แผนการจดการเรยนร หนวยท 2 ชอวชา หองสมดและการเรยนรสารสนเทศ สอนครงท

ชอหนวย 2 ชวโมงรวม 2 ชวโมง

ชอเรอง ทรพยากรสารสนเทศ จ านวนชวโมง 2 ชวโมง

สาระส าคญ

ทรพยากรสารสนเทศ หมายถง วสดสารสนเทศทกรปแบบทแหลงสารสนเทศไดคดเลอก จดหา จดเกบ เพอให

ผใชไดอานและศกษาคนควาไดโดยสะดวกและรวดเรว ทรพยากรสารสนเทศเปนสอทมความจ าเปนและส าคญ

ชวยในการตดสนใจ เพอคณภาพทดของมนษย

ทรพยากรสารสนเทศ แบงออกเปนประเภทใหญ ๆ 2 ประเภท คอ วสดตพมพและวสดไมตพมพ วสด

ตพมพ ไดแก หนงสอ หนงสออางอง วารสาร หนงสอพมพ จลสาร กฤตภาค วสดไมตพมพ ไดแก โสตวสด

ทศนวสด โสตทศนวสด วสดยอสวน และสออเลกทรอนกส

เมอผใชเขาไปใชบรการทรพยากรสารสนเทศในแหลงสารสนเทศตางๆ กควรใชทรพยากรสารสนเทศ

เหลานนตามหลกการและถนอมรกษาใหทรพยากรเหลานนมอายใชงานทยาวนาน

จดประสงคการเรยนการสอน 1. จดประสงคทวไป

1. มความรความเขาใจเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ

2. มความรบผดชอบและมวนยในการใชทรพยากรสารสนเทศของหองสมด แหลงสารสนเทศอน ๆ

2. จดประสงคเชงพฤตกรรม 1. บอกความหมายและความส าคญของทรพยากรสารสนเทศได 2. จ าแนกประเภทของทรพยากรสารสนเทศได 3. อธบายรปแบบของทรพยากรสารสนเทศ ประเภทวสดตพมพได 4. อธบายรปแบบของทรพยากรสารสนเทศ ประเภทวสดไมตพมพได 5. บอกวธระวงรกษาวสดสารสนเทศได

หนวยการเรยนรท 2 ทรพยากรสารสนเทศ

1. ความหมายและความส าคญของทรพยากรสารสนเทศ

ทรพยากรสารสนเทศ หมายถง วสดหรอเอกสารเพอการศกษาคนควาทหองสมดไดรวบรวมจดเกบไว

ใหผสนใจศกษาคนควาตามตองการ สารสนเทศนนอาจจะอยในรปของกระดาษ ฟลม เทปแมเหลก หรอแผน

พลาสตก เปนตน

ทรพยากรสารสนเทศมความส าคญดงน

1) เปนมรดกและรากฐานทางปญญา ทบอกถงกระบวนการสรางสรรควฒนธรรม อารยธรรม ของ

สงคมโลก จากอดตจนถงปจจบน ท าใหคนรนหลงน าไปพฒนาคณภาพชวตและสงคม

2) ชวยการตดสนใจในการแกปญหาไดอยางถกตอง

3) สารสนเทศชวยท าใหเจรญทางสตปญญาและจตใจ

4) ท าใหเพลดเพลนในทางศลปะ และควบคมอารมณไดด

5) เกดประสบการณจากขอมลเดม

6) เกดประโยชนตอการเรยนการสอน และการคนควาหาความรเพมเตม

7) น าความรไปใชในการวจย และน าไปปรบปรงแกไขงาน

8) ชวยอนรกษและสงเสรมศลปวฒนธรรม

9) บรการทางวชาการแกชมชน

2. ประเภทของทรพยากร 2.1 วสดตพมพ

1) หนงสอ (Books) เปนวสดสงพมพทบนทกความร ความคด ประสบการณ ความเชอ และการกระท าของมนษยเปนรปเลม

2) วารสาร (Journals) หรอนตยสาร (Magazine) เปนสงพมพทใหเนอหาทนสมย ทนเหตการณ จดพมพอยางตอเนอง ก าหนดออกแนนอน เชน รายสปดาห รายปกษ รายเดอน เปนตน

3) หนงสอพมพ (Newspaper) คอ สงพมพทออกรายวน หรอรายสปดาหกได 4) จลสาร (Pamphlets หรอ Booklets) เปนสงพมพเลมเลก ไมแขงแรง ปกออน ความหนาไมต า

