25
ชุดความรู เรื่อง อักษรธรรมภาษาบาลี เรียบเรียงโดย วัฒน ศรีสวาง ภาษาบาลีเปนภาษาที่ใชจารึกพระธรรมคําสอนของพระพุทธศาสนา ดังปรากฏใน พระไตรปฎก และบทสวดมนตลวนเปนภาษาบาลีทั้งสิ้น ชาวไทยอีสานไดรับอิทธิพลภาษาบาลี จากพระพุทธศาสนา ไดจารึกพระธรรมคําสอนตางๆ ไวในเอกสารใบลาน วรรณกรรมอีสาน จํานวนมากมีสวนเกี่ยวของกับพุทธศาสนา จึงมีคําศัพทภาษาบาลีปะปนกับภาษาถิ่นเปนจํานวน มาก การเรียนรูอักษรธรรมภาษาบาลีจะทําใหอานอักษรโบราณอีสานไดถูกตอง ชวยใหเขาใจ วรรณกรรมอีสานไดชัดเจนยิ่งขึ้น ในชุดความรูนีจะนําเสนอหลักการและตัวอยางของอักษร ธรรมอีสานเมื่อใชเขียนภาษาบาลีเปนเบื้องตน เพื่อเปนพื้นฐานในการเรียนรูระดับสูงตอไป ดังตอไปนีเรื่องทีพยัญชนะที่ใชเขียนภาษาบาลี อักษรธรรมอีสานที่ใชเขียนภาษาบาลีมี ๓๓ ตัว แบงตามฐานที่เกิดได วรรค แตละ วรรคมี หลัก และเศษวรรค (อวรรค) อีก ตัว ดังตอไปนีหลักทีวรรค กะ d - 8 S ' ฐานคอ (กัณฐชะ) วรรค จะ 0 C = G E ฐานเพดาน (ตาลุชะ) วรรค ฏะ q { f W ฐานปุมเหงือก (มุทธชะ) วรรค ตะ 9 5 m T o ฐานฟน (ทันตชะ) วรรค ปะ x z r 4 , ฐานริมฝปาก (โอษฐชะ) เศษวรรค p i ] ; l s > v (เศษวรรคเกิดจากฐานตางกัน) ตอไปจะเรียกเรียกอักษรทั้งหมดนี้วา "ตัวเต็ม"

ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

ชดความร ๗ เรอง อกษรธรรมภาษาบาล

เรยบเรยงโดย วฒน ศรสวาง ภาษาบาลเปนภาษาทใชจารกพระธรรมคาสอนของพระพทธศาสนา ดงปรากฏใน

พระไตรปฎก และบทสวดมนตลวนเปนภาษาบาลทงสน ชาวไทยอสานไดรบอทธพลภาษาบาลจากพระพทธศาสนา ไดจารกพระธรรมคาสอนตางๆ ไวในเอกสารใบลาน วรรณกรรมอสานจานวนมากมสวนเกยวของกบพทธศาสนา จงมคาศพทภาษาบาลปะปนกบภาษาถนเปนจานวนมาก การเรยนรอกษรธรรมภาษาบาลจะทาใหอานอกษรโบราณอสานไดถกตอง ชวยใหเขาใจวรรณกรรมอสานไดชดเจนยงขน ในชดความรน จะนาเสนอหลกการและตวอยางของอกษรธรรมอสานเมอใชเขยนภาษาบาลเปนเบองตน เพอเปนพนฐานในการเรยนรระดบสงตอไป ดงตอไปน

เรองท ๑ พยญชนะทใชเขยนภาษาบาล อกษรธรรมอสานทใชเขยนภาษาบาลม ๓๓ ตว แบงตามฐานทเกดได ๕ วรรค แตละ

วรรคม ๕ หลก และเศษวรรค (อวรรค) อก ๘ ตว ดงตอไปน หลกท

๑ ๒ ๓ ๔ ๕

วรรค กะ d - 8 S ' ฐานคอ (กณฐชะ) ก ข ค ฆ ง

วรรค จะ 0 C = G E ฐานเพดาน (ตาลชะ) จ ฉ ช ฌ ญ

วรรค ฏะ q { f ม W ฐานปมเหงอก (มทธชะ) ฏ ฐ ฑ ฒ ณ

วรรค ตะ 9 5 m T o ฐานฟน (ทนตชะ) ต ถ ท ธ น

วรรค ปะ x z r 4 , ฐานรมฝปาก (โอษฐชะ) ป ผ พ ภ ม

เศษวรรค p i ] ; l s > v ย ร ล ว ส ห ฬ อ

(เศษวรรคเกดจากฐานตางกน) ตอไปจะเรยกเรยกอกษรทงหมดนวา "ตวเตม"

Page 2: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒

เรองท ๒ สระทใชเขยนภาษาบาล สระทใชเขยนภาษาบาล ม ๒ ลกษณะ คอ สระลอยและสระจม ๑. สระลอย คอสระทไมตองประสมกบพยญชนะอน ม ๘ ตว ไดแก

v vk B U 1 ! h gvk

อะ อา อ อ อ อ เอ โอ ๒. สระจม คอสระทใชประสมกบพยญชนะอน ม ๗ รป ๘ เสยง ไดแก

ขk ขb ข u ข 6 ข gข gขk

อา อ อ อ อ เอ โอ หมายเหต พยญชนะทใชเขยนภาษาบาลทกตวมพนเสยง อะ อยแลว จงไมตองมวสรรชนยกากบอก

เรองท ๓ อกขรวธของอกษรธรรมอสานภาษาบาล อกษรธรรมอสานมการประสมอกษรใหเกดเปนเสยงภาษาบาลไดดงตอไปน ๑. พยญชนะทกตวมพนเสยงเปนเสยง อะ เชน

liw (สะระณะ) ,iw (มะระณะ) ๒. สระลอย สามารถออกเสยงไดในตวเอง สวนมากจะอยตนคา เชน

vdk]bgdk (อกาลโก) ไมจากดเวลา

vks6gogpPk (อาหเนยโย) ควรใหการบชา

B97u (อตถ) ผหญง

Umbly (อทส) เชนน

1=6xqbxg[O (อชปฏปนโน) ปฏบตตรงแลว

!i6 (อร) ตนขา

hsbxLbgdk (เอหปสสโก) เปนสงทควรชวนผอนมาด

gvkxopbgdk (โอปนยโก) เปนสงทควรนอมมาใสตว ๓. พยญชนะทประสมสระจม ออกเสยงตามสระนนๆ เชน

vgodxibpkgpo (อะเนกะปะรยาเยนะ)

