Upload
others
View
4
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
1
บทท 1 ความหมายและแนวคดพนฐานเกยวกบการแปล
“Translation is not a matter of words only: it is a matter of making intelligible a whole culture.”
— Anthony Burgess
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
จงตอบค าถามตอไปน
1. การแปลคออะไร
2. ในทศนะของนกศกษา งานแปลทดควรมลกษณะอยางไรบาง จงอภปราย
3. ในทศนะของนกศกษา นกแปลทดควรมลกษณะอยางไร จงอภปราย
4. จงบอกชอนกแปลทนกศกษาชนชอบมากทสด พรอมใหเหตผลประกอบ ผลงานสรางชอของนกแปลทานนนม
อะไรบาง
ความเปนมาและความส าคญของการแปล
ขอความตอนหนงในคมภรไบเบลของครสตศาสนาระบไววาเดมทมนษยโลกเคยเปนอนหนงอนเดยวกน ใชภาษาเดยวกน
ทงหมด แตภายหลงจากทพระผ เปนเจาทอดพระเนตรเหนวามนษยก าลงพยายามสรางหอคอยทสงขนถงฟาเพอสรางชอแก
ตนเอง และเพอจะไดไมตองกระจายไปทวทงโลก
6 องคพระผ เปนเจาตรสวา “คนเหลานเปนชนชาตเดยวกน พดภาษาเดยวกน ยงรเรมท างานไดถงเพยงน
ตอไป ถาเขาวางแผนจะท าอะไรกจะท าไดทกอยาง 7 มาเถด ใหเราลงไปท าใหเขามภาษาสบสนแตกตางกน
ออกไป เพอเขาจะไดไมเขาใจกน”
(พระคมภรภาษาไทยฉบบ TNCV ปฐมกาล 11)
หากจะทกทกเอาวาขอความขางตนเปนประวตศาสตรโดยยอของก าเนดวงการแปลกคงจะฟงดพอเขาใจไดอยบาง ดวย
เหตทวาขอความขางตนชใหเหนวาอาชพนกแปลมมานานมากแลว ดวยเหตทมนษยบนโลกใชภาษาและมวฒนธรรมทแตกตาง
กนไป ทวา ยงคงตองมวธทชวยใหสามารถตดตอสอสารระหวางกน
2
อยางไรกตาม หลกฐานทางประวตศาสตรชใหเหนวาภายหลงจากทอารยธรรมของมนษยถอก าเนดขนไมนานนก มนษยก
เรมรจกการแปล โดยมการคนพบหลกฐานงานแปลชนแรกของโลกเมอประมาณ 3,000 ปกอนครสตกาล (Newmark 1984)
กลาวกนวาวรรณกรรมแปลทเกาแกทสดทพบในปจจบนคอเอกสารทขดพบบรเวณเมองเอบลา (Ebla) ซงตงอยทางทศเหนอ
ของประเทศซเรยในปจจบน และเมอประมาณ 300 ปกอนครสตกาล ไดมการคนพบหลกฐานการแปลซงแสดงใหเหนถง
จดเรมตนของบทบาทของการแปลในซกโลกตะวนตก เชอกนวานกแปลชาวยโรปในยคเรมแรกเปนชาวกรก ซงแปล “มหากาพย
โอดสซ ของ โฮเมอร ” จากภาษากรกเปนภาษาละตน จงอาจกลาวไดวานเปนจดเรมตนของการแปลในสมยกรกโบราณ
ในยคแรกๆ ของการแปล ยงไมปรากฏทฤษฏดานการแปลหรอแนวคดเชงวชาการตางๆ เชนในสมยน การแปลจงเปนเรอง
ของนกปราชญ กว หรอชนชนสงทรหลายภาษาในระดบดพอทจะถายทอดเนอหาจากภาษาหนงเปนอกภาษาหนงได การแปล
ในยคแรกๆ เปนการแปลในลกษณะค าตอค าหรอประโยคตอประโยคโดยมงเนนทจะรกษาโครงสรางและรปแบบเดมของ
ภาษาตนฉบบไวใหไดมากทสด ทงนเพราะตนฉบบสวนใหญมกเกยวของกบเรองศาสนาหรอวรรณคด จงถอเปนผลงานทม
ความศกดสทธ มคณคาและควรคาตอการไดรบการเผยแพรและถายทอดเปนอกภาษาหนงซงใชโดยผคนในอกสงคมทมความ
เจรญนอยกวา ผแปลจงควรรกษารปแบบเดมไวอยางซอตรงโดยเครงครดภายใตกรอบความคดทวาผ เขยนตนฉบบผซงเปน
เจาของผลงานมความส าคญมากกวาผอานฉบบแปล
ตอมาเมอมผแปลงานอยางกวางขวางมากขน ขอบเขตของการแปลกคอยๆ ขยายออกไป การแปลมไดจ ากดเฉพาะ
ส าหรบปราชญอกตอไป แตกลายเปนเครองมอสงเสรมการแลกเปลยนขอมลความรในแขนงตางๆ ระหวางผคนทใชภาษา
ตางกน มวฒนธรรมและวถชวตทแตกตางกน ยงวทยาการกาวล าและความรรดหนาไปมากเทาใด การแปลกยงมบทบาท
ส าคญในฐานะทเปนสอกลางในการกระจายขอมลมากเทานน และเนองดวยความจ าเปนในการผลตผลงานแปลทมงเนนให
ผอานฉบบแปลมความเขาใจในขอมลและเนอหาในฉบบแปลโดยไมคลาดเคลอนไปจากเนอหาในตนฉบบและสามารถสมผส
ถงอรรถรสของฉบบแปลไดเทยบเคยงกบอรรถรสของตนฉบบ รปแบบทปรากฏในตนฉบบจงอาจตองปรบเปลยนไปเพอรกษา
ความหมายในตนฉบบไว
มนษยใชภาษาเปนเครองมอในการตดตอสอสารฉนใด การแปลกท าหนาทเปนสอกลางในการเชอมโยงระหวางกนฉนนน
การแปลเปนเสมอนสะพานทชวยใหการสอสารขามวฒนธรรมสามารถกระท าไดงายขน ชวยใหขอจ ากดในดานตางๆ ของ
มนษยนนแคบลง และทส าคญ การแปลเปนสงทมบทบาทส าคญในชวตมนษยเปนอยางมาก ดงทนกวชาการผ เชยวชาญดาน
การแปลไดกลาวไวดงน
“Why should you care? Because translation affects every aspect of your life—and we’re not just
talking about the obvious things, like world politics and global business. Translation affects you
personally, too. The books you read. The movies you watch. The food you eat. Your favorite sports
team……..
3
Translation affects everything from holy books to hurricane warnings, poetry and Pap smears. It’s
needed by both the masses and the millionaires. Translation converts the words of dictators and
diplomats, princes and pop stars, bus drivers and baseball players. Translation fuels the global
economy, prevents wars and stops the outbreak of disease……”
(Nataly Kelly and JostZetzsche 2012)
นอกจากน หากจะพจารณาในแงมมของสงคมและความเปนอย ยงอาจกลาวไดวาการแปลมความส าคญเปนอยาง
มากตอชวตและความมนคงของมนษย ดงจะเหนไดจากตวอยางกรณเหตการณวนาศกรรมในวนท 11 กนยายน พ.ศ.
2544 ในประเทศสหรฐอเมรกา มหลกฐานทแสดงใหเหนวากลมอลกออดะหซงเปนกลมกอการรายอสลามสากลไดสอสาร
กนดวยขอความสนๆ ทางโทรศพทระหวางกนภายในกลมเปนภาษาอาหรบกอนเกดเรมปฏบตการเพยงหนงวนวา
“Tomorrow is zero hour.”
“The match is about to begin.”
มการบนทกการดกฟงขอความดงกลาวในวนท 10 กนยายน พ.ศ.2544 ทวา ไมมใครใหความส าคญกบการแปล
ความหมายของขอความทางโทรศพทนจนกระทงภายหลงจากเกดเหตการณกอการรายไปแลว ซงกวาจะรความหมายของ
ขอความทมลกษณะเชงขมขน สหรฐอเมรกากไดสญเสยชวตพลเมองนบพนและทรพยสนทประเมนมลคาไมไดไปเสยแลว
ค าจ ากดความของ “การแปล”
การแปลหมายถง การถายทอดความหมายของสารในตนฉบบภาษาหนงเปนอกภาษาหนง ค าวา translate ซงหมายถง
การแปลมรากศพทมาจากค าวา translatum ซงเปนรปหนงของค าวา transferre ซงหมายถง ‘ถายทอด’ หรอ ‘สงผาน’ดวย
เหตน นกแปลจงท าหนาทเสมอนตวกลางในการสอสารผถายทอดความหมาย โดยการน าเอาความหมายทงหมดจากตนฉบบ
มาถายทอดใหเปนบทแปลในอกภาษาหนง ซงนอกจากจะตองรกษาความหมายเดมไวแลว ยงจ าเปนตองค านงถงการใชภาษา
อยางเปนธรรมชาตและสอดคลองกบจารตของภาษานนอยางแทจรง (ศาสตราจารย ดร.ปญญา บรสทธ 2533)
นกวชาการดานการแปลไดใหค าจ ากดความของ “การแปล” ไวมากมาย อาท
Peter Newmark (1988:5)
“…it is rendering the meaning of a text into another language in the way that the author intended
the text.”
4
Roger T. Bell (1991)
“Translation is the replacement of a representation of a text in one language by a representation of
an equivalent text in a second language.”
ศาสตราจารย ดร.สทธา พนจภวดล (2542)
“การแปล คอ การถายทอดขอความจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนง โดยรกษารปแบบ คณคา และความหมายใน
ขอความเดมไวอยางครบถวน รวมทงความหมายแฝง ซงไดแก ความหมายทางวฒนธรรม ปรชญา ความคด ความรสก
ฯลฯ”
ศาสตราจารย ดร.ปญญา บรสทธ (2533)
“การแปล คอ การถายทอดความหมาย โดยการน าเอาความหมายทงหมดจากตนฉบบมาถายทอดใหเปนบทแปลในอก
ภาษาหนง ซงนอกจากจะตองรกษาความหมายเดมไวแลว ยงจ าเปนตองค านงถงการใชภาษาอยางเปนธรรมชาตและ
สอดคลองกบจารตของภาษานนอยางแทจรง”
จากขอความทยกมาขางตน จะเหนไดวาการแปลมไดเปนเพยงการน าเสนอหรอถายทอดความหมายของค าทผกกนเปน
ประโยคเทานน หากแตหมายรวมถงความเขาใจในโครงสราง ไวยากรณ ตลอดจนบรบทในการสอสารและวฒนธรรมนนๆ เพอ
จะสามารถน าองคประกอบเหลานมาถายทอดจากภาษาหนง ซงตอไปนจะเรยกวา “ภาษาตนทาง” (Source language) เปน
อกภาษาหนงซงตอไปนจะเรยกวา “ภาษาปลายทาง” (Target language) ไดอยางถกตองและเปนธรรมชาต โดยพยายามคง
ความหมายและรปแบบของภาษาตนทางใหไดมากเทาทจะท าได เพอใหผอานงานแปลเกดความรสกทไมแตกตางจากผอาน
ตนฉบบ
ตวอยางเชน
Agriculture is the bread and butter of Thai people.
การท าเกษตรกรรมเปนขนมปงและเนยของคนไทย
หากจะแปลโดยถายทอดตามความหมายของค า จะไดผลลพธดงประโยคภาษาไทยขางตน ซงถอเปนประโยคแปลท
ถกตองตามความหมายของภาษาตนทาง แตหากพจารณาขอเทจจรงทางวฒนธรรม จะพบวาประโยคแปลดงกลาวไมสามารถ
5
สอสารขอมลทเหมาะสมเพอใหเขาใจไดงายในบรบทของคนไทยและภาษาไทยไดเทาทควร เนองจากในความเปนจรง สงหนงท
มบทบาทส าคญในวฒนธรรมไทยและภาษาไทยอยมากคอขาว มใชขนมปงและเนย อกทงยงแสดงใหเหนวาผแปลขาดความร
ดานส านวนในภาษาตนทาง ดงนน ผแปลจงควรค านงถงความหมายทผสงสารในตนฉบบตองการสอ กอนทจะถายทอดเปน
ภาษาฉบบแปลทเหมาะสมตามบรบททผใชภาษาไทยสามารถเขาถงและเขาใจได ประโยคดงกลาวจงควรแปลวา
การท าเกษตรกรรมเปนแหลงรายไดหลกของคนไทย
จากประโยคขางตน จะเหนไดชดเจนวาการแปลทดมใชแคเพยงจะตองแปลใหถกตองเทานน แตจะตองสามารถสอ
ความหมาย โดยอาจจะตองปรบเปลยนรปแบบการเสนอความหมายตามความเหมาะสม เพอถายทอดสารจากภาษาตนทาง
ไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนธรรมชาตในภาษาปลายทาง แมวาในบางครงบทแปลอาจไมคอยซอตรงกบตนฉบบนกกตาม
“Translation, then, consists of studying the lexicon, grammatical structure, communication,
situation, and cultural context of the source language text, analyzing it in order to determine its
meaning, and then reconstructing the same meaning using the lexicon and grammatical structure
which are appropriate in the RECEPTOR LANGUAGE and its cultural context.”
(Mildred L. Larson 1984: 3)
ภาพท 1: แผนภมกระบวนการแปล
Figure 1: Diagram of Translation Process
ลกษณะของงานแปลทด
งานแปลทดควรมลกษณะดงตอไปน
1. มความถกตอง ชดเจน สามารถสอความหมายไดครบถวน ไมผดไปจากตนฉบบ
6
2. มความเหมาะสมทงในดานรปแบบ ระดบของภาษาและลลาการเขยน
3. ใหความรสก อารมณ และอรรถรสในการอานไดเทาเทยมกบตนฉบบ
งานแปลทมคณภาพจะตองสอความหมายไดอยางถกตอง โดยมการน าเสนอเนอหา ความคด ความรสก และอารมณของ
ผ เขยนตนฉบบ ตลอดจนความหมายโดยนยทแฝงอยและรสชาต (flavour and feel) ของตนฉบบไดครบถวน นอกจากน
ภาษาทใชควรจะรนหและมความเปนธรรมชาต และทส าคญ ควรจะสามารถท าใหผอานฉบบแปลเกดผลตอบสนองได
เทยบเคยงกบทตนฉบบกอใหเกดผลตอบสนองตอผอานตนฉบบ คณสมบตประการหลงนนบวาส าคญทสดในการพจารณา
คณภาพของงานแปล งานแปลทขาดคณสมบตขอน นบวาเปนงานแปลทมคณภาพต า (สญฉว สายบว: หนา 14)
หากจะกลาววาการแปลเปนศลปะแขนงหนง คงจะมใชค ากลาวทคลาดเคลอนจากความเปนจรงนก สมมตวาผอาน
ตองการวาดรปบคคลคนหนง ผอานอาจเพยงลองวาดภาพรางของบคคลขนมาหนงภาพ ในขณะเดยวกน อาจปฏเสธไมไดวา
ภาพวาดบคคลนน หากวาดโดยศลปนทผานการฝกฝนทกษะการวาดภาพมายาวนานหรอมพรสวรรคดานศลปะเปนทนเดม จะ
มแนวโนมทจะเปนภาพวาดบคคลทมรายละเอยดและดเปนธรรมชาตเสมอนจรงมากกวา การแปลกเชนเดยวกน หากผ แปล
มงหวงเพยงถายทอดความหมายของค าหรอประโยค โดยปราศจากการค านงถงองคประกอบอนๆ อาท ความเหมาะสมของ
การเลอกใชค า ระดบของภาษา น าเสยงของผ เขยนตนฉบบ บรบททางวฒนธรรม ฯลฯ งานแปลชนนนกมแนวโนมทจะ
‘ลมเหลว’ หรอ ‘บกพรอง’ ในการถายทอดความหมายและอารมณความรสกทแฝงอยในตนฉบบ
การผลตงานแปลทด จงถอเปนงานทตองอาศยทงศาสตรและศลป หากผแปลเรยนรและเขาใจเพยงทฤษฎการแปลเพยง
อยางเดยวโดยปราศจากการฝกฝน งานแปลชนนนกมแนวโนมทจะเปนงานแปลทขาดคณภาพ ดงนน ประสบการณในการแปล
การทดลองลงมอแปลเพอใหเหนขอถกผด และตระหนกถงความบกพรองในการแปลของตนจะเปนสงทชวยบมเพาะ
ความสามารถในการแปลใหมพฒนาการทดตอไป
คณสมบตของนกแปลทด
คนจ านวนไมนอยมความเชอวาผใดกตามทสามารถพดหรอเขยนไดสองภาษา (bilingual) จะสามารถผลตงานแปลไดไม
ยาก ทวาในความเปนจรง หากงานแปลทมความซบซอนทางภาษาและเนอหาและตองอาศยความเขาใจและความประณตใน
การถายทอดเนอหาตกไปอยในมอของผแปลทขาดการฝกฝนและประสบการณในการแปลแลว งานแปลชนนนกมแนวโนมทจะ
เปนงานทขาดคณภาพ ก ากวม หรอชวนใหเขาใจคลาดเคลอนได อกทงยงขาดอรรถรสส าหรบผอาน ดงทไดกลาวมาแลว การ
แปลงานทมคณภาพมใชเพยงการถายทอดขอความจากภาษาหนงเปนอกภาษาหนงใหถกตองเทานน แตการแปลทดยงจะตอง
ค านงถงความเหมาะสมในการเลอกใชค า ความหมายโดยนย ท านองการเขยน (style) ระดบหรอประเภทของภาษาทใชใน
บรบททตางกน (register) ฯลฯ เพอใหไดอรรถรสในการอานเชนเดยวกบเมออานตนฉบบ นกแปลทดจงควรมคณสมบต
ดงตอไปน
7
1. มความสามารถทางภาษา ทงในภาษาตนทางและภาษาปลายทาง
การจะเปนนกแปลทดได จะตองมความสามารถทางภาษาในระดบดทงในภาษาตนทางและภาษา
ปลายทาง เพอจะสามารถแปลไดอยางถกตอง ทงน การจะแปลไดอยางถกตองนน ผแปลไมเพยงแตจะตองรและ
เขาใจความหมายของค า และรวธการใชแหลงขอมล อาท พจนานกรม อนเทอรเนต ฯลฯ ในการหาความหมายของ
ค าเทานน แตผแปลยงจะตองสามารถจบความหมายทแฝงอยในเนอหานนๆ อกทงสามารถเขาใจความเชอมโยง
ระหวางเนอหาในประโยคและระหวางประโยคอกดวย นอกเหนอจากน นกแปลทดยงจะตองมความรเกยวกบภาษา
ปลายทางดพอทจะสามารถเลอกใชทวงท านองการเขยน (style) น าเสยง (tone) และระดบของภาษาทใชในบรบท
ทางสงคมและอนๆ ทตางกน (register) ไดอยางเหมาะสม และการทผแปลจะสามารถท าเชนนไดจะตองอาศย
ความรซง เขาถง และเขาใจ ทงในดานภาษาและวฒนธรรมของสงคมทใชภาษานนๆ จงจะท าใหผแปลสามารถสอ
ความหมายในภาษาตนทางและในภาษาปลายทางไดอยางถกตองและเหมาะสม
“ถารแตภาษาตางประเทศ ไมรเขยนอานแปลลงเปนภาษาไทยได กไมเปนประโยชนอนใด ถาอยางนนหาจางแต
ฝรงมาใชเทาไรเทาไรกได ทตองการนนตองใหกลบแปลภาษาตางประเทศลงเปนภาษาไทยได แปลภาษาไทย
ออกเปนภาษาตางประเทศได จงจะนบวาเปนประโยชน อยาตนตวเองวาไดไปร าเรยนภาษาฝรงแลวลมภาษาไทย
กลบเหนเปนการเกการกอยางเชนนกเรยนบางคนมกจะเหนผดไปดงนน แตทจรงเปนการเสยทควรจะตเตยนแท
ทเดยว”
พระบรมราโชวาท
พระราชทานพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว
ทรงพระราชนพนธเมอ พ.ศ.2428
(อางถงใน ผองศร ลอพรอมชย 2559)
2. มความรเกยวกบตนฉบบ
หากผแปลมความสามารถทางภาษาทดเยยมเพยงอยางเดยว แตขาดความรความเขาใจเกยวกบเรองทจะ
แปลในตนฉบบ กไมอาจผลตผลงานแปลทดมคณภาพได โดยเฉพาะอยางยงในกรณทเปนการแปลงานเขยนเฉพาะ
ดานหรองานเขยนเชงวชาการ หากแปลโดยผแปลทมความสามารถทางภาษาด แตขาดความเขาใจเนอหาในตนฉบบ
เนองจากไมมความรเฉพาะดานหรอไมมภมหลงในเรองทแปล กจะมโอกาสท าใหงานแปลบกพรองไดมาก ดวยเหตน
ความรเฉพาะดานหรอภมหลงในเรองทจะแปลจงเปนปจจยส าคญอนจะน าไปสการผลตงานแปลทมคณภาพ อยางไร
8
กตาม นมไดหมายความวาผแปลทขาดความรเฉพาะดานหรอภมหลงในเรองทแปลจะไมสามารถแปลงานนนๆ ได
เนองจากความรหรอภมหลงเกยวกบเรองทจะแปลเปนสงทสามารถคนควาหาขอมลเพมเตมได โดยเฉพาะอยางยงใน
สมยปจจบนทการศกษาและคนควาหาขอมลสามารถท าไดสะดวก งายดาย และรวดเรวกวาในอดตมากเนองดวย
เทคโนโลยสารสนเทศทกาวล า นอกจากน ผแปลยงสามารถหาขอมลจากสอสงพมพทงในภาษาตนทางและภาษา
ปลายทาง หรอแมแตจากผ รผ เชยวชาญโดยตรง สงส าคญคอผแปลจะตองเผอเวลากอนลงมอแปล เพอศกษาหา
ขอมลเพมเตมจนมพนความรและความเขาใจในเรองทจะแปลมากพอ
3. มความสามารถในการถายทอด
นอกเหนอจากความสามารถทางภาษาและพนความรเกยวกบเรองทแปลแลว นกแปลทดยงจะตองม
ความสามารถในการถายทอด ซงจะเกดขนไดเมอผแปลสามารถจบใจความของเนอหาในตนฉบบ และใช
ความสามารถในการถายทอดผานการเลอกใชค าและโครงสรางประโยคทเหมาะสม รวมทงเรยบเรยงประโยคใน
ภาษาปลายทางไดอยางเปนธรรมชาตและรนหส าหรบผอาน และสอดคลองกบความมงหมายของผ เขยนตนฉบบ
ศ.ดร.สทธา พนจภวดล ไดเรยงล าดบคณสมบตสวนตว ความสามารถ ประสบการณ และความรของนก
แปล ในหนงสอ “คมอนกแปลอาชพ” (2542) โดยเรยงล าดบความส าคญจากมากทสดไปถงนอยทสด ดงน
คณสมบตสวนตว
- มใจรกในงานแปล
- รกการอาน
- มสมาธในการอาน
- มความรอบคอบ ละเอยดระมดระวงใจการใชถอยค า และภาษา
- มความมนใจในตนเองอยางสง
- มจรรยาบรรณของนกแปล เชน อางองถงแหลงขอมล
- มปฏภาณด
- มความใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของผอน
ความสามารถ
- สามารถตความภาษาทตนจะถายทอดไดเปนอยางด
- มจนตนาการ สรางสรรคค าใหมทเหมาะสม เพอมใหผอานเกดความเบอหนาย
- มความสามารถในการถายทอดความร
9
- มความสามารถในการจดขนตอนในการแปลใหถกตองเพอใหผลงานมคณภาพ
ประสบการณ
- ฝกฝนการแปลอยเสมอ
- มความเชยวชาญในงานหลายสาขา
- มความเขาใจในระบบงานของหนวยงานทตนปฏบตงานแปลอย
- เคยไดรบการอบรมทางดานการแปล
- เคยอานงานแปลของผอนมามากพอควร (เพอทราบวางานแปลเหลานนมจดดจดบกพรองทใดบาง)
ความร
- มความรรอบตวอยางกวางขวาง
- ท าการคนควาสงแปลกใหมทนาสนใจ เพอเสรมความคดของตนตลอดเวลา
- สะสมค าแปลกใหม ทจะน ามาปรบใชในงานแปลไดอยางถกตอง
- มความรดานภาษาทง 2 ภาษาทใชในการแปลเปนอยางด
- มความรเฉพาะดานทเกยวของกบงานแปล
- มภมหลงเกยวกบวฒนธรรม ประเพณ ของชาตทเปนเจาของภาษาทจะแปลดวย
ขอสงเกต - ยงมผทคดวา ในการแปลงานเฉพาะสาขา ผแปลควรมอาชพอยในสาขานน เชน แพทยควรเปนผแปลต าราแพทย
ผ เชยวชาญทางอญมณควรเปนผแปลต าราทางอญมณศาสตร
- บางหนวยงานมนกแปลเฉพาะสาขาไมครบทกสาขา ดงนนจงจ าตองใชนกแปลผนน แปลงานสาขาอนทตนไมถนด
ดวย
- การแปลงานเฉพาะสาขาควรท างานแปลเปนทมอยางนอย 3 คน ประกอบดวยผ เชยวชาญดานภาษาตนฉบบ 1 คน
ดานภาษาไทย 1 คน (อาจเปนคนเดยวกนได) และดานวชาการเฉพาะสาขา 1 คน
10
กจกรรมทายบท
1. บอยครงท ผแปลพบวาค าหนงค ามกมหลากหลายความหมาย แตกตางกนไปในแตละบรบท ผแปลจะตองทราบวาค านนๆ อยในบรบทใดจงจะสามารถเลอกใชความหมายทถกตองและเหมาะสมตามบรบทได
จงวเคราะหประโยคตอไปน แลวแปลค าวา credit ใหถกตองและเหมาะสมกบบรบทของประโยค
1) This shop offers a 30-day credit on all orders.
2) Students must earn a minimum of 34 credits.
3) Credit cards are not accepted.
4) They give no credit to [his] scurrilous assertions. (John Edgar Wideman)
5) Your credit is good but I need cash.
6) His son is a credit to his school.
7) On the credit side, he is a generous person.
8) A credit of 100,000 baht will be paid into your account.
2. จงศกษาและเปรยบเทยบตนฉบบและบทแปลตอไปน แลววเคราะหวาผแปลมความบกพรองในประเดนใด เพราะเหตใด และควรจะแกไขหรอปรบปรงอยางไร
1) It is a high-performance car.
มนเปนรถทมสมรรถภาพสง
2) The coffee is grown in Vietnam.
กาแฟนถกปลกในประเทศเวยดนาม
3) It is possible that the world will end soon.
มนเปนไปไดวาโลกใบนจะสนสดในไมชา
4) The boy was taken care of by his nanny.
เดกชายคนนถกดแลโดยพเลยงของเขา
5) These skyscrapers are protected against earthquakes.
11
ตกระฟาเหลานถกปกปองจากแผนดนไหว
6) A computer is found in most homes today.
ทกวนน คอมพวเตอรถกพบในบานสวนใหญ
7) The houses along the northern bank suffered most from the floods.
บานเรอนทอยตามแนวชายฝงทางดานเหนอตองทนทกขทรมานกบน าทวมมากทสด
8) Joe is no longer one of my trusted friends.
โจไมไดเปนหนงในเพอนทไดรบการไวใจจากฉนอกตอไป
3. จงแปลประโยคตอไปนเปนภาษาไทยทถกตองและเหมาะสม
1) The lives of his passengers could be put in danger.
2) This coffee sells well.
3) It’s raining cats and dogs.
4) I apologize for cancelling our meeting at such a short notice.
5) The Royal Crematorium was visited by thousands of tourists each day.
6) In the hot desert, the travelers found one water hole after another dry.
7) Hopefully, my close friend will recover from the flu in time for her wedding.
8) It is generally accepted that one who works hard will succeed.
9) I would, if there is time, like to call my brother.
10) The girl in the red t-shirt is my niece.
11) My answer to the sixth question proved a lucky guess.
12) The elephant seemed totally unaware of our presence.
12
บทท 2 โครงสรางพนฐานของประโยค ความหมาย และเครองหมายวรรคตอน
“Translation is that which transforms everything so that nothing changes”
— Günter Grass
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
จงตอบค าถามตอไปน
1. โครงสรางพนฐานของประโยคในภาษาไทยและภาษาองกฤษประกอบดวยอะไรบาง จงอธบายพรอมยกตวอยาง
ประกอบ
2. จงเปรยบเทยบประโยคตอไปน แลววเคราะหวาทงสองประโยคมโครงสรางประโยคแตกตางกนหรอไม และม
ความหมายแตกตางกนหรอไม
1) พชายดแลนองสาว
2) นองสาวไดรบการดแลโดยพชาย
3. ความหมายของค าอาจจ าแนกไดหลากหลากประเภท อาท ความหมายอางอง ความหมายแฝง ฯลฯ จงอธบาย
ความหมายอางองและความหมายแฝงของค าตอไปน
1) สวม
2) ง
3) สนข
4) ต ารวจ
5) ลมพาย
13
4. จงวเคราะหคประโยคตอไปน แลวแปลเปนภาษาไทย
1) Woman without her man has no reason for living.
2) Woman: without her, man has no reason for living.
โครงสรางพนฐานของประโยค
ในการแปลงานจากภาษาหนงเปนอกภาษาหนง สงส าคญประการแรกคอผแปลจ าเปนจะตองเขาใจสงทผ เขยน
ตนฉบบตองการน าเสนอ ดงนน หากจะแปลตนฉบบภาษาองกฤษเปนฉบบแปลภาษาไทย ผแปลจะตองมความรความเขาใจ
เกยวกบโครงสรางประโยคในภาษาองกฤษอยางถองแท จงจะสามารถตความและแปลเปนภาษาปลายทางไดอยางถกตอง
โครงสรางประโยคพนฐานในภาษาองกฤษ
ต าราไวยากรณสวนใหญมกจะกลาววาประโยคประกอบดวยภาคประธาน (subject) และภาคแสดง (predicate)
โดยภาคประธานประกอบดวยค าหรอกลมค า ภาคแสดงประกอบดวยค ากรยา ซงอาจเปนกรยาทตองการกรรมหรอไมตองการ
กรรมตามหลงโดยอาจมสวนขยายดวย สวนองคประกอบอนๆ นนอาจจะมหรอไมกได ขนอยกบประเภทของค ากรยา
ประโยคพนฐานในภาษาองกฤษมกจะมโครงสรางดงตอไปน:
ตวอยางเชน
Juliet died. จเลยตตาย
ประธาน + กรยา
ประธาน: Juliet
กรยา: died
Subject + Predicate
ภาคประธาน + ภาคแสดง
Subject + Verb + (Object) + (Modifier)
ประธาน + กรยา + (กรรม) + (สวนขยาย)
14
Romeo loved Juliet very much. โรมโอรกจเลยตมาก
ประธาน + กรยา + กรรม + สวนขยาย
ประธาน: Romeo
กรยา: loved
กรรม: Juliet
สวนขยาย: very much ท าหนาทขยายค ากรยา ‘loved’ วารกอยางไร
นอกจากน ค าทท าหนาทเปนประธานในประโยคอาจปรากฏในรปของค านามเพยงค าเดยว ค านามวล ค า
สรรพนาม หรอประโยคยอย ตวอยางเชน
ค านาม: Dogs are the most loyal animals.
สนขเปนสตวเลยงทซอสตยทสด
ค าสรรพนาม: They are the most loyal animals.
พวกมนเปนสตวเลยงทซอสตยทสด
วล: Guard dogs can protect your home better than a security system.
สนขอารกขาชวยปกปองดแลบานไดดกวาระบบความปลอดภยเสยอก
วล: Two dogs in a house are better than one.
การเลยงสนขไวในบานสองตวดกวาเลยงไวเพยงตวเดยว
ประโยคยอย: What a dog does when left by his owner shows how much it loves him.
สงทสนขท าเมอถกเจาของทอดทงแสดงใหเหนวามนรกเจาของของมนแคไหน
ประโยคความซอนและประโยคความรวม
15
ประโยคทยาวและซบซอนมกจะเกดจากการน าเอาประโยคพนฐานมาซอนกน กลาวคอ น าเอาประโยคพนฐาน 2
ประโยคมาซอนกน (embedding) โดยมประโยคหนงเปนประโยคหลกและอกประโยคเปนประโยคยอย โดยองคประกอบของ
ประโยคเหลานยงคงเปนภาคประธานและภาคแสดง และสามารถท าเชนนไปไดเรอยๆ โดยไมมทสนสด
ตวอยางเชน
The cat chased the mouse that ate the cheese that came from the cow that grazed in the field.
นอกจากน ประโยคทยาวอาจเปนประโยคทประกอบดวย noun clause ทสามารถขยายตอไปไดไมสนสด
ตวอยางเชน
He said that the police reported that the witness claimed that John killed his friend.
ในบางกรณ ประโยคทยาวอาจเกดจากการรวมประโยค (conjoining) สองประโยคขนไปเขาดวยกน โดยประโยค
เหลานมองคประกอบหลกคอภาคประธานและภาคแสดงและมการใชค าสนธาน (conjunction) เปนค าเชอมเพอแสดง
รปแบบความสมพนธของประโยคเหลาน ตวอยางเชน
He has just lost his job, but he’s spending a lot of money on luxury watches.
ในบางครง อาจพบประโยคความรวมโดยไมมการใชค าเชอม แตจะมการใชเครองหมาย semicolon (;) เชอม
ประโยคแทน ตวอยางเชน
Money is not everything; there’s MasterCard and Visa.
ประโยคกรรมวาจก (Passive structure)
เมอเปรยบเทยบโครงสรางประโยคในภาษาองกฤษและภาษาไทย จะพบวาขอแตกตางทชดเจนประการหนงคอการ
ใชประโยคกรรมวาจก กอนทจะกลาวถงขอแตกตางดงกลาวในรายละเอยด เราจ าเปนจะตองท าความเขาใจเกยวกบ
ความหมายของประโยคกรรมวาจกอยางถกตองเสยกอน นกภาษาศาสตรไดใหค าจ ากดความของประโยคกรรมวาจกไวดงน
“Passive voice is a term used in the grammatical analysis of voice, referring to a sentence, clause
or verb form where the grammatical subject is typically the recipient or ‘goal’ of the action
denoted by the verb . . .”
(David Crystal, 1980: 259)
16
จากค าจ ากดความขางตน สรปไดวาประโยคกรรมวาจกคอประโยคทประธานของประโยคเปนผ รบผลทเกดจากการ
กระท าของผอน สอดคลองกบค ากลาวของ พระยาอปกตศลปสาร (2499: 29) ซงกลาววา ประโยคกรรมเปนประโยคทมกรรม
วาจก (ผถกกระท า) อยตนประโยค ตวอยางเชน
เขาโดนพอต
เขาถกครบาอาจารยบงคบใหนงอานหนงสอ
วดนกอสรางตงแตสมยอยธยา
ขนมนกนอรอยด
อยางไรกตาม ในภาษาองกฤษ จะพบวามการใชโครงสรางประโยคสองรปแบบในการบอกเลาความหมาย
ความหมายเดยว อนไดแก
1. ใชโครงสรางประโยคกรรตวาจก (Active structure)
Subject (doer of the action= ผกระท ากรยา) + Verb + Object
The press fiercely criticized President Trump.
สอวพากษวจารณประธานาธบดทรมปอยางรนแรง
2. ใชโครงสรางประโยคกรรมวาจก (Passive structure)
Subject (receiver of the action=ผถกกระท า) + be/get/become + Verb 3 (+by + doer)
President Trump was fiercely criticized (by the press).
ประธานาธบดทรมปถกสอวพากษวจารณอยางรนแรง
จะเหนไดวาประโยคตวอยางขางตน แมจะมโครงสรางตางกน แตกสอความหมายเดยวกน ตางกนตรงทวาผพด
ตองการเนนความสนใจทผกระท าหรอผถกกระท า หากตองการเนนความสนใจทผกระท ากใชโครงสรางประโยคแบบกรรต
วาจก หากตองการเนนผถกกระท ากจะใชโครงสรางกรรมวาจก ดงตวอยางเพมเตมตอไปน
The Nepal quake killed thousands of people.
เหตแผนดนไหวในประเทศเนปาลไดคราชวตผคนนบพน
17
(ประเดนความสนใจอยทสงทคราชวตผคนนบพน)
Thousands of people were killed by the Nepal quake.
ผคนนบพนถกคราชวตโดยเหตแผนดนไหวในประเทศเนปาล
(ประเดนความสนใจอยทผคนนบพนทถกคราชวต)
จากทงสองตวอยางขางตนอาจสรปไดวาแมจะสามารถใชโครงสรางประโยคทแตกตางเพอสอความหมายเดยวกนได
แตโครงสรางประโยคทแตกตางกสงผลใหการเนนความส าคญของเนอความในแตละสวนของประโยคไมเทากน นอกจากน
โครงสรางกรรมวาจกยงพบมากในประโยคทตองการเนนสงทเกดขน โดยมไดเนนผกระท าใหสงนนๆ เกดขน ตวอยางเชน
Toyota was established in 1937.
บรษทโตโยตากอตงขนในป 1937 (เนนทบรษทโตโยตาและชวงเวลาทบรษทกอตงขน ไมเนนทผกอตง
บรษท)
President Kennedy was assassinated in 1963.
ประธานาธบดเคนเนดถกลอบสงหารในป 1963 (เนนทประธานาธบดผถกลอบสงหารและปทถกสงหาร ไม
เนนผลอบสงหาร)
นอกเหนอจากความแตกตางในการเนนความส าคญของเนอหาในประโยค โครงสรางกรรมวาจกยงใชเมอผพดไม
ทราบหรอไมสามารถระบไดวาใครเปนผกระท ากรยานนๆ เชน
It is expected that the strike will end soon.
คาดวาการประทวงจะสนสดลงในไมชา
Language can be learnt without a teacher.
ภาษาสามารถเรยนรไดโดยไมจ าเปนตองมครสอน
18
อยางไรกด เมอพจารณาขอแตกตางระหวางภาษาองกฤษและภาษาไทยในแงของโครงสรางประโยค จะพบวาใน
ภาษาองกฤษมการใชโครงสรางกรรมวาจกอยมากในขณะทในภาษาไทยโครงสรางประโยคเชนนไมเปนทนยมเทาใดนก การ
แปลประโยคกรรมวาจกในภาษาองกฤษเปนภาษาไทยจงมกกอใหเกดปญหาในการแปลอยบอยครง
สพรรณ ปนมณ (2559: 23-34) ไดอธบายวธการแปลประโยคทมโครงสรางกรรมวาจกจากภาษาองกฤษเปน
ภาษาไทย ซงมอย 4 วธ ดงน
1. ในกรณทประธานผกระท ากรยาปรากฏอยในประโยคกรรมวาจก ผแปลอาจจะยายผกระท ามาอยในต าแหนง
ประธานของประโยค
ตวอยางเชน
The tire was changed by my neighbor.
