กรรมพั�นธุ์�พั�นธุ์�กรรมพั�นธุ์�ศาสตรลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรม : ลั�กษณะเฉพัาะท��ถ่�ายทอดจากร��นหน �งไปย�ง อ�กร��นหน �งต�อๆไป - ส%�งม�ชี�วิ%ตแต�ลัะชีน%ด , แต�ลัะ species จะม�ลั�กษณะร)ปร�าง แลัะโครงสร,าง เฉพัาะต�วิท��แตกต�างจากส%�งม�ชี�วิ%ตชีน%ดอ-�น - ส%�งม�ชี�วิ%ตชีน%ดเด�ยวิก�น , species เด�ยวิก�นม�ลั�กษณะแตกต�างก�น น,อยกวิ�า ส%�งม�ชี�วิ%ตต�างชีน%ด

- ลั�กษณะท��แตกต�างบางลั�กษณะส�งเกตได,ง�าย เชี�น ร)ปร�าง

ส�ผม ต%�งห)

- ลั�กษณะบางลั�กษณะส�งเกตได,ยาก เชี�น หม)�เลั-อด สต%ป0ญญา

- บางลั�กษณะปรากฏในร��นลั)ก- บางลั�กษณะไม�ปรากฏในร��นลั)ก

ควิามแปรผ�นทางพั�นธุ์�กรรม ( Genetic variation )

1.ควิามแปรผ�นต�อเน-�อง ( Continuous variation ) ม�ลั�กษณะด�งน�4- ไม�สามารถ่แยกควิามแตกต�างได,เด�นชี�ด- ควิามแตกต�างของลั�กษณะจะปรากฏเป6นลั7าด�บต�อเน-�องก�น- ถ่)กควิบค�มโดย gene หลัายค)�- ส%�งแวิดลั,อมม�อ%ทธุ์%พัลัต�อการแสดงออก- ม�ควิามเก��ยวิข,องทางด,านปร%มาณ- กราฟแสดงควิามถ่��ของลั�กษณะท��แตกต�างเป6นร)ปโค,งปกต%- ต�วิอย�าง ควิามส)ง น74าหน�ก สต%ป0ญญา ควิามสามารถ่ในการ

ให, ผลัผลั%ต

2. ควิามแปรผ�นไม�ต�อเน-�อง ( Discontinuous variation ) ม�

ลั�กษณะด�งน�4- ม�ควิามแตกต�างชี�ดเจน- ถ่)กควิบค�มโดย gene น,อยค)�- ส%�งแวิดลั,อมม�ผลัต�อการแสดงออกน,อยมาก- ม�ควิามเก��ยวิข,องทางด,านค�ณภาพั- กราฟควิามถ่��ของลั�กษณะท��แตกต�าง จะได,กราฟร)ปแท�ง- ต�วิอย�าง หม)�เลั-อด ลั�กย%4ม ต%�งห) การห�อลั%4น

ค7าศ�พัทท��ควิรร),1. Gamete2. Gene3. Allele

P P homozygous for the dominant allele

a a homozygous for the recessive allele

B b heterozygous

recessive allele , dominant allele

4. Genotypeการเข�ยน TT , Tt , tt หร-อ T/T , T/t , t/t

Genotype ม� 2 แบบ ค-อ- homozygous genotype – homozygous dominant - homozygous recessive- heterozygous genotype

5. Phenotype6. Dominant 7. Recessive

ลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรมก�บส%�งแวิดลั,อม ส%�งแวิดลั,อมม�อ%ทธุ์%พัลัต�อลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรม

มาก น,อยข 4น– ก�บข�4นตอนท��ท7าให,เก%ดลั�กษณะน�4นๆ เชี�น- ถ่,าลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรมน�4นเก��ยวิข,องก�บป0จจ�ย

หลัายอย�าง ลั�กษณะน�4นมโอกาสได,ร�บอ%ทธุ์%พัลัจากส%�งแวิดลั,อมมาก เชี�น ควิามส)ง สต%ป0ญญาปร%มาณการให,น74านมของโค

- ถ่,าลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรมน�4นเป6นลั�กษณะท��เก%ดจากปฏ%ก%ร%ยาภายในเซลัลัควิามผ%ดปกต%ภายในเซลัลั ส%�งแวิดลั,อมจะม�อ%ทธุ์%พัลัน,อย เชี�นลั�กษณะผ%วิเผ-อก ตาบอดส� หม)�เลั-อด

