แผนพัฒนาการเกษตรระดับตาํบลศูนย�บริการและถ�ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต

สํานักงานเกษตรจังหวัดราชบรุีกรมส�งเสริมการเกษตรพ

แผนพัฒนาการเกษตรระดับตาํบลศูนย�บริการและถ�ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต

คํานํา

อําเภอบ)านโป*ง สํานักงานเกษตรจังหวัดราชบรุี

กรมส�งเสริมการเกษตร พ.ศ. 2561 – 2564

แผนพัฒนาการเกษตรระดับตาํบล ศูนย�บริการและถ�ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต

สํานักงานเกษตรจังหวัดราชบรุ ี

2

การวางแผนพัฒนาองค�กรปกครองส�วนท)องถ่ินภายใต) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย

ว�าด)วยการจัดทําและประสานแผนพัฒนาขององค�กรปกครองส�วนท)องถ่ิน พ.ศ. 2546 (ประกาศราชกิจจาฯ 14 พฤษภาคม 2546 ใช)บังคับหลังประกาศ 90 วัน 12 ส.ค. 46)

โดยการใช)แผนแม�บทชุมชน

แนวทางปฏิบัติราชการเพ่ือบริการประชาชน ส�วนแผนพัฒนาท)องถ่ิน สํานักพัฒนาและส�งเสริมการบริหารงานท)องถ่ิน

เรื่อง การจัดทําแผนพัฒนา 4 ป> ขององค�การปกครองส�วนท)องถ่ิน

ลําดับท่ี ข้ันตอนและวิธีปฏิบัต ิ ระยะเวลา ในการปฏิบัต ิ

ตัวช้ีวัด ผลการปฏิบัติงาน

การจัดทําแผนพัฒนา 4 ป$ ได&กําหนดข้ันตอนการจัดทําเป(นแนวทางให&องค)การปกครองส+วนท&องถ่ินดําเนินการ 7 ข้ันตอน

จัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนมิถุนายน ก+อนงบประมาณประจําป$

1. องค)กรปกครองส+วนท&องถ่ินจํานวนไม&น&อยกว+าร&อยละ 70 สามารถจัดทําแผนพัฒนา 3 ป$

1. แผนพฒันา

แผนยุทธศาสตร์การพฒันา(5-10 ปี)

หมายถึง แผนพฒันาเศรษฐกิจและสังคมของ อปท.แสดงวสิัยทศัน์ พนัธกิจ และจุดมุ่งหมายเพื(อการพฒันาในอนาคตโดยสอดคลอ้งกบัแผนพฒันาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ แผนพฒันาจงัหวดั และแผนพฒันาอาํเภอ

แผนยทุธศาสตร์ อาจมีหลายดา้น เช่น

- ยทุธศาสตร์การพฒันาดา้เศรษฐกิจ

- ยทุธศาสตร์การพฒันาดา้นสังคม

- ยทุธศาสตร์การพฒันาดา้น……..

แผนแม่บทชุมชน

แผนพฒันา 4 ปี

หมายถึง แผนพฒันาเศรษฐกิจและสังคมของ อปท. ที(สอดคลอ้งกบัแผนยุทธศาสตร์การพฒันา โดยเป็นการกาํหนดรายละเอียดแผนงาน โครงการพฒันาที(จดัทาํขึ5นสาํหรับปีงบประมาณในแต่ละปี ครอบคลุมระยะเวลา 4 ปี โดยมีการทบทวนเพื(อปรับปรุงเป็นประจาํ

ทุกปี

แผนปฏิบติังาน

หมายถึง แผนการดาํเนินงานของ อปท. ที(แสดงรายละเอียดแผนงาน โครงการพฒันาและกิจกรรมที(ดาํเนินการจริงทั5งหมด ประจาํปีงบประมาณนั5น

3

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

ดั้งน้ี การเตรียมการจัดทําแผนพัฒนา 4ป$ การคัดเลือกยุทธศาสตร)และแนวทางการพัฒนา การเก็บรวบรวมข&อมลูและการวิเคราะห)ข&อมูล การกําหนดวัตถุประสงค)ของแนวทางการพัฒนา การจัดทํารายละเอียดโครงการ/ กิจกรรมการพัฒนา การจัดทําว+างแผนพัฒนา 4 ป$ การอนุมัติและประกาศใช&แผนพัฒนา 4 ป$

ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนพฤศจิกายน ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนธันวาคม ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนกุมภาพันธ) ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนมีนาคม ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนเมษายน ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนพฤษภาคม ควรจัดทําให&แล&วเสร็จภายในเดือนมิถุนายน

ได&ถูกต&องเป(นแนวทางเดยีวกันและแล&วเสร็จภายในกําหนดเวลา และเพ่ิมเป(นร&อยละ 90 ภายใน ป$ 2550 2. ประชาชนได&มสี+วนร+วมในการจัดทําแผนพัฒนาท&องถ่ิน 3. องค)กรปกครองส+วนท&องถ่ินได&นําปBญหา/ความต&องการของประชาชนไปใช&ในการจัดทําแผนพัฒนาท&องถ่ิน 4. ประชาชนมีความพึงพอใจในการดําเนินงานขององค)กรปกครองส+วนท&องถ่ิน 5. โครงการ/กิจกรรมตามแผนพัฒนาท&องถ่ินมีความสอดคล&องกับนโยบายรัฐบาลแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห+งชาติแผนยุทธศาสตร)การพัฒนาจังหวัด/อําเภอ 6. องค)กรปกครองส+วนท&องถ่ินใช&แผนพัฒนา 3 ป$เป(นกรอบในการจัดทํางบประมาณรายจ+ายประจําป$

ที่มาของข)อมูล : จากการประสานงานกับการพัฒนาท)องถ่ิน สํานักพัฒนาและส�งเสริมการบริหารงานท)องถ่ิน กรมส�งเสริมการปกครองท)องถ่ิน

4

คํานํา

กระทรวงเกษตรและสหกรณ) ได&อนุมัติ โครงการพัฒนาการผลิตการบริหารจัดการและถ+ายทอดความรู&ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบล เพ่ือเป(นการสนับสนุนการดําเนินงานตามแผนชุมชนให&มีการจัดทําแผนพัฒนาการเกษตรประจําตําบล โดยให&คณะกรรมการบริหารศูนย)ฯ ประชุมร+วมกับกลุ+มผู&ผลิตตามกิจกรรมด&านการลงทุน และองค)กรปกครองท&องถ่ิน เพ่ือเปGดบัญชีธนาคาร (กองทุนพัฒนาการเกษตร) และให&ดําเนินการจัดเวทีชุมชน เพ่ือกําหนดทิศทางการพัฒนาการเกษตรในชุมชนและยุทธศาสตร)ร+วมกับองค)กรปกครองส+วนท&องถ่ินในระดับตําบล (แผน 4 ป$)

บัดนี้ตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุร ี ได&ดําเนินการจัดทําเวทีชุมชนแผนพัฒนาการเกษตรเสร็จสิ้นแล&วเรียบร&อย พร&อมท้ังสรุปเป(นรูปเล+มเพ่ือเป(นแนวทางในการพัฒนาการเกษตรในระดับตําบลต+อไป และหวังเป(นอย+างยิ่งว+าแผนพัฒนาการเกษตรเล+มนี้จะเปKนประโยชน)ต+อหน+วยงานท่ีเก่ียวข&อง แก+ผู&สนใจและชุมชนอย+างแท&จริง

นายคมสัน สิงห)โต

เลขานุการและคณะกรรมการบริหารศูนย)ฯ ตําบลปากแรต

5

สารบัญ หน&า บทท่ี 1 โครงการพัฒนาตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี 6 บทท่ี 2 ข&อมูลพ้ืนฐานตําบลปากแรต 7 บทท่ี 3 สถานการณ)ของชุมชน 33 บทท่ี 4 สังเคราะห)ข&อมูล 34 บทท่ี 5 แนวทางพัฒนาชุมชน 36

- แผนพัฒนาการเกษตร ป$ 2561-2564 39 บทท่ี 6 รูปแบบการเขียนโครงการ กิจกรรม แผนพัฒนาการเกษตร ป$ 2561-2564 42

6

บทที่ 1 แผนพัฒนาตําบล

โครงการพัฒนาชุมชนโดยกระบวนการชุมชนตําบลปากแรต อําเภอบ)านโป*ง จังหวดัราชบุรี

หลักการและเหตุผล ให&เกษตรกรมีส+วนร+วมในการจัดทําแผนพัฒนา เพ่ือให&มีการใช&ประโยชน)จากทรัพยากรในท&องถ่ินให&เกิดประโยชน)ต+อชุมชน และต+อตัวเกษตรกรอย+างสูงสุด

วัตถุประสงค� 1. เพ่ือพัฒนาและยกระดับรายได&ของเกษตรกรให&สูงข้ึน 2. เพ่ือพัฒนากลุ+มเกษตรกรและกลุ+มอาชีพต+างๆ 3. เพ่ือให&ชุมชนมีส+วนร+วม และรู&จักการแก&ไขปBญหาและพัฒนาชุมชน 4. ให&เกษตรกรใช&ประโยชน)จากศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบล

ให&เกิดประโยชน)สูงสุด

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ เกษตรกรรู&จักทํางานแบบมีส+วนร+วม และมีความเป(นอยู+ท่ีดีข้ึนมากกว+า 50 %

พ้ืนท่ีเปDาหมาย ตําบลปากแรต จํานวน 13 หมู+บ&าน 3,285 ครัวเรือน

ระยะเวลาดําเนินการ ใช&ระยะเวลาดําเนินการ 4 ป$ ( 2561 – 2564)

งบประมาณ และแหล�งท่ีมาในการดําเนินการ - องค)การบริหารส+วนตําบล - กองทุนพัฒนาการเกษตร ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบล สังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ)

7

บทที่ 2 สภาพพ้ืนฐานทางเศรษฐกิจ สังคมและสิง่แวดล)อมของชุมชน

1. สภาพทั่วไป

1.1 ประวัติ ตําบลปากแรต มีพ้ืนท่ีท้ังหมด 18,331.25 ไร+ สภาพพ้ืนท่ีส+วนใหญ+เป(นท่ีราบลุ+ม ลักษณะเดิมเป(นดินเหนียวปนทราย ประชากรส+วนใหญ+ประกอบอาชีพการเกษตร ได&แก+ การทํานา ทําไร+ ทําสวน (ไม&ผล , พืชผัก) เลี้ยงสัตว) (วัว , สุกร , ไก+) ด&านประมงซ่ึงเป(นการเลี้ยงปลาสวยงาม เป(นอาชีพหลักจํานวนมากและปลากินเนื้อ (ปลาช+อน , ปลานิล) สมัยโบราณพ้ืนท่ีตําบลปากแรต เป(นปJาและบริเวณท่ีราบลุ+มจะมีแรดชอบมาเล+นน้ําในแอ+งน้ําขัง เรียกว+า ปลัก จํานวนมาก ชาวบ&านจึงเรียกว+าบ&านปลักแรดและเรียกเพ้ียนมาเป(น “ปากแรต” จนถึงทุกวันนี้

1.2 ท่ีตั้ง ตําบลปากแรต ต้ังอยู+ทางทิศตะวันออกของอําเภอบ&านโปJง อยู+ห+างจาก

อําเภอบ&านโปJง ประมาณ 2 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต+อดังนี้ ทิศเหนือ ติดต+อกับ ตําบลปากแรตและอําเภอเมือง จังหวัดนครปฐม ทิศใต& ติดต+อกับ ตําบลหนองอ&อและเทศบาลเมืองบ&านโปJง ทิศตะวันออก ติดต+อกับ ตําบลหนองกบ และอําเภอเมือง จังหวัดนครปฐม ทิศตะวันตก ติดต+อกับ ตําบลเบิกไพร

1.3 เนื้อท่ี มีเนื้อท่ีประมาณ 29.33 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 18,331.25 ไร+ 1.4 ภูมิประเทศ โดยท่ัวไปเป(นพ้ืนท่ีราบลุ+มค+อนข&างตํ่า มีแม+น้ําแม+กลองไหลผ+านบริเวณ หมู+ท่ี 4 บ&านท+าน้ําวน

1.5 จํานวนหมู�บ)าน 13 หมู� จํานวนหมู+บ&านในเขต อบต. เต็มท้ังหมู+บ&าน 12 หมู+ ได&แก+ หมู+ท่ี 2 บ&านไร+ผัก เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 3 บ&านโปJงใหม+ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 5 บ&านหนองปลาตอง เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 6 บ&านใหม+ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 7 บ&านใหม+ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 8 บ&านปลายน้ํา เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 9 บ&านโคกหม&อ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 11 บ&านโคกหม&อ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 14 บ&านโคกหม&อ เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3