๔. เครองหมาย นฤคหต Y

ถาใชตามลาพง จะออกเสยง อง เชน h;y (เอวง) liwy (สรณง)

ถาใชรวมกบสระอน จะเทากบสะกดดวย "ง" เชน lmYT (สทธง) ;bl6y (วสง)

Page 3: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๓

การประสมสระจม มาตรา แม ก กา และนฤคหต สามารถแจกคาไดดงตารางตอไปน

ะ า เ โ ฿ 6y ๑ ก d dk db du d6 d gd gdk dy dY d6y อานวา กะ กา ก ก ก ก เก โก กง กง กง

๒ ข - -k -b -u -6 - g- g-k -y -Y -6y อานวา ขะ ขา ข ข ข ข เข โข ขง ขง ขง

๓ ค 8 8k 8b 8u 86 8^ g8 g8k 8y 8Y 86y อานวา คะ คา ค ค ค ค เค โค คง คง คง

๔ ฆ a ak ab au a6 a ga gak ay aY a6y อานวา ฆะ ฆา ฆ ฆ ฆ ฆ เฆ โฆ ฆง ฆง ฆง

๕ ง ' 'k 'b 'u '6 '^ g' g'k 'y 'Y '6y อานวา งะ งา ง ง ง ง เง โง งง งง งง

๖ จ 0 0k 0b 0u 06 0 g0 g0k 0y 0Y 06y อานวา จะ จา จ จ จ จ เจ โจ จง จง จง

๗ ฉ c ck cb cu c6 c gc gck cy cY c6y อานวา ฉะ ฉา ฉ ฉ ฉ ฉ เฉ โฉ ฉง ฉง ฉง

๘ ช = =k =b =u =6 = g= g=k =y =Y =6y อานวา ชะ ชา ช ช ช ช เช โช ชง ชง ชง

๙ ฌ G Gk Gb Gu G@ G# gG gGk Gy GY G@y อานวา ฌะ ฌา ฌ ฌ ฌ ฌ เฌ โฌ ฌง ฌง ฌง

๑๐ ญ e ek eb eu e6 e^ ge gek ey eY e6y อานวา ญะ ญา ญ ญ เญ โญ ญง ญง ง

๑๑ ฏ q qk qb qu q6 q gq gqk qy qY q6y อานวา ฏะ ฏา ฏ ฏ ฏ ฏ เฏ โฏ ฏง ฏง ฏง

๑๒ ฐ { {k {b {u {@ {# g{ g{k {y {Y {@y อานวา ฐะ ฐา ฐ ฐ เฐ โฐ ฐง ฐง ง

๑๓ ฑ f fk fb fu f6 f gf gfk fy fY f6y อานวา ฑะ ฑา ฑ ฑ ฑ ฑ เฑ โฑ ฑง ฑง ฑง

๑๔ ฒ n nk nb nu n6 n^ gn gnk ny nY n6y อานวา ฒะ ฒา ฒ ฒ ฒ ฒ เฒ โฒ ฒง ฒง ฒง

๑๕ ณ w wk wb wu w6 w^ gw gwk wy wY w6y อานวา ณะ ณา ณ ณ ณ ณ เณ โณ ณง ณง ณง

๑๖ ต 9 9k 9b 9u 96 9^ g9 g9k 9y 9Y 96y อานวา ตะ ตา ต ต ต ต เต โต ตง ตง ตง

Page 4: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๔

๑๗ ถ 5 5k 5b 5u 56 5^ g5 g5k 5y 5Y 56y อานวา ถะ ถา ถ ถ ถ ถ เถ โถ ถง ถง ถง

๑๘ ท m mk mb mu m6 m^ gm gmk my mY m6y อานวา ทะ ทา ท ท ท ท เท โท ทง ทง ทง

๑๙ ธ t tk tb tu t6 t gt gtk ty tY t6y อานวา ธะ ธา ธ ธ ธ ธ เธ โธ ธง ธง ธง

๒๐ น o [ ob ou o6 o go g[ oy oY o6y อานวา นะ นา น น น น เน โน นง นง นง

๒๑ ป x xk xb xu x6 x^ gx gxk xy xY x6y อานวา ปะ ปา ป ป ป ป เป โป ปง ปง ปง

๒๒ ผ z zk zb zu z6 z gz gzk zy zY z6y อานวา ผะ ผา ผ ผ ผ ผ เผ โผ ผง ผง ผง

๒๓ พ r rk rb ru r6 r gr grk ry rY r6y อานวา พะ พา พ พ พ พ เพ โพ พง พง พง

๒๔ ภ 4 4k 4b 4u 46 4^ g4 g4k 4y 4Y 46y อานวา ภะ ภา ภ ภ ภ ภ เภ โภ ภง ภง ภง

๒๕ ม , ,k ,b ,u ,6 , g, g,k ,y ,Y ,6y อานวา มะ มา ม ม ม ม เม โม มง มง มง

๒๖ ย p pk pb pu p6 p^ gp gpk py pY p6y อานวา ยะ ยา ย ย ย ย เย โย ยง ยง ยง

๒๗ ร i ik ib iu i6 i^ gi gik iy iY i6y อานวา ระ รา ร ร ร ร เร โร รง รง รง

๒๘ ล ] ]k ]b ]u ]6 ] g] g]k ]y ]Y ]6y อานวา ละ ลา ล ล ล ล เล โล ลง ลง ลง

๒๙ ว ; K ;b ;u ;6 ; g; gK ;y ;Y ;6y อานวา วะ วา ว ว ว ว เว โว วง วง วง

๓๐ ส l lk lb lu l6 l gl glk ly lY l6y อานวา สะ สา ส ส ส ส เส โส สง สง สง

๓๑ ห s sk sb su s6 s^ gs gsk sy sY s6y อานวา หะ หา ห ห ห ห เห โห หง หง หง

๓๒ ฬ > >k >b >u >6 > g> g>k >y >Y >6y อานวา ฬะ ฬา ฬ ฬ ฬ ฬ เฬ โฬ ฬง ฬง ฬง

๓๓ อ v vk B U 1 ! h gvk vy vY v6y อานวา อะ อา อ อ อ อ เอ โอ อง อง อง

Page 5: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๕

