฉน ฉนจำไดดวาชวตเราตองขนกบ

คนเหลาน เพราะเราไมมอำนาจทจะกำหนดชวตตวเอง ฉนยงจำภาวะน ไดตดห

ตดตา แตกจำชายผวขาวคนนนไดดวย ชายคนทเลอกกระทำจากความรก”

ลอาเลาเรองพธกรรมยามเชาทเธอทำเปนประจำ ซงถอเปนชวงเวลา

สำหรบจดจอจตใจกอนเรมวน “ทกเชาฉนจะหาเวลาอยเงยบๆ และหาเวลาอาน

หนงสอ กอนออกจากบานฉนจะสวดงายๆ วา พระเจาขา ขอใหลกเปดรบความรก

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ตงแตออกจากบานจนกระทงกลบเขาบาน โปรดชวยลกเพอวาในระหวางวนหากลก

พบใคร ผซงวาจาออนหวานของลก รวมทงรอยยมและคำขอบคณจากลก อาจ

เปลยนแปลงชวตเขาได โปรดอยาใหลกยงจนมองขามคนผนนไป”

ชางเปนบทภาวนาทงดงามเหลอเกน นเปนบทภาวนาของผทรความลบขอน

วา ถาในแตละวนเราเลอกทจะเมตตาและรกตงแตนาททตนจนถงนาททเขานอน

อะไรบางอยางทลกซงยอมเกดขนแกชวตเรา และเมอเราเลอกทจะรก เลอกแสดง

ออกดวยความรกแกคนทเราพบ เรายอมบรรลถงหนงในเปาประสงคหลกของชวต

มนษย นนคอ ให โลกดขนจากการทเราไดมาอยทน

อบดลเลาะฮ วย 87 ปเปนชาวมสลมทเตบโตในอนเดย และมชวตอยในชวง

ของการแยกประเทศในป ค.ศ. 1948 ซงปากสถานไดรบการสถาปนาขนเปนประเทศ

แมตอมาเขาจะอพยพไปตงถนฐานทแคนาดา ทวาความทรงจำจากวยเดกยงคงแจมชด

“ตอนเปนเดก เรามทงเพอนทเปนมสลมและฮนด แตแลวกเกดความรนแรงขนานใหญ

ระหวางชาวมสลมกบฮนดในหมบานของผม เดกชายชาวฮนดคนหนงถกชาวมสลม

ฆาตาย ชาวฮนดบางคนเลยจะหาทางแกแคน พวกเขาพยายามจบตวผม แตมชายชรา

ชาวฮนดคนหนงเขามาขวางระหวางผมกบคนพวกนน ผมจำรายละเอยดเหตการณ

ไมไดทงหมดเพราะตอนนนยงเดกอย แตผมจำแขนแขงแรงของเขาทจบอยบนไหล

ของผมได เขาไมยอมให ใครทำอะไรผมและแสดงออกชดเจนวา คนพวกนนตอง

ขามศพเขาไปกอนถงจะไดตวผม”

ระหวางสมภาษณ เขาชะงกชวอดใจหนงและเงยบไป ผมมองมอของเขา

และรสกวา เขากำลงคดหาถอยคำทถกตองกอนจะถายทอดออกมาเปนคำพด

“ความรกเปนคำทนยามยาก แตตลอดชวตของผม ผชายคนนเปนคนอธบายคำวา

รกใหผม เขาอายมากแลว อาจจะเคยเหนความรนแรงและการถกเกลยดชงมาตลอด

ชวต เขาคงรสกวามนมากเกนพอแลว ผมชอบคดเสมอวา พระศาสนทตมฮมหมด

สงชายคนนมาสอนผมเรองความหมายของรก พระคมภรกรอานเขยนไววา ‘จงอยา

เหนการแสดงเมตตาจตครงใดวาไรความสำคญ แมสงนนจะเปนเพยงการพบปะ

พนองดวยใบหนาทชนบานกตาม’ ความสขเกดจากการรวา ไมมความเมตตาใดท

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

จะไรความหมาย ความเมตตานนเองชวยชวตผมไว”

ชายชราคนหนงยนขวางระหวางเดกชายตวเลกๆ กบความรนแรงทอาจ

เกดขน การกระทำนนทำใหเขาเขาไปในหวงโซเหตการณทสงผลตอการกำหนด

อนาคตในภายภาคหนา ความรกของเขาจดไฟรกในตวผอนขนมา เมอไดฟงสงท

อบดลเลาะฮเลา ผมอดไมไดทจะนกภาพชายชราคนนนขณะนอนอยบนเตยงกอน

สนชวต รอยยมบางๆ คงปรากฏบนใบหนากรำแดดกรำฝนของเขา เขาเลอกความรก

แลว การกระทำทเปยมดวยเมตตาของเขาไดเปลยนอนาคตไปในวถทางทเขาเองก

ไมมโอกาสไดเหน

หลายปกอน หญงสาวอายยสบตอนปลายไดเลาเรองสะเทอนอารมณให

ผมฟง เกยวกบแมของเธอซงไดเปนประจกษพยานสำคญถงอำนาจแหงความลบ

ขอทสาม เธอเลาใหผมฟงวาพอและแมไดเดนทางมาเยยมเธอ และในวนสดทาย

ของการเยยมเยอนนนเธอได ไปสงพวกเขาทสนามบน ทงสองขนเครองกลบบาน

ดวยเทยวบนซงตองใชเวลาเดนทางสชวโมง ตอมาในวนเดยวกนพอก โทรศพท

หาเธอ “ทานบอกวามขาวรายมาก นนคอ ระหวางทางคณแมหวใจวายตอนเครองบน

กำลงจะลง ซงกวาเครองจะลงจอดเรยบรอยทานกเสยแลว สองวนถดไปฉนตอง

ขนเครองบนกลบบานไปงานศพคณแม”

เธอบรรยายถงเทยวบนกลบบานอนแสนเศราและยาวนาน ขณะมองพนดน

เบองลางทบนผานไปนน เธออดสงสยไมไดวานาทสดทายของแมเปนอยางไร ทาน

พอใจกบชวตตวเองหรอเปลา ทานสนลมพรอมความรสกพอใจอยางลกซงหรอวา

เสยดาย ทานกลวหรอสงบ ทานรหรอไมวาทานเปนทรกมากเพยงใด นำตาเธอคลอเบา

หลายครงขณะพยายามทจะผอนคลาย

เมอเครองลงจอด เธอมงหนากลบบานเพอเขาพธสวดศพซงเปนชวงทม

แขกเหรอมารวมพธ และพบวาในหองเตมไปดวยคนทเคยรวมชวตกบแมของเธอ

แมของเธอเปนชาวมสลม แตในหองกอนหนาฝาคงดวยผคนจากหลายศาสนาและ

สผว ทงยงอบอวลดวยบรรยากาศความรก เธอผเปนลกสาวไดยายออกจากบานนน

มานานแลว จงไมไดรจกแขกครบทกคน โดยตองคอยถามพออยตลอดวาใครเปนใคร

�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

มผหญงคนหนงนงอยคนเดยวตรงมมหอง เมอเธอถามพอวาผหญงคนนน

เปนใคร พอบอกวาไมรเหมอนกน หลงจากถามเพอนสนทบางคนของแมแลว เธอกได

ขอสรปวา ไมมใครรจกหญงแปลกหนาวยกลางคนทนงเดยวดายตรงมมหองเลย

เธอจงเดนไปนงขางๆ และพดวา “ฉนเปนลกคนสดทองของคณแมคะ เราทกคนไมม

ใครทราบเลยวาคณเปนใคร พอจะบอกหนอยได ไหมคะวา คณรจกคณแมไดอยางไร”

“ขอโทษดวยคะทตองบอกวา จรงๆ ฉนไมรจกคณแมของคณหรอก” หญง

แปลกหนาตอบ

เธองนงงและถามวา “แต..แลว..ทำไมคณถงมาทนละคะ”

“มอยวนหนงชวงหลายปกอน ชวตฉนยำแยมาก รสกทอจนตดสนใจจะฆา

ตวตายในวนนน บงเอญวาฉนขนรถประจำทางเขาเมอง ไดนงขางผหญงคนหนงทกำลง

อานหนงสออย พอผานไปไดครงทาง เธอกวางหนงสอลงบนตกและหนมาทางฉน” หญง

คนนนเลาตอ “เธอพดวา ‘ดเหมอนคณตองระบายอะไรออกมาบางนะ’ ฉนไมรวาทำไม

แตเธอใจดมาก ใสใจรบฟงจนฉนเลาใหเธอฟงหมดวาเกดอะไรขนในชวต และฉนกำลงคด

จะทำอะไร ชวงทคยกนทำใหฉนเปลยนใจไมฆาตวตายเมอกลบมาถงบาน การตดสนใจ

ตอนนนไมเพยงสงผลกระทบกบฉน แตยงมผลกบชวตของใครอกหลายคน”

“แตเรองนเกยวอะไรกบคณแมของฉนหรอคะ” คนเปนลกสาวถาม

“คอวา...วนนนฉนหมกมนกบตวเองจนไมไดแนะนำตวกบผหญงคนนน ไมร

แมแตชอของเธอดวยซำ แตสองวนกอนฉนเหนรปของเธอในหนงสอพมพ คนนก

เลยมาทนเพราะเมอกอนฉนไมรจกแมของคณ ไมรจกแมกระทงชอของเธอ แต

เวลา 20 นาทท ไดคยกบเธอชวยชวตฉนไวจรงๆ”

ลกสาวของเธอถงกบรองไห จากนนกยมออกมา แลวกรองไหอก จน

กระทงรองไหและยมในเวลาเดยวกน เธอบอกผมวาเธอรวาแมดำเนนชวตใน

ลกษณะนนมาตลอดชวต ไมวาจะอยกบลกๆ กบสาม กบเพอนฝง หรอกบคนแปลก

หนาซงทานจะไม ไดเหนหนาคาตาอก ความรกและความเมตตาเปนแนวทางของ

ทานในโลกน แนวทางนทำใหทานเปนคนทมความสขลนเหลอ และมาบดนผเปน

ลกสาวไดเหนวา มนยงสรางผลกระทบอยางชนดทเธอเองกคดไมถง “ทงชวตของ

�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

คณแมเปนเรองของความรกโดยแท ทานใหความสขคนอน และกไดรบความสข

กลบคนไป ฉนภาวนาวาขอใหฉนมชวตแบบนนดวยเถด”

ทอม ชนพนเมองชาวเมตส ซงเปนพอหมอทตกชองนำแขงตอนอาย 13 ป และ

ไดคนพบ “ชะตากรรม” ของตน บอกผมวา “สงทผมทำอยตอนน ซงกคอเลอกใชชวต

ดวยความรก จะสรางผลกระทบแกจกรวาลทงมวล วฒนธรรมของเราเชอกนวา ทก

การกระทำจะสงผลสบเนองไปถงเจดชวโคตร ไปยงลกของผม หลานของผม เหลนของ

ผม และตอๆ ไป ทกอยางทเราทำสะเทอนไปถงทกสง ฉะนนเมอเราเลอกทจะรก ไมวา

รกลกหรอรกคนแปลกหนา กเทากบเราไดเขาไปเปลยนสงทจะเกดขนในอนาคต”

ความลบขอทสาม ใชชวตดวยความรก

ตอไปนเปนคำถามสขอ สำหรบใครครวญในแตละสปดาห เพอชวยคณ

ดำเนนชวตตามความลบขอน

• วนน--สปดาหนฉนมเวลาใหแกมตรสหาย ครอบครว และความ

สมพนธกบผคนหรอไม / ฉนยอมใหวตถสงของสำคญเหนอกวาชวต

ผคนหรอไม

• วนน--สปดาหนฉนรกและเมตตาตอคนใกลชดหรอเปลา / พรงน

หรอสปดาหนฉนจะรกพวกเขาใหมากขนไดอยางไรบาง

• วนน--สปดาหนฉนหวานความรกและเมตตาแกโลกนผานทางปฏ

สมพนธตางๆ ในชวตหรอไม / ฉนใชชวตราวกบวาผคนทผานเขามา

ในชวตนน เปนผทฉนสามารถสรางความแตกตางใหแกเขาหรอเปลา

• วนน--สปดาหนฉนใหอาหารแกสนขปาตวไหนในตวฉน / ฉนใช

เวลาอยกบคนทชวยเชดชจตใจฉนหรอเปลา / วนน--สปดาหนฉน

ปฏบตตอตนเองดวยความรกหรอไม / ฉนคยกบตนเองในทางลบ

หรอสะกดจตตนเองเชงลบหรอไม ฉนกำลงปลกดอกไมหรอวชพช

ลงไปในจตใจ

�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 6 ความลบขอทส : อยกบปจจบน

ชวตทอยเพอวนพรงน จะไกลหางจากการปรากฏเปนจรงไปหนงวนเสมอ

ลโอ บสคาเกลย

บางครงความปตกทำใหคณยมออกมา แตบางคราวการทคณยมออกมากทำใหคณเกดปต

ตช นท ฮนห

�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

าคณฟงคน 200 คนพดเรองราวชวตของตน โดยทคนเหลานมเชอชาตและ

ภมหลงตางจากคณ คณจะเรมสมผสถงองคประกอบในขนลกทการเดนทาง

ของมนษยมรวมกน บอยครงผคนทมภมหลงตางกนมากใชคำพดเกอบเหมอนกน

ในการบรรยายประสบการณชวตซงมลกษณะเฉพาะตน

หนงในวลทไดยนบอยทสดในการสนทนากวา 200 ครงคอ “เวลาผานไปเรว

เหลอเกน” บางทคำพดของเอลซา ในวยเจดสบเศษ อาจชวยอธบายสงทหลายคน

บอกผมดวยวธทแตกตางกนได “ตอนทคณยงเปนหนมเปนสาว เวลา 60 ป ด

เหมอนยาวนานชวนรนดร แตพอคณอาย 60 ปจรงๆ นนละถงตระหนกวามนแค

ชวพรบตาเดยว” เราเชอวาเรามเวลาลนเหลอ แตไมนานกตระหนกวามนหาเปน

เชนนนไม

หากชวตผนผานรวดเรว ฉะนนหนงในเคลดลบความสขกคอ ใชประโยชน

จากเวลาทมอยใหมากกวาน หาวธทำใหแตละวนแตละเวลากลายเปนของขวญอน

ประเสรฐ ธอโรเรยกสงนวา “การปรบปรงปจจบนอนแสนสำคญ” เมอไดฟงเรองราว

ชวตผคน ผมจงเลงเหนความลบขอทส อยกบปจจบน

ในความหมายทเรยบงายทสดนน อยกบปจจบนหมายถงการใชชวตให

เตมท ในทกหวงขณะ ใหเราไมตองตดสนชวตแตจงใชชวตใหเตมท หมายความวา

ถ

�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เราตองไมจมอยกบอดตหรออนาคต แตผานทกหวงเวลาอยางรคณคาและมเปา

หมาย หมายความวาเราสำนกวาในแตละหวงเวลา เรามอำนาจทจะเลอกความอม

เอมใจและความสข เมอไดฟงเรองราวของคนเหลานนผมกเชอวา พวกเขากำลง

บอกใหผมตดสนชวตนอยลงและมความสขกบชวตมากขน โดยใชความลบขอน

นนคอ อยกบปจจบน

อนทจรงผมไดยนมาตลอดชวตวา หนงในเคลดลบความสขกคอ ใหอยกบ

ปจจบนขณะ แตยงไมแนใจวามนมความหมายอยางไรกระทงไดสนทนากบคนเหลาน

การใชชวตกบปจจบนไมไดหมายความเพยงวา ใหใชประโยชนจากทกหวงยามทผาน

เขามาในชวตเทานน แตยงหมายถงสงทสำคญกวานนมาก อยางแรกทผมไดเรยนร

กคอ ผมปญญาจะมองวาแตละวนคอของขวญอนประเสรฐ

เลอกทจะมชวตอยกบทกหวงขณะ

แมกซ ชายวยหกสบเศษเลาใหผมฟง เกยวกบชายคนหนงทเขาพบเปน

ประจำทกวนขณะไปเดนเลนกบสนข “มผชายอยคนหนง ผมเจอเขาทกวนตอนออกไป

เดนเลนกบสนข เขาอายรวมแปดสบแลวแตกยงมกจกรรมหลายอยางใหทำเวลาเจอ

และถามเขาถงสารทกขสกดบ เขาจะตอบเสยงดงฟงชดอยางกระตอรอรนเหมอนเดม

ตลอดวา ผมยงอยตรงน ไมไปไหน! ผมรวาทจรงเขาหมายถง ‘ผมรสกขอบคณทยง

มชวตอย และตระหนกวานนคอของขวญชนพเศษ’ ”

เมอเขาเลาใหผมฟงเกยวกบชายคนน ผมกคดถงผคนทผมไดพบตลอด

หลายปทผานมา เมอถกถามวาชวตเปนอยางไร พวกเขาจะพดทำนองวา “กยงอย

ตรงน ไมไปไหน” ซงมกจะพดดวยอาการเศราสรอยและปลงตก ซงจรงๆ แลวพวก

เขาหมายความวา “ฉนอยากไปใหพนๆ จากตรงนเสยท แตกตองจมปลกอยทน”

ผมเรยนรจากคำพดทำนองนวา ผทมความสขจะใชชวตตรงหนาอยางเตมท ไมวา

เขาจะอยท ไหนหรอกำลงทำอะไร

�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

แมกซเปนนกวจารณละครมานานหลายสบป และชมละครมาแลวหลาย

รอยเรอง เขาบอกวาละครหลายเรองกทำใหเขาจดจอสมาธไดยากเตมทน “บางครง

ผมตองวจารณละครเรองทกำลงเปดการแสดงอย แตละครเรองนนกแยจนผมคดวา

ตองเสยเวลาชวตไปเปลาๆ อยางไมนาเชอ แลวผมกตระหนกขนมาวา ผมไมมทาง

เรยกสองชวโมงนนคนมาไดอก กเลยพยายามหาวาแงมมทนาสนใจทผมจะสนกไป

กบมนได ถาอยากใชชวตใหเตมท เราตองกำจดคำวา ‘นาเบอ’ ออกไปจากชวตเรา

ไมวาจะเวลาไหนเรากแคตองอยกบสงตรงหนาใหเตมท และเปดรบทกอยางทหวงเวลา

นนยนให”

แตละวนลวนเปนของขวญ

สงหนงทผมสงเกตเหนในคนเหลาน คอความรสกขอบคณอยางแรงกลาท

ไดมชวตอย รวมถงความตงมนวาจะไมปลอยแมแตวนเดยวใหผานไปโดยไมเหนคา

โจแอลในวยหกสบเศษบอกผมวา แตละวนเขาจะเรมและจบวนดวยพธกรรมหนง

ซงทำมานานหลายปแลว “ทกเชาผมจะตนขนมาสวดนดหนอยวา ‘ขอบคณพระเจา

สำหรบชวตอกหนงวน’ ดวยความทเปนนกวทยาศาสตร ผมจงรสกเกรงขามตอการ

มอยของสรรพสง เมอคดวาเรามชวตอยทามกลางสงอศจรรยทงหลายน และ

คดถงวาผมคอสงมชวตทมดวงจตรบรซงอาศยอยในกาแลกซทางชางเผอก แถมยง

มสตสมปชญญะและศกยภาพตดตวมาดวย ผมขอพระเจาวาอยาใหผมใชวนนอยาง

สรยสราย แตให ใชดวยความตระหนกวา การมชวตอยคอของขวญอนยงใหญ และ

กอนเขานอนตอนหมดวน ผมจะระลกถงสงดทกอยางทเกดขนในวนนน ไมวามนจะ

เปนเรองเลกนอยแคไหน แลวกขอบคณสำหรบวนน”

เซเนกา นกปรชญาชาวโรมนกลาววา “เราควรมองแตละวนวาเปนเหมอน

ชวตๆ หนงซงเปนเอกเทศจากกน” วนแตละวนมใชเปนบนไดอกหนงขนเพอไปส

จดหมายปลายทาง หากแตเปนจดหมายในตวเอง เราจะเรมอยกบปจจบนเมอรบรวา

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

การมโอกาสใชชวตเพมขนอกวนถอเปนของขวญอนประเสรฐ และเลอกทจะไมใช

วนนนอยางเปลาประโยชน ไมทำลายมนดวยการอยกบอดตหรออนาคต

ขนแรกเราตองแนใจกอนวา เรากำลงใชชวตแทนทจะเพยงวางแผนชวต

ถาไมระวงเราจะตะลยผานสงตางๆ ในชวต เพอไขวควาสงทเราคดวาจะทำใหม

ความสข เราอาจบอกตนเองไปเรอยๆ วาเราจะสขถา... หรอเราจะสขเมอ... ไมใชวา

เราไมควรวางแผนชวต หรอไมควรปรารถนาในสงทยงไมสำเรจหรอยงไมไดประสบ

แตหมายถงวาเมอสามารถอยกบปจจบนไดเรากจะพบความสขอยเสมอ

ประเดนนสนขของผมเปนครทดทสดคนหนง ชวงทไมผมตองเดนทางไปไหน

ทกวนผมกบสนขทชอมอลลจะเดนขนเขาตรงบรเวณชายเขาทเราอาศยอย ซงตอง

ใชเวลาเดนขนลงประมาณ 40 นาท หลงจากทำอยางนมาหลายปผมกพบเรอง

นาสนใจประการหนงคอ สนขของผมมความสขกบการเดนมากกวาผมเยอะ!

เปาหมายของผมกเพยงแตขนไปใหถงยอดเขาจากนนกเดนลงมา ไม ได

ตงใจจะเดนเพอดมดำสมผสอะไร แคเดนใหเสรจๆ ไปตามหนาท ผมเดนเพอออกกำลง

และหวงวาจะมอายยนยาว มากกวาจะมองวาการเดนนนสำคญในตวเอง แตมอลล

กลบสนกสดขดกบการเดน ถาระหวางทางเราเจอสนขตวอน มนกจะหยดเพอทกทาย

และถามนเหนวามสงใดนาสนใจ มนจะแวะสำรวจอยางถวนถ มนใชเวลาเดนสวนมาก

ไปกบการ “ดอมดมกหลาบ” ขณะทผมใชเวลาสวนใหญในการเดนสจดหมายอยาง

เอาการเอางานน ไปกบการออนวอนใหมน “เรวเขา ไปไดแลว” สนขตวน ใชชวตอย

กบปจจบน ขณะทผมเพยงมงตะลยใหผานพนไป

เมอสำนกเชนนนแลว ผมจงใหคำมนกบตวเองวา จะเดนในลกษณะเดยว

กบทสนขของผมเดน นบแตนนถาเราพบเพอนบานระหวางทาง ผมมกจะแวะคย

สนกสนาน ถาเหนทวทศนของภเขาหรอเหนดอกไมสวยๆ ผมจะเขาไปดมดำใหเตม

ท และถาโชคดบงเอญไดพบเพอน ผมจะสละเวลาเพอถามไถสารทกขสกดบ แทนท

จะเอาแตมงสจดหมาย เรองนยงกลายเปนอปมาถงวธใชชวตของผมอกดวย

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ใชชวตประหนงวาคณจะไดเหนอาทตยอสดง เปนครงสดทาย

จอหน จตรกรวย 93 ปคยกบผมถงสงทเขาสงเกตเหนหลงจากลวงสวย

เกาสบ “ผมชอบบอกใครตอใครวาผมใกลจะเขาเกาสบสแลวนะ เหมอนเดกอยาก

พดวาเขาจะแปดขวบแลวอยางนนเลย เพราะตงแตอายเกาสบมา ผมรสกขอบคณ

และใหคากบแตละวนมากเหลอเกน”

เขาพดถงความตายและเวลาอนจำกดซงเหลออกเพยงไมกป รวมถงอธบายวา

ความเขาใจน ไดเรมขดเกลาประสบการณในแตละวนของเขาอยางไร “พอคณอาย

เทาผม คณจะเกดคำถามตลอดวาตวเองจะอย ไดอกนานแคไหน ผมมเหลนสาวอาย

แปดกบหกขวบ เลยสงสยขนมาวาผมจะอยเหนพวกเธอไปอกนานไหม จะไดเหน

เหลนเรยนจบชนประถมหรอเปลา ผมรวาตวเองคงอย ไมทนเหนทงสองคนเรยนจบ

ชนมธยม ทกวนนเวลาเหนตะวนตกดนสวยงาม หรอระบำบลเลตสวยๆ ผมจะ

รองไหออกมา ผมไมไดรองเพราะมนสวยเทานนนะ แตยงเพราะผมไมรจรงๆ วาจะ

มโอกาสเหนมนอกกครง ตอนทคณยงเปนหนมเปนสาว มคนบอกคณวาใหอยกบ

ปจจบนขณะ แตคณไมแนใจหรอกวามนหมายความวาอยางไร แตเดยวนผมรแลว

และมนกเปนความจรงของคนทกวย เราไมมทางรเลยวาจะไดพบเจอมนอกกครง

ฉะนนสำคญมากทเราตองเหนคาของทกชวงเวลา ใหเหมอนกบวามนอาจจะเปน

ครงสดทายของชวตคณ”

ถอยคำของจอหนทำใหผมนกถงบทสนทนาชวงหนงในภาพยนตรเรอง

Prairie Home Companion4 ตอนทตวละครชอแกรสน เคลเลอร พดวา “การ

แสดงทกครงคอครงสดทายของคณ” (แลวภาพยนตรเรองนกเปนเรองสดทายท

โรเบรต อลทแมน ไดกำกบ) จากนนไมนานถอยคำของจตรกรสงวยทานนกกลาย

เปนสญลกษณสำคญทกำหนดความเปนไปในชวงเวลาตางๆ ของชวตผม แตละ

4มชอไทยวา “คลนดนตรไมมวนตาย” – ผแปล

�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ครงทประสบชวงเวลาแหงความสข ผมจะเรมเตอนตวเองวา ไมมใครรวามนจะเกด

ขนอกกครง ซงแทนทจะตะลยผานชวงเวลาแบบนนไป ผมกเรมหดดมดำซมซบมน

บางครงผมกนำตาไหลออกมาไมตางจากทจอหนพรรณนาใหฟง

หลายปทผานมาผมไดรจกผทเปนโรคมะเรงหลายคน เรองหนงทคณจะ

ไดยนผปวยโรคมะเรงพดเหมอนกนมากกคอ หลงจากรผลวนจฉยแลวจะมสองสง

เกดขนกบพวกเขา ดานหนงคอเวลาเดนเรวขน รสกขนมาทนทวาเวลาวงฉวปลวผาน

ทวาพวกเขาจะบอกคณเชนกนวาเวลาเดนชาลง แตละวนแตละชวโมงกลายเปน

ของมคาขนมาทนท และถกใชอยางหมดจดยงขน มกเปนครงแรกในชวตทพวกเขา

ไมมองสงตางๆ วาเปนเพยงสงทมไวให “ขามผานไปตามเบยใบรายทาง” ไมมวนไหน

ทเสยไปราวกบวาไมสำคญ เหตนเองในกระบวนการบำบดแบบกลมในบางแหง ผปวย

จะบอกวามะเรงเปนเหมอน “ของขวญ” ในชวตตน ซงแมเราอาจนกภาพตามได

ยากวา จะมใครซาบซงขอบคณตอโรคภยทอาจทำใหตวเองถงตายน ทวามนคอ

ของขวญทปลกเราใหตนขนมารบรวา แตละวนนนมคายงและควรใชมนอยางเตมท

ไมนานหลงจบการสมภาษณ ผมเรมเจยดเวลาสนๆ หลงตนนอน เพอรำลก

ขอบคณสำหรบการมชวตอย และหวงวาจะใชชวตในวนนนอยางเตมท เมอหมดวนผม

กจะกำหนดจตใจอกครง คราวนขอบคณสงดๆ ทเกดขนกบผมในวนนน สงทผมสงเกต

เหนนบแตนนคอ เวลาประสบกบสงทอาจทำใหผมใชชวตอยางเลอะเลอน ผมจะดง

ตวเองกลบมาไดมากขน กระทงในวนทยากเยนทสดบางวน ผมกยงรสกขอบคณได

ปจจบนคอเวลาเดยวทม

เรองทสองทผมไดเรยนรเกยวกบการอยกบปจจบนจากผ ใหสมภาษณเหลาน

คอ เราตองใชชวตกบหวงขณะตรงหนาเสมอ ปจจบนคอเวลาเดยวทเราจะทำอะไร

กบมนได หากอยากใชชวตตามความลบขอทส เรากตองเลอกอยกบปจจบน

การอยกบปจจบนหมายถงการตระหนกวา เราไมมอำนาจเหนออดตหรอ

อนาคต ไมมเลยจรงๆ อดตนนเกดขนแลวและอยขางหลงเรา ไมวาจะเกดอะไรขน

��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ในอดต เรากไมมอำนาจเปลยนแปลงมน ไมวาจะเสยใจหรอยนดกบเรองใด มนก

โดนแชแขงในกาลเวลาแลว การจมกบอดตโดยเฉพาะกบความเศราเสยใจนน รงแตจะ

ปลนความสขไปจากปจจบน เมอเสยใจใหกบเรองราวในอดต เราตองบอกตนเองวา

เราทำอะไรกบมนไมไดแลว ไมวาสงนนจะเปนอะไรกตาม

แตแนใจหรอวาเรามอำนาจเหนออนาคต แททจรงอนาคตยงไมเกดขน ท

นาสนใจคอในปจจบนเรากทำอะไรกบอนาคตไมได ลองคดดวาเราเสยเวลากงวลกบ

อนาคตไปมากแคไหน ฉนจะไมสบายหรอเปลา สงรายๆ จะเกดขนกบคนทฉนรกไหม

จะเกดสงครามหรอภาวะเศรษฐกจตกตำกนแน ภรรยาจะทงฉนไหม ลกของฉนจะ

เปนคนดหรอไม บรษทของฉนจะลดขนาดหรอเปลา ความกงวลเกยวกบอนาคตทำให

เรามอำนาจอยเรองเดยวเทานน นนคอ อำนาจทจะปลนความเบกบานไปจากตนเอง

ลโอ บสคาเกลย เคยกลาวไวครงหนงวา “ความกงวลไมเคยปลนความเศราไปจาก

วนพรงน แตจะปลนความสขไปจากวนนเสมอ!”

