การศึกษาการตลาด ปัญหาและ ...romphruekj.krirk.ac.th/books/2553/2/5.pdf2010/02/05 · 126 ป ท 28 ฉบ บท 2 ก มภาพ นธ

การศกษาการตลาด ปญหาและอปสรรค ของการผลตผลไมอนทรยในภาคตะวนออก ประเทศไทย

สยาม อรณศรมรกต และคณะ 125

การศกษาการตลาด ปญหาและอปสรรคของ การผลตผลไมอนทรยในภาคตะวนออก ประเทศไทย

THE STUDY ON MARKETING, PROBLEMS AND OBSTACLES OF ORGANIC FRUIT PRODUCTION IN THE EASTERN REGION OF THAILAND

สยาม อรณศรมรกต ชมพร ยวร

สพรรณการ กตตลขตศกด

126

ปท 28 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2553

การศกษาการตลาด ปญหาและ

อปสรรคของการผลตผลไมอนทรย ในภาคตะวนออก ประเทศไทย

สยาม อรณศรมรกต1

ชมพร ยวร2

สพรรณการ กตตลขตศกด3

บทคดยอ การวจยเรองการศกษาการตลาด ปญหาและอปสรรคของการผลตผลไมอนทรย

ในภาคตะวนออก ประเทศไทยมวตถประสงคในการศกษา คอ เพอศกษาตนทน

ผลตอบแทน กำไร ปญหาและอปสรรคในการผลตและการตลาด จากการปลกผลไม

อนทรยเปรยบเทยบกบการปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต ศกษา

วถการตลาด ตนทนการตลาด สวนเหลอมการตลาด และศกษาปจจยทมผลตอการ

ตดสนใจซอผลไมอนทรยของผบรโภค โดยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม

จากเกษตรกรผปลกผลไมอนทรยและเกษตรผปลกผลไมแบบใชสารเคมเปน

ปจจยในการผลต คนกลางผคาผลไมอนทรย และตวแทนผบรโภคผลไม ซงจาก

การศกษา พบวา

ตนทนการผลตเฉลยของเกษตรกรผปลกผลไมอนทรยเทากบ 20,927.20 บาท

ตอไร ตนทนการผลตเฉลยรวมตอกโลกรมเทากบ 12.66 บาท และผลตอบแทน

ในการผลตผลไมตอกโลกรมเทากบ 14.99 บาท สวนผลตอบแทนตอไรเทากบ

44,998.29 บาท กำไรสทธตอไรเทากบ 24,071.08 บาท และตนทนการผลต

เฉลยของเกษตรกรผปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลตเทากบ

18,267.92 บาทตอไร ตนทนการผลตเฉลยรวมตอกโลกรมเทากบ 12.39 บาท 1รองศาสตราจารย คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล 2ผชวยศาสตราจารย คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล 3นกศกษาระดบบณฑตศกษา สาขาวชาเทคโนโลยการบรหารสงแวดลอม คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล



และผลตอบแทนในการผลตผลไมตอกโลกรมเทากบ 5.03 บาท สวนผลตอบแทน

ตอไรเทากบ 25,471.19 บาท กำไรสทธตอไรเทากบ 6,969.94 บาท จากการ

สำรวจตนทนการผลตของเกษตรกรทปลกผลไมอนทรยเมอเปรยบเทยบกบ

เกษตรกรทปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต พบวา ผลไมอนทรย

ทกชนดมตนทนการผลตตอไรตอป ผลตอบแทนในการผลตตอไรตอป และกำไร

สทธตอไรตอปสงกวาผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตทระดบนยสำคญทาง

สถต 0.001

คนกลางททำการคาผลไมอนทรยมตนทนเฉลยตอกโลกรมเทากบ 9.46 บาท

ตนทนการตลาดรวมจะคดเปนรอยละ 55.15 ของราคาปลก โดยเกษตรกรไดรบ

สวนแบงรอยละ 44.85 ตนทนทางการตลาดคดเปนรอยละ 14.50 สวนผคาสงและ

ผคาปลกไดรบสวนเหลอมการตลาดรอยละ 15.49 และ 25.16 ตามลำดบ

ปญหาในการปลกผลไมอนทรย พบวา ผลผลตผลไมอนทรยทผลตไดมปรมาณ

ไมเพยงพอตอความตองการของตลาด สวนปญหาในการจำหนายผลไมอนทรย พบวา

ผลผลตไมสอดคลองกบความตองการของตลาด สวนคนกลางผคาผลไมอนทรย

ประสบปญหาคาใชจายทางดานการขนสงสง ปญหาในการปลกผลไมแบบใชสารเคม

เปนปจจยในการผลต พบวา ประสบปญหาเกยวกบเรองปจจยการผลตมราคาแพง

สวนปญหาในการจำหนายผลไม พบวา มปญหาเรองไมมความรดานการตลาดทำให

ไมสามารถเจรจาตอรองกบพอคาทมารบซอได

นอกจากนพบวาปจจยทสงผลตอการซอผลไมอนทรยของผบรโภค ไดแก ปจจย

ทางดานผลตภณฑ ปจจยดานราคา ปจจยดานชองทางการจดจำหนาย และปจจย

ทางดานจตวทยา มผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรยในระดบมาก สวนปจจยทาง

ดานวฒนธรรม และปจจยทางดานสงคม มผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรยใน

ระดบปานกลาง และปจจยทมผลตอการตดสนใจซอในระดบนอย คอปจจยทาง

ดานการสงเสรมการตลาด

คำสำคญ : ผลไมอนทรย, การตลาด, ปจจยตอการตดสนใจซอผลไมอนทรย

128


Abstract The objectives of this research were to study the cost, return/profits,

problems and obstaeles to production and marketing of organic fruits as

compared to fruit grown with chemicals, including marketing costs and

margins of organic fruit sellers, and the factors affecting decision making to

meet consumer orders. Results revealed that the average production cost of

organic fruit was 20,927.20 Baht/rai or 12.66 Baht/kg. The return was

44,998.29 Baht/rai or 14.99 Baht/kg, giving a total profit of 24,071.08

Baht/rai. For chemically grown fruit, the average production cost was

18,267.92 Baht/rai or 12.39 Baht/kg, giving a return of 25,471.19 Baht/

rai or 5.03 Baht/kg. Thus the total profit was 6,969.94 Baht/rai. From the

production cost survey of both types of farming, it was found that organic fruit

farming entailed higher cost of production than fruit grown with chemicals.

