ผลประโยชนจากกฎหมาย การประกอบกจการโทรคมนาคม

Telecommunication services in accordance with the provision of the applicable law

คมสน บญเทยม

138

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม1

คมสน บญเทยม*

บทคดยอกจการโทรคมนาคมเปนกจการทใหบรการดานการตดตอสอสาร ทมบทบาท

ในฐานะทเปนโครงสรางพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจในอนาคตหลายดาน ทงธรกจ

การคา การบรการ อตสาหกรรม การเกษตร รวมทงมสวนในการพฒนาคณภาพ

ชวตของประชาชนใหสงขน ดวยเศรษฐกจทมการขยายตวอยางรวดเรว สงผลใหการ

ใหบรการโทรคมนาคมของภาครฐไมสามารถตอบสนองตอความตองการของผใช

บรการได จงไดใหภาคเอกชนเขามาท�าสญญารวมงาน ในฐานะเปนผรบสมปทาน

จากรฐ แตพบวาประสบปญหาดานความไมเปนธรรมของผประกอบการทงดานการคด

คาใชจายในการใชบรการ การโอนยายเลขหมาย และการใหบรการสญญาณ

แมวากฎหมายแขงขนทางการคาจะมกฎเกณฑในการปองกนพฤตกรรม

กดกนการแขงขนตางๆ แตยงขาดประสทธผลในการใชกฎหมาย นอกจากน กฎเกณฑ

1การประกอบกจการโทรคมนาคมคอ การใหบรการดานการตดตอสอสารดวยขอมล ภาพ เสยง สญญาณ และอนๆ เชน การใหบรการโทรศพทสาธารณะ โทรศพทเคลอนท การใหบรการอนเตอรเนต เปนตน โดยส�านกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.)เปนองคกรอสระ ทท�าหนาท ก�ากบดแลการประกอบกจการโทรคมนาคม ตามกฎหมายวาดวยองคจดสรรคลนความถ และก�ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เชน ออกใบอนญาตประกอบกจการโทรคมนาคม ก�าหนดลกษณะ และประเภทของกจการโทรคมนาคม พจารณาอนญาตและก�ากบดแลการใชคลนความถเพอกจการโทรคมนาคมเพอคมครองผลประโยชนผบรโภค และเพอใหบรการโทรคมนาคม เปนการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม ซงกฎหมายและระเบยบขอบงคบบนพนฐานของ พ.ร.บ. กจการโทรคมนาคม พ.ศ 2544 ซงมหาหมวด คอ การอนญาต ประกอบกจการโทรคมนาคม การใชและเชอมตอ โครงขายโทรคมนาคม คาธรรมเนยมและคาบรการ การแขงขนในกจการโทรคมนาคม และการใหบรการโทรคมนาคมอยางทวถงและเทาเทยม *เจาหนาท บรษท Huawei Technology (Thailand) อาจารยพเศษ สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการจดการ คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกรก

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม139

ตางๆ ในกฎหมายกยงขาดรายละเอยดตางๆ มากมาย ภาคประชาชนควรเรยกรอง

ใหมการออกกฎเกณฑและค�า จ�ากดความตางๆ ทเกยวของกบการปองกนการผกขาด

ทงจากคณะกรรมการแขงขนทางการคา และ กทช. ตลอดจนควรชวยกนตรวจสอบ

พฤตกรรมของผประกอบการทอาจเอารดเอาเปรยบผบรโภค

ค�ำส�ำคญ : กทช., การผกขาด, ความไมเปนธรรม, โทรคมนาคม

AbstractTelecommunication operation, could be defined as an undertaking to pro-

vides communication services people’s living condition via data, image, sound,

or signals has turned to be back the bone for developing countries. While global

economy competition compelled telecommunication to play important role in

improving people’s life by supporting business, services, manufacturing and

agriculture. Immense economy expansion also resulted in deficient government

service to support subscribers, thus private sectors are allowed to participate

in supporting the business as concessionaires. Problem arisen were unfair deals

which had impact on telecommunication subscribers for example : phone

number transferation, poor communication services and so on.

Eventhough, trade competition law has been introduced, lacked but law

enforcement was inefficient, since the regulations are not detail to control con-

cessionaires. To deserve fairness, Subscribers need to make a demand for the

government to value their own rights, not only to protect the investors who were

looking for opportunity to take advantages from consumers.

Keyword : communication services, fairness, Telecommunication

140

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

บทน�ำกจการโทรคมนาคมเปนกจการทใหบรการดานการตดตอสอสาร ขนสงขอมล

ขาวสารในรปแบบตางๆ เชน การใหบรการโทรศพทพนฐานโทรศพทสาธารณะ โทรศพทเคลอนท อนเทอรเนต ดาวเทยมสอสาร วทยคมนาคม เปนตน ซงมบทบาทในฐานะทเปนโครงสรางพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจในอนาคตหลายดาน ทงธรกจการคา การบรการ อตสาหกรรม การเกษตร รวมทงมสวนในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหสงขน การใหบรการโทรคมนาคมของประเทศไทยนน เดมหรอชวงเรมตนอยภายใตการดแลขององคการโทรศพทแหงประเทศไทย (ทศท.) การสอสารแหงประเทศไทย (กสท.) กรมไปรษณยโทรเลข (ปท.) และกระทรวงคมนาคม โดยท ทศท. เปนผดแลบรการโทรคมนาคมภายในประเทศ สวน กสท.เปนผดแลบรการโทรคมนาคมระหวางประเทศควบคกบการใหบรการในลกษณะผกขาดไปดวย และเนองจากภาวะเศรษฐกจมการขยายตวอยางรวดเรว สงผลใหการใหบรการโทรคมนาคมของภาครฐไมสามารถตอบสนองตอความตองการของผใชบรการได จงไดเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามาท�าสญญารวมงาน ในฐานะเปนผรบสมปทานจากรฐ ตอมาไดมการออก พ.ร.บ. ประกอบกจการโทรคมนาคมขนในป พ.ศ. 2544 ซงก�าหนดใหการก�ากบดแลกจการโทรคมนาคมมาอยภายใตการด�าเนนงานของคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.) ซงเปนองคกรอสระทถกจดตงขน ตามพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก�ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2543 โดยมอ�านาจหนาทใน การออกใบอนญาตประกอบกจการโทรคมนาคม ก�าหนดประเภทกจการโทรคมนาคม จดสรรคลนความถ และก�ากบดแลการประกอบกจการโทรคมนาคม เพอใหบรการโทรคมนาคมอยบนพนฐานของความเทาเทยมกนภายใตการแขงขนเสร และแปรการประกอบกจการโทรคมนาคมคอ การใหบรการดานการตดตอสอสารดวยขอมล ภาพ เสยง สญญาณ และอนๆ เชน การใหบรการโทรศพทสาธารณะ โทรศพทเคลอนท การใหบรการอนเตอรเนต เปนตน โดยส�านกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.) เปนองคกรอสระ ทท�าหนาท ก�ากบดแลการประกอบกจการโทรคมนาคม ตามกฎหมายวาดวยองคจดสรรคลนความถ และก�ากบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เชน ออกใบอนญาต

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม141

ประกอบกจการโทรคมนาคม ก�าหนดลกษณะ และประเภทของกจการโทรคมนาคม พจารณาอนญาตและก�ากบดแลการใชคลนความถเพอกจการโทรคมนาคมเพอคมครองผลประโยชนผบรโภค และเพอใหบรการโทรคมนาคม เปนการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม ซงกฎหมายและระเบยบขอบงคบบนพนฐานของ พ.ร.บ. กจการโทรคมนาคม พ.ศ 2544 ซงมหาหมวด คอ การอนญาต ประกอบกจการโทรคมนาคม การใชและเชอมตอ โครงขายโทรคมนาคม คาธรรมเนยมและคาบรการ การแขงขนในกจการโทรคมนาคม และการใหบรการโทรคมนาคมอยางทวถงและเทาเทยม สภาพกรมไปรษณยโทรเลข ไปเปนส�านกงานเลขาธการคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต สวนนโยบายดานโทรคมนาคมอยในความรบผดชอบของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ทงนเพอใหบรการโทรคมนาคมเปนการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม รวมทงจะตองมการแปรสญญาสมปทานรวมการงานระหวางภาครฐและเอกชน ตามความเหนชอบระหวางคสญญา ภายใตการใหบรการทไมมการผกขาด และความเสมอภาคกน ซงปญหาการแขงขนนอยหรอการผกขาด จะสงผลใหไมมแรงจงใจในการแขงขนกนปรบอตราคาบรการลง เมอการมอตราคาบรการสง ผทมรายไดนอยกจะมโอกาสในการใชบรการนอยลงไปดวย รฐบาลจงตองออกกฎหมายและระเบยบขอบงคบเกยวกบการประกอบกจการโทรคมนาคมขนมาบงคบใช เพอใหมหนวยงานอสระมาท�าหนาท ก�ากบดแลกจการโทรคมนาคม และปองกนไมใหเกดการกระท�าการทมลกษณะผกขาด ลด หรอจ�ากดการแขงขน การเอารดเอาเปรยบ และการปฏบตอยางไมเปนธรรม หรอการปฏบตอนเปนผลกระทบตอสาธารณะ เพอใหผบรโภคไดรบบรการทด มคณภาพ และมอตราคาบรการทสามารถยอมรบได

ในป พ.ศ. 2544 มการออกกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม ของประเทศไทย แกไขเพมเตม ป พ.ศ. 2549 ซงไดเปลยนแนวทางจากการผกขาดโดยรฐวสาหกจ มาสการแขงขนในตลาดโทรคมนาคมทเนนในเรองของการก�าหนดกรอบของนโยบาย ขอบเขต กตกาการแขงขนระหวางผใหบรการและก�าหนดอ�านาจหนาทขององคกรอสระทจดตงขนมาใหมเปนหลก เพอคมครองผลประโยชนผบรโภค กอใหเกดการแขงขนเทาเทยมกนระหวางผใหบรการและรกษาผลประโยชนของ

ประเทศชาตและประชาชนโดยสวนรวม

142

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

บทบำทหนำทของคณะกรรมกำรกจกำรโทรคมนำคมแหงชำต (กทช.)