แนทเดยววาการกระทำในปจจบนอาจสงผลตออนาคต แตเทาทเราจะทำได

ในปจจบนคอ ใชชวตกบหวงขณะตรงหนาใหเตมท พรอมกบรวาเมอวนพรงนมาถง

เราจะใชมนใหเกดประโยชนเตมทเหมอนททำกบปจจบน

การอยกบปจจบนนนพดงายแตทำยาก หากตองการใชชวตกบปจจบน

เราตองฝกจตใจตนเอง ซงกมกตองฝกฝนเปนป การทำสมาธเปนวธทดในการฝกจต

ใหเปนปจจบน การฝกจตใจใหสงบและการปฏบตสมาธนนคอสงทพบเหนเปนปกต

ในชมชนทางจตวญญาณสวนใหญ ซงรวมถงขนบธรรมเนยมของทางครสตและใน

พทธศาสนา แรกทผมหดทำสมาธ ซงโดยสาระแลวกเพอใหจตใจผองใส และรตว

ทวพรอมอยกบปจจบนนน จตใจของผมจะลองลอยไปทกทศทกทาง ทงในอดต

ในอนาคต ในใบเรยกเกบเงนจากบตรเครดต และในรายการสงทตองทำ แตเมอฝก

ไประยะเวลาหนง จตใจกกนสงเหลานออกไปไดในทสด

คณอาจลองทำตามวธนนนคอ ครงตอไปทหมกมนเสยใจกบอดต เพยงแค

บอกใจของคณวา “เธอทำอะไรกบอดตไมไดแลว กลบมาสปจจบนเถด” สบนาทถดไป

ถาคณยงกลบไปเสยใจอก จงบอกใจของคณเหมอนเดมอก แลวกทำแบบเดยวกนน

100 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ยามวตกกงวลกบอนาคต จงบอกตนเองวา “เธอเปลยนอนาคตไมได ทำไดแคอยกบ

ปจจบนใหเตมท กลบมาสปจจบน” เมอเวลาผานไปจตใจคณจะอยกบปจจบนมากขน

หวงนนเองทคณจะมอำนาจและสามารถทำอะไรบางอยางได

การคยกบตนเองเปนเรองสำคญทคนสวนมากแทบไมใสใจจรงจง ดงทกลาว

ในบททแลววา แตละวนเราจะเกดความคดประมาณ 40,000-60,000 ความคด

และความคดทเราชอบคดมากทสดจะเปนตวกำหนดชวตเราในทายทสด ถาปลอย

ใหความคดจมอย ในอดตหรออนาคตไปเรอยๆ ไมวาจะเพราะเสยดายหรอเพราะ

มวคดถงแตททเราจะไป แทนทจะคดถงททเรากำลงอย ยอมเทากบวาเราไดฝกจต

ตนเองใหออกจากปจจบนไปเรอยๆ

ขณะรบฟงผสงวยเหลานผมจงเรมตระหนกวา สงหนงทพวกเขามเหมอน

กน ซงเปนเรองททำใหผมแปลกใจและชนชมในเวลาเดยวกนกคอ พวกเขาควบคม

จตใจตนเองได และรวาเรามอำนาจฝกจตของเรา ทวาคนสวนมากกลบเชอในทาง

ตรงกนขามวา อะไรบางอยางทำใหจตใจของเราตองเปนทาสทขนตอสถานการณ

ภายนอก แตผมไดพบวาผทมความสขนนจะเขาใจดวา เราสามารถควบคมจตใจ

ตนเองไดมากกวาทคนสวนใหญคาดคด

การอยกบปจจบนหมายถงวา เรารวาในทกหวงเวลาเราสามารถเลอกทจะพอใจ

และรสกขอบคณตอสงตางๆ ได ดอน นกจตวทยาผขอเตนรำกบสาวนอยตงแตปแรก

ทเรยนในมหาวทยาลย ไดเลาใหผมฟงถงทศนะทเปลยนไปของเขาเกยวกบพลงอำนาจ

ในการกำหนดความสขใหตนเอง “ชวงแรกของชวตผมเชอวา โลกภายนอกเปน

ตวกำหนดความรสกของผม ผมมองตะวนตกดนทงดงามมากและรสกเปนสขเหลอเกน

พอพระอาทตยลบขอบฟาผมกสงสยวา ความรสกดๆ กอนหนานหายไปไหนหมด

พระอาทตยเปนตวสรางความสขใหผมหรออยางไร ผมเรมตระหนกวาความสามารถ

ในการสรางความรสกทดนนอยในตวผมเอง ไมไดอย ‘ขางนอก’ อะไรทไหน หลายป

ถดมาทปรกษาคนหนงบอกผมวา ทงหมดทผมตองทำกคอใหปลอยวางความคด

ซงในทสดผมกเขาใจจนได”

101ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เขาบอกสตรอนเรยบงายในการใชชวตวา “ผมใชชวตตามหลกการสองขอ

หนง ถาอะไรบางอยางคมทจะทำ มนยอมคมทจะทำอยางเตมท อยางเชนการคยกบ

คณตรงนหรอการลางจาน อยาทำอะไรเพยงเพอจะกำจดมนใหพนๆ ไป สอง คณม

พลงอำนาจกำหนดความคดตวเอง ทงหมดขนกบขางในตวคณเอง”

ฝกจตเพอความสข

วนาทเดยวกบทดอนเอยบอกวา ทสดแลวความสขทงหมดของคณจะ “ขนกบ

ขางในตวคณเอง” หลอดไฟกเรมกระพรบ แนวคดซงบอกวาไมวาจะอยในสถานการณ

ใด ผมสามารถเลอกทจะพอใจและรสกขอบคณไดเสมอนน ถอเปนการเปลยนวธคด

อยางถงรากและมศกยภาพเปลยนชวตผคนได เขาไมไดบอกวามนงายหรอไมตอง

ใชเวลาฝกฝนหลายป เพยงแตบอกวามนสามารถทำไดจรง สงทบรรดาผมปญญา

บอกใหผมทำคอ ใหวางใจในกระบวนการของชวต ซงไมไดหมายถงใหเรายอมแพ

แบบจำนน หรอใหฝนยอมรบสถานการณชวตอยางไมเตมใจ แตสงทพวกเขากำลง

บอกผมกคอ พลงอำนาจทจะคนพบความสขนนอย ในตวผมเอง ไมไดอยขางนอก

ท ไหน พวกเขากำลงบอกผมวาถาฝกใชชวตตามน ผมจะสามารถมความสขไดทก

เวลา ผมจงคอยๆ เรมฝกแบบงายๆ นนคอ หลงจากตนนอนในแตละเชากรำลก

ขอบคณตอชวต ระลกถงสงดๆ ทเกดขนเมอวนกอน เลกกงวลไมหยดหยอนเกยว

กบอนาคต (และฝกเคลอนจตอยางนมนวลกลบสปจจบน) และกเพยงฝกซมซบหวง

ขณะตางๆ ในชวตราวกบเปนของมคา ราวกบวามนจะไมหวนคนมาอก ใจจรงผมอยาก

ใหมสตรมหศจรรยหรอเคลดลบวเศษในการใชชวตกบปจจบน แตสงทผมเรยนร

จากครแหงชวตเหลานคอ เราตองอาศยเวลาและการฝกฝนจงจะรความลบขอน

หลายคนสามารถจดจำสงทพอแมหรอปยาตายายบอก อนเปนสงซงใน

อดตพวกเขาเคยเลอะเลอนไป แตบดน ไดประจกษวามนเปนความจรง บลซงอยใน

วยหกสบกวาเลาวา สมยทเขากบพนองยงเปนเดก แมของเขาจะเขามาในหองนอน

102 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

แลวปลกทกคนดวยการเปดมาน พรอมพดวา “ลกขนมาฉายแสงเถด ชวตจะเปน

เชนเจาสราง” บลยอมรบวา “ตอนนนผมเกลยดมาก แตกคดวามนชวยผมไดนะ

เพราะมนเตอนใจผมตลอดเวลาวา ชวตไมใชสงทเกดขนกบคณหรอก แตชวตจะ

เกดขนหลงจากทคณไดตอบสนองตอสงทเกดขนแลวตางหาก”

การอยกบปจจบนหมายถง การเลอกทจะใชชวตดวยสำนกขอบคณ ผเฒา

ผแกทเปยมปญญาตางบอกเราครงแลวครงเลาวา สำนกขอบคณเปนทมาของ

ความอมเอมและสขสมหวง หลายคนบอกวายงอายมากขน พวกเขายงรสกขอบคณ

สงตางๆ เพมขน ทงยงใหความสำคญนอยลงกบสงทตนไมม สำนกขอบคณท

เกดขนนมไดเปนเพยงทศนคตในระดบของความคด แตแผขยายเขาไปเปนแกนของ

“ปรชญาการใชชวต” เลยทเดยว

มความงามบางอยางแฝงอย ในชวตคนท ไมธรรมดาเหลาน ซงผมเชอวา

เปนสวนหนงของเคลดลบความสข พวกเขาผานการเรยนรมาวา ในแตละวนสง

เดยวทเราทำไดกคอทำใหดทสด แตละวนเราสามารถตนขนมาและเลอกมองวา

ชวตเปนของขวญและเตมทกบวนนน เราไมอาจควบคมผลขนสดทายไดเสมอไป

แตเราสามารถควบคมปฏกรยาตอบสนองของตนเองได แตละวนเราสามารถทมเท

ทกอยางทมใหแกวนนน สามารถเลอกใชชวตอยางเตมทและเลอกมองชวตวาเปน

พรหรอของขวญ แตละวนเราสามารถฝกจตใจมใหจมอยกบความเสยใจในอดตหรอ

ความกงวลถงอนาคต แตใหคงอยกบปจจบนขณะ แตละวนเราสามารถขอบคณตอ

สงทเกดขนในวนนน ทงยงสามารถเลอกทจะไมตดสนชวตตนเองแบบขณะตอขณะ

(ฉนประสบความสำเรจหรอไม มความสขหรอไม ไรสขหรอเปลา หรอลมเหลว ด ชว)

แตเพยงเลอกทจะใชชวตไป

วนหนงเมอหลายปกอนขณะทผมกำลงกลาวบรรยายแกผฟงกลมใหญ มชาย

วยสามสบตนๆ นงอยแถวแรกดานขวามอของศนยประชม เขาตงใจฟงตลอดเวลา

ทผมพดและจดบนทกไวมากมาย ทงยงหวเราะเสยงดงเมอมเรองขำขน และรองไห

ไมอายใครเมอผมเลาเรองสะเทอนใจ บางครงยงเอาขอศอกสะกดคนขางๆ ใหตงใจ

103ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ฟงมากขน เมอผมบรรยายเสรจ เขากเดนมาพดกบผมและขอใหผมเซนชอลงใน

หนงสอเลมหนงซงผมเปนคนเขยน ขณะกำลงเซนชอเขากขอบคณผมสำหรบ “การ

บรรยายทเยยมยอด” แตผมตอบไปวา “หามได ผมตางหากทอยากขอบคณคณ”

ผมพดตอวา “คณมพลงสงมากเลย ตลอดเวลาทผมพด แคมองคณผมก

รสกมเรยวมแรงแลว และคณกนงแถวแรกทางดานขวานเอง”

“ผมเรยนรมาจากคณยาครบ” เขาพด “ตอนคณยาเสยเมอปทแลว ในงาน

ศพไมมใครรองไหดวยความหดหเสยใจเลย ความเศรานนมบาง เสยงหวเราะกมาก

หนอย แตพอคณยาเสย เรารวาทานไมมเรองตดคางอะไรในชวตเลย ทานรบทก

อยางทชวตมให ทกความสขเบกบาน ทกชวงเวลาทใชอยางเตมท ทกวนทานพรอม

รบทกอยางทจะเขามาในชวต และคณยากใหทกอยาง ใหความเมตตาไมสนสด ทก

วนทานจะใหทกอยางทมแกโลก ผมเรยนรจากการเฝามองชวตคณยาวา ถาคณนง

แถวหนาในทกททคณอย ในทกวนและทกหวงขณะ คณจะตายอยางคนมความสข”

บางทเราทกคนควรเรมวนตามคำแนะนำของโจแอล เมอตนนอนเราจะ

ขอบคณสำหรบชวตอกหนงวน และขออยาใหตนทำวนนนเสยเปลา เมอพบปะผคน

เราจะทกทายเขาอยางกระตอรอรนวา “ผมยงอยตรงน ไมไปไหน!” อนเปนการสง

คำภาวนาแหงคณคาชวตและสำนกขอบคณไปยงจตใตสำนกของเรา เมอใดทจตใจ

ลองลอยไปหาความเสยใจในวนวานหรอเฝากงวลกบอนาคต เราจะพาใจกลบส

ปจจบนอยางนมนวล ตลอดทงวนเราจะใหคาตอความสขเลกๆ นอยๆ ทเกดขน ดง

เชนจตรกรชอจอหน ผซง “จะเขาเกาสบสแลว” ไดกระทำ เพราะมนอาจจะเปน

ครงสดทายของเรา และเมอหมดวนเราจะระลกถงสงดๆ ทเกดขน ไมวาสงนนจะ

เลกนอยแคไหน จากนนกขอชวตอกหนงวน

104 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ความลบขอทส อยกบปจจบน

ตอไปนเปนบางคำถามเพอใครครวญในแตละสปดาห ซงจะชวยคณใชชวต

ตามความลบขอน

• ฉนมความสขเตมทกบทกสงทกำลงทำในสปดาหนหรอวนนหรอไม /

ฉนใชชวตอยกบปจจบนจรงๆ หรอเพยงแตกายอยทหนงแตใจอย

อกท

• ในวนน--สปดาหนฉนเปดรบทกความสขทจะผานเขามาในชวตหรอ

ไม (สดกลนดอกไมอยางแทจรง) / ฉนเดนไปบนทางชวตดวยความ

ตระหนกรหรอเพยงแตวงตะลยใหพนๆ

• ฉนรสกขอบคณกบเรองใดบางในวนน--สปดาหน / ฉนพดวา “ฉน

คงจะมความสขถา....” หรอไม /สปดาหนฉนเลอกทจะรสกพอใจ

และมความสขหรอเปลา

• วนน--สปดาหนฉนอยกบปจจบนหรอไม / หรอปลอยใหวนพรงน

หรอวนวานขโมยความสขของวนน ไป

105ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

10� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 7 ความลบขอทหา : ใหมากกวารบ

คนผหนงยงไมถอวาไดเรมตนชวต จนกวาเขาจะหลด จากขอบเขตคบแคบแหงการสนใจเพยงเรองของตนเอง

สความใสใจทกวางไกลขนแหงมวลมนษยชาต มารตน ลเธอร คง จเนยร

สำหรบขาพเจา ชวตมใชเทยนวาบไหวเพยงครยาม หากเปนคบไฟเจดจาทขาพเจาถอไวชวงเวลาหนง และอยากทำใหมนสวางโชตชวงทสดเทาทจะทำได

กอนยนใหอนชนรนตอๆ ไป จอรจ เบอรนารด ชอว

10�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

มอครงยงเปนอนศาสนาจารยหนม ผมไดทำพธศพใหแกชายคนหนงซงผม

เองกไมรจก แตผมไมมทางลมพธศพในวนนน ผมยนอยหนาโลงทปดสนท

พรอมกลาวคำไวอาลยโดยไมมคนมารวมพธแมแตคนเดยว แมชายคนนจะอาศยอย

ในเมองนนเกอบทงชวต แมเขาจะมลกชายสองคนทโตเปนผ ใหญซงอาศยอยหาง

ไปเพยงใชเวลาเดนทางไมกชวโมง แตไมมใครมารวมพธศพของชายคนนเลย มแต

ผจดพธกบผมเทานน ตอนนนผมอายเพยง 25 ป แตประสบการณนนสงผลกระทบ

ลกซงตอผม ผมสงสยวาคนๆ หนงซงมชวตยาวนานอยางนแตมสมพนธกบผคน

นอยขนาดน ไดอยางไร

เมอรจกชวตของชายคนนมากขนในภายหลง ผมจงตระหนกวาเขาดำเนนชวต

โดยสนใจแตความตองการของตนเองเทานน ชวตของเขาชวงหลายปสดทายตองขมขน

สาหสเปนสวนมาก และแสงใดกตามทเขานำมาสโลกนกดบไปพรอมกบตวเขา พธ

ฝงศพเปนสญลกษณบงบอกถงชวตเขาวา เขาใชชวตอยางไรเขากตายอยางนน

ทวาพธศพของคณตาผมเปนประสบการณทตางไปโดยสนเชง เมอถงวนจด

พธ ครอบครวตองแปลกใจทมคนมารวมมากมาย ปกตคณตาจะเปนคนเงยบๆ แต

ในงานวนนนกลบมคนแปลกหนามากมายเดนมาเลาใหคณยายฟงวา คณตาทำให

ชวตเขาเปลยนแปลงไปอยางไร ผจดพธตองขออภยทจดชวงรำลกถงผตายในหองท

เ

10� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

“แคบเกนไปสำหรบชวตทคณตาได ใชจนเปนทปรากฏชด” ในบานทจดพธนนม

ชายคนหนงบอกคณแมของผมวา วนหนงเมอหาปทแลวขณะทเขายนอยหนารานขาย

เสอผา กำลงมองดชดสำหรบวนขอบคณพระเจาทอยากจะซอใหลกสาว ซงเปน

ชดทเขาไมมปญญาซอ ประจวบเหมาะทคณตาเดนผานรานนนพอด ซงหลงจาก

คยกนเพยงไมกคำ ทานกตดสนใจซอชดนนใหเขาไป แมทานเองจะมเงนไมมาก

กตาม คณตาพดวา “มเงนเมอไหรกคอยคน” คนมากมายมาชมนมกนไมใชเพราะ

สงทคณตารบไปจากโลก แตเพราะสงททานได ให ไวแกโลกตางหาก

เมอพดคยกบเหลาผมปญญาเกยวกบชวตของพวกเขา คำถามหนงทเราใชคอ

“อะไรททำใหชวตของคณมจดหมายและมความหมายมากทสด” สงทผมคนพบจาก

การฟงคำตอบกคอความลบขอทหา ซงเปนขอสดทายทเราตองคนใหพบกอนตาย

ความลบนนมอยวา ใหมากกวารบ

พธศพสบนาทกบพธศพสบชวโมง

มคนบอกผมเปนประจำวาสงสำคญทสดในชวต แทจรงคอสงทคณทงไว

ขางหลง คอบางอยางซงเปลยนไปเพราะมคณอยตรงน วธทผคนจะรสกวาชวตตนนน

“สำคญ” จะแตกตางกนไป ทวากลบมแกนสำคญรวมกนอยางหนงซงปรากฏใหเหน

อยเสมอ สำหรบบางคนอาจหมายถงการมอายยาวนานพอจะไดเหนลกๆ เตบโตเปน

ผ ใหญทด ใชชวตดวยความรกและทำประโยชนแกผคน บางคนอาจมองยอนไปยง

สงทมคณคาทตนเคยทำในอดต และใครครวญถงผลกระทบทสงนนอาจมตออนาคต

แตสำหรบบางคนกเพยงระลกวา หากตนใหมากกวารบในชวตประจำวนแลว พวกเขา

กจะพบความสขในทางใดทางหนง ขณะรบฟงคนซงใครๆ ตางพดวาเปนคนทคนพบ

ความสขแลวนน เราจงตระหนกวาผทใหมากทสดจะไดพบกบความปตสงสด

เคนในวย 64 ปพบความสขในรานตดผมของตนในเมองเลกๆ ของไอโอวา

เขาไดฟงเรองราวของลกคาทตนตดผมใหมานานเกอบ 40 ป และคนพบวธทจะทำ

ประโยชนแกคนอน

10�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

“ผมพบวาความสขสงสดในชวตมาจากสงทคณใหออกไป ไมใชจากสงทคณรบ

เขามา คนทมารานตดผมของผมมชวตทยากลำบาก ตองทำงานอยกบดนหนทราย

ผมใหบรการพวกเขาครงชวโมง ชวยใหเขาผอนคลาย และทำอะไรบางอยางแกเขา

แตสงทดทสดในการเปนชางตดผมคอ มนไดเกยวของกบชวตผคน เปนชางตดผมก

เหมอนเปนพระนนแหละ ผคนจะเขามาเลาชวตของเขาใหคณฟง อาจจะเปนวยรน

ทมปญหากบพอแม หรอสามทมปญหาในบาน คณฟงแลวกพยายามหาทางชวย

ความสขทสดในชวตกคอ ไดเหนวาคณทำใหอะไรบางอยางดขน”

เคนบอกผมวาเขาไปงานศพมากมายนบไมถวน บางครงถงกบมคนโทรศพท

เรยกให ไปตดผมผตายเปนครงสดทายในบานทจดพธ “ถาคณเปนชางตดผมใน

เมองเลก คณจะรจกทกคนดมาก ผมได ไปงานศพหลายครง จนสงเกตวามงานศพ

สบนาทกบงานศพสบชวโมง บางคนมชวตทสงผลสะเทอนตอคนมากมายในทางด

จนใครๆอยากขลกอยในงานเพอคยถงชวตของเขา อะไรแบบนจะไมเกดกบคนทใช

ชวตโดยสนใจแตเรองตวเอง ผมเหนวาคณควรจะใชชวตใหเหมอนกบวา คณอยาก

ใหงานศพของคณนานสบชวโมง”

เมอไดฟงเคนพด ผมอดไมไดทจะวาดภาพงานศพของตวเองบาง มนจะเปน

งานศพสบนาทหรอสบชวโมงกไมร ผมใชชวตในแบบททำใหคนอนรสกวาชวตผม

เปนพรสำหรบเขาหรอเปลา ผมไมอยากยอมรบวาครงยงเปนหนม บางครงผมก

วาดภาพวาถาผมตายกอนวยอนควร งานศพของผมจะมหนาตาอยางไร ดวยความคด

อนบรรเจด ผมนกภาพหยาดนำตาของญาตสนทมตรสหาย แตมาบดนเมอเปน

ชายวยกลางคน ผมตระหนกวาเราไม ไดมชวตเพอจะไดมงานศพพถพถนหรอให

คนมารำลก แตเราจะมพธศพทนาจดจำกเพราะเรามชวตทนาสรรเสรญ นคอสงท

เคนคนพบในรานตดผมของเขา

แจค ในวย 67 ปเรยนจบดานวศวกรรมและทำธรกจกบพออยางไมสเตมใจนก

เขาสงเกตชวตพอและเหนวา ชวตซงอทศเพอการทำประโยชน ได ใหสงตอบแทน

กลบคนมากแคไหน “พอเปนตนแบบทดทสดในชวตผม ทานเปนคนดอยางไมนาเชอ

ทานเปนเจาของบรษททประสบความสำเรจ แต ไดเรมเปดทางใหพนกงานถอหน

110 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ของบรษทตงแตชวงตนทศวรรษท 1960 กอนทเรองพวกนจะกลายเปนของปกตใน

