หน่วยการเรียนรู้ พันธุกรรมthaischool1.in.th/_files_school/76100303/document/76100303_0_20180628... · โครโมโซมมีส่วนประกอบเป็นสำรเคมี

1

แบบทดสอบกอนเรยน

หนวยการเรยนร พนธกรรม

ชดกจกรรมการเรยนรท 1

- Active Teaching and Learning Approaches in Science : ATLAS -

เรอง หนวยพนธกรรม ใชเวลา 15 นาท

ค ำชแจง 1. แบบทดสอบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก 2. แบบทดสอบมจ ำนวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน (รวม 10 คะแนน) 3. ใหนกเรยนเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 4. ใหนกเรยนท ำเครองหมำย ลงในกระดำษค ำตอบ ใหตรงกบขอทเลอกเกด

1. ออรแกเนลล (organelle) อยในสวนประกอบใดของเซลล ก. nucleus ข. cytoplasm ค. chromosome ง. cell membrane

2. ออรแกเนลล (organelle) ใดไมพบในเซลลสตว ก. cell wall , vasicle ข. vesicle , ribosome

ค. cell wall , chloroplast ง. cell membrane , lysosome 3. สงมชวตในขอใดเปนพวกยแครโอต (eukaryote)

ก. พช , รำ ข. พช , สตว ค. รำ , แบคทเรย ง. แบคทเรย , เหด

4. มนษยมโครโมโซมในเซลลรำงกำย (somatic cell) ทงหมดกค ก. 46 ข. 44

ค. 23 ง. 22 5. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดกลำวไมถกตอง

ก. สงมชวตทก ำหนดใหเซลลสบพนธมโครโมโซม 47 แทง

ข. สงมชวตทก ำหนดใหมโครโมโซมคท 13 เกนมำ 1 แทง

ค. สงมชวตทก ำหนดใหมควำมผดปกตทโครโมโซมรำงกำย

ง. สงมชวตทก ำหนดใหเปนเพศหญง

2

6. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดอธบำยภำพไดถกตองทสด ก. เมอมกำรแบงเซลลโครมำทดจะจ ำลองตวเองและหดสน ลงเหนเปนแทงโครโมโซม (chromosome)

ข. โครโมโซมในขณะไมมกำรแบงเซลลจะอยในลกษณะเสน สำยท เรยกวำ โครมำทด (chromatid) ค. โครมำทน (chromatin) ประกอบดวย nucleic และ protein ง. ดเอนเอ (DNA) พนเปนเกลยวเรยกวำ นวคลโอโซม (nucleosome)

7. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดกลำวไดถกตองทสด

ก. รป 1) เปนเซลลสบพนธ ข. รป 2) เปนเซลลรำงกำย ค. รป 1) มโครโมโซม 24 ค ง. รป 2) มโครโมโซม 23 แทง

8. แมวมโครโมโซมในเซลลรำงกำย (somatic cell) 19 ค อยำกทรำบวำแมวมโครโมโซมรำงกำย (autosome) เทำใด ก. 38 แทง ข. 36 แทง ค. 19 แทง ง. 18 แทง

9. หนวยพนธกรรมทมคณสมบตควบคมลกษณะตำง ๆ ของสงมชวต คอขอใด ก. ยน ข. DNA ค. โครโมโซม ง. โครมำทน

10. ขอใดเปนลกษณะทำงพนธกรรม ก. ชอบรบประทำนอำหำรรสจดเหมอนตำ ข. มรสนยมกำรแตงกำยเหมอนพสำว ค. มนวเทำยำวเหมอนพอ ง. มแผลเปนเหมอนแม

22 + XX 22 + X

1) 2) ข.






3

กระดำษค ำตอบ

ชอ...................................................สกล.............................................ชน ม.3/…...….เลขท...........

ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนทได .................... คะแนน






4

ค ำชแจง ใหนกเรยนอำนขอควำมเรอง เซลล ครำว ๆ อยำงรวดเรว แลวปฏบตตำมค ำสง


(ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 2)



กจกรรมท 1.1 เรอง เซลล ชวโมงท 2 - 3

เรอง หนวยพนธกรรม

เซลล (cell)

เซลล (cell) คอ หนวยยอยทเลกทสดของสงมชวต ทสำมำรถแสดงพฤตกรรมทำงชวเคม และสำมำรถแบงตวเพมปรมำณได ขนำดและรปรำงของเซลลมกจะแตกตำงกนออกไปตำมชนดของสงมชวต ประเภทของเซลล สงมชวตอำจประกอบขนไดดวยเซลลเดยว หรอหลำยเซลล เซลลบำงชนดไมมเยอหมนวเคลยส พบแต สำรพนธกรรมกระจำยอยในไซโทพลำสซม จำกกำรแบงเซลลตำมชนดของออรแกเนลลและกำรมเยอหมนวเคลยสหรอไมมเยอหมนวเคลยส นกชววทยำไดแบงเซลลออกเปน 2 ประเภท คอ

1. โพรคำรโอต (prokaryote) คอ เซลลชนดทไมมเยอหมนวเคลยสพบแตสำรพนธกรรมกระจำยอยใน ไซโทพลำสซม ไดแก เซลลแบคทเรย และสำหรำยสเขยวแกมน ำเงน 2. ยคำรโอต (eukaryote) คอ เซลลชนดทมเยอหมนวเคลยส พบสำรพนธกรรมบรรจอยภำยในนวเคลยส ไดแก เซลลของโพรโตซว สำหรำย รำ พชและสตว

เซลลของสงมชวตหนง ๆ นนจะมกำรเพมจ ำนวนเซลลโดยวธกำรแบงเซลล เพอสรำงเซลลรำงกำย (somatic cell) ซงท ำใหเซลลของสงมชวตแตละชนดมจ ำนวนโครโมโซมคงท ไดแก เซลลเมดเลอด เซลลประสำท เซลลกลำมเนอ และสรำงเซลลสบพนธ (sex cell) ซงจะมจ ำนวนโครโมโซมเปนครงหนงของเซลลรำงกำย ท ำหนำทเพอ กำรสบพนธ ไดแก เซลลอสจ และเซลลไขในมนษย สวนประกอบของเซลล