กทช. จะสามารถท�าหนาทซงกฎหมายใหอ�านาจไวมากมายไดส�าเรจนน กทช.

จะตองเปนหนวยงานทไดรบความเชอถอจากฝายตาง ๆ ทเกยวของทงจากผประกอบการ

ผบรโภค และประชาชนทวไปวาการท�าหนาทของ กทช. เปนไปเพอประโยชนสวน

รวมอยางแทจรงความเชอถอดงกลาวจะเกดขนไดกตอเมอเจาหนาทของ กทช. ม

ความสามารถและความซอสตยสจรตระบบการท�างานของ กทช. มความโปรงใส

และประชาชนสามารถรวมกนตรวจสอบได ตอนสดทายนจะอธบายใหทานทราบถง

กลไกการตรวจสอบการท�างานของ กทช. ทงกลไกทมตามกฎหมายและกลไกอนๆ

ทควรมเพมเตม

ดงทกลาวมาแลววา กทช.มอ�านาจในการก�ากบดแลกจการโทรคมนาคมและ

ปกปองสทธของผบรโภค อ�านาจดงกลาวของกทช.ครอบคลมทงอ�านาจบรหาร อ�านาจ

กงนตบญญต และอ�านาจกงตลาการ ดงน

1) อ�านาจบรหาร ไดแก อ�านาจในการก�าหนดนโยบาย ท�า แผน ก�าหนดประเภท

ของกจการโทรคมนาคม พจารณาอนญาตและก�ากบดแลการใชคลนความถ ก�าหนด

คาบรการ และจดท�า แผนเลขหมายโทรคมนาคม เปนตน

2) อ�านาจกงนตบญญต หรออ�านาจทเกยวของกบการออกหลกเกณฑตางๆ

ไดแกอ�านาจในการก�าหนดระเบยบในการรบรองมาตรฐานดานเทคนค หลกเกณฑ

ในการเชอมตอโครงขาย และหลกเกณฑอนๆ อกมากมายทกฎหมายใหอ�านาจไว

3) อ�านาจกงตลาการ หรออ�านาจในการพจารณาตดสนกรณขดแยงตางๆ ไดแก

อ�านาจในการระงบขอพพาทในการเชอมตอโครงขาย การระงบขอพพาทระหวาง

ผบรโภคและผประกอบการ

กทช.ไดรบการออกแบบเพอเปนหนวยงานทอสระไมไดเปนสวนหนงของ

ฝายบรหารเพราะไมตองการใหถกแทรกแซงจากฝายการเมองซงอาจมสายสมพนธ

กบกลมทนโทรคมนาคมนอกจากน กทช. ยงมความเปนอสระทางการเงนดวย คอ

มรายไดจากแหลงตางๆ เชนจากคาธรรมเนยมใบอนญาตประกอบการ ความเปนอสระ

ดงกลาวท�าให กทช. ไมอยภายใตฝายบรหารหรอฝายนตบญญต นอกจากนกฎหมาย

ยงใหดลยพนจแก กทช. คอนขางมากในการก�าหนดหลกเกณฑในหลายๆ เรอง

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม143

สงคมจะสามารถตรวจสอบ กทช. ไดกตอเมอกระบวนการท�า งานของ กทช.

มความโปรงใส เปนกลางและไดมาตรฐานสากลโดยใชกลไกในการตรวจสอบการ

ท�างานของ กทช. ดงน

1. กฎหมำยวธปฏบตรำชกำรทำงปกครองและศำลปกครอง กฎหมายวธปฏบต

ราชการทางปกครองหรอทเรยกสนๆ วา “วปกครอง” ไดก�าหนดมาตรฐานขนต�า

ในการท�าหนาทของหนวยงานทางปกครอง ซงครอบคลมถง กทช. หากเจาหนาท

ละเลยไมปฏบตราชการตามวธทก�าหนดไวในกฎหมาย กสามารถถกลงโทษจาก

ผบงคบบญชาได นอกจากนยงมศาลปกครองทมอ�านาจหนาทในการพจารณาคดท

เกยวกบหนวยงานของรฐ รวมถง กทช. ทกระท�า การโดยไมชอบดวยกฎหมายหรอละเลย

ตอการปฏบตหนาท ซงทงกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองและศาลปกครอง

กถอเปนกลไกในการตรวจสอบและควบคมการท�างานของ กทช. ไดสวนหนง

2. ขอก�ำหนดดำนจรยธรรม แนนอนวาประชาชนจะเชอถอ กทช. ไดกตอ

เมอกรรมการและเจาหนาทของ กทช. ปฏบตตวอยในกรอบของจรยธรรม ไมม

ผลประโยชนแอบแฝง ไมมนอกมในในการปฏบตงาน อยางไรกตาม ขอก�าหนด

ดานจรยธรรมทใชกบเจาหนาทของรฐในปจจบนยงมความหละหลวมคอนขางมาก

ประชาชนควรเรยกรองให กทช. มการประกาศขอก�าหนดทางจรยธรรมเพมเตมใน

ประเดนตอไปนทนทเมอมการจดตง กทช.

• การไมมผลประโยชนขดแยงทางดานการเงน เชน ไมไปถอหนในบรษท

โทรคมนาคม ไมเปนกรรมการหรอทปรกษาในบรษทโทรคมนาคมทเกยวของ

• เมอพนจากต�าแหนงไปแลว ตองมกฎหามไมใหไปท�า งานกบบรษท

โทรคมนาคมจนกวาเวลาจะผานไปนานพอสมควรเชน 2 ป

• ไมรบทรพยสนหรอผลประโยชนจากบคคลอน ทงน ขอก�าหนดนจะ

ตองครอบคลมถงคสมรสของเจาหนาท กทช. ดวย เพราะหลายครงทคสมรสอาจ

เปนตวแทนในการรบผลประโยชน

• มการเปดเผยรายการสนทรพยและหนสนของกรรมการและเจาหนาท

144

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

3. ควำมโปรงใสในกำรปฏบตหนำทประจ�ำ มอย 2 ประการหลกๆ ทจะ

ท�าใหการปฏบตหนาทของ กทช. มความโปรงใส คอ

• มการเปดเผยขอมลขาวสารของกทช.ตอสาธารณชน ซงตามจรงแลว

กฎหมายขอมลขาวสารของทางราชการมขอก�าหนดทครอบคลมเพยงพอแลว

กทช. เพยงปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด โดยไมหาเหตปฏเสธเทานน หาก

ประชาชนอยากทราบขอมล ในการปฏบตงานของ กทช. ทกฎหมายไมไดก�าหนด

ใหเปนความลบ กทช. กตองใหขอมลแกประชาชนโดยไมบดพรว

• มการก�าหนดขนตอนและระยะเวลาทแนชดในการด�า เนนการตางๆ ซง

ขอนยงขาดในกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม เชน ประชาชนควรจะรวา

จะใชเวลาเทาไรในการแกไขขอเดอนรอนทไดรองเรยนไป เปนตน

4. กำรพจำรณำทำงปกครอง กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไดก�าหนด

หลกเกณฑในการปฏบตงานไวหลายประการ ซงนาจะถอเปนมาตรฐานส�าหรบประชาชน

ในการพจารณาการปฏบตงานของ กทช. ได เชน

• หามมใหเจาหนาทของรฐทมสวนไดเสยเขารวมในกระบวนการ

พจารณาทางปกครอง

• ใหคกรณมสทธน�า ทนายความหรอทปรกษาของตนเขารวมในกระบวนการ

พจารณาทางปกครอง

• ใหเจาหนาทแจงสทธและหนาทในกระบวนการพจารณาทางปกครอง

ใหคกรณทราบ

• ใหเจาหนาทรบฟงพยานหลกฐานตางๆ

• ใหคกรณมโอกาสตรวจสอบขอเทจจรงและมโอกาสโตแยงแสดงพยาน

หลกฐาน

• ใหคกรณมสทธในการอทธรณ เปนตน

5. กำรออกกฎระเบยบ มาตรฐานการออกกฎระเบยบของประเทศพฒนาแลว

จะมการก�าหนดขนตอนและวธการอยางชดเจน ตงแตการแจงใหผมสวนไดเสยทราบ

การรบฟงขอคดเหนการรายงานสรป และประกาศกฎระเบยบ กฎหมายการประกอบ

การโทรคมนาคมของไทยกมขอก�าหนดในการแจงใหผมสวนไดเสยรบทราบใน

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม145

บางกรณเชน การก�าหนดกฎเกณฑในการออกใบอนญาต การก�าหนดกฎเกณฑ

ในการเชอมตอโครงขาย และการใหผใชบรการมสทธใชเลขหมายเดมเมอเปลยน

ผบรการ อยางไรกตาม กฎหมายทมอยยงไมไดก�าหนดใหการออกกฎเกณฑอนๆ

ตองใชขนตอนทเปนมาตรฐาน ซงประชาชนควรเรยกรองใหกทช.น�า เอาขนตอน

การออกกฎระเบยบทดมาใช

6. กำรวนจฉยขอพพำท กฎหมายการประกอบการโทรคมนาคมใหอ�านาจแก

กทช. ในการพจารณาตดสนขอพพาท ทงขอพพาทระหวางผประกอบการดวยกน

และขอพพาทระหวางผประกอบการกบผบรโภค อยางไรกตาม ในปจจบน กฎหมาย

มขอก�าหนดเพยงเลกนอยเกยวกบขนตอนในการวนจฉยขอพพาทตางๆ เชนก�าหนดวา

ในการพจารณาค�า รองเรยน กทช. ตองใหคกรณมโอกาสชแจงขอเทจจรงและแสดง

พยานหลกฐานของตน แตยงไมไดมบทบญญตอนๆ เชนการหามกรรมการและ

เจาหนาทของกทช.ตดตอกบคกรณอยางลบๆ ในระหวางทมการวนจฉยขอพพาท

ประชาชนควรเรยกรองให กทช.ประกาศหลกเกณฑการวนจยขอพพาทออกมากอน

การด�าเนนการพจารณาขอพพาทใดๆ เพอสรางบรรทดฐานทถกตอง

พนฐำนกฎหมำยกำรประกอบกจกำรโทรคมนำคมกฎหมายและระเบยบขอบงคบบนพนฐานของ พ.ร.บ. กจการโทรคมนาคม

