277

การพฒนาระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

พชต พวงภาคศร นารวรรณ พวงภาคศร สรพล ชมกลน

บทคดยอ การพฒนาระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ มวตถประสงคเพอสราง และเผยแพรสารสนเทศภมปญญาชาวบานขององคการบรหารสวนต าบลนานกกก เพอพฒนากระบวนการจดเกบและสงเสรมสารสนเทศผลตภณฑพรอมทงน าเสนอขาวสารประชาสมพนธ ศกษาความพงพอใจของผใชงานระบบสารสนเทศ ซงผพฒนาไดเหนถงความส าคญของการเผยแพรขอมลขาวสารผานชองทางระบบเครอขายอนเทอรเนตจะท าใหกวางขวางมากขนและยงเปนเวบไชตศนยกลางขอมลและองคความรภมปญญาของชมชน จากนนสรางระบบสารสนเทศตามความตองการของชมชน และจดกจกรรมอบรมใหความรการใชระบบสารสนเทศแกชมชนและผเกยวของ ในการคนหาองคความร ขอมลสารสนเทศและการตดตอสอสาร จากกลมตวอยางจ านวน 50 คน ใชเครองมอเปนแบบประเมนความพงพอใจโดยใชคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ผลการประเมนระบบสารสนเทศพบวาผใชมความพงพอใจ คาเฉลยรวมเทากบ 4.03 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.65 อยในเกณฑระดบดมาก ซงพบวาความพงพอใจสงสดคอดานความปลอดภย และผลการประเมนประสทธภาพภาพโดยผเชยวชาญ พบวามคาเฉลยเทากบ 3.99 คาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.48 อยในเกณฑระดบด

ค าส าคญ: ระบบสารสนเทศภมปญญา, ระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก, ภมปญญาชาวบาน ต าบลนานกกก

บทความวจย, 2554 สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ สาขาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

278

The Development of Folk Wisdom Information System, Nanokkok Sub-district, Lablae District, Uttaradit Province

Pichit Poungpakeesiri Surapol Chumkin Nareewan Poungpakeesiri

Abstract

The development of folk wisdom information system, Nanokkok sub-district, Lablae district, Uttaradit province, aims to create and disseminate the folk wisdom information of Nanokkok Sub-district Administrative Organization, to develop the stored and enhanced process of the product information included relevant news presentation, and to evaluate the satisfaction of users. Moreover, researchers increasingly realize the importance of information dissemination via the Internet, and this system works as the central website of information and the local wisdom knowledge. Then this system is created based on the community requirements and we take the use training of this information system to the community and relevant people in order to search the knowledge, information, and communication with the sample of 50 persons. Tool is the questionnaire of satisfaction evaluation using the mean and the standard deviation. The results of the system evaluation are found that users satisfy this system with the mean of 4.03 and the standard deviation of 0.65, it is at the excellent level. The most satisfaction is the security facet. In addition, the results of the design evaluation by experts are found that the design gets the mean of 3.99 and the standard deviation of 0.48, it is at the good level. Keywords: information system , folk wisdom information system Nanokkok Sub-district , folk

wisdom Nanokkok Sub-district

Articles Research, 2011 Lecturer, Information Technology, Science and Technology Faculty Uttaradit Rajabhat University Lecturer, Computer science, Science and Technology Faculty Uttaradit Rajabhat University Lecturer, Information Technology, Science and Technology Faculty Uttaradit Rajabhat University

279

บทน า ภมปญญาชาวบานเปนเรองทเกยวของกบการท ามาหากน เชน การปลกพช การจบสตว การเลยงสตว

การท าสงประดษฐตางๆ การท าเครองมอเพอการท ามาหากน สงตางๆ เหลานเปนปจจยใหบคคลตองคดและสรางสรรคขนมาเพอความอยรอดในสงคมทงอดตและปจจบน ฉะนนภมปญญาชาวบาน หรอภมปญญาทองถน ถอไดวาเปนสงทเปนเอกลกษณประจ าทองถน มความส าคญมากทจะบอกเลาเรองราวชวต ความเปนอย ความเปนมาของประชากรในทองถนนนไดเปนอยางด ดงนนการสบทอดความร ภมปญญาของทองถนเพอการคงอยควรเปนสงทพงกระท าและรกษาไวใหอยกบทองถนตลอดไป ซงการรกษาไวของภมปญญา ความรหรอสงประดษฐหรออนใดทอยกบทองถนกใหคงรกษาไว การรกษาไวสามารถกระท าไดหลายวธ ทงบอกตอคนรนตอไป สอบถามจดเกบไวเปนเอกสาร ถายรปไวเปนหลกฐาน จดท าตวอยางเครองมอไวเปนอนสรณ ใชเทคโนโลยดานคอมพวเตอรเพอชวยการจดเกบ หรออนๆ อกมากมาย

