Model Management

Chapter 4Chapter 4

เกรนนา ปDSS คอ “สวนการจดการแบบจาลอง (Model Management)” เปน

องคประกอบทคอยจดการกบ “แบบจาลอง” ทเปนสวนสาคญอยางหนงสาหรบ ใ ป ใ ระบบสนบสนนการตดสนใจ เนองจากเปนสงทใชจาลองหรออธบายสถานการณ

ปญหาทเกดขน ทงนกเพอใหผตดสนใจสามารถเขาใจ และวเคราะหการตดสนใจได งายขน

สาระการเรยนร ความหมายของแบบจาลอง

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดสาหรบปญหาทมจานวนทางเลอกนอย ญ

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทม

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตร

แบบจาลองสถานการณ

แบบจาลองฮวรสตค

แบบจาลองทางการเงน

แบบจาลองทางสถต

แบบจาลองชนดอน ๆ

ระบบจดการฐานแบบจาลอง ระบบจดการฐานแบบจาลอง

ความหมายของแบบจาลองสาหรบระบบสนบสนนการตดสนใจทนามาชวยในการตดสนใจของผบรหาร

เพอแกปญหาทเกดขนในการดาเนนธรกจน น โดยสวนใหญจะตองมการใช เพอแกปญหาทเกดขนในการดาเนนธรกจนน โดยสวนใหญจะตองมการใช “แบบจาลอง” อยางนอยทสด 1 แบบจาลองสาหรบสถานการณปญหาแตละสถานการณทเกดขน เพอนาไปสการวเคราะหการตดสนใจและการแกไขปญหานนสถานการณทเกดขน เพอนาไปสการวเคราะหการตดสนใจและการแกไขปญหานนไดในทสด ซงปจจบนนมมากมายหลายชนดดวยกน ดงนนจงมการใหนยามของ คาวา “แบบจาลอง” แตกตางกนออกไป 3 แนวทาง ดงนคาวา แบบจาลอง” แตกตางกนออกไป 3 แนวทาง ดงน

ความหมายของแบบจาลอง1. ความหมายเชงบรรยาย (Description) ไดกาหนดใหแบบจาลอง คอ “สงทชวยนาเสนอขอเทจจรงโดยสงเขปของระบบตาง ๆ เพอชวยใหผใชและนกพฒนาระบบนาเสนอขอเทจจรงโดยสงเขปของระบบตาง ๆ เพอชวยใหผใชและนกพฒนาระบบสามารถทาความเขาใจระบบไดงายยงขน” สามารถแบงแบบจาลองทมความหมายในเชงบรรยายออกเปน 3 ประเภท คอในเชงบรรยายออกเปน 3 ประเภท คอ

1.1 แบบจาลองเชงรปภาพ (Graphical Model) คอ แบบจาลองทใชภาพในการอธบายขอเทจจรงและการทางานของสวนประกอบตาง ๆ ในระบบ แบบจาลองประเภทนมกอยในรปของแผนภาพ แผนผง

1.2 แบบจาลองเชงบรรยาย (Narrative Model) คอ แบบจาลองทใชภาษาธรรมชาตในการบรรยายขอเทจจรง และการทางานของสวนประกอบตาง ๆ ภาษาธรรมชาตในการบรรยายขอเทจจรง และการทางานของสวนประกอบตาง ๆ ในระบบ

ความหมายของแบบจาลอง

1.3 แบบจาลองเชงกายภาพ (Physical Model) คอ แบบจาลองทใชจาลองสวนประกอบตาง ๆ ในระบบใหมขนาดเลกกวาของจรง

2 ความหมายเชงสภาวะ (Static and Dynamic) โดยการพจารณาจากสถานการณท2. ความหมายเชงสภาวะ (Static and Dynamic) โดยการพจารณาจากสถานการณท ใชงาน

2.1 แบบจาลองคงท (Static Model) คอ เปนแบบจาลองทนามาใชเพอการประเมนสถานการณเฉพาะชวงเวลาใดเวลาหนง

2.2 แบบจาลองเคลอนไหว (Dynamic Model) นามาใชประเมนสถานการณทสามารถเปลยนแปลงตวแปรไดตลอดทกชวงเวลา ดงนนแบบจาลองชนดนจงมสามารถเปลยนแปลงตวแปรไดตลอดทกชวงเวลา ดงนนแบบจาลองชนดนจงมความเปนอสระตอชวงเวลา (Time dependent)

ความหมายของแบบจาลอง3. ความหมายเชงการใชแบบจาลองคณตศาสตร โดยแนวทางนจะเปนการใชสตร คณตศาสตรเปนแบบจาลองเพอคานวณหาผลลพธทตองการ โดยทวไปแลวนยม ใชใน 3 ลกษณะ

