48
1 1. สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสส ภภภภภภภภภภภภภ ! ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ : ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ?“ขขขขขขขขขขขขขขขข ขขขขข ! ขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขข. ขขขขขขขขขขขข ขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขข ขขขข. ขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขข ขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขขข ขขขขขขขขขขขขขข ขขขขขขขขขข ขขขขขขขขขขขขขข (ขขขขขขขขขข)”.ภภภภภภภภภภภภภ ! ภภภภภ ภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภ :สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสส สสสสสส; ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภ. ภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ ? ภภภภภภภภภภภภภ ! ภภภภภภภ สสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส. ……………………….. 2. สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภ :ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภ, ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ; ภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภภภภภ ภภภภภภภภภภภภภภภ.สสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสส สสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสส, สสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส,สสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสส, สสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสสส : สสสสสสสสสสส สสส

(5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

1

1สตวเกดกลบมาเปนมนษยมนอยเพราะไมรอรยสจภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร ฝนนดหนงทเราชอนขนดวยปลายเลบนกบมหาปฐพน ขางไหนจะมากกวากน ldquoขาแตพระองคผเจรญ มหาปฐพนนแหละเปนดนทมากกวา ฝนนดหนงเทาททรงชอนขนดวยปลายพระนขานเปนของมประมาณนอย ฝนนนเมอนำาเขาไปเทยบกบมหาปฐพยอมไมถงซงการคำานวณได เปรยบเทยบได ไมเขาถงแมซงกะละภาค (สวนเสยว)rdquoภกษทงหลาย อปมานฉนใด อปไมยกฉนนน สตวทเกดกลบมาสหมมนษย มนอย สตวทเกดกลบมาเปนอยางอนจากหมมนษย มมากกวาโดยแท ขอนนเพราะเหตไรเลา ภกษทงหลาย ขอนน เพราะความทสตวเหลานนไมเหนอรยสจทงส

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2 มนษยเปนอนมากไดยดถอเอาทพงผดๆมนษยทงหลายเปนอนมาก ถกความกลวคกคามเอาแลว ยอมยดถอเอาภเขาบาง ปาไมทศกดสทธบางสวนศกดสทธบาง รกขเจดยบาง วาเปนทพงของตนๆ นนไมใชทพงอนทำาความเกษมใหไดเลย นนไมใชทพงอนสงสด ผใดถอเอาสงนนๆ เปนทพงแลว ยอมไมหลดพนไปจากทกขทงปวงไดสวนผใด ทถงพระพทธ พระธรรม พระสงฆเปนทพงแลว เหนอรยสจทงส ดวยปญญาอนถกตองคอ เหนทกข เหนเหตเปนเครองใหเกดขนแหงทกขเหนความกาวลวงเสยไดซงทกข และเหนมรรคประกอบดวยองคแปดอนประเสรฐ ซงเปนเครองใหถงความเขาไปสงบรำางบแหงทกข นนแหละคอ ทพงอนเกษม นนคอทพงอนสงสด ผใดถอเอาทพงนนแลว ยอมหลดพนไปจากทกขทงปวง ไดแท

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip3เหตทตองมพระพทธองคและธรรมวนยอยในโลก

ภกษ ท ถาธรรมชาต ๓ อยางเหลาน ไมพงมอยในโลกแลวไซร ตถาคตกไมตองเกดขนในโลก เปนอรหนตสมมาสมพทธะ และธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว กไมตองรงเรองไปในโลก ธรรมชาต ๓ อยางนน คอ

2

อะไรเลา คอ ชาต ชรา และ มรณะ (ทกขอรยสจ) ภกษ ท ธรรมชาต ๓อยางเหลานแล ถาไมมอยในโลกแลวไซร ตถาคตกไมตองเกดขนในโลกเปนอรหนตสมมาสมพทธะ และธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวกไมตองรงเรองไปในโลกภกษ ท เพราะเหตใดแล ท ธรรมชาต ๓ อยางเหลาน มอยในโลก เพราะเหตนน ตถาคตจงตองเกดขนในโลกเปนอรหนตสมมาสมพทธะและ ธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวจงตองรงเรองไปในโลก

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip4 ถามวรอใหรเรองทไมจำาเปนเสยกอน กตายเปลา

มาลงกยบตร(ชอคน) ตถาคตมไดพดกะทานวา ทานจงมาประพฤตพรหม-จรรยในสำานกเรา เราจกพยากรณแกความเหน ๑๐ ประการ๑ แกทาน และทงทานกมไดพดไวกะเราวา ขาพระองคจกประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผม-พระภาคเจา พระผมพระภาคเจาจกพยากรณแกทฏฐความเหน ๑๐ ประการแกขาพระองค เมอเปนเชนน ใครเลา โมฆบรษ ทจกบอกคนพรหมจรรยแกใคร มาลงกยบตร ถงใครกลาววา เราจกยงไมประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผมพระภาคเจา จนกวาพระองคจกแกปญหาทฏฐ ๑๐ แกเราเสยกอนกตาม ตถาคตกไมพยากรณปญหาทฏฐ ๑๐ นนอยนนเอง และเขากตายเปลาโดยแทมาลงกยบตร เปรยบเหมอนบรษผหนง ถกลกศรอนกำาซาบดวยยาพษอยางแรงกลา มตรอมาตย ญาตสาโลหต จดการเรยกแพทยผาตดผชำานาญบรษนนกลาวเสยอยางนวา เรายงไมรจกตวบรษผยงเราวาเปนกษตรย พราหมณเวสส ศทร ชอไร โคตรไหน ฯลฯ ธนทใชยงนนเปนชนดหนาไม หรอเกาฑณฑ ฯลฯ (เปนตน) เสยกอนแลว เรายงไมตองการจะถอนลกศรอยเพยงนนมาลงกยบตร เขาไมอาจรขอความทเขาอยากรนนไดเลย ตองตายเปนแท อปมานฉนใด อปไมยกฉนนนเหมอนกน บคคลผกลาววา เราจกยงไมประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผมพระภาคเจา จนกวาพระองคจกแกปญหา

3

ทฏฐ ๑๐ แกเราเสยกอน และตถาคตกไมพยากรณปญหานนแกเขา เขากตายเปลา โดยแท มาลงกยบตร ทานจงซมทราบสงทเราไมพยากรณไว โดยความเปนสงทเราไมพยากรณ ซมทราบสงทเราพยากรณไว โดยความเปนสงทเราพยากรณ อะไรเลา ทเราไมพยากรณ คอความเหนสบประการวา โลกเทยง ฯลฯ (เปนตน) เปนสงทเราไมพยากรณ ฯลฯ มาลงกยบตร อะไรเลาทเราพยากรณ คอสจจะวา นเปนทกขldquo นเปนเหตใหเกดทกข นเปนความดบไมเหลอของทกข และนเปนทางดำาเนนใหถงความดบไมเหลอของทกข rdquoดงน นเปนสงทเราพยากรณ เหตใดเราจงพยากรณเลา เพราะสง ๆ นยอมประกอบดวยประโยชน เปนเงอนตนของพรหมจรรย เปนไปพรอมเพอความหนายทกข ความคลายกำาหนด ความดบ ความรำางบ ความรยง ความรพรอมและนพพาน - มม ๑๓๑๔๗๑๕๑๑๔๙ - ๑๕๐๑๕๒

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip5 อยายดถอตดแนนในธรรม แตจงใชเพยงเปนเครองมอ

ภกษ ท เปรยบเหมอนบรษเดนทางไกล ไปพบแมนำาใหญ ฝงขางนกเตมไปดวยอนตรายนารงเกยจ นากลว ฝงขางโนนปลอดภย แตเรอหรอสะพานสำาหรบขาม ไมมเพอจะขามไป เขาใครครวญเหนเหตนแลว คดสบไปวา กระนนเราพงรวบรวมหญาแหง ไมแหง กงไม และใบไมมาผกเปนแพ ldquoแลวพยายามเอาดวยมอและเทา กจะพงขามไปโดยสวสดrdquo บรษนน ครนทำาดงนนและขามไปไดโดยสวสดแลว ลงเลวา แพน มอปการะแกเราเปนอนldquoมาก ถาไฉนเราจกทนไปดวยศรษะ หรอแบกไปดวยบา พาไปดวยกน ดงนrdquo ภกษ ท พวกทานจะสำาคญวาอยางไร บรษนนจกทำาอยางนน เจยวหรอ ldquoพระองคผเจรญ ขอนนหามไดrdquo ภกษ ท เขาพงทำาอยางไร ถาไฉน เขาจะพงครามนขนบก หรอปลอยใหลอยไปในนำา สวนเขาเอง กหลกไปตามปรารถนาเทานนเอง นฉนใด ธรรมทเราแสดงแลว กเพอรอถอนตนออกจากทกขไมใชเพอใหยดถอเอาไว เปรยบไดกบพวงแพ กฉนนนเหมอนกน ภกษ ท ทานทงหลายผไดฟงธรรมอนเราแสดงแลว อนเปรยบดวย