กวา 5 หนา แตไมเกน 60 หนา 5) กฤตภาค (Clippings) เปนสงพมพทไดมาจากการตดจากขาว บทความ หรอรปภาพ จาก

หนงสอพมพหรอวารสาร โดยน ามาตดลงกระดาษอกแผนหนงเพอเกบไวคนควา

6) วทยานพนธ (Thesis หรอ Dissertations) เปนสงพมพเนนผลงานของนสตระดบมหาบณฑตและดษฎบณฑต

7) หนงสอตวเขยน (Manuscript) เปนตนฉบบของผเขยน อาจเปนลายมอเขยน พมพดดหรอคอมพวเตอร ทมประโยชนและมคณคาตอการศกษาคนควา

8) สทธบตร (Patents) คอ เอกสารทจดทะเบยนสงประดษฐใหมเพอแสดงกรรมสทธ 9) มาตรฐาน (Standards) คอ เอกสารทระบเกณฑหรอขอก าหนดทบงชถงคณภาพ หรอคณคา

ของเครองมอและวธการปฏบต 2.2 วสดไมตพมพ (Non printed Materials)

วสดไมตพมพ คอ วสดทไมอยในรปของตวพมพ แตสามารถสอความหมายไดจากระบบสารสนเทศ โดยอาศยภาพและเสยง

1) โสตวสด (Audio Materials) หมายถง วสดสอสารโดยการฟงจากแผนเสยง เทปบนทกเสยง แผนซด

2) ทศนวสด (Visual Materials) หมายถง วสดสอสารโดยทางตา เชน แผนภม แผนภาพ กราฟ รปภาพ เปนตน

3) โสตทศนวสด (Audio Visual Materials) หมายถง วสดสอโดยผานประสาทหและประสาทตา เชน ภาพยนตร เทปวดทศน แผนซด เปนตน

4) วสดยอสวน (Micrographic) หรอ ไมโครฟอรม (Microforms) หมายถงวสดทบนทกสารสนเทศจากสงพมพทเปนหนงสอ วารสาร หนงสอพมพ วทยานพนธ เปนตน

5) สออเลกทรอนกส (Electronic Media) หมายถง สอทบนทกสาร-สนเทศดวยวธการทางอเลกทรอนกส เชน แผนจานแมเหลกชนดออน โปรแกรมส าเรจรป ซด-รอม เปนตน

3. รปแบบของทรพยากรสารสนเทศประเภทวสดตพมพ 3.1 หนงสอ

1) หนงสออางอง ( Reference Books) คอ หนงสอทรวบรวมขอเทจจรงจากแหลงตาง ๆ มความถกตองเชอถอได

2) หนงสอต าราวชาการ (Textbook) เชน หนงสอเรยน ต าราเรยน 3) หนงสอสารคด (Non-Fiction) คอ หนงสอทเขยนขนจากความเปนจรง 4) หนงสอบนเทงคด (Fiction) คอ หนงสอทเขยนขนจากประสบการณและจนตนาการของ

ผเขยน สวนประกอบของหนงสอ 1. สวนปก

1) ใบหมปก (Book Jacket, Dust Jacket) คอ แผนหมปกหนงสอ ชวยรกษาปกนอกใหใหมอยเสมอ

2) ปกนอก (Cover, Binding) อาจเปนปกแขงหรอปกออนกได ประกอบดวยปกหนา (Front Cover) ปกหลง (Back Cover)

3) สนหนงสอ (Spine) คอ สวนกลางระหวางปกหนาและปกหลงส าหรบชวยยดปกไว 4) ใบยดปก (End Papers) เปนกระดาษทปะตดกบปกดานในท าใหหนงสอแขงแรงขน

2. สวนตนเลม 1) ใบรองปก (Fly Leaves) เปนหนาทอยถดจากใบยดปก 2) หนาชอเรอง (Half-title Page) คอ หนาทอยตอจากใบรองปก หนานจะบอกเพยงชอเรอง 3) หนาภาพพเศษ (Front is piece) คอ หนาทมภาพส าคญในเลมอยกอนหนาปกใน 4) หนาปกใน (Title page) ประกอบดวย

