การปกปองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาไทยในตางประเทศ: กรณศกษาซอสพรกศรราชา

Geographical Indication and Trademarks Protection in Foreign Country:

Case Study Sriracha Chili Sauce

การปกปองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาไทยในตางประเทศ: กรณศกษาซอสพรกศรราชา

Geographical Indication and Trademarks Protection in Foreign Country:

Case Study Sriracha Chili Sauce

เกยรตศกด สรรพคณ

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยกรงเทพ ปการศกษา 2559

©2560

เกยรตศกด สรรพคณ สงวนลขสทธ

เกยรตศกด สรรพคณ. ปรญญานตศาสตรมหาบณฑต, กนยายน 2560, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ. การปกปองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาไทยในตางประเทศ: กรณศกษา ซอสพรกศรราชา (78 หนา) อาจารยทปรกษา: ผชวยศาสตราจารย ดร.ปวรศร เลศธรรมเทว

บทคดยอ ซอสพรกศรราชาหรอค าวาศรราชา เปนพนททางภมศาสตรของประเทศไทย นอกจากนนยงเปนสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาของประเทศไทยอกดวย แตปจจบนมการน าค าดงกลาวไปใชกบสนคาและจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาจงเกดประเดนขอกฎหมายวาเปนการกระท าทถกตองหรอไม จงตองการท าการศกษาการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาของประเทศไทยทไปปรากฏในตางประเทศ รวมถงศกษาสภาพปญหา ขอเทจจรงทปรากฏ และแสวงหาแนวทางแกไขเยยวยา สภาพปญหาและขอเทจจรงทปรากฏทมการน าค าวา ซอสพรกศรราชาหรอค าวาศรราชา ไปใชกบสนคาและจดทะเบยนเปนเครองหมายในประเทศสหรฐอเมรกาสงผลกระทบอาจท าใหประชาชนสบสนหลงผดถงแหลงก าเนดของสนคาและอาจสงผลในดานการเขาสตลาดและดานการสงออกของสนคาไทยไปยงประเทศสหรฐอเมรกา สารนพนธฉบบนจงมงท าการศกษาหลกกฎหมายระหวางประเทศทใหการคมครองชอทางภมศาสตร รวมถงหลกกฎหมายภายในของประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศไทยในเรองเครองหมายการคาและสงบงชทางภมศาสตร เพอน าไปสแนวทางการปกปองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาของประเทศไทย จากการศกษาจงพบวาโดยหลกกฎหมายระหวางประเทศก าหนดใหประเทศภาคตองมวธการทางกฎหมายในการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร ประเทศสหรฐอเมรกาจงเลอกใหความคมครองในรปแบบของเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรอง ฉะนนโดยทวไปชอทางภมศาสตรจะไมสามารถจดเปนเครองหมายการคาไดโดยตรง แตกมขอยกเวนทจะสามารถน าไปจดทะเบยนไดโดยแสดงใหเหนถงความหมายทสอง (Secondary Meaning) ของชอทางภมศาสตรนน อนจะท าใหเครองหมายการคาดงกลาวมลกษณะบงเฉพาะ ทงนยงคงตองประกอบกบเงอนไขอน ๆ ดวย ประเทศไทยจงควรเสนอแนวทางแกไขเยยวยาโดยอาศยเหตตามกฎหมายเครองหมายการคาสหรฐอเมรกา ในสองรปแบบคอ รปแบบทหนง กรณทยงไมไดน าชอทางภมศาสตรของประเทศไทยไป

จดทะเบยน หรออยระหวางกระบวนการจดทะเบยน และรปแบบทสอง กรณทไดน าชอทางภมศาสตรของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาแลว ค ำส ำคญ: สงบงชทำงภมศำสตร, เครองหมำยกำรคำ, ซอสพรกศรรำชำ

Suppakun, K. LL.M., September 2017, Graduate School, Bangkok University. Geographical Indication and Trademarks Protection in Foreign Country: Case Study Sriracha Chili Sauce (78 pp.) Advisor: Asst.Prof.Pawarit Lertdhamtewe, Ph.D.

ABSTRACT

Sriracha chili sauce or Sriracha is Thailand’s geographical area and also a geographical indication and trademark of Thailand. At present, however, this wording is used for overseas product and trademark registration in US. Therefore, this paper is a legal study about the protection of Thailand’s geographical indication and trademark used in abroad. This legal study covers all problems, fact findings and also solutions of the problems. The using of Sriracha or Sriracha chili sauce for the overseas product and trademark registration in US may cause confusion about an actual origin of the product and may affect an entering into overseas market and Thailand’s export to US. This Independent Study is to study about an international trade law both US and Thailand in part of geographical indication and trademark in order to find a solution for an international protection of Thailand’s geographical indication and trademark.

Referring to the study of an international trade law, it specifies that member states have to prescribe legal protection measures of geographical indication. So, US choose to protect a certification mark which is a one type of the geographical indication. So, in general, the geographical name is prohibited for trademark registration directly in US. However, there is an exception by indicating a secondary meaning of the geographical name. This will help to maintain a specific geographical indication of that trademark. However it has to be considered together with other conditions. So, Thailand should offer 2 solutions under this problem by referring to US internal law. The first one is for the case that Thailand’s geographical name has not been registered or it is in process of trademark registration in abroad. The second

one is for the case that the Thailand’s geographical name has already been registered as overseas trademark. Keywords: Geographical Indication, Trademarks, Sriracha Chili Sauce

ซ

กตตกรรมประกาศ

สารนพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยดอนเนองมาจากทผศกษาไดรบความเมตตากรณาจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.ปวรศร เลศธรรมเทว และทานปจฉมา ธนสนต (อดตอธบดกรมทรพยสนทางปญญา) ทไดสละเวลาอนมคามาเปนอาจารยทปรกษาส าหรบสารนพนธฉบบน ซงทานทงสองคอยชแนะแนวทาง ใหค าปรกษา ตรวจทาน และแกไขเพมเตมขอบกพรองตาง ๆ รวมถงถายทอดความรอนเปนประโยชน ซงสงผลใหสารนพนธฉบบนมความสมบรณและส าเรจลลวงไปไดดวยด ขาพเจาจงขอกราบขอบพระคณอาจารยทงสองเปนอยางสง

นอกจากน ขาพเจาขอขอบพระคณอาจารยทกทานทไดใหความร ค าแนะน าตาง ๆ ตลอดจนอาจารยผทเปนเจาของหนงสอ งานวจย และบทความตาง ๆ ทขาพเจาไดใชเปนแนวทางในการศกษาคนควา

สดทายน ขาพเจาขอกราบขอบพระคณบดามารดาและพนองในครอบครวทเคยใหความชวยเหลอและสนบสนนมาโดยตลอด รวมถงเพอน ๆ พ ๆ นอง ๆ ทไดใหความชวยเหลอเกอกลซงกนและกนมาเปนอยางด

หากสารนพนธฉบบนสามารถน าไปใชประโยชนไดไมมากกนอย ขาพเจาขอมอบคณคาของสารนพนธฉบบนใหแกครอบครวอนเปนทรกยง ในสวนของขอบกพรองประการใดในสารนพนธฉบบน ขาพเจาขอนอมรบไวแตผเดยวและกราบขออภยตอผทใหความสนใจทกทาน

เกยรตศกด สรรพคณ

ฌ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ ฉ กตตกรรมประกาศ ซ สารบญภาพ ฎ บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 3 1.3 สมมตฐาน 3 1.4 ขอบเขตการวจย 4 1.5 วธการศกษาวจย 4 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5

บทท 2 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมาย 2.1 การใหความคมครองตามความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญา 6

ทเกยวกบการคา (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ค.ศ. 1994

2.2 การใหความคมครองตามอนสญญากรงปารสวาดวยการคมครองทรพยสน 11 ทางอตสาหกรรม (Paris Convention for the Protection on Industrial Property) ค.ศ. 1883

2.3 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมายเครองหมายการคา 12 ของประเทศสหรฐอเมรกา

2.4 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมายเครองหมายการคา 21 และสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทย

บทท 3 สภาพปญหาการคมครองสทธในชอซอสพรกศรราชา 3.1 ประวตความเปนมาการน าชอซอสศรราชาไปใชกบสนคาในประเทศไทย 41 3.2 การใหความคมครองซอสพรกศรราชาตามกฎหมายไทย 43 3.3 ตวอยางการน าชอซอสพรกศรราชาไปใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา 45 3.4 การใหความคมครองในฐานะทเปนเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป 50

(Well-known Mark)

ญ

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 4 วเคราะหปญหาการน าชอภมศาสตรของไทยไปใชในประเทศสหรฐอเมรกา 4.1 วเคราะหจดเกาะเกยวระหวางเครองหมายการคาและสงบงชทางภมศาสตร 53 4.2 วเคราะหการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของสหรฐอเมรกาเปรยบ 54

เทยบกบประเทศไทย 4.3 วเคราะหการน าชอภมศาสตร (Sriracha Chili Sauce) จดทะเบยนเปน 57

เครองหมายการคาตามกฎหมายของสหรฐอเมรกา 4.4 วเคราะหการน า ค าวา Sriracha Hot ไปใชกบสนคาประเภทเบยรด า 61 4.5 วเคราะหการน า ค าวา Sriracha ไปใชเปนรนของรถยนตยหอ LEXUS 65 4.6 วเคราะหสทธเจาของเครองหมายการคาในประเทศไทยตามหลกดนแดนของ 67 สทธในทรพยสนทางปญญา และผลกระทบจากกรณทสามารถน าชอทาง ภมศาสตรของไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา

บทท 5 บทสรป และขอเสนอแนะ 5.1 บทสรป 69 5.2 ขอเสนอแนะ 71

บรรณานกรม 74 ประวตผเขยน 78 เอกสารขอตกลงวาดวยการขออนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฎ

สารบญภาพ หนา

ภาพท 3.1: รปสนคา Sriracha Hot Chili Sauce ยหอตราไก ของบรษท Huy Fong Foods 46 ภาพท 3.2: รปสนคาปอปคอรนศรราชา 47 ภาพท 3.3: รปสนคาผงเครองปรงอาหารแบบแทงศรราชา 48 ภาพท 3.4: รปรถยนตยหอ Lexus รน Sriracha IS 48 ภาพท 3.5: รปสนคาเบยรด ารสซอสพรกศรราชา ยหอ Rogue 49 ภาพท 4.1: รปเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA 58 ภาพท 4.2: รปสนคาเบยรด ารสซอสพรกศรราชา ยหอ Rogue 61 ภาพท 4.3: รปรถยนต Lexus รน Sriracha IS 65

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ซอสพรกศรราชาเปนซอสพรกทมชอเสยงและมเอกลกษณเฉพาะอนเปนการใชภมปญญาในการถนอมอาหารประกอบกบมเคลดลบทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ มประวตยาวนานกวา 60 ป1 ซงมแหลงก าเนดมาจากอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร ของประเทศไทย อนเขาลกษณะเปนสงบงชทางภมศาสตรตามกฎหมาย แตดวยเหตทในอดตประเทศไทยยงไมไดใหความคมครองสนคาทมาจากแหลงภมศาสตรจงท าใหค าวาซอสพรกศรราชามไดมการจดทะเบยนคมครองใหแกบคคลหรอกลมบคคลใดผกขาด ชาวอ าเภอศรราชาซงเปนผปลกพรกและน ามาท าซอสพรกศรราชาจงไมอาจขอรบความคมครองเปนสงบงชทางภมศาสตรได แตกมผประกอบการบางรายทน าไปขอรบความคมครองตามกฎหมายเครองหมายการคาคอ เครองหมายการคาตราศรราชาพานช และในปจจบนกมการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาหลายยหอ ไดแก ซอสพรกศรราชา ตราหวกวาง ซอสพรกศรราชา ตรา Golden Hills เปนตน กระทงตอมาเมอป พ.ศ. 2546 ประเทศไทยไดมการตราพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ขนเพอคมครอง ชอ สญลกษณ หรอสงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตร และทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปนสนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว เมอขอเทจจรงปรากฏวาในป พ.ศ. 2524 นายเดวด ทราน (David Tran) ชาวเวยดนามซงอาศยอยในประเทศสหรฐอเมรกาไดตงโรงงานชอ Huy Fong Foods เพอผลตซอสพรกศรราชา (Sriracha Hot Chili Sauce) ในประเทศสหรฐอเมรกาและจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA (แปลภาษาไทยไดวา ซอสพรกศรราชา) โดยนายเดวด ทราน อางวาค าวา Sriracha คอชอทะเลแถบศรราชาในประเทศไทย แตสตรซอสพรกของตนไมไดเกยวของกบอ าเภอ ศรราชาของประเทศไทยแตอยางใด จากนน Sriracha Chili Sauce กขายดขนเรอย ๆ ทงในชอ “Sriracha” เอง และในชอเลนวา “Cock Sauce” หรอ “Rooster Sauce” ภายใตเครองหมายการคา Tuong ot Sriracha ทขางขวดเปนรปไก และเปนซอสพรกทไดรบการยอมรบสงสดรองจาก Tabasco Sauce เลยทเดยว ยงในป พ.ศ 2553 ไดรบรางวลจากนตยสาร Bon Appetit2 ในสาขา

1 ชมรมคนรกศรราชา, ซอสพรกของไทย ดงไกลทวโลก [Online], 8 กมภาพนธ 2560 ก. แหลงทมา http://www.konruksriracha.in.th/15426755/-ซอสพรกศรราชา.

2 ไทยทะยาน, ซอสศรราชา ชอกบอกอยแลววามาจากไหน [Online], 8 กมภาพนธ 2560 ก. แหลงทมา http://www.unlockmen.com/sriracha-sauce/.

2

เครองปรงดเดน ดวยความโดงดงของ Sriracha Hot Chili Sauce ในตางประเทศ ท าใหคนทวโลกเขาใจวาตนก าเนดซอสศรราชามาจากประเทศเวยดนาม โดยมไดรเลยวาแทจรงแลว Sriracha เปนชอทางภมศาสตรของประเทศไทย และ Sriracha ของบรษท Huy Fong Foods เกดขนเมอ 30 ปมานเองในขณะทซอสพรกศรราชาของไทยขายมาแลวกวา 60 ป

เมอ Sriracha Hot Chili Sauce ยหอตราไก Huy Fong Foods เปนสนคาขายดและโดงดงในประเทศสหรฐอเมรกาและตางประเทศ บรษทตาง ๆ จงไดออกผลตภณฑประเภทอนโดยมค าวา Sriracha Chili Sauce ปรากฏอยบนตวผลตภณฑเปนสวนหนงของเครองหมายการคา อาท สนคา Rogue Sriracha Hot Stout Beer ซงเปนเบยรด ารสศรราชาผลตโดยบรษท รจ-อเลส (Rogue Ales) ทมฐานการผลตเบยรในรฐออเรกอน ประเทศสหรฐอเมรกา3 ซงเบยรมสวนผสมของซอสพรกหยฟง4 จงท าใหเบยรมรสชาตเผดรอน เพยงเทานนยงไมพอดวยความโดงดงของ Sriracha Hot Chili Sauce ของบรษท Huy Fong Foods จงเกดความรวมมอกนระหวาง Lexus ซงเปนบรษทผลตรถยนต กบบรษท Huy Fong Foods ผผลตซอสพรก Sriracha ไดผลตรถยนต New Lexus IS รน Sriracha ขนมาและไดท าการเปดตวเปนครงแรกในงาน Los Angeles Auto Show ประเทศสหรฐอเมรกาเมอเดอนพฤศจกายน ป 2559 ทผานมา5

ดงทกลาวมาขางตนพสจนไดวาซอสพรกศรราชาเปนสงบงชทางภมศาสตร และค าวา ศรราชา (Sriracha) กเปนชอทางภมศาสตรของประเทศไทย ไดถกน าไปใชหรอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา ซงผลตภณฑหรอสนคานน ๆ ไมไดมความเกยวของเชอมโยงกบศรราชา (Sriracha) ของประเทศไทยแตอยางใด อนอาจน ามาซงความสบสนหลงผดในแหลงก าเนดของสนคาของสาธารณชน นอกจากนนยงอาจสงผลกระทบตอการเขาสตลาดของสนคาไทยในประเทศสหรฐอเมรกาหรอในดานการสงเสรมการสงออกหากปลอยใหมการจดทะเบยนค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) หรอ ศรราชา (Sriracha) เนองจากสนคา ทเปนสงบงชทางภมศาสตรหรอเครองหมายการคาของประเทศไทยอาจไดรบผลกระทบตอการแขงขนในตลาดแทนทจะไดรบประโยชนจากการคมครอง ผประกอบการรายยอยอาจจะถกกดกนใหออกจากตลาดอนเนองจากมผใชค าวาศรราชากบสนคาประเภทซอสพรกของตนในประเทศสหรฐอเมรกาทมชอเสยง และไดรบความนยมอยในตลาดแลวจงท าใหไดเปรยบในการชกจงใจผบรโภค ผบรโภคม

3 Voice TV, Voice market: เบยรรส ซอสศรราชา [Online], 9 กมภาพนธ 2560.

แหลงทมา http://shows.voicetv.co.th/voice-market/142685.html. 4 Rogue, Rogue ales ciders & sodas, rogue sriracha hot stout beer [Online],

9 February 2017. Available from http://buy.rogue.com/rogue-sriracha-hot-stout-beer/. 5 Brand Buffet, มความแซบ ! Lexus เผยโฉมรนซอสพรกศรราชารถเผดรอนแรงทสดแหงยค

[Online], 9 กมภาพนธ 2560. แหลงทมา http://www.brandbuffet.in.th/2016/11/new-lexus-sriracha-is/.

3

แนวโนมจะบรโภคสนคาภายใตเครองหมายการคาทเปนทรจกดมากกวาทจะเลอกสนคาทยงไมเปนทรจก และผลกระทบในดานการสงเสรมการสงออก ทหากค าวาศรราชา หรอซอสพรกศรราชา ทเปนชอภมศาสตรของประเทศไทยไดรบความคมครองในประเทศสหรฐอเมรกา อาจจะท าใหประเทศไทยซงเปนพนทตงของศรราชาไมสามารถขายสนคาโดยใชขอความใด ๆ ทเกยวของกบ ซอสพรกศรราชาได รวมทงไมอาจใชขอความใดทอาจท าใหประชาชนสบสนหลงผดได ในกรณเชนน การน าชอทางภมศาสตรของไทยไปใชหรอน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาจะมผลตอการคาเสรเชนเดยวกบอปสรรคทางการคาทมใชภาษอากร (Non-tariff Barriers)6 ดวยความส าคญของขอเทจจรงทปรากฏ เกดประเดนขอกฎหมายวากรณแบบนถกตองหรอไม จงเปนทมาของการศกษาวาจะสามารถปกปองสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาไทยในตางประเทศไดอยางไร รวมถงแสวงหาแนวทางแกไขปญหา จงเปนทมาในการจดท าสารนพนธฉบบน 1.2 วตถประสงคของการวจย

การวจยครงนมงเนนศกษาในประเดนตาง ๆ จากสภาพปญหาดงกลาว ดงตอไปน 1.2.1 เพอศกษาถงความเปนมาและหลกกฎหมายไทยทใหความคมครองชอทางภมศาสตร

และเครองหมายการคา 1.2.2 เพอศกษาและวเคราะหถงสภาพปญหาทเกดขนเกยวกบการน าชอทางภมศาสตรของ

ไทยไปใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา 1.2.3 เพอศกษาและวเคราะหความเชอมโยงระหวางชอแหลงภมศาสตรและเครองหมาย

การคาภายใตกฎหมายประเทศสหรฐอเมรกา 1.2.4 เพอศกษาถงแนวทางและมาตรการทางกฎหมายในการแกไขปญหา รวมถงการปองกน

มใหเกดการน าชอทางภมศาสตรของไทยไปใชกบสนคาอน ๆ

1.3 สมมตฐาน ชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรมกฎหมายระหวางประเทศก าหนดใหความคมครองเพอปองกนการหลอกลวงแหลงก าเนดของสนคา แตดวยเหตทกฎหมายภายในของแตละประเทศใหความคมครองในรปแบบทแตกตางกน เชน ใหความคมครองในรปแบบของเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรองหรอใหความคมครองในรปแบบของกฎหมายเฉพาะ ซงในประเทศ

6 จกรกฤษณ ควรพจน, บณฑร เศรษศโรฒน และอรณศร จนทรทรง, กฎหมายคมครองสงบงชทางภมศาสตรเพอการสงเสรมการสงออกและการสรางความเขมแขงของชมชนทองถน (รายงานฉบบสมบรณ), (กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2551), 36-39.

4

ทใหความคมครองในรปแบบของเครองหมายการคาอยางประเทศสหรฐอเมรกากไดก าหนดหลกเกณฑการใหความคมครองโดยการน าชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมาย อยางไรกตามกฎหมายของสหรฐอเมรกายงไดคมครองชอทางภมศาสตรโดยทางออมคอหามจดทะเบยนเครองหมายการคาทระบแหลงภมศาสตรทไมถกตอง จงเกดสมมตฐานขนวา เมอมการน าค าวา ศรราชาหรอซอสพรกศรราชา ซงเปนชอทางภมศาสตรและเปนสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา จงควรน าหลกกฎหมายเครองหมายการคาทหามน าชอทางภมศาสตรจดเปนเครองหมายการคาโดยตรงเพราะวตถประสงคโดยแทจรงของเครองหมายการคาคอตองการแสดงวาสนคามาจากปจเจกชนไมใชการแสดงวามาจากแหลงก าเนดทเปนภมศาสตรมาปรบกบกรณปญหานได และนาจะท าใหทราบถงผลของกฎหมายวาท าไมถงจดเปนเครองหมายการคาได รวมถงทราบแนวทางการแกไข เยยวยาทเหมาะสม 1.4 ขอบเขตการวจย ศกษาถงปญหาการน าชอแหลงภมศาสตรของไทยคอ ศรราชา หรอ ซอสพรกศรราชา ไปใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา ซงอาจท าใหประชาชนทวไปเกดความสบสนหลงผดในแหลงก าเนดของสนคาได โดยจะศกษาถงกฎหมายประเทศไทยทสามารถใหความคมครองชอแหลงภมศาสตร ศรราชา หรอ ซอสพรกศรราชาไดอยางไร ทงนจะไดศกษาความตกลงระหวางประเทศและกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาทเกยวของกบการใชชอแหลงภมศาสตรกบสนคา รวมถงศกษาแนวทางปฏบตและมาตรการตาง ๆ เพอปองกนมใหเกดการน าชอแหลงภมศาสตรของไทยไปใชกบสนคาอน ๆ อก ในงานวจยนมงเนนศกษาการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร โดยการน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาและเครองหมายรบรอง เนองจากการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองอยภายใตกฎหมายเครองหมายการคา 1.5 วธการศกษาวจย การศกษาและวจยในประเดนดงกลาว ผวจยจะใชวธการวจยเชงเอกสาร (Documentary Research) โดยจะท าการศกษากฎหมายทเกยวของกบการน าชอทางภมศาสตรไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา รวมถงขอตกลงระหวางประเทศในเรองดงกลาวดวย โดยศกษาคนควาจากหนงสอทางกฎหมาย เอกสาร ค าพพากษา เวบไซต อนเทอรเนต ตวบทกฎหมาย เอกสารทางวชาการ รายงานการวจยจากสถาบนตาง ๆ สารนพนธและวทยานพนธทางกฎหมาย เพอน ามาวเคราะห วจย หาทางแกไขปญหาและแนวทางการปองกน และขอสรปของปญหา

5

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.6.1 ท าใหทราบถงความเปนมาและหลกกฎหมายไทยทใหความคมครองชอทางภมศาสตร

และเครองหมายการคา 1.6.2 ท าใหทราบถงถงสภาพปญหาทเกดขนเกยวกบการน าชอทางภมศาสตรของไทยไปใช

กบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา 1.6.3 ท าใหทราบถงความเชอมโยงในการน าชอแหลงภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมาย

การคาภายใตกฎหมายประเทศสหรฐอเมรกา 1.6.4 ท าใหทราบแนวทางและมาตรการทางกฎหมายในการแกไขปญหาและอาจใชเปนหลก

ปองกนมใหเกดการน าชอทางภมศาสตรของไทยไปใชกบสนคาอน ๆ ไดอก

บทท 2 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมาย

การใหความคมครองชอภมศาสตรภายใตความตกลงระหวางประเทศมวตถประสงคเพอ

ปองกนการลอกเลยนแบบและการน าไปใชซงชอทางภมศาสตรทบงชแหลงทมาของสนคาหรอบรการอนเปนเทจ โดยอาจไดรบความคมครองในชอทแตกตางกน ตามแตละอนสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศ เชน สงบงชแหลงทมา (Indication of Source) เครองหมายอางองแหลงก าเนด (Appellation of Origin) และสงบงชทางภมศาสตร (Geographical Indication) โดยทกฎหมายภายในของแตละประเทศกมลกษณะทใหความคมครองทแตกตางเชนกน 2.1 การใหความคมครองตามความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ค.ศ. 19941 เหตทการคมครองสงบงชทางภมศาสตรไดถกก าหนดไวในความตกลงทรปส กเนองจากเหตผลทางการเมองเปนส าคญ มขอสงเกตวาในการเจรจาพหภาครอบอรกวยสหรฐอเมรกาซงเรยกรองใหมการยกระดบการคมครองทรพยสนทางปญญาระหวางประเทศภายใตกรอบของแกตต (General Agreement of Tariffs and Trade) มไดใหความส าคญตอการคมครองสงบงชทางภมศาสตรแตประการใด จากขอเสนอในการจดท าความตกลงทรปสทเสนอโดยรฐบาลสหรฐฯการคมครองสงบงชทางภมศาสตรจะกระท าในระดบทไมสงมากนก สหรฐฯ เสนอใหมการคมครองสงบงชทางภมศาสตรสองวธดวยกน วธแรกคอ ดวยการคมครองในฐานะทเปนเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรอง (Certification Marks) หรอประเภทเครองหมายรวม (Collective Marks) และวธทสองคอ ใหก าหนดมาตรการปองกนมใหมการใชเครองหมายแหลงก าเนดในลกษณะทท าใหเกดการสบสนหลงผด โดยเฉพาะเครองหมายแหลงก าเนดทใชกบสนคาประเภทไวน ภายใตเงอนไขวาเครองหมายแหลงก าเนดนนจะตองยงมไดกลายเปนชอสามญ แรงผลกดนใหมการคมครองสงบงช ทางภมศาสตรอยางเขมงวดและจรงจงนนมาจากประเทศสมาชกของประชมคมยโรปและประเทศสวตเซอรแลนด ซงมผลประโยชนจากการสงออกสนคาภายใตสงบงชทางภมศาสตรจ านวนมาก และ

1 Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights in Marrakesh

Agreement Establishing the World Trade Organization, opened for signature 15 April 1994, 1869 UNTS 299 (entered into force 1 January 1995) annex 1C (TRIPS Agreement).

7

เนองจากกระแสกดดนของประเทศในยโรป สมาชกของแกตตรวมทงสหรฐอเมรกาจงตองยอมใหมการก าหนดหลกการคมครองสงบงชทางภมศาสตรทเขมงวดไวในความตกลงทรปส2 ความตกลงทรปส เปนความตกลงทใหความคมครองแกทรพยสนทางปญญาประเภทตาง ๆ เชน ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา เปนตน ซงใหความคมครองในลกษณะทประเทศสมาชกจะตองก าหนดมาตรฐานขนต า (Minimum Standard) ในการใหความคมครองทรพยสนทางปญญา โดยชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาวามาจากทใด ตามความตกลงทรปสจะใหความคมครองในชอสงบงชทางภมศาสตร (Geographical Indication) ซงมาตรา 22 ไดก าหนดค านยาม สงบงชทางภมศาสตร คอ สงบงชทแสดงวาสนคาดงกลาวไดก าเนดในดนแดนของประเทศสมาชก หรอภมภาคหรอทองถนในดนแดนนน ซงคณภาพ ชอเสยง หรอลกษณะเฉพาะอนของสนคา มความเชอมโยงกบแหลงก าเนดนนอยางมนยส าคญ3 เมอพจารณาแลวความตกลงทรปสไดก าหนดมาตรฐานขอบเขตการใหความคมครองและการใชสงบงชทางภมศาสตรไวใน มาตรา 22-24 โดยมใจความส าคญดงน ประการทหนง การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรกรณส าหรบสนคาทวไป ความ ตกลงทรปส ก าหนดใหประเทศสมาชกตองมวธทางกฎหมายแกผมสวนไดเสยเพอทจะปองกนมให มการใชวธการใด ๆ ในการก าหนดแหลงทมาหรอการน าสนคาจากพนทแหลงภมศาสตรอนนอกเหนอจากแหลงภมศาสตรอนแทจรงไปกระท าในลกษณะทท าใหสาธารณชนสบสนหลงผดเกยวกบแหลงก าเนดทางภมศาสตรของสนคา4 หรอกอใหเกดการแขงขนทางการคาทไมเปนธรรม ประการทสอง เมอมการใชสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาส าหรบสนคาในประเทศสมาชก และการใชเครองหมายการคานนมลกษณะทท าใหสาธารณชนสบสนหลงผดเกยวกบแหลงก าเนดของสนคา ประเทศสมาชกจะตองปฏเสธหรอเพกถอนเครองหมายการคาซงมหรอประกอบดวยสงบงชทางภมศาสตรทเกยวกบสนคาทไมไดมแหลงก าเนดในดนแดนตามทระบไว5 ประการทสาม การใหความคมครองเพมเตมสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาไวนและสรา จากขอความในมาตรา 23 ของความตกลงทรปสไดก าหนดหลกเกณฑการใหความคมครองส าหรบสนคาไวนและสราในระดบทสงกวาการใหความคมครองสนคาทวไป กลาวคอ ถาเปนไวนหรอสราทขนทะเบยนนนไมไดมแหลงก าเนดทแทจรงตามทไดแสดงไวในเครองหมายการ ประเทศสมาชกจะตอง

2 จกรกฤษณ ควรพจน และคณะ, กฎหมายคมครองสงบงชทางภมศาสตรเพอการสงเสรมการสงออกและการสรางความเขมแขงของชมชนทองถน (รายงานฉบบสมบรณ), (กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2551), 7.