ยางรถยนตถกเปลยนโดยเพอนบานของฉน
=> เพอนบานของฉนเปลยนยางรถยนตให
อยางไรกตาม การยายผกระท ากรยามาไวในต าแหนงประธานของประโยคจะสงผลใหการเนนความส าคญของ
ประโยคเปลยนไปดงทไดกลาวมาแลวขางตน
2. ค าในภาษาไทยทแสดงถงความหมายกรรมวาจก ไดแกค าวา “ถก” “โดน” และ “ไดรบ” ใหความรสกทแตกตาง
กน ดงน
ค าทสอความหมายเชงลบ: “ถก” และ “โดน”
ตวอยางเชน
This boy is always punished by the teacher.
เดกชายคนนถกครท าโทษเปนประจ า หรอ
เดกชายคนนโดนครท าโทษเปนประจ า (ค าวา “โดน” มกจะใชในภาษาพดมากกวา)
These villages were almost entirely destroyed by fire.
หมบานเหลานถกเปลวเพลงแผดเผาเกอบจะทงหมด
Last week his uncle was bitten by a snake.
สปดาหกอน ลงของเขาถกงกด
19
ค าทสอความหมายเชงบวก: “ไดรบ”
ตวอยางเชน
He was awarded the Nobel Prize in Chemistry in 2004.
เขาไดรบรางวลโนเบลสาขาเคมประจ าป 2004
ค าทสอความหมายเปนกลาง: อาจเลอกใชไดทงค าวา “ถก” “โดน” หรอ “ไดรบ”
ตวอยางเชน
This poem was translated into Spanish.
กลอนบทนไดรบการแปลเปนภาษาสเปน
Hybrid cars are designed to minimize fuel consumption.
รถยนตไฮบรดถกออกแบบมาใหชวยลดการใชน ามนเชอเพลง
รถยนตไฮบรดไดรบการออกแบบมาใหชวยลดการใชน ามนเชอเพลง
3.ในกรณทไมระบประธานผกระท ากรยาในประโยคกอาจเตมประธานวาง(Empty subject) เชน ค าวา “เขา”
หรอ “มการ” เพอใหฟงดเปนภาษาไทยทสละสลวย เนองจากภาษาไทยไมนยมใชประโยคทมโครงสรางกรรม
วาจก
ตวอยางเชน
A large budget is spent on space exploration every year.
งบประมาณจ านวนมหาศาลถกใชไปกบการส ารวจอวกาศในทกๆ ป
=> ในทกๆ ป มการใชงบประมาณจ านวนมหาศาลในการส ารวจอวกาศ
Previously the road had been called “Dummy Road” and later on it has been changed
into “Sixty-Six Road.”
กอนหนาน ถนนสายนถกเรยกชอวาถนนดมม แตตอมาเปลยนชอเปนถนนหกสบหก
20
=>กอนหนาน เขาเรยกถนนสายนวาถนนดมม แตตอมาเปลยนชอเปนถนนหกสบหก
4.ใชค ากรยาแบบเดยวกบค ากรยาในโครงสรางกรรตวาจก แตมความหมายเปนกรรมวาจก
ตวอยางเชน
This watch is made in China.
นาฬกาเรอนนผลตทประเทศจน
Over 95% of electric cars are sold in only 10 countries.
กวา 95% ของรถยนตไฟฟาทงหมดจ าหนายใน 10 ประเทศเทานน
ประเภทของความหมาย
หากพจารณาถงองคประกอบตางๆ ทมผลตอการผลตงานแปลใหมคณภาพ คงจะปฏเสธไมไดวาหวใจส าคญกคอ
ความเขาใจในความหมายทผ เขยนงานตนฉบบตองการสออยางถองแทกอนทจะถายทอดเปนภาษาฉบบแปล จรงอยวาปญหา
ทเกดจากความไมรความหมายในระดบค าสามารถแกไขไดดวยการคนหาค าตอบในพจนานกรม แตเนองจากในความเปนจรง
บอยครงทค าหนงค าจะมความหมายไดมากกวาหนงความหมาย และค าหนงค ากท าหนาทตางกนเมออยในต าแหนงของ
ประโยคและในบรบททแตกตางกน สงผลใหมความหมายแตกตางกนไปดวย ดงตวอยางประโยคตอไปน
ตวอยางท 1
ประโยค ก Some people expect the government to look after them from the cradle to the grave.
ประโยค ข He’s making a grave decision in a time of crisis.
จากตวอยางประโยคทงสองประโยคขางตน จะเหนไดชดเจนวา “บรบท” หรอขอความทปรากฏรวมกบค าเปน
องคประกอบส าคญทจะชวยใหผแปลสามารถเลอกความหมายทถกตองของค าศพท ในประโยค ก ค าวา grave เปนค านามซง
ปรากฏอยหลงค าบพบท to อกทงยงตามหลงค าวา cradle ซงเปนค านามทมความหมายวา เปลเดก จงควรแปลความหมาย
ของค าวา grave ในฐานะทเปนค านาม ยงไปกวานน หากผแปลเขาใจวา from the cradle to the grave เปนส านวน กจะ
แปลส านวนดงกลาววา ตงแตเกดจนตาย จงควรแปลประโยค ก วา ‘คนบางคนมกคาดหวงใหรฐบาลดแลพวกเขาตงแตเกดจน
ตาย’
21
ในประโยค ข ค าวา grave ปรากฏอยหนาค านาม decision จงควรแปลค าดงกลาวในฐานะทเปนค าคณศพทวา
ส าคญ ดงนนจงควรแปลประโยคดงกลาววา ‘เขาก าลงตดสนใจครงส าคญในชวงเวลาวกฤต’
ตวอยางท 2
ประโยค ก Jane can’t bear children when they are noisy.
ประโยค ข Jane can’t bear children due to some reproductive disorders.
ค าวา bear ทปรากฏในประโยคทงสองประโยคขางตนในตวอยางท 2 เปนค ากรยาทงค อยางไรกตาม ในประโยค ก
bear ตามดวยค าวา children ซงเปนกรรม และแมค าวา bear จะเปนค ากรยาทมหลายความหมาย แตจากขอความ ‘when
they are noisy’ ทตอทายประโยคชวยใหผแปลสามารถเลอกใชความหมายของค ากรยาดงกลาวไดอยางเหมาะสมตาม
บรบท จงควรแปลค ากรยาดงกลาววา ‘อดทน’ ดงนน ประโยค ก จงควรแปลวา ‘เจนไมสามารถทนอยกบเดกๆ ทเสยงดงได’
ในประโยค ข bear ยงคงเปนค ากรยา แตเนองจากในบรบทปรากฏขอความทแสดงถงเหตวา ‘due to some
fertility problems’ จงควรแปลค ากรยา bear วา ‘ใหก าเนด’ หรอ ‘คลอดลก’ ดงนน ประโยค ข จงควรแปลวา ‘เจนไม
สามารถมลกไดเพราะเธอมความผดปกตเกยวกบระบบสบพนธ’
ตวอยางท 3
In space, there’s not much space.
ประโยคในตวอยางท 3 เปนสวนหนงของบทบรรยายในสารคดเรองหนงซงกลาวถงชวตของนกบนอวกาศซงตองอย
ในยานอวกาศตลอดระยะเวลาทอยในอวกาศ ท าใหสามารถเคลอนไหวไดเฉพาะในบรเวณทจ ากดภายในยานอวกาศเทานน
เมอแปลค าวา space ทปรากฏอย 2 ต าแหนงในประโยคขางตนกจะตองอาศยบรบทของค าและสถานการณทประโยคน
เชอมโยงถงในการชวยวเคราะหความหมายของค าดงกลาวในแตละต าแหนง
โดยทวไป ค าวา space ซงเปนค านามมความหมายหลากหลายความหมาย ไดแก อวกาศ ระยะหาง พนทวาง หาก
จะวเคราะหจากค าทปรากฏรวมกบค าๆ น ค าวา space แรกน าหนาดวยบพบท in โดยปราศจาก article จงมความหมายวา
อวกาศ สวนค าวา space ทายประโยค หากวเคราะหความหมายจากสถานการณทเชอมโยงกบประโยค จะมความหมายวา
พนทวาง ดงนน จงแปลประโยคสนๆ นไดวา “ในอวกาศ มพนทวางไมมากนกส าหรบนกบนอวกาศ”
22
จากตวอยางทกลาวมาทงหมดขางตน อาจสรปไดวาค าหนงค าอาจแปลไดแตกตางกนไปเมอค าๆ นนปรากฏอย
เดยวๆ แตเมออยในประโยคและแวดลอมไปดวยขอความแลว ค าๆ นนจะมความหมายเดยวทสอดคลองกบบรบทตลอดจน
สถานการณทแวดลอมการใชค านนๆ ดวยเหตน การรจกวเคราะหความหมายของค า กลมค า รวมทงส านวนตางๆ จงเปนสงทผ
แปลจะตองฝกฝนใหเกดความช านาญ
ค าหนงค าอาจสอความหมายไดในรปแบบทแตกตางกนไป โดยอาจแบงประเภทของความหมายแบบกวางๆ ไดดงน
ก. ความหมายอางอง (Referential meaning)
ความหมายอางอง หมายถง ความหมายทอางองโดยตรงถงสงใดสงหนง ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม
หรออาจเปนความคดหรอมโนภาพ สอดคลองกบทไนดา (1974) (อางถงในสญฉว สายบว 2550) กลาวไววา
มนษยใชค าเพออางองถง “สง” ตางๆ 4 ประเภท คอ
(1) สงตางๆ ทเปนรปธรรม เชน ทองฟา, โตะ, เมฆ, star, father
(2) กรยาอาการตางๆ เชน รองไห, ยม, sing, sleep
(3) ความรสกตางๆ ทเปนนามธรรม เชน ความปรารถนา, ความทกข, wisdom, joy
(4) ความสมพนธระหวางประสบการณตางๆ เชน แต, ใน, นอกเหนอ, when, if เปนตน
ข. ความหมายแฝง (Connotative meaning)
ความหมายแฝง หมายถง ความหมายทผแปลจะตองวเคราะหจากองคประกอบอนๆ นอกเหนอจากตว
ภาษาทมองเหน องคประกอบดงกลาวทส าคญ ไดแก วฒนธรรมของผทใชภาษานนๆ ตวอยางเชน ค าวา ‘สวม’
มกกอใหเกดความรสกเชงลบตอผ รบสาร เนองจากเปนค าทกอใหเกดมโนภาพวาเปนสถานททไมสะอาด เปน
สถานททมนษยใชขบถาย น าพาใหนกถงกลนอนไมพงประสงคตามไปดวย จงเปนค าทควรเลยง โดยแทนทดวย
ค าวา ‘หองน า’ หรอ ‘สขา’ ซงไมกอใหเกดความรสกในเชงลบตอผ รบสาร ในทางกลบกน ค าวา ‘restroom’
หรอแมแต ‘toilet’ ในภาษาองกฤษไมสอความรสกในเชงลบดงเชนค าวา ‘สวม’ ในภาษาไทย อกตวอยางหนงท
เหนไดชดเจนคอค าวา ‘owl’ หรอ ‘นกฮก’ ในภาษาไทย ในความรสกของคนไทยโดยทวไปถอเปนสตวทนากลว
เนองจากเปนสตวกลางคน มเสยงรองทชวนขนหวลก อกทงยงถอเปนลางบอกเหตตามความเชอโบราณ แตใน
วฒนธรรมญป น กลบถอวานกฮกเปนตวแทนแหงความโชคดและชวยปกปองมนษยจากสงชวราย ใน
ขณะเดยวกนในอกซกโลกหนง นกฮกกเปนสญลกษณแหงปญญาและความร กระทงมสถาบนการศกษาบาง
แหงในโลกตะวนตกใชนกฮกเปนสวนหนงของสญลกษณของสถาบน ดวยเหตน ความหมายแฝงจงกอใหเกด
ปฏกรยาตอบสนองทางอารมณตอผ รบสารทแตกตางกนนอกเหนอจากการรบรในระดบของความหมายอางอง
โดยการตความและวเคราะหความหมายแฝงจะขนอยกบวฒนธรรมและประสบการณของผ รบสาร
23
นอกจากน สถานการณในการสอสารยงเปนองคประกอบส าคญอกประการหนงทกอใหเกดการรบร
ความหมายแฝงของค าทแตกตางกนได ตวอยางเชน
ประโยค ก ต ารวจมาแลว ไมตองหวงนะ เดยวทกอยางจะกลบเปนปกต
ประโยค ข ต ารวจมาแลว ฉนบอกแลวไง เปนเรองอกจนได
ประโยค ค เดกเปรยบเสมอนผาขาวทใสซอบรสทธ
ประโยค ง นายวระกเปนแบบนแหละ ชอบท าตวเปนเดก นาร าคาญ
ตามความหมายอางองจากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ค าวา ต ารวจ หมายถง เจาหนาทของรฐ ม
หนาทตรวจตรารกษาความสงบ จบกม และปราบปรามผกระท าผดกฎหมาย แตเมอบรบทและสถานการณใน
การใชค าวา ‘ต ารวจ’ นนแตกตาง กอาจกอใหเกดปฏกรยาตอบสนองจากผ รบสารทแตกตางกนไป ในประโยค ก
ขางตน เหนไดชดวาผพดมความรสกเชงบวกกบต ารวจ และมองวาต ารวจจะชวยคลคลายสถานการณได ในทาง
กลบกน ผพดในประโยค ข มความรสกเชงลบกบต ารวจเนองจากต ารวจอาจน าความเดอดรอนมาให สวนใน
ประโยค ค ผพดสอความหมายของค าวา ‘เดก’ วาเปนวยทบรสทธ ไรเดยงสา สดใส ไรเลหเหลยม แตผพด
ประโยค ง ใชค าวา ‘เดก’ เพอสอความหมายในเชงลบอยางชดเจนเมอใชบรรยายลกษณะหรอพฤตกรรมของ
ผใหญ จงอาจสรปไดวาการวเคราะหความหมายจะตองอาศยบรบทในการสอสารเพอชวยใหผแปลสามารถ
วเคราะหความหมายไดอยางถกตองและเหมาะสมตามสถานการณ
ค. ความหมายเชงอปมา (Figurative meaning)
ความหมายเชงอปมาเปนความหมายทเกดจากการเปรยบเทยบ ในการแปลส านวนหรอขอความทมความหมาย
เชงอปมา มกจะมเรองของวฒนธรรมและความเชอเขามาเกยวของอยดวย ผแปลจงจ าเปนตองมความรความ
เขาใจเกยวกบภมหลง วฒนธรรมและแนวคดของชนชาตทใชภาษาฉบบแปล รวมทงบรบทแวดลอมการใชความ
เปรยบนนๆ จงจะสามารถวเคราะหและตความกอนจะลงมอแปลได เวนแตในกรณทมการใชความเปรยบทม
ความหมายใกลเคยงกนทงในภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปล ตวอยางเชน
ประโยค ก She is all skin and bone.
เธอผอมจนเหนแตหนงหมกระดก
ประโยค ข The shirt he is wearing is as black as coal.
เสอเชตทเขาใสด าอยางกบถาน
24
ประโยค ค Some countries have laws that punish crimes with an eye for an eye
and a tooth for a tooth.
ประเทศบางประเทศใชกฏหมายทมบทลงโทษแบบตาตอตาฟนตอฟน
จากการใชความเปรยบในประโยค ก จะเหนไดวาส านวน ‘to be all skin and bones’ ตรงกบ
ส านวนไทยทวา ‘ผอมจนเหนแตหนงหมกระดก’ สวนคณศพทวลในประโยค ข ‘black as coal’ ตรงกบ
ส านวนทใชในภาษาไทยวา ‘ด าเหมอนถาน’ และส านวนทปรากฏในประโยค ค ‘an eye for an eye and
a tooth for a tooth’ ตรงกบความเปรยบในภาษาไทยวา ‘ตาตอตา ฟนตอฟน’ ตวอยางความเปรยบใน
ประโยคทงสามประโยคขางตนจงถอเปนการใชถอยค าส านวนทเทยบเคยงกนไดทงในภาษาองกฤษและ
ภาษาไทย ท าใหการแปลท าไดอยางไมเปนปญหานก
อยางไรกตาม จะพบวาบอยครงการใชความเปรยบหรอค าอปมาอปไมยในภาษาองกฤษแตกตาง
จากในภาษาไทยโดยสนเชง ท าใหตองอาศยความรความเขาใจในวฒนธรรมทแตกตางกนเพอชวยในการ
ตความ แลวจงน าไปถายทอดดวยส านวนทสอความหมายไดตรงกน ตวอยางเชน
The right front tire is as flat as a pancake.
คณศพทวลทปรากฏในตวอยางประโยคขางตนใชเพอเปรยบเทยบความแบนของยางวาม
ลกษณะเหมอนแพนเคกซงเปนอาหารวางของชนชาตตะวนตก แตเนองจากแพนเคกมไดอยในวฒนธรรม
ไทย คนไทยรจกแพนเคกเพยงในฐานะทเปนอาหารทไดรบอทธพลมาจากชาตตะวนตก เราจงไม
เปรยบเทยบความแบนของสงของวาเหมอนแพนเคก ประโยคตวอยางขางตนจงควรแปลวา ‘ยางดานหนา
ขวาแบนราวกบกลวยทบ’ ซงเปนความเปรยบทใชกนโดยทวไปในวฒนธรรมไทยและสอความหมาย
เดยวกน
จากประเภทของความหมายทผ เขยนอธบายไวอยางกวางๆ ขางตน อาจสรปไดวาความหมายเปนองคประกอบทาง
ภาษาทมความส าคญเปนอยางยง ในการแปล ยงผแปลตระหนกไดวาผเขยนตนฉบบตองการสอความหมายในลกษณะใด
และสามารถจบความหมายทผ เขยนตองการสอไดอยางถกตองมากเทาใด กจะยงชวยใหผแปลสามารถถายทอดความหมาย
นนๆ ออกมาเปนภาษาฉบบแปลไดอยางครบถวนสมบรณ และเปนธรรมชาตไดมากเทานน
นอกเหนอจากประเดนของความหมายประเภทตางๆ ทจะตองวเคราะหและพจารณาแลว ผแปลยงจะตองตระหนกวา
การใชภาษาของคนในแตละชนชาตก าหนดโดยวธการมองโลกและการรบรในรปแบบเฉพาะของคนในชนชาตนนๆ กลาวคอ
ค าๆ หนงในภาษาหนง อาจมความหมายกวางหรอแคบกวาค าๆ เดยวกนในอกภาษาหนงไดเสมอ โดยขนอยกบระบบความคด
ของคนทใชภาษานนๆ ตวอยางเชน ค าวา snow ในภาษาองกฤษ หรอ หมะ ในภาษาไทยซงตามพจนานกรมหมายถง ละออง
น าในอากาศทแปรสภาพเปนของแขงเพราะอณหภมต า ลกษณะฟเปนปย ลอยลงมาจากทองฟา ในความเปนจรง หมะ ม
25
หลากหลายประเภท แตไมวาจะเปนประเภทใด ในบางภาษาเชนภาษาองกฤษและไทย ยงคงใชค ากลางๆ คอค าวา snow และ
หมะ ตามล าดบ เพออางองถงปรากฏการณทางธรรมชาตดงกลาว อยางไรกตาม ในภาษาเอสกโมมค าทใชเรยกหมะแตละ
ประเภทโดยเฉพาะ เนองจากในการรบรและระบบความคดของชาวเอสกโม หมะถอเปนสวนหนงทส าคญและมบทบาทตอชวต
ความเปนอยของพวกเขา การอางองถงหมะโดยใชค าทหลากหลายตามประเภทของหมะจงเปนเรองจ าเปน นอกจากน
ตวอยางทเหนไดชดเจนอกตวอยางหนงคอ การใชค าล าดบญาตในภาษาองกฤษและภาษาไทย ในภาษาไทยมค าล าดบญาต
โดยละเอยด เชน ป ยา ตา ยาย ลง ปา นาสาว นาชาย อาเลก อาใหญ พสาว นองสาว หลานสาว หลานชาย ฯลฯ โดยแตละค า
บงบอกชดเจนวาเปนค าทอางองถงญาตพนองฝายบดาหรอมารดา อกทงยงบงบอกเพศและวยอกดวย ในทางกลบกน ใน
ภาษาองกฤษจะก าหนดค าล าดบญาตไวกวางๆ ไมสอความหมายโดยละเอยดเทาในภาษาไทย ดงนน ผแปลจงควรค านงถง
ความแตกตางในแงของระบบค าอยเสมอ และแมวาในบางครงจะมระบบค าทตรงกนในภาษาตนทางและภาษาปลายทาง แต
ในบรบทหรอสถานการณทแตกตาง กไมสามารถแปลโดยใชค าๆ เดยวกนนนไดเสมอไป ดงตวอยางตอไปน
ประโยค ก When they heard the police siren, they ran.
ประโยค ข The hybrid engine is running.
ประโยค ค Sorry, I have to run.
ประโยค ง Pollen makes my nose run.
จากประโยค ก-ง ขางตน จะเหนไดวาค าวา run แมจะมความหมายตรงกบภาษาไทยวา วง แตกไมสามารถแปลค าๆ
เดยวกนนในแตละบรบทหรอสถานการณทแตกตางไดวา วง เสมอไป ในประโยค ก บรบทของประโยคท าใหประโยคนม
ความหมายวา ‘เมอไดยนเสยงไซเรนจากรถต ารวจ พวกเขากวงทนท’ สวนประโยค ข แปลไดวา ‘เครองยนตไฮบรดก าลง
ท างาน’ ประโยค ค แปลวาไดวา ‘ขอโทษดวยครบ(//คะ) ผม(//ดฉน)ตองไปแลว’ และประโยค ง แปลไดวา ‘ฉนจะน ามก
ไหลเมออยใกลละอองเกสรดอกไม’ จากตวอยางขางตน อาจสรปไดวาค าหนงค ามหลายความหมายเมออยโดดๆ แตหากค าๆ
เดยวกนนนปรากฏอยในบรบททแตกตาง ความหมายของค ากจะเปลยนไปดวย
การใชเครองหมายวรรคตอน
ในภาษาองกฤษ มการใชเครองหมายวรรคตอนในภาษาเขยนมาก โดยเฉพาะอยางยงเมอเปรยบเทยบกบภาษาไทย
ซงมการใชเครองหมายวรรคตอนเพยงจ ากด ตวอยางเชน การใชเครองหมายอญญประกาศ (“ - ”) ในภาษาไทยซงใชเมอ
ตองการสอวาขอความในเครองหมายดงกลาวเปนค าพดของบคคล และเครองหมายอศเจรย (!) ซงใชตอทายค าอทาน เปนตน
เครองหมายวรรคตอนเหลานไมมความส าคญในแงของความหมายของประโยคเทาใดนก ตรงกนขามกบในภาษาองกฤษ
เครองหมายวรรคตอนถอเปนสงทมบทบาทในการสอความหมายในภาษาเขยนเปนอยางมาก เพราะนอกจากจะใชแบงความ
26
และก าหนดวรรคตอนแลว ยงสอความหมายโดยแสดงความเชอมโยงของเนอความและสามารถเปลยนความหมายในประโยค
เมอมการเปลยนแปลงเครองหมายวรรคตอนหรอเมอเปลยนต าแหนงของเครองหมายวรรคตอนอกดวย ดงตวอยางตอไปน
ตวอยางท 1
ประโยค ก Henry Jones and I first met in Tokyo.
ประโยค ข Henry, Jones and I first met in Tokyo.
จากตวอยางประโยคขางตน จะเหนไดวาประโยค ก ไมปรากฏการใชเครองหมาย comma ( , ) คนกลางระหวางชอ
Henry และ Jones ท าใหตความไดวาประธานของประโยคมเพยงสองคนคอ ‘Henry Jones’ และ ‘I’ เมอแปลประโยคนเปน
ภาษาไทยจงไดประโยควา ‘ฉนและเฮนร โจนสพบกนครงแรกทกรงโตเกยว’ สวนในประโยค ข มเครองหมาย comma ( , )
คนกลางระหวางชอ Henry และ Jones ตความไดวาประธานของประโยคมทงหมด 3 คน คอ ‘Henry’ ‘Jones’ และ ‘I’
ประโยคนจงแปลเปนภาษาไทยไดวา ‘ฉน เฮนร และโจนส พบกนครงแรกทกรงโตเกยว’
ตวอยางท 2
ประโยค ก
Mary has worked so hard that she has aged, like her mother; she certainly works too hard.
ประโยค ข
Mary has worked so hard that she has aged; like her mother, she certainly works too hard.
จะสงเกตไดวาประโยคตวอยางทงสองประโยคขางตน มรปประโยค การเรยงค าและการใชค าทเหมอนกนทกประการ
ตางกนทการใชเครองหมายวรรคตอน เมอใชเครองหมายวรรคตอนเดยวกนในต าแหนงของประโยคทตางกน การสอ
ความหมายของประโยคกแตกตางกนไปดวย ประโยค ก แปลวา ‘แมรท างานหนกเสยจนดแกลงเหมอนแมของหลอน หลอน
ท างานหนกมากไปจรงๆ’ สวนประโยค ข แปลวา ‘แมรท างานหนกเสยจนดแกลง หลอนท างานหนกเกนไปเชนเดยวกบแมของ
หลอน’ จากประโยคทงสองขางตน มการใชเครองหมายวรรคตอนคอ semicolon ( ; ) และ comma ( , ) สลบต าแหนงกน ท า
ใหความหมายของประโยคเปลยนไปเนองจากบพบทวล ‘like her mother’ ท าหนาทขยายประโยคทตางกนเมอมการแบง
ประโยคดวยเครองหมายวรรคตอนตางกน จงอาจสรปไดวาผแปลจ าเปนจะตองพจารณาอยางระมดระวงเพอใหเขาใจนยใน
การใชเครองหมายวรรคตอนตางๆ วาเครองหมายวรรคตอนนนๆ แสดงความหมายหรอความเชอมโยงระหวางเนอความ
อยางไร จงจะสามารถตความและถายทอดความหมายไดอยางถกตองและเหมาะสม
27
กจกรรมทายบท
1. จงแปลประโยคตอไปนเปนภาษาไทย
1) Only a handful of people responded to the questionnaire.
2) My dad met an old friend.
3) My dad met some old friends.
4) Let me get this one; you paid for the last round.
5) a. She is a pretty, generous woman.
b. She is a pretty generous woman.
6) Look out! The cat is on the TV.
7)The soil is so rich that it produces several crops a year.
8)A frog can make a sound without opening its mouth.
9) A proper diet and regular exercise are important factors in maintaining good health.
10) The boy in the black shirt is my nephew.
11) I was just going to cross the road when someone shouted “Stop!”
12) By the time the football match ends, many of the spectators will have left.
13) There are two windmills, the larger of which stands a hundred feet high.
14) Srisuda hurt her finger when she was fixing her dinner last night.
15) No one could talk him into joining the club unless its membership fee was free.
16) I have lately received a number of emails about your late husband.
17) I have a number of Chinese relatives, most of whom live in Shanghai.
18) My dad has completely forgotten the appointment.
19) She had hardly finished her speech when the light went out.
20) Directly in front of me stood an old castle.
21) Unlike most other public parks, this particular public park is located right in the heart of the
city.
22) He ducked his head as the ball came toward him.
23) In the hot desert, the travelers found one water hole after another dry.
24) Before he became famous, he lived in mean house near the center of the town.
28
25) Four students were suspected of cheating in the translation test.
2.
1) Change is like death; you don’t know what it’s like until you’re standing in the gate.
จงแปลประโยคขางตน โดยใชค าและบรบททแวดลอมเพอชวยในการตความค าวา ‘gate’ ใหสอดคลองกบ
ความหมายของผพด
2) The world is still picking up the pieces after the war.
จงแปลประโยคขางตน โดยใชค าและบรบททแวดลอมเพอชวยในการตความส านวน ‘to pick up the pieces’ ให
สอดคลองกบความหมายของผพด
.
29
บทท 3 หลกการและกลวธเบองตนในการแปล
“There can never be an absolutely final translation.”
— Robert M. Grant
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
จงตอบค าถามตอไปน
1.นกแปลทดควรท าอะไรบางกอนลงมอแปลงานหนงชน จงอภปรายขนตอนการแปลตงแตตนจนท างานแปลเสรจสน
2.ภายหลงเสรจสนการแปลในรอบแรก นกแปลทดควรท าอะไร เพราะเหตใด จงอภปราย
3.ในกรณทนกแปลพบปญหาในขณะแปล โดยไมสามารถแปลประโยคหนงประโยคใดได ควรแกปญหาอยางไร
ในบทนจะขอน าเสนอแนวคดและกระบวนการแปล 2 รปแบบของนกวชาการดานการแปล ไดแก Daniel
Gile และ Peter Newmark
แนวคดและกระบวนการแปล Sequential Model of Translation ของ Daniel Gile
Daniel Gile น าเสนอแนวคดและกระบวนการแปลทมชอเรยกวา Sequential Model of Translation ซงมงเนนท
จะชวยใหผเรยนการแปลสามารถน ามาปรบใชในการเปลยนภาษาตนทางใหเปนภาษาปลายทาง โดยประกอบดวยขนตอนท
ส าคญ 2 ขนตอน ไดแก
1) ความเขาใจ (Comprehension)
2) การสรางใหม (Reformulation)
ขนตอนท 1: ความเขาใจ (Comprehension)
ในขนตอนแรกน นกแปลจะตองท าความเขาใจกบตนฉบบ ความเขาใจนจะเกดขนไดจากการอานตนฉบบทละหนวย
(Translation unit) โดยนกแปลจะสรางสมมตฐานเกยวกบความหมายของสงทอาน (Meaning hypothesis) โดยอาศย
ความรเกยวกบภาษาตนทางและความรทวไปทมอยแลวเกยวกบหวขอนนๆ ตลอดจนสงทอนมานหรอสรปไดจากการอานมา
ชวยในการตความและก าหนดความหมาย ความรทงหมดทกลาวมานอยใน Knowledge base ทางดานซายของแผนภม
30
(ตามทแสดงในภาพท 2 ดานลาง) และในกรณทความรใน Knowledge base มไมเพยงพอทจะชวยใหนกแปลก าหนด
ความหมาย นกแปลจะตองหาขอมลความรเพมจากแหลงขอมลอนๆ ซง Daniel Gile เรยกความรในสวนนวา Knowledge
acquisition ในขนตอนน นกแปลมหนาทตรวจสอบสมมตฐานเกยวกบความหมายของ Translation unit ในตนฉบบวาม
ความเปนไปไดหรอสมเหตสมผลเพยงพอหรอไม (plausibility) ทงน นกแปลอาจตความคลาดเคลอนหากใชเวลาอานตนฉบบ
และตงสมมตฐานเกยวกบความหมายนอยเกนไปหรอมความรเกยวกบหวขอนนๆ ไมเพยงพอ นอกจากน ในกรณทนกแปลม
ความเขาใจในตนฉบบเพยงในระดบค าหรอโครงสรางทางภาษา กอาจเปนเหตทท าใหนกแปลไมสามารถผลตงานแปลทม
คณภาพได ดงนน ปจจยส าคญอนจะน าไปสความเขาใจในตนฉบบกคอการวเคราะหตนฉบบอยางรอบคอบ
โดยสรป การทนกแปลจะสามารถวเคราะหตนฉบบไดอยางถกตองเพยงพอทจะน าไปสความเขาใจในตนฉบบอยาง
ชดเจน (comprehension) ไดนน จะตองมองคประกอบในสมการตอไปน
1) C = KL + ELK (Gile, 1995: 78)
C = “Comprehension” หรอ ความเขาใจ
KL = “Knowledge of the Language” หรอ ความรทางภาษาตนทาง
ELK = “Extra Linguistic Knowledge” หรอ ความรอนๆ โดยทวไป
สมการขางตนแสดงใหเหนวาความเขาใจในตนฉบบเกดขนไดเมอนกแปลมความรทางภาษาตนทางหรอภาษาใน
ตนฉบบประกอบกนกบความรทวไป หากนกแปลมความรทงสองประเภทนมากเทาใด กจะยงชวยใหระดบความเขาใจมมาก
ขนเทานน
อยางไรกตาม หากผแปลมความรทงสองประเภทดงทกลาวมาไมมากพอ กจ าเปนจะตองมปจจยเพมเตม คอ การ
วเคราะห (deliberate analysis = A) ดงจะเหนไดจากสมการตอไปน
2) C = KL + ELK + A (Gile, 1995: 80)
ขนตอนท 2: การสรางใหม (Reformulation)
ในขนตอนการสรางใหม นกแปลจะถายทอดความหมายใน Translation unit เปนภาษาปลายทางตามความเขาใจ
ทเกดขนในขนตอนแรก สงส าคญในขนตอนนคอเมอแปล Translation unit เปนภาษาปลายทางแลว นกแปลจะตอง
ตรวจสอบวาบทแปลนนๆ มความถกตอง สอดคลองกบขอมลในตนฉบบอยางครบถวนหรอไม มการเพมเตมสงทไมปรากฏใน
ตนฉบบหรอไม หากค าตอบทไดยงไมนาพอใจ นกแปลจะตองแปล Translation unit นนใหมจนกวาจะไดผลเปนทนาพอใจ
31
นอกจากน นกแปลยงจะตองตรวจสอบการเลอกใชศพทเฉพาะและรปแบบของภาษาวาเปนทยอมรบหรอไม (acceptability)
ตลอดจนตรวจสอบดานความถกตอง (plausibility) โดยเปรยบเทยบกบตนฉบบกอนทจะเรมกระบวนการแปล Translation
unit ใหมตามขนตอนท 1) และ 2) ตอไปจนจบ
ภาพท 2: แผนภมแสดงโมเดลการแปล Sequential Model of Translation ของแดเนยล กล
Figure 2: Daniel Gile’s Sequential Model of Translation
แนวคดและกระบวนการแปลของ Peter Newmark
นอกเหนอจากแนวคดและกระบวนการแปลของ Daniel Gile ตามทไดกลาวมาขางตนแลว ยงมแนวคดและกระบวนการ
แปลจากนกวชาการดานการแปลอนๆ อกมากมาย ในทน จะขอกลาวถงแนวคดและกระบวนการแปลของ Peter Newmark
ซงสอดคลองกบแนวคดของ Gile
Newmark (1988) กลาววาการผลตงานแปลทมคณภาพมขนตอนหลายประการ ในทนจะขอกลาวถงขนตอนหลกๆ
กอนทจะลงมอแปลดงตอไปน
1) อานตนฉบบ
ไมวาจะเปนงานเขยนประเภทใด กระบวนการแปลลวนเรมตนดวยการอานตนฉบบดวยวตถประสงคสองประการ
ประการแรกคอ อานเพอใหเขาใจวาตนฉบบเกยวของกบเรองอะไร ประการทสองคออานเพอวเคราะหตนฉบบจาก
32
มมมองของผแปลเอง เพอใหผแปลสามารถวเคราะหถงวตถประสงคและเจตนาของผ เขยนตนฉบบเพอจะไดตดสนใจ
เลอกวธการแปล ภาษา ลลา ถอยค าและโครงสรางทางภาษาทเหมาะสมตอไป
2) วเคราะหวตถประสงคในการเขยนของตนฉบบ
การวเคราะหวตถประสงคในการเขยนตนฉบบจะชวยใหผแปลเขาใจวาผ เขยนงานเขยนนนๆ มความรสกนกคดหรอ
ทศนคตตอหวขอหรอสงทเขยนถงในตนฉบบนนอยางไร โดยพจารณาจากโครงสรางทางไวยากรณและวเคราะหผาน
มมมองของผ เขยน เพอผแปลจะไดสามารถถายทอดและสงผานปฏกรยาตอบสนองทเกดกบผอานฉบบแปลไดในแบบ
เดยวกบทเกดกบผอานตนฉบบ
3) วเคราะหวตถประสงคของผแปล
โดยปกตแลววตถประสงคของผแปลมกจะสอดคลองกบวตถประสงคของผเขยนตนฉบบ อยางไรกตาม อาจมบาง
กรณทผแปลไดรบการวาจางใหผลตงานแปลในรปแบบทแตกตางจากรปแบบเดมของตนฉบบ ประเดนนจงเปน
ประเดนหนงทผแปลจ าเปนตองค านงถงดวยเชนกน
4) วเคราะหประเภทของตนฉบบ
Newmark แบงงานเขยนออกเปน 4 ประเภท ไดแก (1) งานเขยนเชงบรรยาย (Narrative) ( 2) งานเขยนเชง
พรรณนา (Description) ( 3) งานเขยนเชงอภปราย (Discussion) และ (4) บทสนทนา (Dialogue)
ผแปลจ าเปนตองทราบวาตนก าลงจะแปลงานเขยนประเภทใด จงจะสามารถเลอกใชภาษาในฉบบแปลไดอยาง
เหมาะสม หากเปนงานเขยนเชงพรรณาความ จะพบการใชค ากรยา ค าคณศพท และค านามทมการขยายดวย
ค าคณศพทหรอดวยค านามเองมากกวาในงานเขยนประเภทอนๆ และหากเปนงานเขยนทเปนบทสนทนา จะพบการ
ใชค าหรอวลทใชในการพดทไมเปนทางการ เปนตน
5) วเคราะหผอาน
ผแปลจะตองวเคราะหและประเมนทงกลมผอานงานเขยนตนฉบบและฉบบแปล รวมทงพจารณาถงระดบการศกษา
ชวงอาย เพศ และสถานะทางสงคมของผอานดวย และในกรณทจ าเปน ผแปลอาจท าวจยเพอส ารวจกลมผอาน
เปาหมายเพอใหไดขอมลรายละเอยดเกยวกบกลมผอานเปาหมายทชดเจน
6) อานตนฉบบรอบสดทายกอนแปล
การอานตนฉบบรอบสดทายกอนลงมอแปลเปนสงทผแปลควรกระท าเพอจะไดทราบถงประเดนทางวฒนธรรมท
เกยวของตามทปรากฏในงานเขยนตนฉบบ ในขนตอนน ผแปลควรขดเสนใตหรอท าเครองหมายค า วล หรอขอความท
33
แสดงถงการใชโวหาร อปมาอปไมย ค าทสะทอนถงวฒนธรรมเฉพาะในภาษาตนทาง ชอเฉพาะ หรอศพทเฉพาะตางๆ
การท าเชนนจะชวยใหผแปลไมลมทจะวเคราะหและเลอกใชกลวธในการแปลค าหรอขอความเหลานไดอยางเหมาะสม
เมอไดปฏบตตามขนตอนขางตนอยางครบถวนแลว ถอไดวาผแปลได ‘ถอดรหส’ หรอ ‘ตความ’ ผาน
กระบวนการอนจะน าไปส ‘Comprehension’ หรอความเขาใจในตนฉบบ จากนน ขนตอนตอไปคอ
‘Formulation’ หรอผลตงานแปลโดยตระหนกถงประเดนตางๆ ทเกดจากการไดกระท าขนตอนแรก โดยอาศยกลวธ
การแปลในแบบตางๆ ซงจะกลาวถงในบทตอไป
Newmark’s Translation Process Diagram
Comprehension ⇒ Formulation (Recreation)
⇑ ⇓
SL Text ⇐ TL Text
ภาพท 3: แผนภมแสดงขนตอนการแปลของนวมารก
Figure 3: Newmark’s Translation Process Diagram
ในทน สรปไดวาเราอาจแบงกระบวนการแปลออกเปนขนตอนตางๆ ไดดงตอน
1. ศกษาตนฉบบ
2. ถายทอดความหมายเปนภาษาฉบบแปล
3. ตรวจสอบงานแปล
ขนตอนท 1 ศกษาตนฉบบ
กอนจะลงมอท างานแปลทกชน ผแปลจะตองเรมจากการอานตนฉบบ เพอศกษาและท าความเขาใจ
ความหมายของสงทก าลงจะแปลอยางถองแท ผแปลจะตองสามารถวเคราะหไดวาความหมายทผ เขยนตนฉบบ
ตองการสอเปนความหมายในรปแบบใด (ความหมายอางอง ความหมายแฝง หรอความหมายเชงอปมา) โดยอาศย
บรบททแวดลอมการใชภาษานนๆ เพอชวยในการตความ อยางไรกตาม ความสามารถในการวเคราะหความหมาย
ของค าเพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอจะท าใหผแปลเขาใจตนฉบบไดอยางถกตองและแมนย า เพราะบอยครงทผแปล
34
เขาใจความหมายของค าศพททกค าในประโยค แตกยงไมสามารถตความไดหรอแปลออกมาคลาดเคลอนจาก
ความหมายทผ เขยนตนฉบบตองการสอ เหตเพราะผแปลไมสามารถวเคราะหโครงสรางประโยคไดหรอขาดความ
เขาใจในไวยากรณของประโยคนนเอง ดงตวอยางในประโยคตอไปน
The complex houses married and single soldiers and their families.