๕. อกษรสงโยค (ตวสะกด ตวตาม) ตามหลกอกขรวธของภาษาบาล เมอมตวสะกด จะมตวตามเสมอ เรยกวา "อกษรสงโยค" โดยตวสะกดและตวตามจะอยในวรรคเดยวกนเทานน เชน ตวสะกดในวรรค กะ ตวตามตองเปนพยญชนะในวรรค กะ มหลกการโดยสรปดงน พยญชนะหลกท ๑ สะกด จะตามดวยหลกท ๑ หรอ ๒ (พดสนๆ วา ๑ สะกด ๑ ๒ ตาม) พยญชนะหลกท ๓ สะกด จะตามดวยหลกท ๓ หรอ ๔ (พดสนๆ วา ๓ สะกด ๓ ๔ ตาม) พยญชนะหลกท ๕ สะกด จะตามดวยหลกท ๑ ๒ ๓ ๔ หรอ ๕ กได (พดสนๆ วา ๕ สะกด ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ตาม) ยกเวนวรรค กะ หลกท ๕ จะไมตามตวเอง ดงนน เมอตว ง สะกด จงไมม ง ตาม พยญชนะหลกท ๒ และ ๔ ไมใชเปนตวสะกด เศษวรรค สามารถเปนตวสะกดและตวตามไดในบางกรณ รายละเอยดจะกลาวในเรองตอไป

จากหลกการดงกลาว สามารถแจงอกษรสงโยคทงหมดได ดงตารางตอไปน ตารางแสดงอกษรสงโยค (การซอนอกษร) ของอกษรธรรมอสาน ทง ๕ วรรค

หมายเหต ในการเขยนภาษาบาลดวยอกษรไทย จะใสจดไวใตตวสะกด ตวถดไปคอตวตาม

อกษรสงโยค วรรค ก วรรค จ วรรค ฏ วรรค ต วรรค ป ๑ สะกด ๑ ตาม dD กก 0) จจ qต ฏฏ 9( ตต xX ปป

๑ สะกด ๒ ตาม d_ กข 0C จฉ Q ฏฐ 97 ตถ xZ ปผ

๓ สะกด ๓ ตาม 8* คค =+ ชช fF ฑฑ mM ทท r& พพ

๓ สะกด ๔ ตาม 8A คฆ J ชฌ fN ฑฒ mT ทธ r$ พภ

๕ สะกด ๑ ตาม 'D งก e) จ w ต ณฏ o( นต ,X มป

๕ สะกด ๒ ตาม '_ งข eC ฉ w ข ณฐ o% นถ ,Z มผ

๕ สะกด ๓ ตาม '* งค e+ ช wF ณฑ oM นท ,& มพ

๕ สะกด ๔ ตาม 'A งฆ e จ ฌ wN ณฒ oT นธ ,$ มภ

๕ สะกด ๕ ตาม || E ญ wW ณณ oO นน ,< มม

เศษวรรค เปนตวสะกดและตวตามไดในบางกรณ ดรายละเอยดเรองเศษวรรค ขอควรสงเกต อกษรสงโยค ๔ ตวมลกษณะพเศษ เนองจากเขยนรวมไวเปนตวเดยวกน คอ J ชฌ E ญ Q ฏฐ L สส (โสรจ นามออน. ๒๕๔๙)

Page 6: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๖

คาอธบายเพมเตมท ๑ ตวเตม ตวซอน ตวเฟอง คออยางไร ตวสะกด ตวตาม คออยางไร

dD 0) xX ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ พยญชนะ ๑ ๓ ๕ เรยกวา "ตวเตม" (ดรายละเอยดเรอง พยญชนะ ทกลาวมาแลว)

พยญชนะ ๒ มรปลกษณเดยวกบตวเตม เขยนซอนไวขางลาง เรยกวา "ตวซอน" พยญชนะ ๔ และ ๖ เปนการตดเอาบางสวนของตวเตมหรอสรางขนใหมเรยกวา "ตวเฟอง"

พยญชนะ ๑ ๓ และ ๕ ทาหนาทเปนตวสะกด พยญชนะ ๒ ๔ และ ๖ ทาหนาเปนตวตาม คาอธบายเพมเตมท ๒

ตวสะกด ตวตามทางานอยางไร ตวอยางท ๑

vdD ๑ ๓ หมายเลข ๑ ตว "อ" เปน "ตวตน" ออกเสยง อะ

(ตวตน ในทนอาจะเปนสระลอย หรอเปนพยญชนะทประสมสระจมกได) หมายเลข ๒ ตว ก เปน "ตวสะกด" ๑+๒ อานวา อก

หมายเลข ๓ ตว ก ซอน เปน "ตวตาม" พนเสยง กะ คานอานวา อกกะ

Page 7: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๗

ตวอยางท ๒ ๒

vdDk ๑ ๓ ๔

หมายเลข ๑ ตว "อ" เปน "ตวตน" พนเสยง อะ หมายเลข ๒ ตว ก เปน "ตวสะกด" ๑+๒ อานวา อก สระใดๆ ทอยรอบตวสะกดจะยกใหตวตาม

(๓) ทงหมด ในตวอยางน ตว ก ซอน (๓) จงรบเอา สระ อา (๔) มาประสมกบตวมน ๓+๔ อานวา กา ทงคาอานวา อกกา

ตวอยางท ๓ ๒

vgdDk ๑ ๔ ๓ ๕

หมายเลข ๑ ตว "อ" เปน "ตวตน" พนเสยง อะ หมายเลข ๒ ตว ก เปน "ตวสะกด" ๑+๒ อานวา อก สระใดๆ ทอยรอบตวสะกดจะยกใหตวตาม

(๓) ทงหมด ในตวอยางน ตว ก ซอน (๓) จงรบเอา สระโอ (๔+๕) มาประสมกบตวมน ๓+๔+๕ อานวา โก ทงคาอานวา อกโก อธบายงายๆ ตามภาษาชาวบานวา ตวหอย(ตวซอนหรอตวเฟอง) จะดนตวบนไปสะกดกบตวขางหนา (ทอยทางซาย) แลวยดสระทงหมดมาเปนของมน และพรอมทจะประสมกบตวทตามหลงมา จะเหนไดวา "ตวหอย" นนมอทธพลมาก ดงนนในการอานอกษรธรรมภาษาบาลจงตองดลวงหนาไปหาตวหอยกอนจงจะอาน "ตวตน" ได

v8*u คานอานวา อคค B97u คานอานวา อตถ

Page 8: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๘

จากหลกการดงกลาว สามารถแสดงรายละเอยดการประสมคาตวสะกดตวตาม ดงตารางตอไปน

ตารางประสมคา แปรสระแนวตง (หมายถงมการเปลยนสระในแนวตง)

