3-1

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

ในบทท 3 จะกลาวถงวธด าเนนการวจยของโครงการ ฯ โดยครอบคลมรปแบบการวจย การ

ก าหนดประชากรและกลมตวอยาง วธการสมตวอยาง เครองมอวจย ขนตอนการด าเนนการวจย เครองมอวจย การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล

3.1 รปแบบกำรวจย

เมอพจารณาจากประโยชนทจะไดรบจากการวจย โครงการวจยแนวทางและมาตรการสงเสรมการออมของผสงอายตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาจงหวดนนทบร ถอวามรปแบบการวจยประยกต เพราะมวตถประสงคน าความรทไดจากงานวจยไปใชประโยชนในการก าหนดแนวทางและมาตรการสงเสรมการออมของผสงอาย เมอพจารณาตามวธการเกบรวบรวมขอมล รปแบบการวจยเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพราะเปนการวจยทเกบขอมลจากตวอยาง (Samples) ซงเปนสวนหนงของประชากรแลวน ามาศกษาเพอสรปผล อยางไรกตาม เมอพจารณาจากลกษณะขอมลทใชในการวเคราะห รปแบบการวจยของโครงการนเปนการวจยทงเชงคณภาพและเชงปรมาณ เนองจากขอมลทวเคราะหบางสวนมลกษณะเชงคณภาพ เชนพฒนาการของกลมการออมในชมชนของผสงอาย ผลการวเคราะหจะน าเสนอในรปการบรรยายหรออธบายเหตการณโดยอาศยความคดวเคราะหเพอสรปผล ในขณะเดยวกนการวเคราะหขอมลของผสงอายดานสถานภาพสวนตว สถานภาพทางการเงน การเขาถงระบบการออมของสงคม ระดบการปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ความรดานการเงน การรบรขาวสารขอมลทางการเงน การวเคราะหจะน าเสนอผานคาสถตรอยละ คาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน และคาสหสมพนธของการออมกบปจจยอนๆ สวนปจจยทมอทธพลตอการออมของผสงอายนน คณะผวจยไดสรางแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structural Equation Modeling: SEM) เพอวเคราะหความสมพนธของตวแปร ซงขอมลเปนเชงปรมาณ รปแบบการวจยมงวเคราะหปจจยทมอทธพลตอการออมของผสงอาย โดยใชขอมลเชงประจกษ

กลาวโดยสรป รปแบบการวจยของโครงการเปนการวจยประยกต วธการเกบขอมลเชงส ารวจ และเปนการวจยเชงปรมาณบรณาการกบการวจยเชงคณภาพ

3.2 ประชำกรเปำหมำยและขนำดของกลมตวอยำง 1) กลมประชำกรเปำหมำยในกำรส ำรวจ เปนประชากรในจงหวดนนทบรทมอาย 60 ปขนไปรวมทงผ

ทเกษยณกอนอาย 60 ป โดยก าหนดขนาดกลมตวอยางผสงอาย 1,000 คน สมจาก 52 ต าบล ใน 6 อ าเภอ

3-2

ของจงหวดนนทบร โดยแยกเปนผสงอายในชมชนเมอง จ านวน 312 คน ผสงอายในชมชนกงเมองกงชนบท จ านวน 310 คน และผสงอายในชมชนชนบท จ านวน 378 คน

2) กลมประชำกรเปำหมำยในกำรสมภำษณเจำะลก เปนประชากรผมความรความเขาใจและหรอเกยวของกบระบบการออมของชมชน ซงประกอบดวยผน าในชมชน ประธานชมรมผสงอาย ผสงอาย อาสาสมครหมบาน (อสม.) สมาชกสภาต าบล ผบรหารและเจาหนาทองคการบรหารสวนจงหวดและต าบล เจาหนาทพฒนาชมชน ผทรงคณวฒจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของ และนกวชาการ โดยก าหนดขนาดของกลมตวอยางในการสมภาษณเจาะลก จ านวน 30 ราย

3) กลมประชำกรเปำหมำยในกำรระดมควำมคดเหน ประกอบดวยกลมผน าในชมชน ประธานชมรมผสงอาย ตวแทนผสงอายจากชมชน ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน นกวชาการ ผทรงคณวฒจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของ และนกวชาการ ก าหนดขนาดตวอยางในการระดมความคดเหน จ านวน 50 ราย ในวนประชมสมมนาระดมความคดเหน มผเขารวมประชมจ านวน 58 คน