พ.ศ. 2544 เปนตนแบบของการศกษาความรพนฐาน ดงกลาวโดยมรายละเอยด

ดงน

1. กำรอนญำตประกอบกจกำรโทรคมนำคม

การออกใบอนญาตทสามารถพบเหนไดในชวตประจ�าวนทวไป ไดแก การ

ออกใบอนญาตขบขรถยนต การออกใบอนญาตประกอบวชาชพตางๆ เชน ทนายความ

แพทย หรอวศวกร โดยการออกใบอนญาตนนถอเปนเครองมอในการควบคมปรมาณ

และคณภาพของผทจะเขามาอยในวงการส�าหรบกจการโทรคมนาคม การออกใบอนญาต

ถอเปนขนตอนทส�าคญประการหนงในการก�าหนดระดบการแขงขนในตลาด

เนองจากจ�านวนผประกอบการในตลาดจะขนอยกบจ�านวนใบอนญาต นอกจากม

ไวเพอก�าหนดจ�านวนผประกอบการในตลาดแลว การออกใบอนญาตยงสามารถใช

146

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

ในการวางเงอนไขการก�ากบดแลใหเกดการแขงขนทเปนธรรม และคมครองผบรโภค

ดวย เพราะ กทช. สามารถก�าหนดภาระหนาทของผประกอบการลงในใบอนญาต

นอกจากนส�าหรบทรพยากรธรรมชาตทมจ�ากดอยาง คลนความถกจ�าเปนตอง

มการออกใบอนญาตเพอเลอกผประกอบการทจะสามารถใชทรพยากรนนใหเกด

ประโยชนสงสด

ใบอนญาตประกอบกจการโทรคมนาคม มความส�าคญ ดงน

1.1 ใชวางเงอนไขการก�ากบดแล ทงทางเศรษฐกจและทางสงคม เชน

ขอบเขตการใหบรการระยะเวลาเงอนไขการตออาย ระงบ ยกเลก การก�ากบ

ดแลดานราคา คาธรรมเนยม การแขงขนทเปนธรรม การปองกนการผกขาด การ

คมครองผบรโภค การใหบรการทางสงคม สทธในการใชพนทสาธารณะ การเชอมตอ

โครงขาย การจดสรรคลนความถ มาตรฐานทางเทคนคและกลไกการระงบขอพพาท

โดยพจารณาแยกตามประเภท ของการประกอบกจการตามความจ�าเปน

1.2 ใชในการคดเลอกผประกอบการทจะสามารถใชทรพยากรอนจ�ากด

ใหเกดประโยชนสงสด

1.3 ใชก�าหนดระดบการแขงขน ซงจ�านวนใบอนญาตจะสามารถบงบอกได

วา มผประกอบกจการโทรคมนาคมอยจ�านวนเทาไร โดยผประกอบกจการจะตอง

มคณสมบตและปฏบตตามวธการ หลกเกณฑ ทคณะกรรมการกจการโทรคมนาคม

เปนผประกาศก�าหนด ซงพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544

ไดแบงประเภทของใบอนญาตประกอบกจการโทรคมนาคมไวสามประเภท ดงน

ก) ใบอนญาตแบบท 1 ส�าหรบผทไมมโครงขายโทรคมนาคม เปนของ

ตนเอง และควรใหมการบรการไดอยางเสร เชน บรการอนเทอรเนต และไมเขา

ลกษณะตามใบอนญาตแบบท 2 และแบบท 3 ส�าหรบใบอนญาต

แบบท 1 มตวอยางของบรการโทรคมนาคมดงน

1. บรการอนเทอรเนตแบบทหนง (Internet Access Service)

2. บรการออดโอเทกซ (Audiotext Service)

3. บรการขายตอบรการ (Resale of Public Switched

Telecommunication Services)

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม147

4. บรการมลคาเพมการบนทกและสง (Store-and-Retrieve Value-Added

Services)

5. บรการโทรศพทแบบจายเงนลวงหนา (Public Chain Payphone Service)

6. บรการการดโทรศพทระหวางประเทศ (International Calling Card Service)

ข) ใบอนญาตแบบท 2 ส�าหรบผทมหรอไมมโครงขายเปนของตนเอง

โดยใหบรการเฉพาะกลมบคคลหรอเปนกจการทไมมผลกระทบตอการแขงขน

โดยเสรอยางเปนธรรมหรอตอสาธารณะและผบรโภค เชน บรการแบนดวดท กจการ

ประเภทนจะเรมด�าเนนการไดตอเมอ ปฏบตตามเกณฑมาตรฐานทคณะกรรมการ

ประกาศก�าหนดไวลวงหนาแลวและผขอรบใบอนญาต ตองไมเปนบคคลตางดาวตาม

กฎหมายวาดวยการประกอบธรกจของคนตางดาว ใบอนญาตแบบท 2 แบงออกเปน

2.1 การประกอบกจการโทรคมนาคมทมโครงขายเปนของตนเอง เพอให

เชาใชทมลกษณะการใหบรการดงน

(ก) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคล หรอ

(ข) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบโดยนยส�าคญตอการ

แขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม หรอ

(ค) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ

และผบรโภค

2.2 การประกอบกจการโทรคมนาคมทมโครงขายเปนของตนเองเพอให

เชาใช และใหบรการโทรคมนาคมทมลกษณะการใหบรการ ดงน

(ก) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคล หรอ

(ข) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบโดยนยส�าคญตอการ

แขงขนเสรอยางเปนธรรม หรอ

(ค) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ

และผบรโภค

148

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

2.3 การประกอบกจการโทรคมนาคมทไมมโครงขายเปนของตนเอง ทม

ลกษณะการใหบรการดงน

(ก) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคล หรอ

(ข) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบโดยนยส�าคญตอการ

แขงขนเสรอยางเปนธรรม หรอ

(ค) การใหบรการโทรคมนาคมทไมมผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ

และ ผบรโภค

ส�าหรบใบอนญาตแบบท 2 มตวอยางของบรการโทรคมนาคมดงน

1. บรการโทรศพทประจ�าท (Public Switched Telephone Service)

2. บรการรวมแบบดจทล (Integrated Services Digital Network Service)

3. บรการโทรศพทเคลอนท (Public Cellular Mobile Telephone Service)

4. บรการแพคเกจสวตช (Public Packet Switched Service)

5. บรการวทยคมนาคมส�าหรบกจการทางทะเลและกจการทางการบน (Public

Radio Communications Service : Maritime and Aeronautical Services)

6. บรการวทยคมนาคมเฉพาะกลม (Public Trunked Radio Service)

7. บรการขอมลเคลอนท (Public Mobile Data Service)

8. บรการพหสอความเรวสง (Public Broadband Multimedia Service)

9. บรการเชอมโยงภาคพนโลก (Terrestrial Link Service)

10. บรการรบ-สงสญญาณผานดาวเทยม (Satellite Uplink/Downlink

Service) จากสถานแมขาย

11. บรการสอสารผานดาวเทยมทใชจานสายอากาศขนาดเลกทมสถาน

แมขายเปนของตนเองเพอใหบรการแกบคคลทวไปจ�านวนมาก (Public Very Small

Aperture Terminal (VSAT) Service)

12. บรการอนเทอรเนตผานดาวเทยมทมสถานแมขายเปนของตนเอง

เพอใหบรการแกบคคลทวไปจ�านวนมาก

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม149

13. บรการเรยกกลบ/บรการเรยกจากจดเดม (Call-back/Call Re-origination

Services)

ค) ใบอนญาตแบบท 3 ส�าหรบผทมโครงขายเปนของตนเองโดยให

บรการแกบคคลทวไปจ�านวนมาก ซงอาจมผลกระทบตอการแขงขนโดยเสรอยาง

เปนธรรมและประโยชนสาธารณะ หรอมความจ�าเปนตองคมครองผบรโภคเปนพเศษ

เชน บรการอนเทอรเนตเกตเวยระหวางตางประเทศ บรการชมสายอนเทอรเนต

บรการสอสารรวมระบบดจทล ผขอรบใบอนญาตตองไมเปนบคคลตางดาวตาม

กฎหมายวาดวยการประกอบธรกจของคนตางดาวและตองมแผนการลงทนและ

แผนการใหบรการอยางมประสทธภาพดวย กจการประเภทนจะเรมด�าเนนการไดก

ตอเมอ ผานการพจารณาและไดรบอนญาตจากคณะกรรมการ ใบอนญาตแบบท 3

แบงออกเปน

3.1 การประกอบกจการโทรคมนาคมทมโครงขายเปนของตนเองเพอให

เชาใชทมลกษณะการใหบรการดงน

(ก) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการแกบคคล

ทวไปจ�านวนมาก หรอ

(ข) การใหบรการโทรคมนาคม ซงอาจมผลกระทบโดยนยส�าคญตอการ

แขงขนเสรอยางเปนธรรม หรอ

(ค) การใหบรการโทรคมนาคม ซงอาจมผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ หรอ

(ง) การใหบรการโทรคมนาคม ซงมเหตจ�าเปนตองคมครองผบรโภค

เปนพเศษ หรอ

(จ) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคลและมผลกระทบโดยนยส�าคญตอการแขงขนเสรอยางเปนธรรม หรอ

(ฉ) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคลและอาจมผลกระทบตอประโยชนสาธารณะ หรอ