(3.1 แบบจาลองทางคณตศาสตรเพอการหาทางเลอกทดทสด (Optimization Model) การใชแบบจาลองทางคณตศาสตรเพอชวยใหผตดสนใจสามารถ ป ใ ใ วเคราะห และประเมนทางเลอกในการตดสนใจตาง ๆ เพอเลอกทางเลอกท

ดทสดตามตองการของผตดสนใจได

- การหาทางเลอกทดทสดสาหรบปญหาทมจานวนทางเลอกนอย- การหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทม- การหาทางเลอกทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตร- การหาทางเลอกทดทสดดวยการจาลองสถานการณ (Simulation)

( )- การหาทางเลอกทดทสดดวยวธการฮวรสตค (Heuristic)

ความหมายของแบบจาลอง3.2 แบบจาลองทางการเงน (Financial Model) เปนการใชหลกการทางและ ใสตรคานวณทางการเงน เพอวเคราะหขอมลทางการเงนสาหรบผบรหารในการ

ตดสนใจ

3.3 แบบจาลองทางสถต (Statistical Model) เปนการใชหลกการและสตรคานวณทางสถตในการวเคราะหขอมลในอดตและปจจบน เพอทานายหรอพยากรณ ขอมลหรอเหตการณในอนาคต

ประโยชนของการนาแบบจาลองมาใช

1. ประโยชนทางดานเศรษฐศาสตร ทาใหสามารถวเคราะหหาทางเลอกทใชแกไข ปญหาไดดทสด โดยเสยคาใชจายนอยมากเมอเทยบกบประโยชนทองคกรหรอ ระบบจะไดรบจากการนาทางเลอกทวเคราะหไดไปใชแกไขปญหา

2. ประโยชนทางดานระยะเวลา จะชวยใหผบรหารไดรบสารสนเทศอยางรวดเรว และตรงตามความตองการในการนาไปใชแกไขปญหาตางๆ และตรงตามความตองการในการนาไปใชแกไขปญหาตางๆ

3. ประโยชนทางดานการทดลองแทนมนษย สามารถนาแบบจาลองมาใชทดลองใน เหตการณตาง ๆ ทไมสามารถทดลองไดโดยมนษย

4 ชวยใหสามารถทาความเขาใจ และมองภาพของปญหาภายในไดอยางชดเจน 4. ชวยใหสามารถทาความเขาใจ และมองภาพของปญหาภายในไดอยางชดเจน สงผลใหการตดสนใจเกดประสทธภาพ และประสทธผล

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดสาหรบปญหาทมจานวนทางเลอกนอยตารางการตดสนใจ (Decision Tables)

ตารางการตดสนใจ คอ ตารางทใชแสดงเงอนไขการตดสนใจ และผลลพธทไดรบจากทางเลอกของเงอนไขตาง ๆ โดยตารางการตดสนใจจะประกอบไปดวย

แถวและคอลมนทแบงออกเปน 4 สวน

ตารางแสดงสวนประกอบในตารางการตดสนใจตารางแสดงสวนประกอบในตารางการตดสนใจ

เงอนไข ทางเลอกของเงอนไขการกระทา กฎของการกระทา

ตวอยางท 1ตวอยางท 1

แผนภาพการตดสนใจแบบตนไม (Decision Tree)แผนภาพการตดสนใจแบบตนไม คอ เครองมอทชวยกาหนดขอบเขตของ

ปญหา และชวยสรางทางเลอกทเปนไปไดในการแกไขปญหาปญหา และชวยสรางทางเลอกทเปนไปไดในการแกไขปญหา

คณลกษณะของแผนภาพการตดสนใจแบบตนไม

1. แสดงการเชอมโยงความสมพนธของปญหาไดอยางชดเจน โดยอาศยแนวทางกราฟก2. ชวยจดการกบสถานการณทซบซอนตาง ๆ ใหอยในรปแบบทกระชบขน เพอชวยใหๆ

เหนภาพของปญหาชดเจนยงขน3. ชวยวเคราะหลาดบการตดสนใจแกไขปญหาตาง ๆ พรอมทงวเคราะหผลลพธ

จากการตดสนใจดวยแนวทางตาง ๆ4. เหมาะกบปญหาทมจานวนทางเลอกไมมากนก เนองจากถาจานวนทางเลอกใน

ไ ป ใ ใ ไ การแกไขปญหามมาก อาจทาใหแผนภาพการตดสนใจแบบตนไมดซบซอน ยงเหยง

แผนภาพการตดสนใจแบบตนไม (Decision Tree)

การสรางแผนภาพการตดสนใจแบบตนไม (Decision Tree)

1. ใชสเหลยมเลกแทนจดเรมตนการตดสนใจ โดยเขยนสญลกษณนดานซาย สดของกระดาษ

2. ใหวาดเสนตรงตามจานวนแนวทางในการแกไขปญหา โดยเขยนวธในการ แกไขปญหาขนานกบแนวเสนตรงนน ๆ