ต าบลนานกกกเปนต าบลหนงของอ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ทมลกษณะภมประเทศเปนทราบเชงเขา โดยพนทสวนใหญเปนภเขาและปาไมเบญจพรรณ สวนไมผล ท าไรหมนเวยน และท านา ในพนทปาบางสวนเปนแหลงตนน าล าธารไหลไปตามคลองผานสวนผลไมของเกษตรกร ซงจะสามารถพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวในพนทไดเปนอยางด ประชากรทอาศยอยในต าบลนานกกก สวนใหญประกอบอาชพท าสวนเพราะเปนตามลกษณะภมประเทศทอาศย แตกมบางสวนทท านา ท าไรปลกพชหมนเวยนตามฤดกาล และบางสวนกท าหตถกรรม เชน สานเขง ถกไมกวาด แปรรปผลไม หรออนๆ ทสามารถน ามาประดษฐเพอสรางอาชพใหตนเองและประชากรของต าบลได เพราะดวยการคมนาคม การขนสง ทอยหางไกลจากตวอ าเภอ กลมเกษตรกรและประชากรชวยรวมคดรวมท า รวมสรางเพอการพฒนาคณภาพชวตของชมชนสามารถกระท าไดไมยาก ดวยจ านวนหมบานไมมาก ประชากรกมจ านวนไมมากเชนเดยวกนในครงสมยกอน จงมภมปญญาชาวบานทงทเกดภายในต าบลนานกกกเองและทรบจากทองถนอนมาประยกตใหเขาทองถนต าบลนานกกก ดงนนทต าบลนานกกกจงมภมปญญา วฒนธรรม ผลตภณฑประจ าทองถนทอาจมความหลากหลาย เพอใหความร ภมปญญา วฒนธรรม ผลตภณฑ ผลผลต หรออนใดทชาวต าบลนานกกก ไดคด ไดสราง ไดพฒนา ทมมาตงแตอดตจนถงปจจบนและจะอยไปจนถงอนาคตนนสามารถกระท าไดดวยคนในชมชน หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชนทวไปชวยกนรกษาไว

การรวบรวมขอมลภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก เพอมงเนนการอนรกษและเผยแพรองคความรเกยวกบภมปญญาใหเปนเอกลกษณประจ าทองถน เปนทรพยสนทางปญญาของทองถน สงทเปนภมปญญาตางๆ จะสะทอนถงคณภาพชวตของประชากร คณภาพผลผลต คณภาพผลตภณฑ คณภาพสงประดษฐ หรออนใดๆ ทเกดจากภมปญญา เพอใหเกดการคงอยและบอกเลาเรองราวของทองถนไปสสาธารณะหรอใหมความเปนสากล กจะท าใหเกดการคาขายสรางรายไดกบมาสประชากรของทองถน และน ารายไดตางๆ เหลานนทเกดจากภมปญญา กลบพฒนาตนเอง ชมชนใหดยงขนไปอก ดงนนการพฒนาระบบสารสนเทศเปนแนวทางหนงทจะสามารถชวยใหการจดเกบขอมลภมปญญาชาวบาน ขอมลผลผลต ขอมลผลตภณฑ ขอมลเจาของภมปญญา ขอมลเจาของผลผลต ขอมลเจาของผลตภณฑ ซงระบบสารสนเทศจะท าใหสงตางๆ เหลานอยคกบชมชนแหงนได และยงสามารถเผยแพรไปไดกวางขวางมากขน ประชาชนทวไปสามารถเขาถงขอมลไดงาย ประชากรในชมชนต าบลนานกกกกสามารถน าความร ความสามารถ ผลผลต ผลตภณฑของตนเองมาเสนอผานระบบสารสนเทศนได เพยงแตมาเรยนรการใชงานระบบสารสนเทศกเพยงพอแลว ระบบสารสนเทศนจะเปนชองทางเพอการตดตอระหวางประชากรภายในและประชากรภายนอกต าบลไดเปนอยางด เปดโอกาสใหมตดตอการคาหรอน าเสนอขายสนคาของตนเองไดแตเพยงรวมเปนสมาชกของระบบสารสนเทศ จากหลกการและความส าคญภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก ผวจยจงมแนวคดทจะน าหลกการและวธการมาเพอพฒนาระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ส าหรบเกบรวมรวมขอมลภมปญญาของชาวบานต าบลนานกกก ผลผลต ผลตภณฑสงประดษฐ หรออนๆ ทเกดจากภมปญญา ความร ความสามารถของชาวบานต าบลนานกกก ซงลวนแลวแตเปนสงทมประโยชน ทรงคณคา ควรคาแกการ

280

อนรกษ สบสาน และเผยแพร ใหคงอยและน ามาประพฤตปฏบตในชวตประจ าวน สามารถถายทอดสรนลกรนหลานไมใหสญหายไปตามกาลเวลา หรอถกขโมยลขสทธทางปญญาไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอการสรางระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถใน

รปแบบเวบแอพพลเคชนใหมประสทธภาพ 2. เพอพฒนากระบวนการในการจดเกบ การรกษาและการคนคนขอมลภมปญญาของชาวบานต าบล

นานกกก 3. เพอประเมนประสทธผลและความพงพอใจของผใชทมตอระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบล

นานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถโดยแบบสอบถาม

แนวคดและทฤษฎทเกยวของ เครอขายกาญจนาภเษก (ออนไลน). ไดใหความหมาย ภมปญญาชาวบาน ไววาหมายถง ความรของชาวบาน

ซงไดมาจากประสบการณ และมความเฉลยวฉลาดของชาวบานรวมทงความรทชาวบานสงสมมาแตบรรพบรษ สบทอดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง ระหวางการสบทอดมการปรบ ประยกตและเปลยนแปลง จนอาจเกดเปนความรใหมตามสภาพการณทางสงคมวฒนธรรม และสงแวดลอม ภมปญญาเปนความรทประกอบไปดวยคณธรรม ซงสอดคลองกบวถชวตดงเดมของชาวบานในวถดงเดมนน ชวตของชาวบานไมไดแบงแยกเปนสวนๆ หากทกอยางมความสมพนธกน เชน การท ามาหากน การอยรวมกนในชมชน การปฏบตศาสนา พธกรรมและประเพณตาง ๆ

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (ออนไลน). กลาวไววา ภมปญญาไทย หรอภมปญญาชาวบาน ถอเปนปจจยส าคญตอการพฒนาชวต ความเปนอยของประชาชน ทงทางสงคม และเศรษฐกจ เนองจากภมปญญาชาวบาน เกดขนจากความรอบร ประสบการณ แนวคดทสงคม หรอชมชนไดถายทอด สบสานตอกนมา ดวยคนไทยแตโบราณ มภมปญญาฉลาดล าลก ในการประดษฐคดคน สรางสรรค เพอใชประโยชน จากสงแวดลอม แกไขปญหาทเกดขนในทองถน เพอการด ารงชวตอยางสขกาย สบายใจ โดยเฉพาะภมปญญาดานปจจยพนฐาน แหงการด ารงชพ ประกอบดวยความสามารถ ในการแสวงหาอาหาร การปลกสรางทอยอาศย การคดคนประดษฐสงทอ เพอการนงหม และความรในการบ าบดรกษา โรคภยไขเจบ ซงชวยใหสงคมไทย นบแตอดตด ารงอยไดอยางสขสงบ สบถงปจจบน จดแบงประเภทไวเปนดงน

1) ภมปญญาชาวบาน พนความรความสามารถทไดรบการสงสมถายทอดกนมา และน ามาปรบใชรวมกบความร และประสบการณของตนเอง ใหเกดประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวตของชาวบานในทองถน

2) ภมปญญาชาวบานดานการท ามาหากน ภมปญญาทเกยวของกบการประกอบอาชพตาง ๆ เชน การท านา ท าสวน ท าไร จบสตวน า ทอผา คาขาย

3) ภมปญญาชาวบานดานการรกษาโรค ภมปญญาทใชในการดแลรกษา และแกปญหาสขภาพ เชน การใชสมนไพรเปนยาและอาหาร พชสมนไพร หมอพนบาน และการแพทยแผนโบราณ

4) ภมปญญาชาวบานดานการกนอย ภมปญญาทใชในการถนอมอาหาร การปรงอาหาร การกนอาหาร 5) ภมปญญาชาวบานดานศลปกรรม ภมปญญาทปรากฏในผลงานสรางสรรคดานจตรกรรม

ประตมากรรม สถาปตยกรรม และนาฏกรรม 6) ภมปญญาชาวบานดานภาษาและวรรณกรรม ภมปญญาทปรากฏในผลงานสรางสรรคดานภาษา

และส านวนไทย เชน ค าผญา ค าสอน ความเชอ ปรศนาค าทาย และ บทเพลงพนบาน เชน เพลงแหล เพลงกลอมเดก เพลงฉอย กลอนล า เพลงอแซว เพลงเกยวขาว ฯลฯ

7) ภมปญญาชาวบานดานศาสนา ขนบธรรมเนยมประเพณ ภมปญญาทใชในการปรบประยกตพธกรรมทางศาสนาเพอความมนคงของชมชน ประเพณเกยวกบชวต ตงแตเกดจนตาย เชน ประเพณการเกด การบวช การแตงงาน การตาย ฯลฯ

281

8) ภมปญญาชาวบานดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ภมปญญาทใชในการจดการทรพยากรดน น า และปาไม เชน การสรางเขอน เหมอง ฝาย การควบคมคณภาพน า การปองกน น าทวม การจดการปาไม เชน การปลกสวนปา และการอนรกษปา