หมายเหต ในตารางน "ตวตน" ในแตละวรรคจะแตกตางกนเพอใหเหนตวอยางหลากหลาย

ตวสะกดตวตาม ชดท ๑ หลกท ๑ สะกด หลกท ๑ ตาม กก จจ ฏฏ ตต ปป ฟ ะ vdD db0) dq ต x69( 1xX อานวา อกกะ กจจะ กฏฏะ ปตตะ อปปะ ห า vdDk db0)k dq ตk x69(k 1xXk อานวา อกกา กจจา กฏฏา ปตตา อปปา

ก vdDb db0)b dq ตb x69(b 1xX b อานวา อกก กจจ กฏฏ ปตต อปป

ด vdDu db0)u dq ตu x69(u 1xXu อานวา อกก กจจ กฏฏ ปตต อปป

เ vdD@ db0)@ dq ต@ x69(@ 1xX@ อานวา อกก กจจ กฏฏ ปตต อปป

า vdD# db0)# dq ต# x69(# 1xX# อานวา อกก กจจ กฏฏ ปตต อปป

ส เ vgdD dbg0) dgq ต x6g9( 1gxX อานวา อกเก กจเจ กฏเฏ ปตเต อปเป

ว โ vgdDk dbg0)k dgq ตk x6g9(k 1gxXk อานวา อกโก กจโจ กฏโฏ ปตโต อปโป

บ vdDy db0)y dq ตy x69(y 1xXy

อานวา อกกง กจจง กฏฏง ปตตง อปปง

ฟๆ ฿ vdDY db0)Y dq ตY x69(Y 1xX Y อานวา อกกง กจจง กฏฏง ปตตง อปปง

ฟๆฟ 6y vdD@y db0)@y dq ต@y x69(@y 1xX@y อานวา อกกง กจจง กฏฏง ปตตง อปปง

Page 9: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๙

ตารางประสมคา แบบ "ยนตวหลก ตวสะกดตวตาม" "แปรสระ" แนวตงและแนวนอน

ตวหลกคอตว ก เปลยนสระแนวนอน (ตว ก ประสมกบสระ ะ า เ โ ในตารางแนวนอน ) ตวสะกดตวตาม "มพ" (ตว ,& ) คงท แลวนาคาทไดแจกคาแปรสระแนวตง ดงตารางตอไปน

ฟ ห ก ด เ า ส ว

สระ ะ า เ โ ฟ ะ d,& dk,& db,& du,& d6,& d,& gd,& gdk,& อานวา กมพะ กามพะ กมพะ กมพะ กมพะ กมพะ เกมพะ โกมพะ

ห า d,&k dk,&k db,&k du,&k d6,&k d,&k gd,&k gdk,&k อานวา กมพา กามพา กมพา กมพา กมพา กมพา เกมพา โกมพา

ก d,&b dk,&b db,&b du,&b d6,&b d,&b gd,&b gdk,&b อานวา กมพ กามพ กมพ กมพ กมพ กมพ เกมพ โกมพ

ด d,&u dk,&u db,&u du,u& d6,&u d,&u gd,&u gdk,&u อานวา กมพ กามพ กมพ กมพ กมพ กมพ เกมพ โกมพ

เ d,&@ dk,&@ db,&@ du,@& d6,&@ d,&@ gd,&@ gdk,&@ อานวา กมพ กามพ กมพ กมพ กมพ กมพ เกมพ โกมพ

า d,&# dk,&# db,&# du,#& d6,&# d,&# gd,&# gdk,&# อานวา กมพ กามพ กมพ กมพ กมพ กมพ เกมพ โกมพ

ส เ dg,& dkg,& dbg,& dug,& d6g,& dg,& gdg,& gdkg,& อานวา กมเพ กามเพ กมเพ กมเพ กมเพ กมเพ เกมเพ โกมเพ

ว โ dg,&k dkg,&k dbg,&k dug,&k d6g,&k dg,&k gdg,&k gdkg,&k อานวา กมโพ กามโพ กมโพ กมโพ กมโพ กมโพ เกมโพ โกมโพ

บ d,&y dk,&y db,&y du,&y d6,&y d,&y gd,&y gdk,&y อานวา กมพง กามพง กมพง กมพง กมพง กมพง เกมพง โกมพง

ฟๆ ฿ d,&Y dk,&Y db,&Y du,&Y d6,&Y d,&Y gd,&Y gdk,&Y อานวา กมพง กามพง กมพง กมพง กมพง กมพง เกมพง โกมพง

ฟๆฟ y d,&@y dk,&@y db,&@y du,&@y d6,&@y d,&@y gd,&@y gdk,&@y อานวา กมพง กามพง กมพง กมพง กมพง กมพง เกมพง โกมพง

หมายเหต ใหสงเกตตวเฟองนใหด ตว "พ" เฟองจะขดหางไปตดเสน อยางน &

ถาขดหางไปไมถงเสน อยางน 7 เปนตว "ถ" เฟอง (โสรจ นามออน. ๒๕๔๙)

Page 10: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๐

ตวอยางคาภาษาบาล แจกแจงตามหลกการอกษรสงโยคในแตละวรรค แสดงไดดงตอไปน

๑) วรรค กะ d - 8 S '

อกษรสงโยค อกษรไทย อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล ๑ สะกด ๑ ตาม กก dD lgdDk สกโก พระอนทร ๑ สะกด ๒ ตาม กข d_ vd_b อกข นยนตา ๓ สะกด ๓ ตาม คค 8* vg8*k อคโค เลศ ๓ สะกด ๔ ตาม คฆ 8A vg8Ak อคโฆ คามาก ๕ สะกด ๑ ตาม งก 'D l6gd\k สงโก สวย ๕ สะกด ๒ ตาม งข '_ lg-\k สงโข สงข ๕ สะกด ๓ ตาม งค '* v'*y องค องค ๕ สะกด ๔ ตาม งฆ 'A lga\k สงโฆ สงฆ ๕ สะกด ๕ ตาม งง || || || ||

๒) วรรค จะ 0 C = G E

อกษรสงโยค อกษรไทย อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล ๑ สะกด ๑ ตาม จจ 0) v0)b อจจ เปลวไฟ ๑ สะกด ๒ ตาม จฉ 0C vg0Ck อจโฉ หม ๓ สะกด ๓ ตาม ชช =+ v=+ อชช ในวนน ๓ สะกด ๔ ตาม ชฌ J vJklgpk อชฌาสโย อธยาศย ๕ สะกด ๑ ตาม จ e) xe) ปจ หา ๕ สะกด ๒ ตาม ฉ eC leCoOy สฉนน ดาดาษแลว ๕ สะกด ๓ ตาม ช e+ d6e+gik กชโร ชาง ๕ สะกด ๔ ตาม ฌ e จ ;e จk วฌา ผหญงหมน ๕ สะกด ๕ ตาม ญ E xEk ปญา ปญญา