ประโยคขางตน หากจะแปลโดยตความอยางไมระมดระวง จะไดประโยคแปลตามรปศพทและโครงสรางประโยค
อยางตรงไปตรงมาวา ‘กลมบานเหลานแตงงานและทหารโสดและครอบครวของพวกเขา’ เพราะเมอผแปลเหนรปประโยคก
มกจะมองวา ‘The complex houses’ เปนภาคประธานของประโยค (subject) และสวนทเหลอในประโยค ‘married and
single soldiers and their families.’ เปนภาคแสดง (predicate) ซงเปนการวเคราะหโครงสรางประโยคทผด อกทงยงไม
สอความอกดวย โดยสวนหนงอาจเปนเพราะค าวา ‘complex’ มกถกมองวาเปนค าคณศพทซงท าหนาทขยายค าวา ‘houses’
ซงมกสอความหมายในฐานะทเปนค านามวา ‘บาน’ และมองค าวา ‘married’ เปนค ากรยา
อยางไรกตาม หากจะแปลประโยคขางตนใหถกตองและครบถวน ผแปลอาจอาศยวธการวเคราะหโครงสรางประโยค
แบบ immediate constituent (IC Analysis) โดยตระหนกเสมอวาบอยครงทค าหนงค าสามารถท าหนาทไดหลากหลายเมอ
ปรากฏอยในบรบททแตกตาง ซงจะท าใหไดผลลพธดงน
[The complex] [houses married and single soldiers and their families.]
Subject Predicate
S
^
NP VP
^ ^
Art N V NP
The complex houses married and single soldiers and their families
35
เมอสามารถวเคราะหโครงสรางของประโยคไดอยางละเอยดวา The complex เปนนามวล โดยมค ากรยาวา
houses และสวนทเหลอของประโยค married and single soliders and their familires ท าหนาทเปนกรรมตรง (Direct
object – DO) จะชวยใหผแปลสามารถตความประโยคไดอยางถกตอง และแปลไดวา ‘ศนยแหงนเปนทพกอาศยของเหลา
ทหารโสดและทหารทสมรสแลวรวมทงครอบครวของพวกเขา’
จากตวอยางขางตน อาจสรปไดวาการจะวเคราะหความหมายของตนฉบบใหไดอยางถกตองนน จ าเปนจะตองอาศย
ความรความเขาใจเกยวกบความหมายและประเภทของค าอยางเพยงพอ กลาวคอ ผแปลจะตองตระหนกเสมอวาค าค า
เดยวกนอาจมหลายความหมายและท าหนาทไดแตกตางกนเมออยในบรบทของประโยคทตางกน นอกจากน เมออยใน
สถานการณหรอวตถประสงคในการสอสารทแตกตางกน กอาจท าใหความหมายเปลยนไปไดดวย พรอมกนนน ผแปลจะตองม
ความรดานไวยากรณและโครงสรางประโยคในภาษาตนฉบบเปนอยางด เพอจะสามารถวเคราะหหนาทและความสมพนธ
เชอมโยงของค าในประโยค รวมทงการใชเครองหมายวรรคตอนตางๆ ไดอยางถกตอง เพราะจะชวยใหผแปลสามารถตความได
อยางไมคลาดเคลอน
ขนตอนท 2 ถายทอดความหมายเปนภาษาฉบบแปล
หลงจากศกษาตนฉบบอยางถถวนแลว ผแปลจะน าความหมายทไดมาถายทอดเปนภาษาปลายทางอยางครบถวน
โดยรกษารปแบบหรอโครงสรางประโยคและการเรยงล าดบค าไวใหใกลเคยงกบภาษาตนทางมากเทาทจะท าได อยางไรกตาม
ในกรณทพบวาเมอรกษารปแบบทปรากฏในภาษาตนทางไวแลว ภาษาปลายทางทไดนนฟงดขดห ไมเปนธรรมชาต ผแปลควร
ปรบบทแปลเพอใหภาษาฉบบแปลมความสละสลวย ไมขดตอลกษณะทางภาษาของภาษาปลายทาง ลองพจารณาตวอยาง
ตอไปน
ตวอยางท 1 (แปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย)
ตนฉบบ:
Selecting a roommate is not as critical as finding your life’s companion, / but it shouldn’t be like
a blind date either./ No roommate will be perfect, but a bad one will grow more annoying and
frustrating over time and can cause long-lasting problems. / Whether a prospective roommate is
your best friend or someone who answers a classified ad, you should interview the person
carefully and make sure you know the answers to some specific questions.
(Source: http://www.ocl.pitt.edu/tips-selecting-roommate)
ฉบบแปล:
36
แมวาการเลอกเพอนรวมหองจะไมใชเรองสลกส าคญมากเทาการหาคชวตสกคน / แตกไมใชเรองเลนๆ ดงเชนการ
นดบอด ไมมเพอนรวมหองคนไหนจะสมบรณแบบไปเสยหมด / แตหากไดเพอนรวมหองทไมดกจะเปนเรองทสราง
ความอดอดร าคาญใจใหอยเรอยไปและอาจกอใหเกดปญหาเรอรงได / ไมวาคนทจะมาเปนเพอนรวมหองของคณจะ
เปนเพอนทดทสดของคณหรอเปนคนทตอบรบโฆษณายอย คณกควรจะสมภาษณพดคยกบคนๆ นนอยางถถวนและ
ตรวจสอบใหแนใจกอนวาคณมค าตอบส าหรบค าถามบางค าถามแลว
ตวอยางท 2 (แปลจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ)
ตนฉบบ:
พพเปนหมเกาะทประกอบไปดวยเกาะ 6 เกาะดวยกน/ เกาะหลกๆ ม 2 เกาะไดแก เกาะพพดอนและเกาะพพเล/ เกาะ
พพดอนซงมขนาดใหญกวาและมคนอาศยอยดงดดนกทองเทยวหลายรอยคนมาอยบนชายฝงอนสวยงามในขณะท
เกาะพพเลซงมขนาดเลกกวาและไมมผคนอาศยอยมอาวและชายหาดทงดงามอยางนาทง/ ซงรวมถงอาวมาหยาซงม
ชอเสยงโดงดงในระดบโลก/ และยงเปนสถานททภาพยนตรเรองเดอะบช (ซงแสดงโดยลโอนารโด ดคาปรโอ) มาถาย
ท า
ฉบบแปล:
Phi Phi is a group of six islands./ The two main islands are Phi Phi Don and Phi Phi Leh./ The
larger and inhabited Phi Phi Don attracts hundreds of visitors to stay on its lovely shores while
the smaller uninhabited Phi Phi Leh hosts stunningly beautiful bays and beaches,/ including the
world-famous Maya Bay,/ which was the set where The Beach (with Leonardo Di Caprio) was
filmed.
(Source: http://www.phiphi.phuket.com/#)
ตวอยางทงสองตวอยางขางตนแสดงใหเหนลกษณะของการแปลทคอนขางตรงตว โดยผแปลพยายามรกษารปแบบ
ของตนฉบบไว การเลอกใชค า การเรยงประโยคและการเรยงล าดบความในตนฉบบเทยบเคยงไดกบในฉบบแปล บท
แปลภาษาไทยในตวอยางท 1 และบทแปลภาษาองกฤษในตวอยางท 2 อานแลวไมขดกบธรรมชาตของภาษาปลายทาง ทงน
เพราะโครงสรางประโยคและรปแบบการเรยงประโยคทงในตนฉบบและฉบบแปลของตวอยางทงสองมความใกลเคยงกน การ
รกษารปแบบทางภาษาทปรากฏในตนฉบบไวในภาษาฉบบแปลจงท าไดไมยากนก ตวอยางเชน
(จากตวอยางท 1)
37
ตนฉบบ: No roommate will be perfect…
(ประธาน + กรยา + สวนเตมเตม)
ฉบบแปล: ไมมเพอนรวมหองคนไหนจะสมบรณแบบไปเสยหมด
(ประธาน + กรยา + สวนเตมเตม)
(จากตวอยางท 2)
ตนฉบบ: เกาะพพดอนซงมขนาดใหญกวาและมคนอาศยอยดงดดนกทองเทยวหลายรอยคนมาอยบน
ชายฝงอนสวยงามในขณะทเกาะพพเลซงมขนาดเลกกวาและไมมผคนอาศยอยมอาวและชายหาดทงดงามอยางนาทง
( [ประธาน + กรยา + กรรม] + ค าเชอม + [ประธาน + กรยา + กรรม])
ฉบบแปล: The larger and inhabited Phi Phi Don attracts hundreds of visitors to stay on its
lovely shores while the smaller uninhabited Phi Phi Leh hosts stunningly beautiful bays and beaches,…
( [ประธาน + กรยา + กรรม] + ค าเชอม + [ประธาน + กรยา + กรรม])
อยางไรกตาม บอยครงผแปลจะพบวาภาษาตนทางและภาษาปลายทางมไดมโครงสรางประโยคทสามารถเทยบเคยง
กนไดเชนน หากจะยงคงรกษารปแบบทางภาษาของตนฉบบไว จะท าใหภาษาฉบบแปลฟงดไมเปนธรรมชาต ขดกบลกษณะท
เจาของภาษาใชอยจรง ในกรณเชนน ผแปลจะยงคงยดตดกบรปแบบของภาษาตนฉบบไมได จงจ าเปนตองมการปรบบทแปล
ใหสละสลวยตามแบบภาษาฉบบแปลทเปนธรรมชาต ดงจะเหนไดจากตวอยางตอไปน
ตวอยางการแปลจากองกฤษเปนไทย
ตนฉบบ:
Not until I filled my glass did I notice that it was broken.
บทแปลท 1: ไมจนกระทงฉนเตมแกวเมอฉนสงเกตวาแกวนนแตก
บทแปลท 2: ไมจนกระทงฉนเตมน าลงในแกวทฉนสงเกตวาแกวนนแตก
บทแปลท 3: ฉนไมสงเกตเหนวาแกวน าแตกจนกระทงฉนเตมน าลงไป
38
จากตวอยางของบทแปลทง 3 แบบขางตน จะพบวาใชวธการแปลแตกตางกนไป บทแปลท 1 ผแปลแปลอยางตรงตว
แทบจะในทกหนวยค า แตอานแลวไมสอความเพราะขดกบลกษณะโครงสรางประโยคภาษาไทย ฉบบแปลท 2 มการ
ปรบเปลยนและเพมเตมค าในบางจด แตกยงคงไมสอความเพราะยงถอวาแปลอยางตรงตวโดยคงรปแบบในภาษาตนทางไวใน
ภาษาปลายทาง สวนในฉบบแปลท 3 มการปรบโครงสรางประโยคใหฟงดเปนภาษาไทยทเขาใจไดมากขน พรอมกบเพมเตม
ค า (เชน ค าวา “แกวน า” แทนทจะแปลวา “แกว” เทานน) ใหสอดคลองกบลกษณะการใชภาษาทเปนธรรมชาตของภาษาไทย
และยงคงสอความไดตรงตามตนฉบบ
ตวอยางการแปลจากไทยเปนองกฤษ
ตนฉบบ:
เขาโออวดวาตวเองฉลาดมากจนเวอร
บทแปลท 1: He boasted that he was very intelligent until it’s over.
บทแปลท 2: He exaggerated his own intelligence.
เมอเปรยบเทยบฉบบแปลทงสองรปแบบขางตน จะพบวาบทแปลท 1 แปลแบบตรงตวโดยใชรปประโยคทเทยบเคยง
กบตนฉบบทกประการ แมจะพอสอความหมายได แตกไมถอเปนการถายทอดความหมายดวยรปแบบทางภาษาทถกตองและ
เปนธรรมชาตของภาษาปลายทาง สวนบทแปลท 2 แปลโดยไมรกษารปแบบของตนฉบบไว มการเปลยนโครงสรางประโยค
จากประโยคความซอนเปนประโยคความเดยว แตมความเปนธรรมชาตตามรปแบบการใชของเจาของภาษา ในขณะทยงคงสอ
ความตามตนฉบบไดอยางสมบรณ
ขนตอนท 3 ตรวจสอบงานแปล
ภายหลงจากทแปลเสรจเรยบรอย สงทผแปลควรกระท าอยางยงคอการทบทวนและตรวจทานงานแปลอยางถถวน
โดยมประเดนในการตรวจสอบดงตอไปน
1. ตรวจสอบวางานแปลทท าครบถวนหรอไม
ในระหวางแปล อาจมบอยครงทผแปลตดปญหาหรอสะดดกบค าหรอประโยคใดประโยคหนง อาจจะเนอง
เพราะมปญหาจากการตความ คดค าแปลทเหมาะสมไมออก ไมแนใจในความหมายหรอโครงสรางของประโยค
ฯลฯ ซงทงหมดนอาจเปนเหตใหผแปลละเวนค าหรอประโยคนนๆ ไวเพอกลบมาท าอกครงในภายหลง การ
39
ตรวจทานจะชวยใหผแปลสามารถกลบมาทบทวนอกครงและแปลใหครบถวนในจดทยงขาด บกพรอง หรอยงไม
แนใจ
2. ตรวจสอบวางานแปลสอความหมายไดถกตองและเหมาะสมหรอไม
นอกเหนอจากความครบถวนของขอความทแปลแลว ผแปลยงควรตรวจสอบวามจดใดทแปลความหมาย
ขาดหรอเกนไปบางหรอไม มจดใดทแปลผดความหมายไปหรอไม เพราะค าจ านวนไมนอยในภาษาองกฤษม
ความหมายทแตกตางและหลากหลาย การแปลผดความหมายจงเกดขนไดงาย ตวอยางเชน ค าวา plain ใน
ประโยคตอไปน
ประโยค ก The markings along the route are quite plain.
ประโยค ข Let me be plain with you.
ประโยค ค I prefer to write on plain paper.
จากตวอยางประโยคทงสามประโยคขางตน ค าวา plain ในแตละประโยค แมจะเปนค าคณศพท
เชนเดยวกนในทกบรบท แตกมความหมายทแตกตางกนโดยสนเชง ค าวา plain ในประโยค ก หมายถงเหนได
ชดเจน ในประโยค ข หมายถงตรงไปตรงมา และในประโยค ค หมายถง ทไมมเสนหรอไมมลวดลาย ดงนน การ
จะแปลดวยความหมายทถกตองไดนนจงตองอาศยบรบททแวดลอมค าและตรวจสอบความหมายทเหมาะสม
จากพจนานกรม
นอกจากน ค าบางค ายงมรปค าทคลายคลงกน แตความหมายตางกน จงมโอกาสทผแปลจะแปลผดพลาด
ได ตวอยางเชน ค าวา hard ซงท าหนาทเปนไดทงค าคณศพท (adj.) และค าวเศษณ (adv.) มความหมายวา
แขง แขงกระดาง หรอยาก สวนค าวา hardly เปนค าวเศษณ มความหมายโดยทวไปวาแทบจะไม และค าวา
just ซงเปนไดทงค าคณศพท (adj.) และค าวเศษณ (adv.) ดงเชนในตวอยางประโยคตอไปน
ประโยค ก At weekends, my niece studies hard.
ประโยค ข At weekends, my niece hardly studies.
ประโยค ค He is a just leader.
ประโยค ง He is just a leader.
ในกรณดงเชนประโยคตวอยางขางตน หากผแปลแปลอยางไมรอบคอบ จะท าใหมโอกาสแปลผดพลาดได
มาก ในประโยค ก และ ข ค าวา hard และ hardly มรปค าทเกอบจะคลายกนแตมความหมายแตกตางกน
ประโยค ก จงแปลวา “หลานสาวของฉนเรยนหนกในวนหยดสดสปดาห” และประโยค ข แปลวา “ในวนหยดสด
40
สปดาห หลานสาวของฉนแทบจะไมไดเรยนอะไรเลย” สวนในประโยค ค และ ง ค าวา just เปนไดทง
ค าคณศพทและค าวเศษณ เมอปรากฏอยในต าแหนงทตางกนในประโยคจงท าหนาทแตกตางกน ประโยค ค จง
แปลวา “เขาเปนผน าทมความยตธรรม” สวนประโยค ง แปลวา “เขากเปนแคผน าคนหนง” ประโยค ค ม
น าเสยงชมเชยในขณะทประโยค ง แสดงถงการไมเหนความส าคญของผทถกกลาวถงในประโยค ดงนน จะเหน
ไดชดเจนวาเมอค าหนงค าทมรปเดยวกนปรากฏอยในต าแหนงตางกน ความหมายของประโยคกแตกตางกนไป
โดยสนเชง
ในทางกลบกน ค าบางค ามรปค าทแตกตางกน แลดเหมอนมความหมายตรงกนขามกน แตกลบม
ความหมายคลายคลงกน ตวอยางเชน ค าวา valuable (adj.) และ invaluable (adj.) หากดผวเผนหรอไม
ระมดระวง ผแปลอาจแปลค าสองค านดวยความหมายทตรงขามกนเพราะมการเตม ‘in-‘ ซงเปน prefix ทท าให
ค าคณศพทบางค ามความหมายในเชงปฏเสธ แตในความเปนจรง ค าคณศพททงสองค ามความหมายท
ใกลเคยงกน โดย valuable แปลวา มคณคา มราคา สวน invaluable แปลวา มคณคาเหลอลน ล าคา ประเมน
คาไมได
การแปลผดพลาดยงอาจเกดจากการขาดความรในเรองทแปลหรอขาดความรรอบตวทเกยวของกบประเดน
ทแปล ตวอยางเชน ต าแหนง Speaker of Parliament ผแปลทไมมความรเกยวกบบรบททางการเมองมก
แปลวา โฆษกสภาผแทนราษฎร แตในความเปนจรงจะตองแปลวา ประธานสภาฯ สวน Secretary of
Defense จะตองแปลวารฐมนตรกระทรวงกลาโหมของสหรฐอเมรกา ไมใชเลขาธการกระทรวงกลาโหมตามรป
ค า เปนตน ในกรณเชนน ผแปลจ าเปนตองสบคนหรอสอบถามขอมลเพมเตมเพอตรวจสอบใหแนใจวาตนแปล
ถกตองหรอไมเสมอ
3. ตรวจสอบรปแบบของส านวนภาษาทใชวาเหมาะสมกบประเภทของงานแปลทท าหรอไม และฟงดเปนธรรมชาต
ตามรปแบบการใชภาษาปลายทางแลวหรอไม
นอกเหนอจากความถกตอง เหมาะสมและครบถวนแลว ผแปลจะตองตรวจสอบวามประโยคใด
ฟงดแปลก แปรง หรอไมสละสลวยหรอไม มระดบภาษาและลลาการเขยนทเหมาะสมกบรปแบบภาษาท
ปรากฏในตนฉบบและประเภทของงานเขยนหรอไม (จะกลาวถงรายละเอยดเกยวกบรปแบบภาษาท
เหมาะสมส าหรบงานเขยนแตละประเภทตอไปในบทท 6-9) การเรยงล าดบค าและการวางต าแหนงของ
สวนขยายอยในต าแหนงทเหมาะสมหรอไม เนองจากภาษาองกฤษมกมการขยายค าหรอประโยคอย
บอยครงดวยวธการเขยนทหลากหลายซงรวมไปถงการใชเครองหมายวรรคตอน แตเมอถายทอดเนอความ
เปนภาษาไทย ผแปลจะตองระมดระวงการวางต าแหนงของสวนขยายเหลานนมากเปนพเศษ เพราะหาก
วางต าแหนงผดหรอไกลเกนไป อาจท าใหสอความหมายผดหรอก ากวมได
41
สงทส าคญอกประการหนงทผแปลจะตองค านงถงกคอการสอความหมายตามทเจาของภาษาตน
ทางตองการจะสอดวยรปแบบภาษาทเปนธรรมชาตตามทเจาของภาษาปลายทางใช ดงเชนในประโยคตวอยาง
ตอไปน
ขอความตนฉบบ I don’t think we have a choice.
บทแปล 1 ฉนไมคดวาเรามทางเลอก
บทแปล 2 ฉนคดวาเราไมมทางเลอก
จากบทแปลทงสองรปแบบในตวอยางขางตน จะเหนไดวาไมมบทแปลใดทแสดงถงการแปลผดความหมาย
ทวา ในขณะเดยวกนไมอาจปฏเสธไดวาบทแปลท 2 มความเปนธรรมชาตตามรปแบบการใชภาษาปลายทาง
มากกวา เนองจากคนไทยไมนยมขนตนประโยคความซอนดวยโครงสรางปฏเสธดงเชนในภาษาองกฤษ
นอกจากน การใชส านวนโวหารกเปนองคประกอบอกประการหนงทผแปลควรตรวจสอบใหแนใจวาได
เลอกใชส านวนทสอความตามทเจาของภาษาปลายทางเขาใจแลวหรอไม ในกรณทภาษาตนทางสอความหมาย
ของส านวนหรอความเปรยบในลกษณะใกลเคยงกนกบภาษาปลายทาง การแปลมกจะไมเปนปญหานก
ตวอยางเชน to have a tiger by the tail ในภาษาองกฤษตรงกบส านวนไทยวา ขหลงเสอ ซงหมายถงการอย
ในสถานการณหรอตองกระท าสงทยากล าบากหรอเปนอนตราย แตกจ าเปนตองกาวผานไป ไมสามารถถอนตว
ออกจากสถานการณนนๆ ได เมอแปลเปนไทยจงสามารถใชความเปรยบตามทปรากฏใชในภาษาไทยได
อยางไรกตาม บอยครงทชนชาตทใชภาษาหนงจะสอความหมายเดยวกนดวยวธทแตกตางกบอกชนชาตทใชอก
ภาษาหนง ในกรณเชนน ผแปลจะตองเลอกใชความเปรยบหรอส านวนภาษาทสอความไดตามแบบทเจาของ
ภาษาปลายทางเขาใจ ยกตวอยางเชน ส านวน ‘to beat the dog before the lion’ ไมอาจแปลตรงตววา ‘ต
สนขตอหนาสงโต’ ได เพราะหากแปลเชนน ผอานภาษาไทยซงมวฒนธรรมความคดทแตกตางกนคงจะไมเขาใจ
ความหมายทตองการสอ ผแปลจงตองแปลความเปรยบทเทยบเคยงกนตามความเหมาะสมและเขากบ
วฒนธรรมไทยวา ‘ตววกระทบคราด’ สวนส านวนไทย ‘ทบหมอขาวตวเอง’ กไมอาจแปลตามตวอกษรเปน
ภาษาองกฤษวา ‘to smash one’s own rice pot’ เพราะผใชภาษาองกฤษกไมอาจเขาใจความหมายไดจาก
วฒนธรรม ความคด และวถชวตทแตกตางกน ผแปลจงตองเทยบเคยงกบส านวนหรอความเปรยบใน
ภาษาองกฤษทสอความหมายเดยวกนและสอดคลองกบวฒนธรรมความคดของเจาของภาษา และส านวนหรอ
ความเปรยบในภาษาองกฤษทสามารถใชเทยบเคยงกบส านวนในภาษาไทยวา ‘ทบหมอขาวตวเอง’ กคอ ‘to
take the bread out of one’s mouth’ เปนตน
42
กจกรรมทายบท
1.จงอานขอความตนฉบบตอไปน แลวเปรยบเทยบบทแปลทงสองบทเพอสรปวาบทแปลใดถกตองและเหมาะสมมากกวา พรอมระบเหตผลประกอบ
ตนฉบบ
Male and female penguins do not differ much when it comes to appearance. It may not be possible to
tell the two apart without any indications from their behavior. A penguin’s appearance acts as
camouflage. Their coloring and feathers make them harder to see by both predators and prey when they
are swimming.
บทแปล 1:
เพนกวนเพศผและเพศเมยไมตางกนมากเมอมาถงเรองการปรากฏตว อาจจะเปนไปไมไดทจะบอกทงคแยกจากกนโดยไมมขอ
บงชจากพฤตกรรมของพวกมน การปรากฏตวของเพนกวนวางตวเหมอนการอ าพรางตว สและขนของพวกมนท าใหยากขนทจะ
เหนโดยทงผลาและเหยอเมอพวกมนก าลงวายน า
บทแปล 2:
นกเพนกวนตวผและตวเมยมรปลกษณไมตางกนมากนก การจะแยกความแตกตางระหวางเพนกวนเพศผและเพนกวนเพศเมย
อาจไมสามารถท าไดหากปราศจากพฤตกรรมของพวกมนซงจะเปนตวบงช ลกษณะภายนอกของนกเพนกวนเปนสงส าคญท
ชวยใหพวกมนพรางตวในธรรมชาต ทงสและขนของนกเพนกวนจะท าใหทงสตวทเปนผลาและเหยอสงเกตเหนพวกมนไดยาก
ขนในขณะทพวกมนวาย
(Source: http://animals.mom.me/the-difference-between-a-male-penguin-a-female-penguin-
5019023.html)
2. จงแปลสภาษตค าพงเพยตอไปนเปนภาษาไทยตามรปแบบทเหมาะสมของภาษาปลายทาง
สภาษต ค าแปล
ตวอยาง To cast pearls before swine
1. To call a spade a spade
ตาบอดไดแวน// หวลานไดหว// ยนแกวใหวานร
43
2. When you are in Rome, do as the Romans
do.
3. To hide one’s light under a bushel
4. To look for a needle in a haystack
5. To be as quiet as a grave (mouse)
6. Rome was not built in a day.
7. What is done by night appears by day.
8. To reap what others have sown.
9. Every cloud has a silver lining.
10. A kiss after a kick
11. Make hay while the sun shines.
12. Out of the frying pan into the fire
44
บทท 4 วธการแปลประเภทตางๆ
“Fidelity to meaning alone in translation is a kind of betrayal.”
— Paul Valéry
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
จงตอบค าถามตอไปน
1. การแปลสามารถท าไดในรปแบบใดบาง จงอภปราย
2. ผแปลควรใชวธแปลแบบตรงตวเมอแปลงานเขยนชนดใด
3. ผแปลควรใชวธทบศพทในการแปลค าประเภทใด
ในการแปลนน กอนทจะลงมอแปล ผแปลควรตระหนกวาก าลงแปลงานเขยนประเภทใด เพอชวยใหสามารถ
วเคราะหไดวาควรใชวธการแปลในรปแบบใดบาง อยางไรกตาม การแปลนนไมมสตรใหยดถอเปนกฏเกณฑตายตวดงเชนใน
วชาคณตศาสตร การศกษากลวธการแปลทหลากหลายจงถอเปนสงทเปนประโยชนในการฝกแปล ผ เขยนไดรวบรวมกลวธการ
แปลประเภทตางๆ ซงผ เรยนอาจน ามาใชฝกฝนดงตอไปน
การแปลแบบตรงตว (Literal translation)
การแปลแบบตรงตว (Literal translation) หมายถงการใชค า การเรยงค า รปประโยคและเครองหมายวรรคตอน
ตางๆ ในภาษาปลายทางทตรงกบค าในภาษาตนทาง โดยพยายามรกษารปแบบการถายทอดความหมายในตนฉบบใหปรากฏ
ในฉบบแปลใหมากทสด การแปลในลกษณะนมกใชกบตนฉบบทเปนเอกสารทเกยวของกบกฎหมายหรอสญญาทตองการ
ความถกตองและแมนย าสง รวมทงค าสอนทางศาสนาหรองานวรรณกรรมทมขอก าหนดวาจะตองแปลโดยปราศจากการแกไข
หรอดดแปลงตนฉบบใดๆ
ตวอยางเชน
ตนฉบบ
(Luke 7:35) Clearly, wisdom is not a person that has literal children!
45
บทแปล
(ลกา 7:35) ชดแจงทเดยว สตปญญาไมใชบคคลซงมบตรตามตวอกษร!
ตนฉบบ
Samsung was planning to launch in the second half of this year a new flagship smartphone.
บทแปล
ซมซงก าลงวางแผนทจะเปดตวสมารทโฟนเรอธงรนใหมลาสดในชวงครงหลงของปน
การแปลแบบสรปความ (Non-literal translation)
การแปลแบบสรปความคอการแปลโดยเนนการถายทอดใจความและความหมายในตนฉบบโดยผละออกจาก
โครงสรางและรปแบบทางภาษา ผแปลจะแปลโดยวเคราะหความหมายและจบใจความส าคญในตนฉบบ แลวจงถายทอด
สาระส าคญเปนภาษาปลายทางในรปแบบทไมยดตดกบภาษาตนทาง ดงนน จะเหนไดวาการแปลในลกษณะนมกมการ
ปรบเปลยน เพมเตม ตดทอน ยายต าแหนงเนอความ หรอขยายความเพอใหผอานฉบบแปลสามารถเขาใจเนอความไดมากขน
หากตนฉบบมความยาวหรอมการใชค าฟ มเฟอย ผแปลอาจตดทอนใหสนลงเพอใหฉบบแปลมความกระชบ อานแลวเขาใจได
งายขนโดยเนอหาสาระส าคญยงคงเดม การแปลในลกษณะนมกใชกบตนฉบบเชงใหขอมลความร บทความวชาการ บท
โฆษณาสนคา เปนตน
ตวอยางการแปลแบบตรงตวเปรยบเทยบกบการแปลแบบสรปความตามทปรากฏในงานของสญฉว สายบว (2550:
43)
ตนฉบบ
(คดจาก Jonathan Livingston Seagull: A Story ของ Richard Bach)
“It was morning / and the new sun sparkled gold across the ripples of a gentle sea.
(1) (2)
/ A mile from shore, / a fishing boat chummed the water, / and the word for Breakfast
(3) (4) (5)
46
flock flashed through the air, / till a crowd of a thousand seagulls came to dodge and
(6)
fight for bits of food. / It was another busy day beginning.”
(7) (8)
ฉบบแปลแบบตรงตว (คดจาก โจนาธาน ลวงสตน นางนวล ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปนผแปล)
“มนเปนตอนเชา / และดวงอาทตยดวงใหมฉายแสงสทองขามคลนทะเลอนออนโยน
(1) (2)
/หนงไมลจากฝง / เรอหาปลาล าหนงลองไปกบน า / และค ารองเรยกหาอาหารเชารวมตว
(3) (4) (5)
กนเปนฝงวอนไปทวทงอากาศ/ จนกระทงฝงนกนางนวลพนตวเขามาโฉบเฉยวและตอส
(6)
กนเพอเศษอาหาร / มนเปนวนวนวายอกวนหนงทเรมตนขน”
(7) (8)
ฉบบแปลแบบสรปความ
“เชาแลว / ดวงอาทตยทเพงขนสาดแสงทองไปทวผวน ายาวทะเลสงบ /
(1) (2)
วนใหมทแสนวนวายอกวนหนงเรมแลว / เรอหาปลาล าหนงแหวกน า/ อยหางฝงไป 1 ไมล
(8) (4) (3)
เสยงรองบอกเวลาอาหารเชากองไปทวทองฟา / ฝงนางนวลนบพน/ บนถลาขนลงและตอสแยงชงเศษอาหารกน”
(5) (6) (7)
การเปรยบเทยบบทแปลขางตนแสดงใหเหนลกษณะการแปลแบบตรงตว หนวยการแปลเลกมากในระดบค าตอต า
และประโยคตอประโยค การจดล าดบของวลและประโยคของตนฉบบ และฉบบแปลกเหมอนกนราวกบถอดมาจากแมพมพ
เดยวกน กลาวคอ ขอความท 1 ในตนฉบบมาเปนขอความท 1 ในฉบบแปล และขอความท 2 ในตนฉบบมาเปนขอความท 2
47
ในฉบบแปล และเปนไปเชนนตลอดทงบทดงทแสดงไวโดยตวเลขในวงเลบใตวลหรอประโยคนน การเรยงล าดบของค าในแตละ
ประโยคของตนฉบบกใกลเคยงกบการเรยงล าดบค าในประโยคของฉบบแปล
หากเปรยบเทยบบทแปลแบบตรงตวกบบทแปลแบบสรปความขางตนแลว จะเหนวาในบทแปลแบบสรปความ
ประกอบดวยหนวยการแปลในลกษณะทมใชค าตอค าหรอประโยคตอประโยคอยางชดเจน มการเปลยนแปลงการเรยงล าดบ
ค าและประโยคตามความเหมาะสม ตวอยางเชน “A mile from shore, a fishing boat chummed the water…”
(ขอความท 3 และ 4 ในตนฉบบ) ในบทแปลแบบตรงตวแปลเปน “หนงไมลจากฝง เรอหาปลาล าหนงลองไปกบน า” ในขณะท
ในบทแปลแบบสรปความแปลวา “เรอหาปลาล าหนงแหวกน า อยหางฝงไป 1 ไมล” สวนขอความสดทายในตนฉบบ “มนเปน
วนวนวายอกวนหนงทเรมตนขน” (ขอความท 8) เมออยในฉบบแปลแบบสรปความ ถกยายมาไวทายขอความท 2 เพอเปนการ
บอกสรปใหผอานฉบบแปลทราบกอนจะบอกรายละเอยดของสงทเกดขนในวนนน เปนตน
นอกจากน เมอเปรยบเทยบบทแปลแบบตรงตวกบบทแปลแบบสรปความแลว ยงเหนไดชดเจนถงความแตกตางใน
การเลอกใชค าแปล เชน “the ripples of a gentle sea” ในขอความท 2 เมอแปลแบบตรงตวไดค าแปลวา “คลนทะเลอน
ออนโยน” ในขณะทเมอแปลแบบสรปความไดค าแปลวา “ผวน ายาวทะเลสงบ” ซงจะเหนไดวาเมอแปลแบบตรงตว ผแปล
แปลอยางซอตรงตอตนฉบบโดยเครงครด ในขณะทผแปลทเลอกใชวธสรปความจะสรรหาค าทผานการตความมาแลววา
“ทะเลอนออนโยน” เปนเชนไรในความเปนจรงและจะถายทอดออกมาอยางไรใหเปนธรรมชาตในภาษาฉบบแปลมากยงขน
ในทางกลบกน หากผแปลเลอกใชวธแปลแบบสรปความมากจนดดแปลงหรอแกไขตนฉบบเสยหมด อาจสงผลใหฉบบแปลม
ความคลาดเคลอนจากตนฉบบจากการเพมเตมหรอตดทอนเนอความ หรอแมแตดดแปลงรายละเอยดขอเทจจรงใหเขากบ
วฒนธรรมหรอภาษาของผอานฉบบแปล สงผลใหฉบบแปลมเนอความทไมซอตรงตอตนฉบบ ดงนน ในขนตน ผ เรมหดแปลจง
ควรแปลโดยค านงถงความถกตองและครบถวนตามเนอหาในตนฉบบเปนหลก รวมทงถายทอดความหมายโดยรกษารปแบบ
ของภาษาตนฉบบไวเทาทจะท าได เพอใหผ ฝกหดแปลมความละเอยดถถวนและระมดระวงในการแปล เนองจากการแปลแบบ
สรปความอาจท าใหผแปลแปลผดหรอแปลไมครบถวนไดงาย อยางไรกตาม จะตองค านงถงความเปนธรรมชาตของภาษาใน
ฉบบแปลวาภาษาทแปลออกมาฟงดขดหหรอไม เขาใจยากหรอไม หากยงคงฟงดตดขด ผหดแปลควรปรบรปแบบของค าหรอ
ประโยคใหฟงดเปนธรรมชาต สอดคลองกบแบบฉบบทเจาของภาษาใชจรง เมอฝกฝนจนเกดทกษะและความช านาญแลว
ผ เรยนจงอาจเลอกใชกลวธการแปลในแบบทแตกตางออกไปตามความเหมาะสมกบประเภทของตนฉบบ ดงทจะกลาวตอไปใน
บทท 6-9
ทงน ในความเปนจรง ในการแปลงานแตละชน เรามกจะพบการผสมผสานระหวางการแปลทงสองรปแบบเขาดวยกน
การแบงแยกรปแบบการแปลแบบตรงตวและแบบสรปความจงมไดหมายความวาผแปลจะตองแปลงานชนหนงดวยวธใดวธ
หนงเทานน หากแตหมายถงการแปลทมลกษณะทคอนไปในทางใดทางหนงมากกวา งานแปลบางชนอาจมลกษณะการแปลท
คอนขางตรงตว ในขณะทงานแปลบางชนอาจโนมเอยงไปในรปแบบการแปลแบบสรปความ ดงนน เมอลงมอแปล ผแปลจง
ควรพจารณาวาบทแปลของตนคอนไปในการแปลรปแบบใดจงจะเหมาะสมกบวตถประสงคของตนฉบบนนๆ เพราะหากผ
48
แปลพยายามยดถอและรกษารปแบบทางภาษาของตนฉบบไวในฉบบแปล งานแปลทไดกอาจจะสอความหมายตามทปรากฏ
ในตนฉบบไดไมดนกดวยรปแบบของการน าเสนอความหมายทไมเปนไปตามแบบฉบบของภาษาปลายทาง ในขณะเดยวกน
หากผแปลพยายามจะถายทอดความหมายใหไดตรงกบตนฉบบมากทสดโดยไมค านงถงรปแบบทางภาษาของตนฉบบ งาน
แปลทไดกอาจจะไมหลงเหลอธรรมชาตของตนฉบบไวเลย ดงเชนทกวชาวรสเซยเคยไดกลาวไวดงตอไปน
“Translation is like a woman. If it is beautiful, it is not faithful.