8

หมู+ท่ี 15 บ&านห&วยโรง เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 16 บ&านเด+น เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 หมู+ท่ี 17 บ&านยาง เป(นหมู+บ&านเร+งรัดพัฒนาอันดับ 3 - จํานวนหมู+บ&านในเขต อบต. บางส+วน 1 หมู+ ได&แก+ หมู+ท่ี 4 บ&านท+าน้ําวน ซ่ึงมีพ้ืนท่ีบางส+วนอยู+ในเขตเทศบาลตําบลปากแรต 1.6 ท)องถ่ินอ่ืนในตําบล - จํานวนเทศบาล – แห+ง 1.7 ประชากร - ประชากรท้ังสิ้นจํานวน 16,541 คน แยกเป(นชาย 7,991 คน หญิง 8,510 คน หมายเหตุ ข&อมูลจากทะเบียนราษฏร เม่ือวันท่ี 8 กุมภาพันธ) 2560 2. สภาพทางเศรษฐกิจ 2.1 อาชีพ ประชากรส+วนใหญ+ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและปศุสัตว) รองลงมาได&แก+ อาชีพรับจ&างและค&าขาย - เกษตรกรรม ได&แก+ การทํานา ทําสวนผลไม& เช+น มะม+วง มะพร&าวและการเลี้ยงโค กระบือ ไก+ การเลี้ยงปลา ซ่ึงมีท้ังปลาสําหรับบริโภคและปลาสวยงาม - อาชีพรับจ&าง ส+วนใหญ+จะรับจ&างทํางานตามโรงงานต+าง ๆ ท้ังในเขตอําเภอบ&านโปJง และจังหวัดใกล&เคียง เช+น กาญจนบุรี นครปฐม เป(นต&น - หน+วยสนับสนุนการประกอบอาชีพในตําบล � ศูนย)สาธิตการตลาด 1 แห+ง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 � ศูนย)ถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร 1 แห+ง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 2.2 หน�วยธุรกิจในเขต อบต. - โรงแรม 2 แห+ง - ปBUมน้ํามันและกVาซ 5 แห+ง - โรงงานอุตสาหกรรม/ร&านค&า 110 แห+ง 3. สภาพสังคม 3.1 การศึกษา - ศูนย)พัฒนาเด็กเล็กก+อนวัยเรียน 2 แห+ง ได&แก+ ศูนย)พัฒนาเด็กเล็กโพธิ์คู+ ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 ศูนย)พัฒนาเด็กเล็กตําบลปากแรต ต้ังอยู+หมู+ท่ี 9

- โรงเรียนระดับประถมศึกษา 2 แห+ง ได&แก+ โรงเรียนวัดโพธิ์รัตนาราม ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 และโรงเรียนวัดโคกหม&อ ต้ังอยู+หมู+ท่ี 9 - โรงเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย 1 แห+ง ได&แก+ โรงเรียนวัดโพธิ์รัตนาราม (โรงเรียนขยายโอกาสตามระเบียบการจัดการศึกษาภาคบังคับ) - โรงเรียนอาชีวศึกษา - แห+ง - โรงเรียน / สถาบันชั้นสูง - แห+ง - ท่ีอ+านหนังสือพิมพ)ประจําหมู+บ&าน 6 แห+ง

9

- เสียงตามสายประจําหมู+บ&าน 11 แห+ง - ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบล1 แห+ง

3.2 สถาบันและองค�การทางศาสนา - วัด / สํานักสงฆ) 2 แห+ง ได&แก+ วัดโพธิ์รัตนาราม (โพธิ์คู+) ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 วัดโคกหม&อประชาสามัคคี ต้ังอยู+หมู+ท่ี 9 3.3 การสาธารณสุข - โรงพยาบาลของรัฐ - แห+ง - สถานีอนามัย 2 แห+ง ได&แก+ สถานีอนามัยปากแรต ต้ังอยู+หมู+ท่ี 9 สถานีอนามัยบ&านยาง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 17 - สถานพยาบาล - แห+ง - ร&านขายยาแผนปBจจุบัน - แห+ง - อัตราการมีและใช&ส&วมราดน้ํา ร&อยละ 100 3.4 ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย�สิน - สถานีตําบล - แห+ง - สถานีดับเพลิง - แห+ง - ปKอม อปพร. 2 แห+ง ได&แก+ ปKอมโพธิ์คู+ ต้ังอยู+หมู+ท่ี 5 ปKอมโคกหม&อ ต้ังอยู+หมู+ท่ี 9 4. การบริการพ้ืนฐาน 4.1 การคมนาคม มีการคมนาคมทางบก ท้ังทางรถยนต�และรถไฟ - ทางรถยนต) การเดินทางติดต+อกับอําเภอบ&านโปJง และจังหวัดใกล&เคียง ใช&ทางหลวงแผ+นดินหมายเลข 323 และหมายเลข 4 และมีรถโดยสารบริการเดินทางโดยสะดวก การเดินทางระหว+างหมู+บ&าน เดินทางโดยสะดวกมีท้ังถนนลาดยาง ถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก บางสายเป(นถนนหินคลุกและลูกรัง ซ่ึงต&องปรับปรุงบ&าง - ถนนลาดยาง 27 สาย รวมระยะทาง 27.230 กม. - ถนน คสล. 5 สาย รวมระยะทาง 0.780 กม. - ถนน / หินคลุก / ลูกรัง 24 สาย รวมระยะทาง 30.370 กม. - ถนนดิน 3 สาย รวมระยะทาง 5 กม. - ทางรถไฟ มีทางรถไฟสายใต&และสายกาญจนบุรีผ+าน มีสถานีรถไฟหนองปลาดุก ต้ังอยู+หมู+ท่ี 16 4.2 การโทรคมนาคม - ท่ีทําการไปรษณีย)โทรเลข - แห+ง - สถานีโทรคมนาคมทหารบ&านโปJง 1 แห+ง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 14 - โทรศัพท) มีหมายเลขโทรศัพท)ประจําบ&าน 1100 เลขหมาย และมีโทรศัพท)สาธารณะ 13 หลายหมายเลข

10

4.3 การไฟฟDา มีไฟฟKาท่ัวถึงทุกหมู+บ&าน ประชาชนในตําบลมีไฟฟKาใช&เกือบทุกครัวเรือน และยังมีไฟฟKาสาธารณะหลายจุดเกือบท่ัวท้ังตําบล เพ่ือเพ่ิมความปลอดภัยในชีวิต และทรัพย)สิน 4.4 แหล�งน้ําธรรมชาติ - ลําน้ํา , ลําห&วย 3 สาย ได&แก+ คลองท+าผา - บางแก&ว ไหลผ+าน หมู+ท่ี 3,4,5 และ 8 ลํารางยายมาก ไหลผ+าน หมู+ท่ี 6 และ 8 ห&วยน้ําเย็น หมู+ท่ี 8 - บึงและหนอง 2 แห+ง ได&แก+ หนองตามี หมู+ท่ี 11 และหนองจอก หมู+ท่ี 9 4.5 แหล�งน้ําท่ีสร)างข้ึน - ฝาย - แห+ง - บ+อน้ําต้ืน 134 แห+ง - บ+อโยก - แห+ง - ประปาหมู+บ&าน 26 แห+ง ซ่ึงสามารถให&บริการได&เกือบท่ัวทุกครัวเรือน 5. ข)อมูลอ่ืน ๆ 5.1 ทรัพยากรธรรมชาติในพ้ืนท่ี - ทรัพยากรดิน มีสภาพเหมาะแก+การเพาะปลูกแต+ต&องมีการบํารุงรักษาเพ่ือให&ความสมบูรณ) - ทรัพยากรน้ํา แหล+งน้ําธรรมชาติในพ้ืนท่ี ต&องปรับปรุงและรักษาให&อยู+ในสภาพท่ีสมบูรณ) - ทรัพยากรปJาไม& ไม+มี 5.2 มวลชนจัดตั้ง - ลูกเสือชาวบ&าน 2 รุ+น 223 คน - ไทยอาสาปKองกันชาติ 2 รุ+น 184 คน - อาสาสมัครปKองกันภัยฝJายพลเรือน 2 รุ+น 160 คน 6. ศักยภาพในตําบล ก. ศักยภาพขององค)การบริหารส+วนตําบล (1) จํานวนบุคลากร 23 คน ตําแหน+งในสํานักปลัด 14 คน ตําแหน+งในส+วนการคลัง 6 คน ตําแหน+งในส+วนโยธา 3 คน

(2) ระดับการศึกษา ประถมศึกษา 4 คน มัธยม/อาชีวศึกษา 10 คน ปริญญาตรี 9 คน สูงกว+าปริญญาตรี - คน

11

ข. ศักยภาพของชุมชนและพ้ืนท่ี (1) การรวมกลุ+มประชาชน แยกประเภทกลุ+ม

กลุ+มอาชีพ 17 กลุ+ม กลุ+มออมทรัพย) 1 กลุ+ม กลุ+มประชาคมหมู+บ&าน 13 กลุ+ม กลุ+มประชาคมตําบล 1 กลุ+ม

(2) จุดเด+นของพ้ืนท่ี (ท่ีเอ้ือต+อการพัฒนาตําบล) ตําบลปากแรต เป(นพ้ืนท่ีชุมชนเมืองก่ึงชนบท ในหมู+บ&านท่ี 2,3,6,7,11,14 และ 15

เป(นพ้ืนท่ีติดต+อกับเทศบาลเมืองบ&านโปJง และเส&นทางคมนาคมสายหลัก มีความเป(นชุมชนเมืองประชาชนประกอบอาชีพภาคอตุสาหกรรมและการพาณิชย) มีเศรษฐกิจค+อนข&างดี ประชาชนส+วนใหญ+จบการศึกษาภาคบังคับและมีโอกาสเรียนต+อในระดับสูง ความเป(นอยู+ค+อนข&างสะดวกสบาย ส+วนหมู+บ&านท่ีเป(นพ้ืนท่ีก่ึงชนบท ประชาชนประกอบอาชีพด&านการเกษตรและการเลี้ยงสัตว) พ้ืนท่ีเป(นท่ีราบลุ+มอุดมสมบูรณ)อาชีพท่ีสําคัญและสร&างรายได& ได&แก+ การเลี้ยงปลาสวยงาม ในหมู+ท่ี 3,4,5 และ 8

7. การปกครอง 1. เขตการปกครอง 2. ตําบลปากแรต มีเนื้อท่ีประมาณ 29.33 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 18,331.5 ไร+ ประชากร 16,541คน 3,082 ครัวเรือน เป(นครัวเรอืนเกษตรกร 1,112 ครัวเรือน

12

ตารางแสดง รายช่ือหมู�บ)าน พ้ืนท่ี ประชากร ครัวเรือนท่ีอยู�ในเขต อบต. เต็มท้ังหมู�บ)าน

จํานวน 13 หมู� ได)แก�

หมู+ พ้ืนท่ีท้ังหมด จํานวนครัวเรือน

จํานวนครัวเรือน

จํานวนประชากร (คน)

ท่ี (ไร+) ท้ังหมด เกษตรกร ชาย หญิง รวม (ครัวเรือน) (ครัวเรือน)

1 เขตเทศบาล 2,483 0 0 0 0 0 2 บ&านไร+ผัก 128 97 13 375 451 826 3 บ&านโปJงใหม+ 840 349 74 841 917 1,758 4 บ&านข&ามคลอง 820 313 86 820 898 1,718 5 หนองปลาตอง 1,230 317 176 759 743 1,502 6 บ&านใหม+ 633 207 59 542 610 1,152 7 บ&านใหม+ 540 188 43 446 527 973 8 บ&านปลายน้ํา 639 104 115 402 441 843 9 บ&านโคกหม&อ 1,236 311 96 830 861 1,691

10 เขตเทศบาล 1,744 0 0 0 0 0 11 ดอนกระชาย 137 293 15 753 704 1,457 12 เขตเทศบาล 1,615.25 0 0 0 0 0 13 เขตเทศบาล 1,306 0 0 0 0 0 14 บ&านเม็ง 204 187 39 511 521 1,032 15 บ&านห&วยโรง 1,036 209 64 483 523 1,006 16 บ&านเด+น 2,240 330 186 805 820 1,625 17 บ&านยาง 1,500 177 156 424 534 958 รวม 18,331.2

5 3,082 1,122 7,99

1 8,55

0 16,54

1 หมายเหตุ จํานวนหมู+บ&านในเขต อบต. บางส+วน 1 หมู+ ได&แก+ หมู+ท่ี 4 บ&านข&ามคลอง ซ่ึงมีพ้ืนท่ีบางส+วนอยู+ในเขตเทศบาลตําบลท+าผา