Page 11: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๑

๓) วรรค ฏะ q { f ม W

อกษรสงโยค อกษรไทย อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล ๑ สะกด ๑ ตาม ฏฏ qต vgq ตk อฏโฏ คด ๑ สะกด ๒ ตาม ฏฐ Q glQu เสฏฐ เศรษฐ ๓ สะกด ๓ ตาม ฑฑ fF d6gfFk กฑโฑ ฝา ๓ สะกด ๔ ตาม ฑฒ fN ;6fNb วฑฒ ความเจรญ ๕ สะกด ๑ ตาม ณฏ w ต dw ตgdk กณฏโก หนามไมไผ ๕ สะกด ๒ ตาม ณฐ w ข dgw ขk กณโฐ คอ ๕ สะกด ๓ ตาม ณฑ wF 8wFb คณฑ ระฆง ๕ สะกด ๔ ตาม ณฒ wN l6wNb สณฒ ชง ๕ สะกด ๕ ตาม ณณ wW dgwWk กณโณ ห

๔) วรรค ตะ 9 5 m T o

อกษรสงโยค อกษรไทย อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล ๑ สะกด ๑ ตาม ตต 9( v9(k อตตา ตน ๑ สะกด ๒ ตาม ตถ 97 vg97k อตโถ เนอความ ๓ สะกด ๓ ตาม ทท mM 4gmMk ภทโท เจรญ ๓ สะกด ๔ ตาม ทธ mT lgmTk สทโธ คนมศรทธา ๕ สะกด ๑ ตาม นต o( mg[( ทนโต ฟน ๕ สะกด ๒ ตาม นถ o% xg[% ปนโถ ทาง ๕ สะกด ๓ ตาม นท oM 0g[M จนโท พระจนทร ๕ สะกด ๔ ตาม นธ oT vg[T อนโธ บอด ๕ สะกด ๕ ตาม นน oO lg[O สนโน จมแลว

Page 12: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๒

๕) วรรค ปะ x z r 4 ,

อกษรสงโยค อกษรไทย อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล ๑ สะกด ๑ ตาม ปป xX lgxXk สปโป ง ๑ สะกด ๒ ตาม ปผ xZ x6xZk ปปผา ดอกไม ๓ สะกด ๓ ตาม พพ r& mr&u ทพพ ทรพ ๓ สะกด ๔ ตาม พภ r$ 8gr&k คพโภ ครรภ ๕ สะกด ๑ ตาม มป ,X 1]6g,Xk อลมโป แพ พวง ๕ สะกด ๒ ตาม มผ ,Z l,ZgLk สมผสโส สมผส ๕ สะกด ๓ ตาม มพ ,& vg,&k อมโพ มะมวง ๕ สะกด ๔ ตาม มภ ,$ 5g,$k ถมโภ เสา ๕ สะกด ๕ ตาม มม ,< v,<k อมมา แม

๖) เศษวรรค p i ] ; l s > v

(๑) เปนตวสะกดและตวตามตวมนเอง ไดแก ตว ย ล ส ตวสะกดตวตาม อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล

ยย pP glgpPk เสยโย ประเสรฐ ลล ]} l]}y สลล ลกศร สส L vgLk อสโส มา

(๒) ย ร ว เมอเปนตวตามจะออกเสยงควบกบตวหนา เชน ตวสะกดตวตาม อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล

กย dP KdPy วากฦย คาพด ทร Im 4gรmMk ภทโทฦร เจรญ นว o: vgo:9b อเนฦวต ไปตาม

(๓) ส เมอเปนตวสะกดมเสยงเปนอสมะ คอมลมออกจากไรฟนเลกนอย เชน

9l<k ตสมา (เพราะเหตน)

Page 13: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๓

(๔) ห เมอตามหลง ญ ณ น ม ย ล ว ฬ จะมเสยงควบกบตวนน เชน ตวสะกดตวตาม อกษรธรรม ตวอยาง คาอาน คาแปล

ญห eS xgeSk ปโฦห คาถาม ณห wS 1wS อณฦห รอน นห oS [Soy นฦหาน อาบนา มห ,S v,Sy อมฦห ของเรา ยห pS 8kipSk คารยฦหา ตเตยน ลห ]S ;]Sg9 วลฦหเต อนนาพาไป วห ;S vKSoy อวฦหาน การฆา ฬห >S ,6g>Sk มโฬฦห หลงแลว

เรองท ๔ การอานเขยนภาษาบาลดวยอกษรไทย ปจจบนพบภาษาบาลในหนงสอพระไตรปฎก และบทสวดมนตของศาสนาพทธ สวน

ใหญพมพดวยอกษรไทย การเขยนแบบบาลมหลกการตางจากการเขยนภาษาไทยปกต คอ ๑. พยญชนะทกตวมพนเสยง อะ ถาไมมสระกากบจงออกเสยงเหมอนเตมสระ อะ เชน สรณ (อานวา สะ ระ นะ) มรณ (อานวา มะ ระ นะ) ๒. ถามสระกากบ ใหออกเสยงตามสระนนๆ เชน ทานปารม (อานวา ทา นะ ปา ระ ม) ๓. ไมมสระลอย อกษรไทยเขยนดวยสระจมทงหมด คอ อ อา อ อ อ อ เอ โอ ๔. นฤคหต ใชเครองหมาย ฿ วางไวบนอกษรตวนน อานออกเสยง อง เชน

สโฆ อานวา สง โค สคต อานวา ส คะ ตง

ถาใชรวมกบสระอ ออกเสยง อง ใชรวมกบสระ อ ออกเสยง อง เชน วสy อานวา ว สง เตโชธาตy อานวา เต โช ทา ตง อส฿ อานวา อะ สง คณก฿ อานวา คะ นะ กง

๕. ตวสะกดจะมเครองหมาย "พนท" ( ) หรอ จด กากบไวใตตวอกษรนน เชน พทโธ อานวา พด โท

สปฎปนโน อานวา ส ปะ ต ปน โน จตตสงกปโป อานวา จด ตะ สง กบ โป

Page 14: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๔

สฆสส อานวา สง คด สะ ๖. ในหนงสอพระไตรปฎก ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย จะมเครองหมาย ฦ