1. 1. สวนทหอหมเซลล เชน เยอหมเซลล (cell membrane) และผนงเซลล (cell wall) 2. โพรโทพลำสซม (protoplasm)

2.1 ไซโทพลำสซม (cytoplasm) เปนของกงเหลว อยรอบนอกนวเคลยส เปนทรวมของอวยวะเลก ๆ (organelle) ภำยในเซลล 2.2 นวเคลยส (nucleus) ภำยในบรรจสำรท เกยวของกบกำรถำยทอดลกษณะทำงพนธกรรม คอ โครโมโซม

5

ภำพท 1.1 สวนประกอบของเซลลสตว

ภำพท 1.2 สวนประกอบของเซลลพช







Nucleus

Smooth endoplasmic reticulum

Rough endoplasmic reticulum

Flagellum

Lysosome

Centriole Peroxisome

Microtubule Intermediate filament Microfilament

ไมพบในเซลลพช

Cytoskeleton

Ribosomes

Golgi apparatus

Plasma membrane

Mitochondria

Nucleus

Mitochondria

Smooth Endoplasmic reticulum

Golgi apparatus

Ribosomes Microtubules

Plasma membrane Pit

Plasmodesmata

Plasma membrane

Cell walls of adjoining cells

Middle lamella

Secondary Cell wall

Primary cell wall

Chloroplast Central vacuole

6

ค ำสง ใหนกเรยนปฏบตดงน

1. ใหนกเรยนใชปำกกำสน ำเงนวงกลมลอมรอบประเภทของเซลล และสวนประกอบของเซลล เพอน ำขอมลมำใช ตอบค ำถำม ขอท 1 - 4

2. ใหนกเรยนตอบค ำถำมลงในชองวำงใหถกตอง 3. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลแลวเตมสวนประกอบของเซลลลงในชองวำงของผงมโนทศนใหถกตอง 4. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลเพอระบควำมแตกตำงระหวำงเซลลสตวและเซลลพชลงในตำรำงใหถกตอง 5. ใหนกเรยนเตรยมขอค ำถำมในกำรตรวจสอบควำมเขำใจของนกเรยนคนอน 2 ค ำถำม 6. ใหนกเรยนน ำเสนอกำรท ำกจกรรมหนำชนเรยน พรอมซกถำมขอค ำถำมเพอตรวจสอบควำมเขำใจนกเรยนคนอน







7

1. ใหนกเรยนตอบค ำถำมลงในชองวำงใหถกตอง 1.1 เซลล หมำยถง ................................................................................................................................................... 1.2 เรำสำมำรถแบงชนดของเซลลในสงมชวตตำมกำรมเนอหมนวเคลยส ได 2 ประเภท คอ

1.2.1 ………………………………. ไดแก …………………………………...................................................………………… 1.2.2 ………………………………. ไดแก ……………………………………...................................................………………

1.3 เซลลรำงกำย แตกตำงจำกเซลลสบพนธอยำงไร ……………..……………………………………………………………………... .................................................................................................... ......................................................................... 2. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลแลวเตมสวนประกอบของเซลลลงในชองวำงของผงมโนทศนใหถกตอง

3. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลเพอระบควำมแตกตำงระหวำงเซลลสตวและเซลลพชลงในตำรำงใหถกตอง เซลลพช เซลลสตว

1. ............................................................................ 2. ......................................................................... ... 3. ............................................................................ 4. ............................................................................ 5. ............................................................................ 6. …………………………………………………………………..

1. .............................................................................. 2. ............................................................................. . 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. ..............................................................................

4. ใหนกเรยนเตรยมขอค ำถำมในกำรตรวจสอบควำมเขำใจของนกเรยนคนอน 2 ค ำถำม 4.1 ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4.2 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เซลล (cell)

1. 2.

3. 4. 5. 6.

7. 8. .1







ชอ ................................................... สกล ......................................... ชน ม.3 ……. เลขท .......

8

ค ำชแจง ใหนกเรยนศกษำขอมลจำกใบควำมรท 1 เรอง โครโมโซม ดเอนเอ และยน เพอน ำควำมรทไดไปใชในกำรท ำกจกรรมท 1.2 , 1.3 , 1.4 และ 1.5

โครโมโซม (chromosome) โครโมโซม (chromosome) คอ โครงสรำงบรรจสำรพนธกรรมในรำงกำยของมนษย ซงสำรพนธกรรมจะเปน

ตวก ำหนดลกษณะตำงๆ เชน สตำ สผม ควำมสง และควบคมกำรท ำงำนของรำงกำย โครโมโซมจะอยในเซลลทกเซลลในรำงกำย ในคนปกตทวไปแตละเซลลจะมจ ำนวนโครโมโซมอยทงหมด 23 ค หรอ 46 แทง โดยครงหนงคอ 23 แทง เรำจะไดรบมำจำกพอและอก 23 แทงจะไดรบมำจำกแม และเรำสำมำรถถำยทอดโครโมโซมครงหนงไปใหลกของเรำไดเชนกน ดวยเหตน เรำจงมลกษณะเหมอนพอกบแม สวนลกของเรำกจะมลกษณะเหมอนเรำและคครองของเรำนนเอง สวนประกอบของโครโมโซม (chromosome)

โครโมโซมมสวนประกอบเปนสำรเคม 2 ชนด คอ โปรตน (protein) และกรดนวคลอก (nucleic acid) ชนด DNA (deoxyribonucleic acid)

เมอมกำรแบงเซลล โครมำทนจะจ ำลองตวเองและหดสนลงเหนเปนแทงโครโมโซม (chromosome) ซงโครโมโซมแตละขำงประกอบดวย โครมำทด (chromatid) ยดตดกนตรงต ำแหนงทมช อวำ เซนโทรเมยร (centromere)