- ชอเรอง (Title) - ชอรอง (Sub-title) เปนค าอธบายชอเรอง - ชอผแตง (Author) อาจเปนชอจรงหรอนามแฝง - ครงทพมพ (Edition) - พมพลกษณ (Imprint) คอ สถานทพมพ ผจดพมพ หรอส านกพมพและปทพมพ

- หนาลขสทธ (Copyright page) จะอยหลงหนาปกใน หนาลขสทธบางเลมจะพบวามเลข ISBN (International Standard Book Number) เปนเลขประจ าหนงสอสากล เชน

ISBN 974-07-6189-5 เปนเลข ISBN ใชบรการในหองสมด 974 = ตวเลขทผลต หมายถง ประเทศไทย 07 = ตวเลขแทนส านกพมพ 6189 = ตวเลขแทนชอหนงสอการใชบรการหองสมด

5 = ตวเลขใชตรวจความถกตอง - หนาค าอทศ (Dedication Page) เปนหนาทอยถดจากหนาปกใน - ประกาศคณปการ (Acknowledgement) บางเลมใชค าวากตตกรรมประกาศ เปนหนาทของผแตง

กลาวขอบคณผทชวยเหลอในการแตงหนงสอเลมนนจนส าเรจ - หนาค าน า (Preface) หนงสอบางเลมอาจใชค าวา ค าปรารภ ค าชแจง หรออารมภบทกได สวน

ภาษาองกฤษใชค าวา Foreword เปนหนาทกลาวถงขอบเขตของเนอหา วธการเรยบเรยง วธใชหนงสอ ประโยชนของหนงสอทจะไดจากหนงสอเลมน

- สารบญ (Table of Contents) หนาทตอจากค าน า เปนการล าดบเรองในหนงสอ อาจแบงเปนภาค เปนบท ตอน โดยมเลขประจ าบท ประจ าหนา เพอประโยชนในการคนควา

- รายชอภาพประกอบ (List of Illustrations) เปนสารบญภาพประกอบ หรอบญชแผนท บญชแผนภม มเลขหนาปรากฏตามภาพ แผนภมหรอตารางนน ๆ เพอชวยคนหาภาพ แผนภมหรอตารางไดอยางสะดวกและรวดเรว 5) บทน า (Introduction) ตางกบค าน า คอ บทน าอธบายเนอหาอยางกวาง ๆ หรอโครงสรางของ

หนงสอ เปนการน าเรองใหผอานเขาใจ

3. สวนเนอเรอง (Text or Body of the book) เปนเนอหาของหนงสอ หรอรายละเอยดของหนงสอ เรมจากบทท 1 จนถงบทสดทาย เสนอเรองล าดบตามทแจงไวในสารบญ 4. สวนอางองเพมเตม (Auxiliary Pages) ไดแก สวนทเนอเรองบางตอนอางองถง

1) เชงอรรถ (Footnotes) คอ สวนทอธบายขอความบางตอน บอกใหผอานทราบถงแหลงทมาของขอความวามาจากแหลงใด หรออธบายค ายาก

2) บรรณานกรม (Bibliography) คอ รายชอหนงสอ หรอสงพมพอนทผแตงใชประกอบในการเขยนหนงสอเลมนน บางเลมอาจใชค าวา เอกสารอางอง หนงสออางอง หรอหนงสออเทศ แทนค าวา บรรณานกรม

3) ภาคผนวก (Appendix) เปนค าอธบายเพมเตมเนอ หาบางตอนทมความสมพนธกบเนอเรอง อาจเปนตาราง แผนภม สถต เพอเสรมเนอเรองใหสมบรณยงขน

4) อภธานศพท (Glossary) คอ บญชค าศพทยาก ศพทเฉพาะหรอศพทภาษาตางประเทศ มลกษณะคลายเปนพจนานกรมอยทายเลมหรออยภาคผนวกของหนงสอเลมนน

5) ดรรชน (Index) คอ หวขอยอย ๆ หรอบญชค าทเกบมาจากเนอเรองในหนงสอ จดเรยงตามล าดบอกษร และบอกเลขหนาในเลมตามค านน ๆ ปรากฏอยในหนงสอ

