1

ค าน า การน าชดกจกรรมการเรยนรมาใชในกจกรรมการเรยนการสอนนน มความมงเนนทจะให

นกเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเอง โดยยดผเรยนเปนส าคญ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ท าใหนกเรยนสามารถเรยนรดวยตนเองโดยนกเรยนไดรบประสบการณตรงจากสงแวดลอมใกล ๆ ตว ไดฝกทกษะ เชน การสงเกต การส ารวจตรวจสอบ การทดลอง การสรปผล นอกจากนนยงตองการใหนกเรยนมทกษะในการคด ทงการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห รวมทงเปนการเรยนทสนกสนาน ชวนคด ชวนตดตาม เนนใหผเรยนคนพบความรดวยตนเองมากทสด ซงครมบทบาทในการจดประสบการณ คอยแนะน าชแนะ อ านวยความสะดวกตาง ๆ แกนกเรยน และมบทบาทในการกระตนความสนใจการเรยนรของนกเรยน ดวยการใชค าถามทนาสนใจนาตดตามตลอดเวลา ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ ว ชาเพมเตมชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร จดท าขนสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และสนองตอความแตกตางระหวางบคคล นกเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยชดกจกรรมการเรยนรนแบงออกเปน 8 ชด ไดแก ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต ชดท 2 เรอง อาณาจกรมอเนอรา ชดท 3 เรอง อาณาจกรโพรทสตา ชดท 4 เรอง อาณาจกรพช ชดท 5 อาณาจกรฟงไจ ชดท 6 เรอง อาณาจกรสตว 1 ชดท 7 เรองอาณาจกรสตว 2 ชดท 8 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรฉบบน จะชวยใหนกเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง แลกเปลยนเรยนรระหวางนกเรยน นกเรยนไดสบเสาะหาความรและคนพบความร ดวยตนเอง นกเรยนไดฝกการแกปญหา และสงเสรมใหเกดทกษะการคดและการท างานรวมกน และมเจตคตทดตอวทยาศาสตร เกดการเรยนรและน าความรไปใชในชวตประจ าวนได และสามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนไดดวย

จารวรรณ สาขจร

2

สารบญ เรอง หนา ค าน า......................................................................................................................... ..................... 1 สารบญ......................................................................................... .................................................. 2 สารบญภาพ.................................................................................................................... ................ 4 ค าชแจงในการใชชดกจกรรมการเรยนร……………………………………………………………………………… 5 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร………………………………………………………………… 6 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน………………………………………………………… 7 แผนผงล าดบขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร……………………………………………………………….. 8 โครงสรางชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต...………… 9 แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต........................ 11 บตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ.....………………………. 14 บตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ................................................................ 17 บตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล..........……………………………………………….. 19 บตรกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต.............................…………………………… 21 บตรเนอหาท 1.1 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต.................................................................... 22 แบบบนทกผลการศกษาบตรเนอหาท 1.1 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต............................. 30 บตรเนอหาท 1.2 เรอง ก าเนดของชวต (Origin of Life).............................................................. 31 แบบบนทกผลการศกษาบตรเนอหาท 1.2 เรอง ก าเนดของชวต (Origin of Life)........................ 36 ตวอยางการสรางไดโคโตมสคย...........................................................................................……….. 37 บตรงานท 1.1 เรอง การสรางไดโคโตมสคย....................................……………………………………. 38 บตรงานท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต....…………………………………………. 40 บตรงานท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร................................……………………………………….. 41 กจกรรมเพมเตมเสรมความร...................................................................... .................................... 42 บตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร.................................................................. 44 แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต......................... 45 บตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน............................................................... 48 บรรณานกรม…………………………………………………………………………………………………………………… 49 ภาคผนวก....................................................................................................................................... เกณฑการใหคะแนน............................................................................................................. .......... 51 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต 52

3

สารบญ (ตอ) เรอง หนา

เฉลยบตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ.......................... 53 เฉลยบตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ......................................................... 54 เฉลยบตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล.......................................................... 56 เฉลยบตรกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต………………………………………………. 57 เฉลยบตรงานท 1.1 เรอง การสรางไดโคโตมสคย...................................................…….…………… 60 เฉลยบตรงานท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต....…………………………………… 62 เฉลยบตรงานท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร................................………………………………… 63 เฉลยบตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร.......................................................... 64 เฉลยบตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน........................................................ 65

4

สารบญภาพ ภาพท หนา

1.1 ภาพความหลากหลายของกลวยไม.............................................................................. 16 1.2 ภาพความหลากหลายของรปแบบและสสนทพบในหอยชนด Cepaea nemoralis 17 1.3 ภาพตารางธรณกาลสวนหนงแสดงเหตการณส าคญของสงมชวตทก าเนดขนบนโลก 20 1.4 การจดหมวดหมของผเสอ...................................................................................... ...... 25 1.5 ระดบการจดหมวดหมของสงมชวต.............................................................................. 26 1.6 คาโรลส ลนเนยส......................................................................................................... 28 1.7 ตวอยางไดโคโตมสคย.................................................................................................. 30 1.8 แนวก าเนดของสงมชวตบนโลกของโอพารน................................................................ 32 1.9 การเกดเซลลเรมแรกจากแนวคดของฟอกซและคณะ.................................................. 34 1.10 ก าเนดของเซลลยคารโอต............................................................................................ 36

5

ค าชแจงในการใชชดกจกรรมการเรยนร 1. ชดกจกรรมการเรยนร เรอง การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ วชาเพมเตมชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนร 8 ชด ดงน ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต ชดท 2 เรอง อาณาจกรมอเนอรา ชดท 3 เรอง อาณาจกรโพรทสตา ชดท 4 เรอง อาณาจกรพช ชดท 5 เรอง อาณาจกรฟงไจ ชดท 6 เรอง อาณาจกรสตว 1 ชดท 7 เรอง อาณาจกรสตว 2 ชดท 8 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย 2. เอกสารชดนเปนชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต ประกอบดวย 1) ค าชแจงเกยวกบชดกจกรรมการเรยนร 2) ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 3) ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 4) แผนผงล าดบขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร 5) แบบทดสอบกอนเรยน บตรกจกรรม บตรงาน บตรเนอหา แบบทดสอบหลงเรยน และเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน เฉลยบตรกจกรรม และเฉลยบตรงาน 3. เวลาทใชชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต จ านวน 3 ชวโมง

6

ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ วชาเพมเตมชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ไดแบงชดกจกรรมการเรยนรออกเปน 8 ชด โดยมจดประสงคเพอใหนกเรยนไดเกดการคดวเคราะห การสรางองคความร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และการน าความรไปใชประโยชน เพอชวยใหการจดกจกรรมการเรยนรด าเนนไปตามวตถประสงคและมประสทธภาพ ครผสอนควรด าเนนการดงตอไปน

1. ศกษาและท าความเขาใจแผนการจดการเรยนร คมอการใชชดกจกรรมการเรยนร เพอชวยใหการด าเนนกจกรรมการเรยนรมประสทธภาพมากขน

2. เตรยมสอการเรยนรทใชประกอบการจดการเรยนร ทงอปกรณ สารเคม ส าหรบ การทดลอง และเตรยมชดกจกรรมการเรยนรใหเพยงพอกบจ านวนนกเรยน

3. ชแจงใหนกเรยนทราบเกยวกบบทบาทของนกเรยน การปฏบตตามขนตอน การใชชดกจกรรมการเรยนร กระตนผเรยนใหตงใจปฏบตอยางเตมความสามารถ และเสนอแนะ ใหนกเรยนไดน าชดกจกรรมการเรยนรไปศกษาดวยตนเอง หากแตตองมความซอสตยตอตนเอง ไมเปดดเฉลยลวงหนา เพอใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

4. ชวยนกเรยนสรปองคความรเมอนกเรยนท ากจกรรมสนสดลง ท าการประเมนผล การเรยนรของนกเรยนทงทางดานความร ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงค พยายามสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม ทกครงเมอมโอกาส เพอสงเสรมใหนกเรยนเปนคนเกง คนด และมสข

5. การตรวจนบคะแนนแบบทดสอบหลงเรยน ตอบถกไดคะแนนขอละ 1 คะแนน โดย ใชเกณฑการผานรอยละ 80 ถานกเรยนท าคะแนนไดนอยกวารอยละ 80 ควรมการสอนซอมเสรม

6. ใชเวลาในการจดกจกรรมการเรยนร 3 ชวโมง

7

ค าแนะน าการใชชดการสอนส าหรบนกเรยน

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ วชาเพมเตมชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต นกเรยนควรปฏบตตามขนตอนทก าหนดไวในชดกจกรรมการเรยนรดงน

1. นกเรยนแตละคนรบชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต จากครคนละ 1 เลม แลวศกษาค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร

2. นกเรยนตองศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนร และจดประสงค การเรยนร

3. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ปฏบตตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนร โดยท าบตร กจกรรมศกษาบตรเนอหา ท าบตรงาน และท าแบบทดสอบหลงเรยน และเมอท ากจกรรมเรยบรอย ใหตรวจสอบค าตอบไดจากเฉลยในภาคผนวก

4. แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยนคะแนนเตม 10 คะแนน บตรกจกรรม และบตรงาน คะแนนเตมทง 5 คะแนน 10 คะแนน และ 15 คะแนน

5. เกณฑผานการประเมนในแบบทดสอบกอนเรยน คอ รอยละ 50 เกณฑผานการประเมน ในบตรกจกรรม บตรงานและแบบทดสอบหลงเรยน คอ รอยละ 80 หากนกเรยนไมผานการประเมน ในบตรกจกรรม หรอบตรงานใด ใหศกษาบตรเนอหา และท ากจกรรมในบตรกจกรรมและบตรงาน อกครง แลวประเมนผลใหม หากท าคะแนนไดมากขน แสดงวานกเรยนเขาใจมากขน

6. ปฏบตกจกรรมตามขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนรอยางตงใจ ไมรบกวนผอนหรอ กลมอนในระหวางปฏบตกจกรรม ถานกเรยนมปญหาไมเขาใจใหขอค าแนะน าจากครผสอน

7. ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ วชาเพมเตมชววทยา ชน มธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรน นกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง แตตองมความซอสตย ตอตนเอง ไมเปดดเฉลย เพอใหการเรยนรเกดประสทธภาพสงสด

8

แผนผงล าดบขนตอนการเรยนรโดยชดกจกรรมการเรยนร

ศกษาค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร

ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนร และจดประสงคการเรยนร

ท าแบบทดสอบกอนเรยน

ด าเนนการใชชดกจกรรมการเรยนรโดยใช วฏจกรการเรยนร 7 ขน(7E) ดงน

ขนท 1 ขนตรวจสอบความรเดม(Elicitation Phase) ขนท 2 ขนสรางความสนใจ(Engagement Phase) ขนท 3 ขนส ารวจคนหา(Exploration Phase) ขนท 4 ขนอธบาย(Explanation Phase ) ขนท 5 ขนขยายความร(Elaboration Phase) ขนท 6 ขนประเมนผล(Evaluation Phase) ขนท 7 ขนน าความรไปใช(Extension Phase)

-

ท าแบบทดสอบหลงเรยน

ตรวจค าตอบ

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดตอไป

ผานเกณฑ รอยละ 80

ไมผานเกณฑ ต ากวา

รอยละ 80

9

โครงสรางชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1

เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร ในการ สบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตท เกดขนสวนใหญมรปแบบ ทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

ผลการเรยนร

สบคนขอมล อภปรายและอธบายเกยวกบความหมายและองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ การจดหมวดหมของสงมชวต ชอของสงมชวต การระบชนดและการก าเนดของชวตได

10

จดประสงคการเรยนร ดานความร

1. อธบายการความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายของสปชส และความหลากหลายของระบบนเวศได

2. อธบายและล าดบเหตการณก าเนดของสงมชวตในอดตจนถงปจจบน 3. บอกความส าคญของชอวทยาศาสตรและการตงชอวทยาศาสตรได 4. บอกหลกการการเขยนชอวทยาศาสตรไดถกตอง 5. สามารถสรางไดโคโตมสคยอยางงายในการจ าแนกสงมชวตได 6. อธบายการก าเนดและความสมพนธของเซลลโพรคารโอต เซลลยคารโอตได

ดานทกษะ/กระบวนการ 1. การสงเกต 2. การตงสมมตฐาน 3. การตความหมายขอมลและลงขอสรป 4. การสบคนขอมล

ดานคณลกษณะอนพงประสงค 1. มความสนใจใฝร 2. มความมงมนในการท างาน 3. มสวนรวมแสดงความคดเหนและยอมรบความคดเหนของผอน 4. มเหตผล

สาระส าคญ ความหลากหลายทางชวภาพของสงมชวตมองคประกอบทส าคญ คอความหลากหลายทาง

พนธกรรม ความหลากหลายทางสปชส และความหลากหลายของระบบนเวศ ความหลากหลายของสงมชวตในอดตศกษาไดจากตารางธรณกาล ซงเปนการศกษาและค านวณอายซากดกดาบรรพของสงมชวตไดเปนยคตางๆ

การจดหมวดหมของสงมชวตสามารถจดไดเปนระดบชน โดยเรมจากหมวดหมใหญแลวแบงเปนหมวดหมยอยๆ หลายระดบโดยหมวดหมใหญสดเรมจาก อาณาจกร ไฟลม คลาส ออรเดอร แฟมล จนส และสปชส ตามล าดบ

ชอของสงมชวตเปนชอทตงขนเพอใชเรยกสงมชวตใหมความเขาใจทตรงกน ประกอบดวย ชอวทยาศาสตร และชอสามญ ชอวทยาศาสตรในระดบสปชสประกอบดวยชอสองสวนคอ ชอจนส และชอทระบสปชส

นกวทยาศาสตรในอดตมการศกษาเกยวกบก าเนดของสงมชวตท าใหทราบวาเซลลเรมแรกเกดจากกรดอะมโน มการสนนษฐานวาสงมชวตทเปนเซลลโพรคารโอต มก าเนดมาจากเซลลเรมแรก ซงมการด ารงชวตแบบไมใชแกสออกซเจนไมสามารถสรางอาหารเองได และลกษณะเดนของสงมชวตกลมนคอ มสารพนธกรรมแขวนลอยอยในไซโทพลาสซม สงมชวตทเปนเซลลยคารโอตมววฒนาการมาจากสงมชวตทเปนเซลลโพรคารโอต โดยสงมชวตกลมนมลกษณะเดนคอ มสารพนธกรรมอยในนวเคลยส

11

แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 การศกษาความหลากหลายของสงมชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 6 เวลา 10 นาท ค าชแจง

1. แบบทดสอบกอนเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน ใชเวลา 10 นาท

2. ใหนกเรยนเลอกขอทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

**************************************** 1. ขอใดไมจดเปนความหลากหลายของสงมชวต

ก. ความหลากหลายทางพนธกรรม ข. ความหลากหลายทางระบบนเวศ ค. ความหลากหลายทางวฒนธรรม ง. ความหลากหลายทางชนดสงมชวต

2. ค าวา species หมายถงขอใด ก. กลมสงมชวตทม gene pool ของประชากรมาจากบรรพบรษเดยวกน ข. กลมสงมชวตทรวมในประชากรเดยวกน ค. กลมสงมชวตทมลกษณะเหมอนกน ง. กลมสงมชวตทมแหลงทอยอาศยอยางเดยวกน 3. ขอใดเรยงล าดบการจดหมวดหมของสงมชวต จากกลมใหญมาเลกไดถกตอง

ก. Kingdom Phylum Class Order Genus Family Species ข. Kingdom Phylum Class Order Family Genus Species ค. Kingdom Class Phylum Order Genus Family Species ง. Kingdom Phylum Class Family Order Genus Species

4. สงมชวตในขอใดมความคลายคลงกนมากทสด ก. สงมชวตทอยในอนดบ (Order) เดยวกน ข. สงมชวตทอยในสกล(Genus) เดยวกน ค. สงมชวตทอยในวงศ (Family) เดยวกน ง. สงมชวตทอยในคลาส (Class) เดยวกน

12

5. สงมชวตทมเซลลแบบโพรคารโอตพบในอาณาจกรใด ก. เฉพาะในอาณาจกรพช ข. เฉพาะในอาณาจกรสตว ค. เฉพาะในอาณาจกรมอเนอรา ง. เฉพาะในอาณาจกรโพรทสตา

6. ขอใดเขยนชอวทยาศาสตรของสงมชวตไดถกตอง ก. Rosa rubra ข. Tectonac gradis ค. MANGIFERA INDIACA

ง. Dactylogyrud suratthaniensis 7. ขอใดคอความแตกตางระหวางเซลลโพรคารโอตและเซลลยคารโอต

ก. ไมพบนวเคลยส ข. ไมพบออรกาแนลล ค. ไมพบไรโบโซม

ง. ถกทง ก และ ข 8. นกวทยาศาสตรทานใดทพสจนวาสงมชวตมก าเนดจากสงมชวต

ก. Alexander Oparin ข. Louis Pasteur ค. Sidney Fox

ง. Stanley Miller 9. ไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง สตวใดมลกษณะดงตอไปน

“ไมมขน –ไมมครบค –ผวหนงไมมเกลด ” ก. เตา ข. จงจก ค. จระเข

ง. คางคก 10. มนษยมชอวทยาศาสตรวา Homo sapiens คาวา Homo ตรงกบขอใด

ก. Class ข. Genus ค. Phylum

ง. Kingdom

13

กระดาษค าตอบ

แบบทดสอบกอนเรยนชดท 1

เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

ชอ…………………………………………………ชน……….เลขท…….

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนนเตม 10

คะแนนทได

14

บตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน โดยบนทกขอมลทเคยรมากอน

1. บอกความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .....................

2. ความหลากหลายทางชวภาพดานการเกษตร มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................... .....................

3. ความหลากหลายทางชวภาพดานการการแพทย มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง

............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... ...............

4. ความหลากหลายทางชวภาพดานอตสาหกรรม มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง

..................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .....................

5. อนกรมวธาน (Taxonomy) เปนการศกษาในดานตางๆ 3 ดาน ไดแกอะไรบาง

............................................................................................................................. .....................

........................................................... ....................................................................................