4) กลมประชำกรเปำหมำยในกำรจดอบรมเชงปฏบตกำร เปนกลมผสงอายทสนใจเสรมสรางความรความเขาใจของตนในเรองการบรหารการเงนสวนบคคล และสนใจรบรขอมลขาวสารทางการเงน ก าหนดขนาดกลมตวอยางในการเขารวมโครงการ 90 ราย ในวนจดอบรมเชงปฏบตการ มผเขารวมรบการอบรมจ านวน 79 คน

3.3 วธกำรสมตวอยำง 3.3.1 กลมตวอยำงในกำรส ำรวจ ประชากรเปาหมายคอผมอาย 60 ปขนไปรวมทงผเกษยณกอนอาย

60 ป ในจงหวดนนทบร โดยก าหนดจ านวนผสงอายทเปนกลมตวอยางรวม 1,000 ราย ซงก าหนดตามแนวคดของ Yamane ณ ระดบความเชอมนท 99 % ความคลาดเคลอน 5% ทงน ขอมลจากส านกนโยบายและยทธศาสตรสาธารณสขแจงวา ในป 2552 จงหวดนนทบรมประชากรอาย 60 ปขนไปอยจ านวน 126,363 คน วธการสมตวอยางใชแผนการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified random sampling) โดยสมตวแทนชมชนเมอง ชมชนกงเมองกงชนบท และชมชนชนบท จากต าบลทเปนทตงของชมชนเมอง ชมชนกงเมองกงชนบท และชมชมชนบท รวม 52 ต าบล ในหกอ าเภอในจงหวดนนทบร ไดแก อ าเภอเมองนนทบร อ าเภอปากเกรด อ าเภอบางบวทอง อ าเภอบางกรวย อ าเภอบางใหญ และอ าเภอไทรนอย และสมตวอยางประชากรผสงอายจากตวแทนชมชนเมอง จ านวน 312 คน ตวแทนชมชนกงเมองกงชนบท จ านวน 310 คน และตวแทนชมชนชนบท จ านวน 378 คน ดงแสดงในตารางท 3.1

อนง คณะผวจยไดก าหนดวาชมชนเมองคอชมชนทตงอยในต าบลในเขตเทศบาลนครและเทศบาลเมอง ในขณะทชมชนกงเมองกงชนบทนน คอชมชนทอยในต าบลในขตเทศบาลต าบล หรอชมชนทอยในต าบลทบางสวนของต าบลอยในเขตเทศบาลและบางสวนของต าบลอยในเขตองคการบรหารสวนต าบล สวนชมชนชนบทคอชมชนทอยในต าบลภายใตการบรหารขององคการบรหารสวนต าบล

3-3

ตำรำงท 3.1 รำยชอต ำบลทตงของชมชนมอง ชมชนกงเมองกงชนบท และชมชนชนบทของอ ำเภอในจงหวดนนทบร 1 ลกษณะชมชนใน

ต ำบล อ ำเภอบำงบวทอง อ ำเภอบำงกรวย อ ำเภอบำงใหญ อ ำเภอไทรนอย อ ำเภอปำกเกรด อ ำเภอเมอง

ต ำบล 1. เมอง (14 ต ำบล) โสนลอย (20) วดชลอ (18)

บางกรวย(11) บางคเวยง (11) ปลายบาง(15)

ปากเกรด(24) บางตลาด(36) บานใหม(9) บางพด(25) คลองเกลอ(5)

สวนใหญ (16) ตลาดขวญ(21) บางเขน(20) บางกระสอ(22) ทาทราย(27) บางศรเมอง(18) ไทรมา(13)

2. กงเมองกงชนบท (16 ต ำบล)

บางบวทอง(24) บางรกใหญ(21) พมลราช(20) บางรกพฒนา(26)

มหาสวสด(20) ศาลากลาง(27)

บางมวง (24) บางแมนาง (20) บางเลน(20) เสาธงหน(41) บางใหญ (18) บานใหม(27)

บางกราง (22)

3 .ชนบท (22 ต ำบล)

บางครด(21) ละหาร(21) ล าโพ(11)

บางสทอง(15) บางขนน(14) บางขนกอง(21)

ไทรนอย(20) ราษฎรนยม(10) หนองเพรางาย (18) ไทรใหญ(20) ขนศร(65) คลองขวาง(21) ทววฒนา(18)

บางตะไนย(9) คลองพระอดม(8) ทาอฐ(14) เกาะเกรด(14) ออมเกรด(13) คลองขอย(17) บางพลบ(12)

บางไผ (14) บางรกนอย(12)

3-4

หมายเหต 1 คณะผวจยก าหนดหลกเกณฑชมชนเมอง หมายถงชมชนทตงอยในต าบลในขตเทศบาลนคร เทศบาลเมอง และเทศบาลต าบล ยกเวนเทศบาลต าบลศาลากลาง ชมชนกงเมองกงชนบท หมายถงชมชนทตงอยในต าบลทบางสวนอยในเขตเทศบาลและบางสวนอยในองคการบรหารสวนต าบล ชมชนชนบท หมายถงชมชนทตงอยในต าบลทอยในเขตองคการบรหารสวนต าบลทงต าบล

