7ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΧΑΡΝΩΝ

’ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:

ΜΟΥΖΙΟΥΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΚΑΨΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΟΜΑΔΑ 2:

ΜΑΝΟΣ ΦΡΑΝΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΟΛΙΔΗΣ

ΠΑΥΛΟΣ ΧΟΥΡΛΙΑΣ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΑΜΑΪΔΗΣ

ΑΓΑΠΗ ΜΑΡΑΤΙΔΟΥ

1

Περιεχόμενα7ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΧΑΡΝΩΝ...............................................................................................1

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ..........................................................................................1

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.........................................................................................1

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ...................................................................................................1

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ.................................................................................................1

ΟΜΑΔΑ 2..............................................................................................................................1

3. ΠΡΟΛΟΓΟΣ..........................................................................................................................3

4. ΕΙΣΑΓΩΓΗ..............................................................................................................................3

5. ΣΚΟΠΟΣ-ΣΤΟΧΟΙ...................................................................................................................3

5.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ..............................................................................................4

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ......................................................................................................................4

6.1 ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ................................................................................4

6.2 ΔΕΙΓΜΑ...........................................................................................................................4

6.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ..................................................................................................................4

Υδροηλεκτρικό φράγμα Στράτου..............................................................................................9

Υδροηλεκτρικό φράγμα Καστρακίου........................................................................................9

Υδροηλεκτρικό φράγμα Κρεμαστών.........................................................................................9

Υδροηλεκτρικό φράγμα Ταυρωπού....................................................................................10

Υδροηλεκτρικό φράγμα Λάδωνα........................................................................................10

Υδροηλεκτρικό φράγμα Πουρναρίου.....................................................................................13

8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ................................................................................................................27

9.ΚΡΙΤΙΚΗ,ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΥΣΗ.....................................................................................27

9.1ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΙΣΗ...........................................................................................................27

9.2 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ-ΜΕΛΟΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ......................................27

10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ..........................................................................................................................27

11.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................28

2

3. ΠΡΟΛΟΓΟΣΑΥΤΗ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ Α’ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 Α’ ΚΑΙ Β’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ. ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ Η ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ.

4. ΕΙΣΑΓΩΓΗΠρόκειται για μια εργασία η οποία ασχολείται με την υδροηλεκτρική ενέργεια ως μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Θα αναφερθούμε δηλαδή στα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα, τον βαθμό χρήσης αυτής της ενέργειας τα εργοστάσια υδροηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδος, καθώς και τον τρόπο κατασκευής φραγμάτων και άλλων ειδών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

5. -ΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΧΟΙΟ λόγος για τον οποίο επιλέξαμε αυτό το θέμα είναι γιατί πιστεύουμε πως η ενασχόληση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ένα μελλοντικό θέμα που αφορά όλο τον κόσμο για έναν νέο τρόπο παραγωγής ενέργειας. Επιπλέον γνωρίζουμε περισσότερα πράγματα σε αυτόν τον τομέα και έχει πολλά πλεονεκτήματα: πρώτον αν αξιοποιούσαμε σε μεγαλύτερο βαθμό την υδροηλεκτρική ενέργεια θα εξοικονομούσαμε 65% περισσότερη ενέργεια ηλεκτρικού ρεύματος για όλες τις απαραίτητες δραστηριότητές μας δηλαδή: προετοιμασία φαγητού και διατήρησή του, χρησιμότητα φωτός κλπ.

Στόχοι μας είναι:

Να υποστηρίξουμε την άποψη ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί ένα νέο τρόπο παραγωγής ενέργειας με πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα.

Να παρουσιάσουμε τους τόπους και τον τρόπο παραγωγής της υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.

Να παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα έρευνας πάνω στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

3

5.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Κατά την μελέτη των ερωτημάτων αναδείχθηκε ότι α) η ηλιακή ενέργεια θα συμβάλει στην παραγωγή ενέργειας στο μέλλον σε μεγαλύτερο βαθμό, β) ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον γ) και τέλος ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια θα εξασφάλιζε σε έναν σχετικά μέτριο βαθμό τις ανάγκες κάποιου ατόμου.

6.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΓια την εργασία μας χρησιμοποιήσαμε ερωτηματολόγια και τα αποτελέσματα, ύστερα από στατιστική ανάλυση, τα παρουσιάσαμε σε γραφήματα. Τις πληροφορίες μας τις αντλήσαμε από το διαδίκτυο και από μερικούς ειδικούς.

6.1 ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ο χρόνος μας ήταν σχεδόν επαρκής διότι οι πληροφορίες που έπρεπε να βρούμε ήταν υπεραρκετές και ο χρόνος λόγο καθημερινών υποχρεώσεων τις περισσότερες φορές μας πίεζε. Επιπλέον τα προγράμματα word και powerpoint τα είχε εγκατεστημένα μόνο ένα μέλος της ομάδας μας.

6.2 ΔΕΙΓΜΑ

Αποφασίσαμε να κάνουμε μια πιο εξειδικευμένη έρευνα και γι’ αυτό το λόγο το δείγμα μας ήταν άνθρωποι εξειδικευμένοι σε αυτό τον τομέα. Έτσι σκεφτήκαμε να αποτελέσουν δείγμα μας οι έρευνες που κάναμε και τα αποτελέσματα αυτών σύμφωνα με τα γραφήματα.

6.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

Ποσοτικοί: είμαστε μαθητές χωρίς κάποια εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο της ερευνητική εργασίας και δεν θα μπορούσαμε να το γενικεύσουμε περισσότερο και να βάλουμε μεγαλύτερες διαστάσεις σε αυτή την εργασία εφόσον οι γνώσεις μας δεν είναι αρκετές ώστε να ανταπεξέλθουμε στις προσδοκίες του καθηγητή.

4

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ.

Υδραυλική και εν μέρει υδροηλεκτρική ενέργεια είναι η ενέργεια που αποταμιεύεται ως δυναμική ενέργεια μέσα σε βαρυτικό πεδίο με τη συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων νερού σε υψομετρική διαφορά από τη συνέχιση της ροής του ελεύθερου νερού, και αποδίδεται ως κινητική μέσω της υδατόπτωσης. Η κινητική ενέργεια, στη συνέχεια, μπορεί είτε να χρησιμοποιείται αυτούσια επιτόπου (π.χ. νερόμυλοι), είτε να μετατρέπεται σε ηλεκτρική ή άλλες, που την αποθηκεύουν, ώστε τελικά να μεταφέρεται σε μεγάλες αποστάσεις. Στον γήινο κύκλο του νερού η ενέργεια προέρχεται κυρίως από τον ήλιο που εξατμίζει, σηκώνει ψηλά δηλαδή (στην ατμόσφαιρα), μεγάλες ποσότητες νερού. Η εκμετάλλευση της ενέργειας στον κύκλο αυτό γίνεται με τη χρήση υδροηλεκτρικών έργων (υδατοταμιευτήρες, φράγματα, κλειστοί αγωγοί πτώσεως, υδροστρόβιλοι, ηλεκτρογεννήτριες, διώρυγες φυγής).