3. เขยนผลลพธทปลายเสนตรงแนวทางแกไขปญหา โดยถามผลลพธทเปนไป ไดหลายทางใหวาดวงกลมทปลายเสนตรงนน และถาผลลพธนน ๆ ตองทา การตดสนใจตอไปใหวาดสเหลยมจะใชแสดงการตดสนใจ และวงกลมใช แสดงผลลพธ เขยนการตดสนใจหรอผลลพธเหนอวงกลมหรอสเหลยม แต เมอไดแนวทางการตดสนใจทสมบรณแลว ใหปลอยปลายเสนตรงใหวาง

แผนภาพการตดสนใจแบบตนไม (Decision Tree)ตวอยางท 2 ตวอยางการตดสนใจดาเนนการใด ๆ จากการซอสนคาของลกคาโดยไม จายเปนเงนสด ของรานคาแหงหนงดงทไดกลาวไวแลว สามารถ จายเปนเงนสด ของรานคาแหงหนงดงทไดกลาวไวแลว สามารถ นาเสนอโดยใชแผนภาพการตดสนใจแบบตนไม

แบบจาลองเพอคนหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทมแบบจาลองเพอคนหาทางเลอกทดทสดผานอลกอรทม เปนแบบจาลองทตอง

อาศยเทคนค การโปรแกรมทางคณตศาสตร (Mathematical Programming) ซงเปนอาศยเทคนค การโปรแกรมทางคณตศาสตร (Mathematical Programming) ซงเปนเครองมอทออกแบบมาเพอชวยแกปญหาดานการบรหาร ซงตองตดสนใจเกยวกบการจดสรรทรพยากรทมจานวนจากดใหสามารถผลตสนคาไดตามเปาหมายการจดสรรทรพยากรทมจานวนจากดใหสามารถผลตสนคาไดตามเปาหมาย

การโปรแกรมเชงเสน (Linear Programming)

เปนเทคนคของแบบจาลองทางคณตศาสตรทมการนามาใชอยางกวางขวาง โดยเทคนคนอาจใชสาหรบการบรหารงานดานตาง ๆ เชน การวเคราะหเชงปรมาณ โดยเทคนคนอาจใชสาหรบการบรหารงานดานตาง ๆ เชน การวเคราะหเชงปรมาณ และการวจยเชงปฏบตการ จงมการใชวธทางเลอกทดทสดดวยการโปรแกรมเชงเสนทสามารถใชงานไดงายบนโปรแกรมกระดาษคานวณทวไป เชน Microsoft เสนทสามารถใชงานไดงายบนโปรแกรมกระดาษคานวณทวไป เชน Microsoft Excel

การโปรแกรมเชงเสน (Linear Programming)1. ใชจดสรรทรพยากรตาง ๆ ทมปรมาณจากดไดอยางเหมาะสม และตรงตาม เปาหมายมากทสด เปาหมายมากทสด2. จะตองมการกาหนดแหลงทรพยากรเพอใชในกระบวนการผลตใด ๆ3 ในการจดสรรทรพยากรโดยทวไป มกประกอบดวยขอจากด เงอนไขขอบงคบ3. ในการจดสรรทรพยากรโดยทวไป มกประกอบดวยขอจากด เงอนไขขอบงคบ ตาง ๆ ซงเรยกวา “Constraint”4 ในการจดสรรทรพยากรตองมการกาหนดวตถประสงคหรอเปาหมายของการ4. ในการจดสรรทรพยากรตองมการกาหนดวตถประสงคหรอเปาหมายของการ แกไขปญหา ซงสามารถเขยนเปนสมการทเรยกวา “Objective Function หรอ สมการวตถประสงค” สมการวตถประสงค5. ตองมการกาหนดใหสมการวตถประสงคมคามากทสดหรอนอยทสด ในการ แกไขปญหา เชน ในการกาหนดสมการวตถประสงคสาหรบคาใชจาย ควร แกไขปญหา เชน ในการกาหนดสมการวตถประสงคสาหรบคาใชจาย ควร กาหนดใหสมการวตถประสงคมคาตาทสด

ตวอยางตวอยาง

แบบจาลองขายงาน (Network Models)

ยงสามารถใชกบปญหาทมขนาดใหญ องคประกอบตาง ๆ ของปญหามญ ญ ๆ ญความสมพนธกน และตองการคาตอบทรวดเรว แบบจาลองดงกลาวคอ “แบบจาลองขายงาน (Network Model)”( )

แบบจาลองขายงาน เปนแบบจาลองทใชกบปญหาทมขนาดใหญและซบซอน ป ป ใ ซงองคประกอบตาง ๆ ของปญหามความสมพนธกนในลกษณะเครอขายหรอ

บางครงมโครงสรางแบบตนไมแนวกวาง (Spanning Tree) โดยสวนใหญเปนปญหา ใ ทเกดขนในการดาเนนธรกจ