4

พวงแพ ควรละธรรมทงหลายเสย และปวยกลาวทำาไมถงสงไมใชธรรม- ม ม ๑๒๒๗๐๒๘๐

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

6 ผเวนยาพษในโลก (๑)ภกษ ท เปรยบเหมอนถวยดมสำารดมเครองดมใสอยแลวชนดหนง(๒) สมบรณดวยส กลน และรส แตวามยาพษปนตดอย ครงนน มบรษผหนง ซงกำาลงรอนจด มความรอนระอไปทงตว เหนดเหนอย คอแหงระหายนำา มาถงเขา คนทงหลาย บอกแกบรษนนวา นแนทานผเจรญldquo ถวยดมสำารดใบน มเครองดมสมบรณดวยส กลน และรส เปดโอกาสสำาหรบทาน แตวามนมยาพษปนตดอย ถาหากทานตองการดมกดมได เมอทานกำาลงดมจกตดใจมน ดวยสของมนบาง ดวยกลนของมนบาง ดวยรสของมนบาง แตวา ครนดมแลว ทานจกถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ดงนrdquo ภกษ ท ทนน ความคดกจะพงเกดขนแกบรษนนวาอยางนวา ความกระหายในเครองดมเลศรสปนพษของเรานldquoอาจจะดบเสยได ดวยนำาเยนหรอดวยหางนมเปรยว หรอดวยเครองดมชอมฏฐโลณกะ(๓) หรอดวยเครองดมชอโลณโสจรกะ(๔) เราไมบงควรทจะดมนำานน อนเปนไปเพอทกขไมเปนประโยชนเกอกลแกเรา ตลอดกาลนาน rdquo ดงน บรษนน ไดพจารณาถวยดมสำารดนนแลวกไมดม

5

และวางเสย บรษนน จงไมถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ฉนใด หมายเหต

๑ บาล พระพทธภาษต นทาน สำ ๑๖๑๓๕๒๖๒ ตรสแกภกษทงหลาย๒ เปนภาชนะพเศษเรยกวา อาปานยกงสะ ซงเรายงเขาใจไมไดวาในบดนไดแก

ภาชนะเชนไร๓ มฏฐโลณกะ เปนนำาของขนมเหลว ๆ ชนดหนง ใสเกลอ๔ โลณโสจรกะ เปนซปทตมขนดวยธญญชาต ดวยผลไม ดวยเหงาใตดน แลวใส

เกลอ

7 อานาปานสตหรอ กายคตาสตภกษทงหลาย เรายอมกลาวลมหายใจเขาและลมหายใจออกวาเปนกายอนหนงๆ ในบรรดากายทงหลายภกษนนยอมชอวาเปนผตามเหนกายในกายอยเปนประจำา ภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมไมบรโภคอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมบรโภคอมตะภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดไมสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนไมสองเสพแลวภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนสองเสพแลวภกษทงหลาย ชนเหลาใดประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาประมาทอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาไมประมาทอมตะอปร ม ๑๔๑๙๕๒๘๙ เอก อำ ๒๐๕๙๒๓๕-๒๓๙8 เจรญอานาปานสต เปนเหตใหรลมหายใจอนมเปนครงสดทายกอน

เสยชวต

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 2: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

2

อะไรเลา คอ ชาต ชรา และ มรณะ (ทกขอรยสจ) ภกษ ท ธรรมชาต ๓อยางเหลานแล ถาไมมอยในโลกแลวไซร ตถาคตกไมตองเกดขนในโลกเปนอรหนตสมมาสมพทธะ และธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวกไมตองรงเรองไปในโลกภกษ ท เพราะเหตใดแล ท ธรรมชาต ๓ อยางเหลาน มอยในโลก เพราะเหตนน ตถาคตจงตองเกดขนในโลกเปนอรหนตสมมาสมพทธะและ ธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวจงตองรงเรองไปในโลก

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip4 ถามวรอใหรเรองทไมจำาเปนเสยกอน กตายเปลา

มาลงกยบตร(ชอคน) ตถาคตมไดพดกะทานวา ทานจงมาประพฤตพรหม-จรรยในสำานกเรา เราจกพยากรณแกความเหน ๑๐ ประการ๑ แกทาน และทงทานกมไดพดไวกะเราวา ขาพระองคจกประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผม-พระภาคเจา พระผมพระภาคเจาจกพยากรณแกทฏฐความเหน ๑๐ ประการแกขาพระองค เมอเปนเชนน ใครเลา โมฆบรษ ทจกบอกคนพรหมจรรยแกใคร มาลงกยบตร ถงใครกลาววา เราจกยงไมประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผมพระภาคเจา จนกวาพระองคจกแกปญหาทฏฐ ๑๐ แกเราเสยกอนกตาม ตถาคตกไมพยากรณปญหาทฏฐ ๑๐ นนอยนนเอง และเขากตายเปลาโดยแทมาลงกยบตร เปรยบเหมอนบรษผหนง ถกลกศรอนกำาซาบดวยยาพษอยางแรงกลา มตรอมาตย ญาตสาโลหต จดการเรยกแพทยผาตดผชำานาญบรษนนกลาวเสยอยางนวา เรายงไมรจกตวบรษผยงเราวาเปนกษตรย พราหมณเวสส ศทร ชอไร โคตรไหน ฯลฯ ธนทใชยงนนเปนชนดหนาไม หรอเกาฑณฑ ฯลฯ (เปนตน) เสยกอนแลว เรายงไมตองการจะถอนลกศรอยเพยงนนมาลงกยบตร เขาไมอาจรขอความทเขาอยากรนนไดเลย ตองตายเปนแท อปมานฉนใด อปไมยกฉนนนเหมอนกน บคคลผกลาววา เราจกยงไมประพฤตพรหมจรรย ในสำานกพระผมพระภาคเจา จนกวาพระองคจกแกปญหา

3

ทฏฐ ๑๐ แกเราเสยกอน และตถาคตกไมพยากรณปญหานนแกเขา เขากตายเปลา โดยแท มาลงกยบตร ทานจงซมทราบสงทเราไมพยากรณไว โดยความเปนสงทเราไมพยากรณ ซมทราบสงทเราพยากรณไว โดยความเปนสงทเราพยากรณ อะไรเลา ทเราไมพยากรณ คอความเหนสบประการวา โลกเทยง ฯลฯ (เปนตน) เปนสงทเราไมพยากรณ ฯลฯ มาลงกยบตร อะไรเลาทเราพยากรณ คอสจจะวา นเปนทกขldquo นเปนเหตใหเกดทกข นเปนความดบไมเหลอของทกข และนเปนทางดำาเนนใหถงความดบไมเหลอของทกข rdquoดงน นเปนสงทเราพยากรณ เหตใดเราจงพยากรณเลา เพราะสง ๆ นยอมประกอบดวยประโยชน เปนเงอนตนของพรหมจรรย เปนไปพรอมเพอความหนายทกข ความคลายกำาหนด ความดบ ความรำางบ ความรยง ความรพรอมและนพพาน - มม ๑๓๑๔๗๑๕๑๑๔๙ - ๑๕๐๑๕๒

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip5 อยายดถอตดแนนในธรรม แตจงใชเพยงเปนเครองมอ

ภกษ ท เปรยบเหมอนบรษเดนทางไกล ไปพบแมนำาใหญ ฝงขางนกเตมไปดวยอนตรายนารงเกยจ นากลว ฝงขางโนนปลอดภย แตเรอหรอสะพานสำาหรบขาม ไมมเพอจะขามไป เขาใครครวญเหนเหตนแลว คดสบไปวา กระนนเราพงรวบรวมหญาแหง ไมแหง กงไม และใบไมมาผกเปนแพ ldquoแลวพยายามเอาดวยมอและเทา กจะพงขามไปโดยสวสดrdquo บรษนน ครนทำาดงนนและขามไปไดโดยสวสดแลว ลงเลวา แพน มอปการะแกเราเปนอนldquoมาก ถาไฉนเราจกทนไปดวยศรษะ หรอแบกไปดวยบา พาไปดวยกน ดงนrdquo ภกษ ท พวกทานจะสำาคญวาอยางไร บรษนนจกทำาอยางนน เจยวหรอ ldquoพระองคผเจรญ ขอนนหามไดrdquo ภกษ ท เขาพงทำาอยางไร ถาไฉน เขาจะพงครามนขนบก หรอปลอยใหลอยไปในนำา สวนเขาเอง กหลกไปตามปรารถนาเทานนเอง นฉนใด ธรรมทเราแสดงแลว กเพอรอถอนตนออกจากทกขไมใชเพอใหยดถอเอาไว เปรยบไดกบพวงแพ กฉนนนเหมอนกน ภกษ ท ทานทงหลายผไดฟงธรรมอนเราแสดงแลว อนเปรยบดวย

4

พวงแพ ควรละธรรมทงหลายเสย และปวยกลาวทำาไมถงสงไมใชธรรม- ม ม ๑๒๒๗๐๒๘๐

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

6 ผเวนยาพษในโลก (๑)ภกษ ท เปรยบเหมอนถวยดมสำารดมเครองดมใสอยแลวชนดหนง(๒) สมบรณดวยส กลน และรส แตวามยาพษปนตดอย ครงนน มบรษผหนง ซงกำาลงรอนจด มความรอนระอไปทงตว เหนดเหนอย คอแหงระหายนำา มาถงเขา คนทงหลาย บอกแกบรษนนวา นแนทานผเจรญldquo ถวยดมสำารดใบน มเครองดมสมบรณดวยส กลน และรส เปดโอกาสสำาหรบทาน แตวามนมยาพษปนตดอย ถาหากทานตองการดมกดมได เมอทานกำาลงดมจกตดใจมน ดวยสของมนบาง ดวยกลนของมนบาง ดวยรสของมนบาง แตวา ครนดมแลว ทานจกถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ดงนrdquo ภกษ ท ทนน ความคดกจะพงเกดขนแกบรษนนวาอยางนวา ความกระหายในเครองดมเลศรสปนพษของเรานldquoอาจจะดบเสยได ดวยนำาเยนหรอดวยหางนมเปรยว หรอดวยเครองดมชอมฏฐโลณกะ(๓) หรอดวยเครองดมชอโลณโสจรกะ(๔) เราไมบงควรทจะดมนำานน อนเปนไปเพอทกขไมเปนประโยชนเกอกลแกเรา ตลอดกาลนาน rdquo ดงน บรษนน ไดพจารณาถวยดมสำารดนนแลวกไมดม