ภำพท 1.3 ลกษณะของโครมำทน

โครโมโซมในขณะไมมกำรแบงเซลลจะอยในลกษณะเสนสำยทเรยกวำ โครมำทน (chromatin) คอ สำยของดเอนเอ (DNA) สำยยำวเพยงสำยเดยว ทพนรอบโปรตนทชอ ฮสโทน (histone) เอำไว ท ำใหรปรำงของโครมำทน (chromatin) มรปรำงคลำยลกปดทมลกษณะเรยงตอๆกน โดยมสำยของดเอนเอ (DNA) พนรอบลกปด เรยกวำ นวคลโอโซม (nucleosome) หรอกลำวไดวำ นวคลโอโซม (nucleosome) เปนหนวยยอยของโครมำทน (chromatin) ดงนน โครมำทน (chromatin) จงเปนสำรประเภท นวคลโอโปรตน (nucleoprotein) มำจำกค ำวำ nucleic + protein ซงดเอนเอ (DNA) เปนพวก nucleic acid สวนฮสโทน (histone) เปนโปรตน

ภำพท 1.4 ลกษณะของโครโมโซม ภำพท 1.5 ลกษณะของเซนโทรเมยร





ใบความรท 1 เรอง โครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3


9

ตำรำงท 1 กำรจดเรยงคของโครโมโซมในเพศชำย

กลม ล ำดบคของโครโมโซม ลกษณะของโครโมโซม A

1 - 3

ขนำดใหญ เซนโทรเมยรอยกงกลำงและใกลกงกลำง

B 4 - 5

ขนำดใหญ เซนโทรเมยรอยใกลกงกลำง

C 6 - 12 และ X

ขนำดกลำง เซนโทรเมยรอยใกลกงกลำง

D 13 - 15

ขนำดกลำง เซนโทรเมยรอยใกลปลำย

E 16 - 18

ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยกงกลำงและใกลกงกลำง

F 19 - 20

ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยกงกลำง

G 21 - 22 และ Y

ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยใกลปลำย

กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม โดยใชล ำดบควำมยำว

และลกษณะรปรำงของโครโมโซมเปนเกณฑ มวธดงน 1. เรยงล ำดบโครโมโซมจำกคทยำวทสดถงคทสนทสด 2. พจำรณำลกษณะโครโมโซมโดยพจำรณำจำกต ำแหนง

ของเซนโทรเมยร ซงเปนจดทยดสวนของโครโมโซม กอนทจะแยกออกจำกกน ไดดงน

4) ปลำยสด

1) อยกงกลำง

2) ใกลกงกลำง

3) ใกลปลำย

ภำพท 1.7 ต ำแหนงของเซนโทรเมยรบนโครโมโซม

โครโมโซมในเซลลจะอยกนเปนค ๆ มลกษณะขนำดและรปรำงเหมอนกน เรยกวำ โฮโมโลกสโครโมโซม (homologous chromosome)

ภำพท 1.6 โครโมโซมของมนษย







Y

X

10

จ ำนวนโครโมโซมในเซลลของมนษย

จ ำนวนโครโมโซมตอหนงเซลลของมนษย มจ ำนวนทงสน 23 ค หรอ 46 แทง ดงนนถำเรำให n แทน จ ำนวนชดของโครโมโซม จะเขยนไดวำจ ำนวนโครโมโซมของคนเปนจ ำนวน ดพลอยด (diploid) คอ 2n = 46 แทง ** ยกเวนในเซลลสบพนธจะมจ ำนวนโครโมโซมเปนแบบแฮพลอยด (haploid) คอ n = 23 แทง โครโมโซมในเซลลแบงออกเปน 2 ชนด ดงน

1. โครโมโซมรำงกำย (somatic chromosome = autosome) จ ำนวน 44 แทง 2. โครโมโซมเพศ (sex chromosome = allosome) จ ำนวน 2 แทง

- เพศหญง คอ โครโมโซม XX - เพศชำย คอ โครโมโซม XY

ดงนน เมอเขยนจ ำนวนของโครโมโซมทงหมดใน 1 เซลลของรำงกำยของมนษยจะเขยนไดดงน

ภำพท 1.8 โครโมโซมในเพศหญงและเพศชำยของมนษย

ปจจบนไดมเทคนคกำรเตรยมเนอเยอเพอศกษำโครโมโซม โดยใชวธกำรยอมสโครโมโซมใหเปนแถบๆ (G - banding) ดวยสจมซำ (giemsa) ซงท ำใหกำรจดโครโมโซมแตละคจะมลกษณะเหมอนกนเฉพำะคของตนเองเทำนนดวยเทคนคเชนน เรำจงสำมำรถศกษำรำยละเอยดของโครโมโซมได และเมอมควำมผดปกตเกดขนกยอมคนหำไดงำยขน

กำรตรวจโครโมโซมมประโยชนมำกในทำงกำรแพทย เพรำะชวยในกำรวนจฉยโรคทำงพนธกรรมบำงชนดทเกดจำกควำมผดปกตของโครโมโซมได เชน โรคปญญำออนบำงชนด

เพศหญง = 44 + XX เพศชำย = 44 + XY







https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj2jqD1k63SAhXDVbwKHRCLBPMQjRwIBw&url=https://sites.google.com/site/hxngreiynkhrunathrika/laksna-thi-thaythxd-thang-phanthukrrm&psig=AFQjCNECKkbDPr_hQdWBpOo_CpFdm0NSgA&ust=1488177634505157

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj2jqD1k63SAhXDVbwKHRCLBPMQjRwIBw&url=https://sites.google.com/site/hxngreiynkhrunathrika/laksna-thi-thaythxd-thang-phanthukrrm&psig=AFQjCNECKkbDPr_hQdWBpOo_CpFdm0NSgA&ust=1488177634505157

11

ภำพท 1.9 โครโมโซมทยอมดวยสจมซำ เซลลสบพนธเกดจำกกระบวนกำรแบงเซลลเพอกำรสบพนธ ซงท ำใหจ ำนวนโครโมโซมลดลงครงหนงของ

โครโมโซมในเซลลรำงกำยปกต แบงเซลลสบพนธออกเปน 2 ชนด 1. เซลลสบพนธเพศผ สรำงภำยในอณฑะ คอ อสจ มจ ำนวนโครโมโซมเทำกบ 23 แทง 2. เซลลสบพนธเพศเมย สรำงภำยในรงไข คอ ไข มจ ำนวนโครโมโซมเทำกบ 23 แทง