If it is faithful, it is most certainly not beautiful.”
(Yevgeny Yevtushenko, 1961)
มลเดรด ลารสน ไดอธบายการผสมผสานวธการแปลทมการปรบเปลยนหรอดดแปลงในฉบบแปลทงในดาน
โครงสรางทางไวยากรณและการเลอกใชค าเพอใหภาษาฉบบแปลฟงดเปนธรรมชาต ผสมผสานกบการแปลแบบส านวน
(Idiomatic Translation) ซงเปนการใชภาษาทเปนธรรมชาตในภาษาฉบบแปล โดยอาจจะผดไปจากตนฉบบบาง ดง
แผนภาพตอไปน
ภาพท 4: แผนภมแสดงประเภทของการแปลตามความเหนของมลเดรด ลารสน
Figure 4: Diagram of Mildred L. Larson’s Translation Approaches
การอธบายความเพมเตม (Explanation)
การแปลถอเปนการสอสารขามวฒนธรรม ดวยเหตทวาผแปลท าหนาทถายทอดเนอหาและเรองราวของวฒนธรรม
หนงใหชนชาตทใชอกภาษาหนง บอยครงทผแปลประสบปญหาวาไมปรากฏค าหรอส านวนในภาษาตนฉบบทมความหมาย
ตรงกบค าในภาษาฉบบแปล การใชค าหรอวลสนๆ ในการถายทอดความหมายจงไมเพยงพอ ท าใหตองอาศยการอธบายขยาย
ความเพมเตม ตามรปแบบดงตอไปน (สญฉว สายบว 2550: 64)
1. การเตมค าอธบาย
49
การเตมค าอธบายท าไดโดยเพมเตมลงไปในเนอหาหรอใสค าอธบายแบบเชงอรรถ (footnote) หรอหมาย
เหต และน ามาไวตรงทายหนากระดาษ โดยใสตวเลขเพอบอกวาเปนค าอธบายค านนๆ (การท าเชงอรรถพบมาก
ในงานวชาการ) อยางไรกตาม การใสค าอธบายแบบเชงอรรถเปนวธทอาจท าใหเกดความสะดด ขดจงหวะใน
การด าเนนเรอง ท าใหความคดความรสกของผอานขาดความตอเนอง และอาจสงผลใหงานแปลเสยรสชาตและ
บรรยากาศไปได การเตมค าอธบายลงในตวบทจงเปนทางเลอกทดกวาการท าเชงอรรถ ทงน ผแปลจะตองเตม
ค าอธบายทมความสนและกระชบ ไมยาวจนท าใหเกดความสะดดในการอาน
การเตมค าอธบายท าไดตามวธดงตอไปน
1.1 ในกรณทแปลค าทไมมค าทสามารถเทยบเคยงกนไดในภาษาฉบบแปล สามารถเตมลกษณะนาม
ขางหนาแลวตามดวยค าทบศพท ลกษณะนามทเตมเขาไปจะชวยใหผอานเขาใจความหมายของค าท
แปลไดสะดวกยงขน
ตวอยางเชน
carnation ดอกคารเนชน
paracetamol ยาพาราเซตามอล
jaguar เสอจากวร
hockey กฬาฮอกก
global warming ภาวะโลกรอน
ceramics งานเซรามก
1.2 เตมขอความเพออธบายค า เพมความกระจางใหกบความในตนฉบบ ขอควรระวงคอขอความทเตม
จะตองมความสนและกระชบ มฉะนน ค าอธบายทเตมลงไปจะสงผลใหเกดความสะดดและท าใหเสย
บรรยากาศในเนอความฉบบแปลไดงายๆ ทส าคญ กอนทจะเตมขอความใดๆ เพออธบายค าหรอ
ส านวน ผแปลจะตองแนใจวาค าอธบายจ าเปนส าหรบผอานจรงๆ เทานน
ตวอยาง
ตนฉบบ His brother has taken care of him since the death of their mother
ฉบบแปล พชายของเขาดแลเขาเปนอยางดตงแตแมของพวกเขาเสยชวต
ตนฉบบ: บาตร
50
ฉบบแปล: (monks’) begging bowl หรอ monks’ alms bowl
ตนฉบบ: “ทกคนมปนโตคนละใบ”
ฉบบแปล: “Each carried a pinto, a multiple-decked food container with a handle.”
(คดจาก ไผแดง และ Red Bamboo ของ ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช อางถงใน สญฉว
สายบว: 2550)
2. การใชค าอธบายในรปของวลหรอประโยคแทนค าในตนฉบบ
ในบางกรณทพบปญหาการไมมค าทจะใชเทยบเคยงค าในตนฉบบได โดยสวนใหญเนองมาจากความแตกตาง
ทางวฒนธรรมหรอวถชวตความเปนอยของผคนทใชภาษาตนทางและภาษาปลายทาง ผแปลอาจใชวลหรอ
ประโยคเพออธบายความหมายของค าศพทในตนฉบบ ตวอยางเชน
ตนฉบบ: Last year, we calculated Santa’s sleigh to weigh 1,232,300 metric
tonnes.
(Source: www.telegraph.co.uk/topics/christmas/8188997/The-science-
of-Christmas-Santa-Claus-his-sleigh-and-presents.html)
ฉบบแปล: ปทแลว เราคาดวารถลากเลอนบนหมะของซานตามน าหนกถง 1,232,300 เมตรกตน
ตนฉบบ: พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญน จะมขนในเดอนพฤษภาคมของทกๆ ปททอง
สนามหลวงใกลพระบรมมหาราชวงในกรงเทพมหานคร
ฉบบแปล: The Royal Ploughing Ceremony usually takes place every year in early
May at Sanam Luang near the Grand Palace in Bangkok.
(Source: www.thailanguagehut.com/learn-thai-royal-ploughing-
ceremony-day/)
ตนฉบบ: เดกๆ เอาปนโตไปวางเรยงในโรงอาหาร (งามพรรณ เวชชาชวะ, 2549, น.16)
ฉบบแปล: The children put their lunch containers in the dining hall. (Borthwick,
2006, p.9)
51
3. การใชค าทมความหมายกวางกวาค าในภาษาตนทาง
ในกรณทค าในภาษาตนฉบบอางถงสงทไมปรากฏในภาษาปลายทางหรอเปนสงทไมคนเคยในหมคนทใช
ภาษาปลายทาง ผแปลอาจเลอกใชค าทมความหมายกวางกวาเพอแทนทค าทเปนปญหา ดงตวอยาง
ตอไปน
ตนฉบบ ฉบบแปล
สแดงเลอดนก red
ผขโมด ghost
แกงเทโพ curry
ผาไหมยกดอก silk
Grizzly bear หมขนาดใหญ
Scarlet oak ตนโอค
ตนฉบบ All my popsicle recipes are 100 calories or less and made with only natural
sweeteners.
บทแปล สตรท าไอศกรมของฉนทกสตรลวนแตมปรมาณแคลอรไมเกนรอย และใชสารใหความหวานจาก
ธรรมชาตเทานน
4. การเตมค าเชอมเพอแสดงความสมพนธของเนอความในประโยคหรอระหวางประโยค
ในภาษาองกฤษ โครงสรางประโยคและเครองหมายวรรคตอนสามารถใชเพอแสดงความสมพนธของ
เนอความในประโยคได แตในภาษาไทยจะใชค าหรอกลมค าเพอแสดงความเชอมโยงของเนอความแทน
ตวอยางเชน
ตนฉบบ Having no money after buying a house, he decided to sell his car.
บทแปล พอไมมเงนเพราะเพงซอบานไปหนงหลง เขากตดสนใจขายรถ
จากประโยคตวอยางขางตน วล participial phrase ‘Having no money after buying a house’ เปน
สวนขยายของประโยคหลกทตามมา ‘he decided to sell his car.’ การใชวลในรปแบบนไมปรากฏในภาษาไทย จงตองใช
ค าเชอมวา ‘พอ’ เพอแสดงความเชอมโยงของเนอความในประโยคแทน
52
ตนฉบบ Donald John Trump, the 45th and current President of the United States,
has been in office since January 20, 2017.
บทแปล โดนลด จอหน ทรมป ผซงเปนประธานาธบดคนท 45 และเปนประธานาธบดคนปจจบน
ของสหรฐฯ เขารบต าแหนงตงแตวนท 20 มกราคม 2560
จากประโยคตนฉบบในตวอยางขางตน มการใชเครองหมาย comma ( , ) เพอขยายชอเฉพาะ Donald John
Trump ซงท าหนาทเปนประธานของประโยค โดยสอใหผอานรวาประธานของประโยคนเปนใครหรอด ารงต าแหนงใด ตางกบ
ในภาษาไทยซงไมปรากฏการใชเครองหมายวรรคตอนเพอสอความหมายในลกษณะน ผแปลจงจ าเปนตองเตมค าเชอมเพอสอ
ความเชอมโยงของเนอความแทน
ตนฉบบ I didn’t see the step; I’ve now got a bandage on my head.
บทแปล เพราะวาฉนไมเหนวามขนบนไดอย ฉนกเลยไดแผลมาหนงแผลทศรษะ
จากประโยคตนฉบบในตวอยางขางตน มการใชเครองหมาย semicolon ( ; ) เพอแสดงความเชอมโยงของ
เนอความในสองประโยค โดยเมอวเคราะหความหมายของประโยคทงสองแลวจะพบวามความเปนเหตเปนผลกน จงควรเตม
ค าเชอมเพอแสดงความสมพนธของเนอความในประโยคทงสองดงทไดกลาวไป
การทบศพท
นบตงแตอดตจนถงปจจบน ความกาวล าทางเทคโนโลยในดานตางๆ เกดขนพรอมกบความจ าเปนในการถายทอด
เทคโนโลยเหลาน เพอใหผคนทวทกมมโลกสามารถกาวทนเทคโนโลยซงมความหลากหลายและเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดวย
เหตน การแปลจงเขามามบทบาทส าคญ อยางไรกตาม บอยครงทเราพบวามความจ าเปนตองเลอกใชวธทบศพทค ายมจาก
ภาษาตางประเทศเพอความสะดวกในการสอความหมาย อกทงในบางครง ศพทบญญตทปรากฏกไมเปนทนยมในหมผ ใช
ภาษาปลายทาง ดงตวอยางในตารางตอไปน
ค าภาษาองกฤษ ศพทบญญต ค าทบศพท
ศพทเกยวกบเทคโนโลย
สารสนเทศ/ เทคโนโลยทวไป
hardware
software
joystick
สวนเครอง/ สวนอปกรณ
สวนชดค าสง
กานควบคม
ฮารดแวร
ซอฟตแวร
จอยสตก
53
ศพททวไป
application
social media
drone
lottery
slum
corruption
grade
credit
โปรแกรมประยกต
สอสงคมออนไลน
อากาศยานไรคนขบ
สลากกนแบงรฐบาล
ชมชนแออด
การทจรต ฉอราษฏรบงหลวง
ระดบ, ชน, คะแนน
สนเชอ, ความนาเชอถอ
แอปพลเคชน
โซเชยลมเดย
โดรน
ลอตเตอร
สลม
คอรรปชน
เกรด
เครดต
หากวเคราะหจากตวอยางในตารางขางตน จะเหนไดวาแมจะมศพทบญญตส าหรบใชอางองถงค าในภาษาองกฤษ
แตบอยครงทการใชศพทบญญตเหลานไมแพรหลายเทาการใชค าทบศพทเทาใดนกหรออาจจะไมสอความหมายไดในทนท
ดงเชนการใชค าทบศพท
การทบศพท หมายถง การถอดเสยงของค าจากภาษาหนงไปเปนอกภาษาหนง โดยใชตวอกษรของภาษานนๆ เพอให
ผใชภาษาปลายทางสามารถอานออกเสยงค าในภาษาตนทางไดอยางใกลเคยงทสดเทาทจะท าได การทบศพทใชกบชอเฉพาะ
เชน ชอบคคล สถานท ค านามซงเปนทรจกอยางแพรหลาย เชน ปเตอร ชอกโกแลต ลอนดอน อนเตอรเนต มอเตอร แบตเตอร
เซลล เปนตน
ในการทบศพทค าภาษาตางประเทศเปนภาษาไทย ผแปลจะตองยดกฏเกณฑจาก หลกเกณฑการทบศพทฉบบ
ราชบณฑตยสถาน โดยมหลกเกณฑทวไปดงน
1. การทบศพทใหถอดอกษรในภาษาเดมพอควรแกการแสดงทมาของรปศพท และใหเขยนในรปทอานไดสะดวก
ในภาษาไทย
2. การวางหลกเกณฑไดแยกก าหนดหลกเกณฑการทบศพทภาษาตาง ๆ แตละภาษาไป
3. ค าทบศพททใชกนมานานจนถอเปนภาษาไทย และปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานแลว ใหใช
54
ตอไปตามเดม เชน ชอกโกแลต เชต กาซ แกส ไวโอลน เปนตน
4. ค าวสามานยนามทใชกนมานานแลว อาจใชตอไปตามเดม เชน
Victoria = วกตอเรย
Louis = หลยส
Cologne = โคโลญ
5. ศพทวชาการซงใชเฉพาะกลม ไมใชศพททวไป อาจเพมเตมหลกเกณฑขนตามความจ าเปน
หลกเกณฑการทบศพทภาษาองกฤษ
หลกเกณฑการทบศพทภาษาองกฤษมดงน
1.. สระ ใหถอดตามการออกเสยงในพจนานกรมภาษาองกฤษ โดยเทยบเสยงสระภาษาไทยตามตารางเทยบเสยง
สระภาษาองกฤษ
2. พยญชนะ ใหถอดเปนพยญชนะภาษาไทยตามหลกเกณฑในตารางเทยบพยญชนะภาษาองกฤษ
3. การใชเครองหมายทณฑฆาต
3.1 พยญชนะตวทไมออกเสยงในภาษาไทย ใหใสเครองหมายทณฑฆาตก ากบไว เชน
horn = ฮอรน
Windsor = วนดเซอร
3.2 ค าหรอพยางคทตวสะกดมพยญชนะตามมาหลายตว ใหใสเครองหมายทณฑฆาต ไวบนพยญชนะทไม
ออกเสยงตวสดทาย แตเพยงแหงเดยว เชน
Okhotsk = โอคอตสก
Barents = แบเรนตส
3.3 ค าหรอพยางคทมพยญชนะไมออกเสยงอยหนาตวสะกด ทยงมพยญชนะตามหลงมาอก ใหตดพยญชนะ
ทอยหนาตวสะกดออก และใสเครองหมายทณฑฆาตไวบนพยญชนะตวสดทาย เชน
55
world = เวลด
quartz = ควอตซ
Johns = จอนส
first = เฟสต
4. การใชไมไตค ควรใชในกรณตอไปน
4.1 เพอใหเหนแตกตางจากค าไทย เชน
log = ลอก
4.2 เพอชวยใหผอานแยกพยางคไดถกตอง เชน
Okhotsk = โอคอตสก
5. การใชเครองหมายวรรณยกต การเขยนค าทบศพท ไมตองใสเครองหมายวรรณยกต ยกเวนในกรณทค านนม
เสยงซ ากบค าไทย จนท าใหเกดความสบสน อาจใสเครองหมายวรรณยกตได เชน
coke = โคก
coma = โคมา
6. พยญชนะซอน (double letter) ค าทมพยญชนะซอนเปนตวสะกด ถาเปนศพททวไป ใหตดออกตวหนง เชน
football = ฟตบอล
แตถาเปนศพททางวชาการหรอวสามานยนามใหเกบไวทง ๒ ตว โดยใสเครองหมายทณฑฆาตไวทตวทาย เชน
cell = เซลล
James Watt = เจมส วตต
ถาพยญชนะซอนอยกลางศพทใหถอวา พยญชนะซอนตวแรกเปนตวสะกดของพยางคหนา และพยญชนะซอน
ตวหลง เปนพยญชนะตนของพยางคตอไป ฉะนน การใชพยญชนะตวสะกดและพยญชนะตน จะตางกนตาม
หลกเกณฑการเทยบพยญชนะ ในตารางขางทาย เชน
pattern = แพตเทรน
56
Missouri = มสซร
broccoli = บรอกโคล
7. ค าทตวสะกดของพยางคหนาออกเสยงเปนพยญชนะตนของพยางคตวตอไปดวย ใหถอหลกเกณฑดงน
7.1 ถาสระของพยางคหนาเปนเสยงสระอะ ซงเมอทบศพทตองใชรปไมหนอากาศ ใหซอนพยญชนะตวสะกด
ของพยางคหนา เขาอกตวหนงเพอเปนพยญชนะตนของพยางคตอไป เชน
couple = คปเปล
double = ดบเบล
7.2 ถาสระของพยางคหนาเปนสระอนทไมใชสระอะ ใหทบศพทตามรปพยญชนะภาษาองกฤษโดย
ไมตองซอนพยญชนะ เชน
California = แคลฟอรเนย
general = เจเนอรล
7.3 ถาเปนค าทเกดจากการเตมปจจย เชน -er, -ing, -ic, -y และการทบศพทตามรปพยญชนะภาษาองกฤษ
ดงขอ 7.2 อาจท าใหออกเสยงผดไปจากภาษาเดมมาก ใหซอนพยญชนะตวสะกดของพยางคตนอกหนง
เพอใหเหนเคาค าเดม เชน
sweater = สเวตเตอร
booking = บกกง
Snoopy = สนปป
8. ค าประสมทมเครองหมายยตภงค (hyphen) ใหทบศพทโดยเขยนตดตอกนไป เชน
cross-stitch = ครอสสตตช
ยกเวนในกรณทเปนศพททางวชาการหรอวสามานยนาม เชน
cobalt-60 = โคบอลต-60
McGraw-Hill = แมกกรอว-ฮลล
57
9. ค าประสมซงในภาษาองกฤษเขยนแยกกน เมอทบศพทใหเขยนตดกนไป ไมตองแยกค าตามภาษาเดม เชน
calcium carbonate = แคลเซยมคารบอเนต
night club = ไนตคลบ
New Guinea = นวกน
10. ค าคณศพททมาจากค านาม ซงมปญหาวาจะทบศพทในรปค านามหรอค าคณศพทนน ใหถอหลกเกณฑดงน
10.1 ถาค าคณศพทนนมความหมายเหมอนค านาม หรอหมายความวา "เปนของ" หรอ "เปนเรองของ" ค านาม
นน ใหทบศพทในรปค านาม เชน
hyperbolic curve = สวนโคงไฮเพอรโบลา
electronic charge = ประจอเลกตรอน
focal length = ความยาวโฟกส
10.2 ถาค าคณศพทนนมความหมายวา "เกยวของกบ" หรอ "เกยวเนองจาก" ค านามนน ใหทบศพทในรป
ค านามโดยใชค าประกอบ เชง แบบ อยาง ทาง ชนด ระบบ ฯลฯ แลวแตความหมาย เชน
atomic absorption = การดดกลนโดยอะตอม
electronic power conversion = การแปลงผนก าลงเชงอเลกทรอนกส
10.3 ในกรณทการทบศพทในรปค านามตามขอ 10.1 และขอ 10.2 ท าใหเกดความหมายก ากวมหรอคลาด
เคลอน ใหทบศพทในรปค าคณศพท เชน
sulpuric acid = กรดซลฟวรก
feudal system = ระบบฟวดล
metric system = ระบบเมตรก
hyperbolic function = ฟงกชนไฮเพอรโบลก
11. ค าคณศพททมาจากชอบคคล ใหทบศพทตามชอของบคคลนน ๆ โดยใชค าประกอบ ของ แบบ ระบบ ฯลฯ
แลวแตความหมาย เชน
58
Euclidean geometry = เรขาคณตระบบยคลด
Eulerian function = ฟงกชนแบบออยเลอร
Napierian logarithm = ลอการทมแบบเนเปยร
*** ยกเวนในกรณทค าคณศพททมาจากชอบคคล เปนชอเฉพาะทเปนทรจกกนทวไปในแตละวงการ ซงอาจ
สงเกตไดจากการทในภาษาองกฤษไมไดใชอกษรตวใหญขนตน ใหทบศพทในรปค าคณศพท เชน
abelian group = กลมอาบเลยน
12. ค าคณศพทเกยวกบชนชาตตาง ๆ ใหทบศพทในรปค านามทเปนชอประเทศ เชน
Swedish people = คนสวเดน
Hungarian dance = ระบ าฮงการ
*** ยกเวนชอทเคยใชมานานแลว ไดแก
ประเทศเยอรมน ใชวา …เยอรมน เชน ภาษาเยอรมน
ประเทศกรซ ใชวา …กรก เชน เรอกรก
ประเทศไอรแลนด ใชวา …ไอรช เชน ชาวไอรช
ประเทศเนเธอรแลนด ใชวา …ฮอลนดา เชน ชาวฮอลนดา หรอ …ดตช เชน ภาษาดตช
ประเทศสวตเซอรแลนด ใชวา …สวส เชน ผาสวส
สหราชอาณาจกรบรเตนใหญและไอรแลนดเหนอ ใชวา …องกฤษ เชน คนองกฤษ
สหรฐอเมรกา ใชวา …อเมรกน เชน รถอเมรกน
ส าหรบสหภาพโซเวยต ซงในภาษาองกฤษใชค าคณศพท 2 ค า คอ Soviet…และ Russian…ใชวา …โซเวยต และ
…รสเซย เชน
Soviet Style (of architecture) = (สถาปตยกรรม) แบบโซเวยต
Russian food = อาหารรสเซย
13. การวางต าแหนงค าคณศพทในค าทบศพท ใหถอหลกเกณฑดงน
59
13.1 ค าคณศพททประกอบค านามทเปนภาษาไทย หรอเปนค าทบศพท แตไดใชในภาษาไทยมาจนถอเปน
ค าไทยแลว ใหวางค าคณศพทไวหลงค านาม เชน
cosmic ray = รงสคอสมก
gross ton = ตนกรอส
13.2 ถาทงค าคณศพทและค านามเปนค าทบศพททยงไมถอเปนค าไทย ใหทบศพทตรงตามศพทเดม เชน
Arctic Circle = อารกตกเซอรเคล
adrenal cortex = อะดรนลคอรเทกซ
13.3 ถาตองการเนนวาค านามนนเปนสงทมหลายชนดและค าคณศพททประกอบเปนชนดหนงของค านามนน
อาจทบศพทโดยใชค าประกอบ แบบ ชนด ระบบ ฯลฯ มาแทรกไวระหวางค านามกบค าคณศพท เชน
normal matrix = เมทรกซแบบนอรแมล
thermosetting plastic = พลาสตกชนดเทอรโมเซตตง
14. ค ายอ ใหเขยนชอตวอกษรนน ๆ ลงเปนภาษาไทย ดงน
A = เอ B = บ C = ซ D = ด E = อ F = เอฟ G = จ H = เอช I = ไอ J = เจ K = เค L = แอล
M = เอม N = เอน O = โอ P = พ Q = คว R = อาร S = เอส T = ท U = ย
V = ว W = ดบเบลย X = เอกซ Y = วาย Z = แซด
และใหเขยนโดยไมตองใสจดและไมเวนชองไฟ เชน
BBC = บบซ
F.B.I = เอฟบไอ
DDT = ดดท
15. ค าทบศพททผกขนจากตวยอ ซงอานออกเสยงไดเสมอนค าค าหนง มไดออกเสยงเรยงตวอกษร ใหเขยนตาม
เสยงทออกและไมตองใสจด เชน
USIS = ยซส
60
UNESCO = ยเนสโก
ASEAN = อาเซยน
16. ตวยอชอบคคล ใหเขยนโดยใสจด และเวนชองไฟระหวางชอกบนามสกล เชน
D.N. Smith = ด.เอน. สมท
G.H.D. Cold = จ.เอช.ด. โคลด
นอกเหนอจากหลกเกณฑขางตนแลว ผแปลยงควรค านงถงความสอดคลองกนของตวสะกดค าททบศพทในทก
ต าแหนงทค าๆ นนปรากฏอย ไมควรเปลยนแปลงไปมา และหากค าททบศพทนนยงไมเปนทแพรหลายในภาษาฉบบแปล ผ
แปลควรระบค าจากตนฉบบไวในวงเลบดวย
กจกรรมทายบท
จงวเคราะหขอความตอไปน แลวแปลเปนภาษาไทยทเหมาะสม โดยบอกวธการแปลค าทขดเสนใตพรอมระบเหตผลทเลอกใชวธการแปลนนๆ
ตวอยาง She made pasta for the first time last night.
บทแปล: หลอนท าพาสตาเองเปนครงแรกเมอคนน
วธการแปลค าหรอวลทขดเสนใต: ทบศพท
เหตผล: พาสตาเปนอาหารซงมตนก าเนดจากประเทศอตาลทเปนทรจกในหมคนไทยโดยทวไปอยแลว จงสามารถทบ
ศพทไดโดยไมจ าเปนตองอธบายความเพมเตม
1. The Internet of things is the network of physical devices, vehicles, home appliances and other
items embedded with electronics, software, sensors, actuators, and connectivity which enables
these objects to connect and exchange data.
2. This car is equipped with excellent passive safety features.
3. The jury was unable to break the deadlock.
4. I prefer to book a bulkhead seat on this red-eye flight.
5. AIRBNB has become a global holiday phenomenon, as people can travel to new places and save
some money as they stay in ready to go homes at a reasonable price.
6. More companies will use Artificial Intelligence (AI) to scan resumes, schedule interviews, and
send routine emails, which improves efficiency for companies and candidates.
61
บทท 5 การใชคค าในการแปล
“Words travel worlds. Translators do the driving.”
— Anna Rusconi
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
จงพจารณาขอความตอไปน แลววเคราะหวาขอความในชองซายหรอขอความในชองขวาแสดงถงการใชภาษาทเปนธรรมชาตตามแบบฉบบของเจาของภาษา
เขตธรกจ
ยานเศรษฐกจ
เปยโนอนนเสยงดมาก
เขาโทรไปเรยกพระสงฆ 3 องคมางานประจ าป
อากาศรอนแรง
น าตาตกหลน
ปรบมอเรวๆ
salt and sugar
to make homework
to answer a phonecall
to give and receive
hole of a needle
hot and bright weather
Bangkok is one hour slower than Hong Kong.
เขตเศรษฐกจ
ยานธรกจ
เปยโนหลงนเสยงดมาก
เขาโทรไปเรยกพระสงฆ 3 รปมางานท าบญประจ าป
อากาศรอนระอ
น าตารวงหลน
ปรบมอรวๆ/ ปรบมอดงๆ
salt and pepper
to do homework
to obtain a phonecall
to give and take
eye of a needle
hot and sunny weather
Bangkok is one hour behind Hong Kong.
62
หากพจารณาขอความดานซายของตารางขางตนโดยเปรยบเทยบกบขอความในตารางดานขวา จะเหนไดชดวา
ขอความในดานซายของตารางแสดงถงขอผดพลาดในการใชภาษาในลกษณะทขดกบธรรมชาตของการใชจรง อนเกดจากการ
ทผ เขยนน าค าทไมใชคค ากนหรอไมกลมกลนกนมาใชรวมกน และเมอค าเหลานปรากฏรวมกน กสงผลใหเกดสงทเรยกวา
collocational clash ซงหมายถงความผดพลาดในการใชภาษาจากการใชค าทไมควรปรากฏรวมกน
คค า (Collocations)
Oxford Learner’s Dictionaries ไดใหความหมายของค าวา collocation ไวดงน
1. [countable] a combination of words in a language, that happens very often and more frequently
than would happen by chance: ‘Resounding success’ and ‘crying shame’ are English collocations.
2. [uncountable] the fact that two or more words often being used together, in a way that happens
more frequently than would happen by chance: Advanced students need to be aware of the
importance of collocation.
จากค านยามขางตน อาจสรปไดวา collocation คอการทค าบางค ามแนวโนมทจะปรากฏรวมกนบอยครง
กลาวคอ เปนการจดวางค าหรอกลมค าทมกใชควบคกนในรปแบบทเจาของภาษานยมใช ตวอยางทเหนไดชดเจนก
เชนวล eye of a needle แปลเปนภาษาไทยวา ‘รเขม’ ไมใช ‘ตาของเขม’ และในขณะเดยวกน หากจะแปลค าวา ‘ร
เขม’ ในภาษาไทยวา ‘hole of a needle’ ค าวา hole กจะไมถอเปนคค าทปรากฏรวมกบค าวา needle ไดเทาค า
วา eye
ในกรณของการใชคค าทไมกลมกลนโดยเจตนา สามารถเกดขนไดเพราะตองการใหเกดความสะดดหสะดด
ตา หรอใหความรสกแปลกใหมนาสนใจและดงดดผอานหรอผ ฟงในทสด ดงทพบไดบอยครงในบทโฆษณาหรอ
สโลแกนสนคาตางๆ เพอวตถประสงคเชงพาณชย ตวอยางเชน
แมคโดนลด ความสขลนเมน
Swensen’s ความสขไมมวนละลาย
Skittles! Taste the Rainbow!
จะเหนไดวาการจบคค าในตวอยางขางตนแสดงถงการใชภาษาทไมเปนไปตามรปแบบทใชโดยทวไป แต
ความไมกลมกลนของคค าทปรากฏเชนนยอมกอใหเกดความนาสนใจ สะดดหสะดดตา สรางความจดจ าไดงายกวา
การใชคค าทวไปทสอดคลองกนเปนปกต ดงนน จงถอวาเปนการจงใจจบคค าทไมสอดคลองกนเพอกอใหเกด
ผลสมฤทธตามเจตนาของผสรางสรรคภาษามากกวาจะถอเปนความผดพลาดในการใชภาษา
63
เชนเดยวกน ในกรณทเปนงานเขยนประเภทวรรณกรรม นวนยาย เรองสน บทกว ฯลฯ ผสรางสรรคผลงานก
อาจเลอกทจะใชคค าในลกษณะทไมกลมกลนกนโดยเจตนาได ทงน เพอกอใหเกดผลลพธทางอารมณตอผอาน
ยกตวอยางเชน
Never knew that eyes
could speak volumes
better than mouth
till I saw yours
fixed on me…
(Speaking Eyes by Chris Jibero)
สวนทคดลอกมาจากบทกวขางตนเปนตวอยางหนงทแสดงใหเหนถงการน าคค าทไมเขากนมาใช ในทนคอ
ขอความวา ‘…eyes could speak volumes better than mouth…’ ซงโดยปกต ค าวา eyes จะใชคกบค ากรยา
ไดหลากหลาย เชน open, widen, close, shut, glitter, twinkle เปนตน อยางไรกตาม ในบทกวน ค าวา eyes
ปรากฏรวมกบค าวา speak ซงโดยปกตแลวถอวาไมเขาคกน แตเมอปรากฏในบทกวทวาดวยความรกเชนนกยอม
กอใหเกดผลลพธทางอารมณความรสกไดมากกวาการใชคค าทสอดคลองกนตามปกต เชนเดยวกบค ากลาวทวา
“Actions speak louder than words.” ซงใชกนโดยทวไป
- ความส าคญของคค าในการแปล
ส าหรบการแปลโดยทวไป ไมวาจะจากภาษาใดเปนภาษาใด ผแปลจ าเปนจะตองรจกการใชคค าท
สอดคลองกนเพอจะสามารถแปลไดอยางถกตองและเปนธรรมชาต ลองอานขอความตอไปนแลวพจารณาวาบทแปล
ท 1 หรอบทแปลท 2 มความเหมาะสมและฟงดเปนธรรมชาตตามรปแบบการใชของภาษาปลายทาง
ตนฉบบ
What did Jesus mean when He said it is easier for a camel to go through the eye of a
needle than a rich man to get into heaven?
บทแปล 1
พระเยซทรงหมายความวาอยางไรเมอพระองคพดวาการทอฐจะผานเขาไปในตาของเขมยงงายเสยกวาการ
ทคนรวยจะเขาไปอยในสวรรคได
บทแปล 2
64
พระเยซทรงหมายความวาอยางไรเมอพระองคตรสวาการทอฐจะลอดเขาไปในรเขมนนยงงายเสยกวาการท
คนรวยจะขนสวรรค
จากบทแปลทงสองบทขางตน จะพบความแตกตางในประเดนการใชคค ารวมทงสน 3 จด
กลาวคอ 1)พระองคพดวา—พระองคตรสวา 2) ผานเขาไปในตาของเขม—ลอดเขาไปในรเขม 3) เขาไปอย
ในสวรรค—ขนสวรรค แมวาบทแปลท 1 จะสอความหมายไดพอๆ กบบทแปลท 2 และถงแมวาผอานบท
แปลท 1 จะสามารถคาดเดาความหมายทผแปลตองการจะสอไดไมยาก (เชนในกรณของขอความวา ‘ผาน
เขาไปในตาของเขม’) แตกปฏเสธไมไดวาบทแปลท 2 สะทอนวาผแปลรจกการใชค าในระดบทเหมาะสม
และสามารถเลอกใชคค าทสอดคลองกนอยางเปนธรรมชาตตามแบบฉบบของภาษาไทยซงเปนภาษา
ปลายทางไดเปนอยางด ตางกบบทแปลท 1 ซงบกพรองในการใชค าทเหมาะสม ขาดความสละสลวยและ
ขาดความเปนธรรมชาต สงผลใหคณภาพของบทแปลท 1 พรองไปในทนท
จะเหนไดวาการใชคค าทเหมาะสมนนเปนปจจยทส าคญปจจยหนงทบงชคณภาพของงานแปล
หากแมวาผแปลมคลงค าศพทมาก รค าศพทอยางกวางขวาง แตหากไมค านงถงความส าคญของการใชค
ค าทสอดคลองกนหรอไมรวาค าใดควรปรากฏรวมกบค าใดกจะสงผลใหงานแปลขาดความสละสลวย ไมนา
อาน ในกรณทภาษาปลายทางเปนภาษาไทยโดยผแปลซงเปนคนไทย ผแปลจะสามารถใชคค าทเปน
ธรรมชาตไดโดยอตโนมตดวยความเคยชนจากประสบการณการใชภาษาแมของตน แตในกรณทภาษา
ปลายทางเปนภาษาองกฤษ โดยผแปลซงมไดใชภาษาองกฤษเปนภาษาแม ผแปลอาจตองพงพา
พจนานกรมวาดวยเรองของการใชคค าหรอ collocations โดยเฉพาะ ตวอยางเชน Oxford Collocations
Dictionary ซงเปนพจนานกรมทมประโยชนอยางมากเพราะจะอธบายวาค าคณศพทหรอค ากรยาใดใชค
กบค านามตวหนงๆ ไดบางพรอมใหตวอยางประกอบ ยกตวอยางเชน ค าวา technology (851) ซงมการ
ระบวาค าคณศพทค าใด ค ากรยาค าใด และค าบพบทค าใดมกปรากฏรวมกบค าๆ น โดยแยกกลมตาม
ความหมายไวอยางชดเจน ดงน
technology (noun)
adjective + technology
current, existing I emerging, the latest, modern, new
Example: small businesses that are involved with emerging technology
basic, low I core I advanced, complex, cutting edge, high, leading-edge,
sophisticated, state-of-the-art, up-to-date I alternative, innovative
Example: a car based on alternative technology
65
efficient I computer, digital, electronic, energy, information, management,
manufacturing, nuclear, production, satellite, software I communication,
communications, telecommunications I BluetoothTM, broadband, DSL,
interactive, internet, wireless I educational, environmental, medical, military
verb + technology
have I adopt, apply, embrace, employ, exploit, implement, introduce, take
advantage of, use, utilize
Example: We need to exploit existing technologies more fully.
Create, develop, improve I be based on, incorporate
Example: technology developed for planes
invest in
Example: The company is investing heavily in new technologies.
technology + verb
Advance, develop, evolve
Example: Telecommunicaitons technology is developing fast.
Exist
Example: The technology already exists to do this.
Allow sth, enable sth
Example: This technology enables computers to read handwriting.
technology + PREP.
Example: The technology for the extraction of iron ore
Phrases
Advances in technology
Example: recent advances in medical technology
The impact of (a) technology I science and technology
จะเหนไดวาพจนานกรมประเภทนบอกรปแบบทางไวยากรณของค าๆ หนงวาปรากฏรวมกบค าแบบใดได
บางตามทมการใชโดยทวไป พรอมแสดงตวอยางการใช อยางไรกตาม ผแปลจ าเปนตองรความหมายของค าอยกอน
แลว พรอมทงเขาใจรปแบบทางไวยากรณตามบรบทการใชของตน อยางไรกตาม ผแปลควรตระหนกอยเสมอวาใน
บรรดาค าทปรากฏรวมกบค าๆ หนงนน แมจะมความหมายไปทางเดยวกน แตยอมมนยทางความหมายทแตกตางกน
66
รวมทงระดบและลลาทางภาษากอาจแตกตางกนดวย ตวอยางเชน แม basic technology และ low technology
จะมความหมายทสอดคลองกน กลาวคอ หมายถงเทคโนโลยพนฐานธรรมดาทไมซบซอน แตเมอเลอกใชค าวา low
นยทางความหมายจะสอไปในเชงลบซงตางกบค าวา basic ซงมความหมายกลางๆ
กลาวโดยสรป ไมวาจะเปนการแปลจากภาษาใดเปนภาษาใด การใชคค าทเหมาะสมและเปนธรรมชาตตาม
รปแบบทเจาของภาษาใชถอเปนปจจยทส าคญปจจยหนงอนจะน าไปสงานแปลทมคณภาพ ไดมาตรฐาน และแสดง
ความเปนมออาชพของผแปล ดงนน ผแปลจงจ าเปนตองใหความส าคญกบการเลอกใชคค าและตรวจสอบวาค าๆ
หนงสามารถใชรวมกบค าอนๆ ในประโยคไดอยางเหมาะสมหรอไมอยเสมอ
กจกรรมทายบท
จงเปรยบเทยบตนฉบบและบทแปลตอไปน แลวพจารณาแกไขขอความทขดเสนใตในบทแปลนนซงแสดงถงการแปลทไมเหมาะสมลงไปในชองวางทใหมา
1.