3 Art 22 of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 4 Art 22(2) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 5 Art 22(3) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights.

8

ปฏเสธหรอเพกถอนการจดทะเบยนเครองหมายการคาส าหรบไวนหรอสราดงกลาว นอกจากนยงหามมใหใชสงบงชทางภมศาสตรทไมตรงกบความเปนจรงแมจะไดระบแหลงก าเนดทแทจรงของไวนหรอสรานนไวกตาม ซงรวมถงการแสดงขอความบางอยางประกอบโดยการใชค าวา ชนด ประเภท แบบ การเลยนแบบ แตทงนความตกลงทรปสกไดมการก าหนดขอยกเวนเอาไวเพอเปนการผอนปรนใหกบบรรดาประเทศสมาชก ซงขอยกเวนดงกลาวปรากฏอยในมาตรา 24 โดยมสาระส าคญ ประการแรกดงน ไมมขอหามในการใหความคมครองแกคนชาตของประเทศสมาชกในการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาไวนและสราทมอยกอนวนท 15 เมษายน พ.ศ. 2537 สามารถทจะใชสงบงชทางภมศาสตรนนตอไปได แตมเงอนไขวาไดมการใชสงบงชทางภมศาสตรมาในลกษณะตอเนองและใชมาเปนเวลาอยางนอย 10 ปกอนวนท 15 เมษายน พ.ศ. 2537 หรอไดใชมาโดยสจรต6 หากพจารณาตามขอยกเวนนแลวจะเหนไดวามประโยชนตอประเทศทมสนคาประเภทไวนหรอสราเทานน เพราะขอยกเวนดงกลาวมไดน าไปใชกบสนคาประเภททวไปดวย ประการทสอง มาตรการการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรภายใตความตกลงทรปสจะไมสงผลกระทบกระเทอนตอความสมบรณของเครองหมายการคา หรอสทธในการใชเครองหมายการคา แมเครองหมายการคาดงกลาวจะเหมอนหรอคลายกนกบสงบงชทางภมศาสตร หากไดมการขอหรอจดทะเบยนเครองหมายการคานนโดยสจรตกอนวนทความตกลงทรปสทจะมผลใชบงคบ หรอกอนวนทสงบงชทางภมศาสตรจะไดรบความคมครองในประเทศทเปนแหลงก าเนด7 ประการทสาม การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรทเปนชอสามญ ซงโดยประเพณในประเทศสมาชกนนพจารณาจากภาษาทวไปส าหรบสนคาหรอบรการก าหนดให ชอ ขอความ ค าใด ๆ เปนชอสามญ ท าใหคนชาตของประเทศสมาชกยงคงสามารถใชชอสามญนนตอไปได แมชอนนจะเหมอนกบสงสงบงชทางภมศาสตรทไดรบความคมครองกตาม8 ประการทส ไมวากรณใดกตามจะไมท าใหเสอมสทธของบคคลในการทใชชอของตนในทางการคา เวนแตในการใชชอดงกลาวถกใชไปในลกษณะทท าใหสาธารณชนเกดความสบสนหลงผด9 ขอยกเวนทเปนสาระส าคญประการสดทายกคอ ความตกลงนไมกอใหเกดพนธกรณทประเทศสมาชกจะตองใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร ส าหรบสงบงชทางภมศาสตรทไมไดรบความคมครองในประเทศทเปนแหลงก าเนดหรอเปนสงบงชทางภมศาสตรทไดสนสดไปแลว10

6 Art 24(4) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 7 Art 24(5) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 8 Art 24(6) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 9 Art 24(8) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights. 10 Art 24(9) of Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights.

9

จากมาตรการทางกฎหมายทความตกลงทรปสก าหนดใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรจะเหนไดวา ชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาวามาจากทใดภายใตความตกลง ทรปสจะใหความคมครองในชอสงบงชทางภมศาสตรโดยไดมการก าหนดค านยามไวอยางชดเจน แบงแยกระดบการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาทวไป และใหความคมครองเพมเตมส าหรบสนคาประเภทไวนและสรา อกทงยงมการก าหนดใหประเทศสมาชกเลอกวธการทางกฎหมายในการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรอกดวย ซงสงผลใหบางประเทศเลอกทจะให ความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในลกษณะของเครองหมายการคาทมความคมครองในระดบต า โดยสวนใหญแลวประเทศทใหความคมครองในรปของเครองหมายการคานจะเปนประเทศทไมไดรบประโยชนจากการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเทาใดนก แตในทางกลบกนประเทศทเหนวาการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเปนประโยชนตอประเทศตนกจะเลอกใหความคมครองในลกษณะของสงบงชทางภมศาสตร หรอทเปนกฎหมายเฉพาะทมระดบสงกวาการใหความคมครองอยางเชนเครองหมายการคา แตอยางไรกตามการใหความคมครองทรพยสนทางปญญาของความ ตกลงทรปสเปนเพยงการก าหนดใหประเทศสมาชกตองมมาตรฐานขนต า (Minimum Standard) ในการใหความคมครองเทานน สวนหลกการเครองหมายการคาตามความตกลงทรปสไมไดก าหนดใหความคมชอทางภมศาสตรในเชงหามมใหรบการจดทะเบยน จากมาตรา 15 (2) ของความตกลงทรปสใหอ านาจรฐภาคในการปฏเสธไมรบจดทะเบยนเครองหมายการคา ทมใจความส าคญวา บทบญในวรรคหนง จะตองไมเปนทเขาใจวาหามมใหสมาชกปฏเสธการจดทะเบยนเครองหมายการคาดวยเหตอน โดยมเงอนไขวาเหตผลเหลานไมขดกบบทบญญตของอนสญญากรงปารส โดยบทบญญตนประเทศสมาชกมสทธปฏเสธไมรบจดทะเบยนเครองหมายการคาแตเฉพาะสองกรณเทานน กรณแรก อาจปฏเสธการจดทะเบยนเครองหมายการคาโดยอาศยเหตตามทก าหนดไวในอนสญญากรงปารส เหนไดวาความ ตกลงทรปสใหการรบรองหลกเกณฑการหามจดทะเบยนภายใตอนสญญากรงปารส ซงไดก าหนดไว 5 กรณ ดงน (1) ประเทศสมาชกตองปฏเสธหรอเพกถอนเครองหมายการคาทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป (Well-known Marks)11 (2) เครองหมายทเหมอนหรอคลายกบเรองอสรยาภรย ธง เครองหมายประจ าชาตทเปนของประเทศสมาชกของสหภาพปารส12

11 Art 6 bis (1) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883. 12 Art 6 ter (1) (a) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883.

10

(3) เครองหมายทเหมอนหรอคลายกบเรองอสรยาภรย ธง เครองหมายประจ าชาตทเปนขององคการระหวางประเทศซงมประเทศสมาชกของสหภาพปารสประเทศหนงหรอหลายประเทศเขารวม13 (4) เครองหมายทมลกษณะละเมดตอสทธของบคคลทสามในประเทศทขอจดทะเบยน14 (5) เครองหมายทขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอมลกษณะทหลอกลวงสาธารณชน15 และกรณทสอง คออาจปฏเสธการจดทะเบยนโดยอาศยเหตผลอน โดยเหตผลนนตองไมขดตอหลกการของอนสญญากรงปารส นอกเหนอจากนยงมหลกการพนฐานทส าคญในการคมครองทรพยสนทางปญญา อย 3 ประการ คอ หลกดนแดน (Territoriality Principle) หลกการปฏบตเยยงคนชาต (National Treatment) และหลกการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most-Favored-Nation Treatment) ซงหลกการดงกลาวเหลานสงผลใหกฎหมายทรพยสนทางปญญาของประเทศตาง ๆ มความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน ในสวนสารนพนธนจะศกษาเฉพาะหลกดนแดนเพอชใหเหนถงสทธของผทรงสทธในทรพยสนทางปญญา ภายใตหลกดนแดนสทธในทรพยสนทางปญญาโดยทวไปจะเกดขนจากการรบรองโดยกฎหมายภายในของแตละประเทศ สทธทางกฎหมายจะเกดขนภายหลงจากทมการยนค าขอและมการจดทะเบยนโดยเจาหนาทของรฐและผลจาการททรพยสนทางปญญากอตงขนโดยกฎหมายภายในนเองจงท าใหสทธในทรพยสนทางปญญาเปนสทธประเภททอยภายใตหลกดนแดน ซงหมายถง สทธนจะกลาวอางขนไดเฉพาะในดนแดนของประเทศทใหความคมครองทรพยสนทางปญญานนเทานน และผทไดรบสทธในทรพยสนทางปญญาในประเทศหนงไมอาจกลาวอางการคมครองในดนแดนของอกประเทศหนงได เวนแตสงนนจะไดรบการคมครองทรพยสนทางปญญาในประเทศหลงเชนกน หรอมระบบการคมครองระหวางประเทศและมกฎหมายภายในรบรอง ฉะนนการบงคบใชสทธในทรพยสนทางปญญาจงสามารถใชบงคบไดเฉพาะภายในเขตอ านาจอธปไตยของรฐทใหความคมครองเทานน ผทรงสทธไมอาจบงคบสทธของตนตอการกระท าทเกดขนนอกราชอาณาจกรและการกระท าทเกดขนภายในประเทศจะไมเปนการละเมดสทธในทรพยสนทางปญญาทมอยในตางประเทศ ซงแนวคดเรองความเปนอสระของสทธนถอเปนหวใจของระบบการคมครองทรพยสนทางปญญาซงจดมงหมาย

13 Art 6 ter (1) (b) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883. 14 Art 6 quinquies b (1) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883. 15 Art 6 quinquies b (3) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883.

11

ส าคญของหลกดนแดนคอ เพอใหการรบรองอ านาจอธปไตยของประเทศตาง ๆ ในอนทจะคมครองสทธในทรพยสนทางปญญาภายในประเทศของตน16 2.2 การใหความคมครองตามอนสญญากรงปารสวาดวยการคมครองทรพยสนทางอตสาหกรรม (Paris Convention for the Protection on Industrial Property) ค.ศ. 1883 การใหความคมครองตามอนสญญากรงปารสวาดวยการคมครองทรพยสนทางอตสาหกรรม (Paris Convention for the Protection on Industrial Property) ค.ศ. 1883 หรอทเรยกกนวา อนสญญากรงปารส อนเปนอนสญญาทปองกนมใหบงชแหลงทมาของสนคา หรอผประกอบการ ผผลต หรอผขายอนเปนเทจ ไมวาโดยทางตรงหรอโดยทางออม17 และยงถอเปนความตกลงฉบบแรกทปกปองคมครองคมครองชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอทเปนสงบงชทางภมศาสตร โดยอนสญญาดงกลาวมขนเมอวนท 20 มนาคม พ.ศ. 2426 ทรพยสนอตสาหกรรมทไดรบความคมครองตาม มาตรา 1 (2) คอสทธบตร อนสทธบตร การออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม เครองหมายการคา เครองหมายบรการ ชอทางการคา และรวมถงสงบงชแหลงทมาและเครองหมายแหลงก าเนดดวย18 แมตวอนสญญากรงปารสจะมไดก าหนดค านยามของค าวา สงบงชแหลงทมา (Indication of Source) ไวกตามแตหากพจารณาใน มาตรา 1 (1) ของความตกลงกรงมาดรดกอาจจะสรปค านยามของสงบงชแหลงทมาไดวา เครองหมายหรอสญลกษณใด ๆ ทบงบอกถงประเทศหรอสถานทในประเทศวาเปนแหลงก าเนดของสนคานน ๆ19 สวนเครองหมายอางองแหลงก าเนด (Appellation of Origin) ไดก าหนดค านยามไวในมาตรา 2 ของความตกลงกรงลสบอนโดยหมายความวา ชอทางภมศาสตรของประเทศ ภมภาคหรอทองถน ซงไดใชเปนสงทระบวาสนคาดงกลาวไดมแหลงทมาจากทนน ๆ และมคณภาพมลกษณะเฉพาะโดยในสาระส าคญเชอมโยงกบสภาพแวดลอมทางภมศาสตรของบรเวณดงกลาว ทงนรวมถงปจจยทางธรรมชาตและมนษยดวย20

การใหความคมครองชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอทเปนสงบงชทางภมศาสตรภายใตอนสญญากรงปารสจะใหความคมครองในลกษณะแบบเดยวกนกบเครองหมาย

16 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมายการคา, พมพครงท 5 (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2555), 34-36.

17 Art 10(1) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883. 18 Art 1(2) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883. 19 Art 1(1) of The Madrid Agreement for the Repression of False or Deceptive Indications

of Source on Goods 1891. 20 Art 2(1) of The Lisbon Agreement for the Protection of Appellations of Origin and their

International Registration.

12

การคา ดงจะเหนไดจากมาตรา 10 (1) ทใหน าบทบญญตมาตรา 9 ของอนสญญากรงปารสมาใชบงคบกบกรณสนคาทมสงบงชแหลงทมาหรอผผลตอนเปนเทจ กลาวคอ อนญาตใหยดสนคาทใชชอทางภมศาสตรทบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบไมวาโดยตรงหรอโดยทางออม การยดดงกลาวกระท าไดทงประเทศทผลตสนคาและประเทศทมการน าสนคานนเขาใหด าเนนการยดเมอมการรองขอโดยพนกงานอยการ หรอผทมอ านาจหนาท หรอผมสวนไดเสย ไมวาจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคล ภายใตกฎหมายภายในของประเทศสมาชก แตถาหากกฎหมายภายในของประเทศสมาชกไมอนญาตใหท าการยดสนคาในขณะน าเขา ใหใชการหามการน าเขาหรอการด าเนนการยดภายในประเทศแทน และหากกฎหมายภายในของประเทศสมาชกไมอนญาตใหยดสนคาในขณะน าเขา ไมอนญาตการหามน าเขา ไมอนญาตใหยดสนคาภายในประเทศ ประเทศนนจะตองใหมการด าเนนการฟองรองและชดใชคาเสยหายเปนการทดแทนมาตรการเหลานน นอกจากน มาตรา 10 (2) ของอนสญญากรงปารส ยงไดก าหนดผมสวนไดเสยในการใชชอทางภมศาสตรทบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอสงบงชทางภมศาสตรอนเปนเทจไวดวย คอ ผประกอบการ ผผลต หรอผขายรายใด ซงเกยวของกบการประกอบการ การผลต หรอการคาสนคาดงกลาว และไดอยในทองถนทถกระบวาเปนแหลงทมาอนเปนเทจ

จากมาตรการทางกฎหมายขางตนจะเหนไดวาอนสญญากรงปารสใหความคมครองชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอทเปนสงบงชทางภมศาสตร อยางสงบงชแหลงทมา (Indication of Source) และ เครองหมายอางองแหลงก าเนด (Appellation of Origin) โดยใหความคมครองในลกษณะเดยวกนกบเครองหมายการคาคอ การอนญาตใหประเทศสมาชกสามารถยดสนคาทใชชอทางภมศาสตรทบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบไมวาโดยตรงหรอโดยทางออมได แตดวยอนสญญากรงปารสไมไดใหค านยามของค าวาสงบงชแหลงทมาและเครองหมายอางองแหลงก าเนดไว อาจเกดความสบสนในการทประเทศสมาชกจะน าไปปฏบตจงถกมองวายงไมสามารถคมครองชอภมศาสตรทสามารถบงบอกถงแหลงทมาของสนคาหรอทเปนสงบงชทางภมศาสตรไดอยางมประสทธภาพเพยงพอ 2.3 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศสหรฐอเมรกาเขารวมเปนภาคของอนสญญากรงปารสเมอวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 เปนสมาชกขององคการทรพยสนทางปญญาโลกวนท 25 สงหาคม พ.ศ. 2513 และเปนสมาชกองคการการคาโลกวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2538 ประเทศสหรฐอเมรกาจงมพนธกรณทตองปฏบตตามความตกลงระหวางประเทศในเรองการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเชนเดยวกบประเทศสมาชกอน ๆ ซงรปแบบการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรแตละประเทศไมจ าเปนทจะตอง

13

เหมอนกนบางประเทศใหความคมครองในระดบทสงจะอยในรปแบบของกฎหมายเฉพาะ (Sui Generis) สวนอกรปแบบหนงกคอใหความคมครองโดยใชระบบเครองหมายการคาซงประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองในระดบทไมสงจงอยในรปแบบของเครองหมายการคา Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ดวยแนวคดและเหตผลทวาสงบงชทางภมศาสตรคอการปองกนความสบสนของผบรโภคและเปนการคมครองเจาของสนคาเปนไปในทางเดยวกนกบแนวคดของกฎหมายเครองหมายการคา และสงบงชทางภมศาสตรกบเครองหมายการคายงท าหนาทเหมอนกนคอเปนตว บงบอกแหลงทมา เปนการรบประกนคณภาพและมมลคาเชงธรกจ21 ดงนนหลกเกณฑการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกาจงเปนไปตามหลกเกณฑวาดวยเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรองหรอเครองหมายรวม ภายใต Trademark Act of 1946 (Lanham Act) จงตองศกษาการจดทะเบยนเครองหมายการคา 2.3.1 การจดทะเบยนเครองหมายการคา กฎหมายทใหความคมครองเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกานนมทงกฎหมายในระดบมลรฐและระดบสหพนธรฐ (Federal Law) แตทจะกลาวถงตอไปนคอกฎหมายใน ระดบสหพนธรฐ ซงกคอ Trademark Act of 1946 (Lanham Act) เมอหลกเกณฑการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรอยภายใตกฎหมายเครองหมายการคา ดงนนจงจ าเปนทจะตองทราบหลกเกณฑ รปแบบ และเงอนไข การจดทะเบยนเครองเครองหมายการคาซงมสาระส าคญดงน ภายใต Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ไดแบงการจดทะเบยนเครองหมายการคาออกเปน 2 ระบบ22 คอ (1) ระบบทะเบยนหลก (Principal Register) เครองหมายการคาทจะสามารถจดทะเบยนในระบบนไดจ าเปนจะตองมลกษณะบงเฉพาะ (Distinctiveness) อาจเปนลกษณะบงเฉพาะอยในตวตงแตแรกเรม (Inherently Distinctiveness) หรอลกษณะบงเฉพาะทเกดจากการใช (Acquired Distinctiveness) และเครองหมายดงกลาวจะตองเปนเครองหมายทใชอยในประเทศสหรฐอเมรกา หรอเจาของเครองหมายมเจตนาโดยสจรตทจะใชเครองหมายนน โดยการจดทะเบยนอยภายใตการดแลของส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา United States Patent and Trademark Office (USPTO)

21 USPTO, Office of policy and international affairs: Geographical indications [Online],

6 June 2017a. Available from https://www.uspto.gov/learning-and-resources/ip-policy/ geographical-indications/office-policy-and-international-affairs-0.

22 Wells, N., Principal register and supplemental register for U.S. trademarks: What’s the difference? [Online], 6 June 2017. Available from https://www.wellsiplaw.com/principal-register-and-supplemental-register-for-u-s-trademarks-whats-the-difference/.

14

(2) ระบบทะเบยนรอง (Supplemental Register) เครองหมายการคาทสวนใหญแลวมาจดทะเบยนในระบบทะเบยนรองกเนองจากเปนเครองหมายทไมมคณสมบตเพยงพอทจะไดรบการจดทะเบยนภายใตระบบทะเบยนหลก แตดวยเหตทวาเจาของเครองหมายการคานนไดใชมานานจนมลกษณะบงเฉพาะใหเหนถงความแตกตางในแหลงก าเนดของสนคาของเจาของเครองหมายการคาหนงออกจากเจาของเครองหมายการคารายอน ๆ ได หรอทเรยกวามลกษณะบงเฉพาะโดยการใช (Acquired Distinctiveness Through Use) ดวยความทเครองหมายสามารถแยกแยะความแตกตางระหวางสนคาหรอบรการไดกเพยงพอทจดทะเบยนในระบบทะเบยนรอง ภายใตการกบดแลของส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา การทเครองหมายใดเครองหมายหนงจะมลกษณะบงเฉพาะ (Distinctiveness) อนสงผลใหสามารถจดทะเบยนไดภายใตหลก Principal Register นน ศาลสหรฐอเมรกาไดแบงลกษณะบงเฉพาะเอาไวออกเปน 4 ระดบดงน23 (1) เครองหมายทไมไดพรรณนาถงลกษณะของสนคาหรอบรการ (Arbitrary Mark) อาจเปนค าทมอยในภาษาอยแลวแตเครองหมายการคานนไมไดสอหรอเชอมโยงกบสนคาหรอบรการนน เชน Apple หมายถงผลไมแตใชกบสนคาคอมพวเตอร และเครองหมายหรอค าทสรางสรรคขนโดยไมมความหมายใด ๆ ในภาษา (Fanciful Marks) เปนค าทถกสรางขนมาโดยเฉพาะเพอทจะใหเปนเครองหมายการคาเทานน เชน Kleenex ใชกบสนคากระดาษเชดหนา (2) เครองหมายเชงแนะน าลกษณะของสนคาทางออม (Suggestive Marks) ผซอสนคาจะตองคดหรอแปลความหมายของเครองหมายดงกลาวอกชนหนงจงจะรวาเครองหมายการคาดงกลาวเกยวกบสนคาใด เชน ค าวา Blue Corner หากใชกบสนคาประเภทสจะไมมลกษณะบงเฉพาะ แตถาใชกบเครองแตงกายกสามารถจดทะเบยนไดเพราะไมไดพรรณนาถงลกษณะสนคา ผซอยงตองมานงคดกอนจงจะรวาเปนสนคาใด (3) เครองหมายพรรณนาตวสนคา (Descriptive Marks) จะเปนการพรรณนาดวยตวอกษรหรอดวยภาพกได โดยอาจแสดงถงขอมล คณภาพ หรอสวนผสมของสนคา ท าใหผบรโภคไมตองคดหรอจนตนาการถงสนคา โดยหลกแลวจะไมสามารถน ามาจดทะเบยนได เวนแตไดมการใชเครองหมายการคานนมาอยางตอเนอง 5 ป จนท าใหกลายเปนความหมายทสอง (Secondary Meaning) จงไดลกษณะบงเฉพาะ (4) เครองหมายสามญ (Generic Marks) เปนชอทใหเรยกสนคานนเอง เชนค าวา Peanuts แปลวาถว จะน าค าดงกลาวมาจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาส าหรบสนคาประเภทถวไมได ซงเครองหมายประเภทนอาจจะเปนมาตงแตตนหรอกลายเปนเครองหมายสามญหลงจากถกใชกบสนคา

23 วส ตงสมตร, ค าอธบายกฎหมายเครองหมายการคา, (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2545), 10-12.

15

ไปในชวงเวลาหนง เชนค าวา แฟบ (FAB) เปนเครองหมายการคาของผงซกฟอก แตถกเรยกขานจนแฟบกลายเปนค าวาสามญของสนคาประเภทผงซกฟอก และเครองหมายประเภทนไมวาจะใชมานานเพยงใดกไมท าใหเกดลกษณะบงเฉพาะโดยการใช นอกจากลกษณะบงเฉพาะทเครองหมายการคาพงมเพอใหสาธารณชนหรอผบรโภคสามารถแยกแยะความแตกตางของสนคา รวมทงทมาของสนคานนไดแลว หลกเกณฑส าคญอกประการหนงทตองพจารณากอนน าเครองหมายการคาไปจดทะเบยนในระบบทะเบยนหลก (Principal Register) กคอ จะตองไมเปนเครองหมายทมลกษณะตองหามจดทะเบยนซงเปนไปตามบทบญญตท 1052 หรอ (Section 2 of The Lanham Act) ก าหนดไว ดงน (a) เครองหมายทประกอบดวยสง ทผดตอศลธรรม หลอกลวงฉอฉล หรอถกเหยยดหยาม หรอเชอมโยงอยางไมถกตองกบบคคลทมชวตและไมมชวต สถาบน ความเชอ หรอสญลกษณแหงชาต หรอท าใหเสอมเสยชอเสยง หรอเปนสงบงชทางภมศาสตรทใชเชอมโยงกบสนคาไวนและสราแตระบแหลงก าเนดของสนคาไมตรงกบความจรง และสงบงชทางภมศาสตรนนถกน ามาใชโดยผขอยนจดทะเบยนหลงจากวนทขอบงคบขององคการการคาโลกมผลใชบงคบกบประเทศสหรฐอเมรกา

(b) เครองหมายทประกอบดวยธงชาต ตรา เครองราชอสรยาภรณอน ๆ ของสหรฐอเมรกาหรอประเทศใด ๆ

(c) เครองหมายทประกอบดวย ภาพ หรอลายเซนของบคคลทยงมชวต เวนแตไดรบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจากบคคลนน

(d) เครองหมายทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายทไดจดทะเบยนไวกบส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา หรอเครองหมายหรอชอทางการคาทใชกอนหนานในสหรฐอเมรกาโดยผอนและไมถกเลกใช เมอน าไปใชหรอเกยวเนองกบสนคาของผยนจดทะเบยนจะท าใหเกดความสบสนหลงผด (e) เครองหมายท 1) เมอใชหรอเกยวเนองกบสนคาของผขอจดทะเบยนมลกษณะเปนค าอธบายหรอท าใหเขาใจผดในสนคานน ๆ 2) บอกเชอมโยงของสนคากบชอทางภมศาสตร เวนแตขอบงชทบอกถงแหลงก าเนดของสนคาจะสามารถจดทะเบยนไดภายใตมาตรา 1054 3) เมอใชกบสนคาของผขอจดทะเบยนแลวจะท าใหเขาใจผดเกยวกบภมศาสตรอนเปนทมาของสนคา 4) เปนเพยงนามสกล 5) ประกอบแลวโดยรวมอธบายถงหนาทของสนคา (f) นอกจากเครองหมายตาม (a), (b), (c), (d), (e)(3), และ (e)(5) ขางตน เครองหมายทมลกษณะบงเฉพาะและใชกบสนคาในทางการคาโดยผยนค าขอจดทะเบยน ยอมสามารถจดทะเบยนไดผอ านวยการส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกามหนาทตองพจารณาพยานหลกฐานถงลกษณะบงเฉพาะของเครองหมายทใชกบสนคา การใชเครองหมายแตเพยงผเดยวของผยนค าขอตองมการใชอยางตอเนองเปนระยะเวลา 5 ป กอนวนทอางวามลกษณะบงเฉพาะ

16

ดงนน จะเหนไดวาการจดทะเบยนเครองหมายการคาภายใตกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกาทเปนกฎหมายในระดบสหพนธรฐ (Federal Law) สามารถทจะไดรบการจดทะเบยนใน 2 ระบบใหญ ๆ คอ ระบบทะเบยนหลก (Principal Register) ซงในระบบนเครองหมายการคาทจะไดรบการจดทะเบยนตองมลกษณะบงเฉพาะโดยศาลของประเทศสหรฐอเมรกากไดมการแบงลกษณะบงเฉพาะเออกเปน 4 ระดบ และระบบทะเบยนรอง (Supplemental Register) ซงเครองหมายทจะน ามาจดทะเบยนในระบบนเนองจากเปนเครองหมายทไมมคณสมบตเพยงพอทจะไดรบการจดทะเบยนภายใตระบบทะเบยนหลก นอกจากนนกฎหมายเครองหมายการคากยงก าหนดลกษณะของเครองหมายการคาทหามจดทะเบยนไวในมาตรา 1052 (Section 2 of The Lanham Act) 2.3.2 ความสมพนธระหวางสงบงชทางภมศาสตรกบเครองหมายการคา เนองจากสงบงชทางภมศาสตรเปนตวบงชวาสนคานนมแหลงก าเนดมาจากดนแดน หรอประเทศใดอนแสดงใหเหนวาสนคามคณภาพ มชอเสยง หรอลกษณะเฉพาะอน ๆ และมความเชอมโยงตอแหลงก าเนดทางภมศาสตร ตวอยางสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกา เชน FLORIDA ส าหรบสม IDAHO ส าหรบมนฝรง สงบงชทางภมศาสตรจงเปนประโยชนตอผผลตเชนเดยวกบเครองหมายการคา และยงท าหนาทเหมอนกนกคอ บอกแหลงทมา เปนการรบประกนคณภาพของสนคาใหกบผบรโภค และเปนผลประโยชนทางธรกจทมคา (Goodwill) นอกจากนดวยนโยบายการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกา มองวาการปกปองคมครองในรปแบบของเครองหมายการคา เครองหมายรบรอง เปนระบบธรกจทคนเคยกนอยแลวทงในประเทศและตางประเทศ อกทงรฐบาลสหรฐกไมสญเสยทรพยากรในการสรางระบบการลงทะเบยนหรอระบบการคมครองสงบงชทางภมศาสตรขนใหม24 ดวยเหตดงกลาวขางตน การคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกาจงอยภายใตกฎหมายเครองหมายการคา ทงหมดไมวาจะเปนขนตอนของการ ยนค าขอ การจดทะเบยน การคดคาน การยกเลก การพจารณาวนจฉย และการบงคบใช 2.3.3 การน าชอทางภมศาสตรจดทะเบยนเปนนเครองหมายการคา ในเมอกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรตามหลกเกณฑการจดทะเบยนคมครองเครองหมายการคา ดงนนจงมการใชเครองหมายทเปนชอหรอเชอมโยงทางภมศาสตรหรอเรยกโดยรวมวาเครองหมายทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาได แต

24 USPTO, Benefits of protecting geographical indications through a trademark

system [Online], 29 June 2017b. Available from https://www.uspto.gov/sites/default/files/web/ offices/dcom/olia/globalip/pdf/gi_system.pdf.