สมคด ทนใจ. (2549 : 14) กลาววา การวเคราะหและออกแบบ เปนเทคนควธทใชในการพฒนาระบบทงายและมการใชงานกนมาตงแตเมอป ค.ศ. 1960 ซงรวมการจดการขอมล โครงสรางขอมล การออกแบบฐานขอมล และการออกแบบสวนตอประสานผใช โดยแบงออกเปนหลายระยะทเรยกวา วงจรการพฒนาระบบ

ราตร ค าโมง. (2550 : 12) ไดกลาวถง ระบบฐานขอมลและฐานขอมลเชงสมพนธไววา ฐานขอมลเชงสมพนธเปนโมเดลทมความงายตอการใชงาน ผใชทวไปสามารถใชงานฐานขอมลทมโมเดลแบบนได เนองจากผใชไมจ าเปนตองทราบเกยวกบการจดเกบขอมลในระดบกายภาพ เชนไมตองทราบวาขอมลถกจดเกบอย ณ ต าแหนงใดในดสกหรอวธการเขาถงขอมลเปนแบบใด ดงนนโมเดลนจงเปนทไดรบความนยมมากในปจจบน

สมคด ทนใจ. (2555 : 29) ไดสรปความหมายของระบบสารสนเทศเพอการจดการวา หมายถง ระบบสารสนเทศรปแบบตางๆ ทองคกรออกแบบใหมความเกยวของสมพนธกน เพอใชในการบรหาร การจดการ ทงในดานการวบรวม ประมวลผล การจดเกบในฐานขอมลขององคกร และการเผยแพรสารสนเทศในรปแบบตางๆ ท ก าหนเพอการควบคมการด าเนนงานและการสนบสนนการตดสนใจส าหรบองคกร

ภคน ดรศม และไพโรจน เราธนชลกล. (2552 : 283-292) กลาวไวในบทคดยอวา ผลตภณฑสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑ (One Tambon One Product, OTP) ถอเปนธรกจระดบรากหญาทก าลงเผชญกบพษเศรษฐกจทเกดขนกบประเทไทยในปจจบน ผประกอบการจ านวนไมนอยทไมสามารถแบกรบภาระตนทนทสงขนนได จงตองปดกจการ ในงานวจยนจงเลงเหนถงความส าคญของการน าระบบโลจสตกสมาใชในดานการแกปญหาการขนสงและกระจายสนคา

กรอบความคดในการวจย

ภาพท 1 กรอบความคดในการวจย

- ความตองการของผใช - การทดลองใชระบบ

สารสนเทศภมปญญาต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถกบกลมตวอยาง

ระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอ

ลบแล จงหวดอตรดตถ

- การยอมรบการใชระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

- ระดบความพงพอใจของกลมทมตอระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

- เครองมอ และเทคโนโลยทใช

- ซอฟตแวรพฒนาระบบ

- แบบประเมนความพงพอใจ

282

วธด าเนนการวจย 1. ประชากร ประชากรในการวจย คอ ประชากรทอยในพนทต าบลนานกกก ไดแก นายกองคการบรการสวนต าบล

นานกกก รองนายก บคลากรขององคการบรหารสวนต าบลนานกกก และรวมประชากรของพนทต าบลนานกกกแบงเปนหมบานทงหมด 5 หมบาน รวมประชากรทงหมดจ านวน 2,823 คน

2. ตวอยาง ตวอยางในการวจย คอ บคลากรองคการบรหารสวนต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

และประชากรในเขตพนทต าบลนานกกก จ านวน 50 คน ทถกคดเลอกจากผเกยวของงานการอนรกษและ สบสานภมปญญาชาวบาน และผแทนประชากรทถายทอดภมปญญาของต าบลนานกกก

3. ตวแปรทวจย

3.1. ตวแปรอสระ ไดแก การทดลองใชระบบสารสนเทศภมปญญาต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถกบกลมตวอยาง

3.2. ตวแปรตาม 3.2.1. การยอมรบการใชระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล

จงหวดอตรดตถ 3.2.2. ระดบความพงพอใจของกลม ทมตอระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบล นาน

กกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ 4. พนทและระยะเวลาการท าวจย ต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ระยะเวลาท าวจย

ระหวางเดอน มถนายน 2554 เดอน มถนายน 2555 5. การวจยประเภทการพฒนา 6. ประชากร ผน าชมชน เจาหนาท และชาวบาน ต าบลนานกกก จ านวน 50 คน ซงไดมาจากการเลอก

ตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 7. เครองมอทใชในการวจย

7.1. ระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ 7.2. แบบสอบถามการประเมนความพงพอใจของผใชระบบ การด าเนนการทดลอง น าระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถไปเกบรวบรวม

ขอมลกบชาวบานต าบลนานกกก โดยด าเนนการตามล าดบน 1) ใหกลมบคลากรองคการบรหารสวนต าบลนานกกก ไดทดลองใชงานแลวแจก แบบ