2 ตวเลขในวงเลบของแตละต าบลหมายถงจ านวนแบบสอบถามทใชในการประมวลผลรวมทงหมด 1,000 ชด 3 ตวเลขในวงเลบของแตละลกษณะชมชนหมายถงจ านวนผสงอายตวอยางทสมได

3-5

3.3.2 กลมตวอยำงในกำรสมภำษณเจำะลก จ านวนตวอยาง 30 คน แผนการเลอกตวอยางเปนการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยก าหนดเกณฑการเลอกผทมความรความเขาใจและหรอเกยวของกบระบบการออมของผสงอายในชมชน กลมตวอยางทเลอกประกอบดวยผน าผสงอายในชมชน ประธานชมรมผสงอาย ตวแทนผสงอายจากชมชน ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒ

3.3.3 กลมตวอยำงในกำรระดมควำมคดเหน จ านวนตวอยาง 58 คน เปนการเลอกตวอยางแบบเจาะจง ก าหนดเกณฑเลอกตวอยางแกนน าผสงอายในชมชน ผสงอายตวอยาง เจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒ กลมตวอยางทเลอกประกอบดวยประธานชมรมผสงอาย ตวแทนผสงอายจากชมชน ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน นกวชาการ และผทรงคณวฒจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของ

3.3.4 กลมตวอยำงในกำรจดอบรมเชงปฏบตกำร จ านวนตวอยางผสงอายเขารบการอบรม 79 คน เปนการเลอกแบบเจาะจง เกณฑการเลอกกลมตวอยาง ไดเลอกจากกลมตวอยางการส ารวจ 1,000 คน ทตอบวาสนใจเขารบการอบรม และมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนขนไป

3.4 ขนตอนกำรด ำเนนกำรวจย ในการด าเนนการวจยครงนคณะผวจยมขนตอน ดงน 3.4.1 ส ารวจขอมลเกยวกบสถานภาพกอนเกษยณและหลงเกษยณ ภำวะกำรเงน พฤตกรรมการออม

ทศนคตในเรองการออม ระดบการปฏบตตนตามแนวทางปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความรความเขาใจทางการเงน การรบรขาวสารขอมลทางการเงน และบทบาทของระบบการออมในชมชน เปนการส ารวจขอมลผสงอายในจงหวดนนทบรจากกลมตวอยางจ านวน 1,000 คน และท าการสมภาษณเจาะลกกลมตวอยางทประกอบดวยผน าผสงอายในชมชน ประธานชมรมผสงอาย ตวแทนผสงอายจากชมชน ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน นกวชาการ ผทรงคณวฒจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของ จ านวน 30 คน

3.4.2 ศกษาปจจยทมความสมพนธและมผลกระทบตอการออมของผสงอายในจงหวดนนทบร โดยการน าขอมลทเกบรวบรวมไดมาวเคราะหและตรวจสอบวาตรงตามโมเดลการออมของผสงอายทคณะผวจยพฒนาขนจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎหรอไม

3.4.3 เสนอผลการส ารวจและผลการวเคราะหการตรวจสอบความตรงของโมเดลการออมของผสงอายในทประชมระดมความคดเหน ผเขารวมประชมประกอบดวย ประธานชมรมผสงอาย ตวแทนผสงอายจากชมชน ผแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน นกวชาการ ผทรงคณวฒจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของจ านวนรวม 58 คน เพอรวมหาแนวทางและมาตรการในการสงเสรมการออมของผสงอายทสอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3-6

3.4.4 คณะผวจยน าผลทไดจากการส ารวจและผลการตรวจสอบความตรงของโมเดลการออมของผ สง อาย ผนวกกบขอมลจากการสมภาษณเจาะลก และขอมลจากการระดมสมองมาก าหนดแนวทางและมาตรการในระยะสนและระยะยาวในการสงเสรมการออมของผสงอายทสอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3.4.5 คณะผวจยทดลองน ามาตรการระยะสนไปสการปฏบต โดยจดการอบรมเชงปฏบตการแกกลมตวอยางผสงอาย 79 คนจากชมชนตางๆ ในจงหวดนนทบร โดยแบงการอบรมเชงปฏบตการออกเปนสองรน รนแรก 37 คน และรนทสอง 42 คน การอบรมแตละรนใชเวลา 1 วน หลงสนสดการอบรม คณะผ วจยไดมการทดสอบความรดานการเงน และวดสขภาพทางการเงนของผเขาอบรมทกคน