ประวิ�ต%แลัะผลังานของเมนเดลั

Unit factorเมนเดลัพับวิ�า ลั�กษณะต�างๆของถ่��วิลั�นเตาถ่)กควิบค�ม

โดยพั�นธุ์�กรรม 2 หน�วิยธุ์รรมชีาต%ของต,นถ่��วิลั�นเตา

1. อาย�ส�4น ปลั)กง�าย ผลัดก เมลั;ดมาก2. ม�ลั�กษณะแตกต�างก�นอย�างชี�ดเจน3. โครงสร,างดอกไม�เป<ดโอกาสให,ม�การผสมข,ามต,น

ควิามส7าเร;จของเมนเดลั1. ลั�กษณะท��เมนเดลัศ กษาถ่)กควิบค�มโดย gene 1 ค)�2. ลั�กษณะท��เมนเดลัศ กษาจะแตกต�างก�นอย�างชี�ดเจน3. ใชี,พั-ชีท��หาได,ง�าย 4. ใชี,พั�อ แม�พั�นธุ์�เป6นพั�นธุ์�แท, –

5. เป6นน�กคณ%ตศาสตร

การทดลัองของเมนเดลั

ลั�กษณะท��ทดลัอง

ร��นพั�อ - แม� ลั�กษณะของร��น F 1

ลั�กษณะของร��น F 2

อ�ตราส�วินของลั�กษณะท�4งสองในร��น F2

ควิามส)งลั7าต,น

ส)ง เต�4ย ส)งหมด ส)ง 787

เต�4ย 2.84 : 1

ร)ปร�างของฝั0ก

อวิบ แฟบ อวิบหมด

อวิบ 882

แฟบ 2.95 : 1

ร)ปร�างของเมลั;ด

กลัม ขร�ขระ กลัมหมด

กลัม 5474

ขร�ขระ 2.96 : 1

ส�ของเมลั;ด

เหลั-อง

เข�ยวิ เหลั-องหมด

เหลั-องหมด

เข�ยวิ 3.01 : 1

ต7าแหน�งดอก

ดอกท��ก%�ง

ดอกท��ยอด

ดอกท��ก%�ง

ดอกท��ก%�ง

ดอกท��ยอด

3.14 : 1

ส�ของดอก

ม�วิง ขาวิ ม�วิงหมด

ส�ม�วิง ส�ขาวิ 3.15 : 1

ส�ของฝั0ก เข�ยวิ เหลั-อง เข�ยวิหมด

ส�เข�ยวิ ส�เหลั-อง

2.82 : 1

สร�ปการทดลัองของเมนเดลั1. รุ่� �นพ่�อ แม่� แทนด้�วย – P = Parential

generation รุ่� �นลู�ก ,, F1 = first filial

generation รุ่� �นหลูาน ,,F2 = second generation2. สิ่��งท��ควบค�ม่ลู�กษณะทางพ่�นธุ�กรุ่รุ่ม่ เม่นเด้ลูเรุ่�ยก factor3. ลู�ก F1 จะม่�ลู�กษณะท��ปรุ่ากฏเหม่$อนก�นหม่ด้4. ลู�กเก�ด้จากการุ่รุ่วม่ตั�วของ gene จาก พ่�อ แม่� อย�างลูะ–

ครุ่'�ง5. เรุ่�ยกลู�กษณะท��ปรุ่ากฏในรุ่� �น F1 ว�า Dominant เรุ่�ยกลู�กษณะท��ปรุ่ากฏในรุ่� �น F2 ว�า Recissive6. ลู�กษณะท��ปรุ่ากฏในรุ่� �น F1 : ลู�กษณะท��ปรุ่ากฏในรุ่� �น F2 =

3 : 1

กฎของเมนเดลั1. Law of segregation

P TT x tt gamete

P Tt x Tt gamete

T T t t

T t tT

2. Law of independent assortment

เซลัลัส-บพั�นธุ์�ท��แยกจากก�นชี�วิงการสร,างเซลัลัส-บพั�นธุ์�สามารถ่รวิมก�นใหม�ได,อย�างอ%สระ ด�งน�4