17

การจะใชเครองหมายทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาไดนนจะตองเปนไปตามหลกเกณฑ ของ Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ซงตามหลกกฎหมายมาตรา 1052 (Section 2 of The Lanham Act) ไดแบงเครองหมายทเปนค าหรอขอความทเกยวของกบภมศาสตรออกเปน 2 ลกษณะ อนจะสงผลถงการน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา คอ 1) เปนเครองหมายพรรณนาบรรยายถงความเชอมโยงกบภมศาสตร แตมไดแสดงใหเหนถงความส าคญถงภมศาสตรในเครองหมายนน (Primarily Geographically Descriptive) และ 2) เปนเครองหมายพรรณบรรยายถงภมศาสตรทไมถกตอง หรอเปนเทจ (Primarily Geographically Deceptively Misdescriptive) ประเดนทตองพจารณากคอเครองหมายทางภมศาสตรสมควรไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาหรอไมนน จะตองปรากฏวาถาเปนชอหรอเชอมโยงทางภมศาสตรเปนสถานททไมส าคญ เปนสถานทเลก ๆ และไมไดเปนทแพรหลายหรอเปนทรจกของสาธารณชนทวไปมกจะไดรบการยนยอมใหจดทะเบยนโดยไมถอวาอยในบงคบของกฎหมาย แตหากเปนชอหรอเชอมโยงทางภมศาสตรเปนสถานททส าคญ เปนทรจกของสาธารณชนจะตองพจารณาตอไปวาสนคาทใชกบเครองหมายการคาทางภมศาสตรนนแทจรงแลวแหลงก าเนดมาจากภมศาสตรนนหรอไม หากสนคานนไมไดมาจากแหลงภมศาสตรตาม ทระบในเครองหมาย ยอมเหนไดวาเครองหมายพรรณนาบรรยายถงภมศาสตรทไมถกตอง หรอเปนเทจ (Primarily Geographically Deceptively Misdescriptive) อนเปนเครองหมายทมลกษณะ ตองหามจดทะเบยนเครองหมายการคา ตาม Section 2 (e)(3) และยงตองพจารณาถงการเปนเครองหมายทมลกษณะเปนการหลอกลวง ตาม Section 2 (a) ดวย ยกตวอยางค าวนจฉยของคณะกรรมการอทธรณการพจารณาเครองหมายการคาสหรฐอเมรกาในประเดนการใหความคมครองเครองหมายรบรอง กรณการใชชอ Goldtropfchen ไรองนทมชอเสยงและมการใชสงบงชทางภมศาสตรในประเทศเยอรมน วาจะถอเปนเครองหมายทหลอกลวงภายใต Section 2 (a) เมอเครองหมายนนพรรณนาบรรยายถงสนคาผดและเปนทประจกษวาผบรโภคจะหลงเชอ และการพรรณนาบรรยายทผดไปนนมผลตอการตดสนใจเลอกซอสนคา แตถาหากสนคามความเชอมโยงกบแหลงภมศาสตรทไดระบในเครองหมาย เครองหมายนนกจะอยในความหมายพรรณนาบรรยายถงความเชอมโยงกบภมศาสตร แตมไดแสดงใหเหนถงความส าคญของภมศาสตรในเครองหมายนน (Primarily Geographically Descriptive) เครองหมายประเภทนโดยหลกแลวกเปนลกษณะตองหามมใหรบจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา ตาม Section 2 (e)(2) แตหากผยนค าขอได แสดงหลกฐานวาเครองหมายการคามการใชไดระยะเวลาหนง และใชอยางจรงจงตอเนองและผบรโภคทวไปสามารถรบรไดวาเปนเครองหมายการคาทสามารถแยกความแตกตางของสนคาทใชเครองหมายการคานนจากสนคาทใชเครองหมายการคาอนได จนท าใหกลายเปนความหมายทสอง (Secondary Meaning) จงไดลกษณะบงเฉพาะตอผอ านวยการส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคา กสามารถไดรบจดทะเบยนได ตาม Section 2 (f)

18

อยางไรกดแมเครองหมายทางภมศาสตรหรอเครองหมายทประกอบดวยชอภมศาสตรจะสามารถจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดกตาม แตผอ านวยการส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาสามารถรองขอใหสละสทธหรอจ ากดสทธมใหสทธแตเพยงผเดยวในการทจะใชค าหรอขอความทเปนชอทางภมศาสตรได ตาม The Lanham Act มาตรา 1056 (Section 6) ดงจะเหนไดจากเครองหมายการคา ROCK BY SWEDEN25 ค าวา Sweden อานวา สวเดน เปนชอประเทศหนงในทวปยโรป โดยขอจ ากดสทธของเครองหมายการคาดงกลาวจะระบวาผขอจดทะเบยนจะไมสามารถมสทธแตเพยงผเดยวในการใชค าวา SWEDEN หรอเครองหมายการคา SRIRACHA HOT CHILI SAUCE NATURAL COLOR TUONG OT SRIRACHA NANG FAH [TUE KUNG] BRAND V.THAI FOOD PRODUCT CO., LTD. 126 ทขอจ ากดสทธมใหผขอจดทะเบยนใชค าวา SRIRACHA HOT CHILI SAUCE แตเพยงผเดยว เพราะเปนทตงทางภมศาสตร27 2.3.4 การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรภายใตกฎหมายประเทศสหรฐอเมรกา สงบงชทางภมศาสตรคอ สงบงชทแสดงวาสนคาดงกลาวไดก าเนดในดนแดนของประเทศสมาชก หรอภมภาคหรอทองถนในดนแดนนน ซงคณภาพ ชอเสยง หรอลกษณะเฉพาะอนของสนคามความเชอมโยงกบแหลงก าเนดนนอยางมนยส าคญ ซงถกก าหนดไวในมาตรา 22 (1) ของความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ค.ศ. 1994 องคการการคาโลก นอกจากสงบงชทางภมศาสตรจะเปนชอสถานททางภมศาสตรแลวยงรวมถงสญลกษณ เชนภาพหอไอเฟล อนสาวรยเทพเสรภาพ เปนตน ดวยการทความตกลงทรปสไมไดก าหนดวาจะตองใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรจะตองท าดวยวธใด การคมครองในประเทศสหรฐจงอยในรปของเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรองถอวาสอดคลองกบความตกลงทรปสมาตรา 22 (2) และถอวาเปนการคมครอง สงบงชทางภมศาสตรโดยตรง ดวยเหตนสหรฐอเมรกาจงใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยเครองหมายรบรอง ซงมสาระส าคญและหลกเกณฑดงน การใหความคมครองในลกษณะเครองหมายรบรอง ยงคงตองจดทะเบยนเครองหมายภายใตบทบญญตของกฎหมายเครองหมายการคา Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ซงค านยาม

25 US Registration Number 5099125 [Online], 2 July 2017. Available from

http://tsdr.uspto.gov/#caseNumber=86939283&caseType=SERIAL_NO&searchType=statusSearch. 26 US Registration Number 2910454 [Online], 2 July 2017. Available from

http://tsdr.uspto.gov/#caseNumber=78244847&caseType=SERIAL_NO&searchType=statusSearch. 27 Trademark Application no. 78244847 - Sriracha hot chili sauce natural color t etc.

- 7568/3K188 [Online], 2 July 2017. Available from http://tsdr.uspto.gov/documentviewer?caseId =sn78244847&docId=OOA20031118152058#docIndex=17&page=1.

19

ของเครองหมายรบรองถกบญญตไวใน Section 45 หมายถง ค า ชอ สญลกษณ หรอเครองมอ หรอสงอนใด ถกใชโดยบคคลอนใดนอกเหนอจากเจาของ หรอผทเปนเจาของเครองหมายรบรองจะตอง มเจตนาสจรตทจะอนญาตใหบคคลอนใดนอกเหนอจากเจาของนน สามารถใชเครองหมายรบรองในทางการคาและการพาณชย โดยการยนค ารองขอรบการจดทะเบยน เพอทจะรบรองถนก าเนด วสดทใชผลตสนคา รปแบบการผลตสนคา คณภาพสนคา ความแมนย า หรอลกษณะเฉพาะตาง ๆ ของสนคาหรอบรการ หรอรบรองการท างาน หรอแรงงานทอยภายใตหนวยงานหรอองคกรทผลตสนคาหรอบรการ ซงจากค านยามจะเหนไดวาเครองหมายรบรองท าหนาทบงบอกถงสนคาหรอบรการทมคณภาพเปนพเศษ รวมถงการบงชจากแหลงภมศาสตรดวย และอาจแบงประเภทของเครองหมายรบรองไดเปน 3 ประเภท คอ 1) เครองหมายรบรอง ทระบถงแหลงทมาหรอแหลงก าเนดของสนคา 2) เครองหมายรบรอง ทบอกถงวสด รปแบบการผลต คณภาพ ความถกตอง หรอ ลกษณะเฉพาะ อน ๆ ของสนคา และ 3) เครองหมายรบรอง ทระบวาสนคาเปนผลงานของแรงงานจากหนวยงานหรอองคกรใด โดยทเครองหมายหนงเครองหมายอาจแสดงใหเหนถงลกษณะของสนคามากกวาหนงอยางกได เชน ROQUEFORT เปนเครองหมายทใชเพอบงชวาชสไดรบการผลตจากนมแกะและหมกไวในถ าของชมชน Roquefort ประเทศฝรงเศสและนอกจากนนยงเปนไปตามกระบวนการผลตทเปนเอกลกษณเฉพาะ28

เมอดบทบญญตทเกยวของกบเครองหมายรบรองจะเหนวา Section 2 (e) และมาตรา Section 4 ทมใจความวา เครองหมายทบอกเชอมโยงของสนคากบชอทางภมศาสตร เปนเครองหมายทมลกษณะตองหามจดทะเบยน เวนแตขอบงชทบอกถงแหลงก าเนดของสนคาจะสามารถจดทะเบยนไดภายใต Section 4 ซงจะเหนไดวาภายใตกฎหมายเครองหมายการคาสหรฐหากเปนชอทางภมศาสตรทบอกถงความเชอมโยงแหลงก าเนดของสนคา หรอสงบงชทางภมศาสตร ควรทจะน าไปจดเปนเครองหมายรบรองหรอเครองหมายรวม เมอใชเครองหมายรบรองคมครองสงบงชทางภมศาสตรกแสดงวาสนคาหรอบรการภายใตเครองหมายนนมแหลงก าเนดทางภมศาสตร โดยมสวนประกอบ วธการผลต มาตรฐานการใหบรการ คณภาพ หรอลกษณะตาง ๆ สอดคลองตองตามมาตรฐานทก าหนด โดยทวไปผทเปนเจาของเครองหมายรบรองจะมไดจ าหนายสนคาหรอบรการภายใตเครองหมายรบรองนน หากแตท าหนาทใหการรบรองและก าหนดเงอนไขการจ าหนายสนคาภายใตเครองหมายรบรองนนเทานน

อยางไรกดในประเทศสหรฐอเมรกายงคงยดหลกเกณฑวาดวยสงบงชทางภมศาสตรเปนชอสามญของสนคา ถาหากปรากฏวาสงบงชทางภมศาสตรนนกลายเปนชอสามญจะท าใหไมมบคคลใดอางสทธแต

28 USPTO, GIs as certification marks [Online], 5 July 2017c. Available from

https://www.uspto.gov/learning-and-resources/ip-policy/geographical-indications/office-policy-and-international-affairs#heading-1.

20

เพยงผเดยวในสงบงชทางภมศาสตรได และจากประเดนการเปนชอสามญกจะท าใหไมสามารถไดรบความคมครองตามกฎหมายไมวาจะในฐานะเครองหมายการคา หรอเครองหมายรบรอง จงมประเดนทตองพจารณาตอมาภายใตกฎหมายสหรฐอเมรกาทวา สาธารณชนหรอประชาชนทวไปซงเปนผตดสนใจซอมความคดวา ค าสามญนมความหมายอยางไร เกยวกบประเดนนไดถกน าเขาไปยงศาลสงของสหรฐอเมรกาในป พ.ศ. 2446 ในคดระหวาง La Republique Francaise v Saratoga Vichy Spring Company ซงประเทศฝรงเศสใชสทธเรยกรองเกยวกบการเปนผมสทธใชชอ Vichy แตเพยงผเดยว ศาลสงใหความเหนโดยสรปวาน าจาก Vichy เปนทรจกกนดในหมผบรโภคมากกวาศตวรรษ เปนการยากทจะบงคบสทธแตเพยงผเดยว เนองจาก Vichy ไดกลายเปนชอสามญและเปนบงชถงลกษณะของน า ดงนนการจดทะเบยนภายใตกฎหมายเครองหมายการคาเพอไดรบความคมครองไมวาจะในลกษณะของเครองหมายการคา หรอเครองหมายรบรองนน มขอยกเวนการใหความคมครองในลกษณะทเปนชอสามญของสนคา

สวนการใหความคมครองในลกษณะเครองหมายการคา ภายใตกฎหมายเครองหมายการคาสหรฐอเมรกา Trademark Act of 1946 (Lanham Act) จะเปนลกษณะของการใหความคมครองโดยทางออมโดยหลกทวไปจะไมอนญาตใหน าชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรจดเปนเครองหมายการคา แตกมขอยกเวนทอนญาตใหผยนขอจดทะเบยน จดทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาได ดงทปรากฏในมาตรา 1052 (Section 2) และมาตรา 1091 (Section 23) แตผยนขอจดทะเบยนทประสงคจะใชสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาอาจจะถกปฏเสธได ดวยเหตทสงบงชทางภมศาสตร มไดแสดงใหผบรโภคเหนถงความส าคญของภมศาสตรในเครองหมายนนตาม Section 2 (e) แตอยางไรกตามอาจไดรบการจดทะเบยนโดยการพสจนใหเหนถงรายละเอยดเฉพาะตวของสงบงชทางภมศาสตร หรอทเรยกวาความหมายทสอง (Secondary Meaning) แตทงนตองพจารณาดวยวาการใชสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาและเปนการหลอกลวงอาจจะไมไดรบการจดทะเบยนตาม Section 2 (a) ซงรายละเอยดอน ๆ ไดกลาวไวในหวขอการน าชอทางภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา

การคมครองในลกษณะทสามารถน าเอาสงบงชทางภมศาสตรไปใชเปนเครองหมายการคานน เปนเพยงการแสดงใหเหนถงความแตกตางในสนคาของผมสทธใชสงบงชทางภมศาสตรหรอกลาวอก นยหนงกคอแยกความแตกตางของสนคาวาเปนของเจาของเครองหมายรายใด แตมไดเปนการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยตรงในลกษณะทบอกวาสนคานนมแหลงก าเนดของสนคาจากทใด และการใหความคมครองในลกษณะเครองหมายการคายงเปนสาเหตส าคญทท าใหสงบงชทางภมศาสตรอาจกลายเปนชอสามญหรอค าสามญ

21

ดงนน จะเหนไดวาการคมครองสงบงชทางภมศาสตรภายใตกฎหมายเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา อาจไดรบความความคมครองทงในลกษณะเครองหมายการคา และเครองหมายรบรอง แตการจดทะเบยนเปนเครองหมายรบรองถอเปนวธทมความสอดคลองกบความตกลงทรปสและตรงจดมงในการใหความคมครองสทธในสงบงชทางภมศาสตรมากกวาการไดรบความคมครองในแบบเครองหมายการคา เนองจากการทจะน าสงบงชทางภมศาสตรไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดนน เฉพาะกรณทสงบงชทางภมศาสตรทมไดบรรยายถงความส าคญของพนททางภมศาสตร ซงกรณเครองหมายการคานเปนเพยงการปองกนการใชสงบงชทางภมศาสตรมากกวาทจะใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร 2.4 การใหความคมครองชอทางภมศาสตรตามกฎหมายเครองหมายการคาและสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทย การใหความคมครองตามกฎหมายเครองหมายการคา

2.4.1 สงทไดรบความคมครองตามกฎหมายเครองหมายการคา ตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 4 เครองหมายทจะไดรบความคมครองม 4 ประเภทดวยกนคอ (1) เครองหมายการคา (2) เครองหมายบรการ (3) เครองหมายรบรอง (4) เครองหมายรวม

แตการทจะเปนเครองหมายประเภทใดประเภทหนงตามขางตน จะตองผานคณสมบตการเปน “เครองหมาย” เสยกอน ซงมาตรา 4 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตเครองหมายการคา (ฉบบท 3) พ.ศ. 2559 ไดใหค านยามค าวาไวดงน “เครองหมาย” หมายความวา ภาพถาย ภาพวาด ภาพประดษฐ ตรา ชอ ค า ขอความ ตวหนงสอ ตวเลข ลายมอชอ กลมของส รปรางหรอรปทรงของวตถ เสยง หรอสงเหลานอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน29 “เครองหมายการคา” หมายความวา เครองหมายทใชหรอจะใชเปนทหมายหรอเกยวของกบสนคา เพอแสดงวาสนคาทใชเครองหมายของเจาของเครองหมายการคานนแตกตางกบสนคาทใชเครองหมายการคาของบคคลอน30 แสดงวาเครองหมายการคาทจะขอจดทะเบยนจะใชแลวหรอไม

29 มาตรา 4 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญต

เครองหมายการคา (ฉบบท 3) พ.ศ. 2559.

22

กได จะใชโดยตรงกบสนคากไดเชน การตรารปเครองหมายลงบนตวผลตภณฑหรอสนคา หรอจะใชโดยออมหรอเกยวของกบสนคากได เชน การโฆษณาสนคาดงกลาว

“เครองหมายบรการ” หมายความวา เครองหมายทใชหรอจะใชเปนทหมายหรอเกยวของกบบรการ เพอแสดงวาบรการทใชเครองหมายของเจาของเครองหมายบรการนนแตกตางกบบรการทใชเครองหมายบรการของบคคลอน31

“เครองหมายรบรอง” หมายความวา เครองหมายทเจาของเครองหมายรบรองใชหรอจะใชเปนทหมายหรอเกยวของกบสนคาหรอบรการของบคคลอน เพอเปนการรบรองเกยวกบแหลงก าเนด สวนประกอบ วธการผลต คณภาพ หรอคณลกษณะอนใดของสนคานน หรอเพอรบรองเกยวกบสภาพ คณภาพ ชนด หรอคณลกษณะอนใดของบรการนน32 จะเหนไดวาเจาขอเครองหมายรบรองจะตองใชเครองหมายของตนรบรองแหลงก าเนด สวนประกอบ วธการผลต คณภาพ ฯลฯ กบสนคาหรอบรการของบคคลอนเทานน จะใชรบรองสนคาหรอบรการของตนเองไมไดและจะอนญาตใหบคคลอนเปน ผรบรองโดยใชเครองหมายของตนเองกไมไดเชนกน33

“เครองหมายรวม” หมายความวา เครองหมายการคาหรอเครองหมายบรการทใชหรอจะใชโดยบรษทหรอวสาหกจในกลมเดยวกนหรอโดยสมาชกของสมาคม สหกรณ สหภาพ สมาพนธ กลมบคคลหรอองคกรอนใดของรฐหรอเอกชน34

2.4.2 การไดมาซงความคมครองในเครองหมายการคา การไดมาซงสทธในเครองหมายการคา แบงออกไดเปน 2 ระบบ คอ 1) การไดมาซงสทธโดยการใช คอการทบคคลไดน าเครองหมายการคาของตนออกใชกบสนคาของตนกอนบคคลอนอนเปนผลใหบคคลผทใชเครองหมายการคากอนดงกลาวมสทธดกวาบคคลอนผทใชเครองหมายการคาทมลกษณะเหมอนหรอคลายคลงกนในภายหลง ดวยการหามการใชอนถอเปนการละเมดสทธของตน โดยพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ไดก าหนดสทธของเจาของเครองหมายการคาจากการใชเครองหมายการคาของตนกบสนคาทน าออกจ าหนายในทองตลาด แมวาจะไมไดท าการจดทะเบยนเครองหมายการคาของตนไวตามกฎหมายกตาม โดยมาตรา 46 วรรคสอง บญญตใหสทธแกเจาของเครองหมายการคาทไมไดจดทะเบยนในอนทจะฟองคดบคคลอนซงเอาสนคาของตนไปลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคานน นอกจากน

30 มาตรา 4 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 31 เรองเดยวกน. 32 เรองเดยวกน. 33 มาตรา 90 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 34 มาตรา 4 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

23

การใชเครองหมายการคาของตนกอนโดยสจรตยงสงผลท าใหเกดสทธในอนทจะขอจดทะเบยนซอนส าหรบเครองหมายการคาดงกลาวได ดงทพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 27 ก าหนดไวซงมใจความส าคญดงน หากบคคลใดใชเครองหมายการคาของตนมาโดยสจรต และตอมาน าเครองหมายการคาของตนมาขอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตามกฎหมาย แตเครองหมายการคาของตนไปเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาของบคคลอนทไดจดทะเบยนไวกอนแลว นายทะเบยนจะรบจดทะเบยนเครองหมายการคาทเหมอนกนหรอคลายกนใหแกเจาของหลายคนกได โดยจะมเงอนไขและขอจ ากดเกยวกบวธการใชและเขตแหงการใชเครองหมายการคานน หรอเงอนไขและขอจ ากดอนตามทนายทะเบยนเหนสมควรก าหนดดวยกได

2) การไดมาซงสทธโดยการจดทะเบยน คอการทบคคลหนงบคคลใดไดน าเครองหมายการคาของตนไปจดทะเบยนไวกบหนวยงานของรฐ เมอไดรบจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาแลวเจาของเครองหมายการคายอมมสทธแตเพยงผเดยวในการใชหรอแสวงหาประโยชนจากเครองหมายการคาของตนแตเพยงผเดยว (Exclusive Right) ตามทกฎหมายรบรองสทธไว ตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 44 ทก าหนดสทธของเจาของเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนไวแลว วาผซงไดจดทะเบยนเปนเจาของเครองหมายการคา เปนผมสทธแตเพยงผเดยวในอนทจะใชเครองหมายการคานนส าหรบสนคาทไดจดทะเบยนไว และมาตรา 46 วรรคแรกก าหนดใหสทธเจาของเครองหมายการคาทจดทะเบยนสามารถฟองคดหรอเรยกคาสนไหมทดแทนจากผกระท าละเมดเครองหมายการคาของตนได อกทงเจาของเครองหมายการคาทจดทะเบยนยงมสทธในการโอนเครองหมายการคา ตามมาตรา 49 และอนญาตใหบคคลอนใชเครองหมายการคาของตนทจดทะเบยนไวแลวได ตามมาตรา 68

แมเครองหมายใดจะมลกษณะทเปนเครองหมายการคาแลวกตามแตการจะน าเครองหมายนนไปจดเปนเครองหมายการคาตามกฎหมาย จะตองเปนเครองหมายการคาอนพงรบจดทะเบยนไดดวยตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 6 โดยตองประกอบดวยลกษณะดงตอไปน เปนเครองหมายการคาทมลกษณะบงเฉพาะ เปนเครองหมายการคาทไมมลกษณะตองหามตามพระราชบญญตน และไมเปนเครองหมายการคาทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาทบคคลอนไดจดทะเบยนไวแลว ซงเครองหมายการคาทจะสามารถจดทะเบยนไดตองประกอบดวยลกษณะทงสามขอจะขาดขอใดขอหนงมได 1) เปนเครองหมายการคาทมลกษณะบงเฉพาะ (Inherent Distinctiveness) คอ เครองหมายการคาทมลกษณะพเศษทประชาชนหรอผใชสนคาเหนเครองหมายนนแลวทราบและเขาใจวาเปนเครองหมายทใชกบสนคาของเจาของรายหนงซงแตกตางจากสนคาของเจาของรายอน ๆ เครองหมาย

24

การคาทมหรอประกอบดวยลกษณะอยางหนงอยางใดอนเปนสาระส าคญดงตอไปน ใหถอวามลกษณะ บงเฉพาะ35

1.1) ชอตว ชอสกลของบคคลธรรมดาทไมเปนชอสกลตามความหมายอนเขาใจกนโดยธรรมดา ชอเตมของนตบคคลตามกฎหมายวาดวยการนน หรอชอในทางการคาทแสดงโดยลกษณะพเศษและไมเลงถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคาโดยตรง 1.2) ค าหรอขอความอนไมไดเลงถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคานนโดยตรง และไมเปนชอทางภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนด ชอทางภมศาสตร โดยหลกจดทะเบยนไมไดเหตทกฎหมายบญญตเปนหลกวาเครองหมายการคาทถอวามลกษณะบงเฉพาะตามมาตรา 7 วรรคสอง (2) จะตองไมเปนชอทางภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนด เพราะชอทางภมศาสตรเปนชอทระบแหลงก าเนดของสนคา ซงโดยหลกแลวไมควรใหสทธแกบคคลใดบคคลหนงผกขาดในการใชชอดงกลาว ตามขอ 2 (1) – (3) ของประกาศกระทรวงพาณชยในเรองน36 ชอประเทศ ชอกลมประเทศ ชอภมภาค หรอเขตปกครองตนเองซงมลกษณะเชนเดยวกบประเทศ ชอทวป แควน รฐ มณฑล หรอชอเมองหลวงของประเทศ ชอมหาสมทร เปนชอภมศาสตรซงโดยหลกจดทะเบยนไมได ไมวาชอดงกลาวคนไทยโดยทวไปจะรจกกนแพรหลายหรอไมกตาม แตถาหากเปนชอทางภมศาสตรอน ๆ ทระบตวอยางไวในขอ 2 (4) ของประกาศฉบบน เชน เขตปกครองทองถนรปแบบพเศษ คาบสมทร ทะเล อาว เกาะ ทะเลสาบ ภเขา แมน า จงหวด เมองทา อ าเภอ ถนน เปนตน จะจดทะเบยนไมไดกตอเมอชอดงกลาวคนไทยโดยทวไปรจกกนแพรหลาย ชอทางภมศาสตรดงกลาวขางตน หมายความรวมถงชอยอ ชอเดม หรอชอทใชเรยกขานทวไปโดยไมจ ากดเฉพาะชอในทางราชการ

1.3) ค าทประดษฐขน 1.4) ตวหนงสอหรอตวเลขทประดษฐขน 1.5) กลมของสทแสดงโดยลกษณะพเศษ 1.6) ลายมอชอของผขอจดทะเบยนหรอของเจาของเดมของกจการของผขอ

จดทะเบยน หรอลายมอชอของบคคลอนโดยไดรบอนญาตจากบคคลนนแลว

35 มาตรา 7 วรรคสอง แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตมโดย

พระราชบญญตเครองหมาย การคา (ฉบบท 3) พ.ศ. 2559. 36 ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง การก าหนดชอทางภมศาสตร ลงวนท 21 กรกฎาคม 2559.

25

1.7) ภาพของผขอจดทะเบยนหรอของบคคลอนโดยไดรบอนญาตจากบคคลนนแลว หรอในกรณทบคคลนนตายแลวโดยไดรบอนญาตจากบพการ ผสบสนดาน และคสมรสของบคคลนน ถามแลว 1.8) ภาพทประดษฐขน 1.9) ภาพอนไมไดเลงถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคานนโดยตรง และไมเปนภาพแผนทหรอภาพแสดงสถานททางภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนด ภาพแสดงสถานททางภมศาสตร ไดแก ภาพแสดงสถานททางภมศาสตรทประชาชนโดยทวไปในประเทศไทยรจกกนแพรหลาย หรอภาพทประดษฐขนใหคลายกบสถานทดงกลาว เชน ภาพภเขา ภาพเกาะ ภาพแหลม ภาพอาว เปนตน37 1.10) รปรางหรอรปทรงอนไมเปนลกษณะโดยธรรมชาตของสนคานนเอง หรอไมเปนรปรางหรอรปทรงทจ าเปนตอการท างานทางเทคนคของสนคานน หรอไมเปนรปรางหรอรปทรงทท าใหสนคานนมมลคาเพมขน 1.11) เสยงอนไมไดเลงถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคานนโดยตรง หรอเสยงทไมเปนเสยงโดยธรรมชาตของสนคานน หรอเสยงทไมไดเกดจากการท างานของสนคานน อยางไรกตาม บทบญญตมาตรา 7 วรรคสาม ก าหนดให เครองหมายการคาทไมมลกษณะตามวรรคสอง (1) ถง (11) หากไดมการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาสนคาทใชเครองหมายการคานนจนแพรหลายแลวตามหลกเกณฑทรฐมนตรประกาศก าหนด และพสจนไดวาไดปฏบตถกตองตามหลกเกณฑนนแลว ใหถอวามลกษณะบงเฉพาะ หรอทเรยกวาลกษณะบงเฉพาะโดยการใช (Distinctiveness through use)

การพสจนลกษณะบงเฉพาะโดยการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาสนคาหรอบรการทใชเครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง และเครองหมายรวมจนแพรหลายแลวตามมาตรา 7 วรรคสาม แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 จะตองประกอบดวยหลกเกณฑ ดงตอไปน38 (1) สนคาหรอบรการทใชเครองหมายนนไดมการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาอยางตอเนองเปนระยะเวลานานพอสมควร จนท าใหสาธารณชนทวไปหรอสาธารณชนในสาขาทเกยวของในประเทศไทยรจกและเขาใจวาสนคาหรอบรการดงกลาวแตกตางไปจากสนคาหรอบรการอน

37 ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง การก าหนดภาพแผนทหรอภาพแสดงสถานททางภมศาสตร ลงวนท

21 กรกฎาคม 2559. 38 ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง หลกเกณฑการพสจนลกษณะบงเฉพาะ ลงวนท 11 ตลาคม 2555.