3.4.6 ประเมนผลสมฤทธของมาตรการระยะสนในการเพมการออมของผสงอายทเขารบการอบรมเชงปฏบตการ โดยเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนกอนอบรมและคะแนนเฉลยหลงการอบรม 2 เดอน โดยใชแบบทดสอบความรและแบบวดสขภาพทางการเงนชดเดยวกนกบวนเขารบการอบรม พรอมทงทดสอบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนความรดานการเงน และความแตกตางของคาเฉลยคะแนนสขภาพทางการเงนหลงสนสดการอบรมและหลงการอบรมผานไปแลว 2 เดอน

3.5 เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอเทใชในการรวบรวมขอมลของโครงการวจยน ประกอบดวย 1) แบบสอบถามส ารวจกลมตวอยางผสงอาย 2) แบบสมภาษณเจาะลกผสงอายและผทเกยวของ 3) แบบทดสอบความรดานการเงน 4) แบบวดสขภาพทางการเงน 5) แบบตดตามผลโครงการอบรม เพอประเมนผลสมฤทธของโครงการ

3.6 กำรสรำงและตรวจสอบคณภำพเครองมอวจย 3.6.1 แบบสอบถำมส ำรวจกลมตวอยำงผสงอำย มแนวทางในการออกแบบแบบสอบถามมดงน

3.6.1.1 วางแผนการออกแบบสอบถาม โดยศกษากรอบแนวคด ตวแปร และวตถประสงคของการวจย แลวน าขอมลทไดจากการศกษามาจดเปนหมวดหมเพอสรางแบบสอบถาม โดยใหครอบคลมเนอหาและวตถประสงคของการวจยครงน

3.6.1.2 ด าเนนการสรางแบบสอบถาม โดยมขนตอนการสรางแบบสอบถาม ดงน (1) คณะผวจยไดสรางแบบสอบถามขนตามแผนงาน และไดจดประชมรวมกนเพอพจารณา

แบบสอบถามทสรางขนใหเหมาะสมไดโครงสรางของแบบสอบถามประกอบดวยค าถามปลายปด และปลายเปดโดยแบงออกเปน 6 สวน ดงน

3-7

สวนท 1 ค าถามเกยวกบขอมลทวไปของผสงอาย ไดแก เพศ อาย ศาสนา สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา ความสามารถในการอานและเขยนหนงสอ สถานภาพในปจจบน และสถานภาพการท างานกอนเกษยณ แหลงรายไดหลกปจจบน รายไดรวมจากทกแหลงตอเดอน คาใชจายสวนตวทส าคญในแตละเดอน คาใชจายสวนตวเฉลยตอเดอน การถอครองทรพยสนในปจจบน ประเภทของทรพยสนทถอครอง มลคาของสนทรพยทถอครอง และภาระหนสน

สวนท 2 ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการออมของผสงอาย ประกอบดวยค าถามมหรอไมมการออมในแตละเดอน รปแบบการออม มลคาการออมในแตละเดอน ความเหนในเรองวตถประสงคหลกของการออม ความเหนในเรองปจจยส าคญทมผลกระทบตอการออม

สวนท 3 ค าถามเกยวกบการด าเนนชวตของผสงอายตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยค าถามความรความเขาใจและการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ระดบการปฎบตตนของผสงอายตามองคประกอบและเงอนไขปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ค าถามในสวนนเปนค าถามแบบมาตรประมาณคา (rating scale) 5 ล าดบไดแก มากทสด (5) มาก (4) ปานกลาง (3) นอย (2) และนอยทสด (1) แบบดสอบความรดานการเงนของผสงอาย แยกเปนการทดสอบความรเรองการเงนทวไปและความรเกยวกบการบรหารการเงนสวนบคคล และค าถามความเหนของผสงอายในเรองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสงเสรมการออม

สวนท 4 ค าถามเกยวกบการรบรขอมลขาวสารดานการเงนของผสงอาย ความสนใจเรยนรดานการบรหารเงนสวนบคคล และระบบการออมในชมชน และการเปนหรอเคยเปนสมาชกของกองทน/ กลมการออมในชมชน ค าถามการรบรขอมลขาวสารดานการเงน เปนค าถามแบบมาตรประมาณคา (rating scale) 5 ล าดบไดแก มากทสด (5) มาก (4) ปานกลาง (3) นอย (2) และนอยทสด (1)

สวนท 5 ค าถามเกยวกบทศนคตของผสงอายตอการออม ค าถามสวนท 5 เปนค าถามแบบมาตรประมาณคา (rating scale) 5 ล าดบไดแก มากทสด (5) มาก (4 ปานกลาง (3) นอย (2) และนอยทสด(1)