ประเมนความพงพอใจการใชงานระบบสารสนเทศแลววเคราะหขอมลหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน 2) น าผลการวเคราะหทไดมาประเมนการยอมรบการใชงาน เพอน าไปสการใชงานระบบ

สารสนเทศใหครอบคลมพนททงต าบล 3) การรกษาใหขอมลคงอยกบพนท และขยายผลการใชงานระบบสารสนเทศไปพนทอน

ขางเคยงไดอยางมประสทธภาพประสทธผลตอไป 8. การเกบรวบรวมขอมล

เปนการวจยและพฒนาโดยเนนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ท าการศกษาแนวคดทฤษฎทเกยวของและสรางความเขาใจกบชมชน ศกษาภาษาและวฒนธรรมทเปนปกแผนรวมอารยธรรมทองถนทมการถายทอดสรนลกรนหลานจนกายเปนภมปญญาชาวบานททรงคณคา จดเวทชมชนเชญกลมผเกยวของ เชน นกวจย ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลนานกกก และชมชนชาวบานทเกยวของมารวมสนทนา สมภาษณ และอภปราย

283

รวมกน น าขอมลทไดมาสรปและสรางเครองมอเปน 2 แบบ คอ แบบท 1 สรางระบบสารสนเทศ โดยใชแนวคดทฤษฎการพฒนาระบบสารสนเทศ วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ แนวคดระบบสารสนเทศเพอการจดการ และการออกแบบเพอการจดเกบขอมล พรอมสการน าเสนอในรปแบบสารสนเทศผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ดวยโปรแกรมภาษาคอมพวเตอร ภาษาพเอชพ (PHP) และโปรแกรมจดการฐานขอมล มายเอสควแอล (MySQL) และแบบท 2 สรางเครองมอแบบสอบถามประเมนประสทธภาพของระบบสารสนเทศโดยม ผเชยวชาญ จ านวน 5 คน และผใชงานแบงเปนผใชงานทวไป 20 คน และประชากรกลมเปาหมายในพนท จ านวน 25 คน คาสถตทใช คอคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน หลงจากท าการทดลองและทดสอบระบบเรยบรอย จดใหมการอบรมถายทอดความรการใชระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกกใหกบกลมชมชน การด าเนนงาน

1) ผลการศกษาทฤษฎและศกษาชมชน ทฤษฎทเกยวของ ไดแก ทฤษฎวาดวยภมปญญาชาวบาน ภมปญญาทองถน ภมปญญาพนบาน

หรออนๆ ทฤษฎระบบสารสนเทศ ทฤษฎระบบสารสนเทศเพอการจดการ ทฤษฎการพฒนาระบบสารสนเทศ วงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ ทฤษฎการออกแบบฐานขอมลเพอการจดเกบภมปญญา และการศกษาวถชวตและความเปนอยของชมชนต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ซงมทงหมด 5 หมบาน

2) ผลการจดเวท เชญกลมผเกยวของ เพอใหทราบถงขอมล ปญหา และแนวทางการแกไขปญหา ดวยวธการสอบถาม สมภาษณ เกยวกบขอมลภมปญญา ความร ความสามารถ ทงหมดมาวเคราะห

3) ศกษาความเปนไปไดของการน าขอมลภมปญญา ความร ความสามารถของกลมชมชน เพอเตรยมการพฒนาระบบจดเกบขอมลดวยคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของ

4) สรางระบบสารสนเทศตนแบบ แลวน าเสนอใหผเกยวของ ไดแก ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลนานกกก และชมชน ดงจะแสดงในรปแบบภาพสญลกษณของระบบสารสนเทศ

284

ภาพท 2 การท างานระบบสารสนเทศ

5) ผลการสรางเครองมอวจย ในการวจยครงนไดสรางเครองมอ 2 แบบคอ แบบท 1 สรางระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ โดย

การใชในระบบสารสนเทศไดแบงการใชงานเปนกลมบคคลไว 3 กลมคอ กลมท 1 กลมผดแลระบบ คอ บคคลทชมชนหรอองคการบรหารสวนต าบลนานกกก

มอบหมายใหดแลระบบสารสนเทศ สามารถเขามาจดการขอมลสทธการใชงานแตละระดบ การกคนและส ารองขอมล ออกรายงานตางๆ

กลมท 2 กลมเจาหนาท คอ บคคลทชมชนหรอผดแลระบบก าหนดสทธใหมหนาท จดการขอมลตางๆ ของระบบเชน ขอมลภมปญญาชาวบาน ขอมลผลตภณฑ ขอมลขาวสารประชาสมพนธ

กลมท 3 กลมผใชงานทวไป คอ บคคลทวไปทเขาชมเวบไชตระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก

285

ภาพท 3 แผนภาพระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก

286

ภาพท 4 แสดงหนาจอหลกของเวบไซต

ภาพท 5 แสดงขอมลภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก

287

แบบท 2 สรางเครองมอแบบสอบถาม เพอวดประสทธภาพและประสทธผลของการท างานระบบสารสนเทศซงแบงเปน 3 ตอนดงน

ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลผประเมนประสทธภาพของระบบสารสนเทศ ตอนท 2 ความคดเหนประเมนประสทธภาพของระบบระบบสารสนเทศ โดยแบงการประเมนเปน

4 สวน สวนท 1 การประเมนดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช

(Functional Requirement Test) ทประกอบดวยรายละเอยดเนอการประเมน ไดแก การแสดงผลในโหมดตวอกษร รปภาพ เสยง หรอภาพเคลอนไหวตางๆ แสดงขอมลในรปแบบทผใชสามารถใชไดทนทโดยไมตองแปลความหมาย ประมวลผล หรอเปลยนเปนรปแบบอน สามารถเขาถงโฮมเพจไดจากทกหนาของเวบไชต จดวางขอความและองคประกอบใหเหมาะสมกบล าดบความส าคญ จดวางเมนเนวเกชนหลกไวทพาเนลดานซายหรอดานบน จดล าดบการท างานใหเขาใจงาย และเปนมาตรฐานเดยวกนส าหรบงานประเภทเดยวกน พรอมทงมรปแบบการแสดงสารสนเทศชดเจน ทงในรปแบบอกษร ตาราง กราฟ หรอแผนภาพ และความสามารถในการใชงานระบบผใชสามารถเรยนรการใชงานระบบไดอยางเขาใจ

สวนท 2 การประเมนหนาทของโปรแกรม (Functional Test) ทประกอบดวยรายละเอยดเนอการประเมน ไดแก การจดการฐานขอมลส าหรบจดเกบขอมล การจดการขอมล การน าเขาขอมล ความสามารถในการก าหนดสทธการเขาใชระบบความสามารถในการแสดงรายการขอมลตางๆ ในระบบ และ ความสามารถในการรายงาน

สวนท 3 การประเมนดานการใชงานของโปรแกรม (Usability Test) ทประกอบดวยรายละเอยดเนอการประเมน ไดแก ความสะดวกในการใชงาน ความถกตองของขอมล ความชดเจนของขอมลทแสดงบนจอภาพ ความเหมาะสมในการใชสตวอกษร สพนหลงและองคประกอบตางๆ ชองและปมการใชงาน งายตอความเขาใจและการใชงาน ความเหมาะสมในการจดวางสวนตางๆ ของจอภาพ ต าแหนงในการกรอกขอมลมความเหมาะสม ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอแตละหนาจอ และรายงานตางๆ มความถกตองสมบรณ

สวนท 4 การประเมนดานความปลอดภย (Security Test)ทประกอบดวยรายละเอยดเนอการประเมน ไดแก การก าหนดชอผใชและรหสผานของผดแลระบบ การก าหนดชอผใชและรหสผานของผใชงานระบบ ความปลอดภยในการเขาถงขอมลของผดแลระบบและผใชงานระบบ และความปลอดภยของขอมลการใชงานระบบ

ตอนท 3 ขอเสนอแนะ 9. การวเคราะหขอมลและผลการวเคราะหขอมล

ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตโดยวเคราะหวตถประสงคของการวจย ดงน 9.1. วเคราะหประเมนความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานของกลมตวอยาง

โดยวเคราะหหาคาเฉลย และความเบยงเบนมาตรฐาน และใชเกณฑการแปรความหมายดงน ตาราง 1 เกณฑประเมนประสทธภาพความพงพอใจ

คาเฉลยของคะแนน ระดบความพงพอใจ 4.00-5.00 ดมาก 3.00-3.99 ด 2.00-2.99 พอใช 1.00-1.99 ปรบปรง 0.01-0.99 ไมเหมาะสม

9.2. วเคราะหความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเปนดงน 9.3.

288

ตาราง 2 ผลการประเมนประสทธภาพใชระบบสารสนเทศโดยผเกยวของ จ านวน 45 คน รายการประเมนประสทธภาพ ระดบ

ความพงพอใจ คาเฉลย ความเบยงเบน

มาตรฐาน ดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช ด 3.97 0.55 ดานหนาทของโปรแกรม ด 3.73 0.61 ดานการใชงานของโปรแกรม ด 3.79 0.61 ดานความปลอดภย ดมาก 4.63 0.85

เฉลย ดมาก 4.03 0.65 ตาราง 3 ผลการประเมนประสทธภาพใชระบบสารสนเทศโดยผเชยวชาญ จ านวน 5 คน

รายการประเมนประสทธภาพ ระดบ ความพงพอใจ

คาเฉลย ความเบยงเบนมาตรฐาน

ดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช ด 4.17 0.36 ดานหนาทของโปรแกรม ด 3.87 0.46 ดานการใชงานของโปรแกรม ด 3.89 0.42 ดานความปลอดภย ดมาก 4.05 0.67