26

(2) การจ าหนาย เผยแพรหรอโฆษณาสนคาหรอบรการใดจนท าใหเครองหมายมความแพรหลายในประเทศไทย ใหถอวาเครองหมายมลกษณะบงเฉพาะเพยงทใชกบสนคาหรอบรการนนเทานน

(3) ในการพสจนตาม (1) และ (2) ใหผขอจดทะเบยนสงพยานหลกฐานเกยวกบการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาซงสนคาหรอบรการทใชเครองหมายทประสงคจะขอจดทะเบยน เชน ส าเนาใบเสรจรบเงนคาราคาสนคาหรอบรการ ส าเนาใบเสรจรบเงนคาโฆษณาสนคาหรอบรการ ส าเนาใบสงของ ส าเนาใบสงซอสนคาหรอบรการ หรอพยานหลกฐานอน ๆ รวมทงพยานบคคล (ถาม) เปนตน 2) เปนเครองหมายการคาทไมมลกษณะตองหามตามกฎหมาย

พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 8 ก าหนดลกษณะของเครองหมายการคาทตองหามมใหรบจดทะเบยนไว อนไดแก เครองหมายการคาทมหรอประกอบดวยลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน (1) ตราแผนดน พระราชลญจกร ลญจกรในราชการ ตราจกร ตราเครองราช อสรยาภรณ ตราประจ าต าแหนง ตราประจ ากระทรวง ทบวง กรม หรอตราประจ าจงหวด

(2) ธงชาตของประเทศไทย ธงพระอสรยยศ หรอธงราชการ (3) พระปรมาภไธย พระนามาภไธย พระปรมาภไธยยอ พระนามาภไธยยอ หรอนาม

พระราชวงศ (4) พระบรมฉายาลกษณ หรอพระบรมสาทสลกษณของพระมหากษตรย พระราชน หรอรชทายาท (5) ชอ ค า ขอความ หรอเครองหมายใด อนแสดงถงพระมหากษตรย พระราชน รชทายาท หรอพระราชวงศ (6) ธงชาตหรอเครองหมายประจ าชาตของรฐตางประเทศ ธงหรอเครองหมายขององคการระหวางประเทศ ตราประจ าประมขของรฐตางประเทศ เครองหมายราชการและเครองหมายควบคมและรบรองคณภาพสนคาของรฐตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศ หรอชอและชอยอของรฐตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศ เวนแตจะไดรบอนญาตจากผซงมอ านาจหนาทของรฐตางประเทศหรอองคการระหวางประเทศนน (7) เครองหมายราชการ เครองหมายกาชาด นามกาชาด หรอกาเจนวา (8) เครองหมายทเหมอนหรอคลายกบเหรยญ ใบส าคญ หนงสอรบรอง ประกาศนยบตร หรอเครองหมายอนใดอนไดรบเปนรางวลในการแสดงหรอประกวดสนคาทรฐบาลไทย สวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐของประเทศไทย รฐบาลตางประเทศ หรอองคการระหวางประเทศไดจดใหมขน เวนแตผขอจดทะเบยนจะไดรบเหรยญ ใบส าคญ หนงสอรบรอง ประกาศนยบตร หรอเครองหมายเชนวานน เปนรางวลส าหรบสนคานน และใชเปนสวนหนงของ

27

เครองหมายการคานน แตทงนตองระบปปฏทนทไดรบรางวลดวย (9) เครองหมายทขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอรฐประศาสโนบาย การตความวาเครองหมายใดขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอรฐประศาสโนบายนน ตองไมตความโดยเครงครดตามตวอกษรแตตองเขาใจถงความหมายของถอยค าในบทบญญตดวย เพราะในกรณทเครองหมายหนงเปนเครองหมายทไมมลกษณะอนเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอรฐประศาสโนบาย แตหากการไดมาของเครองหมายนนเปนไปโดยขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนเครองหมายนนกตองหามมใหรบจดทะเบยน (10) เครองหมายทเหมอนกบเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป ตามหลก เกณฑทรฐมนตรประกาศก าหนด หรอคลายกบเครองหมายดงกลาวจนอาจท าใหสาธารณชนสบสนหลงผดในความเปนเจาของหรอแหลงก าเนดของสนคา ไมวาจะไดจดทะเบยนไวแลวหรอไมกตาม ประกาศกระทรวงพาณชย วาดวยหลกเกณฑการพจารณาเครองหมายหมายการคาทมชอเสยงแพรหลายทวไป จะตองประกอบดวยหลกเกณฑ 2 ประการ ดงน

1) สนคาหรอบรการทใชเครองหมายนนจะตองมการจ าหนายหรอมการใชหรอมการโฆษณา หรอไดมการใชเครองหมายใด ๆ เชน ใชเปนเครองหมายของทมฟตบอล เปนตน อยางแพรหลายตามปกตโดยสจรต ไมวาจะกระท าโดยเจาของหรอผแทนหรอผไดรบอนญาตใหใชเครองหมายนนไมวาในประเทศหรอตางประเทศ จนท าใหสาธารณชนทวไป หรอสาธารณชนในสาขาทเกยวของในประเทศไทยรจกเปนอยางด 2) เครองหมายนนจะตองมชอเสยงเปนทยอมรบในหมผบรโภค

(11) เครองหมายทคลายกบ (1) (2) (3) (4) (5) (6) หรอ (7) (12) สงบงชทางภมศาสตรทไดรบความคมครองตามกฎหมายวาดวยการนน

การหามมใหน าสงบงชทางภมศาสตรทไดรบความคมครองตามกฎหมายวาดวยการนนมาจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา หลกการและสาระส าคญของพระราชบญญตเครองหมายการคาคอ โดยหลกชอหรอสญญาลกษณทางภมศาสตรจดทดทะเบยนไมไดเนองจากบอกแหลงก าเนดของสนคา จงไมควรใหผใดจดทะเบยนเปนเจาของเพอมสทธแตเพยงผเดยวในอนทจะใชชอหรอสญญาลกษณทางภมศาสตรนน แตหลกการและสาระส าคญของพระราชบญญตสงบงชทางภมศาสตรเปนไปในทางตรงกนขาม อยางไรกตาม หากมการยนขอจดทะเบยนหรอจดทะเบยนเครองหมายใดหรอมการกอตงสทธในเครองหมายนนแลวโดยการใชโดยสจรต กอนวนท TRIPS Agreement มผลใชบงคบกบประเทศไทยคอวนท 1 มกราคม 2543 หรอกอนทสงบงชทางภมศาสตรนนไดรบความ

28

คมครองในประเทศตนก าเนด ค าขอหรอทะเบยนหรอสทธในเครองหมายดงกลาวจะยงคงอยตอไป39

(13) เครองหมายอนทรฐมนตรประกาศก าหนด ประกาศกระทรวงพาณชย ฉบบท 5 ลงวนท 25 ตลาคม 2543 เรองเครองหมายการคาทตองหามมใหรบจดทะเบยน ก าหนดหลกเกณฑไวดงน 1) เครองหมายทเหมอนหรอคลายกบชอเภสชภณฑสากลทองคกรอนามยโลกไดขนทะเบยนสงวนสทธการครอบครองไว 2) เครองหมายและค าบรรยายซงอาจท าใหสาธารณชนสบสนหรอหลงผดเกยวกบชนดของสนคาหรอบรการ หรอสบสนหรอหลงผดเกยวกบแหลงก าเนดหรอความเปนเจาของสนคาหรอบรการ 3) ไมเปนเครองหมายการคาทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนไวแลว ลกษณะประการสดทายของเครองหมายการคาทสามารถรบจดทะเบยนไดคอ ตองไมเปนเครองหมายการคาทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาทบคคลอนไดจดทะเบยนไวแลว ดงจะเหนไดจากมาตรา 13 พระราชบญญตเครองหมายการคา 2534 ทก าหนดหามมใหนายทะเบยนรบจดทะเบยนเครองหมายการคาหากนายทะเบยนเหนวา เปนเครองหมายการคาทเหมอนกบเครองหมายการคาของบคคลอนทไดจดทะเบยนไวแลว ไมวาจะใชกบสนคาจ าพวกเดยวกนหรอตางจ าพวกกนทนายทะเบยนเหนวามลกษณะอยางเดยวกน หรอเปนเครองหมายการคาทคลายกบเครองหมายการคาของบคคลอนทไดจดทะเบยนไวแลวจนอาจท าใหสาธารณชนสบสนหรอหลงผดในความเปนเจาของของสนคาหรอแหลงก าเนดของสนคา ไมวาจะใชกบสนคาจ าพวกเดยวกนหรอตางจ าพวกกนทนายทะเบยนเหนวามลกษณะอยางเดยวกน การพจารณาความเหมอนคลายของเครองหมายการคาจะตองพจารณาโดยภาพรวมของเครองหมายหรอพจารณาสวนประกอบของเครองหมายการคาทงหมดรวมกน โดยไมแยกภาคสวนในเครองหมายการคาออกแลวพจารณา และค านงถงสวนทเปนสาระ ส าคญโดยไมจ าเปนตองพจารณาวาเหมอนกนทกสงทกอยาง เพยงแตแสดงใหเหนวามลกษณะในท านองเดยวกนกเพยงพอแลว

2.4.3 การกระท าทถอเปนนการละเมดสทธในเครองหมายการคา กอนทจะทราบวาการกระท าใดถอเปนการละเมดสทธในเครองหมายการคา จะตองทราบ

เสยกอนวาเจาของเครองหมายการคามสทธอยางไรบาง ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 กรณ คอ

39 บญมา เตชะวณช, ต ารากฎหมายทรพยสนทางปญญาเนตบณฑตยสภา, (กรงเทพฯ: เนตบณฑตยสภา,

2554), 129-130.

29

1) สทธของเจาของเครองหมายการคาทยงไมไดจดทะเบยน ไดแก สทธในการใชเครองหมายการคา สทธในการขอจดทะเบยนเครองหมายการคาไมวาจะมบคคลอนไดจดทะเบยนเครองหมายการคาทเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาดงกลาวไวแลวหรอไมกตามนายทะเบยนใชดลพนจพจารณาเหนสมควรรบจดทะเบยนไดภายใตเงอนไขมาตรา 2740 สทธคดคานการขอจดทะเบยนเครองหมายการคาของผอนเจาของเครองหมายการคามสทธรองคดคานการขอจดทะเบยนเครองหมายการคาของผอนได หากตนมสทธดกวาผขอจดทะเบยนเครองหมายรายนนภายใตบทบญญตมาตรา 3541 สทธขอใหเพกถอนการจดทะเบยนเครองหมายการคาของผอน มาตรา 6742 ก าหนดใหเจาของเครองหมายการคาในฐานะผมสวนไดเสยอาจรองขอใหศาลเพกถอนการจดทะเบยนเครองหมายการคาได สทธในการตอสคดเกยวกบเครองหมายการคาโดยยกเหตจากการทตนไดใชเครองหมายการคามากอนโดยสจรตมาเปนขอตอสในคดทถกฟองวาเลยนเครองหมายการคาของผอน43 และสทธฟองคดเกยวกบการลวงขาย ในกรณทบคคลอนเอาสนของตนไปท าการลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคานน ตามมาตรา 4644

2) สทธของเจาของเครองหมายการคาทจดทะเบยน ไดแก สทธในการใชเครองหมายการคาในลกษณะเปนการหวงกน เพราะบทบญญตมาตรา 44 ไดก าหนดใหสทธแตเพยงผเดยวในการใชเครองหมายการคาแกเจาของเครองหมายการคาอนไดจดทะเบยนไว45 สทธในการอนญาตใหใชเครองหมายการคาตาม มาตรา 6846 ทก าหนดวา เจาของเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนแลวจะท าสญญาอนญาตใหบคคลอนใชเครองหมายการคาของตน ส าหรบสนคาทไดจดทะเบยนไวทงหมดหรอบางอยางกได และสทธในการโอนเครองหมายการคาตาม มาตรา 4947 สทธในเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนแลวยอมโอนหรอรบมรดกกนได ทงน จะเปนการโอนหรอรบมรดกพรอมกบกจการทเกยวกบสนคาทไดจดทะเบยนไวแลวหรอไมกได ดงทกลาวมาแลววาการไดมาซงสทธในเครองหมายการคาอาจไดมาสองวธคอ การไดสทธมาโดยการใชกบการไดสทธมาโดยการจดทะเบยนเครองหมายการคา ดงนน เมอมผหนงผใดกระท าการละเมดเครองหมายการคากจะสามารถแยกคดละเมดสทธในเครองหมายการคาไดดงน

40 มาตรา 27 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 41 มาตรา 35 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 42 มาตรา 67 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 43 ค าพพากษาศาลฎกาท 2277/2520. 44 มาตรา 46 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 45 มาตรา 44 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 46 มาตรา 68 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534. 47 มาตรา 49 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534.

30

1) การละเมดเครองหมายการคาทไมไดจดทะเบยน หรอเรยกวาการลวงขาย ตามพระราชบญญตเครองหมายการคา 2534 มาตรา 46 วรรคสอง ก าหนดใหสทธเจาของเครองหมายการคาทไมไดจดทะเบยนสามารถทจะฟองรองคดบคคลอนซงเอาสนคาของตนไปลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคานนได เมอพจารณาจากบทบญญตมาตรา 46 วรรคสองแลว อาจสรปไดวา การลวงขาย คอการทบคคลหนงเอาสนคาของตนไปขายโดยท าประการใด ๆ เพอลวงผซอวาเปนสนคาของบคคลอน การลวงขายนจงเปนการหลอกลวงเพอใหประชาชนหลงเชอในแหลงก าเนดของสนคานนอนเปนเทจ เมอพจารณาหลกเกณฑจากค าพพากษาของศาลไทย การกระท าอนเปนการลวงขายมสาระส าคญดงน 1.1) สนคาของเจาของเครองหมายการคานน ตองเปนทรจกแพรหลายตอสาธารณชนอนเปนแรงจงใจใหผกระท าการละเมดท าการลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคาดงกลาว48 1.2) การกระท าอนเปนการลวงขายจะตองปรากฏขอเทจจรงวาผท าการละเมดไมไดแสดงไวอยางชดเจนวาเปนสนคาของผท าละเมด อนจะถอลกษณะของการกระท าชเจตนาในการหลอกลวงผซอ49

นอกจากนการลวงขายยงเขาขายเปนความผดอาญาตามประมวลกฎหมายอาญาอกดวย 2) การละเมดเครองหมายการคาอนไดจดทะเบยน พระราชบญญตเครองหมายการคา 2534

มาตรา 44 ก าหนดใหสทธแกเจาของเครองหมายการคาทไดรบจดทะเบยนแลวแตผเดยวในอนทจะใชเครองหมายการคานน เฉพาะจดทะเบยนในประเทศไทยเทานน หากมผใดใชเครองหมายการคาอนมลกษณะเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคานนกบสนคาจ าพวกเดยวกบทไดจดทะเบยนไวโดยทมไดรบอนญาตจากเจาของเครองหมายการคาตามกฎหมายและกอใหเกดความเสยหายแกเจาของเครองหมายการคา ยอมเปนการละเมดสทธในการใชเครองหมายการคา

นอกจากนพระราชบญญตเครองหมายการคา 2534 หมวดท 6 วาดวยบทก าหนดโทษยงไดก าหนดความผดอนเกยวกบเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนไวในประเทศไทยอกดวย เชน ความผดเกยวกบการปลอมเครองหมายหมายหมายการคา มาตรา 108 ความผดเกยวกบการเลยนเครองหมายการคา มาตรา 109 เปนตน

48 ค าพพากษาศาลฎกาท 1100/2537. 49 ค าพพากษาศาลฎกาท 4154/2532.

31

การใหความคมครองตามกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร นยาม ความหมาย และสงทไดรบความคมครอง

ตามพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร มาตรา 3 ก าหนดค านยาม สงบงชทางภมศาสตรไววา ชอ สญลกษณ หรอสงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตร และทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปนสนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว50 จากค านยามขางตน สงทจะน ามาขอรบความคมครองในฐานะเปน สงบงชทางภมศาสตร ไดจะตองมองคประกอบหรอคณสมบตครบถวนตามเงอนไข 3 ประการ ดงน51 1) เปนชอ หรอสญลกษณ หรอสงอนใด ทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตร

ตามเงอนไขขอแรกน จะเหนไดวาสงบงชทางภมศาสตรนนไมไดจ ากดเฉพาะชอของแหลงภมศาสตรเทานน แตยงรวมถงสญลกษณหรอสงอนใดดวย ซงจะไดอธบายและยกตวอยางประกอบดงน

1.1) ชอของแหลงภมศาสตร โดยทวไปชอของแหลงภมศาสตรกคอชอของทองถนนนเอง โดยอาจเปนชอของต าบล อ าเภอ จงหวด ภมภาค หรอพนททมขอบเขตครอบคลมพนทหลายจงหวด หรอแมกระทงชอของประเทศ เชน บางประอน นครชยศร เชยงใหม เพชรบรณ ทงกลารองไห หวยขาแขง แมน าเจาพระยา ดงพญาเยน เทอกเขาตะนาวศร ประเทศไทย (หรอไทย) สวตเซอรแลนด เปนตน ชอของแหลงภมศาสตรเปนสงบงชทางภมศาสตรทนยมใชมากทสด เนองจากสามารถใชสอความหมายผบรโภคโดยตรงวาสนคานนมาจากแหลงภมศาสตรใด 1.2) สญลกษณทใชแทนแหลงภมศาสตร บางครงการสอใหผบรโภคทราบถงแหลงทมาของสนคา ไมจ าเปนตองใชชอของทองถนนนเสมอไป อาจสอดวยสญลกษณตาง ๆ ทเปนทรจกกนโดยทวไปในหมผบรโภค เชน ธงชาตไทยใชแสดงแทนประเทศไทย ใบเมเปลใชแสดงแทนประเทศแคนาดา หอไอเฟลใชแสดงแทนประเทศฝรงเศส หรอพระปฐมเจดยใชแสดงแทนจงหวดนครปฐม เปนตน สวนใหญแลวสญลกษณทใชแสดงแทนแหลงภมศาสตร จะเปนรปภาพของสถานทส าคญหรอสงทเปนสญลกษณส าคญของทองถนนน เนองจากจะสอใหผบรโภครบรไดทนทวาสนคาทใชสญลกษณดงกลาวมาจากทองถนใด 1.3) สงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตร สวนใหญแลวสงอนใดทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตร จะเปนชอหรอขอความอนใดทมใชชออยางเปนทางการของแหลงภมศาสตรนน แตสามารถสอใหผบรโภคไดทราบวาเมอเอยถงชอนแลวจะหมายถงแหลงภมศาสตรใด

50 มาตรา 3 แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 51 ธนพจน เอกโยคยะ, ค าอธบายกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร, (กรงเทพฯ: วญญชน, 2547), 34-38.

32

เชน แปดรวหมายถงจงหวดฉะเชงเทรา เนองจากแตเดมปลาชอนเมองนมขนาดใหญมาก จนสามารถน ามากรดเปนรวไดถงแปดรว โคราชหมายถงจงหวดนครราชสมา หรอแมกลองหมายถงจงหวดสมทรสงคราม 2) ชอ หรอสญลกษณ หรอสงอนใด ในขอ 1) ตองใชกบสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนน องคประกอบประการทสองคอ ชอของทองถนหรอสญลกษณทบงบอกทองถนหรอสงอนใดทบงถงทองถนนน จะตองน ามาใชกบสนคาทมาจากทองถนนนเทานน ความเชอมโยงระหวางสงบงชทางภมศาสตรและตวสนคาน แมจะมไดมระบไวในค าจ ากดความของสงบงชทางภมศาสตรอยางชดเจนกตาม แตเปนหลกการทส าคญและจะขาดมได มเชนนนอาจเขาขายเปนการใชชอสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ หรออาจเปนการแสดงขอความอนเปนเทจซงถอวาเปนการหลอกลวงผบรโภค อนเปนความผดตามกฎหมายคมครองผบรโภคอกสวนหนงได อยางไรกด ในค าจ ากดความของสงบงชทางภมศาสตร กฎหมายใชค าวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตร จงอาจมปญหาถกเถยงกนตอไปวา อยางไรจงจะถอวาสนคานนเกดจากแหลงภมศาสตรดงกลาว หากเปนสนคาเกษตรทเปนพชผกหรอของปาทสามารถน ามาจ าหนายไดทนท โดยไมตองผานกระบวนการหรอกรรมวธตาง ๆ กจะไมกอใหเกดปญหาแตอยางใด แตถาเปนสนคาทจะตองน ามาผานกระบวนการหรอกรรมวธตาง ๆ กอาจมปญหาวา หากน าสนคามาจากทองถนหนง แตน ามาผานกระบวนการหรอกรรมวธตาง ๆ ในอกทองถนหนงจะถอวาเปน “สนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนน” หรอไม และจะสามารถใชชอทองถนนนเปนสงบงชทางภมศาสตรเพอน ามาขอรบความคมครองไดหรอไม นอกจากนหากน าของจากทองถนอนมาผสมผสานหรอรวบรวมกบสนคาทจะขอรบความคมครองสงบงชทางภมศาสตร อาจท าใหสนคานนขาดคณสมบตและไมสามารถขอรบความคมครองได เนองจากไมไดเปนสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนน ๆ ทงหมด 100 เปอรเซนต จงเกดความไมชดเจน ทางแกส าหรบความไมชดเจนดงกลาว อาจกระท าไดโดยการน ากฎวาดวยแหลงก าเนดของสนคา (Rule of Origin) มาประยกตใช เชน การน ากฎใหใชของจากทองถนทเปนแหลงภมศาสตรทขอรบความ คมครองอยางนอย 70 เปอรเซนต จงจะสามารถใชชอทองถนนนเปนสงบงชทางภมศาสตรได หรอการ อนญาตใหน าวตถดบจากทอนมาแปลงสภาพใหเปนสนคาอกประเภทหนงไดในกรณชอเสยงของสนคานนมา จากฝมอในการผลตทมชอเสยงมาชานาน มใชมาจากตววตถดบแตเพยงอยางเดยว โดยการแปลงสภาพนน จะตองเปนการแปลงสภาพทแตกตางจากเดมอยางสนเชง ในการเปลยนแปลงสภาพโดยสนเชงนนอาจน า หลกเกณฑของการจ าแนกพกดสนคาเพอค านวณภาษ

33

ศลกากรมาปรบใช กลาวคอ หากพกดศลกากรของ สนคาแตกตางจากพกดศลกากรของวตถดบทน ามาใชผลตสนคาดงกลาว จะถอไดวามการเปลยนแปลงสภาพ ของวตถดบนนแลว52 3) สนคานนตองมคณภาพ หรอชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว องคประกอบหรอคณสมบตประการทสามน ถอไดวาเปนสวนทแสดงใหเหนถงความสมพนธหรอความเชอมโยงระหวางตวสนคาและแหลงภมศาสตรนนโดยความสมพนธหรอความเชอมโยงจะตองแสดงออกมาในลกษณะใดลกษณะหนง ดงตอไปน 3.1) คณภาพ ผทจะน าชอทองถน สญลกษณหรอสงอนใดทบงบอกถงทองถนนน มาขนทะเบยนเปนสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาของตนไดจะตองพสจนใหเหนวา สนคาของตนนนไดผลตขนตามมาตรฐานคณภาพทแหลงภมศาสตรหรอทองถนนนไดก าหนดไว เชน การผลตไขเคมไชยา จะตองใชวตถดบและกรรมวธตามททองถนนนไดก าหนดไว ตวอยางเชน ไขเปดทจะน ามาท าไขเคมนน แตเดมจะตองใชไขเปดทไดจากเปดทเลยงในอ าเภอไชยา เนองจากเปดทเลยงในละแวกนนจะกนอาหารทะเลโดยเฉพาะหอยตาง ๆ เปนหลก จงท าใหไขเปดไชยามไขแดงทแดงจดและใหญมากกวาไขเปดจากทองทอน นอกจากนการท าไขเคมไชยานน จะตองน าดนจอมปลวกจากอ าเภอไชยามาใชในการพอกหรอหมกไขเปดดวย 3.2) ชอเสยง ผทจะน าชอทองถนมาขนทะเบยน อาจน าสบพสจนใหเหนวาสนคานนเปนสนคาทมชอเสยงของแหลงภมศาสตรหรอทองถนนนกได เชน รมบอสรางเปนรมทมชอเสยงของอ าเภอบอสราง จงหวดเชยงใหม เนองจากมลวดลายทเปนเอกลกษณเฉพาะตว

3.3) คณลกษณะเฉพาะ ในท านองเดยวกนผทจะน าชอทองถนมาขนทะเบยนอาจแสดงใหเหนวาสนคานนมคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรหรอทองถนนนกได โดยคณลกษณะเฉพาะของสนคาอาจเกดจากปจจยดงกลาวตอไปนอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางประกอบกน เชน ความเปนกรดเปนดางของดน ปรมาณน าฝน หรอแรธาตทละลายอยในน าบาดาลบรเวณนน ความแรงของลมหรอความชนสมพทธในทองถนนน รวมตลอดถงอณหภมและความกดอากาศซงจะ ขนอยกบความสงเหนอระดบน าทะเลของทองถนนน ปจจยดงกลาวมานจะสงผลใหสนคาทเกดใน ทองถนนนมลกษณะเฉพาะ เชน สมโอนครชยศรจะมรสชาตหอมหวาน ไมฟาม อนเปน ลกษณะเฉพาะซงเกดจากแรธาตในดนทมความเคมและความเปรยวทพอเหมาะพอด

จากค านยามของการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรภายใตพระราชบญญตคมครองสงบงชทาง ภมศาสตร พ.ศ. 2546 อาจแบงความหมายของสงบงชทางภมศาสตรไดเปน 2 ลกษณะ ดงน

52 นนทน อนทนนท, ทรพยสนทางปญญาในยคโลกาภวฒน เลม 2, (กรงเทพฯ: จรรชการพมพ, 2547),

621-622.

34

ประการแรก สงบงชทางภมศาสตรโดยตรง (Direct Geographical Indication) กลาวคอ เปนการใชชอทางภมศาสตรทเกยวกบสนคานน ๆ โดยตรง เชน กาแฟดอยชาง เปนการใชค าวาดอยชางทเปนชอหบเขา อยในจงหวดเชยงรายอนเปนชอทางภมศาสตรกบสนคาประเภทกาแฟ หรอ มะปรางหวานนครนายกเปนการใชค าวานครนายกซงเปนชอจงหวดและเปนชอทางภมศาสตรโดยน าใชกบสนคาเกษตรมะปรางหวาน ประการทสอง สงบงชทางภมศาสตรโดยออม (Indirect Geographical Indication) กลาวคอ เปนการใชสญลกษณ หรอสงอนใดทไมใชชอทางภมศาสตรโดยตรง โดยสามารถใชเพอบงบอกแหลงภมศาสตรอนเปนแหลงก าเนดหรอแหลงผลตของสนคา เชน สญลกษณประจ าอ าเภอ หรอจงหวด รปปนยาโม รปหอไอเฟล เปนตน

การขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร การพจารณาในสวนของการขนทะเบยนขอรบความคมครองสงบงชทางภมศาสตรจะตองพจารณาประเดน ดงตอไปน 1) สงบงชทางภมศาสตรตองไมมลกษณะตองหาม สามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภท ดงน53 1.1) สงบงชทางภมศาสตรทเปนชอสามญของสนคานน ชอสามญ หมายความวา ชอทรจกกนโดยทวไปวาเปนชอทใชเรยกขานสนคาชนดใดชนดหนง กลาวคอชอทางภมศาสตรทประชาชนไดใชเรยกขานสนคาชนดใดชนดหนงจนรจกตดปากกนทวไปแลว เชน ชาจน เปนตน ค าวา ชาจน ดงกลาวมไดหมายความวาชาจะตองมาจากประเทศจน เสมอไป แตเปนลกษณะของชาชนดหนงเทานน โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบ ชาฝรง ผบรโภคหรอ ประชาชนโดยทวไปกจะเขาใจทนทวาชาจนคอชาทเดมเปนถวยหรอจอกเลก ๆ ไมนยมเตมนมหรอ น าตาล ซงจะแตกตางกบชาฝรงทนยมเตมนมหรอน าตาลเพอปรงรสชาต ดงนนผใดจะมาขอขน ทะเบยนค าวา ชาจน ไมได 1.2) สงบงชทางภมศาสตรทขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน สงบงชทางภมศาสตรทขดตอความสงบเรยบรอยจะไมสามารถน ามาขนทะเบยนได เชน รปสญลกษณคอนกบเคยวซงแสดงใหเหนถงการปกครองระบบคอมมวนสต อาจมการขอขนทะเบยนกบสนคาทมาจากประเทศทมการปกครองแบบระบบคอมวนสต สงบงชทางภมศาสตรนอาจถกปฏเสธไมใหขนทะเบยนได เนองจากถอคตวาระบบคอมมวนสตเปนปรปกษกบการปกครองของประเทศไทยจงถอวาขดตอความขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน 1.3) สงบงชทางภมศาสตรทขดตอศลธรรมอนดของประชาชน สงบงชทางภมศาสตรทขดตอศลธรรมอนดของประชาชนกสามารถถกปฏเสธไมรบ

53 ธนพจน เอกโยคยะ, ค าอธบายกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร, 43-51.

35

ขนทะเบยนไดเชนกน ตวอยาง การน ารปหนตาหนยายทอยทชายทะเลเกาะสมย ซงมลกษณะคลายอวยวะเพศชายและคลายชองคลอด มาเปนสญลกษณเพอใชบงบอกวาสนคานนมแหลงก าเนดทเกาะสมย 1.4) สงบงชทางภมศาสตรทขดตอนโยบายแหงรฐ สงบงชทางภมศาสตรประการสดทายทอาจถกปฏเสธไมรบขนทะเบยนคอ สงบงชทางภมศาสตรทขดตอนโยบายแหงรฐ เชนการใชสญลกษณดอกฝนกบสนคาทมาจากดอยตาง ๆ ทางภาคเหนอ เนองจากฝนเปนยาเสพตดทรฐบาลมนโยบายปราบปรามใหหมดสนไปจากประเทศไทย

2) ผมสทธขอขนทะเบยน ผมสทธขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรตามบทบญญต มาตรา 7 ของพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตรแบงออกไดเปน 3 กลม ดงน 2.1) สวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคลซงมเขตรบผดชอบครอบคลมบรเวณแหลงภมศาสตรของสนคา ส าหรบหนวยงานของรฐนน จะตองเปนหนวยงานในระดบกรมขนไปเพราะจะมฐานะเปนนตบคคลเพอทจะสามารถท านตกรรมตาง ๆ รวมถงการฟองรองและถกฟองรองใหรบผดได สวนค าวา มเขตรบผดชอบครอบคลมบรเวณแหลงภมศาสตรของสนคา นน มไดหมายถงวามเขตความรบผดชอบครอบคลมในเชงพนทเทานน แตจะตองมขอบเขตความรบผดชอบในแงของภารกจหนาทโดยตรงเกยวกบการดแลการผลตสนคาดวย 2.2) บคคลธรรมดา กลมบคคล หรอนตบคคลซงประกอบกจการคาเกยวของกบสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร และมถนทอยในแหลงภมศาสตรของสนคา เชน กลมสหกรณการเกษตรและกลมแมบานในต าบลใดต าบลหนง ส าหรบการขอขนทะเบยนชอแหงแหลงทตงของกลมทมการผลตสนคา อนเปนผลตภณฑทมชอเสยงเฉพาะถนของตน เปนตน 2.3) กลมผบรโภคหรอองคกรผบรโภคสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร เชน สมาคมคมครองผบรโภคแหงตาง ๆ เพอวตถประสงคในการสรางความมนใจถงความถกตองแหงแหลงทมาแกผซอสนคาในฐานะเปนผบรโภคสนคาทซอไปนน เปนตน

3) หลกเกณฑและวธการเกยวกบการขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ตามบทบญญตมาตรา 9 และมาตรา 10 ก าหนดวา การขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรและค าขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ใหเปนไปตามทก าหนดไวในกฎกระทรวง54 จาก

54 กฎกระทรวงวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการขอขนทะเบยน การประกาศโฆษณาการคดคาน

และการโตแยงค าคดคาน การขนทะเบยน การอทธรณและการแกไขหรอเพกถอนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2547.