3.2 หนงสออางอง

หนงสออางองเปนหนงสอทจดท าขนเพอใชคนควาอางองเฉพาะเรองโดยไมตองอานทงเลม

1) ค าน าทาง (Guide Word, running Word) คอค าหรออกษรทปรากฏอยกลางหนา หรอมม

หนาเพอใหทราบวาหนานนขนตนดวยค าใด

2) ดรรชนรมหนากระดาษ (Thumb Guide) มในหนงสออางองเลมหนา ๆ โดยเจาะรม

หนากระดาษและมอกษรก ากบไว เพอหาค าทตองการไดทนท

3) อกษรน าเลม (Volume Guide) มในหนงสอทมหลายเลมจบ หรอหนงสอชดมตวอกษรหรอ

ตวเลขพมพไวทสน

4) สวนโยง (Cross Reference) คอ การแนะใหไปอานเรองทตองการจากหวขออน ๆ ใน

หนงสอเลมนน

หนงสออางองแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ประเภทบอกแหลงคนควา

2. ประเภททเปนแหลงค าตอบ

หนงสออางองแบงตามเนอหาดงน

1) พจนานกรม (Dictionaries) เปนหนงสอใหรายละเอยดเกยวกบค าศพท โดยเรยงตามล าดบ

ตวอกษร เชน พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542 หรอพจนานกรมเฉพาะวชา

(ศพทเทคโนโลยสารสนเทศ ฉบบราชบณฑตยสถาน) 2) สารานกรม (Encyclopedias) คอ หนงสออางองทใหขอเทจจรงเกยวกบความรในแขนงวชา

ตาง ๆ โดยสงเขป เชน สารานกรมทวไป (สารานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน) หรอสารานกรมส าหรบเดก (สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน โดย พระราชประสงคของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว)

3) หนงสอรายป (Yearbooks, Annuals, Almanacs) เปนหนงสอทจดท าขนทกป เพอรวบรวมเรองราวและเหตการณความเคลอนไหวทเกดขนในรอบปทผานมา เชน หนงสอรายปฉบบเพมเตมของสารานกรม (Britannica Book of the Year)

4) รายงานประจ าป (Annual Reports) เชน รายงานการศกษาไทย กรงเทพฯ : กองการสนเทศ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. 2532 – ปจจบน

5) นามานกรม หรอท าเนยบนาม (Directories) คอ หนงสออางองรวบรวมรายชอบคคล สถาบน องคกร และสมาคม เชน สมดรายนามผใชโทรศพท. กรงเทพ : องคการโทรศพทแหงประเทศไทย. 2515 เปนตน

6) อกขรานกรมชวประวต (Biographical Dictionaries) เปนหนงสอทรวบรวมชวประวตของบคคลส าคญ เชน อกขรานกรมชว-ประวตของบคคลทวไป หรอนานาชาต เปนตน

7) หนงสออางองทางภมศาสตร (Geographical Dictionaries) คอ หนงสอทใหขอเทจจรงเกยวกบชอเฉพาะทางภมศาสตรทเปนชอทวป ประเทศ แมน า ทะเล เปนตน ตวอยางหนงสออางองประเภทน คอ อกขรานกรมภมศาสตรไทย ฉบบราช-บณฑตยสถาน. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : ราช-บณฑตยสถาน, 2525 – 2529. 6 เลม

8) หนงสอคมอ (Handbook. Manuals) เปนหนงสอทวไปทใหความรเบดเตลดหลายดานโดยไมจ ากดสาขา

ตวอยาง หนงสอคมอเฉพาะวชา ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. คมอซอ. กรงเทพฯ :กระทรวงอตสาหกรรม , 2535 – ปจจบน. รายป.

9) สงพมพรฐบาล (Government Publications) คอ เอกสารหรอหนงสอทหนวยงานราชการจดท าขนเพอเปนหลกฐานทางราชการ

ตวอยาง สงพมพรฐบาล ราชกจจานเบกษา. กรงเทพมหานคร : กองประกาศตส านกเลขาธการ คณะรฐมนตร, 2417 – ปจจบน

10) หนงสอบรรณานกรม (Bibliographies) คอ หนงสอทรวบรวมรายชอหนงสอ สงพมพ รวมทงวสดไมตพมพ โดยใหรายละเอยดเกยวกบผแตง ชอเรอง ผจดพมพ ปทพมพ จ านวนหนา ราคา เปนตน

ตวอยาง หนงสอบรรณนานกรม Union List of Serials in Thailand Automated Union List of Serials :Stage Abstracts and Index Journals, 2517.