ขนท 1 ตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase)

15

ภาพท 1.1 ภาพความหลากหลายของกลวยไม (ทมา : https://ictwsk.wordpress.com/2012/03/14/103/)

ขนท 2 เราความสนใจ (Engagement Phase)

โอโฮ กลวยไมสวยจง แตท าไมสของดอกและขนาดดอกไมเหมอนกนเลย

ทกลวยไม มสของดอกและรปรางไมเหมอนกน เพราะวาม

หลากหลายของสปชส ครบ

16

ภาพท 1.2 ภาพความหลากหลายของรปแบบและสสนทพบในหอยชนด Cepaea nemoralis

(ทมา : http://www.sci.nu.ac.th/Biology/Biodiversity)

หอยทพบในภาพกเชนเดยวกนครบ สปสชเดยวกนแตมสสนตางกนเพราะเขามความหลากหลายทางพนธกรรม

นนเองครบ

17

ตอนท 1. ใหนกเรยนศกษาขอความตอไปน และเขยนค าตอบลงแผนภาพแสดงความสมพนธของ ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายทางสปชส ความหลากหลายของระบบนเวศ และ ความหลากหลายทางชวภาพ

บตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

ความหลากหลายทางพนธกรรม(Genetic Diversity) ซงเปนผลมาจากการแปรผนทางพนธกรรม ถาสภาพแวดลอมมการเปลยนแปลงสงมชวตทมความหลากหลายทางพนธกรรมยอมมโอกาสอยรอดและสบทอดลกหลานตอไปไดดกวาสงมชวตทไมมความหลากหลายทางพนธกรรม

ความหลากหลายทางสปชส (Species diversity) หรอความหลากหลายทางชนด เกดขนในระยะเวลาทยาวนานหลายชวรน และผานกระบวนการคดเลอกโดยธรรมชาต หรออาจเกดจากการคดเลอกพนธโดยมนษยท าใหเกดสงมชวตสปชสใหม เชนกลวยไมบางชนดมลกษณะคลายกนแตผสมพนธกนไมได เนองจากเปลยนแปลงไปเปนคนละชนด

ความหลากหลายของระบบนเวศ (Ecological diversity) ในโลกมระบบนเวศ

มากมายหลายชนด กระจดกระจายตามภมศาสตรตางๆระบบนเวศแตละประเภทจะมชนดของสงมชวตทพบไมเหมอนกนทงนเนองจากมปจจยทางกายภาพทสงมชวตตองการไมเหมอนกน

ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ความหลากหลายทางพนธกรรม

ความหลากหลายของสปชส และความหลากหลายของระบบนเวศ เปนองคประกอบส าคญทกอใหเกดความหกลากหลายทางชวภาพ ซงความหลากหลายทางชวภาพกอใหเกดความสมดลของโลก

18

ตอนท 2. ใหนกเรยนน าขอความทมเตมลงในชองวางทสมพนธกบรปภาพ

ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายของระบบนเวศ ความหลากหลายของสปชส ความหลากหลายทางชวภาพ

3……………………………

2………………………

1…………….............

ความหลากหลาย ทางพนธกรรม

19

บตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล

ค าสง ใหนกเรยนศกษาขอมลจากตารางธรณกาลแลวตอบค าถามลงในชองวาง

ภาพท 1.3 ภาพตารางธรณกาลสวนหนงแสดงเหตการณส าคญของสงมชวตทก าเนดขนบนโลก

(ทมา : https://geonoi.wordpress.com/category)

ขนท 3 ขนส ารวจและคนหา (Exploration Phase)

20

ค าถามท 1 นกวทยาศาสตรสามารถล าดบเหตการณของสงมชวตไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ค าถามท 2 สมยใดทมการแพรกระจายอยางตอเนองของสตวเลยงลกดวยน านม

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ค าถามท 3 ยคใดทมพนธไมดอกและหอยน าจดแพรหลาย และยงคงมไดโนเสาร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ค าถามท 4 จากตารางธรณกาลการสญพนธของสงมชวตจ านวนมากเกดประมาณกครงและเกดในยคใดบาง

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ค าถามท 5 กลมสงมชวตทจดเปนเซลลยคารโอตเกดขนเมอใด

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

นกธรณวทยาและนกบรรพชวนสรางตารางเวลาเพอบนทกล าดบเหตการณ

ก าเนดของสงมชวตในชวงเวลาทผานมา คอ ตารางธรณกาล

(geologic time scale)

ค าถามหลงจากศกษาตารางธรณกาล

21

1. เพอสงเกตลกษณะของสงมชวตทศกษา 2. เพอจดหมวดหมของสงมชวตออกเปนกลมตามลกษณะของสงมชวต

1.เมลดพชชนดตางๆ เชน ล าไย มะละกอ สม แตงโม ฟกทอง มะเขอ 2. แวนขยาย 3. ไมบรรทด

จดประสงคของกจกรรม

บตรกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

วสดอปกรณ

วธการทดลอง

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาและท าการทดลองตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนแตละกลมเลอกลกษณะทจะใชแบงเมลดออกเปน 2 กลมใหญๆ โดยพจารณาจากลกษณะทสามารถสงเกตเหนไดงาย เชน ส ขนาด หรอรปรางของเมลดแลวบนทกเกณฑทเลอกใชในการจดกลมของเมลดนน 2. ภายในกลมเมลดทง 2 กลมทแบงแลวจากขอ 1 ใหเลอกเกณฑทจะใชแบงเมลด ออกเปน 2 กลมยอยตอไป บนทกเกณฑทใชในการจดกลมจากขอท 1 แลวบนทกเกณฑทเลอกใชในการจดกลมของเมลดนน 3. ท าการจดกลมของเมลดในกลมซ าไปเรอยๆ จนกระทงเหลอเมลดเพยงเมลดเดยวในแตละกลม

22

1. นกวทยาศาสตรสามารถระบชนดของสงมชวตไดอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2. เครองมอทใชในการระบชนดคออะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค าถามกอนท ากจกรรม

แบบบนทกกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

กลมท......................................ชอกลม......................... สมาชกในกลม 1)............................................................... ........ชน.................เลขท.................... 2).......................................................................ชน.................เลขท.................... 3).......................................................................ชน.. ...............เลขท.................... 4).......................................................................ชน.................เลขท.................... 5).......................................................................ชน................ .เลขท....................

ค าแนะน าเพมเตมในการท ากจกรรม นกเรยนสามารถจดกลมเปนแผนผง เพองายตอการท ากจกรรม

23

………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………

1. นกเรยนใชลกษณะใดบางในการแบงกลมเมลดพช และลกษณะทใชเปนเกณฑเหมอนหรอแตกตางจากนกเรยนกลมอนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. เมอมการรวมกลมของเมลดหลายๆ กลมเขาดวยกน ลกษณะทคลายคลงกนของกลมเมลดมมากหรอนอย เพราะเหตใดจงเปนเชนนน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

บนทกผลการท ากจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

ค าถามหลงท ากจกรรม

24

สงมชวตบนโลกซงมประมาณ 30 -40 ลานสปชส และมการคนพบมากขนเรอยๆ ถาจะศกษาสงมชวตเหลานนกเรยนจะท าอยางไรจงจะสะดวกตอการศกษา เพอความสะดวกในการศกษาสงมชวตนกวทยาศาสตรจงจ าแนกสงมชวตออกเปนหมวดหม หรอ อนกรมวธาน (taxonomy) 1. การจดหมวดหม (classification) โดยมการจดแบงตาม ลกษณะทเหมอนหรอแตกตางกน ตามลกษณะทเกยวของสมพนธกนระหวางหมของสงมชวต และเปนทยอมรบตามหลกอนกรมวธานปจจบน

ภาพท 1.4 การจดหมวดหมของผเสอ

(ทมา : http://kasana-kas.blogspot.com/2011/08/blog-post_5324.html) อนกรมวธาน (Taxonomy) จะท าการจดจ าแนกสงมชวต (Classification)

โดยการจดล าดบหมวดหมของสงมชวตเรมจด เปนกลมใหญกอน แลวจงแบงแยกออกเปนกลมยอย ๆอกหลายระดบ โดยพจารณาจาก กลมใหญสดของสงมชวตดงน

อาณาจกร (Kingdom) ดวชน (Division) หรอ ไฟลม (Phylum) คลาสหรอชน (Class) ออรเดอรหรอ อนดบ (Order) แฟมลหรอวงศ (Family) จนสหรอสกล (Genus) สปชสหรอชนด (species)

บตรเนอหาท 1.1 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

25

ตวอยางการจดหมวดหมของสงมชวตจะมล าดบขน (hierarchy) ตางๆดงตอไปน

ภาพท 1.5 ระดบการจดหมวดหมของสงมชวต (ทมา : http://www.scimath.org/lesson-biology/item/)

ในแตละล าดบขนอาจมการแบงขนยอยทแทรกอย โดยใชค าวา ซบ (Sub) เตมหนาชอขนเชน ซบคลาส (Subclass) เปนขนทมระดบต ากวาคลาส แตสงกวาออรเดอรหรอ ค าวา ซเปอร (Super) เตมหนาชอขนเชน ซเปอรเดอร (Superorder) จะมระดบสงกวาออรเดอรแตต ากวาซบคลาส

26

ตารางท 1.1 แสดงการจดหมวดหมของสงมชวต 5 ชนด

สงมชวต หมวดหม

ขาว คางคกบาน เตาเดอย สนข คน

อาณาจกร Plantac Animalia Animalia Animalia Animalia ไฟลม/ดวชน Anthophyta Chordata Chordata Chordata Chordata คลาส Liliopsida Amphibia Reptilia Mammalia Mammalia อนดบ Graminales Anura Chelonia Carnivora Primates วงศ Graminales Bufonidae Teatudinidae Canidae Hominidae สกล Oryza Bufo Manouria Canis Homo สปชส O.sativa B.melanostictus M.impressa C.familianis H.sapiens

สงมชวตทจดอยในกลมเดยวกนจะตองมลกษณะบางอยางรวมกน เพราะตางมววฒนาการมาจากบรรพบรษในสายววฒนาการเดยวกนครบ

27

2. ชอของสงมชวต สงมชวตมการกระจายพนธเปนบรเวณกวาง ดงนนสงมชวตชนดเดยวกนจงมชอเรยกแตกตางกนไปในแตละทองถน โดยชอทองถนมกจะตงตามลกษณะของสงมชวต เชน วานหางจระเข ตกแตนกงไม หรอตงตามถนก าเนด เชน ผกตบชวา ตนยางอนเดย มนฝรง หรอตงตามประโยชนใชสอย เชน หอยมก โคนม เปนตน ชอของสงมชวตแบงออกไดเปน 3 ระบบหลก คอ

1. ชอทองถน (local name) – ชอทใชภาษาทองถนในการเรยกสงมชวตชนดตางๆ 2. ชอสามญ (common name) – ชอภาษาองกฤษของสงมชวตชนดตางๆ 3. ชอวทยาศาสตร (scientific name) – ชอสากลทใชในการเรยกชอของสงมชวตเพอแกปญหาการ

สบสนจากชอพนเมองและชอสามญ ท าใหนกวทยาศาสตรสามารถเขาใจตรงกนได

ภาพท 1.6 คาโรลส ลนเนยส (ทมา : https://th.wikipedia.org/wiki/)

คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus) ผไดรบการยกยองวาเปนบดาแหงอนกรมวธาน เปนคนทก าหนดชอวทยาศาสตรของสงมชวต แบบทวนาม (binomial nomenclature) คอสวนแรกเปนชอสกล(generic name) สวนทสองเปน ชอทระบสปชส (specific epithet) ทงสวนแรกและสวนทสองตองท าใหเปนค าในภาษาลาตนเสมอ

28

หลกการในการตงชอวทยาศาสตรของสงมชวตสรปไดดงน 1. ใชเปนภาษาละตนเปนชอวทยาศาสตร ถาเปนภาษาอนจะตองท าใหเปนภาษาละตนกอน 2. ชอแรกเปนชอของจนส (generic name) สวนชอหลงเปนชอระบชนด (specific

epithat) ตามหลก binomial nomenclature ของลนเนยส 3. ชอของจนส (generic name) พยญชนะตวแรกเปนตวพมพใหญ ชอระบชนด (specific

epithat) จะใชตวอกษรพมพเลกทงหมด 4. การเขยนชอวทยาศาสตรท าได 2 แบบคอเขยนโดยใชการขดเสนใตชอวทยาศาสตรทง

สองสวนโดยทเสนทงสองไมตดกน เชน Homo sapiens หรอ ใชตวเอยง (italic) แทนได เชนHomo sapiens

5. ชอทถกตองของสงมชวตชนดหนงๆ (correct name) จะมไดเพยงชอเดยว หากตงซ าทเหลอชอจะเรยกวา ชอพอง (synonym)

6. ถาทราบชอผทตงชอ (author name) จะตองลงชอของผตงชอ ดวยตวพมพธรรมดาขนตนดวยตวพมพใหญ แตไมตองเอยงหรอขดเสนใต และใสปทมการตพมพผลงานการคนพบทายชอ คนดวยเครองหมายจลภาค

ชอวทยาศาสตรของสงมชวตจ านวนมากอาจจะมการบอกลกษณะ แหลงทพบ หรอตงใหเปนเกยรตกบบคคลอน ตวอยางเชน

ปเจาพอหลวง Potamon bhumibol bhummibol ตงใหเปนเกยตกบพระเจาอยหว หอยทากสยาม Cryptozona siamensis siamensis เปนการบงบอกแหลงทอยในไทย

การเขยนชอวทยาศาสตร ไมยากเลยครบ

29

3. การระบชนด การศกษาความหลากหลายของสงมชวต นกวทยาศาสตร จะตองระบชนดของสงมชวตนนโดยการสรางเครองมอส าหรบตรวจหาและระบชนดหรอกลมของสงมชวตวาเคยจดหมวดหมหรอตงชอไวแลวหรอยง หากพบวาเปนสงมชวตทไมเคยถกจดหมวดหมหรอตงชอมากอน กจะศกษาเพอจดจ าแนกและตงชอตอไปเครองมอหนงทใชในการระบชนดหรอกลมของสงมชวต คอ ไดโคโตมสคย (dichotomous key)

ในการจดหมวดหม 2 กลมใหญจะมลกษณะแตกตางกนมากทสด และระดบความแตกตางจะเรมนอยลงเมอจดเปนกลมยอยมากขน และลกษณะทใชเปนเกณฑในการแบงเปน 2 กลมใหญและจากกลมใหญจะแบงเปน 2 กลมยอยตามลกษณะทแตกตางกนไป ลกษณะเชนนเรยกวาไดโคโตมสคย(dichotomouskey)

ภาพท 1.7 ตวอยางไดโคโตมสคย

(ทมา : https://www.slideshare.net/)

รหรอไม

30

เนอหาทศกษาคอ …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. ผลการศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. สรปสงทไดจากการศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………….

แบบบนทกผลการศกษาบตรเนอหาท 1.1 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

31

สงมชวตเกดขนไดมาอยางไรนน ยงไมมนกวทยาศาสตรทานใดสามารถพสจนได

อยางชดเจน มเพยงสมมตฐานเกยวกบก าเนดของสงมชวตเทานนนกวทยาศาสตรในอดตหลายทานไดตงสมมตฐานถงก าเนดของสงมชวตชนด แรกบนโลก โดยเชอกนวาสงมชวตสามารถก าเนดขนเองไดจากสงไมมชวตซงเปน อทธพลของความเชอทางศาสนา ตอมาหลยสพาสเตอร(LouisPasteur)ไดท าการวจยและพสจนไดวาสงมชวตก าเนดมาจากสงมชวตเทานนท าใหเกดขอสงสยวา สงมชวตแรกเรมของโลกถอก าเนดมาไดอยางไรในป พ.ศ.2467 นกชวเคมชาวรสเซย เอ ไอ โอพารน (A.L.Oparin) ไดเสนอแนวคดวา สงมชวตไมสามารถเกดไดขนเองในชวงเวลาสนๆ เพยงขนตอนเดยว แตตองใชเวลานานมากโดยกระบวนการววฒนาการทางเคมอยางชาๆ เปนการสงเคราะหสารอนทรยจากโมเลกลงายๆ เปนโมเลกลทซบซอน แนวคดก าเนดของชวตบนพนผวโลกของโอพารนมขนตอนตางๆดงน

ภาพท 1.8 แนวก าเนดของสงมชวตบนโลกของโอพารน (ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยกระทรวงศกษาธการ.

หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยา เลม 5 (หนา168).พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,2550)

บตรเนอหาท 1.2 เรอง ก าเนดของชวต (Origin of life)

32

จากแนวคดของโอพารนนกวทยาศาสตรไดสนนษฐานวากรดนวคลอกชนดแรกท เกดขนคอ RNAเนองจาก RNA ท าหนาทไดสองอยางคอ เปนสารพนธกรรมและเอนไซมในปฏกรยาตางๆของกระบวนการเมแทบอลซม

เมอ RNA มววฒนาการขนมาแลวการสงเคราะห DNA จงเกดขนภายหลง นกเรยนไดทราบมาแลววาโครงสรางของ DNA จงประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สายพนกนเปนเกลยวท าให DNA มโครงสรางโมเลกลทแขงแรงกวา RNA ซงเปนพอลนวคลโอไทด 1 สาย

นอกจากน DNA ยงมกลไกลในการแกไขหรอตรวจสอบความถกตอง ขณะทมการจ าลอง DNA (DNA replication) ท าใหมมวเทชนนอยกวา RNAจงมโอกาสอยรอดไดมากวา ดงนนการคดเลอกโดยธรรมชาตนอกจากจะเกดขนในระดบของสงมชวตแลว ยงเกดขนในระดบโมเลกลดวย

ในป พ.ศ. 2496 สแตนเลย มลเลอร (Stanley Miller) ไดท าการทดลองเพอพสจนแนวคดของโอพารน โดยแสดงใหเหนวาสารประกอบอยางงายของสงมชวต เขน กรดอะมโน กรดอนทรย ชนดอนรวมทงสารอนทรย เชน ยเรย สามารถเกดขนไดภายในชดการทดลองทคาดวาเปนสภาวะของโลกในระยะเวลานน คอไมมออกซเจน แตมแกสมเทน แอมโมเนยม น าและแกสไฮโดรเจน โดยมแหลงพลงงานจากไฟฟา

นคอก าเนดของชวตครบ

33

ซดนย ฟอกซ (Sidney Fox) นกชวเคมชาวอเมรกนและคณะไดแสดงใหเหนวา เซลลเรมแรกเกดจากกรดอะมโนไดรบความรอนและมการรวมกลมกน ซงมสมบตหลายประการทคลายกบเซลลของสงมชวต เชน มการเจรญเตบโต สามารถเพมจ านวนโดยการแตกหนอและมกระบวนการเมแทบอลซมเกดขน เปนตน

ภาพท 1.9 การเกดเซลลเรมแรกจากแนวคดของฟอกซและคณะ

(ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยกระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยา เลม 5 (หนา168).พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,2550)

จากการทดลองของนกวทยาศาสตร สงมชวตแบง

ออกไดเปน 2 กลม ตามลกษณะของเซลล คอ โพรคารโอต

และยคารโอต

34

นกวทยาศาสตรสนนษฐานวาสงมชวตทมววฒนาการมาจากเซลลเรมแรกนาจะ

เปนสงมชวตทมเซลลโพรคารโอต เชน แบคทเรย เนองจากบรรยากาศของโลกในยคนนมออกซเจนเพยงเลกนอยดงนนสงมชวตทพบนาจะด ารงชวตแบบไมใชออกซเจนและไมสามารถสรางอาหารเองไดและมววฒนาการตอมาเปนสงมชวตทด ารงชวตโดยการสรางอาหารเองไดดวยกระบวนการสงเคราะหทางเคมเชนเดยวกบอารเคยแบคทเรยในปจจบน ตอมาเรมมววฒนาการของแบคทเรยทสงเคราะหดวยแสงจากโมเลกลของน าและแกสคารบอนไดออกไซด ท าใหปรมาณของแกสออกซเจนในบรรยากาศเพมสงขนอยางมาก และเปนปจจยทเออตอการเกดววฒนาการเปนสงมชวตทมเซลลยคารโอตในปจจบน

ก าเนดเซลลโพรคารโอต (Prokaryotic cell)

เซลลโพรคารโอตในยคแรก อาจมโครงสรางคลายกบเซลลของแบคทเรยในปจจบน

35

ก าเนดเซลลยคารโอต

(Eukaryotic cell)

ลกษณะทเดนชดของเซลลยคารโอตคอ มสารพนธกรรมอยในนวเคลยส ซงแตกตางจากเซลลโพรคารโอตทสารพนธกรรมแขวนลอยในไซโทพลาซมนอกจากนในเซลลยคารโอตยงพบโครงสรางอนๆทส าคญ เชน ไมโทคอนเดรย คลอโรพลาสต เอนโด พลาสมกเรตคลม