13

18. ข)อมูลด)านกายภาพ สภาพพ้ืนท่ีท่ัวไปของตําบลปากแรต

ตําบลปากแรต มีพ้ืนท่ีราบลุ+มค+อนข&างตํ่า มีความลาดเทเล็กน&อย ดินส+วนใหญ+เป(นดินเหนียวปนทราย และเหมาะสําหรับการทํานา ปลูกพืชไร+ (อ&อยโรงงาน) พืชผัก ตําบลปากแรตอยู+ในเขตชลประทานโครงการส+งน้ําและบํารุงรักษานครชุมน) และโครงการส+งน้ําและบํารุงรักษา นครปฐม มีคลองธรรมชาติ ได&แก+ คลองท+าผา-บางแก&ว มีบึงธรรมชาติ ได&แก+ บึงกระจ+อย มีถนนลาดยางผ+านทุกหมู+บ&าน ทําให&การคมนาคมสะดวก ด&านสาธารณูปโภค มีไฟฟKา ประปาหมู+บ&าน ครบทุกหมู+บ&าน มีโทรศัพท)เข&าทุกหมู+บ&าน มีแม+น้ําแม+กลองไหลผ+านบริเวณหมู+ท่ี 4 บ&านท+าน้ําวน สภาพดิน ตําบลปากแรต มีชุดดิน 3 ชุด ดังนี้ ดินชุดท่ี 19 (ดินชุดราชบุรี) มีเนื้อท่ีประมาณ 86,949 ไร+ เกิดจากการทับถมของตะกอนใหญ+บนท่ีราบน้ําท+วม สภาพพ้ืนท่ีท่ีพบมีลักษณะราบเรียบ ถึงค+อนข&างราบเรียบ มีความลาดชัน 0.1 % ดินชุดนี้เป(นดินลึก มีการระบายน้ําไม+ค+อยดี ดินมีความสามารถให&น้ําซึมผ+านได&ช&า มีการไหลบ+าของน้ําบนผิวดินช&า ตามปกติแล&วระดับน้ําใต&ดินอยู+ต่ํากว+า 100 ซม. เป(นระยะเวลา 123 เดือน แต+ในฤดูฝนาจะมีน้ําแช+ขังอยู+ประมาณ 425 เดือน ดินบนลึกประมาณ 30 ซม. มีเนื้อดินเป(นดินเหนียวปนดินทรายแปKง สีพ้ืนเป(นสีเข&มของน้ําตาลปนเทาหรือสีน้ําตาล มีจุดประสีน้ําตาลแก+และสีแดงปนเหลือง ปฏิกิริยาของดินเป(นกรดเล็กน&อยถึงเป(นด+างกลาง ค+าความเป(นด+างปานกลาง ค+าความเป(นกรดเป(นด+างประมาณ 6.5 – 8.0 ส+วนดินล+างมีเนื้อดินปนดินเหนียว หรือดินเหนียวปนทรายแปKง บางแห+งอาจเป(นดินร+วนปนทราย สีพ้ืนเป(นสีน้ําตาลหรือสีเข&มของน้ําตาลปนเทา มีจุดประสีน้ําตาลปนเหลือง ปฏิกิริยาปานกลาง ถึงเป(นด+างปานกลางค+าของความเป(นกรดเป(นด+างประมาณ 7.0 – 8.0 ผลการวิเคราะห) ทางเคมีของตัวแทนดินชุดนี้ปรากฏว+า ดินตอนบนหาประมาณ 30 ซม. มีปริมาณอินทรียวัตถุปานกลาง มีการอ่ิมตัวด&วยเบนสูงมีความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุบวกสูง มีปริมาณธาตุฟอสฟอรัสท่ีเป(นประโยชน)ต+อพืชปานกลาง ส+วนดินตอนล+างลึกต้ังแต+ 30 ซม. ลงไป มีการอ่ิมตัวด&วยเบสสูงมีความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุบวกสูง มีปริมาณธาตุฟอสฟอรัส ปานกลาง และมีปริมาณธาตุโหแตสเซียมสูง กล+าวโดยท่ัวไปแล&วดินชุดนี้มีความสมบูรณ)ค+อนข&างสูง กล+าวโดยท่ัวไปแล&ว ดินชุดนี้มีความอุดมสมบูรณ)ค+อนข&างสูง ดินชุดนี้เหมาะสมอย+างยิ่งสําหรับการทํานา แต+ไม+เหมาะสําหรับการปลูกพืชไร+ เนื่องจากการระบายน้ําไม+ดี แต+ในฤดูแล&งสามารถท่ีจะปลูกพืชไร+ เช+น ถ่ัวเหลือง ข&าวโพด เป(นต&น โดยปกติแล&ว ใช&ทํานาหว+านน้ําตม ได&ผลผลิตประมาณ 40-50 ถัง/ไร+ ดินชุดท่ี 22 (ดินชุดท�าม�วง) มีเนื้อท่ีประมาณ 29,715 ไร+ บริเวณนี้จะพบดินชุดท+าม+วง และดินชุดนี้เกิดปะปนกันไม+สามารถแยกขอบเขตจากกันได& เนื่องจากมาตราส+วนไม+อํานวย จึงรวมดินเหล+านี้ไว&ในขอบเขตเดียวกันและจะพบชุดดินท้ังสองในอัตราส+วน 60 และ 40 % ตามลําดับ

14

ดินบนลึกประมาณ 20 % มีเนื้อดินเป(นดินร+วน ดินร+วนปนดินทรายแปKง สีพ้ืนเป(นสีเข&มของน้ําตาลปนเทา หรือสีน้ําตาลมีจุดประสีน้ําตาลแก+และสีน้ําตาลปนเหลือง ปฏิกิริยาดินเป(นกลาง ถึงเป(นด+างปานกลาง ค+าความเป(นกรดเป(นด+างประมาณ 7.0 – 8.0 ส+วนดินกลาง มีเนื้อดินเป(นดินร+วน เป(นดินเหนียว ร+วนปนทรายแปKง หรือดินเหนียวปนทรายแปKงสีพ้ืนเป(นสีน้ําตาลและสีน้ําตาลปนเหลือง ปฏิกิริยาดินเป(นด+างอ+อน ถึงเป(นด+างปานกลาง มีค+าความเป(นกรดเป(นด+างประมาณ 7.5 – 8.0 กล+าวโดยท่ัว ๆ ไปดินชุดนี้มีความอุดมสมบูรณ)สูง ดินชุดนี้มีความเหมาะสมในการทํานาและเหมาะสมพอประมาณสําหรับการปลูกพืชไร+บางชนิด ตอนต&นฤดูฝนก+อนน้ําจะท+วมถึง แต+อาจจะได&รับผลเสียหายบ&าง เนื่องจากดินมีการระบายน้ําไม+ดีก็ได& โดยปกติแล&วดินชุดนี้ปลูกข&าวท้ังนาดํา และนาหว+าน ดินชุดท่ี 23 (ดินชุดชัยนาท (23)) เกิดจากการทับถมของตะกอนจากน้ําบนท่ีราบตํ่าถัดจากเส&นเดินน้ําออกไป ดินชุดนี้เป(นดินลึกมีการระบายน้ําค+อนข&างเลว มีความสามารถในการให&น้ําซึมผ+านปานกลาง มีการไหลบ+าของน้ําบนผิวดินช&าในฤดูแล&งดินจะแห&ง แต+ในฤดูฝนน้ําจะท+วมขังอยู+ประมาณ 1-3 เดือน ดินบนลึกประมาณ 20 ซม. มีเนื้อดินเป(นดินร+วน มีสีน้ําตาลปนเทา มีจุดประสีน้ําตาลความเป(นกรดเป(นด+าง 7.0 – 8.0 ดินล+างมีเนื้อดินเป(นดินร+วน มีความเป(นกรดเป(นด+าง 7.0-8.0 ดินชุดนี้เป(นดินท่ีมีความอุดมสมบูรณ)ค+อนข&างสูง เหมาะในการทํานา และเหมาะในการปลูกพืชไร+ ในต&นฤดูฝนก+อนท่ีน้ําจะท+วม แต+อาจจะมีความเสียหายบ&างเนื่องจากการระบายน้ําไม+ดี โดยปกติแล&ว ดินชุดนี้ปลกูข&าวท้ังนาดําและนาหว+าน

15

สถิติน้ําฝนของตําบลปากแรต ย)อนหลัง 4 ป>

ป> 2557 ป> 2558 ป> 2559 ป> 2560

เดือน ปริมาณน้ําฝน (ม.ม.)

ปริมาณน้ําฝน (ม.ม.)

ปริมาณน้ําฝน (ม.ม.)

ปริมาณน้ําฝน (ม.ม.)

มกราคม กุมภาพันธ) มีนาคม เมษายน พฤษภาคม มิถุนายน กรกฏาคม สิงหาคม กันยายน ตุลาคม พฤศจิกายน ธันวาคม

- - - -

41.0 93.5 66.5 8.2

63.7 83.6

134.1 -

- - - -

143.2 257.1 160 62.3

123.8 157.3 44.2

-

- 4.2

20.9 204.4 115.4 68.21 160.3 222.4 280.4 314.6

- -

- -

32.1 210.6 122.4 76.3

166.5 233.4 289.6 306.2 16.5

- เฉล่ีย 40.9 79.1 115.9 121.1

9. ข)อมูลทางด)านชีวภาพ 9.1 สภาพการผลิตการเกษตร ตําบลปากแรต มีพ้ืนท่ี 18,331.25 ไร+ เป(นพ้ืนท่ีการเกษตร 9,945 ไร+คิดเป(นร&อยละ 54.25 (อยู+ในเขตเทศบาล 4 หมู+) เกษตรกรรมหลัก คือ การทํานา 870 ไร+ พ้ืนท่ีทําสวน (มะม+วง , มะพร&าวอ+อน , มะพร&าวแก+ , กล&วยน้ําว&า , ขนุน) รวมพ้ืนท่ี 747 ไร+ พืชไร+ 3,744 ไร+ พืชผัก 291 ไร+ ไม&ดอกไม&ประดับ 24 ไร+ 9.2 ลักษณะการถือครองท่ีดิน - มีท่ีดินเป(นของตนเอง จํานวน 708 ครัวเรือนหรือร&อยละ 57.6 - มีท่ีดินเป(นของตนเอง จํานวน 412 ครัวเรือนหรือร&อยละ 33.5 - ไม+มีท่ีดินเป(นของตนเองต&องเช+า จํานวน 109 ครัวเรือนหรือร&อยละ 8.9

16

9.3 การปลูกพืช 1. ข)าว - พ้ืนท่ีปลูกข&าวเจ&านาป$ 870 ไร+ - พ้ืนท่ีปลูกข&าวเจ&านาปรัง 870 ไร+ - พันธุ)ข&าวใช&พันธุ)ชัยนาท 1 , สุพรรณบุรี 60 และพันธุ)เหลืองประทิว - ปุ[ยเคมีสูตร 16-20-0 อัตรา 25-50 กก./ไร+ - ผลผลิตเฉลี่ย 550 กิโลกรัมต+อไร+ (นาป$) - ผลผลิตเฉลี่ย 710 กิโลกรัมต+อไร+ (นาปรัง) 2. ไม)ผล มะม+วงพันธุ)เขียวเสวย น้ําดอกไม& ทองดํา ฟKาลั่น แรด การปลูกส+วนใหญ+จะไม+มีการยกร+อง ปลูกบนพ้ืนท่ีราบ เกษตรกรจะมีการใช&ปุ[ยเคมีและสารเคมีปKองกันและกําจัดโรคแมลงศัตรูไม&ผลเป(นจํานวนมาก แต+ในช+วงระยะหลังเกษตรกรจะลดการใช&สารเคมีลงหันมาใช&ปุ[ยคอก , ปุ[ยหมัก , ปุ[ยพืชสดกันมา และใช&สารสกัดจากพืชสมุนไพร เพ่ือลดต&นทุนการผลิตและรักษาสภาพแวดล&อมทางธรรมชาติ ผลผลิตประมาณ 1,100 กก./ไร+ มะพร&าวน้ําหอม การปลูกส+วนใหญ+ จะไม+นิยมยกร+องและปลูกบริเวณรอบสวนเป(นไม&บังลม เกษตรกรจะใช&ปุ[ยเคมีและปุ[ยคอกผสมกัน มีการใช&สารเคมีปKองกันและกําจัดแมลงศัตรูและตัดแต+งก่ิง แมลงศัตรูท่ีสําคัญคือ ด&วงแรด ผลผลิตเฉลี่ย 3,000 กก./ไร+ ไม&ผลอ่ืน ๆ ท่ีเกษตรกรปลูกมาก คือ ขนุน กระท&อน ส&มโอ กล&วยน้ําว&า และฝรั่งส+วนใหญ+เกษตรกรจะปลูกหัวไร+ปลายนา

3. พืชผัก เกษตรกรปลูกกันมาก คือ มะเขือเปราะ , พริก , กระชาย , คะน&า , กวางตุ&ง ,

ผักบุ&งจีน และอ่ืน ๆ เกษตรกรจะใช&ปุ[ยเคมีร+วมกับปุ[ยคอกและมีการใช&สารเคมีปKองกันกําจัดโรคและแมลงค+อนข&างสูง จึงทําให&ต&นทุนการผลิตสูงไปด&วย ปBจจุบันจะรณรงค)ให&เกษตรกรปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษหรือให&มีผลตกค&างจากสารเคมีน&อยท่ีสุด เพ่ือความปลอดภัยของผู&บริโภค พืชผักประเภทคะน&า , กวางตุ&ง , ผักบุ&งจีน จะปลูกบริเวณสวนหลังบ&านรายละไม+เกิน 1 ไร+

4. ไม)ดอกไม)ประดับ ทํารายได&ให&เกษตรกรเป(นจํานวนมาก คือ กล&วยไม& มีจํานวน 15 ไร+ เป(นพันธุ)

ไม&ตัดดอกสกุลหวาย ตัดดอกเพ่ือส+งออกต+างประเทศเกษตรกรมีการจัดต้ังกลุ+มผู&ปลูกกล&วยไม&ของจังหวัดราชบุรี โดยเฉพาะในเขตอําเภอบ&านโปJง มีจํานวน 23 ราย พ้ืนท่ี 1,000 กว+าไร+ นอกจากกล&วยไม&แล&ว ยังมีกุหลาบและดาวเรือง จํานวน 9 ไร+

17

อ)อยโรงงาน สภาพพ้ืนท่ีปลูกอ&อยของตําบลปากแรต จะปลูกบริเวณท่ีดิน น้ําท+วมไม+ถึง มีการกระจายการปลูกไปทุกหมู+บ&าน พ้ืนท่ีท่ีมีการปลูกมากท่ีสุด คือ หมู+ท่ี 5 , 8 , 9 , 16 , 17 สภาพการปลูก ใช&ไถแปร 1 ครั้ง แล&วไถชักร+องอีก 1 ครั้ง ระยะระหว+างร+อง โดยวางท+อนพันธุ)ห+างกัน 10 – 20 ซม. แล&วใช&ดินกลบท+อนพันธุ)หนาพอประมาณ การเตรียมท+อนพันธุ) เลือกท+อนพันธุ)ท่ีมีความอุดมสมบูรณ) 2-3 ตาต+อท+อน เกษตรกรส+วนใหญ+จะเก็บพันธุ)ไว&ใช&เอง โดยเว&นไว&ไม+ตัดส+งโรงงาน ถ&าไม+พอจะไปซ้ือจากแปลงท่ีขายโดยเฉพาะซ่ึงปลูกไว&มีอายุ 8-10 เดือน สาํหรับราคาพันธุ)อ&อยไร+ละ 5,000 – 6,000 บาท สามารถนํามาปลูกได&ในพ้ืนท่ี 10 ไร+ แต+มีบางพันธุ)มีราคาสูง เช+น อ&อยพันธุ)สุพรรณบุรี 50 ราคาไร+ละ 8,000-10,000 บาท ซ่ึงเกษตรกรนิยมปลูกพันมาก เพราะเป(นพันธุ)ท่ีให&ผลผลิตสูง แต+มีข&อเสีย ถ&าอ&อยมีอายุต่ํากว+า 10 เดือน อ&อยไม+มีคุณภาพ ด&านความหวานอ&อยพันธุ)นี้จะมีความหวานดี เม่ืออายุ 10 เดือน ข้ึนไป พันธุ)ท่ีปลูกเรียงตามลําดับดังนี้