11) หนงสอดรรชน (Index) เปนหนงสอทระบบรวบรวมบทความจากวารสารหรอหนงสอพมพ ใหรายละเอยดเกยวกบผแตง ชอบทความ ชอวารสาร ปท ฉบบท วนเดอนปทออก และเลขหนาในบทความ

ตวอยาง หนงสอดรรชน ดรรชนวารสารไทย. กรงเทพฯ : ส านกบรรณสารการพฒนา สถาบนพฒนาบรหารศาสตร, 2503.

12) ฐานขอมลคอมพวเตอร เปนระเบยนขอมลเนอหา ขอมลตวเลข ฐานขอมลแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

ฐานขอมลอางอง ไดแก ฐานขอมลบรรณานกรม และฐานขอมลเกยวกบบคคล องคกร สถาบน

ฐานขอมลทใหสารสนเทศฉบบเตม ไดแก ฐานขอมล ตวเลข และฐานขอมลพจนานกรม

ตวอยาง ฐานขอมล (พมลพรรณ ประเสรฐวงษ เรพเพอร และคณะ, 2540 : 135) COMPENDEX PLUS เปนฐานขอมลทางดานวศวกรรมศาสตร ฟสกสประยกต อเลกทรอนกส ฯลฯ

3.3 สงพมพอน ๆ 1. วารสาร เปนสงพมพทมก าหนดออกตอเนองกน อาจเปนรายสปดาห รายปกษ รายเดอน เปนตน

สวนประกอบของวารสาร 1) ขนาดเลม สวนมากจะเปนขนาด 8 หนายก 2) ปก สวนมากนยมปกออน 3) สารบญ วารสารอาจพมพสารบญไวถดจากปกหรออาจอยหลงของหนาปก 4) เนอหา เนอหาอาจเปนนยาย เรองสน สารคด นทาน และลงตดตอกน ตอเนองกนทก

ฉบบจนครบ 5) ภาพประกอบ อาจมภาพประกอบบางเพอความเขาใจ 6) โฆษณาแจงความ อาจพมพแทรกไวในเลมหรอปกหลงกได

2. หนงสอพมพ เปนการเสนอขาวเนนเหตการณปจจบน เปนรายวน สวนประกอบหนงสอพมพ

1) พาดหวขาว คอ การน าสรปเนอหาขาวทเดน ๆ จะจดอยในขอความสน ๆ สะดดตา 2) เนอหาในหนงสอพมพประกอบดวย

- ขาว คอ รายงานทเกดขนสด ๆ ในชวตประจ าวน

- บทน า คอ บทวจารณหรอแสดงความคดเหน - สารคด บทความ คอลมนประจ า จะตองมประจ าทกฉบบ - ภาพประกอบ เพอความเขาใจและนาสนใจ - โฆษณาแจงความ

3. จลสาร และสวนประกอบ 1) สวนปก ปกนอกเปนปกออน สนหนงสอบาง ไมมใบยดปก 2) สวนตนเลม ประกอบดวย หนาปกใน หนาค าน า หนาสารบญ 3) สวนเนอหา ประกอบดวย ขาวสารททนสมยอยในความสนใจของบคคล ใชขอความ

สน ๆ งาย ๆ เพอความเขาใจ 4) กฤตภาค เปนสงพมพทหองสมดจดท าขนโดยการตดจากบทความหรอเรองสน

ส าคญจากหนงสอพมพหรอวารสาร 5) ตนฉบบตวเขยน เปนทรพยากรสารสนเทศทยงไมมการจดพมพเผยแพรยงอยในสง

บนทกเปนลายมอหรอตนฉบบทพมพดวยเครองพมพ

4. รปแบบของทรพยากรสารสนเทศประเภทวสดไมตพมพ 4.1 โสตวสด โสตวสด (Audio Materials) คอ วสดทใชเสยงเปนสอในการถายทอดความร ไดแก แผนเสยง เทปบนทกเสยง แผนซด

1) แผนเสยง (Phonodisc หรอ Phonorecords) มลกษณะเปนแผนพลาสตกกลม มรองเลก ๆ ซงเกบเสยงอดไว

2) เทปบนทกเสยง (Audio tape) คอ วสดทบนทกเสยงลงบนเทปแมเหลกจะบรรจลงในตลบหรอกลอง

3) แผนซด (Compact Disc) เปนแผนไฟเบอรทบนทกสารสนเทศ รหสดจตอล (Digital) เวลาเลนตองใชเครองอานรหสดวย แสงเลเซอร (Laser)