P Tt x Tt gamete

F1 TT Tt Tt tt

tT T t

Test – crossเป6นการผสมเพั-�อท��จะทดสอบ genotype ของส%�งม�

ชี�วิ%ตวิ�าเป6น พั�นธุ์�แท, หร-อพั�นธุ์�ทาง โดยน7าไปผสมก�บ

Homozygous recessive ด�งน�4เมลั;ดกลัม - RR หร-อ Rrเมลั;ดกลัม x rr เมลั;ดกลัม

x rrเมลั;ดกลัม เมลั;ดกลัม : เมลั;ด

ขร�ขระ . . เมลั;ดกลัม = RR

1 : 1 เมลั;ดกลัม =

Rr

Back cross เป6นการผสมพั�นธุ์�โดยการน7าลั)กผสม F1 กลั�บไปผสมก�บ

พั�อ หร-อ แม� การถ่�ายทอดลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรม

ลั�กษณะเด�ยวิ ( Monohybrid cross )

การุ่ถ่�ายทอด้ลู�กษณะพ่�นธุ�กรุ่รุ่ม่ 2 ลู�กษณะ ( Dihybrid cross )

- เป6นการถ่�ายทอดลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรม โดยพั%จารณาลั�กษณะ

ของส%�งม�ชี�วิ%ต 2 ลั�กษณะพัร,อมก�น- ในการพั%จารณาหาส�ดส�วิน

genotype ,phenotype ท7าได, 2 วิ%ธุ์� ด�งน�4 1. Punnet Squares

ให, R = geneท��ควิบค�มลั�กษณะเมลั;ดกลัม r = gene ท��ควิบค�มลั�กษณะเมลั;ดขร�ขระY = gene ท��ควิบค�มลั�กษณะเมลั;ดส�เหลั-องy = gene ท��ควิบค�มลั�กษณะเมลั;ดส�เข�ยวิ

P ถ่��วเม่ลู+ด้กลูม่สิ่�เหลู$อง x ถ่��วเม่ลู+ด้ขรุ่�ขรุ่ะสิ่�เข�ยว

RRYY rryygamete Ry ryF1 RrYyF1xF1 RrYy x RrYyGamete R Y - RY R Y -

RY y - Ry y - Ry

r Y - rY r Y - rY

y - ry y - ry

RY Ry rY ry

RY RRYY RRYy RrYY RrYy

Ry RRYy RRyy RrYy Rryy

rY RrYY RrYy rrYY rrYy

ry RrYy Rryy rrYy rryy

Phenotype

Genotype

อ�ตราส�วินgenoty

pe

อ�ตราส�วินphenot

ype

เมลั;ดกลัม-เหลั-อง

RRYY 1 / 169 / 16RRYy 2 / 16

RrYY 2 / 16RrYy 4 / 16

เมลั;ดกลัม - เข�ยวิ

RRyy 1/ 16 3 / 16Rryy 2 / 16

เมลั;ดขร�ขระ - เหลั-อง

rrYY 1 / 16 3 / 16rrYy 2 / 16

เมลั;ดขร�ขระ - เข�ยวิ

rryy 1 / 16 1 / 16

สร�ป 1. genotype ม� 9 ชีน%ด2. อ�ตราส�วิน genotype 1 : 2 :

2 : 4 : 1 : 2 : 1 : 2 : 13. phenotype ม� 4 ชีน%ด4. อ�ตราส�วิน phenotype 9 :