(ช) การใหบรการโทรคมนาคมทมวตถประสงค เพอใหบรการจ�ากด

เฉพาะกลมบคคลและมเหตจ�าเปนตองคมครองผบรโภคเปนพเศษ

150

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

3.2 การประกอบกจการโทรคมนาคมทมโครงขายเปนของตนเองเพอให

เชาใช และใหบรการโทรคมนาคมทมลกษณะใหบรการดงน

(ก) กรณเปนการใหเชาใชโครงขายโทรคมนาคมทมวตถประสงค และ

ผลกระทบในขอ 3.1

(ข) กรณใหบรการโทรคมนาคมโดยใชโครงข ายของตนเองตาม

วตถประสงค และผลกระทบในขอ 3.1 ผรบใบอนญาตแบบท 1 แบบท 2 หรอแบบ

ท 3 จะมสทธประกอบกจการโทรคมนาคมในลกษณะใด หรอประเภทใด รวมทงจะม

ขอบเขตการใหบรการเพยงใด จะตองเปนไปตามประกาศหลกเกณฑของ กทช. ซง

สปดาหหนาเราจะมาดรายละเอยดในเรองนพรอมทงตวอยางการประกอบกจการ

ของ ใบอนญาตประเภทตางๆ กน

ทงนผขอรบใบอนญาตทงสามประเภทนตองไมเปนบคคลลมละลาย ไมเคย

ถกเพกถอนใบอนญาต บคคลผเปนกรรมการ หรอเปนผมอ�านาจ ในการจดการ

ของผรบใบอนญาตตองไมเคยถกศาลตดสนวามความผดตามพ.ร.บ.การประกอบ

กจการโทรคมนาคมหรอกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคกอนยนขอใบรบ

อนญาตภายในระยะเวลา 2 ป

กรณทการออกใบอนญาต ทตองใชเลขหมายโทรคมนาคม คณะกรรมการฯจะก�าหนดเลขหมายโทรคมนาคม ส�าหรบใชในการใหบรการ ของผรบใบอนญาตซงจะชวยในการจ�าแนกประเภทของบรการไดงายและชดเจนและถามการขยายการใหบรการผรบใบอนญาตสามารถยนขอเพมจ�านวนเลขหมายได แตถาผรบ ใบอนญาต ไมน�าเลขหมายโทรคมนาคมทไดรบไปใช หรอน�าเลขหมายทไมไดรบอนญาตไปใช จะถกคณะกรรมการฯ สงใหผรบใบอนญาต ด�าเนนการตามทไดรบอนญาตหรอระงบการใชเลขหมายนนหรอถาผรบใบอนญาตไมด�าเนนการตามเงอนไขทคณะกรรมการฯ ก�าหนดท�าใหเกดผลกระทบตอสาธารณะ ผรบใบอนญาตจะถกถอนคนเลขหมายตามจ�านวนทคณะกรรมการฯ ก�าหนด หรอถกจ�ากดพนทในการใหบรการโดยไมสามารถเรยกรองคาเสยหายได ในป พ.ศ.2544 ประเทศไทยยงไมมระบบใบอนญาตประกอบกจการโทรคมนาคมแตมการใหสมปทาน โดยกฎหมายทผานมาใหอ�านาจแกรฐวสาหกจทงสอง คอ ทศท. และ กสท. ในการสมปทานแก

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม151

บรษทเอกชน ปญหาทตามมากคอ สมปทานแตละสญญามเงอนไขแตกตางกน เพราะขาดมาตรฐานในการท�าสญญา และขนอยกบการตอรองกนระหวางเอกชนและรฐวสาหกจ นอกจากน สมปทานยงเปนขอตกลงทางการคามงเนนการแบงปนผลประโยชนระหวางกน จงไมมเงอนไขก�ากบดแลใหเกดการแขงขนทเปนธรรมและการคมครองผบรโภค อกทงในกระบวนการใหสมปทาน ยงขาดเกณฑการคดเลอกทชดเจนและขาดความโปรงใสเงอนไขในใบอนญาต ประสบการณในตางประเทศชวา ในประเทศทเครองมอในการก�ากบดแลอยางกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม หรอกฎหมายอนๆ ทเกยวของยงขาดความชดเจน (รวมทงประเทศไทย) ใบอนญาตควรมเงอนไขทละเอยดเพยงพอ เงอนไขในใบอนญาตทควรจะมกคอ การปองกนการผกขาด การคมครองผบรโภค การก�ากบดแลดานราคา การใหบรการทางสงคม การเชอมตอโครงขาย มาตรฐานทางเทคนค และกลไกการระงบขอพพาทเมอเกดปญหาขน เปนตนอยางไรกตาม เงอนไขการก�ากบดแลส�าหรบใบอนญาตประเภทตางๆ ควรจะตางกนตามความจ�าเปนในการก�ากบดแล เชนใบอนญาตแบบทสามควรจะมเงอนไขทเขมงวดมากกวาใบอนญาตแบบอน เพราะสงผลกระทบตอประชาชนในวงกวางกวา

2. กำรใชและเชอมตอโครงขำยโทรคมนำคม

ในชวงตนป 2546 ทผานมาไดมความพยายามของกระทรวงไอซทในการเขามาก�าหนดอตราคาเชอมตอโครงขายของโทรศพทพนฐาน และโทรศพทมอถอ โดยอางวา ไมสามารถรอการสรรหา กทช. ซงลาชามาหลายปแลว ความเคลอนไหว ดงกลาวท�าใหเกดการวพากษวจารณตางๆ มากมาย และท�าใหประเดนเรองการเชอมตอโครงขายไดรบความสนใจจากสอมวลชนและประชาชนทวไป

หลายทานอาจจะยงสงสยวา “การเชอมตอโครงขาย” คออะไร และเกยวของกบประชาชนอยางไร เพราะเปนเรองทางเทคนคระหวางผประกอบการในการน�าโครงขายมาเชอมตอกนเทานน อนทจรงแลว การเชอมตอโครงขายเปนเรองทใกลตวประชาชนมาก เพราะวธการเชอมตอโครงขายจะผลตอคณภาพของเสยงโทรศพท ทส�าคญไปกวานน คาเชอมตอโครงขายทผประกอบการเรยกเกบจากกน จะมผลกระทบตอราคาคาโทรศพท และจะเปนตวแปรส�าคญทก�าหนดวา จะเกดการผกขาดในตลาดโทรคมนาคมหรอไม

152

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

การเชอมตอโครงขายจะสามารถท�าใหผใชบรการโทรคมนาคมตางๆ ตดตอ

สอสารกนไดแลวนน ยงสามารถก�าหนดไดดวยวาตลาดโทรคมนาคมนนจะเกด

การผกขาดหรอไม นนคอ ถาผประกอบการทมโครงขายโทรคมนาคม ยนยอมให

ผประกอบการรายใหมใชหรอเชอมตอโครงขายทมอยไดในราคาทเปนธรรม กจะ

ท�าใหผประกอบการรายใหมสามารถเขามาแขงขน ในตลาดโทรคมนาคมไดอยาง

รวดเรว แตถาผประกอบการทมโครงขายโทรคมนาคมกดกนไมยนยอมใหผประกอบการ

รายใหมใชหรอเชอมตอโครงขายของตน กจะท�าใหเกดการผกขาด นอกจากน การ

เชอมตอโครงขายโทรคมนาคม ยงมผลกระทบตอผใชบรการทงในเรองวธการเชอม

ตอโครงขาย ทจะมผลตอคณภาพของการรบสงขอมลขาวสารทเรยกเกบจากผบรโภค

และการเรยกเกบคาตอบแทนการใชหรอเชอมตอโครงขายทผประกอบการเรยกเกบ

จากผประกอบการรายอน กจะมผลกระทบตออตรา คาบรการทเรยกเกบจากผบรโภค

อกดวย

ดงนน เพอใหมการเชอมตอโครงขายโทรคมนาคมอยางรวดเรวเปนธรรม และ

มประสทธภาพพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 จง

ตองก�าหนดใหคณะกรรมการกจการโทรคมนาคม ประกาศก�าหนดใหผรบใบอนญาต

ทมโครงขายโทรคมนาคมตองยนยอมใหผ รบใบอนญาตรายอนใชโครงขาย

โทรคมนาคมของตนเองตามหลกเกณฑ และวธการทคณะกรรมการก�าหนด แตอาจจะ

มขอยกเวนไดบางกรณ เชน โครงขายไมพอแกการใหผประกอบการรายอนใช การใช

โครงขายอาจกอใหเกดการรบกวนกจการโทรคมนาคม หรอขดขวางการโทรคมนาคม

เปนตน

ซงหลกเกณฑเกยวกบการใชหรอการเชอมตอโครงขายโทรคมนาคมคอ ตอง

ไมมลกษณะเปนการเลอกปฏบต หรอกดกนผประกอบการรายอน มขอก�าหนดทาง

เทคนค ณ จดทมการใชหรอเชอมตอโครงขายอยางชดเจนไมท�าใหผใชบรการเสย

ประโยชน ไมกอใหเกดภาระ แกผขอใชหรอเชอมตอโครงขายโทรคมนาคมจนเกนไป

มการก�าหนดหนาทความรบผดชอบของผขอใชหรอเชอมตอโครงขาย และผใหใช

หรอเชอมตอโครงขายทชดเจน ก�าหนดอตราคาตอบแทนการใชหรอเชอมตอโครงขาย

อยางเปนธรรมระหวางผรบใบอนญาตทมโครงขายโทรคมนาคมกบผขอใชหรอ

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม153

เชอมตอโครงขาย และอตราคาตอบแทนมความเทาเทยมกนในระหวางผขอใชหรอ

เชอมตอโครงขายทกราย

ซงการเชอมตอโครงขายชวยสงเสรมการแขงขนในตลาดโทรคมนาคมแตเดม

นน การเชอมตอโครงขายมจดประสงคเพยงเพอใหผใชบรการโทรคมนาคมตางๆ

สามารถตดตอสอสารกนได เชน ผใชบรการโทรศพทมอถอของ AIS สามารถ

ตดตอกบผใชบรการโทรศพทตามบานของ TRUE ได อยางไรกตาม ในชวงท

ประเทศไทยก�าลงเปลยนจากการผกขาดไปสการแขงขนในตลาดโทรคมนาคม การ

เชอมตอโครงขายจะเปนเรองทส�าคญมากกวาการเอาโครงขายมาตอกนเพอให

ประชาชนสอสารกนไดเทานน จะวาไปแลว การเชอมตอโครงขายถอเปนกญแจส�าคญ

ทจะท�าใหตลาดบรการโทรคมนาคมมการแขงขนหรอผกขาดเลยทเดยว เหตผลก

คอ หากผประกอบการรายใหมสามารถเชอมตอกบโครงขายทมอยได กจะสามารถ

เขามาแขงขนในตลาดไดอยางรวดเรว ซงท�าใหผบรโภคมทางเลอกในการใชบรการ

มากขน ในทางกลบกนการกดกนไมใหผประกอบการรายอนเขามาเชอมตอกบ

โครงขายของตนกจะท�าใหตลาดเกดการผกขาด ผประกอบการรายเดมทมโครง

ขายกอนจงมกไมตองการใหรายใหมมาเชอมตอกบตน โดยอางเหตผลตางๆ เชน

อางวามปญหาทางเทคนค หรอใชวธตงราคาคาเชอมตอโครงขายสงๆ ดงนน กทช.