4.2 ทศนวสด ทศนวสด (Visual Materials) คอ วสดทถายทอดความรความคดผานทางตา บางชนดตองใชอปกรณเปนเครองฉายชวยจงจะมองเหนได ไดแก แผนภม แผนภาพ กราฟ รปภาพ เปนตน

1) แผนภม (Chart) เปนการอธบายขอมลดวยสญลกษณ 2) แผนภาพ (Diagrams) เปนภาพทเขยนขนเพอแสดงใหเหนลกษณะของรปราง เชน

แผนภาพวงจรไฟฟา หรอพมพเขยวงานกอสราง 3) กราฟ (Graph) เปนแผนสถตหรอแผนภาพทใชจดหรอเสนเปนสญลกษณแทนขอมล 4) รปภาพ (Picture) เปนภาพถาย ภาพวาด ภาพเขยน ภาพพมพ ทแสดงเนอหาใหเขาใจเรอ

ใดเรองหนง

5) แผนทและลกโลก (Map and Globe) แผนทจะเปนทงแผนและเปนเลม แสดงลกษณะพนผวโลก เชน แมน า ภเขา ทะเล มหาสมทร เปนตน

6) ของจรง (Real) เปนวสดของจรงทน ามาแสดงไดอยางสมบรณทกประการ 7) ของตวอยาง (Specimen) เปนชนสวนบางสวนของของจรง เชน ชนสวนของหน แรธาต

แมลง พชตาง ๆ 8) หนจ าลอง (Models) เปนวสดสารมตคลายของจรง เชน หนจ าลอง และหลกศลาจารก

พอขนรามค าแหง เปนตน 9) ภาพโปรงใส (Transparency) เปนภาพถายหรอส าเนาลงแผนพลาสตกใส โดยอาจม

เนอหา ตวหนงสอ รปภาพ แผนท แผนภม เปนตน 10) สไลด (Slides) อาจเรยกอกอยางวา ภาพนง หรอแถบภาพ 11) ฟลมสตป (Filmstrip) เรยกอกอยางวาภาพเลอน เปนภาพนงโปรงใส

4.3 โสตทศนวสด โสตทศนวสด (Audio – Visual Materials) เปนวสดทถายทอดความร ความคดดวยภาพและเสยงไปพรอมกน

1) ภาพยนตร (Motion Picture or Films) เปนภาพแสดงการเคลอนไหวอยางตอเนอง 2) เทปวดทศน (Videotape) อาจเรยกอกอยางวา เทปโทรทศนบนทกภาพและเสยงไวในเสน

เทปแมเหลกไฟฟา มชนดมวน ตลบ และกลอง 3) แผนเลเซอร (Laser Disc) เปนแผนบนทกภาพและเสยง มลกษณะเดยวกบแผนซด (Compact

Disc) แตมขนาดใหญกวา 4.4 วสดยอสวน วสดยอสวน (Microforms) คอ วสดทเกดจากการถายภาพยอสวนของสงพมพตนฉบบใหมขนาดเลก

1) ไมโครฟลม (Microfilms) เปนแผนฟลมโปรงใสขนาด 16 มม. 36 มม. 70 มม. และ 105 มม. 2) ไมโครฟซ (Microfiches) เปนแผนฟลมโปรงใสมหลายขนาดตงแต 3 5 นว ถง 4 6 นว

แตทนยม คอขนาด 4 6 นว 3) ไมโครการด (Micro Card) จะมขนาด 3 5 นว ใชวธถายยอเปนฟลมแลวอดลงบนกระดาษ

อดภาพจะไดแผนกระดาษทบแสง 4) อลตราฟช (Ultrafiches) เปนไมโครฟชขนาดเลก มอตราสวนตงแต 1 : 90 ขนไป 5) ไมโครแจกเกตหรอฟลมแจกเกต (Micro jacket or Film jacket) มลกษณะคลายไมโครฟช

แตตางกนทไมโครแจกจะมแจกเกตเปนซองพลาสตกใส แบงเปนชอง ๆ 6) อเพอรเจอรการด (Aperture Cards) มลกษณะเปนบตรแขงรป สเหลยมผนผาคลาย

บตรเจาะรคอมพวเตอร ขนาด 213 4

37 นว

7) ไมโครโอเพค (Micro Opaque) คอ วสดซงไดจากการถายสงพมพจากตนฉบบลงบนกระดาษทบแสง ปจจบนไมนยมใช