สวนท 6 ค าถามความเหนในเรองการพฒนาความรและทกษะดานการเงนของผสงอาย และค าถามปลายเปดความเหนแนวทางและวธการสงเสรมการออมของผสงอาย

(2) คณะผวจยไดน าแบบสอบถามไปใหผเชยวชาญดานการเงน การออม และดานเศรษฐกจพอเพยง 3 ทาน ตรวจสอบความตรงตามเนอหา แลวแกไขตามค าแนะน า

(3) คณะผวจยไดน าแบบสอบถามทแกไขแลวมาทดลองเกบขอมล โดยใชตวอยางผสงอาย 30 ราย ในจงหวดนนทบร และไดค านวนหาคาความเทยงรวมของแบบสอบถาม ไดคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach's Alpha Coefficient) เทากบ 0.846 หลงจากนนไดน าแบบสอบถามมาแกไขปรบปรงอกครงหนง แลวจงน าแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป

3-8

3.6.2 แบบสมภำษณเจำะลกผสงอำยและผทเกยวของ ประกอบดวยประดนทเกยวของกบบทบาทของระบบการออมในชมชน รวมทงความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการสงเสรมการออมของผสงอาย เพอเสรมขอมลจากการส ารวจ

3.6.3 แบบทดสอบควำมรดำนกำรเงน เปนขอสอบแบบตอบ “ใช” “ไมใช” หรอ“ไมแนใจ” แบบทดสอบมเนอหาเกยวกบความรทางการเงนทวไปและการบรหารเงนสวนบคคล 11 ขอ ความรทางบญช 3 ขอ และความรเกยวกบขอมลขาวสารทางการเงน 6 ขอ รวมทงหมด 20 ขอ

3.6.4 แบบวดสขภำพทำงกำรเงน เปนแบบวดทดดแปลงมาจากแบบทดสอบสขภาพการเงนของศนยสงเสรมการพฒนาความรตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย แบบวดสขภาพทางการเงนของการวจยครง น มลกษณะเปนค าถามจ านวน 10 ขอ แตละขอมค าตอบให เ ลอก 4 ตวเ ลอก ก. – ง. ก าหนดใหผเขาอบรมเลอกตามความเปนจรง โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

ค ำตอบ คะแนน

ก 3 ข 2 ค 1 ง 0

น าค าตอบของผตอบมาตรวจใหคะแนน แลวน าคะแนนทง 10 ขอมารวมกน โดยมเกณฑการแปลความหมายคะแนน ดงน

คะแนน ควำมหมำย 0 - 10 สขภาพทางการเงนดมาก สามารถตานทานความเสยง หรอเหตการณทไมคาดฝนได

มความมนคงในการด ารงชพ 11 - 20 สขภาพทางการเงนดระดบปานกลาง ควรใชความระมดระวงเพมในการใชจาย ลดปจจย

ทไมจ าเปนในการด ารงชวตในปจจบน เพอใหมสขภาพทางการเงนแขงแรงขน มความมนคงมากขนในการด ารงชวต

21 - 30 สขภาพทางการเงนไมคอยจะด ควรตองรจกปรบเปลยนพฤตกรรม เชน ลดภาระหนสน ลดรายจายพมเฟอย เพมรายไดใหมากขน หรอลงทนเพอใหเงนออมมากขน

3.6.5 แบบตดตำมผลกำรอบรมส ำหรบประเมนผลสมฤทธของโครงกำร ประกอบดวยประดนทเกยวของกบการน าความรความเขาใจทางการเงนและขาวสารขอมลทางการเงนทไดรบจากการเขาอบรมเชงปฏบตการไปประยกตใชประโยชนดานการใชจาย การท าบญช การน าเงนออมไปลงทน การเพมการออม และเผยแพรใหแกสมาชกในครอบครวและชมชน

3-9

3.7 วธกำรเกบรวบรวมขอมล 3.7.1 การเกบรวบรวมขอมลกลมตวอยางผสงอายจากการส ารวจ ในประเดนสถานภาพกอนเกษยณ

และหลงเกษยณ พฤตกรรมการออม ทศนคตตอการออม ระดบการปฏบตตนตามแนวทางปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความรความเขาใจ การรบรขาวสารขอมลทางการเงน และบทบาทของระบบการออมในชมชน