กำรเกดลกหญงและลกชำย

เพศหญงมโครโมโซมเพศแบบ XX และเพศชำยมโครโมโซมเพศแบบ XY ดงนนโอกำสทลกจะเกดมำเปนเพศหญงหรอเพศชำยนนขนอยกบโครโมโซมของพอ ถำลกไดรบโครโมโซม Y จำกพอและ X จำกแมกจะเปนเพศชำย แตถำไดรบโครโมโซม X จำกพอและ X จำกแม ลกทไดจะเปนเพศหญง โอกำสทจะเกดเพศหญงหรอเพศชำยจงมเทำ ๆ กน ดงน







โครโมโซมของเซลลรำงกำย โครโมโซมของเซลลสบพนธ ** เพศชำย = 44 + XY 22 + X , 22 + Y ** เพศหญง = 44 + XX 22 + X , 22 + X

12

ดเอนเอ (DNA) และยน (gene)

ดเอนเอ (DNA) ดเอนเอ (DNA) เปนสำรชวโมเลกลทใหญทสด ในมนษยพบ DNA ในนวเคลยสของเซลลและในไมโทคอนเดรย

โครโมโซมในเซลลมนษย ประกอบดวย DNA ขนำดใหญพนมวนกบแกนโปรตนอยำงซบซอนจนมองเหนไดดวย กลองจลทรรศน

DNA เปนสำยโพลนวคลโอไทด 2 สำยพนกนเปนเกลยวเวยนขวำเรยกวำ เกลยวค (double helix)

ควำมสมพนธระหวำงโครโมโซม ดเอนเอ และ ยน โครโมโซมหนง ๆ มยนควบคมลกษณะตำง ๆ ซงนกเรยนศกษำมำแลว สวนประกอบทำงเคมของโครโมโซม

คอ โปรตนฮสโทน และ DNA ซงยนเปนสวนหนงของ DNA นนเอง ยนท ำหนำทก ำหนดกจกรรมตำง ๆ ภำยในเซลล และก ำหนดลกษณะทำงพนธกรรม กำรจดเรยงตวกนของโปรตนและ DNA บนโครโมโซมมลกษณะดงภำพ

ภำพท 1.11 กำรจดเรยงตวกนของโปรตน และ DNA บนโครโมโซม

ยน (gene) ยน (gene) คอ หนวยพนธกรรม ทควบคมลกษณะทำง

พนธกรรม เชน ควำมสง ผมตรง ผมหยก ตำสองชน ตำชนเดยว กำรม-ไมมลกยม ยนเปนสวนของ DNA ทสำมำรถควบคมกำรแสดงออกได สงมชวตแตละชนดจะมจ ำนวนยนแตกตำงกน เชน แบคทเรย มยนประมำณ 4,000 ยน แมลงหว 20,000 ยน และมนษยประมำณ 30,000 กวำยน เปนตน จ ำนวนยนจงเปนเอกลกษณของสงมชวต ยนอยบนโครโมโซม ซงโครโมโซมจะมเปนค ๆ ยนกมเปนค ๆ ในโครโมโซมแตละคนน

ภำพท 1.10 ยนบนโครโมโซม







http://www.thaibiotech.info/what-is-dna.php

13

ค ำชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนเพอท ำกำรสมหวขอทจะศกษำคนควำ

2. ใหนกเรยนแตละกลมศกษำคนควำ หำขอมลเกยวกบหวขอทไดรบ 3. ใหนกเรยนแตละกลมท ำ power point เพอน ำเสนอหนำชนเรยนไมเกน 5 slide 4. ใหนกเรยนเตรยมค ำถำมเพอตรวจสอบควำมเขำใจ กลมละ 3 ค ำถำม 5. ใหนกเรยนแตละกลมสรปเนอหำ ลงในกจกรรมท 1.2

โครโมโซมและสวนประกอบของโครโมโซม

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….





กจกรรมท 1.2 เรอง โครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3


14

ค ำชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนเพอท ำกำรสมหวขอทจะศกษำคนควำ 2. ใหนกเรยนแตละกลมศกษำคนควำ หำขอมลเกยวกบหวขอทไดรบ 3. ใหนกเรยนแตละกลมท ำ power point เพอน ำเสนอหนำชนเรยนไมเกน 5 slide 4. ใหนกเรยนเตรยมค ำถำมเพอตรวจสอบควำมเขำใจ กลมละ 3 ค ำถำม 5. ใหนกเรยนแตละกลมสรปเนอหำ ลงในกจกรรมท 1.2

กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….







15


จ ำนวนโครโมโซมในเซลลของมนษย

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….







16


กำรเกดลกหญงและลกชำย

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….







17


ดเอนเอ และยน

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….







18


ควำมสมพนธระหวำงโครโมโซม ดเอนเอ และ ยน

เนอหำ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ค ำถำม 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

กลมท ................ ชน ม.3/…….. สมำชก 1. …………………………………………………………. 5. ………………………………………………………….

2. …………………………………………………………. 6. …………………………………………………………. 3. …………………………………………………………. 7. ………………………………………………………….

4. ………………………………………………………….







19





กจกรรมท 1.3 เรอง โครโมโซมในสงมชวต ชวโมงท 2 - 3


ค ำชแจง จงตอบค ำถำมใหชดเจนและถกตอง

ชอ...................................................สกล.............................................ชน ม.3/…...….เลขท...........

ตอนท 2 ถำแมวเพศผมโครโมโซมในเซลลรำงกำยเทำกบ 38 แทง แมวจะมโครโมโซมในเซลลสบพนธเทำใด จงอธบำยมำใหเขำใจ

โครโมโซมในเซลลรำงกำย.................................................................................................... ................................ โครโมโซมในเซลลเซลลสบพนธ............................................................................................................................ ........ ................................................................. ............................................................................................................................................................................ ...............................

ตอนท 1 นกเรยนคดวำ 44 + XY และ 22 + Y แตกตำงกนอยำงไร จงอธบำย

.................................................................................................... ...................................

............................................................................................................................. ..........

...................................................................................... .................................................

............................................................................................................................. ..........

........................................................................ ..........................................................