However, organic farming also had a higher return from production/rai/year,

total profits/rai/year and selling price (baht)/kg of product.

Middlemen selling organic fruits spent an average cost of 9.46 Bht/kg

with a total marketing cost of 55.15% of the retail price. The farmers got a

dividend of 44.85% with the marketing cost at 14.50%, whereas the wholesalers

and retail sellers had marketing margins of 15.49 and 25.16%, respectively.

Organic fruit farmers faced the problems of not being able to supply

market demands due to insufficient production. Problems with distribution of

organic fruit products faced by middlemen include high transportation costs

especially when production was not in accordance with market needs. Farmers

growing fruit using chemicals faced the problem of high cost of production

factors. Chemical farmers faced distribution problems due to lack of market

knowledge and marketing skills, resulting in an inability to negotiate with the

middlemen who fruit buyers.



As for the consumers, their decision-making to purchase was highly

affected by the type and quality of products, price, and distribution channel

factors. Cultural and social factors affected their decision making moderately

while promotion had the lowest effect.

Keywords : Organic fruits, Marketing, Problems, Factors Affecting the

Organic Fruits Purchase

บทนำ ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมมาแตโบราณ โดยเปนการผลตเพอ

ตอบสนองความตองการของครอบครวและชมชนเปนหลก เปนการเกษตรแบบ

ธรรมชาตจงไมมผลกระทบตอสงแวดลอม จนกระทงเรมมการปฏวตเขยวในชวงหลง

สงครามโลกครงท 2 การเกษตรไทยเรมมการเปลยนแปลงไปเปนระบบเกษตรกระแส

หลกดวยความเชอมนวาสามารถผลตผลผลตไดในปรมาณมาก และมผลผลตสวนเกน

สงขายตางประเทศสรางความมงคงใหอยางมาก การเปลยนแปลงรปแบบการเกษตร

เปนแบบสมยใหมกอใหเกดผลดในแงการเพมผลผลตในระยะเวลาอนรวดเรว แตใน

ระยะยาวกอใหเกดผลเสยอยางมหาศาลตอทงเกษตรกร ผบรโภค และสงแวดลอม

(ศรณ แซลม, 2550)

ในหลายประเทศทกำลงพฒนาและพฒนาแลวมการใชสารเคมในพนท

การเกษตรในปรมาณสงมาก กอใหเกดสารพษปนเปอนในดน นำ และอากาศเปน

สวนใหญ และนอกจากนสวนทเหลออก 25 เปอรเซนต อยในรปของสารพษตกคาง

ในผลผลตทางการเกษตร (วรรณลดา สนนทพงศกด, 2546) นอกจากนกรม

วทยาศาสตรการแพทยไดตรวจพบสารพษตกคางในผลผลตการเกษตรจากผลไม

รบประทานทงเปลอก 5 ชนด ไดแก องน ชมพ ฝรง พทรา และละมด โดยพบสารเคม

ในกลมออรแกนโนฟอสเฟตและคารบาเมทสงถงรอยละ 98 ซงในป 2540 กรมวชา

การเกษตรไดรายงานการวเคราะหสารพษตกคางในดนและนำบรเวณพนท

การเกษตรและสงแวดลอมในแปลงปลกไมผลจากองน มะมวง และสมโอ พบวาม

สารพษทง 2 กลมดงกลาวในปรมาณคอนขางสงเชนกน ทงนเนองจากเกษตรกร

130


โดยสวนใหญมการใชสารเคมไมถกตองตามคำแนะนำ ซงจะมผลกระทบตอการใช

นำเพอการบรโภคของเกษตรกรเปนอนตรายตอสขภาพได ในทำนองเดยวกนสารพษ

สำหรบกำจดแมลงไดตรวจพบในพชผกพบวามการสะสมของสารพษเกน

มาตรฐานความปลอดภยดวยเชนกน สวนทางดานผลผลตการเกษตรสงออกนน

กรมวชาการเกษตรรายงานพบวามสารพษตกคางของสารเคมปองกนกำจดศตร

พชในสนคาการเกษตรสงออกประเภทผกและผลไมปนเปอนสารพษดงกลาวอย

ถงรอยละ 23 (กองวตถมพษ, 2539)