ภาพท 1.10 ก าเนดของเซลลยคารโอต

(ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยกระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยา เลม 5 (หนา168).พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,2550)

การเจรญของเยอหมเซลลเขาไปในเซลลลอมรอบบรเวณทมสารพนธกรรมอยแลวจงพฒนาเปนนวเคลยสท าใหไดเซลลยคารโอตและมเอนโดพลาสมกเรตคลม ขณะท ไมโทคอนเดรยและคลอโรพลาสตเกดจากเซลลโพรคารโอตขนาดเลกเขาไปอาศยอยภายในเซลลโพรคารโอตขนาดใหญนนเอง แนวคดนมหลกฐานสนบสนนหลายอยาง เชน ไมโทคอนเดรยและคลอโรพลาสตสามารถแบงตวเพมจ านวนไดเองมเยอชนในทบรรจเอนไซมในกระบวนการถายทอดอเลกตรอน ม DNA และไรโบโซมทคลายคลงกบแบคทเรย

36

เนอหาทศกษาคอ ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ผลการศกษา ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… สรปสงทไดจากการศกษา ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………

แบบบนทกผลการศกษาบตรเนอหาท 1.2 เรอง ก าเนดของชวต (Origin of life)

37

วสดอปกรณ 1. ภาพของสตวมกระดกสนหลง 2. ไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง

จากภาพสตวมกระดกสนหลงสรางไดโคโตมสคยไดดงตวอยาง 1. ก มขน................................................................... ...............ดขอ 2 1. ข ไมมขน..............................................................................ดขอ 3 2. ก ขนเปนเสน (hair)..............................................................สตวเลยงลกดวยน านม 2. ข ขนเปนแผงแบบขนนก (feather).....................................สตวปก 3. ก มครบคและชองเหงอก.................................................. ....ดขอ 4 3. ข ไมมทงครบคและชองเหงอก..............................................ดขอ 5 4. ก มแผนกระดกปดชองเหงอก มชองเหลอก 1 ชอง..............ปลากระดกแขง 4. ข ไมมแผนกระดกปดชองเหงอก มชองเหลอก 5-7 ชอง......ปลากระดกออน 5. ก ผวหนงมเกลด.................................................................. ...สตวเลอยคลาน 5. ข ผวหนงไมมเกลด............................................................สตวสะเทนน าสะเทนบก

ตวอยาง การสรางไดโคโตมสคย

38

จดประสงคของกจกรรม 1. สงเกตลกษณะของสงมชวตทน ามาศกษา 2. ส ารวจตรวจสอบการใชไดโคโตมสคยในการระบชนดของสงมชวต 3. สรางไดโคโตมสคยจากภาพของดอกไมทมให วสดอปกรณ 1. ภาพของดอกไม 2. ไดโคโตมสคยของดอกไม

วธการท ากจกรรม 1. ใหนกเรยนศกษาไดโคโตมสคยทมใหดงตวอยางการสรางไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง ใหเขาใจ

2. นกเรยนใชภาพดอกไมทมใหสรางไดโคโตมสคย 3.ใหนกเรยนแตละกลมน าไดโคโตมสคยทจดท าขน น าเสนอในชนเรยนเพอ

ตรวจสอบรวมกน และอภปรายใหขอคดเหนเพอน ามาปรบปรงการท าไดโคโตมสคย เพอนกเรยนจะไดมทกษะในการใชไดโคโตมสคยมากขน

บตรงานท 1.1 เรอง การสรางไดโคโตมสคย

39

บนทกผลการท ากจกรรม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… อธบายระบชนดสงมชวตจากไดโคโตมสคย ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

บตรงานท 1.1 การสรางไดโคโตมสคย (ตอ)

40

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาบตรเนอหาท 1.1 แลวตอบถามตอไปน

1.นกชววทยาใชเกณฑอะไรในการจ าแนกประเภทของสงมชวต

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. จงเรยงล าดบขนในการจดหมวดหมของสงมชวตจากเลกไปใหญ

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. บดาแหงอนกรมวธานคอใคร

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

4. การเขยนชอวทยาศาสตรหากไมเขยนหรอพมพดวยตวเอน ควรเขยนอยางไร

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

5.การจดกลมสงมชวตโดยพจารณาจากโครงสรางทมลกษณะแตกตางกนเปนคๆ เรยกวาอะไร

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

ขนท 4 ขนอธบาย (Explanation Phase)

บตรงาน ท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

41

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาบตรเนอหาท 1.1 แลวตอบถามตอไปน

1.ใหนกเรยนระบจนส และสปชส จากชอวทยาศาสตรของสงมชวตทก าหนดให

ชอสามญ ชอวทยาศาสตร จนส สปชส

มะพราว Cocos nucifera L. มะขาม Tamarindus indica L. ฝรง Psidium guajava L. หางนกยงไทย Caesalpinia pulcherrima L. กระเทยม Allium sativum L.

2. ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความในกรอบดานลางมาเตมหนาขอทมความสมพนธกน

........1. ชอของสงมชวตทใชสอสารเพอความเขาใจในแตละทองถน

........2. ไดโนเสารทพบในอ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน

........3. ชอวทยาศาสตรของสตวทไมตองดารเจาะจงชอสปชส

........4. ตารางแสดงเหตการณส าคญของสงมชวตทเกดขนบนโลก

........5. ชอของสงมชวตทเปนทรจกกนอยางกวางขวาง

........6. ชอวทยาศาสตรของกหลาบทไมเขยนแบบตวเอน

........7. ชอเรยกสงมชวตแบบสากล ใชภาษาละตนมาตงชอ

........8. ในการจดหมวดหมของสงมชวต ขนทต ากวาคลาสแตสงกวาออรเดอร

........9. เครองมอทใชระบกลมของสงมชวต

........10. บดาแหงการตงชอวทยาศาสตร

บตรงาน ท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร

ก. Geologic time scale ข. local name ค. Common name

ง. Rosa rubra จ. Carolus Linnaeus ฉ. Scientific name

ช. Canis sp. ซ. Dichotomous key ฌ. Subclass

ญ. Phuwiangosaurus sirindhornae

42

ขนท 5 ขนขยายความร (Elaboration Phase)

กจกรรมเพมเตมเสรมความร

การระบชอวทยาศาสตรของสงมชวต (Identification)

ไดโคโตมสคย (dichotomous key) เปนเครองมอทนกอนกรมวธานใชในการตรวจสอบชอวทยาศาสตรหรอกลมของสงมชวตทก าลงศกษา โดยทวไปไดโคโตมสคยจะประกอบดวย 2 ทางเลอกโดยจะพจารณาจากลกษณะทเหนแตกตางกนอยางชดเจน ในบางครงนกอนกรมวธานจะใชเปนรปภาพแทนในการจดจ าแนกกได (pictorial key)

อนกรมวธาน (Taxonomy) Taxonomy มรากศพทมาจากภาษากรกสองค าคอ taxis ทแปลวา การจด และค าวา nomos ทแปลวา กฎ ดงนน Taxonomy จงหมายถงกฎเกณฑเกยวกบการจดหมวดหมของสงมชวต ซงจะแบงออกเปน 3 สวนคอ 1. Classification หมายถง กฎเกณฑการจดสงมชวตออกเปนหมวดหม โดยอาศยพนฐานความรทเปนหลกฐานความเกยวทางววฒนาการ 2. Identification หมายถง การคนหาตรวจสอบเพอใหไดชอวทยาศาสตรประจ ากลมโดยอาศยหลกฐานทมท ามากอน อาจเปนการท าโดยอาศยความรความช านาญทมมากอน 3. Nomenclature หมายถง กฎเกณฑการตงชอสงมชวตชนดตาง ๆ ตามทไดจ าแนกเอาไวแลว ซงตองมหลกและวธการซงเปนสากล

ไดความรเพมเตมมากเลยใชมยคะ

43

กจกรรมเพมเตมเสรมความร (ตอ)

บอกสถานทพบหรอทอยอาศย ชอสามญ ชอวทยาศาสตร ความหมาย ไสเดอนดน Lumbricus terrestris ค าวา terrestris หมายถงอาศยอยบนบก พยาธใบไมในตบ Fasciola hepatica ค าวา hepatica หมายถงตบ ไมรวก Thyrosostachys siamensis ค าวา siamensis มาจากค าวา siam หมายถงประเทศไทย มะมวง Mangifera indica ค าวา indica หมายถง ประเทศอนเดย

ชอวทยาศาสตรยงสามารถบอกความหมายไดดวยนะคะ

บอกชอผตงหรอเปนเกยรตแกผใดผหนง

ชอสามญ ปลาปมหดล ชอวทยาศาสตร Mahidolia mystasina ความหมาย ค าวา Mahidolia เปนชอของสมเดจ พระมหตลาธเบศ อดลเดชวกรม พระบรมราชชนก ชอสามญ กงเจาฟา ชอวทยาศาสตร Acanthosquilla sirindhorn (Naiyanetr, 1995) ความหมาย ค าวา sirindhorn เปนพระนามของ สมเดจ พระเทพ ฯ

ค าวา Naiyanetr คอชอยอของ ศ. ไพบลย นยเนตร ผตงชอ ป 1995

44

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบถามตอไปน

1. ใหนกเรยนเตมขอความเกยวกบการก าเนดของสงมชวตลงในชองวางใหถกตอง

ชอนกวทยาศาสตร การทดลอง /แนวคดการก าเนดของสงมชวต

................................................... สงมชวตเกดมาจากสงมชวต

อเลกซานดร อวาโนรช โอพารน

(Alexsandr Ivanovich Oparin)

………………………………………………………………….........................

……………………………………………………………………………………..

สแตนเลย มลเลอร

(Stanley Miller)

………………………………………………………………….........................

……………………………………………………………………………………..