ตนฉบบ ฉบบแปล
There are (1) two main schools of thought
about why it is rude to put your elbows on the
dining table. The first goes back to (2)
medieval times. People eating in big groups
would be required to keep both hands on the
table so that it was clear that they weren’t
about to (3)pull a dagger on (4) their
companions somewhere underneath.
โดยทวไปม (1) โรงเรยนของความคดสองโรงเรยน
ดวยกนทพยายามอธบายวาเหตใดการวางขอศอกบน
โตะอาหารจงเปนสงทไมสภาพ โรงเรยนแรกยอนไปถง
สมยกลาง ผ รบประทานอาหารรวมกนตองวางมอทงสอง
ขางลงบนโตะเพอแสดงใหเหนชดเจนวาตนไมมเจตนาจะ
(3) ดงอาวธออกมาให (4) เพอนทรบประทานอาหาร
ดวยจากทใดทหนงใตโตะ
(1) โรงเรยนของความคดสองโรงเรยนดวยกน แกเปน______________________________
(2) สมยกลาง แกเปน__________________________________
(3) ดงอาวธออกมาให แกเปน_______________________________________________
(4) เพอนทรบประทานอาหารดวย แกเปน________________________________________
67
2.
ตนฉบบ ฉบบแปล
J.K.Rowling could hardly have (1) caused a
bigger sensation if she (2) had arrived on a
broomstick. Children (3) from seven to 70 (4)
swarmed the fusty National Press Club on
Wednesday, where Washington power brokers
(5) made way for a two-hour discussion of
wizardry and its (6) most famous current
proponent—Ms Rowling’s literary creation
Harrty Potter.
เจ เค โรวลง คงจะไมสามารถ (1) สรางความรสกท
ยงใหญมากกวาไดมากนก ถาเธอ (2) มาถงพรอมไม
กวาดของเธอ เมอวนพธ เดกๆ (3)ตงแตวยเจดขวบไป
จนถงวยเจดสบขวบมา (4) รวมฝงกนอยางเปยมลนท
ชมรมหนงสอพมพแหงชาตทเกาแก เหลานายหนาก าลง
งานในวงการแหงวอชงตนก าลง (5) ท าทางไปสการ
เจรจา ซงใชเวลาถงสองชวโมง เรองเวทมนตรของพอมด
กบ (6) บคคลทขนชอทสดในปจจบน ซงกคอ เจ เค โรว
ลง ผประพนธทสรางสรรคตวละครทชอวา แฮร พอต
เตอร นนเอง
(1) สรางความรสกทยงใหญมากกวา แกเปน_________________________
(2) มาถงพรอมไมกวาด แกเปน_______________________________
(3) ตงแตวยเจดขวบไปจนถงวยเจดสบขวบ แกเปน__________________
(4) รวมฝงกนอยางเปยมลน แกเปน_____________________________
(5) ท าทางไปสการเจรจา แกเปน_________________________________
(6) บคคลทขนชอทสดในปจจบน แกเปน____________________________________
3.
ตนฉบบ ฉบบแปล
A hobby is an activity done on a regular basis
outside of one’s job (1) strictly for pleasure and
relaxation, says Dr. Bernstein, a past president of
the American Psychiatric Association. “That can
mean (2) stamp collecting, wood carving or
golfing,” she says. “It doesn’t matter if you’re bad
at it. As long as you enjoy it.” Participating in
งานอดเรกคอกจกรรมทท าสม าเสมอนอกเหนอจากงาน
ประจ าทเราท า (1) เพอความเพลดเพลนและการผอนคลายท
อาจจะดคร าเครงไปบาง ดร.แครอล เบรนสไตน อดตประธาน
สมาคมจตเวชอเมรกนกลาว “นนอาจจะหมายถง (2) การ
รวบรวมแสตมป แกะสลกไม หรอเลนกอลฟ” เธอกลาว “มน
68
activities that are meaningful to you will help you
feel more energized and (3) connected to the
world at large, and less likely (4) to burn out in
your other responsibilities. “Hobbies may help (5) act as recovery time” from stress, she says.
ไมส าคญวาคณอาจจะท าสงเหลานนไมเกงเอาเสยเลย ตราบ
ใดทคณยงรสกสนกทจะท า” การเขารวมกจกรรมทม
ความหมายส าหรบคณจะชวยใหคณรสกมพลงมากขนและ
(3) รสกเชอมโยงกบโลกทคณยงตามหาไมพบ และยงลด
โอกาสทคณจะ (4) ตองเรงรบในการท าหนาทความ
รบผดชอบอนๆ “งานอดเรกอาจชวย (5) แสดงใหผอนทราบ
วาคณฟนตวแลว” จากความเครยด เธอกลาว
(1) เพอความเพลดเพลนและการผอนคลายทอาจจะดคร าเครงไปบาง แกเปน________________________________________
(2) การรวบรวมแสตมป แกเปน______________________________________
(3) รสกเชอมโยงกบโลกทคณยงตามหาไมพบ แกเปน____________________________________________________
(4) ตองเรงรบในการท าหนาทความรบผดชอบอนๆ แกเปน____________________________________
(5) แสดงใหผอนทราบวาคณฟนตวแลว” แกเปน____________________________________
4.
ตนฉบบ ฉบบแปล
Scientists have tried to research happiness. One
study in South Korea showed that (1) engaging in
physical leisure activities at a sports club made
participants happier. Another study found that (2)
pleasurable leisure activities done regularly were
related to higher levels of happiness and lower
levels of depression. The trouble with those
studies, says Dr. Bernstein, is that participants
were self-reporting their activity engagement and
their happiness levels, so (3) the resulting data
aren’t necessarily scientific.
นกวทยาศาสตรไดพยายามท าการศกษาวจยเรองความสข
งานวจยชนหนงในเกาหลใตแสดงใหเหนวา (1) การเกยวของ
กบกจกรรมยามวางทเกยวกบรางกายทสมาคมกฬา ท าให
ผ เขารวมงานวจยมความสขมากขน งานวจยอกชนหนงพบวา
(2) กจกรรมยามวางอนเพลดเพลนทท ากนโดยปกต ม
ความสมพนธกบระดบของความสขทเพมสงขน และระดบ
ความซมเศราทลดลง แตดร.เบรนสไตนกลาววา ปญหา
เกยวกบงานวจยเหลานกคอผ เขารวมงานวจยเปนผรายงาน
69
“(4) It does make sense that finding something that
you enjoy to do that isn’t dependent on the
external world might make people feel better,”
she says. But it’s very hard to tell if people with
hobbies are any happier than people without
them.
การเขารวมกจกรรมและระดบความสขของพวกเขาดวยตวเอง
ดงนน (3) ผลวจยทเปนผลอาจไมจ าเปนตองเปนวทยาศาสตร
“(4) มนกเมคเซนซแลวส าหรบการหาอะไรทเราชอบท าโดยท
ไมตองพงพาโลกภายนอกนน อาจะจะท าใหคนเรารสกดขน
เธอกลาว แตเปนเรองยากมากทจะบอกไดวา คนทมงาน
อดเรกจะมความสขมากกวาคนทไมมงานอดเรก
(1) การเกยวของกบกจกรรมยามวางทเกยวกบรางกายทสมาคมกฬา แกเปน_______________________
(2) กจกรรมยามวางอนเพลดเพลนทท ากนโดยปกต แกเปน_________________________
(3) ผลวจยทเปนผลอาจไมจ าเปนตองเปนวทยาศาสตร แกเปน________________________________
(4) มนกเมคเซนซแลว แกเปน___________________________
70
บทท 6 ประเภทของงานเขยน
“The translation called good has original value as a work of art.”
— Benedetto Croce
กจกรรมกอนเขาสบทเรยน
1. โดยทวไป งานเขยนแบงเปนกประเภท อะไรบาง
2. งานเขยนแตละประเภท ควรใชวธแปลเหมอนหรอตางกนอยางไร จงอภปราย
การท างานแปลถอเปนการผลตงานเขยนรปแบบหนง ตางกนตรงทผแปลไมถอเปนเจาของขอมลหรอ
ความคดทน าเสนอผานตนฉบบและผานบทแปลนนๆ หากแตเปนผถายทอดสารในตนฉบบสผอานฉบบแปล ดงนน
หนาทส าคญของผแปลกคอการรกษาอารมณความรสกตามทปรากฏในตนฉบบไว พรอมทงคงไวซงรสชาตและ
บรรยากาศเพอใหผอานฉบบแปลไดสมผสเชนเดยวกบผอานตนฉบบ โดยเฉพาะอยางยง ในกรณทงานเขยนนนอย
ในประเภทแสดงอารมณ (Expressive texts) ดงจะไดกลาวในรายละเอยดตอไปในบทท 8
ดวยเหตน จงจ าเปนอยางยงทผแปลจะตองทราบวาตนฉบบทตนจะแปลนนเปนงานเขยนประเภทใด และ
เขยนขนเพอวตถประสงคใด ในการแบงแยกประเภทของงานเขยน (genre) นนผแปลอาจพจารณาไดจาก
องคประกอบตางๆ อาท เนอหา ลลาภาษาทใช การเลอกใชค าและรปประโยค ความมงหมายของผ เขยน ลกษณะ
การเรยบเรยงเนอความ ความยาว เปนตน ในกรณของการแปลเรองทใหความร เชน สารคดตางๆ ผแปลจะตองม
ความรความเขาใจเกยวกบหวขอหรอสาขาวชาทจะแปล รวมทงมความรพนฐานและค าศพทเฉพาะทเกยวของกบ
สาขาวชานนๆ อยางไรกตาม หากเปนการแปลงานประพนธหรอวรรณกรรมตางๆ ผแปลไมจ าเปนตองมความรความ
เชยวชาญเฉพาะทาง หากแตตองมความสามารถในดานภาษา เขาใจความรสกนกคดของผประพนธรวมทงสามารถ
ถายทอดความรสกนกคดเหลานนออกมาเปนภาษาทมความงดงาม สละสลวยตามรปแบบของภาษาตนทาง
นอกเหนอจากน ผแปลยงควรจะตองพจารณาดวยวาผ เขยนเขยนตนฉบบขนเพอผอานกลมใด ในกรณท
เปนบทความหรอหนงสอทเขยนขนส าหรบเดก การใชภาษา รปค า รปประโยคและความซบซอนของรปประโยคกจะ
แตกตางกนจากบทความหรอหนงสอในหวขอเดยวกนทเขยนขนส าหรบผใหญ และหากเปนบทความหรอหนงสอท
เขยนขนส าหรบคนทวไปกจะพบวามศพทเฉพาะนอยกวาและประกอบไปดวยค าอธบายในรายละเอยดมากกวา
บทความหรอหนงสอทเขยนขนส าหรบผ รผ เชยวชาญในสาขาวชานนๆ เปนตน
71
ความมงหมายของงานเขยน
โดยทวไป เราอาจแบงความมงหมายของงานเขยนได 5 ขอดงตอไปน
1) เพอน าเสนอขอเทจจรง
2) เพอใหความร
3) เพอใหความบนเทง
4) เพอแสดงความคดเหน อารมณ ความรสก
5) เพอชกจงหรอโนมนาวใหผอานคลอยตาม
ประเภทของงานเขยน
จากความมงหมายของงานเขยนขางตน เราอาจแบงประเภทของงานเขยนทจะตองแปลไดกวางๆ เปน 3 ประเภท
(Newmark 1995:40) ดงน
1) งานเขยนประเภทใหขอมล (Informative texts)
งานเขยนประเภทใหขอมลมวตถประสงคเพอใหขอมล ความร น าเสนอขอเทจจรง ตวอยางของงาน
เขยนประเภทนไดแก รายงาน ต ารา บทความวชาการ ขาวสาร สารคด เรองทใหความร เปนตน
ตวอยางงานเขยนประเภทใหขอมล (ภาษาองกฤษ)
Like us, chimps are highly social animals, care for their offspring for years and
can live to be over 50. In fact, chimpanzees are our closest cousins; we share about
98 percent of our genes.
In their habitat in the forests of central Africa, chimpanzees spend most of their
days in the tree tops. When they do come down to earth, chimps usually travel on
all fours, though they can walk on their legs like humans for as far as a mile. They
use sticks to fish termites out of mounds and bunches of leaves to sop up drinking
water.
(Source: https://www.worldwildlife.org)
72
ตวอยางงานเขยนประเภทใหขอมล (ภาษาไทย)
แผนดนไหว เปนปรากฏการณสนสะเทอนหรอเขยาของพนผวโลก เพอปรบตวใหอยในสภาวะ
สมดล ซงแผนดนไหวสามารถกอใหเกดความเสยหายและภยพบตตอบานเมอง สงมชวต สวนสาเหต
ของการเกดแผนดนไหวนนสวนใหญเกดจากธรรมชาต โดยแผนดนไหวบางลกษณะสามารถเกดจาก
การกระท าของมนษยได แตมความรนแรงนอยกวาทเกดขนเองจากธรรมชาต นกธรณวทยาประมาณ
กนวาในวนหนง ๆ จะเกดแผนดนไหวประมาณ 1,000 ครง ซงสวนใหญจะเปนแผนดนไหวทมการ
สนสะเทอนเพยงเบา ๆ เทานน คนทวไปจะไมรสกถงแรงสนสะเทอน
2) งานเขยนประเภทแสดงอารมณ (Expressive texts)
งานเขยนประเภทแสดงอารมณมวตถประสงคเพอแสดงความรสกนกคดของผ เขยน ตวอยางเชน บท
กว บนทกสวนตว อตชวประวต งานวรรณกรรม เปนตน
ตวอยางงานเขยนประเภทแสดงอารมณ (ภาษาองกฤษ)
It was all right, I suppose. I would have felt a bit mean if I hadn't turned up, but
Mark Darcy. . .
Yuk. Every time my mother's rung up for weeks it's been, 'Of course you remember
the Darcys, darling. They came over when we were living in Buckingham and you
and Mark played in the paddling pool!' or, 'Oh! Did I mention Malcolm and Elaine
are bringing Mark with them to Una's New Year's Day Turkey Curry Buffet? He's just
back from America, apparently. Divorced. He's looking for a house in Holland Park.
Apparently he had the most terrible time with his wife. Japanese. Very cruel race.'
(Source: Bridget Jone’s Diary by Helen Fielding)
ตวอยางงานเขยนประเภทแสดงอารมณ (ภาษาไทย)
ใดใดในโลกลวน อนจจง
คงแตบาปบญยง เทยงแท
คอเงาตดตวตรง ตรงแนน อยนา
ตามแตบาปบญแล กอเกอรกษา
73
(ทมา: ลลตพระลอ หนา 57)
3) งานเขยนประเภทจงใจ (Persuasive texts)
งานเขยนประเภทจงใจมวตถประสงคเพอชกจงหรอโนมนาวใหผอานคลอยตาม ตวอยางของงานเขยน
ประเภทนไดแก ขอความโฆษณา บทความแสดงความคดเหนเพอจงใจ สนทรพจน เปนตน
ตวอยางงานเขยนประเภทจงใจ (ภาษาองกฤษ)
One knows that ‘The Taj’ is one amongst the World’s Wonders!
One knows that it is one amongst the UNESCO World Heritage Sites!!
One knows The Taj as a legend of eternal love of an Emperor for his favourite
Queen!!!
Well, ‘The Taj’ has distinctions much beyond just these!
Therefore, ‘The Taj’, surely, deserves your visit once and more!!!
(Source: http://www.tajmahal.gov.in/)
ตวอยางงานเขยนประเภทจงใจ (ภาษาไทย)
ยาสฟนสมนไพรดอกบวคคดส กลนสม สตรออนโยนและปลอดภย เปยมดวยประสทธภาพในการ
ท าความสะอาดเหงอกและฟน ดวยเอนไซมจากผลไม ชวยสลายคราบโปรตนจากอาหารและ
น านม ทตกคางจากการแปรงฟนไมทวถง ผสานคณคาจากชะเอมเทศ สมนไพรทชวยลดการ
สะสมของแบคทเรย พรอมใหรสหวานชมคอโดยไมท าใหฟนผ ออนโยนตอสขภาพในชองปากของ
เดกๆ
(Source: https://www.twinlotus.com/dokbuaku-oralcare)
สญฉว สายบว (2550: 50) ไดสรปรายละเอยดและแนวทางในการแปลส าหรบงานเขยนแตละ
ประเภทซงผ เขยนไดสรปเฉพาะบางประเดนหลกๆ มาดงน
งานเขยนประเภทใหขอมล
งานเขยนประเภทแสดงอารมณ
งานเขยนประเภทจงใจ
74
(Informative texts) (Expressive texts) (Persuasive texts)
1.ลกษณะการแปล รกษาความหมาย แปล
แบบเอาความ
รกษารปแบบ แปลตรง
ตว
รกษาความหมาย แปล
แบบเอาความ
2.ลกษณะภาษาใน
ฉบบแปล
ธรรมดา เปนภาษา
มาตรฐานและเปน
วชาการ ใหความหมาย
อางองมาก
ประณต ไพเราะ และให
ความหมายแฝงมาก
มพลงในการชกจงใจ
มการสรางศพทใหมๆ
แปลกๆ
3.ความคลาดเคลอน
ของความหมายของ
ตนฉบบ
มนอย มมาก อาจมบาง ขนอยกบ
ความแตกตางของ
วฒนธรรม
4.ค าทไมมในภาษา
ฉบบแปลและสรางค า
ใหม
ไมควรม นอกจากจ าเปน
และควรใหค าอธบาย
ใหมไดในบทแปลถาม
อยในตนฉบบและหาค า
เทยบเคยงไมได
มมาก
5.การแปลโวหาร
อปมาอปไมย
ใหอธบายอปมา ถาไม
แนใจวาผอานจะเขาใจ
อปมาของตนฉบบนน
หรอไม
แปลจากตนฉบบอยาง
ตรงตว
สรางโวหาร
อปมาอปไมยในภาษา
ฉบบแปลทเทยบเคยง
ขนใหม
6.ความยาวเมอ
เปรยบเทยบกบตนฉบบ
อาจยาวกวาบาง ใกลเคยงกน อาจสนหรอยาวกวากได
กจกรรมทายบท
จงพจารณาวาขอความตอไปนจดอยในงานเขยนประเภทใด
1. The Sphinx Cat
The Sphinx cat may look hideous but these guys are known to have great personalities and are
extremely affectionate with their human owners.
75
2. 24 hours a day, 365 days a year. Merries wants babies to be happy, comfortable, and smiling. We
believe that the happy times which happy babies and happy parents spend together are vital to the
baby's growth and development.
Merries continually delivers products that contribute to the baby's healthy physical and emotional
development, with the aim to be the most "gentle to the skin" baby diaper in the world. We will
constantly innovate to help parents enjoy their child-raising years and ensure that their babies live as
happily and comfortably as possible.
3. Which is why, at the age of six, seeing as my drawing number one and my drawing number two had
been such a disaster, I gave up on a glorious career as an artist. Grown-ups never understand anything
on their own, and it’s nuisance for children to have to keep explaining things over and over again.
4.Namtok Sarika is the most famous waterfall in NakhonNayok – and for good reason. Located in Sarika
Sub-district, the nine-tier waterfall plunges down a cliff onto a forested hillside, and has large pools at
each tier, offering pleasant swimming spots. Accommodation, restaurants and souvenir shops are
available nearby. Local products, including brooms and artificial flowers made from wild pine, are sold in
shops around the waterfall.
To get to NamtokSarika, drive along Highway No. 3049 for about 12 kilometers, then take a left turn to
Highway No. 3050 and proceed for another 3 kilometers.
5. Japan has lifted all tsunami warnings issued after a 7.4-magnitude earthquake hit off the country’s
east coast, as the risk of major damage appeared to pass.
The quake, which struck east of Fukushima prefecture at about 6am on Tuesday, prompted urgent
warnings for people to leave low-lying areas in Fukushima and Miyagi prefectures as a series of tsunami
waves hit the shore.
76
บทท 7 การแปลงานเขยนประเภทใหขอมล (Informative texts)
“There is no such thing as a perfect, ideal or ‘correct’ translation. A translator is always trying to extend
his knowledge and improve his means of expression; he is always pursuing facts and words.”
— Peter Newmark
ค าจ ากดความและลกษณะเฉพาะของงานเขยนประเภทใหขอมล
งานเขยนประเภทใหขอมล (Informative texts) เปนงานเขยนทผ เขยนตองการใหขอมลขาวสารและความร รวมทง
น าเสนอขอเทจจรงแกผ รบสารเปนหลก ภาษาทใชโดยทวไปจงมกเปนภาษาทเรยบงาย สอความอยางชดเจน ตรงไปตรงมา
การเรยงล าดบเนอความเปนไปอยางไมซบซอน ดวยเหตน ผแปลจงควรตระหนกถงลกษณะเฉพาะตวของงานเขยนประเภทน
เพอจะไดเลอกใชภาษาและกลวธการแปลทเหมาะสม โดยมงเนนทการสอความหมายโดยไมจ าเปนตองรกษารปแบบของ
ภาษาตนทางไมวาจะในระดบค าหรอระดบประโยค เพอใหสามารถถายทอดสารไดอยางถกตองและใหผอานเขาใจเนอหาได
โดยไมคลาดเคลอนจากตนฉบบ ตวอยางของงานเขยนประเภทน ไดแก ต าราวชาการ รายงานวจย ขาว บทความวชาการ
บทความในหนาหนงสอพมพหรอนตยสาร คมอ ค าแนะน า เปนตน
ในทน จะกลาวถงการแปลงานเขยนประเภทใหขอมล โดยจ าแนกออกเปน 2 ประเภทหลกๆ ดงน
1) การแปลขาว
2) การแปลเรองทใหความร
77
การแปลขาว
ในยคทขาวสารขอมลเปนเสมอนอกปจจยหนงในชวตประจ าวนทผคนในสงคมตางใหความส าคญ การแปลขาวจง
ยงนบวาเปนงานแปลทมบทบาทส าคญมากประเภทหนง และในขณะทมการสงตอขาวสารขอมลถงกนอยางรวดเรวกวาทเคย
การเสนอขาวทถกตอง แมนย า และทนเหตการณเปนสงจ าเปน และการแปลขาวกยงทวความส าคญตามไปดวย ผแปลจง
จ าเปนตองมความรความเขาใจในธรรมชาตของสารประเภทนกอนทจะลงมอแปล เพราะจะชวยใหเขาใจขาวทจะแปลไดงาย
และชดเจนขน
ขาวถอเปนงานเขยนประเภทใหขอมล วตถประสงคของการเขยนขาวคอการรายงานขอเทจจรงใหผอานทราบ วาเกด
อะไรขนทไหน เมอใด ใครเปนผมสวนเกยวของ เหลานประกอบกนเปนเรองราวในเนอขาว ดงนน ภาษาทใชในการเขยนขาวจง
ตรงไปตรงมา เรยบงาย ไมซบซอน มการเรยบเรยงเนอหาเปนล าดบชดเจน
โดยทวไป โครงสรางของขาวทงในภาษาองกฤษและภาษาไทยประกอบดวย 4 สวนคอ
1. พาดหวขาว (Headline)
2. ขาวน า (Lead)
3. สวนเชอม (Neck/ Bridge)
4. เนอขาว (Body)
78
1. พาดหวขาว (Headline)
พาดหวขาวมลกษณะทส าคญคอแสดงถงใจความส าคญของขาวนนๆ โดยใชถอยค าทสน กระชบ เกบใจความ
ส าคญพรอมกบดงดดความสนใจใหผอานตดตามรายละเอยดในเนอขาวตอไป
ตอไปนเปนขอสงเกตซงแสดงการเปรยบเทยบรปแบบทางภาษาในพาดหวขาวภาษาองกฤษและภาษาไทย
1.1 ขอสงเกตในระดบค า
พาดหวขาวภาษาองกฤษ
ในพาดหวขาวภาษาองกฤษ จะพบวามแนวโนมการเลอกใชค าศพทเฉพาะบางค าทสอถงความหมายหนงๆ ซง
สน หรอมนอยพยางคมากกวาค าศพทค าอนๆ ทมความหมายเดยวกนแตยาวกวา ดงตวอยางในตารางตอไปน
ค าทใชในพาดหวขาว ค าอนๆ ทมความหมายเดยวกน
aid (N./V.)
back (V.)
blast (N.)
blaze (N.)
call (for) (V./N.)
cut (V./N.)
halt (V./N.)
hit (V.)
quit (V.)
raid (N./V.)
slam (V.)
talk (N.)
assist/assistance
support
explosion
fire
demand
reduce/decrease
stop
affect badly
resign
attack/robbery
criticize severely
discussion
พาดหวขาวภาษาไทย
เมอแปลขาว ผแปลจงจ าเปนตองเขาใจความหมายของค าทมกใชในพาดหวขาวใหถกตองตามบรบทของขาว
นนๆ เสยกอน แลวจงสอความนนๆ ออกมาเปนภาษาไทยดวยรปแบบค าทเปนลกษณะเฉพาะของพาดหวขาวใน
ภาษาไทย ซงมลกษณะเฉพาะดงตอไปน
79
ใชค าสนหรอกรอนค า
ดวยขอจ ากดในเรองของพนท ท าใหจ าเปนตองใชค านอยพยางค ตดหรอยอค าใหสนลงเพอใหสามารถ
กระชบขอความลงในพนททจ ากดในพาดหวขาวได ตวอยางเชน
โต (แทนค าวา ตอบโต) คาน (แทนค าวา คดคาน) หนน (แทนค าวา สนบสนน) ยน (แทนค าวา
ยนยน) สอบ (แทนค าวา สอบสวน สอบขอเทจจรง)
ตวอยางพาดหวขาว: คนหนน “บกต” นงนายกฯ หลงเลอกตง
ใชค าทดงดดความสนใจ ค าแสลง หรอค าเฉพาะสมย
เนองจากพาดหวขาวเปนองคประกอบส าคญของขาวทท าหนาทดงดดความสนใจของผอาน ถอยค าทใชจง
มกเปนค าทมสสน กระตนใหเกดอารมณรวม ในบางครงอาจพบค าแสดงภาพพจน หรอใชค าทอยในกระแส
นยมของผอานรวมสมย ตวอยางเชน
ฟน ระทก กราง ปวน สยบ ไลลา โวย สลด จอ ยงดบ รมสวด ชวด อม เจง เบยว
ตวอยางพาดหวขาว: ชาวเนตรมสวดโจรมกระทบนกศกษาอาชวะ
ใชฉายาหรอชอเลนของบคคลแทนชอจรงและใชตวยอ
เพอใหพาดหวขาวดงดดความสนใจของผอานมากยงขนและเพอความสนกระชบ จงมกพบการใชฉายาหรอ
ชอเลนของบคคลซงเปนทรจกกนโดยทวไป เชน บกต บกปอม ไกอ เหลยม ฯลฯ นอกจากน ยงนยมใชอกษร
ยอหรอสญลกษณแทนชอองคกรหรอสถานท เชน กฟน. ปชช. กทม. ใบโพธ รวงขาว ฯลฯ
ตวอยางพาดหวขาว: กฟน.แจงงดจายไฟฟาบางพนทกทม.-นนทบร 31ม.ค.-2 เม.ย.
ป.ป.ช.ยออก สอบนาฬกาหร 'บกปอม' จอเคนเพมพยาน 2 ปาก
ใชค าหรอส านวนทรบมาจากตางประเทศ
มการใชค าหรอส านวนทรบมาจากตางประเทศโดยการทบศพท เชน รนเวย การด โควตา มาเฟย คลป แอป
ฯ โดยค าเหลานมกเปนทรจกหรอใชกนโดยทวไปอยแลว จงงายตอการเขาใจส าหรบผอาน และสนกวาการ
ใชค าแปลภาษาไทยมาก
ตวอยางพาดหวขาว: “มารายห" สดเวอร ขอการดเทา "โอบามา"
80
1.2 ขอสงเกตในระดบประโยค
พาดหวขาวภาษาองกฤษ
การเขยนพาดหวขาวในภาษาองกฤษปรากฏในหลากหลายรปแบบ ดงน
พาดหวขาวเปนประโยคทสมบรณ เชน
China lands bomber in South China Sea
Ex-Malaysia PM Najib condemns police raids
ในกรณทพาดหวขาวเปนประโยคทสมบรณ จะสงเกตไดวาค ากรยาทใชอยในรป present tense แมวาจะ
เปนเหตการณทเกดขนแลวในอดตกตาม ทงนเพอใหผอานรสกวาเหตการณในเนอขาวยงมความสดใหม เปนปจจบน
หรอก าลงอยในความสนใจของคนทวไป ผแปลจงตองระมดระวงในประเดนนดวย อยางไรกตาม ในเนอขาว ค ากรยา
ตางๆ จะอยในรปตาม tense ปกต
พาดหวขาวโดยใช modal/auxiliary verbs โดยสอความตามความหมายของ modal/auxiliary
นนๆ เชน
UK must counter ‘threats’ in space
Minor drug users ‘should not be charged’
Trump ‘will walk out’ if North Korea talks not fruitful
พาดหวขาวโดยใชกลมค าหรอวลซงประกอบดวยค ากรยาทแสดงกาลตางกน
ค ากรยาทปรากฏในพาดหวขาวทประกอบไปดวยกลมค าหรอวล มกปรากฏใน 3 รปแบบ ไดแก กรยาในรป
present participle กรยาในรป past participle และกรยาในรป to + infinitive
- กรยาในรป present participle ใชบรรยายเหตการณทเกดขนหรอก าลงด าเนนอยในปจจบน เชน
China seeking help to improve its image
- กรยาในรป past participle ใชบรรยายเหตการณทประธานในประโยคเปนผถกกระท า หรอในกรณท
ไมใหความส าคญกบผกระท า เชน
Oracle sailing team accused of cheating
US mugshot website owners arrested
- กรยาในรป to + infinitive ใชบรรยายเหตการณทจะเกดขนในอนาคต เชน
Kazakhstan to attract tourists from Russia and China
81
Decision on paraquat ban to be made on Wednesday
พาดหวขาวโดยใชกลมค าหรอวลโดยไมมค ากรยา
ในบางกรณ พาดหวขาวในภาษาองกฤษอาจปรากฏในรปของกลมค าหรอนามวลโดยไมมค ากรยา แต
ประกอบดวยค าหรอกลมค าหลก และอาจมสวนขยายเปนคณศพทหรอบพบทวล
Prince Chula’s car under the hammer
Indonesia still chaotic
นอกเหนอจากขอสงเกตขางตน ยงพบวาในพาดหวขาวภาษาองกฤษมกมการตด article ตางๆ รวมทงใช
ตวเลขแทนการเขยนจ านวนเปนค าใชตวยอ และละค าสนธาน ‘and’ โดยใชเครองหมาย , (comma) แทน เพอให
พาดหวขาวสนกระชบ ในกรณทเปนประโยคกไมตองใสเครองหมายจบประโยคไวขางทาย เชน Winfrey, Clooney
lead star guests at Britain’s royal wedding และในกรณทพาดหวขาวสอวาใครพดอะไร จะใชเครองหมาย :
(colon) แลวตามดวยประโยคหรอสงทคนหรอองคกรนนๆ กลาว ตวอยางเชน Barroso: EU exit ‘would harm
UK’ ซงสอความหมายวาบารโรโซไดกลาวเตอนวาการออกจากการเปนสมาชกสหภาพยโรปจะสรางความเสยหาย
ใหสหราชอาณาจกรได เปนตน โดยรปแบบการน าเสนอพาดหวขาวเชนน ไมปรากฏในการเขยนพาดหวขาว
ภาษาไทย ดงจะกลาวในรายละเอยดตอไป
พาดหวขาวภาษาไทย
ละประธานของประโยค
พาดหวขาวในภาษาไทยมลกษณะเฉพาะประการหนงทมกพบอยบอยครง คอการขนตนพาดหวขาวดวย
ค ากรยา โดยละประธานของประโยค ตวอยางเชน
เสนอขนดอกเบยเงนฝากธนาคาร
จรฐพฒนาขาวพนธใหมส เวยดนาม-กมพชา
ชการทองเทยวปหนาโตกวา 10 เปอรเซนต
แนะหนทางชวยชาวนา
ไมนยมใชประโยคทมโครงสรางกรรมวาจก ตวอยางเชน
82
Obama elected president for second term = เลอกโอบามาเปนปธน.สมยท 2
Six killed in car accident = อบตเหตรถยนต ตาย 6
ไมนยมใชกลมค าหรอวลดงทพบในพาดหวขาวภาษาองกฤษ ตวอยางเชน
Train crash in China = รถไฟชนกนทจน
India volcanic eruption warning = เตอน! ภเขาไฟอนเดยปะท
ใชโครงสรางประโยคเดยวมากกวาประโยคซอน
พาดหวขาวในภาษาไทยมกใชประโยคเดยวมากกวาประโยคซอน ดงนน จงไมนยมใชค าสนธานหรอสวนท
ขยายประโยค เชน
คลงเดนหนาแกหนนอกระบบ
“วตสน” ทม 600 ลาน เพม 50 สาขา
จากขอสงเกตเชงเปรยบเทยบรปแบบการเขยนพาดหวขาวในภาษาองกฤษและภาษาไทยดงทได
กลาวมาขางตน อาจสรปไดวา ดวยความแตกตางของโครงสรางทางภาษาในพาดหวขาวทงภาษาองกฤษ
และภาษาไทย เชน พาดหวขาวภาษาองกฤษสามารถใชกลมค าหรอนามวลได แตในภาษาไทยการเขยน
พาดหวขาวในลกษณะนไมเปนทนยม ดงนน เมอตองแปลพาดหวขาว สงทผแปลควรกระท าคออานพาดหว
ขาวและรายละเอยดในขาวใหเขาใจเสยกอนวาเกดอะไรขนกบใคร ทไหน อยางไร แลวจงกลบไปวเคราะ
พาดหวขาวอกครงวาค าส าคญและประเดนหลกทเนนคออะไร แลวน ามาถายทอดเปนภาษาไทยในรปแบบ
ของพาดหวขาวแบบไทย โดยไมยดตดกบรปแบบของพาดหวขาวในตนฉบบ ตวอยางเชน
Small boats told to stay in port หามเรอเลกออกจากฝง
26 killled in 148 crashes so far อบตเหต 148 ราย ดบแลว 26
Dust level seen falling sharply ปรมาณฝ นลดฮวบ
Prayut to visit Europe นายกฯ จะเยอนยโรป
2. ความน า (Lead)
รปแบบการเขยนความน าแตกตางจากพาดหวขาว โดยมลกษณะดงตอไปน
83
2.1 เปนยอหนาซงมความยาวไมมากนก อานแลวเขาใจไดงาย มงใหผอานทราบใจความส าคญในขาววาเกด
อะไรขนกบใคร หรอใครท าอะไร ทไหน เมอใด โดยไมจ าเปนตองมรายละเอยดเกยวกบขาวมากนก
2.2 ประกอบดวยประโยคทสมบรณ มโครงสรางของประโยคโดยทวไป กลาวคอ มประธาน กรยา และ/หรอ
กรรม และอาจมค าเชอมและสวนขยายของประโยคตามปกต
2.3 ใชภาษาในรปแบบทดงดดความสนใจของผอานในลกษณะเดยวกบในพาดหวขาว เพอกระตนใหผอานเกด
ความสนใจใครร สรางอารมณคลอยตามใหผอานอยากตดตามอานขาวตอเนองจนจบ เราจงมกพบค าหรอ
ส านวนทเราอารมณของผอานในขาวน าดวยเชนกน ภาษาทใชจงอยในระดบกงทางการ
ตวอยางเชน
หวบนไดไมแหง ภายหลงพระราชบญญต (พ.ร.บ.) ระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออกประกาศบงคบใช
นกธรกจ นกลงทน พอคารายยกษ “หนหว” มายงท าเนยบรฐบาลเพอปกหลก-ปกฐานเครอขายธรกจเปน
ระลอกคลน
“ไทยแอรเอเชย” ขยบตวครงใหญ ! ประกาศเดนหนาผด 3 โปรเจกตยกษ “ศนยซอม-โลวคอสตเทอรมนอล”
อตะเภา-ศนยฝกนกบนและลกเรอ หวงจดการตนทนไดดยงขน เตรยมผนก “ไทยแอรเอเชย เอกซ” สราง
เครอขาย “connecting flight” หลงไตรมาส 1 กวาดก าไรไปแลวกวา 1 พนลานบาท ลาสดดน “สนตสข
คลองใชยา” ขนแทน CEO ขณะท “ธรรศพลฐ แบเลเวลด” นงแทน “ประธานกรรมการบรหาร” ลยงานใหญ
เตมสบ
3. สวนเชอมความน าขาวกบเนอขาว (Neck/ Bridge)
สวนเชอมความน ากบเนอขาวเปนขอความสนๆ ทเชอมระหวางความน าขาวกบเนอเรอง ท าหนาทขยาย
ประเดนของเรองราวในขาว เพอใหการเขยนขาวนนเชอมโยงอยางตอเนอง อาจจะมหรอไมมกได
4. เนอขาว (Body)
เนอหาในสวนของเนอขาวมลกษณะทหลากหลาย โดยอาจเปนการเขยนเชงบรรยายอธบายความวาเกด
อะไรขน ทไหน อยางไร จงมกมขอมลและตวเลขสถตเขามาเกยวของ ลกษณะของเนอหาเชนนมกพบใน
ขาวทเกยวของกบภาครฐ นโยบายรฐ วทยาศาสตร งบประมาณ ตลาดหน เปนตน ในบางกรณอาจมเนอหา
เชงพรรณาภาพเหตการณหรอสงทเกดขน อาท ขาวเกยวกบภยพบต อบตเหต อาชญากรรม ฯลฯ และใน
บางกรณ อาจเปนการน าเสนอโดยอางองค าพดของบคคลหรอผ เกยวของในขาว
84
รปแบบของภาษาทใชโดยทวไปมกเปนภาษาในระดบทเปนทางการ ค าทใชจงไมควรเปนสมญานาม ค า
กรอนหรอค ายอทไมเปนไปตามแบบแผน โครงสรางประโยคมกไมซบซอนหรอยดยาวมากเกนจ าเปน
ตวอยาง (ขาวจาก http://www.naewna.com)
พาดหวขาว: กทม.สงตรวจตน าหยอดเหรยญ หลงถกแฉตงเถอนเกลอนกรง90%
ความน า: นายทวศกด เลศประพนธ รองผวาราชการกรงเทพมหานคร ลงพนทสมตรวจตน าหยอดเหรยญในพนทเขต
ลาดพราว หลงเครอขายมลนธเพอผบรโภคเรยกรองใหเรงแกไขปญหาตน าหยอดเหรยญเถอนไมได
มาตรฐาน ทมงานวจยส ารวจ ยนยนวากวา 90% เปนต เถอนทไมไดรบใบอนญาตประกอบกจการ
สวนเชอม: โดยจากการตรวจสอบวนน พบตน าหยอดเหรยญ ทไมไดขออนญาตจ านวนมาก จงไดสงการใหส านก
อนามยเรงออกส ารวจตน าหยอดเหรยญทงหมดทวกรงเทพมหานคร โดยเรมจาก 15 เขตทมตน าเกน 150 ต
โดยเฉพาะในเขตจตจกรและเขตลาดพราว ทมหอพกและชมชนจ านวนมากกอน และใหน ากลบมารายงาน
ผลภายใน 1 สปดาห
เนอขาว: นายทวศกด ระบวา จะมการสมตรวจคณภาพน าจากตน าหยอดเหรยญทงหมด รวมถงพนทตดตงจะตอง
สะอาด ซงหากพบผดเงอนไข จะแจงผประกอบการใหเรงท าการแกไข แตหากยงเพกเฉยจะสงการใหรอ
ถอนทนท คาดวาอกไมเกน 1 เดอนประชาชนจะสามารถบรโภคน าดมจากตน าหยอดเหรยญทมคณภาพได
ทงหมด ซงประชาชนสามารถสงเกตไดจากสตกเกอรยนยนของกรงเทพมหานครทตดขางตวาเปนตทไดรบ
อนญาตและผานมาตรฐาน
กลาวโดยสรป ดวยเหตทผอานขาวสารขอมลโดยทวไปมกมความหลากหลายในแงของภมหลงดาน
การศกษา ทศนคต ความเปนอย ฯลฯ การแปลงานเขยนประเภทนจงอาศยวธการแปลแบบสรปความโดยมงเนนท
ความถกตองและแมนย าในเนอหาเปนหลก โดยไมใหความส าคญกบการรกษารปแบบทางภาษาของตนฉบบเทาใด
นก ดงนน สงทผแปลควรกระท ามดงน
1. อานขาวใหเขาใจตงแตตนจนจบเพอใหเหนภาพรวมของสงทเกดขนในขาว
2. วเคราะหวาดวยหลก 5W1H กลาวคอ วเคราะหวาเกดอะไรขน (What) ใครเปนผ เกยวของหรอไดรบผลกระทบ
จากเหตการณทเกดขน (Who) เหตการณนนๆ เกดขนเมอไร (When) เหตการณนนๆ เกดขนทใด (Where)
เหตใดจงเกดเหตการณนนๆ (Why) และเหตการณทเกดขนนนเกดขนอยางไร (How) การวเคราะหเชนนจะชวย
ใหผแปลสามารถรวบรวม วเคราะห และน าเสนอขอมลไดงายยงขน
85
3. แปลขาวไปตามล าดบขององคประกอบขาวทปรากฏโดยไมจ าเปนตองคงรปแบบทางภาษาของขาวตนฉบบไว
ในกรณทมค าเฉพาะ ค าน าหนาทบอกต าแหนงของบคคลในขาว และชอหนวยงาน ผแปลควรตระหนกไวเสมอ
วาการแปลตรงตวจะสงผลใหแปลผดไดงาย จงจ าเปนตองสบคนเพอใหทราบความหมายทถกตองของค าเหลาน
ตามทใชจรง ตวอยางเชน
Lieutenant general แปลวา พลโท
Permanent Secretary แปลวา ปลดกระทรวง
Ministry of Interior แปลวา กระทรวงมหาดไทย
National Science Museum แปลวา องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
นอกจากน บอยครงทเรามกพบการใชส านวนตางๆ ปรากฏอยทวไปในขาว ผแปลจงจ าเปนตองเขาใจ
ความหมายของส านวนตามทใชในบรบทนนๆ ของขาว เพอใหสามารถสอความไดตามความหมายจาก
ตนฉบบ ตวอยางเชนในพาดหวขาว ‘China admits ‘new’ missile equipment but calls Pentagon
report ‘cock and bull’ story’ ส านวน ‘a cock and bull story’ ไมสามารถแปลตรงตววา ‘เรองของไก
กบวว’ ได ผแปลจงตองทราบความหมายทแทจรงของส านวนแลวน ามาเชอมโยงกบบรบทกอนแปล ใน
ขณะเดยวกนจะตองทราบวา ‘Pentagon’ เปนค าทใชเรยกเชงสญลกษณซงหมายถงกระทรวงกลาโหมของ
สหรฐฯ ในทน พาดหวขาวดงกลาวจงสอวาจนยอมรบวาพฒนาขปนาวธขนใหม แตกลาวอางวารายงาน
เกยวกบขปนาวธของจนจากกระทรวงกลาโหมของสหรฐฯ เปนแคเรองโกหกหรอเปนการ ‘แหกตา’
4. ในกรณทขาวตนฉบบประกอบดวยประโยคยาวๆ ทมโครงสรางซบซอน ผแปลควรวเคราะหความหมายอยาง
ระมดระวงเสยกอนวาสวนใดเปนสวนหลก สวนใดเปนสวนขยาย แลวแปลใหเปนภาษาไทยดวยประโยคทสนลง
โดยไมจ าเปนตองคงความยาวของประโยคไวตามรปแบบในตนฉบบ ทงนเพอใหภาษาในฉบบแปลเขาใจงาย
ยงขน ลองเปรยบเทยบตนฉบบและบทแปลทงสองบทตอไปน
ตนฉบบ
Museum guides were often heard to advise visitors not to stay long in front of the
sarcophagus in the glass case with the number 35, for accurse was reputed to have been
cast on the head priestess of the temple of Amunra, which has claimed the lives of 13
people since 1880.