ในการเกบรวบรวมขอมลสวนน คณะผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ชวงระยะเวลาการเกบขอมลอยในระหวางกลางเดอนธนวาคม 2553 – กลางเดอนมนาคม 2554 ใชเวลาในการรวบรวมขอมลทงหมดประมาณ 3 เดอน โดยคณะผวจยไดใชหลากหลายวธการในการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1) สงแบบสอบถามทางไปรษณย ไปยงกลมผสงอายทเปนวฒอาสาธนาคารสมองของจงหวดนนทบรรวม 243 ราย ไดรบแบบสอบถามคนมา 100 ชดคดเปนรอยละ 41.2 และน ามาวเคราะหขอมล 90 ฉบบ

2) เขารวมประชมคณะกรรมการศนยประสานงานชมรมผสงอายอ าเภอไทรนอย อ าภอบางใหญ อ าเภอบางบวทอง อ าเภอปากเกรด อ าเภอเมอง และขอความรวมมอประธานชมรมผสงอายของต าบลทเขาประชมในการกรอกแบบสอบถาม โดยใชเวลาในการกรอกขอมลประมาณ 30-40 นาท โดยคณะผวจยใหค าแนะน า/อธบายในการกรอบแบบสอบถาม หลงจากนน คณะผวจยไดทอดแบบสอบถามกบประธานชมรมผสงอายทไดกรอบแบบสอบถาม ขอใหชวยสมภาษณ/หรอเกบขอมลผสงอายในพนทต าบลละ 5-30 ชด

3) ทอดแบบสอบถามกบผบรหารองคการบรหารสวนต าบลและประธานศนยประสานงานชมรมผสงอายของอ าเภอ ใหชวยประสานงานใหเจาหนาทอาสาสมครหมบาน เจาหนาทพฒนาชมชน ผชวยผใหญบาน สมาชกสภาต าบล ชวยเกบรวบรวมขอมล

4) คณะผวจยไดสมภาษณผสงอายทมารบเบยยงชพทท าการเทศบาลต าบล หรอทท าการองคการบรหารสวนต าบล รวมทงขอความรวมมอผสงอายกรอกสอบถามในการประชมของชมรมผสงอายในต าบลวดชลอ บางกรวย และการประชมของชมรมละหาร ต าบลละหาร อ าเภอบางบวทอง

5) สมภาษณทางโทรศพท ในการกรอกแบบสอบถามหรอสมภาษณ ไดขอใหผสงอายผใหขอมลใหเบอรโทรศพทเพอการตดตอสอบถามในกรณขอมลทกรอกในแบบสอบถามไมชดเจน ไมครบถวน หรอมความขดแยง คณะผวจยจะโทรศพทตดตาม เพอใหไดขอมลทครบถวนและตามจรง ในบางต าบล คณะผวจยไมอาจลงพนทเพอเกบขอมลโดยตรง จงใชวธขอเบอรโทรศพทจากหนวยงานทดแลผสงอาย และท าการสมภาษณผสงอายทางโทรศพทใชเวลาประมาณ 30-60 นาทตอราย

การเกบรวบรวมขอมลครงน ไดรบความรวมมอจากทกฝายเปนอยางด ทงผสงอายตวอยางทตอบแบบสอบถาม และผสงอายทเปนผชวยวจยในการเกบขอมล โดยเฉพาะผสงอายซงเปนผน าชมชน ประธานชมรมผสงอาย ประธานศนยประสานงานชมรมผสงอายของแตละอ าเภอในจงหวดนนทบร อาสาสมคร

3-10

หมบาน กรรมการชมรมผสงอาย เจาหนาทและผบรหารองคการบรหารสวนต าบล อยางไรกตาม คณะผวจ ยไดท าการตรวจสอบขอมลทเกบรวบรวมไดอยางละเอยด ไดท าการสมภาษณเพมเตมทางโทรศพท ส าหรบแบบสอบถามทใหขอมลไมครบถวน ขอมลทไมสมบรณ ไมชดเจน หรอไมสมเหตสมผล และไมใหเบอรโทรศพทกจะไมน าไปใชในการประมวลผล ทงนเพอควบคมคณภาพของขอมลทได และเพอใหไดขอมลทเปนจรง ครบถวนและตรงตามวตถประสงคและกรอบแนวคดของการวจย

3.7.2 การสมภาษณเจาะลก คณะผวจยไดสมภาษณเจาะลกกลมตวอยางทเลอกอยางเจาะจง 30 รายประกอบดวยแกนน าผสงอายของชมรมผสงอายในชมชนตางๆในจงหวดนนทบร เจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน ผทรงคณวฒและนกวชาการ ทงน เพอรวบรวมขอมลเชงลกในเรองการออมของผสงอาย บทบาทของกลมการออมในชมชน รวมทงความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการสงเสรมการออมของผสงอาย การสมภาษณเจาะลกไดด าเนนการในชวงธนวาคม 2553– เมษายน 2554