แบบจาลองขายงาน (Network Models)

คณลกษณะของแบบจาลองขายงาน

1. ใชแกปญหาทกลกษณะทองคประกอบของปญหามความสมพนธกนในลกษณะ เครอขายหรอมโครงสรางแบบตนไม เครอขายหรอมโครงสรางแบบตนไม2. ปญหาขายงานจะนาเสนอในรปแบบของแผนภาพตนไมหรอเครอขายทประกอบ ไปดวย โหนด (Nodes) และเสนลกศรหรอเสนตรงแสดงทศทาง (Arcs) เชอมโยง ไปดวย โหนด (Nodes) และเสนลกศรหรอเสนตรงแสดงทศทาง (Arcs) เชอมโยง แตละโหนด3 โหนด (Nodes) ใชแทนจดแตละจดในขายงาน เชน สถานท ทตงของคลงสนคา 3. โหนด (Nodes) ใชแทนจดแตละจดในขายงาน เชน สถานท ทตงของคลงสนคา เปนตน4 เสนลกศรแสดงทศทางหรอเสนเชอมโหนด (Arcs) ใชแทนเสนทางตาง ๆ เชน 4. เสนลกศรแสดงทศทางหรอเสนเชอมโหนด (Arcs) ใชแทนเสนทางตาง ๆ เชน เสนทางถนน เสนทางบน สายไฟฟาหรอสายโทรศพท เปนตน

แบบจาลองขายงาน (Network Models)คณลกษณะของแบบจาลองขายงาน

5. โหนดแบงออกเปน 2 แบบ ไดแก โหนดรบ/โหนดอปสงค (Demand Nodes) และ โหนดสง/โหนดอปทาน (Supply Nodes) โหนดรบจะมตวเลขแสดงจานวนรบ

ของสนคา มเครองหมายบวก (+) กากบอยดานหนาโหนดสงจะมตวเลขแสดง จานวนสงสนคา มเครองหมายลบ (-) กากบอยดานหนา

ไ 6. การไหล (Flow) คอ คาใด ๆ ทกาหนดใหแก โหนดรบและโหนดสงโดยมเสน ลกศรแสดง

ไ ทศทางการไหล เชน จานวนสนคา เปนตน

แบบจาลองขายงาน (Network Models)แสดงลกษณะของแบบจาลองขายงานในลกษณะตนไมและเครอขาย

ตวอยางตวอยาง

แบบจาลองเพอคนหาทางเลอกทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตร

แบบจาลองปญหาการขนสง

ตวอยางการหาผลลพธทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตรคานวณอกตวอยางหนงทจะนาเสนอ คอ การใชแบบจาลองสตรคานวณเพอแกปญหาการขนสง (Transportation Problem) ซงมวตถประสงคเพอการหาเสนทางขนสงทจะทาใหเกดคาใชจายนอยทสด หรอเกดตนทนตาทสดนนเอง

ตวอยางตวอยาง

แบบจาลองสถานการณ (Simulation)แบบจาลองสถานการณ คอ การสรางสถานการณจาลองสมมตโดยอาศย

ขอเทจจรงเสมอนสถานการณจรง เพอทดลองตดสนใจแกไขปญหา และวเคราะหขอเทจจรงเสมอนสถานการณจรง เพอทดลองตดสนใจแกไขปญหา และวเคราะหผลลพธทไดรบจากการทดลองกอนนาไปใชแกไขปฯหาในสถานการณจรงตอไป

แบบจาลอง Simulation ถกนามาใชในระบบสนบสนนการตดสนใจกนอยางมากมาย ทงน เนองจากปญหาทเกดขนในการดาเนนธรกจปจจบน มความซบซอน

ไสง ตองอาศยการสมคาการตดสนใจ อกทงยงอยภายใตสภาวะการณทไมมความแนนอนและมความเสยง

แบบจาลองสถานการณ (Simulation) คณลกษณะสาคญของแบบจาลองสถานการณ

1. มการตรวจสอบความถกตอง2. มเหตผล3. ลดความเบยงเบน4. มลกษณะเปนการเลยนแบบสถานการณจรง5. มลกษณะเปนการบรรยายหรอการคาดการณสถานการณจรง6. เปนแบบจาลองทใชกบปหาทมความซบซอนสง

แบบจาลองสถานการณ (Simulation)ประโยชนของการจาลองสถานการณ (Simulation)

1. Simulation เปนทฤษฎทมการใชงานเพอคาดการณเหตการณในอนาคตอยาง ตรงไปตรงมา

2. Simulation คอนขางเปนการอธบายใหเหนเปนรปรางมากกวาการใชเปน เครองมอธรรมดา

ไ 3. สามารถสรางแบบจาลองสถานการณทมาจากมมมองของผบรหารได4. ผบรหารสามารถทาการทดลองปอนตวแปรทแตกตางกนไปตามแตละเหตการณ