เมอเกษตรกรเรมตระหนกถงปญหาทเกดขนจากการทำการเกษตรเคมมากขน

แลว จงใหความสนใจกบการเกษตรรปแบบใหมทใสใจตอสขภาพของผผลต และ

ผบรโภค รวมทงใสใจตอสภาพแวดลอมมากขน คอ หนมาใชระบบการเกษตรอนทรย

ทมแนวคด และวธการดำเนนการทเปนมตรตอสงแวดลอม ใหความสำคญกบ

ความปลอดภยของอาหารเปนอยางมาก สำหรบประเทศไทยมพนทเกษตรอนทรย

รวมทงสน 137,500 ไร คดเปนสดสวนพนททำเกษตรอนทรยไมถงรอยละ 0.1

ของพนทเกษตรกรรมทงหมดของประเทศ นบวายงนอยเมอเทยบกบประเทศอนๆ

(ปญญภทร ธาระวานช, 2544) ซงกระทรวงเกษตรและสหกรณไดตงเปาวาง

ยทธศาสตรการเพมพนทเกษตรอนทรยอกรอยละ 40 เปน 200,000 ไร ภายในป

2551-2552

ผลไมเมองรอนจากประเทศไทย อาทเชน มงคด ทเรยน และกลวยหอม ไดรบ

ความนยมจากผบรโภคชาวจนและญปนเปนอยางมาก ทำใหไทยสามารถสงออกผลไม

คณภาพดไดปละกวา 5,000 ลานบาท (กมล เลศรตน และคณะ, 2551) เมอ

ผบรโภคเรมใหความสำคญตอสขภาพ และความปลอดภยของผลไม ดงนนเพอ

เปนแนวทางในการจดการตลาดของผลไมอนทรยทมแนวโนมเพมมากขนใน

อนาคต จงสนใจทจะศกษาสถานการณและสภาวะปจจบนของการผลต การตลาด

และการบรโภคผลไมอนทรย เพอใชเปนขอมลพนฐานในการตดสนใจและวางแผน

การผลตและการจดการการตลาดของผลไมอนทรย



วธการศกษา อปกรณทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงน คอ แบบสอบถาม โดยแบงออก

เปน 3 ชด ตามกลมตวอยาง ดงน

วธการศกษาครงนเพอใหไดขอมลทถกตองชดเจน และครอบคลมวตถประสงค

มากทสด ผวจยไดแบงกลมเปาหมายไวดงน

1. เกษตรกรผปลกผลไมอนทรยทไดรบการรบรองจากกรมวชาการเกษตร

หรอสำนกงานมาตรฐานเกษตรอนทรยในป 2551 จำนวน 16 ราย และเกษตร

ผปลกผลไมทใชสารเคมเปนปจจยการผลต จำนวน 26 ราย ในภาคตะวนออก ซง

ศกษาเฉพาะ 5 จงหวดทเปนแหลงปลกผลไมทสำคญของประเทศไทย ไดแก

ปราจนบร ชลบร ระยอง จนทบร และตราด โดยใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน

(Multistage sampling method) โดยศกษาเฉพาะเกษตรกรทปลกผลไม 3 ชนด

ไดแก มงคด เงาะ และลองกอง

2. คนกลาง ใชวธการสมตวอยางแบบลกโซ (Snowball Technique) โดย

อาศยการแนะนำจากเกษตรกรกลมตวอยาง และคนกลางทแนะนำตอกนมาเปนทอดๆ

3. ผบรโภคทงผลไมทวไป และผลไมอนทรย จำนวน 400 คน

ขอบเขตดานเนอหามประเดนในการศกษา ดงน

- ตนทนการผลตของเกษตรกรโดยทำการสำรวจตนทนในการปลกผลไม

อนทรยประเภทมงคด เงาะ ลองกองแลวนำมาเปรยบเทยบกบตนทนการผลตของ

เกษตรกรทปลกแบบใชสารเคมในการผลต

- ผลตอบแทนของเกษตรกร สำรวจจากรายไดทเกษตรกรไดรบจากการ

จำหนายผลไมทง 3 ชนด

- ตนทนการตลาด ไดแก คาใชจายทคนกลางใชในการดำเนนกจกรรม

ทางการตลาดของผลไมอนทรย

- สวนเหลอมการตลาด และผลตอบแทนทางการตลาดของคนกลางใน

ทกระดบ

- ศกษาพฤตกรรมการบรโภคผลไมอนทรยของผบรโภค

132


เมอไดขอมลครบตามวตถประสงคของการวจยในครงนแลว นำขอมลทไดมา

วเคราะห ดงน วเคราะหตนทนการผลต ผลตอบแทนการผลต และกำไรสทธทได

จากการผลตผลไมอนทรยแลวเปรยบเทยบกบการผลตผลไมทใชสารเคมดวยการ

ทดสอบสถต t-test วเคราะหตนทนการตลาด ผลตอบแทนทไดจากการคาผลไมอนทรย

ของคนกลาง โดยใชคารอยละ (percentage) และคาเฉลยเลขคณต (Arithmetic Mean)

วเคราะหปญหาของเกษตรทง 2 ประเภท และคนกลางโดยใชคารอยละ (percentage)

และวเคราะหปจจยทมผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรยของผบรโภคโดยการ

คำนวณนำหนกเฉลย (Weight means score:WMS) และใชเกณฑการเปรยบเทยบ

คะแนน

ผลการศกษา ตนทนการผลต และผลตอบแทนทางการผลต

เกษตรผปลกผลไมแบบอนทรย

ตนทนผนแปรทเปนเงนสด 11,183.14 บาท และไมเปนเงนสด 7,508.14

บาท รวมเปน 18,691.28 บาทตอไร สวนตนทนคงท พบวา ตนทนคงทเปน

เงนสด 475.06 บาท และไมเปนเงนสด 1,760.86 บาท รวม 2,235.92 บาท

ตนทนรวมตอไรจะประกอบดวยตนทนทเปนเงนสด 11,658.20 บาท และไมเปน

เงนสด 9,269.00 บาท รวมตนทนการผลตผลไมอนทรยตอไรเทากบ 20,927.20

บาท สวนตนทนการผลตรวมตอกโลกรมเทากบกโลกรมละ 12.66 บาท สวนผล

ตอบแทนในการผลตผลไมตอกโลกรมเทากบ 14.99 บาทตอกโลกรม สวนผล

ตอบแทนตอไรเทากบ 44,998.29 บาทตอไรตอป เมอหกตนทนแลวจะไดกำไร

สทธเทากบ 24,071.08 บาทตอไรตอป (ตารางท 1:ทางซาย)

เกษตรผปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต

ตนทนผนแปรทเปนเงนสด 11,509.64 บาท และไมเปนเงนสด 4,524.28

บาท รวมเปน 16,033.92 บาทตอไร สวนตนทนคงท พบวา ตนทนคงทเปน

เงนสด 832.88 บาท และไมเปนเงนสด 1,634.46 บาท รวม 2,467.34 บาท

ตนทนรวมตอไรจะประกอบดวยตนทนทเปนเงนสด 12,175.85 บาท และไมเปน



เงนสด 6,092.07 บาท รวมตนทนการผลตผลไมอนทรยตอไรเทากบ 18,267.92

บาท สวนตนทนการผลตรวมตอกโลกรมเทากบกโลกรมละ 12.39 บาท สวนผล

ตอบแทนในการผลตผลไมตอกโลกรมเทากบ 5.03 บาท สวนผลตอบแทนตอไร

เทากบ 25,471.19 บาทตอไรตอป เมอหกตนทนแลวจะไดกำไรสทธเทากบ 6,969.94

บาทตอไรตอป (ตารางท 1: ทางขวา)

หมายเหต: ผลการศกษาในตารางท 1 (ทงซายและขวา) คำนวณมาจากตนทนการ

ผลตเฉลยจากผลไมทง 3 ชนด (มงคด, เงาะ และ ลองกอง)

เมอเปรยบเทยบตนทนการผลต และผลตอบแทนทางการผลตของการผลต

ผลไมแบบอนทรยกบการผลตผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต พบวา

ตนทนรวมทงหมดเฉลยตอไรตอปของการผลตแบบอนทรยเทากบ 20,927.20 บาท

ซงสงกวาการผลตแบบใชสารเคมทมตนทนรวมทงหมดเฉลยตอไรตอปเทากบ

ตารางท 1 ตนทนการผลต และผลตอบแทนการผลตผลไมอนทรย (ซาย)

และผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลต (ขวา)

( )

11,509.64 4,586.70 2,569.06 2,017.63 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

4,524.28 4,524.28 2,227.63 2,296.66

- - - - - -

16,033.929,110.98 4,796.69 4,314.29 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

832.88 832.88

-

1,634.46 352.01

1,282.45

2,467.341,184.89 1,282.45

12,175.85 -

17.42 25,471.19 1,509.69 6,969.94

-

6,092.07 - - - - - -

18,267.9212.39 17.42

25,471.19 1,509.69 6,969.94

5.03

0.00

10,000.00

20,000.00

30,000.00

40,000.00

50,000.00

(//

)

0.002,000.004,000.006,000.008,000.00

10,000.0012,000.0014,000.00

(//

)

2

( )

11,183.14 4,143.32 1,936.74 2,206.59 7,039.83 2,503.25 2,043.21 1,537.36 707.38 249.62

7,508.144,999.63 2,437.21 2,562.42 2,508.51 1,535.48 973.03

- - -

18,691.289,142.95 4,373.95 4,769.01 9,548.34 4,038.73 3,016.24 1,537.36 707.38 249.62

475.06 475.06

-

1,760.86410.04

1,350.62

2,235.92885.10

1,350.62

11,658.20 -

27.65 44,998.29 1,120.88 24,071.08

-

9,269.00- - - - - -

20,927.2012.66 27.65

44,998.29 1,120.88 24,071.08

14.99

134


( )

11,509.64 4,586.70 2,569.06 2,017.63 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

4,524.28 4,524.28 2,227.63 2,296.66

- - - - - -

16,033.929,110.98 4,796.69 4,314.29 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

832.88 832.88

-

1,634.46 352.01

1,282.45

2,467.341,184.89 1,282.45

12,175.85 -

17.42 25,471.19 1,509.69 6,969.94

-

6,092.07 - - - - - -

18,267.9212.39 17.42

25,471.19 1,509.69 6,969.94

5.03

0.00

10,000.00

20,000.00

30,000.00

40,000.00

50,000.00

(//

)

0.002,000.004,000.006,000.008,000.00

10,000.0012,000.0014,000.00

(//

)

2

( )

11,183.14 4,143.32 1,936.74 2,206.59 7,039.83 2,503.25 2,043.21 1,537.36 707.38 249.62

7,508.144,999.63 2,437.21 2,562.42 2,508.51 1,535.48 973.03

- - -

18,691.289,142.95 4,373.95 4,769.01 9,548.34 4,038.73 3,016.24 1,537.36 707.38 249.62

475.06 475.06

-

1,760.86410.04

1,350.62

2,235.92885.10

1,350.62

11,658.20 -

27.65 44,998.29 1,120.88 24,071.08

-

9,269.00- - - - - -

20,927.2012.66 27.65

44,998.29 1,120.88 24,071.08

14.99

18,267.92 บาท และผลตอบแทนทางการผลตเฉลยตอไรตอปของการผลตแบบ

อนทรยเทากบ 44,998.29 บาท ซงสงกวาการผลตแบบใชสารเคมทมผลตอบแทน

ทางการผลตเฉลยตอไรตอปเทากบ 25,471.19 บาท และเมอหกตนทนการผลต

ทงหมดเหลอเปนกำไรสทธตอไรตอป พบวา การผลตแบบอนทรยไดกำไรสทธ

เฉลยตอไรตอปเทากบ 24,071.08 บาท ซงมากกวาการผลตแบบใชสารเคมทได

กำไรสทธเฉลยตอไรตอปเทากบ 6,969.94 บาท (ดงแผนภาพท1)