จงตองเขามาก�ากบดแลใหเกดการเชอมตอโครงขายอยางรวดเรวและเปนธรรม

การเชอมตอโครงขายสามารถแบงอยางงายๆ ออกเปน 2 รปแบบ คอ การเชอมตอ

ทางเดยว และการเชอมตอสองทาง สาเหตทตองแบงเชนนเพราะการเชอมตอแตละ

รปแบบจะมปญหาทกระทบตอผบรโภคทตางกน การเชอมตอทางเดยวกคอ การ

เชอมตอทใชโครงขายสวนทตอกบผบรโภค เชน เมอผประกอบการโทรศพททางไกล

รายใหมเขาสตลาด ผประกอบการนนกตองขอใชสายและโครงขายของผประกอบ

การโทรศพทบาน หากผประกอบการโทรศพทบานไมยนยอม ผประกอบการ

โทรศพททางไกลกจะไมสามารถใหบรการประชาชนได เพราะไมมทางเลอกอน ดงนน

ปญหาส�าคญทพบในการเชอมตอแบบนคอ ประกอบการทเปนเจาของโครงขาย

สวนทตอกบผบรโภคมกจะไมยอมใหผอนเชอมตอโครงขายของตน หรอเกบคาเชอม

ตอโครงขายสงเกนไป ซงจะท�าใหบรการทใชโครงขายเชน โทรศพททางไกลมราคา

154

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

แพงสวนการเชอมตอสองทาง คอ การเชอมตอระหวางผประกอบการทมโครงขาย

เชอมตอกบผบรโภคทงค ซงจะชวยใหผใชบรการของผประกอบการทงสองรายตดตอ

กนได ตวอยางเชน การเชอมตอระหวางผประกอบการโทรศพทระหวางประเทศ

ของประเทศไทย และประเทศสหรฐจะท�าใหเราสามารถโทรฯ ไปหาเพอนทอยสหรฐได หรอการเชอมตอระหวางผประกอบการโทรศพทบานกบผประกอบการโทรศพทมอถอ จะท�าใหเราสามารถโทรฯ จากบานไปยงเพอนทใชโทรศพทมอถอได ปญหาของการเชอมตอแบบนกคอ ผประกอบการทงสองรายมกจะสมคบกนก�าหนดคาเชอมตอโครงขายใหสงไว ซงท�าใหอางไดวาตองจดเกบคาบรการสงจากผบรโภค พดงายๆ กคอ ผประกอบการอาจรวมหวกนมาเอาเปรยบผบรโภคส�าหรบประเทศไทยในปจจบน ตลาดโทรคมนาคมยงไมเปดเสรอยางเตมทและไมมผประกอบการรายใหมเขาสตลาด ปญหาการเชอมตอโครงขายในระยะสนทประชาชนควรใหความสนใจคอปญหาทเกยวกบการเชอมตอแบบสองทาง โดยปญหาทจะเกดขนคอผประกอบการอาจสมคบกนตงราคาคาเชอมตอโครงขายทสงดงไดกลาวมาแลว นอกจากน เราควรระวงการทรฐบาลพยายามผลกดนใหมการก�าหนดคาเชอมตอโครงขายอยางรวบรดโดยปราศจากการศกษาตนทนทแทจรง ซงอาจเปนการเออประโยชนใหแกผประกอบการบางราย โดยเฉพาะผประกอบการโทรศพทมอถอ และท�าใหผบรโภคตองเสยคาบรการสง

คาเชอมตอโครงขายจงมผลตอคาบรการอยางไร ถาพดใหเขาใจงาย คาเชอมตอโครงขายกเหมอนกบราคาสนคาขายสง ในขณะทคาบรการทเราจายใหผประกอบการเหมอนราคาขายปลกดงนน หากราคาขายสงสง กจะกดดนใหราคาขายปลกสงตามไปดวย เพราะท�าใหตนทนของผประกอบการสงขน นอกจากคาเชอมตอโครงขายจะกระทบกบอตราคาบรการแลว ยงกระทบกบการแขงขนในตลาด ซงจะสงผลกระทบตอผบรโภคอกดวย กลาวคอ หากคาเชอมตอโครงขายสงเกนไป ผประกอบการรายใหมจะเขาสตลาดไดยากขน หรอตองมการลงทนในโครงขายมากจนเกนไปในทางกลบกน หากคาเชอมตอโครงขายต�าเกนไป ผประกอบการทมโครงขายกจะไมเตมใจใหรายอนเขามาเชอมตอ และไมมแรงจงใจทจะสรางโครงขายใหม การก�ากบดแลคาเชอมตอโครงขายใหอยในระดบทใกลเคยงตนทนจงเปนเรองทหนวยงาน

ก�ากบดแลทวโลกถอวาส�าคญเปนอยางยง

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม155

โดยสรปแลวประเทศไทยมปญหาการเชอมตอโครงขายหลกๆ อย 3 ประการคอ

1) การคดคาเชอมตอโครงขายยงไมมเกณฑทเปนมาตรฐานและไม

สะทอนตนทน มลกษณะ ดงรปท 1

รปท 1 การคดคาเชอมตอโครงขายและสวนแบงรายไดในกจการโทรคมนาคมไทย

ในปจจบน (ราคาขายสง)

• ในการเชอมตอระหวาง กสท. และ ทศท. กสท. จะตองจายส�าหรบการ

โทรออกและรบสายของผใชโทรศพททางไกลระหวางประเทศนาทละ 6 บาท

ใหแก ทศท.

• การเชอมตอระหวางทศท.กบ TRUE TT&T และ AIS ไมมการคดคา

เชอมตอโครงขายระหวางกน

• ในการเชอมตอระหวาง ทศท. กบผใหบรการโทรศพทมอถอสามรายคอ

AIS DTAC และ True Move ผใหบรการโทรศพทมอถอจะจายคาเชอมตอ

ให ทศท. เลขหมายละ 200 บาทตอเดอนส�าหรบระบบโพสตเพด และ

รอยละ 18 ของบตรเตมเงนในระบบพรเพด เปนตน

156

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

2) การขาดหนวยงานระงบขอพพาททเกดขนในการเชอมตอโครงขาย ท

ผานมาไดเกดกรณท DTAC ประกาศหยดช�าระคาเชอมตอโครงขายกบ ทศท. เมอป

2544 ซงขอพพาทนน�า ไปสการฟองรองตอศาลปกครอง และไดสรางความสบสน

ตอประชาชนในวงกวาง เพราะเกรงวาจะไมสามารถโทรศพทตดตอกนไดระหวาง

DTAC กบ ทศท. ตวอยางนชใหเหนวา จ�าเปนตองมหนวยงานในการระงบขอพพาท

ระหวางผประกอบการทเกยวของกบการเชอมตอโครงขาย

3) อตราคาบรการโทรคมนาคมทจดเกบจากผบรโภคยงไมสะทอน

ตนทน ดงทกลาวไปในตอนทผานมาวา อตราคาโทรศพทในปจจบนยงไมไดปรบ

ใหสะทอนตนทน เมอราคาขายปลกยงไมลงตว กยากทเราจะสามารถก�าหนดราคา

ขายสง หรอคาเชอมตอโครงขายระหวางผประกอบการทเหมาะสมได

กฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคมไทยไดมกตกากวางๆ ในการก�ากบ

ดแลการเชอมตอโครงขาย แมจะไมครบถวนและไมไดลงในรายละเอยดนก ประเดน

ทประชาชนควรจะตดตามในการออกประกาศก�าหนดของ กทช. ทเกยวกบการเชอม

ตอโครงขาย คอ

รปท 2 อตราคาบรการระหวางโทรศพทมอถอกบโทรศพทพนฐานประเทศไทย

(ราคาขายปลก)

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม157

1) การออกแนวทางปฏบตส�าหรบการเชอมตอโครงขายโดย กทช. ควร

ตองมความชดเจน และมการประกาศลวงหนา

2) การเปดเผยเอกสารการเชอมตอโครงขายทส�าคญ เพอใหเกดความ

โปรงใสและปองกนการทผประกอบการรายใหญปฏบตตอผประกอบการแตละราย

แตกตางกน

3) การมกระบวนการระงบขอพพาท ทไดมาตรฐาน และมตนทนต�า

4) คาเชอมตอโครงขายสะทอนตนทน ประชาชนควรจบตาดวารฐบาล

หรอ กทช.จะใชวธคดคาเชอมตอโครงขายแบบใด สอดคลองกบตนทนหรอไม เปน

ธรรมตอผประกอบการทกรายหรอเปดโอกาสใหมการเอารดเอาเปรยบผบรโภค

ผานการฮวราคาขายสงหรอไม โดยวธสงเกตงายๆ กคอ ดวามการเปดเผยขอมล

ตนทนการเชอมตอโครงขายอยางโปรงใสหรอไมนนเอง

3. คำธรรมเนยม และคำบรกำร

กจการโทรคมนาคมทใชโครงขายขนาดใหญ ตองมการลงทนสง จงมจ�านวน

ของผประกอบการแขงขนกนนอยราย ในบางกรณรฐจงอาจตองเขามามบทบาทใน

การก�ากบดแลอตราคาธรรมเนยมและคาบรการ โดยรฐจะมบทบาทลดลงถาการ

แขงขนในกจการโทรคมนาคมมมากขน

เดมพระราชบญญตองคการโทรศพทแหงประเทศไทย พ.ศ.2497 ไดก�าหนด

ให ทาง ทศท. เปนผก�าหนดอตราคาบรการ จดระเบยบเกยวกบวธช�าระตางๆ ของ

กจการโทรศพท และพระราชบญญตการสอสารแหงประเทศไทย พ.ศ.2519 ก�าหนด

ให กสท. เปนผก�าหนดอตราคาบรการของกจการไปรษณยและโทรคมนาคม ตอมา

ไดมการยกเลกกฎหมายดงกลาว และออกระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม

พ.ศ. 2544 มาตรา 55 ขน โดยก�าหนดใหคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต

เปนผก�าหนดอตราขนสงของคาธรรมเนยม และคาบรการโทรคมนาคม ทผรบ

ใบอนญาตจะสามารถเรยกเกบจากผใชบรการได และไมสามารถเรยกเกบเงนประกน

ลวงหนาได นอกจากนคณะกรรมการอาจก�าหนดใหผรบใบอนญาตลดหรอยกเวน

คาธรรมเนยมหรอคาบรการส�าหรบการใหบรการขอมล ขาวสาร และความร เพอ

158

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

ประโยชนในการสงเสรมความรของประชาชนได โดยมวธการค�านวณคาธรรมเนยม

และคาบรการทชดเจน เปนอตราทยตธรรม แกผประกอบกจการและผใชบรการ

ซงผประกอบกจการตองแจงอตราคาธรรมเนยม และคาบรการใหผใชบรการทราบ

และตองแสดงในทเปดเผย เพอใหประชาชนสามารถตรวจสอบได ทงนคณะกรรมการฯ

สามารถเปลยนแปลงคาธรรมเนยมหรอคาบรการได เพอใหเหมาะสมกบสภาพ

เศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลงไป หรอหากเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวาง

ผประกอบกจการ หรอเปนกรณทผใชบรการตองรบภาระเกนสมควร

ตลาดโทรคมนาคมหลายตลาดมการลงทนมาก ท�าใหมผประกอบการไมกราย

แขงขน ราคาคาบรการโทรคมนาคมทก�าหนดโดยผประกอบการรายใหญ หรอท

เรยกในภาษาวชาการวา ”ผมอ�านาจเหนอตลาด” จงมกจะอยในระดบทสงกวา

ราคาในตลาดทมการแขงขนอยางเตมท ซงเปนเหตผลส�าคญทรฐจ�าเปนตองเขามา

มบทบาทก�ากบดแลอตราคาบรการใหอยในระดบทเปนธรรมทงตอผประกอบการ

และผบรโภค การก�ากบดแลราคาคาบรการโดยรฐจะมความจ�าเปนลดลง เมอตลาด

มการแขงขนมากขนดวยอตราคาบรการทเหมาะสม คอ อตราคาบรการทสะทอน

ตนทนในการใหบรการนนๆ บวกดวยอตราก�าไรคาหนง ซงใกลเคยงกบอตราดอกเบย

อตราคาบรการดงกลาวจะท�าใหมการใชบรการในปรมาณพอเหมาะพอควร ไมมาก

หรอนอยเกนไป และเปนอตราคาบรการทเปนธรรม คอไมต�าเกนไปจนผประกอบการ

อยไมได หรอกดกนไมใหผประกอบการรายใหมเกด และไมสงเกนไปจนผบรโภค

เดอดรอนซงปญหาเกยวกบอตราคาบรการทมกเกดขนในหลายประเทศรวมทง

ประเทศไทยคอ อตราคาบรการไมสะทอนตนทน โดยอตราคาบรการโทรศพทใน

เขตเดยวกนมกอยในระดบทต�ากวาตนทนโดยผประกอบการไดรบการชดเชยสวน

ทขาดทนนจากการเกบอตราคาบรการโทรศพททางไกลทงในและตางประเทศใน

ระดบทสงกวาตนทน วธในการแกไขดงกลาวในประเทศสวนใหญคอการปรบอตรา

คาบรการใหสะทอนตนทน โดยอาจคอยๆ ปรบขนหรอลง หรออาจปรบครงเดยว

ซงหมายความวา บรการบางอยางจะแพงขน ในขณะทบรการบางอยางจะถกลง

เมอมการปรบอตราคาบรการใหสะทอนตนทนแลว สงทจะท�า ตอไปคอการ

ใชเพดานราคา (price cap) เพอก�ากบดแลอตราคาบรการใหอยภายใตเพดานทตงไว

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม159

ในประเทศสวนใหญ เพดานราคาดงกลาวมกจะลดลงตามความกาวหนาทางเทคโนโลย

ซงหมายความวา ราคาคาบรการนาจะมแนวโนมลดลง หากการก�ากบดแลเปนไป

อยางถกตอง

ปญหาคาบรการในประเทศไทยและแนวทางการแกไขทผานมา อตราคาบรการ

โทรศพททองถนและทางไกลในประเทศของประเทศไทยถกก�าหนดโดยองคการ

โทรศพทแหงประเทศไทย สวนอตราคาบรการโทรศพททางไกลตางประเทศถกก�าหนด

โดยการสอสารแหงประเทศไทย ดงนน รฐวสาหกจทงสองจงอยในฐานะทก�ากบ

ดแลผประกอบการอนพรอมๆ ไปกบท�าหนาทใหบรการธรกจโทรคมนาคมดวย

ซงเปนเหตใหหนวยงานทงสองไมมแรงจงใจในการลดตนทนและปรบอตราคาบรการ

ลงตามความกาวหนาของเทคโนโลย

4. กำรแขงขนในกจกำรโทรคมนำคม

การแขงขนในกจการโทรคมนาคม ขนอยกบนโยบายของรฐ และการก�าหนด

มาตรการ กตกาตางๆ ขององคกรอสระ ทจะเขามาดแลผประกอบการและผบรโภค

รวมทงกฎระเบยบทเกยวของ เพอสนบสนนและสงเสรมใหผประกอบการรายใหม

มโอกาสแขงขนกบผประกอบการรายเดมไดอยางมประสทธภาพ เสมอภาคและ

เปนธรรม และปองกนพฤตกรรมการผกขาด ลด หรอจ�ากดการแขงขน เชน การไมยอม

ใหผประกอบการรายอนใชหรอเชอมตอโครงขาย ก�าหนดราคาคาบรการหรอสนคา

สงเกนจรง การควบ รวมธรกจใหตลาดมผแขงขนนอยลง สมรรวมกบผประกอบ

การรายอนไมแขงกนลดราคาคาบรการ หรอรวมกนกดกนไมใหผบรการรายใหม

เขาสตลาด เปนตน

พระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 ก�าหนดให

คณะกรรมการฯมอ�านาจในการก�าหนดมาตรการเฉพาะตามลกษณะของกจการ

โทรคมนาคมทเกยวของกบการใชอ�านาจผกขาด เชน การอดหนนการบรการ การ

ถอครองธรกจในบรการประเภทเดยวกน การใชอ�านาจทางตลาดอยางไมเปนธรรม

พฤตกรรมกดกนการแขงขน โดยมนโยบายหามไมใหผรบใบอนญาตกระท�าการท

มลกษณะผกขาด ลด หรอจ�ากดการแขงขนในการใหบรการ เพอสนบสนนและสงเสรม

160

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

ใหผรบใบอนญาตรายใหมมโอกาสแขงขนกบผรบใบอนญาตรายเดมไดอยางม

ประสทธภาพ เสมอภาค และเปนธรรม

เมอเปรยบเทยบประเทศไทยกบประเทศในเอเชยแลว บรการโทรคมนาคมของ

ไทยยงมการแขงขนทนอยมากในหลายตลาด เชน บรการโทรศพททางไกลระหวาง

ประเทศและบรการวงจรอนเทอรเนต ระหวางประเทศยงผกขาดโดยผประกอบการ

รายเดยว คอ กสท. ในตลาดโทรศพทมอถอและโทรศพทพนฐาน แมจะมผประกอบการ

มากกวาหนงรายแตการแขงขนกยงมไมมากนก นอกจากนประเทศไทยยงใหขอผกพน

ในการเปดเสรตลาดโทรคมนาคมกบองคการการคาโลกไวคอนขางต�า ซงแสดงให

เหนถงการไมมความมงมนทางการเมองทเพยงพอในการปฏรประบบโทรคมนาคม

ตลาดโทรศพทพนฐาน เปนตลาดทมผประกอบการอยางละ 2 รายทงในเขต

กรงเทพฯ-ปรมณฑล และในเขตภมภาค โดย ทศท.และบรษทเอกชนทรบสมปทาน

เปนผใหบรการ ซงจะพบวาไมมการแขงขนในดานราคาเลยเนองจากเงอนไขใน

สญญาท�าใหไมมการปรบอตราคาบรการโทรศพททางไกลในประเทศเปนระยะเวลา

หลายป ดงนน คาโทรศพททางไกลในประเทศไทยจงสงกวาประเทศเพอนบาน

อยางมาเลเซยและฟลปปนส ในดานคณภาพบรการเอง กยงมขอรองเรยนเรอง

การเรยกเกบคาบรการเกนจรง หรอการไมแจกแจงรายละเอยดการใชโทรศพทอยาง

เพยงพอ

ขณะทตลาดโทรศพททางไกลระหวางประเทศ เปนตลาดทมผประกอบการ

รายเดยว คอ การสอสารแหงประเทศไทย (กสท.) ยกเวนการโทรไปประเทศเพอนบาน

4 ประเทศทตดกบไทยซงม ทศท. เปนผประกอบการดวย และแมวาในตางประเทศ

จะมบรการอยางเชนบรการโทรกลบราคาถก หรอทเรยกวา “คอลแบก” (call-back)