เฉลย ด 3.99 0.48 สรปผล ระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก แบงการใชงานตามหนาทของผเกยวของออกเปน 3 กลมคอ กลมท 1 ผดแลระบบ คอ บคคลทองคการบรหารสวนต าบลนานกกกหรอชมชนมอบหมายใหท าหนาทดแลระบบสารสนเทศ ไดแก สวนการจดการขอมลสทธการใชงานแตละกลมบคคล การกคนและส ารองขอมล ออกรายงานตาง ๆ กลมท 2 เจาหนาท คอ บคคลองคการบรหารสวนต าบลนานกกกหรอชมชนมอบหมาย โดยมอบใหผดแลระบบท าหนาทก าหนดสทธการเขาใชงานให และมหนาท จดการขอมลตางๆ ของระบบเชน ขอมลภมปญญาชาวบาน ขอมลผลตภณฑ ขอมลขาวสารประชาสมพนธ กลมท 3 ผใชงานทวไป คอ บคคลทวไปทตองการเขาเยยมชมเวบไชตระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ จากผลการประเมนความพงพอใจของผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ท าการตรวจสอบการท างานของระบบและประเมนความพงพอใจการใชงานออกเปน 4 ดาน แลวพบวา ดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช ผลการประเมนอยในระดบดมาก มคะแนนคาเฉลยเทากบ 4.17 การประเมนดานหนาทของโปรแกรม ผลการประเมนอยในระดบด มคะแนนคาเฉลยเทากบ 3.87 การประเมนดานการใชงานของโปรแกรม ผลการประเมนอยในระดบด มคะแนนคาเฉลยเทากบ 3.89 การประเมนดานความปลอดภย ผลการประเมนอยในระดบดมาก มคะแนนคาเฉลยเทากบ 4.05 ระบบสามารถชวยเพมประสทธภาพในการเผยแพรสารสนเทศภมปญญาชาวบานไดเปนอยางด

ความพงพอใจของผใชงานกลมตวอยาง จ านวน 45 คน ท าการทดลองและทดสอบการใชงาน โดยแบบสอบถามไดแบงหวขอการประเมนออกเปน 4 ดาน ผลการประเมนความพงพอใจของระบบพบวาการประเมนดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช ผลการประเมนอยในระดบด มคะแนนคาเฉลยเทากบ 3.97 การประเมนดานหนาทของโปรแกรม ผลการประเมนอยในระดบด มคะแนนคาเฉลยเทากบ 3.73 การประเมนดานการใชงานของโปรแกรม ผลการประเมนอยในระดบด มคะแนนคาเฉลยเทากบ 3.79 การประเมนดานความปลอดภย ผลการประเมนอยในระดบดมาก มคะแนนคาเฉลยเทากบ 4.63 ระบบสามารถชวยเพมประสทธภาพในการเผยแพรสารสนเทศภมปญญาชาวบานไดเปนอยางด

289

อภปรายผล การอภปรายผลของการด าเนนการพฒนาระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก สามารถอภปรายไดเปนดงน

จากการประเมนประสทธภาพของการใชงานระบบโดยภาพรวมทงหมดนน ผลการประเมนอยในระดบด (คาเฉลย = 3.99 และคาความเบยงเบนมาตรฐาน = 0.48) ซงสรปผลการประเมนไดจากการประเมนผลทง 4 ดาน ดงน 1. การประเมนดานความสามารถในการท างานตามความตองการของผใช (Functional Requirement Test) ผลการประเมนอยในระดบดมาก ( คาเฉลย= 4.07 และคาเบยงเบนมาตรฐาน = 0.45)

2. การประเมนหนาทของโปรแกรม (Functional Test) ผลการประเมนอยในระดบด (คาเฉลย= 3.80 และคาเบยงเบนมาตรฐาน = 0.54)

3. การประเมนดานการใชงานของโปรแกรม (Usability Test) ผลการประเมนอยในระดบด (คาเฉลย = 3.84 และคาเบยงเบนมาตรฐาน = 0.51)

4. การประเมนดานความปลอดภย (Security Test) ผลการประเมนอยในระดบดมาก (คาเฉลย = 4.34 และคาเบยงเบนมาตรฐาน = 0.76)

จากผลการประเมนในทง 4 ดาน จะเหนไดวาระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกก มประสทธภาพซงอยในระดบด ซงระบบโดยรวมสามารถตอบสนองความตองการขององคการบรหารสวนต าบลนานกกก อ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ และชมชนต าบลนานกกก และเมอไดระบบสารสนเทศภมปญญาชาวบานต าบลนานกกกตามความตองการแลว ไดจดอบรมการใชงานระบบสารสนเทศพรอมคมอการใชงานใหกบผบรหารและตวแทนชมชนต าบลนานกกก เพอน าระบบสารสนเทศไปใชไดถกตอง