…………………………………………… เซลลเรมแรกเกดจากกรดอะมโนไดรบความรอนและมการรวมกลมกน มการเจรญเตบโต สามารถเพมจ านวนโดยการแตกหนอ และมกระบวนการเมแทบอลซมเกดขน

2. ใหนกเรยนอธบายผลกระทบจากการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในระดบตางๆลงในตารางตอไปน

ความหลากหลายทางพนธกรรม ………………………………………………………………….........................

……………………………………………………………………………………..

ความหลากหลายทางสปชส ………………………………………………………………….........................

……………………………………………………………………………………..

ความหลากหลายทางระบบนเวศ ………………………………………………………………….........................

……………………………………………………………………………………..

บตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร

45

แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 การศกษาความหลากหลายของสงมชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 6 เวลา 10 นาท ค าชแจง

1. แบบทดสอบกอนเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน ใชเวลา 10 นาท

2. ใหนกเรยนเลอกขอทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

**************************************** 1. มนษยมชอวทยาศาสตรวา Homo sapiens คาวา Homo ตรงกบขอใด

ก. Class ข. Genus ค. Phylum

ง. Kingdom 2. ค าวา species หมายถงขอใด ก. กลมสงมชวตทม gene pool ของประชากรมาจากบรรพบรษเดยวกน ข. กลมสงมชวตทรวมในประชากรเดยวกน ค. กลมสงมชวตทมลกษณะเหมอนกน ง. กลมสงมชวตทมแหลงทอยอาศยอยางเดยวกน 3. นกวทยาศาสตรทานใดทพสจนวาสงมชวตมก าเนดจากสงมชวต

ก. Alexander Oparin ข. Louis Pasteur ค. Sidney Fox

ง. Stanley Miller 4. สงมชวตในขอใดมความคลายคลงกนมากทสด

ก. สงมชวตทอยในอนดบ (Order) เดยวกน ข. สงมชวตทอยในสกล(Genus) เดยวกน ค. สงมชวตทอยในวงศ (Family) เดยวกน ง. สงมชวตทอยในคลาส (Class) เดยวกน

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation Phase)

46

5. ขอใดเขยนชอวทยาศาสตรของสงมชวตไดถกตอง

ก. Rosa rubra ข. Tectonac gradis ค. MANGIFERA INDIACA

ง. Dactylogyrud suratthaniensis 6. สงมชวตทมเซลลแบบโพรคารโอตพบในอาณาจกรใด

ก. เฉพาะในอาณาจกรพช ข. เฉพาะในอาณาจกรสตว ค. เฉพาะในอาณาจกรมอเนอรา ง. เฉพาะในอาณาจกรโพรทสตา

7. ขอใดคอความแตกตางระหวางเซลลโพรคารโอตและเซลลยคารโอต ก. ไมพบนวเคลยส ข. ไมพบออรกาแนลล ค. ไมพบไรโบโซม

ง. ถกทง ก และ ข 8. ขอใดเรยงล าดบการจดหมวดหมของสงมชวต จากกลมใหญมาเลกไดถกตอง

ก. Kingdom Phylum Class Order Genus Family Species ข. Kingdom Phylum Class Order Family Genus Species ค. Kingdom Class Phylum Order Genus Family Species ง. Kingdom Phylum Class Family Order Genus Species

9. ไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง สตวใดมลกษณะดงตอไปน

“ไมมขน –ไมมครบค –ผวหนงไมมเกลด ” ก. เตา ข. จงจก ค. จระเข

ง. คางคก 10. ขอใดไมจดเปนความหลากหลายของสงมชวต

ก. ความหลากหลายทางพนธกรรม ข. ความหลากหลายทางระบบนเวศ ค. ความหลากหลายทางวฒนธรรม ง. ความหลากหลายทางชนดสงมชวต

47

กระดาษค าตอบ

แบบทดสอบหลงเรยนชดท 1

เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

ชอ…………………………………………………ชน……….เลขท…….

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนนเตม 10

คะแนนทได

เกณฑการประเมน 0-7 คะแนน ไมผาน 8-10 คะแนน ผาน

48

ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนสรปเกยวกบการน าเอาความรเกยวกบการศกษาความหลากหลายทางชวภาพ

ไปใชประโยชน ในชวตประจ าวน

…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหนกเรยนท าแผนพบหรอแผนปลวแจกใหกบนกเรยนทอยในชมนมสวนพฤกษศาสตร

หองอน ๆ หรอนกเรยนระดบชนอน ๆ เพอเปนการถายโอนความร …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………

ขนท 7 ขนน าความรไปใช (Extension Phase)

บตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน

49

บรรณานกรม

เกษม ศรพงษ. (2537). คมอเตรยมสอบ O-NET A-NET ชววทยาชวงชนท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพภมบณฑต. ประสงค หล าสะอาดและจตเกษม หล าสะอาด. (2551). คมอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชววทยาม.6 เลม 5. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ พฒนา. ปรชา สวรรณพนจ และนงลกษณ สวรรณพนจ. (2556). High School Biology ชววทยา ม. 4-6 เลม 5 (รายวชาเพมเตม). กรงเทพมหานคร : ไฮเอดพบลชชง. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2551). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานชววทยา (ส าหรบนกเรยนทเนนวทยาศาสตร) ชนมธยมศกษาชนปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว. . (2550). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา เลม 5. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2554). คมอรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 5. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา ลาดพราว. . (2554). หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 5. กรงเทพมหานคร : โรงพมพคร สภาลาดพราว. สมาน แกวไวยทธ. (มปป). Hi-ED’S Biology ชววทยา ม.6 เลม 5. กรงเทพมหานคร : ไฮเอดพบ ลชชง. เวบไซต การศกษาความหลากหลายทางชวภาพ. (ออนไลน) 2559. (อางเมอ 15 มนาคม 2559). จาก https://sites.google.com/site/biologyroom610/biodiversity/biodiversity2. ________. (ออนไลน) 2560. (อางเมอ 20 มนาคม 2560) จาก http://www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/science04. ก าเนดชวต. (ออนไลน) 2560. (อางเมอ 25 มนาคม 2560) จาก https://sites.google.com/site/nutthiyablue. ตารางธรณกาล. (ออนไลน). 2560. (อางเมอ 20 มนาคม 2560) จาก https://th.wikipedia.org/wiki. การศกษาความหลากหลายทางชวภาพ. (ออนไลน) 2560. (อางเมอ 10 มนาคม 2560) จาก https://sites.google.com/site/biodiversitylearn.

50

ภาคผนวก

51

หวขอ คะแนนเตม เกณฑการใหคะแนน

แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน 10 ขอละ 1 คะแนน บตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ

5 -ตอบถกตองตามเฉลย ไดคะแนนเตม -ตอบถกตองตามเฉลยบางสวน ไดครงหนงของคะแนนเตม -ตอบผดหรอไมตอบ ไมไดคะแนนหรอศนยคะแนน (คาน าหนกคะแนนดในบตรเฉลย)

บตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ 5 บตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล 5

บตรกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต 10 บตรงานท 1.1 เรอง การสรางไดโคโตมสคย 10

บตรงานท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต 5 บตรงานท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร 15 บตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร 10 บตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน 5

เกณฑการใหคะแนน

52

กอนเรยน ขอท เฉลย

1 ค 2 ก 3 ข 4 ข 5 ค 6 ข 7 ก 8 ข 9 ง 10 ข

หลงเรยน ขอท เฉลย

1 ข 2 ก 3 ข 4 ข 5 ข 6 ค 7 ก 8 ข 9 ง 10 ข

เฉลยแบบทดสอบ กอนเรยน-หลงเรยน

53

เฉลยบตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน โดยบนทกขอมลทเคยรมากอน

1. บอกความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ (1 คะแนน) ความหลากหลายของสงมชวตตางๆทด ารงชวตอยในแหลงทอยอาศยเดยวกนหรอแตกตางกน ซงสงมชวตตางชนดกนจะมความแตกตางกนทงในดานชนดและจ านวน หรอแมเปนสงมชวตชนดเดยวกนกอาจมความแตกตางหลากหลายไดเชนกน

2. ความหลากหลายทางชวภาพดานการเกษตร มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง (1 คะแนน)

มนษยน าพชไปเพาะปลกเพอเปนอาหาร เชน ขาวโพด มนฝรง เผอก ขาว รวมทงอาจน ามาสรางทอยอาศย

3. ความหลากหลายทางชวภาพดานการการแพทย มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง (1 คะแนน)

มนษยน าพชสมนไพรมาท าเปนยารกษาโรค และปจจบนมนษยน าพชมาสกดเพอท ายารกษาโรค

4. ความหลากหลายทางชวภาพดานอตสาหกรรม มประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยอยางไรบาง (1 คะแนน)

มนษยน าพชและสตวหลายชนดมาใชประโยชนทางดานอตสาหกรรม เชน การผลตน ามนเชอเพลงจากปาลมน ามน น าเสนใยพชและสตวมาผลตสงทอ เชน ฝาย ปอ ไหม ขนสตวตางๆ รวมทงใชจลนทรยผลตแอลกอฮอล ผลตนมเปรยว

5. อนกรมวธาน (Taxonomy) เปนการศกษาในดานตางๆ 3 ดาน ไดแกอะไรบาง (1 คะแนน)

การจดหมวดหมของสงมชวต การก าหนดชอสากลของหมวดหมและชนดของสงมชวต และการตรวจสอบชอวทยาศาสตรของสงมชวต

54

ตอนท 1. ใหนกเรยนศกษาขอความตอไปน และเขยนค าตอบลงแผนภาพแสดงความสมพนธของ ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายทางสปชส ความหลากหลายของระบบนเวศ และ ความหลากหลายทางชวภาพ (1 คะแนน)

เฉลยบตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

ความหลากหลายทางพนธกรรม(Genetic Diversity) ซงเปนผลมาจากการแปรผนทางพนธกรรม ถาสภาพแวดลอมมการเปลยนแปลงสงมชวตทมความหลากหลายทางพนธกรรมยอมมโอกาสอยรอดและสบทอดลกหลานตอไปไดดกวาสงมชวตทไมมความหลากหลายทางพนธกรรม

ความหลากหลายทางสปชส (Species diversity) หรอความหลากหลายทางชนด เกดขนในระยะเวลาทยาวนานหลายชวรน และผานกระบวนการคดเลอกโดยธรรมชาต หรออาจเกดจากการคดเลอกพนธโดยมนษยท าใหเกดสงมชวตสปชสใหม เชนกลวยไมบางชนดมลกษณะคลายกนแตผสมพนธกนไมได เนองจากเปลยนแปลงไปเปนคนละชนด

ความหลากหลายของระบบนเวศ (Ecological diversity) ในโลกมระบบนเวศ

มากมายหลายชนด กระจดกระจายตามภมศาสตรตางๆระบบนเวศแตละประเภทจะมชนดของสงมชวตทพบไมเหมอนกนทงนเนองจากมปจจยทางกายภาพทสงมชวตตองการไมเหมอนกน

ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ความหลากหลายทางพนธกรรม

ความหลากหลายของสปชส และความหลากหลายของระบบนเวศ เปนองคประกอบส าคญทกอใหเกดความหกลากหลายทางชวภาพ ซงความหลากหลายทางชวภาพกอใหเกดความสมดลของโลก

55

ตอนท 2. ใหนกเรยนน าขอความทมเตมลงในชองวางทสมพนธกบรปภาพ (4 คะแนน)

ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายของระบบนเวศ ความหลากหลายของสปชส ความหลากหลายทางชวภาพ

3.ความหลากหลายทางชวภาพ

2.ความหลากหลายของระบบนเวศ

1.ความหลากหลายทางสปชส

ความหลากหลาย ทางพนธกรรม

ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายของสปชส

ความหลากหลายของระบบนเวศ ความหลากหลายทางชวภาพ

56

เฉลยบตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาขอมลจากตารางธรณกาลแลวตอบค าถามลงในชองวาง

ค าถามท 1 นกวทยาศาสตรสามารถล าดบเหตการณของสงมชวตไดอยางไร (1 คะแนน)

ใชหลกฐานจากซากดกด าบรรพและค านวณหาอายของซากดกด าบรรพนน

ค าถามท 2 สมยใดทมการแพรกระจายอยางตอเนองของสตวเลยงลกดวยน านม (1 คะแนน)

สมยไมโอซน

ค าถามท 3 ยคใดทมพนธไมดอกและหอยน าจดแพรหลาย และไดโนเสารสญพนธ (1 คะแนน)

ยคครเทเชยส

ค าถามท 4 จากตารางธรณกาลการสญพนธของสงมชวตจ านวนมากเกดประมาณกครงและเกดในยคใดบาง (1 คะแนน)

เกดการสญพนธประมาณ 3 ครง ยคแคมเบรยน ยคเพอรเมยน และยคครเทเชยส

ค าถามท 5 กลมสงมชวตทจดเปนเซลลยคารโอตเกดขนเมอใด (1 คะแนน)

เรมปรากฏในมหายคพรแคมเบรยน เมอประมาณ 2,700 ลานปมาแลว

ค าถามหลงจากศกษาตารางธรณกาล

57

1.เพอสงเกตลกษณะของสงมชวตทศกษา 2. เพอส ารวจตรวจสอบการใชไดโคโตมสคยในการระบชนดของสงมชวต

1.เมลดพชชนดตางๆ เชน ล าไย มะละกอ สม แตงโม ฟกทอง มะเขอ 2. แวนขยาย 3. ไมบรรทด

จดประสงคของกจกรรม

วสดอปกรณ

วธการทดลอง

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาและท าการทดลองตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนแตละกลมเลอกลกษณะทจะใชแบงเมลดออกเปน 2 กลมใหญๆ โดยพจารณาจากลกษณะทสามารถสงเกตเหนไดงาย เชน ส ขนาด หรอรปรางของเมลดแลวบนทกเกณฑทเลอกใชในการจดกลมของเมลดนน 2. ภายในกลมเมลดทง 2 กลมทแบงแลวจากขอ 1 ใหเลอกเกณฑทจะใชแบงเมลด ออกเปน 2 กลมยอยตอไป บนทกเกณฑทใชในการจดกลมจากขอท 1 แลวบนทกเกณฑทเลอกใชในการจดกลมของเมลดนน 3. ท าการจดกลมของเมลดในกลมซ าไปเรอยๆ จนกระทงเหลอเมลดเพยงเมลดเดยวในแตละกลม

เฉลยกจกรรมท 1.4 เรอง จกหมวดหมของสงมชวต

58

1. นกวทยาศาสตรสามารถระบชนดของสงมชวตไดอยางไร (1 คะแนน) การระบชนดของสงมชวต นกวทยาศาสตรสามารถระบชนดของสงมชวต โดยการสรางเครองมอส าหรบตรวจหาและระบชนดหรอกลมของสงมชวต วาเคยจดหมวดหมหรอตงชอไวแลวหรอยง หากพบวาเปนสงมชวตทไมเคยถกจดหมวดหมหรอตงชอมากอน กจะศกษาเพอจดจ าแนกและตงชอตอไป 2. เครองมอทใชในการระบชนดคออะไร (1 คะแนน) เครองมอทใชในการระบชนดหรอกลมของสงมชวต คอ ไดโคโตมสคย (dichotomous key)

ค าถามกอนท ากจกรรม

แบบบนทกกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

กลมท......................................ชอกลม......................... สมาชกในกลม 1).......................................................................ชน.................เลขท.................... 2).................................................................... ...ชน.................เลขท.................... 3).......................................................................ชน.................เลขท.................... 4).......................................................................ชน....... ..........เลขท.................... 5).......................................................................ชน.................เลขท....................

ค าแนะน าเพมเตมในการท ากจกรรม นกเรยนสามารถจดกลมเปนแผนผง เพองายตอการท ากจกรรม

59

(6 คะแนน ค าตอบอยในดลพนจของคร)

1. นกเรยนใชลกษณะใดบางในการแบงกลมเมลดพช และลกษณะทใชเปนเกณฑเหมอนหรอแตกตางจากนกเรยนกลมอนอยางไร (1 คะแนน) แนวค าตอบ เมลดกลม เมลดแบน ขนาดเลก ขนาดใหญ เปนตน (ตอบลกษณะทใช

เปนเกณฑแบง และเปรยบเทยบกบกลมอน เหมอนหรอตางกน)

2. เมอมการรวมกลมของเมลดหลายๆ กลมเขาดวยกน ลกษณะทคลายคลงกนของกลมเมลดมมากหรอนอย เพราะเหตใดจงเปนเชนนน (1 คะแนน)

แนวค าตอบ มนอยลกษณะ ทงนเพราะเมอน าเมลดทแบงกลมยอยแลวมารวมกน เมลดแตละกลมจะมลกษณะคลายคลง กนบางลกษณะเทานน แตมลกษณะทแตกตางกนหลายลกษณะซงน ามาใชในการแบงเมลดออกเปนกลมยอย

บนทกผลการท ากจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต

ค าถามหลงท ากจกรรม

เมลดพชทงหมด

เมลดแบน

เมลดกลม

เลก

ใหญ สด า

สน าตาล

มะเขอ

แตงโม

ฟกทอง

ใหญ

เลก สด า

สเหลองออน

ล าใย

มะละกอ

สม

60

จดประสงคของกจกรรม 1. สงเกตลกษณะของสงมชวตทน ามาศกษา 2. ส ารวจตรวจสอบการใชไดโคโตมสคยในการระบชนดของสงมชวต 3. สรางไดโคโตมสคยจากภาพของดอกไมทมให วสดอปกรณ 1. ภาพของดอกไม 2. ไดโคโตมสคยของดอกไม

วธการท ากจกรรม 1. ใหนกเรยนศกษาไดโคโตมสคยทมใหดงตวอยางการสรางไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง ใหเขาใจ

2. นกเรยนใชภาพดอกไมทมใหสรางไดโคโตมสคย 3.ใหนกเรยนแตละกลมน าไดโคโตมสคยทจดท าขน น าเสนอในชนเรยนเพอตรวจสอบรวมกน

และอภปรายใหขอคดเหนเพอน ามาปรบปรงการท าไดโคโตมสคย เพอนกเรยนจะไดมทกษะในการใชไดโคโตมสคยมากขน

เฉลยบตรงานท 1.1 การสรางไดโคโตมสคย

61

บนทกผลการท ากจกรรม (ค าตอบบางกลมอาจจะไมเหมอนกน ขนอยกบเกณฑทนกเรยนน ามาจ าแนก ใหอยในดลยพนจของครผสอน) (5 คะแนน)

1ก กลบดอกหลายชน...........................................................................................ดขอ 2 1ข กลบดอกชนเดยว............................................................................................ดขอ 4 2ก กลบดอกซอนกนหลายชน ขนาดใหญ.............................................................ดขอ 3 2ข กลบดอกเปนชอกระจก ขนาดเลก..................................................................ทานตะวน 3ก กลบดอกปลายแหลม.......................................................................................ดอกบว 3ข กลบดอกปลายมน............................................................................................กหลาบ 4ก ดอกเดยว.........................................................................................................ดขอ 5 4ข ดอกชอ............................................................................................................ดขอ 6 5ก เปนดอกสมบรณเพศ........................................................................................ชบา 5ข เปนดอกไมสมบรณเพศ....................................................................................ฟกทอง 6ก ปลายกลบดอกแหลม........................................................................................เขม 6ข ปลายกลบดอกไมแหลม...................................................................................ดขอ 7 7ก กลบดอกตดกน...............................................................................................ผกบง 7ข กลบดอกแยกกน............................................................................................ดขอ 8 8ก เกสรตวเมยอยลกมองเหนชดไม.....................................................................ลลาวด 8ข เกศรตวผและตวเมยมองเหนชดเจน................................................................แกว