Πλεονεκτήματα

Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί είναι δυνατό να τεθούν σε λειτουργία αμέσως μόλις απαιτηθεί, σε αντίθεση με τους θερμικούς σταθμούς που απαιτούν σημαντικό χρόνο προετοιμασίας,

Είναι μία "καθαρή" και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, με τα προαναφερθέντα συνακόλουθα οφέλη (εξοικονόμηση συναλλάγματος, φυσικών πόρων, προστασία περιβάλλοντος),

Μέσω των υδατοταμιευτήρων δίνεται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν και άλλες ανάγκες, όπως ύδρευση, άρδευση, ανάσχεση χειμάρρων, δημιουργία υγροτόπων, περιοχών αναψυχής και αθλητισμού.

Η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες πηγές ενέργειας. Ο κύκλος του νερού (εξαέρωση, σύννεφα, βροχή) είναι μια απόλυτα φυσική διαδικασία, που οφείλεται στον ήλιο. Έτσι η παροχή νερού στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια είναι ανανεώσιμη και ανεξάντλητη.

Επιπλέον ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο δεν δημιουργεί θερμική ή άλλη μόλυνση στο περιβάλλον. Η χρήση της υδροηλεκτρικής ενέργειας διαφέρει από χώρα σε χώρα αφού οι βροχοπτώσεις και η ύπαρξη βουνών και ποταμών είναι καθοριστική για τη δημιουργία υδροηλεκτρικών εργοστάσιων.

5

Μειονεκτήματα

H υδροηλεκτρική ενέργεια δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον, μπορούμε όμως να αναφέρουμε τα εξής:

Μεγάλο κόστος κατασκευής φραγμάτων και εγκατάστασης εξοπλισμού, καθώς και ο συνήθως μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την αποπεράτωση του έργου,

Η έντονη περιβαλλοντική αλλοίωση της περιοχής του έργου (συμπεριλαμβανομένων της γεωμορφολογίας, της πανίδας και της χλωρίδας), καθώς και η ενδεχόμενη μετακίνηση πληθυσμών, η υποβάθμιση περιοχών, οι απαιτούμενες αλλαγές χρήσης γης. Επιπλέον, σε περιοχές δημιουργίας μεγάλων έργων παρατηρήθηκαν αλλαγές του μικροκλίματος, αλλά και αύξηση της σεισμικής επικινδυνότητας τους.

Επίσης η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον, μπορούμε όμως να αναφέρουμε τα εξής:

- Το ποτάμι σταματάει στο φράγμα. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει πια ποτάμι. Kάποια ψάρια που ανέβαιναν στις πηγές του ποταμού για να πολλαπλασιαστούν δεν μπορούν να το κάνουν.

- Για να λειτουργήσει το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο ουσιαστικά δημιουργούμε μια τεχνητή λίμνη. Δηλαδή μια περιοχή που ήταν καλλιεργήσιμη έκταση καλύπτεται με νερό.

6

Η λειτουργία των υδροηλεκτρικών μονάδων βασίζεται στην κίνηση του νερού λόγω διαφοράς μανομετρικού ύψους μεταξύ των σημείων εισόδου και εξόδου. Για το σκοπό αυτό κατασκευάζεται ένα φράγμα που συγκρατεί την απαιτούμενη ποσότητα νερού στον δημιουργούμενο ταμιευτήρα. Κατά τη διέλευσή του από τον αγωγό πτώσεως κινεί έναν στρόβιλο ο οποίος θέτει σε λειτουργία τη γεννήτρια.

Η ποσότητα της παραγόμενης ενέργειας καθορίζεται από τον όγκο του νερού που ρέει, τη διαφορά μανομετρικού ύψους μεταξύ της ελεύθερης επιφάνειας του ταμιευτήρα και του στροβίλου, κ.α.. Συνεπώς, ο παραγόμενος ηλεκτρισμός εξαρτάται από την ποσότητα του νερού του ταμιευτήρα. Για το λόγο αυτόν μόνο σε περιοχές με σημαντικές βροχοπτώσεις, πλούσιες πηγές και κατάλληλη γεωλογική διαμόρφωση είναι δυνατόν να κατασκευαστούν υδροηλεκτρικά έργα. Συνήθως η ενέργεια που τελικώς παράγεται, χρησιμοποιείται μόνο συμπληρωματικά ως προς άλλες συμβατικές πηγές ενέργειας, καλύπτοντας φορτία αιχμής. Στην Ελλάδα η υδροηλεκτρική ενέργεια ικανοποιεί περίπου το 9% των ενεργειακών μας αναγκών σε ηλεκτρισμό.

Τα υδροηλεκτρικά έργα ταξινομούνται σε μεγάλης και μικρής κλίμακας. Τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα διαφέρουν σημαντικά από της μεγάλης κλίμακας σε ότι αφορά τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Οι μεγάλης κλίμακας υδροηλεκτρικές μονάδες απαιτούν τη δημιουργία φραγμάτων και τεράστιων δεξαμενών με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η κατασκευή φραγμάτων περιορίζει τη μετακίνηση των ψαριών,

7

της άγριας ζωής και επηρεάζει ολόκληρο το οικοσύστημα καθώς μεταβάλλει ριζικά τη μορφολογία της περιοχής.

Αντίθετα, τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά εγκαθίστανται δίπλα σε ποτάμια ή κανάλια και η λειτουργία τους παρουσιάζει πολύ μικρότερη περιβαλλοντική όχληση. Για το λόγο αυτό, οι υδροηλεκτρικές μονάδες μικρότερης δυναμικότητας των 30 MW χαρακτηρίζονται ως μικρής κλίμακας Τα υδροηλεκτρικά έργα και συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Κατά τη λειτουργία τους, μέρος της ροής ενός ποταμού οδηγείται σε στρόβιλο για την παραγωγή μηχανικής ενέργειας και συνακόλουθα ηλεκτρικής μέσω της γεννήτριας. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού κατόπιν επιστρέφει στο φυσικό ταμιευτήρα ακολουθώντας τη φυσική της ροή.

Παράγει ενέργεια το νερόΈχει το νερό τη δύναμη να παράγει ενέργεια; Θα έλεγε κάποιος με την πρώτη επαφή μαζί του. Αν το σκεφτείς καλύτερα όμως και σε βάθος θα δεις ότι η δύναμη του νερού είναι τεράστια αφού είναι ο φόβος και ο τρόμος των υποβρυχίων και των ανθρώπων που ασχολούνται με το υγρό στοιχείο. Το νερό ως στάσιμο στοιχείο έχει δυναμική ενέργεια και ως κινητό μέσο κινητική. Η πτώση και η ροή του νερού είναι μέρος ενός αέναου κύκλου.

Το νερό έχει χρησιμοποιηθεί ως πηγή ενέργειας για αιώνες. Οι Έλληνες χρησιμοποίησαν τους νερόμυλους για να αλέσουν το σιτάρι σε αλεύρι πριν από 2.000 χρόνια

8

Υδροηλεκτρικά φράγματα της Ελλάδος

Υδροηλεκτρικό φράγμα Στράτου

Το υδροηλεκτρικό φράγμα Στράτου βρίσκεται νομό Αιτωλοακαρνανίας, επί του ποταμού Αχελώου. Βρίσκεται βόρεια του Αγρινίου και δυτικά του χωριού Στράτος, από όπου πήρε και το όνομά του.