3.7.3 การจดประชมระดมความคดเหน คณะผวจยไดจดการประชมระดมความคดเหนในวนพฤหสบดท 28 เมษายน 2554 เวลา 08.30 น. – 12.00 น. ณ หองประชม 5209 อาคารสมมนา 1 ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยมวตถประสงคเพอระดมความคดเหนและขอเสนอแนะแนวทางและวธการในการสงเสรมการออมของผสงอาย รวมทงแลกเปลยนขอมลและประสบการณระหวางผเขารวมประชม ประเดนระดมความคดเหนประกอบดวย 1) ศกยภาพความสามารถในการออมของผสงอายในชมชน 2) บทบาทของกลมการออมในชมชนในการสงเสรมการออมของผสงอาย 3) แนวทางและวธการสงเสรมการออมของผสงอายตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4) แนวทางการพฒนาสอถายทอดขาวสารขอมลและความรดานการเงนแกผสงอาย 5) บทบาทของภาครฐในการสงเสรมการออมของผสงอายในชมชน ผเขารวมประชมทงหมด 60 คน ประกอบดวยคณะผวจย 2 คน ผทรงคณวฒ 6 คน แกนน าผสงอายในชมชนเมอง 11 คน แกนน าผสงอายในชมชนกงเมองกงชนบท 12 คน แกนน าผสงอายในชมชนชนบท 16 คน ผบรหารและขาราชการจากหนวยงานภาครฐ 8 ราย และผทรงคณวฒจากองคกรภาคเอกชน 5 ราย การสมมนาระดมความคดเหนแบงเปน 4 กลมยอยประกอบดวยกลมท 1 ผสงอายในภาพรวม กลมท 2 ผสงอายในชมชนเมอง กลมท 3 ผสงอายในชมชนกงเมองกงชนบท และกลมท 4 ผสงอายในชมชนชนบท ความเหนและขอเสนอแนะจากทประชมรวบรวมสรปไดดงปรากฏในภาคผนวกง.

3.7.4 การจดอบรมเชงปฏบตการ คณะผวจยไดจดการอบรมเชงปฏบตการ เพอพฒนาความรการเงนขนพนฐานและเพมการรบรขาวสารขอมลทางการเงน เพอสงเสรมการออมของผสงอายในวนท 27 มถนายน 2554 และวนท 28 มถนายน 2554 ทหอง 148 อาคารสมมนา 2 มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เวลา 8.30 น. – 15.00 น. มผเขาอบรมในวนท 27 มถนายนรวม 37 คน ผเขาอบรมสวนใหญเปนผสงอายในชมชนกงเมองกงชนบทและชมชนชนบท ในวนท 28 มถนายน มผเขาอบรมรวม 42 คน ผเขาอบรมสวนใหญเปนผสงอายในชมชนเมอง ผเขาอบรมรวมทง 2 วน 79 คน เนอหาการอบรมทง 2 วนคลายคลงกนโดยในชวงเชาเปนการบรรยายของผทรงคณวฒในเรองการวางแผนทางการเงน ชวงบายเปนการฝการท าบญช

3-11

รายรบ-รายจาย และกรณศกษาในวนท 27 มถนายนเรองบทบาทของกลมการออมในชมชน ในวนท 28 มถนายนเปนกรณศกษาเรองการบรหารเงนหลงเกษยณ เพออยอยางสมศกดศร

3.7.5 การประเมนผลสมฤทธของมาตรการระยะสน การจดโครงการอบรมความรการเงนแกผสงอายนบเปนมาตรการระยะสนในการสงเสรมการออมของผสงอายหลงเกษยณ เพอประเมนผลสมฤทธของมาตรการระยะสนดงกลาว คณะผวจยไดก าหนดใหผเขาอบรมท าแบบทดสอบในชวงเชาของวนเขารบการอบรม โดยใหผสงอายทเขาอบรมท าแบบทดสอบความรทางการเงนครงท 1 และท าแบบทดสอบสขภาพทางการเงนครงท 1 หลงจากการอบรมผานไปประมาณ 2 เดอน ในชวงปลายเดอนสงหาคม 2554 ผเขาอบรมไดรบแบบตดตามผลการฝกอบรมครงท 2 เพอทดสอบความรทางการเงนและสขภาพทางการเงนหลงการอบรม

ในการทดสอบความรดานการเงนกอนอบรมและหลงอบรมนน คณะผวจ ยใชแบบทดสอบชดเดยวกน 20 ขอ แตละขอใหผเขาอบรมเลอกตอบถกหรอผด โดยแบงเปนความรทางการบรหารเงนและการเงนทวไป 11 ขอ ความรทางบญช 3 ขอ และความรดานขาวสารขอมลทางการเงน 6 ขอ แลวน าคะแนนเฉลยกอนอบรมและคะแนนเฉลยหลงอบรมของผเขาอบรมมาเปรยบเทยบกน