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป

1.1 ขอมลภมปญญาชาวบาน จ าเปนทตองมผมาเพมเตมอยอยางสม าเสมอเพอเกดความคงอยของขอมล และขอมลจะมความสมบรณมากยงขน และไมเกดการสญหายภมปญญาชาวบาน

1.2 การก าหนดสทธควรใหครอบคลมถงกลมบคคลทเกยวของทงหมด เพอใหเกดการน าเขาขอมลอยางตอเนอง และสรางคมอการใชงานไวในระบบสารสนเทศภมปญญา เพอใหผใชสามารถอานวธใชงานไดดวยตวเองจาก เวบไชต

1.3 งานวจยนยงไมไดใชฐานขอมลกลางขององคการบรหารสวนต าบลนานกกก เนองจากวจยนยงอยในชวงการทดลองใชไปจนกวาจะไมมปญหากบการใชงานจรง และควรตดตามการใชระบบสารสนเทศอยางตอเนอง เพอใหงานวจยมคณประโยชนตอชมชนอยางแทจรง

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1. ควรทจะพฒนาเพมเตมไดในสวนของการจดจ าหนายผลตภณฑผานระบบออนไลน เพอเปนชอง

ทางการจดจ าหนายของชาวบานต าบลนานกกก อกทางหนง 2.2 ควรสรางการเชอมโยงไปยงเวบไซตอน เชน เวบไชตอ าเภอ เวบไชตจงหวด หรอเวบไชตอน เพอ

ชวยประชาสมพนธใหเปนทรจกและคงอยตลอดไป

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2539). ภมปญญาชาวบาน หรอภมปญญาทองถน. กรงเทพมหานคร : ผแตง. กอบเกยรต สระอบล. (2548). ทฤษฎทใชในการด าเนนงานเกยวกบ PHP. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน. คณะกรรมการอ านวยการหนงต าบลหนงผลตภณฑแหงชาต. (2545). ภมปญญาไทย 1 ต าบล. กรงเทพมหานคร:

คณะกรรมการอ านวยการหนงต าบลหนงผลตภณฑแหงชาต.

290

เทดชาย ชวยบ ารง. (2554). ภมปญญาเพอการพฒนาทองถนเชงสรางสรรค. กรงเทพมหานคร: วทยาลย การพฒนาการปกครองทองถน สถาบนพระปกเกลา.

นรธ อ านวยศลป. (2544). สรางเวบเพจอยางไร ขดจ ากด PHP เพอประยกตใชงาน. กรงเทพมหานคร: ซคเซส มเดย.

นกล บ ารงไทย พรรณยพา นพรก และวฒนา ภเลก. (2543). ภมปญญากบการพฒนาเศรษฐกจชมชนแบบพงพาตนเองของจงหวดตาก. พษณโลก: คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.

เครอขายกาญจนาภเษก. (2553). ภมปญญาชาวบาน. [ออนไลน]. แหลงทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/ [10 มถนายน 2553].

ภคน ดรศม และไพโรจน เราธนชลกล. (19-21 พฤศจกายน 2552) แนวคดในการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการหาท าเลทตงศนยกระจายสนคา ส าหรบสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑ กรณศกษา จงหวดชลบร. การประชมสมมนาวชาการดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ครงท 9.

ยงยง เทพประเสรฐ และอรณรตน วเชยรเขยว. (2542). ภมปญญาลานนาในมตวฒนธรรม. มปพ. : คณะอนกรรมการวจยวฒนธรรมภาคเหนอ.

ราตร ค าโมง (2550). ระบบฐานขอมล. อตรดตถ: มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ. ศภสราพร สธาทพยะรตน. (2548). ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. นนทบร: ไอดซ อนโฟ ดสทรบวเตอร เซน

เตอร จ ากด. ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (2553). ภมปญญาไทย. [ออนไลน] แหลงทมา :

http://www.nectec.or.th/thailand/thai-wisdom.html [13 กรกฎาคม 2553]. สงกรานต ทองสวาง. (2545). MySQL5. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน. สมคด ทนใจ. (2549). การวเคราะหและออกแบบระบบ. อตรดตถ: มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ. สมคด ทนใจ. (2555). ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. อตรดตถ: มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ. เสรมสกล โทณะวณก. (2553). ภมปญญาพนบานไทย. กรงเทพมหานคร: องคการคาของ สกสค. โอภาส เอยมสรวงศ (2546 ). ทฤษฎทเกยวของกบการพฒนาซอฟตแวร. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน. Anita Cassidy. (1998). A Practical Guide to Information Systems Strategic Planning. United

States of America: CRC Press LLC. Henry C. Lucas, JR. Information Technology for Management. Sixth Edition. United States of

America: McGraw-Hill. Michael V. Mannino. (2007). Database Design, Application Development, & Administration.

Third Edition. United States of America: McGraw-Hill.