ปจจบนตงนาน เพราะทานเชอวามนเปนสงทถกตองทควรตองทำ ทานไมคอยสนใจ

เรองเงนทอง แตกลบไปของแวะกบงานดานความสมพนธของกลมชาตพนธ ถาคณ

ถามคนลานคน เกอบรอยทงรอยจะตองตอบวาทานเปนคนนาเชอถอทสดคนหนง

ในดลลส ทานทำงานหนกและทำหลายอยาง แตของขวญทดทสดคอการเปนคนด

ผมชนชมทานและเหนดวยวาใครๆ กชนชมพอมาก ผมคดวามนมอทธพลกบผมใน

การนยามคำวาความสำเรจ”

แจคบรหารบรษทเอกชนท ไดรบความเชอถอทสดแหงหนงในสหรฐฯ มา

นานหลายทศวรรษ และยงเปนกรรมการใหแกองคกรหลายแหง ทกวนนเขายงเปน

ประธานกรรมการของโรงเรยนในใจกลางมหานครแหงหนงอกดวย เมอผมถามวา

อะไรทำใหชวตเขามความหมายมากทสด เขาตอบวา “อยางแรกกคอลกๆ และการ

เลยงลกใหด ถาคณมลก ผมคดวาตนทนของการกาวเขามาในเผาพนธมนษยคอ

ตองพยายามทำใหลกๆ เปนคนทดกวาเรา คณตองสงตอเผาพนธใหคนรนหลง แต

ผมกภมใจในบรษทของเราดวยเหมอนกน รวมทงผลกระทบทเราสรางใหกบชวต

ผคน ผมคงเปนคนทชอบทำใหอะไรๆ ดขนนะ”

ยงฟงผมกยงตระหนกวา คนทมความสขนนจะเปนผ ให ไมใชผรบ พวกเขา

อาจไม ไดปราศจากความเหนแกตวโดยสนเชงเหมอนแมชเทเรซาหรอคานธ แต

พวกเขากคนพบวา ยงเราเปนผ ใหเรากยงไดรบความสข

จงถามวาชวตคาดหวงอะไรจากคณ

วกเตอร แฟรงเกล นกจตบำบดชาวยวซงเคยเปนนกโทษเชลยในคายกกกน

ของนาซชวงป ค.ศ. 1942-1945 ตอมาภายหลง ดร.แฟรงเกล ไดเขยนถงประสบการณ

ของตนไว ในหนงสอชอ การแสวงหาความหมายขนสงสดของชวตมนษย (Man’s

Search for Ultimate Meaning) แงมมสำคญทสดเรองหนงของหนงสอเลมน

จบประเดนอตวนบาตกรรม

111ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

แฟรงเกลพจารณาขอเทจจรงทวา นกโทษหลายตอหลายคนในคายกกกน

คดฆาตวตาย ซงกไมนาแปลกใจเพราะเปนทรกนวา ทกคนตางถกละเมดทารณ

อยางรนแรง อกทงเสรภาพ อาชพการงาน บานชองเรอนชาน ครอบครว และ

ศกดศรยงถกพรากไปจากชวตพวกเขา แฟรงเกลสงเกตวา คณไมอาจโนมนาวให

ใครยนหยดมชวตอยตอไปดวยการบอกเขาวา เขากำลงจะไดรบอะไรบางอยางจากโลก

หรอบอกวามความสขบางอยางรอเขาอย ในอนาคต แตหากคณชวยให ใครคนนน

มองเหนวา โลกคาดหวงอะไรบางอยางจากเขาอย และมสงดบางอยางทเขาจะ

สามารถทำไดตอไปในชวต คนเราจะเลอกมชวตอยตอเกอบทกรายไป แฟรงเกล

สรปวา ผทรวา “โลกคาดหวงอะไรจากเขาจะไมมวนโยนชวตของตนทง”

หนงในเหตผลททำใหการใหมากกวารบเปนเคลดลบของความสขและชวต

ทมจดหมายคอ เราสามารถกำหนดการให ได (แตเกอบควบคมการรบไม ไดเลย)

แตละวนเรามอำนาจในการใหโดยไมจำกด เราเลอกไดวาจะเมตตา ทำประโยชน รก

ใจกวาง และทำโลกใหดขนบาง ผมเชอแลววามอะไรบางอยางในตวเราในฐานะมนษย

ซงปรารถนาจะทำสงทมคณคาขณะมชวตอยทน

แอนโทน ในวย 86 ปประกอบอาชพนกแสดงมาตลอดชวต เขาปรากฏตว

ในผลงานภาพยนตรและละครเวทในหลายทวป ทกวนนกยงคงแสดงและเปนผกำกบ

อย ทนททเราพบกนผมกสมผสไดชดเจนวา เขาดำเนนชวตตามความลบหาขอน

เขาทำงานทเขารกและเดนตามหวใจตน เขาใหความสำคญกบความรกและมอบ

ความรกแกผอน แมจะมความสขกบเสยงปรบมอและเกยรตรางวลท ไดรบ แตเขา

บอกผมวาสงสำคญแทจรงคอ ไดเหนถงผลกระทบทเขามตอชวตผคน

“ตอนทผมยงเปนหนม ทกอยางจะเกยวกบการแสดงบทบาท แตพอแกตว

คณกตระหนกวา การไดคาจางมาแสรงทำเปนปลมกาแฟถวยหนง มนสรางความสข

ทแทจรงไดนอย คณอยากรตางหากวางานของคณมความสำคญ ไมนานมานผมแสดง

เปน “มอรร” ในละครเวทเรอง วนองคารกบมอรร (Tuesdays with Morrie)5

5ละครเวทสรางจากหนงสอชอเรองเดยวกน Tuesdays with Morrie เขยนโดย Mitch Albom ไดรบการแปลเปนภาษาไทยในชอ วนองคารแหงความทรงจำกบครมอรร

112 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ซงมผวจารณไวดมาก แตสงทมความหมายกบผมทสดคอ จดหมายทผมไดรบจาก

เดกหนมคนหนงทมาดการแสดง เขามาดพรอมกบครอบครวจากเกาหล แลวเขยน

มาบอกผมวามนเปนละครเวทเรองแรกทเขาไดด และบอกวาการแสดงของผม

เปลยนมมมองทเขามตอชวตและตอสงทสำคญแทจรง จดหมายฉบบนนมความหมาย

กบผมมากกวาเสยงปรบมอทงหมดเสยอก”

นกแสดงวย 86 ปยงยำเตอนผมดวยวา เรามกไมทนรวาชวตเราสงผลตอ

ชวตอนอยางไรจวบจนจะหลายปใหหลง แอนโทนเลาเรองดๆ ใหผมฟงเรองหนง

ซงเปนประสบการณของเขากบศษยเกา

“ชวตชวงแรกตอนทอยองกฤษ ผมสอนวชาการแสดง ถงจะชอบแสดงมาก

กวาสอน แตผมเชอวาผมสรางความตางใหศษยผมไดจรง คงเพราะผมไมพยายาม

ใหพวกเขาแสดงตามแบบของผม แตจะชวยใหพวกเขาคนหาแนวทางของตวเอง”

หลงจากยายไปอยแคนาดาเกอบ 40 ป เขากลบมาองกฤษพรอมภรรยา

เพอจดการธระบางอยาง และไดรบการตดตอจากศษยเกาคนหนง ศษยคนนน

เสนอตวพาทงสองไปทานอาหารมอเยนระหวางพกอย ในกรงลอนดอน และแจงท

อยของสถานทนดพบไว เมอแอนโทนกบภรรยาไปถงจงรวา สถานทแหงนนเปน

ภตตาคารของนกกนนกดมซงแพงแสนแพง

พวกเขาทานอาหารชนดและถามไถสารทกขสกดบอยางออกรส เมอใบ

เรยกเกบเงนมาถง แอนโทนขอชวยจายเพราะรวาเปนรายจายทคอนขางสง แต

เคนนซงเปนศษยของเขาเมอสทศวรรษทแลวขอจายเอง

“ไมไดหรอกครบ ผมขอจายเอง ครไมทราบหรอครบวา” ศษยเกาซงอยใน

วยหาสบเศษพด “ทกอยางทผมมในชวต ผมเปนหนคร! การสอนของครเปลยน

ชวตผม ครจดไฟใหผมเรองการแสดง ครสอนผมวาการเปนมออาชพหมายความวา

อยางไร สงทครสอนทำใหชวตผมประสบความสำเรจ”

แมจะมความทรงจำทดเกยวกบศษยเกาคนน แตเขาไมรวาตนไดทำใหชวต

ของคนๆ นเปลยนไปอยางไร “ตอนนนผมถงรวาคณไมมทางรเลยวา คณทำใหชวต

ผคนเปลยนไปอยางไร เรามกจะไมรอยนานหลายป บางทกไมมวนรเลยดวยซำ ผม

113ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ตนตนทรวาผมสรางผลกระทบใหญหลวงตอชวตเขา”

สงนยงเปนความจรงสำหรบเราทกคน ไม ใชเฉพาะกบแอนโทนคนเดยว

เรามกเหนแตยอดภเขานำแขงแหงผลกระทบทเราไดสรางไว ในชวต หลายคนทเรา

สมภาษณเลาถงพธศพของบคคลอนเปนทรกซงตนได ไปรวม และพบวามคน

มากมายไปปรากฏตวเพอจะบอกเลาวา คนๆ น ไดเปลยนแปลงชวตเขาอยางไร

เราไดสรางผลกระทบขนแมจะไมรตวกตาม

หลงไดสมภาษณผคนเหลานมสงหนงทผมเชอ นนคอ ลกๆ แลวเราตาง

ปรารถนาจะเชอมโยงตนเองเขากบบางสงทมากกวาตวเรา และการใหกทำใหเรา

เชอมโยงกบสงทกวางไกลกวาตวเราเอง จอรจ นกฟสกสวย 71 ปคยกบผมเกยว

กบความเชอทางจตวญญาณวา “ยงศกษาฟสกสมากเทาไร ผมกยงเชอวาสรรพสง

ลวนโยงใยเขาดวยกน จกรวาลนมความเชอมโยงเปนหนงเดยวในแบบทพวกเรา

เองยงเขาใจได ไมหมด” เขาบอกตอวา “ไมชากเรวคณจะรวา คณเอาอะไรไปกบ

คณไมไดเลย แตคณทงอะไรบางอยางไวขางหลงได”

ภารกจสำคญของชวต : ดบอตตา

ชวงทผมทำการสมภาษณนน หลายคนถามผมเกยวกบบทบาทของ “ศาสนา”

หรอ “ความเชอทางจตวญญาณ” ของคนทใครๆ ตางบอกวามความสขและมจดหมาย

พวกเขาอยากรวาคนท ใครๆ ใหชอวาเปนผมปญญาและมความสขมกจะเปนคน

“เครงศาสนา” หรอไม ผมพบวาสงทพวกเขามเหมอนกนกลบไมใชศาสนาแบบท

นยามตามปกต แตจะเปนความสมพนธกบอะไรบางอยางทใหญกวาตวเขา สำหรบ

บางคนอาจเปนความเชอในพระเจาแบบบคลาธษฐาน แตบางคนอาจเปนความเชอ

ในสงสงสดซงเชอมโยงหรอมสายสมพนธกบมนษยชาตทงมวล (ทงทมากอนเรา

และหลงเรา) และบางคนกอาจเปนความรสกแรงกลาวา มนษยเราถกถกรอยเขากบ

สงลลบอนยงใหญ ซงในทกกรณจะมแกนเชอมโยงอยทความสำคญของการเปน

ผเกอกลและมใจเมตตา จมอธบายไววา “สงททำใหชวตผมมความหมายคอ การรวา

114 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ผมไดทำใหพนทคางแรมมสภาพดกวาตอนทผมไดมาพบมน”

สมยทดคซงอย ในวย 70 ปยงเปนวยรน เขารสกถงสายสมพนธลกซง

กบพระเจา “ผมขอใหพระเจาเขามาในชวตผม สงททำใหผมเปลยนไปมากทสดคอ

กฎทอง6 ซงเปนแนวคดงายๆ วาจงเมตตาคนอน ผมพยายามใชความเมตตาใน

ธรกจและชวตสวนตว หลายปผานไปมนทำใหผมพบกบสถานการณชวนพศวง เชน

ในนวออลนสผมเจอชายเรรอนเคราสเทาคนหนง ผมกบเพอนเดนไปทำธระตอน

กลางคนในยานเฟรนช ควอเตอร ผชายคนนเดนออกจากมมมดมาขออาหารผม

เพอนผมถงกบตกใจตอนทผมเชญชายคนนนไปทานอาหารดวยกนในภตตาคารทหนง

ในเฟรนช ควอเตอร ผมบอกเขาวาจะทานเทาไรกได ซงเขากทำตามนนนะ ตอน

จากกนเขาขอบคณผมทเมตตาเขา เขาไดจดบนทกความรกใหผมแลว ผมจะมสมด

อยเลมหนง ไวบนทกเวลาทผมใชชวตตามกฎแหงการปฏบตตอคนอนงายๆ ขอน

นละทำใหมความสขทสด”

โดนลด ในวย 84 ปเตบโตในครอบครวทถอวาการทำบญทำทานเปนรากฐาน

ของชวตทด “แนวคดเรองการรบใชจะเปนแนวทางของฝงครสตชนมากกวา แตเรา

ชาวยวมแนวคดเรองการทำบญใหทาน ตอนทผมยงเดก พอกบแมจะตงกลองตางๆ

ไวขางประต แตละคนพอจะกลบบานมาหยอดเหรยญใสกลองแตละใบซงเปน

สญลกษณของการกศลประเภทตางๆ ทานบอกเราจนแนใจวา กลองไหนไวทำประโยชน

อะไร เราจะไดเขาใจความเดอดรอนของคนทเรากำลงชวยอย” มโนคตของชาวยว

ทเรยกวาเซดากาห (Tzedakah) ซงบอกวา เปนหนาททตองบรจาคใหการกศล

ทวไปโดยเฉพาะกบคนจนนน ไดสงผลตอการแสวงหาความสขในชวตของโดนลด

เชนเดยวกบท “กฎทอง” ไดนำทางชวตของดค

กระนนความรสกทวา เราจะไดเชอมโยงกบเบองบนผานการรบใชหรอทำ

กศล มไดจำกดอยแต ในผทมความเชอแรงกลาทางศาสนาเทานน คนทบอกผม

อยางชดเจนวาตนปฏเสธหลกศรทธาทางศาสนาหรอไมเชอวามพระเจา ยงกลาววา

6กฎทอง (Golden Rule) : จงปฏบตตอผอนเชนททานอยากไดรบการปฏบต

115ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

สายสมพนธกบบางสงทยงใหญเปนหวใจในการคนพบความสขของตน บอบนก

ชววทยาวย 60 ปทกลาวถงกอนหนานวา เขาบอกแมตงแตอาย 10 ขวบวา

ตองการจะเปนอะไร ความรกทมตอชวตกลางแจงเปนหวใจของชวตเขามาโดยตลอด

เขารสกถงสายสมพนธแนนแฟนกบปาเขาลำเนาไพร “เมอคณเปนนกชววทยา คณ

จะตองพบเจอการสญเสยทกวน เพราะเหนโลกธรรมชาตกำลงถกทำลายลงเรอยๆ”

ความรสกวาตนมสวนชวยใหสงตางๆ ดขน ทำใหเขารลกๆ วาชวตมจดหมาย

“ผมดแผนทกรวามพนทสเขยวมากมายทจะอายยนกวาผม ผมรวาผมชวยสราง

องคกรทเขมแขงหลายแหงซงกจะมชวตยนยาวกวาผม สำหรบบางคนลกๆ อาจ

เปนมรดกของพวกเขา แตสำหรบผมมรดกคองานทผมทำ”

ตามทกลาวไว ในอารมภบทวา เราสมภาษณ “ผสงวยทขมขน” อย 2-3 คน

ทหลดเขาไปในกลมสมภาษณ แมเราจะขอใหสงชอผทอายมากและมปญญา แต

สดทายปรากฏวาม 2-3 คนทขมขนกบชวต ผมสงเกตวาความตางสำคญทสดระหวาง

ผสงวยทพอใจกบชวตกบผสงวยทขมขนกคอ ความรสกวาชวตมสายสมพนธกบ

อะไรบางสงทใหญกวาอตตาของตน

ผมไดขอสรปหนงวา ภารกจสำคญของชวตมนษยมสองเรองไดแก คนหา

ตนเองและสลายตนเอง เราจะพบตนเองดวยการคนหาชะตาชวตและซอตรงตอสง

ทอยในตน แตพบตนเองแลวยงไมพอ เราตองสลายตวตนนนดวย

การสลายตนเองหมายถงเลงเหนวา เรามสมพนธกบบางสงท ใหญกวา

ตวเรามาก เปนสงทดำรงอยกอนหนาเราและหลงจากเรา ปรากฏการณนมชอเรยก

หลายอยางตางไปตามความเชอทางจตวญญาณ แตเนอแทกลบเหมอนกนหมด

นนคอ การสลายตวตนทเราหลงยดวาสำคญ เรามความสำคญกเพราะเราเปนสวนหนง

ของอกสงท ใหญกวา บางคนเรยกสงนนวาพระเจา บางคนเรยกวาการเดนทาง

ของมนษย หรอบางคนเรยกวาธรรมชาตทงมวล ผมพบวาผททงคนพบตนเองและ

สลายตนเองจะเปนผมความสข ในการสลายตนเองไมมวธใดดเทาการอทศชวตแก

การให อทศแกการปรบโลกใหดกวาตอนทเรามาพบมน นคอสงทเชอมเรากบ

อนาคตและโยงเราเขากบอดต

11� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

การเปนโซขอหนงในสายโซแหงชวตทำใหชวตของเรามความหมาย บลใน

วย 64 ปกลาววา “ผมไดรบจดหมายและความหมายชวตจากลกสองคน รวมทง

หลานๆ อกสคน เปนความหมายทเหนอไปกวารางกายของผม ลกๆ เตบโตเปน

คนดจรงๆ พวกเขามงดแลชวยเหลอคนอน แลวผมกหนไปมองแมของผม ทานอาย

85 ปแลว ทานเปนคนถายทอดคณคาพวกนนใหผม การเปนสวนหนงของกระแส

ไหลเวยนแหงชวต เปนคลนลกหนงในกระแสคลนความรกทแผเปนระลอกถงอนชน

รนหลง ทำใหผมรสกวาชวตผมมจดหมาย”

เรองสะเทอนอารมณทสดเรองหนงทผมเคยฟงนนมาจากชายชอฮารวย

อาย 63 ป เขาเปนอดตนกธรกจทผนตนไปเปนนกแสดงขณะอยในวยสสบเศษ โดย

แสดงภาพยนตรกวา 50 เรอง “วนสำคญทสดในชวตเปนวนทผมจำไมไดดวยซำไป

วนนนเปนวนเกดผมเอง เพราะผมโชคดมากทจะไดเปนลกของพอแมทด (คณไมม

ทางโชคดกวาน ไดสกเทาไร) สงทสงผลกบผมมากทสดไมใชสงทพอและแมพด แต

เปนวธดำเนนชวตของทาน แมเปนคนไมเหนแกตว สวนพอกใจบญสนทาน คณพอให

ความสำคญและสอนเราเรองคณคาของการให ผมยงจำงานศพของพอได เพราะม

คนมารวมงานเปนพน ผมไมรมากอนดวยซำวาทานรจกคนเปนพน หลายคนเดนมา

บอกผมวาพอของผมทำใหชวตเขาเปลยนไป”

แตสงทฮารวยจำไดดทสดคอชายคนหนงทเดนมาหาเขา และเลาเรองทเขา

ยงไมรเกยวกบตวพอ “ตอนทผมกำลงโต ชาวยวอพยพไปอยทแคนาดากนมาก ผคน

หลงไหลมาจากยโรปตะวนออกและเยอรมน มองคกรหนงชอวา สมาคมฮบรเงนก

ปลอดดอกเบย ซงใหคนอพยพรนใหมกยมเงนโดยไมคดดอกเบย ชายคนหนงเดน

มาบอกผมในงานศพวาชวงแรกๆ ทเพงกอตงสมาคม พอลงนามเปนผคำประกน

เงนกยมทกกอน” แตทานไมเคยบอกฮารวยแมแตครงเดยวในชวต ฮารวยเรยนร

จากพอและแมวา การทำบญไมเพยงแตดกบชวตผอน แตยงดกบชวตผ ใหดวย

แมจะไมมลกแตเรากเปนโซขอหนงของสายโซแหงการใหอยด แอนโทน

เปนโซขอหนงดวยการสอน พอของฮารวยเปนโซขอหนงดวยการทำงานการกศล

ซงกอใหเกดงานการกศลอนๆ ตามมาอก เราแตละคนอาจเปนผจดไฟแหงความรก

11�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

และชวตใหสองสวางกวาเดมจากการทเราไดมชวตอยทน หรออาจทำใหแสงโรยรา

กยอมได ผมเรยนรจากการสมภาษณเหลานวา เมอเราใหมากกวารบ เราจะรสก

เชอมโยงกบเรองราวทใหญกวา ซงทำใหชวตเรามจดหมายขนมา ผมเรยนรวาเรา

สามารถสลายอตตาไดจากการหลอมเขาไปในเรองราวทใหญกวา

เมอไดฟงเรองราวจากผคนทใกลถงจดสดทายของชวต ผมอดตระหนกขนมา

ไม ไดวา เราทกคนลวนเปนสวนหนงของสายโซแหงชวตทกวางใหญไพศาลกวาท

เราเขาใจมากนก เราเขามาส โลกโดยเชอวาเรานนโดดเดยว และชวตโดดเดยว

ลำพงของเรากสำคญกวาชวตอน เรารสกมตวมตนในโลกน แตเมอเวลาผานไปเรา

ถงตระหนกวา ตวเราเปนสวนหนงของปฏสมพนธทยงใหญกวามาก หลายคนทผม

สมภาษณบอกวา พวกเขาตระหนกวาตนเปนสวนกระจอยรอยของภมทศนท ไพศาล

เหลอเกน ทสดแลวเราจะพบความสขดวยการหลอมเขาไปในเรองราวทใหญกวานน

ดวยการหมกมนและกงวลกบเรองเลกๆ ของตนใหนอยลง และดวยการเขาไปอย

ในอะไรบางอยางทกวางและยงใหญขน วถทางจตวญญาณหลายสายใหความ

สำคญกบสงทดเหมอนขดแยงกนเองขอน นนคอ ตองสลายอตตาและความหมกมน

ในตวตนเสยกอน เราจงจะพบความสขแท

ในการสมภาษณนน แมความสนใจหลกของผมจะอยทการคนพบความสข

และจดหมายของคนทกวย แตผมเชอวาคนเหลานยงสอนผมมากมายเกยวกบการ

เขาสวยชราอยางมชวตชวา หนงในสงลกซงทสดทผมเรยนรเกยวกบการยางเขาส

วยชรากคอ ในบรรดาผทเราสมภาษณนน คนทมความสขมากทสดคอคนทจมอย

กบตนเองนอยทสด มไมกเรองทจะชวนหอเหยวไปกวา คนชราผสนใจแตตนเอง

และกงวลกบเรองเลกๆ ของชวตมนษยคนเดยว ผมพบวาคนทมความสขทสดจะใช

ชวตอยางเตมท และคนพบวาอะไรคอสงสำคญสำหรบตน จากนนจงมงความสนใจ

ไปยงสงทอยากทงไว ใหคนขางหลง

ตลอดหลายเดอนทฟงแนวความคดของคนในวย 60 ขนไป ทำใหผมเรม

ตระหนกขนเรอยๆ วา เราอยในโลกทถกยมมา อนชนแตละรนได “ยม” โลกจาก

คนรนกอน และเกบรกษาไวเพอสงตอยงอนชนทยงมาไมถง แตละรนเปนผพทกษ

11� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ของขวญอนประเสรฐชนน ในขณะทมนยงเปนของเราอย ผมสงเกตวาคนเหลาน

ยอมรบวา ความสขเกดจากการใหและจากความรสกลกๆ วา พวกเขาตองรบผดชอบ

ตออนาคต

หวหนาราลฟ ในวยหกสบเศษ ไดรบการคดเลอกเปนผนำกลมชนพนเมอง

บนเกาะแวนคเวอรในแคนาดาตะวนตก เขาเปนหวหนาโดยผานการคดเลอก มใช

จากสบทอดทางตระกล ไมไดถกเลอกเพราะสบทอดจากบรรพบรษ แตถกเลอกโดย

ชาวเผาเนองจากคณสมบตสวนตวของเขาเอง เขาเลาเรองราวทงดงามจาก

ประสบการณครงทยงเปนเดกวยรนใหผมฟง

“เราใชชวตอยบรเวณมหาสมทรแปซฟก แตละปจะมชวงทฝงปลาแซลมอน

หลงไหลมา เราตงหนาตงตารอออกเรอจบปลา ซงตองหาเกบไวเปนอาหารใน

ฤดหนาว มอยปหนงตอนทผมกบพนองผชายดวยกนยงเปนวยรน เราลงเรอไปกบ

พอตงแตเชา ปลาเยอะมากจนผานไปไมกชวโมงในเรอกมแซลมอนเตมไปหมด แลว

เรากกลบเขาฝง เราสามพนองตนเตนกนใหญ ใจรอนอยากเอาปลาออกจากเรอ

จะไดออกไปจบอก”

หวหนาราลฟเลาตอ “พอเราบอกพอวาเราพรอมทจะออกไปอก พอบอกวา

‘ไมออกหรอก เราเสรจงานแลว’ เราถามพอวาทำไมละ เพราะเรารวายงมปลาให

จบอกมาก แตพอพดวา ‘ไมได เราไดพอแลว ตองเหลอใหคนอนบาง’ เราใชเวลา

สองวนถดไปชวยชาวเผาคนอนๆ ซอมแห พวกเขาจะไดมปลามากพอเหมอนเรา น

เปนสงทผมจำได”

สำหรบผมแลว นคอเรองราวทงดงามในหลายระดบ เดกวยรนเหลานเปน

ตวแทนของสงทเราเชอวาเปนจรงในชวงตนชวต เราออกไปจบปลาให ไดมากทสด

เทาทจะทำได โดยเชอวาเราจะพบความสขจากปรมาณของประสบการณ หรอจาก

สมบตพสถานทเราม ตอมาภายหลงซงมกจะสายเกนไป เราจงคนพบวาความรก

การทำประโยชน และการเชอมโยงกบเจตนารมณทใหญกวาตนเองนน เปนอาหาร

แทจรงของจตวญญาณมนษย พอของราลฟรวาเขาอยในโลกทยมมา การตวงรบให

เพยงพอตอการกนเปนสงสำคญ แตทสำคญเชนกนกคอตองไมรบเกนความจำเปน

11�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ปลาเหลานนไมใชของครอบครวเขา หรอแมกระทงของชมชนของเขา แตปลาถก