5

และวางเสย บรษนน จงไมถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ฉนใด หมายเหต

๑ บาล พระพทธภาษต นทาน สำ ๑๖๑๓๕๒๖๒ ตรสแกภกษทงหลาย๒ เปนภาชนะพเศษเรยกวา อาปานยกงสะ ซงเรายงเขาใจไมไดวาในบดนไดแก

ภาชนะเชนไร๓ มฏฐโลณกะ เปนนำาของขนมเหลว ๆ ชนดหนง ใสเกลอ๔ โลณโสจรกะ เปนซปทตมขนดวยธญญชาต ดวยผลไม ดวยเหงาใตดน แลวใส

เกลอ

7 อานาปานสตหรอ กายคตาสตภกษทงหลาย เรายอมกลาวลมหายใจเขาและลมหายใจออกวาเปนกายอนหนงๆ ในบรรดากายทงหลายภกษนนยอมชอวาเปนผตามเหนกายในกายอยเปนประจำา ภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมไมบรโภคอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมบรโภคอมตะภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดไมสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนไมสองเสพแลวภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนสองเสพแลวภกษทงหลาย ชนเหลาใดประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาประมาทอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาไมประมาทอมตะอปร ม ๑๔๑๙๕๒๘๙ เอก อำ ๒๐๕๙๒๓๕-๒๓๙8 เจรญอานาปานสต เปนเหตใหรลมหายใจอนมเปนครงสดทายกอน

เสยชวต

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 3: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

3

ทฏฐ ๑๐ แกเราเสยกอน และตถาคตกไมพยากรณปญหานนแกเขา เขากตายเปลา โดยแท มาลงกยบตร ทานจงซมทราบสงทเราไมพยากรณไว โดยความเปนสงทเราไมพยากรณ ซมทราบสงทเราพยากรณไว โดยความเปนสงทเราพยากรณ อะไรเลา ทเราไมพยากรณ คอความเหนสบประการวา โลกเทยง ฯลฯ (เปนตน) เปนสงทเราไมพยากรณ ฯลฯ มาลงกยบตร อะไรเลาทเราพยากรณ คอสจจะวา นเปนทกขldquo นเปนเหตใหเกดทกข นเปนความดบไมเหลอของทกข และนเปนทางดำาเนนใหถงความดบไมเหลอของทกข rdquoดงน นเปนสงทเราพยากรณ เหตใดเราจงพยากรณเลา เพราะสง ๆ นยอมประกอบดวยประโยชน เปนเงอนตนของพรหมจรรย เปนไปพรอมเพอความหนายทกข ความคลายกำาหนด ความดบ ความรำางบ ความรยง ความรพรอมและนพพาน - มม ๑๓๑๔๗๑๕๑๑๔๙ - ๑๕๐๑๕๒

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip5 อยายดถอตดแนนในธรรม แตจงใชเพยงเปนเครองมอ

ภกษ ท เปรยบเหมอนบรษเดนทางไกล ไปพบแมนำาใหญ ฝงขางนกเตมไปดวยอนตรายนารงเกยจ นากลว ฝงขางโนนปลอดภย แตเรอหรอสะพานสำาหรบขาม ไมมเพอจะขามไป เขาใครครวญเหนเหตนแลว คดสบไปวา กระนนเราพงรวบรวมหญาแหง ไมแหง กงไม และใบไมมาผกเปนแพ ldquoแลวพยายามเอาดวยมอและเทา กจะพงขามไปโดยสวสดrdquo บรษนน ครนทำาดงนนและขามไปไดโดยสวสดแลว ลงเลวา แพน มอปการะแกเราเปนอนldquoมาก ถาไฉนเราจกทนไปดวยศรษะ หรอแบกไปดวยบา พาไปดวยกน ดงนrdquo ภกษ ท พวกทานจะสำาคญวาอยางไร บรษนนจกทำาอยางนน เจยวหรอ ldquoพระองคผเจรญ ขอนนหามไดrdquo ภกษ ท เขาพงทำาอยางไร ถาไฉน เขาจะพงครามนขนบก หรอปลอยใหลอยไปในนำา สวนเขาเอง กหลกไปตามปรารถนาเทานนเอง นฉนใด ธรรมทเราแสดงแลว กเพอรอถอนตนออกจากทกขไมใชเพอใหยดถอเอาไว เปรยบไดกบพวงแพ กฉนนนเหมอนกน ภกษ ท ทานทงหลายผไดฟงธรรมอนเราแสดงแลว อนเปรยบดวย

4

พวงแพ ควรละธรรมทงหลายเสย และปวยกลาวทำาไมถงสงไมใชธรรม- ม ม ๑๒๒๗๐๒๘๐

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

6 ผเวนยาพษในโลก (๑)ภกษ ท เปรยบเหมอนถวยดมสำารดมเครองดมใสอยแลวชนดหนง(๒) สมบรณดวยส กลน และรส แตวามยาพษปนตดอย ครงนน มบรษผหนง ซงกำาลงรอนจด มความรอนระอไปทงตว เหนดเหนอย คอแหงระหายนำา มาถงเขา คนทงหลาย บอกแกบรษนนวา นแนทานผเจรญldquo ถวยดมสำารดใบน มเครองดมสมบรณดวยส กลน และรส เปดโอกาสสำาหรบทาน แตวามนมยาพษปนตดอย ถาหากทานตองการดมกดมได เมอทานกำาลงดมจกตดใจมน ดวยสของมนบาง ดวยกลนของมนบาง ดวยรสของมนบาง แตวา ครนดมแลว ทานจกถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ดงนrdquo ภกษ ท ทนน ความคดกจะพงเกดขนแกบรษนนวาอยางนวา ความกระหายในเครองดมเลศรสปนพษของเรานldquoอาจจะดบเสยได ดวยนำาเยนหรอดวยหางนมเปรยว หรอดวยเครองดมชอมฏฐโลณกะ(๓) หรอดวยเครองดมชอโลณโสจรกะ(๔) เราไมบงควรทจะดมนำานน อนเปนไปเพอทกขไมเปนประโยชนเกอกลแกเรา ตลอดกาลนาน rdquo ดงน บรษนน ไดพจารณาถวยดมสำารดนนแลวกไมดม

5

และวางเสย บรษนน จงไมถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ฉนใด หมายเหต

๑ บาล พระพทธภาษต นทาน สำ ๑๖๑๓๕๒๖๒ ตรสแกภกษทงหลาย๒ เปนภาชนะพเศษเรยกวา อาปานยกงสะ ซงเรายงเขาใจไมไดวาในบดนไดแก

ภาชนะเชนไร๓ มฏฐโลณกะ เปนนำาของขนมเหลว ๆ ชนดหนง ใสเกลอ๔ โลณโสจรกะ เปนซปทตมขนดวยธญญชาต ดวยผลไม ดวยเหงาใตดน แลวใส

เกลอ

7 อานาปานสตหรอ กายคตาสตภกษทงหลาย เรายอมกลาวลมหายใจเขาและลมหายใจออกวาเปนกายอนหนงๆ ในบรรดากายทงหลายภกษนนยอมชอวาเปนผตามเหนกายในกายอยเปนประจำา ภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมไมบรโภคอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมบรโภคอมตะภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดไมสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนไมสองเสพแลวภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนสองเสพแลวภกษทงหลาย ชนเหลาใดประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาประมาทอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาไมประมาทอมตะอปร ม ๑๔๑๙๕๒๘๙ เอก อำ ๒๐๕๙๒๓๕-๒๓๙8 เจรญอานาปานสต เปนเหตใหรลมหายใจอนมเปนครงสดทายกอน

เสยชวต

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 4: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

4

พวงแพ ควรละธรรมทงหลายเสย และปวยกลาวทำาไมถงสงไมใชธรรม- ม ม ๑๒๒๗๐๒๘๐

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

6 ผเวนยาพษในโลก (๑)ภกษ ท เปรยบเหมอนถวยดมสำารดมเครองดมใสอยแลวชนดหนง(๒) สมบรณดวยส กลน และรส แตวามยาพษปนตดอย ครงนน มบรษผหนง ซงกำาลงรอนจด มความรอนระอไปทงตว เหนดเหนอย คอแหงระหายนำา มาถงเขา คนทงหลาย บอกแกบรษนนวา นแนทานผเจรญldquo ถวยดมสำารดใบน มเครองดมสมบรณดวยส กลน และรส เปดโอกาสสำาหรบทาน แตวามนมยาพษปนตดอย ถาหากทานตองการดมกดมได เมอทานกำาลงดมจกตดใจมน ดวยสของมนบาง ดวยกลนของมนบาง ดวยรสของมนบาง แตวา ครนดมแลว ทานจกถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ดงนrdquo ภกษ ท ทนน ความคดกจะพงเกดขนแกบรษนนวาอยางนวา ความกระหายในเครองดมเลศรสปนพษของเรานldquoอาจจะดบเสยได ดวยนำาเยนหรอดวยหางนมเปรยว หรอดวยเครองดมชอมฏฐโลณกะ(๓) หรอดวยเครองดมชอโลณโสจรกะ(๔) เราไมบงควรทจะดมนำานน อนเปนไปเพอทกขไมเปนประโยชนเกอกลแกเรา ตลอดกาลนาน rdquo ดงน บรษนน ไดพจารณาถวยดมสำารดนนแลวกไมดม

5

และวางเสย บรษนน จงไมถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ฉนใด หมายเหต

๑ บาล พระพทธภาษต นทาน สำ ๑๖๑๓๕๒๖๒ ตรสแกภกษทงหลาย๒ เปนภาชนะพเศษเรยกวา อาปานยกงสะ ซงเรายงเขาใจไมไดวาในบดนไดแก