บทแปล 1
86
มคคเทศกประจ าพพธภณฑแหงนมกจะถกไดยนอยบอยๆ วาพวกเขาตองเตอนผ เขาชมไมใหยนอยหนาหบศพ
ภายในหองกระจกหมายเลข 35 เนองจากมค าสาปแชงซงเปนทเลองลอกนวาไดถกหลอไวทพระเศยรของพระ
ผหญงแหงวดอามนราซงไดอางถงในชวตของคน 13 คนนบตงแตป 1880 เปนตนมา
บทแปล 2
มคคเทศกประจ าพพธภณฑแหงนมกจะไดรบค าแนะน าวาใหเตอนผ เขาชมวาไมใหยนอยหนาหบศพภายในต
กระจกหมายเลข 35 เพราะมค าสาปแชงทลอกนวาสงอยในภกษณชนผใหญแหงมหาวหารอามนรา ค าสาปแชง
นมผสงเวยชวตไปแลวถง 13 รายนบตงแตป 1880 เปนตนมา
ตนฉบบในตวอยางขางตนประกอบดวยประโยคยาวๆ หนงประโยคซงมโครงสรางคอนขางซบซอน โดยเปน
ประโยคความรวมซงประกอบดวยประโยคหลกสองประโยคทเชอมความดวยบพบท ‘for’ ซงแสดงความ
เชอมโยงของเนอความในรปแบบทเปนเหตเปนผลกน (cause-effect relationship) หากเปรยบเทยบบทแปล
1 และบทแปล 2 จะพบวาในบทแปล 1 ผแปลอาศยกลวธการแปลแบบตรงตว เรยงล าดบค าและแตละสวนของ
ประโยคตามรปแบบของตนฉบบ ท าใหบทแปลขาดความเปนธรรมชาตในภาษาปลายทาง ตางจากบทแปล 2
ซงนอกจากจะเลอกใชค าแปลไดถกตองและเหมาะสมแลว (เชน head priestess แปลวาภกษณชนผใหญ มใช
พระเศยรของพระผหญง เปนตน) ยงมการปรบโครงสรางของประโยคจากประโยคกรรมวาจกเปนประโยคกรรต
วาจก (เชน ‘accurse….to have been cast…’ แปลวา สงอยใน… แทนทจะแปลวา ถกหลอไวท…) อกทงยงม
การแบงประโยคตางจากตนฉบบซงประกอบดวยประโยคทซบซอนเพยงประโยคเดยว แตบทแปล 2
ประกอบดวย 2 ประโยคซงแตละประโยคนนสนลง ท าใหผอานบทแปลเขาใจไดงายยงขน
การแปลเรองทใหความร
โดยทวไป งานเขยนประเภทใหความรมกจะเขยนขนเพอถายทอดความรแกผอานกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะซงอยใน
สาขาวชาหรอวงการเดยวกน ตวอยางของงานเขยนประเภทนไดแก รายงานการคนควา วจย บทความทางวชาการ เปนตน
อยางไรกตาม ในบางกรณทผ เขยนตองการเผยแพรความรความเชยวชาญของตนแกผอานโดยทวไปใหกวางขวางมากขนกจะ
ผลตผลงานในรปของบทความหรอหนงสอส าหรบบคคลทวไป ผแปลจงจ าเปนตองพจารณาและตระหนกถงรปแบบของภาษา
ทใชในงานเขยนนนๆ เสมอวามระดบความยากงายอยางไร มการใชศพทเฉพาะหรอศพทยากและประโยคทซบซอนมาก
เพยงใด โดยพจารณาจากวตถประสงคของผ เขยน
นอกจากน บอยครงทผแปลจะพบปญหาในการแปลงานเขยนประเภทนมากกวาการแปลขาวสารโดยทวไป เนองจาก
จะตองมความรความเขาใจในสาขาหรอหวขอทจะแปลมากพอ จงจะสามารถแปลไดอยางถกตอง อยางไรกตาม ปญหาทเกด
จากการขาดความรเฉพาะทางเกยวกบสงทจะแปลสามารถแกไขไดดวยการศกษา คนควาหาขอมลจากแหลงขอมลหรอ
87
สอบถามจากผ รผ เชยวชาญในสาขาทเกยวของโดยตรง เพราะการตความ ความเขาใจและความเชอทเกดขนในขณะทแปลอาจ
คลาดเคลอนจากขอเทจจรงไดเสมอ ผแปลอาจคดวาตนเขาใจขอความหนงๆ อยางถกตองแลว แตในความเปนจรง บอยครงท
ความผดพลาดเกดขนจากการขาดความระมดระวงในการแปล ดงนน ผแปลจงควรตรวจสอบความถกตองของขอความอยางถ
ถวนเสมอ โดยเฉพาะอยางยงเมอตองแปลงานเขยนทเกยวของกบสาขาวชาทตนไมค นเคย
ลองพจารณาตวอยางตอไปน
ตนฉบบ
After the fall of the Roman empire, goose liver temporarily vanished from European
cuisine. Some claim that Gallic farmers preserved the foie gras tradition until the rest of Europe
rediscovered it centuries later, but the medieval French peasant's food animals were mainly pig
and sheep.
บทแปล(ทมขอบกพรอง)
ภายหลงการลมสลายของอาณาจกรโรมน ตบหานกจางหายไปจากวฒนธรรมการกนของชาวยโรปไปชว
ระยะหนง บางกกลาวกนวาชาวนาชาวแกลลคไดถนอมอาหารจ าพวกฟวกราไวจนกระทงชาวยโรปอนๆ คนพบอาหาร
ประเภทนอกครงในหลายศตวรรษตอมา อยางไรกตาม เนอสตวทชาวนาชาวไรสวนใหญในประเทศฝรงเศสในชวงยค
กลางนยมบรโภคกลบกลายเปนเนอหมและเนอแกะ
หากพจารณาจากบทแปลขางตน จะสงเกตไดวาผแปลขาดความรความเขาใจเกยวกบการใชค าเรยกชาว
ฝรงเศส จงใชวธทบศพทเมอแปลค านามวล Gallic farmers วา ‘ชาวนาชาวแกลลค’ ซงในความจรง หากผแปล
สบคนอยางระมดระวงจากพจนานกรมหรอจากขอมลทางประวตศาสตร จะพบวาค าวา Gallic เปนค าคณศพทซงม
รากศพทมาจากภาษาละตน มความหมายวา ‘เกยวกบประเทศฝรงเศส’ Gallic farmers จงหมายถงชาวนาฝรงเศส
สวนค ากรยา preserve ซงปรากฏในประโยคเดยวกน แมจะมความหมายวา ‘ถนอมอาหาร’ หรอ ‘อนรกษ/สงวน’ ได
แตจากบรบทและขอความทตามมาวา ‘until the rest of Europe rediscovered it centuries later…’ ท าใหผ
แปลตความไดอยางสมเหตสมผลมากกวาวากรยาดงกลาวในทนหมายถงอนรกษหรอท าใหคงอย เพราะคงจะเปน
เรองประหลาดเกนจรงหากวามนษยสามารถ ‘ถนอมอาหาร’ ไดเปนเวลาหลายรอยป จงอาจกลาวไดวาบทแปล
ขางตนแสดงถงความผดพลาดคลาดเคลอนในการแปลซงเปนผลมาจากการขาดความระมดระวงในการตความใน
การแปลสงทผแปลอาจไมคนเคย
การแปลเรองทใหความรหรอสารคดอาจแบงออกเปน 2 ขนตอนกวางๆ ดงตอไปน
1. วเคราะหประเภทของงานเขยนและผอาน
88
งานเขยนประเภทใหขอมลอาจปรากฏไดในหลากหลายรปแบบ อาท บทความกงชวประวต บทสมภาษณ
บคคล บทความวชาการ การวเคราะหวางานทตนก าลงจะแปลเปนงานเขยนชนดใดจะชวยใหผแปลสามารถ
ตดสนใจไดวาจะใชศพทส านวนทสอดคลองกบประเภทของสาร หากเปนบทความวชาการกควรเลอกภาษาท
เปนทางการ แตหากเปนบทสมภาษณบคคลกอาจใชภาษาพดหรอส านวนถอยค าทแสดงถงความคนเคยเปน
กนเองได เปนตน
นอกจากจะวเคราะหประเภทของงานเขยนแลว ผแปลยงควรวเคราะหวากลมคนใดนาจะเปนกลมผอาน
เปาหมาย อาท กลมเยาวชน กลมอาชพ กลมวชาการ กลมคนทวไป ฯลฯ เพอจะไดสามารถเลอกใชถอยค าและ
รปแบบภาษาทเหมาะสมกบกลมผอานเปาหมาย หากเปนกลมเยาวชนหรอบคคลทวไป ศพทส านวนทใชอาจ
เปนศพทในระดบทเขาใจไดงาย แตหากเปนกลมอาชพหรอกลมวชาการ อาจเลอกใชศพทเทคนค ศพทเฉพาะใน
สาขาวชานนๆ ได เปนตน
2. วเคราะหประเดนปญหาเพอใหสามารถแปลไดอยางถกตองตามบรบทเสมอ
ในการแปลงานทกประเภท การสอความหมายไดอยางถกตองและเหมาะสมถอเปนสงส าคญ การ
ทผแปลจะสามารถแปลไดอยางถกตองและเหมาะสมไดนน นอกจากจะตองมความรความเขาใจทางภาษา
เพอใหสามารถเขาใจรปค าและรปประโยคแลว ยงจะตองมความรรอบตวหรอความรความเขาใจเกยวกบ
ขอความทตนก าลงจะแปล หากไมเขาใจหรอไมแนใจ ผแปลควรสอบถามหรอคนหาขอมลกอนทจะลงมอ
แปลเสมอ มฉะนนกจะสงผลใหเกดขอผดพลาดไดงาย ตวอยางเชน
His friends sent him to Coventry after they found out he had been lying to them.
จากประโยคขางตน หากผแปลแปลโดยขาดความรความเขาใจในความหมายของส านวนวา ‘to
send someone to Coventry’ กจะแปลประโยคดงกลาววา ‘เพอนของเขาสงเขาไปเมองโคเวนทรเมอ
พวกเขาพบวาเขาไดพดโกหกตลอดมา’ โดยปกต Coventry เปนชอเมองๆ หนงในสหราชอาณาจกร แต
เมอน ามาใชในส านวนวา ‘to send someone to Coventry’ จะหมายถง คว าบาตร เลกพดคยและคบ
คาสมาคมกบคนๆ หนงดวยเหตทคนๆ นนมพฤตกรรมทไมจรงใจหรอไมซอสตย กลาวกนวาส านวนแบบ
องกฤษนมทมาจากชวงสงครามกลางเมององกฤษซงเกดขนในยคสมยของพระเจาชาลสท 1 มนกโทษ
สงครามบางสวนถกสงไปยงเมองโคเวนทร แตนกโทษเหลานตางถกชาวเมองโคเวนทรเพกเฉยดวยเหต
เพราะพวกเขาไมตองการใหนกโทษเหลานเดนทางเขาไปในเมองทพวกเขาอาศยอย ดงนน ประโยคขางตน
จงควรแปลวา “เพอนของเขาตางพากนเลกพดคยและคบคาสมาคมกบเขาหลงจากทรวาเขาพดโกหก
ตลอดมา” หากผแปลทบศพทค าวา Coventry โดยไมสบคนหรอไมมความรทเกยวของกบชอเฉพาะนมา
กอนกจะท าใหแปลความหมายของประโยคผดโดยสนเชง
89
นอกจากน เมอลงมอแปล ผแปลควรตระหนกอยเสมอวาตนมหนาทถายทอดความหมายจาก
ภาษาหนงไปเปนอกภาษาหนง มใชแปลค าตอค า เมอแปลแลวควรตรวจสอบวาบทแปลของตนถายทอด
ความหมายไดถกตองและครบถวนตามเนอความในตนฉบบหรอไม นอกเหนอจากน ยงจะตองตรวจสอบวา
ภาษาทใชมระดบความยากงายเหมาะสมกบระดบของผอานหรอไมและท านองการเขยนตลอดจนลกษณะ
ของภาษาในฉบบแปลเทยบเคยงไดกบของตนฉบบหรอไม ดงทสญฉว สายบว (2550: 56-57) ไดกลาว
สรปเกยวกบวธการตรวจสอบงานแปล ตามรายละเอยดดงตอไปน
1) การทดสอบระดบความยากงายของภาษาวาผอานอานแลวจะเขาใจหรอไม ไนดา (1974) ไดแนะน า
ใหใชวธทดสอบความเขาใจโดยท าแบบทดสอบซงคดขอความจากฉบบแปลมาบทหนง และตดค าออก
จากบทนนเปนระยะๆ (ในรปแบบของ Cloze test) จากนน ใหผอานเตมค าในชองวาง หากผอาน
เขาใจลกษณะภาษาในบทแปลกจะสามารถเดาไดวาค าทละไวคออะไรและสามารถเตมค าไดถกตอง
โดยผอานซงจะท าแบบทดสอบความยากงายของภาษาควรเปนผทเลอกมาจากกลมคนทจะเปนผอาน
เปาหมายจรงของงานแปลนนๆ
2) วธท 2 นเหมาะส าหรบการทดสอบความถกตองของความหมาย และความเหมาะสมของค าบางค า
หรอประโยคบางประโยคของตนฉบบซงผแปลไมแนใจ วธการทดสอบคอเลอกผอานตรวจ 1 คนทม
ความรทางภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลด ใหผอานตรวจอานตนฉบบสวนทเปนปญหากอน ผ
แปลเสนอบทแปลของสวนทเปนปญหาหลายๆ แบบเพอใหผอานตรวจด วจารณ และเลอก ในการให
เลอกน ผถามอาจตงค าถามเปนการน าใหผอานตรวจเขาใจวาผแปลมความไมแนใจในประเดนใด เชน
“บทแปลใดอานแลวเขาใจมากกวา” “ค าใดไพเราะกวาและเหมาะสมกวา” เปนตน การทดสอบเชนน
อาจท าไดแมในกรณการเลอกค ามาใชในภาษาฉบบแปล ไนดาแนะวาการทดสอบแบบนจะไดผลยงขน
หากผ เสนอและผถามไมใชผแปลโดยตรง เพอใหไดค าตอบทตรงตามความเปนจรง อกทงผทเลอกมา
เปนผทดสอบจะตองมความสามารถทจะอานตนฉบบเขาใจดวย
3) ส าหรบการทดสอบความรนหเปนธรรมชาตของภาษาปลายทาง ผแปลควรอานบทแปลดงๆ หรอให
ผอนอานดงๆ หากเกดการสะดดหรอความรสกลงเลใจ ควรท าเครองหมายไวเพอตรวจดโครงสรางของ
วล ประโยค หรอค าทใชอกทหนง ตอจากนนกเปลยนโครงสรางหรอค าทเปนปญหานนเสย
ตอไปนเปนตวอยางการแปลงานเขยนประเภทใหขอมลโดยเปรยบเทยบบทแปลทคลาดเคลอน
และ/หรอมจดบกพรองกบบทแปลทเหมาะสม เพอใหเหนความแตกตางไดชดเจนยงขน
90
ตวอยางการแปลงานเขยนประเภทใหขอมล
ตวอยางท 1: บทความ
ตนฉบบ
Extremely rare north of Mexico,
jaguarundi are listed as endangered
throughout their range. Habitat
destruction poses the greatest threat to
their survival. Real estate and agricultural
development have reduced the United
States’ jaguarondi population in Arizona
and Texas. Very little is known about the
behavior and reproductive biology of the
small felines, or their status in the wild.
One thing is certain; jaguarndi reproduce
poorly, if at all in captivity, making efforts
to preserve this threatened species highly
difficult.
ตวอยางบทแปลทมขอบกพรอง
ดวยความทหายากมากทางเหนอของเมกซโก
จากวรนดถกลงรายชอเปนสตวทเปนอนตรายตลอด
ทกขอบเขต การท าลายแหลงทอยเปนการคกคามท
ใหญหลวงทสดตอการอยรอดของพวกมน การ
พฒนาอสงหารมทรพยและการเกษตรไดลดจ านวน
ประชากรของจากวรนดในอรโซนาและเทกซส เปนท
รจกนอยมากเกยวกบพฤตกรรมและชววทยาการ
สบพนธของเหลาแมวตวเลก หรอสถานะของแมว
เหลานในปา สงหนงทแนนอน; จากวรนดแพรพนธ
ไดแย ถาทงหมดอยในการคมขง ท าใหความ
พยายามในการอนรกษสตวทถกคกคามนยากมาก
จะเหนไดวาบทแปลขางตนมความบกพรองในดานการถายทอดความหมายและลลาภาษาหรอการเลอกใชค าและรป
ประโยคอยมาก
ความบกพรองในดานการถายทอดความหมาย เชน
- “จากวรนดถกลงรายชอเปนสตวทมอนตรายตลอดทกขอบเขต” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา “…jaguarundi
are listed as engendered throughout their range.” เปนการแปลทไมเหมาะสม เพราะอาจกอใหเกดการตความท
ก ากวมได ‘endangered’ ในรปของ past participle ในทนเปนค าคณศพทซงหมายถง เปนอนตราย ถกคกคาม มใช
หมายถง มอนตราย ซงอาจท าใหผอานตความอยางคลมเครอไดวาเปนสตวทมอนตรายหรออกทางหนงคอตกอยในอนตรายได
สวนค าวา ‘range’ มหลายความหมาย หากผแปลสบคนความหมายจากพจนานกรมองกฤษ-ไทย กจะไดความหมายกวางๆ
วา ขอบเขต แนว แถว ระยะ บรเวณ ทวเขา ฯลฯ การจะแปลใหไดตรงตามความหมายทตนฉบบตองการจะสออยางถกตองหรอ
ใกลเคยงทสดนน ผแปลควรจะใชบรบทหรอขอความใกลเคยงในการชวยเลอกความหมายไปพรอมๆ กบการคนขอมลหรอ
ความหมายจากพจนานกรมองกฤษ-องกฤษ ประกอบกน
จากความหมายในพจนานกรม https://en.oxforddictionaries.com ค าวา range เปนค านามซงมความหมาย
ดงน
91
range (NOUN)
1) The area of variation between upper and lower limits on a particular scale.
2) A set of different things of the same general type.
3) The distance within which a person can see or hear.
4) A line or series of mountains or hills.
5) A large area of open land for grazing or hunting.
6) A large cooking stove with burners or hotplates and one or more ovens, all of
which are kept continually hot.
7) A row of buildings.
8) (archaic) [mass noun] The direction or position in which something lies.
จะเหนไดวาความหมายของค าวา range ตามพจนานกรมดงทแสดงขางตนมความแตกตางกนในรายละเอยด ผแปล
จะตองเลอกความหมายโดยพจารณาใหสอดคลองกบบรบท ในทน ผ เขยนตนฉบบกลาวถงจากวรนดในฐานะทเปนสตวทถก
คกคาม ตามดวยรายละเอยดเกยวกบการท าลายถนทอยอาศยของสตวประเภทนในประโยคถดไป ความหมายทสอดคลองกบ
ขอมลแวดลอมจงเปนความหมายท 5) ซงหมายถง ถนทอยของสตวชนดนนนเอง
- “ถาทงหมดอยในการคมขง ท าใหความพยายามในการอนรกษสตวทถกคกคามนยากมาก” ซงแปลจากขอความ
ตนฉบบวา “…if at all in captivity, making efforts to preserve this threatened species highly difficult.” เปน
การแปลผดความหมาย วล “at all” ใชเพอเนนย าในประโยคเชงลบหรอเชงปฏเสธ หรอเพอเนนย าในประโยคค าถาม ม
ความหมายในภาษาองกฤษวา in any way หรอ to any extent ดงนน การแปลวา “ทงหมด” จงเปนการแปลผดความหมาย
โดยสนเชง
ความบกพรองดานลลาภาษาหรอการเลอกใชค าและรปประโยค เชน
- “จากวรนดถกลงรายชอเปนอนตราย…” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา “jaguarundi are listed as
endangered…” ซงมโครงสรางประโยคแบบกรรมวาจก (Passive structure) ดงทไดกลาวไปแลวในบทท 2 หากผแปลแปล
อยางไมระมดระวง โดยไมค านงถงความแตกตางในดานความหมายของค าวา “ไดรบ” และ “ถก” ซงเปนค าแปลทน ามาใช
โดยทวไปในประโยคทมโครงสรางแบบกรรมวาจก กอาจสงผลใหประธานในประโยค (ในทน คอ จากวรนด) มความหมายใน
เชงตรงกนขามกบทควรจะเปนดงทไดปรากฏในบทแปลขางตน กลาวคอ เมอผแปลแปลประโยคขางตนวา “จากวรนดถกลง
รายชอเปนสตวทเปนอนตรายตลอดทกขอบเขต” อาจสงผลใหผอานฉบบแปลเขาใจผดและมองสตวชนดนในเชงลบไปในทนท
เชนเดยวกน ประโยค “เปนทรจกนอยมากเกยวกบพฤตกรรมและชววทยาการสบพนธ…” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา
“Very little is known about the behavior and reproductive biology…” เมอผแปลแปลตอนตนของประโยคกรรม
92
วาจกขางตนอยางตรงตววา “เปนทรจกนอยมากเกยวกบ…” สงผลใหเนอความทปรากฏในฉบบแปลคลมเครอ ท าใหผอาน
ตความไดไมชดเจนวาใครหรออะไรเปนประธานของประโยคน หรอหากแมวาผอานอาจคาดเดาความหมายของขอความ
ดงกลาวได แตกถอเปนการใชภาษาทฟงดแปรง ไมเปนธรรมชาตในภาษาไทย
- “…สถานะของแมวเหลานในปา” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา “…or their status in the wild.” แมค านาม
status จะมความหมายวา สถานะ หรอ สถานภาพ แตในบรบทน หากผแปลแปลอยางตรงตวตามความหมายในพจนานกรมก
อาจสงผลใหความหมายทสอในฉบบแปลไมชดเจนได ในภาษาไทย หากจะพดวา “สถานะของแมวเหลานในปา” อาจท าให
ผอานเขาใจคลาดเคลอนวาผ เขยนหมายถง ความเปนไป ความเปนอย หรอแมแตฐานะของสตวประเภทน (วาเปนเจาปา ผลา
หรอเหยอ เปนตน) ทวา ในความเปนจรง จากบรบททแวดลอมค าวา status ในตนฉบบซงพดถงจ านวนประชากรทลดลงของ
สตวประเภทน ท าใหสามารถตความไดวาค าวา status หมายถงจ านวนประชากรทเหลออยในปาซงเปนถนทอยอาศยของสตว
ชนดน
- “สงหนงทแนนอน; จากวรนดแพรพนธไดแย” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา “One thing is certain;
jaguarandi reproduce poorly…” ดงทไดกลาวไปแลวในบทท 2 การแปลโดยคดลอกเครองหมายวรรคตอนลงในฉบบแปล
(ในทน หมายถง เครองหมาย Semicolon (;)) ถอเปนสงทไมเหมาะสม เครองหมายวรรคตอนในภาษาองกฤษเปน
องคประกอบทมนยทางความหมาย ผแปลควรเขาใจหนาทของเครองหมายวรรคตอน และรจกเชอมโยงความสมพนธระหวาง
กลมความคดในประโยค เพอใหสามารถเลอกใชค าทแสดงความสมพนธระหวางความคดในบรบทนนๆ ไดอยางเหมาะสม
นอกจากน การแปลประโยค “…jaguarundi reproduce poorly.” วา “จากวรนดแพรพนธไดแย” ถอเปนการเลอกใชคค าท
ไมเหมาะสม ในภาษาองกฤษ สามารถใชค าวเศษณ poorly คกบค ากรยา reproduce ได แตในภาษาไทย “แพรพนธไดแย”
ถอเปนคค าทไมเหมาะสม แมผอานอาจเขาใจความหมายได แตการเลอกคค าทไมกลมกลนเชนนสงผลใหบทแปลขาดความ
สละสลวย
- “ถาทงหมดอยในการคมขง ท าใหความพยายามในการอนรกษสตวทถกคกคามนยากมาก” ซงแปลจากขอความ
ตนฉบบวา “…if at all in captivity, making efforts to preserve this threatened species highly difficult.” ค าวา
“คมขง” แมจะเปนการแปลทไมผดความหมาย แตกเปนการเลอกใชค าทไมเหมาะสมกบบรบท ค าวา captivity แมจะม
ความหมายวา การคมชง การจองจ า การถกจบกม แตค านามวลเหลานนโดยทวไปใชกบคน (นกโทษ) ไมใชกบสตว
ลองพจารณาตวอยางบทแปลทเหมาะสมตอไปน (แบงตามล าดบของประโยค)
93
ตนฉบบ
1. Extremely rare north of Mexico,
jaguarundi are listed as endangered
throughout their range.
2. Habitat destruction poses the greatest
threat to their survival.
3. Real estate and agricultural development
have reduced the United States’
jaguarundi population in Arizona and
Texas.
4. Very little is known about the behavior
and reproductive biology of the small
felines, or their status in the wild.
5. One thing is certain; jaguarandi
reproduce poorly, if at all in captivity,
making efforts to preserve this
threatened species highly difficult.
ตวอยางบทแปลทเหมาะสม
1. แมวจากวรนดซงเปนสตวทหายาก
มากทางตอนเหนอของประเทศ
เมกซโกไดรบการจดเขาในรายชอของ
สตวทก าลงจะสญพนธในทกถนทอย
อาศยของมน
2. การท าลายถนทอยอาศยของแมว
จากวรนดถอเปนการคกคามทรนแรง
ทสดตอความอยรอดของสตวเหลาน
3. การพฒนาทดนและเกษตรกรรมท า
ใหจ านวนประชากรจากวรนดในรฐอร
โซนาและเทกซสของสหรฐอเมรกาลด
นอยลง
4. เรารนอยมากเกยวกบพฤตกรรมและ
ชววทยาดานการสบพนธของสตว
จ าพวกแมวขนาดเลกน หรอแมแต
จ านวนของมนทอยตามธรรมชาต
5. สงหนงทแนใจไดกคอหากแมวจากว
รนดอยในสภาพทถกกกขงไว มนกจะ
ขยายพนธไดนอยมาก ซงจะท าให
ความพยายามทจะสงวนพนธสตวท
ก าลงถกคกคามชนดนเปนไปไดยาก
ยง
ขอสงเกตในการแปล
1. ผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตวเปนหลก การเรยบเรยงเนอความ รปประโยคและรปค าเปนไปตาม
แบบทปรากฏในตนฉบบ เวนแตในกรณทโครงสรางทางไวยากรณหรอรปแบบของประโยคใน
94
ภาษาองกฤษและในภาษาไทยมความแตกตางกน ผแปลจะปรบโครงสรางใหสอดคลองกบลกษณะ
ของภาษาไทยเพอใหมความเปนธรรมชาต ตวอยางเชน “สงหนงทแนใจไดกคอหากแมวจากวรนดอย
ในสภาพทถกกกขงไว มนกจะขยายพนธไดนอยมาก” ขอความในตนฉบบมการใชเครองหมาย
Semicolon (;) แตผแปลแปลโดยเพมค ากรยา “คอ” แทนการใชเครองหมายดงกลาวเพอใหสามารถ
สอความไดอยางเปนธรรมชาตในภาษาไทย อกทงมการสลบต าแหนงของเนอความของประโยคใน
บางสวนตนฉบบ ตวอยางเชน ประโยค “… jaguarandi reproduce poorly, if at all in
captivity...” มการสลบต าแหนงของสวนประกอบในประโยคโดยยาย Conditional clause มาไว
ดานหนา และประโยคทแสดงถงผลทจะเกดขน (Consequence) ไวทดานหลง เปน “หากแมวจากว
รนดอยในสภาพทถกกกขงไว มนกจะขยายพนธไดนอยมาก” ซงชวยใหงายตอการท าความเขาใจ
ส าหรบผอานมากยงขน
2. ในการแปลค าวา “jaguarandi” มการเตมลกษณนามน าหนาค าตามดวยค าทบศพทวา จากวรนด
เปน “แมวจากวรนด” เชนเดยวกบ “Arizona and Texas” ซงผแปลแปลวา “รฐอรโซนาและเทกซส”
ซงถอเปนหลกปฏบตในการเรยกชอดวยระบบการเรยงค าในภาษาไทยซงมกจะนยมใชลกษณนาม
กอนทจะน าค าในภาษาตนฉบบมาใชในฉบบแปล เพอชวยใหความหมายทอางองถงมความชดเจน
มากยงขน ตวอยางเพมเตม เชน
Tokyo = มหานครโตเกยว/กรงโตเกยว
Forbes = นตยสารฟอรบส
Emulsifier = สารอมลซฟายเออร
Computer = เครองคอมพวเตอร
Barbie = ตกตาบารบ
TNT = ระเบดทเอนท
3. มการอธบายขยายความเพมเตมในฉบบแปล โดยขอความเหลานนไมปรากฏในตนฉบบ ตวอยางเชน
“…in Arizona and Texas” ซงผแปลแปลวา “ในรฐอรโซนาและเทกซสของสหรฐอเมรกา” จะสงเกต
ไดวาในตนฉบบไมปรากฏค าวา America แตมการเพมเตมชอประเทศลงไปในฉบบแปลเพอใหผอาน
ทอาจจะไมคนเคยหรอไมทราบวาชอเฉพาะทงสองชอนเปนสถานทหรอชอรฐทอยในประเทศใดทราบ
ไดในทนทโดยไมตองสบคนเพมเตม
95
4. แมวาผแปลจะใชกลวธการแปลแบบตรงตวเปนหลก แตในระดบค า บอยครงจะพบวาผแปลอาศยการ
ตความ แลวสอความเปนภาษาไทยแทนการแปลตรงตวตามรปค า ตวอยางเชน วล “…their status
in the wild” ซงผแปลแปลวา “จ านวนของมนทอยตามธรรมชาต” หากแปลตรงตวจะไดผลลพธวา
“สถานะของแมวเหลานในปา” ซงอาจสงผลใหผอานเขาใจคลาดเคลอนไดดงทไดกลาวไปแลว
5. ทงตนฉบบและฉบบแปลใชภาษาในระดบทเปนทางการซงนบวามความเหมาะสม ดงจะสงเกตไดจาก
ประโยคตวอยางตอไปน
ตนฉบบ: One thing is certain; jaguarandi reproduce poorly, if at all in captivity,
making efforts to preserve this threatened species highly difficult.
ฉบบแปล: สงหนงทแนใจไดกคอหากแมวจากวรนดอยในสภาพทถกกกขงไว มนกจะขยายพนธไดนอย
มาก ซงจะท าใหความพยายามทจะสงวนพนธสตวทก าลงถกคกคามชนดนเปนไปได
ตวอยางท 2: ค าแนะน า
ตนฉบบ
Gentle Inflight Exercises
There are some gentle exercises you can
do that will improve your comfort level
during and after a flight. Most important is
that passengers should perform leg
exercise and simple arm movements,
especially during long flights. We
recommend you do these exercises three
or four times every hour. None of them
should be performed if they cause pain.
1. Ankle circles
Lift feet off the floor. Draw a circle with the
toes, moving one foot clockwise and the
other foot anti-clockwise. Reverse circles.
ตวอยางบทแปลทมขอบกพรอง
การออกก าลงกายแบบออนโยนบนเครองบน
มการออกก าลงกายแบบออนโยนทคณสามารถท า
ไดเพอชวยเพมระดบความสบายในระหวางและ
หลงจากเทยวบน ส าคญทสดคอผ โดยสารควรท า
การออกก าลงกายทขาและมการเคลอนไหวแขน
แบบเบองตนโดยเฉพาะอยางยงในระหวางเทยวบน
ยาวๆ เราขอแนะน าวาทานท าการออกก าลงกาย
เหลาน 4-5 ครงในทกๆ ชวโมง และไมควรท าการ
ออกก าลงกายเหลานหากวามนกอใหเกดการ
เจบปวด
1. ท าวงกลมทขอเทา
ยกเทาขนเหนอพน วาดวงกลมดวยนวเทาโดย
เคลอนเทาขางหนงตามเขมนาฬกาและอกขางหนง
96
Do each direction for 15 seconds.
2. Arm curls
Start with arms held at a 90-degree angle:
elbows down, hands out in front. Raise
hands up to chest back down, alternating
hands. Do this exercise in 30-second
intervals.
3.Forward flex
With both feet on the floor and stomach
held in, slowly bend forward and walk your
hands down the front of your legs toward
your ankles. Hold stretch for 15 seconds
and slowly sit back.
4.Foot pumps
First, start with both heels on the floor and
point feet upward. Second, put both feet
flat on the floor, and third, lift heels high,
keeping balls of feet on the floor. Continue
in 30-second intervals.