20





กจกรรมท 1.4 เรอง สวนประกอบของโครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3


ค ำชแจง จงเตมค ำลงในชองวำงทก ำหนดใหถกตอง

ชอ...................................................สกล.............................................ชน ม.3/…...….เลขท...........

3.

5.

6.

7.

1.

4.

Cell

2.

21





กจกรรมท 1.5 เรอง ความสมพนธระหวางเซลล โครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3


ค ำชแจง ใหนกเรยนจบคควำมสมพนธเกยวกบเซลล โครโมโซม ดเอนเอ และยน

…………… 1. ออรแกเนลลทไมมในเซลลสตว ก. chromatid …………… 2. สำรเคมของโครโมโซม ข. protein and deoxyribonucleic acid …………… 3. โครโมโซมทเปนเสนสำย ค. 2n = 46 แทง …………… 4. แตละขำงของโครโมโซม ง. homologous chromosome …………… 5. ต ำแหนงทยดโครมำทด จ. 22 + XY …………… 6. โครโมโซมคเหมอน ฉ. chloroplast …………… 7. ดพลอยด (diploid) ช. centromere …………… 8. somatic chromosome / autosome ซ. XX , XY …………… 9. sex chromosome / allosome ฌ. 44 แทง …………… 10. หนวยควบคมลกษณะพนธกรรม ญ. chromatin ฎ. gene

ชอ...................................................สกล.............................................ชน ม.3/…...….เลขท...........

22

ค ำชแจง 1. แบบทดสอบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก 2. แบบทดสอบมจ ำนวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน (รวม 10 คะแนน) 3. ใหนกเรยนเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 4. ใหนกเรยนท ำเครองหมำย ลงในกระดำษค ำตอบ ใหตรงกบขอทเลอกเกด

1. ออรแกเนลล (organelle) อยในสวนประกอบใดของเซลล ก. cell membrane ข. chromosome ค. cytoplasm ง. nucleus

2. ออรแกเนลล (organelle) ใดไมพบในเซลลสตว ก. cell membrane , lysosome ข. cell wall , chloroplast ค. vesicle , ribosome ง. cell wall , vasicle

3. สงมชวตในขอใดเปนพวกยแครโอต (eukaryote) ก. แบคทเรย , เหด ข. รำ , แบคทเรย ค. พช , สตว ง. พช , รำ

4. มนษยมโครโมโซมในเซลลรำงกำย (somatic cell) ทงหมดกค ก. 22 ข. 23 ค. 44 ง. 46

5. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดกลำวไมถกตอง

ก. สงมชวตทก ำหนดใหเปนเพศหญง

ข. สงมชวตทก ำหนดใหมควำมผดปกตทโครโมโซมรำงกำย

ค. สงมชวตทก ำหนดใหมโครโมโซมคท 13 เกนมำ 1 แทง ง. สงมชวตทก ำหนดใหเซลลสบพนธมโครโมโซม 47 แทง

แบบทดสอบหลงเรยน





23

6. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดอธบำยภำพไดถกตองทสด ก. ดเอนเอ (DNA) พนเปนเกลยวเรยกวำ นวคลโอโซม (nucleosome) ข. โครมำทน (chromatin) ประกอบดวย nucleic และ

protein ค. โครโมโซมในขณะไมมกำรแบงเซลลจะอยในลกษณะเสน

สำยทเรยกวำ โครมำทด (chromatid) ง. เมอมกำรแบงเซลลโครมำทดจะจ ำลองตวเองและหดสนลง

เหนเปนแทงโครโมโซม (chromosome

7. จำกภำพทก ำหนดให ขอใดกลำวไดถกตองทสด ก. รป 2) มโครโมโซม 23 แทง ข. รป 1) มโครโมโซม 24 ค ค. รป 2) เปนเซลลรำงกำย ง. รป 1) เปนเซลลสบพนธ

8. แมวมโครโมโซมในเซลลรำงกำย (somatic cell) 19 ค อยำกทรำบวำแมวมโครโมโซมรำงกำย (autosome) เทำใด ก. 18 แทง ข. 19 แทง

ค. 36 แทง ง. 38 แทง

9. หนวยพนธกรรมทมคณสมบตควบคมลกษณะตำง ๆ ของสงมชวต คอขอใด ก. โครมำทน ข. โครโมโซม ค. DNA ง. ยน 10. ขอใดเปนลกษณะทำงพนธกรรม

ก. มแผลเปนเหมอนแม ข. มนวเทำยำวเหมอนพอ ค. มรสนยมกำรแตงกำยเหมอนพสำว ง. ชอบรบประทำนอำหำรรสจดเหมอนตำ

22 + XX 22 + X

1) 2) ข.






24

กระดำษค ำตอบ

ชอ...................................................สกล.............................................ชน ม.3/…...….เลขท...........

ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนทได .................... คะแนน






25

บรรณานกรรม

ชดกจกรรมสงเสรมการเรยนรทางวทยาศาสตรดวยเทคนค ATLAS


ภำควชำชววทยำ มหำวทยำลยขอนแกน. (2557). ชววทยำ 1. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬำลงกรณ มหำวทยำลย.

ศรณย ศรสมพร. (ม.ป.ป.). เทคนคกำรเรยนกำรสอนทสงเสรมศกยภำพกำรเรยนรวทยำศำสตร (Active Teaching and Learning Approaches in Science : ATLAS). ปรำจนบร : ศนยพฒนำวชำวทยำศำสตร โรงเรยนปรำจณรำษฎรอ ำรง.

สถำบนสงเสรมกำรสอนวทยำศำสตรและเทคโนโลย. (2556). ชววทยำ เลม 4. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลำดพรำว.