Κατασκευάστηκε το 1989 και δημιούργησε την τεχνητή λίμνη Στράτου, την τρίτη κατά σειρά τεχνητή λίμνη του Αχελώου, μετά τις λίμνες Καστρακίου και Κρεμαστών[1]

Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο διαθέτει τέσσερις μονάδες ηλεκτρικής παραγωγής, συνολικής ισχύος 150 MW και μαζί με τα υπόλοιπα φράγματα συμμετέχει με ποσοστό 10% στην ετήσια παραγωγή ρεύματος της χώρας. Ωστόσο, σύμφωνα με τη WWF η ίδια η ΔΕΗ προβλέπει μείωση κατά 274 GWh της συνολικής παραγόμενης ενέργειας στο σύστημα Αχελώου, λόγω μειωμένων παροχών στα φράγματα Στράτου, Κρεμαστών και Καστρακίου.

Από τεχνικής άποψης ανήκει στα χωμάτινα λιθόρριπτα φράγματα και κατασκευάστηκε εξολοκλήρου από ελληνικές εταιρίες

Υδροηλεκτρικό φράγμα Καστρακίου

Το υδροηλεκτρικό φράγμα Καστρακίου κατασκευάστηκε το 1969. Είναι το δεύτερο κατά σειρά φράγμα του Αχελώου. Το ύψος του φράγματος είναι 95 μέτρα και το μήκος του 530 μέτρα. Με την κατασκευή του φράγματος δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Καστρακίου.

Υδροηλεκτρικό φράγμα Κρεμαστών

9

Το υδροηλεκτρικό φράγμα Κρεμαστών κατασκευάστηκε το 1966 και δημιούργησε την μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στην Ελλάδα. Κατά την δημιουργία της «πνίγηκαν» στα νερά της διάφορα χωριά και οικισμοί, με σημαντικότερη την Επισκοπή Ευρυτανίας στη θέση περίπου της οποίας (και δίπλα από το νέο χωριό) βρίσκεται η ομώνυμη γέφυρα που ενώνει πια τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας.

Υδροηλεκτρικό φράγμα Ταυρωπού

Σχηματίστηκε το 1959 με την ολοκλήρωση του φράγματος στο νότιο άκρο της επί της αρχής του ποταμού Ταυρωπού ή Μέγδοβα, η δε ιδέα για την κατασκευή της αποδόθηκε στον στρατιωτικό και πολιτικό Νικόλαο Πλαστήρα, όταν το 1935 που επισκέφθηκε την γενέτειρά του, και είχαν σημειωθεί καταστροφικές πλημμύρες στη περιοχή και την Μακεδονία από συνεχείς βροχοπτώσεις, βλέποντας τον χώρο φέρεται να είπε "πως εδώ μια μέρα θα γίνει λίμνη", απ' όπου και το πιο γνωστό της όνομα.

Η χρηματοδότηση της έγινε από χρήματα που χρωστούσε η Ιταλία στην Ελλάδα (πολεμικές επανορθώσεις) και την κατασκευή ανέλαβε γαλλική εταιρεία. Σήμερα τη διαχείριση του φράγματος έχει αναλάβει η ΔΕΗ. Να σημειωθεί ότι πριν την κατασκευή της λίμνης, υπήρχε στο οροπέδιο το λεγόμενο αεροδρόμιο Νεράιδας, που δημιουργήθηκε κατά την κατοχή από τους Άγγλους, όπου και προσγειώθηκε στην κατεχόμενη Ελλάδα το πρώτο συμμαχικό αεροπλάνο (Αύγουστος 1943)

Υδροηλεκτρικό φράγμα Λάδωνα

Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Λάδωνα βρίσκεται βόρεια από το χωριό Τουμπίτσι Αρκαδίας, έξι (6) χιλιόμετρα από την εθνική οδό Τρίπολης Πύργου, στους πρόποδες του λόφου Αη Γιώργης και όλη η έκτασή του ανήκει γεωγραφικά (παλαιότερα και διοικητικά) στην κοινότητα Σπάθαρης ή Σπάθαρι

Υδροηλεκτρικό φράγμα Σφηκιάς και Ασημάτων

Το φράγμα αυτό έχει κατασκευαστεί πάνω από τον Αλιάκμονα. Πρόκειται λοιπόν για μια φυσική κοίτη, που διαχωρίστηκε τεχνητά με το φράγμα ,με υψομετρική διαφορά 92m. Στο σημείο λοιπόν των 92m από την επιφάνεια της θάλασσας βρισκόμαστε στο σημείο 0. Το φράγμα περιλαμβάνει ένα στρόβιλο ύψους 73m, με πίεση περίπου 6,5 Pascal (διαφοροποιείται μεταξύ 6,2-6,5 Pascal ). Η κλίμακα νερού μεταβάλλεται φτάνοντας τα 65m (μέγιστη τιμή)

10

Για να βρούμε πόσα μέτρα βρισκόμαστε τώρα κάτω από την επιφάνεια του Αλιάκμονα, κάνουμε την αφαίρεση 92-84=8m. Σε αυτό λοιπόν το σημείο βλέπουμε ότι το κάτω μέρος των μονάδων. Υπάρχουν στο χώρο αυτό 3 μεγάλες μονάδες, καθεμιά από τις οποίες έχει βάρος 700 tns κάτι το οποίο καθιστά την λειτουργία τους δύσκολη, αν μάλιστα σκεφτούμε ότι λειτουργούν χωρίς φρένα. Στο πάνω μέρος τους υπάρχει γεννήτρια Στο ίδιο μέρος βρίσκεται ο κινητήρας, ή αλλιώς το "πονιμότορ". Το ‘’πονιμότορ’’ είναι ένας κινητήρας θρόμβων, που πραγματοποιεί 150 στροφές το λεπτό. Ακόμη το γεγονός ότι οι μονάδες δεν έχουν φρένα αιτιολογεί την ύπαρξη αυτού του κινητήρα ,που για να σταματήσουν εκτελεί αντίστροφη κίνηση. Χρησιμοποιείται ακόμη ένας αναστροφέας φάσεων που μπορεί να στρέφει τον κινητήρα δεξιά και αριστερά.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που θέλουμε να τραβήξουμε πίσω το νερό; Για να τραβήξουμε πάλι πίσω το νερό χρησιμοποιείται ένα σύστημα αέρα και αδειάζεται το νερό από μια τουρμπίνα. Στην συνέχεια δίνεται τάση στην μια γεννήτρια για να στρέψει το σύστημα, που πιάνει 120-150 στροφές και προκαλεί διέγερση. Έτσι μειώνεται η πίεση και ανεβάζουμε ξανά το νερό.

Αυτή η επαναχρησιμοποίηση του νερού έχει σημαντικά οφέλη, τόσο οικονομικά, όσο και θερμικά.