วางไวใตคาควบ อกษรทอยหนาจะออกเสยงครงเดยว เชน อมฦหาก อานวา อม มหา กง ตเมฦหห อานวา ตม มเห ห ภชตฦวา อานวา พน ชด ตวา เปนตน

ในบางตาราจะใชเครองหมาย "ยามกการ" ดงน อมuหาก ตเมuหห ภญชตuวา

เรองท ๕ การแปลงภาษาบาลจากอกษรไทยเปนอกษรธรรมอสาน ภาษาบาลในพระไตรปฎก (ฉบบมหาจฬาฯ) และบทสวดมนตทเขยนดวยอกษาไทย

สามารถแปลงเปนอกษรธรรมอสานได มหลกการดงตอไปน ๑. ถาไมมตวสะกด เขยนเรยงตวแบบอกษรไทย เชน สรณ เขยนเปน liw

มรณา เขยนเปน ,iwk

ภควโต เขยนเปน 48;g9k ๒. ถามตวสะกดตวตาม จะเขยนตวสะกดดวยตวเตม และเขยนตวตามดวยตวเฟอง

(หรอตวซอน) สระทเปนของตวตามจะใสไวทตวสะกด เชน สมมา เขยนเปน l,<k

เอวมเม เขยนเปน h;g,<

สปปโยป เขยนเปน l6xX bgpkxb

ปรพพาชโก เขยนเปน xibr&k=gdk

อนเตวาสนา เขยนเปน vgo(Klb[

อาหเนยโย เขยนเปน vks6gogpPk ๓. คาทใชนฤคหตถาอยทายคา คงใชนฤคหตตามเดม เชน สมย เขยนเปน l,py

ราชคห เขยนเปน ik=8sy

นาฬนท เขยนเปน [>oMy

สทธ฿ เขยนเปน lmTY

Page 15: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๕

๔. นฤคหตอยตนหรอกลางคา ถาคาทตามมาอยในวรรค กะ สามารถแปลงนฤคหตเปน "ง" ได แตถาคาทตามมาเปนวรรคอนหรอเศษวรรค จะใชนฤคหตเทานน ดงนนในการเขยนบาลไทยจงพบทงนฤคหตและสะกดดวย "ง" เมอเขยนเปนบาลธรรมพบวามการเขยนไดหลายแบบ ดงน

๔.๑ สะกดดวย " \" วางไวบนตวอกษรถดไป เชน

สโฆ เขยนเปน lga\k

ภกขสเฆน เขยนเปน 4bd_@lga\o

ภกขสฆญจ เขยนเปน 4bd_@la\e)

เอววณโณ เขยนเปน h;;\gwWk

สวร เขยนเปน l;\iy

องเก เขยนเปน vgd\

อปสงกมต เขยนเปน 1xXld\,9b

มหาวภงคปาลยา เขยนเปน ,sk;b48\xk]bpk ๔.๒ สะกดดวย ง เตม และตวตอไปเปนตวตาม (เขยนดวยตวซอน) เชน

สฆ เขยนเปน l'Ay

สโฆ เขยนเปน lg'Ak

สเฆน เขยนเปน lg'Ao

สฆสส เขยนเปน l'AL

สฆาทเสโส เขยนเปน l'Akmbglglk

มส เขยนเปน ,'ยy ๕. คาควบกลา จะมเครองหมาย ฦ วางไวใตคาควบ หรอ u วางไวบนตวควบ คาท

ตามหลงเครองหมายนใหเขยนดวยตวเฟองหรอตวซอน เชน

อมฦหาก เขยนเปน v,Skdy

ตเมฦหห เขยนเปน 96g,Ssb

ภชตuวา เขยนเปน 46e+b9:k

อเนuวต เขยนเปน vgo:9b

Page 16: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๖

๖. ตว ร เมอควบกลา ภาษาไทยจะวางไวหลงตวหลก แตอกษรธรรมอสานจะวางไวหนาตวหลก เชน พรหฦม เขยนเปน Irs< พรหฦมา เขยนเปน Irs<k พราหฦมโณ เขยนเปน Irks<gwk

อนทฦรย เขยนเปน BรoMbpy

ภทโทฦร เขยนเปน 4gรmMk อยางไรกตาม หลกการอกขรวธของอกษรธรรมอสานนนยงไมเปนกฎเกณฑทแนนอนตายตว บางตาราบางอาจารยอาจจะแตกตางไปจากน ดวยเหตนจงตองมการชาระหลกการทางไวยากรณอกมาก

Page 17: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๗

เรองท ๖ บทสวดมนตไหวพระ

[AFl:f,AO ws:Ir บทสวดมนต ไหวพระ

visy l,<k l,&@gmTk 48K r6mTy 48;o(y v4bKgm,b. อรห สมมา สมพทโธ ภควา พทธ ภควนต อภวาเทม

l:kd_kg9k 48;9k tg,<k t,<y o,Lk,b. สฦวากขาโต ภควตา ธมโม ธมม นมสสาม

l6xqbxg[O 48;g9k lk;dlga\k l'Ayo,k,b. สปฏปนโน ภควโต สาวกสโฆ สฆนมาม

og,k 9L 48;g9k visg9k l,<k l,&@mTL. นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมา สมพทธสส

og,k 9L 48;g9k visg9k l,<k l,&@mTL. นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมา สมพทธสส

og,k 9L 48;g9k visg9k l,<k l,&@mTL. นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมา สมพทธสส

B9bxbglk 48K visy l,<k l,&@gmTk อตปโส ภควา อรห สมมา สมพทโธ

;b=+k 0iw l,Xg[O l68g9k g]kd;bm vo69(gik วชชา จรณ สมปนโน สคโต โลกวท อนตตโร

x6iblt,<lki5b l97k gm; ,o6Lkoy r6gmTk 48K39b. ปรสธมมสารถ สตถา เทว มนสสาน พทโธ ภควา ต

Page 18: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๘

l:kd_kg9k 48;9k tg,<k loMbQbgdk vdk]bgdk สฦวากขาโต ภควตา ธมโม สนทฏฐโก อกาลโก

hsbxLbgdk gvkxopbgdk x0)9(y g;mb9gr&k ;bEธsb39b. เอหปสสโก โอปนยโก ปจจตต เวทตพโพ วห ต

l6xqbxg[O 48;g9k lk;dlga\k 1=6xqbxg[O 48;g9k สปฏปนโน ภควโต สาวกสโฆ อชปฏปนโน ภควโต

lk;dlga\k ekpxqbxg[O 48;g9k lk;dlga\k lk,u0bxqbxg[O สาวกสโฆ ญายปฏปนโน ภควโต สาวกสโฆ สามจปฏปนโน