ยมมาเรอยๆ จากคนรนกอน และถกฝากไวเพออนชนอกหลายรนทยงมาไมถง ผม

คดวาพอของเขาคงรวา บทเรยนสำคญทสดทตองสอนลกชายวยรนไมใชศลปะการ

จบปลา แตเปนบทเรยนวาการใหกอใหเกดปตสงสดเทาทมนษยจะพงมได

หนงสปดาหหลงจากหวหนาราลฟเลาเรองนใหผมฟง ผมอานพบวารอยละ 80

ของการประมงในโลกใกลจะถงคราวพนาศ เราหาปลาในนำของโลกโดยแทบไมคำนง

ถงผทยงมาไมถง ผอาวโสชาวพนเมองอกคนทมสมญญานามวาควายขาวตระหงาน

ซงถกชวยใหรอดจากทะเลสาบนำแขง ได ใหความเขาใจแกผมโดยบอกวา “ตาม

ความเชอของพวกเรา เราเชอในวงจรชวต มนษยเปนจดเรมของวงจร แตเราไมใช

สงสำคญทสด เปนเพยงสงออนแอทสด และตองพงสงมชวตอน ทงหมด เราไมได

สำคญกวาพวกมน” แตยงไมสายเกนไปทเราจะเรยนรบทเรยนนจากผอาวโส

สำหรบผมดเหมอนวา ขณะทปจเจกจะมความสขมากขนเมอใชชวตเพอ

สงดงามของสวนรวม ฉะนนมนษยชาตทกรน (หรอสงคมหนงๆ) ยอมตองดำเนน

ชวตตามความลบขอทหาเชนกน เมอคนรนใดรนหนงหรอสงคมใดสงคมหนงมวแต

สะสมสงของและความสนกสขสบาย มากกวาจะคำนงถงเจตนารมณทยงใหญกวา

สงคมกจะเสยพลงชวตไปไมตางอะไรกบชวตคน สงคมกเหมอนกบปจเจก ยงสงคม

มงแตความตองการของ “ตวตนกระจอยรอย” ซงอยในรปของความฟงเฟอ การ

ครอบครองสมบตวตถ และความสขสวนตว สงคมนนยงมแนวโนมจะเสอมโทรมลง

ทวาเมอเราใหความสำคญกบเจตนารมณหลกของสวนรวม ซงไดแกการสงตอโลก

ทดกวาเกาใหคนรนหลง เรายอมรสกลกๆ วาชวตเรามจดหมาย

ครงทผมอยในแทนซาเนย และใชเวลาอยกบผอาวโสของเผาในหลายชมชน

ผมมกจะถามผอาวโสวาพวกเขาเปนหวงอนาคตหรอไม คำตอบนนเหมอนกนหมด

กลาวคอ “แนนอน เราเปนหวง” ขณะสนทนากบเหลาผสงวยทเราสมภาษณ

เพอเขยนหนงสอเลมน ผมคนพบวาพวกเขาตางหวงอนาคตอยมากเชนกน หลาย

คนแสดงความหวงใยอยางยงตอความตงเครยดระหวางศาสนาทเพมสงขน การ

ทำลายสงแวดลอมของดาวเคราะหดวงนแบบลางผลาญ รวมทงการทดเหมอน

120 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เราจะไมเตมใจเสยสละสงใดเพออนาคต แตผมคนพบดวยวาสงททำใหคนเหลาน

มความสขทสด มกเปนความรสกวา พวกเขาไดชวยทำสงเลกๆ นอยๆ ใหสรรพสง

ดขน

รจกใชชวตเพอผอน ไมใชแตเพอตนเอง

ซซาน ในวย 68 ปบอกผมวา “พอแกตวลง ฉนกไมเรยกรองอะไรใหตวเอง

แลว แตจะทำใหคนอนแทน สวนหนงของการแกตวกคอ คณจะตระหนกวาคณจะ

ไม ไดอยทน ไปตลอดกาล แตเรองราวตางๆ จะดำเนนตอไปแม ไมมคณ” เมอฟง

ถอยคำของเธอผมกตระหนกวา คนทมความสขทสดทเราสมภาษณจะรจกใชชวต

เพอผอน สวนคนท ไรสขทสดนนยงคงใชชวตเพอตนเอง เราเรยนรบทเรยนน ได

ตงแตยงหนมยงสาวหรอในวยกลางคนวา ความสขลำลกทสดจะมาจากสงทเราได

ใหออกไป

นเปนภาพทงดงาม ผมคนพบจากคน 200 คนวาขณะอายมากขน บางคน

จะใชชวตเพอตนเอง (กบความผดหวงและความเสยใจของเรา) ขณะทบางคนรจก

ทำอะไรใหคนอน เมอเราหดใชชวตเพอคนอนไมใชเพอตนเองอยางเดยว เรายอม

สลายตวตนเขาไปในเรองราวทกวางใหญขน

“สงสำคญคอวธปฏบตตอกนและกน” ซซานบอกผม “และวธทเราปฏสมพนธ

ตอสงแวดลอม เราตองคำนงถงผลกระทบในอนาคต”

บางทความสขอาจไมใชสงทเราจะสามารถตดตามถามหา แตอาจเปน

ผลพลอยไดของอะไรบางอยางทลกซงกวา ฮวนนาในวย 64 ปกลาววา “ถาคณไมม

ความสข จงหาอะไรทำใหใครสกคน ถามวแตยงกบตวเอง คณจะไมมความสข แต

ถาคณหนความสนใจไปทการชวยผอน คณจะมความสข ความสขมาจากรกและ

การทำประโยชน”

ตอนทลนา ลกสาวคนโตของผมเรยนชนมธยม เธอประกาศวาเปาหมายใน

ชวตของเธอคอ “เปนคนดง” ผมจงถามดวยความสนใจวา เธออยากมชอเสยงใน

121ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ทางไหน “ไมสำคญหรอกคะ” เธอตอบ “ขอให ใครๆ รจกชอของหนกแลวกน”

ชดเจนวาไม ใชเธอคนเดยวทคดอยางน การสำรวจเมอเรวๆ นยงเปดเผยวา

หนงในสามของนกเรยนชนมธยมตงเปาหมายไววาจะเปนคนดง ในโลกทเสพตด

เรยลลต โชวและขาวเดนคนดง 15 นาท (ซงมกไมนำเสนออะไรทมสาระเลยแมแต

นอย) ความเดนดงไดเขามาแทนทการคนหาความหมายชวต ผมบอกลกสาวไปวา

มชอเสยงโดยไมทำประโยชนอยางอนจะมความหมายเพยงเลกนอย แตการทำ

ประโยชนถงแม ไมมชอเสยงจะเปนรางวลในตวเอง เธอมองผมดวยสายตาแบบท

วยรนชอบทำเวลาไดยนคำแนะนำทำนองน

การสมภาษณเหลานทำใหผมเชอในคณคาของสงทผมพดกบลนามากขน

ผทมความสขทสดทผมสมภาษณนนรวาชวตของพวกเขาสำคญ รวาตนไดบำเพญ

ประโยชน สวนคนทอมทกขทสดจะหมกมนกบตนเอง และกบการแสวงหาความสข

ความรก วตถสงของ สถานภาพ และ “ชอเสยง”

เมอไดสนทนากบผสงวย ผมจงเหนภาพใหมของสจธรรมเกาแกทบอกวา

เราอยในโลกทถกยม คนทมความสขทสดคอคนทรวาพวกเขาไดทำสงละอนพนละนอย

ใหสรรพสงดขนกวาตอนทพวกเขาคนพบมน ซงอาจอยในรปของลกๆ ทรวมทำบญ

ทำกศล ความกาวหนาเลกๆ นอยๆ ของกจกรรมเพอสงคม หรอผลกระทบทพวกเขา

มตอคนกลมเลกๆ

ทวาเราแตละคนสามารถเปลยนโลกไดจรงหรอ เราเรยนรจากโลกฟสกส

ประการหนงวา สรรพสงนนโยงใยเกยวรอยกนมากกวาทเราคดอยางมหาศาลนก

อนภาคตางๆ ของอะตอมทอยหางกนทางกายภาพกลบมปฏกรยาตอกน และม

อทธพลตอการเคลอนทของกนและกน โลกแหงความเปนไปของมนษยกเชน

เดยวกน แตละคนสามารถเปลยน “การเคลอนท” ของโลกไดดวยวธทเราม

ปฏสมพนธตอกน การเปลยนแปลงอนลกลำเหลานเมอรวมกนกจะเปลยนแปลง

โฉมหนาของอนาคตได โรเบรต เคนเนด เขยนไวครงหนงวา “มเพยงไมกคนท

ยงใหญพอจะเปลยนประวตศาสตร ทวาเราแตละคนสามารถเปลยนสวนเลกสวนนอย

ของเหตการณตางๆ การกระทำเหลานนเมอรวมกนจะถกบนทกเปนประวตศาสตร

122 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ของคนรนหนง... ประวตศาสตรของมนษยถกสรางขนจากการกระทำอนหาญกลา

และความเชอหลากหลายเหลอคณานบ แตละครงทคนๆ หนงยนหยดเพออดมคตใด

หรอเคลอนไหวเพอปรบปรงชวตคนเปนอนมาก หรอตอสกบความอยตธรรม

เขากไดสรางแรงกระเพอมแหงความหวงอนนอยนด และเมอแรงกระเพอมจาก

แหลงพลงและความหาญกลาเหลานมาบรรจบกน มนจะกลายเปนกระแสนำไหลหลาก

กวาดลางกำแพงแหงการกดขและแรงตานทแขงทสดใหทลายไป”

ผมยงจำครงแรกทเหนกาแลกซทางชางเผอกของจรงได ไมลม ผมเตบโตใน

เมองใหญ ยามราตรจงไมอาจเหนสงใดมากไปกวาดาว 2-3 ดวงบนทองฟา แตชวงท

เรยนในวทยาลย ผมได ไปทศนศกษาในหมเกาะเบอรมวดา ซงตอนนนบรเวณหมเกาะ

รอบนอกยงมแสงไฟฟานอยมาก มอยคนหนงประมาณเทยงคนเราเดนขนไปบน

ยอดเขาและนอนลงบนพนหญาหนหนาเขาหาทองฟามดมด ขณะทเสยงเขยดตะปาด

ดงระงมในโสตประสาทอยนน ผมกเหนกาแลกซทางชางเผอกดวยตาเปลาเปนครงแรก

ภาพเบองบนคอสวนหนงของทองนภาทดารดาษดวยดวงดาว มากมายจนราวกบ

วาพระผสรางสาดนำนมเกลอนกระจายทวแผนฟา ภาพนดลจตดลใจยงขนเพราะ

ผมจำทเคยเรยนมาไดวา อนทจรงทางชางเผอกไม ไดอย “ขางนอกนน” เพราะ

ระบบสรยะจกรวาลของเรา (พระอาทตยและดาวเคราะหทงหมด) อยในกาแลกซ

ทรจกกนในนามของ ทางชางเผอก (Milky Way) ผมกำลงมองขนขางบนและ

เหนอะไรบางอยางทแทจรงแลวลวนแตหอมลอมผมอย

ขณะชนชมทองฟา ผมนกถงสงทเรยนมาจากหองเรยนวชาดาราศาสตร วา

ดาวหลายดวงทเราเหนตอนกลางคนอาจจะอยตอไปอกไมนาน มนอย ไกลจากโลก

ของเราเหลอเกน กวาแสงของมนจะมาถงเรากอกนานหลายลานป ผมเหนแสงจาก

ดาวบางดวงทดบแลว ในวย 19 ปผมคดขนมาวา ชวตของบางคนกไมตางกน เขา

ยงคงเปลงแสงแมดบสนแลว ผมภาวนาขอใหผมไดเจรญรอยตามคนแบบนนบาง

ความลบขอทหาคอ ใหมากกวารบ เมอเราใหมากกวารบ เราจะเชอมตว

เรากบเรองราวทกวางใหญกวาเรา และเมอทำเชนนน ความสขกจะคนพบเรา

123ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ตอไปนเปนคำถามเพอใครครวญในแตละสปดาห เพอชวยคณดำเนนชวต

ตามความลบขอน

• สปดาหนฉนทำใหโลกนดขนกวาเดมแมเพยงเลกนอยหรอไม

• สปดาหนฉนเตอนตนเองหรอไมวา ฉนกำลงสรางผลกระทบบางอยาง

อยแมฉนเองจะไมเหนกตาม

• สปดาหนฉนไดเมตตา อาทร และเปนผ ใหหรอไม / แลวฉนจะเปน

แบบนนใหมากกวาเดมอยางไรในวนพรงนหรอสปดาหหนา

• สปดาหนฉนมวแตสนใจความตองการของ “ตวตนอนกระจอยรอย”

(แสวงหาวตถสงของ สถานภาพ หรออำนาจ) แทนทจะเปนของ

“ตวตนทใหญกวา” (รวมบำเพญประโยชนเพอให โลกรอบตวเราอย

ในสภาพทดขน) หรอเปลา

• สปดาหหนาฉนอยากดำเนนชวตตามความลบขอน ใหมากกวาเดม

ไดอยางไรบาง

124 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 8 เมอคณรวาคณตองไป

(นำความลบไปปฏบตจรง)

ทงทสามญสำนกเปนสงสามญ ทวาผคนกไมชอบใชกน มารค ทเวน

ปญญาคอรวาจะทำอะไรตอไป ความดคอทำในสงทร

เดวด สตารร จอรแดน

125ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

มมาถงจดเปลยนในกระบวนการสมภาษณขณะฟง “รอน” ในวย 71 ปพด

เขาคอชายผเดนตามหวใจตนไปเปนผเชยวชาญดานการจดกระดกสนหลง

โดยไมหวนไหวตอเสยงคดคาน เขามความเหมอนกบอกหลายคนทผมสมภาษณตรง

ทมความนงสงบและสขม อนสะทอนถงสงทเขาไดพดใหผมฟงเกยวกบชวตของตน

เขาทำใหผมกระจางวา เพยงรความลบนนยงไมพอ

รอนบอกวาความสขของเขาเกดจากการเดนตามหวใจ หลายครงในชวงเวลา

สำคญของชวตหวใจจะบอกเขาใหตองเปลยนแปลง และทกครงเขาจะใสใจทำตาม

ทวาการจะ “ทำตามหวใจ” ในแตละครงนน เขาจำตองอาศยสงอนอก บางครงก

เปนความกลา บอยครงกเปนความเตมใจทจะเพกเฉยตอเสยงอน และสวนมากกจะ

เปนการเลอกทำในสงทเขารวาเปนความจรง ผมถามเขาวา “คณร ไดอยางไรวา

คณกำลงทำตามสงทหวใจบอก”

“ผมกแครขนมา มนอธบายยากนะ เหมอนกบวาผมไดยนเสยงบอกใหทำ

อะไร คงคลายๆ กบคนสวนมากในแงทวาเรารวาเราอยากทำอะไร แตทนเราตองม

วนยในการฟงดวย แลวกตองกลาทจะทำตามหวใจ ผมพบวาพอคณร คณกตองทำดวย

แคร ไมพอหรอกครบ”

ทนททเขาพด ผมกรวาเขากำลงพดถงบางสงทฟงดงายแตสำคญอยางไม

ผ

12� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

นาเชอ สำหรบหลายๆ คนอปสรรคทใหญทสดไมใชการทตนไมร แตเปนการทรแลว

ไมทำตางหาก เราหลายคนอาจจะรความลบแหงความสข แตกไมยอมใชชวตตามทร

การรเปนเพยงขนตอนแรกเทานน

ปญหาไมไดอยทเราไมร

ลองคดถงสงทเรารแตไมยอมทำดสกนด เรารวาการสบบหรปลดชวตเราได

รวาการไมออกกำลงกาย นสยการกนทไมดตอสขภาพ และความเครยดสามารถฆา

เราไดเชนกน เรารวาความสมพนธเปนสงสำคญและมกเปราะบาง แตกมกไมเอาใจใส

เสยอยางนน เรารวาเงนซอความสขไมไดและชวตนนสนนก ความคดในทางลบและ

บนทอนตนเองกทำลายความสขของเรา เรารหลายสงหลายอยาง แตแครยงไมพอ

ลองพจารณาสกนดถงสงทคนพบจากการวจย เกยวกบผเปนโรคเสนเลอด

อดตน (เสนโลหตแดงตบ) หลงจากผานกรรมวธชวยชวตหรอกระทงผานประสบการณ

เฉยดตายมาแลว ผปวยจะถกขออยางตรงไปตรงมาใหตองเลอกวาจะเปลยนวธใช

ชวตหรอจะตาย เมอรชดวาเสนเลอดอดตนจะทำใหพวกเขาตายแนนอนถาไมยอม

เปลยนวถชวต เราตางคดวาเกอบทกคนจะตองเปลยนแปลงแนนอน จะเปลยน

หรอจะตายนนเปนตวเลอกทงาย แตงานวจยแสดงใหเหนวา ผปวยกวารอยละ 70

ไมไดเปลยนแปลงแตอยางใด เรองนบอกผมไดวาสำหรบเราหลายคนนน การรวา

จะใชชวตตามความลบอยางไรนนสำคญไมนอยไปกวาการไดรความลบ

ผมแนใจวาความลบหาขอทพบในหนงสอเลมน ซงไดแก ซอสตยกบตนเอง,

อยาปลอยใหเสยดาย, ใชชวตดวยความรก, อยกบปจจบน และใหมากกวารบ คอ

ศลาเอกในการสรางชวตทมความสขและมจดหมาย ผมคอนขางแนใจวาคณหลายคน

รความลบเหลานบางขอหรอเกอบทงหมดกอนทคณจะอานหนงสอเลมนเสยอก หวใจ

ของคณพรำบอกมาตลอดชวต แตเราจะนำความลบเหลาน ไปปฏบตในชวตจรง

อยางไร เราจะทำอยางไรหลงจากท ไดรแลว ผมเชอวาการสมภาษณเหลาน ให

คำตอบตอคำถามน ไวเชนกน

12�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เรยนรตามธรรมชาต : สรางการเปลยนแปลงในชวต

ในบทนเราจะสำรวจวธสรางการเปลยนแปลงในชวตของเรา แลวนำความรน

ไปประยกต ใช ในการดำเนนชวตตามความลบหาขอ กอนจะรวาเราสรางการ

เปลยนแปลงในชวตไดดวยวธใด เราลองมาพจารณากระบวนการเรยนรตามธรรมชาต

ของมนษยเสยกอน กระบวนการเรยนรตามธรรมชาตนหมายถง วธทเราเรยนร

ทกษะสวนมากทตองใช ในชวตประจำวน เชน ภาษาหรอทกษะดานเครองยนตกลไก

การเรยนรภาษาเปนตวอยางทดมากของการเรยนรตามธรรมชาต ระหวาง

ศกษาอย ในโรงเรยนหลายปผมไดเขาเรยนวชาภาษาอยางนอยหกภาษา (ละตน

กรก ฮบร ฝรงเศส สเปน อตาล) แตแมจะเลาเรยนวชาเหลานน ผมกยงไม

สามารถเขยนหรอพดภาษาใดไดเกนหนงประโยคยกเวนภาษาองกฤษ กระนนกด

ตอนทผมอายเพยง 2-3 ขวบผมกชำนาญภาษาองกฤษแลว แมนกภาษาศาสตร

หลายคนจะถอวาภาษานเรยนยากกตาม ทำไมเดกเลกๆ คนหนงจงเชยวชาญภาษาเกด

แตในภายหลงกลบเรยนภาษาทสองโดย (อาจจะ) ไมเกงแมแตภาษาเดยว

สวนหนงของคำตอบกคอ มนษยเราเรยนรตามธรรมชาตจากการด ฟง

และทดลองปฏบต ซงโดยมากการเรยนรภาษาในชวงตนวยไมไดมาจากการพยายาม

สอนภาษาเราอยางเปนทางการ แตเราเฝามองพอกบแมเดนไปเดนมาและเรยกชอ

สงของตางๆ เราฟงพอกบแมคยกนและจบเอาวาประโยครอยเรยงกนอยางไร หลงจาก

แก ไขเลกนอยเรากจะรคำศพทและวธใชคำในการสรางประโยค เราเรยนรตาม

ธรรมชาตดวยการด เลยนแบบ และทดลองทำ

การเดนกเชนกน คณรจกเดนไดอยางไร ผมยงจำไดถงวนทลนา ลกสาวคน

โตเดนกาวแรกดวยตนเอง กอนหนานนเธอยนไดมาพกหนงแลว วนหนงขณะอยใน

หองนำภรรยาของผมยนอยหางจากลกสาวหาฟต (152 เซนตเมตร) เธอพดวา

“มานเรว” ลนากาวเทาเตาะแตะไปขางหนาหาฟต ทามกลางเสยงเชยรของเรา

และเสยงหวเราะคกคกของเธอ เธอรจกเดนโดยไมตองรบการสงสอนแบบเปน

12� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ทางการเกยวกบการเดนแมแตบทเดยว แตแลวเธอเดนไดอยางไร คำตอบกงาย

เชนเดม คอการเรยนรตามธรรมชาตนนเอง เธอเฝามองและสงเกต แลวทดลองทำ

จนกระทงเดนได อกวธทจะอธบายกระบวนการเรยนรตามธรรมชาตนกคอ

กระบวนการนจะมสองขนตอนไดแก การรบรและการลองทำ เราใหความสนใจ

กอนเปนเบองตนจากนนจงลองทำสงตางๆ ระหวางทำทงสองขนตอนน เรากจะ

แก ไขตนเองไปตลอดจนเชยวชาญ

เรามาใชแนวคดงายๆ ของการเรยนรตามธรรมชาตน เพอสรางการ

เปลยนแปลงอนซบซอนในชวตผ ใหญอยางเราดกวา ถาการรบรเปนขนตอนแรก

ของกระบวนการเรยนรตามธรรมชาตแลว เราอาจพดไดวา เราจะเคลอนไปยงสงท

เราคงไว ในการรบร นเปนแนวคดงายๆ ทวาไดผลอยางลกซงตอการสรางความ

เปลยนแปลงในชวต ชวตเราจะเปนไปตามสงทเรามงความสนใจ ยงเราคงบางสง

ไว ในการรบรมากเทาไร เรายงมแนวโนมจะเคลอนไปหามนมากเทานน

เราพงความสนใจไปทสงใด เราจะทำใหสงนนเตบโต

หลายปมาแลว เราศกษาวจยคนหลายรอยคนทพยายามสรางการเปลยน

แปลงธรรมดาๆ ทวามความสำคญในชวตของพวกเขา (เชน ลดนำหนก ออกกำลง

กายเปนประจำ ทานอาหารทดตอสขภาพมากขน กลาแสดงความคดเหนมากขน

หนกแนนมากขน และอนๆ) คนหลายรอยถกจบแบงออกเปนสองกลม แตละกลม

จะถกขอใหระบการเปลยนแปลงทตนอยากใหเกดขนในชวตออกมา (การร)

ตอมาทงสองกลมไดรบวธสรางการเปลยนแปลงทแตกตางกนมาก (การทำ)

กลมหนงถกบอกใหกำหนดสงทตองทำแบบเฉพาะเจาะจงใหแกตนเอง เชน วง

สปดาหละสามครง ทานเฉพาะอาหารสขภาพเปนเวลาสบสปดาห และอนๆ คนกลมน

ถกขอใหเขยนสงทตองทำ และทบทวนสปดาหละครงตดตอกนสบสองสปดาห

กลมทสองไดรบวธสรางการเปลยนแปลงซงแตกตางจากกลมแรกอยางมาก

โดยแตละคนจะไดรบบตรกระดาษหลายใบ และถกขอใหเขยนถอยคำหรอประโยค

12�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ไวเตอนใจถงการเปลยนแปลงทตนอยากใหเกดขนในชวต (ทานอาหารสขภาพ ทำ

กจกรรมมากขน ปกปองสทธของตนเองมากขน หาเวลาใหตนเอง) พวกเขาถกขอให

พกบตรเหลานตดตวไปทกทเปนเวลาสบสองสปดาห ทงยงตองนำออกมาดวนละ

สบถงยสบครง และใหระลกรถงสงตางๆ ทตนเลอกทำในชวตประจำวน ใหนำบตร

กระดาษตดตวไปทกท ใหหยบขนมาดหลายรอบ นอกจากนนยงถกขอให ไมตอง

ลงโทษตนเอง ไมพดถงตนเองในทางทไมด เพยงแตใหเทาทนเวลาททำสงตางๆ ลงไป

สบสองสปดาหถดมา ทงสองกลมตางมพฒนาการ แตมอยกลมหนง

เปลยนแปลงไดมากกวาชดเจน (มากถงสามเทาตว) นนคอกลมทมบตรกระดาษ

ตดตวตลอดเวลา การเปลยนแปลงเกดขนไดดวยการกระทำงายๆ เพยงแคพง

ความสนใจไปยงสงนน

การทดลองนควรคาแกการพนจพเคราะหเพอจะเขาใจวา ทำไมการกระทำงายๆ

เพยงแคคงบางสงไว ในการรบรตลอดเวลา จงสรางการเปลยนแปลงทสำคญได

โปรดจำไววาวธ “ตามธรรมชาต” ทเราเรยนรจะมาจากการพงความสนใจและ

การลองทำ นเปนวธทเราเรยนรภารกจยงยากทสดในชวงปฐมวย ซงไดแกการเดน

และการเรยนรภาษาเกด วธยดบางสงไว ในการรบรตลอดเวลานนสะทอนถง

กระบวนการธรรมชาตทวาน เราเปลยนแปลงไดดวยการยำการรบรและดวยการลองทำ

แตทำไมการกระทำงายๆ เชนการพกบตรกระดาษจงดกวาการตงเปาหมาย

นเปนคำถามสำคญ ผมเชอวาคำตอบไมไดซบซอนอะไร แมการกำหนดเปาทตองทำ

จะสามารถกระตนการรบรของเรา แตมนกอาจสงผลทางลบตอการลองทำไดเชนกน

ตวอยางเชน คนทตงเปาวาจะวงสปดาหละสามครงจะยดความคดน ไวและอาจถง

ขนทำสำเรจ แตอะไรจะเกดขนถาเขาบาดเจบในสปดาหแรกและวงไมได ในสปดาห

ถดไป อะไรจะเกดขนถากลายเปนวาเขาไมคอยชอบวงเทาไรนก ผลทนาจะเปนมาก

ทสดกคอ เขาจะรสกวาตนเองลมเหลวและเลกพยายามเปลยนแปลง ยงกวานน

เขากมแนวโนมจะพลาดโอกาสอนๆ อกมากมายทเปนไปไดในระหวางวน

ตรงขามกบคนทเพยงแตพกบตรกระดาษซงเขยนวา “กระฉบกระเฉงมากขน

และรางกายแขงแรงขน” เพราะเธอหยบกระดาษใบนนขนมาดวนละ 10-20 ครง

130 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เธอจงอาจตดสนใจไดนบครงไมถวน ซงจะมผลตอสขภาพของตน เธออาจอานแลว

ขนบนไดแทนทจะใชลฟต หรอเดนในชวงพกกลางวนแทนทจะนงจมกบโตะทำงาน

เมออานขอความในกระดาษเธออาจจะยกหโทรศพทเดยวนนทนทเพอโทรไปนด

เพอนเลนเทนนส การรนำมาซงการทดลองทำ แนนอนวาเราอาจใชทงการตงเปา

และการรบรรวมกนเพอให ไดผลลพธทดขน แตถาหากตองแนะนำวธเปลยนแปลง

ชวตคณเพยงวธเดยว ผมจะขอใหคณพกบตรกระดาษตดตวตลอดทงวน

ขอยกตวอยางการใชวธนเลกนอยเพอใหเกดประโยชน ราวแปดปทแลว

ผมไดตระหนกรอะไรบางอยางทชวนยงยากใจมาก ขณะอยในวย 41 ปผมตระหนกวา

ผมมงานทด มชวตครอบครวทด มคนรจกมกคนนบรอย แตสงทผมตระหนกเชนกน

กคอ ผมไมมเพอนจรงๆ จงๆ เลย ผมทมเทพลงใหแกงานจนไมเหลอทวางสำหรบ

มตรภาพในชวตวยผ ใหญ นาตกใจไมนอยท ไดรวาหลงจากชวตผานไป 40 ป ผม

ไมมมตรภาพทแนนแฟนกบใครเลย ผมรวาผมตองทำอะไรสกอยางเกยวกบเรองน

แตจะทำอะไรดเลา

ผมทำตามคำแนะนำของผมเอง ดวยการเขยนคำวา “เพอน” ลงบนบตร

กระดาษใบหนงและพกตดตวไปไหนตอไหนตลอดเวลา ผมหยบบตรออกมาดวนละ

10-20 ครง ในชวง 2-3 สปดาหแรกชางเปนอะไรทนาหดห เพราะแตละวนทหยบบตร

ขนดหลายๆ รอบ ผมจะรซงวาผมละเลยชวตสวนน ไปมากแคไหน และพยายาม

อยางถงทสดทจะไมลงโทษตวเองในเรองน เพยงแตใหรบร ไว...เรมใหความสนใจ...