Αφού πραγματοποιήθηκε η περιήγησή μας στον χώρο αυτό μεταφερθήκαμε στην Αίθουσα ελέγχου, που αποτελεί την καρδιά του συστήματος. Μέσα στην αίθουσα αυτή βρίσκονται 2 χειριστές ,που ελέγχουν τα ηλεκτρονικά. Στον χώρο αυτό υπάρχουν αρκετά μεταλλικά κουβούκλια που περιέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την λειτουργία του φράγματος, τα αρχεία, και είναι αυτές που δίνουν όλες τις εντολές για να αρχίσει η διαδικασία για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, μετατρέποντας σε ψηφιακά σήματα τα διάφορα δεδομένα. Ακόμη πάνω σε αυτά τα κουβούκλια είναι ενσωματωμένοι κάποιοι πίνακες που ειδοποιούν σε περίπτωση βλάβης.

Καθώς φεύγουμε από την αίθουσα ελέγχου και κατεβαίνουμε ακόμη πιο κάτω, από την επιφάνεια του Αλιάκμονα, παρατηρούμε 3 ειδών σωλήνες. Οι μπλε σωλήνες περιέχουν και μεταφέρουν νερό, οι κόκκινοι (CO2 ή H2O) για πυρόσβεση και οι κίτρινοι λάδα (λιπαντικά)

Στην συνέχεια φτάνουμε στην κίτρινη μηχανή, όπου και καταλήγουν και προαναφερθέντες σωλήνες. Στην μηχανή αυτή υπάρχει ένα σύστημα μετατροπής της μηχανικής δύναμης σε ηλεκτρική. Ο άξονας ολίσθησης είναι κοινός .Εκεί υπάρχει μια στεφάνη ολίσθησης με 2 μπράτσα, που κινεί κάποιες υδραυλικές μπουκάλες. Υπάρχουν πόρτες που ωθούν ,κατευθύνουν και στροβιλίζουν το νερό.

Αφού, είδαμε την λειτουργία της μηχανής αυτής, στην συνέχεια μεταφερθήκαμε στην διπλανή αίθουσα. Μέσα σε αυτά υπάρχουν κάποια γκρίζα μηχανήματα που αφαιρούν φορτία από τον κινητήρα, κρατούν την τάση σταθερή και αυξομειώνουν τις στροφές του. Τέλος υπάρχουν 3 αγωγοί από όπου διέρχεται το νερό με διάμετρο ο καθένας 7cm. Μέσα σε αυτούς τους αγωγούς υπάρχουν πόρτες που για να κρατήσουν την τάση σταθερή ανοίγουν πολύ όταν υπάρχει περιορισμένη ποσότητα νερού, ενώ αντίθετα ανοίγουν λίγο όταν η στάθμη του ποταμού ανεβαίνει.

11

Προσφορά του φράγματος

Αναμφίβολα η προσφορά του φράγματος είναι ανυπολόγιστη .Ας μην λησμονούμε άλλωστε τις πλημμύρες που σίγουρα είχαν λάβει χώρα κατά το παρελθόν, δηλαδή πριν την κατασκευή του .Ακόμη εκτός από την προσφορά του στην παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος, η δημιουργία του συνέβαλε στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής. Έτσι πολλά εδάφη που παλαιότερα ήταν καλυμμένα με από το νερό αποκαλύφθηκαν, οι αγρότες σταμάτησαν να μεταφέρουν νερό από άλλες περιοχές και άρχισαν να ποτίζουν με αυτό. Επιπλέον το φράγμα αυτό έδωσε το έναυσμα για την δημιουργία αρκετών υδροηλεκτρικών εργοστασίων στα οποία εργάζονται αρκετοί άνθρωποι, και από την λειτουργία των οποίων εξαρτάται η επιβίωση πολλών οικογενειών, γιατί αν δεν υπήρχαν ,όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι πιθανόν να ήταν άνεργοι

Από την άλλη πλευρά, με την δημιουργία του φράγματος η περιοχή πολιτιστικά αναπτύχθηκε. Το φράγμα, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, το εξαίσιο τοπίο έγιναν πόλος έλξης για πολλούς τουρίστες, συμβάλλοντας έτσι στην βελτίωση της οικονομίας των κατοίκων.

Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το θέμα, το μόνο σίγουρο είναι πως με την κατασκευή αυτή ευεργετήθηκαν πολλοί τομείς της ζωής μας.

Υδροηλεκτρικό φράγμα Λούρου

Ο Λούρος είναι ποταμός της Ηπείρου με συνολικό μήκος 80 χλμ. Πηγάζει από το όρος Τόμαρος, διασχίζει μία στενή χαράδρα κατηφορίζοντας προς τον νομό Πρέβεζας, περνάει από τα χωριά Βούλιστα, Μουσιωτίτσα, Παναγιά, Κλεισούρα, και μετά το χωριό Κερασώνα τα νερά του εγκλωβίζονται από το Τεχνητό Υδροηλεκτρικό

12

Φράγμα της ΔΕΗ Λούρου, ύψους 25m και πλάτους 70m. Ένα τμήμα των υδάτων του Λούρου, διοχετεύεται με σήραγγα ανατολικά μέσα από λόφο (κατασκευή: 1963), και ξαναπέφτει στο κεντρικό τμήμα του ποταμού, λίγο πριν το χωριό Αγιος Γεώργιος. Ο Λούρος εκβάλλει στον Αμβρακικό κόλπο όπου σχηματίζεται το δέλτα Λούρου, που αποτελεί σημαντικό οικοσύστημα. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι ο Λούρος έχει υποστεί ρύπανση σε κάποια τμήματά του.

Υδροηλεκτρικό φράγμα Πολυφύτου

Στα πόδια του Βελβεντού, απλώνεται η τεχνική λίμνη Πολυφύτου, μία από τις μεγαλύτερες τεχνικές λίμνες της Ελλάδας η οποία αποτελεί ένα τοπίο μοναδικής αισθητικής και ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας. Η επιφάνειά της φτάνει τα 74 τετραγωνικά χιλιόμετρα. και η κατασκευή της ολοκληρώθηκε το 1974. Επίσης η λίμνη προσφέρεται για μια σειρά δραστηριοτήτων, όπως η κολύμβηση, το ψάρεμα, άλλες αθλητικές δραστηριότητες, αλλά και για αναψυχή.

Την λίμνη την διαπερνά η υψηλη γέφυρα των Σερβίων, που θεωρείτο η μεγαλύτερη των Βαλκανίων, πριν την κατασκευή του Ρίου –Αντιρρίου. Το μήκος της αγγίζει τα 1.372 μέτρα και το πλάτος της τα 13,50 μέτρα.Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει Φράγμα της λίμνης στο οποίο φτάνει κανείς διανύοντας μια όμορφη κι εντυπωσιακή παραλίμνια διαδρομή.