ภาชนะเชนไร๓ มฏฐโลณกะ เปนนำาของขนมเหลว ๆ ชนดหนง ใสเกลอ๔ โลณโสจรกะ เปนซปทตมขนดวยธญญชาต ดวยผลไม ดวยเหงาใตดน แลวใส

เกลอ

7 อานาปานสตหรอ กายคตาสตภกษทงหลาย เรายอมกลาวลมหายใจเขาและลมหายใจออกวาเปนกายอนหนงๆ ในบรรดากายทงหลายภกษนนยอมชอวาเปนผตามเหนกายในกายอยเปนประจำา ภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมไมบรโภคอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมบรโภคอมตะภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดไมสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนไมสองเสพแลวภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนสองเสพแลวภกษทงหลาย ชนเหลาใดประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาประมาทอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาไมประมาทอมตะอปร ม ๑๔๑๙๕๒๘๙ เอก อำ ๒๐๕๙๒๓๕-๒๓๙8 เจรญอานาปานสต เปนเหตใหรลมหายใจอนมเปนครงสดทายกอน

เสยชวต

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 5: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

5

และวางเสย บรษนน จงไมถงความตาย หรอไดรบทกขเจยนตาย เพราะเหตนน ฉนใด หมายเหต

๑ บาล พระพทธภาษต นทาน สำ ๑๖๑๓๕๒๖๒ ตรสแกภกษทงหลาย๒ เปนภาชนะพเศษเรยกวา อาปานยกงสะ ซงเรายงเขาใจไมไดวาในบดนไดแก

ภาชนะเชนไร๓ มฏฐโลณกะ เปนนำาของขนมเหลว ๆ ชนดหนง ใสเกลอ๔ โลณโสจรกะ เปนซปทตมขนดวยธญญชาต ดวยผลไม ดวยเหงาใตดน แลวใส

เกลอ

7 อานาปานสตหรอ กายคตาสตภกษทงหลาย เรายอมกลาวลมหายใจเขาและลมหายใจออกวาเปนกายอนหนงๆ ในบรรดากายทงหลายภกษนนยอมชอวาเปนผตามเหนกายในกายอยเปนประจำา ภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมไมบรโภคอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดบรโภคกายคตาสตชนเหลานนชอวายอมบรโภคอมตะภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดไมสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนไมสองเสพแลวภกษทงหลาย กายคตาสตอนชนเหลาใดสองเสพแลวอมตะชอวาอนชนเหลานนสองเสพแลวภกษทงหลาย ชนเหลาใดประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาประมาทอมตะภกษทงหลาย ชนเหลาใดไมประมาทกายคตาสตชนเหลานนชอวาไมประมาทอมตะอปร ม ๑๔๑๙๕๒๘๙ เอก อำ ๒๐๕๙๒๓๕-๒๓๙8 เจรญอานาปานสต เปนเหตใหรลมหายใจอนมเปนครงสดทายกอน

เสยชวต

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 6: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

6

ราหล เธอจงเจรญอานาปานสตภาวนาเถดเพราะอานาปานสตทบคคลเจรญ กระทำาใหมากแลว ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญ กอานาปานสต อนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทำาใหมากแลวอยางไร จงมผลใหญมอานสงสใหญ ราหล ในกรณน ภกษไปแลวสปา หรอโคนไม หรอเรอนวางกตาม นงคขาเขามาโดยรอบ ตงกายตรง ดำารงสตเฉพาะหนา เธอนน มสตหายใจเขา มสตหายใจออก เมอหายใจเขายาว กรชดวาเราหายใจเขายาวเมอหายใจออกยาว กรชดวาเราหายใจออกยาวเมอหายใจเขาสน กรชดวาเราหายใจเขาสนเมอหายใจออกสน กรชดวาเราหายใจออกสนราหล อานาปานสต อนบคคลเจรญแลว กระทำาใหมากแลว อยางนแล ยอมมผลใหญ มอานสงสใหญราหล เมอบคคลเจรญ กระทำาใหมากซงอานาปานสตอยางนแลวลมอสสาสะ (ลมหายใจเขา)ปสสาสะ (ลมหายใจออก)อนจะมเปนครงสดทายเมอจะดบจตนนจะเปนสงทเขารแจงแลวดบไปหาใชเปนสงทเขาไมรแจงไม ดงนม ม ๑๓๑๔๐-๑๔๒๑๔๖

9 ตดบวงนายพรานภกษ ท เปรยบไดดงเนอปาทตดบวง นอนจมอยในกองบวงในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา มนจะถงซงความพนาศยอยยบ ตองทำาตามประสงคของพรานทกประการ เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหนไปไหนไมพนเลย๑ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน พวกเขาพากนตดอกตดใจ สยบอยเมาหมกอยในกามคณหาอยางเหลานแลว กไมมองเหนสวนทเปนโทษ ไมเปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข ทำาการบรโภคกามคณทงหานนอย เปนผทคนทงหลายพงเขาใจเถดวา จะถงความพนาศยอยยบ แลวแตมารผใจบาปตองการจะทำาตามอำาเภอใจ อยางใด ดงน ม ม ๑๒๓๓๓๓๒๗-๘

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 7: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

7

10 ความหมายทแทจรงของคำาวา สตวldquo rdquoldquoขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา สตว สตว ดงนlsquo rsquo อนวาสตวมไดดวยเหตเพยงเทาไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ(ชอคน) ความพอใจอนใด ราคะอนใดนนทอนใด ตณหาอนใดมอยในรป ในเวทนา ในสญญาในสงขารทงหลาย และในวญญาณเพราะการตดแลว ของแลว ในสงนนๆเพราะฉะนนจงเรยกวา สตว lsquo rsquo ดงนขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ชอนามสกล

หองเลขท เรอง

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 8: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

8

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipScenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 9: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

9

เวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Scenehelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเวลา helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipคำาอธบาย helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sound FXhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipเสยขวญตงแตเหนผงคล๑

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภท เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเพยงแตเหน ผงคลldquo rdquoกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ผldquoงคล สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษไดฟงขาววา สตร หรอกมารในหมบานหรอนคมโนน รปสวย เปนขวญตา เปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน เพยงไดยนขาวลอเทานน กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดยนขาวหญงงามน ไดในขอวา เหนผงคล สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอน

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 10: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

10

นกรบอาชพผนน เพยงแตเหนผงคล (ฟงขนในกองทพขาศก) กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรก มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐ ๑๐๑๗๕

เสยขวญตงแตเหนยอดธงชยของขาศก๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได แตพอสกวาเหนยอดธงชยของขาศกเขาแลว กขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ไดldquo rdquo แตพอสกวาเหน ยอดธงชยของldquoขาศก rdquo เขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา ยอดธงชยของขาศก ldquo rdquoสำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษ ไมเพยงแตไดยนขาวดงกลาวแลวแตวาเธอไดเหนเองซงสตรหรอกมาร รปสวย เปนขวญตาเปนขวญใจ มผวพรรณและทรวดทรงงามยงนก ภกษนน ครนไดเหนหญงงามนนแลว ก ระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทไดเหนหญงงามนไดในขอวา เldquoหนยอดธงชยของขาศก สำาหรบภกษนนrdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคลได แตพอสกวา เหนยอดธงชยของขาศกเขาแลวกขวญหน ครนคราม หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะ เขาตอตานสงคราม ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๐๑๐๒๗๕

เสยขวญตงแตไดยนเสยงโหรอง๑

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 11: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

11

ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได แตพอสกวาไดยนเสยงโหรองของขาศกแลว กขวญหน ครนครามหวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะเขาตอตานสงคราม นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตพอสกวาไดยน เสยงโหรองของขาศก เขาแลว ldquo rdquo กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขาหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนไดแกอะไรเลา ldquo rdquo ภกษ ท ในกรณนคอ ภกษอยปาหรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปชวนระรกซกซ สรวลเสหวเราะเสยงดง ยวเยา ภกษนนถกมาตคามชวนระรกซกซ สรวลเส หวเราะเสยงดงยวเยาเขาแลว กระยอทอถอย ระทมระทด หวนหวาดจนสะกดใจไมอย ไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได เปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ความทถกมาตคามยวยวนกวนใจน ไดในขอวา เสยงโหรองของขาศก สำาหรบภกษนนldquo rdquo ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภทททนตอผงคล ทนตอยอด ๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

เสยขวญตงแตพอเรมการสมประหารกน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางประเภททนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได ทนตอเสยงโหรองได แตวา พอเรมการสมประหารกนเทานน กยอมแพ นกรบอาชพบางประเภทในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพเชนน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษทนตอ ผงคล ldquo rdquoได ทนตอ ยอดธงชยของขาศก ได และทนตอ เสยงโหรอง ไดldquo rdquo ldquo rdquo แตวา พอเรมการสมประหาร กยอมแพ ขอวา การสมประหารกน สำาหรบภกษนน ldquo rdquoไดแกอะไรเลา ภกษ ท ภกษอยปา หรออยโคนไม หรออยเรอนวาง มมาตคามเขาไปนงเบยดนอนเบยด นงทบนอนทบ เมอเธอถกกระทำาเชนนน ไมทนจะไดบอกคนสกขา ไมทนจะเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ได

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 12: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

12

เสพเมถนแลว ความทถกกระทำาเชนนไดในขอวา เรมการสมประหารกน ldquo rdquoสำาหรบภกษนน ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพประเภททอดทนตอผงคลได ทนตอยอดธงชยได และทนตอเสยงโหรองได แตวาไดยอมแพในขณะสกวาพอเรมการสมประหารกนฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดนนเปนคเปรยบฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล๒๒๑๐๑๑๐๓๗๕

ผตายคาทภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภทแรก มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอยอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจตไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว ไมทนบอกเลกสกขาไมทนทำาใหแจงซงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา ไดเสพเมถนแลวภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฆาเขาผอตสาหะพยายามอยนนตายไป ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบทตายในสนามรบเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปน

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 13: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

13

เชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภทแรกมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๗๗๖

ผตายกลางทางภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกไดฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต เขาถกพวกญาตนำากลบไป ยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสยกลางทาง ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสอง มอยในโลกหาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพชนดน กมอยในหมภกษหาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไวไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอภกษนน มจตถกราคะเสยบแทงแลว เรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลย เราจกldquoกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ครนกลบไปยงไมทนถงอาราม กเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ณ กลางทางนนเองภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญ าต เขาถกพวกญาตนำากลบไปยงไมทนถงสำานกญาต กตายเสย ณ กลางทางนนเอง ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบสนชพกลางทางเปนคเปรยบ ฉนนน

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 14: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

14

ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพประเภททสอง มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖ ๑๐๖๗๖

ผตายทบาน๑ภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขาเมอพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนได ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททสาม มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณนคอ ภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนน เพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนนนงชวหมชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจไดความคดวา อยาเลย เราldquoจกกลบไปสอาราม จกบอกความนแกภกษทงหลายตามความในใจของเราวา ทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลวถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลวบอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตเธอ พรำาชชองใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบlsquoแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอ เปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝน เปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดวย

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 15: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

15

เขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ rsquo ดงน ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอาย อยาแสดงความทอแทตอสกขา แลวบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquo ภกษนน ทง ๆ ทเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางน ชชองใหมองเหน แลวกลบใจเสยอยางน กยงยนกรานอยวา ทานผมอาย ทldquo ถงแมพระผมพระภาคเจาไดตรสแลววา กามทงหลายมรสอรอยนอยมทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กจรงอยแล แตถงกระนน ขาพเจากไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผย ถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ ดงนrdquo ภกษนน ไดเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา บอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ เสยจนได ภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขอย กยงตายเพราะความเจบนนจนไดฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพชนดทสนชพทบานญาตเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททสาม มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ ๒๒๑๐๖๑๐๙๗๖

ผรอดตายภกษ ท นกรบอาชพบางคน ถอดาบและโล สอดใสธน และแลงเขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนน พวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวกเดยวกนนำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนน ภกษ ท นกรบอาชพบางคนในกรณนเปนเชนน เปนนกรบอาชพประเภททส มอยในโลก หาไดในโลก ภกษ ท นกบวชเปรยบดวยนกรบอาชพ กมอยในหมภกษ หาไดในหมภกษเหมอนกน ในกรณน คอภกษเขาไปอาศยหมบานหรอนคมแหงใดแหงหนงอย

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 16: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

16

เวลาเชา เธอครองจวร ถอบาตร เขาไปสหมบานหรอนคมนนเพอบณฑบาต ไมรกษากาย ไมรกษาวาจา ไมรกษาจต ไมตงสตไว ไมสำารวมอนทรยทงหลาย เธอเหนมาตคามในหมบานหรอนคมนน นงชวหม ชว เพราะไดเหนมาตคามนงชวหมชวแลว ราคะกเสยบแทงจตของเธอ ภกษนนมจตถกราคะเสยบแทงแลว กเรารอนกาย รมรอนใจ ไดความคดวา อยาเลยเราจกกลบไปสอาราม จกบอกldquoความนแกภกษทงหลาย ตามความในใจของเราวาทานผมอาย ท ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขา จกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo ภกษนน ไปถงอารามแลว บอกความนนแกภกษทงหลายวา ทานผมอาย ทldquo ขาพเจาถกราคะแผดเผาแลว ถกราคะครอบงำาแลว ขาพเจาไมอาจจะสบพรหมจรรยตอไปได ขาพเจาตองเปดเผยถงความเปนผหมดกำาลงใจตอสกขาจกบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถ ดงนrdquo เพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหส ตเธอ พรำาชชอ งใหเธอกลบใจวา นแนะทานผมอาย ldquo พระผมพระภาคเจา ไดตรสแลววา กlsquoามทงหลาย มรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ กามทงหลายเปรยบดวยทอนกระดก เปรยบดวยชนเนอเปรยบดวยคบเพลงหญา เปรยบดวยหลมถานเพลง เปรยบดวยความฝนเปรยบดวยของทยมเขามา เปรยบดวยผลไม เปรยบดว ยเขยงสบเนอเปรยบดวยหอกและหลาว เปรยบดวยหวงพษ เพราะกามทงหลายเหลานน ๆมรสอรอยนอย มทกขมาก มความคบแคนใจมาก โทษเพราะกามนมมากเกนประมาณ ดงนrsquo ขอทานผมอาย จงยนดในพรหมจรรย ผมอายอยาแสดงความทอแทตอสกขาบอกเลกสกขา หมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถเสยเลยrdquoภกษนน อนเพอนผประพฤตพรหมจรรยดวยกน ตกเตอนใหสตอยางนชชองใหมองเหนแลวกลบใจเสยอยางน กตดสนใจใหความยนยอมวาldquoทานผมอาย ท ถาอยางนนขาพเจาจกอตสาหะ จกดำารงพรหมจรรยไว จกยนดในพรหมจรรย ทานผมอาย ท บดน ขาพเจาจกไมแสดงความทอแทตอสกขา ไมบอกเลกสกขา ไมหมนกลบคนไปสเพศตำาแหงคฤหสถละ rdquo ดงนภกษ ท เปรยบเหมอนนกรบอาชพผนน ถอดาบและโล สอดใสธนและแลง เขาสสงครามอนประชดแลว เขาอตสาหะพยายามในการสรบนนพวกขาศกฟนแทงเขาผอตสาหะพยายามอยนน จนมบาดแผลเตมตว พวก

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 17: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

17

เดยวกน นำาเอาตวเขาออกไปจากทรบ เพอนำาไปสงหมญาต พวกญาตชวยกนพยาบาลแกไขเขา เขาถกพวกญาตพยาบาลแกไขแลว กหายจากความเจบนนได ฉนใด ภกษ ท เรากลาวนกบวชนวา มนกรบอาชพทรอดตายเปนคเปรยบ ฉนนน ภกษ ท นกบวชบางคนในกรณนเปนเชนนเปนนกบวชทเปรยบดวยนกรบอาชพ ประเภททส มอยในหมภกษ หาไดในหมภกษ แล

เตาตดชนกภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เรองเคยมมาแลวแตหนหลง มเตาพนธเดยวกนจำานวนมาก ฝงหนง อาศยอยนมนานในหวงนำาลกแหงหนง ครงนนเตาตวหนงไดเขาไปหาเตาอกตวหนงถงทอย แลวพดวา พอเตาเอย ldquo เจาอยาไดไปเทยวหากนทางถนโนนเลยrdquo ภกษ ท เตา (ตวทสอง) กยงขนไปทางถนนนชาวประมงไดแทงเตาตวนนดวยชนก กาลตอมา เตา (ตวทสอง) ไดเขาไปหาเตา (ตวทหนง) ถงทอย เตา (ตวทหนง) ไดเหน เตา (ตวทสอง) มาแตไกลครนเหนจงกลาวทกวา พอเตา ldquo เจาไมไดไปเทยวหากนทางถนโนนไมใชหรอ rdquoldquoพอเตา เราไดไปมาเสยแลวrdquoldquoอยางไร พอเตา กเจาถกแทงถกตมาบางไหม rdquo ldquoพอเตาเอย เราถกแทงถกตเสยแลว น เชอกสายชนก ยงมตดหลงเรามาดวยrdquoldquoพอเตาเอย สมนำาหนาทถกแทง สมนำาหนาแลวทถกต พอเตาเอย พอของเจา ปของเจา ไดรบทกขถงความพนาศดวยเชอกเสนนเหมอนกนเจาจงไปเสยเดยวนเถด บดนเจาไมใชพวกของเราแลวrdquoภกษ ท คำาวา

ชาวประมง เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาปldquo rdquo ldquo rdquo คำาวา ชนก เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo คำาวา เชอกดาย เปนคำาldquo rdquoชอแทนคำาวา นนทราคะldquo (ความกำาหนดยนดเพราะเพลน)rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนงยงรสกอรอยตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครทจะไดอย ภกษน เราเรยกวา ภกษผไดรบทกข ถงความพนาศดวยชนก แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพาน อนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 18: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

18

ฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมldquoเยอใยในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล๑๖๒๖๗๕๔๒-๕๔๔

ปลากลนเบดภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวาภกษ ท เปรยบเหมอนพรานเบด ซดเบดทมเหยอลงไปในหวงนำาลกปลาทเหนแตจะกนเหยอตวหนง ไดกลนเบดนนเขาไป ปลาทกลนเบดตวนน ยอมไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตพรานเบดผนน ใครจะทำาประการใดภกษ ท คำาวา พรานเบด เปนคำาชอแทนคำาวา มารผมบาป คำาวา เบด ldquo rdquo ldquo rdquo ldquo rdquoเปนคำาชอแทนคำาวา ลาภสกการะและเสยงเยนยอldquo rdquo ภกษ ท กภกษรปใดรปหนง ยงรสกอรอย ยงตดใจในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน หรอดนรนใครจะไดอย ภกษน เราเรยกวาผกลนเบดของมาร จะไดรบทกขถงความพนาศ แลวแตมารผมบาป ใครจะทำาประการใด ภกษ ท ลาภสกการะและเสยงเยนยอ เปนอนตรายททารณแสบเผดหยาบคาย ตอการบรรลพระนพพานอนเปนธรรมเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงกวา ดวยอาการอยางน เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลายพงสำาเหนยกใจไวดงนวา เราทงหลาย จกไมเยอใยldquoในลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขน อนง ลาภสกการะและเสยงเยนยอทเกดขนแลว ตองไมมาหอหมอยทจตของเราrdquo ภกษ ท พวกเธอทงหลาย พงสำาเหนยกใจไวอยางนแล ๑๖๒๖๖-๗๕๓๘-๕๔๑

ตงหนาทำากแลวกนภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานสามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ คฤหบดชาวนารบ ๆ ไถ คราด พนทนาใหดเสยกอน ครนแลว กรบ ๆ ปลกพช ครนแลว กรบ ๆ ไขนำาเขาบางไขนำาออกบาง ภกษ ท กจของคฤหบดชาวนาทเขาจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวาคฤหบดชาวนานน ไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา ขาวของเราจงงอกในวนนldquo

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 19: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

19

ตงทองพรงน สกมะรนน ดงนไดเลยrdquo ทถกยอมมเวลาทขาวนน เปลยนแปรสภาพไปตามฤดกาล ยอมจะงอกบาง ตงทองบาง สกบาง ภกษ ท ฉนใดกฉนนน กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลาน สามอยางอะไรบางเลา สามอยางคอ การสมาทานการปฏบตในศลอนยง การสมาทานการปฏบตในจตอนยง และการสมาทานการปฏบตในปญญาอนยง ภกษ ท กจของภกษทเธอจะตองรบทำามสามอยางเหลานแล แตวา ภกษนน กไมมฤทธหรออานภาพทจะบนดาลวา จตของเราจงหลดพนldquoจากอาสวะทงหลาย เพราะไมมอปาทานในวนน หรอพรงน หรอมะรนน rdquoดงนไดเลย ทถก ยอมมเวลาทเหมาะสม ซงเมอภกษนนปฏบตไปแมในศลอนยง ปฏบตไปแมในจตอนยง และปฏบตไปแมในปญญาอนยงจตกจะหลดพนจากอาสวะทงหลายเพราะไมมอปาทาน ไดเอง ๒๐๓๐๙๕๓๒

เนอ ทไมตดบวงนายพรานภกษ ท สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ไมตดใจ ไมสยบอยไมเมาหมกอย ในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษอย เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ นนอย สมณะหรอพราหมณพวกนน อนคนทงหลาย พงเขาใจไดอยางนวาเปนผไมถงความพนาศ ยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงน ภกษ ท เปรยบเหมอนเนอปาตวทไมตดบวง แมนอนจมอยในกองบวง ในลกษณะทใคร ๆ พงเขาใจไดวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบไมตองทำาตามประสงคของพรานแตอยางใด เมอนายพรานมาถงเขา มนจะหลกหนไปไดตามทตองการ ดงน ขอนฉนใด ภกษ ท สมณะหรอพราหมณเหลานน กฉนนนเหมอนกน เมอไมตดใจ ไมสยบอย ไมเมาหมกอยในกามคณ ๕ เหลานแลว มองเหนสวนทเปนโทษ เปนผรแจมแจงในอบายเปนเครองออกไปจากทกข บรโภคกามคณทง ๕ อย กเปนผทคนทงหลายพงเขาใจไดอยางนวา เปนผไมถงความพนาศยอยยบ ไมตองทำาตามประสงคของมารผใจบาปแตอยางใด ดงนภกษ ท กามคณเหลาน มหาอยาง หาอยางอะไรบางเลา หาอยางคอ รป ทไดเหนดวยตา เสยง ทไดยนดวยห กลน ทไดดมดวยจมก รส ทไดลมดวยลน และโผฏฐพพะ ทไดสมผสดวยกาย อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาชอบใจ ยวนตาใหรก เปนทเขาไปตงไวซงความใคร เปนทตงแหงความกำาหนดยอมใจ ภกษ ท กามคณมหาอยางเหลานแล

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 20: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

20

๑๒๓๓๓๓๒๘

ความอยาก (ตณหา)คอ ตนเหตแหงการทะเลาะววาทเพราะอาศยตณหา (ความอยาก) จงม การแสวงหา (ปรเยสนา)เพราะอาศยการแสวงหา จงม การได (ลาโภ)เพราะอาศยการได จงม ความปลงใจรก (วนจฉโย)เพราะอาศยความปลงใจรก จงม ความกำาหนดดวยความพอใจ (ฉนทราโค)เพราะอาศยความกำาหนดดวยความพอใจ จงมความสยบมวเมา (อชโฌสานำ)เพราะอาศยความสยบมวเมา จงม ความจบอกจบใจ (ปรคคโห)เพราะอาศยความจบอกจบใจ จงม ความตระหน(มจจรยำ)เพราะอาศยความตระหน จงม การหวงกน(อารกโข)เพราะอาศยการหวงกน จงม เรองราวอนเกดจากการหวงกน (อารกขาธกรณำ) กลาวคอ การใชอาวธไมมคม การใชอาวธมคม การทะเลาะ การแกงแยง การววาทการกลาวคำาหยาบวา มง ldquo มง rdquo การพดคำาสอเสยดและการพดเทจทงหลาย ธรรมอนเปนบาปอกศลเปนอเนก ยอมเกดขนพรอม ดวยอาการอยางนมหา ท ๑๐๖๗-๗๒๕๘-๕๙

จนทะ สลเลขธรรม (ความขดเกลากเลส)เปนสงทเธอทงหลายพงกระทำาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ -เมอผอนเปนผเบยดเบยนเราจกเปนผไมเบยดเบยน เมอผอนกระทำาปาณาตบาตเราจกเวนขาดจากปาณาตบาตเมอผอนกระทำาอทนนาทานเราจกเวนขาดจากอทนนาทานเมอผอนพดเทจ พดสอเสยดพดคำาหยาบ พดเพอเจอเราจกเวนขาดจากการพดเทจ พดสอเสยด

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 21: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

21

พดคำาหยาบ พดเพอเจอเมอผอนมากดวยอภชฌาเราจกเปนผไมมากดวยอภชฌาเมอผอนมจตพยาบาทเราจกเปนผไมมจตพยาบาท เมอผอนเปนผฟงซาน เราจกเปนผไมฟงซานเมอผอนเปนผมกโกรธ ผกโกรธ เราจกเปนผไมมกโกรธ ผกโกรธ เมอผอนเปนผลบหลคณเราจกเปนผไมลบหลคณเมอผอนเปนผแขงด เราจกเปนผไมแขงด เมอผอนเปนผรษยา เราจกเปนผไมรษยาเมอผอนเปนผตระหน เราจกเปนผไมตระหน เมอผอนเปนผโออวด เราจกเปนผไมโออวดเมอผอนเปนผมมารยา เราจกเปนผไมมมารยา เมอผอนเปนผกระดาง เราจกเปนผไมกระดางเมอผอนเปนผดหมนทาน เราจกเปนผไมดหมนทาน เมอผอนเปนผวายาก เราจกเปนผวางายเมอผอนเปนผมมตรชว เราจกเปนผมมตรด เมอผอนเปนผประมาท เราจกเปนผไมประมาทเมอผอนเปนผไมมหร และโอตตปปะ เราจกเปนผมหร และโอตตปปะเมอผอนเปนผมสตะนอย เราจกเปนผมสตะมากเมอผอนเปนผขเกยจ เราจกเปนผปรารภความเพยรม ม ๑๒๗๘๑๐๖

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปน

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 22: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

22

ธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตรไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 23: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

23

เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ)เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความสนตณหา คอ นพพาน

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 24: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

24

ราธะ เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำา1048833ดวยดนอย ตราบใดเขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอยททำา1048833ดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะแลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานนในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำา1048833ใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำา1048833ใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

สกแตวา(นยท ๑)พาหยะ เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ไมมldquo rdquo เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

เครองนำาไปสภพ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 25: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

25

ldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำานนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนนrdquoตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำา นนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 26: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

26

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต)และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณเมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอมมเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลวความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวน

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 27: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

27

ตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว(๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเลขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 28: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

28

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรต

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 29: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

29

ไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลานนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

ลกษณะของการเกด 555สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข)(๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ)(๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกด

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 30: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

30

นเราเรยกวา อณฑชะกำาเนดสารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนดสารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ลกษณะของการเกด สารบตร กำาเนด ๔ ประการเหลาน มอย๔ ประการ อยางไรเลา คอ -(๑) อณฑชะกำาเนด (เกดในไข) (๒) ชลาพชะกำาเนด (เกดในครรภ) (๓) สงเสทชะกำาเนด (เกดในเถาไคล)(๔) โอปปาตกะกำาเนด (เกดผดขน)

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 31: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

31

สารบตร กอณฑชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลา นน ชำาแรกเปลอกแหง ฟองเกดนเราเรยกวา อณฑชะกำาเนด สารบตร ชลาพชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ชำาแรกไส (มดลก) เกดนเราเรยกวา ชลาพชะกำาเนด สารบตร สงเสทชะกำาเนด เปนอยางไรเลา สตวทงหลายเหลานนใด ยอมเกดในปลาเนาในซากศพเนา ในขนมบด หรอในนำาครำา ในเถาไคล(ของสกปรก) นเราเรยกวา สงเสทชะกำาเนดสารบตร โอปปาตกะกำาเนด เปนอยางไรเลา เทวดา สตวนรก มนษยบางจำาพวก และวนบาตบางจำาพวก นเราเรยกวา โอปปาตกะกำาเนดสารบตร เหลานแล กำาเนด ๔ ประการม ม ๑๒๑๔๖๑๖๙