ทวนเขมนาฬกา จากนน สลบหมนอกดาน ท าดาน
ละ 15 วนาท
2. มวนแขน
เรมจากแขนท ามม 90 องศา ขอศอกชลง ยนมอไป
ดานหนา ยกมอขนในระดบอกและวางลงเพอ
เปลยนมอเปนอกดาน ท าทากายบรหารเชนนหาง
กนขางละ 30 วนาท
3.โคงตวไปดานหนา
เอนตวไปดานหนาอยางชาๆ แลววางมอลงบนหนา
ขาไปจนถงขอเทา โดยเทาทงสองอยบนพนและ
แขมวหนาทอง ยดตวตรงเปนเวลา 15 วนาทแลว
คอยๆ นงลง
4.โยกเทาขนลง
ขนแรก เรมดวยการวางสนเทาทงสองบนพนและช
เทาขนดานบน ขนทสอง วางเทาทงสองใหราบลง
บนพน จากนน ยกสนเทาขนสง โดยวางปลายเทา
ไวบนพน ท าตอเนองหางกน 30 วนาท
จะเหนไดวาบทแปลขางตนมความบกพรองในดานการถายทอดความหมายและลลาภาษาอยหลายจด
ดวยกน
ความบกพรองในดานการถายทอดความหมาย เชน
- “การออกก าลงกายแบบออนโยนบนเครองบน” ซงเปนขอความทแปลจากตนฉบบวา “Gentle
Inflight Exercises” แมวาค าคณศพท “gentle” จะมความหมายวา สภาพ ออนโยน นมนวล
ออนนอม แตการเลอกค าแปลวา “ออนโยน” มาใชกบค าวา “การออกก าลงกาย” เปนการจบคค า
97
(Collocation) ทไมกลมกลน เพราะนอกจาก “การออกก าลงกายทออนโยน” จะไมสอความแลว
ยงเปนวลทฟงดแปรง ไมเปนธรรมชาตในภาษาไทยอกดวย
- “เพอชวยเพมระดบความสบายในระหวางและหลงจากเทยวบน” ซงเปนขอความทแปลจาก
ตนฉบบวา “…that will improve your comfort level during and after a flight.” แมจะ
เปนการแปลทไมผดความหมาย แตเนองจากเมอถายทอดเปนภาษาไทยแบบตรงตวโดยละการ
แปลสรรพนามบรษท 2 ทใชแสดงความเปนเจาของ (“your”) ท าใหสอความคลมเครอ ผอาน
ตองตความเอาเองวา “ระดบความสบาย” เปนนามวลทผ เขยนสอถงผ โดยสารหรอคนกลมใด
ในทางกลบกน หากผแปลไมใชวธแปลตรงตว แตเกบเนอความทผ เขยนตนฉบบตองการจะสอ
ผละออกจากตนฉบบ แลวจงถายทอดออกมาเปนขอความในรปแบบทเปนธรรมชาตของภาษา
ปลายทาง กจะท าใหบทแปลฟงดเปนธรรมชาต ไมแปรงหรอสะดดห เชนเดยวกบขอความวา “เรา
ขอแนะน าวาทานท าการออกก าลงกายเหลาน 3-4 ครงในทกๆ ชวโมง” ซงแปลจากตนฉบบวา “We recommend you do these exercises three or four times every hour.”
ขอความทแปลฟงดไมเปนธรรมชาตตามทใชกนโดยปกตของภาษาปลายทาง ซงเกดจากการทใช
วธการแปลทคงรปแบบของตนฉบบมากเกนไปและฟงดสะดดหเมอถายทอดแบบตรงตวในภาษา
ปลายทาง
- “มวนแขน” ซงเปนขอความทแปลจากนามวล “Arm curls” เปนการแปลทสอความหมายไม
ตรงกบตนฉบบ ค าวา curl ซงเปนไดทงค านามและกรยาทสอความหมายวา สงทเปนมวน วงหรอ
ขดงอ หรอท าใหเปนมวน เปนวงหรอขดงอ ตามล าดบ แมจะมความหมายดงทไดกลาวไป แตเมอ
มาอยในบรบทเชนน หากแปลตามรปศพทวา “มวนแขน”จะสอความไมตรงกบตนฉบบ เนองจาก
ค ากรยา มวน หมายถง หมนพนเขาไปใหมลกษณะกลมอยางรปทรงกระบอก จงอาจท าใหผอาน
เขาใจวาผ เขยนสอวาใหท าแขนใหมลกษณะกลม ซงผดจากความหมายจากเนอความในตนฉบบ
จงควรหาค าทสามารถน ามาเทยบเคยงแลวสอความหมายทสอเนอความตามรปแบบเดยวกน
หรอใหภาพเดยวกนไดมาแทน
- “…แลววางมอลงบนหนาขาไปจนถงขอเทา” ซงแปลจากขอความวา “…and walk your
hands down the front of your legs toward your ankles.” เปนการแปลทคลาดเคลอน
จากตนฉบบอยมาก อกทงยงไมสอความหมายเมอถายทอดเปนภาษาไทย แมวาผแปลจะมได
แปลค าวา walk อยางตรงตว แตกไมสามารถสอความหมายของค ากรยาค านใหผอานเหนภาพ
ไดอยางถกตองตามบรบทแวดลอม
98
- “ยดตรงเปนเวลา 15 วนาทแลวคอยๆ นงลง” ซงแปลจากขอความตนฉบบวา “Hold stretch
for 15 seconds and slowly sit back.” เปนการแปลผดความหมาย การอธบายวา “ยดตว
ตรงเปนเวลา 15 วนาทแลวคอยๆ นงลง” ท าใหผอานเขาใจวาขอแนะน านระบใหผอานยดหลง
ตรงในทายนแลวจงคอยๆ นงลง แตในความเปนจรง หากตความอยางระมดระวงจะพบวา
ตนฉบบสอความวาใหผอานท าทาตามค าแนะน าคางไว 15 วนาทแลวจงลกขนนงอยางเดม จง
เปนการแปลทผดความหมายโดยสนเชง
- “ชเทาขนดานบน” ซงแปลจากตนฉบบวา “…point feet upward.” เปนการแปลท
คลาดเคลอนจากความหมายทสอในตนฉบบอยางสนเชง แมจะเปนการแปลทตรงตามค าใน
ตนฉบบทกประการ แตความหมายทสอออกมาในภาษาปลายทางท าใหผอานเขาใจคลาดเคลอน
จากความหมายในตนฉบบ ในภาษาองกฤษไปอยางมาก อกทงยงใหภาพทดงมงามและไมสภาพ
ค าวา foot หมายถง “the lower extremity of the vertebrate leg that is in direct
contact with the ground in standing or walking” หรอ อวยวะสวนลางสดนบตงแตใตขอ
เทาลงไปของสตวทมกระดกสนหลง ใชส าหรบยนหรอเดนเปนตน โดยค าวา เทา อาจหมายถง
ปลายเทา สนเทา หรออาจครอบคลมทงสองสวนกได เมอแปลค าน ผแปลจงควรระมดระวงเปน
พเศษวาผเขยนตองการสอถงสวนใด
ลองพจารณาตวอยางบทแปลทเหมาะสมตอไปน
ตนฉบบ
Gentle Inflight Exercises
There are some gentle exercises you can do that
will improve your comfort level during and after a
flight. Most important is that passengers should
perform leg exercise and simple arm movements,
especially during long flights. We recommend you
do these exercises three or four times every hour.
None of them should be performed if they cause
pain.
1. Ankle circles
Lift feet off the floor. Draw a circle with the toes,
moving one foot clockwise and the other foot anti-
ตวอยางบทแปลทเหมาะสม
เทคนคบรหารรางกายแบบเบาๆ เมออยบนเครองบน
ค าแนะน าเกยวกบการออกก าลงกายนจะชวยใหคณรสก
สบายมากขนในระหวางการเดนทางและหลงเทยวบนของคณ
สงส าคญทสดคอผ โดยสารควรออกก าลงกายขาและแขน
อยางงายๆ โดยเฉพาะเทยวบนระยะทางไกล คณควรออก
ก าลงกาย 3-4 ครงทกๆ ชวโมง และควรหยดหากท าแลวเกด
อาการเจบหรอปวดขน
1. หมนขอเทา
ยกเทาขนจากพน ขยบเทาเปนรปวงกลม หมนเทาขางหนง
ตามเขมนาฬกาขณะทอกขางหมนทวนเขมนาฬกา เมอเสรจ
99
clockwise. Reverse circles. Do each direction for 15
seconds.
2. Arm curls
Start with arms held at a 90-degree angle: elbows
down, hands out in front. Raise hands up to chest
back down, alternating hands. Do this exercise in
30-second intervals.
3.Forward flex
With both feet on the floor and stomach held in,
slowly bend forward and walk your hands down
the front of your legs toward your ankles. Hold
stretch for 15 seconds and slowly sit back.
4.Foot pumps
First, start with both heels on the floor and point
feet upward. Second, put both feet flat on the
floor, and third, lift heels high, keeping balls of feet
on the floor. Continue in 30-second intervals.
แลว หมนในทางตรงกนขามและหมนทาละ 15 วนาท
2.หมนแขน
เรมจากวางแขนท ามม 90 องศา โดยศอกอยขางตวและยน
มอออกไปขางหนา จากนนยกแขนขนสงระดบอกและวางลง
อยางเดม ท าสลบขางไปเรอยๆ ท าตดตอกนครงละ 30 วนาท
3.กมตว
วางเทาทงสองลงกบพนและสดลมหายใจเขา โนมตวไป
ขางหนาชาๆ พรอมกบยนมอไปดานหนาและกมลงจบขอเทา
จบคางไว 15 วนาทแลวคอยๆ ลกขนนงชาๆ
4.ดนขอเทา
ขนแรก เรมจากวางสนเทาทงสองขางลงกบพนพรอมยกปลาย
เทาขน ขนทสอง วางเทาแนบลงกบพน และขนทสาม ยกสน
เทาขนและวางลงตามเดม ท าตดตอกนครงละ 30 วนาท
(Adapted from Sawasdee, October 2017, p.73).
ขอสงเกตในการแปล
ผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตวและแบบสรปความควบคกนไป โดยไมมงเนนทจะคงรปแบบทางภาษาของ
ตนฉบบไวเทาใดนก โดยมการปรบเปลยนโครงสรางประโยค เชน ‘There are some gentle exercises you can do that
will improve your comfort level during and after a flight.’ ซงหากแปลตรงตวจะไดบทแปลทขนตนวา 'ม...’ แตจาก
ตวอยางบทแปลในตารางขางตน ผแปลเปลยนโครงสรางประโยคใหเปนประโยคความเดยว (ประธาน + กรยา + กรรม) จงได
บทแปลวา ‘ค าแนะน าเกยวกบการออกก าลงกายนจะชวยใหคณรสกสบายมากขนในระหวางการเดนทางและหลงเทยวบน
ของคณ’ นอกจากน ยงมการเพมค าอธบายเพมเตมในบทแปล ตวอยางเชน ‘Gentle Inflight Exercises’ แปลเปน ‘เทคนค
100
บรหารรางกายแบบเบาๆ เมออยบนเครองบน’ ซงจะเหนไดวามการเพมเตมค านาม ‘เทคนค’ เพอใหสอดคลองกบเนอหาใน
บทความ ชวยใหผอานทราบวารายละเอยดในบทความจะน าเสนอในรปแบบใด
กจกรรมทายบท
1. จงแปลขาวตอไปนเปนภาษาไทยทเหมาะสม
Man arrested for doughnut glaze mistaken for meth gets $37,500
By: Associated Press
October 16, 2017
ORLANDO, Fla. (AP) -- A man arrested in Florida after police mistook doughnut glaze in his car for
meth has received a $37,500 settlement.
Daniel Rushing told the Orlando Sentinel that he received a check last week from the City of
Orlando.
Rushing was arrested in December 2015 when Cpl. Shelby Riggs-Hopkins spotted flakes of glaze on
his car's floorboard and thought they were pieces of crystal methamphetamine. Rushing told
officers it was likely sugar from Krispy Kreme doughnuts he'd eaten, but roadside drug tests were
positive for the illegal substance.
A state crime lab test cleared Rushing several weeks later, and he filed a lawsuit.
Orlando police eventually trained more than 730 officers on how to properly use the field-test kits.
Riggs-Hopkins was given a written reprimand for making an improper arrest.
2. 2.1 จงพจารณาบทความตอไปน แลววเคราะหบทแปลในแตละขอโดยเนนในสวนทขดเสนใตวาบกพรองอยางไร และแกไขบทแปลในสวนทบกพรองใหถกตองและเหมาะสม
ตนฉบบ
There are a great many misunderstandings about geishas, especially outside Japan. They are
much more than just teahouse staff. A geisha is above all, an artist, and a person with a very
high level of learning. The arts that a geisha masters include performing traditional dances and
playing musical instruments. Geishas are also well-trained in the arts of conversation and
literature. It is because of all this learning and artistic training that geishas have a high social
status in Japan.
101
This sense of high social status also extends to the geisha’s clients. Although they enjoy the
geishas’ traditional performances, simply being near a geisha often seems to be enough for
some. Geishas represent a way of life that is very different from most people’s everyday life. It’s
a life that is very much linked to Japan’s past, a life that represents a kind of escape from reality.
One client explains that being with a geisha can actually be educational. “These geishas
represent something beyond my everyday world,” he says, “To meet these extraordinary
women is in a way a learning opportunity and a way to elevate myself to a superior being.”
It’s obvious that becoming a geisha involves an incredible amount of hard work and sacrifice.
Many outsiders wonder why any modern woman would want to follow this kind of life. They
don’t understand that being a geisha allows someone like Umechika to experience another
world; one that would be impossible in normal life. “I can do things that a normal school girl
can’t do,” Umechika explains, “For instance, I can go to see kabuki theatre in these clothes and
go to expensive restaurants with clients. I can talk to people I can’t meet normally—dignitaries
and CEOs of major corporations.”
ตนฉบบ บทแปล
1) There are a great many misunderstandings
about geishas, especially outside Japan. They
are much more than just teahouse staff.
2) A geisha is above all, an artist, and a person
with a very high level of learning. The arts that
a geisha masters include performing traditional
dances and playing musical instruments.
3) This sense of high social status also extends
to the geisha’s clients. Although they enjoy the
geishas’ traditional performances, simply being
near a geisha often seems to be enough for
some.
4) Geishas represent a way of life that is very
different from most people’s everyday life. It’s
a life that is very much linked to Japan’s past, a
1)มความเขาใจผดมากมายเกยวกบเกอชา โดยเฉพาะ
อยางยงภายนอกของประเทศญป น พวกเธอไมใชแค
พนกงานในโรงน าชา
2)แตเกอชาเปนทงศลปนและผทมการศกษาสง
ศลปะทพวกเธอช านาญประกอบดวยการเตนตาม
ประเพณรวมถงการเลนเครองดนตรตางๆ
3) ไมใชแคเกอชาทมสถานะทางสงคมชนสง แตยงรวม
ไปถงเหลาลกคาของเธออกดวย ถงแมวาลกคาสวนใหญ
จะสนกไปกบการเตนตามประเพณของเกอชา แต
ส าหรบบางคน เพยงแคไดใกลชดกบพวกเธอกถอวา
เพยงพอแลว
4) อกทงเกอชายงแสดงใหเหนถงวถชวตทแตกตางจาก
คนสวนใหญ วถชวตของพวกเธอถกเชอมโยงเขากบ
ความเปนญป นในอดต เปนวถชวตทแสดงถงการออก
102
life that represents a kind of escape from
reality.
5) Many outsiders wonder why any modern
woman would want to follow this kind of life.
They don’t understand that being a geisha
allows someone like Umechika to experience
another world; one that would be impossible in
normal life
จากความเปนจรง
5)คนภายนอกสวนใหญอาจไมเขาใจวาเหตใดผหญงท
ทนสมยจะตองการตดตามชวตในแบบของเกอชา นน
เปนเพราะพวกเขาไมเขาใจวาการเปนเกอชาสามารถท า
ใหคนอยางอเมะชกะไดสมผสกบโลกในอกแบบหนงท
หาไมไดในวถชวตโดยทวไป
1) มความเขาใจผดมากมายเกยวกบเกอชา โดยเฉพาะอยางยงภายนอกของประเทศญป น
แกเปน:
____________________________________________________________
2) แตเกอชาเปนทงศลปนและผทมการศกษาสง
แกเปน:
___________________________________________________________
3) ไมใชแคเกอชาทมสถานะทางสงคมชนสง แตยงรวมไปถงเหลาลกคาของเธออกดวย
แกเปน:
___________________________________________________________
สนกไปกบการเตนตามประเพณของเกอชา
แกเปน:
___________________________________________________________
4) เปนวถชวตทแสดงถงการออกจากความเปนจรง
แกเปน:
103
__________________________________________________________
5) คนภายนอกสวนใหญอาจไมเขาใจวาเหตใดผหญงททนสมยจะตองการตดตามชวตในแบบของเกอชา
แกเปน:
_____________________________________________________________________
2.2 จงอานบทความขางตนอกครงแลวแปลเปนภาษาไทยทเหมาะสมและสละสลวย
3. บทความส าหรบฝกแปล
3.1 จงแปลบทความตอไปนเปนภาษาไทยทเหมาะสม
Conjoined Twin Sisters Turn 18 and Become Co-Valedictorians at High School
By Barbara Diamond
Nearly 20 years ago, a woman from Texas was a first-time expectant mother, pregnant with a
set of twin girls. However, when the doctor rescanned Crystal’s ultrasound, he confirmed (3) her
worst nightmare: there were two embryos and two heartbeats, but Emily and Caitlin were fused
together at the liver and chest. Conjoined twins occur once in every 200,000 live births. Back in
1996, Crystal and her husband panicked and prayed when she thought about the surgery,
especially since these types of operations weren’t as advanced as they are today.
At one point, doctors gave the Copelands the option to terminate the pregnancy, because they
didn’t know if Emily and Caitlin were conjoined at the heart, which can be fatal. When they
discovered the twins only shared a liver, Crystal and her husband clung to the doctors’ optimism
that surgery would be successful.
Then came another obstacle: When Emily and Caitlin underwent their first surgery at just two
days old, doctors also realized the organs were discharging through only one twin; they decided
to wait for the girls to get bigger before separating them.
Emily and Caitlin lived as conjoined twins for 10 whole months before they went in for their final
surgery to separate their bodies.
At the time, the family chose to keep their story private, away from the media. After their final
surgery, the twins miraculously went on to live normal lives as separate twins.
104
When the girls grew into teenagers, they reunited with Dr. Kevin Lally, the surgeon who helped
separate them back when they were babies. In 2014, the twins turned 18 and decided to go
public with their story.
3.2 จงแปลอตตชวประวตตอไปนเปนภาษาไทยทสละสลวย
Thomas Andrews
Irish shipbuilder who was best known for designing the luxury liners Olympic and Titanic
Andrews was born into a prominent family; his brother John later became prime minister of
Northern Ireland, and his uncle William James Pirrie was head owner of the Belfast shipbuilding
firm Harland and Wolff. From 1889 to 1894 Andrews worked as an apprentice at the firm. Well
liked and hardworking, he quickly rose within the company. In the late 1890s he headed the
repair department, and he subsequently was involved in the construction of numerous vessels,
including the Baltic and the Oceanic. Noted for his innovative designs, Andrews was later named
chief of the design department, and in 1907 he also became managing director of Harland and
Wolff. In addition, Andrews was a member of various organizations, notably the Royal
Institution of Naval Architects (1901).
In 1907 the White Star Line decided to create a class of luxury liners, and Harland and Wolff was
tasked with building the vessels. Ultimately, Andrews became the main designer of both the
Olympic and the Titanic, which upon completion were the largest and arguably most luxurious
liners of their time. The final plans included 16 watertight compartments featuring doors that
could be closed from the bridge, sealing off the compartments if necessary; four could flood,
and the ship would still stay afloat. This system, in part, led White Star to describe the vessels as
practically unsinkable.
When the Olympic undertook its maiden voyage amid great fanfare in June 1911, Andrews was
aboard, making notes for improvements. In April 1912 he was also a passenger when the Titanic
sailed on its first voyage. After the ship struck an iceberg on April 14, Andrews assessed the
damage and determined that the vessel would sink. He subsequently urged people to get to
lifeboats; although the ship exceeded the number of lifeboats required by the British Board of
Trade, it had enough for only about half of those onboard. Andrews was reportedly last seen in
the first-class smoking room, though some claimed that at the end he was on the deck, throwing
chairs to those in the water. The Titanic sank on April 15 at approximately 2:20 AM. Andrews's
body was never recovered.
105
บทท 8 การแปลงานเขยนประเภทแสดงอารมณ (Expressive texts)
“The translation called good has original value as a work of art.”
— Benedetto Croce
ค าจ ากดความและลกษณะเฉพาะของงานเขยนประเภทแสดงอารมณ
งานเขยนประเภทแสดงอารมณ (Expressive texts) เปนงานเขยนทผ เขยนตองการแสดงความคดเหน อารมณ
ความรสกของตน รวมทงมวตถประสงคเพอใหความเพลดเพลนบนเทงใจแกผอาน ภาษาทใชจงไมก าหนดตายตว การเลอกใช
ค าและรปแบบการน าเสนออาจมรปแบบทหลากหลาย ขนอยกบแนวทางและลลาในการเขยนเฉพาะตวของผ เขยนแตละคน
บอยครงมกมการใชภาษาทสอความหมายแฝง ความหมายเชงอปมา ความหมายเชงสญลกษณ ฯลฯ ท าใหผอานรวมถงผแปล
จ าเปนตองคดวเคราะหและตความตามความหมายทผ เขยนตองการจะสอ ตวอยางของงานเขยนประเภทน ไดแก นวนยาย
เรองสน บทกว เปนตน
ในการแปลงานเขยนประเภทแสดงอารมณ ผแปลจะตองค านงถงประเดนส าคญ 2 ประการดวยกน ไดแก วธการแปล
และลลาภาษาทใชในการแปล
วธการแปล
วธการแปลทใชในงานเขยนประเภทแสดงอารมณอาจแบงไดอยางคราวๆ เปน 2 แบบ คอ
1) การแปลแบบตรงตว
ดงทไดกลาวมาแลวในบทท 4 การแปลแบบตรงตวหมายถงการแปลโดยรกษารปแบบการน าเสนอความคด
การเรยงล าดบค าและการเรยงล าดบประโยคของตนฉบบไวใหไดมากทสด ทงน ในกรณทเลอกใชวธการแปลแบบตรง
ตว ผแปลควรจะตองค านงถงความเปนธรรมชาตตามรปแบบทางภาษาของฉบบแปลดวย
ตวอยางการแปลแบบตรงตว 1 (แปลจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ) ตามทปรากฏในงานของสญฉว
สายบว (2550:44)
ตนฉบบ (คดจาก จบตาย ของ มนส จรรยงค)
“นายครบ
106
ผมตองลานาย/ ผมเชอนายเสมอแหละ / แตผมบอกนายแลววาผมไมเคยแพใคร / เขามาท าผมกอน/ เขามาตบหนา
(1) (2) (3) (4) (5)
ผม / ผมเจบใจนกเพราะตอหนาหวน / ผมจงท าเอาบาง”
(6) (7)
ฉบบแปล (คดจาก “Shoot to Kill” ใน สเรองเอกไทยใน SPAN ชอผแปลไมปรากฏ)
“Dear Sir,
I have to leave you sir, / I have always believed in you, / but I told you that I have never been
(1) (2) (3)
beaten. / He hurt me first. / He slapped me on the face. / He did it in front of Wan. / So I hit him back.”
(4) (5) (6) (7)
เมอเปรยบเทยบจากตวอยางในตนฉบบและฉบบแปลในตวอยางขางตนจะพบวาทงรปแบบการน าเสนอความคด
การเรยงล าดบค าและการเรยงประโยคลวนแลวแตสอดคลองกบรปแบบของตนฉบบโดยทภาษาในฉบบแปลมไดด
คลาดเคลอนไปจากรปแบบของภาษาฉบบแปล อกทงยงสออารมณทกลมกลนไปกบบรรยากาศของเรอง ทงน เปนเพราะ
โครงสรางประโยคในตนฉบบและฉบบแปลมความใกลเคยงกน กลาวคอ มการเรยงล าดบของค าในประโยคเปนประธาน +
กรยา + กรรม ทงในฉบบภาษาไทยและภาษาองกฤษ
ตวอยางการแปลแบบตรงตว 2 (แปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย)
ตนฉบบ (คดจาก The Little Prince ฉบบภาษาองกฤษซงแปลจากตนฉบบภาษาฝรงเศสโดย Iraklis Lampadariou)
In the book it said: ‘Boa constrictors swallow their prey whole, without chewing it. / Afterwards
(1) (2)
they are unable to move. / Then they sleep for six months while they digest.’
(3)
บทแปล (คดจาก เจาชายนอย แปลโดย พงาพนธ)
แลวยงมขอความบรรยายวา “งเหลอมกลนเหยอเปนๆ ของมนลงไปทงตวโดยไมบดเคยวเลย / จากนนมนกไมอาจ
(1) (2)
107
กระดกตวเคลอนทไปไหนได / หากแตจะนอนแนนงอยอยางนนนานถง 6 เดอนเพอยอยอาหารใหเสรจ”
(3)
หากเปรยบเทยบจากตวอยางในตนฉบบและฉบบแปลในตวอยางของการแปลแบบตรงตวท 2 ขางตนจะพบวาทง
รปแบบการน าเสนอความคด การเรยงล าดบค าและการเรยงประโยคลวนยงคงเปนไปตามรปแบบของตนฉบบ สวนความหมาย
และอารมณทสอกสอดคลองกบบรรยากาศของเนอเรองโดยรวม แมจะมการเสรมความ เพมเตมค าดวยคณศพท เชน ใน
ขอความท (1) จากตนฉบบวา “Boa constrictors swallow their prey whole…” ซงในฉบบแปลระบวา “งเหลอมกลน
เหยอเปนๆ ของมนลงไปทงตว…” โดยมการเตมค าวเศษณ “เปนๆ” ซงสอความใหเหนภาพยงขนวาเหยอนนถกกลนกนทงๆ ท
ยงมชวตอย และ “หากแตจะนอนแนนงอยอยางนนนานถง 6 เดอน…” จากตนฉบบวา “Then they sleep for six
months…” อยางไรกตาม ภาษาในฉบบแปลมไดดแปลกไปจากรปแบบของภาษาในตนฉบบแตอยางใด
2) การแปลแบบสรปความ
การแปลแบบสรปความเปนการแปลทมงเนนทความเขาใจในเนอหาและความหมายมากกวารปแบบในการ
น าเสนอ โดยผแปลจะอานและวเคราะหเนอหาในตนฉบบจนเขาใจถถวนแลวจงท าการแปลโดยถายทอดใจความและ
ความหมายในตนฉบบดวยรปแบบทางภาษาตามแบบฉบบของผแปลเอง โดยอาจปรบเปลยน เพมเตม ตดทอน ยาย
ต าแหนงเนอความ หรอขยายความเพอใหผอานฉบบแปลเขาใจเนอความไดมากขนตามทผแปลเหนสมควร ดงนน
การเลอกใชค ารวมทงการเรยงล าดบค าและประโยคจงไมจ าเปนตองสอดคลองกบทปรากฏในตนฉบบแตอยางใด
ตนฉบบ (คดจาก Girl with A Pearl Earring ของ Tracy Chevalier)
From the corner of my eye I saw a movement. / My sister, Agnes, was peering around the
(1) (2)
doorpost and had shaken her head at my response. / I did not often lie. / I looked down.
(3) (4)
บทแปล (คดจาก หญงสาวกบตางหมก แปลโดย สรยากร พกกะเวส)
ฉนเหนบางอยางเคลอนไหวจากปลายหางตา / อกเนสนองสาวคนเลกนนเอง เธอแอบมองทหลงประต พลางสายหว
(1) (2)
108
ใหกบค าตอบนน / ฉนหลบตามองพน / ไมบอยเลยทตองโกหก
(4) (3)
ตวอยางขางตนซงคดมาจากงานแปล หญงสาวกบตางหมก ของสรยากร พกกะเวส แสดงใหเหนการแปลทมใชเปน
การแปลแบบค าตอค าหรอประโยคตอประโยค จงมใชการแปลแบบตรงตวดงตวอยางกอนหนาน หากแตเปนการแปลทเนนท
ความหมายและความเปนธรรมชาตในการถายทอดเนอความตามรปแบบของภาษาปลายทาง ตวอยางเชน จาก “From the
corner of my eye I saw a movement.” (ขอความท 1) นามวล “the corner of my eye” แปลตามการใชในภาษาไทย
วา “ปลายหางตา” แทนทจะแปลค าวา “corner” อยางตรงตววา “มม” สวน “…I saw a movement.” ซงมโครงสราง
ประโยคคอประธาน+กรยา+กรรม (ซงอาจแปลตรงตวไดวา ฉนเหนความเคลอนไหว) ผแปลเลอกใชการอธบายเพมเตมพรอม
กบสลบต าแหนงของบพบทวล ‘From the corner of my eye’ ไปอยททายประโยคตามทปรากฏในขอความท 1 ของฉบบ
แปลวา “ฉนเหนบางอยางเคลอนไหวจากปลายหางตา” สวนในขอความท 2 มการเรยงล าดบค าตางจากในตนฉบบโดยน าชอ
“อกเนส” ยายมาไวทต าแหนงหนาประโยคแลวขยายดวยค าวา “นองสาวคนเลก” โดยเพมเตมใหผอานฉบบแปลทราบวาตว
ละครอกเนสนนเปนนองสาวคนเลก แมวาตนฉบบไมระบวาเปนนองสาวหรอพสาวกตาม สวนขอความท 3 และขอความท 4
สลบต าแหนงกน โดยในขอความท 3 มการแปลโดยเพมเตมค าจากตนฉบบวา “I looked down.” (ขอความท 4 ในตนฉบบ)
เปน “ฉนหลบตามองพน” (ขอความท 3 ในฉบบแปล) แทนทจะแปลเพยงวา “ฉนมองพน” หรอ “ฉนมองต าลง”
จากขอสงเกตขางตนจะเหนไดชดเจนวาการแปลซงเนนวธแปลโดยสรปความนนไมมงเนนทจะรกษารปแบบทาง
ภาษาของตนฉบบไว แตจะใหความส าคญกบความหมายและการใชฉบบแปลเพอความสละสลวยและความเปนธรรมชาตของ
ภาษาปลายทาง
อยางไรกตาม ในขนตน หากผแปลไมมประสบการณในการแปลเทาใดนก อาจเลอกใชวธการแปลแบบตรงตวเพอ
ฝกฝนทกษะการแปลดวยความละเอยดถถวนอยางถกตองและครบถวนไวกอน โดยพยายามรกษารปแบบในการน าเสนอ
ความคดตามทปรากฏในตนฉบบไว ไมวาจะในระดบค าและประโยค ตลอดจนการเรยบเรยงความและการสอความหมาย
ลลาภาษาทใชในการแปล
เนองจากงานเขยนประเภทแสดงอารมณมลกษณะเดนคอมงเนนทจะถายทอดอารมณความรสกของผ เขยนไปส
ผอาน ดงนน ความทาทายทส าคญประการหนงของผแปลคอการสงผานอารมณความรสกของผ เขยนใหผ อานฉบบแปลไดรบร
ดวย โดยจะตองเลอกใชลลาภาษาทเหมาะสมกบเนอหาในตนฉบบ ตลอดจนบรบทแวดลอมสงทเกดขนและ/หรอบคคลท
เกยวของในเนอเรองในตนฉบบ การเลอกใชค าจงเปนประเดนส าคญทผแปลตองพจารณาอยางรอบคอบ ยกตวอยางเชนค า
สรรพนาม ‘I’ ซงสามารถแปลไดมากมาย ไมวาจะเปน ฉน ดฉน ผม เรา ขาพเจา ฯลฯ ผแปลจะตองพจารณาเลอกค าแปลให
109
สอดคลองกบสถานะของผพด ความสมพนธระหวางผพดและคสนทนา ตลอดจนบรบทของบทสนทนา ลองพจารณาลลา
ภาษาในตวอยางบทแปลตอไปน
ตนฉบบ (คดจาก Bridget Jones’s Diary ของ Helen Fielding)
"Well, I'll leave you two young people together," said Una. "Durr! I expect you're sick to death of
us old fuddy-duddies."
บทแปล 1
“งนดฉนปลอยใหพวกเธอสองคนคยกนไปดกวา” อนาพด “เฮอ! ดฉนวาพวกคณคงเซงกบความเปนมนษยจ จของเรา
แยแลวสนะ”
บทแปล 2
“เอาละ ปาปลอยใหพวกเธอสองคนคยกนไปดกวา” ปาอนาพด “อา ปาเดาวาพวกเธอคงจะเบอคนแกอยางพวกปา
แลวละ”
ตนฉบบขางตนคดมาจากตอนทปาอนา เพอนสนทของแมของบรดเจต โจนส ตวเอกฝายหญงของเรอง พยายามหา
โอกาสใหบรดเจต โจนสไดพดคยท าความรจกกบมารก ดารซ ซงเปนตวเอกฝายชาย หากพจารณาเปรยบเทยบบทแปลทง 2
แบบขางตนจะพบวาลลาภาษาทผแปลเลอกใชนนแตกตางกนโดยสนเชง สงเกตไดจากการเลอกใชสรรพนามในบทแปลท 1 ผ
แปลเลอกใชค าวา ‘ดฉน’ แทนสรรพนาม ‘I’ และใชค าวา ‘พวกคณ’ แทนสรรพนาม ‘you’ ซงแสดงใหเหนวาบทแปลท 2 มการ
เลอกใชสรรพนามทเหมาะสมกบความสมพนธระหวางผพดและผ ฟงมากกวาบทแปลท 1 เพราะในภาษาไทย ผพดทมความ
รจกคนเคยกนกบคสนทนาของตนมกแทนตวเองดวยค าทแสดงความสมพนธฉนญาตมตรมากกวาจะใชสรรพนามบรษท 1 วา
ฉน ดฉน ฯลฯ และเมอผพดซงเปนเพศหญงและมความอาวโสมากกวาสนทนากบคสนทนาซงมอายนอยกวากมกจะใชสรรพ
นามแทนตนวา “ปา” การเลอกใชสรรพนามในลกษณะนในการแปลจงนบวาเหมาะสมและมความเปนธรรมชาตในบรบทของ
บทสนทนามากกวาการแปลโดยเลอกใชสรรพนามบรษท 1 แบบตรงตว
นอกจากน เมอพจารณาจากการแปลค านามวล ‘old fuddy-duddies’ จะพบวาบทแปลท 2 สะทอนเจตนาและ
อารมณของผพดไดเหมาะสมกบบรบทของเหตการณมากกวาบทแปลท 1 ซงแปลวา ‘ความเปนมนษยจ จ’ ซงแมวาจะไมใชการ
แปลผดความหมาย แตกสอความหมายในเชงลบ จงไมสอดคลองกบเจตนาของผพดในตนฉบบ ท าใหอรรถรสของเรอง
เปลยนไปโดยไมจ าเปน
110
ตวอยางการแปลงานเขยนประเภทแสดงอารมณ
ตนฉบบ (คดจาก A Little Princess ของ Frances Hodgson Burnett)
How it is that animals understand things I do not know, but it is certain that they do understand.
Perhaps there is a language which is not made of words and everything in the world understands it.
Perhaps there is a soul hidden in everything and it can always speak, without even making a sound, to
another soul. But whatsoever was the reason, the rat knew from that moment that he was safe—even
though he was a rat. He knew that this young human being sitting on the red footstool would not jump
up and terrify him with wild, sharp noises or throw heavy objects at him which, if they did not fall and
crush him, would send him limping in his scurry back to his hole. He was really a very nice rat, and did
not mean the least harm. When he had stood on his hind legs and sniffed the air, with his bright eyes
fixed on Sara, he had hoped that she would understand this, and would not begin by hating him as an
enemy.