Το Φράγμα Πολυφύτου αποτελεί ένα από τα τρία που παρεμβαίνουν στη ροή του ποταμού Αλιάκμονα, πριν τα νερά του καταλήξουν στο Θερμαϊκό Κόλπο, κατασκευάστηκε από τη ΔΕΗ . Αξίζει επίσης να επισκεφθεί κανείς τον Υδροηλεκτρικό Σταθμό Πολυφύτου, ο οποίος, τοποθετημένος μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο, αποτελεί αξιόλογο τεχνολογικό και εκπαιδευτικό αξιοθέατο.

ΥδροηλεκτρικόφράγμαΠουρναρίου

Μικρός ΥΗΣ με ανάχωμα μήκους 2χλμ. και τσιμεντένιο υπερχειλιστή μήκους 150 μ. και ύψους 13 μ. Η ισχύς του είναι 2Χ15MW. Το φράγμα, χωρητικότητας 4 εκατομ. κ.μ, λειτουργεί σαν αναρυθμιστικό των νερών του Αράχθου, εξασφαλίζοντας ελάχιστη συνεχή ροή για αρδεύσεις. Περιλαμβάνει δύο αρδευτικές υδροληψίες, στη μία από τις οποίες έχει τοποθετηθεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 2MW.

13

Τα μέρη ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου

Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο αποτελείται από τα εξής τμήματα:[1]

• Αρχικά κατασκευάζεται ένα φράγμα, το οποίο συγκρατεί το νερό σε μια τεχνητή λίμνη (ταμιευτήρα). Το νερό αυτό πρέπει να μπορεί να ρέει προς τα κάτω, γι' αυτό τα φράγματα κατασκευάζονται σε σημεία με σχετικά απότομες κλίσεις της κοίτης των ποταμών. Με τη ροή αυτή η δυναμική ενέργεια του νερού του ταμιευτήρα μετατρέπεται σε κινητική.

• Στο κάτω μέρος του φράγματος τοποθετούνται υδατοφράκτες. Με τη βοήθειά τους ρυθμίζεται η ποσότητα ροής του νερού από τον ταμιευτήρα προς την τουρμπίνα μέσω του υδαταγωγού.

Α: Γεννήτρια Β: Τουρμπίνα(1) Στάτορας (2) Ρότορας (3) θυρίδα (4) πτερύγια (5) Είσοδος ρέοντος νερού (6) Άξονας σύνδεσης τουρμπίνας - γεννήτριας• Τουρμπίνα (ή τουρμπίνες, ανάλογα με το μέγεθος του εργοστασίου): Είναι συσκευές με ειδικά πτερύγια, χάρη στα οποία η κινητική ενέργεια του νερού που ρέει μετατρέπεται σε περιστροφική. Η υψομετρική διαφορά μεταξύ στάθμης του ταμιευτήρα και της θέσης της τουρμπίνας προκαλεί την κίνηση του νερού, το οποίο με τη σειρά του θέτει σε κίνηση την τουρμπίνα.[2]• Γεννήτρια (γεννήτριες, όπως πιο πάνω): Άμεσα συνδεδεμένη στον άξονα της τουρμπίνας βρίσκεται συνδεδεμένη μια γεννήτρια ηλεκτρικού ρεύματος, την οποία θέτει σε κίνηση η τουρμπίνα. Με τον τρόπο αυτό η κινητική ενέργεια του νερού μετατρέπεται σε ηλεκτρικό ρεύμα.

14

• Γραμμές μεταφοράς: Από την εγκατάσταση παραγωγής ισχύος εκκινούν γραμμές μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας προς τους τόπους κατανάλωσής της.Τύποι υδροηλεκτρικών εργοστασίων Ανάλογα με το μέγεθος και την παραγόμενη ισχύ, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια διακρίνονται σε:[3]• Μικρής κλίμακας: Είναι εγκαταστάσεις που, όπως υποδηλώνει το όνομά τους, παράγουν από 1 kW έως 1 MW ισχύος. Η βασική τους χρήση είναι η ηλεκτροδότηση μικρών οικισμών (χωριών, κωμοπόλεων) ή μικρών εργοστασίων δευτερογενούς παραγωγής.• Μεσαίας κλίμακας: Παράγουν μέχρι 20 MW ισχύος, είναι σχετικά χαμηλού κόστους κατασκευής ενώ είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα κατά τη λειτουργία τους. Χρησιμοποιούνται για την ηλεκτροδότηση είτε αστικών περιοχών είτε για τη λειτουργία μεγάλων παραγωγικών μονάδων με πολλές ενεργειακές απαιτήσεις.• Μεγάλης κλίμακας: Παράγουν περισσότερα από 20 MW ισχύος και απαιτούν την κατασκευή μεγάλων φραγμάτων. Ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια αυτού του τύπου είναι αυτό που κατασκευάστηκε στο "φράγμα Χούβερ" (Hoover dam) στο Κολοράντο των ΗΠΑ, το οποίο έχει ισχύ 2.000 MW.• "Επί της κοίτης": Σε αρκετές περιοχές του κόσμου υπάρχουν υδάτινα ρεύματα με ταχεία αλλά και συνεχή ροή καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, πράγμα που καθιστά δυνατή την κατασκευή εργοστασίων απευθείας πάνω στην κοίτη του ποταμού, χωρίς να υπάρχει, συνήθως, η ανάγκη κατασκευής φράγματος. Το πλεονέκτημά τους είναι η πολύ μικρή περιβαλλοντική παρέμβαση στις γύρω περιοχές και χωρίς να επηρεάζεται η ροή των υδάτων. Μειονέκτημά τους είναι η παρεμπόδιση της ελεύθερης διακίνησης των υδρόβιων ζώων (ψάρια κτλ).

Πλεονεκτήματα χρήσης

Αν και η αρχή λειτουργίας των υδροηλεκτρικών και των ατμοηλεκτρικών εργοστασίων είναι ακριβώς η ίδια, οι εγκαταστάσεις διαφέρουν ως προς το μέσο περιστροφής της τουρμπίνας: Στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια χρησιμοποιείται ως καύσιμο συνήθως γαιάνθρακας, ο οποίος θερμαίνει νερό μετατρέποντάς το σε ατμό υψηλής πίεσης που κινεί την τουρμπίνα. Αυτός ο τρόπος έχει δύο βασικά μειονεκτήματα: Πρώτον, ο γαιάνθρακας δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και, ανεξάρτητα από την ποσότητά του, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα εξαντληθεί (β) Από την καύση του παράγονται πολλά βλαβερά καυσαέρια, τα οποία επιβαρύνουν σημαντικά την ατμόσφαιρα, κυρίως γύρω από την εγκατάσταση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για όλες τις μορφές ζωής της περιοχής, ενώ πρόβλημα δημιουργούν και τα κατάλοιπα της καύσης (στάχτες κτλ.). Οικονομικά είναι, επίσης, πιο δαπανηρά στη συντήρηση.Αντίθετα, οι υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις στηρίζονται σε ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, την ροή του νερού, η οποία είναι ανανεώσιμη πηγή, στηριζόμενη στον κύκλο του νερού στην Φύση. Δεν παράγουν κανένα απόβλητο, δεν εμφανίζουν εκπομπή κανενός είδους ρύπου και η μόνη περιβαλλοντική επιβάρυνση είναι η κατασκευή του φράγματος και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αδυναμία επικοινωνίας των δύο τμημάτων του ποταμού (που διαχωρίζει το φράγμα) για τις υδρόβιες μορφές ζωής.