ตำาแหนงทสตรเปนไมไดอานนท ภกษในธรรมวนยนยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระอรหนตสมมาสมพทธะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงเปนพระเจาจกรพรรดนนไมใชฐานะทมไดและ รชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงเปนพระเจาจกรพรรดนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนไมใชฐานะทมได และรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนทาวสกกะนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนมารนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนมารนนเปนฐานะทมไดยอมรชดวา ขอทมใชฐานะ มใชโอกาส คอสตรพงสำาเรจเปนพรหมนนไมใชฐานะทมไดและรชดวา ขอทเปนฐานะมไดแล คอบรษพงสำาเรจเปนพรหมนนเปนฐานะทมได อปร ม ๑๔๑๗๒๒๔๕

ทอนไมทลอยออกไปไดถงทะเลภกษทงหลาย พวกเธอไดเหนทอนไมใหญนนซงลอยมาโดยกระแสแมนำาคงคา หรอไม

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 32: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

32

ldquoไดเหนแลว พระเจาขา rdquo ภกษทงหลายกราบทลภกษทงหลาย ถาทอนไมนน จะไมเขาไปตดเสยทฝงในหรอฝงนอก ไมจมเสยในทามกลางนำา ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซรทอนไมเชนทกลาวน จกลอยไหลพงไปสทะเล เพราะเหตวา ลำาแมนำาคงคา โนมนอม ลมลาด เอยงเท ไปสทะเล ขอนฉนใดภกษทงหลาย แมพวกเธอทงหลายกฉนนน ถาพวกเธอไมเขาไปตดเสยทฝงใน ไมเขาไปตดเสยทฝงนอกไมจมเสยในทามกลาง ไมขนไปตดแหงอยบนบก ไมถกมนษยจบไว ไมถกอมนษยจบไว ไมถกเกลยวนำาวนวนไว ไมเนาเสยเองในภายในไซร พวกเธอกจะเลอนไหลไปสนพพาน เพราะเหตวา สมมาทฏฐ มธรรมดาทโนมนอมลมลาด เอยงเท ไปสนพพาน ๑๘๒๒๓๓๒๒

โอกลนเปรตไดเหนโอกลนเปรตหญง มรางกายถกไฟลวกมหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยลง ลอยไปในเวหาส เปรตหญงนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย เปรตหญงนนเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ นางเปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระสวาม๑๒๑๐๒๙๕

กมภณฑเปรตไดเหนกมภณฑเปรตชาย มอณฑะโตเทาหมอลอยไปในเวหาส เปรตนนแมเมอเดนไปยอมยกอณฑะเหลานนแหละขนพาดบาเดนไป แมเมอนงกยอมนงบนอณฑะเหลา นนแหละ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนผพพากษาตดสนคดไมเปนธรรม อยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 33: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

33

นจฉวเปรตไดเหนนจฉวเปรตชาย ไมมผวหนง ลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาแกะอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

มงสเปสเปรตไดเหนมงสเปสเปรต มแตชนเนอลอยไปในเวหาส ฝงแรง เหยยว และนกตะกรมพากนโฉบอยขวกไขวจกสบโดยแรง จกทง ยอแยง สะบดซงเปรตนนอยไปมา เปรตนนรองครวญคราง ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง๑๒๑๐๒๙๕

คนตกนำา ๗ จำาพวกภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยบคคลตกนำาเจดจำาพวก เหลาน มอยหาไดอยในโลกเจดจำาพวกเหลาไหนเลา ภกษทงหลาย ในกรณน (๑) บคคลบางคน จมนำาคราวเดยวแลวกจมเลย(๒) บคคลบางคน ผดขนครงหนงแลวจงจมเลย(๓) บคคลบางคน ผดขนแลว ลอยตวอย(๔) บคคลบางคน ผดขนแลว เหลยวดรอบๆ อย(๕) บคคลบางคน ผดขนแลว วายเขาหาฝง(๖) บคคลบางคน ผดขนแลว เดนเขามาถงทตนแลว (๗) บคคลบางคน ผดขนแลว ถงฝงขามขนบกแลว เปนพราหมณยนอย 2310-1215

การเกดของภพภกษทงหลาย ถาบคคลยอมคดถงสงใดอย (เจเตต)ยอมดำารถงสงใดอย (ปกปเปต) และยอมมจตฝงลงไปในสงใดอย (อนเสต)สงนนยอมเปนอารมณเพอการตงอยแหงวญญาณ เมออารมณ มอยความตงขนเฉพาะแหงวญญาณ ยอม

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 34: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

34

มเมอวญญาณนน ตงขนเฉพาะ เจรญงอกงามแลว ความเกดขนแหงภพใหมตอไป ยอมมเมอความเกดขนแหงภพใหมตอไป มชาตชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลายจงเกดขนครบถวนตอไป ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน ๑๖๗๘๑๔๕

ภยทแมลกกชวยกนไมไดภกษทงหลาย ภยทมารดาและบตรชวยกนไมได (โดยแทจรง) ๓ อยางเหลาน มอยสามอยาง คอ -ภยเกดจากความแก (ชราภยำ)ภยเกดจากความเจบไข (พยาธภยำ)ภยเกดจากความตาย (มรณภยำ)ภกษทงหลาย มารดาไมไดตามปรารถนากบบตรผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด บตรของเราอยาแกเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนากะมารดาผแกอยอยางนวา เราแกเองเถด มารดาอยาแกเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถดบตรของเราอยาเจบไขเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราเจบไขเองเถด มารดาของเราอยาเจบไขเลย ดงนมารดากไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถดบตรของเราอยาตายเลย หรอบตรกไมไดตามปรารถนาวา เราตายเองเถด มารดาของเราอยาตายเลย ดงนภกษทงหลาย เหลานแล เปนภยทมารดาและบตรชวยกนไมได ๓ อยาง ๒๐๒๒๘-๒๓๑๕๐๒

กรรมเปรยบดวยกอนเกลอภกษทงหลาย ตางวาคนใสเกลอลงไปในถวยนำาเลกๆ หนงกอน ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาอนนอยในถวยนำานนจะกลายเปนนำาเคม ไมนาดมไป เพราะเกลอกอนนนใชไหม ldquoเปนเชนนน พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำา ในถวยนำา นนมนอย มนจงเคมไดเพราะเกลอกอนนน rdquo ตางวาคนใสเกลอกอนขนาดเดยวกนนน ลงไปในแมนำาคงคา ทานทงหลายจะสำาคญวากระไร นำาในแมนำาคงคานน จะกลายเปนนำาเคม ดมไมได เพราะเกลอกอนนนหรอ ldquoหามได พระเจาขา rdquoเพราะเหตอะไร ldquoเพราะเหตวา นำาในแมนำา คงคามมาก นำานนจงไมเคมเพราะเกลอกอนนนrdquoฉนนนนนแหละ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 35: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

35

ภกษทงหลาย บาปกรรมแมประมาณนอย บคคลบางคนทำาแลว บาปกรรมนน ยอมนำาเขาไปนรกได สวนบาปกรรมประมาณนอยอยางเดยวกนนน บางคนทำาแลว กรรมนนเปนทฏฐธรรมเวทนยกรรมไมปรากฏผลมากตอไปเลย๒๐๓๒๐๕๔๐

เครองนำาไปสภพldquoขาแตพระองคผเจรญ พระองคตรสอยวา เครองนำาไปสภพ เครองนำาไปสlsquoภพ ดงนrsquo กเครองนำาไปสภพ เปนอยางไรพระเจาขา และความดบไมเหลอของเครองนำาไปสภพนนเปนอยางไรเลา พระเจาขา rdquoราธะ (ชอคน) ฉนทะ (ความพอใจ) กด ราคะ (ความกำาหนด) กด นนท (ความเพลน) กด ตณหา (ความทะยานอยาก) กด อปายะ (กเลสเปนเหตเขาไปสภพ) และอปาทาน (ความถอมนดวยอำานาจกเลส) อนเปนเครองตงทบเครองเขาไปอาศย และเครองนอนเนองแหงจตกด ใดๆในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขารทงหลาย และในวญญาณกเลสเหลาน นเราเรยกวา เครองนำาไปสภพ ความดบไมเหลอlsquo rsquoของเครองนำาไปสภพ มไดเพราะความดบไมเหลอของกเลส มฉนทะ ราคะ เปนตนเหลานนเองขนธ สำ ๑๗๒๓๓๓๖๘๔๓

สกแตวาพาหยะ (ชอคน) เมอใดเธอเหนรปแลว สกวาเหนไดฟงเสยงแลว สกวาฟงไดกลน ลมรส สมผสทางผวกายกสกวาดม ลม สมผสไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจงแลวเมอนน เธอ จกไมมldquo rdquo เมอใด เธอ ldquo rdquoไมมเมอนนเธอกไมปรากฏในโลกนไมปรากฏในโลกอนไมปรากฏในระหวางแหงโลกทงสอง นนแหละ คอทสดแหงทกขละ ๒๕๘๓-๘๔๔๙

ความสนตณหา คอ นพพานราธะ (ชอคน) เปรยบเหมอนพวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เลนเรอนนอยๆ ททำาดวยดนอย ตราบใด เขายงมราคะ มฉนทะ มความรก มความกระหายมความเรารอน และมตณหา ในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ตราบนน พวกเดกนอยนนๆ ยอมอาลยเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมอยากเลน ยอมอยากมเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ยอมยดถอเรอนนอย

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 36: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