แผนภาพท 1 เปรยบเทยบตนทนรวม ผลตอบแทนและกำไรสทธ

จากผลการศกษาการเปรยบเทยบตนทนการผลตผลไมพบวาตนทนรวม

ทงหมดของการผลตแบบอนทรยสงกวาการผลตแบบใชสารเคม เปนผลเนองมาจาก

การผลตแบบอนทรยมตนทนผนแปรทไมเปนเงนสดสงกวาการผลตแบบใชสารเคม

ซงสวนใหญแลวจะหมดไปกบคาแรงงาน ไดแก คาดแลรกษา และคาเกบเกยว

คาวสดทใชในการปลก ไดแก คาปยอนทรยและคาสมนไพรกำจดศตรพช ทเกษตรกร

ทำใชเอง แตการคำนวณนนตองคดคาแรงและคาวสดทเปนของเกษตรกรเหลาน

ออกมาเปนมลคาดวย ซงจดเปนตนทนผนแปรทไมเปนเงนสดจงทำใหตนทนรวม

ทงหมดของการผลตแบบอนทรยสงกวาการผลตแบบใชสารเคม แตเมอพจารณา

ตนทนรวมทงหมดเฉพาะทเปนเงนสดจะพบวา การผลตแบบอนทรยมตนทนรวม

ทงหมดตำกวาการผลตแบบใชสารเคม ดงแผนภาพท 2

( )

11,509.64 4,586.70 2,569.06 2,017.63 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

4,524.28 4,524.28 2,227.63 2,296.66

- - - - - -

16,033.929,110.98 4,796.69 4,314.29 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

832.88 832.88

-

1,634.46 352.01

1,282.45

2,467.341,184.89 1,282.45

12,175.85 -

17.42 25,471.19 1,509.69 6,969.94

-

6,092.07 - - - - - -

18,267.9212.39 17.42

25,471.19 1,509.69 6,969.94

5.03

0.00

10,000.00

20,000.00

30,000.00

40,000.00

50,000.00

(//

)

0.002,000.004,000.006,000.008,000.00

10,000.0012,000.0014,000.00

(//

)

2

( )

11,183.14 4,143.32 1,936.74 2,206.59 7,039.83 2,503.25 2,043.21 1,537.36 707.38 249.62

7,508.144,999.63 2,437.21 2,562.42 2,508.51 1,535.48 973.03

- - -

18,691.289,142.95 4,373.95 4,769.01 9,548.34 4,038.73 3,016.24 1,537.36 707.38 249.62

475.06 475.06

-

1,760.86410.04

1,350.62

2,235.92885.10

1,350.62

11,658.20 -

27.65 44,998.29 1,120.88 24,071.08

-

9,269.00- - - - - -

20,927.2012.66 27.65

44,998.29 1,120.88 24,071.08

14.99



แผนภาพท 2 เปรยบเทยบตนทนการผลต

ตนทนการตลาด สวนเหลอมการตลาด ตนทนผนแปรทงตนทนทเปนเงนสดและไมเปนเงนสด พบวา ตนทนผนแปร

ทเปนเงนสดเทากบ 8.41 บาทตอกโลกรม ตนทนผนแปรทไมเปนเงนสดเทากบ

0.75 บาทตอกโลกรม ตนทนผนแปรรวมเทากบ 9.16 บาทตอกโลกรม คดเปน

รอยละ 96.83 ของตนทนในการตลาดของผลไมอนทรยทงหมด (ตารางท 2) และ

จากการศกษาสวนเหลอมการตลาดของผคาผลไมอนทรยในครงน เมอผลไมออก

จากสวนไปจนถงมอผบรโภคจะมตนทนการตลาดรวมจะคดเปนรอยละ 55.15 ของ

ราคาปลก โดยเกษตรกรไดรบสวนแบงรอยละ 44.85 ตนทนทางการตลาดคดเปน

รอยละ 14.50 สวนผคาสงและผคาปลกไดรบสวนเหลอมการตลาดรอยละ 15.49

และ 25.16 ตามลำดบ

( )

11,509.64 4,586.70 2,569.06 2,017.63 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

4,524.28 4,524.28 2,227.63 2,296.66

- - - - - -

16,033.929,110.98 4,796.69 4,314.29 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

832.88 832.88

-

1,634.46 352.01

1,282.45

2,467.341,184.89 1,282.45

12,175.85 -

17.42 25,471.19 1,509.69 6,969.94

-

6,092.07 - - - - - -

18,267.9212.39 17.42

25,471.19 1,509.69 6,969.94

5.03

0.00

10,000.00

20,000.00

30,000.00

40,000.00

50,000.00

(//

)

0.002,000.004,000.006,000.008,000.00

10,000.0012,000.0014,000.00

(//

)

2

( )

11,183.14 4,143.32 1,936.74 2,206.59 7,039.83 2,503.25 2,043.21 1,537.36 707.38 249.62

7,508.144,999.63 2,437.21 2,562.42 2,508.51 1,535.48 973.03

- - -

18,691.289,142.95 4,373.95 4,769.01 9,548.34 4,038.73 3,016.24 1,537.36 707.38 249.62

475.06 475.06

-

1,760.86410.04

1,350.62

2,235.92885.10

1,350.62

11,658.20 -

27.65 44,998.29 1,120.88 24,071.08

-

9,269.00- - - - - -

20,927.2012.66 27.65

44,998.29 1,120.88 24,071.08

14.99

( )

11,509.64 4,586.70 2,569.06 2,017.63 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

4,524.28 4,524.28 2,227.63 2,296.66

- - - - - -

16,033.929,110.98 4,796.69 4,314.29 6,922.94 2,677.21 1,910.15 1,416.61 641.83 277.10

832.88 832.88

-

1,634.46 352.01

1,282.45

2,467.341,184.89 1,282.45

12,175.85 -

17.42 25,471.19 1,509.69 6,969.94

-

6,092.07 - - - - - -

18,267.9212.39 17.42

25,471.19 1,509.69 6,969.94

5.03

0.00

10,000.00

20,000.00

30,000.00

40,000.00

50,000.00

(//

)

0.002,000.004,000.006,000.008,000.00

10,000.0012,000.0014,000.00

(//

)

2

( )

11,183.14 4,143.32 1,936.74 2,206.59 7,039.83 2,503.25 2,043.21 1,537.36 707.38 249.62