รบรวามตรภาพสำคญกบผมเพยงใด

หลงจากพกบตรกระดาษไดสองสปดาห ผมจงตดสนใจวาถาจะหาเพอน ขน

ตอนแรกกตองหา “ผทอยในขาย” เสยกอน ทำนองเดยวกบการทำรายชอสาวๆ ทเรา

จะชวนไปเปนคในคนงานเลยงเตนรำสงทายการศกษาชนมธยม ผมทำรายชอคนคนเคย

ทผมเชอวาจะกลายเปนเพอนผมได ในทสดกไดรายชอมาหกคน ชวง 2-3 เดอน

จากนนผมเรมโทรศพทหาคนเหลาน ชวนพวกเขาไปทานอาหารกลางวน ไปสงสรรค

ดมกาแฟ และบางครงกพบปะกนในงานสงคม ผมไมไดบอกพวกเขาหรอกวา “ผม

กำลงหาเพอนและคณอยในบญชรายชอนะ” ผมเพยงแตเรมใสใจและทดลองทำ

131ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ประสบการณหนงท ไดรบในชวงนนพสจนพลงอนเรยบงายของบตรกระดาษ

เปนอยางด ตอนนนผมเปนประธานกรรมการขององคกรการกศลแหงหนง คนหนง

หลงการประชมอนยาวนาน ผมเตรยมตวกลบบานอยางกระตอรอรน และคำนวณ

ไวแลววาอยากนอนกชวโมง กรรมการอกคนทชอไบรอนถามผมวา อยากออกไป

ทานอะไรสกเลกนอยกบเขาหรอไม ผมกำลงจะพดวาไมออกไปแลว แตชวอดใจนน

ผมกรสกถงบตรกระดาษในกระเปาขนมาพอด ไบรอนไมไดอยในรายชอของผม แต

ดเหมอนเขาเปนคนทผมจะรสกยนดถาไดรจกมกคนดวย บตรกระดาษเปลยนคำวา

ไม ใหเปนคำวาตกลง จากนนไมนานเขากกลายเปนเพอนของผม

ผมพกบตรกระดาษตดตวอยเกอบ 18 เดอน ถงตอนนนผมไดเพอนมาหกคน

สามคนคอคนทอยในรายชอ แตอกสามคนไมใช ทกวนนซงผานมาหลายปแลว เมอไหร

ทผมเรมรสกวาตนเองละเลยแงมมสำคญน ไป ผมจะนกถงภาพบตรใบนนขนมา

แทบจะทนท และคอยๆ ดงตนเองกลบไปหาสงสำคญ

ผมสอนการใชวธนมานานหลายป รวมถงไดฟงเรองราวมากมายเกยวกบ

พลงของ “บตรกระดาษ” ในการเปลยนแปลงชวตผคน ผหญงคนหนงบอกผมวา

เรองใหญทสดทเธออยากทำในชวต คอเรองความสมพนธระหวางเธอกบลกชาย

ของสามทตดมาจากภรรยาคนกอนซงอยในชวงวยรน “เราไมลงรอยกนอยเรอย”

เธอพด “ฉนคดวาหลกๆ คงมาจากทฉนชอบโตตอบเขาแบบแยๆ” เธอจงเขยนคำ

งายๆ บนบตรกระดาษวา “อยาโตตอบนาธาน” ภายในสองเดอนเธอรายงานวา

ความสมพนธกบเขาเปลยนไปในทางทดขน ทกครงทจะโตตอบในทางไมด เธอจะ

นกถงบตรทพกอยและปรบทาท ผลท ไดนนมหาศาลในรปของความสขทเธอไดรบ

อกคนหนงตดสนใจวาจะเมตตากบทกคนทพบใหมากขน รวมทงกบคนทเขา

รกมากทสด เขาพกบตรกระดาษตดตวไปทกท หลายสปดาหถดไปผคนในชวตเขา

ทงในททำงานและทบานเรมตงขอสงเกตวาเขาเปลยนไปมาก และพากนสงสยวา

เกดอะไรขน เขาเพยงแตยมและยงพกบตรกระดาษตอไป ภายในไมกเดอนเขาได

เขยนจดหมายมาบอกผมวาความสมพนธระหวางเขากบภรรยา รวมทงกบคนในท

ทำงานดขนอยางหนามอเปนหลงมอเพราะบตรใบเดยว

132 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เหนแบบนคณคงนกอยากหาบตรกระดาษสกใบมาเขยนความลบหาขอ

และพกตดตวไปไหนมาไหนในชวงหลายเดอนขางหนา แมนนจะเปนความคดทไมเลว

แตผมไมแนะนำใหทำ เพราะมนษยไมใชเครองคอมพวเตอรททำไดหลายสงพรอมกน

ถาทำหลายอยางเกนไปในเวลาเดยวกน เรากมกจะทบตอจนทำอะไรไมได เหมอน

กบวาถาทำหลายอยางเกนไปในคราวเดยว เรากจะจบทการไมไดทำอะไรเลย

แทนทจะทำลกษณะนน ใหคณลองทบทวนความลบหาขอในหนงสอเลมน

ความลบขอไหนดเหมอนคณตองใหความสนใจมากทสดในตอนน ลองทำตามความลบ

ขอนนกอน และถาเปนไปไดกใหเลอกจดสนใจเปนพเศษในขอบเขตของความลบ

ขอนนๆ ตวอยางเชน คณอาจเชอวาความลบทสำคญทสดสำหรบคณในขณะนคอ

ใชชวตดวยความรก คณรสกเปนพเศษวาการหาเวลาอยกบครอบครวมากขนเปน

เรองสำคญสำหรบคณ คณกอาจเขยนลงไปในบตรกระดาษวา รกและหาเวลาให

ครอบครว หรอบางทความลบขอสำคญทสดสำหรบคณตอนนอาจเปน อยาปลอย

ใหเสยดาย (เสยงใหมากขน) การยอมเสยงพบปะคนหนาใหมๆ อาจเปนจดสนใจ

ของคณ คณกจะพกบตรกระดาษทมขอความวา อยาปลอยใหเสยดายและพบปะ

คนหนาใหม ตดตว

จงใหคำมนกบตนเองวาจะนำบตรกระดาษตดตวไปทกแหงสก 2-3 เดอน

ยนยนกบตนเองวาจะดบตรวนละยสบครง แตอยาเพยงดเฉยๆ ใหสงเกตขณะตอขณะ

ถงสงทคณเลอกทำในชวงเวลาตางๆ ไปพรอมกนดวย จงใหสญญาเดดขาดกบตนเองวา

จะพกบตรจนกวาคณจะพดไดเตมปากเตมคำวา คณมพฒนาการสำคญชดเจนตอ

จดหมายนนแลว ตามทผมกลาวไวกอนหนานวา ผมพกบตรกระดาษมตรภาพไวเตอนใจ

นานถง 18 เดอน ผมไมเลกพกจนกระทงพดได ไมอายวาผมกาวหนาจรงในการใหความ

สำคญกบการหาเพอน (นยงไมไดพดวาผมไดเพอนมาบางคนแลวดวย) หลายครงเวลา

พยายามเปลยนแปลงสงตางๆ ในชวต เรามกพยายามเปลยนแคชวงสนๆ แตเลกลมไป

กอนทการเปลยนแปลงนนจะอยตวถาวร หรอกอนนสยใหมจะหยงรากมนคง

วธงายๆ เชนการเขยนความตงใจลงในบตรกระดาษและพกตดตวน สามารถ

นำไปใช ได ในหลายบรบทของชวต เชน สามภรรยาคหนงทผมรจกตงใจจะทำธรกจ

133ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ดวยกน เวลานนพวกเขามอาชพการงานตางกน ทวาแตละฝายตางเขยนจดหมาย

ลงไปในบตรกระดาษ เพอแสดงเจตจำนงทจะสรางธรกจบางอยางรวมกน หลายป

ตอมามนกกลายเปนจรง โปรดจำหลกการสำคญคอ สงใดทยำตรงไว ในการรบร

เราจะเคลอนไปหาสงนนโดยธรรมชาต

การเปลยนแปลงเรมจากคำถามแรก

อกวธหนงในการ “ลงมอทำหลงจากทรแลว” ซงผมเรยนรมาจากเพอนทชอ

มารแชล โกลดสมธ ผเขยนหนงสอเรอง สงทพาคณมาทนจะไมพาคณไปทนน

(What Got You Here Won’t Get You There) และเปนครชนแนวหนาดานการ

พฒนาศกยภาพบคคล เขาบอกผมวาเขาจะมชดคำถาม 18 ขอทใชถามตนเองทกวน

คำถามเหลานชวยเขาไตรตรองวาในวนนน ชวตของเขา “เขาเปา” หรอไม คำถาม

มลกษณะเจาะจงมากเปนตนวา วนนคณโกรธหรอเปลา คณปฏบตกบภรรยาดวย

ความรกหรอไม เขาตรวจสอบตนเองวนละครงทกวน และพยายามตอบคำถาม

อยางจรงใจ

เชนเดยวกบการพกบตรกระดาษตดตว การใชชดคำถามเพอถามตนเองทก

วนหรอทกสปดาหนน เปนวธทเยยมยอดในการใชกระบวนการเรยนรตามธรรมชาต

ซงบอกให ยำการรบรและลองทำ เมอถามตนเองดวยคำถามเหลานอยางนอย

สปดาหละครง หรออาจจะทกวน เรากจะตรงสงเหลาน ไว ในการรบรของเราตลอด

เวลา ขณะไตรตรองคำถาม เรากเรมคดหาวธทจะลองทำและพาชวตไปยงเปาหมาย

ในอดมคตมากขน

หนงในสงสำคญทสดทผมเรยนรจากการสมภาษณ ไดแกความสำคญของ

การตรวจแกและทบทวนตนเองในระหวางคนหาความสขและจดหมาย คนทเรา

สมภาษณไมไดเกดมาเฉลยวฉลาดกวาพวกเราสวนใหญ อนทจรงพวกเขาหลายคน

บอกกบผมวา เขาไดเรยนรและเตบโตมากมายในชวงทผานมา กดวยกระบวนการงายๆ

ของการทบทวนตนเองเปนประจำ และตามดวยการลงมอแก ไขตนเอง ชวตของ

134 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เขาเปนผลจากการปรบปรงทละเลกละนอยยาวนานหลายป จนคอยๆ สะสมสราง

ความสขทคนอนมองเหนในตวเขา

เราหลายคนสามารถใชชวตไดเตมศกยภาพมากขนดวยเพยงแตทบทวน

ตนเองใหมากขน วธหนงทจะทำเชนนนคอ ใหตอบชดคำถามทมงเนนไปยงความลบ

หาขอ และหาเวลาใครครวญชวตของคณบางในแตละสปดาห อกวธคอสรางชด

คำถามสวนตวขนมาเอง ผมทำรายการคำถาม 24 ขอไวทายบทน คณอาจใชถาม

ตนเองขณะทบทวนชวตในแตละสปดาห ตอไปนเปนตวอยาง (ภายใตหวเรองของ

ความลบขอทหนง ซอสตยกบตนเอง) ฉนรสกวาวนนหรอสปดาหนมความสอดคลอง

กบตวตนภายในของฉนหรอไม ถาใช...มนใหความรสกอยางไร ถาไมใช...แลวอะไร

ททำใหรสกวามนไมสอดคลองกบตวตนของฉน คณจะเหนวาขนตอนทงสองของ

กระบวนการเรยนรตามธรรมชาตซงไดแก ยำการรบรและลองทำ ไดถกรวมเขาไป

ในวธการนดวย แตทงนยงมอกหนงปจจยในการเรยนรตามธรรมชาต ซงจะชวยให

เราไปถงททเราตองการไป

กอนหนานเราไดสำรวจแนวคดวา ทกษะพนฐานทสดของชวตบางอยาง เชน

การเดนและพฒนาการดานภาษานน จะเรยนรผานกระบวนการเรยนรตามธรรมชาต

ในกระบวนการนเราจะเรยนรจากการเพงความสนใจและลองทำ บตรกระดาษกบ

ชดคำถามคอสองวธทมผลตอกระบวนการน โดยเฉพาะถาในแตละครงทดบตรหรอ

ถามตนเองนน คณไดเพมเขาไปอกหนงขนดวยการถามวา คณจะเปลยนสงเลกๆ นอยๆ

อะไรไดบางในตอนนเพอใหเปนไปตามสงทคณไดร กระนนกดกระบวนการเรยนร

ตามธรรมชาตยงมอกปจจยหนงซงผมยงไมไดกลาวถง

เราเปลยนแปลงไดดทสดเมอเราเปลยนดวยกน

เวลาทหดเดนหดพดเราไมไดหดตามลำพง เกอบทกคนมครฝกในทกยางกาว

พอแมพนองและญาตจะอยขางๆ คอยชวยเหลอประคบประคอง เวลาเราพดวา

“บะบะ” พวกเขาจะบอก “เรยกพอ” คนเหลานยงใหกำลงใจเราเชนกน เมอเรา

135ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

เตาะแตะยนขนเปนครงแรกและลมลง พวกเขาคงไมพดวา “ซอบองมงาม!” แตนา

จะพดอะไรบางอยางเชน “เดกด เอาอกท ลองจบโตะกอนสจะ” มากกวา ผมยง

สงสยอยวาจะมใครหดเดนหรอพดไดโดยไมมคนฝก และไมไดรบกำลงใจจากคนอนๆ

กระนนเมอโตเปนผ ใหญ เรามกพยายามเปลยนแปลงชวตตนเองโดยไมไดรบการ

ประคบประคองหรอกำลงใจจากผอน

ตอนทมารแชลเลาใหผมฟงเรองคำถามประจำวน เขายงบอกดวยวาแตละวน

เพอนคนหนงจะโทรศพทมาตงคำถามกบเขา 18 ขอ ทงสองตรวจสอบกนและกน

ทกวน เพอใหแตละคนไมหลดออกนอกทางและใหกำลงใจกน ทำไมคณถงไมรวม

แรงรวมใจกบใครสกคนทอานหนงสอเลมนละ คนทสนใจนำความลบไปปฏบตใน

ชวตจรง คอยตรวจสอบกนและกน ใหกำลงใจกนและกน และเสนอแนวคดในการ

แก ไขตนเอง เราเปลยนแปลงไดดทสดเมอเราเปลยนรวมกน

ตอไปนเปนวธงายๆ อกวธในการทำตามสงทคณร หาเวลาใครครวญชวต

ของคณ 30-60 นาทในแตละสปดาห สภาษตตามจารตนกบวชชาวครสตมอยวา

“จงนงเขาไปในเซลลของคณ แลวเซลลจะสอนคณทกอยาง” เมอหาเวลาทบทวน

ตนเอง เรากมกรวาเราตองทำอะไรตอไป คำตอบอยในตวเราเอง วนยในการฟงนน

สำคญถงขนชเปนชตายได เรามชวตเดยวเทานน อยางนอยกทน และเวลากผานไป

เรวมาก ชวงแหงการใครครวญและการฟงภายในคอวธรกษาชวตมใหลอยหายไป

จากเจตนารมณทตงไว กอนหนานผมอปมากบวชาการยงธน โดยกลาววา “บาป”

ในภาษากรกโบราณหมายถง “พลาดเปา” เมอเราทบทวนเปนประจำทกสปดาหหรอ

ทกวน เพอดวาเรา “เขาเปา” หรอไม เราจะเออใหเกดการแกไขตนเองทละเลกละนอย

ตามธรรมชาต ซงทำใหชวตดได ในทายทสด

หญงคนหนงทผมสมภาษณเตอนผมวา “คณไมมทางฟงจตวญญาณตวเอง

ไดตอนกำลงด เดอะ ซมปสน หรอกนะ” เราอยในยคทการทบทวนมกถกปดออก

จากชวต เพราะเราใสการงานเขาไปจนเตมวน และใสเสยงอกทกเขาไปจนเตมคน

แมเขาพกในโรงแรมตามลำพง เรากยงชอบเปดโทรทศน แตการเลอกทำตนเองให

เงยบและฟงเสยงสงบเลกๆ ในใจเรานน เปนกญแจสำคญของการมชวตทด ให

13� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

คำมนกบตนเองวาจะใครครวญชวตสปดาหละครง ถามตนเองวาชวตของคณตรงเปา

หรอไม และคณอยากเปลยนแปลงอยางไรในสปดาหถดไป ลองนกดวาเมอเวลา

ผานไป อานภาพของการตรวจแกตนเองทละเลกละนอยซงสงสมไว ในระยะเวลา

หลายปจะมหาศาลแคไหน การเปลยนแปลงครงละเลกครงละนอยในชวตกไมตาง

จากดอกเบยทบตนในบญชธนาคาร ตรงทมนจะคอยๆ เพมพนจนกระทงวนหนง

เกดเปนผลลพธทมนยสำคญ แตหากไมหาเวลาทบทวนชวต มนกจะเหมอนดอกเบย

ทบตนจากหนบตรเครดต เมอเวลาผานไป ความไมสมดลเลกๆ นอยๆ อาจบานปลาย

กลายเปนหนท ไมมปญญาใชคน

พธกรรมของชวตคณคออะไร

การสนทนาระหวางสมภาษณยงทำใหผมนกถงพลงของพธกรรม ขณะรบฟง

ผมปญญาผมกตระหนกวา พวกเขาหลายคนใชรปแบบหรอพธกรรมบางอยางเพอ

ชวยใหดำเนนชวตตามความลบไดลกซงยงขน เรามกจะเชอมโยงพธกรรมเขากบ

ศาสนาทมระเบยบแบบแผน แตแทจรงพธกรรมจะหมายถงหลกปฏบตหรอรปแบบ

พฤตกรรมอะไรกตามทเราทำเปนประจำอยางเปนกจจะลกษณะ สำหรบบางคนการ

เขารานกาแฟถอเปนพธกรรมสำคญในยามเชา บางพธกรรมเปนเพยงกจวตรท ไมม

คาความหมายใด แตบางพธกรรมนนมพลงในการกำหนดประสบการณการใชชวต

ของเราเมอปฏบตไปไดระยะเวลาหนง

โจแอล ในวย 62 ปเลาใหผมฟงเกยวกบพธกรรมสองอยางทเปลยนชวตเขา

เมอตนนอนตอนเชาสงแรกทเขาทำกคอสวดภาวนา “ผมขอบคณพระเจาสำหรบวน

อกวน และหาเวลา 2-3 นาทเตอนตวเองวาการมชวตอย และการเปนสงมชวตทม

จตสำนกร ในกาแลกซทางชางเผอกนเปนพรอยางหนง ตอนสวดภาวนาผมขอใหผม

ทำวนน ใหสมกบเปนพระพรอนยงใหญโดยไมใหเสยเปลา” เขาเลาตอวาเขาจะตบทาย

ในแตละวนดวยการสวดภาวนาเชนกน “เมอหมดวน ผมจะหาเวลา 2-3 นาทและ

ทบทวนวนทผานมา ระลกทกอยางทผมรสกขอบคณในวนนนไมวาเลกนอยแคไหน

13�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

กอนเขานอนผมจะสวดขอวนอกหนงวนใหผมไดดมดำกบการมชวต”

ลอา ในวย 58 ปเปนคนทงานยงอยางไมนาเชอ แตละเชากอนออกจาก

บานเธอจะหาเวลาสวดภาวนาเชนกน “ทกเชาฉนจะหาเวลาอยเงยบๆ และมกหา

อานอะไรทจะทำใหตวเองอยในกรอบความคดทดสำหรบวนนน ทกวนฉนจะสวดขอ

ใหฉนเอาใจใสผคนทผานเขามาในชวต คนซงคำพดออนโยน รอยยมและคำขอบคณ

ของฉน อาจเปลยนชวตเขาได และภาวนาขอใหฉนไมมวแตยงจนพลาดโอกาสนนไป”

และยงมจมซงบอกวา เขาไดเดนบนทางแหง “โทสะ” มานานหลายป

แตละวนเขาจะเดนครนคดแตสงททำใหเขาโกรธ อยมาวนหนงเขาตดสนใจเดนบน

ทางแหงการ “ขอบคณ” แทน “ทกวนนเวลาผมเดน ผมจะนกถงทกอยางในชวตท

ผมรสกขอบคณ ไมปลอยใหตวเองคดถงสารพดเรองทเลวรายเลย ผมรแลววาวธ

ปฏบตงายๆ นเปนพรอนยงใหญ”

หลายปมาแลวผมพบนางพยาบาลวยกลางคนททำงานในแผนกโรคมะเรง

ของโรงพยาบาลแหงหนง เธอตองอยกบความทกขวนละหลายชวโมง เธอบอกผม

วาเธอมเพลงขนใจอยเพลงหนง ซงเธอรองตลอดเวลาทเดนไปทำงาน เพลงพเศษน

เตอนเธอทกวนวา การมชวตอยนนเปนพรอยางหนง เพลงนชบชจตใจของเธอ เธอ

บอกผมวา “กวาจะถงททำงาน ฉนกพรอมสำหรบวนนนแลว!”