15

16

Σημερινό υδροηλεκτρικό φράγμα

Εικόνα διαμόρφωσης του πρώτου υδροηλεκτρικού φράγματος

17

Η υδροκίνηση είναι η παλαιότερη μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας στις ΗΠΑ, με ιστορία άνω των 140 ετών: εξαιρουμένων των πολύ μικρών έργων, ο πρώτος  υδροστρόβιλος (water turbine) κατασκευάστηκε το 1869 στον ποταμό Claverack Creek στο Stotville της Νέας Υόρκης. Το 1882, ο πρώτος σύγχρονος υδροηλεκτρικός σταθμός, που τροφοδοτούσε με ρεύμα δύο εργοστάσια και ένα σπίτι, εγκαινιάστηκε στο Appleton του Wisconsin. Τέλος, το 1898 λειτούργησε στο Mechanicville της Νέας Υόρκης -επί του ποταμού Hudson- ο παλαιότερος σταθμός παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας από όσους υφίστανται σήμερα. Τον Ιούλιο, θα συμπληρώσει 112 έτη συνεχούς λειτουργίας και εμπορικής εκμετάλλευσης.

Σε παγκόσμιο επίπεδο και σε απόλυτους αριθμούς, οι ΗΠΑ είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός υδροηλεκτρικής ενέργειας, μετά από την Κίνα, τον Καναδά και τη Βραζιλία.        Σήμερα, η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας (ΑΠΕ) στις ΗΠΑ, μετά τη βιομάζα, αντιπροσωπεύοντας,  το 2008, το 34% της κατανάλωσης ΑΠΕ, έναντι 53% της βιομάζας. Αποτελεί, επίσης, τη δεύτερη σημαντικότερη εναλλακτική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ (6-7%), μετά την πυρηνική ενέργεια (19%). Για την ακρίβεια, σήμερα η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί -με διαφορά- τη σημαντικότερη μορφή ΑΠΕ στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρισμού, καλύπτοντας σχεδόν το 67% του παραγόμενου ηλεκτρισμού από ΑΠΕ (2008). Εντούτοις, την πενταετία 2004-2008 η παραγόμενη υδροηλεκτρική ενέργεια μειώθηκε από τα 268.717 στα 248.045 εκατ. KW

Εκτιμάται ότι ο κλάδος συνεισφέρει σήμερα στην απασχόληση 200.000-300.000 θέσεις εργασίας (οι οποίες σχετίζονται με το σχεδιασμό, την κατασκευή, τον εξοπλισμό, τη συντήρηση και τη λειτουργία των έργων). Περί τις 150 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου εκπροσωπούνται από την ένωση National Hydropower Association (www.hydro.org). Η τελευταία εδρεύει στην πρωτεύουσα, Ουάσιγκτων, και εφέτος πραγματοποίησε το ετήσιο συνέδριό της στις 26-28 Απριλίου.

Γεωγραφικά, οι Πολιτείες των ΗΠΑ με τη μεγαλύτερη παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι κατά σειρά η Πολιτεία Ουάσιγκτων (77.422 εκατ. KW, εκ των οποίων σχεδόν το 1/11 προέρχεται από το Grand Coulee Dam), το Όρεγκον (33.324), η Νέα Υόρκη (26.535), η Καλιφόρνια (18.651), η Μοντάνα (9.776) και το Αϊντάχο (9.538).

Στο πλαίσιο των επισκέψεων του Γραφείου ΟΕΥ Νέας Υόρκης σε παραγωγικές μονάδες της ευρύτερης περιοχής, τον Απρίλιο του 2009 εκπρόσωπος του Γραφείου μας μετέβη στο Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο του Νιαγάρα στα σύνορα με τον Καναδά (Robert Moses Niagara Power Plant). Αυτό κατασκευάστηκε την περίοδο

18

1958-61 και είναι το τρίτο μεγαλύτερο στις ΗΠΑ[1]. Η εκμετάλλευσή του, ως προς την αμερικανική πλευρά του ποταμού, ανήκει στην Πολιτειακή Αρχή Ενέργειας της Ν.Υόρκης, τη NYPA (New York Power Authority, www.nypa.gov). Όπως εξήγησε τότε ο Πρόεδρος της NYPA, περιλαμβάνει 13 υδροστρόβιλους και παράγει -μαζί με το αντίστοιχο έργο της καναδικής πλευράς- 2,5 Gigawatt ηλεκτρισμού[2]. To 2006, ολοκληρώθηκε από τη ΝΥΡΑ η 15ετής αναβάθμιση του έργου, που κόστισε άνω των 300 εκ. δολ. Το επόμενο έτος (2007), η αρμόδια ομοσπονδιακή υπηρεσία, η Federal Energy Regulatory Commission, ανανέωσε για 50 έτη την άδεια εκμετάλλευσης του σταθμού.

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΕΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Οι επενδύσεις στην υδροκίνηση, περισσότερο ίσως από κάθε άλλη μορφή ΑΠΕ, είναι ακριβές (και με πολύ μεγάλη διάρκεια απόσβεσης του επενδυθέντος κεφαλαίου) αλλά και χρονοβόρες. Καταρχήν, απαιτούνται οι σχετικές άδειες, τόσο σε πολιτειακό, όσο και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Το κόστος μόνο της απαιτούμενης EIS-μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων μπορεί να είναι σχεδόν απαγορευτικό, ενώ οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν πολλές φορές σε ενδεχόμενα όπως οι αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμού και η διαταραχή ευαίσθητων οικοσυστημάτων, ιδίως από τα μεγάλα έργα (τα φράγματα και τις δημιουργούμενες δεξαμενές).

Ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια όχι μόνο των ΗΠΑ, αλλά ολόκληρου του κόσμου, το οποίο σχεδιαζόταν επί δεκαετίες, αλλά τελικά δεν κατασκευάστηκε ποτέ, θα ήταν το περίφημο Rampart Dam επί του ποταμού Yukon στην Αλάσκα. Με ύψος φράγματος 155 μέτρα και μήκος πάνω από 1.400 μέτρα, υποσχόταν να παράγει περί τα 5 Gigawatt ηλεκτρισμού. Μετά από πολλές αντιδράσεις των αυτοχθόνων της Αλάσκας, το 1980 ο απερχόμενος Πρόεδρος Jimmy Carter δημιούργησε τον Εθνικό Δρυμό Προστασίας της Άγριας Ζωής στην περιοχή Yukon Flats, θέτοντας οριστικό τέλος στα σχέδια κατασκευής του εν λόγω φράγματος.