7,508.144,999.63 2,437.21 2,562.42 2,508.51 1,535.48 973.03

- - -

18,691.289,142.95 4,373.95 4,769.01 9,548.34 4,038.73 3,016.24 1,537.36 707.38 249.62

475.06 475.06

-

1,760.86410.04

1,350.62

2,235.92885.10

1,350.62

11,658.20 -

27.65 44,998.29 1,120.88 24,071.08

-

9,269.00- - - - - -

20,927.2012.66 27.65

44,998.29 1,120.88 24,071.08

14.99

136


ตารางท 2 ตนทนผนแปร ตนทนคงท และตนทนรวมทางการตลาดของผคา

ผลไมอนทรย หนวยเปนบาทตอกโลกรม

รายการ ตนทนเงนสด ตนทนไมใชเงน รวม รอยละ สด

ตนทนผนแปร 8.41 0.75 9.16 96.83

คาวสดบรรจ 0.18 0 0.18 1.90

คาขนสง 4.75 0 4.75 50.21

คาแรงงาน 1.50 0.75 2.25 23.78

ความเสยหายและนำหนกสญหาย 1.98 0 1.98 20.93

ตนทนคงท 0.12 0.18 0.30 3.17

คาแผง คาเชาท 0.12 0 0.12 1.27

คาเสอมราคารถยนต 0 0.18 0.18 1.90

รวมตนทนทางการตลาด 8.53 0.93 9.46 100

ปญหา และอปสรรคในการผลตและการตลาดผลไมทง 2 ประเภท 1) ปญหา และอปสรรคในการผลตและการตลาดผลไมอนทรย

ปญหาในการปลกผลไมอนทรย พบวา เกษตรกรสวนมาก (รอยละ18.75)

ประสบปญหาเรองผลผลตผลไมอนทรยทผลตไดมปรมาณไมเพยงพอตอความ

ตองการของตลาด สวนปญหาในการจำหนายผลไมอนทรย พบวา เกษตรกรสวนมาก

(รอยละ 20.34) ผลผลตไมสอดคลองกบความตองการของตลาด โดยตลาดม

ความตองการผลไมอนทรยปรมาณมากและหลากหลายแตผลผลตไมเพยงพอ จง

ทำใหผลไมอนทรยมราคาสง สวนคนกลางผคาผลไมอนทรยประสบปญหาคาใชจาย

ทางดานการขนสงสง นอกจากนยงประสบปญหาเกยวกบราคาผลไมอนทรยทมราคาสง

ทำใหไมเปนทนยม

2) ปญหา และอปสรรคในการผลตและการตลาดผลไมทใชสารเคมในการผลต

ปญหาในการปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต พบวา เกษตรกรสวนมาก

(รอยละ24.18) ประสบปญหาเกยวกบเรองปจจยการผลตมราคาแพง สวนปญหา



ในการจำหนายผลไม พบวา เกษตรกรสวนมาก (รอยละ 31.71) มปญหาเรอง

ไมมความรดานการตลาดทำใหไมสามารถเจรจาตอรองกบพอคาทมารบซอได

ปจจยทมผลตอการเลอกซอผลไมอนทรยของผบรโภค จากการสำรวจผบรโภคจำนวน 400 คน พบวามผบรโภคซงในปจจบนยงคง

บรโภคผลไมอนทรยอย จำนวน132 คน และจากการศกษาเกยวกบการเลอกผขาย

ของผซอผลไมอนทรยจำนวน 132 คน โดยใหผซอผลไมอนทรยเลอกรานคาทผซอ

ผลไมอนทรยนยมซอมากทสด ซงจากการศกษา พบวา ผซอสวนมาก รอยละ

57.58 เลอกซอผลไมอนทรยจากหางสรรพสนคา/ไฮเปอรมารเกต/ซปเปอรเซนเตอร

รองลงมารอยละ 18.18, 15.15, 6.06, 3.03 เลอกซอผลไมอนทรยจากตลาดสด

ทวไป, ตลาดนด สถานทอนๆ เชน จากเกษตรกรโดยตรง และซปเปอรมารเกต

ตามลำดบ สวนสถานททผซอไมนยมซอผลไมอนทรย คอ รานสะดวกซอ/รานขาย

ของชำ ดงตารางท 3

ตารางท 3 จำนวน รอยละ ของประเภทรานคาทผบรโภคเลอกซอผลไมอนทรย

ประเภทรานคา จำนวน รอยละ

หางสรรพสนคา/ไฮเปอรมารเกต/ซปเปอรเซนเตอร 76 57.58

ซปเปอรมารเกต 4 3.03

รานสะดวกซอ/รานขายของชำ 0 0.00

ตลาดสดทวไป 24 18.18

ตลาดนด 20 15.15

อนๆ 8 6.06

รวม 132 100.00

จากการสำรวจผบรโภคจำนวน 400 คน พบวา มผบรโภคซงในปจจบนยงคง

บรโภคผลไมอนทรยอย จำนวน 132 คน และศกษาปจจยทมผลตอการเลอกซอ

ผลไมอนทรย พบวา ปจจยทสงผลตอการซอผลไมอนทรยของผบรโภค ไดแก ปจจย

ทางดานผลตภณฑ ปจจยดานราคา ปจจยดานชองทางการจดจำหนาย และปจจย

ทางดานจตวทยา มผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรยในระดบมาก สวนปจจย

138


ทางดานวฒนธรรม และปจจยทางดานสงคม มผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรย

ในระดบปานกลาง และปจจยทมผลตอการตดสนใจซอในระดบนอย คอปจจยทาง


การทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางเกษตรกรกลมตวอยางทผลตผลไม

ทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรยกบปจจยตนทนการผลตตอไร

ผลตอบแทนการผลตตอไร และกำไรสทธตอไร

1) การทดสอบความแตกตาง (t–test) ระหวางเกษตรกรกลมตวอยาง

ทผลตผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรยกบปจจย

ตนทนการผลตตอไร

มงคด: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตมงคดกบมงคดอนทรย เมอทำการ

ทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมตนทนการผลตตอไรแตกตางกนอยางมนย

สำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตมงคดอนทรยมตนทนการ

ผลตตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตมงคด

เงาะ: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตเงาะกบเงาะอนทรย เมอทำการทดสอบ

ทางสถต พบวา กลมตวอยางมตนทนการผลตตอไรแตกตางกน อยางมนยสำคญ

ทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตเงาะอนทรยมตนทนการผลตตอไร

สงกวากลมตวอยางทผลตเงาะ

ลองกอง: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตลองกองกบลองกองอนทรย

เมอทำการทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมตนทนการผลตตอไรแตกตางกน

อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001โดยกลมตวอยางทผลตลองกองอนทรยม

ตนทนการผลตตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตลองกอง



ตารางท 4 ผลการทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางกลมตวอยางทผลต

ผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรย กบปจจย

ตนทนการผลตตอไร

ตวแปรและกลมยอย Mean S.D. N P-value

มงคด 0.000*

อนทรย 21,834.26 157.81 15

ใชสารเคม 18,744.00 318.29 26

เงาะ 0.000*

อนทรย 19,369.15 169.53 11

ใชสารเคม 17,981.95 259.57 19

ลองกอง 0.000*

อนทรย 21578.20 308.69 8

ใชสารเคม 18777.82 183.98 13

*P-value < 0.001

2) การทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางเกษตรกรกลมตวอยาง

ทผลตผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรยกบปจจยผล

ตอบแทนการผลตตอไร

มงคด: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตมงคดกบมงคดอนทรย เมอทำการ

ทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมผลตอบแทนการผลตตอไรแตกตางกน

อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตมงคดอนทรยม

ผลตอบแทนการผลตตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตมงคด

เงาะ: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตเงาะกบเงาะอนทรย เมอทำการ

ทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมผลตอบแทนการผลตตอไรแตกตางกน

อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตเงาะอนทรยมผล

ตอบแทนการผลตตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตเงาะ

140


ลองกอง: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตลองกองกบลองกองอนทรย เมอทำการทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมผลตอบแทนการผลตตอไรแตกตางกน อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตลองกองอนทรยมผลตอบแทนการผลตตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตลองกอง

ตารางท 5 ผลการทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางกลมตวอยางทผลตผลไม ทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรย กบปจจยผลตอบแทนการผลตตอไร


มงคด 0.000* อนทรย 55,067.93 849.14 15 ใชสารเคม 22,460.60 1357.01 26

เงาะ 0.000* อนทรย 24,176.75 1,467.95 11 ใชสารเคม 20,198.18 1,825.77 19

ลองกอง 0.000* อนทรย 55,707.05 3,328.36 8 ใชสารเคม 33,749.38 1,224.40 13 * P-value < 0.001

3) การทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางเกษตรกรกลมตวอยางทผลต ผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรย กบปจจยกำไรสทธตอไร มงคด: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตมงคดกบมงคดอนทรย เมอทำการทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมกำไรสทธตอไรแตกตางกน อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตมงคดอนทรยมกำไรสทธตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตมงคด เงาะ: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตเงาะกบเงาะอนทรย เมอทำการทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมกำไรสทธตอไรแตกตางกน อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 กลมตวอยางทผลตเงาะอนทรยมกำไรสทธตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตเงาะ



ลองกอง: เกษตรกรกลมตวอยางทผลตลองกองกบลองกองอนทรย

เมอทำการทดสอบทางสถต พบวา กลมตวอยางมกำไรสทธตอไรแตกตางกน อยางม

นยสำคญทางสถต ทระดบ 0.001 โดยกลมตวอยางทผลตลองกองอนทรยมกำไร

สทธตอไรสงกวากลมตวอยางทผลตลองกอง

ตารางท 6 ผลการทดสอบความแตกตาง (t-test) ระหวางเกษตรกรกลมตวอยาง

ทผลตผลไมทใชสารเคมเปนปจจยในการผลตและผลไมอนทรยกบ

ปจจยกำไรสทธตอไร


มงคด 0.000*

อนทรย 33,233.67 879.09 15

ใชสารเคม 3,717.13 1,368.59 26

เงาะ 0.000*

อนทรย 4,807.60 1,451.99 11

ใชสารเคม 2,216.23 1,694.17 19

ลองกอง 0.000*

อนทรย 34,171.98 3,292.31 8

ใชสารเคม 14,976.45 1,142.32 13

* P-value < 0.001

สรปผลและเสนอแนะ จากการศกษาเรองการตลาด ปญหาและอปสรรคของการผลตผลไมอนทรย

ในภาคตะวนออกของประเทศไทย สามารถสรปผลการศกษาไดดงน ตนทนการ

ผลตเฉลยของเกษตรกรผปลกผลไมอนทรยเทากบ 20,927.20 บาทตอไร ตนทน

การผลตเฉลยรวมตอกโลกรมเทากบ 12.66 บาท และผลตอบแทนในการผลตผล

ไมตอกโลกรมเทากบ 14.99 บาท สวนผลตอบแทนเทากบ 44,998.29 บาทตอ

ไรตอป เมอหกตนทนแลวไดกำไรสทธเทากบ 24,071.08 บาทตอไรตอป ตนทน

การผลตเฉลยของเกษตรกรผปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการผลต

142


เทากบ 18,267.92 บาทตอไร ตนทนการผลตเฉลยรวมตอกโลกรมเทากบ 12.39 บาท

และผลตอบแทนในการผลตผลไมตอกโลกรมเทากบ 5.03 บาท สวนผลตอบแทน

เทากบ 25,471.19 บาทตอไรตอป เมอหกตนทนแลวไดกำไรสทธเทากบ 6,969.94

บาทตอไร

ผลการศกษาทไดจากการสำรวจตนทนการผลตของเกษตรกรทปลกผลไม

อนทรยเมอเปรยบเทยบกบเกษตรกรทปลกผลไมแบบใชสารเคมเปนปจจยในการ

ผลต พบวา ผลไมอนทรยทกชนดมตนทนการผลตสงกวาผลไมทใชสารเคมเปน

ปจจยในการผลตทกชนด และมผลตอบแทนในการผลตตอไรตอป กำไรสทธตอไร

ตอป และราคาขายผลผลตบาทตอกโลกรมสงกวาผลไมทใชสารเคมเปนปจจยใน

การผลต

คนกลางททำการคาผลไมอนทรยมตนทนเฉลยเทากบ 9.46 บาทตอกโลกรม

โดยแบงเปนตนทนผนแปรรวมเทากบเทากบ 9.16 บาทตอกโลกรม และตนทน

คงทรวมเทากบ 0.30 บาทตอกโลกรม ทางดานผลตอบแทนและสวนเหลอม

ทางการตลาดของคนกลางพบวาเมอผลไมออกจากสวนไปจนถงมอผบรโภค จะม

ตนทนการตลาดรวมจะคดเปนรอยละ 55.15 ของราคาปลก โดยเกษตรกรไดรบ

สวนแบงรอยละ 44.85 ตนทนทางการตลาดคดเปนรอยละ 14.50 สวนผคาสง

และผคาปลกไดรบสวนเหลอมการตลาดรอยละ 15.49 และ 25.16 ตามลำดบ

สวนปญหาทพบในการปลกผลไมอนทรย พบวา เกษตรกรสวนมาก (รอยละ 18.75)

ประสบปญหาเรองผลไมอนทรยทผลตไดมปรมาณไมเพยงพอตอความตองการ

ของตลาด สวนปญหาทพบในการจำหนายผลไมอนทรย พบวา เกษตรกรสวนมาก

(รอยละ 20.34) มปญหาเรองผลผลตไมสอดคลองกบความตองการของตลาด

โดยตลาดมความตองการผลไมอนทรยปรมาณมากและหลากหลายแตผลผลตไม

เพยงพอ จงทำใหผลไมอนทรยมราคาสง ซงสามารถจดการไดโดยอาศยกระบวนการ

รวมกลมของเกษตรกรเพอรวมกนรวบรวมผลผลตในพนทผลตใหเพยงพอตอ

ความตองการของตลาด และรวมกนวางแผนการผลตเพอใหผลผลตเพยงพอและ

เหมาะสมกบความตองการของผบรโภค สวนปญหาทางดานการตลาดของคนกลาง

ผคาผลไมอนทรย พบวา ผคาผลไมอนทรยจะพบกบปญหาเรองคาใชจายทางดาน



ขนสงสง จงสามารถจดการไดโดยจดตลาดสำหรบสนคาเกษตรอนทรยภายในทองถน

และประชาสมพนธใหผบรโภคทราบถงคณคาและความสำคญของผลไมอนทรย

เพอใหปรมาณความตองการผลไมอนทรยเพมขน

ทางดานการศกษาปจจยทสงผลตอการซอผลไมอนทรยของผบรโภค พบวา

ปจจยทางดานผลตภณฑ ปจจยดานราคา ปจจยดานชองทางการจดจำหนาย และ

ปจจยทางดานจตวทยา มผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรยในระดบมาก สวนปจจย

ทางดานวฒนธรรม และปจจยทางดานสงคมมผลตอการตดสนใจซอผลไมอนทรย

ในระดบปานกลาง และปจจยทมผลตอการตดสนใจซอในระดบนอย คอปจจยทาง


จากการศกษาจะเหนไดวาการผลตและการตลาดผลไมอนทรยของประเทศ

ไทยในปจจบนนนยงไมประสบความสำเรจเทาทควรเนองจากยงมผผลตและ

ผบรโภคจำนวนนอย และผลผลตสวนมากไดสงออกไปจำหนายยงตางประเทศ ตลาด

ในประเทศยงเปนตลาดเฉพาะกลม ดงนนจงควรสงเสรมใหทงผผลตและผบรโภค

เหนคณคาและความสำคญของผลตผลเกษตรอนทรยทมตอสขภาพ และสงแวดลอม

นอกจากนควรมการศกษาวจยตอเกยวกบแนวทางทเหมาะสมในการสงเสรม

ผลผลตเกษตรอนทรย และการแปรรปผลผลตเกษตรอนทรย

144


บรรณานกรม

กมล เลศรตน และคณะ. 2551. การศกษาเปรยบเทยบสถานภาพดานการผลต การแปรรป

การคา การวจยและพฒนาผกและผลไมของไทยกบตางประเทศ. กรงเทพมหานคร :

สำนกงานกองทนสนบสนนงานวจย.

กองวตถมพษทางเกษตร. 2539. คมอแนะนำเทคนคการปลกผกและไมผลปลอดภย

จากสารพษ. กรงเทพมหานคร : กรมวชาการเกษตร.

ปญญภทร ธาระวานช. 2544. สนคาเกษตรอนทรย:โอกาสและลทางตลาดในอนาคต.

http//www.kasikornresearch.com. 13 ตลาคม 2551.

วรรณลดา สนนทพงศกด. 2545. เกษตรอนทรยในประเทศไทย.

http//www.organicthailand.com/produc. 14 ตลาคม 2551.

ศรณ แซลม. 2550. รายงานฉบบสมบรณปญหาและอปสรรคของการเกษตรอนทรยไทย

ดานการผลตและการสงเสรมการตลาด. กรงเทพมหานคร : คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Documents

การศึกษาการตลาด ปัญหาและ ...romphruekj.krirk.ac.th/books/2553/2/5.pdf2010/02/05 · 126 ป ท 28 ฉบ บท 2 ก มภาพ นธ