ลงในแบบจาลอง เพอดผลลพธทเปนทางเลอกตาง ๆ จากนนจงเลอกทางเลอกทด ทสดเพยงทางเดยว

5. ในระบบ DSS สวนมากจะนา Simulation มาใชเปนเครองมอสรางแบบจาลอง สาหรบปญหาทไมมโครงสรางเทานน

แบบจาลองสถานการณ (Simulation)ขอจากดของการจาลองสถานการณ

1. ไมสามารถรบประกนไดวาเปนหนทางการแกปญหาทดทสด2. บอยครงทการสรางแบบจาลองสถานกาณณ จะตองใชงบประมาณคอนขางสง

อกทงยงสนเปลองเวลาในการสรางมาก3. แนวทางการแกปญหา และผลลพธทไดจากการศกษา Simulation โดยทวไปแลวไ ไ ไ ไมสามารถนาไปใชกบปญหาอน ๆ ได ซงเปนเหตผลททาใหทราบวา เหตใด Simulation จงรวบรวมเฉพาะปจจยทเกยวของกบปญหาทตองการแกไขเทานน

ไ ไ สวนปจจยอนทไมเกยวของ Simulation จะไมนามาประกอบการคนหาผลลพธ เลย

ไ ไ 4. ซอฟตแวรทใชสราง Simulation ใชงานไดคอนขางยาก ดงนนผทจะใชไดจะตอง มทกษะความรโดยเฉพาะจงจะสามาถสราง Simulation ได

แบบจาลองสถานการณ (Simulation)ชนดของการจาลองสถานการณ

แบบจาลองสถานการณความนาจะเปน (Probabilistic Simulation)- การแจกแจงแบบไมตอเนอง (Discrete Distribution) จะใชกบสถานการณทม

จานวนเหตการณ (หรอจานวนตวแปร) ทเกดขนอยางจากด- การแจกแจงแบบตอเนอง (Continuous Distribution)

โปสรางแบบจาลองสถานการณดวยโปรแกรม Excel

ในโปรแกรม Excel มฟงกชนทใช ในการสมคาตวแปร “ฟงกชน =RAND()” ซง

เ ปน ฟงกชน ท ใชในการส ร างตว เลข สม (Random Number) ขนมา แตจะถอวาเปน

ต ว เ ล ข ส ม แ บ บ เ ท ย ม (Pseudo-Random Numbers) ตวเลขสมทไดจากฟงกชน

=RAND() จะมคาอยในระหวาง 0 ถง 1

สรางแบบจาลองสถานการณดวยโปรแกรม Excel

โดยทวไปตวเลขสมทไดจากฟงกชน =RAND() จะมคณสมบต 2 ประการ ดงน 1. ในแตละครงทมการใชฟงกชน =RAND() ตวเลขทจะไดจากการสมทก

คา (ระหวาง 0 ถง 1) จะมโอกาสหรอมความนาจะเปนในการเกดขนเทากนทกคา เชน ถาคาทเกดขนจากการสมอยระหวาง 0.0 ถง 0.10 แสดงวาคาความนาจะเปน

เทากบ 0.10 (10%) หรอหากคาตวเลขทไดจากการสมอยระหวาง 0.65 ถง 0.75 ไ แสดงวามคาความนาจะเปนเทากบ 10% เชนเดยวกน หรอหากคาตวเลขทไดจาก

การสมอยระหวาง 0.20 ถง 0.80 แสดงวามคาความนาจะเปนทจะเกดตวเลขดงกลาว 60% (0.60)

สรางแบบจาลองสถานการณดวยโปรแกรม Excelโดยทวไปตวเลขสมทไดจากฟงกชน =RAND() จะมคณสมบต 2 ประการ ดงน

2. ตวเลขสมทเกดขนแตละคา จะเปนอสระจากกน เชน ตวเลขสมทเกดขนในอสระจากกน เชน ตวเลขสมทเกดขนในชองเซลล A2 จะไมมความเกยวของหรอมอทธพลตอการเกดขนของตวเลขสมในมอทธพลตอการเกดขนของตวเลขสมในชองเซลล A3 เลย

ตวอยางตวอยาง

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)แบบจาลองฮวรสตค คอ แบบจาลองทใชแกไขปญหาทมความซบซอน

กลาวคอ ปญหาทไมมโครงสราง และปญหากงโครงสราง ซงมตวแปรทมคาไมแนนอน เนองจาก การแกปญหาแบบฮวรสตคโดยแทจรงแลวกคอ การแกไขปญหา

โดยอาศยกฎเกณฑงาย ๆ ซงเกดจากประสบการณในการแกปญหาลกษณะเดยวกนในอดต จงทาใหการแกปญหามความรวดเรวมากขนนนเอง