1. พันธุ) เอฟ 140 2. พันธุ) เอฟ 147 3. พันธุ) คิว 83 4. พันธุ) K 200 5. พันธุ) อู+ทอง 1 การใช&สารเคมี ใช&กันมากในการคุมและฆ+าวัชพืชหลังปลูก สารเคมีท่ีใช& คือ 1. เกสาพิม 2. อะทราซิน 3. เชิงคอคอมบี 4. กรัมมอกโซน 5. เอสโคนัล

ข)าวโพดฝPกอ�อน สภาพพ้ืนท่ีการปลูก จะปลูกบริเวณใกล&น้ําหรือใกล&บริเวณท่ีอยู+อาศัย เพ่ือสะดวกในการปฏิบัติดูและรักษา ส+วนมากจะแบ+งเนื้อท่ีการปลูกอ&อยเดิมมาปลูกข&าวโพดฝBกอ+อน เฉลี่ยครัวเรือนละ 2-3 ไร+ สภาพการปลูก จะมีการไถดะ 1 ครั้ง ไถแปร 1 ครั้ง ชักร+อง 1 ครั้งระยะระหว+างร+องห+างกันประมาณ 50-70 ซม. หลังจากนั้นจะขุดหลุมปลูกโดยใช&ระยะ 50 x 50 ซม. หยอดหลุมละ 4-5 เมล็ด ก+อนหยอดเมล็ดคลุกด&วยเอพรอนเพ่ือปKองกันโรคราน้ําค&าง หลังปลูกฉีดยาคุมหญ&าเพ่ือปKองกันหญ&าข้ึนในระยะแรก เม่ือต&นสูงประมาณ 1 คืน ถอนแยกต&นท่ีแข็งแรงไว& 3 ต&น/หลุม จะใช&เมล็ดพันธุ) 6 กิโลกรัม/ไร+

18

พันธุ)ท่ีใช&ปลูก เป(นพันธุ)ลูกผสม มีหลายพันธุ) เช+น พันธุ)ลูกผสมไพโอเนีย พันธุ)ดอกบัวคู+ พันธุ)สายฝน การให&น้ํา หลังจากปลูกเกษตรกรจะให&น้ํา 2 วัน/ครั้ง ในกรณีฝนไม+ตก ถ&ามีฝนตกเว&นได& แต+ไม+ควรปล+อยให&ดินแห&ง การให&ปุ[ย เกษตรกรจะใส+ปุ[ย 2 ครั้ง โดยครั้งแรกจะใส+เม่ือมีอายุข&าวโพด 20 วัน ครั้งท่ี 2 จะใส+ก+อนถอดยอดเกสรตัวผู& 7 วัน ใช&ปุ[ยยูเรีย (46-0-0) 100 กิโลกรัม/ไร+ การเก็บเก่ียว เม่ือข&าวโพดมีอายุได& 40-50 วัน จะดึงเกสรตัวผู&ออกหรือท่ีเรียกว+า การถอดยอดหลังถอดยอด 3-5 วนั ก็จะเริ่มเก็บเก่ียวฝBกอันท่ีอยู+ถัดมาจนหมด 10-12 วัน ส+วนต&นท่ีเหลือจะมีคนเลี้ยงโคนมมาซ้ืออีกทีหนึ่ง ไร+ละ 500-800 บาท ท้ังนี้แล&วแต+ปริมาณข&าวโพดในช+วงนั้น ๆ สําหรับผลผลิตฝBกสด 1,200 กิโลกรัม/ไร+ การจําหน+ายผลผลิต จะมีพ+อค&าคนกลางมารับซ้ือไปส+งโรงงานแปรรูปหรือท่ีเราเรียกว+า โควตาราคา 2-3 บาท/กิโลกรัม ท้ังนี้แล&วแต+ปริมาณการปลูก หน�อไม)ฝรั่ง หน+อไม&ฝรั่ง เป(นพืชท่ีมีอายุยืน แต+ในประเทศไทยจะให&ผลผลิตอยู+ได& ประมาณ 3-5 ป$ เม่ือต&นโทรมต&องขุดท้ิงแล&วปลูกใหม+ หมู+ท่ีปลูกมากท่ีสุด คือ หมู+ท่ี 8 , 9 , 16 มีบริษัทรับซ้ือสองบริษัทด&วยกัน คือ บริษัทธานิยามาสยาม จํากัด และ บริษัทกําแพงแสนคอมเมอร)เชียล การผลิตหน+อไม&ฝรั่งท่ีให&ได&คุณภาพจะต&องปฎิบัติตามเทคนิควิชาการอย+างถูกต&อง และเอาใจใส+ดูแลใกล&ชิดครอบครัวหนึ่งจะสามารถปลูกหน+อไม&ฝรั่งได&เพียง 1-2 ไร+ เท+านั้น สภาพดินฟKาอากาศท่ีเหมาะสม หน+อไม&ฝรั่งสามารถปลูกได&ดีในท่ีมีการระบายน้ําและถ+ายเทอากาศได&ดี ดินควรเป(นดินร+วนปนทรายมีอินทรียวัตถุสูง มีความเป(นกรดเป(นด+าง (ค+า pH) อยู+ในช+วง 5.5-6.5 อุณหภูมิท่ีเหมาะสม คือ ช+วง 24-35 องศาเซลเซียส การปลูกหน+อไม&ฝรั่ง นิยมเพาะกล&าในภาชนะ เช+น ถุงดําผสมปุ[ยคอกกับดินร+วน แล&วนําเมล็ดท่ีเตรียมไว&หยอดลงถุงละ 2 เมล็ด อายุกล&าประมาณ 3 เดือน สามารถย&ายลงแปลงปลูกได& การเตรียมแปลงปลูก เนื่องจากหน+อไม&ฝรั่งเป(นพืชท่ีเจริญเติบโตอยู+ในแปลงนาน 3-5 ป$ จําเป(นต&องการปรับปรุงบํารุงดินและกําจัดวัชพืชออกให&หมด ใส+ปุ[ยคอก ปุ[ยหมัก 1-2 ตัน ระยะปลูก แถวเด่ียว ระหว+างต&นห+างกัน 50 เซนติเมตร ระหว+างแถว 1-50 เซนติเมตร การย&ายปลูกให&ปลูกในช+วงเวลาเย็น หลังปลูกควรให&น้ําทุกวัน การเก็บเก่ียว หลังปลูกอายุ 8 เดือน เริ่มเก็บได&โดยปกติจะได&หน+อวันละ 3-5 กิโลกรัม/ไร+

19

ตารางแสดงสถิติข)อมูลการปลูกพืช

ชนิดพืช

จํานวน เกษตรกร

พ้ืนท่ีปลูก (ไร�)

ผลผลิตเฉล่ีย (ก.ก. /ไร�)

ราคาผลผลิต (บาท)

ต)นทุน/ไร� (บาท)

รายได)/ไร� (บาท)

1. ข&าว 2. อ&อย 3. ไม&ผล - มะม+วง - มะพร&าวอ+อน - มะนาว - ขนุน - ส&มโอ - กล&วยน้ําว&า - อ่ืน ๆ 4. พืชผัก - มะเขือเปราะ - พริก - หน+อไม&ฝรั่ง - อ่ืน ๆ 5. ไม&ดอก - กล&วยไม&

281 340

75 15 7 2 2

17 -

19 15 4 -

2

2,192 3,708

415 91 43 13 12 83 -

68 70 10 -

15

580 10,550

1,100 4,200 2,300 1,500 1,000 2,500

-

1,800 1,500 1,960

-

100,000 ช+อ

3,600/เกวียน

560/ตัน

25/กก. 3/ผล

50 สต./ผล 15/กก. 18/กก. 4/หว ี

-

10/กก. 25/กก. 35/กก.

- -

2,200 2,500

2,600 2,000 2,300 2,500 2,100 1,800

-

3,000 2,000 1,200

-

150,000

3,200 5,900

26,000 9,500

12,000 22,000 18,000 11,000

-

23,000 25,000 50,000

-

300,000

ปฎิทินการปลูกพืช

การปลูกพืช ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค.

ข&าวนาป$

ข&าวนาปรัง

ข&าวโพดฝBกอ+อน

อ&อยโรงงาน

หน+อไม&ฝรั่ง

พริก

มะเขือเปราะ

9.4 การเล้ียงสัตว� ตําบลปากแรต มีการเลี้ยงสัตว)หลายชนิด ได&แก+ โคเนื้อ โคนม สุกรและไก+ 1. โคเนื้อ มีเกษตรกรผู&เลี้ยง 58 ราย จํานวน 749 ตัว เกษตรกรจะปล+อยให&กินหญ&าบริเวณ ทุ+งหญ&าในแปลงนา บริเวณท่ีว+างเปล+า เพ่ือเสริมรายได& มีการเลี้ยงกันมาก หมู+ท่ี 4 , 5, 16 , 17 2. โคนม มีเกษตรกรผู&เลี้ยง 23 ราย จํานวน 1,518 ตัว จะรีดนมส+งให&กับสหกรณ) โคนมหนองโพ อําเภอโพธาราม 3. สุกร มีเกษตรกรผู&เลี้ยง 64 ราย จํานวน 1,100 ตัว ส+วนใหญ+จะเลี้ยงเป(นฟาร)มขนาดเล็กถึงปานกลาง 4. ไก+ เป(นไก+เนื้อสามสายเลือด เกษตรกรผู&เลี้ยง 78 ราย 10,304 ตัว ส+วนใหญ+จะเป(นการรับจ&างเลี้ยงให&กับบริษัท

ตารางแสดงข)อมูลการเล้ียงสัตว�

ชนิดพืช จํานวน

เกษตรกร จํานวน

สัตว� (ตัว) ผลผลิตเฉล่ีย (ก.ก. /ตัว)

ราคาผลผลิต (บาท)

ต)นทุน/ตัว (บาท)

รายได)/ตัว

(บาท) โคเนื้อ โคนม สุกรพ+อแม+พันธุ) ไก+สามสายเลือด

58 23 64 78

749 1,518 1,100

10,304

270 3,000

8 2

40 6

1,000 45

2,500 5,000 5,200

56

10,000 18,000 8,000

90 9.5 ด)านการประมง มีพ้ืนท่ีการประมงท้ังหมด 840 ไร� เลี้ยงปลาสวยงาม ส+วนใหญ+ (เกษตรกรจะเลี้ยงในบ+อดิน ในระยะปลาขนาดเล็กเม่ือโตจึงนํามาเลี้ยงในบ+อซีเมนต) เพ่ือจําหน+ายเป(นปลาตู& , ปลาโชว) เลี้ยงปลากินเนื้อ ได&แก+ ปลาช+อน , ปลาดุก , ปลานิล จะนิยมเลี้ยงในบ+อดิน

ตารางแสดงการทําประมง

ชนิดพืช จํานวน

เกษตรกร จํานวน

สัตว� (ตัว) ผลผลิตเฉล่ีย (ก.ก. /ตัว)

ราคาผลผลิต (บาท)

ต)นทุน/ตัว (บาท)

รายได)/ตัว

(บาท) ปลาสวยงาม ปลากินเนื้อ (ปลาช+อน ,ปลาดุก ,ปลานิล)

220 15

560 280

- 5,000

- 12

1 5

5 10

22

10 ข)อมูลด)านเศรษฐกิจ 1. อาชีพ ประชากรส+วนใหญ+ประกอบอาชีพเกษตรกร รองลงมาได&แก+ อาชีพรับจ&างและค&าขาย - เกษตรกรรม ได&แก+ การทํานา , การปลูกอ&อย , ทําสวนไม&ผล เช+น มะม+วง , มะพร&าว ด&านปศุสัตว) ได&แก+ การเลี้ยงโคเนื้อ , โคนม , ไก+เนื้อ , การประมง คือ การเลี้ยงปลามีท้ังปลาสําหรับบริโภคและปลาสวยงาม - อาชีพรับจ&าง ส+วนใหญ+จะรับจ&างทํางานตามโรงงานต+าง ๆ ท้ังในเขตอําเภอบ&านโปJง และจังหวัดใกล&เคียง เช+น กาญจนบุรี นครปฐม เป(นต&น - อาชีพค&าขาย เกษตรกรนําผลผลิตพืชผักและผลไม&ไปขายเองท่ีตลาดกลางในเขตจังหวัดนครฐม , ราชบุรี และในตลาดอําเภอบ&านโปJง โดยจะรวบรวมผลผลิตโดยพ+อค&าคนหลางในพ้ืนท่ี ส+วนตลาดปลาสวยงามเกษตรกรจะนําไปขายเองท่ีตลาดปลาสวยงามในอําเภอบ&านโปJง และบางส+วนจะนําไปขายท่ีตลาดจตุจักร กรุงเทพฯ บางครั้งจะมีพ+อค&ามารับซ้ือพันธุ)ปลาสวยงามถึงบ&านเกษตรกร เพ่ือนําไปขายส+งและขายปลีกอีกครั้งหนึ่ง 2. แหล+งเงินทุน เกษตรกรส+วนใหญ+จะใช&เงินทุนของตนเอง รองลงมาจะกู&จาก ธกส. และกลุ+มออมทรัพย)ในตําบลหรือซ้ือปุ[ยเคมี อาหารปลา และวัสดุอ่ืน ๆ จากสหกรณ)ออมทรัพย)แล&วใช&คืนเม่ือขายผลผลิตแล&ว 3. หน+วยสนับสนุนการประกอบอาชีพในตําบล (ในเขต อบต.) - ศูนย)ถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบล 1 แห+ง ต้ังอยู+เลขท่ี 139 หมู+ 5 - ศูนย)สาธิตการตลาด 1 แห+ง ต้ังอยู+เลขท่ี 139 หมู+ 5 4. หน+วยธุรกิจในตําบล (ในเขต อบต.) - โรงแรม 2 แห+ง - ปBUมน้ํามันและกVาซ 5 แห+ง - โรงงานอุตสาหกรรม / ร&านค&า 100 แห+ง 5. หนึ่งตําบลหนึ่งผลิตภัณฑ) ของตําบล คือ การเลี้ยงปลาสวยงาม ซ่ึงเป(นผลิตภัณฑ)หลักของตําบล