36

กฎกระทรวงจงอาจกลาวสรปไดวาค าขอขนทะเบยนผทยนค าขอขนทะเบยนจ าเปนจะตองแสดงหลกฐานพรอมทงแสดงรายละเอยดตาง ๆ ในแบบค าขอขนทะเบยนดงทไดก าหนดไวดงน เชน รายละเอยดเกยวกบคณภาพของสนคา หรอรายละเอยดเกยวกบชอเสยงของสนคา หรอรายละเอยดเกยวกบลกษณะเฉพาะของสนคาอยางใดอยางหนง รายละเอยดเกยวกบแหลงภมศาสตรนนวาตงอยทใดและมขอบเขตหรออาณาเขตกวางขวางเพยงไร โดยจะตองแสดงเปนแผนทสงเขปแสดงขอบเขตของแหลงภมศาสตรทอางถงดวย และรายละเอยดอน ๆ ทก าหนดในกฎกระทรวง ตอไปกจะเขาสขนตอนของการตรวจสอบค าขอเมอพนกงานเจาหนาทไดรบค าขอขนทะเบยนแลวกจะท าการตรวจวาเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดไวในมาตรา 5 มาตรา 6 มาตรา 7 มาตรา 8 มาตรา 9 และมาตรา 10 หรอไม กลาวคอ ในค าขอไดมการแสดงรายละเอยดตาง ๆ ทกลาวมาแลวครบถวนหรอไม เปนสงบงชทางภมศาสตรทไมเขาขายไดรบความคมครองหรอไม เชน เปนชอสามญหรอไม เปนตน หากเปนสงบงชทางภมศาสตรของตางประเทศ สงบงชทางภมศาสตรนนไดรบการขนทะเบยนในประเทศทเปนแหลงก าเนดของสงบงชทางภมศาสตรนนและมการใชสงบงชทางภมศาสตรนนตอเนองมาจนถงวนทมายนขอขนทะเบยนในประเทศไทยหรอไม ผทมายนค าขอขนทะเบยนเปน ผมสทธขอขนทะเบยนในกลมใดกลมหนงใน 3 กลม ดงทกลาวมาแลวขางตนหรอไม ในกรณการขอขนทะเบยนสงบงชทางงภมศาสตรของตางประเทศ ผทมาขอขนทะเบยนถอสญชาตของประเทศสมาชกประเทศใดประเทศหนงขององคการการคาโลกหรอไม หรอมภมล าเนาในประเทศไทยหรอในประเทศสมาชกองคการการคาโลกหรอไม และการขอขนทะเบยนไดกระท าถกตองตามหลกเกณฑทก าหนดไวในกฎกระทรวงหรอไม สงเหลานทพนกงานเจาหนาททรบค าขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรมาจะท าการตรวจสอบ ทงน พนกงานเจาหนาทอาจเรยกใหผขอขนทะเบยนหรอผทเกยวของมาใหถอยค าชแจงหรอแสดงหลกฐานเพมเตมตอพนกงานเจาหนาทดวยกได ในกรณทจ าเปนตองรบฟงความเหนของผเชยวชาญในสาขาทเกยวของกบเรองทตองวนจฉยใหนายทะเบยนสงเรองใหผเชยวชาญพจารณาและใหความเหน กรณตรวจสอบแลวค าขอขนทะเบยนถกตองและนายทะเบยนเหนควรใหขนทะเบยนโดยมเงอนไขหรอไมมเงอนไข ใหนายทะเบยนมค าสงประกาศโฆษณาการรบขนทะเบยน และกฎหมายก าหนดใหระยะเวลาแกผมสวนไดเสยท าการคดคานภายใน 90 วนนบแตวนทไดมการประกาศโฆษณา หากครบก าหนด 90 วนแลวไมมผใดคดคาน นายทะเบยนจะตองขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรนนภายใน 15 วนนบแตวนครบก าหนดการประกาศโฆษณา กรณมการคดคานภายใน 90 วนนบแตวนทไดมการประกาศโฆษณา พนกงานเจาหนาทจะตองสงส าเนาค าคดคานใหผขอขนทะเบยนภายใน 15วนนบแตวนทมการคดคานและใหผขอขนทะเบยนยนค าโตแยงภายใน 90 วนนบแตวนทไดรบส าเนาค าคดคานและใหพนกงานเจาหนาทสงส าเนาค าโตแยงดงกลาวใหผคดคาน ในกรณทผขอขนทะเบยนไมยนค าโตแยง ใหถอวาผขอขนทะเบยนละทงค าขอ นายทะเบยนกจะท าการวนจฉยค าคดคานและค า

37

โตแยงเมอวนจฉยเสรจแลวกจะมหนงสอแจงค าวนจฉยพรอมดวยเหตผลใหผขอขนทะเบยนและผคดคานทราบภายใน 15 วนนบแตวนทมค าวนจฉย ผขอขนทะเบยนและผคดคานมสทธอทธรณค าวนจฉยของนายทะเบยนตอคณะกรรมการไดภายใน 90 วนนบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยนน เมอคณะกรรมการมค าวนจฉยแลว หากฝายหนงฝายใดไมเหนดวยกบค าวนจฉยของคณะกรรมการ ใหมสทธน าคดไปสศาลไดภายใน 90 วนนบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยนน ถาไมด าเนนคดภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวาค าวนจฉยของคณะกรรมการเปนทสด กรณตรวจสอบแลวค าขอขนทะเบยนไมถกตองใหนายทะเบยนมค าสงยกค าขอขนทะเบยนนนภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบรายงานการตรวจสอบ และใหมหนงสอแจงค าสงพรอมดวยเหตผลใหผขอขนทะเบยนทราบภายใน 15 วนนบแตวนทมค าสง ผขอขนทะเบยนมสทธอทธรณค าสงของนายทะเบยนตอคณะกรรมการไดภายใน 90 วนนบแตวนทไดรบแจงค าสงนน เมอคณะกรรมการไดมค าวนจฉยอทธรณของผขอขนทะเบยนแลว ใหมหนงสอแจงค าวนจฉยพรอมดวยเหตผลใหผขอขนทะเบยนทราบภายใน 15 วนนบแตวนทมค าวนจฉย หากคณะกรรมการมค าวนจฉยแลว ถาผขอขนทะเบยนไมเหนดวยกบค าวนจฉยของคณะกรรมการ ใหมสทธน าคดไปสศาลไดภายใน 90 วนนบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยนน ถาไมด าเนนคดภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวาค าวนจฉยของคณะกรรมการเปนทสด เมอสงบงชทางภมศาสตรไดรบการขนทะเบยนแลวกจะไดรบความคมครองยอนหลงไปถงวนทไดยนค าขอขนทะเบยน

การกระท าทถอเปนนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ กฎหมายสงบงชทางภมศาสตรมลกษณะส าคญทแตกตางจากกฎหมายทรพยสนทางปญญาอน ๆ ตรงทกฎหมายทรพยสนทางปญญาฉบบอนจะก าหนดใหสทธแตเพยงผเดยวในการใชทรพยสนทางปญญานน เชน กฎหมายเครองหมายการคา กฎหมายสทธบตร ทมงใหความคมครองแกปจเจกชนผทมาขอจดทะเบยนเทานน แตกฎหมายสงบงชทางภมศาสตรมลกษณะตรงกนขาม คอ มงใหสทธแกชมชน ดงนน ผมสทธใชสงบงชทางภมศาสตรไมไดจ ากดเฉพาะบคคลผทขอขนทะเบยนเทานน พระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร มาตรา 25 จงไดใหสทธแกบคคลอน ๆ ในการใชสงบงชทางภมศาสตรทไดรบการขนทะเบยนไวคอ ผผลตสนคานนซงอยในแหลงภมศาสตรของสนคาดงกลาวหรอผประกอบการคาเกยวกบสนคานน ภายใตเงอนไขทนายทะเบยนก าหนด กฎหมายไดก าหนดการกระท าทถอเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ ซงสามารถแบงการพจารณาตามชนดของสนคาไดเปน 2 กรณ ดงน55 1) การใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาทวไปโดยมชอบ

55 วชย สขลม, “การคมครองสงบงชทางภมศาสตร”, ขาวสารเนตบณฑตยสภา 26, 284(2556): 18.

38

เมอสงบงชทางภมศาสตรใดไดรบการขนทะเบยนแลว มาตรา 27 ก าหนดใหการกระท าดงตอไปนถอวาเปนการกระท าโดยมชอบ 1.1) การใชสงบงชทางภมศาสตรเพอแสดงหรอท าใหบคคลอนหลงเชอวาสนคาทมไดมาจากแหลงภมศาสตรทระบในค าขอขนทะเบยนเปนสนคาทมาจากแหลงภมศาสตรดงกลาว การใชสงบงชทางภมศาสตรในประการแรกน คอ การใชสงบงชทางภมศาสตรกบสนคาทไมไดมาจากแหลงภมศาสตรนนซงเปนการกระท าทกระทบตอผบรโภคและท าใหผบรโภคไดรบความเสยหาย ตวอยางเชน การใชชอ มะยงชดนครนายก กบมะยงชดทมาจากจงหวดพจตร หรอการใชชอ หอยนางรมสราษฎรธาน กบหอยนางรมทมาจากจงหวดจนทบร เปนตน 1.2) การใชสงบงชทางภมศาสตรโดยประการใดทท าใหเกดความสบสนหรอหลงผดในแหลงภมศาสตรของสนคาและในคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะอนของสนคานน เพอใหเกดความเสยหายแกผประกอบการคารายอน การใชสงบงชทางภมศาสตรในประการทสองนอาจกลาวไดเปนสองนยคอ การใชสงบงชทางภมศาสตรโดยผผลตทอยในแหลงภมศาสตรนนหรอผประกอบการคาเกยวกบสนคานน เปนกรณทผผลตสนคาทมถนทอยในแหลงภมศาสตรนน ๆ มสทธใชสงบงชทางภมศาสตรและไดใชสงบงชทางภมศาสตรทไดขนทะเบยนส าหรบสนคาใด แตไมไดปฏบตตามขอก าหนดในการผลตสนคานน จงถอวาเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยประการใดทท าใหเกดความสบสนหรอหลงผดในแหลงภมศาสตรของสนคาและในคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะอนของสนคานน เนองจากการผลตสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตรทไดขนทะเบยนไวแลวยอมมการควบคมคณภาพและมาตรฐาน ซงท าใหสนคานนมลกษณะเฉพาะ ดงนนการไมปฏบตตามมาตรฐานทไดก าหนดไวจงถอไดวาเปนการหลอกลวงประชาชน และเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ และอกนยหนงคอการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยผผลตทอยในแหลงภมศาสตรทมชอพรองกนกบแหลงภมศาสตรทระบไวในการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร กรณนเปนการฉกฉวยโอกาสของผผลตสนคาทคลายคลงกน และผผลตนนบงเอญอยในทองถนทมชอตรงกนกบชอทองถนทไดระบไวในการขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ไมวาจะเปนนยใดกตามการกระท าดงกลาวยอมกระทบตอผประกอบการทมสทธใชสงบงชทางภมศาสตรตามเงอนไขทนายทะเบยนก าหนด อนอาจกอใหเกดการกระท าทเปนการแขงขนทางการคาทไมเปนธรรม อยางไรกตาม กฎหมายไดก าหนดขอยกเวนไววา การกระท าดงกลาวทไดกลาวมา ถาไดกระท ากอนวนขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตร ใหถอวาเปนการกระท าโดยชอบ56

56 มาตรา 27 วรรคสอง แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546.

39

2) การใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาเฉพาะอยางโดยมชอบ การใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาบางชนดอาจจะไดรบความคมครองเพมขนมากกวาธรรมดา ทงน การจะก าหนดใหสนคาใดเปนสนคาเฉพาะอยางทจะตอเปนไปตาม มาตรา 28 วรรคหนงทไดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยประกาศใหสนคาประเภทใดเปนสนคาเฉพาะอยางกได โดยก าหนดไวในกฎกระทรวง57 ซงตามขอ 1 ของกฎกระทรวงวาดวยการก าหนดรายชอประเภทสนคาเฉพาะอยางและก าหนดหลกเกณฑและวธการในการใชสงบงชทางภมศาสตรทเหมอนหรอพองกน พ.ศ. 2547 ไดก าหนดรายชอประเภทของสนคาเฉพาะอยางไว 4 ประเภท ไดแก ขาว ไหม ไวน และสรา58 เมอประกาศใหสนคาประเภทใดเปนสนคาเฉพาะอยางแลว การใชสงบงชทางภมศาสตรกบสนคาทมไดมแหลงภมศาสตรทระบในค าขอขนทะเบยนเปนการกระท าโดยมชอบแมวาผใชจะไดระบแหลงภมศาสตรอนแทจรงของสนคานนไวดวย หรอไดใชค าหรอไดกระท าการใดทแสดงใหทราบถงแหลงภมศาสตรอนแทจรงของสนคานนกตาม59 จะเหนไดวาการใชสงบงชทางภมศาสตรกบสนคาเฉพาะอยางโดยมชอบมลกษณะเปนการใหความคมครองในระดบทเพมขนมากกวาการคมครองสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาทวไป เพราะไมไดมองคประกอบวาจะตองท าใหประชาชนสบสนหลงผดอยางกรณสนคาทวไปตามมาตรา 27 ถงแมวาผทใชสงบงชทางภมศาสตรจะไดแสดงใหทราบถงแหลงภมศาสตรทแทจรงของสนคากตาม ยอมเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาเฉพาะอยางโดยมชอบ ตามบทบญญตมาตรา 28 วรรคสองน นอกจากน การแสดงใหทราบถงแหลงภมศาสตรอนแทจรงของสนคาตามทไดกลาวมาใหรวมถงการใชค าวาชนด ประเภท แบบ ค าหรอสงท านองเดยวกนประกอบกบสงบงชทางภมศาสตรทใชกบสนคานน60 ตวอยางเชน ไวนทราบสงภเรอ เปนสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาเฉพาะอยาง หากมการใชค าวา ไวนทราบสงภเรอ กบไวนทไมไดมแหลงทมาจากจงหวดเลยตามทไดขนทะเบยนไว ยอมเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาเฉพาะอยางโดยมชอบตามมาตรา 28 แมจะไดมการบอกวาเปนไวนมาจากทอนหรอจงหวดอน กตาม ในทางตรงกนขามหากเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรกบสนคา เชน การใชชอ มะยงชดนครนายก กบมะยงชดทมาจากจงหวดอนยอมท าใหประชาชนสบสนหลงผดวามะยงชดทมาจากจงหวดอนเปนมะยงชดนครนายกได อนเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาทวไปโดยมชอบ ตามมาตรา 27(1) แตถาหากมะยงชดทมาจากจงหวดอน แมใชค าวา มะยงชดนครนายก หากไดระบ

57 มาตรา 28 วรรคหนง แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 58 กฎกระทรวงก าหนดรายชอประเภทสนคาเฉพาะอยางและก าหนดหลกเกณฑและวธการในการใชสง

บงชทางภมศาสตรทเหมอนหรอพองกน ขอ 1 ลงวนท 28 เมษายน 2547. 59 มาตรา 28 วรรคสอง แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546. 60 มาตรา 28 วรรคสาม แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546.

40

หรอบอกไวอยางชดเจนวาเปนมะยงชดทมาจากจงหวดอน กรณเชนนยอมไมใชการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาทวไปโดยมชอบเพราะมไดท าใหหรอแสดงใหบคคลอนหลงเชอวาสนคาทมไดมาจากแหลงภมศาสตรทขนทะเบยนเปนสนคาทมาจากแหลงภมศาสตรทไดขนทะเบยนไว อยางไรกตาม กฎหมายไดก าหนดขอยกเวนไวตามมาตรา 28 วรรคส ทก าหนดวา แมจะ เปนการใชสงบงชทางภมศาสตรส าหรบสนคาเฉพาะอยางโดยมชอบ แตถาหากการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบนน ไดใชมาเปนระยะเวลา 10 ปตดตอกน กอนวนท 15 เมษายน พ.ศ. 2537 หรอโดยสจรตกอนวนดงกลาว มใหถอวาเปนการใชสงบงชทางภมศาสตรโดยมชอบ61

61 มาตรา 28 วรรคส แหงพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546.

บทท 3 สภาพปญหาการคมครองสทธในชอซอสพรกศรราชา

ซอสพรกศรราชาเปนซอสทโดงดงและไดรบความนยมอยางแพรหลายทงในประเทศไทยและ

ตางประเทศ ดวยรสชาตทอรอย ท าใหผประกอบการพยายามทจะคดคนสตรซอสพรกศรราชาและวางจ าหนายโดยใชชอซอสพรกศรราชา จงเกดขอถกเถยงกนวาแทจรงแลวตนต าหรบซอสพรกศรราชาเปนของผใดและมแหลงทมาจากทไหน ในประเทศไทยเองกมการน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา สวนในประเทศสหรฐอเมรกากไดมการน าซอสพรกศรราชาไปใชและจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาเชนกน เกดประเดนขอกฎหมายวาเปนการกระท าทถกตองหรอไม จงเกดปญหาการคมครองสทธในชอซอสพรกศรราชา

3.1 ประวตความเปนมาการน าชอซอสศรราชาไปใชกบสนคาในประเทศไทย

3.1.1 พรกศรราชา และค าวาซอสพรกศรราชา การจะท าซอสพรกศรราชานนสวนประกอบทส าคญทสด คอ พรก จะตองท าการคดสรรพรก

อยางดซงตนต ารบของสตรซอสพรกศรราชาจะใชพรกชฟาพนธมนด า สแดง สด ผวเกลยง มขนาด เทา ๆ กน และเปนพรกทปลกในพนต าบลหนองขาม ต าบลเขาคนทรง และต าบลบอวน อ าเภอ ศรราชา จงหวดชลบร เพราะสมยกอนพนทดงกลาวมการปลกพรกกนจ านวนมาก เหตทตองใหความส าคญในการคดสรรกเพราะวาจะมผลตอรสชาตและสสนของซอสพรกทผลตขน โดยสแดง สม ทเหนถกบรรจอยในขวดเปนสของพรกทไมไดผานการเตมสผสมอาหารลงไป เดมทซอสพรกศรราชาถกเรยกขานวา น าพรกศรราชา เพราะขนตอนการผลตมการปรงดวยพรก กระเทยม เปนตน แตเมอผานกรรมวธทงหมดจะมลกษณะเปนของเหลวและคอนขางขน ในภายหลงจงไดเปลยนจากน าพรกศรราชาเปนซอสพรกศรราชาแทน

3.1.2 ซอสพรกศรราชา ตราศรราชาพานช การจะกลาวถงซอสพรกศรราชา ตราศรราชาพานช อาจจะตองยอนเวลากลบไปสกราว 60 ปกอน สมยคณแมถนอม จกกะพาก ผซงเปนผผลตซอสพรกศรราชาเปนรายแรกของอ าเภอศรราชา โดยไดตงโรงงานทบาน ณ ตรอกแหลมฟาน ในตวอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร แตสตรหรอภมปญญาในการท าซอสพรกของคณแมถนอม กไดรบการสงตอมาจากคณทวดกมซว ทมกระจาง ผทสามารถคดคนสวนผสมของเครองจมทมครบทกรสคอเปรยว หวาน เคม เผด จนไดรสชาตเปนทพอใจ สามารถเกบไวรบประทานไดเปนเวลานานโดยไมบดเสย แตเรมเดมทคณทวดกมซว ท าซอสพรกศรราชาไวใชส าหรบจมกบอาหารทะเลและรบประทานในครอบครว เทานน ตอมาไดแจกจายใหกบเพอนบานละแวกใกลเคยงไดลองชม จนตดอกตดใจในรสชาต ความเขมขน คณแมถนอมจงไดผลต

42

และจ าหนายบรรจขวดในชอตรา “ศรราชาพานช” ตงแตนนเปนตนมา โดยตงชอตามสถานทผลตคออ าเภอศรราชาจงหวดชลบรจนเปนทรจกอยางแพรหลาย1 ส าหรบรสชาตตนต าหรบของซอสพรกศรราชาพานช สตรทเปนเอกลกษณเฉพาะทไดรบการถายทอดรนสรนยงคงรสชาตดงเดมไวไมเปลยนแปลง สงทส าคญประการหนงทท าใหซอสพรกศรราชาพานชยงคงรสชาตดงเดมไวไดนนกคอการคดสรรวตถดบชนด ทงพรกชฟา ตองเปนพนธมนด า สแดง สด ผวเกลยง และมขนาดเทา ๆ กน กระเทยมไทยทตองผานการดองแลว 7 วน พรอมปรงรสดวยน าตาลทราย น าสมสายช และเกลอทะเล ทงหมดผานกระบวนการผลตทพถพถนตามแบบภมปญญาในการถนอมอาหารของไทยทสงตอกนมาจากรนสรน รวมถงกรรมวธเฉพาะทตองหมกพรกใหไดทนานถง 3 เดอน กอนจะน ามาปรงรส ใหไดรสชาตเขมขนและจดจานเปนเอกลกษณไมเหมอนใคร จงท าใหซอสพรกศรราชาพานชไดรสสมผส เปรยว หวาน เคม เผด อรอยกลมกลอมจดจาน ทส าคญเพอใหเปนซอสทสมผสไดถงความเปนธรรมชาตของซอสพรกแท ๆ มากทสด ซอสพรกศรราชาพานช จงไมใสผงชรส ไมเจอส ไมใสวตถกนเสย และไมผสมแปง2 ตอมาเมอใน ป พ.ศ. 2527 บรษท ไทยเทพรส จ ากด (มหาชน) ผผลตและจดจ าหนายผลตภณฑเครองปรงรสอาหารภายใตเครองหมายการคา “ภเขาทอง” ไดเขาซอกจการซอสพรกศรราชาพานชและจดจ าหนายซอสพรกตรา "ศรราชาพานช" จนเปนทรจกในวงกวาง ทงในประเทศไทยและสงออกไปกวา 50 ประเทศทวโลก จนถงปจจบน โดยยงคงคณภาพมาตรฐานและรสชาตดงเดมไวไมเปลยนแปลง3 3.1.3 ซอสพรกศรราชา ตราเกาะลอย ซอสพรกศรราชา ตราเกาะลอยกเปนอกซอสหนงทมประวตมายาวนานเคยงคมากบซอสพรกศรราชาพานช เพราะซอสพรกศรราชาตราเกาะลอยเองกมตนก าเนดและแหลงผลตจากอ าเภอศรราชาจงหวดชลบรเชนกน โดยมอาแปะหรอคณธวช วพศมากล ผผลตซอสพรกศรราชา ตราเกาะลอย ซงสตรการท าซอสพรกของอาแปะธวชนนไดมาจากชาวพมาทเขามาเปนคนงานในโรงเลอยศรมหาราชา แตดวยประสบปญหาการขาดแรงงานเพราะคนทชวยท าซอสพรกคอคนในครอบครว ลก ๆ หลาน ๆ ชวยกนท า ตางแยกยายกนไปเรยนกนทกรงเทพ จะจางคนงานกไมคมเพราะไมคดจะท าใหญโต จงขายเครองโมใหกบแมถนอม จกกะพาก ไป

1 ชมรมคนรกศรราชา, ซอสพรกศรราชา-ตรา-ศรราชาพานช [Online], 24 มถนายน 2560 ค.

แหลงทมา http://www.konruksriracha.in.th/15426755/. 2 ไทยเทพรส, จดเรมตน “ซอสพรกศรราชาพานช” รสชาตของตนต ารบ [Online], 24 มถนายน

2560. แหลงทมา http://thaitheparos.com/srirajapanich/heritage.php?lang=_th. 3 Lovwfitt, ซอสพรกศรราชาพานช-เผดรอนไดประโยชนสไตลตนต ารบทคนฟตหนตองตดใจ

[Online], 11 มถนายน 2560. แหลงทมา http://www.lovefitt.com/review/.

43

อาแปะธวชกลบมาผลตซอสพรกอกครงเมอ พ.ศ. 2488 และจดจ าหนายโดยใชตราเกาะลอย ซงพรกทจะใชผลต จะตองเปนพรกสดเกบจากตนมาไมเกน 3 วน พรกตองสะอาดไมมขวปนและตองคดอยางด ตมใหสกเพอฆาเชอโรค บด และหมกอยางนอย 3 – 4 เดอน ใชพรกแดงลวน ๆ ไมใชพรกเขยว ซอสพรกจงเปนสของพรกแท ๆ สวนผสมอน ๆ มกระเทยม ตองเปนกระเทยมหวเลกจากเชยงใหม และตองดองกอนน ามาผสม น าสมใชหวน าสมจากเมองนอก ตองสงซอจากเยาวราช ใชน าตาลทรายขาวและเกลอ ผสมดวยสตรเฉพาะ สวนผสมแตละอยางจะตองใสในปรมาณทเหมาะสม ทส าคญไมใสวตถกนเสย จงรบรองไดวาซอสพรกศรราชาตราเกาะลอยไมตองแชตเยนกสามารถเกบไดนานเปนป ผผลตบางรายใสมะละกอหรอมะเขอเทศผสมเพอใหซอสพรกมความเขมขน ไมลอยตวขนมาเมอเกบไวนาน ๆ แตรสชาตกไมเหมอนซอสพรกแท ๆ ซงซอสพรกศรราชาตราเกาะลอยจะไมใสมะละกอหรอมะเขอเทศ4 3.2 การใหความคมครองซอสพรกศรราชาตามกฎหมายไทย

ซอสพรกศรราชาเปนชอทใชเรยกหรอใชแทนแหลงภมศาสตรและทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปนสนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว และค าวา ศรราชา ยงเปนชอภมศาสตรดวยซงการใหความคมครองตามกฎหมายไทยจะตองพจารณาถงกฎหมายเครองหมายการคา และกฎหมายการคมครองสงบงชทางภมศาสตร แตหลกการพนฐานของกฎหมายทงสองฉบบมความมงหมายทแตกตางกน เครองหมายการคาใชหรอจะใชกบสนคาเพอแสดงวาสนคาทใชเครองหมายของเจาของเครองหมายการคานน แตกตางกบสนคาทใชเครองหมายการคาของบคคลอน5 แตสงบงชทางภมศาสตรเปนการคมครองการใชชอเรยกแทนแหลงภมศาสตรส าหรบสนคาทมถนก าเนดมาจากแหลงภมศาสตรดงกลาว6 มรายละเอยดดงน

การใหความคมครองค าวา ซอสพรกศรราชา ตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534

การใหความคมครองตามกฎหมายเครองหมายการคาจะมลกษณะเปนการใหสทธแตเพยง ผเดยวแกผยนขอจดทะเบยนเครองหมายการคาในอนทจะใชเครองหมายนนและมงหมายทจะแยกแยะความแตกตางของสนคาวาเปนของเจาของเครองหมายการคารายใด สวนหลกการส าคญของการจดทะเบยนกฎหมายบญญตวาชอทางภมศาสตรจะจดทะเบยนไมไดเพราะชอทางภมศาสตรเปน

4 ชมรมคนรกศรราชา, ซอสพรกศรราชา-ตราเกาะลอย [Online], 24 มถนายน 2560 ข. แหลงทมา

http://www.konruksriracha.in.th/15426670/. 5 ปวรศร เลศธรรมเทว, ความรเกยวกบทรพยสนทางปญญา, (กรงเทพฯ: วญญชน, 2559), 91-92. 6 เรองเดยวกน.