4.5 สออเลกทรอนกส สออเลกทรอนกส (Electronic Medias) คอ สอทบนทกดวยวธการทางอเลกทรอนกส

1) การบนทกขอมลประเภทสารแมเหลก เปนโปรแกรมส าเรจรปตาง ๆ ทบรรจชดค าสง แบงออกเปน 4 ลกษณะ คอ

- โปรแกรมส าเรจรปใชพมพและจดเกบเอกสาร (Word Processor) - โปรแกรมส าเรจรปตารางค านวณ (Spread Sheet) - โปรแกรมส าเรจรประบบฐานขอมล (Database Manage-ment System : DBMS) - โปรแกรมส าเรจรปส าหรบการศกษาวชาใดวชาหนง (Computer Assisted

Instruction : CA) เชน โปรแกรมทใชในการจดการขอมลทางธรกจ 2) การบนทกขอมลประเภทจานแสงเปนสออเลกทรอนกส เชน ออปตคลวดโอดสก เลเซอร

ดสก และดจตอลวดโอดสก เปนตน เปนสอทจดเกบขอมลจ านวนมาก อาจจดเกบในรปของแผนซดรอม

5. วธระวงรกษาวสดสารสนเทศ 5.1 การระวงรกษาหนงสอ ขอควรปฏบตในการอานหนงสอ

1) ใชมอสะอาดหยบหนงสอทกครง 2) เมอหยบหนงสอควรหยบตรงสนกลาง 3) การเกบหนงสอขนชนใหเอาสนออกมาขางนอก 4) การอานหนงสอไมควรกาง 180 องศา 5) ไมเขยนหรอขดขอความใด ๆ ลงในหนงสอ 6) ถาอานหนงสอยงไมจบ ไมควรน าปากกา ยางลบ หรอไมบรรทดคนไว 7) ถางวงนอนอยานอนฟบบนหนาหนงสอ 8) ไมใชหนงสอนงแทนเกาอ 9) ไมใชหนงสอรองจาน ถวย ชาม อาจท าใหสกปรก อบชนได 10) เวลาอานหนงสอไมควรรบประทานอาหาร อาจท าใหเศษอาหารตกลงบนตวหนงสอ

เสยหายได 11) ถาตองการภาพหรอขอความในหนงสอไมควรฉกหรอตด ควรน าไปถายเอกสาร 12) ไมวางหนงสอไวใกลมอเดกและสตวเลยง อาจท าใหหนงสอช ารดเสยหายได

5.2 วธระวงรกษาสงพมพอน ๆ การรกษาสงพมพประเภทวารสาร หนงสอพมพ หรอจลสาร กอาจมวธรกษาหนงสอเชนเดยวกบหนงสอ เพราะสงพมพเหลานใชระยะเวลาสน ดงนนควรน าบทความทตองการมาตดแลวน าไปปะในกระดาษแขงเพอยดอายการใชงาน

5.3 วธระวงรกษาวสดไมตพมพ 1) ควรอานคมอการใชวสดไมตพมพใหเขาใจ แลวคอยลงมอปฏบต 2) ควรใชวสดอยางทะนถนอม 3) เมอเหนวสดช ารด ควรแจงบรรณารกษเพอด าเนนการซอม 4) เมอใชวสดไมตพมพแลว ตองรกษาความสะอาดและเกบใหถกตอง 5) ตองเกบวสดไมตพมพใหอยในอณหภมและความชนเหมาะสมเพอปองกนความเสยหาย

กระบวนการเรยนร

1. แจงจดประสงคการเรยนรกจกรรม 2. แจงเกณฑการประเมนผล 3. ใหผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 4. น าเขาสบทเรยน 5. บรรยายเนอหา ยกตวอยางประกอบ และสรปเนอหาแตละตอน 6. ใหผเรยนส ารวจสวนตาง ๆ ของหนงสอทางวชาการ 1 เลม วามสวนประกอบใดบาง แตละสวนม

ลกษณะและประโยชนอยางไร โดยใหผเรยนใชเวลานอกเวลาส ารวจ และท ารายงานสงผสอน เวลาสงรายงานน ใหผสอนก าหนดเองและแจงใหผเรยนทราบ