ตารางแสดงต)นทุนการผลิตข)าวนาป> นาปรัง และรายได)เฉล่ีย

ลําดับ

รายการลงทุน(ไร+) ป$ 2558 ป$ 2559

นาป$(บาท) นาปรัง(บาท) นาป$(บาท) นาปรัง(บาท) 1 ค+าเตรียมดิน 400 400 400 400 2 ค+าพันธุ)ข&าวปลูก 350 350 350 350 3 ค+าจ&างหว+านข&าว 50 50 50 50 4 ค+าสารเคมีคุมฆ+าหญ&า 80 80 80 80 5 ค+าจ&างฉีดสารเคมีคุมฆ+าหญ&า 40 40 40 40 6 ค+าสารเคมีกําจัดหอยเชอรี่ 115 115 115 115 7 ค+าปุ[ยเคมี สูตร 46-0-0 จํานวน 20 กก./ไร+ 100 120 120 120

สูตร 16-20-0 จํานวน 30 กก./ไร+

120 150 180 180

8 ค+าจ&างหว+านปุ[ย 50 50 50 50 9 ค+าสารเคมีกําจัดโรค , แมลง 60 80 100 120 10 ค+าสารเคมีเชื้อราและฮอร)โมน 150 150 150 150 11 ค+าจ&างฉีดสารเคมี 40 40 40 40 12 ค+าให&น้ํา จํานวน 8 ครั้ง / ฤดู 70 80 120 120 13 ค+ารถเก่ียว 450 450 450 450 14 ค+าขน (จากนาไปโรงสี) 150 180 200 210 15 ค+าเช+า 500 500 600 600

รวมต)นทุนการผลิต 2,725 2,835 3,145 3,155 ผลผลิตจํานวน (ถัง/ไร+)

ราคาเฉลี่ย (บาท/เกวียน) รายได&เฉลี่ย (บาท/ไร+) กําไรสุทธิ (บาท/ไร+)

70 5,500 3,850 1,125

75 5,500 4,125 1,290

80 5,500 4,400 1,255

80 5,500 4,400 1,245

24

ตารางแสดงต)นทุนการผลิตหน�อไม)ฝรั่ง ลําดับ รายการลงทุน(ไร+) ป$ 2558(บาท) ป$ 2559 (บาท)

1 ค+าเตรียมดิน 550 550 2 ค+าเตรียมพันธุ) , เพาะกล&า 750 750 3 ค+ายกร+อง 280 300 4 ค+าปลูก 350 400 5 ค+าปลูกซ+อม 80 90 6 ค+าใส+ปุ[ย 500 687 7 ค+าพ+นยาปราบศัตรูพืช 750 970

8 ค+าให&น้ํา 850 1,053 9 ค+าตัดต&นแก+ 480 516 10 ค+าดายหญ&า , พรวนดิน 5,420 6,437 11 อ่ืน ๆ 150 218 12 ค+าเก็บเก่ียว 2,860 3,298 13 ค+ารวบรวม , คัดล&าง 800 1,093 14 ขนไปขาย 490 579 15 ค+าพันธุ) 900 900 16 ค+าปุ[ยเคมี 3,865 4,754 17 ค+าปุ[ยคอก 720 821 18 ค+าสารปKองกันและกําจัดศัตรูพืช 2,830 3,130 19 ค+าฮอร)โมน 80 130 20 ค+าน้ํามันเชื้อเพลิง , หล+อลื่น 560 745 21 ค+าไฟฟKา 800 1,075 22 อ่ืน ๆ 500 911

รวมต)นทุนการผลิต 24,565 29,348 ผลผลิตจํานวน (กก./ไร+)

ราคาเฉลี่ย (บาท/กก.) รายได&เฉลี่ย (บาท/ไร+) กําไรสุทธิ (บาท/ไร+)

1,800 32

57,600 33,035

2,000 30

60,000 30,652

25

ตารางแสดงต)นทุนการผลิตข)าวโพดฝPกอ�อน ลําดับ รายการลงทุน(ไร+) ป$ 2558(บาท) ป$ 2559 (บาท)

1 ค+าเตรียมดินพร&อมยกร+อง 550 550 2 ค+าเมล็ดพันธุ)โดยประมาณ (ข้ึนอยู+กับชนิดของพันธุ)) 420 420 3 ค+าแรงงานปลูก 180 180 4 ค+าสารเคมีคุมและฆ+าวัชพืช 150 180 5 ค+าปุ[ยเคมี สูตร 46-0-0 จํานวน 100 กก. แบ+งใส+ 2 ครั้ง รวมท้ังค+าแรงงานใส+ปุ[ย 600 820

6 ค+าแรงงานถอดยอด 120 120 7 ค+าน้ํามันดีเซลใช&สูบน้ํา 400 500 8 ค+าจ&างเก็บฝBก กก.ละ 0.50 บาท 750 750

รวมต)นทุนการผลิต 3,170 3,520 ผลผลิตจํานวน (กก./ไร+)

ราคาเฉลี่ย (บาท/กก.) รายได&เฉลี่ย (บาท/ไร+) กําไรสุทธิ (บาท/ไร+) หมายเหตุ ขายต&น (บาท/ไร+)

1,500 2.80

4,200 1,030 800

1,500 2.75

4,125 605 800

รวมกําไร 1,830 1,405

26

ตารางแสดงต)นทุนการผลิตอ)อย ลําดับ รายการลงทุน(ไร+) ป$ 2558(บาท) ป$ 2559 (บาท)

1 ค+าเตรียมดิน 1,200 1,200 2 ค+าปลูกและค+าท+อนพันธุ) 800 1,000 3 ค+าสารเคมีคุม / ฆ+าหญ&า 200 250 4 ค+าปุ[ยเคมี สูตร 21-0-0 จํานวน 50 กก./ไร+ 250 300 5 ค+าจ&างใส+ปุ[ย 40 50 6 ค+าตัด 800 1,000 7 ค+าบรรทุก 800 1,000

รวมต)นทุนการผลิต 4,090 4,800 ผลผลิตจํานวน (ตัน/ไร+)

ราคาเฉลี่ย (บาท/ตัน) รายได&เฉลี่ย (บาท/ไร+) กําไรสุทธิ (บาท/ไร+)

10 750

7,500 3,410

11 730

8,030 3,230

27

แหล�งสินเช่ือเพ่ือการเกษตร วิถึการตลาดแหล�งรับซ้ือผลผลิต ข&าว

เกษตรกร

ธนาคารพาณิชย ์

หวัหนา้โควตา้

ธ.ก.ส.

ญาติพี(นอ้ง

เกษตรกร

โรงสี

ส่งออก

พอ่คา้ทอ้งถิ(น

ผูบ้ริโภค

28

อ&อยโรงงาน ข&าวโพดฝBกอ+อน

เกษตรกร หวัหนา้โควตา้

โรงงานนํ5าตาล

พอ่คา้ส่ง

ผูบ้ริโภค

พอ่คา้ปลีก

เกษตรกร

ขายปลีก

ผูบ้ริโภค

หวัหนา้โควตา้

ผูร้วบรวมส่งโรงงาน

โรงงานแปรรูป

ผูบ้ริโภค

หน+อไม&ฝรั่ง 11. ข)อมูลด)านสังคม 1. การศึกษา - ศูนย)พัฒนาเด็กเล็กก+อนวัยเรียน 1 แห+ง ได&แก+ ศูนย)พัฒนาเด็กเล็กตําบลปากแรต หมู+ 9 - โรงเรียนระดับประถมศึกษา 2 แห+ง ได&แก+ โรงเรียนวัดโพธิ์รัตนาราม ต้ังอยู+หมู+ 5 และโรงเรียนวัดโคกหม&อ ต้ังอยู+หมู+ 9 - โรงเรียนมัธยมศึกษา - แห+ง - โรงเรียนอาชีวศึกษา - แห+ง - โรงเรียน / สถาบันชั้นสูง - แห+ง - ท่ีอ+านหนังสือพิมพ)ประจําหมู+บ&าน 6 แห+ง - เสียงตามสายประจําหมู+บ&าน 11 แห+ง 2. สถาบันและองค�การทางศาสนา - วัด / สํานักสงฆ) 2 แห+ง ได&แก+ วัดโพธิ์รัตนาราม (โพธิ์คู+) ต้ังอยู+หมู+ 5 และวัดโคกหม&อประชาสามัคคี ต้ังอยู+หมู+ 9 3. การสาธารณสุข - โรงพยาบาลของรัฐ - แห+ง - สถานีอนามัย 2 แห+ง ได&แก+ สถานีอนามัยปากแรต ต้ังอยู+หมู+ 9 สถานีอนามัยบ&านยาง ต้ังอยู+หมู+ 17 - สถานพยาบาล - แห+ง - ร&านขายยาแผนปBจจุบัน - แห+ง - อัตราการมีและใช&ส&วมราดน้ํา ร&อยละ 100

เกษตรกร

ผูบ้ริโภคภายในประเทศ

จุดรวบรวม

โรงงาน

ผูบ้ริโภคต่างประเทศ

30

4. ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย�สิน - สถานีตํารวจ - แห+ง - สถานีดับเพลิง - แห+ง - ปKอม อปพร. 2 แห+ง ได&แก+ ปKอมโพธิ์คู+ หมู+ท่ี 5 ปKอมโคกหม&อ หมู+ท่ี 9 5. องค�การบริหารส�วนตําบล (อบต.) มีองค)การบริหารส+วนตําบล 1 แห+ง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 6 ตําบลปากแรต เป(น อบต. ชั้น 3 มีสมาชิก 26 คน มีประธานกรรมการบริหาร คือ นายอํานาจ จันทร)เพ็ง และประธานสภา คือ นายหนู สุกดิบ 6. การบริการพ้ืนฐาน 1) การคมนาคม มีการคมนาคมทางบก ท้ังทางรถยนต)และรถไฟ - ทางรถยนต) การเดินทางติดต+อกับอําเภอบ&านโปJง และจังหวัดใกล&เคียง ใช&ทางหลวงแผ+นดินหมายเลข 323 และหมายเลข 4 และมีรถโดยสารบริการเดินทางโดยสะดวก การเดินทางระหว+างหมู+บ&านเดินทางโดยสะดวกมีท้ังถนนลาดยาง ถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก บางสายเป(นถนนหินคลุกและลูกรัง ซ่ึงต&องปรับปรุงบ&าง - ถนนลาดยาง 23 สาย รวมระยะทาง 25,650 กม. - ถนน คสล. 4 สาย รวมระยะทาง 0.700 กม. - ถนน/หินคลุก/ลูกรัง 22 สาย รวมระยะทาง 29.350 กม. - ถนนดิน 3 สาย รวมระยะทาง 5 กม. - ทางรถไฟ มีทางรถไฟสายใต&และสายกาญจนบุรีผ+าน มีสถานีรถไฟหนองปลาดุก ต้ังอยู+ท่ี 16 7. การโทรคมนาคม - ท่ีทําการไปรษณีย)โทรเลข - แห+ง - สถานีโทรคมนาคมทหารบ&านโปJง 1 แห+ง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 14 - โทรศัพท) มีเลขหมายโทรศัพท)ประจําบ&าน 625 เลขหมาย และมีโทรศัพท)สาธารณะหลายเลขหมาย 8. การไฟฟDา - มีไฟฟKาท่ัวถึงทุกหมู+บ&าน ประชาชนในตําบลมีไฟฟKาใช&เกือบทุกครัวเรือน และยังมีไฟฟKาสาธารณะหลายจุดเกือบท่ัวท้ังตําบล เพ่ือเพ่ิมความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย)สิน

31

9. แหล�งน้ําธรรมชาติ - ลําน้ํา , ลําห&วย 3 สาย ได&แก+ คลองท+าผา - บางแก&ว ไหลผ+าน หมู+ท่ี 3,4,5 และ 8 ลํารางยายมากไหลผ+าน หมู+ท่ี 6 และ 8 ห&วยน้ําเย็น หมู+ท่ี 8 - บึงและหนอง 2 แห+ง ได&แก+ หนองตามี หมูท่ี 11 และหนองจอก หมู+ท่ี 9 10. แห�งน้ําท่ีสร)างข้ึน - ฝาย - แห+ง - บ+อน้ําต้ืน 134 แห+ง - บ+อโยก - แห+ง - ประปาหมู+บ&าน 25 แห+ง ซ่ึงสามารถให&บริการได&เกือบท่ัวทุกครัวเรือน 11. ข)อมูลอ่ืน ๆ 1) ทรัพยากรธรรมชาติในพ้ืนท่ี - ทรัพยากรดิน มีสภาพเหมาะแก+การเพาะปลูก แต+ต&องมีการบํารุงรักษาเพ่ือให&

ความสมบูรณ) - ทรัพยากรน้ํา แหล+งน้ําธรรมชาติในพ้ืนท่ี ต&องปรับปรุงและรักษาให&อยู+ใน สภาพสมบูรณ) - ทรัพยากรปJาไม& ไม+มี