48;g9k lk;dlga\k pmbmy 09(kib x6iblp68kob vQ x6iblx68*]k ภควโต สาวกสโฆ ยทท จตตาร ปรสยคาน อฏฐ ปรสปคคลา

hl 48;g9k lk;dlga\k vks6gogpPk xks6gogpPk md_bgogpPk เอส ภควโต สาวกสโฆ อาหเนยโย ปาหเนยโย ทกขเนยโย

ve+]udiwugpk vo69(iy xEgd_9(y g]kdLk39b. อชลกรณโย อนตตร ปญกเขตต โลกสสา ต

|||||||||||||||||||||||

Page 19: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๑๙

เรองท ๗ ปญาปารม

xEkxki,u ปญาปารม

ตงแตโบราณมา ในการเรยนอกษรธรรมอสาน จะใชบทปญญาปารม เปนแบบในการฝกอานเขยนผทสามารถอานเขยนปญญาปารมไดแลว ถอวามความรเรองอกษรธรรม ในตอนน จะเสนอบทปญญาปารม เพอเปนแบบฝกอาน เขยนอกษรธรรมอสาน ดงตอไปน

og,k 9L56 xEkp6gxg9k l68*g9k;b9kigSk 4klkq glgdk m lEk omg]k gpk g]kdOg5k sb 99ตY ; 0bgo( so(ว o xkxY l689Y luilk o,k,b ⌫

๑ฬ mkoxki,ul,{gOฯ ด9bxbglk 48ว mko1x{xki,u l,{gOฯ ⌫ ⌫ ด9bxbglk 48ว mkoxi,9ตxki,u l,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk vkoo(mb86I l,{gOฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb visY ;9glk 48ว visoY( liIY 80ฉk,b visoY( luilk o,k,b ส ⌫

๒ฬ lu]xki,ul,{gOฯ ด9bxbglk 48ว lu]1x{xki,u l,{gOฯ ⌫⌫ ⌫⌫ ด9bxbglk 48ว lu]xi,9ตkxki,ul,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk vkoo(mb86Il,{gOฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb

Page 20: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๐

l,Bkl,&@gm?k ;9(glk 48;K l,Bk l,&@m?Y liIY 80ฉk,b l,Bk l,&@mY? luilk o,k,b ⌫

๓ฬ god_,Bxki,ul,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว god_,B1x{ xki,ul,{gO ฯ ⌫ ⌫ ด9bxbglk 48ว god_,Bxki,9ตxki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk vkoo(mb86I l,{gOฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb ;b=+k0iIl,{gOฯ ;9(glk 48ว ;b=+k0iI l,{oฯY luilk o,k,b ⌫ ๔ฬ xEkxki,ul,{gOฯ ด9bxbglk 48ว xEk1x{xki,u l,{gO ฯ ⌫ ⌫ ด9bxbglk 48ว xEkxi,9ตxki,u l,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk voo(mb86Il,{gO ฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb l68g9k ณ glk 48ว l689Y liIY 80ฉk,b l689Y luilk o,k,b ⌫ ⌫

๕ฬ ;bibpxki,ul,{gOฯ ด9bxbglk 48ว ;bibp1x{xki,u l,{gOฯ ⌫ ⌫ ด9bxbglk 48ว ;bibpxi,9ตkxki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk voo(mb86Il,{gO ฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb g]kd;bm ณ ;9(glk 48ว g]kd;bm^ liIY 80ฉk,b g]kd;bm^ luilko,k,b ⌫

Page 21: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๑

๖ฬ -ob(xki,ul,{gOฯ ด9bxbglk 48ว -ob(1x{xki,u l,{gOฯ ⌫ ⌫

ด9bxbglk 48ว -ob(xi,9ตxki,u l,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk vkoo( mb86I l,{gOฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb vo69(gik x6iblm,Blki5b ;9(glk 48ว vo69(iY x6iblm,Blki5b liIY 80ฉk,b vo69(iY x6iblm,Blki5b luilk o,k,b ⌫ ๗ฬ l0)xki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว l0)1x{xki,u l,{gOฯ

⌫ ⌫ ด9bxbglk 48ว l0)xi,9ตk xki,u l,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k ⌫ lr&แ69(แkgIk voo(mb86Il,{gO ฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb l9ตk gm;,o6LkoY ;9(glk 48ว l9ตkiY gm;,o6LkoY liIY 80ฉk,b l9ตkiY gm;,o6LkoY luilk o,k,b ⌫

๘ฬ vTbฐkoxki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว vTbฐko 1x{xki,u ⌫ ⌫ l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว vTbฐkoxi,9ตk xki,u l,{gOฯ ด9bxbglk ⌫ 48ว r6gm?k lr&แ69(แkgIk voo(Tb86I l,{gOฯ 8g9k glk 48ว ด9bxb r6gm?k ;9(glk 48ว r6m?Y liIY 80ฉk,b r6m?Y luilk o,k,b ⌫

Page 22: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๒

๙ฬ g,9(kxki,u l,{gO ฯ ด9bxbglk 48ว g,9(k1x{xki,u ⌫ ⌫ l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว g,9(xi,9ต xki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว ⌫ g,9(k1x{xki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว g,9(kxi,9ต xki,u ⌫ ⌫ l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว r6gm?k lr&แ69(แkgIk voo(Tb86I l,{gOฯ glk 48ว ด9bxb 48ว ;9(glk 48ว 48;oY( liIY 80ฉk,b 48;oY( luilk o,k,b ⌫ ๑๐ฬ 1gxd_kxki,u l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว 1gxd_k1x{xki,u ⌫ ⌫ l,{gOฯ ด9bxbglk 48ว 1gxd_kxi,9ตkxki,u l,{gOฯ ด9bxbglk ⌫ 48ว r6gm?k lr&แ69(แkgIk voo(mb86Il,{gOฯ 8g9k liIY 80ฉk,b 48;oY( luilk o,k,b ⌫