อธบายระบชนดสงมชวตจากไดโคโตมสคย (ค าตอบแตละกลมอาจตางกน ใหอยในดลยพนจของครผสอน) (5 คะแนน) ดอกทานตะวน กลบดอกหลายชน ดอกบว กลบดอกหลายชน กลบดอกซอนกนหลายชน ขนาดใหญ กลบดอกปลายแหลม ดอกกหลาบ กลบดอกหลายชน กลบดอกซอนกนหลายชน ขนาดใหญ กลบดอกปลายมน ดอกชบา กลบดอกชนเดยว ดอกเดยว เปนดอกสมบรณเพศ ดอกฟกทอง กลบดอกชนเดยว ดอกเดยว เปนดอกไมสมบรณเพศ ดอกเขม กลบดอกชนเดยว ดอกชอ ปลายกลบดอกแหลม ดอกผกบง กลบดอกชนเดยว ดอกชอ ปลายกลบดอกไมแหลม ดอกลลาวด กลบดอกชนเดยว ดอกชอ ปลายกลบดอกไมแหลม กลบดอกแยกกน เกสรตวเมยอยลกมองเหนชดไม ดอกแกว กลบดอกชนเดยว ดอกชอ ปลายกลบดอกไมแหลม กลบดอกแยกกน เกสรตวเมยอยลกมองเหนชดเจน

เฉลยบตรงานท 1.1 การสรางไดโคโตมสคย (ตอ)

62

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาบตรเนอหาท 1.1 แลวตอบถามตอไปน (5 คะแนน)

1.นกชววทยาใชเกณฑอะไรในการจ าแนกประเภทของสงมชวต

ความสมพนธทใกลชดกนทางสายววฒนาการและความคลายคลงกนของสงมชวต

2. จงเรยงล าดบขนในการจดหมวดหมของสงมชวตจากเลกไปใหญ

อาณาจกร (Kingdom) ดวชน (Division) หรอ ไฟลม (Phylum) คลาสหรอชน (Class) ออรเดอรหรอ อนดบ (Order) แฟมลหรอวงศ (Family) จนสหรอสกล (Genus) สปชสหรอชนด (species)

3. บดาแหงอนกรมวธานคอใคร

คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus)

4. การเขยนชอวทยาศาสตรหากไมเขยนหรอพมพดวยตวเอน ควรเขยนอยางไร

ขดเสนใตชอสกลหรอจนส และชอทระบชนดหรอสปชส โดยเสนนนไมตดกน

5.การจดกลมสงมชวตโดยพจารณาจากโครงสรางทมลกษณะแตกตางกนเปนคๆ เรยกวาอะไร

ไดโคโตมสคย (Dichotomous key)

เฉลยบตรงาน ท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

63

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาบตรเนอหาท 1.1 แลวตอบถามตอไปน

1.ใหนกเรยนระบจนส และสปชส จากชอวทยาศาสตรของสงมชวตทก าหนดให (5 คะแนน)

ชอสามญ ชอวทยาศาสตร จนส สปชส

มะพราว Cocos nucifera L. Cocos nucifera มะขาม Tamarindus indica L. Tamarindus indica ฝรง Psidium guajava L. Psidium guajava หางนกยงไทย Caesalpinia pulcherrima L. Caesalpinia pulcherrima กระเทยม Allium sativum L. Allium sativum

2.ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความในกรอบดานลางมาเตมหนาขอทมความสมพนธกน

(10 คะแนน)

...ข....1. ชอของสงมชวตทใชสอสารเพอความเขาใจในแตละทองถน

...ญ....2. ไดโนเสารทพบในอ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน

...ช....3. ชอวทยาศาสตรของสตวทไมตองดารเจาะจงชอสปชส

....ก...4. ตารางแสดงเหตการณส าคญของสงมชวตทเกดขนบนโลก

....ค...5. ชอของสงมชวตทเปนทรจกกนอยางกวางขวาง

...ง....6. ชอวทยาศาสตรของกหลาบทไมเขยนแบบตวเอน

...ฉ....7. ชอเรยกสงมชวตแบบสากล ใชภาษาละตนมาตงชอ

...ฌ....8. ในการจดหมวดหมของสงมชวต ขนทต ากวาคลาสแตสงกวาออรเดอร

....ซ...9. เครองมอทใชระบกลมของสงมชวต

....จ...10. บดาแหงการตงชอวทยาศาสตร

เฉลยบตรงาน ท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร

ก. Geologic time scale ข. local name ค. Common name ง. Rosa rubra จ. Carolus Linnaeus ฉ. Scientific name ช. Canis sp. ซ. Dichotomous key ฌ. Subclass ญ. Phuwiangosaurus sirindhornae

64

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบถามตอไปน

1. ใหนกเรยนเตมขอความเกยวกบการก าเนดของสงมชวตลงในชองวางใหถกตอง (4 คะแนน)

ชอนกวทยาศาสตร การทดลอง /แนวคดการก าเนดของสงมชวต

หลยส ปาสเตอร

(Louis Pasteur)

สงมชวตเกดมาจากสงมชวต

อเลกซานดร อวาโนรช โอพารน

(Alexsandr Ivanovich Oparin)

สงมชวตไมสามารถเกดขนเองไดในชวงเวลาสนๆเพยงขนตอนเดยว แตตองใชเวลานานมากโดยกระบวนการววฒนาการทางเคมอยางชาๆ ซงเปนการสงเคราะหสารอนทรยจากโมเลกลงายๆ เปนโมเลกลทซบซอน

สแตนเลย มลเลอร

(Stanley Miller)

จ าลองสภาวะซงเปนระบบปดทคลายบรรยากาศของโลกในอดต แลวพบวากรดอะมโนและกรดอนทรยรวมตวกนเปนดมเลกลขนาดใหญ และววฒนาการตอไปจนเกดเซลลเรมแรก ซงเปนจดเรมตนของเซลล

ซดนย ฟอกซ

(Sidney Fox)

เซลลเรมแรกเกดจากกรดอะมโนไดรบความรอนและมการรวมกลมกน มการเจรญเตบโต สามารถเพมจ านวนโดยการแตกหนอ และมกระบวนการเมแทบอลซมเกดขน

2. ใหนกเรยนอธบายผลกระทบจากการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในระดบตางๆลงในตารางตอไปน (6 คะแนน)

ความหลากหลายทางพนธกรรม การทประชากรของสงมชวตภายในสปชสเดยวกนมผสมพนธกนเองเฉพาะกลมมากขน จะไดลกทมแตลกษณะพนธแท ทอาจเกดลกษณะออนแอทางยน ซงท าใหเกดโรคไดงาย

ความหลากหลายทางสปชส หากสงมชวตชนดใดชนดหนงสญพนธ ยอมสงผลกระทบตอสงมชวตอนๆ ในระบบนเวศ เชน แมลงมบทบาทส าคญในการชวยผสมเกสรของพช หากแมลงสญพนธ การแพรกระจายของพชจะลดลงสงผลกระทบตอสงมชวตอนๆได

ความหลากหลายทางระบบนเวศ ระบบนเวศหากถกท าลายไป จะสงผลกระทบตอระบบนเวศอนๆ รวมทงสงมชวตได เชน การตดไมท าลายปา อาจเกดน าทวม เกดปญหาภาวะโลกรอน เปนตน

เฉลยบตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร

65

ค าชแจง ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนสรปเกยวกบการน าเอาความรเกยวกบการศกษาความหลากหลายทางชวภาพ

ไปใชประโยชน ในชวตประจ าวน (2 คะแนน) - ประโยชนดานสงแวดลอม เชนการบ ารงรกษาสภาพแวดลอม - ประโยชนดานการแพทย เชน การน าพชสมนไพรมาท ายารกษาโรค - ประโยชนของการจ าแนกสงมชวต ท าใหทราบโครงสรางของสงมชวต สะดวกใน

การศกษาสงมชวตตางๆ - ประโยชนของการศกษาตารางธรณกาล เพอใหทราบความเปนมาของอดต

จนถงปจจบน เปนตน

2. ใหนกเรยนท าแผนพบหรอแผนปลวแจกใหกบนกเรยนทอยในชมนมสวนพฤกษศาสตร

หองอน ๆ หรอนกเรยนระดบชนอน ๆ เพอเปนการถายโอนความร (3 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………ค าตอบอยในดจพนจของคณครผสอน…………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………

เฉลยบตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน

66

ชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต วชา ชววทยาเพมเตม ระดบชนมธยมศกษาปท 6

สรปผลการท ากจกรรม คะแนนเตม เกณฑการผาน คะแนนทได

แบบทดสอบกอนเรยน 10 8 บตรกจกรรมท 1.1 เรอง ทบทวนความรเรองความหลากหลายทางชวภาพ

5 4

บตรกจกรรมท 1.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ 5 4 บตรกจกรรมท 1.3 เรอง ยอนยคตามตารางธรณกาล 5 4 บตรกจกรรมท 1.4 เรอง การจดหมวดหมของสงมชวต 10 8 บตรงานท 1.1 เรอง การสรางไดโคโตมสคย 10 8 บตรงานท 1.2 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

5 4

บตรงานท 1.3 เรอง การเขยนชอวทยาศาสตร 15 12 บตรกจกรรมท 1.5 เรอง กจกรรมเพมเตมเสรมความร 10 8 บตรกจกรรมท 1.6 เรอง กจกรรมน าความรสประโยชน 5 4 แบบทดสอบหลงเรยน 10 8

คะแนนระหวางเรยนทได เทากบ คะแนนแบบทดสอบหลงเรยนทได เทากบ สรปผลการประเมนชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง การศกษาความหลากหลายของสงมชวต

ผาน

ไมผาน ลงชอ................................................ผประเมน (นางสาวจารวรรณ สาขจร) ต าแหนงคร วทยฐานะช านาญการ