7. พาผเรยนเขาชมและศกษาหนงสออางองในหองสมดสถานศกษา 8. ฝกใหผเรยนคนหาค าตอบจากหนงสออางองประเภทตาง ๆ 9. น าผเรยนเขาชมและศกษาสออเลกทรอนกส 10. เปดโอกาสใหผเรยนซกถามขอสงสยและแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ ทเกยวของ 11. ใหผเรยนท ากจกรรมตรวจสอบความเขาใจ 12. อธบายเพมเตมและสรปเนอหาทส าคญในหนวยการเรยนรท 2 13. ใหผเรยนท าแบบทดสอบเพอประเมนผลหลงการเรยนร

กจกรรมการเรยนการสอน

ขนตอนการสอนหรอกจกรรมของคร ขนตอนการเรยนการสอนหรอกจกรรมของนกเรยน 1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 2. น าเขาสบทเรยน

3. แจงจดประสงคการเรยนรและกจกรรม

4. สอนโดยการบรรยายยกตวอยางซกถามและ

สรปเนอหาแตละตอน 5. แบงกลมใหผเรยนไปส ารวจหองสมดใน

สถาบนวามทรพยากรสารสนเทศประเภทวสดตพมพและวสดไมตพมพประเภทใดบางพรอมยกตวอยาง

6. ใหผเรยนทกคนส ารวจสวนตาง ๆ ของหนงสอทางวชาการ 1 เลม วามสวนประกอบใดบาง แตละสวนมลกษณะและประโยชนอยางไร

7. น าผเรยนเขาชมและศกษาหนงสออางองแตละประเภทในหองสมดสถานศกษา

8. ฝกใหผเรยนคนหาค าตอบจากหนงสออางองประเภทตาง ๆ

9. น าผเรยนเขาชมและศกษาสออเลกทรอ-นกส และสาธตการใชฐานขอมล

9. จดใหผเรยนอภปรายรวมกน เรองวธระวงรกษาทรพยากรสารสนเทศประเภทตาง ๆ 10.ทดสอบความรความเขาใจของผเรยนหลงเรยนจบหนวยการเรยนร

1. คนควาหาความรเพมเตมจากเรองทเรยน 2. จดท าแฟมสะสมผลงาน 3. ท ากจกรรมตามทไดรบมอบหมาย 4. ท าแบบทดสอบ 5. รวมอภปรายและรบฟงการน าเสนองาน 6. รบผดชอบจดท ารายงานใหครบ

งานทมอบหมายหรอกจกรรม แบงกลมใหผเรยนไปส ารวจหองสมดในสถาบนวามทรพยากรสารสนเทศประเภทวสดตพมพและวสด

ไมตพมพประเภทใดบางพรอมยกตวอยาง กอนเรยน แบบทดสอบทายบทเรยน ขณะเรยน แบบฝกหดในหนงสอต าราเรยน หลงเรยน แบบทดสอบ

สอการเรยนการสอน 1. หนงสอหองสมดกบการรสารสนเทศ : กอบแกว โชตกญชร, บารน อาชวนจกล และวไลพร เลศ

มหาเกยรต. บรษท ส านกพมพแมค จ ากด, 2546 2. ใบสรปความรประจ าหนวยการเรยนรท 2 3. ตวอยางหนงสอ หนงสออางอง และทรพยากรสารสนเทศประเภทอนๆ แผนภมแสดงการหาค าตอบจากหนงสออางอง ค าถามส าหรบคนหาค าตอบจากหนงสออางอง

แหลงการเรยนร

1. หองสมด / ศนยสารสนเทศ / แหลงสารสนเทศอน ๆ : หนงสอหรอต าราทมเนอหาเกยวของ 2. อนเทอรเนต : เวบไซตทเกยวของกบหองสมด สารสนเทศ

กาการประเมนผลการเรยนร วธประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมการเรยน 2. ประเมนผลงานคนควา 3. ประเมนผลงานกลม 4. ทดสอบความร

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรม 2. แบบประเมนผลงาน 3. แบบประเมนผลงานกลม 4. แบบทดสอบเพอประเมนผลหลงการเรยนร

เกณฑการสรปผลการประเมน 1.คะแนนผลงานไมต ากวาครงหนงของคะแนนเตม 2.คะแนนผลการสอบ ไมต ากวาครงหนงของคะแนนเตม 3.ผลการประเมนพฤตกรรมการเรยน มคณภาพในระดบพอใชขนไป