หลกการของการโปรแกรมฮวรสตคแนวคดของฮวรสตค มความเกยวของกบ การคนหา เรยนร ประเมน และแนวคดของฮวรสตค มความเกยวของกบ การคนหา เรยนร ประเมน และ

พจารณาตดสนใจ จากนนจะวนกลบมาทาซ าการปฏบตเหลานอกครง เพอใหเกดความมนใจความมนใจ

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)เมอใดจงจะใชฮวรสตค

1. ขอมลทปอนเขาไมมความแนนอน หรอมขดจากด2 เหตการณปญหามความซบซอนมากเกนกวาจะใช Optimization Model มา2. เหตการณปญหามความซบซอนมากเกนกวาจะใช Optimization Model มา จดการได3 เปนเหตการณทมนใจวา ไมสามารถใชอลกอรทมทแนนอนได3. เปนเหตการณทมนใจวา ไมสามารถใชอลกอรทมทแนนอนได4. เมอใช Simulation แลวมระยะเวลาในการประมวลผลนานเกนไป5 เมอตองการการประมวลผลทคอนขางเปน Symbolic มากกวา Numeric เชน ใน5. เมอตองการการประมวลผลทคอนขางเปน Symbolic มากกวา Numeric เชน ใน ระบบ Expert System 6 เปนเหตการณทไมสามารถใชคอมพวเตอรมาชวยตดสนใจได หรอถาไดแตตอง6. เปนเหตการณทไมสามารถใชคอมพวเตอรมาชวยตดสนใจได หรอถาไดแตตอง ใชความพยายามสงหรอไมสะดวก

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)ขอดของการโปรแกรมฮวรสตค

1. ชวยใหสามารถเขาใจปญหาไดงายขน ดงนนจงสามารถนาไปใชเปนเครองมอใน การแกไขปญหาตาง ๆ ได การแกไขปญหาตาง ๆ ได2. ชวยใหผบรหารมความคดสรางสรรค และฝกตดสนใจแกไขปญหาในลกษณะท ไมมโครงสรางและปญหาทมความซบซอนไดอยางเหมาะสมและดเพยงพอ ไมมโครงสรางและปญหาทมความซบซอนไดอยางเหมาะสมและดเพยงพอ3. ชวยประหยดเวลาในการกาหนดสตรคานวณ4 ชวยประหยดพนทหนวยความจาในเครองคอมพวเตอร และยงชวยประหยดเวลา4. ชวยประหยดพนทหนวยความจาในเครองคอมพวเตอร และยงชวยประหยดเวลา ในการเขยนโปรแกรมสาหรบแกไขปญหาทไมมโครงสราง ซงมความซบซอน

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)ขอดของการโปรแกรมฮวรสตค

5. ชวยประหยดเวลาในการประมวลผลและเวลาในการตดสนใจ เนองจากปญหาท มความซบซอนมาก ๆ จะสามารถแกไขไดเฉพาะวธการฮวรสตคเทานน มความซบซอนมาก ๆ จะสามารถแกไขไดเฉพาะวธการฮวรสตคเทานน6. การโปรแกรมฮวรสตคชวยสรางทางเลอกหลาย ๆ ทาง ซงลวนเปนทางเลอกท ไดรบการยอมรบวาสามารถไดแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ ไดรบการยอมรบวาสามารถไดแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ7. สามารถใชงานรวมกบเทคโนโลยอนชาญฉลาดตาง ๆ (Intelligence) เพอชวยให การคนหาขอมลและองคความรตาง ๆ มประสทธภาพมากยงขน การคนหาขอมลและองคความรตาง ๆ มประสทธภาพมากยงขน

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)ขอจากดของการโปรแกรมฮวรสตค

1. แนวทางแกไขปญหาไมสามารถรบประกนไดวาเปนแนวทางดทสด บางครงอาจ เปนแนวทางแกไขปญหาทไมดนก เปนแนวทางแกไขปญหาทไมดนก2. กฎตาง ๆ ทใชสาหรบแกไขปญหาแบบฮวรสตค อาจมขอยกเวนมากมาย ทาให ไมสามารถใชกฎสาหรบแกไขปญหาไดอยางเตมท ไมสามารถใชกฎสาหรบแกไขปญหาไดอยางเตมท3. อาจไมสามารถทานายผลลพธ ทไดจากการเลอกแนวทางแกไขปญหาแตละ แนวทาง แนวทาง4. ความสมพนธระหวางสวนประกอบตาง ๆ ในระบบ อาจสงผลกระทบตอระบบ โดยรวมได ดงนน ความผดพลาดหรอการเปลยนแปลงสวนประกอบตาง ๆ ใน โดยรวมได ดงนน ความผดพลาดหรอการเปลยนแปลงสวนประกอบตาง ๆ ใน ระบบจงสงผลกระทบตอการตดสนใจโดยรวมของระบบตามไปดวย