44

ชอทระบแหลงก าเนดของสนคาจงไมควรใหผใดจดทะเบยนเปนเจาของเพอมสทธแตผเดยวในอนทจะใชชอทางภมศาสตรนน ซอสพรกศรราชา หรอ ศรราชา ซงเปนอ าเภอหนงในจงหวดชลบรของประเทศไทย ผใดจะมาขอจดทะเบยนรบความคมครองเพอใชค าวา ศรราชา แตเพยงผเดยวไมไดเพราะ มาตรา 7 วรรคสอง (2) แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ไมอนญาตใหจดทะเบยนเนองจากเปนชอทางภมศาสตร แตผประกอบการหรอผผลตสามารถยนค าขอจดทะเบยนเครองหมายการคาเพอใชกบซอสพรกศรราชาไดหากเครองหมายการคานนมลกษณะอนพงรบจดทะเบยนไดตามกฎหมาย กสามารถใชค าวาซอสพรกศรราชาอยในหรอปรากฏบนเครองหมายการคาได เชน ซอสพรกศรราชาตรา GOLDEN HILLS7 ซอสพรกศรราชาตราหวกวาง8 ซอสพรกศรราชาตราศรราชาพาณชย9 เปนตน จะเหนไดวายงสามารถน าค าวา ซอสพรกศรราชา มาใชไดโดยผนวกเขากบเครองหมายการคาของตน แตถงแมสามารถน าค าวาซอสพรกศรราชามาปรากฏบนเครองหมายการคาทจดทะเบยนไวได นายทะเบยนเครองหมายการคากจะสงใหผขอจดทะเบยนแสดงปฏเสธวาไมขอถอเปนสทธของตนแตผเดยวในอนทจะใช ค าวา ซอสพรกศรราชา ศรราชา ซอสพรก Sriracha Chili Sauce และรปพรก เปนตน

แมวา ซอสพรกศรราชา เปนชอทใชเรยกแทนแหลงภมศาสตร และทสามารถบงบอกวา สนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปนสนคาทมคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาวเขาลกษณะเปนสงบงชทางภมศาสตรตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 8 (12) ทตองหามมใหรบจดทะเบยน อยางไรกตามจะไมกระทบถงการยนขอจดทะเบยนเครองหมายหรอทมการกอตงสทธในเครองหมายทเปนชอทางภมศาสตรนนแลวโดยสจรตกอนวนท TRIPS Agreement มผลใชบงคบกบประเทศไทยคอวนท 1 มกราคม 2543 ค าขอหรอทะเบยนหรอสทธในเครองหมายดงกลาวจะยงคงอยตอไป

การใหความคมครองค าวา ซอสพรกศรราชา ตามพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ดงน ลกษณะการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรกเพอปกปอง คมครอง ผบรโภคมใหตองสบสน หรอหลงผดในแหลงก าเนดของสนคา และการใหสทธในการใชสงบงชทางภมศาสตรกเปนไป ในลกษณะทใหสทธแกชมชนมไดมงเนนใหสทธแกผใดผหนงดงเชนกฎหมายทรพยสนทางปญญา ฉบบอน ๆ ซอสศรราชา ซอสพรกศรราชา หรอค าวา ศรราชา คอชออ าเภอหนงในจงหวดชลบรของประเทศไทยและเปนพนททมการปลกพรก จงไมสมควรทจะใหสทธแตเพยงผเดยวแกผใดผหนงใชค า

7 ทะเบยนเครองหมายการคา เลขท ค145072. 8 ทะเบยนเครองหมายการคา เลขท ค112669. 9 ทะเบยนเครองหมายการคา เลขท ค130205.

45

วา ศรราชา อนเปนเจตนารมณของพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 แตถงแมค าวา ศรราชา จะเปนชอทใชเรยกแทนแหลงภมศาสตร และใชกบสนคาประเภทซอสพรกทเกดจากอ าเภอศรราชาเพอทจะบงบอกวาซอสพรกศรราชามคณภาพ ชอเสยง หรอคณลกษณะเฉพาะของแหลงภมศาสตรดงกลาว เขาขายเปนสงบงชทางภมศาสตรตามกฎหมายทสามารถขอรบความคมครองได แตจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 หรอไมตองพจารณาองคประกอบอนดวย จะเหนไดวา ซอสศรราชา หรอซอสพรกศรราชา นนเปนชอทประชาชนโดยทวไปใชเรยกขานซอสชนดหนงกคอ ซอสพรก โดยทไมไดหมายความวาเปนซอสทมาจากอ าเภอศรราชา เขาขายเปน สงบงชทางภมศาสตรทเปนชอสามญของสนคานนอนเปนลกษณะตองหามมใหไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 มาตรา 5 ดงนนจงสรปไดวา ในปจจบนซอสศรราชาหรอซอสพรกศรราชาไมสามารถน ามาขนทะเบยนเพอขอรบความคมครองภายใตพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ไดเพราะเปนสงบงชทางภมศาสตรทกลายเปนชอสามญของสนคา โดยซอสศรราชาหรอซอสพรกศรราชา จะหมายถงซอสพรก แมในปจจบนซอสพรกศรราชาจะไมสามารถขอขนทะเบยนใหไดรบความคมครองไดดวยเหตทกลายเปนชอสามญของสนคาแตถายอนกลบไปเมอ 60 ปกอน หากมกฎหมายทใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรแบบปจจบน ซอสพรกศรราชา กจะสามารถขอขนทะเบยนเปนสงบงชทางภมศาสตรไดไมกลายเปนชอสามญของสนคา 3.3 ตวอยางการน าชอซอสพรกศรราชาไปใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา

ค าวาซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) ของประเทศไทยทไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา ถกน าไปใชกบสนคาในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศสหรฐอเมรกาซงเปนประเทศทใหความนยมในซอสพรกศรราชาเปนอยางมาก ค าวาซอสศรราชาจงถกเรมใชกบสนคาประเภทซอสพรกของบรษท Huy Fong Foods และจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA ดวยความโดงดงและเปนทนยมของซอสศรราชา จงมการน าค าวา ซอสศรราชา ไปใชกบสนคาประเภทอน ๆ ดวยนอกเหนอจากซอสพรก เชน รถยนตยหอ Lexus รน Sriracha IS และ เบยรด ายหอ Rogue Sriracha Hot Stout Beer เปนตน เหนไดวามการใชค าวา Sriracha Chili Sauce ทเปนค า ๆ เดยวกนและเขยนเหมอนกน ดงตวอยาง

46

3.3.1 การใชชอ Sriracha Chili Sauce

ภาพท 3.1: รปสนคา Sriracha Hot Chili Sauce ยหอตราไก ของบรษท Huy Fong Foods

ทมา: Huyfong. (n.d.). Sriracha hot chili sauce. Retrieved from http://www.huyfong.com/.

เมอกลาวถงความโดงดงความมชอเสยงและเปนทรจกของค าวา ซอสศรราชาหรอซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) ในหมผบรโภคสนคาชาวตางประเทศสวนใหญแลวจะรจกและเหนค าวา Sriracha Chili Sauce หรอ Sriracha Hot Chili Sauce ปรากฏอยบนสนคาประเภทซอสพรกทผลตและจ าหนายโดยบรษท Huy Fong Foods โดยทมไดรวา Sriracha นนคอชออ าเภอหนงในจงหวดชลบรของประเทศไทย บรษท Huy Fong Foods เปนบรษทผผลตซอสพรกทไดรบความความนยมเปนอยางมากในประเทศสหรฐอเมรกา ซงบรษทถกกอตงขนโดยชาวเวยดนามทมชอวา เดวด ทราน (David Tran) แตกอนท เดวด ทราน จะกอตงบรษท Huy Fong Foods ในรฐแคลฟอรเนยนน เดมทในป พ.ศ. 2518 เดวด ทราน ยงคงอาศยอยในประเทศเวยดนามและไดท าธรกจผลตซอสพรกโดยซอสพรกชนดแรกทผลตขนชอวา Pepper Sa-te ตอมาในป พ.ศ. 2522 เดวด ทราน ไดหลบหนคอมมวนสตในเวยดนามขนเรอบรรทกสนคาของไตหวนซงจะเดนทางไปประเทศปานามาซงเรอบรรทกสนคาล าดงกลาวชอวา Huey Fong จากชอเรอทใชหลบหนจากเวยดนามจงกลายเปนแรงบนดาลใจให เดวด ทราน ตงชอบรษทวา Huy Fong Foods เมอสหรฐอเมรกายอมรบ เดวด ทราน ใหเปนผลภยใน ป พ.ศ. 2523 กไดเรมตนท าซอสอกครงในรฐลอสแอนเจลสโดยซอสทเปนผลงานในครงนคอ Pepper Sa-te Sauce, Sambal Oelek, Chili Garlic, Sambal Badjak และ Sriracha Hot Sauce ซอสของ เดวด ทราน ประสบความส าเรจอยางมากโดยเฉพาะ ซอสศรราชา (Sriracha Hot Chili Sauce) ทท ามาจากพรก

47

สด Jalapeno10 ดวยการตลาดแบบปากตอปาก ค าวา Sriracha Hot Chili Sauce จงถกเรมใชกบสนคาประเภทซอสพรกนบแตนนมา ดวยความนยมในตวซอสศรราชา (Sriracha Hot Chili Sauce) ท าใหในป พ.ศ. 2552 นตยสาร Bon Appétit magazine ไดใหรางวล Ingredient of the Year แก Sriracha Hot Chili Sauce11 โดย เดวด ทราน ไดบอกวาค าวา Sriracha คอชอเรอจากไตหวนทอาศยเดนทางเขาไปยงประเทศสหรฐอเมรกาไมไดมความเกยวของกบอ าเภอศรราชาของประเทศไทย แตสดทายกออกมาบอกวา Sriracha คอชอเมองทาเรอในประเทศไทย12 เคยมการยนจดค าวา Sriracha เปนเครองหมายการคาตอส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาสหรฐอเมรกา (United States Patent and Trademark Office) แตถกปฏเสธทจะใหสทธแตเพยงผเดยวในการใชค าวา Sriracha เพราะค าน คอชอสามญ13 นอกจากนบรษทไดขยายประเภทสนคาโดยใชค าวาซอสพรกศรราชาอกดวย ภาพท 3.2: รปสนคาปอปคอรนศรราชา

ทมา: POP! Gourmet Popcorn. (n.d.). Retrieved from www.popgourmetpopcorn.com /collections/all/products/sriracha-original.

10 Huyfong, Sriracha hot chili sauce [Online], n.d. Available from

http://www.huyfong.com/. 11 Bon Appetit, Best foods of the year from Bon Appetit [Online], 31 May 2017.

Available from http://www.bonappetit.com/uncategorized/article/best-foods-of-the-year-from-bon-appetit.

12 ไทยทะยาน, ซอสศรราชา ชอกบอกอยแลววามาจากไหน แตคนทงโลกกลบเขาใจวาคนไทยไปกอปเขามา [Online], 11 มถนายน 2560 ข. แหลงทมา http://www.unlockmen.com/sriracha-sauce/.

13 Pierson, D., With no trademark, Sriracha name is showing up everywhere [Online], 29 June 2017. Available from http://www.latimes.com/business/la-fi-sriracha-trademark-20150211-story.html.

48

ภาพท 3.3: รปสนคาผงเครองปรงอาหารแบบแทงศรราชา

ทมา: Sriracha Stix. (n.d.). Retrieved from www.srirachastix.com/collections/shop/

sriracha-stix. 3.3.2 Lexus Sriracha IS ภาพท 3.4: รปรถยนตยหอ Lexus รน Sriracha IS

ทมา: Autoblog. (n.d.). Retrieved from www.autoblog.com/2016/11/16/lexus-sriracha-is-

hot-sauce-special-edition/.

ป พ.ศ. 2559 ในงาน Los Angeles Auto Show ประเทศสหรฐอเมรกาไดมการเปดตวรถยนตทเผดทสดในโลกนนก คอ Lexus Sriracha IS หรอรนซอสพรกศรราชา เปนรถ IS Sports Sedan เปนความรวมมอกนครงแรกระหวางบรษท เลกซส (Lexus) กบบรษทอาหาร Huy Fong ผผลตซอสพรกแบรนด “Sriracha” ทโดงดงและขายดในตลาดสหรฐอเมรกา โดยคอนเซปตของการ

49

ท ารถรนพเศษน เพอตองการสะทอนใหเหนวารถรนนมภาพลกษณทมความรอนแรงและความเผดรอนซงการสรางสรรคในครงนไดแรงบนดาลใจจากซอสปรงอาหาร ภายนอกตวรถเปนสแดงซงเปนสแดงทโดดเดนของซอสศรราชาทมชอเสยง เพยงเทานนยงไมพอความพเศษของสแดงทท าบรเวณภายนอกตวรถนนไดผสมซอสพรกศรราชาลงไปในสททาดวย สวนกระจงหนาตดขอบสเขยว เปนสเดยวกบฝาขวดซอสพรก อกทงแกมขางรถไดตดโลโกทเปนสญลกษณรปไก ขณะทภายในหองโดยสาร ถกออกแบบและตกแตงสวนตาง ๆ เชน พวงมาลย เบาะนง ปมควบคม บงบอกถงความเปนรถรนซอสพรกแบรนดดง14 3.3.3 Rogue Sriracha Hot Stout Beer ภาพท 3.5: รปสนคาเบยรด ารสซอสพรกศรราชา ยหอ Rogue

ทมา: Rogue.comrogue. (n.d.). Retrieved from www.rogue.comrogue_beerrogue-

sriracha-hot-stout. Oregon Rogue Ales เปนหนงในโรงงานผลตเบยรทมชอเสยงมากทสดในประเทศสหรฐอเมรกากอตงขนในป พ.ศ. 2531 ตอมาในป พ.ศ. 2532 Brewmaster John Maier ไดเขามารวมงานกบบรษทซงเปนทรจกกนดเรองความคดสรางสรรคเบยรทเปนเอกลกษณ โดยเปาหมาย

14 Garlitos, K., Care for some hot sauce on this special edition Lexus IS? [Online], 3

June 2017. Available from https://www.topspeed.com/cars/lexus/2017-lexus-sriracha-is-ar175256.html.

50

ของ Brewmaster John Maier คอการสรางสรรคเบยรทอรอยทานคกบอาหารและในขณะทซอสพรกศรราชาของ บรษท Huy Fong Foods มรสชาตอนเผดรอนไดรบความนยมเปนอยางมากในหมผบรโภคของประเทศสหรฐอเมรกา Brewmaster John Maier จงไดเขาพบกบทมของบรษท Huy Fong และกลายเปนความรวมมอกนระหวางบรษท Huy Fong Foods และบรษท Rogue Ales เพอสรางสรรคเบยรแสนอรอยทมรสชาตเผดรอน15 ในชวงปลายป พ.ศ. 2557 จงไดมการเปดตว Rogue Sriracha Hot Stout Beer เบยรด าทมรสชาตเผดรอน

โดย Rogue Sriracha Hot Stout Beer มสวนผสมเปนซอสพรกตนต าหรบอนเผดรอนของบรษท Huy Fong Foods และสวนผสมอกหลายอยางจากรจฟารม บรรจลงขวดเบยรสแดงมรปไกอยดานหนาและภาษาจน ฝาขวดสเขยวซงจะคลายกบขวดซอสพรกศรราชา จงเกดประเดนขอกฎหมายวาน าซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) ไปใชหรอจดทะเบยนเครองหมายการคาเปนการกระท าทถกตองหรอไม และผทน าไปใชหรอจดทะเบยนจะสามารถไดรบความคมครองตามกฎหมายภายในของประเทศสหรฐอยางไร จะวเคราะหในบทถดไป 3.4 การใหความคมครองในฐานะทเปนเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป (Well-known Mark) ซอสพรกศรราชาเปนซอสทโดงดงและไดรบความนยมอยางแพรหลายทงในประเทศไทย และตางประเทศมการขอรบความคมครองเปนเครองหมายการคา แตหลกการทจะพจารณาวาเครองหมายใดเปนเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป (Well-known Mark) ตองพจารณาจากกฎหมายระหวางประเทศคอความตกลงทรปสและอนสญญากรงปารส รวมถงหลกการภายในของประเทศทมการคมครองดวย อนมใจความส าคญดงน มาตรา 6 bis แหงอนสญญากรงปารสก าหนดไวโดยมสาระส าคญวา ประเทศสมาชกจะตองไมยอมรบการจดทะเบยน เพกถอนการจดทะเบยน หรอหามการใชเครองหมายการคาส าหรบเครองหมายทมชอเสยงแพรหลาย16 โดยความตกลงทรปสมาตรา 16 (2) และ (3) เกยวของโดยตรงกบมาตรา 6 bis ของอนสญญากรงปารสทหามมใหมการรบจดทะเบยนเครองหมายการคาทมลกษณะดงกลาวในประเทศสมาชกของสหภาพปารส รวมทงก าหนดใหรฐภาคหามมใหมการน าเอาเครองหมายการคาดงกลาวไปใชโดยปราศจากความยนยอมของเจาของเครองหมายการคา ถงแมวา

15 Osburn, C., Grab rogue Sriracha hot stout beer while it’s…hot [Online], 18 May 2017.

Available from http://www.craveonline.com/culture/806077-grab-rogue-sriracha-hot-stout-beer-itshot. 16 Art 6 bis (1) of The Paris Convention for the Protection on Industrial Property 1883.

51

ผเปนเจาของจะมไดจดทะเบยนเครองหมายการคานนในประเทศ หรอมไดใชเครองหมายการคานนภายในประเทศกตาม จงสงผลใหประเทศสมาชกของอนสญญากรงปารสจะตองไมรบจดทะเบยนหรอตองเพกถอนการจดทะเบยนเครองหมายการคา รวมทงตองหามมใหมการใชเครองหมายการคาทเปนทรจกแพรหลาย ปญหาหลกของการคมครองเครองหมายทเปนทรจกแพรหลายกคอ อนสญญากรงปารสไมไดใหค าจ ากดความหรอหลกเกณฑในการพจารณาวาเครองหมายการคาใดเปนเครองหมายทเปนทรจกแพรหลาย หากแตปลอยใหเปนดลยพนจของพนกงานเจาหนาททท าการพจารณาเปนรายกรณไป การทมาตรา 6 bis ของอนสญญากรงปารสเพยงแตก าหนดไวกวาง ๆ ใหการพจารณาเครองหมายการคาทเปนทรจกแพรหลายเปนอ านาจและดลยพนจของพนกงานเจาหนาทและศาลของประเทศทใหความคมครองนน ยอมจะกอใหเกดความไมแนนอนและสรางปญหาตอเจาของเครองหมายการคาเปนอยางมาก17 มาตรา 16 ของความตกลงทรปสตองการทจะแกปญหาน จงไดก าหนดหลกเกณฑในการพจารณาเครองหมายการคาทเปนทรจกแพรหลายไววา ใหพจารณาถงความเปนทรจกของเครองหมายการคานนในบรรดาสาธารณชนทเกยวของ รวมทงความเปนทรจกในประเทศสมาชกนนอนเนองมาจากการประชาสมพนธเครองหมายการคา จากหลกการนจงความชดเจนมากกวาบทบญญตในมาตรา 6 bis ของอนสญญากรงปารส โดยผลของมาตรา 16 นประเทศตาง ๆ ไมอาจก าหนดเกณฑในการพจารณาความมชอเสยงของเครองหมายการคาโดยอาศยความรเกยวกบเครองหมายการคานนในหมสาธารณชนทวไป (The General Public) ไดอกตอไป ทงนเนองจากความตกลงทรปสก าหนดใหใชความรของสาธารณชนในสวนทเกยวของเปนเกณฑ ซงมลกษณะเฉพาะเจาะจงมากกวา18 จากหลกกฎหมายระหวางประเทศเหนไดวาหากเครองหมายการคานนรจกอยางแพรหลายกจะหามมใหรบจดทะเบยน ในหวขอนขอพจารณาถงความมชอเสยงแพรหลายของเครองหมายการคาซอสพรกศรราชาในประเทศสหรฐอเมรกา (Famous Mark) ซงกฎหมายไมไดก าหนดค านยามของ ค าวามชอเสยงเอาไว แตรฐบญญตไดก าหนดแนวทางทศาลอาจใชเปนบรรทดฐานในการวดความมชอเสยง เชน ระยะเวลาและขอบเขตการใชเครองหมาย ระยะเวลาและขอบเขตการโฆษณาเครองหมาย ระดบความรจกของบคคล ตลาดและการเผยแพร การใชเครองหมายโดยบคคลอน และไมวาเครองหมายทมชอเสยงนนจะไดจดทะเบยนไวหรอไมกตาม การจะพจารณาวาเครองหมายซอสพรกศรราชาเปนเครองหมายมชอเสยงแพรหลายในประเทศสหรฐอเมรกาหรอไม ตองพจารณาจาก

17 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมายการคา, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2545), 280-281. 18 เรองเดยวกน.

52

ชอเสยงความเปนทรจกในหมสาธารณชนของประเทศสหรฐอเมรกาเปนสงทใชในการพจารณา มใชใชความเปนทรจกในประเทศทเปนแหลงก าเนดของเครองหมายเชนประเทศไทย19 ดงนนเหนไดวาเครองหมายการคาซอสพรกศรราชาของประเทศไทยไมใชเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไปในประเทศสหรฐอเมรกา อนจะสงผลใหหนวยงานทรบจดทะเบยนเครองหมายการคาจะปฏบตการรบจดทะเบยนหรอตองเพกถอนการจดทะเบยน

19 เรองเดยวกน.

บทท 4 วเคราะหปญหาการน าชอภมศาสตรของไทย

ไปใชในประเทศสหรฐอเมรกา

โดยหลกการทวไปแลวชอภมศาสตร ไมวาจะเปนชอประเทศ ชออ าเภอ ชอเขต หรอชอทองถนใด ๆ ไมควรทจะใหบคคลหนงบคคลใดถอสทธหรอมสทธใชชอภมศาสตรนนแตเพยงผเดยว อนจะเปนการกดกนและกอใหเกดความไมเปนธรรมแกบคคลในทองถนนน ๆ โดยเฉพาะอยางยงการมสทธภายใตกฎหมายทรพยสนทางปญญาซงเปนสทธในเชงปฏเสธทไมตองการใหผอนน าไปใชโดยไมไดรบอนญาต ศรราชากคอชอภมศาสตรในประเทศไทย ในอ าเภอศรราชามสนคาประเภทซอสพรกทมชอเสยงโดงดงเปนอยางมาก ดวยเหตดงกลาวจงกอใหเกดปญหาการน าชอซอสพรกศรราชาไปใชกบซอสพรกชนดอน ๆ ทไมไดผลตขนจากอ าเภอศรราชา รวมถงการน าไปใชและจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในตางประเทศดวย จงเกดประเดนทวาชาวตางชาตสามารถน าชอภมศาสตรของไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายไดหรอไม และผขอจดทะเบยนมสทธหามหรอหวงกนมใหผอนใชชอทขอจดทะเบยนไดเพยงใด รวมถงผลทางกฎหมายอน ๆ 4.1 วเคราะหจดเกาะเกยวระหวางเครองหมายการคาและสงบงชทางภมศาสตร เครองหมายการคาเปนททราบกนโดยทวไปวาคอเครองหมายหรอสญลกษณตาง ๆ เชน ภาพวาด ภาพประดษฐ ตรา ชอ ทใชเปนเครองหมายเกยวของกบสนคา เพอแสดงใหเหนวาสนคาทใชเครองหมายนนแตกตางไปจากสนคาทใชเครองหมายการคาของบคคลอน หรอทเรยกวา ลกษณะบงเฉพาะถอเปนคณสมบตทส าคญทสดของเครองหมายการคากวาได โดยทความมงหมายหากยอนดประวตความเปนมาในอดตจะพบวาบรรดาชางฝมอไดใชสญลกษณตาง ๆ ในการก าหนดและแยกแยะสนคาของตนออกจากสนคาของคแขงทางการคา ตอมาในยคปฏวตอตสาหกรรมสนคาถกผลตขนจ านวนมากการขยายตวของตลาดไปยงตางประเทศจงเกดขน ผผลตสนคาและสงออกไปยงตางประเทศยอมตองพงพาเครองหมายการคาของตนเพอแสดงทมาวาสนคาภายใตเครองหมายการคานเปนของตนแตกตางจากสนคาทอยภายใตเครองหมายการคาของบคคลอนอนกอใหเกดความมนใจในคณภาพของสนคา1 ส าหรบสงบงชทางภมศาสตร เปนสงบงชทแสดงวาสนคาตามทมถนก าเนดในประเทศใดประเทศหนง หรอทองถนใดทองถนหนงนน มคณภาพ ชอเสยง หรอลกษณะเฉพาะอนของสนคาทมสวนส าคญมาจากแหลงก าเนดทางภมศาสตร จะเหนไดวามขอแตกตางกนในแงของแหลงตนก าเนด เครองหมาย

1 ไชยยศ เหมะรชตะ, ลกษณะของกฎหมายทรพยสนทางปญญา, พมพครงท 11 (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2560), 303-304.

54

การคามงแสดงแหลงก าเนดของสนคาทมาจากบคคล แตสงบงชทางภมศาสตรมงแสดงแหลงก าเนด ของสนคาอนเปนสถานททางภมศาสตร แมวาจะเปนทรพยสนทางปญญาประเภททรพยสนทางอตสาหกรรมดวยกนกตาม แตยงมความแตกตางกนจงตองจดแยกประเภท ความสมพนธระหวางเครองหมายการคากบสงบงชทางภมศาสตรเหนไดจากปญหาของการคมครองสงบงชทางภมศาสตร คอ ประเทศตาง ๆ จ านวนมากทไมไดบงคบใชกฎหมายคมครองสงบงชทางภมศาสตรอยางกฎหมายเฉพาะ ประเทศตาง ๆ มกจะใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในทางออม ดวยการหามมใหใชหรอจดทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคาทอาจท า ใหเกดความสบสนหลงผด ซงสอดคลองกบความตกลงทรปสมาตรา 22 (3) ทก าหนดหามประเทศสมาชกจดทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคา หากมการจดเครองหมายการคาในลกษณะดงกลาวไปแลวจะตองเพกถอน แตทงนจะตองปรากฏวาไดมการน าเครองหมายหรอสงบงชทางภมศาสตรนนไปใชในลกษณะทท าใหสาธารชนสบสนหลงผดในแหลงก าเนดอนแทจรงของสนคา ซงอาจเกดจากการทสนคาภายใตเครองหมายการคานนมไดมแหลงก าเนดจากดนแดนหรอในพนททระบโดยสงบงชทางภมศาสตร ดงนนกฎหมายเครองหมายการคาและกฎหมายคมครองสงบงชทางภมศาสตรจงมความเกยวของกนบางประการ โดยหลกทวไปของกฎหมายเครองหมายการคาจะไมยอมใหใชชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรเปนเครองหมายการคา อาจจะมบางกรณเทานนทสามารถกระท าได ซงขนอยกบกฎหมายภายในของแตละประเทศ 4.2 วเคราะหการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของสหรฐอเมรกาเปรยบเทยบกบประเทศไทย

ประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศไทยตางกเปนภาคองคการการคาโลก (World Trade Organization: WTO) จงมพนธกรณตองปฏบตตามความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ค.ศ. 1994 หรอความตกลงทรปส หนงในนนคอการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรทถกบญญตไวในความตกลงทรปส มาตรา 22-24 ในลกษณะทประเทศสมาชกจะตองก าหนดมาตรฐาน ขนต า (Minimum Standard) ในการใหความคมครอง แตความตกลงทรปสไมก าหนดวาประเทศสมาชกจะตองใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในรปแบบใด ดงนนประเทศสมาชกจงสามารถเลอกวธการทางกฎหมายในการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรไดสงผลใหบางประเทศตวอยาง เชน ประเทศสหรฐอเมรกา เปนประเทศทไมไดรบประโยชนจากการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเทาใดนกจงใหความคมครองในระดบทไมสงอยในรปแบบของเครองหมายการคาประเภทเครองหมายรบรองและเครองหมายรวม แตบางประเทศตวอยางเชน ประเทศไทย ทเหนวาการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเปนประโยชนตอประเทศจงเลอกใหความคมครองในระดบสงอยในรปแบบของสงบงชทางภมศาสตรหรอทเปนกฎหมายเฉพาะ (Sui Generis) คอ พระราชบญญต

55

คมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ทถอวามระดบการคมครองทเฉพาะเจาะจงกวาการคมครองในลกษณะของเครองหมายการคา การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกาในรปแบบของเครองหมายการคาอยภายใตกฎหมาย Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ดวยเหตทสงบงชทางภมศาสตรมลกษณะคลายคลงกบเครองหมายการคาประเภทหนงคอเครองหมายรบรอง (Certification Mark) พจารณาไดจากค านยามทก าหนดไวใน Section 45 คอ เครองหมายทถกใชโดยบคคลอนนอกเหนอจากเจาของเพอทจะรบรองถนก าเนด วสดทใชผลตสนคา รปแบบการผลตสนคา คณภาพสนคา ความแมนย า หรอลกษณะเฉพาะตาง ๆ ของสนคาหรอบรการ ตางกมจดมงหมายอยางเดยวกนในแงหนาทของการแสดงแหลงทมาของสนคา เปนการรบประกนคณภาพของสนคาใหกบผบรโภค เปนผลประโยชนทางธรกจทมคา (Goodwill) และมองวาการปกปองคมครองในรปแบบของเครองหมายการคา เครองหมายรบรอง เปนระบบธรกจทคนเคยกนอยแลว2 ดงนนหลกเกณฑการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศสหรฐอเมรกาจงอยภายใตหลกเกณฑวาดวยเครองหมายการคาทงหมดไมวาจะเปนขนตอนของการ ยนค าขอ การจดทะเบยน การคดคาน การยกเลก การพจารณาวนจฉย การตออายเครองหมาย และการบงคบใช และการใหความคมครองในลกษณะของเครองหมายรบรองถอเปนการใหความคมครองโดยตรง สวนการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยทางออมกคอ การก าหนดหามน าชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรไปใชหรอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาซงระบบนมไดใหหลกประกนตอผบรโภคในอนทจะแสดงแหลงก าเนดทแทจรงของสนคาโดยไมมการเอารดเอาเปรยบกน ซงหลกการนจะขนอยกบกฎหมายภายในของประเทศเปนส าคญโดยทสวนใหญกฎหมายของแตละประเทศกแตกตางกน3 ส าหรบกรณการก าหนดหามน าชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรไปใชหรอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาถกก าหนดไวใน Lanham Act Section 2 (a) และ (e) กเพอปองกนการสบสนหลงผดและการหลอกลวงในหมประชาชน อกทงชอทางภมศาสตรและแหลงทมาของสนคาถอเปนค าสามญ4 แตอยางไรกดกยงมขอยกเวนทสามารถน าชอทางภมศาสตรหรองสงบงชทางภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาได หากปรากฏวา

2 USPTO, Benefits of protecting geographical indications through a trademark system [Online], 29 June 2017b. Available from https://www.uspto.gov/sites/default/files/web/ offices/dcom/olia/globalip/pdf/gi_system.pdf. 3 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมายการคา, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2545), 309. 4 สถาบนนานาชาตเพอเอเชยแปซฟกศกษา, การเจรจาสงบงชทางภมศาสตร (GI) ในองคการการคาโลก และการผลกดนสนคา GI ไทยสสากล (รายงานผลการวจย), (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยกรงเทพ, 2555), 37.