ใชกตาม ในประเทศไทย บรการดงกลาวกยงเปนบรการทผดกฎหมาย ซงประชาชน

ทวไปไมสามารถใชได การผกขาดของ กสท.ท�าใหอตราคาบรการของไทยสงกวา

ประเทศในภมภาคเดยวกนพอสมควร

ตลาดโทรศพทมอถอ เปนตลาดทมผประกอบการเอกชนหลายราย เชน AIS,

TAC และ True Move เปนตน โดยบรษท AIS เปนผประกอบการทมสวนแบง

ตลาดสงสดประมาณรอยละ 60 และมก�าไรในระดบสงตอเนองกนเปนเวลาหลายป

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม161

ซงแปลวายงไมมการแขงขนทางดานราคาอยางแทจรง การแขงขนทมอยสวนใหญ

จะเปนการแขงกนท�า การตลาด และสรางความหลากหลายของบรการ นอกจากน

ในชวงทผานมา เรายงพบพฤตกรรมกดกนการแขงขนในรปแบบตางๆ อก เชน

• การลอกอม (IMEI) ซงท�าใหประชาชนไมสามารถน�า เครองมอถอทจดหา

มาเองมาใชในโครงขายของผใหบรการได ท�าใหผใหบรการสามารถตงราคาเครอง

สงมากและไดก�าไรมหาศาลเปนเวลาหลายป ผประกอบการเพงปลดลอกอมไปใน

ชวงตนป 2545

• การกดกนไมใหผใหบรการรายอนมา “โรมมง” ดวย ซงท�าใหผใหบรการ

รายใหมเขาสตลาดไดยาก และผใชบรการเสยประโยชน เพราะไมสามารถใช

โทรศพทมอถอของผประกอบการบางรายในตางจงหวดได

• การกดกนไมใหผใชบรการของผใหบรการรายใหมสงขอความขนาดสน

(SMS) มายงผใชบรการในโครงขายของตน

• การคดอตราคาบรการโทรศพทไปยงผใชบรการในเครอขายของตนใน

อตราทต�ากวาการโทรศพทไปยงผใชบรการในเครอขายอน ทงทไมไดมภาระตนทน

สวนเพมแตอยางใดเมอเปรยบเทยบตนทนรวมทงหมด (คาเครอง คารายเดอน และคาแอรไทม)

ในการใชโทรศพทมอถอของไทย จะพบวาสงกวาประเทศอนในภมภาคเดยวกน ทงจากราคาเครองลกขายทสงกวา และการก�าหนดวงเงนขนต�าทผใชบรการตองจายในแตละเดอน สวนในเรองคณภาพบรการจะมขอรองเรยนสงในเรอง การงดใหบรการแตยงคงเกบคาบรการรายเดอน สญญาณโทรศพทไมดและสายหลดบอย ขอมลบรการไมชดเจนวธการคดคาบรการซบซอน รวมทงการปดเศษวนาททไมเหมอนกน

ตลาดอนเทอรเนต ถอเปนตลาดทมการแขงขนคอนขางมากในการใหบรการ

แกผใชภายในประเทศหรอตลาด “คาปลก” แตตลาดอนเทอรเนตระหวางประเทศ

ซงเปรยบเสมอนตลาด “คาสง” นนยงคงผกขาดโดย กสท. ท�าใหราคาคาอนเทอรเนต

ในประเทศไทยสงกวาในหลายประเทศและก�าลงจะถกลงในอนาคต สวนการใช

อนเทอรเนตความเรวสงในปจจบนก�าลงเรมแพรหลายในตลาด ประชาชนควรรเทาทน

162

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

พฤตกรรมการแขงขนไมเปนธรรมตางๆ ของผประกอบการรายใหญจากประสบการณ

ทเกดขนทวโลก เราสามารถสรปพฤตกรรมการแขงขนทไมเปนธรรมทพบบอยใน

ตลาดโทรคมนาคมไดดงน1) พฤตกรรมกลมแรกคอ “การใชอ�านาจเหนอตลาด” ซงเกดขนเมอผให

บรการรายใหญทมสวนแบงการตลาดสง หรอเปนเจาของโครงขายขนาดใหญมพฤตกรรมกดกนคแขงขนดวยวธตางๆ เชน ไมยอมใหเชอมตอโครงขาย หรอมพฤตกรรมทเอาเปรยบผบรโภคเชน ก�าหนดราคาคาบรการหรอสนคาสงเกนจรง

2) พฤตกรรมกลมทสองคอ “การฮวกน” ซงหมายถงการทผประกอบการซงไมจ�าเปนตองเปนรายใหญรวมหวกนวาจะไมแขงกนลดราคาคาบรการ หรอ รวมกนเลนงานหรอกดกนผใหบรการรายใหมไมใหเขาสตลาด เปนตน

3) พฤตกรรมกลมทสามคอ “การรวมธรกจ” ซงยงท�าใหตลาดมการแขงขนนอยลงซงแปลวาผบรโภคมทางเลอกลดลงดวย หากมการรวมธรกจจนเหลอรายเดยวผบรโภคกจะไมเหลอทางเลอกในการรบบรการเลย แมวาผประกอบการจะขนราคาหรอใหบรการทมคณภาพแยลงกตาม ผบรโภคกจะตองทนใชบรการนนตอไปตวอยางการรวมธรกจเคเบลทว ทมการขนราคาหลายครงหลงรวมกจการ นาจะเปนบทเรยนทดในเรองน

กฎหมายทเกยวของกบการปองกนการผกขาดของไทย คอ กฎหมายแขงขนทางการคา (2542) และกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม (2544) กฎหมายแรกจะปองกนการผกขาดในทกสนคาและบรการ สวนกฎหมายหลงจะเกยวของกบโทรคมนาคมโดยเฉพาะทงนกฎหมายแขงขนทางการคา มมาตรการในการปองกนพฤตกรรมการผกขาดดงตอไปน

1) การใชอ�านาจเหนอตลาด กฎหมายแขงขนทางการคาจะหาม “ผมอ�านาจเหนอตลาด” หรอผประกอบการรายใหญก�าหนดราคาทไมเปนธรรม ก�าหนดเงอนไขทางการคาทไมเปนธรรม จ�ากดปรมาณสนคาและบรการในตลาด หรอแทรกแซงธรกจผอนโดยไมมเหตผลอนควร

2) การรวมกจการ กฎหมายก�าหนดไววาการรวมกจการทสงผลใหสวนแบงตลาดและยอดขายเกนกวากฎเกณฑทก�าหนดตองขออนญาตจากคณะกรรมการ

แขงขนทางการคา

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม163

3) การตกลงรวมกน กฎหมายหามก�าหนดราคาหรอปรมาณของสนคาทซอ/ขาย

รวมกน หามท�า ความตกลงรวมกนเพอครอบครองหรอควบคมตลาด หามรวมหวกน

ในการประมล เปนตน

การกระท�าใดๆ ทเปนการคาทไมเปนธรรม กฎหมายยงมบทบญญต “ครอบ

จกรวาล” ทหามการกระท�า ใดๆ อนมผลท�าใหเกดความเสยหายตอธรกจอน สวน

กฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม ไดก�าหนดใหธรกจโทรคมนาคมอยภายใต

กฎหมายแขงขนทางการคาขางตน และใหอ�านาจแก กทช.ในการก�าหนดมาตรการ

เฉพาะตามลกษณะของกจการโทรคมนาคมทเกยวของกบการใชอ�านาจผกขาด

เชน การอดหนนการบรการการถอครองธรกจในบรการประเภทเดยวกน การใช

อ�านาจทางตลาดทไมเปนธรรม พฤตกรรมกดกนการแขงขน กฎหมายฉบบนยงได

ก�าหนดกตกาตางๆ ทเกยวเนองกบการปองกนการผกขาดและสงเสรมการแขงขน

ในตลาดโทรคมนาคม คอ

• ผใหบรการทมโครงขายตองใหผอนเชอมตอโครงขาย

• ผใหบรการตองใหขอมลเลขหมายผใชบรการแกผทจดท�า สมดโทรศพท

• ผใหบรการหามปฏเสธการใหบรการ

• ผบรโภคมสทธใชเลขหมายเดมหากมการเปลยนผใหบรการ

• ผบรโภคสามารถน�า เครองโทรศพทของตนมารบบรการจากผใหบรการได

ซงหมายความรวมถงการหามลอกอม เพอบงคบขายพวงเครองโทรศพท

• ผใหบรการตองไมเลอกปฏบตในการก�าหนดคาบรการ

แมวากฎหมายแขงขนทางการคาจะมกฎเกณฑในการปองกนพฤตกรรม

กดกนการแขงขนตางๆ ไดอยางครอบคลม แตกฎหมายดงกลาวยงไมมประสทธผล

ในการปองกนการผกขาดเลย ดงจะเหนไดจากการทไมเคยมผใหบรการทมพฤตกรรม

กดกนการแขงขนหรอการคาทไมเปนธรรมรายใดถกลงโทษตามกฎหมายดงกลาว

เนองจากรฐบาลยงไมไดประกาศค�า จ�ากดความของ “ผมอ�านาจเหนอตลาด” เลย

แมวาเวลาไดผานมากวา 3 ปแลว นอกจากนกฎหมายยงยกเวนมใหใชกบรฐวสาหกจ

ซงเปนผประกอบการรายใหญในตลาดโทรคมนาคมอกดวย

164

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

สรปแลว ประเทศไทยมเครองมอในการปองกนการผกขาดในตลาดโทรคมนาคมในระดบหนง แตยงขาดประสทธผลในการใชกฎหมาย นอกจากน กฎเกณฑตางๆ ในกฎหมายกยงขาดรายละเอยดตางๆ มากมาย ประชาชนควรเรยกรองใหมการออกกฎเกณฑและค�า จ�ากดความตางๆ ทเกยวของกบการปองกนการผกขาดทงจากคณะกรรมการแขงขนทางการคา และ กทช. ตลอดจนควรชวยกนตรวจสอบพฤตกรรมของผประกอบการทอาจเอารดเอาเปรยบผบรโภค