3 : 3 : 1

2. Branching system P ถ่��วเม่ลู+ด้กลูม่ เหลู$อง – x ถ่��ว

เม่ลู+ด้ขรุ่�ขรุ่ะ - เข�ยว RRYY rryy

gamete RY ry F1 RrYy F1 x F1 RrYy

RrYy RrRr YyYy

gamete ¼ RR : 2/4 Rr : ¼ rr ¼ YY : 2/4 Yy : ¼ yy

ลู�กษณะท�� 1 ลู�กษณะท�� 2

อ�ตัรุ่าสิ่�วน genotype

¼ YY1 / 4 RR 2 / 4 Yy 1/4 yy

1 / 16 RRYY2 / 16 RRYy1 / 16 RRyy

¼ YY2 / 4 Rr 2 / 4 Yy

1/4 yy

2 / 16 RrYY4 / 16 RrYy2 / 16 Rryy

¼ YY1 / 4 rr 2 / 4 Yy

1/4 yy

1 / 16 rrYY2 / 16 rrYy1 / 16 rryy

3. โดยการใชี,ส)ตร-จ7านวิน ชีน%ด gamete = 2n

-จ7านวิน ชีน%ด genotype = 3n

-จ7านวิน ชีน%ด phenotype = 2n

ลั�กษณะท�� 1 ลั�กษณะท�� 2

อ�ตราส�วิ

น

Phenotype

3/ 4 กลัม 3 / 4 เหลั-อง 1 / 4 เข�ยวิ

9 / 16 เมลั;ดกลัม - เหลั-อง

3 / 16 เมลั;ดกลัม - เข�ยวิ

1 / 4 ขร�ขระ 3 / 4 เหลั-อง 1 / 4 เข�ยวิ

3 / 16 เมลั;ดขร�ขระ - เหลั-อง

1 / 16 เมลั;ดขร�ขระ - เข�ยวิ

1. Aa BB Cc2. Aa Bb Cc DD Ee FF

ร)ปแบบการถ่�ายทอดลั�กษณะทางพั�นธุ์�กรรม

1. ถ่�ายทอดลั�กษณะแบบ Complete Dominant

เป6นการถ่�ายทอดลั�กษณะโดย gene เด�นสามารถ่ข�ม gene ด,อยได,

สมบ)รณ เป6นไปตามกฎเมนเดลั ด�งน�4F1 เป6นลั�กษณะเด�นหมดF2 เป6นลั�กษณะเด�น : ลั�กษณะด,อย

= 3 : 1 = 9 : 3 :

3 : 1

2. ถ่�ายทอดลั�กษณะแบบ Incomplete Dominant

2.1 การถ่�ายทอดลั�กษณะส�ดอกบานเย;น

F1 genotype = Aa ส�ชีมพั) หมดF2 genotype AA : Aa : aa = 1 : 2 : 1 phenotype ส�แดง : ส�ชีมพั) : ส�ขาวิ = 1 : 2 : 1

2.2 การถ่�ายทอดส�ขนของไก�พั�นธุ์� Andalusion blue

2.3 การถ่�ายทอดลั�กษณะส�ขนของโค2.4 การถ่�ายทอดลั�กษณะส�ดอกลั%4นม�งกร

3 .การถ่�ายทอดลั�กษณะแบบ Co – dominant

ในกรณ�น�4 gene ท�4งสองท��ควิบค�มลั�กษณะจะไม�ข�มซ �งก�นแลัะ

ก�น แต�สามารถ่แสดงควิามเด�นได,เท�าๆก�น จ งปรากฏ

ลั�กษณะออกมาร�วิมก�น เชี�น หม)�เลั-อด ABO alleleท��เก��ยวิข,องม� IA , IB แลัะ iปกต% gr A ม� genotype IA IA, IA i gr B ,, IB IB , IB i gr AB ,, IA IB

gr ii ม�genotype ii

4 .การถ่�ายทอดลั�กษณะแบบ Over dominant

เก%ดจาก allele ในสภาพั heterozygous จะแสดงลั�กษณะ

Phenotype เหน-อกวิ�า allele ในสภาพั homozygous ของ

พั�อ แม� เชี�น – P TT ส)ง 3 ฟ�ต

tt ส)ง 1 ฟ�ต

F Tt ส)ง 6 ฟ�ต

Multiple alleleกลั��มallele ท��ม� gene เก%นกวิ�า 2 แบบข 4นไป ท��

ควิบค�มการแสดงออกของลั�กษณะใดลั�กษณะหน �งโดยท�� gene

ด�งกลั�าวิม�ต7าแหน�งอย)�บน chromosome ท��เป6น homologous ก�น ต.ย

1. พั�นธุ์�กรรมของหม)�เลั-อด ABOหม)�เลั-อด ABO ม� gene ควิบค�ม 3 allele ค-อ IA, IB แลัะ ii

IA = allele ท��ควิบค�มการสร,าง antigen AIB = allele ท��ควิบค�มการสร,าง antigen B