บทแปล 1
เปนอยางไรถาสตวเขาใจสงทฉนไมร แตแนนอนวาพวกเขาเขาใจ บางทอาจมภาษาทไมไดท าจากค าและทกสงในโลก
นเขาใจมน บางทอาจมวญญาณซอนอยในทกสงและมนกสามารถพดกบวญญาณอนไดโดยไมสงเสยง แตไมวาอะไรจะเปน
เหตผล หนตวนรวาจากนไปเขาปลอดภยแมวาเขาจะเปนหน เขารวาชายหนมซงนงอยบนเกาอรองเทาสแดงจะไมกระโดดขน
แลวท าใหเขากลวดวยเสยงปาเถอนและแหลมคมหรอโยนของหนกๆ ใสเขา ซงหากวาไมหลนทบเขากคงท าใหเขาตองวงเขยก
กลบไปทหลมของเขา เขาเปนหนทดจรงๆ และเขาไมไดมเจตนารายเลย เมอเขายนบนขาหลงและสดอากาศ ดวยตาทสดใสท
มองไปทซารา เขาหวงวาเธอจะเขาใจสงน และจะไมเรมเกลยดเขาในฐานะทเปนศตร
บทแปล 2
ฉนไมรวาสตวเขาใจสงตางๆ ไดอยางไร แตทแนๆ กคอสตวทงหลายเขาใจไดจรงๆ บางทอาจมภาษาหนงซงไมได
ประกอบดวยถอยค าตางๆ และทกสงทกอยางในโลกลวนเขาใจภาษานได บางทกอาจมวญญาณทสงสถตยอยในทกๆ สงและ
จตวญญาณนนกสามารถตดตอโดยไมตองสงเสยงกบจตวญญาณอนไดเสมอ แตไมวาจะดวยเหตผลใดกตาม หนตวนนรไดใน
ทนใดนนวามนปลอดภยแลว ถงแมวามนจะเปนเพยงหนตวหนงกตาม มนรวาเดกทนงอยบนเกาอรองเทาตวสแดงจะไม
กระโดดขนมาแลวท าใหมนกลวดวยเสยงกรดรองแหลมๆ หรอขวางขาวของหนกๆ ใสมน ซงถาของเหลานนไมตกลงมาทบมน
จนเละกคงจะท าใหมนตองวงกระเผกหนกลบไปทรของมน มนเปนหนทนารกจรงๆ และไมไดจะท าอนตรายใครแมแตนอย เมอ
มนยน(บนขาหลง) และท าจมกฟดฟดสดอากาศ มองไปทซาราดวยแววตาทสดใส มนหวงวาเธอคงจะเขาใจทาทางของมนและ
คงจะไมเรมตนความสมพนธดวยการเกลยดมนอยางศตร
111
ขอสงเกต
หากลองเปรยบเทยบบทแปลท 1 และ 2 ขางตน จะเหนไดชดเจนวาบทแปลท 1 แสดงใหเหนการแปลแบบตรงตวและ
บทแปลท 2 แสดงใหเหนการแปลทไมเนนการรกษารปแบบของตนฉบบ และบทแปลท 2 แสดงถงการแปลทเหมาะสมและม
คณภาพมากกวาบทแปลท 1 อยางปฏเสธไมได
ตนฉบบดงกลาวจดเปนงานเขยนประเภทแสดงความรสกซงเปนการถายทอดเรองราวผานการใชสรรพนามบรษท 1
ของผ เลาเพอใหผอานไดรบรถงความรสกนกคดของตวเอกในเรอง โดยรวมแลวภาษาทใชเปนภาษาเชงพรรณนา (descriptive
language) ซงท าใหผอานเหนภาพทมชวตชวาและเกดจนตภาพทชดเจนขน เชน “bright eyes” “…this young human
being sitting on the red footstool”, “…throw heavy objects at him which, if they did not fall and crush
him, would send him limping in his scurry back to his hole.” ในตนฉบบ ซงแปลวา “แววตาทสดใส” และ “เดกท
นงอยบนเกาอรองเทาสแดง” “ขวางขาวของหนกๆ ใสมน ซงถาของเหลานนไมตกลงมาทบมนจนเละกคงจะท าใหมนตองวง
กระเผกหนกลบไปทรของมน” ตามล าดบในฉบบแปลท 2 นอกจากนยงมการรอยเรยงเรองราวใหผอานทราบวาเกดอะไรขน
และสงทเกดขนสงผลตออารมณความรสกของตวละครในเรองอยางไร เชน “…the rat knew from that moment that he
was safe.” (ในตนฉบบ) และ “หนตวนนรไดในทนใดนนวามนปลอดภยแลว” (ในบทแปลท 2) ภาษาทใชเปนภาษาทเขาใจ
งาย ตนฉบบและฉบบแปลจงตองมลลาภาษาทสอดคลองกนตามทปรากฏในบทแปลท 2 อยางไรกตาม จะสงเกตไดวาการ
แปลสรรพนามในเรองนเปนสงหนงทตองพจารณาอยางระมดระวง ในตนฉบบมการใชสรรพนามบรษท 3 ‘he’ ซงหากจะ
แปลวา ‘เขา’ ซงเปนค าแปลในภาษาไทยนนจะเปนการเลอกใชสรรพนามทไมเหมาะสมนกเนองจากในภาษาไทยไมนยมอางอง
ถงสตวดวยสรรพนามวา ‘เขา’ หรอ ‘เธอ’ แตจะใชสรรพนามวา ‘มน’ แทนการกลาวถงสตวโดยทวไป สวนค าวา ‘young man’
นนแปลวา ‘เดก’ (ในบทแปลท 2) ซงเหมาะสมตามบรบท แทนทจะแปลวา ‘ชายหนม’ อยางตรงตวดงทปรากฏในบทแปลท 1
นอกจากน ยงมการเพมเตมค าทไมปรากฏในตนฉบบ (เชน “…would send him limping in his scurry back to his
hole” = “ท าใหมนตองวงกระเผกหนกลบไปทรของมน” และ “…and would not begin by hating him as an enemy” =
“และคงจะไมเรมตนความสมพนธดวยการเกลยดมนอยางศตร” เปนตน) ตลอดจนมการเรยงล าดบหนวยตางๆ ในประโยคท
แตกตางไปจากตนฉบบในบางจด (เชน “How it is that animals understand things I do not know” = “ฉนไมรวาสตว
เขาใจสงตางๆ ไดอยางไร” เปนตน) กลวธในการแปลทใชจงไมถอเปนการแปลทเนนกลวธแบบตรงตวเทาใดนกเพราะหากวา
ใชวธการแปลแบบตรงตว บทแปลทไดจะขาดความเปนธรรมชาตในภาษาปลายทาง อกทงยงจะท าใหขาดอรรถรสในการอาน
ไปดงทปรากฏในบทแปลท 1
กจกรรมทายบท
1. ขอความในตนฉบบตอไปนคดจาก Mythology ของ Edith Hamilton ในบททวาดวยการลมสลายของกรงทรอย (The
Fall of Troy) ซงบรรยายถงเหตการณทเกดขนกอนทชาวเมองทรอยจะตองประสบกบความพายแพอยางยบเยนในสงครามท
112
กนเวลากวาสบป โดยบทแปลตอไปนมขอบกพรองทงในดานความหมายและลลาภาษาโดยเฉพาะอยางยงในขอความทขดเสน
ใต จงวเคราะหจดบกพรองในขอความทขดเสนใตในแตละขอแลวแกไขจดบกพรองนนๆ ในชองวางทใหมา
ตนฉบบ ฉบบแปล
They dragged the horse through the gate and up
to the temple of Athena. Then, (1) rejoicing in their
good fortune, believing the war ended and (2)
Athena’s favor restored to them, they went to
their houses in peace as (3) they had not for ten
years.
In the middle of the night the door in the horse
opened. (4) One by one the chieftains let
themselves down. They (5) stole to the gates and
threw them wide, and into the sleeping town
marched the Greek Army.
(6) What they had first to do could be carried out
silently. (7) Fires were started in buildings
throughout the city.
(8) By the time the Trojans were awake, before
they realized what had happened, while (9) they
were struggling into their armor, Troy was burning.
Bands of soldiers were waiting there to strike each
man down before he could join himself to others.
(10) It was not fighting, it was butchery.
(11) In the more distant parts of the town the
Trojans were able to gather together here and
there and then (12) it was the Greeks who
suffered. (13) They were borne down by desperate
ชาวโทรจนตางพากนลากมาไมยกษผานเขาทางประตเมอง
และลากตอไปจนถงวหารเทพอธนา ชาวโทรจนตาง (1)
ปลมปตยนดกบโชคลาภอนดงามของพวกเขา และเชอวา(2)
ความชวยเหลอของเทพอเธอนาไดกลบมาสถตยอยกบฝาย
ตนแลว จากนน พวกเขาจงแยกยายกนกลบบานอยางสขใจ
(3) หลงจากทไมไดกลบมารวมสบป
ในตอนเทยงคน ประตในมาไมนนเปดออกมา (4) พวก
หวหนาเผาคอยๆออกจากมาไมมาทละคน พวกทหารกรกนน
(5) คอยๆ เขาไปทประตเมองแลวกระจายตวเดนแถวเขาส
เมองทผคนก าลงหลบใหล
(6) สงแรกทพวกเขาตองท าคอกระท าการอยางเงยบเชยบ
ทสด (7) เปลวเพลงคอยๆลกไหมขนตามอาคารบานเรอนตาง
และโหมกระหน าไปทวทงพระนคร
(8) ในเวลานนชาวโทรจนจะตนกอนทพวกเขาจะรตววาม
บางอยางเกดขน ในขณะท (9) พวกเขากจะมวแตยงวนวาย
กบชดเกราะและอาวธเครองมอตางๆ เมองทรอยกถกเผาแลว
กองทพทหารตงก าลงรอทจะโจมตฝายกรกใหตายไปทละคน
เพอไมใหรวมก าลงเปนกลมกอนได (10) การกระท าเชนนน
มนไมใชการตอส แตนนคอการเชอดสตว
(11) แตอกดานหนงของเมองซงไกลกวา พวกโทรจนก
สามารถรวมก าลงกนได และแลวก (12) ถงคราวทพวกกรก
จะไดรบความทรมาน (13) โดยเรมจากกลมชายทหมดอาลย
113
men who wanted only to kill before they were
killed.
They knew that the one safety for the conquered
was (14) to hope for no safety. (15) This spirit
often turned the victors into the vanquished.
The quickest-witted Trojans (16) tore off their own
armor and put on that of the dead Greeks, and
many and many a Greek thinking he was joining
friends discovered too late that they were enemies
and paid for his error with his life.
ตายอยากทตองการจะฆาชาวกรกกอนทจะโดนฆาเอง
พวกเขารวาความปลอดภยของผชนะ คอ (14) การทไมคดวา
ตนเองปลอดภยแลว (15) จตวญญาณเชนนมกจะน ามาซง
หายนะแกผชนะ
ชาวโทรจนหวใสตาง(16)พากนถอดชดเกราะของตนออกแลว
สวมใหกบศพของทหารกรกแทนเพอใหทหารกรกทงหลายท
คดวาตนตามมาสมทบกบเพอนรตวเมอสายไปวาพวกเขาคอ
ศตรและจ าตองชดใชความผดนดวยชวตของเขา
Picture from www.oddizzi.com/teachers/explore-the-world/country-close-up/greece/ancient-greece/myths-and-legends/trojan-horse-legend/
(1) ปลมปตยนดกบโชคลาภอนดงามของพวกเขา
แกเปน_________________________________________________
(2) ความชวยเหลอของเทพอเธอนาไดกลบมาสถตย
แกเปน_________________________________________________
(3) หลงจากทไมไดกลบมารวมสบป
แกเปน_________________________________________________
(4) พวกหวหนาเผาคอยๆออกจากมาไมมาทละคน
แกเปน_________________________________________________
114
(5) คอยๆ เขาไปทประตเมองแลวกระจายตวเดนแถวเขาสเมองทผคนก าลงหลบใหล
แกเปน_________________________________________________
(6) สงแรกทพวกเขาตองท าคอกระท าการอยางเงยบเชยบทสด
แกเปน_________________________________________________
(7) เปลวเพลงคอยๆลกไหมขนตามอาคารบานเรอนตาง และโหมกระหน าไปทวทงพระนคร
แกเปน_________________________________________________
(8) ในเวลานนชาวโทรจนจะตนกอนทพวกเขาจะรตววามบางอยางเกดขน
แกเปน_________________________________________________
(9) พวกเขากจะมวแตยงวนวายกบชดเกราะและอาวธเครองมอตางๆ ในขณะทเมองทรอยถกเผาแลว
แกเปน_________________________________________________
(10) การกระท าเชนนนมนไมใชการตอส แตนนคอการเชอดสตว
แกเปน_________________________________________________
(11) แตอกดานหนงของเมองซงไกลกวา
แกเปน_________________________________________________
(12) ถงคราวทพวกกรกจะไดรบความทรมาน
แกเปน_________________________________________________
(13) โดยเรมจากกลมชายทหมดอาลยตายอยากทตองการจะฆาชาวกรกกอนทจะโดนฆาเอง
แกเปน_________________________________________________
(14) การทไมคดวาตนเองปลอดภยแลว
แกเปน_________________________________________________
(15) จตวญญาณเชนนมกจะน ามาซงหายนะแกผชนะ
แกเปน_________________________________________________
115
(16)พากนถอดชดเกราะของตนออกแลวสวมใหกบศพของทหารกรกแทนเพอใหทหารกรกทงหลายทคดวาตนตามมา
สมทบกบเพอนรตวเมอสายไป
แกเปน_________________________________________________
2.จงแปลเรองตอไปนเปนภาษาไทย โดยใชลลาของภาษาทเหมาะสมกบรปแบบของตนฉบบ
2.1
I was still thirsty. I found if I stood on tiptoe I could just reach Father’s glass, and the idea
occurred to me that it would be interesting to know what the contents were like. He had his
back to it and wouldn’t notice. I took down the glass and sipped cautiously. It was a terrible
disappointment. I was astonished that he could even drink such stuff. It looked as if he had
never tried lemondade before.
2.2
Picture from http://rahulrevne.blogspot.com/2017/06/men-are-from-mars-women-are-from-venus.html
One day long ago the Martians, looking through their telescopes, discovered the Venusians. Just
glimpsing the Venusians awakened feelings they had never known. They fell in love and quickly
invented space travel and flew to Venus.
The Venusians welcomed the Martians with open arms. They had intuitively known that this day
would come. Their hearts opened wide to a love they had never felt before.
The love between the Venusians and Martians was magical. They delighted in being together,
doing things together, and sharing together. Though from different worlds, they reveled in (took
pleasure) their differences. They spent months learning about each other, exploring and
appreciating their different needs, preferences, and behavior patterns. For years they lived
together in love and harmony.
Then they decided to fly to Earth. In the beginning everything was wonderful and beautiful. But
the effects of Earth's atmosphere took hold, and one morning everyone woke up with a peculiar
kind of amnesia-, selective amnesia!
116
Both the Martians and Venusians forgot that they were from different planets and were
supposed to be different. In one morning everything they had learned about their differences
was erased from their memory. And since that day men and women have been in conflict.
(คดจาก Men are from Mars, Women are from Venus ของ John Gray)
2.3
Love and Time
Once upon a time, there was an island where all the feelings lived: Happiness, Sadness,
Knowledge, and all the others, including Love. One day it was announced to the feelings that the
island would sink, so all constructed boats and left. Except for Love.
Love was the only one who stayed. Love wanted to hold out until the last possible moment.
When the island had almost sunk, Love decided to ask for help.
Richness was passing by Love in a grand boat. Love said, “Richness, can you take me with you?”
Richness answered, “No, I can’t. There is a lot of gold and silver in my boat. There is no place
here for you.”
Love decided to ask Vanity who was also passing by in a beautiful vessel. “Vanity, please help
me!”
“I can’t help you, Love. You are all wet and might damage my boat,” Vanity answered.
Sadness also passed close by, so Love asked, “Sadness, let me go with you.”
“Oh . . . Love, I am so sad that I need to be by myself!”
Happiness passed by Love, too, but she was so happy that she did not even hear when Love
called her.
Suddenly, there was a voice, “Come, Love, I will take you.” It was an elder.
So blessed and overjoyed, Love even forgot to ask the elder where they were going. When they
arrived at dry land, the elder went his own way. Realizing how much she owed to the elder, Love
asked Knowledge, another elder, “Who helped me?”
117
“It was Time,” Knowledge answered.
“Time?” asked Love. “But why did Time help me?”
Knowledge smiled with deep wisdom and answered, “Because only Time is capable of
understanding how valuable Love is.”
Reference: http://www.kidsworldfun.com/
118
บทท 9 การแปลงานเขยนประเภทจงใจ (Persuasive texts)
“The difference between the right word and the almost right word is really a large matter — it’s
the difference between lightning and a lightning bug”
— Mark Twain
ค าจ ากดความและลกษณะเฉพาะของงานเขยนประเภทจงใจ
งานเขยนประเภทจงใจ (Persuasive texts) เปนงานเขยนทมวตถประสงคเพอโนมนาวใจใหผอานคลอยตาม มก
ประกอบดวยขอมลรายละเอยดตางๆ ทสนบสนนประเดนทผ เขยนตองการชกจงผอาน โดยใชเทคนคหรอกลยทธในการโนม
นาวใจเพอใหเกดหรอเปลยนการกระท า ทศนคต ความเชอ ตลอดจนคานยม หรอเพอเราใหเกดอารมณความรสกของผอาน
ตามวตถประสงคของงานเขยนนนๆ ดงนน ภาษาทใชจงมกไมใชภาษาทตรงไปตรงมา และควรหลกเลยงน าเสยงทแขงกระดาง
หรอสอความในลกษณะทเปนค าสง สงส าคญคอผ เขยนจะตองทราบวากลมผอานเปาหมายคอใคร แลวใชภาษาในรปแบบท
สอดคลองและเหมาะสมกบกลมเปาหมาย รวมถงเปนทนยมในหมผอานทเปนกลมเปาหมายนนๆ ดวยเหตน จงมกพบวาภาษา
ทใชในงานเขยนประเภทนมงเนนทจะสรางพลงในการจงใจเปนหลก เชนเดยวกน ในการแปลงานเขยนประเภทนจงไม
จ าเปนตองรกษารปแบบทางภาษาไว หากแตมงเนนทความหมายในตนฉบบ แลวถายทอดเปนภาษาปลายทางทใหผลลพธ
ทางความอารมณความรสกในแบบเดยวกบตนฉบบ ตวอยางเชน “We offer various high quality breathable car seat
cover products.” หากจะแปลตรงตว จะไดขอความวา “เรามอบผลตภณฑคลมเบาะรถยนตทหายใจไดและคณภาพด
มากมาย” ซงนอกจากจะเปนการถายทอดความหมายทแปรงหแลวยงไมสอความหมายและฟงดนาขบขนส าหรบผ รบสารอก
ดวย แมวาจะแปลถกตองตามความหมายของทกตวอกษรกตาม
นอกจากน เรายงมกพบวาในการแปลงานเขยนประเภทจงใจนนผแปลจ าเปนตองมคลงค ามากพอทจะชวยให
สามารถน ามาใชสรางสรรคบทแปลทมพลงในการโนมนาวใจผอานได โดยบอยครงจะปรากฏการใชศพทใหมๆ ทชวยสรางสสน
ใหบทแปล แมวาอาจจะคลาดเคลอนจากความหมายของตนฉบบไปบางหรอไมเปนไปตามขนบของการใชภาษากตาม และ
อาจกลาวไดวาการแปลงานเขยนประเภทจงใจถอเปนงานทตองอาศยศลปะและความสรางสรรคในการใชภาษาไมนอยเลย
ทเดยว ตวอยางของงานเขยนประเภทน ไดแก บทโฆษณา แผนพบ บทบรรณาธการ บทความแสดงความคดเหน เปนตน
ตวอยางการแปลงานเขยนประเภทจงใจ 1
ตนฉบบ (คดจากบทโฆษณาจากเวบไซต www.samsung.com)
Seamless Multi Entertainment
119
(1)
Galaxy J7 Pro comes with multi-window flexibility. / You can manage multiple applications at
(2) (3)
once on a single screen easily.
บทแปล (คดจากบทโฆษณาจากเวบไซต www.samsung.com/th)
เลนพรอมกนไดหลายจอ สนกไดหลายเทา
(1)
จะแชทพรอมดหนง หรอจะดบอลสด พรอมเชยรในฟด คณสามารถท าหลายอยางพรอมกนไดดวย Multi-Window
(2)
ทมากบความสะดวก / แคเปด 2 จอไปพรอมกน กเลนไดมากขน ไมตองเสยเวลาสลบหนาจอไปมา สนกไดมากกวาเปน 2 เทา
(3)
ตวอยางขางตนเปนสวนหนงของบทโฆษณาโทรศพทสมารทโฟนจากซมซงซงมจดมงหมายใหผอานรบรถงคณสมบต
อนโดดเดนของโทรศพทรนนเพอโนมนาวใหผ รบสารมองเหนจดเดนและเกดความสนใจทจะซอหาโทรศพทรนนมาใช เมอ
เปรยบเทยบตนฉบบและบทแปลดงกลาวจะพบวารปแบบในการน าเสนอความหมายนนแตกตางกนอยางสนเชง ตามขอสงเกต
ดงตอไปน
1) ขอความท (1) “Seamless Multi Entertainment” ในตนฉบบ เปนการน าเสนอในรปแบบของนามวล สวน
ในบทแปลน าเสนอเปนประโยคซงละประธานไป ทงน ผอานสามารถตความไดเองวาผเขยนหรอผแปลตองการ
สอวา (ผใชสามารถ)เลนโทรศพทพรอมกนไดหลายจอ สนกไดหลายเทา จงสงเกตไดวาผแปลอาศยการสรป
ความจากตนฉบบ แลวถายทอดเปนภาษาไทยในรปแบบของภาษาโฆษณาซงมงหมายทจะดงดดความสนใจ
ของผอานมากกวาจะรกษารปแบบเดมของตนฉบบไว โดยเนนการถายทอดความหมายในรปแบบทชวยใหเขาใจ
ไดงายกวาเพยงแคจะแปลอยางตรงตวซงหากเลอกทจะแปลตรงตววา “หลากหลายความบนเทงไรรอยตอ” กจะ
สงผลใหผ รบสารตองตความเองอกครงเนองจากไมสามารถเขาใจความหมายไดในทนท
2) จากขอความท (2) “Galaxy J7 Pro comes with multi-window flexibility.” ซงมค าแปลวา
“จะแชทพรอมดหนง หรอจะดบอลสด พรอมเชยรในฟด คณสามารถท าหลายอยางพรอมกนไดดวย Multi-
Window” จะเหนไดวานอกจากผแปลจะเพมเตมเนอความในชวงตนประโยคแลว (เชน ดหนง ดบอลสด ฯลฯ)
120
ยงอาศยการแปลซงมไดสอความตามตวอกษร ดงเหนไดชดเจนจากค าวา “flexibility” ซงแปลวา ความ
ยดหยน การปรบตวเขากบสถานการณ แตกลบเลอกใชวธการสรปความและตความจากตนฉบบ แลวจงอธบาย
ไปตามความหมายทสอในตนฉบบแทนการใชค าแปลทอางองไดจากพจนานกรม เพอใหผอานฉบบแปลเขาใจได
งายและเหนภาพไดชดเจนยงขน
3) แมวาตนฉบบและบทแปลจะประกอบดวยประโยค 2 ประโยคเทาๆ กน แตหากสงเกตใหดจะพบวาเนอหาใน
ฉบบแปลนนใหรายละเอยดมากกวาในตนฉบบดงทไดกลาวไป มการเพมเตมค าและประโยคนอกเหนอจากท
ปรากฏในตนฉบบ เชน “ไมตองเสยเวลาสลบหนาจอไปมา สนกไดมากกวาเปน 2 เทา” (ดงทปรากฏในขอความ
หนวยท (3)) เพอใหผอานคลอยตามและเพมความนาสนใจและดงดดใจมากยงขน
ตวอยางการแปลงานเขยนประเภทจงใจ 2
Source: www.agoda.com
ตนฉบบ ฉบบแปล
A Destination Resort That Makes a Splash
Looking for adventure and fun all in one location
during your vacation or getaway? Hua Hin’s
newest attraction is “Vana Nava” Thailand's first
destination “Playcation” resort, which combines a
high technology waterpark featuring 20 attractions
and the 300 room Holiday Inn Vana Nava Hua Hin.
Just a three-hour drive from Bangkok on the Gulf
of Thailand, Vana Nava is designed as the ultimate
leisure destination for families, couples and even
สถานทพกผอนพรอมความสนกสนาน ชมฉ าท วานานาวา รสอรท
หากทานก าลงมองหาสถานทแหงใหมส าหรบการพกผอน
วนหยดทใหทงความตนเตนสนกสนาน สวนน าวานา นาวา
หวหน สามารถตอบโจทยความตองการของทานดวยทพกใน
คอนเซปต “เพลยเคชน” (Playcation) ซงเปนการผสมผสาน
ระหวางความโดดเดนของสวนน าและเครองเลนทใช
เทคโนโลยขนสงกวา 20 แหง และหองพก 300 หองทฮอลเดย
121
corporate groups. (1)
Entry tickets can also be redeemed by Royal
Orchid Plus members at just 4,500 miles per child
and 6,000 – 7,000 miles per adult. A fun-filled
family experience awaits at Vana Nava Hua Hin!
Simply redeem your entry tickets instantly at
thaiairways.com/rop at Lifestyle Awards. (2)
อนน นาวา นาวา (1)
ทานสามารถเดนทางจากกรงเทพฯ โดยใชเวลาเพยง 3 ชวโมง
ในการขบรถชมทศนยภาพของอาวไทย เพอมายงสถานท
พกผอนทดทสด เหมาะสมส าหรบทานและครอบครว รวมไป
ถงครกหรอแมกระทงการจดกจกรรมพกผอนนอกสถานทของ
กลมองคกร (2)
สมาชก รอยล ออรคด พลส สามารถแลกรางวลบตรเขาสวน
น าวานา นาวา โดยใชไมลเพยง 4,500 ไมลตอเดก 1 ทาน
และ 6,000 ถง 7,000 ไมล ตอผใหญ 1 ทาน รวมสมผส
ประสบการณใหมทสวนน าวานา นาวา หวหน และแลกรางวล
บตรเขาสวนน าไดตงแตวนนท thaiairways.com/rop เลอก
รางวลไลฟสไตล (3)
(คดจาก Sawasdee, March 2018, p.74)
ตวอยางบทความขางตนมจดมงหมายเพอชกชวนผอานใหไปเยยมชมและใชเวลาไปกบวนหยดพกผอน ณ โรงแรมฮอ
ลเดย อนน รสอรท วานา นาวา ซงตงอยในอ าเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ จงจดวาเปนงานเขยนประเภทจงใจ เมอ
เปรยบเทยบตนฉบบและฉบบแปลดงกลาว มขอสงเกตทนาสนใจเกยวกบรปแบบในการน าเสนอความหมายดงรายละเอยด
ตอไปน
1) บทความในตนฉบบประกอบดวยหวเรอง ตามดวยรายละเอยดในยอหนาเพยง 2 ยอหนา สวนบทความในฉบบแปล
ประกอบดวยหวเรอง ตามดวยรายละเอยดในยอหนา 3 ยอหนา ซงแสดงถงการปรบโครงสรางของกลมความคด โดย
ในตนฉบบ ยอหนาท 1 กลาวแนะน าสถานทพกผอนซงเปนโรงแรมรวมทงสวนน าวานา นาวา วามอะไรเปนจดสนใจ
ตงอยทไหน เดนทางไปไดโดยวธใด และเหมาะส าหรบคนกลมใด และยอหนาท 2 กลาวถงวธการแลกรางวลบตรเขา
สวนน า แตในบทแปล มการจดแบงประเภทของขอมลใหม โดยแยกรายละเอยดวามอะไรเปนจดสนใจออกจาก
รายละเอยดวาตงอยทไหน เดนทางไปไดโดยวธใด และเหมาะส าหรบคนกลมใด โดยเพมยอหนาอกหนงยอหนา ถอ
เปนการจดกลมความคดใหม
2) ขอสงเกตในระดบค าหรอวล:
ผแปลใชวธการแปลทหลากหลายส าหรบการแปลในระดบค าหรอวล ดงน
122
- การทบศพท เชน
resort = รสอรท, technology = เทคโนโลย, mile = ไมล, Playcation = เพลยเคชน, lifestyle = ไลฟสไตล
- การแปลโดยอธบายความเพมเตม เชน
destination resort ซง Longman Dictionary ระบความหมายไววา ‘a place to stay that is the reason for
visiting a country or area because it is special or provides many services or activities’ ในบทแปลใช
วลวา ‘สถานทพกผอนพรอมความสนกสนาน’ แทนการแปลตรงตวเนองจากหากแปลตรงตว (โดยแปลวา
‘รสอรทปลายทาง’) จะท าใหสอความหมายไดไมตรงกบความหมายจรง
Playcation เปนค าทเกดจากการผสมผสานระหวางค าวา Play และ vacation ซง www.collinsdictionary.com
ระบความหมายไววา ‘A vacation predominately consisting of play; especially from a child's
perspective’ ถอวาเปนค าทสรางขนใหมซงใชมากในบรบทของอตสาหกรรมการทองเทยว อยางไรกตาม ใน
ภาษาไทยยงไมพบการใชบอยนก ผแปลจงเพมเตมค าอธบายไวดานหนาดวยค าทบศพทวา “คอนเซปต” เพอเปน
การแสดงความหมายกวางๆ ของค าวา Playcation กอนทจะใชวธทบศพทค าวา Playcation แลวตามดวยค าใน
ภาษาองกฤษในวงเลบ ดงทปรากฏในบทแปลวา คอนเซปต “เพลยเคชน” (Playcation)
- การแปลโดยการสรปความ เชน
make a splash แปลเพยงวา ชมฉ า ซงถอเปนการแปลโดยเกบความแลวถายทอดเปนภาษาปลายทางทให
ความรสกเดยวกนซงอาจกลาวไดวาเปนผลลพธจากการกระท ากรยาวลน แทนทจะแปลตรงตววา สาดน าหรอท าให
เปยก ซงแมจะสอความ แตกอาจท าใหขาดความสละสลวยนาดงดด
- การตดหรอละค าหรอขอความในตนฉบบไป เชน …is designed as ซงไมสงผลใดๆ ตอบรรยากาศ รสชาต หรอ
สาระส าคญของตนฉบบ
3) ขอสงเกตในระดบประโยค:
- มการเพมความในประโยคเพอใหภาษามความสละสลวย รนหมากยงขน เชน (ขอความทขดเสนใต)
ตนฉบบ: Just a three-hour drive from Bangkok on the Gulf of Thailand, Vana Nava is designed as
the ultimate leisure destination for families, couples and even corporate groups.
ฉบบแปล: ทานสามารถเดนทางจากกรงเทพฯ โดยใชเวลาเพยง 3 ชวโมงในการขบรถชมทศนยภาพของอาวไทย เพอ
มายงสถานทพกผอนทดทสด เหมาะสมส าหรบทานและครอบครว รวมไปถงครกหรอแมกระทงการจดกจกรรม
พกผอนนอกสถานทของกลมองคกร
123
- มการปรบการใชกรรมวาจกของกรยาในประโยคของตนฉบบใหเปนกรรตวาจกในฉบบแปล ซงเปนรปแบบการใช
ภาษาทเปนธรรมชาตในภาษาปลายทาง เชน
ตนฉบบ: Entry tickets can also be redeemed by Royal Orchid Plus members at just 4,500 miles per
child and 6,000 – 7,000 miles per adult.
บทแปล: สมาชก รอยล ออรคด พลส สามารถแลกรางวลบตรเขาสวนน าวานา นาวา โดยใชไมลเพยง 4,500 ไมลตอ
เดก 1 ทาน และ 6,000 ถง 7,000 ไมล ตอผใหญ 1 ทาน
- มการปรบเปลยนวธการน าเสนอจากประโยคบอกเลา เปนประโยคค าสงซงใหความหมายในเชงเชอเชญ โนมนาวให
ผอานอยากไป ‘รวมสมผส’ ความสนกสนานทสวนน าแหงน เชน
ตนฉบบ: A fun-filled family experience awaits at Vana Nava Hua Hin! Simply redeem your entry
tickets instantly at thaiairways.com/rop at Lifestyle Awards. (โครงสรางประโยคบอกเลา)
ฉบบแปล: รวมสมผสประสบการณใหมทสวนน าวานา นาวา หวหน และแลกรางวลบตรเขาสวนน าไดตงแตวนนท
thaiairways.com/rop เลอก รางวลไลฟสไตล (โครงสรางประโยคค าสง)
จากตวอยางบทแปลขางตน อาจสรปไดวาการแปลงานเขยนประเภทจงใจเพอโนมนาวใหผอานฉบบแปลคลอยตาม
ในแบบเดยวกบตนฉบบใหไดอยางสมฤทธผลนนมกไมสามารถท าไดดเทาใดนกหากผแปลยดตดกบรปแบบภาษาของตนฉบบ
เพราะนอกจากจะสอความหมายในแบบเดยวกบทตนฉบบสอไดยากแลวยงมกท าใหบทแปลทไดจดชด ไมนาสนใจ แปลก
แปรง และขาดความเปนธรรมชาต นอกจากน ยงพบวาบอยครงผแปลสามารถเพมเตมความเพอชวยใหผอานบทแปลเขาใจได
งายยงขน และในขณะเดยวกนกอาจมการละค าหรอขอความสนๆ ในกรณทค าหรอขอความนนมความซ าซอนในความหมาย
หรอไมมความส าคญตอการสอความหมายโดยรวมดวย
กจกรรมทายบท
1. จงพจารณาบทแปลตอไปนแลววเคราะหเชงเปรยบเทยบวาบทแปลแตละบทแปลใชวธการแปลแตกตางกนอยางไร และบทแปลใดถอเปนบทแปลทเหมาะสมกบเนอหาในตนฉบบ
ตนฉบบ
At Miyatake Sushi Bar on the fourth floor, come and experience the sumptuous Japanese sushi bar with
a huge variety of fresh fish imported by Thai Airways at the prices you can fully enjoy. Here only at
Miyatake Sushi Bar!
บทแปลท 1
124
ทมยาทาเกะ ชน 4 เชญคณมารบประสบการณซชบารแบบญป นมากมายพรอมปลาสดๆ หลากหลายน าเขาโดยสายการบน
ไทยในราคาทคณเพลดเพลนไดอยางเตมท ทนทเดยวทมยาทาเกะซชบาร
บทแปลท 2
พบกบอาหารญป นตามแบบฉบบของชาวญป นในบรรยากาศแบบญป นทซชบารรานมยาทาเกะ ชน 4 มปลาสดๆหลากหลาย
ชนดสงตรงมาจากตางประเทศ โดยสายการบนไทย ในราคาทคณสมผสไดมทนทเดยว ทรานอาหารญป นมยาทาเกะ
2.
2.1 จงแปลค าตอไปนเปนภาษาไทยในชองวางทใหมา
ค าศพท ค าแปล
Elegant (adj.)
Nature (N.)
Functionality (N.)
Strictest (adj.)
Uniform (adj.)
Metal finish (NP)
Protrusion (N.)
Grip (N.)
Display (N.)
Durability (N.)
2.2 จงแปลขอความตอไปนเปนภาษาไทยทสละสลวย
Elegant by Nature
When style complements functionality. Designed with the strictest attention to detail, the new Samsung
Galaxy J7 Pro features a stunning uniform metal finish with zero camera protrusion for superior grip and
2.5D Glass shielding its 5.2” DF Display for added durability.
Reference: www.samsung.com
125
2.3 จงสงเกตวาในการแปลขอความโฆษณาในขอ 2.2 สามารถน าความหมายของค าศพททปรากฏในขอ 2.1 มาใชไดอยางตรงตวหรอไม หากไมสามารถน าค าแปลมาใชอยางตรงตว ใหระบวาไดแปลความหมายค าเหลานดวยกลวธใด
3.จงแปลขอความตอไปนเปนภาษาไทยทสละสลวย
Welcome to Shirakawa-go
Shirakawa-go (Shirakawa Village) is a Japanese mountain settlement in what was once considered a wild
and unexplored region. Because of the area’s natural environment, with high mountains and heavy
snowfall, interaction with neighboring regions was limited. However, this also created the conditions for
the development of unique cultural practices and lifestyles. Now registered as a World Cultural Heritage
site, we hope that you will enjoy experiencing the culture and traditions that live on in Shirakawa-go
today.
126
บรรณานกรม
ปรมา มลลกะมาส. (2553). การแปลกบการสอนภาษาองกฤษ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: โครงการเผยแพรผลงาน
วชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ผองศร ลอพรอมชย. (2559). การแปลใหเกง. กรงเทพมหานคร: สมาคมผจดพมพและผจ าหนายหนงสอแหงประเทศไทย.
สญฉว สายบว. (2550). หลกการแปล. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สทธา พนจภวดล, ศ.ดร. (2542). คมอนกแปลอาชพ. กรงเทพมหานคร: นานมบคส.
สพรรณ ปนมณ, รศ. (2559). แปลได แปลด: ทกษะการแปลส าหรบผ เรยนในระดบมหาวทยาลย. กรงเทพมหานคร:
ส านกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
อจฉรา ไลศตรไกล, ผศ. (2550). จดมงหมาย หลกการ และวธแปล. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามค าแหง.
Baker, M. (2011). In Other Words: A Coursebook on Translation (2nd ed.). London: Routledge.
Crystal, D. (1980). A First Dictionary of Linguistics and Phonetics. London: Deutsch.
Gile, D. (1995). Basic Concepts and Models for Interpreter and Translator Training. Amsterdam: John
Benjamins.
Kelly, N. and Zetzsche, J. (2012). Found in Translation: How Language Shapes Our Lives and Transforms
the World. London: Penguin Books Ltd.
Larson, M.L. (1998). Meaning-Based Translation: A Guide to Cross-language Equivalence. Lanham (Md.).
University Press of America.
Newmark, Peter. (1981). Approaches to Translation. Oxford: Pergamon Press Ltd.
_____________. (1988). A Textbook of Translation. Singapore: Prentice-Hall International (UK) Ltd.
127
งานเขยนและขอความทใชเปนตวอยาง
เกรย, จอหน. (2556). ผชายมาจากดาวองคาร ผหญงมาจากดาวศกร. แปลโดย สงกรานต จตสทธภากร. กรงเทพฯ:
สงกรานต จตสทธภากร.
เชวาเลยร, เทรซ. (2545). หญงสาวกบตางหมก. แปลโดย สรยากร พกกะเวส. กรงเทพฯ: อมเมจ.
แลมปาดารโอ, อราคลส. (2542). เจาชายนอย. แปลโดย พงาพนธ. กรงเทพฯ: ศรสารา.
Chevalier, T. (1999). Girl with a Pearl Earring. London: HarperCollins.
Fielding, H. (1996). Bridget Jones’s Diary. London: Picador.
Gray. J. (1992). Men are from Mars, Women are from Venus. New York: HarperCollins.
http://animals.mom.me/the-difference-between-a-male-penguin-a-female-penguin-5019023.html
https://auto.howstuffworks.com/fuel-efficiency/vehicles/question262.htm
http://www.kidsworldfun.com/
http://ml.shirakawa-go.org
http://www.naewna.com
https://thai.tourismthailand.org
https://web.kao.com/sg/merries/http://www.wctv.tv
https://www.worldwildlife.org/species/chimpanzee
www.agoda.com
www.ocl.pitt.edu
www.samsung.com
www.tajmahal.gov.in
www.telegraph.co.uk/
www.thailanguagehut.com
www.twinlotus.com
www.wctv.tv
www.worldwildlife.org
128
พจนานกรม
https://en.oxforddictionaries.com
https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/
http://www.royin.go.th/dictionary/
129
ดชน
ก
กระบวนการแปล, 5
กระบวนการแปล Sequential Model of Translation, 28
กระบวนการแปลของ Peter Newmark, 30
การทบศพท, 51
การแปลขาว, 78
การแปลงานเขยนประเภทจงใจ, 118
การแปลแบบตรงตว, 43, 106
การแปลแบบสรปความ, 44, 108
การแปลเรองทใหความร, 87
การสรางใหม, 29
การอธบายความเพมเตม, 47
ข
ขาวน า, 78
ค
ความเขาใจ, 28
ความน า (Lead), 83
ความหมายเชงอปมา, 23
ความหมายแฝง, 4, 22
ความหมายอางอง, 21
ค าจ ากดความ, 3
คณสมบตของนกแปล, 6
คค า, 62
เครองหมายวรรคตอน, 25
โครงสรางกรรตวาจก, 19
โครงสรางกรรมวาจก, 16, 17
โครงสรางประโยคพนฐาน, 13
โครงสรางพนฐานของประโยค, 12, 13
ง
งานเขยนประเภทจงใจ, 74, 118, 120
งานเขยนประเภทแสดงอารมณ, 73, 106, 110
งานเขยนประเภทใหขอมล, 72, 77, 90
ต
ตรวจสอบงานแปล, 37
น
เนอขาว, 78
เนอขาว (Body), 84
แนวทางในการแปลส าหรบงานเขยนแตละประเภท, 74
ป
ประเภทของงานเขยน, 88
ประโยคกรรมวาจก, 15
ประโยคความซอน, 14
ประโยคความรวม, 14
พ
พาดหวขาว, 78
พาดหวขาว (Headline), 79
ภ
ภาคประธาน, 15
ภาคแสดง, 15
ภาษาตนทาง, 4
ภาษาปลายทาง, 4
ล
ลลาภาษา, 109
ศ
ศพทบญญต, 51
ส
สวนเชอม, 78
สวนเชอมความน าขาวกบเนอขาว (Neck/ Bridge), 84
130