56

สาธารณชนไมเกดความสบสนหลงผด5 นอกจากนถาชอทางภมศาสตรหรองสงบงชทางภมศาสตรมความหมายอยางอนหรอความหมายทสอง (Secondary Meaning) ซงจะท าใหมลกษณะบงเฉพาะจนท าใหสาธารณชนกลมผบรโภคสามารถระบถงสนคาอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะได6 เหนไดวาการทจะมความหมายทสองอนจะท าใหชอทางภมศาสตรหรองสงบงชทางภมศาสตรไดรบการอนญาตจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดนน ความหมายทสองจะตองมความส าคญมากกวาความหมายของการเปนสงบงชถงแหลงก าเนดของสนคา มความส าคญมากกวาการเปนชอเมอง ชอภมศาสตร อยางไรกตามลกษณะของเครองหมายรบรองและเครองหมายการคาในสหรฐอเมรกากม ขอแตกตางกน เชน ประเดนความเปนเจาของเครองหมาย ส าหรบเครองหมายรบรองเจาของเครองหมายไมไดเปนผใชเครองหมายดงกลาว และเครองหมายรบรองไมไดบงบอกแหลงทมาเชงพาณชยของสนคานน ๆ หรอกลาวไดวาเครองหมายรบรองไมไดบงบอกวาสนคานนมาจากผผลตรายใดรายหนงโดยเฉพาะแตบอกถงลกษณะหรอคณภาพของสนคา รวมทงเปนการรบประกนวาสนคาดงกลาวไดมาตรฐานทก าหนดไว7 ส าหรบประเทศไทยใหการความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยบญญตกฎหมายเฉพาะขนมาเพอใหการคมครอง (Sui Generis) คอพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 แยกตางหากจากกฎหมายเครองหมายการคาดงจะเหนไดจากมาตรา 7 และมาตรา 8 พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ทก าหนดใหชอทางภมศาสตรซงมความหมายแคบกวาสงบงชทางภมศาสตร ทรฐมนตรประกาศก าหนดเปนเครองหมายการคาทไมมลกษณะบงเฉพาะ และก าหนดใหเครองหมายการคาทเปนสงบงชทางภมศาสตรตองหามมใหรบจดทะเบยน อนแสดงใหเหนวากฎหมายประสงคจะแยกทงสองสวนออกจากกนอยางชดเจนระหวางการคมครองสงบงชทางภมศาสตรตามกฎหมายเฉพาะและการคมครองเครองหมายการคาตามกฎหมายเครองหมายการคา ดงนนการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทยจงอยภายใตพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ก าหนดผมสทธขอขนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรไวแคสามจ าพวกเทานนคอ สวนราชการ หรอบคคลซงประกอบกจการคาเกยวของกบสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร และมถนทอยในแหลงภมศาสตรของสนคา หรอกลมผบรโภคหรอองคกรผบรโภคสนคาทใชสงบงชทางภมศาสตร แตการใหความคมครองภายใตกฎหมายเครองหมาย

5 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมายการคา, 309. 6 สถาบนนานาชาตเพอเอเชยแปซฟกศกษา, การเจรจาสงบงชทางภมศาสตร (GI) ในองคการการคาโลก และการผลกดนสนคา GI ไทยสสากล, 37. 7 เรองเดยวกน, 35-36.

57

การคาของสหรฐอเมรกาไมไดก าหนดบคคลผมสทธขอขนทะเบยนไวอยางกฎหมายไทย เพยงแตผขอจดทะเบยนตองเปนเจาของเครองหมายนน แตสงทเหมอนกนของกฎหมายในการคมครองสงบงช ทางภมศาสตรของทงสองประเทศคอถาสงบงชทางภมศาสตรนนไดกลายเปนชอสามญจะไมไดความคมครอง สวนของประเทศไทยยงขยายไปถงสงบงชทางภมศาสตรทขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน ขดตอศลธรรมอนดของประชาชน หรอขดตอนโยบายแหงรฐ ในสวนอายการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทยไมไดก าหนดเรองอายการใหความคมครองเอาไวเพยงแตก าหนดการแกไขและเพกถอนทะเบยนสงบงชทางภมศาสตรเทานน ขณะทสหรฐอเมรกาใหความคมครองในรปแบบของเครองหมายภายใตกฎหมายเครองหมายการคาจงตองมการตออายการคมครองทก ๆ 10 ป กลาวสรปไดวา การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในแตละประเทศไมจ าเปนทจะตองใหความคมครองในรปแบบเดยวกน ประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองในระดบทไมสงมากนกในรปแบบของเครองหมายรบรองภายใต Trademark Act of 1946 (Lanham Act) และใหความคมครองโดยทางออมดวยการหามไมใหใชหรอจดทะเบยนเครองหมายการคาส าหรบชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตร แตกมขอยกเวนทสามารถจดทะเบยนไดซงตองพจารณาจากกฎหมายภายในของประเทศสหรฐอเมรกา แตกตางจากของประเทศไทยทใหความคมครองในระดบทสงก าหนดไวในพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 แยกตางหากจากกฎหมายเครองหมายการคา การใหความคมครอง ผมสทธขอขนทะเบยน อายการใหความคมครองจงแตกตางกนโดยสนเชง ไมเหมอนกบในประเทศสหรฐอเมรกาททกขนตอนอยภายใตกฎหมายเครองหมายการคาทงหมด ส าหรบหวขอถดไปจงขอน าตวอยางการน าชอซอสพรกศรราชาไปใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกามาวเคราะหเปรยบเทยบกบกฎหมายไทยเพอทจะไดทราบผลของกฎหมาย 4.3 วเคราะหการน าชอภมศาสตร (Sriracha Chili Sauce) จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตามกฎหมายของสหรฐอเมรกา จากกรณปญหาคอการน าชอ ซอสพรกศรราชา หรอ Sriracha Chili Sauce ซง ค าวา ศรราชา (Sriracha) เปนชออ าเภอในประเทศไทยอนเปนชอภมศาสตร ไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาภายใตกฎหมายเครองหมายการคาและใชกบสนคาในประเทศสหรฐอเมรกา ซงวตถดบในการผลตสนคาทใชเครองหมายดงกลาวประกอบกบผผลตสนคาไมไดมความเกยวของหรอเชอมโยงกบอ าเภอศรราชาแตอยางใด โดยจากปญหาจะขอยกตวอยางเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนภายใตกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกาคอ TUONG OT SRIRACHA เลขทจดทะเบยน 1617813 ซงมบรษท

58

ฮยฟง ฟด (Huy Fong Foods, Inc) เปนเจาของเครองหมายการคา ยนขอจดทะเบยนเมอวนท 22 มกราคม พ.ศ. 2533 และไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา วนท 16 ตลาคม พ.ศ. 2533 ภาพท 4.1: รปเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA

ทมา: USPTO. (n.d.). Retrieved from http://tsdr.uspto.gov/#caseNumber=74021095&

caseType=SERIAL_NO&search Type=statusSearch.

เปนเครองหมายทประกอบดวยรปไกตวผ ค าวา TUONG OT SRIRACHA ดานบนและภาษาจนดานลางของเครองหมายการคา แปลวา ซอสพรกศรราชา เปนเครองหมายการคาทใชกบสนคาจ าพวกซอสพรก ซอสพรกศรราชา จงอาจกอใหเกดปญหา หรอความสบสนหลงผดวาสนคา ซอสพรกทใชเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA นนมแหลงก าเนดมาจากอ าเภอศรราชาประเทศไทยหรอไม อกทงยงเกดความขดของใจในหมประชาชนชาวไทยวาบรษทฮยฟง ฟด สามารถน าค าวาศรราชาไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาไดอยางไร วเคราะหปญหาตามกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกา จากการศกษาหลกกฎหมาย Trademark Act of 1946 (Lanham Act) ซงเปนกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกา พบวาการจะจดทะเบยนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาจะตองยนค าขอตอส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา และ ค าขอจดทะเบยนนนตองอยภายใตระบบทะเบยนหลกหรอระบบทะเบยนรอง จากกรณเครองหมายการคาตวอยางขางตน ยนค าขอจดทะเบยนตามระบบทะเบยนหลกซงในระบบนเครองหมายทจะไดรบการจดทะเบยนตองมลกษณะบงเฉพาะ ไมวาจะเปนลกษณะบงเฉพาะในตวเองแตแรกหรอบงเฉพาะโดยการใช แตเมอพจารณาถงค าวา TUONG OT ทแปลวาซอสพรกใชกบสนคาประเภทซอสพรกเปนการพรรณนาถงลกษณะของสนคาโดยตรงไมมลกษณะบงเฉพาะ และเมอน ามารวมกนเปน

59

TUONG OT SRIRACHA ซงแปลวาซอสพรกศรราชาเครองหมายนกนาจะตกเปนชอสามญของสนคาไปแลวอนท าใหไมมลกษณะบงเฉพาะ นอกจากนนตาม Trademark Act of 1946 (Lanham Act) กยงไดก าหนดลกษณะของเครองหมายการคาทตองหามจดทะเบยนเอาไวในบทบญญตท 1052 (Section 2) ขอ (e) คอเครองหมายการคาทบอกความเชอมโยงของสนคากบภมศาสตร เครองหมายการคารปไกตวผประกอบดวยตวอกษร TUONG OT SRIRACHA ดานบน และภาษาจนดานลางเปนเครองหมายทประกอบดวยชอทางภมศาสตรคอศรราชาชอภมศาสตรของประเทศไทย โดยหลกแลวเครองหมายดงกลาวจะตองหามมใหจดทะเบยนตามหลกกฎหมาย แตอยางไรกตามเครองหมาย TUONG OT SRIRACHA ทบงบอกหรอเชอมโยงถงอ าเภอศรราชาอนเปนชอภมศาสตร เปนเพยงการพรรณนาบรรยายถงความเชอมโยงกบภมศาสตร แตมไดแสดงใหเหนถงความส าคญของภมศาสตรในเครองหมายนนและไดมการใชเปนเครองหมายการในทางการคาและการพาณชยตงแตป พ.ศ. 2526 เมอเครองหมาย TUONG OT SRIRACHA เปนเพยงการพรรณนาและมไดเปนเครองหมายทเขาลกษณะหลอกลวงภายใต Section 2 (a) กฎหมายยงเปดชองใหสามารถจดทะเบยนในระบบทะเบยนหลกไดนนกคอการพสจนถงการมความหมายทสอง (Secondary Meaning) และจะท าใหเครองหมายการคาดงกลาวมลกษณะบงเฉพาะ แตการทเครองหมายจะมความหมายทสองไดนนจะตองถกใชอยางเปดเผยตอเนอง 5 ป ซงการจะมขอนไดตองพสจนโดยเจาของเครองหมายเพอทจะไดรบการจดทะเบยน ตาม 1052 (Section 2) ขอ (f) จะเหนไดวาเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA แมจะเปนเครองหมายทพรรณนาถงความเชอมโยงกบภมศาสตรโดยหลกหามจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา แตดวยทเครองหมายไดถกใชอยางตอเนองตงแตป พ.ศ. 2526 และยนจดทะเบยนเมอป พ.ศ. 2533 จงเปนการใชอยางตอเนอง 5 ป จงสามารถพสจนใหเหนถงลกษณะบงเฉพาะเพอไดรบการจดทะเบยนได

นอกจากนหากพจารณาเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA และรปไกแลวในเครองหมายมไดมแตค าวา TUONG OT SRIRACHA ยงมรปไกตวผทจะท าใหเครองหมายดงกลาวมลกษณะบงเฉพาะและไดรบการจดทะเบยนได นอกเหนอจากการพสจนถงความหมายทสองโดยการใช แมเครองหมาย TUONG OT SRIRACHA ของบรษทฮยฟง ฟด จะไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายในประเทศสหรฐอเมรกา แตอยางไรกตามในหนงสอรบรองการจดทะเบยนเครองหมายการคา บรษทฮยฟง ฟด จะไมมสทธแตเพยงผเดยวทจะใชค าวา TUONG OT SRIRACHA ทแปลความไดวา ซอสพรกศรราชา บคคลอนจงสามารถน าค าวาซอสพรกศรราชาไปใชไดโดยไมถอวาเปนการละเมดเครองหมายการคาของบรษทฮยฟง ฟด

60

เมอวเคราะหปญหาตามความตกลงทรปสซงประเทศสหรฐอเมรกาเองกเปนสมาชกของความตกลงดงกลาวเชนกนจะอยใน มาตราท 24 ขอ 5 แมตามความตกลงทรปสจะใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรแตกไมสงผลกระทบกระเทอนตอความสมบรณของเครองหมายการคาหรอสทธในการใชเครองหมายการคาถงแมวาเครองหมายการคาดงกลาวจะเหมอนหรอคลายกนกบสงบงชทางภมศาสตร หากไดมการขอหรอจดทะเบยนเครองหมายการคาโดยสจรตกอนวนทความตกลงทรปสจะมผลใชบงคบ เหนไดวาความตกลงทรปสบญญตยกเวนไวส าหรบเครองหมายการคาทไดรบการจดทะเบยนกอนวนทความตกลงมผลใชบงคบ ดงนนเจาของเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA จงไมเสอมสทธทจะใชเครองหมายการคาของตน วเคราะหเปรยบเทยบกบกฎหมายไทย กรณเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA เหนวาเปนการเอาค าทมความหมายสองค ามารวมกนอาจสอใหเหนถงลกษณะหรอคณสมบตของสนคา เนองจากจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาส าหรบสนคาจ าพวกซอสพรก ค าวา TUONG OT SRIRACHA สามารถแยกออกจากกนและแปลความหมายได ค าวา TUONG OT เปนภาษาเวยดนามหมายถงซอสพรก เปนค าสามญไมมลกษณะบงเฉพาะ สวนค าวา SRIRACHA หมายถงชออ าเภอในประเทศไทยซงประชาชนทวไปรจกดจงเปนชอทางภมศาสตรซงเปนค าทไมมลกษณะบงเฉพาะ วเคราะหตามกฎหมายไทยแลวเหนไดวาเมอเปนชอภมศาสตรตาม มาตรา 7 วรรคสอง (2) แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ก าหนดไมอนญาตใหจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดแตเฉพาะชอภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนดเทานนไดแก ชอประเทศ ชอกลมประเทศ ชอภมภาค หรอเขตปกครองตนเองซงมลกษณะเชนเดยวกบประเทศ ชอทวป แควน รฐ มณฑล หรอชอเมองหลวงของประเทศ ชอมหาสมทร ไมวาชอดงกลาวคนไทยโดยทวไปจะรจกกนแพรหลายหรอไมกตาม สวนชอภมศาสตรอนๆ เชน ทะเล อาว เกาะ ทะเลสาบ ภเขา แมน า จงหวด เมองทา อ าเภอ จะถอเปนชอภมศาสตรและตองหามจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา ตอเมอประชาชนโดยทวไปในประเทศไทยรกนแพรหลาย Sriracha หรอ ศรราชาเปนอ าเภอในประเทศไทย ประชาชนในประเทศไทยยอมรจกกนอยางแพรหลาย แตถงอยางไรกตามยงสามารถจดทะเบยนเครองหมายโดยใชค าวา Sriracha Chili Sauce ปรากฏอยบนเครองหมายการคาไดหากเครองหมายการคานนมลกษณะอนพงรบจดทะเบยนไดตามกฎหมาย จากตวอยางเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA นอกเหนอจากค าวา Sriracha Chili Sauce แลวยงมภาพประดษฐทเปนรปไกตวผปรากฏอยอนถอวามลกษณะบงเฉพาะและเปนสวนส าคญของเครองหมาย สวนค าวา TUONG OT SRIRACHA เปนสวนประกอบ ท าใหเครองหมายการคาดงกลาวเปนเครองหมายการคาทพงรบจดทะเบยนได และนายทะเบยนเครองหมายการคากจะอาศยอ านาจตามมาตรา 17 แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 สงใหผขอจดทะเบยนแสดงปฏเสธทจะผกขาดใชสทธแตเพยงผเดยวในอนทจะใช ค าวา ซอสพรกศรราชา ศรราชา ซอสพรก Sriracha

61

Chili Sauce และรปพรก เปนตน เนองจากเครองหมายการคารายนนมสวนหนงสวนใดหรอหลายสวน เปนสงทใชกนสามญในการคาขายส าหรบสนคาบางอยางหรอบางจ าพวก อนไมควรใหผขอจดทะเบยนรายหนงรายใดถอเปนสทธของตนแตผเดยว ดงนน ผยนขอจดทะเบยนจะไมมสทธแตเพยงผเดยวในการทจะใชค าวา ซอสพรกศรราชา ศรราชา ซอสพรก Sriracha Chili Sauce บคคลอนกยงคงน าค าเหลานไปใชไดและไมถอเปนการละเมดเครองหมายการคาดงกลาว ดงนน กลาวสรปไดวาการน าชอภมศาสตร (Sriracha Chili Sauce) จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตามกฎหมายของสหรฐอเมรกาโดยหลกกฎหมายจะไมสามารถน าชอภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาได แตกฎหมายยงเปดชองใหสามารถพสจนใหเหนถงความหมายทสองและท าใหเครองหมายนนสามารถน ามาจดทะเบยนได ทงนเครองหมายการคาทบรรยายถงความเชอมโยงกบภมศาสตรนนจะตองไมเปนเครองหมายทหลอกลวงภายใต Section 2 (a) สวนกฎหมายของประเทศไทยกบญญตหามการน าเครองหมายชอทางภมศาสตรมาจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาเชนกน แตเฉพาะชอทางภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนดซงศรราชาเปนอ าเภอทประชาชนในประเทศไทยรจกกนอยางแพรหลายถอเปนชอทางภมศาสตรทรฐมนตรประกาศก าหนด อยางไรกดหากเครองหมายการคาทประกอบดวยค าวาศรราชาสวนอนมลกษณะบงเฉพาะคอรปไก กสามารถน ามาจดทะเบยนได โดยทนายทะเบยนกจะสงใหผยนค าขอแสดงปฏเสธทจะผกขาดใชสทธแตเพยงผเดยวในอนทจะใช ค าวา ซอสพรกศรราชา

4.4 วเคราะหการน า ค าวา Sriracha Hot ไปใชกบสนคาประเภทเบยรด า

ภาพท 4.2: รปสนคาเบยรด ารสซอสพรกศรราชา ยหอ Rogue

ทมา: Rogue.comrogue. (n.d.). Retrieved from www.rogue.comrogue_beerrogue-

sriracha-hot-stout.

62

ค าวา Sriracha Hot โดยหลกแลวจะถกน าไปใชหรอน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาเพอใชกบสนคาประเภทซอสพรกดงจะเหนไดจากเครองหมาย TUONG OT SRIRACHA ทไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา แตทางส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกากไดใหเจาของเครองหมายแสดงสทธปฏเสธทจะใชค าวา TUONG OT SRIRACHA, Sriracha Chili Sauce แตเพยงผเดยวดงนนบคคลอนจงสามารถใชค าดงกลาวได และไมถอเปนการละเมดเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA ดวยความโดงดงของซอสพรกศรราชาจงมการน าซอสพรกศรราชาไปเปนสวนผสมของสนคาประเภทอน เชน เบยรด า เปนสนคาของบรษท Oregon Brewing Company ซงบรษทไดผลตสนคาเบยรด าผสมซอสพรกศรราชาจากบรษท ฮยฟง ฟด และจ าหนายภายใตเครองหมายการคา ROGUE (Rogue Sriracha Hot Stout Beer) เปนเครองหมายการคาทไดรบจดทะเบยนเมอป พ.ศ. 2543 ใชกบสนคาประเภทเบยร แตทางบรษท Oregon Brewing Company ยงมไดจดทะเบยนเครองหมายการคา Rogue Sriracha Hot Stout Beer จงเกดปญหาทวาเมอมการน าค าวา Sriracha Hot ไปใชกบสนคาประเภทเบยรด ากอใหเกดสทธหรอมผลทางกฎหมายอยางไรหรอไม วเคราะหปญหาตามกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกา

เครองหมาย Rogue Sriracha Hot Stout Beer ยงไมไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาภายใต Trademark Act of 1946 (Lanham Act) แตมการใชเครองหมายดงกลาวในทางคาขายกบสนคาเบยรด าถอวาเจาของเครองหมายการคาไดมาซงสทธในเครองหมายการคานนตามกฎหมาย Common Law โดยเรยกเครองหมายการคาดงกลาววา Common Law Trademark ซงสทธตามกฎหมายคอมมอนลอวนเจาของเครองหมายการคาไมจ าเปนตองจดทะเบยนกมสทธในเครองหมายการคาไดโดยพจารณาจากการน าเอาเครองหมายการคาออกใช8 และการทเจาของเครองหมายยงไมไดน าเครองหมายการคาดงกลาวไปจดทะเบยนกมสทธไดรบความคมครองตามหลกกฎหมายเรองการลวงขาย (Passing off) ไดบญญตอยใน Lanham Act มาตรา 1125 (Section 43) โดยทการกระท าอนเปนการลวงขายนนเกดขนเมอมการกระท าใด ๆ อนเปนการแสดงขอความอนเปนเทจ อาจท าใหผบรโภคหลงเชอวาธรกจ สนคา หรอบรการของผนนมาจากหรอไดรบการสนบสนน หรอมสวนเกยวของกบบคคลอน ซงกจะสอดคลองกบบทบญญตในมาตรา 1125 (Section 43) ทหามแสดงแหลงทมาอนเปนเทจกบสนคา บรการ หรอบรรจภณฑอนอาจกอใหเกดความสบสนหลงผด เขาใจผด หรอถกหลอกลวงเกยวกบความสมพนธระหวางผทแสดงขอความอนเปนเทจกบบคคลอนวาเปนบรษทในเครอ หรอมความเกยวของ หรอคบคาสมาคมกน หรออาจกอใหเกดความสบสนหลงผดเกยวกบ

8 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธ สทธบตร และเครองหมายการคา, 272.

63

แหลงก าเนดเพราะมาตรา 1125 (Section 43) ก าหนดใหความคมครองทงเครองหมายการคาทไดรบการจดทะเบยนและทไมไดรบการจดทะเบยนดวย9

นอกจากนเครองหมายการคาทจะจดทะเบยนไดนอกเหนอจากจะตองมลกษณะตามทก าหนดไวในกฎหมายแลว ประเทศสหรฐอเมรกายงใสใจเรองการผลกดนใหมการคาขายเกดขนจรงควบคไปกบการจดทะเบยนเครองหมายการคาดงจะเหนไดจากมาตรา 1051 (Section 1) ขอ (a) ทก าหนดวาผทเปนเจาของเครองหมายการคาทใชส าหรบการพาณชยจะสามารถขอรบรองการจดทะเบยนส าหรบเครองหมายการคานนๆ ได สวนการใชส าหรบการพาณชยหรอใชในทางการคา หมายถง การใชเครองหมายการคาในทางการคาโดยสจรต ซงไมไดเปนเพยงเพอสงวนสทธในเครองหมายการคาเทานน กรณใชเครองหมายการคากบสนคาจะตองตดเครองหมายการคากบ ตวสนคาใหเปนทประจกษตอสาธารณชนมก าหนดเวลาและปรมาณพอสมควร

จงกลาวสรปไดวาการทมการใชเครองหมายการคา Rogue Sriracha Hot Stout Beer กบสนคาประเภทเบยรด าในทางการคาการพาณชยกอใหเกดสทธแกเจาของเครองหมายการคาทจะน าเครองหมายดงกลาวไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาภายใต Trademark Act of 1946 (Lanham Act) วเคราะหเปรยบเทยบกบกฎหมายไทย เครองหมาย Rogue Sriracha Hot Stout Beer เปนเครองหมายค าทใชส าหรบสนคาจ าพวกเครองดมแอลกอฮอรและเบยร พจารณาจากเครองหมายเหนวาเปนการน าเอาค าหลายค า มารวมกนแมจะแปลไมไดตามพจนานกรม แตหากแยกแปลค าดงกลาวสามารถแปลไดดงน ค าวา Rogue แปลวา คนโกง คนทจรต ถอวามลกษณะบงเฉพาะ เนองจากไมไดบงถงคณสมบตหรอลกษณะของสนคา ค าวา Sriracha หมายถง ชออ าเภอในประเทศไทยซงประชาชนทวไปรจกดจงเปนชอทางภมศาสตรซงเปนค าทไมมลกษณะบงเฉพาะ ค าวา Hot แปลวา รอน เปนค าสามญทวไป และค าวา Stout Beer หมายถง เบยรชนดแรง เปนค าทเลงถงคณสมบตของสนคาโดยตรงจงไมมลกษณะบงเฉพาะ เมอพจารณาโดยรวม ค าวา Rogue มลกษณะบงเฉพาะและเปนสาระส าคญของเครองหมาย โดยทสวนทไมมลกษณะบงเฉพาะไมใชสาระส าคญ เครองหมายนพงไดรบการจดทะเบยน อยางไรก ตามแมวาจะตองสละสทธค าวา Sriracha Hot Stout Beer แตเครองหมายการคายงคงปรากฏค า ๆ นได

9 นนนาท บญยะเดช, การคมครองเครองหมายการคาทมชอเสยงแพรหลายทวไปในประเทศไทย ตามพนธกรณในกฎหมายระหวางประเทศ (วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2552), 51.

64

วเคราะหตามหลกกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศไทย การไดมาซงสทธในเครองหมายการคา แบงออกไดเปน 2 ระบบ คอ การไดมาซงสทธโดยการใชและการไดมาซงสทธ โดยการจดทะเบยน ซงเมอเครองหมายการคา Rogue Sriracha Hot Stout Beer ยงไมไดรบการ จดทะเบยนแตเจาของเครองหมายไดน าเครองหมายการคาของตนออกใชกบสนคาของตนแลว ยอมกอใหเกดสทธดกวาบคคลอนผทใชเครองหมายการคาทมลกษณะเหมอนหรอคลายคลงกนในภายหลง ดวยการหามการใชอนถอเปนการละเมดสทธของตน โดยพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ไดก าหนดสทธของเจาของเครองหมายการคาจากการใชเครองหมายการคาของตนกบสนคา ทน าออกจ าหนายในทองตลาด แมวาจะไมไดท าการจดทะเบยนเครองหมายการคาของตนไวตามกฎหมายกตาม โดยมาตรา 46 วรรคสอง บญญตใหสทธแกเจาของเครองหมายการคาทไมไดจดทะเบยนในอนทจะฟองคดบคคลอนซงเอาสนคาของตนไปลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคา นอกจากนน ตามมาตรา 27 พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 การใชเครองหมายการคาของตนกอนโดยสจรตยงสงผลท าใหเกดสทธในอนทจะขอจดทะเบยนซอนส าหรบเครองหมายการคาดงกลาวได กลาวคอ หากบคคลใดใชเครองหมายการคาของตนมาโดยสจรต และตอมาน าเครองหมายการคาของตนมาขอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตามกฎหมาย แตเครองหมายการคาของตนไปเหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาของบคคลอนทไดจดทะเบยนไวกอนแลว นายทะเบยนจะรบจดทะเบยนเครองหมายการคาทเหมอนกนหรอคลายกนใหแกเจาของหลายคนกได จงเหนไดวาการใชเครองหมายการคาโดยสจรตกอนยอมกอใหเกดสทธทจะน าเครองหมายการคานนไปจดทะเบยนได สวนทเครองหมายเปนชอทางภมศาสตรหากประกอบกบสวนอนของเครองหมายแลวมลกษณะบงเฉพาะกสามารถจดทะเบยนได ตามหวขอทไดกลาวมากอนหนาน ถงอยางไรกตามหากพจารณาแลวเหนวาเครองหมายไมมลกษณะบงเฉพาะ แตพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 7 วรรคสาม ไดบญญตเปนขอยกเวนตามมาตรา 7 วรรคสอง (2) วาแมจะเปนชอทางภมศาสตรทไมมลกษณะบงเฉพาะ หากไดมการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาสนคาทใชเครองหมายการคานนจนแพรหลายตามหลกเกณฑทรฐมนตรประกาศก าหนดและพสจนไดวาไดปฏบตถกตองตามหลกเกณฑนนแลว กใหถอวามลกษณะบงเฉพาะไดซงขอยกเวนนยอมรวมถงกรณชอทางภมศาสตรดวย ท าใหเปนเครองหมายการคาทมลกษณะบงเฉพาะอนพงรบจดทะเบยนไดตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 มาตรา 6 (1) และมาตรา 7 วรรคสาม ดงนน กลาวสรปไดวาการน า ค าวา Sriracha Hot ไปใชกบสนคาประเภทเบยรด า สามารถน าไปใชและยนขอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาภายใตหลกเกณฑทกฎหมายก าหนดได แตการทเครองหมาย Rogue Sriracha Hot Stout Beer ยงไมไดจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา กมสทธไดรบความคมครองตามหลกกฎหมายเรองการลวงขายตาม Lanham Act มาตรา 1125 (Section 43) โดยทเจาของเครองหมายจะตองพสจนวาบคคลนนไดกระท าการอนเปนเทจ ไมวาจะ

65

เปนการแสดงขอความอนเปนเทจ ค าบรรยายเทจ หรอท าใหเขาใจผดในขอเทจจรง จนท าใหสาธารณชนหลงเชอวากจการการคาสนคาหรอบรการของบคคลนนมาจากแหลงเดยวกนหรอมสวนเกยวพนกบกจการของผเปนเจาของเครองหมายการคาทแทจรง10 เชนเดยวกบกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศไทย ทใหสทธเจาของเครองหมายการคาทไมไดจดทะเบยนฟองรองบคคลอนซงเอาสนคาของตนไปลวงขายวาเปนสนคาของเจาของเครองหมายการคา อกทงการใชเครองหมายการคาในเชงพาณชยตามกฎหมายเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกาแลวกอใหเกดสทธทเจาของเครองหมายการคานนจะน า เครองหมายของตนไปยนขอจดทะเบยนได ของประเทศไทยกเชนกนการทเจาของเครองหมายการคา ไดใชเครองหมายของตนโดยสจรตแมยงไมไดจดทะเบยนกสามารถท าใหมสทธดกวาบคคลอนได 4.5 วเคราะหการน า ค าวา Sriracha ไปใชเปนรนของรถยนตยหอ LEXUS ภาพท 4.3: รปรถยนต Lexus รน Sriracha IS

ทมา: Autoblog. (n.d.). Retrieved from www.autoblog.com/2016/11/16/lexus-sriracha-is-

hot-sauce-special-edition/. LEXUS เปนเครองหมายการคาทไดรบการจดทะเบยนในประเทศสหรฐอเมรกาโดยม บรษท TOYOTA JIDOSHA KABUSHIKI KAISHA สญชาตญปนเปนเจาของเครองหมายการคา ซงเครองหมายการคา LEXUS ใชกบสนคาประเภทรถยนต เมอปลายป พ.ศ. 2559 LEXUS ไดมการเปดตวรถยนตทเผดทสดในโลกนนกคอ Lexus Sriracha IS หรอรนซอสพรกศรราชา แตยงไมไดจด

10 กรกาญจน แกวมลค า, ปญหาการลอเลยนเครองหมายการคาของประเทศไทย (วทยานพนธ นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2558), 61-62.