Σε μια οικονομική συγκυρία όπως η σημερινή, η χρηματοδότηση νέων έργων υποδομής, ιδίως των έργων μεγάλης κλίμακας, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Η ομοσπονδιακή επιδότηση μέσω φοροαπαλλαγής (tax credit) για διάστημα 10 ετών, της παραγόμενης υδροηλεκτρικής ενέργειας με το ποσό του 1,1 cent ανά KWh (πρόγραμμα PTC) δεν φαίνεται να επαρκεί και, επιπλέον, λήγει στις 31/12/2013. Εντούτοις, οι υπέρμαχοι της υδροκίνησης υποστηρίζουν -προκειμένου να πετύχουν μεγαλύτερες επιδοτήσεις- ότι μέχρι σήμερα έχει αξιοποιηθεί μόνο το 1/5 των συνολικών δυνατοτήτων της χώρας και ότι μια νέα άνθηση του κλάδου θα μπορούσε να δημιουργήσει έως και 700.000 νέες θέσεις εργασίας μέχρι το 2025[3]. Περισσότερες από 400.000 εξ αυτών μπορούν να δημιουργηθούν μόνο στις Δυτικές Πολιτείες, όπου υπάρχει και το μεγαλύτερο ανεκμετάλλευτο παραγωγικό δυναμικό υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Ιδιαίτερα περιθώρια ανάπτυξης παρουσιάζει στο άμεσο μέλλον η σχεδόν ανεκμετάλλευτη παράκτια υδροηλεκτρική ενέργεια, προερχόμενη είτε από τα κύματα (wave) είτε από τις παλίρροιες (tidal) είτε, τέλος, μέσω της μετατροπής της θερμικής ενέργειας σε ηλεκτρική (ocean thermal, μέσω του μηχανισμού OTEC). Τα

19

παράκτια έργα, σημειωτέον, μπορούν να υπαχθούν και σε ένα ακόμη ομοσπονδιακό πρόγραμμα επιδότησης, την πρωτοβουλία REPI (Renewable Energy Production Incentive), με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2016 και επιδότησης μέχρι το 2026. Αρκετές είναι επίσης οι Πολιτείες που παρέχουν δικά τους κίνητρα για την ανάπτυξη της υδροκίνησης, τις περισσότερες φορές σε συνδυασμό με τους στόχους κάλυψης των ενεργειακών τους αναγκών από ΑΠΕ[4].

[1] Το μεγαλύτερο, με διαφορά, είναι το προαναφερθέν Grand Coulee Dam με 6,8 Gigawatt ενώ στη δεύτερη θέση (λίγο πιο πάνω από το Νιαγάρα) βρίσκεται το Chief Joseph Dam με 2,6 Gigawatt

[2] Για την κατασκευή του φράγματος χρησιμοποιήθηκαν 3,65 εκ. κυβικά μέτρα τσιμέντου, 11 εκ. τόννοι πέτρας και 142.000 τόννοι χάλυβα. Η παρακείμενη δεξαμενή αποθήκευσης ύδατος -Lewiston Reservoir- είναι χωρητικότητας 84 δις λίτρων.

[3] Job Creation Opportunities in Hydropower, μελέτη της Navigant Consulting για λογαριασμό της National Hydropower Association, 20/9/2009.

[4] Στην περιοχή αρμοδιότητας του Γραφείου μας, αναφέρουμε ενδεικτικά ότι το Κοννέκτικατ επιθυμεί να βασίζεται σε ποσοστό 27% στις ΑΠΕ μέχρι το 2020.

Στην περιοχή Βατσουνιάς Καρδίτσας υπάρχουν δύο υδρομαστεύσεις σε υψόμετρο 900μ και 800μ περίπου. Από τις υδρομαστεύσεις αυτές ξεκινά το υπάρχον αρδευτικό δίκτυο της Βατσουνιάς που ακολουθεί υπογείως κατά μήκος τον δασικό δρόμο και καταλήγει στη δεξαμενή αρδεύσεως που βρίσκεται στο υψόμετρο 550μ.

Το υδροηλεκτρικό έργο χρησιμοποιεί αυτά τα νερά του αρδευτικού δικτύου, τα οποία τελικά καταλήγουν πάλι στη δεξαμενή αρδεύσεως μετά τη διέλευσή τους από τη δεξαμενή εξισορρόπησης κυκλικής διατομής εξ οπλισμένου σκυροδέματος 300 m3 - που βρίσκεται δίπλα στο δασικό δρόμο σε υψόμετρο 780μ, τον αγωγό προσαγωγής ύδατος Φ500 με χαλύβδινο μήκος περίπου 1800μ - που υπόγεια ακολουθεί κατά μήκος τον δασικό δρόμο και τον οικίσκο παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος διαστάσεων 8,5 Χ 10,0 μ και 3,0 Χ 4,0 μ περίπου - που βρίσκεται και αυτός δίπλα στον δασικό δρόμο και σε υψόμετρο περίπου 570μ.

20

Τα νερά μετά τη διέλευση τους από το σταθμό, όπου χρησιμοποιούνται για την κίνηση του υδροστρόβιλου και την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος ισχύος 600KW, καταλήγουν στην υπάρχουσα δεξαμενή άρδευσης, όπου ανάλογα με τις ανάγκες διατίθενται για άρδευση μέσω αρδευτικού δικτύου ή αποδίδονται στη φυσική ροής τους στο ποτάμι Πάμεση. Η συνολική υψομετρική διαφορά από τη δεξαμενή μέχρι την είσοδο στον υδροστρόβιλο είναι 210μ.

Η ποσότητα του νερού που υπάρχει και μπορεί να συγκεντρωθεί είναι για τους μήνες Ιούλιο - Αύγουστο - Σεπτέμβριο πάνω από 600 m3/h για τους δε υπόλοιπους μήνες οι διαθέσιμες ποσότητες νερού είναι πολλαπλάσιες της ποσότητας του καλοκαιριού.

Το έργο υλοποιήθηκε στη διάρκεια των ετών 1998 και 1999. Οι τελευταίες εργασίες πραγματοποιήθηκαν μέσα στο έτος 2000, οπότε και τέθηκε το έργο σε λειτουργία. Το συνολικό

21

ύψος της επένδυσης ανήλθε στο ποσό των 900.895,08 €.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον υδροηλεκτρικό σταθμό σε ημερήσια βάση είναι 12.240 kWh και σε ετήσια βάση, που εξαρτάται από τη διαθέσιμη ποσότητα του νερού, είναι 3.980.000 kWh.

Για την μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από το φυσικό χώρο του έργου στη ΔΕΗ χρειάστηκε να κατασκευαστεί καινούριο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας έως το Μουζάκι, την πιο κοντινή πόλη.

Ο χώρος κατασκευής του έργου είναι ιδιοκτησίας του Δασικού Συνεταιρισμού Βατσουνιάς, ο οποίος ενέκρινε ομόφωνα την παραχώρηση της έκτασης, τόσο για τη δεξαμενή και τον αγωγό όσο και για τον οικίσκο της γεννήτριας. Οι επεμβάσεις που έγιναν στο φυσικό περιβάλλον ήταν ελάχιστες και σε καμία περίπτωση δεν μείωσαν την ομορφιά της περιοχής.