เมอไดฟงเรองราวเหลาน รวมถงเรองอนๆ อกมากมายในทำนองเดยวกน

ผมจงเรมตระหนกวาพลงของพธกรรมเปลยนแปลงเราไดจรง ไมใชเรองยากทจะ

นกภาพผลกระทบตอประสบการณชวตของคนทเรมและจบวนดวยการสวดภาวนา

ขอบคณจกรวาลสำหรบชวตอกวนและจบวนดวยการขอบคณ ผมนกภาพตามไดวา

พธกรรมยามเชาจะเตอนลอาทกวนวาสงสำคญคอการให และเธอมอำนาจทจะให

ทนททออกจากบานจนกระทงกลบบาน ผมนกภาพออกวานางพยาบาลคนนน

รองเพลงจากหวใจทกเชากเพราะอะไรบางอยางจากเพลงนนทำใหเธออย ในจดท

ถกตองขณะเรมวน พธกรรมนนสำคญมากจนเราตองใส ใจยงยวดเวลาจะเลอก

พธกรรมใดมาเปนกจวตรประจำวน จมเลอกทางแหง “โทสะ” นานหลายปกอน

เปลยนเปนทางแหงการ “ขอบคณ”

13� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

กาวแรกทดในการเลอกพธกรรมใหตนเองคอ ตองรกอนวาพธกรรมทมอย

แลวในชวตคณตอนนคออะไร คณเรมวนอยางไร เรมตนดวยอารมณไหน คณจบวน

อยางไร ความคดสดทายทคณเกบไปฝนคออะไร พธกรรมแบบไหนชบชจตใจคณ

และพธกรรมไหนอาจบนทอนจตใจ เมอผานไประยะเวลาหนง และเรมเทาทนมากขน

ตอพธกรรมตางๆ ทหลอหลอมชวตเราขนมา เราจะสามารถเขาไปกำหนดหรอ

หลอหลอมมนไดมากขนเชนกน ผมเรมวนดวยการอานถอยแถลงวสยทศนประจำตว

ของผมเอง ซงแตละหวขอจะเรมดวยคำสามคำดงตอไปนวา ฉนพอใจ.... ดวยการอาน

ขอความเหลานทกเชา ผมไดสงคำภาวนาไปถงหวงสำนกตนเองเกยวกบเจตนารมณ

ในชวต กอนทวนนนจะเรมดำเนนไปตามวถของมน

ความคดและถอยคำคอการเรมตนทมอานภาพของหวงโซ ซงจะสงผลตอวธท

เราใชชวตอกทอด หลายปมาแลวผมไดอานสภาษตหนงซงผมนกถงหลายครงขณะฟง

ผคนเลาเรองราวชวตของตน นนคอ “จงระวงความคดของคณ เพราะความคดจะ

กลายเปนคำพด จงระวงคำพดของคณ เพราะคำพดจะกลายเปนการกระทำ จง

ระวงการกระทำของคณ เพราะการกระทำจะกลายเปนนสย จงระวงนสยของคณ

เพราะนสยจะกลายเปนคณลกษณะประจำตว และคณลกษณะประจำตวจะกลาย

เปนชะตากรรมของชวตในทสด”

ยงมอกหลายวธในการเปลยนปญญาเปนการกระทำ แตผมเชอวาวธตางๆ

ทนำมากลาวถงในทนเปนรากฐานของการใชชวตหรอการลงมอทำตามสงทเราร

การรวาอะไรทำใหชวตมความสขและมจดหมายนนแทบไมมความหมาย ถาไมแปร

ความรนเปนการกระทำ การรและการทำ เราตองรแลวกทำตามทร

โจแอล นกอนาคตวทยาในวย 62 ป บอกผมวา “การกระทำทขาดวสยทศน

นนสนเปลองเวลา แตวสยทศนทขาดการกระทำเปนเพยงฝนกลางวน” ความลบ

เหลานคอวสยทศน วธการในบทนคอวธทำ การรความลบจะไมเปลยนอะไรในชวต

คณเลย แตการดำเนนชวตตามความลบตางหากทจะเปลยนชวตคณได

13�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

{คำถามประจำสปดาห / ประจำวน สำหรบทบทวนตนเองตามความลบหาขอ}

ความลบ คำถามสำหรบทบทวนชวต

ซอสตยกบตนเอง • สปดาหนหรอวนนฉนใชชวตสอดคลองกบตวตนภายใน (ใครครวญมากขน) ของฉนมากนอยเพยงใด / ฉนจะทำอะไรไดบางเพอ ให ชวตในวนพรงนหรอสปดาหหนาเขาใกลตวตนท แทจรงมากขน • สปดาหนฉนเปนคนในแบบทฉนอยากเปนหรอเปลา / พรงนหรอสปดาหหนาฉนจะทำอะไรไดบางจงจะเปน คนในแบบทอยากเปนใหมากขน • ขณะนฉนเดนตามหวใจของตวเองอยหรอไม / การเดนตามหวใจอยางแทจรงเสยแตตอนน มความหมายวาอยางไรสำหรบฉน • สปดาหหนาฉนจะดำเนนชวตตามความลบขอน ใหมากกวาเดมอยางไร อยาปลอยใหเสยดาย • วนนหรอสปดาหนฉนเลอกทำสงตางๆ จากความกลว (เสยงมากขน) หรอไม /พรงนหรอสปดาหถดไปฉนจะใชชวตดวย ความกลาใหมากกวาน ไดอยางไรบาง • สปดาหนฉนใชชวตตามสงทฉนรหรอเชอมนอยขางใน หรอไม /สปดาหนฉนจะใชชวตตามสงทฉนรหรอเชอมน อยขางในใหมากกวาเดมไดอยางไรบาง • ถาใชชวตอยางกลาหาญและไมกลว ฉนจะทำอะไร ตอไปกบชวตในตอนน • “หญงชรา-ชายชราบนระเบยงบาน” จะพดถงการ ตดสนใจในชวตฉนตอนนอยางไร / ฉนกำลงหวาน เมลดพนธแหงความเสยใจ-เสยดายในอนาคตอยหรอเปลา

140 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

• ขณะนฉนตอบสนองตอความปราชยหรออปสรรคใน ชวตอยางไร / ฉนยงคงกาวเดนตอไปหรอวาถอยหน • สปดาหหนาฉนจะดำเนนชวตตามความลบขอน ให มากกวาเดมอยางไร ใชชวตดวยความรก • วนน-สปดาหนฉนมเวลาใหแกมตรสหาย ครอบครว (รกมากขน) และความสมพนธกบผคนหรอไม • วนน-สปดาหนฉนรกและเมตตาตอคนใกลชดหรอเปลา / พรงนหรอสปดาหนฉนจะรกพวกเขาใหมากขนได อยางไรบาง • วนน-สปดาหนฉนหวานความรกและเมตตาแกโลกน ผานทางปฏสมพนธตางๆ ในชวตหรอไม / ฉนใชชวต ราวกบวาผคนทผานเขามาในชวตนน เปนผทฉน สามารถสรางความแตกตางใหแกเขาหรอเปลา • วนน-สปดาหนฉนใหอาหารแกสนขปาตวไหนของฉน ฉนใชเวลาอยกบคนทชวยเชดชจตใจฉนหรอเปลา / วนน-สปดาหนฉนปฏบตตอตนเองดวยความรกหรอไม / ฉนคยกบตนเองในทางลบหรอสะกดจตตนเองเชงลบ หรอไม / ฉนกำลงปลกดอกไมหรอวชพชลงไปในจตใจ • สปดาหหนาฉนจะดำเนนชวตตามความลบขอน ให มากกวาเดมอยางไร อยกบปจจบน • ฉนมความสขเตมทกบทกสงทกำลงทำในสปดาหน (สขใหมากขน) หรอวนนหรอไม / ฉนใชชวตอยกบปจจบนจรงๆ หรอ เพยงแตกายอยทหนงแตใจอยอกท • ในวนน-สปดาหนฉนเปดรบทกความสขทจะผานเขามา ในชวตหรอไม (สดกลนดอกไมอยางแทจรง) / ฉนเดนไป

141ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

บนทางชวตดวยความตระหนกรหรอเพยงแตวงตะลย ใหพนๆ • ฉนรสกขอบคณกบเรองใดบางในวนน-สปดาหน / ฉนพดวา “ฉนคงจะมความสขถา....” หรอไม • วนน-สปดาหนฉนอยกบปจจบนหรอไม / หรอปลอยให วนพรงนหรอวนวานขโมยความสขของวนน ไป • ฉนตนขนมาเชาวนนดวยความรสกขอบคณสำหรบ วนอกหนงวนหรอไม • สปดาหหนาฉนจะดำเนนชวตตามความลบขอน ใหมากกวาเดมอยางไร ใหมากกวารบ • สปดาหนฉนทำใหโลกนดขนกวาเดมแมเพยงเลกนอย (ใหคนมากขน) หรอไม • สปดาหนฉนเตอนตนเองหรอไมวา ฉนกำลงสราง ผลกระทบบางอยางอยแมฉนเองจะไมเหนกตาม • สปดาหนฉนไดเมตตา อาทร และเปนผ ใหหรอไม / แลวฉนจะเปนแบบนนใหมากกวาเดมอยางไรในวน พรงนหรอสปดาหหนา • สปดาหหนาฉนอยากดำเนนชวตตามความลบขอน ให มากกวาเดมไดอยางไรบาง

จดสนใจ สปดาหตอไปสงทฉนอยากใสใจมากขนไดแก.................................

..............................................................................................(เลอกเพยงอยางเดยว)

142 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 9 เตรยมตวใหตายด :

คนมความสขไมกลวตาย

ผทเจรญชวตอยดวยปญญา ยอมไมกลวกระทงความตาย

พระพทธเจา

143ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

อตาของผมอยในวยหกสบตนๆ และสขภาพดมาก ขณะทานอาหารมอเยน

ทบานของเราเมอปทแลว จๆ ทานกประกาศเปรยงวากำลงคดถงความตาย

ของตนเอง ทานตดสนใจแลววาทานไมอยากใหใครรองไหในงานศพของทาน (มาถง

จดนภรรยาของผมกเรมรองไหออกมาตามคาด) ทานพดตอวา การทเราทกคนไดรวา

ทานไมกลวตายนนเปนสงสำคญมากสำหรบทาน

“ตอนทพอยงหนม” ทานบอกเรา “พอจำไดวากลวตาย แตเดยวนยงอยใกล

ความตาย พอกยงไมกลว” สงทตามมาหลงจากคำพดนนคอประสบการณสะเทอน

ความรสกทสดครงหนงของผม ซงกคอการสนทนาทเปยมดวยหวงอารมณและ

กระทบใจเกยวกบชวตของพอตาผม นำตาหลงไหลหลายหยดขณะแลกเปลยนถอยคำ

รกและอาทรหลายคำ ในทสดทานกมอบของขวญอนยงใหญแกครอบครว ดวยการ

ยนดพดถงสงทเราทกคนรนนคอ วนหนงเราจะตองตาย

การสนทนาครงนนเกดขนกอนจะเรมสงทผมเรยกวา “โครงการภมปญญา

ผสงวย” สองเดอน เพราะฉะนนเมอเรมสมภาษณ ผมจงเพมคำถามเขาไปขอหนง

ซงตอนแรกไมไดตงใจจะถาม “ในเมอคณอายมากแลว โปรดบอกวาทศนะทคณม

ตอความตายเปลยนแปลงไปอยางไร คณรสกอยางไรเกยวกบความตาย ไม ใช

ความตายในเชงนามธรรม แตเปนความตายของคณเอง” ในฐานะวยกลางคนอาย

พ

144 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เกอบ 50 ป ผมอยากรวาคนเหลานซงดำเนนชวตอยางมปญญาและมเจตนารมณ

นน จะรสกอยางไรเกยวกบความตายของตน

การสนทนาเกยวกบการกาวสความตายกบคน 200 คนซงอยในวยเกนกวา

60 ปนน แตกตางจากการสนทนาเรองการตายกบคนวยสามสบหรอกระทงวย

กลางคนอยมาก หลายคนผานการสญเสยคนใกลชดทสด (ภรรยา สาม คห บดา

มารดา และมตรรก) หลายคนมประสบการณตายแลวฟน พวกเขาบอกผมวาตน

ระลกถงความตายบอยขนขณะเขาใกลความตาย หรอตามทแอนโทนวย 86 ปได

บอกผมวา “ตอนนผมเลยวยทดทสดในการใชชวตไปแลว” สำหรบคนเหลานความตาย

ไมใชความเปนไปไดทยงอยอกไกล แตเปนสวนทจรงแทแนนอนของหวงความรสก

นกคดในชวตประจำวน

กระนนกดสงทผมเรยนรจากการสนทนากบคนเหลานมความลกซง ใหแรง

บนดาลใจ และทายทสดกใหการปลอบโยนอยางลกลำ

ของขวญงดงามทสดซงผมจะแบงปนแกคณผอาน ไดแกการบอกคณวา ใน

บรรดาคนจำนวน 230 คนนน คนทกลวตายมนอยกวาจำนวนนวมอขางเดยวเสยอก

เกอบทกคนระลกถงความตายในการใชชวตของตน ผมพบวาเมอเราดำเนนชวต

อยางผมปญญา เรายอมไมกลวตาย หากดำเนนชวตตามความลบหาขอในหนงสอ

เลมนแลว เราจะไมกลวตาย จะมกแตผท ไมใชชวตใหฉลาด และไมดำเนนชวตตาม

ความลบเทานนทจะมสงใหตองกลว

เดวด คหล เพอนรกของผมเปนนายแพทยผมพรสวรรค เขาใชเวลามากมาย

อยกบผปวยระยะสดทาย (และเขยนหนงสอทงดงามเลมหนงชอ คนใกลตาย

ตองการอะไร (What Dying People Want) จากงานวจยของเขาเกยวกบคนใกลตาย)

เมอผมบอกเขาวาไดพบอะไรบางจากการสมภาษณ เขากบอกวาจากการทำงานกบ

คนใกลตาย เขาพบวา “คนทมความสขไมกลวตาย” แนนอนวามนฟงดยอกยอนพลก

เพราะคณคงจะคดวา ถาใครรกชวตคนนนกตองกลวตายมากทสด แตสงทเขาพบ

จากบรรดาคนหนมคนสาวใกลตายจะเหมอนกบสงทผมไดเรยนรจากคนชรา นนคอ

เรามชวตอยางไรเรากตายอยางนน ถาใชชวตอยางมปญญา เราจะยอมรบไดวา

145ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ความตายเปนสวนหนงของชวต “ผมไมกลวตาย” บอบในวย 59 ปบอกผม “เวลา

ทผมตาย ผมจะตายพรอมรอยยมตรงมมปาก ผมรสกดกบชวตตวเอง กบสงทผม

ทงไว และกบวธทผมใชชวต ผมจำไดตอนทพอบอกผมวา ทานอยากใชชวตใหตาง

จากเดม และผมกปฏญาณวาจะไมเปนเหมอนพอ สงสำคญทสดคอ ทำในสงทคณ

เกดมาเพอทจะทำ และผมกทำแลว”

ผคนบอกผมครงแลวครงเลาวา เมอเราใชชวตอยางฉลาด เราจะไมกลวตาย

อนทจรงเมอผมขอใหบอกวา เมอถงบนปลายชวตพวกเขากลวอะไรมากทสด คน

เหลาน ไมไดพดถงความตายเลย แตกลบพดถงชวตในแบบทตนไมได ใช

ทอมในวย 64 ป ซงเปนชนพนเมองชาวเมตสทมสมญญานามทางจต

วญญาณวา ควายขาวตระหงาน และเปนผนำพธกรรมทางจตวญญาณในชมชน

ของตนมาเกอบ 20 ป บอกผมวา ในวฒนธรรมของเขานน ความตายไมใชสงท

ตองกลว แตเปนสวนหนงตามธรรมชาตของกระบวนการใชชวต “ในบนปลายสงท

เรากลวคอ กลวมภารกจชวตทยงตดคาง กลววาเราไมไดทำสงทเราเกดมาเพอท

จะทำ ความตายเปนสวนหนงของชวต แตการจะยอมรบความตายให ไดนน เรา

ตองรกอนวาเราได ใชชวตนนแลว”

เอลซาในวย 71 ปแสดงความรสกคลายคลงกน “ในบนปลายชวต สงท

นากลวทสดคอ คณไมไดทำสงตางๆ ทคณทำได กลววาคณไมเคยมชวตอยจรงๆ

ตางหาก ถาอยากเตรยมตวตาย เราตองเลอกทจะใชชวตใหเตมท จะได ไมตอง

เสยดายอะไร” เธอบอกผม นคอประเดนทผมไดยนหลายครงหลายครา

หลายคนในนยงเคยผานประสบการณตายแลวฟน พวกเขาบอกผมตรงกนหมด

วา แงมมทนาสนใจทสดของประสบการณน ไดแกการรวามนไม ไดนากลว วาใน

หวงกอนสนลมหายใจ เราจะไมรสกกลวและเศราโศกใดๆ ดคซงอยในวยเจดสบเศษ

เลาใหผมฟงถงประสบการณตายแลวฟน “ตอนอายหาสบเศษ ผมตองรกษาโรค

หวใจ ชวงทกำลงตรวจอย หวใจของผมหยดเตนไปพกหนง ผมยงจำความรสกไดวา

ผมลอยออกจากรางขนไปดานบน แลวมองลงมาเหนหมอกบนางพยาบาลพยายาม

ทำใหผมฟนขนมา ผมไดยนพวกเขาพดวา ‘อยาเพงตายนะ กลบมากอน อยาเพงตาย’

14� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ผมไมเหนแสงสขาว ไมเหนพระเยซ แตผมรวาประสบการณน ไมนากลว มนสงบมาก

ตงแตนนมาผมไมกลวตายอกเลย”

เรองทงดงามทสดอกเรองหนงเปนเรองทเอลซาเลาใหผมฟง “คณแมของ

ฉนไมใชคนมศรทธาในศาสนา ตอนยงเดกตกตาทฉนรกมากตวหนงพง ฉนถามคณ

แมวาตกตาอยในสวรรคแลวใชไหม ทานบอกฉนทนทวาเวลาหนตาย ไมมสวรรค

หรอกนะ ถาหนตาย หนกเพยงแตตาย!” ตอมาภายหลงเอลซาไดเพาะบมศรทธา

ลกซงขนมาเอง พระเจากลายเปนสวนสำคญในชวตเธอ ทวาแมของเธอกไมเคย

หนมาศรทธาในศาสนา

“ตอนคณแมกำลงจะตาย ฉนไปอยกบทาน วนหนงทองฟามแตเมฆ เปนวนท

มดครม มานในหองนอนของทานเปดอย จๆ ทองฟากสวางจา แสงสองเขามาในหอง

สหนาของคณแมคลายจะเกรงขามและสงบ พอฉนถามวาอยากใหปดมานหรอเปลา

ทานยนกรานวาอยาปดกนแสงนนเดดขาด ฉนถามวาทานเหนอะไร ทานบอกวา

‘สวยเหลอเกน แตแมอธบายไมได เมอถงเวลาของหน หนจะเหน’ วนตอมาทานก

สนลม” เอลซาเกบชวขณะนนไว ในความทรงจำมาจนถงปจจบน เธอเชอวาเมอ

หวงเวลาของเธอมาถง เธอจะเหนสงทแมของเธอไดเหนในวนนน

ผผานประสบการณตายแลวฟนหลายคนบอกกบผมวา เขาไดมองขามไป

ยงอกฟากมตหนง แมระบบความเชอของคนเหลานจะแตกตางกน แตดเหมอนใน

ชวงเวลานนพวกเขาจะรวธประสานหวงความตายเขาไปในชวตตน ซงหลงจากฟง

เรองราวของหลายคน ผมกสมผสไดถงสงทเหมอนกนอยางหนงคอ พวกเขาจะอย

ในภาวะสงบขณะมองไปยงเบองหนา บางคนเหนสวรรครางๆ ขณะทบางคนเกด

การรบรทละเอยดลกกวานน วาเขาไดสมผสกบภพทกวางใหญกวาภพทเพงจากมา

เมอไดฟงสงเหลานผมกคดถงถอยคำของดเรค วลคอทท กวจากเซนตลเซยผเปน

เจาของรางวลโนเบล ซงเขยนไว ในหนงสอทชอ The Prodigal วา ขณะใกลตาย

เขาไดเหน “เหลาโลมาเรงระบำตรงบรเวณหวเรอและโครงภาพเงาดำแหงบาน”

เขายงกลาวถงสมยทยงเปนหนมวา ไมเคยคดฝนมากอนวาวนหนงจะไดสมผสถง

ความรสกสดสงบเชนทประสบขณะใกลตาย วลคอททพบความสงบในตนทเขา

14�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ไมเคยคาดคด ไมตางจากแมของเอลซาซงมองออกไปนอกหนาตาง และพอตาของ

ผมซงบอกวาสมยทยงเปนหนมทานเคยกลวตาย แตมาบดนทานไมรสกกรงเกรง

ใดๆ แลว

บางคนถงขนบอกผมวา การเตรยมตวใหตายดเปนเรองสำคญทสดเรองหนง

ทมนษยตองทำขณะแกตว แจคในวย 67 ปบอกผมวา “พอผมตายตอนททานอาย

เทาผมตอนน ผมหวงจะมชวตใหนานกวานอกหนอย แตชวงหลงมานผมกนกถง

ความตายมากขนเยอะ ผมไมแนใจวาจะเกดอะไรขนเมอเราตาย แตผมกสบายใจแลว

ผมเดาวาถาความยตธรรมมจรง ซงผมกคดวานาจะมนนละ ผมจะไดรบคำพพากษา

ทยตธรรม เพอนผมหลายคนตายไปแลว ผมเลยมโอกาสเหนเวลาคนอนตาย เพอน

รกคนหนงของผมเปนโรคเอแอลเอส (โรคลเกอหรก) เขาอยากใหเพอนๆ มา

หอมลอมอยใกลๆ ตอนทเขากำลงจะตาย เขาเตรยมท ไว ใหพอรองรบคน ผมเปน

คนกลาวคำสรรเสรญผตายเอง ผมอยทนน 2-3 วนกอนเขาจะตาย เขาพดเกอบไม

ไดเลย ผมตองเงยหฟงทปากเขา แตเขายงราเรงมอารมณขน ตอนนนผมยงคดอย

เลยวา ตวเองอยากตายแบบน”

ตอนทผมถามเขาวา คำวา “ตายด” หมายความวาอยางไรสำหรบเขา เขา

บอกผมวา “ตายดกคอไมครำครวญ คงจตใจชนบานไว และใหคนทยงมชวตอยรวา

ทกอยางเรยบรอยด วามนเปนสวนหนงของชวต นเปนของขวญชนสดทายทเราจะ

ให ได อทธพลทางตรงครงสดทายทคณมได กคอวธทคณตายนนละ”

เปนไปไดวาเราอาจเตรยมตวตายดมาตลอดทงชวตแลว เปนไปไดวาถาไม

เรยนรวธทจะใชชวต เรากไมอาจตายอยางสงางาม และกอาจเปนไดในทางกลบกน

บางทเราไมอาจใชชวตไดอยางแทจรงจนกวาจะซมซบสจธรรมทวา วนหนงเราก

ตองตาย รอนในวย 71 ปบอกผมวา “วงจรสดทายของ ‘สายณหแหงชวต’ นนเปน

เรองของการเตรยมตวตายและรจกปลอยวาง ถาคณไมรวธตายคณกไมรวธใชชวต

ถาคณไมขาใจวาเมอตายลง คณจะผสานเขากบสงอนท ใหญกวา ถาคณไมเขาใจ

ตรงนคณจะไมมวนรวธนำพาชวตตวเอง คณไมมทางรหรอกวามนจะมาเมอไหร

อาจเปนวนพรงนหรออก 20 ปจากน แตถาคณเรยนรทจะยอมรบวามนเปนสวนหนง

14� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ของชวต คณถงจะมชวตไดจรงๆ” ความตายทำใหชวตมความเรงดวน และเราทกคน

กลวนตองตาย แตหากไมยอมรบและใชประโยชนจากสจธรรมน เรายอมไมอาจใช

ชวตอยางมความหวงได

ทายทสดการสนทนาเหลานแสดงใหผมเหนวา การมชวตอยดวยปญญา

เปนยาแกความกลวตาย ทงยงแสดงใหเหนวาเมอเรามอายมากขน งานสำคญทสด

ชนหนงคอเตรยมตวตายใหด และมอบของขวญชนสดทายซงไดแกความหวงแก

คนทอยขางหลง ผมพบดวยวาเมอเรารหรอตระหนกวา เราเปนสวนหนงของเรองราว

ทใหญกวามาก เราจะสามารถยอมรบความตายไดอยางสงางาม

เมอไดฟงผคนพดถงความตายของตนดวยนำเสยงสงบและเขมแขง ผมจง

ตระหนกวาความหลงผดรายแรงทสดในชวตอาจเปนความคดทวา เรานนดำรงอย

อยางแยกขาดจากสงตางๆ รอบตว คนหลายรอยคนบอกผมไมทางใดกทางหนงวา

พวกเขารวาเมอตายลงตนจะกลบไปรวมเปนหนงกบอะไรบางอยางซงเปนตน

กำเนดมากยงขน และวาเราจะหมดอาลยตายอยากเรอยไปจนกวามนษยจะ

ตระหนกวา ตวเราและอตตาโดดเดยวของเรานมไดคงอย โดยแยกขาดจากสงอน

แตจะเชอมโยงเขาดวยกน จอหนซงเปนจตรกรวย 95 ปบอกผมวา “จรงๆ เราเปน

แคเศษเสยวธล แตเวลาเดยวกนเรากเปนสวนหนงของอะไรบางอยางท ไพศาลกวา

พอเราตาย เราจะรวมเปนหนงเดยวกบเรองราวอนกวางไกลนน”

บางครงชวงเวลาทสงผลลกซงตอผมมากทสด จะเปนชวงทผมสมผสถง

ความเชอมโยงนอยางลกลำ หลายปกอนผมไตเขาอยตามแนวลำธารบนเทอกเขาของ

อตาล ใกลอารามทจอหน มลตน เขยนโคลงชนเอกทมชอวา สวรรคลม (Paradise

Lost) ผมเลยบเลาะลำธารเพอพยายามคนหาททางของตนเองบนโลกนดวยความ

เตมตน ขณะฟงเสยงกระแสธารไหลหลากจากยอดเขาอยนน อะไรบางอยางทำให

ผมประจกษวาตวผมเปนสวนหนงของบางสงทยงใหญ ผมคกเขาลงเพยงลำพงขาง

ลำธาร ซงคงไหลรนจากเขาตามวถครรลองมานานนบสหสวรรษ จากนนจงจมมอ

ลงไปในธารนำไหลเยน แลวผมกตระหนกวาตลอดชวตทผานมานน ผมคดวา

ตนเองแยกขาดจากสายนำ คดวาผมคอชวตหนงซงอยนอกโครงขายแหงชวตและ

14�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

สรรพสง ผมตระหนกแลววาตวผมเปนหนงเดยวกบสายนำและจกรวาลทงมวลท

ดำเนนอย ซงไมเพยงทำใหผมยอมรบททางของผมบนโลกนอยางลกซงเทานน หาก

ยงยอมรบดวยวาสกวนผมจะกลบไปอย ในสายนำแหงชวต ผมจะไดเหน “เหลา

โลมาเรงระบำตรงบรเวณหวเรอ” ไมตางจากทวลคอททพรรณนาไวในโคลงอปลกษณ

ของตน

อาจเปนไดวาในทายทสด การสนทนาเหลาน ไดสอนผมเกยวกบวธทจะตายด

มากพอๆ กบสอนการมชวตทด ผมเรมเหนภาพเชอมโยงใกลชดระหวางการดำเนน

ชวต (living) กบการกาวสความตาย (dying) อยางท ไมเคยเหนมากอน ครงยง

เปนอนศาสนาจารยหนม ผมไดนงเคยงขางคนทกำลงจะตายและสงเกตเหนวา คน

เราตายแตกตางกนมาก ซงตอนนผมเรมเหนแลววา การมชวตและการตายนนมได

ถกตดขาดจากกน เราจะตายแบบเดยวกบทเราไดใชชวต เราใชชวตอยางไรเรากตาย

อยางนน เมอดำเนนชวตอยางผมปญญาเราจะไมกลวตาย คนทรสกวาตนใชชวต

เตมทแลวมกจะตายอยางสงบ ความกลววาทผานมาเราไมได ใชชวตอยางแทจรง

นนเองททำใหเรากลวตาย กระนนผมยงพบวาหากเรามปญญาจรง เราจะตอง

นอมนำความตายสหวงสำนกขณะทใชชวตเสมอ มรณานสตเตอนเราวาขณะนเปน

เวลาสำหรบการใชชวต รอนอาจพดถกตอนทบอกผมวา “ถาไมระลกถงความตาย

ในขณะกำลงใชชวต แสดงวาเรายงไมพรอมทจะใชชวตใหเตมทจรงๆ” เราจะพบ

สนตในใจไดตอเมอเราปรองดองกบความตาย ซงความตายนมใชผบกรกจาก

ภายนอก หากแตเปนสวนหนงของความหมายในการเปนมนษยนเอง

150 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

บทท 10 บทเรยนสดทาย :