2) มวลชนจัดต้ัง - ลูกเสือชาวบ&าน 4 รุ+น 405 คน - ไทยอาสาปKองกันชาติ 2 รุ+น 184 คน - อาสาสมัครปKองกันฝJายพลเรือน 2 รุ+น 160 คน 12. ศักยภาพของชุมชนและพ้ืนท่ี 1) การรวมกลุ+มของประชาชน แยกประเภทกลุ+ม - กลุ+มอาชีพ 6 กลุ+ม - กลุ+มออมทรัพย) 1 กลุ+ม - กลุ+มประชาคมหมู+บ&าน 13 กลุ+ม - กลุ+มประชาคมตําบล 1 กลุ+ม 2) จุดเด+นของพ้ืนท่ี (ท่ีเอ้ือต+อการพัฒนาตําบล) ตําบลปากแรต เป(นพ้ืนท่ีชุมชนเมืองก่ึงชนบท ในหมู+บ&านท่ี 2 , 3 , 6 , 7 , 11 , 14 และ 15 เป(นพ้ืนท่ีติดต+อกับเทศบาลเมืองบ&านโปJง และเส&นทางคมนาคมสายหลัก มีความเป(นชุมชนเมือง ประชาชนประกอบอาชีพภาคอุตสาหกรรมและการพาณิชย) มีเศรษฐกิจค+อนข&างดี ประชาชนส+วนใหญ+จบการศึกษาภาคบังคับและมีโอกาสเรียนต+อในระดับสูง ความเป(นอยู+ค+อนข&างสะดวกสบาย ส+วนหมู+บ&านท่ีเป(นพ้ืนท่ีก่ึงชนบท ประชาชนประกอบอาชีพด&านการเกษตรและการเลี้ยงสัตว)พ้ืนท่ีเป(นท่ีราบลุ+มอุดมสมบูรณ)อาชีพท่ีสําคัญและสร&างรายได& ได&แก+ การเลี้ยงปลาสวยงาม ในหมู+ท่ี 3 , 4, 5 และ 8

32

33

บทที่ 3 สถานการณ�ของชุมชน

ปPญหาและความต)องการของชุมชน 1. เกษตรกรท่ีมีอาชีพเพาะปลูกข&าวและพืชผัก เป(นส+วนใหญ+ของตําบลประสบกับต&นทุนการผลิตสูง ราคาพืชผลค+อนข&างตํ่ามาก และมีการใช&สารเคมีมากจนทําให&มีการระบาดของโรค และแมลงค+อนข&างรุนแรง เนื่องจากความสมดุลทางธรรมชาติหมดไป การทํานาส+วนมากปลูกข&าวพันธุ)ชัยนาท 1 โดยปลูกมาหลายป$ ไม+เปลี่ยนเมล็ดพันธุ)จึงทําให&คุณภาพของข&าวท่ีได&มีคุณภาพตํ่า เนื่องจากมีเชื้อราติดมากับเมล็ดมาก ทําให&พ+อค&าตัดราคาข&าว 2. ปBญหาน้ําเสีย เนื่องจากต&นน้ําคือ บริเวณหมู+ 4 ซ่ึงเป(นพ้ืนท่ีมีการเลี้ยงโคเนื้อ ปล+อยน้ําเสียจากคอกสัตว)ลงสู+คลองท+าผา – บางแก&ว ทําให&พ้ืนท่ีปลูกข&าวและด&านประมง คือเลี้ยงปลาสวยงาม เขตหมู+ 4 , 5, 8 เสียหายทุกป$ 3. ปBญหาค+าครองชีพ เกษตรตําบลปากแรตแต+ละครอบครัวค+าใช&จ+ายสูงมากในแต+ละเดือนสาเหตุมาจากหลายประการ เช+น จะเห็นว+ามีองค)กรกลุ+มต+าง ๆ น&อยจึงไม+มีการรวมตัวกันซ้ือ โดยมากแล&วต+างคนต+างซ้ือ ทําให&ได&ของแพง และอีกประการหนึ่งการดํารงชีวิตประจําวันสิ่งของบางชนิดเกษตรกรมีศักยภาพในการใช&เองได& แต+ไม+มีการดําเนินการใด ๆ มีแต+ซ้ือกับซ้ือ ทิศทางการพัฒนา ได&กําหนดแนวทางพัฒนาไว&ดังนี้ 1. ส+งเสริมการผลิตพืชผลทางการเกษตรไม+ว+าจะเป(นข&าว พืชผัก ไม&ผล ฯลฯ โดยวิธีการลดต&นทุนให&ต่ําลง เน&นการใช&ภูมิปBญญาชาวบ&าน และเน&นการใช&ปBจจัยการผลิตต+าง ๆ ปุ[ย สารกําจัดศัตรูพืชจากธรรมชาติแทนการใช&ปุ[ยเคมี และสารเคมี จะทําให&ต&นทุนการผลิตตํ่าลง แม&ราคาผลิตจะตํ่าก็ยังมีกําไรมากกว+า 2. ส+งเสริมให&เกษตรกรเปลี่ยนเมล็ดพันธุ)ข&าว โดยส+งเสริมให&เกษตรกรใช&พันธุ)ข&าวมีคุณภาพดีตรงตามพันธุ)ปลูกทุกป$ ซ่ึงมีการจัดต้ังศูนย)ส+งเสริมผลิตเมล็ดพันธุ)ข&าวชุมชนประจําตําบล เพ่ือให&มีการผลิตเมล็ดพันธุ)ข&าวท่ีมีคุณภาพไว&ทําพันธุ) 3. ปลูกจิตสํานึกให&เกษตรคิดเอง ทําเอง และพัฒนาความเป(นอยู+พัฒนาอาชีพแบบยั่งยืน พ่ึงพาชุมชนเป(นหลักและค&นหาศักยภาพของชุมชนเอง 4. ส+งเสริมให&เกษตรกรบริเวณคลองชลประทานรักษาความสะอาดและทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล&อม เพ่ือไม+ให&น้ําเน+าเสีย

34

บทที่ 4

การวิเคราะห�และสังเคราะห�ข)อมูล วิเคราะห�สถานการณ� กระบวนการได)มาของแผนชุมชน 1. สถานการณ�ก�อนการดําเนินการ แผนชุมชนท่ีได&มาจากการดําเนินการของเจ&าหน&าท่ีเป(นส+วนใหญ+ขาดการบูรณาการของหน+วยงานภาคต+าง ๆ ขาดการมีส+วนร+วมของเกษตรกร และชุมชนอย+างแท&จริง ซ่ึงเกิดจากปBญหาอุปสรรค - เจ&าหน&าท่ีขาดความเข&าใจ และไม+มีความชัดเจนในการจัดทําแผนชุมชนท้ังในเรื่องเปKาหมายท่ีแท&จริงกระบวนการจัดทําแผนชุมชน - ชุมชนมีส+วนร+วมในการจัดเวทีน&อย - การจัดทําแผนขาดการมีส+วนร+วมของชุมชนและหน+วยงานอ่ืน ส่ิงท่ีควรจะเปUน 1. เป(นกระบวนการทํางานแบบมีส+วนร+วมโดยมีชุมชนเป(นศูนย)กลางของการพัฒนาและ เป(นกระบวนการทํางานเรียนรู&ร+วมกัน การวัด

1. ชุมชนสามารถจัดเวทีชาวบ&านโดยตนเองได& 2. ผู&แทนของหมู+บ&านเข&าร+วมสมํ่าเสมอ 3. มีการมอบหมายภารกิจให&ผู&แทนหมู+บ&าน 4. ผู&แทนปฏิบัติภารกิจตามท่ีได&รับมอบหมาย 5. มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในเวที 6. มีการเตรียมการและสรุปบทเรียนร+วมกัน 7. มีผู&แทนหน+วยงานท่ีเก่ียวข&อง (ภาคีร+วม) ในการพัฒนาเข&าร+วมเวทีอย+างต+อเนื่อง 8. มีการจัดเวทีระดับตําบลและเวทีย+อยในระดับหมู+บ&าน

การสังเคราะห�ข)อมูล ตําบลปากแรต ประชาชนส+วนใหญ+ประกอบอาชีพทางการเกษตรเป(นหลัก รองลงมาประกอบอาชีพรับจ&าง ประกอบธุรกิจส+วนตัว รับราชการ ค&าขาย ตามลําดับ อาชีพการเกษตรส+วนใหญ+มีอาชีพทํานาเป(นหลัก มีการปลูกพืชไร+ พืชผัก เลี้ยงสัตว)และ ประมง พบว+ามีการปลูกข&าว 97 ครัวเรือน พ้ืนท่ี 870 ไร+ ผลผลิตเฉลี่ย 700 กก./ไร+ ปลูกพืชไร+ 335 ครัวเรือน พ้ืนท่ี 2,602 ไร+ พืชผัก 149 ครัวเรือน พ้ืนท่ีปลูก 308 ไร+ อยู+ในพ้ืนท่ีเขตชลประทานท้ังหมด

35

การทํานา อยู+ในเขตชลประทานจะทํานาป$ละ 2 ครั้ง โดยเกษตรกรนิยมใช&พันธุ)ข&าวชัยนาท 1 หว+านอัตราไร+ละ 2.5 ถัง มีการใช&สารเคมีกําจัดวัชพืชและโรคแมลงศัตรูพืช มีการใส+ปุ[ย ไร+ละประมาณ 40 - 50 กิโลกรัม ผลผลิตเฉลี่ย 750 กก./ไร+ เกษตรกรมีการปรับเปลี่ยนและใช&เทคโนโลยีท่ีเหมาะสม จะทําให&เกษตรกรสามารถลดต&นทุนการผลิตลงได& เช+น การใช&ปุ[ยหมัก ปุ[ยคอก การใช&สารชีวภาพ การใช&พืชสมุนไพรปKองกันกําจัดศัตรูพืช และการใช&ปุ[ยให&ถูกอัตรา ระยะเวลา และสูตรวิธีการใส+ การทํานา ประมงน้ําจืด เกษตรกรตําบลปากแรต โดยเฉพาะหมู+ท่ี 3,4,5,6,7,8 จะนิยมเลี้ยงปลาสวยงามกันจํานวนมาก ประมาณ 300 หลังคาเรือน ประเภทปลาเงินปลาทอง ปลาสอดรักแร+ หางนกยูง ฯลฯ มีตลาดส+ง – ปลีก ท่ีสหกรณ)ปลาสวยลามบ&านโปJง ต้ังอยู+หมู+ท่ี 1 ตําบลหนองอ&อ เกษตรกรมีแผงร&านค&าของตนเองและเข&าเป(นสมาชิกสหกรณ) ฯ ด&วย จึงไม+มีปBญหาเรื่องตลาด การปลูกฝBง เกษตรกรหมู+ 5 ปลูกหน+อไม&ฝรั่ง ประมาณ 12 ครัวเรือน โดยขายให&กับบริษัท ธานียามา และเป(นสมาชิกกลุ+มหน+อไม&ฝรั่งของตําบลท+าผาและตําบลกรับใหญ+ การปลูกไม&ดอกไม&ประดับ เกษตรกรหมู+ท่ี 11 จะปลูกกล&วยไม&ประเภทตระกูลหวาย พ้ืนท่ี 13 ไร+ ซ่ึงเป(นประธานชมรมผู&เลี้ยงกล&วยไม&จังหวัดราชบุรี มีสมาชิกจํานวน 23 คน พ้ืนท่ีประมาณ 200 ไร+ อยู+ในพ้ืนท่ีตําบลเขาขลุง ตําบลหนองปลาหมอ ตําบลหนองอ&อ และยังเป(นเลขานุการผู&ปลูกเลี้ยงกล&วยไม&แห+งประเทศไทย คือ นายสุวิทชัย แสงเทียน 149 หมู+ 11 ตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี

36

บทที่ 5 แนวทางพัฒนาชุมชน

1. การดําเนินงานด)านเศรษฐกิจ

จัดต้ังกลุ+มส+งเสริมอาชีพและร&านค&าชุมชนเพ่ือส+งเสริมการตลาดและเศรษฐกิจของ ชุมชนสนับสนุนจัดต้ังกองทุนหมุนเวียนกลุ+มออมทรัพย) เพ่ือดําเนินกิจการของกลุ+ม สนับสนุน เงินกองทุนหมุนเวียนให&กลุ+มแปรรูปถนอมอาหารเพ่ือการผลิต สนับสนุนสถานท่ีจัดต้ังศูนย) ถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร เพ่ือเป(นแหล+งถ+ายทอดความรู&แก+เกษตรกร

2. การดําเนินงานด)านสังคม ดําเนินการฝdกอบรมให&ความรู&เก่ียวกับการปKองกัน และแก&ไขปBญหายาเสพติด

สนับสนุนการดําเนินงานของอาสาสมัครปKองกันภัยฝJายพลเรือน เพ่ือตรวจตราดูแลความสงบเรียบร&อยในพ้ืนท่ี จัดการสงเคราะห)และดูแลผู&ยากไร&ขาดแคลนผู&ว+างงาน เพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนให&ดีข้ึน ดํารงชีวิตได&อย+างปลอดภัยและมีความสุข

3. การดําเนินงานด)านโครงสร)างพ้ืนฐาน ดําเนินการก+อสร&างและปรับปรุงเส&นทางสัญจรให&เพียงพอต+อความต&องการ และอยู+

ในสภาพใช&งานได&ดี ตลอดจนวางระบบการระบายน้ําอย+างต+อเนื่องให&หลายพ้ืนท่ีหมดปBญหาน้ําท+วมขัง อีกท้ังขยายเขตต้ังไฟฟKาสาธารณเพ่ิม เพ่ือให&ประชาชนได&รับความสะดวกและปลอดภัยในเวลาคํ่าคืนซ่ึงได&ดําเนินการตามความต&องการของประชาชน และความเหมาะสมด&านสถานท่ีและงบประมาณ