Στα άμεσα σχέδια της Κοινοτικής Επιχείρησης Λαϊκής Βάσης είναι η διαμόρφωση του αυλείου χώρου του οικίσκου παραγωγής, καθώς και η δημιουργία πάρκου αναψυχής, το οποίο θα επισκέπτονται μαθητές από όλες τις γύρω περιοχές και θα ενημερώνονται σχετικά με τη χρήση και λειτουργία παρόμοιων έργων, ενώ ταυτόχρονα θα χαίρονται την ομορφιά του φυσικού τοπίου.

Η ύπαρξη ενός τέτοιου σημαντικού έργου στην περιοχή συμβάλει στην τουριστική της ανάπτυξη, αφού συνδυάζει τη φυσική ομορφιά με την επιμόρφωση των επισκεπτών πάνω στη λειτουργία και την απόδοση των υδροηλεκτρικών έργων.

22

.

Η πρόσφατη νομοθεσία που αφορά την δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά το ενδιαφέρον επενδυτών στον τομέα των Α.Π.Ε. Πολλές Κοινότητες αλλά και ιδιώτες έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για την κατασκευή και εκμετάλλευση μικρών υδροηλεκτρικών εργοστασίων. Επιπρόσθετα, συνήθως τέτοιες επενδύσεις επιχορηγούνται και συγχρηματοδοτούνται από το Ελληνικό Κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση.Ο αναπτυξιακός νόμος 2601 του 1998 επιχορηγεί με 40% του συνολικού κόστους του έργου.

Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο

Εγκατεστημένη Ισχύς MW

Ετήσια Παραγωγή GWh

Έτος έναρξης λειτουργίας

Λούρος 10 55 1952

Πουρνάρι 30 360 1981

Πηγές Αώου 210 170 1991

Προέρχεται από την εκμετάλλευση των υδάτων των ποταμών. Η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν παράγει βλαβερά αέρια και κατά συνέπεια έχει αισθητά μικρότερη επίδραση στην ατμόσφαιρα.

Το μέχρι σήμερα αναξιοποίητο υδροηλεκτρικό δυναμικό της ηπειρωτικής κυρίως Ελλάδος, θα μπορούσε να καλύψει σημαντικό ποσοστό της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης. Σε αρκετές περιοχές της Ηπείρου μπορούν να κατασκευαστούν από ιδιώτες μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Μια από τις αναξιοποίητες πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ηπείρου αποτελεί το τεράστιο υδάτινο δυναμικό το οποίο σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις φαίνεται να πλησιάζει το 30% του συνολικού “φρέσκου” νερού της Ελλάδας. Όλοι οι ποταμοί της Ηπείρου έχουν τις πηγές τους στην οροσειρά της Πίνδου. Η οροσειρά της Πίνδου έχει σημαντικές βροχοπτώσεις και εδαφολογία τέτοια ώστε να μπορούμε να εκμεταλλευτούμε το υδάτινο δυναμικό από μεγάλες υψομετρικές διαφορές ενώ από την άλλη πλευρά το έδαφος της οροσειράς είναι τέτοιο που ευνοεί τη δημιουργία τεχνητών λιμνών και δεξαμενών ύδατος.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ, ότι ενώ η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται τη στιγμή που απαιτείται από τους καταναλωτές το νερό το οποίο αποταμιεύεται σε

23

ταμιευτήρες για μελλοντική χρήση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση κατά τη διάρκεια ξηρών περιόδων, σαν απόθεμα νερού, εμπλουτισμό λιμνών, αθλητικά γεγονότα, τουρισμό κ.λ.π. Παράλληλα το κύριο κριτήριο για την κατασκευή ή όχι ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου δεν είναι μόνο η δυνατότητα παραγωγής φτηνής και καθαρής για το περιβάλλον ενέργειας αλλά η σωστότερη, οικολογική επέμβαση στη φύση για διατήρηση της φύσης της περιοχής και τη σωστή Περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.

Οι μέχρι τώρα έρευνες έδειξαν ότι στην Ήπειρο μπορούν να δημιουργηθούν μέχρι 18 μεγάλα υδροηλεκτρικά εργοστάσια καθώς επίσης μέχρι και 50 περίπου μικρά, που μπορούν να παράγουν 5,000 GWh περίπου ετησίως. Η παραγωγή αυτή ενέργειας αντιστοιχεί στο 25% του αξιοποιήσιμου υδάτινου δυναμικού της χώρας και στο 15% της καταναλισκόμενης ισχύος στην Ελλάδα ανά έτος.

Έρευνα: Αναλώσιμες πηγές ενέργειας

24

1)Ποια πιστεύετε ότι θα συμβάλει στην εξοικονόμηση περισσότερης ενέργειας;

61%15%

13%11%

ΠΟΣΟΣΤΑ

ηλιακηυδροηλεκτρικηαιολικηγαιοθερμικη

2)Ποια πιστεύετε ότι θα υπάρξει σε μεγαλύτερο βαθμό στο μέλλον;

14%

27%

8%

51%

ΠΟΣΟΣΤΑ

ηλιακηυδροηλεκτρικηαιολικηγαιοθερμικη

25

3)Ποια πιστεύετε ότι επηρεάζει λιγότερο το περιβάλλον;

32%

38%

17%

13%

ΠΟΣΟΣΤΑ

ηλιακή υδροηλεκτρικήαιολικήγαιοθερμική

4)Ποια πιστεύετε πως χρησιμοποιείται περισσότερο στις μέρες μας;

45%

30%

17% 8%

ΠΟΣΟΣΤΑ

ηλιακήυδροηλεκτρικήαιολικήγαιοθερμική

8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

26

Τα πλεονεκτήματα της υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι περισσότερα από τα μειονεκτήματα και επιπλέον έτσι εξοικονομείται ενέργεια σε μεγαλύτερο βαθμό. Όμως θα παραγότανε περισσότερη ενέργεια εάν υπήρχε καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας αυτής. Επιπλέον βρήκαμε πως υπάρχουν πολλά περισσότερα εργοστάσια υδροηλεκτρικής ενέργειας από ότι πιστεύαμε ότι υπήρχαν στην Ελλάδα.

9. , ΚΡΙΤΙΚΗΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΥΣΗ

9.1ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΙΣΗ

Σύμφωνα με τον χρόνο που διαθέταμε και τα μέσα που κατείχαμε η εργασία μας εκπληρώθηκε σύμφωνα με τις προσδοκίες μας.

9.2 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ-ΜΕΛΟΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Αν διαθέταμε περισσότερο χρόνο θα προσθέταμε περισσότερες πληροφορίες και θα κάναμε σύγκριση της απόδοσης με τις υπόλοιπες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τέλος ως συμπέρασμα η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει αναπτύξει ένα κόσμο προς το καλύτερο με νέους τρόπους τεχνολογίας για την παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη της βιομηχανίας για το σχεδιασμό καλύτερων γεννητριών παραγωγής ενέργειας με μεγαλύτερες αποδόσεις.

27

11.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

www.wikipedia.com

www.ypeka.gr

www.allaboutenergy.gr

http://1gym-ag-parask.att.sch.gr/environment/iliako/energy/idr/

http://5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/energy/html/anan2a.htm

28