ไมสายเกนไปทจะดำเนนชวต ตามความลบ

151ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

องขวญชนสดทายทผมไดรบจากการสมภาษณคอ บทเรยนเกยวกบชวง

เวลา

เราขอใหคนนบหมนระบคนทพวกเขารจก ซงตองเปนคนสงวยและคนพบ

ความสขแลว ขณะสมภาษณเราสงสยวาคนทถกระบนน “มปญญา” มาตลอดชวต

หรอไม พวกเขาเกดจากหนวยถายพนธทเหมาะสม หรอไดรบการเลยงดจากผปกครอง

ทด หรอวาแทจรงแลวคนเหลาน ไมไดมอะไรตางไปจากพวกเรา

กระบวนการสมภาษณน ไม ไดทำใหเรารเสมอไปวา คนๆ นนเรมมวถชวต

แบบใดแบบหนงตงแตเมอใด บทสรปของผมมอยวาพวกเขาบางคนดำเนนชวตตาม

ความลบตงแตยงเยาว ขณะทบางคนไม ไดยดถอความลบกระทงผานชวตมานาน

พอควรแลว แตละคนทผมสมภาษณตองเรยนรมากมายผานกระบวนการใชชวต

และคอยๆ กลายเปนคนในแบบทนงตอหนาผมในขณะนน หลายคนไดพบจดเปลยน

สำคญเมอคนพบวาอะไรคอสงสำคญแทจรง ซงโดยเปรยบเทยบมกเกดขนในชวง

สงวย ฉะนนสงสำคญทสดไมไดอยทวาเราคนพบเคลดลบเมอใด แตอยทวาเราได

คนพบความลบหรอไม ไมวาจะอยในวยใดหรอทำผดพลาดมาอยางไร เมอเราใช

ประโยชนและดำเนนชวตตามความลบแลว ชวตของเรากจะเรมเปลยนแปลงไป

ข

152 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

คณสมบตอนงดงามทสดอยางหนงของคนเหลาน ไดแกความเมตตาลกซง

หลายคนพดวาครงทยงเปนหนม ตนนนเขมงวดจรงจงกบผอนเกนไป แตมกพดเชน

กนวาตนกเขมงวดจรงจงกบตนเองเกนไปเชนกน หวขอหนงทผมยงไมไดนำขนมา

พจารณาไดแกแนวคดทวา เราควรใชชวตแทนทจะตดสนชวต การใชชวตหมายความ

วาเราใชชวตวนตอวนและขณะตอขณะ โดยพยายามเสรมสรางความเขาใจใหลกซง

กวาเดมเสมอวา การเปนมนษยนนมความหมายอยางไร ชวตไมมวนสมบรณแบบ

และเราจะอยในสภาวะของการเคลอนไปหาความสมบรณเสมอ ดอนในวย 84 ป

พดไววา “ไมวาอยางไรคณกไดใชชวตอยางทคณใช ไปแลว เมอยอมรบชวตทผานมา

เราถงจะเรมเปนคนทสมบรณ” เขากลาวประเดนทมกไดยนบอยๆ ซงไดแก เมอเรา

ตดสนชวตของเรา เราจะลดทอนตวเองลง ยงเราตดความอยากเปรยบเทยบ อยาก

ประชนขนแขง อยากแบงชน และอยากตดสนชวตของเราไดมากเทาใด เรากยง

เขาใกลปญญามากเทานน

ขณะไตรตรองความลบทงหา จงอยาตกหลมพรางของความอยาก “ตดสน”

ชวตคณ แตจงถามตนเองวา ฉนจะใชประโยชนและดำเนนชวตตามความลบทงหา

ใหมากกวานอยางไร จตใจทชอบตดสนจะทำใหเราออนแอหยดนง ทงจากความรสก

หลอกๆ วาเราสมบรณแบบ หรอความรสกลกๆ วาเราขาดตกบกพรอง เราได ใช

ชวตอยางทใช ไปแลวและขณะนเรากมโอกาสเตบโต

หลายปกอนผมไดแสดงปาฐกถาแกกลมชายวยกลางคนในหวขอความรก

ขณะพดผมเนนประเดนวา เรามกไมปฏบตกบคนใกลชดดวยความเมตตาและความรก

(รวมทงการศกษาทกลาวถงแตตน ซงแสดงวาในบานเรอนทวไป เราสงสารดานลบ /

เชงวพากษวจารณใหแกสมาชกในครอบครวรวม 14 สารตอความเหนดานบวก / แสดง

ความพอใจ 1 สาร) หลงจบปาฐกถามหลายคนเดนมาพดคยกบผม แลวสภาพบรษ

“ทาทางดๆ ” คนหนงทรอจนทกคนพดจบกเขามาหาผม เขาพดวา “เปนการบรรยาย

ทดมาก ตอนฟงคณวนน ผมสำนกวาผมทำตวแยมากๆ กบครอบครวและคนอนๆ

มาเกอบตลอดชวต พวกเขาตองการความรกจากผม แตกลบโดนผมตดสน พวกเขา

ตองการการใหคาจากผม แตกลบโดนผมวจารณ พวกเขาอยากใหผมเปนคนอารมณด

153ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

แตผมกลบขนมวตลอดเวลาทอยกบพวกเขา การบรรยายของคณวนนเปลยนชวต

ผม เสยดายอยอยางเดยวคอ ผมนาจะไดฟงคณพดตงแต 30 ปทแลว เพราะผม

ทำใหชวตเสยไปเปลาๆ” นำตาเขาไหลพรากอาบแกมทกรำแดดกรำฝนของตน

คำพดของเขากระแทกหวใจผม เขาตระหนกถงวธใชชวตทผานมาของตน

และไมชอบสงท ไดเหน ผมพยายามหาคำพดปลอบใจเทาทจะหาได เพอใหกำลงใจ

เขาสำหรบความเขาใจใหมน และชวยเยยวยาความเสยใจทเขารสก ผมกลาวถง

ภาษตจนบทหนงกบเขาวา “เวลาทดทสดในการปลกตนไมคอเมอ 20 ปทแลว แต

เวลาทดทสดครงทสองคอวนน” หากปลกตนไม ใหมในวนน ดอกผลจากชวตเขาจะ

เปลยน ตอนนยงไมสายเกนไป

ไมมวนสายเกนไปทจะใชประโยชนจากความลบทงหาในหนงสอเลมน ทงยง

ไมสายเกนไปทจะเปลยนผลพวงของอดตทสงสมมาหลายป การใชชวตดวยปญญา

แมเพยงปเดยวกลบลางความเสยใจทสงสมมาหลายปได

หนงในการสมภาษณทผมชนชอบคอ การสมภาษณจอหน จตรกรวย 93 ป

จากโตรอนโต เขามดวงตาเปนประกายใฝร มนำเสยงอบอนออนโยน มมอแขงแรง

และระมดระวงเยยงศลปน สามสบปแรกของชวตวยผ ใหญถกอทศใหแกขบวนการ

คอมมวนสต แมเขายงเชอในอดมคตของขบวนการ แตประสบการณท ไดรบจาก

พรรคกลบทำใหตองผดหวงรนแรง กระนนเขายงโปรดปรานชวตชวงนน “ผมเรยน

รสงดๆ หลายอยางและพบคนดๆ หลายคน คณจะอยกบความเสยใจไมได เวลานน

คณไดทำสดความสามารถแลว” อาชพทสองทำใหเขาไดรบเกยรตและรางวลใน

ฐานะบรรณาธการ เมออยในวยทคนสวนมากกำลงเฉอยชา เขากเรมวาดรป เมอ

ถงวยแปดสบเศษภาพเขยนของเขาไดถกนำออกแสดง แมแตเจาของหองแสดงภาพ

ยงแปลกใจทภาพเขยนถกขายหมดเกลยง จนสงผลใหเกดการแสดงครงตอไปและ

ตอไปอก

ครงสดทายทเราพบกน เขานงเกาอยาวตวเลกในสวนสาธารณะโดยประสานมอ

ไวบนตก “บางทผมคยกบคนในวยสสบหรอหาสบ พวกเขาพดเหมอนกบวาชวตใกล

จะจบแลว แตผมอยากบอกพวกเขาวา ดส คณเพงเปนผ ใหญไดยสบหรอยสบหาป

154 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เทานนเอง มนไมใชเวลามากมายจนจะเขาใจชวตไดหรอก และถาคณมชวตตอไป

จนแกเทาผม คณอาจจะมชวตผ ใหญใหมทงดนอกหนงชวต หรอกระทงสองชวต

กอนทคณจะตาย เพราะฉะนนอยายอมแพกบตวเอง”

ยงจำไดวาเอลซาซงอยในวยเจดสบเศษ มชวตวยเดกทยากลำบากขณะเตบโต

ในเยอรมนระหวางสงครามโลกครงทสอง เธอบอกผมวาเวลาดรปตวเองครงทยง

เปนเดก เธอรสกวาอยากจะใหมมมองทเธอไดรบมาในอกหลายปใหหลงแกเดกคนนน

“ทาทางฉนเศรามากในทกรป ไมเคยยมเลย บางครงฉนอยากคยกบเดกคนนน

อยากบอกเธอวาใหอดกลนและมศรทธา เพราะความฝนของเธอจะเปนจรงและเธอ

จะมความสข ฉนอยากพดอยางนกบทกคนทรเรองการสมภาษณนวา ถาคณยนหยด

ถาคณไมยอมหยดทจะเตบโต คณจะพบสงทคณใฝฝน และสรางความเปลยนแปลง

ไดในขณะทคณมาอยตรงน”

ผมหวงวาแตละคนทอานหนงสอเลมนจะพบกบคณคาความงามและมมมอง

แบบเดยวกบทผมปญญาเหลานหยบยนใหผม จงเลกตดสนชวตทผานมาของตน

และหนมาใสใจกบชวตทยงมอย ไมวาคณเคยผดพลาดมาอยางไรและมความเสยใจ

เกลอนกลนในอดตมากแคไหน จงปลกตนไม ใหมในวนน จงเรมตนดำเนนชวตตาม

ความลบตงแตบดน หรอไมกเพยงใชชวตตามความลบทงหาใหมากขนเรอยๆ น

แหละสงทผอาวโสทมปญญาอยากใหผมร

155ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

15� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ปจฉมบท : หนงสอเลมน

เปลยนแปลงผมอยางไร

15�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ลอดปทผานมา เวลาผมเลาให ใครสกคนฟงเกยวกบโครงการน รวมถง

การสนทนากวา 200 ครงกบผสงวยทเปยมดวยปญญา ผมมกถกถามวา

“การสนทนาเหลานนเปลยนแปลงคณอยางไร” นเปนคำถามทดมาก ผมอยากให

คำตอบกบคณ

ตามทผมอางถงในอารมภบทวา เราทำการสมภาษณกนสามคน ซงไดแกผมกบ

เพอนรวมงานอกสองคนคอโอลเวย แมคไอโวร และเลสล ไนท โดยโอลเวยกบผมเปน

คนดำเนนการสมภาษณสวนมากราว 200 กวาครง เราทงสองอยในวยสสบตอนปลาย

บางครงจงเหมอนวาเรานงคยกบคณปคณยาคณตาคณยาย แตจะเปดใจมากกวา

ตอนทเราอยกบคนใกลชด คนทเราสมภาษณเลาเรองราวในชวตใหเราฟง บางครง

กเลาความทรงจำอนเจบปวดและความเสยใจราวลก บางครงกเลาถงชวงเวลาปตสข

บางครงผมกตองนำตาไหลขณะพวกเขาเลาใหฟงเกยวกบชวงแหงการสญเสย

ครงสำคญ หรอความเจบปวดสากรรจ บางครงผมเกดแรงบนดาลใจและซาบซง

หลายครงผมไมอยากใหการสมภาษณสนสดเพราะรสกสงบลกในใจขณะฟงเสยง

ของผมปญญาคนนน ครงหนงผมถงกบรองไหหลงสมภาษณเพราะรสกวา กำลง

ตองจากลาอะไรบางอยางทจะไมมวนหวนกลบมาอก ซงกคอประสบการณแหง

ความสขลำทผานเลยจากเรองราวในชวตของมนษยผอน

ต

15� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

แมขณะการสมภาษณกำลงดำเนนไป ผมกเรมพบวาตนเองเปลยนอยางละเลก

ละนอย ขณะทำกจกรรมประจำวน จนตภาพหรอเรองราวจะผดขนในความคดของผม

ตวอยางเชน ชายวย 93 ปทบอกผมวา เขารองไหทกครงทเหนตะวนตกดนหรอ

ระบำบลเลต ไมเพยงเพราะเขาสะเทอนใจในประสบการณไปกบภาพทเหน แตยง

เพราะเขาไมมทางรวานนจะเปนครงสดทายของเขาหรอไม หนงเดอนหลงจากการ

สมภาษณเสรจสน ผมพบวาตนเองดมดำกบบางหวงขณะดวยความรสกใสใจลกซง

กวาเดมมาก แลวผมกตระหนกขนมาวา ไมวาจะอยในวยใด เราไมมวนรเลยวาเมอไหร

จะเปนอาทตยอสดงครงสดทายของเรา และเมอผมเรมใชชวตอยางเอาใจใสมากขน

ตะวนตกดนกดมสสนสดใสกวาเดมในบดดล และยงดเหมอนวาผมจะมชวงเวลาท

เบกบานเพมขนดวย

เมอเวลาผานไป ผมจะนกถงถอยคำและวลพเศษของพวกเขาเปนประจำ

ขณะวนวายกบชวต ภาพของคนเหลานนรวมถงสงทพวกเขาพดจะกองอยในความ

รสกผมตลอดเวลา เวลาเดนบนพมพำผมจะคดถงชายทเลอกเสนทางแหงการขอบคณ

เวลาตนนอนตอนเชาผมจะขอบคณสำหรบชวตอกวนตามทโจแอลแนะนำ เวลาพบ

คนแปลกหนาผมจะนกถงเรองของคนทไดร ในอกหลายปตอมาวา ตนไดเปลยนแปลง

ชวตของคนแปลกหนาไปอยางไรบาง แลวผมกจะเมตตาขนมาทนท เวลาผมตดสน

ชวตตวเอง ผมจะคดถงหลายๆ คนทบอกผมใหใชชวต ไมใชตดสนชวต และเมอผม

รสกพอใจ ผมจะคดถงชายทบอกผมใหจำไววา “ความสขทงหมดอยในตวคณเอง”

หนงในคนทผมสมภาษณไดเลาประสบการณครงทยงเปนหนมโรงงานใหผมฟง

ชายวยหาสบตอนปลายททำงานกบเขาตองเสยแขนไปครงหนงในอบตเหตทาง

อตสาหกรรม ชายคนนนชแขนไมขนทกวน และขอใหบลไปศกษาเลาเรยนมฉะนน

จะเปนเหมอนเขา “หลายปใหหลง ผมยงนกถงภาพเขาตอนกำลงนงขอรองไมให

ผมพลาดเหมอนทเขาเคยทำพลาด ผมมกจะคดถงเขาในทาทางนน คลายกปตนฮค

เลยทเดยว เขาจะชแขนไมตดตะขอขนและบอกผมใหระวง” ตงแตสมภาษณเสรจสน

ผมมกจะรสกเชนนน ราวกบวาคนเหลานชสจธรรมทพวกเขาบอกผมขนและขอให

ผมทำตาม

15�ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

การสมภาษณเปลยนทศนะทผมมตอความตายและชวตไป ปกตแลวเราจะ

ไมพดถงความตายอยางเปดเผยในสงคม ทงทความตายแวดลอมเราตลอดชวต แต

เราแกลงทำเปนวาความตายมไดอยใกลๆ ราวกบวาหากพดถงความตายขนมา มน

จะมาเยอนกอนเวลาอนควร หรอราวกบวาหากทำเปนไมสนใจเรองความตายแลว

เรากจะหลกเลยงมนพน ในการสมภาษณเหลานผมสนทนากบผคนอยางจรงใจ

และมกจะละเอยดลออเกยวกบการกาวสความตาย วนแลววนเลาผมใชคำถามดง

ตอไปน โดยมไดลงเลหรอแมแตทำทาขออภย “ในเมอคณมอายมากแลว คณรสก

อยางไรเกยวกบความตาย ไมใชความตายในเชงนามธรรม แตเปน ความตายของ

คณเอง”

คนเหลานสอนผมวา ผทดำเนนชวตอยางมปญญาจะไมกลวตาย อาจจะ

กลวเจบบาง กลวเปนภาระของผอนบาง แตคนทมความสขจะไมกลวตาย ทกวนน

หลายครงทผมคดถงความตายของตวเอง ผมสามารถเขาถงความสงบในแบบท

ไดยนวนแลววนเลาจากคนทบอกผมอยางสงบวา “ฉนใชชวตมาดแลว ถาตายเมอไหร

ฉนกพรอม” เมอเราใชชวตมาอยางแทจรง เรายอมมความสามารถทจะตาย ผม

เรยนรดวยวาเราจะไมพรอมใชประโยชนจากชวต จนกวาจะยอมรบวาความตาย

เปนสวนหนงของชวต ความตายเปนครทดทสดและเปนเพอนทปลอมตวมา เมอ

เราสำนกวาเวลาของเรามจำกด เมอนนเราจะไมปลอยชวตไปเรอยๆ เนองจาก

จำเปนตองรบคนใหพบวาอะไรทสำคญแทจรง ผมรสกวาผมอยกบปจจบนมากขน

เมอใชชวตราวกบวา วนนอาจเปนอาทตยอสดงครงสดทาย

เหนอสงอนใด การสมภาษณเตอนผมใหนกถงบางสงทผมรอยแลว หากแต

เลอะเลอนไปในความสบสนวนวายของชวตสมยใหม ซงคอยหนเหเราออกนอกทาง

สงเหลานนเตอนผมใหหยด และใหเกบเกยวความสขจากชวต ใหเปนคนทรกมากขน

ใหแนใจวาผมไมปลอยใหตนเองเสยดาย ใหซอสตยกบตนเอง และใหรวาผมจะ

กลายเปนสวนหนงของอะไรบางอยางทกวางใหญกวาผมดวยการให

การสมภาษณทจบใจทสดครงหนงไดแกครงทผมสมภาษณดอน ผมสมภาษณ

เขาสองชวโมงเศษๆ เมอสมภาษณเสรจผมนำตาคลอเบา แรกทเดยวผมไมทราบวา

1�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

นำตามาจากไหน แตแลวผมกตระหนกวาสองชวโมงทผานมาผมไดอยตอหนา

ภมปญญาและของโบราณลำคาบางอยาง ตลอดเวลาสองชวโมงผมรเหนเปนพยาน

ถงความลบแหงความหมายของการเปนมนษย และไมอยากใหประสบการณนน

สนสดลง ผมตงคำถามครงแลวครงเลา ยดเยอเวลาอยดวยกนไปเรอยๆ ในทสด

ผมกไมมทางเลอกนอกจากตองยตการสมภาษณ

หลายเดอนใหหลงผมกบดอนตดตอกนผานทางอเมล เราถงกบนดหมาย

ทานอาหารมอเยนกนครงหนงแถวบานของเขาในบลตมอร แตมเหตใหผมตอง

เลอนการเดนทางทำธระออกไป ครงถดไปทผมจะอยในบลตมอร ผมสงอเมลถงเขา

เราจะไดพบกนอยางแนนอน ผมบอกเขาหลายครงวาจะโทรศพทถงเขา แตระหวาง

วนอนแสนยงวนวาย ผมกไมเคยโทรศพทหาเขาสกท สวนกอนเดนทางไปบลตมอร

อเมลฉบบหนงกมาถงกลองขอความของผม ชอเรองคอนขางรวบรดวา FW: คดวา

คณคงอยากรวาดอน ไคลน เสยชวตแลว ผมไมเคยมปฏกรยาทางอารมณตอการ

จะเปดอานอเมลเหมอนครงนมากอน ผมไมยอมเปดอานขอความอยนานหลายชวโมง

โดยเชอวาถาไมเปดอานมนกจะยงไมเปนความจรง

ผมอยากถามดอนหลายสงทตวผมยงอยากร อยากสมผสความรสกวา

กำลงอยตอหนาภมปญญาอกครง เหนอสงอนใดผมอยากบอกเขาวา ถอยคำของ

เขาและของคนอนๆ ไดเปลยนแปลงผมไป และหนงสอเลมนจะเปลยนแปลงชวต

ผคนอกมากมาย คำพดของผเขาสมภาษณทผมชนชอบอกคนยงกองกงวานในโสต

ประสาทของผม “อยาหวงวาจะตะลยเรงเครองกอนชวโมงสดทาย ถาอะไรสำคญ

กบคณ จงทำเดยวน” ขณะจองมองอเมล ถอยคำนเรมมความหมายมากกวาแค

คำพดเกๆ แลวความเศรากทวมใจผม ความคดวาผมจะไมมวนไดคยกบดอนอกนน

หลอกหลอนจตใจ

เมอเปดอานอเมล ผมพบวาเปนจดหมายจากลกชายของดอน ซงพรรณนา

2-3 สปดาหสดทายของชวตพอ ชวตของดอนจบไปในลกษณะเดยวกบวธทเขาใช

ชวตอนยาวนานถง 83 ป เขาเพงไปลงเรอสำราญทองมหาสมทรแอตแลนตกกบ

นองชาย จากนนจงไปแคลฟอรเนยเพอแสดงปาฐกถาเกยวกบสงทเขาหลงใหล

1�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

นนคอ หวขอเกยวกบความรก ขณะเดนกลบทนงเขากลมลง ความพยายามชวย

ชวตเขาไมเปนผล เขาสนลมในวงแขนของเพอนสนททสดคนหนง

ผมฟงเทปบนทกเสยงการสมภาษณดอนในหองทำงานของผม เขาพดวา

“ผมมปญหาโรคหวใจมานานเกอบ 20 ปและหวใจลมเหลวครงหนง หนวยกชพมา

ชบชวตผม ผมไมเหนแสงสขาว แตรสกสงบมาก ผมรวาทกอยางจะเรยบรอยด

ไมมอะไรใหตองกงวล ตงแตนนมาผมไมกลวตาย ชวตของผมเปนของขวญ

ประเสรฐทสดแลว ตายเมอไหรผมกพรอมเมอนน” ผมยมทงนำตา ผมรวาเขา

สนลมอยางสงบ เขาคนพบและดำเนนชวตตามความลบทงหา

ผมฟงเขาพดถงหญงสาวท ไดพบบนลานลลาศในวทยาลย และเปนภรรยา

ของเขานานถง 56 ป ฟงเขาพดถงการขมความเขนอายและความเสยงเลกๆ

นอยๆ ทเปลยนชวตเขาไป เมอผมถามวาเขารสกหรอไมวาเธอยงคงอย เขาพดวา

“รสกสครบ เธอจากไปหกปแลว แตผมรสกวาเธอยงอยตรงนทกวน เมอความรก

ประจกษใจคณ รกนนจะไมมวนตาย”

ผมเอนหลงพงพนกเกาอและหลบตาลง ความรสกวากำลงไดอยตอหนา

ภมปญญาหวนกลบมาอกครง ความรกของคนหลายรอยคนประจกษใจผมอยางลกซง

พวกเขาจะเดนไปกบผมตลอดชวตทยงรออยขางหนา

1�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ความลบของชวต ในหนงประโยคหรอนอยกวานน

1�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ราขอใหผเขาสมภาษณแบงปนความลบของชวตทอมเอมเตมเตมและม

ความสขดวยประโยคหนงประโยคหรอนอยกวานน เราเชญพวกเขามาแบงปน

ความลบแกผทเยาววยกวา ในบางกรณพวกเขากใหมาเกนหนงประโยคทจำกดไว

แตการนำชวตทงชวตมาใสไว ในประโยคเดยวนนไมใชเรองงาย

ตอไปนเปนความลบของชวตซงผมคดมาบางสวน

คนเขาแถวในงานศพมทงทนานสบนาทและสบชวโมง

จงใชชวตในแบบทเมอคณตาย ผคนจะอยากอยเลาเรองราวของชวตคณ

และวธทคณสงผลตอชวตพวกเขา

เคน แครมเบยร กลบกประจำเมอง วย 64 ป

เ

1�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

จงเขาใจวาคณเกดมาพรอมความสามารถทจะอยกบโลกใบน

โดยไมตองฝากชวตไวกบสถานการณภายนอกทประสบ

อยาจรงจงกบตนเองเกนไปนก อยาไปยดตดอยกบความคดในสมอง

ความคดเหลานนไมไดเหมอนกบโลกความเปนจรง

โดนลด ไคลน นกจตวทยา วย 84 ป

อยาหวงวาจะรบตะลยอานหนงสอกอนสอบ

ผมบอกนกเรยนของผมอยางนเสมอ ถาคณมงตามหวใจของคณ

สรางสงดๆ ทงไว และเอาใจใสสงสำคญ ทกอยางจะเรยบรอยเอง

จอรจ เบยร นกฟสกส วย 71 ป

รกใครสกคนอยางลกซงและเปนทรกของใครบางคนอยางลกลำ

จงมไฟกบตนเอง กบสงทตนอยากรอยากเหน รวมทงกบการสำรวจสบคน

แลวลงมอทำเลย

วลเลยม ฮอวฟลด วย 64 ป

การจะมชวตทมเจตนารมณมากขน คณตองปลอยวางสงทสงคม

และผคนคดเกยวกบคณ และมองเขาไปในตนเองดวยวธการบางอยาง

เชน สวดภาวนาหรอทำสมาธ เพอสำรวจวาอะไรสำคญทสดสำหรบชวตคณ

จากนนกมงไปตามทางนน

เจมส ออทร กวและนกประพนธ วย 73 ป

1�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ถาคณไมมความสข จงทำอะไรสกอยางเพอใครสกคน

ถามวสนใจแตตวเอง คณจะไมมความสข แตถาคณตงใจชวยผอน

คณกจะมความสข ความสขมาจากการไดทำประโยชนและความรก

ฮวนนา บอรดาส นกประพนธ วย 64 ป

ลบคำวา “เบอ” ออกจากประมวลคำศพทของคณ

ไมวาคณจะอยท ไหน จงใชชวงเวลานนใหเปนประโยชนทสด

เพราะคณจะไมไดมนกลบคน

แมกซ ไวแมน วย 65 ป

คกเขาลงจบพนดน ขอบคณทคณมชวตอย

จงรกตนเอง รกคนรอบขาง และเกบเกยวความสขจากการมชวตอยใหเตมท

เกรก นล วย 60 ป

จำไววาคณเปนสวนหนงของอะไรบางอยางทใหญกวาคณ

แอนโทน ฮอลแลนด นกแสดง วย 86 ป

คนหาสงทคณฝนใฝปรารถนาและตามมนไป

ลอา วลเลยมส นกประพนธและนกการศกษา วย 58 ป

1�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

หาอะไรบางอยางทคณชอบทำ และทำใหสงนนกลายเปนอาชพของคณ

ปอล เฮอรซ นกประพนธ วย 76 ป

คณแมบอกฉนวาให “จรงใจกบตนเอง” นเปนคำแนะนำทสำคญ

และจะใหผลดแกคณอยางมหาศาล ถาคณรวาอะไรทจรงแทสำหรบคณ

จงจรงใจกบสงทสำคญตอคณ ซงคณจะจรงใจไดกตองใครครวญตนเองกอน

แตคณไมมทางคดออกขณะด เดอะ ซมปสน หรอกนะ

จม สกอตต นายหนาอสงหารมทรพย วย 60 ป

มรดกทคณทงไวคอชวตทคณใช เราใชชวตในแตละวนและทงมรดกไวหนงชนทกวน

ซงมรดกน ไมใชแผนการยงใหญอะไร แตเปนสงทเราทำในแตละวน

และการตดสนใจเลกๆ นอยๆ ทงหลาย เพราะเราไมมทางรวาสงตางๆ

จะสรางผลกระทบอะไรบาง หรอตวเราจะสงผลกระทบเมอใด

จม คเซส นกประพนธ วย 61 ป

เรยนรทจะรกผอน เพราะถาคณรจกรก

ความรกจะพาคณไปไดทกททกทาง

มองหาสงดๆ ในตวผอนเสมอ

จอหน บอยด จตรกร วยเฉยด 94 ป

1��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ฉนใหคำแนะนำหนงประโยคแกผอนไมไดหรอก