5. กำรใหบรกำรโทรคมนำคมอยำงทวถงและเทำเทยม

การจดใหมการบรการโทรคมนาคมพนฐานโดยทวถงและเทาเทยม คอการจดใหมบรการโทรศพทสาธารณะ โทรศพทประจ�าทและอนเทอรเนต ทเพยงพอครอบคลมประเทศไทย โดยมอตราคาบรการและคณภาพของการบรการเปนมาตรฐาน ทสามารถยอมรบไดและเทาเทยมกนในทกพนท รวมถงการจดใหมบรการตอผดอยโอกาสทางสงคมกลมตางๆอยางทวถง ซงพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 ก�าหนดใหเปนหนาทของคณะกรรมการฯทจะตองจดใหมการบรการโทรคมนาคมพนฐานโดยทวถง และมอ�านาจก�าหนดใหผรบใบอนญาตตองจดใหม

การบรการดงน

ก) จดใหมการบรการในพนทชนบท พนททมผลตอบแทนการลงทนต�า ทอง

ททยงไมมผใหบรการหรอใหบรการไมทวถงหรอไมพอตอความตองการ

ของผใชบรการในทองทนนๆ

ข) จดใหมบรการโทรคมนาคมส�าหรบสถานศกษา ศาสนสถาน สถานพยาบาล

และหนวยงานอนๆ ทใหความชวยเหลอแกสงคม

ค) จดใหมบรการสาธารณะแกผทมรายไดนอย ในบางประเภทตามท คณะ

กรรมการก�าหนด

ง) จดใหมการใหบรการอ�านวยความสะดวกส�าหรบคนพการ เดก คนชรา

และผดอยโอกาสในสงคม

ซงการก�าหนดใหผรบใบอนญาตจดใหมบรการดงกลาวขางตนนตองพจารณา

แลววาจะไมท�าใหเกดภาระในการลงทนของผรบใบอนญาตจนมากเกนไป และ

ตองใหมการปฏบตเทาเทยมกน ในระหวางผรบใบอนญาตประเภทเดยวกน

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม165

กรณทผ รบใบอนญาตไมสามารถจดใหมบรการไดตามทคณะกรรมการ

ก�าหนด หรอในกรณทคณะกรรมการเหนสมควรใหผรบใบอนญาตมสวนรวมรบผดชอบ

ในการจดใหมบรการโทรคมนาคมพนฐานอยางทวถง คณะกรรมการจะก�าหนดให

ผรบใบอนญาต ตองจดสรรรายได ทไดจากการใหบรการโทรคมนาคม ใหแกกองทน

พฒนากจการโทรคมนาคมเพอน�าไปด�าเนนการจดใหมการบรการตามทก�าหนดไว

ขางตนกได

การมบรการโทรคมนาคมพนฐานทเพยงพอครอบคลมทวประเทศ และมคา

บรการทอยในระดบทประชาชนสวนใหญยอมรบได ตลอดจนการจดใหมบรการ

โทรคมนาคมเปนพเศษตอผดอยโอกาสทางสงคมกลมตางๆ เชน คนพการ คนสงอาย

สถาบนการศกษา โรงพยาบาล เปนตน เปาหมายการใหบรการอยางทวถงนจะไม

สามารถเกดขนไดเอง แมเมอตลาดโทรคมนาคมจะมการแขงขนกนอยางเตมทแลว

กตาม เนองจากผประกอบการมกไมสนใจใหบรการแกกลมบคคลหรอพนทหางไกล

ซงไมคมกบการลงทน เพอใหประชาชนสามารถใชบรการโทรคมนาคมไดอยางทวถง

รฐจงตองด�าเนนมาตรการทเหมาะสม ส�าหรบประเทศพฒนาแลวสวนใหญ เปาหมาย

ของการใหบรการอยางทวถงมกเนนการมบรการโทรคมนาคมทเขาถงทกครวเรอน

เชน ในสหรฐอเมรกา กฎหมายก�าหนดใหมบรการโทรศพทพนฐานเขาถงทกครวเรอน

ในราคาทยอมรบได ในขณะทประเทศก�าลงพฒนา มกจะเนนความสามารถในการ

เขาถงระดบชมชนกอนเปนเปาหมายแรก เชนการมโทรศพทสาธารณะในทกหมบาน

เปนตน ปญหาการใหบรการไมทวถงเกดขนใน 2 รปแบบ รปแบบแรก “มเงนจาย

แตไมมบรการ อยางเพยงพอในตลาด” ดงเชนในกรณประเทศไทยเมอสบกวาปท

ผานมา ประชาชนตองรอการตดตงโทรศพทหลายป การแกปญหานท�าไดโดยการ

เปดเสรกจการโทรคมนาคม สงเสรมใหมผประกอบการเขามาสตลาด ดงจะเหนได

จากเมอบรษท TRUE เขามาใหบรการโทรศพทตามบานในเขตกรงเทพฯ เวลาใน

การรอการตดตงกลดลงมาก อยางไรกตาม ในป 2543 กยงมผทอยในบญช รอรบ

การตดตงโทรศพททวประเทศถงประมาณ 4 แสนราย การเปดเสรตลาดโทรคมนาคม

ในอนาคตนาจะชวยแกปญหานไดสวนหนง ปญหาการใหบรการไมทวถงรปแบบทสอง

คอการทมประชาชน “ไมสามารถเขาถงบรการได” ซงอาจเกดจากประชากรกลมนน

166

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

อยในพนทหางไกล จนผประกอบการไมคมทจะลงทนขยายโครงขายใหไปถง หรอ

อาจเกดจากประชากรกลมนนมรายไดต�า การแกไขปญหาในกรณนท�าไดโดยการท

รฐใหความชวยเหลอ เชน ใหเงนอดหนนในสวนทผประกอบการขาดทนเมอขยาย

โครงขายยงพนทหางไกล หรอใหเงนอดหนนโดยตรงแกผมรายไดนอย เปนตน

ในป 2543 ประชาชนไทย 100 คนมโทรศพทพนฐานใชเพยง 9 เครอง โดย

ผทมโทรศพทพนฐานใชจะกระจกอยในเมอง คอประชาชนเขตเมอง 100 คน

มโทรศพทใช 38 เครอง ในขณะทในชนบทมเพยง 3 เครองตอ 100 คนเทานน

เราจงกลาวไดวา บรการโทรคมนาคมไทยยงคงเปนบรการทไมทวถง โดยมความ

แตกตางระหวางเมองกบชนบทสงมากทผานมาหนวยงานทรบผดชอบเรองการให

บรการอยางทวถงของไทย คอ องคการโทรศพทแหงประเทศไทย ซงมโครงการ

โทรศพทสาธารณะทางไกลชนบทระดบหมบาน โครงการอนเทอรเนต ณ ทท�าการ

อบต. และเลขหมายบางสวนทไมคดคาบรการ เปนตน อยางไรกตาม จากการ

ประมาณการขนตนพบวา ทศท. ขาดทนประมาณ 5 หมนบาทตอเลขหมายตอปใน

การใหบรการโทรศพทสาธารณะทางไกลชนบท หรอรวมทงโครงการประมาณ 8

พนลานบาทตอป สาเหตของการขาดทนดงกลาวมทงการทบรการทใหนนมตนทนสง

การท ทศท. ยงไมมประสทธภาพอยางเตมทและการท ทศท. ไดรบค�า สงจากฝาย

การเมองใหเปดบรการในพนทซงไมเหมาะสมหรอใชเทคโนโลยทมตนทนสง ตอไป

เมอมการเปดเสรกจการโทรคมนาคมใหมการแขงขนในตลาด ทศท. จะไมอยใน

ฐานะทจะใหบรการทขาดทนแตเพยงรายเดยวอกตอไป

กฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคมก�าหนดให กทช. มหนาทจดใหม

การบรการโทรคมนาคมพนฐานโดยทวถง และใหมอ�านาจก�าหนดใหผประกอบการ

ทไดรบใบอนญาตตองจดใหมบรการโทรคมนาคมในพนทชนบท ตลอดจนใหบรการ

แกสถานศกษา ศาสนสถาน สถานพยาบาล ผมรายไดนอย และอ�านวยความสะดวก

แก คนพการ เดก คนชรา และผดอยโอกาสในสงคมในการใชบรการโทรคมนาคมดวย

ผประกอบการรายใดทไมสามารถจดใหบรการโทรคมนาคมดงกลาวไดจะตอง

จดสรรรายไดใหแก “กองทนพฒนากจการโทรคมนาคม” เพอน�า ไปด�าเนนการให

มบรการโทรคมนาคมอยางทวถงตอไป

ผลประโยชนจากกฎหมายการประกอบกจการโทรคมนาคม

คมสน บญเทยม167

โดยประเดนทประชาชนทวไปควรใหความสนใจในกระบวนการจดใหมการให

บรการอยางทวถงโดย กทช. คอ

1) ยงมค�าถามทวาโทรคมนาคมพนฐาน หมายถงบรการใดบาง และทวถง

หมายถงอะไร ครอบคลมแคไหน ในขนตนนบรการดงกลาวควรหมายถงโทรศพท

สาธารณะในทกชมชน และในขนตอไปอาจหมายถงอนเทอรเนตสาธารณะ หรอ

บรการเสรมอนๆ ดวยกเปนได

2) กฎหมายยงไมก�าหนดเกณฑส�าหรบกลมเปาหมายในการใหบรการอยาง

ทวถงเชน ผมรายไดนอย ยงไมทราบวาหมายถงผมรายไดเทาใด ผดอยโอกาสใน

สงคมหมายถงบคคลทมคณสมบตเชนไร เปนตน ดงนน เมอ กทช. จะออกกฎเกณฑ

เพอระบกลมเปาหมายทตองการ ประชาชนทวไปควรใหความสนใจและตดตาม

ขาวสารในเรองนจาก กทช. อยางใกลชด โดยเฉพาะผทอยในพนทซงโทรศพทยง

เขาไมถง หรอตองการความชวยเหลอในรปแบบตางๆ ตามขอบเขตของกฎหมาย

เปนตน

168

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

บรรณำนกรม

พระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544.

พระราชบญญตองคการโทรศพทแหงประเทศไทย พ.ศ. 2497.

พระราชบญญตการสอสารแหงประเทศไทย พ.ศ. 2519

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. ความกาวหนาของอนเทอรเนต

ในประเทศไทย. http://www.nectec.or.th. 20 เมษายน 2550.