สมำน แกวไวยทธ. (2553). คมอเตรยมสอบ สอวน.วทยำศำสตร ม.ตน. กรงเทพฯ : บรษทไฮเอดพบลชชง จ ำกด. สพรรฌทพย อตโพธ. (2557). สรปชววทยำ มธยมปลำย Ultra biology. กรงเทพฯ : กรนไลฟ พรนตงเฮำท. ส ำนกงำนวชำกำรและมำตรฐำนกำรศกษำ. (2555). แนวทำงกำรจดกจกรรมกำรเรยนรเพอพฒนำทกษะกำรคด.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณกำรเกษตรแหงประเทศไทย. Wikimedia. (2014). Chromosome. (ออนไลน). แหลงทมำ : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/

commons/f/fd/Chromosome_en.svg. 17 พฤษภำคม 2557. Williams,G. (2012). Advanced Biology for You. United Kingdom : Neison Thornes Ltd

26

ทมาของภาพ

ชดกจกรรมสงเสรมการเรยนรทางวทยาศาสตรดวยเทคนค ATLAS


ล ำดบ ภำพ เวบไซต / แหลงทมำของภำพ 1.1 สวนประกอบของเซลล

สตว หนงสอสรปชววทยำ มธยมปลำย Ultra biology หนำ 36

1.2 สวนประกอบของเซลลพช หนงสอสรปชววทยำ มธยมปลำย Ultra biology หนำ 36 1.3 ลกษณะของโครมำทน http://www.broadinstitute.org/news/1504 1.4 ลกษณะของโครโมโซม http://academickids.com/encyclopedia/images/7/79/

Chromatin_chromosome.png 1.5 ลกษณะของเซนโทรเมยร http://www.ubooks.pub/Books/B0/E25R5678/MAIN/

images/Figure_10_02_03.jpg 1.6 โครโมโซมของมนษย หนงสอชววทยำ 1 หนำ 200 1.7 ต ำแหนงของเซนโทรเมยร

บนโครโมโซม http://www.thaigoodview.com/library/contest2552/type2/ science04/27/contents/genetics-5051.html

1.8 โครโมโซมในเพศหญงและเพศชำยของมนษย

https://sites.google.com/site/hxngreiynkhrunathrika/laksna-thi-thaythxd-thang-phanthukrrm

1.9 โครโมโซมทยอมดวย สจมซำ

http://ebook.nfe.go.th/nfe_ebook/data_o_ebook/html/021/28.htm

1.10 ยนบนโครโมโซม http://www.phoenix5.org/glossary/graphics/CellChromoDNAGene.gif 1.11 กำรจดเรยงตวกนของ

โปรตน และ DNA บนโครโมโซม

หนงสอ Advanced Biology for You หนำ 103

27





ชวโมงท 2 - 3


ภำคผนวก

28





เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ชวโมงท 2 - 3


กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยน เรอง หนวยพนธกรรม

ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

29


1. ใหนกเรยนใชปำกกำสน ำเงนวงกลมลอมรอบประเภทของเซลล และสวนประกอบของเซลล เพอน ำขอมลมำใช ตอบค ำถำม ขอท 1 - 4

2. ใหนกเรยนตอบค ำถำมลงในชองวำงใหถกตอง 3. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลแลวเตมสวนประกอบของเซลลลงในชองวำงของผงมโนทศนใหถกตอง 4. ใหนกเรยนศกษำ และวเครำะหขอมลเพอระบควำมแตกตำงระหวำงเซลลสตวและเซลลพชลงในตำรำงใหถกตอง 5. ใหนกเรยนเตรยมขอค ำถำมในกำรตรวจสอบควำมเขำใจของนกเรยนคนอน 2 ค ำถำม 6. ใหนกเรยนน ำเสนอกำรท ำกจกรรมหนำชนเรยน พรอมซกถำมขอค ำถำมเพอตรวจสอบควำมเขำใจนกเรยนคนอน





เฉลยกจกรรมท 1.1 เรอง เซลล ชวโมงท 2 - 3


30


1. ใหนกเรยนตอบค ำถำมลงในชองวำงใหถกตอง 1.1 เซลล หมำยถง หนวยยอยทเลกทสดของสงมชวต 1.2 เรำสำมำรถแบงชนดของเซลลในสงมชวตตำมกำรมเนอหมนวเคลยส ได 2 ประเภท คอ

1.2.1 โพรคำรอต (prokaryote) ไดแก เซลลของแบคทเรย และสำหรำยสเขยวแกมน ำเงน 1.2.2 ยคำรโอต (eukaryote) ไดแก เซลลของโพรโทซว สำหรำย รำ พชและสตว

1.3 เซลลรำงกำย แตกตำงจำกเซลลสบพนธอยำงไร แตกตำงกนทจ ำนวนโครโมโซมทบรรจในเซลล คอ เซลลรำงกำย (somatic cell) มจ ำนวนโครโมโซมคงท และสรำงเซลลสบพนธ (sex cell) จ ำนวนโครโมโซม เปนครงหนงของเซลลรำงกำย 2. ใหนกเรยนศกษำและวเครำะหขอมลแลวเตมสวนประกอบของเซลล ลงในชองวำงของผงมโนทศนใหถกตอง

3. ใหนกเรยนศกษำและวเครำะหขอมลควำมแตกตำงระหวำงเซลลสตวและเซลลพชลงในตำรำงใหถกตอง เซลลพช เซลลสตว

1. ม cell wall 2. ม chloroplast 3. ม vacuole ขนำดใหญ 4. มรปรำง เหลยม 5. ไมม lysosome 6. ไมม centriole

1. ไมม cell wall 2. ไมม chloroplast 3. ไมม vacuole หรอ ม vacuole ขนำดเลก 4. มรปรำง คอนขำงกลม 5. ม lysosome 6. ม centriole

4. ใหนกเรยนเตรยมขอค ำถำมในกำรตรวจสอบควำมเขำใจของนกเรยนคนอน 2 ค ำถำม 4.1 เซลลรำงกำยไดแกเซลลใดบำง ตอบ เซลลเมดเลอดขำว เซลลกลำมเนอ เซลลประสำท 4.2 เซลลสบพนธไดแกเซลลใดบำง ตอบ เซลลอสจ และเซลลไข

เซลล (cell)

1. สวนทหอหม 2. โพรโทพลำสซม

3. เยอหมเซลล

4. ผนงเซลล

5. ไซโทพลำส 6. นวเคลยส

7. ออรแกเนลล

8. โครโมโซม .1





เฉลยกจกรรมท 1.1 เรอง เซลล ชวโมงท 2 - 3


31


โครโมโซมและสวนประกอบของโครโมโซม (แนวค ำตอบ)