r6gm?k lr&oแ69(แkgIk mg,Bk g]kd69(g]k lgS\k ,8*z]g9%k

0 ดg0)9Y i9(o9(pY luilk o,k,b เg9lY vko64kg;o l9&vo(ikpk ⌫ ⌫ ;bOLo(@ lr&mk 9b

---------------

Page 23: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๓

เรองท ๘ พระไตรปฎกฉบบอกษรธรรมอสาน ความหมายของพระไตรปฎก

ทกศาสนาลวนมคาสอน แมวาแตเดมจะมไดมการขดเขยนเปนอกษรกตาม แตเมอมตวอกษร คาสอนทางศาสนาจงไดรบการจารกเปนอนดบแรกๆ ตอมาจงพฒนาเปนการพมพ พระไตรปฎก เปนคมภรหลกในพระพทธศาสนา มความสาคญดจคมภรไบเบลของครสตศาสนา คมภรอลกรอาน ในศาสนาอสลาม และคมภรพระเวทของศาสนาพราหมณ ตามรปศพท คาวา "พระไตรปฎก" แยกศพทออกเปน พระ+ไตร+ปฎก คาวา พระ เปนคายกยองแปลวา ประเสรฐ ไตร ในภาษาบาลใชคาวา ต แปลวา ๓ ปฎก บาลใชคาวา ปฎก แปลได ๒ นยคอ ๑. หมายถง ภาชนะ (ภาชนตโถ) เชนตะกรา ดงประโยคบาลทวา อถ ปรโส อาคจเฉยย กททาลปฏกมาทาย แปลวา คราวนน บรษคนหนง ไดถอจอบและตะกรามา ๒. หมายถง คมภร หรอตารา (ปกณมป ปฏกนต วจจต) ดจในประโยค ในกาลามสตรวา มา ปฏกสมปทาเนน ทานอยาเชอเพยงเพราะอางตาราหรอคมภร ดงนน พระไตรปฎก จงหมายถง คมภร หรอ ตารา ทรวบรวมคาสงสอนของพระพทธเจาไวเปนหมวดเปนหม ไมใหกระจดกระจายคลายกระจาดหรอตะกราอนเปนภาชนะสาหรบใสของฉะนน (http://watmai.atspace.com วดใหมพเรนทร บางกอกใหญ กรงเทพมหานคร) เนอหาสาระของพระไตรปฎก แบงออกเปน ๓ หมวดใหญ คอ ๑. พระวนยปฎก วาดวยวนยหรอศลของ ภกษและภกษณ ๒. พระสตตนตปฎก วาดวยพระธรรมเทศนาโดยทวไป มประวตและทองเรองประกอบ ๓. พระอภธรรมปฎก วาดวยธรรมะลวน ไมมประวต และทองเรองประกอบ ความเปนมาของพระไตรปฎกฉบบอกษรธรรมอสาน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตอบลราชธาน ไดจดทาโครงการ สรางพระไตรปฎกฉบบอกษรธรรมอสาน เพอเปนการอนรกษสบสานอกษรธรรมอสานซงเปนมรดกทางวฒนธรรม อกทงเปนการทานบารงศาสนาอกทางหนง และเพอทลเกลาถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเนองในวโรกาสพระชนมาย ๘๐ พรรษา โครงการไดเรมจดทาตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนตนมา ผเรยบเรยงไดรบเกยรตใหเปนผประดษฐอกขระคอมพวเตอร (Font) อกษรธรรมอสานตามแบบคมภรมลกจจายนตนฉบบของจงหวดอบลราชธาน เพอใชพมพพระไตรปฎกฉบบอกษรธรรมอสานตามโครงการดงกลาว

ตอไปนจะนาเสนอตวอยางพระไตรปฎก เลม ๙ (สตตนตปฏก) เพอใชเปนแบบฝกสาหรบศกษาอกษรธรรมภาษาบาล จานวน ๓ หนา และถดไปมคาอานซงสาเนาจากตนฉบบพระไตรปฎกฉบบจรงทพมพตงแตป พ.ศ. ๒๕๐๐ ดงตอไปน

Page 24: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๔

ตวอยางพระไตรปฎกฉบบอกษรธรรมอสาน เลมท ๙ สตตนตปฏก (สรางฟอนตอกษรธรรมอสาน โดย วฒน ศรสวาง ๒๕๕๐.)

l69(o(xbqd muaobdkp lu]d_oT;8* |||||||||||||||||||

og,k 9L 48;g9k visg9k l,<kl,&@mTL ฟใ Irs<=k]l69(

xibr&k=dd5k

ทฟม h;g,< l69y?| hdy l,py 48K vo(ik 0 ik=8sy vo(ik 0 [>oyM

vmTko,8*xqbxg[O gsk9b ,s9k ภlga\o lmYT xe),g9(sb ภlg9sb l6xX bgpkxb

g-k xibr&k=gdk vo(ik 0 ik=8sy vo(ik 0 [>oyM vmTko,8*xqbxg[O gsk9b lmYT

vgo(Klb[ Irs<mg9(o ,kwg;o. 9I9 l6my l6xX bgpk xibr&k=gdk

vgodxibpkgpo r6mTL v;wyW 4kl9bV t,<L v;wyW 4kl9bV l'AL v;wyW

4kl9b/ l6xX bpL xo xibr&k=dL vgo(Klu Irs<mg9(k ,kwgK

vgodxibpkgpo r6mTL ;wyW 4kl9bV t,<L ;wyW 4kl9bV l'AL ;wyW 4kl9b.

B9bs g9 1g4k vk0ibpgo( Klu vE,EL 1=6;bx0)oudKmk 48;oy( xbQbg9k

xbQbg9k vo6roTkฤ gskob( ภla\e).

ทหม v5 g-k 48K v,&]Qbdkpy ik=k8kigd hdi9(bKly 1x8eCbฆ lmYT

ภlg'Ao/ l6xX bgpkxb g-k xibr&k=gdk v,&]Qbdkpy ik=k8kigd hdi9b(Kly

1x8ebC lmYT vgo(Klb[ Irs<mg9(o ,kwg;o. 9I9xb l6my l6xX bgpk xibr&k=gdk

vgodxibpkgpo r6mTL v;wWy 4kl9bV t,<L v;wWy 4kl9bV l'AL

v;wWy 4kl9b/ l6xX bpL xo xibr&k=dL vgo(Klu Irs<mg9(k ,kwgK

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ฟ d. lu. B vo6rmTk ห d. c. ,. 1x80bC

Page 25: ชุดความร ู ๗ภาษาบาล เป นภาษาท ใช จาร กพระธรรมค าสอนของพระพ ทธศาสนา

วฒน ศรสวาง อกษรธรรมภาษาบาล ๒๕

(คาอานสาเนาจากหนงสอพระไตรปฎกฉบบจรง)

เอกสารอางอง ดบรรณานกรม