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)ประเภทของอลกอรทมแบบฮวรสตค 5 ประเภท

1. Construction Heuristics

2. Improvement Heuristics

3 Mathematical Programming3. Mathematical Programming

4. Decomposition

5. Partitioning

ตวอยาง

แบบจาลองทางการเงน (Financial Model)

แบบจาลองทางการเงน ไดแก สตรคานวณทางการเงนตาง ๆ เชน การคานวณคานวณทางการเงนตาง ๆ เชน การคานวณเงนก โดยจะอาศยโปรแกรมกระดาษคานวณ E l เปนเครองมอซงจะทาใหสะดวกมากExcel เปนเครองมอซงจะทาใหสะดวกมากยงขน เนองจากโปรแกรม Excel มคาสงทสนบสนนการคานวณทางการเงนหลายสนบสนนการคานวณทางการเงนหลายคาสง เชน Goal Seek, Scenario และ Data Table เปนตน

ตวอยาง

Table เปนตน

แบบจาลองทางสถต (Statistical Model) (S s c ode )เปนแบบจาลองทสรางขนจากหลกการและสตรคานวณทางสถต โดย

สวนใหญแลวใชในการวเคราะหขอมลในอดตและปจจบน เพอทานายหรอพยากรณเหตการณหรอขอมลทจะเกดขนในอนาคต จงอาจเรยกแบบจาลองทาง

สถตไดอกอยางหนงวา “แบบจาลองเชงพยากรณ (Predictive Model)”

แบบจาลองเชงพยากรณ คอ แบบจาลองทใชทานาย คาดการณแบบจาลองเชงพยากรณ คอ แบบจาลองทใชทานาย คาดการณสถานการณตาง ๆ ในอนาคต ซงชวยใหผตดสนใจสามารถคาดการณผลลพธทจะเกดขนจากการดาเนนการตาง ๆ ได โดยแบบจาลองลกษณะนทนยมใชกนมาก คอ เกดขนจากการดาเนนการตาง ๆ ได โดยแบบจาลองลกษณะนทนยมใชกนมาก คอ การวเคราะหแบบมารคอฟ การวเคราะหการถดถอย และการพยากรณอนกรมเวลา

แบบจาลองทางสถต (Statistical Model)การวเคราะหแบบมารคอฟ (Markov Analysis)

คอ การวเคราะหแนวโนมของลาดบเหตการณ โดยแตละเหตการณตองมความเกยวของกนอย การเกดเหตการณในลาดบถดไปขนอยกบเหตการณกอนหนา ความเกยวของกนอย การเกดเหตการณในลาดบถดไปขนอยกบเหตการณกอนหนา และความนาจะเปนในการเกดเหตการณตาง ๆ

ไการวเคราะหแบบมารคอฟจะใชในการวเคราะหเหตการณสมทไมมอสระ การเกดเหตการณหนง ๆ ขนอยกบเหตการณกอนหนาและความนาจะเปนใน

ไ การเกดเหตการณตาง ๆ ในลาดบถดไป ซงตางจากแบบจาลองการโยนเหรยญทเหตการณในการโยนเหรยญแตละครงมความเปนอสระตอกน ไมวาการโยนเหรยญ

ไ ไ ไ ไกอนหนาจะไดผลลพธเชนไรกไมมผลตอการโยนเหรยญครงตอไป

ตวอยางตวอยาง

แบบจาลองชนดอน ๆๆแบบจาลองแถวคอย (Queuing Model)

คอ แบบจาลองทใชคานวณจานวนพนกงานใหบรการทเหมาะสม เพอใหคาใชจายขององคกรตาทสดและลกคาไมตองรอรบบรการนานเกนไป ซงมกใชในคาใชจายขององคกรตาทสดและลกคาไมตองรอรบบรการนานเกนไป ซงมกใชในธรกจทมระบบลกคาสมพนธ เชน Call Center จดชาระคาบรการและสถานการณทมการเขาแถวรอรบบรการ โดยแบบจาลองนจะทาการคานวณปรมาณจดบรการมการเขาแถวรอรบบรการ โดยแบบจาลองนจะทาการคานวณปรมาณจดบรการลกคาทเหมาะสม แลวทดสอบแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ทไดรบจากแบบจาลองโดยการสมคาปรมาณจดใหบรการลกคาโดยการสมคาปรมาณจดใหบรการลกคา

แบบจาลองชนดอน ๆ แบบจาลองแถวคอย (Queuing Model) สงทตองพจารณาในแบบจาลองแถวคอย คอ

1 คาเฉลยของเวลาเขาใชบรการของลกคา1. คาเฉลยของเวลาเขาใชบรการของลกคา2. คาเฉลยอตราการใหบรการลกคา (คาเฉลยเวลาทลกคาแตละคนเขารบบรการ) (คาเฉลยเวลาทลกคาแตละคนเขารบบรการ)3. ความพงพอใจของลกคา4 คาใชจายในการดาเนนการ ณ จดบรการลกคา4. คาใชจายในการดาเนนการ ณ จดบรการลกคา