ส าหรบการทดสอบสขภาพทางการเงนของผเขาอบรมกอนอบรมและหลงการอบรมนน คณะผวจยใชแบบทดสอบสขภาพทางการเงนชดเดยวกน ซงประกอบดวยค าถามเกยวกบสขภาพทางการเงน 10 ค าถามแตละค าถามม 4 ค าตอบคอ ก. ข. ค. และ ง. ก าหนดใหผเขาอบรมเลอกตอบตามความเปนจรง แลวน าคะแนนเฉลยกอนอบรมและคะแนนเฉลยหลงอบรมมาเปรยบเทยบกน

3.8 แนวทำงกำรวเครำะหขอมล ขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถามส ารวจ เปนขอมลปฐมภม เมอคณะผวจยไดรบขอมลมาแลว

ไดท าการตรวจสอบขอมล ตอจากนนไดด าเนนการลงรหสขอมลของแบบสอบถาม และไดบนทกขอมลลงโปรแกรมคอมพวเตอร จากนนไดท าการวเคราะหขอมลทไดบนทกไวโดยใชโปรแกรมส าเรจรป โดยคณะผวจยไดด าเนนการดงน

1) การวเคราะหลกษณะทวไปของผสงอายทางเศรษฐกจและสงคม ภาวะทางการเงน ภาวะการท างาน ความรดานการเงน การรบรขาวสารทางการเงน ทศนคตตอการออม ระดบการปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ใชสถตเชงพรรณนาไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และคาสถตอนๆ ตามความเหมาะสม โดยน าเสนอในรปแบบตารางและกราฟ

3-12

2) ส าหรบขอมลเกยวกบความคดเหน ไดแปลงระดบความคดเหนดานตางๆ ซงไดจากมาตรประมาณคา 5 ระดบ เปนคะแนน 1 – 5 แลวค านวณคาเฉลย โดยมเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ดงน

คาเฉลยต ากวา 1.50 หมายถง นอยทสด คาเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง นอย คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง ปานกลาง คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มาก คาเฉลย 4.50 ขนไป หมายถง มากทสด

3) ในการศกษาปจจยทมอทธพลตอตวแปรการออมของผสงอาย จะใชการวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (Syructural Equation Modeling: SEM) ซงเปนรปแบบการวเคราะหถดถอยพหคณทมตวแปรแฝง ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร กรอบแนวคดของโมเดลการสงเสรมการออมของผสงอายประกอบดวยตวแปรตามคอ ปรมาณเงนออมของผสงอาย และตวแปรอสระ ประกอบดวย ลกษณะสวนบคคล สถานภาพทางการเงน การเขาถงระบบการออม และระดบการปฏบตตนของผสงอายตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดงรายละเอยดตอไปน

(1) ลกษณะสวนบคคล พจารณาจากตวแปรสงเกตไดคอ อาย สถานภาพหลงเกษยณ ระดบการ ศกษา และการเปนเพศหญง

(2) สถานภาพทางการเงน พจารณาจากตวแปรสงเกตไดคอ รายได รายจาย มลคาสนทรพย และหนสน

(3) ระดบการปฏบตตนของผสงอายตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พจารณาจากระดบการปฏบตในองคประกอบความพอเพยง ความมเหตผล การมภมคมกน การยดมนในเงอนไขคณธรรม ความรความเขาใจดานการเงน และการไดรบขาวสารขอมลทางการเงน

(4) การเขาถงระบบการออม วดจากการเปนลกคาสถาบนการเงน / สมาชกองคกรการเงน / กองทน / กลมการออมในชมชน

4) การวเคราะหขอมลจากแบบทดสอบความรทางการเงน แบบทดสอบสขภาพทางการเงน และแบบตดตามผลสมฤทธของโครงการอบรม จะใชสถตเชงพรรณนาไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบน

มาตรฐาน คาสถต t คาสมประสทธสหสมพนธ และคาไค-สแควร โดยเสนอในรปแบบตาราง 5) การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ (Qualitative Data) เปนการวเคราะหเชงเนอหาประกอบดวย (1)

ขอมลจากการสมภาษณเจาะลกในเรองการออมของผสงอาย บทบาทของระบบการออมในชมชนในการสงเสรมการออมของผสงอาย (2) ความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเขารวมการประชมสมมนาระดมความคดเหน (3) การประเมนผลสมฤทธของการอบรมเชงปฏบตการและมาตรการระยะสนจากความเหนและการสมภาษณผเขาอบรมและผเกยวของ