เนอหำ โครโมโซม (chromosome) คอ โครงสรำงบรรจสำรพนธกรรมในรำงกำยของมนษย ในคนปกตทวไปแตละ

เซลลจะมจ ำนวนโครโมโซมอยทงหมด 23 ค หรอ 46 แทง โครโมโซมมสวนประกอบเปนสำรเคม 2 ชนด คอ โปรตน (protein) และกรดนวคลอก (nucleic acid) ชนด

DNA (deoxyribonucleic acid) โครโมโซมในขณะไมมกำรแบงเซลลจะอยในลกษณะเสนสำยทเรยกวำ โครมำทน (chromatin) คอ สำยของ

ดเอนเอ (DNA) สำยยำวเพยงสำยเดยวทพนรอบโปรตนทชอ ฮสโทน (histone) มรปรำงคลำยลกปดทมลกษณะ เรยงตอ ๆ กน โดยมสำยของดเอนเอ (DNA) พนรอบลกปด เรยกวำ นวคลโอโซม (nucleosome) หรอกลำวไดวำ นวคลโอโซม (nucleosome) เปนหนวยยอยของโครมำทน (chromatin)

ค ำถำม 1. โครมำทน (chromatin) จดเปนสำรประเภทใด ตอบ นวคลโอโปรตน (nucleoprotein) 2. แตละขำงของโครโมโซม (chromosome) ประกอบดวยอะไร ตอบ โครมำทด (chromatid) 3. เซนโทรเมยร (centromere) คออะไร ตอบ ต ำแหนงทยดตดกนของโครมำทด (chromatid)





เฉลยกจกรรมท 1.2 เรอง โครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3


http://www.thaibiotech.info/what-is-chromatin.php

http://www.thaibiotech.info/what-is-chromatin.php

32


กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม (แนวค ำตอบ) เนอหำ

กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม โดยใชล ำดบควำมยำว และลกษณะรปรำงของโครโมโซมเปนเกณฑ มวธดงน โดยเรยงล ำดบโครโมโซมจำกคทยำวทสดถงคทสนทสด พจำรณำลกษณะโครโมโซมโดยพจำรณำจำกต ำแหนงของเซนโทรเมยรซงเปนจดทยดสวนของโครโมโซม

ไวกอนทจะแยกออกจำกกนได ดงน กลม ลกษณะของโครโมโซม A 1 - 3 ขนำดใหญ เซนโทรเมยรอยกงกลำงและใกลกงกลำง B 4 - 5 ขนำดใหญ เซนโทรเมยรอยใกลกงกลำง C 6 - 12 และ X ขนำดกลำง เซนโทรเมยรอยใกลกงกลำง D 13 - 15 ขนำดกลำง เซนโทรเมยรอยใกลปลำย E 16 - 18 ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยกงกลำงและใกลกงกลำง F 19 - 20 ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยกงกลำง G 21 - 22 และY ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยใกลปลำย

ค ำถำม 1. กำรเรยงล ำดบคของโครโมโซม จะสำมำรถแบงโครโมโซมไดกกลม อะไรบำง ตอบ 7 กลม A - G 2. โครโมโซม X เปนโครโมโซม ในกลมใด มลกษณะเปนอยำงไร ตอบ กลม C : ขนำดกลำง เซนโทรเมยรอย ใกลกงกลำง

3. โครโมโซม Y เปนโครโมโซม ในกลมใด มลกษณะเปนอยำงไร ตอบ กลม G : ขนำดเลก เซนโทรเมยรอยใกล กงกลำง







33


จ ำนวนโครโมโซมในเซลลของมนษย (แนวค ำตอบ)

เนอหำ โครโมโซมในเซลลของมนษย แบงออกเปน 2 ชนด ดงน 1. โครโมโซมรำงกำย (somatic chromosome = autosome) จ ำนวน 44 แทง 2. โครโมโซมเพศ (sex chromosome = allosome) จ ำนวน 2 แทง

- เพศหญง คอ โครโมโซม XX - เพศชำย คอ โครโมโซม XY

จะเขยนจ ำนวนของโครโมโซมทงหมดใน 1 เซลลของมนษยไดดงน

ค ำถำม

1. โครโมโซมในเซลลรำงกำยและเซลลสบพนธของคนตำงกนอยำงไร ตอบ เซลลรำงกำยมโครโมโซม 46 แทง แตในเซลลสบพนธมโครโมโซม 23 แทง 2. มนษยมโครโมโซมเพศกแทง ตอบ 2 แทง คอ เพศหญงมโครโมโซม XX และเพศชำยมโครโมโซม XY 3. 22 + Y คออะไร ตอบ โครโมโซม 23 แทง ในอสจของเพศชำย

โครโมโซมของเซลลรำงกำย โครโมโซมของเซลลสบพนธ ดพลอยด (diploid) คอ 2n = 46 แทง แฮพลอยด (haploid) คอ n = 23 แทง ** เพศชำย = 44 + XY 22 + X , 22 + Y (อสจ) ** เพศหญง = 44 + XX 22 + X , 22 + X (ไข)







34


กำรเกดลกหญงและลกชำย (แนวค ำตอบ)

เนอหำ จำกกำรสบคนและอภปรำย สำมำรถสรปไดวำ

ถำลกไดรบโครโมโซม Y จำกพอและ X จำกแมกจะเปนเพศชำย แตถำไดรบโครโมโซม X จำกพอและ X จำกแม ลกทไดจะเปนเพศหญง โอกำสทจะเกดเพศหญง และเพศชำย ไดเทำ ๆ กน ดงน

กรณไดลกชำย เกดจำกกำรผสม อสจ (22 + Y) + ไข (22 + X) = 44 + XY กรณไดลกหญง เกดจำกกำรผสม อสจ (22 + X) + ไข (22 + X) = 44 + XX