4. การดําเนินงานด)านแหล�งน้ํา ดําเนินการก+อสร&างระบบประปา และแก&ไขปรับปรุงระบบประปาของหมู+บ&าน เพ่ือให&

ได&น้ําคุณภาพ ให&บริการได&เพียงพอต+อความต&องการของประชาชน ด&านแหล+งน้ําเพ่ือการเกษตรได&ทําการขุดลอกลํารางสาธารณะหลายสายรวมท้ังหนองน้ําสาธารณะหนองจอก ซ่ึงเป(นแหล+งน้ําขนาดใหญ+สามารถรองรับและเก็บน้ําไว&ใช&เพ่ือการเกษตรได&ตลอดป$

5. การดําเนินงานด)านทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล)อม ดําเนินการขุดลอกลํารางสาธารณะแหล+งน้ําธรรมชาติ และกําจัดวัชพืชปกคลุม เพ่ือ

ให&แหล+งน้ํามีความสะอาดไม+เสื่อมโทรม และฝdกอบรมเพ่ือสร&างจิตสํานึกให&ประชาชนหวงแหนและรู&คุณค+าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล&อม ปลูกต&นไม&ในท่ีสาธารณะเพ่ือฟefนฟูทรัพยากรธรรมชาติท่ีถูกทําลาย ด&านการกําจัดขยะมูลฝอย ได&จัดซ้ือรถยนต)บรรทุกขยะเพ่ิมเพ่ือให&บริการจัดเก็บได&ทันไม+มีขยะตกค&าง และจัดซ้ือถังรองรับขยะมูลฝอยเพ่ิม เพ่ือให&เพียงพอกับปริมาณขยะและทดแทนของเดิมท่ีชํารุดเสียหาย

37

3. แผนพัฒนาการเกษตรระดับตําบล 3.1 แนวทางการพัฒนาการเพาะปลูกพืช เกษตรกรทํานาหมุนเวียนตลอดป$ ก+อให&เกิดปBญหาศัตรูพืชระบาด จึงใช&สารเคมีจํานวนมากซ่ึงเป(นผลให&เกิดต&นทุนการผลิตท่ีสูงข้ึน ปBญหาด&านปุ[ยเคมีราคาแพง เม่ือผลิตข&าวแล&วมีราคาถูกไม+คุ&มกับการลงทุนเกษตรกรมีรายได&ไม+ต+อเนื่อง มีความเสี่ยงในการขายผลผลิตเกษตรกรจึงควรจะได&มีการเปลี่ยนแปลงกิจกรรมจากนา เป(นไร+นาสวนผสม มีท้ังการทํานา ปลูกไม&ผล - ไม&ยืนต&น ไม&ดอกไม&ประดับ พืชไร+ พืชผัก เลี้ยงสัตว)และประมงเพ่ือแก&ปBญหารายได&ไม+ต+อเนื่อง และเน&นการปลูกพืชปลอดภัยจากสารเคมี หันมาใช&สารสกัดจากพืชสมุนไพร เพ่ือลดมลภาวะอนุรักษ)ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล&อม ขณะนี้มีราษฎรจํานวนหนึ่งท่ีประสบปBญหาการตกงาน ซ่ึงยังไม+พร&อมท่ีจะทําการเพาะปลูกพืชในเชิงธุรกิจ จึงควรสนับสนุนการเกษตรยังชีพ ของการปลูกพืช ประมง และปศุสัตว)ขนาดเล็ก 3.2 แนวทางการพัฒนาการประมง ในตําบลปากแรต ยังไม+มีการทําประมงเป(นลักษณะเฉพาะเจาะจง เกษตรยังขาดความรู&ในการเพาะเลี้ยงสัตว)น้ํา และปBจจุบันความต&องการอาหารเป(นโปรตีนจากเนื้อปลากําลังเป(นท่ีต&องการของผู&บริโภคทดแทนเนื้อสัตว) แต+ปลากจากแหล+งน้ําธรรมชาตินับวันจะหายยากข้ึน เนื่องจากการจับปลาผิดวิธี ทําให&ต&องอาศัยวิธีการเพาะเลี้ยง 3.2.1 ประมงธุรกิจ : ส+งเสริมการเลี้ยงปลาในบ+อ , อบรมการให&ความรู&เก่ียวกับการเลี้ยงปลาแบบต+าง ๆ และการอนุรักษ)ปลาธรรมชาติ ส+งเสริมการเลี้ยงปลาสวยงาม อบรมให&เกษตรกรมีความรู&ด&านการเลี้ยง การขยายพันธ)โรคศัตรูปลาและส+งเสริมการรวมกลุ+มเพ่ือเผยแพร+เป(นหนึ่งตําบลหนึ่งผลิตภัณฑ) 3.2.2 ประมงยังชีพ : การเลี้ยงปลาในบ+อและการเลี้ยงปลาในบ+อซีเมนต)ท่ีใช&พ้ืนท่ีน&อย เพ่ือใช&เป(นอาหารโปรตีนในครัวเรือน 3.3 แนวทางการพัฒนาปศุสัตว� เกษตรกรมีการเลี้ยงไก+พ้ืนเมืองกันแทบทุกวัน แต+มักจะประสบปBญหาโรคระบาด เนื่องจากเกษตรเลี้ยงแบบปล+อยให&หาเศษอาหารกินเอง เกษตรไม+ได&สนใจดูแล ไก+เป(นสัตว)เศรษฐกิจท่ีจะสามารถทํารายได&ให&เกษตรกรได&มาก เป(นอาหารโปรตีนท่ีหาง+ายของชาวบ&าน จึงควรจะส+งเสริมให&เกษตรกรรู&จักการให&วัคซีนปKองกันโรค โดยแนะนําให&มีการปรับปรุงอาหารท่ีใช&โดยนําวัตถุดิบท่ีอยู+ในท&องถ่ิน เช+น รํา ปลายข&าว เกษตรกรจะได&รับผลผลิตจากไก+เพ่ิมมากข้ึน ซ่ึงเกษตรกรอาจจะพัฒนาการเลี้ยงไก+ให&เป(นอาชีพหลักต+อไป ส+งเสริมการเลี้ยงไก+ชน ซ่ึงปBจจุบันนี้เป(นท่ีนิยมแพร+หลาย และมีราคาดีโดยเน&นให&เกษตรกรต้ังเป(นกลุ+มส+งเสริมข้ึน อบรมให&มีความรู&เรื่องการขยายพันธุ) การผสมพันธุ)ไก+ชน การใช&วัคซีนปKองกันโรคและเรื่องการตลาด และส+งเสริมการเลี้ยงเป(ดเทศปล+อยทุ+งเพ่ือให&เป(ดไปทําลายหอยเชอรี่ ซ่ึงจะช+วยให&ปริมาณการระบาดลดลง ลดการใช&สารเคมีและรักษาสิ่งแวดล&อม

38

แผนปรับปรุงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล)อม - ส+งเสริมการใช&ปุ[ยหมัก , ปุ[ยคอก , น้ําสกัดชีวภาพจากพืช + หอยเชอรี่ , สมุนไพร ปKองกันกําจัดโรคแมลงศัตรูพืช และกระบวนการทางชีวภาพแทนการใช&สารเคมี เพ่ือให&สภาพแวดล&อม และระบบนิเวศกลับคืนสู+ธรรมชาติ จะทําให&เกษตรกรมีสุขภาพดีข้ึนและมีกําไรเพ่ิมข้ึนจากการขายผลผลิต - ส+งเสริมการทําบ+อแกVสชีวภาพในฟาร)มปศุสัตว)เพ่ือปรับปรุงแก&ไขน้ําเสีย (น้ําข้ีหมู) ท่ีไหลลงแหล+งน้ําธรรมชาติทําให&น้ําเสียสภาพแวดล&อมเสื่อมโทรม ท้ังยังทําให&ลดต&นทุนการผลิตปศุสัตว)โดยใช&พลังงานจากบ+อแกVสแทนการใช&กระแสไฟฟKาและน้ํามันเชื้อเพลิง

39

โครงการพัฒนาชุมชน ป> 2561-2564 โครงการส�งเสริมเกษตรอินทรีย�เพ่ือสนับสนุนนโยบายอาหารปลอดภัย

กิจกรรม ถ�ายทอดความรู)และผลิตปุVยนํ้าหมักชีวภาพ

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล ในอําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี เป(นอําเภอท่ีประชาชนส+วนใหญ+ ประกอบอาชีพทําการเกษตรโดยเฉพาะด&านการปลูกพืชผัก ข&าว และสัตว) ไว&เป(นอาหารเพ่ือบริโภคและจําหน+าย ปBจจุบันปBจจัยการผลิตท่ีใช&ในการผลิต ได&แก+ ปุ[ยเคมี มีต&นทุนท่ีสูงข้ึนมาก และเพ่ือแก&ไขปBญหาดังกล+าว อําเภอบ&านโปJง จึงมีนโยบายท่ีจะส+งเสริมสนับสนุน ให&เกษตรกรได&รับความรู& โดยเฉพาะการผลิตปุ[ยอินทรีย)และปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ เพ่ือมุ+งเน&นการอนุรักษ)ระบบนิเวศน)เกษตร ซ่ึงจะส+งผลทําให&เกษตรกรปลอดภัยและลดต&นทุนการซ้ือปุ[ยเคมี เป(นการทําการเกษตรแบบพอเพียงและพ่ึงพาตนเอง ได&อย+างยั่งยืนตลอดไป วัตถุประสงค�

1. เพ่ือให&เกษตรกรมีความรู&ในการผลิต การใช&ปุ[ยอินทรีย)และปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ 2. เพ่ือให&กลุ+มอาชีพการเกษตร เป(นแหล+งผลิต จําหน+ายปุ[ยอินทรีย)และปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ 3. เพ่ือให&สินค&าเกษตรมีความปลอดภัยจากสารพิษ ท้ังผู&ผลิตและผู&บริโภคปลอดภัยและไม+เกิด

มลภาวะต+อสิ่งแวดล&อม เปDาหมาย

1. ส+งเสริมเกษตรกรให&ผลิต จําหน+าย ใช&ปุ[ยอินทรีย)และปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ จํานวน 1 กลุ+ม ๆ ละ 30 บาท 2. ผลิตปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ จํานวน 30 ราย ๆ ละ 300 ลิตร รวมเป(น 9,000 ลิตร 3. ทําให&ผลผลิตการเกษตรมีคุณภาพและปลอดภัยจากสารพิษ

วิธีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต จะดําเนินการถ+ายทอดความรู&ในการทําปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ ปุ[ยอินทรีย) เพ่ือเป(นการลดต&นทุนการผลิตพืชผัก ให&แก+เกษตรกรโดยการบรรยาย ความรู& สาธิต ฝdกปฏิบัติ มีนักวิชาการส+งเสริมการเกษตรจากสํานักงานเกษตรอําเภอบ&านโปJง และจากสถานีพัฒนาท่ีดินมาร+วมให&ความรู&

40

โดยกําหนดหลักสูตร ดังนี้ - การจัดการดินและน้ํา - การทําปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ - สาธิตและฝdกปฏิบัติการทําปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ

สถานท่ีดําเนินการ หมู+ท่ี 16 ตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี เกษตรกรจํานวน 30 ราย ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณ 50,700 บาท หน�วยงานดําเนินการ

1. คณะกรรมการศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต 2. เจ&าหน&าท่ีผู&รับผิดชอบ - นักวิชาการส+งเสริมการเกษตรผู&รับผิดชอบศูนย) ต.ปากแรต เป(นผู&ดําเนินโครงการ - สํานักงานเกษตรอําเภอบ&านโปJง เป(นผู&ควบคุมโครงการ

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ 1. คาดว+าเกษตรกรท่ีเข&าร+วมโครงการ จะได&รับความรู&และวิธีการทําปุ[ยหมักน้ําชีวภาพและปุ[ยอินทรีย)ชีวภาพชนิดแห&ง และสารปKองกันและกําจัดจากพืชสมุนไพร รวมเป(น 30 คน 2. เกษตรกรมีการรวมกลุ+ม ผู&ผลิตปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ มีเครือข+ายประสานงานด&านการผลิต การตลาดและการใช&ปุ[ยน้ําหมักชีวภาพ

41

โครงการอบรมถ�ายทอดความรู)ผู)เล้ียงปลาสวยงาม แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล ในเขตตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี มีเกษตรกรผู&เลี้ยงปลาสวยงามเป(นจํานวนมาก เพ่ือไว&จําหน+ายท้ังภายในประเทศและต+างประเทศ ปBจจุบันปBจจัยการผลิตท่ีใช&ในการเลี้ยง ได&แก+ อาหาร ยารักษาโรค มีต&นทุนท่ีสูงข้ึนมาก และเพ่ือแก&ไขปBญหาดังกล+าว อําเภอบ&านโปJง จึงมีนโยบายท่ีจะสนับสนุนให&เกษตรกรได&รับความรู& โดยเฉพาะการผลิตอาหารและการจัดการบ+อ ซ่ึงจะส+งผลทําให&เกษตรกรสามารถลดต&นทุนได& เป(นการทําการเกษตรแบบพ่ึงพาตนเองได& อย+างยั่งยืนตลอดไป วัตถุประสงค�

1. เพ่ือให&เกษตรกรมีความรู&ในการผลิตอาหารและจัดการบ+อ 2. เพ่ือให&เกษตรกรสามารถลดต&นทุนได& 3. เพ่ือให&เกษตรกรสามารถอยู+แบบพ่ึงพาตนเองได&

เปDาหมาย อบรมให&ความรู&แก+ผู&เลี้ยงปลาสวยงาม จํานวน 1 รุ+น 40 คน สถานท่ีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 20,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ

1. เกษตรกรลดรายจ+ายได& 2. เกษตรกรมีความรู&ในการผลิตอาหารไว&ใช&เอง

42

บทที่ 6 รูปแบบการเขียนโครงการ / กิจกรรม

โครงการส�งเสริมเกษตรอินทรีย�เพ่ือสนับสนุนนโยบายอาหารปลอดภัย กิจกรรม ถ�ายทอดความรู)และผลิตสารปDองกันกําจัดศตัรูพืชจากพืชสมุนไพร

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล จากนโยบายของรัฐบาลท่ีส+งเสริมให&มีการผลิตสินค&าเกษตรท่ีมีความปลอดภัยทางด&านอาหาร ตลอดจนเกษตรอินทรีย) เพ่ือลดต&นทุนการผลิตสินค&าเกษตร ผู&บริโภคสินค&าเกษตรมีความปลอดภัย เพ่ือเป(นการลดต&นทุนการผลิตของเกษตรกรอันจะนํามาสู+การเพ่ิมรายได& การลดการใช&สารเคมีกําจัดศัตรูพืช อันจะนํามาสู+การกินดีอยู+ดีของเกษตรกรต+อไป วัตถุประสงค�

1. เพ่ือส+งเสริมให&เกษตรกรลดการใช&สารเคมีกําจัดศัตรูพืช 2. เพ่ือส+งเสริมการลดต&นทุนการผลิต 3. เพ่ือส+งเสริมให&เกษตรกรมีรายได&เพ่ิมข้ึน

เปDาหมาย อบรมให&ความรู&ในการผลิตสารสกัดสมุนไพรกําจัดศัตรูพืช แก+เกษตรกรและสมาชิก กลุ+มเกษตรกรท่ัวไป จํานวน 30 คน สถานท่ีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 20,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต

43

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ 1. เกษตรกรและกลุ+มเกษตรกรตําบลปากแรตได&รับความรู&ในการผลิตปุ[ยชีวภาพ - สารสกัดสมุนไพรกําจัดศัตรูพืช 2. เกษตรกรตําบลปากแรต สามารถลดต&นทุนการผลิตลงได& 10 % 3. เกษตรกรมีรายได&เพ่ิมข้ึน 4. เกษตรกรและประชาชนท่ัวไป มีความปลอดภัยในการบริโภคสินค&าเกษตร

44

โครงการฝWกอบรมกลุ�มอาชีพ (กลุ�มแม�บ)าน) กิจกรรม อบรมถ�ายทอดความรู)การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร กลุ�มแม�บ)านเกษตรกร

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล ตําบลปากแรต มีวัตถุดิบจํานวนมาก ได&แก+ ผลผลิตทางการเกษตรต+าง ๆ ส+วนมากขายได&ราคาตํ่า ไม+คุ&มค+ากับการลงทุน จึงจําเป(นอย+างยิ่งท่ีจะนํามาแปรรูป เพ่ือเพ่ิมมูลค+าตลอดจนส+งเสริมกระบวนการ กลุ+มให&มีกิจกรรมอย+างต+อเนื่อง เป(นการเสริมสร&างความเข&มแข็งของชุมชนและเพ่ิมรายได&ให&แก+เกษตรกร วัตถุประสงค�

1. เพ่ืออบรมเกษตรกรกลุ+มแม+บ&านให&มีความรู&ในการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรต+าง ๆ 2. เพ่ือเพ่ิมมูลค+าของผลผลิตทางการเกษตรต+าง ๆ 3. เพ่ือเพ่ิมรายได&แก+เกษตรกร

เปDาหมาย อบรมให&ความรู&แก+สมาชิกกลุ+มแม+บ&านเกษตรกร จํานวน 1 รุ+น ๆ ละ 30 คน สถานท่ีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 20,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ

1. เกษตรกรผู&ผลิตมีรายได&เพ่ิมข้ึน 2. สมาชิกกลุ+มแม+บ&านเกษตรกรมีความรู&ในการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร

45

โครงการส�งเสริมเกษตรอินทรีย�เพ่ือสนับสนุนนโยบายอาหารปลอดภัย กิจกรรม ถ�ายทอดความรู)และผลิตปุVยอินทรีย�

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล ในอําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี เป(นอําเภอท่ีประชาชนส+วนใหญ+ ป ระกอบอาชีพทําการเกษตร โดยเฉพาะด&านการปลูกพืชผัก ข&าว และเลี้ยงสัตว) ไว&เป(นอาหารเพ่ือบริโภคและจําหน+าย ปBจจุบันปBจจัยการผลิตท่ีใช&กันทุกวันนี้ ได&แก+ ปุ[ยเคมี มีราคาต+อกระสอบท่ีสูงข้ึนมาก และเพ่ือแก&ไขปBญหาดังกล+าว จึงมีนโยบายท่ีจะลดการใช&ปุ[ยเคมีและส+งเสริมสนุบสนุนให&เกษตรกรได&รับความรู& โดยเฉพาะการผลิตปุ[ยหมัก เพ่ือมุ+งเน&นการอนุรักษ)ระบบนิเวศน)เกษตร ซ่ึงจะส+งผลทําให&เกษตรกรปลอดภัยและลดต&นทุนการซ้ือปุ[ยเคมี เป(นการทําการเกษตรแบบพอเพียงและพ่ึงพาตนเอง ได&อย+างยั่งยืนตลอดไป วัตถุประสงค�

1. ส+งเสริมเกษตรกรให&ผลิต จําหน+าย ใช&ปุ[ยอินทรีย) 2. ทําให&ผลผลิตการเกษตรมีคุณภาพและปลอดภัยจากสารพิษ

วิธีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต จะดําเนินการถ+ายทอดความรู&ในการทําปุ[ยอินทรีย) เพ่ือเป(นการลดต&นทุนการผลิตพืชผักให&แก+เกษตรกร โดยการบรรยายความรู&สาธิตฝdกปฏิบัติ โดยกําหนดหลักสูตร ดังนี้

- การจัดการดิน - การทําปุ[ยอินทรีย) - สาธิตและฝdกปฏิบัติ

สถานท่ีดําเนินการ ตําบลปากแรต เกษตรกรจํานวน 30 คน ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 20,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต

46

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ 1. เกษตรกรท่ีเข&าร+วมโครงการ จะได&รับความรู&และวิธีการทําปุ[ยอินทรีย) 2. เกษตรกรมีการรวมกลุ+ม ผู&ผลิตปุ[ยอินทรีย) มีเครือข+ายประสานงานด&านการผลิต การตลาดและ

การใช&ปุ[ยอินทรีย)

47

โครงการอบรมเกษตรกรตามกระบวนการโรงเรียนเกษตรกร กิจกรรม การจัดการศัตรูพืชผักโดยวิธีผสมผสาน

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล ในอําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุรี เกษตรกรผู&ปลูกผักส+วนใหญ+ใช&สารพิษกําจัดศัตรูพืช ซ่ึงได&แก+ โรคพืช วัชพืช รวมท้ังศัตรูพืชต+าง ๆ เกษตรกรมักจะเก็บเก่ียวผักก+อนท่ีสารเคมีเหล+านั้นจะสลายตัว ทําให&สารพิษตกค&างอยู+ส+งผลให&ผู&บริโภคได&รับสารพิษ จึงจําเป(นท่ีจะให&เกษตรกรได&รับความรู&เรื่องการจัดการศัตรูพืชผักโดยวิธีผสมผสาน เพ่ือให&เกษตรกรมีผักคุณภาพดีต+อไป วัตถุประสงค�

1. เพ่ือให&เกษตรกรเรียนรู&โดยการค&นพบด&วยตนเอง 2. เพ่ือให&เกษตรกรเรียนรู&แบบมีส+วนร+วม 3. เพ่ือให&เกษตรกรเรียนรู&จากประสบการณ)ของตนเอง

เปDาหมาย เจ&าหน&าท่ีส+งเสริมการเกษตรคัดเลือกเกษตรกรผู&สนใจเข&าร+วมโครงการและจัดทําแปลงศึกษาเรียนรู& จํานวน 30 คน สถานท่ีดําเนินการ ตําบลปากแรต อําเภอบ&านโปJง จังหวัดราชบุร ี ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 50,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต

48

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ เกษตรกรได&เรียนรู&ด&วยตนเอง โดยการฝdกหัด ทดลองศึกษา และวิเคราะห)ในแต+ละข้ันตอนของการปลูกผักได&อย+างถูกต&อง รวมถึงการบํารุงรักษาพืชให&แข็งแรงและวิเคราะห)ความสมดุลของระบบนิเวศน) เพ่ือประกอบการตัดสินใจในการจัดการพืชผัก

49

โครงการอบรมความรู)เกษตรอินทรีย� กลุ�มส�งเสริมการผลิตปุVยน้ําชีวภาพตําบลปากแรต

แผนงาน ถ�ายทอดเทคโนโลยี หลักการและเหตุผล เกษตรอินทรีย)เกิดมาพร&อมกับวิวัฒนาการของมนุษย)ชาติตั้งแต+ 10,000 ป$ มาแล&ว สมัยเริ่มแรกท่ีมนุษย)รู&จักวิธีการเพาะปลูกพืชและเลี้ยงสัตว) โดยอาศัยหลักการพ่ึงพาธรรมชาติ และหมุนเวียนใช&ประโยชน)จากทรัพยากรธรรมชาติให&เกิดประโยชน)สูงสุด การส+งเสริมให&เกษตรกรหันมาปลูกพืชและเลี้ยงสัตว)ในระบบเกษตรอินทรีย)เป(นการส+งเสริมการลดรายจ+ายในครัวเรือน เพ่ิมรายได&เป(นวิธีการส+งเสริมแบบเศรษฐกิจพอเพียงตามนโยบายของรัฐบาล วัตถุประสงค�

1. ถ+ายทอดความรู&ให&เกษตรกรได&นําไปใช&ให&เกิดประโยชน)สูงสุด 2. ส+งเสริมให&เกษตรกรลดการใช&ปุ[ยเคมี สารเคมีปKองกันและกําจัดศัตรูพืช แล&วหันมาใช&ปุ[ย

อินทรีย) ได&แก+ ปุ[ยคอก , ปุ[ยหมัก , ปุ[ยอินทรีย) , ปุ[ยชีวภาพน้ํา ตลอดจนใช&สมุนไพรกําจัดศัตรูพืช 3. ส+งเสริมให&เกษตรกรผลิตพืชท่ีปลอดสารเคมี ปลอดภัยต+อผู&บริโภค ส+งเสริมสุขภาพประชาชนให&สมบูรณ)แข็งแรง เปDาหมาย จัดอบรมถ+ายทอดความรู&เกษตรอินทรีย) แก+เกษตรกรตําบลปากแรต จํานวน 40 คน สถานท่ีดําเนินการ ศูนย)บริการและถ+ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต ระยะเวลาดําเนินการ งบประมาณดําเนินการ 20,000 บาท ผู)รับผิดชอบโครงการ องค)การบริหารส+วนตําบลปากแรต

50

ผลท่ีคาดว�าจะได)รับ 1. เกษตรกรได&รับความรู&ในการผลิตพืชแบบเกษตรอินทรีย) และนําไปปฏิบัติในไร+ นา สวน ได&อย+างดี 2. ลดต&นทุนการผลิต เพ่ิมรายได&แก+เกษตรกร 3. เกษตรกรผู&ผลิต และผู&บริโภคสินค&าเกษตรมีความปลอดภัยจากสารพิษ ทําให&มีสุขภาพสมบูรณ)แข็งแรง

51

รายละเอียดโครงการพัฒนาและงบประมาณ ตามแผนพัฒนาการเกษตรรับตําบล (พ.ศ. 2561 – 2564)

ศูนย�บริการและถ�ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลปากแรต อําเภอบ)านโป*ง จังหวัดราชบุรี 1. แผนการถ�ายทอดเทคโนโลยี

ที่ โครงการ วัตถุประสงค� เปDาหมาย (ผลผลิตโครงการ)

งบประมาณและที่มา ผลลัพธ�ที่คาดว�าจะได)รับ หน�วยงาน

ที่รับผิดชอบ 2561 (บาท)

2562 (บาท)

2563 (บาท)

2564

1 ส+งเสริมเกษตรอินทรีย)เพื่อ สนับสนนุนโยบายอาหาร ปลอดภัย (ผลิตสารปKองกัน กําจัดศัตรูพืชจากพืชสมุนไพร

1. ลดต&นทุนเพิ่มรายได& 2. รักษาสภาพแวดล&อมและ ความปลอดภัยของผู&ผลิต

1 กลุ+ม 40,000

40,000

40,000

40,00 1. ต&นทุนการผลิตลดลง 2. รักษาสภาพแวดล&อมและความปลอดภัยของ ผู&ผลิต

ศูนย)บริการฯ ต.ปากแรต

2 ฝdกอบรมกลุ+มอาชีพ 1. แปรรูปผลผลติทางด&านการเกษตร

1 กลุ+ม 20,000

1. เพิ่มรายได&ให&กับชุมชน ศูนย)บริการฯ ต.ปากแรต

3 ส+งเสริมเกษตรอินทรีย)เพื่อสนับสนุนนโยบายอาหารปลอดภัย (ผลิตปุ[ยอินทรีย))

1. ลดค+าใช&จ+าย 2. ปรับปรุงสภาพดิน

1 กลุ+ม 40,000

40,000

40,000

40,000

1. เกษตรกรมีความรู&เรื่อง ปรับปรุงดิน

ศูนย)บริการฯ ต.ปากแรต

5 อบรมความรู&เกษตรอินทรีย)

1. ส+งเสริมลดการใช&ปุ[ยเคมี 2. ส+งเสริมปลูกพืชปลอดสารพิษ

1 กลุ+ม 20,000

20,000

1. ลดต&นทุนการผลิต 2. ผู&ผลิตและผู&บริโภคปลอดภัยในสินค&าบริโภค

ศูนย)บริการฯ ต.ปากแรต

52

53

55

56

61

62