เพราะฉนตองรจกพวกเขากอน

ฉะนนฉนจะพดวาจงรจกตนเอง

และรวาคณอยากสรางอะไรในชวต

แลวระลกถงมนไวเสมอ

เอลซา นวเนอร วย 72 ป

ทานอาหารสขภาพ ออกแรงแขงขน

ใชพลงงานไปกบการทำใหททคณอย

กลายเปนชมชนทมความยตธรรมและความสข

วลเลยม กอรดอน ศาสตราจารยคณะนเทศศาสตร

มองหาความดในตวคนเสมอแลวคณจะไมเสยใจ

เพราะทกคนมความดงามมากมายในตว

อยาอจฉาผอน เพราะคณไดรบของขวญและพรทแตกตางไป

ไอลน ลนดเซย วย 78 ป

กาวออกจากความเคยชนใหมากขน

ดอน วย 78 ป

1�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ใชชวตทกวนตามทมนเปน ไมตองหวงวาอะไรจะเกดขน

วนพรงนจะดแลตวมนเอง อะไรจะเกดกตองเกด

รจกยอมรบและรอใหวนพรงนมาถง

เอสเธอร วย 89 ป

อยาจมอยกบดานลบของชวต เรองรายๆ เกดขนตลอดเวลา

จงมองหาสงดแม ในสถานการณรายๆ แลวคณจะไดเหนเอง

รฟส รกกส วย 63 ป

ปรารถนาสงใดจงใชชวตตามนนและทำสงดแกผอน

ลอรา โลว วย 61 ป

ศกษาเลาเรยน หาคำตอบวาคณเปนใคร

มาจากไหน อยากไปทใด แลวอยาลมคนทคณเปน

ราลฟ ดค หวหนาเผาชนพนเมอง วย 66 ป

คณตองรเนอแทของสงทคณเปนอยขางใน

จงหาวาความรสกขางในคณคออะไรแลวทำความเขาใจมน

นคอกญแจสการรจกตนเอง หากคณรวาคณเปนใคร คณจะมทยดไปตลอดชวต

หากคณไมเขาใจวาขางในคณเปนอะไร คณจะมปญหาแนนอน

มารค เชอรโคว วย 60 ป

1��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

อยาปดมานเรวเกนไป

เพราะจะมเสยงเรยกใหแสดงซำหรอองกทสอยเสมอ

โจแอล เจมส วย 79 ป

เลอกอาชพทคณทำแลวมความสข และทำใหคณรสกวาประสบความสำเรจ

ประเดนไมไดอยทวา คณหาเงนใสกระเปากางเกงยนสไดมากมายกดอลลาร

เงนตดปกบนหายไปไดรวดเรว แตความรสกวาตนบรรลผลสำเรจจะคงอยยาวนาน

ในยามราตรคณจะเขานอนพรอมกบความรสกนน และหลบราวกบทารก

กอรดอน ฟเออรสท วย 71 ป

ฟงเสยงในใจคณ มนจะบอกคณวาอะไรถกอะไรผด

มนจะนำความสขและสนตมาใหชวตคณ

แตถาคณไมฟง มนจะสรางความกระสบกระสาย ความรสกขาดและไรสข

เบรต วลสน วย 63 ป

จำไววา

พระผเปนเจาทอดสายพระเนตรมายงคณและพระหตถอยบนไหลของคณ

โรบน ไบรอนส วย 67 ป

รจกตนเองและกลาตดตามตนเองไป

คลฟ มารตน วย 65 ป

1�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เมตตาตอตนเองและผอน

ไมมทางทคณจะผดพลาดพลดหลงหากเดนบนทางเสนน

มาร วย 87 ป

เลอกทจะมชวตใหมความสข

หากคณอยากเพงความสนใจไปทเรองแยๆ กจงทำไปเถด

หรอจะเพงมองดอกลลลคลบานในสนามหญาหนาบานวนน

ซงคณกไดเหนมนในวนนพอด

สงทคณจดจอความสนใจนนเองทสำคญ

โทน วย 66 ป

เวลาผมฝกลกๆ ของผม ซงผมฝกพรอมกนทกคน

ผมจะพดดงตอไปนกบพวกเขาบอยๆ

จนทงหมดพดซำใหผมฟงไดวา – เลนเตมท นกกฬาด และสนก

กลาวคอจงทมสดตว จงซอสตย เปนนกกฬาทยตธรรม

และอยาเครยดกบชวตหรอตนเองนก

ผมอยากจะชนะมากกวาแพ แตการไดเลนเกมตางหากทสำคญ

แจค โลว เจาของธรกจ วย 67 ป

ตดตามหวใจของคณไป เพอจะเปนคนทคณอยากเปนในโลกน

บอบ เพรท นกชววทยาและแกนนำขบวนการ วย 59 ป

1�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

แตละคนตางมจดหมายพเศษเฉพาะตน

คณไดรบอปกรณเดนทางทจำเปนทงหมดแลว

ทอม แมคคลลม ควายขาวตระหงาน วย 60 ป

มวนยในการฟงหวใจของคณ แลวกลาทำตาม

รอน โปแลค นกบำบดเชงพลงงาน วย 72 ป

จงเบกบานและสขสำราญมากเทาทคณทำไดโดยไมไปทำรายผอน

ล ปลอส นกจตวทยา วย 78 ป

เปนตวของตวเองโดยพรอมมล และจงฟงราวกบวาคณรกคนๆ นน

จงวาดวสยทศนเกยวกบอนาคตของคณ ใหภาพนนสอดคลองกบตวตนของคณ

ทงยงเปนภาพทสามารถสรางความตางแกโลกใบน

และจงใหคาแกทกหวงขณะทคณมชวตอย

โจแอล บารเกอร นกประพนธและนกอนาคตวทยา วย 62 ป

สนใจใครรและเคารพผอนใหมากเทาทคณทำได

พยายามหาวธแปลกๆ ใหมๆ ทจะสรางความตนเตนแกความสมพนธ

จงสรางสรรคเขาไว

ซซาน แซมมวลส-เดรค วย 68 ป

1�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

หาเสนทางของคณใหพบและอยาหนเหไปไหน

วลเลยม บรดเจส นกประพนธ วย 73 ป

ชำระเงนตามใบแจงหน! อยาใหเงนเปนเปาหมายของชวตคณ

จงบรหารเงนของคณ

เลอกงานทคณทำแลวมความสข

เพราะคณจะตองใชเวลามากมายในการทำงานนน

เมย วย 72 ป

อยาอยเฉย อยาเบอ หาอะไรมาทำอกหาอยางเสมอ

ลซ นางพยาบาล วย 101 ป

หาความสขจากทกวน ผกมตร อยาตอลอตอเถยง

อลซ เรด วย 97 ป

เรยนร ใหสดกำลง

ฟงผ ใหคำแนะนำทเกงทสดเทาทจะทำได

และสวดขอใหพระเจานำทางคณ

คณพอจอหน เอดเวรด บราวน บาทหลวงนกายคาทอลก วย 89 ป

1�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ครงทผมยงอยในโรงเรยน

ผมพดกบครสอนวชาชางไมวางานทผมทำอยนน “ดพอ” แลว

ทานพดกบผมเพยงวา มแตสงสมบรณแบบเทานนทจะดพอ

และสงทดพอนนยงไมถอวาสมบรณแบบ

แฟรงค วย 82 ป

จรงใจกบตนเอง ทำสงทเหมาะกบคณ

เปนคนในแบบทคณเปน ทำสงทเราหวใจตนเองใหตนตว

คาโรลน แมนน วย 67 ป

กระโดดลงไปทงตว พรอมทำงานหนกและพรอมยงเหยง

กลาใชชวต กลารก กลาเชอมโยงกบโลกภายนอก

แอนน บรทท วย 67 ป

รกสงทคณทำและทำสงทคณรก

ดารลน เบอรชม วย 62 ป

ดำเนนชวตตามกฎทอง

นนคอ ปฏบตตอผอนแบบเดยวกบทคณอยากไดรบการปฏบต

เวยน ฮฟแมน วย 68 ป

1�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

จงเชอในตนเอง

เราทกคนลวนมพรสวรรคทนาประหลาดใจ

แจคเกอลน กลด วย 60 ป

พยายามเรยนรจากอดต

เกบเกยวความสขจากปจจบน และกรยทางเพออนาคตทดกวา

มาร รธ ชไนเดอร วย 79 ป

จงเขมแขง ออนโยน และอาทรตอเพอนมนษย

อลซาเบธ วย 85 ป

รกตนเอง แลวสงอนจะตามมาเอง

เจนน รนนอลลส วย 57 ป

อยาใหความกลวครอบงำชวต

เฟลซา เชง วย 65 ป

1�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ทำงานหนกทสดเทาททำได

ทมสดตวใหแกสงทคณกำลงทำ พยายามทำใหดทสด

ตงเปาไว ใหสง ถาคณตงเปาตำเกนไป คณจะยงตำกวาเปา

มเรยล ดกลาส วย 72 ป

ถาทำไดกพยายามทำดกบทกคนทคณพบ

แตตลอดเวลานนจงอยาทำรายใครเลย

บนซ คานธ วย 63 ป

นบถอตนเองและผอนใหมาก

อยาทำรายผอนและจงยอมรบผอนตามทพวกเขาเปน

จเลยนา คราทซ วย 76 ป

จงรกษาภาพจนตนาการไวและจดจอความสนใจใหตลอด

ไว ใจตนเองและมงไปยงเปาหมายเสมอ

แลวคณจะไปถงเปาหมาย คณอาจไมรวาไปถงไดอยางไร

แตคณจะไปถงแนนอน

ไดแอน ลนช วย 63 ป

อยาไปใหความสำคญกบเรองไมเปนเรอง

จอหน สมธ วย 82 ป

1�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

สมภาษณผสงวยทมปญญา ในชวตของคณเอง

1��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

นบางลกษณะนน การเดนทางแหงการเขยนหนงสอเลมน เปรยบเสมอน

การแสวงหาสวนตวของผมทยงไมเสรจสน ผ ใหคำชแนะคนสำคญทสดใน

ชวตผมหลายคน ตายไปกอนทผมจะไดคยเกยวกบชวตพวกเขา และคยถง

สงทพวกเขาเรยนร ผมอยากมโอกาสถามพวกเขาดวยคำถามทเราถามคนท ให

สมภาษณในหนงสอเลมน

หลายคนทเราคยดวยถกแนะนำมาโดยผ ใกลชด บอยครงกเปนลกชายหรอ

ลกสาว ชวงเวลาทสะเทอนอารมณทสดครงหนงในโครงการนเกดขนเมอลกชาย

คนหนงแนะนำใหเราสมภาษณพอของตนสำหรบหนงสอเลมน เขาบอกเราวาพอ

ของเขานนมวจารณญาณสงและคนพบความหมายชวตแลว เหนไดชดวาลกชาย

รสกวาพอมสงสำคญทจะสงตอแกผอนโชคไมดทในขณะเตรยมการสมภาษณ เขาก

เสยชวตลง คณะของผมเศราหนกท ไม ไดสมภาษณใหทนเวลา ปญญาของเขาจง

มไดถกนำมาแบงปน...อยางนอยทสดกในหนงสอเลมน

เรองนทำใหเราคดวาผทอานหนงสอเลมน หลายคนกรจกผสงวยทคนพบ

ความหมายชวต ซงมปญญาทพวกเขาอาจอยากซมซบไวกอนผสงวยคนนนจะตาย

อาจจะเกบไปแบงปนกบสมาชกในครอบครว หรอเพยงแตฟงเองกยอมได ดงนน

เราจงตดสนใจแบงปนคำถามทเราใชถามผ ใหสมภาษณ ดวยหวงจะเปนจดเรมของ

การสนทนาในวงกวาง ซงแตละคนจะไดแสวงหาภมปญญาของผอน

ใ

1�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ตามทกลาวไว ในอารมภบทวา เวลาเราสมภาษณเหลาผสงวยทมปญญา

การหยดชะงกมกเกดขนระหวางคำถามของเรากบคำตอบของพวกเขา ในหวงนน

ผมมกถามตนเองดวยคำถามเดยวกน ผมพยายามนกภาพวาผมเปนผสงวยเชน

เดยวกบคนทผมสมภาษณ และคดวาตนเองจะตอบคำถามอยางไร ดงนนผมจงหวงวา

นอกจากใชคำถามเหลาน ในการสมภาษณผอนแลว คณแตละคนจะใชถามตนเอง

ดวยเชนกน

1. สมมตวาคณอยในงานเลยงอาหารคำและทกคนนงลอมวง เจาภาพเชญ

แตละคนใชเวลา 2-3 นาทพรรณนาชวตของตน ถาคณอยในงานน

และอยากใหผคนรจกชวตของคณมากทสดเทาทเปนไปได ในเวลาไม

กนาท คณจะพดวาอยางไร จงพรรณนาชวตทคณใชมาจนกระทง

บดน

2. อะไรทำใหคณรสกถงความหมายและจดหมายในชวตไดมากทสด

ทำไมการทคณมชวตอยจงสำคญนก

3. อะไรทำใหคณมความสขทสดในชวต เปนความปตครงสำคญทสด

เมอเทยบกนแบบขณะตอขณะ

4. โปรดเลาใหฟงเกยวกบชวงเวลาทเปน “ทางแยก” ครงสำคญในชวต

คณสก 2-3 ตวอยาง ซงเปนเวลาทคณตองเลอกไปทางใดทางหนง

และมนสงผลมหาศาลในแงของผลลพธทเกดขนกบชวตในทายทสด

5. คำแนะนำทดทสดเกยวกบชวตเทาทคณเคยไดรบจากผอนคออะไร

คณทำตามคำแนะนำนนหรอไม คณใชคำแนะนำนนระหวางดำเนน

ชวตอยางไรบาง

6. อะไรคอสงทคณอยากรเสยแตเนนๆ ถาสามารถกลบไปยงชวงทยง

เปนหนมเปนสาวได คณจะสนทนากบตนเองวาอยางไร ซงคณรวา

ตวคณในอดตคนนนจะรบฟง คณจะบอกตวคณทยงเยาววยเกยวกบ

ชวตวาอยางไร

1��ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

7. ความเชอทางจตวญญาณมบทบาทอยางไรในชวตของคณ

8. เมอถงบนปลายชวตอะไรนากลวทสด

9. ในเมอคณมอายมากแลว คณรสกอยางไรทรวาสกวนคณตองตาย รสก

อยางไรเกยวกบความตาย ไมใชความตายในเชงนามธรรมทวไป แต

เปนความตายของคณเอง คณกลวตายหรอไม

10. ความเชอทางจตวญญาณและศาสนามบทบาทเชนไรในชวตของคณ

คณสรปอยางไรเกยวกบ “พระเจา”

11. เตมคำในชองวางดงตอไปน ถายอนเวลากลบไปไดฉนอยาก.............

...............................................................................................................

12. เมอคณใชชวตมาเกอบทงชวตแลว คณแนใจหรอเกอบแนใจวาอะไร

ทจะเปนสงสำคญมาก ถาคนๆ หนงอยากพบความสขและมชวตท

อมเอมเตมเตม

13. เมอคณใชชวตมาเกอบทงชวตแลว คณแนใจหรอเกอบแนใจวาอะไร

ท ไมสำคญตอการมชวตทมความสขอยางทคดไวแตแรก ถายอน

เวลาไดอะไรบางทคณนกอยากใหตนเองใสใจนอยลง

14. ถาคณสามารถใหคำแนะนำหนงประโยคเกยวกบการแสวงหาชวตท

มความสขและมความหมายแกผทเยาววยกวา คณจะถายทอดหนง

ประโยคนนวาอยางไร

1�0 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

กตตกรรมประกาศ

1�1ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

มอยากประกาศเกยรตคณของใครหลายคนสำหรบการสงเคราะหและ

อนเคราะหการวจยและการเขยนหนงสอเลมน

หนงสอเลมนมทมาจากรายการโทรทศนชดหนงทผมจดใหแกชองไบโอ

กราฟฟ (Biography Channel) ซงมชอวา หาสงทคณตองคนใหพบกอนตาย ซง

หากมใชเพราะรายการโทรทศนชดดงกลาว โครงการวจยนอาจไมมทางสำเรจ ผม

อยากขอบคณเลสล โซล จากโรเจอรสทว ซงเปนคนแรกทเชอในโครงการน และ

เชอในภมปญญาของสารทผมไดถายทอดออกมา ขอขอบคณคณะทำงานทงหมด

จากโรเจอรส/ไบโอกราฟฟ ซงไดแก ทอม แสตน และตโอ ททำงานหลายตอหลาย

ชวโมงเพอผลตรายการทผมภมใจอยางยง

ขอบคณสตฟ ปแอรซานต จากแบรเรทท-โคหเลอร สำหรบความศรทธาทม

มาตลอดตอพรสวรรคของผมในฐานะนกเขยน และตอสารทหนงสอเลมนสงใหแกโลก

หลกการหลายอยางทนำเสนอในหนงสอเลมนมอยภายในตวสตฟ และในสำนก

พมพแบรเรทท-โคหเลอร ซงเปนบรษททเขารวมกอตงขนมา

ขอบคณแอนน มาทรนกา สำหรบคำตชม และคำแนะนำในการแก ไข

ตนฉบบ ซงมประโยชนตอการปรบปรงตนรางของหนงสอเลมนอยางประเมนคา

มได

ผ

1�2 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

ขอบคณเลสล ไนท และโอลเวย แมคไอโวร เพอนนกวจยทชวยกน

สมภาษณผคนตางๆ กวา 100 ครง และขอบคณเปนพเศษตอโอลเวย ผทเชอใน

คณคาของคำใหสมภาษณเหลานอยางสงยง ทงยงกระตนผมให ไมยอทอ

ขอบคณเอลค ผชวยอนเปยมดวยความสามารถและพรสวรรค เขาชวยผม

ไดมากทงในสวนของรายการโทรทศนและในหนงสอเลมน คณเปนตวเชอมทผลกดน

ให โครงการ “ภมปญญาจากผสงวย” กาวไปขางหนา กำลงใจและความเชอทคณม

ตองานชนน มคณคามหาศาลตลอดมา (ยงไมนบรอยพนวธทคณไดชวยเหลอ และ

ผลกดนงานน ในแตละวน)

ขอบคณเพอนรก 2-3 คนเปนพเศษ ซงไดแกแบรด ฮารเปอร, โจช แบลร,

และเจฟฟ แวนเดอร ไวเลน ทใหกำลงใจผมเสมอมา และสนบสนนโครงการนเปน

พเศษ ขอบคณแมกซ ไวแมน ทกลายเปนพเลยงของผมในวยกลางคน ผมสำนก

ขอบคณเขาอยางยง ขอบคณเยเรม บอลล เพอนของผม (และยงเปนทรจกกนใน

นาม เจบ และ ซซ) ผบอกผมวา “ทงชวตของผมเปนการเตรยมตวเพอเขยน

หนงสอเลมน” เราสองคนมใจเดยวกนขามผานกาลเวลาและระยะทาง

ขอบคณเฮนร เทอรเปล คณตาของผมเอง ชวตของทานเปนแรงบนดาลใจ

แกผมเสมอ ทานเสยกอนทผมจะซมซบภมปญญาของทานไดหมด ดเหมอนผมจะ

ไดยนเสยงของทานผานชวตของคนพเศษเหลาน

ขอบคณผคนทงสน 235 คนทยอมสละเวลาแบงปนเรองราวในชวตของ

พวกเขาแกเรา ใจจรงผมอยากนำเรองราวทงหมดในชวตพวกคณมาใสไว ในหนงสอ

เลมน พวกคณหลายคนไดกลายมาเปนเพอนของผม และมตรภาพเหลานนกสำคญ

กวาเกอบทกสงทกอยาง (ดงทพวกคณไดยำเตอนผม) สำหรบผทเราไมสามารถอาง

ถงได โดยตรงโปรดรบรวา แมคณไมถกยกขนมาอางโดยตรง ทวาภมปญญาของ

คณกไดชวยหลอหลอมใหหนงสอเลมนเปนรปเปนรางขนมา

เหนอสงอนใด ขอมอบความรกและความขอบคณจากใจแด เลสล โนลน-ไอโซ

ผเปนคชวตและคหในการทำงานของผม เธอเปนผผลตรายการโทรทศน และบางครง

ผมรสกวายงเปนผอำนวยการผลตชวตของผมดวย คณทาทายใหผมทำสงตางๆ

1�3ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

ออกมาอยางดเสมอ และถาทำใหดไมไดกไมตองทำเลยเสยดกวา ความคดเหนของ

คณเกยวกบการขดเกลาตนฉบบและขดเกลาชวตผมนน ทำใหสงตางๆ ดขนเสมอ

คณทำใหหวใจของผมโลดแลนตลอดมา และยงคงเปนเชนนนจนถงขณะน

1�4 The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เกยวกบผเขยน : ดร.จอหน ไอโซ

กเขยนและนกประพนธเจาของรางวล นกสรางวฒนธรรมองคกร และ

นกรณรงคเพอความยงยนของโลก จอหน บ. ไอโซ ดษฎบณฑต อทศชวต

และงานในการจดกระบวนการสนทนาขนลกเกยวกบคณคาชวต วฒนธรรมการ

ทำงาน ชวตทมความหมาย ความรบผดชอบของผนำ และนยทแทจรงของ “ความ

สำเรจ” เขาทำงานกบผนำ บคลากรมออาชพ และเพอนรวมงานชนแนวหนารวม

แลวนบพนคน เพอสรางเสรมโลกการทำงานทเปนเลศ เปยมเจตนารมณ สราง

เสรมการเรยนร และมนวตกรรม

จอหน ไอโซ ไดรบปรญญาตรสาขาสงคมวทยาจากมหาวทยาลยฮอฟสตรา

ในป ค.ศ. 1978 และไดปรญญาโทสองใบ (จากวทยาลยสงฆแมคคอรมค สาขา

เทววทยา พรอมกนนนกศกษาในมหาวทยาลยแหงชคาโก และไดปรญญาโทสาขา

จตวทยาองคกร) ไอโซศกษาระดบปรญญาเอกสาขาการสอสารองคกรจากมหาวทยาลย

แหงรฐเคนท และเปนอดตประธานกรรมการของสโมสรเซยรา และสมาคม

สวนสาธารณะและปาไมของชาวแคนาดา

ดร.ไอโซ กลาวสนทรพจนรอบโลกรวมกบนกการเมอง นกอนรกษสงแวดลอม

บคคลสญลกษณขององคกร ประธานมลนธ และดาราคนดงอยางเคน บลงการด,

บลล คลนตน, เดวด ซซก, โอปราห วนฟรย, ปเตอร แมนสบรดจ, เจน ฟอนดา,

น

1�5ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

และ ดร.ไบรอน ลตเตล ทงยงไดรบเชญไปบรรยายตอผฟงมากกวา 100 ครงใน

แตละป เขาเขยนและตพมพบทความกวา 600 ชนและเปนผเขยนหนงสอขายด

ทสดแหงชาต ทงสนสามเลมไดแก Second Innocence, Values Shift และ

Awakening Corporate Soul สอตางๆ ไดนำเสนอสารคดเกยวกบการวจยและ

ความคดเหนของจอหน ไอโซ ทง Fast Company, CNN, Wisdom Network,

Wall Street Journal, McLean’s Magazine และ INC Magazine นอกจากนน

เขายงเปนนกเขยนสมทบใหแก Globe and Mail รวมทงนตยสาร Association

Management

ในป ค.ศ. 2007 โทรทศนชองไบโอกราฟฟและดร.ไอโซ รวมกนผลต

รายการโทรทศนขนาดหาตอนจบ ชอเรอง “หาสงทคณตองคนใหพบกอนตาย”

รายการโทรทศนชดนกำลงออกอากาศทางชองไบโอกราฟฟในแคนาดา และชองพ

บเอสในสหรฐอเมรกา

ดร.ไอโซ เกดและเตบโตแถบชายฝงตะวนออกของสหรฐอเมรกา ปจจบน

ใชชวตกบภรรยาและลกๆ ในเทอกเขานอกแวนคเวอร แคนาดา

ขอมลเพมเตมเกยวกบ ดร.จอหน ไอโซ และทมงาน

เชญเยยมชมเวบไซต www.theizzogroup.com

1�� The Five Secrets You Must Discover Before You Die

เกยวกบผแปล : อรวรรณ อบรมย

นอบลฯโดยกำเนด หลงจากเดนทางมานานบนถนนแหงงานพฒนาคนใน

องคกรการกศลหลายแหง ปจจบนเปนนกแปลอสระทแปลหนงสอดวย

ใจรกมานานรวมสองทศวรรษ กอยางทคณจอหน ไอโซ บอก งานแปลเปนแอสเพน

สนระรวของเธอ

ค

Pay It Forward: The Five Secrets Unveiled สงตอความลบ

(เพอใหมนไมตองเปนความลบอกตอไป)

หากทานผอานเหนวา

เนอหาของ ความลบ 5 ขอทคณตองคนใหพบกอนตาย

อาจเปนประโยชนตอชวตผอนในทางใดทางหนง

หรออยากใหคนทคณรกหรอผ ใกลชดไดอานหนงสอเลมน

ทานสามารถแจงความจำนงเพอรบ e-book ของหนงสอเลมน

จากทางสำนกพมพฯ ฟร ผานทาง www.ohmygodbooks.com

โดยคลกทหวขอ “เกยวกบสำนกพมพ / ตดตอ”

พรอมแจง ชอ-นามสกล และอเมลไว จากนนสำนกพมพฯ

จะสงไฟล e-book ไปใหทานทางอเมลทแจงไว โดยไมคดคาใชจาย

ทานสามารถสงตอ แบงปน แจกจาย

เวนแตนำไปใชหาประโยชนในเชงพาณชย

ส ำ น ก พ ม พ โ อ ม า ย ก อ ด