36

ททำาดวยดนเหลานน วาเปนของเรา ดงน ราธะ แตเมอใดแล พวกกมารนอยๆ หรอกมารนอยๆ เหลานน ปราศจากราคะแลว ปราศจากฉนทะ แลว ปราศจากความรกแลว ปราศจากความเรารอนแลวปราศจากตณหาแลวในเรอนนอยททำาดวยดนเหลานน ในกาลนน พวกเขายอมทำาเรอนนอยๆ ททำาดวยดนเหลานนใหกระจดกระจายเรยรายเกลอนกลนไป กระทำาใหจบการเลนเสย ดวยมอและเทาทงหลาย อปมานฉนใดราธะ อปไมยกฉนนน คอ แมพวกเธอทงหลายจงเรยรายกระจายออก ซงรป เวทนา สญญาสงขาร และวญญาณ จงขจดเสยใหถกวธ จงทำาใหแหลกลาญ โดยถกวธ จงทำาใหจบการเลนใหถกวธจงปฏบตเพอความสนไปแหงตณหาเถดราธะ เพราะวา ความสนไปแหงตณหานน คอ นพพาน ดงน แลขนธ สำ ๑๗๒๓๒๓๖๗

ลำาดบการปฏบตเพออรหตตผลภกษทงหลาย บรษบคคลในกรณน เปนผมศรทธาเกดขนแลว ยอม เขาไปหา (สปบรษ (ผร))เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกลเมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรมครนฟงแลว ยอม ทรงจำาธรรมไวยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจำาไวเมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอยธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจนเมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอยฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกดผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะครนมอตสาหะแลว ยอม ใชดลยพนจ (เพอหาความจรง)ครนใชดลยพนจ (พบ) แลว ยอม ตงตนไวในธรรมนนผมตนสงไปแลวในธรรมนนอยยอม กระทำาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวยยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย ม ม ๑๓๒๓๓๒๓๘

ความเปนโสดาบน ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรดภกษทงหลาย แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทง ๔ เบองหนาจากการตายเพราะการแตกทำาลายแหงกาย อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรคเปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษร ในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางน

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 37: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

37

กตามแตกระนน ทาวเธอกยงรอดพนไปไมได จากนรก จากกำาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต ๑๙๔๒๘-๔๒๙๑๔๑๑-๑๔๑๓

ความรสกภายในใจเมอละตณหา (ความอยาก) ไดเราเมอยงคนไมพบแสงสวาง มวเสาะหานายชางปลกเรอน (คอตณหา ผกอสรางเรอนคออตตภาพ) อย ไดทองเทยวไปในสงสารวฏ กลาวคอ ความเกดแลว เกดอกเปนอเนกชาต ความเกดเปนทกขรำาไปทกชาตแนะ นายชางผปลกสรางเรอน เรารจกเจาเสยแลว เจาจกสรางเรอนใหเราตอไปอกไมไดโครงเรอน (คอกเลสทเหลอเปนเชอเกดใหม) ของเจาเราหกเสยยบเยนหมดแลวยอดเรอน (คออวชชา) เราขยเสยแลวจตของเรา ถงความเปนธรรมชาตทอารมณจะยแหย ยวเยาไมไดเสยแลวมนไดลถงความหมดอยากทกอยางธ ข ๒๕๓๕๒๑

หลกการพจารณาอาหารภกษทงหลาย ก กพฬการาหาร (อาหารคอคำาขาว) จะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เปรยบเหมอนภรรยาสามสองคนถอเอาเสบยงสำาหรบเดนทางเลกนอย เดนไปสหนทางอนกนดาร สองสามภรรยานน มบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดอยคนหนง เมอขณะเขาทงสองกำาลงเดนไปตามทางอนกนดารอยนน เสบยงสำาหรบเดนทางทเขามอยเพยงเลกนอยนน ไดหมดสนไป หนทางอนกนดารนนยงเหลออย เขาทงสองนน ยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนนไปได ครงนนแล สองภรรยาสามนนไดมาคดกนวาldquoเสบยงสำาหรบเดนทางของเราทงสองทมอยเพยงเลกนอยนไดหมดสนลงแลว หนทางอนกนดารนยงเหลออย ทงเรากยงไมเดนขามหนทางอนกนดารนไปได อยากระนนเลยเราทงสองคน พงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนเสยแลวทำาใหเปนเนอเคมและเนอยาง บรโภคเนอบตรนแหละเดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนกนเถด เพราะถาไมทำาเชนน พวกเราทงสามคนจะตองพากนพนาศหมดแน ดงนrdquo ครงนนแล ภรรยาสามทงสองนน จงฆาบตรนอยคนเดยวผนารกนาเอนดนน แลวทำาใหเปนเนอเคม และเนอยาง บรโภคเนอบตรนนเทยว เดนขามหนทางอนกนดารทยงเหลออยนน สองภรรยาสามนน บรโภคเนอบตร

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 38: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

38

ไปพลางพรอมกบคอนอกไปพลาง รำาพนวา บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนldquoเสย บตรนอยคนเดยวของเราไปไหนเสย ดงนrdquo ภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสำาคญความขอนวาอยางไร สองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหาร เพอควาเพลดเพลนสนกสนานบาง เพอความมวเมาบาง เพอความประดบประดาบาง หรอเพอตกแตง(รางกาย) บาง หรอหนอ ภกษทงหลายเหลานนกราบทลวา ขอนนหาเปนเชนนนไม พระเจาขา ldquo rdquoแลวตรส ตอไปวา ถาอยางนนสองภรรยาสามนนจะพงบรโภคเนอบตรเปนอาหารldquoเพยงเพอ (อาศย) เดนขามหนทางอนกนดารเทานนใชไหม rdquoldquoใช พระเจาขา rdquoภกษทงหลาย ขอนมอปมาฉนใด เรายอมกลาววา กพฬการาหารอนอรยสาวกพงเหน (วามอปมาเหมอนเนอบตร) ฉนนนภกษทงหลาย เมอกพฬการาหาร อนอรยสาวกกำาหนดรไดแลวราคะ (ความกำาหนด) ทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดยอมเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวดวยเมอราคะทมกามคณทง ๕ เปนแดนเกดเปนสงทอรยสาวกนนกำาหนดรไดแลวสงโยชนชนดทอรยสาวกประกอบเขาแลวจะพงเปนเหตใหมาสโลกนไดอก ยอมไมมนทาน สำ ๑๖๑๑๘๒๔๐

อสโลมเปรตไดเหนอสโลมเปรตชาย มขนเปนดาบ ลอยไปในเวหาส ดาบเหลานนของมนหลดลอยขนไปแลวตกลงทกายของมนเอง เปรตนนรองครวญคราง `ครงนน พระผมพระภาครบสงกะภกษทงหลายวา -ภกษทงหลาย สตวนนเคยเปนคนฆาสกรอยในพระนครราชคฤหนเอง ๑๒๑๐๒๙๕

หลกในการจดสรรทรพย-บาล จตกก อำ ๒๑๘๘-๘๙๖๑

คหบด อรยสาวกนน ใชโภคทรพย ทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขนมตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรม ไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการ ๔ ประการ เปนอยางไร คอ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 39: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

39

(1) อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการเลยงตนใหเปนสข อมหนำาบรหารตนใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงมารดาและบดาใหเปนสข อมหนำาบรหารทานทงสองใหอยเปนสขโดยถกตอง ในการเลยงบตร ภรรยา ทาสและกรรมกรชายหญงใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยกนอยางเปนสขโดยถกตองในการเลยงมตรอำามาตยใหเปนสข อมหนำาบรหารใหอยเปนสขโดยถกตอง นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๑ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(2) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการปดกนอนตรายทงหลาย ทำาตนใหปลอดภยจากอนตรายทงหลายทเกดจากไฟ จากนำา จากพระราชา จากโจร หรอจากทายาททไมเปนทรกนนๆ นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๒ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

(3) คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหาไดมาโดยชอบธรรม ในการกระทำาพลกรรม ๕ ประการ คอ ญาตพล (สงเคราะหญาต) อตถพล (สงเคราะหแขก) ปพพเปตพล (สงเคราะหผลวงลบไปแลว) ราชพล (ชวยชาต) เทวตาพล (สงเคราะหเทวดา) นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๓อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด ขออนยงมอก อรยสาวกนน ใชโภคทรพยอนตนหามาไดโดยชอบธรรม ในการตงไวซงทกษณา อทศแกสมณพราหมณทงหลายผงดเวนแลวจากความประมาทมวเมา ผตงมนอยในขนตและโสรจจะ ผฝกฝนทำาความสงบ ทำาความดบเยนแกตนเอง อนเปนทกษณาทมผลเลศในเบองบน เปนฝายด มสขเปนผลตอบแทนเปนไปพรอมเพอสวรรค นเปนการบรโภคทรพยฐานท ๔ อนอรยสาวกนนถงแลว บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

Page 40: (5).docx · Web viewสัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อยเพราะไม่รู้อริยสัจ. ภิกษุ

40

คหบด อรยสาวกนน ยอมใชโภคทรพยทตนหาไดมาดวยความเพยรเปนเครองลกขน รวบรวมมาดวยกำาลงแขน มตวชมดวยเหงอ เปนโภคทรพยประกอบดวยธรรมไดมาโดยธรรม เพอกระทำากรรมในหนาท ๔ ประการเหลาน

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยเวนจากกรรมในหนาท ๔ ประการดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนไมถงแลวโดยฐานะ ไมบรรลแลวไมบรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล

คหบด โภคทรพยทงหลายของบคคลใด ถงความหมดสนไป โดยกรรมในหนาท ๔ ประการ ดงกลาวแลวน โภคทรพยเหลานน เรากลาววาเปนโภคทรพยอนบคคลนนถงแลวโดยฐานะ บรรลแลว บรโภคแลวโดยชอบดวยเหตผล