ค ำถำม 1. อสจของเพศชำย มกแบบ อะไรบำง ตอบ อสจของเพศชำย ม 2 แบบ คอ 22 + X , 22 + Y 2. กำรมลกเปนเพศหญงหรอชำยขนอยกบอะไร ตอบ ขนอยกบอสจของพอ นนน ำโครโมโซม X หรอ Y 3. มโอกำสกำรเกดลกผชำยในทองแรกเทำใด ตอบ 50 เปอรเซนต วธค ำนวณ เพศหญง X เพศชำย XX X XY เซลลสบพนธ X , X X , Y ลก XX , XX XY , XY โอกำส 2/4 2/4 เปอรเซนต 50 50

โครโมโซมของเซลลรำงกำย โครโมโซมของเซลลสบพนธ ดพลอยด (diploid) คอ 2n = 46 แทง แฮพลอยด (haploid) คอ n = 23 แทง ** เพศชำย = 44 + XY 22 + X , 22 + Y ** เพศหญง = 44 + XX 22 + X , 22 + X







35


ดเอนเอ และยน (แนวค ำตอบ) เนอหำ จำกกำรสบคนและอภปรำย สำมำรถสรปไดวำ

ดเอนเอ (DNA) ยน (gene) - เปนสำรชวโมเลกลทใหญทสด - คอหนวยพนธกรรม - ในคนพบ DNA ในนว เคลยสของเซลลและใน ไมโทคอนเดรย

- ควบคมลกษณะทำงพนธกรรม เชน ควำมสง ผมตรง ผมหยก ตำสองชน ตำชนเดยว กำรม-ไมมลกยม

- ประกอบดวยสำยโพลนวคลโอไทด 2 สำยพนกนเปนเกลยวเวยนขวำ

- เปนสวนของ DNA

ค ำถำม 1. DNA คอ อะไร ตอบ DNA คอ กรดนวคลอกชนดหนง ยอมำจำก deoxyribonucleic acid 2. DNA เปนสวนประกอบของอะไร ตอบ DNA เปนสวนประกอบของโครโมโซม 3. DNA และยนมควำมสมพนธกนอยำงไร ตอบ ยนเปนสวนหนงของ DNA







36


ควำมสมพนธระหวำงโครโมโซม ดเอนเอ และ ยน (แนวค ำตอบ)

เนอหำ

ค ำถำม

1. หนวยพนธกรรมคออะไร ตอบ ยน ท ำหนำทก ำหนดกจกรรมตำงๆ ภำยในเซลล และควบคมลกษณะทำง พนธกรรม 2. ยกตวอยำงลกษณะทำงพนธกรรม มำ 3 ลกษณะ ตอบ กำรหอลน ควำมสง สผว

3. โครโมโซม DNA และยน มควำมสมพนธกนอยำงไร ตอบ โครโมโซม ประกอบดวยโปรตนฮสโทน และ DNA สวนยนนนเปนสวนหนงของ DNA

1. โครโมโซม

3. โปรตนฮสโทน

4. DNA

2. นวคลโอโซม

5. ยน

ควบคมลกษณะทำงพนธกรรม

1.

2..

3. 4

. 5.







37





เฉลยกจกรรมท 1.3 เรอง โครโมโซมในสงมชวต ชวโมงท 2 - 3


ค ำชแจง จงตอบค ำถำมใหชดเจนและถกตอง

ตอนท 2 ถำแมวเพศผมโครโมโซมในเซลลรำงกำยเทำกบ 38 แทง แมวจะมโครโมโซมในเซลลสบพนธเทำใด จงอธบำยมำใหเขำใจ

โครโมโซมในเซลลรำงกำย........................................................................................................................................................................................................................... ................................................. โครโมโซมในเซลลเซลลสบพนธ................................................................................................................................................................................................................................................................... .......... ............................................................................................................................. .........

ตอนท 1 นกเรยนคดวำ 44 + XY และ 22 + Y แตกตำงกนอยำงไร จงอธบำย

.................................................................................................... ..................................

...................................................................... ................................................................

............................................................................................................................. .........

......................................................................................................................................

............................................................................................................................. .........

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

44 + XY คอ - โครโมโซมในเซลลรำงกำย - เพศชำย - จ ำนวน 46 แทง 22 + Y - โครโมโซมในเซลลสบพนธ (อสจ) - เพศชำย - จ ำนวน 23 แทง

- โครโมโซมในเซลลรำงกำยเทำกบ 38 แทง - เขยนไดดงน 36 + XY

- อสจ (จ ำนวนโครโมโซมลดลงครงหนงของเซลลรำงกำย) - 18 + X และ 18 + Y

38





เฉลยกจกรรมท 1.4 เรอง สวนประกอบของโครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3



3. เซนโทรเมยร

5. นวคลโอโซม

6. โปรตนฮสโทน

7. DNA

1. นวเคลยส

4. โครมำทด

Cell

2. โครโมโซม

39





เฉลยกจกรรมท 1.5 เรอง ความสมพนธระหวางเซลล โครโมโซม ดเอนเอ และยน ชวโมงท 2 - 3



……ฉ…… 1. ออรแกเนลลทไมมในเซลลสตว ก. chromatid ……ข…… 2. สำรเคมของโครโมโซม ข. protein and deoxyribonucleic acid ……ญ….. 3. โครโมโซมทเปนเสนสำย ค. 2n = 46 แทง ……ก…… 4. แตละขำงของโครโมโซม ง. homologous chromosome ……ช…… 5. จดเชอมสวนประกอบของโครโมโซม จ. 22 + XY ……ง…… 6. โครโมโซมคเหมอน ฉ. chloroplast ……ค…… 7. ดพลอยด (diploid) ช. centromere ……ฌ….. 8. somatic chromosome / autosome ซ. XX , XY ……ซ…… 9. sex chromosome / allosome ฌ. 44 แทง ……ฎ…… 10. หนวยควบคมลกษณะพนธกรรม ญ. chromatin ฎ. gene

40





เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชวโมงท 2 - 3


กระดำษค ำตอบแบบทดสอบหลงเรยน เรอง หนวยพนธกรรม

ขอท ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Documents

หน่วยการเรียนรู้ พันธุกรรมthaischool1.in.th/_files_school/76100303/document/76100303_0_20180628... · โครโมโซมมีส่วนประกอบเป็นสำรเคมี