ผลลพธทไดจากระบบ คอ1. คาเฉลยของลกคาทเขาแถวรอรบบรการ2. คาเฉลยของเวลาทลกคารอรบบรการ3. ปรมาณพนกงานใหบรการ ณ จดบรการลกคา

แบบจาลองชนดอน ๆ แบบจาลองแถวคอย (Queuing Model) วตถประสงคของการใชแบบจาลองการเขาแถวรอรบบรการ คอ

1 อธบายพฤตกรรมของระบบการเขาแถวรอรบบรการ1. อธบายพฤตกรรมของระบบการเขาแถวรอรบบรการ2. ใชพจารณาปรมาณจดใหบรการทเหมาะสม3 ประเมนแนวทางการตดสนใจเกยวกบการจดการปรมาณจดใหบรการได3. ประเมนแนวทางการตดสนใจเกยวกบการจดการปรมาณจดใหบรการได อยางเหมาะสม

แบบจาลองชนดอน ๆ แบบจาลองแถวคอย (Queuing Model) ๆ (Q g )รปแบบของแถวคอยแบงตามจดใหบรการและแถวคอย

1 มแถวรบบรการ 1 แถว และมจดใหบรการ 1 จด เชน การเขาแถวรอใชบรการ1. มแถวรบบรการ 1 แถว และมจดใหบรการ 1 จด เชน การเขาแถวรอใชบรการ ต ATM2 มแถวรบบรการ 1 แถว และมจดใหบรการหลายจด เชน การเขาแถวรอรบ2. มแถวรบบรการ 1 แถว และมจดใหบรการหลายจด เชน การเขาแถวรอรบ บรการในธนาคาร3 มแถวรบบรการหลายแถว และมจดใหบรการหลายจด เชน การเขาแถวรอรบ3. มแถวรบบรการหลายแถว และมจดใหบรการหลายจด เชน การเขาแถวรอรบ บรการ ณ จดชาระเงนในซปเปอรมารเกต และการเขาแถวรอรบบรการใน รานอาหารฟาสตฟด รานอาหารฟาสตฟด

แสดงรปแบบแถวคอยทง 3 รปแบบ

แสดงรปแบบแถวคอยทง 3 รปแบบ

แบบจาลองชนดอน ๆ แบบจาลองแถวคอย (Queuing Model) คณลกษณะของระบบแถวคอย

1 อตราการใชบรการ (Arri al Rate)1. อตราการใชบรการ (Arrival Rate)2. อตราการใหบรการ (Service Rate) คอ เมอผใชบรการทมาถงแถวคอยแลว จะตองเสยเวลาในการรอจนกวาจะไดรบบรการ (บางครงอาจไมตองรอกได) จะตองเสยเวลาในการรอจนกวาจะไดรบบรการ (บางครงอาจไมตองรอกได) เวลาในชวงนเรยกวา “เวลาคอย (Queue Time)” และเวลาทใชไปในการรบ บรการ เรยกวา “เวลาใหบรการ (Service Time)” บรการ เรยกวา เวลาใหบรการ (Service Time)”

ระบบจดการฐานแบบจาลอง (Model Base Management System) ความหมายของ “ระบบจดการฐานแบบจาลอง”

ระบบการจดฐานแบบจาลอง เปนซอฟตแวรทเปนตวกลางในการตดตอระหวางผใชกบฐานแบบจาลอง หรอระหวางฐานขอมลกบฐานแบบจาลอง ทาหนาทคลายกบซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS) ทวไป ทาหนาทในการจดการปรบปรง เปลยนแปลง คดเลอก และประสานการทางานระหวางแบบจาลองชนดตาง ๆ ในฐานแบบจาลอง สวนหนาททมากขน

ระบบจดการฐานแบบจาลอง (Model Base Management System)

หนาทและความสามารถของระบบจดการฐานแบบจาลอง

1. ผใชจะตองสามารถเขาถง และดงแบบจาลองในฐานแบบจาลองออกมาใชงาน ไดตามตองการ2. ผใชจะตองสามารถทดลองและปฏบตการใด ๆ กบแบบจาลองในฐาน แบบจาลองได3. ตองสามารถจดเกบและจดการกบแบบจาลองตางชนดกนได4. ตองสามารถเขาถง และทางานรวมกบแบบจาลองสาเรจรปในโปรแกรมอนได5. ตองแสดงหมวดหมหรอรายการของแบบจาลองได6. จะตองทาหนาทในการจดเกบ เขาถง ปรบปรง เชอมโยง จดหมวดหม และ คนหาแบบจาลองได

Question ?