66

ทะเบยนค าวา Lexus Sriracha IS เปนเครองหมายการคา การเรยกขาน Lexus Sriracha IS กเพอแสดงใหเหนถงภาพลกษณทมความรอนแรงและความเผดรอนของซอสพรกทเปนสแดง กรณจงเกดปญหาทวาบรษทเจาของรถยนตสามารถจด Lexus Sriracha IS เปนเครองหมายการคาไดหรอไม วเคราะหปญหาตามกฎหมายเครองหมายการคาของประเทศสหรฐอเมรกา กรณปญหานเหมอนกบปญหาขอท 4.2 คอมการใชเครองหมายการคากบสนคาของตนแลวแตยงมไดน าเครองหมายการคาดงกลาวไปจดทะเบยนใหถกตองตามกฎหมาย การทน าเครองหมายการคาออกใชกกอใหเกดสทธแกเจาของเครองหมายรายนนทจะยนจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาได ภายใตเงอนไขวาการใชเครองหมายการคาจะตองใชอยางปกตพอสมควรมใชการใชเครองหมายการคาเพยงเลกนอยเทานน จะเหนไดวารถยนต Lexus Sriracha IS ยงไมไดมการวางจ าหนายสนคาเขาสตลาดจรงเพยงแตเปดตวรถยนตรนดงกลาวเทานน จงอาจสรปไดวายงไมมการใชเครองหมายการคาอยางปกตพอสมควรทจะกอใหเกดสทธแกเจาของเครองหมายทจะน าไปจดทะเบยนได แตอยางไรดหากแตเจาของเครองหมายการคา Lexus Sriracha IS มเจตนาสจรตทจะใชหรอตงใจจะใชเครองหมายการคา (Intent to Use) ในทางการคาและการพาณชย ตามกฎหมายมาตรา 1051 (Section 1) ขอ (b) อนญาตใหเจาของเครองหมายการคาทจะใชหรอตงใจจะใชเครองหมายการคาดงกลาวของตนอยางสจรตสามารถยนจดทะเบยนเครองหมายการคาได แตอยางไรกตามการจดทะเบยนจะยงไมมผลสมบรณจนกวาผขอจนทะเบยนไดแสดงหลกฐานใหเหนวาไดมการใชเครองหมายการคานนแลว11 วเคราะหเปรยบเทยบกบกฎหมายไทย เครองหมาย Lexus ไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศไทย สวนค าวา Sriracha หมายถงชออ าเภอในประเทศไทยซงประชาชนทวไปรจกดจงเปนชอทางภมศาสตรซงเปนค าทไมมลกษณะบงเฉพาะ เหนวาเปนเครองหมายทมทงสวนทมลกษณะบงเฉพาะทไดรบการจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาแลวกบสวนทไมมลกษณะบงเฉพาะประกอบอยดวยกน เครองหมาย Lexus Sriracha IS จงสามารถน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดแตจะตองสละสทธ Sriracha IS เพราะเปนสวนทไมมลกษณะบงเฉพาะตามมาตรา 7 วรรคสอง (2) พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 แตถาจะไมสละสทธเจาของเครองหมายจะตองน าสบใหเหนถงลกษณะบงเฉพาะของเครองหมาย ซงหลกเกณฑการพสจนลกษณะบงเฉพาะจะตองไปตาม มาตรา 7 วรรคสาม แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ประกอบกบประกาศกระทรวงพาณชย เรอง หลกเกณฑการพสจนลกษณะบงเฉพาะ จะเหนไดวาตามหลกเกณฑไมไดก าหนดวาจะตองใชเครองหมายอยางไร ใชถงขนาดไหน แตสงทตองมคอการจ าหนาย เผยแพร หรอโฆษณาสนคาทใช

11 จกรกฤษณ ควรพจน, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธ สทธบตร และเครองหมายการคา, 272.

67

เครองหมายการคานนอยางตอเนองเปนระยะเวลานานพอสมควร จนท าใหสาธารณชนทวไปหรอสาธารณชนในสาขาทเกยวของในประเทศไทยรจกและเขาใจวาสนคาดงกลาวแตกตางไปจากสนคาอน แตจากขอเทจจรงบรษทผลตรถยนต Lexus Sriracha IS ยงไมไดมการวางจ าหนาย หรอโฆษณาสนคา ในประเทศไทยการจะพสจนความมลกษณะบงเฉพาะตามมาตรา 7 วรรคสาม แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 คงจะไมสามารถท าได ดงนน กลาวสรปไดวาการน า ค าวา Sriracha ไปใชเปนรนของรถยนตยหอ LEXUS ซงยงมไดมการจดทะเบยนเครองหมาย Lexus Sriracha IS เปนเครองหมายการคาแตกไดมการใชเครองหมายการคาดงกลาวแลวตามกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกายอมเกดสทธแกเจาของเครองหมายทจะน าเครองหมายนนไปจดทะเบยนได แตตองมการใชอยางปกตพอสมควรส าหรบเครองหมายการคา Lexus Sriracha IS ยงคงถอไมไดวามการใชอยางปกตสมควรเพราะยงไมไดมการวางจ าหนายรถยนตรนนจงไมกอใหเกดสทธน าเครองหมายไปจดทะเบยนโดยการใช แตกมชองทางอนหากเจาของเครองหมายตองการทจะจด Lexus Sriracha IS เปนเครองหมายการคา สวนตามกฎหมายของประเทศไทยพจารณาเหนวา เปนเครองหมายทประกอบดวยสวนทมลกษณะบงเฉพาะและไมมลกษณะบงเฉพาะประกอบกนอย สามารถน าเครองหมาย Lexus Sriracha IS จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดแตตองสละสทธ Sriracha IS เพราะไมมลกษณะบงเฉพาะ แตถาหากเจาของเครองหมายไมตองการสละสทธจะตองพสจนใหเหนถงลกษณะบงเฉพาะโดยการใชซงหลกเกณฑการพสจนตองเปนไปตามมาตรา 7 วรรคสาม แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534 ประกอบกบประกาศกระทรวงพาณชย เรอง หลกเกณฑการพสจนลกษณะบงเฉพาะ 4.6 วเคราะหสทธเจาของเครองหมายการคาในประเทศไทยตามหลกดนแดนของสทธในทรพยสนทางปญญา และผลกระทบจากกรณทสามารถน าชอทางภมศาสตรของไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา หลกดนแดนเปนหลกกฎหมายทมความส าคญในดานทรพยสนทางปญญา ภายใตหลกกฎหมายนสทธในทรพยสนทางปญญาจะเกดขนจากการรบรอง สทธตามกฎหมายจะเกดขนภายหลงจากทไดยนค าขอและไดรบการจดทะเบยนจากเจาหนาทของรฐ กลาวอกนยหนงกคอ สทธนจะกลาวอางขนไดเฉพาะในดนแดนของประเทศทใหความคมครองทรพยสนทางปญญานนเทานน ซงการใหความคมครองเครองหมายการคากเชนเดยวกน หากจดทะเบยนเครองหมายการคาในประเทศใดกจะไดรบความคมครองเฉพาะในประเทศนนเทานน ไมสามารถอางสทธหรอบงคบสทธของตนไปยงประเทศอนได12 เวนเสยแตไดรบการคมครองทรพยสนทางปญญาในประเทศหลงเชนกนหรอมระบบ

12 เรองเดยวกน, 42-43.

68

การคมครองระหวางประเทศและมกฎหมายภายในรบรอง แมค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) หรอ ศรราชา (Sriracha) ทไดรบจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศไทยกบ ค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) และ ศรราชา (Sriracha) ทถกน าไปใชหรอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในสหรฐอเมรกาจะเปนค า ๆ เดยวกนและถกจดทะเบยนในประเทศไทยกอนกตาม เจาของเครองหมายการคาในประเทศไทยกไมมสทธทหามหรอหวงกนการใชชอนตามหลกดนแดน ดงนน วธการเยยวยากรณปญหานจงตองอาศยเหตจากกฎหมายเครองหมายการคาของสหรฐ ซงจะขอกลาวไวในขอเสนอขอแนะ ส าหรบผลกระทบทอาจเกดขนจากกรณทสามารถน าชอทางภมศาสตรของไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา ผวจยขอแยกผลกระทบออกเปน 2 ดาน คอ 1) ดานการเขาสตลาดของสนคาไทย ชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรและเครองหมายการคาเปนสงทบงบอกความนยมในตวสนคา (Goodwill) ดงนนจงมสวนท าใหประชาชนตดสนใจเลอกซอสนคานน ๆ นอกจากนการทน าค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดในประเทศสหรฐยอมสงผลกระทบตอการแขงขนในตลาดตอผประกอบการของประเทศไทยทใชค าวา ซอสพรกศรราชา เชนกน หรออาจถกกดกนออกจากตลาดไปเลยกได ทงนเพราะเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกามชอเสยง ไดรบความนยมเปนอยางมากในตลาดจงไดเปรยบในการชกจงใจผบรโภค ท าใหผบรโภคเลอกซอสนคาทเปนทรจกด มากกวาการเลอกซอสนคาทยงไมคอยรจก เจาของเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาจงสามารถใหชองทางนคมครองตนใหปลอดจากการแขงขนและเปนเครองมอกดกนผประกอบการรายอน ๆ โดยเฉพาะรายยอยใหออกไปจากตลาดได ในแงน การน าชอทางภมศาสตรหรอสงบงชทางภมศาสตรของไทยไปจดเปนเครองหมายการคาในสหรฐอเมรกาไดกจงสงผลกระทบตอการแขงขนและการเขาสตลาดของสนคาไทย 2) ดานการสงเสรมการสงออก ระบบการคมครองสงบงชทางภมศาสตรถอเปนประโยชนตอประเทศไทยในฐานะผจ าหนายหรอผสงออกสนคา หากไทยสามารถน าสงบงชทางภมศาสตรมาใชกบสนคาของประเทศไดกจะท าใหไดรบประโยชนอยางมาก แตเมอประเทศสหรฐอเมรกาไดน าค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) ชอทางภมศาสตรของไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาอาจจะเปนการขดขวางไมใหประเทศไทยขายสนคาโดยใชขอความใด ๆ ทเกยวกบ ชอเครองหมายการคา ดงกลาว รวมทงไมอาจใชขอความทอาจท าใหประชาชนสบสนหลงผดไดดวย ทงนผลกระทบทคาดวาจะเกดตามทไดวเคราะหในหวขอนเปนเพยงความเหนของผวจยจากทไดท าศกษาหลกเกณฑของกฎหมายเทานน

บทท 5 บทสรป และขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป จากการศกษามาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรพบวามทงทใหความคมครองในระดบของกฎหมายระหวางประเทศและทเปนกฎหมายภายในของประเทศตาง ๆ ในสวนของกฎหมายระหวางประเทศ ไดแก ความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (ความตกลงทรปส) และอนสญญากรงปารสวาดวยการคมครองทรพยสนทางอตสาหกรรมดงนนประเทศสมาชกทเปนภาคของกฎหมายระหวางประเทศดงกลาวมพนธกรณทตองปฏบตตามกลาวคอ ตองมวธการทางกฎหมายในการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตร แตความตกลงระหวางประเทศทงสองฉบบกมไดก าหนดไวเปนทแนนอนวาตองคมครองในรปแบบใด การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในบางประเทศทใหความคมครองในระดบทไมสงกจะใหความคมครองภายใตกฎหมายเครองหมายการคา เชน ประเทศสหรฐอเมรกา แตบางประเทศทใหความคมครองในระดบทสงกจะใหความคมครองภายใตกฎหมายเฉพาะ เชน ประเทศไทย ซอสพรกศรราชาเปนชอทใชเรยกแทนแหลงภมศาสตรและทสามารถบงบอกวาสนคาทเกดจากแหลงภมศาสตรนนเปนสนคาทมคณภาพ ชอเสยง ซงเขาขายเปนสงบงชทางภมศาสตรของประเทศไทยแตเนองจากในอดตประเทศไทยยงไมมกฎหมายใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรเชนปจจบน จนท าใหซอสพรกศรราชากลายเปนค าสามญ ไมไดสามารถขอรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองสงบงชทางภมศาสตร พ.ศ. 2546 ผประกอบการบางรายในประเทศไทยจงน าไปจดเปนเครองหมายการคาแทน ซงการจดทะเบยนเครองหมายการคาในประเทศไทยเจาของเครองหมายกจะบงคบใชสทธของตนไดเฉพาะในดนแดนหรอในอาณาเขตของประเทศไทยเทานน สทธดงกลาวไมสามารถกาวลวงไปหามการจดทะเบยนเครองหมายการคาในตางประเทศไทยไดตามหลกดนแดน (Territoriality Principle) ทก าหนดวาสทธของทรพยสนทางปญญาจะถกก ากดไวเฉพาะในดนแดนทไดใหความคมครอง เวนแตสงนนจะไดรบการคมครองทรพยสนทางปญญาในประเทศหลงเชนกน อกทงเครองหมายซอสพรกศรราชาของประเทศไทยกไมเขาขายเปนเครองหมายทมชอเสยงแพรหลายทวไป (Well-known Mark) อนจะสงผลใหหนวยงานทรบจดทะเบยนเครองหมายการคาในสหรฐอเมรกาตองปฏเสธการรบจดทะเบยนหรอจะตองเพกถอนเครองหมายการคานน เมอเกดกรณมการน าค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) หรอ ศรราชา (Sriracha) ทเปนชอทางภมศาสตรและเปนเครองหมายการคาของประเทศไทย ไปใชและจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา โดยหลกทวไปตามกฎหมายจะตองหามไมสามารถ

70

กระท าไดแตทงนกตองพจารณาจากกฎหมายภายในเปนส าคญ เพราะแตละประเทศก าหนดเอาไวไมเหมอนกน เกดประเดนขอกฎหมายวาการกระท าเชนนถกตองหรอไม จงจ าเปนตองศกษากฎหมายภายในของประเทศสหรฐอเมรกาคอ Trademark Act of 1946 (Lanham Act) พบวา การใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรและชอภมศาสตรภายใตกฎหมายภายในของประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองในรปแบบของกฎหมายเครองหมายการคา Trademark Act of 1946 หรอ Lanham Act ดงนนหลกเกณฑการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรหรอการจดทะเบยนเครองหมายภมศาสตรเปนเครองหมายการคาจงเปนไปตามหลกเกณฑวาดวยเครองหมายการคาและเครองหมายรบรองภายใต Lanham Act เหตทประเทศสหรฐอเมรกาใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในรปแบบนดวยเหตทวาสงบงชทางภมศาสตรท าหนาทเชนเดยวกนกบเครองหมายการคาคอ การบอกแหลงทมาของสนคาและเปนการรบประกนคณภาพของสนคาตอผบรโภคมส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา United States Patent and Trademark Office (USPTO) เปนหนวยงานหลกทรบผดชอบในการรบจดทะเบยน จากกรณทม การน าค าวา ศรราชา ซงเปนชอภมศาสตรของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา เหนไดวาการทผเปนเจาของเครองหมายภมศาสตรหรอเครองหมายทบอกความเชอมโยงของสนคากบชอภมศาสตรจะน าเครองหมายนนไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตามหลกกฎหมาย Lanham Act Section 2 (e) ก าหนดวาเครองหมายดงลกษณะทกลาวมาตอง หามมใหรบจดทะเบยน จากกรณตวอยางเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA ทแปลเปนภาษาไทยไดวาซอสพรกศรราชา สามารถจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาตาม Lanham Act ไดเนองจาก Lanham Act Section (2) ขอ (f) ก าหนดวานอกเหนอจากเครองหมายการคาทหลอกลวงหรอทท าใหเขาใจผดเกยวกบภมศาสตรอนเปนทมาของสนคา เครองหมายการคาเมอใชในทางการคากบสนคาของผยนค าขอจดทะเบยนยอมสามารถจดทะเบยนไดโดยทเจาของเครองหมายการคานนมหนาทตองพสจนใหเหนถงความหมายทสอง (Secondary Meaning) อนจะท าใหเครองหมายการคาดงกลาวมลกษณะบงเฉพาะ แตการทเครองหมายจะมความหมายทสองไดนนจะตองถกใชอยางเปดเผยตอเนอง 5 ป และเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA เปนเพยงการบรรยายถง ความเชอมโยงกบภมศาสตรเทานน มไดแสดงใหเหนถงความส าคญของภมศาสตรในเครองหมาย จงสามารถน าเครองหมายทบรรยายถงความเชอมโยงกบภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาภายใต Lanham Act ได แตการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรในรปแบบของเครองหมายการคาเปนการแสดงใหเหนความแตกตางในสนคาของผมสทธใชสงบงชทางภมศาสตรวาแตกตางจากสนคาผมสทธใชรายอน ไมไดเปนการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยตรง และยงอาจสงผลใหสงบงชทางภมศาสตรนนกลายเปนชอสามญ

71

แมค าวา ศรราชา ทเปนชอภมศาสตรของประเทศไทยจะถกน าไปใชจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาไดกตามแตกไมมผใดสามารถมสทธแตเพยงผเดยวในการทจะใชค าดงกลาวไดเพราะผอ านวยการ USPTO จะอาศยอ านาจตาม Section 6 ของ Lanham Actใหผยนค าขอจดทะเบยนสละสทธในการทจะมสทธแตเพยงผเดยวในการใชค าวา ศรราชา และ ซอสพรกศรราชา บคคลอนจงสามารถน าค าวา ศรราชา และ ซอสพรกศรราชา ไปใชไดโดยไมถอวาเปนการกระท าทละเมดเครองหมายการคา TUONG OT SRIRACHA ส าหรบหลกเกณฑการคมครองสงบงชทางภมศาสตรภายใตกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาคอ น าสงบงชทางภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายรวมหรอเครองหมายรบรองตาม Section 2 (e) Section 4 และ Section 45 ของ Lanham Act ซงไดใหค านยามเครองหมายรบรองไววา ค า ชอ สญลกษณ หรอเครองมอ หรอสงอนใด ถกใชโดยบคคลอนใดนอกเหนอจากเจาของ หรอผทเปนเจาของเครองหมายรบรองจะตองมเจตนาสจรตทจะอนญาตใหบคคลอนใดนอกเหนอจากเจาของนน สามารถใชเครองหมายรบรองในทางการคาและการพาณชย โดยการยน ค ารองขอรบการจดทะเบยน เพอทจะรบรองถนก าเนด วสดทใชผลตสนคา รปแบบการผลตสนคา คณภาพสนคา ความแมนย า หรอลกษณะเฉพาะตาง ๆ ของสนคาหรอบรการ หรอรบรองการท างาน หรอแรงงานทอยภายใตหนวยงานหรอองคกรทผลตสนคาหรอบรการ ถอวาเครองหมายรบรองเปนเครองหมายทบงบอกแหลงก าเนดหรอแหลงทมาของสนคาอนเปนการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรโดยตรงสอดคลองกบความตกลงทรปสทไดก าหนดไว

สดทายนประเดนทางกฎหมายทวาสามารถน า ค าวา ซอสพรกศรราชา (Sriracha Chili Sauce) หรอ ศรราชา (Sriracha) ทเปนชอทางภมศาสตรและเปนเครองหมายการคาของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกากขนอยกบกฎหมายภายใน Trademark Act of 1946 (Lanham Act) และจากตวอยางทมการน าไปใชกมทงทจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไดและทจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไมไดตามทไดวเคราะหไป 5.2 ขอเสนอแนะ จากการศกษาถงกฎหมายระหวางประเทศและกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาในสวนของการใหความคมครองสงบงชทางภมศาสตรและการน าชอภมศาสตรจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา กพบวาประเทศสหรฐอเมรกาสามารถน าชอภมศาสตรของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาได สวนจะจดเปนเครองหมายการคาไดหรอไมกพจารณาตามกฎหมายภายใน การแสวงหาทางแกไขและเยยวยาจงสามารถท าไดโดยอาศยเหตตามกฎหมายเครองหมายการคาสหรฐอเมรกา โดยทผวจยขอเสนอแนวทางแกไขเยยวยา ดงน

72

1) กรณทยงไมไดมการน าค าวา ศรราชา หรอ ซอสพรกพรกศรราชา จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา ขอเสนอแนวทางการปองกนมใหมการน าค าวา ศรราชา ซงเปนชอภมศาสตรของประเทศไทยจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไมวากบสนคาประเภทใดคอ การยนหนงสอตอส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา United States Patent and Trademark Office เพอขอใหส านกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกาใชอ านาจตรวจสอบโดยผตรวจสอบตาม 37 CFR Part 2 - RULES OF PRACTICE IN TRADEMARK CASES Section 2.61(b) โดยใหผยนขอจดทะเบยนเครองหมายการคาแจงขอมลหรอระบถงความส าคญของค าวา ศรราชา วามความเกยวของกบสนคาหรอเกยวของกบสถานทภมศาสตรอยางไร เพอเปนขอมลในการรบจดทะเบยนของเจาหนาทหากมการระบถงความส าคญของศรราชาเปนชอภมศาสตรวาเปนสถานทก าเนดสนคาหรอสนคามความเกยวของกบศรราชา แตแทจรงแลวสนคานนไมไดมาจากหรอมความเกยวของกบศรราชาเลย อนจะสงผลท าใหเกดการเขาใจผดเกยวกบภมศาสตรอนเปนทมาของสนคาและยงเปนการหลอกหลวง หากพจารณาไดความเชนนแลวเครองหมายการคาดงกลาวกจะเปนเครองหมายทมลกษณะตองหามมใหรบจดทะเบยนตามกฎหมาย และแนวทางนยงรวมการคดคานค าขอจดทะเบยนเครองหมายการคาดวยโดยอางเหตแหงการคดคานวาเครองหมายการคา ศรราชา หรอ ซอสพรกพรกศรราชา ทมการยนขอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาทไมมลกษณะอนพงรบจดทะเบยนไดเพราะเปนการกอใหเกดความสบสนหลงผดในแหลง ก าเนดของสนคาเกยวกบภมศาสตร ตาม Section 13 ของ Lanham Act แตทงนจะทราบไดวาเครองหมายการคาใดทอยในระหวางยนขอจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาไมมลกษณะอนพงรบจดทะเบยน จะตองท าการตรวจสอบโดยหนาทการตรวจสอบควรเปนหนาทของส านกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย เพราะมส านกงานตง อยในประเทศนน ๆ อยแลวและเรองนกเกยวของกบการคาดวยเชนกน 2) กรณทมการน าค าวา ศรราชา หรอ ซอสพรกพรกศรราชา จดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาแลว ขอเสนอแนวทางการแกไขเยยวยาคอ ยนค ารองขอเพกถอนทะเบยนเครองหมายการคาตามหลกเกณฑ Section 14 ในกรณนบคคลทยนค ารองไดจะตองเปนบคคลทเชอวาตนเสยหายหรอจะไดรบความเสยหายจากการจดทะเบยนเครองหมายดงกลาว เมอศรราชา หรอ ซอสพรกพรกศรราชา เปนชอภมศาสตรของประเทศไทย ประเทศไทยอาจจะเปนบคคลทจะไดรบความเสยหายกไดหากมการใชเครองหมายการคา ศรราชา เพอหลอกลวงเกยวกบแหลงก าเนดของสนคา ดงนนเมอพจารณาเหนวาเครองหมายการคา ศรราชา หรอ ซอสพรกพรก ศรราชา ทไดรบการจดทะเบยนถกใชโดยเจาของเครองหมายการคาหรอถกใชโดยการอนญาตของเจาของเครองหมายการคาเปนการแสดงแหลงก าเนดของสนคาเกยวของกบเครองหมายการคานน

73

อนเปนเทจ และหมายถงการประกอบการใด ๆ ในลกษณะทเปนการแสดงออกอยางผด ๆ ซงสภาพ ลกษณะหรอคณภาพของสนคา หรอแหลงก าเนดทางภมศาสตร กจะเขาหลกเกณฑและเปนเหตใหประเทศไทยไดรบความเสยหายหรอจะเสยหายโดยอาจจะมอบหมายส านกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย เปนผยนค ารองขอเพกถอนทะเบยนเครองหมายการคาตอคณะกรรมการอทธรณเครองหมายการคา (Trademark Trial and Appeal Board) โดยอาศยเหตผลดงทกลาวมา ตาม Section 14 ของ Lanham Act และการอาศยเหตทวามการใชเครองหมายแสดงแหลงก าเนดของสนคาเปนเทจหรอหลอกลวงสามารถยนค ารองขอเพกถอนในเวลาใด ๆ กไดไมจ าเปนทจะตองยนภายใน 5 ปนบแตทเครองหมายการคานนไดรบการจดทะเบยน 3) การสรางความรความเขาใจในภาคประชาชน โดยเฉพาะประชาขนชาวไทยเกดความเคลอบแคลงใจวาท าไมชาวตางประเทศถงน าเอาชอภมศาสตรของประเทศไทยไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกาได ทง ๆ ทเปนชออ าเภอหนงในประเทศไทย หนวยงานภาครฐโดยกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชยจงควรทจะจดสมมนาเผยแพรความรในประเดนปญหาดงกลาวใหแกสาธารณชนไดรบทราบถงขอเทจจรงและขอกฎหมายเกยวกบกรณทศรราชา หรอซอสพรกพรก ศรราชา ถกน าไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาในประเทศสหรฐอเมรกา พรอมชแจงเหตผลวาท าไมถงจดทะเบยนเปนเครองหมายการคาได เจาของเครองหมายการคามสทธเพยงใดในการใชเครองหมาย และแทจรงแลวประชาชนชาวไทยมสทธเพยงใดในค าวา ศรราชา โดยพจารณาถงหลกกฎหมายทรพยสนทางปญญา ทงหมดนกเพอทจะสรางความรความเขาใจทถกตองใหแกประชาชน

74

บรรณานกรม

กรกาญจน แกวมลค า. (2558). ปญหาการลอเลยนเครองหมายการคาของประเทศไทย. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คมกฤช อภรตเกยรต. (2558). ปญหากฎหมายของการใชภาพสตวเปนเครองหมายการคา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. จกรกฤษณ ควรพจน. (2545). กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมาย การคา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: นตธรรม. จกรกฤษณ ควรพจน. (2555). กฎหมายระหวางประเทศวาดวย ลขสทธสทธบตรและเครองหมาย การคา (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: นตธรรม. จกรกฤษณ ควรพจน, บณฑร เศรษศโรฒน และอรณศร จนทรทรง. (2551). กฎหมายคมครองสงบงช

ทางภมศาสตรเพอการสงเสรมการ สงออกและการสรางความเขมแขงของชมชนทองถน (รายงานฉบบสมบรณ). กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ฉตรพร หาระบตร. (2546). แนวทางการก าหนดมาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยในการให ความคมครองสงบงช ทางภมศาสตรในผลตภณฑไวนและสราภายใตกรอบการเจรจาการคา WTO. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชาญชย ศลาจาร. (2531). เครองหมายการคากบการลวงสาธารณชน. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไชยยศ เหมะรชตะ. (2555). ลกษณะของกฎหมายทรพยสนทางปญญา (พนฐานความรทวไป)

(พมพครงท 9). กรงเทพฯ: นตธรรม. ไชยยศ เหมะรชตะ. (2560). ลกษณะของกฎหมายทรพยสนทางปญญา (พมพครงท 9). กรงเทพฯ: นตธรรม. ชมรมคนรกศรราชา. (2560 ก). ซอสพรกของไทย ดงไกลทวโลก. สบคนจาก http://www.konruksriracha.in.th/15426755/-ซอสพรกศรราชา. ชมรมคนรกศรราชา. (2560 ข). ซอสพรกศรราชา-ตราเกาะลอย. สบคนจาก http://www.konruksriracha.in.th/15426670/. ชมรมคนรกศรราชา. (2560 ค). ซอสพรกศรราชา-ตรา-ศรราชาพานช. สบคนจาก http://www.konruksriracha.in.th/15426755/. ไทยทะยาน. (2560 ก). ซอสศรราชา ชอกบอกอยแลววามาจากไหน. สบคนจาก http://www.unlockmen.com/sriracha-sauce/.

75

ไทยทะยาน. (2560 ข). ซอสศรราชา ชอกบอกอยแลววามาจากไหน แตคนทงโลกกลบเขาใจวาคนไทยไปกอปเขามา. สบคนจาก http://www.unlockmen.com/sriracha-sauce/.

ไทยเทพรส. (2560). จดเรมตน “ซอสพรกศรราชาพานช” รสชาตของตนต ารบ. สบคนจาก http://thaitheparos.com/srirajapanich/heritage.php?lang=_th.

ธนพจน เอกโยคยะ. (2547). กฎหมายหมายทรพยสนทางปญญาวาดวยการคมครองสงบงชทาง ภมศาสตร (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ทชชงทอยส. ธนพจน เอกโยคยะ. (2547). ค าอธบายกฎหมายสงบงชทางภมศาสตร. กรงเทพฯ: วญญชน. นนทน อนทนนท. (2547). ทรพยสนทางปญญาในยคโลกาภวตน เลม 2. กรงเทพฯ: จรรชการพมพ. นนนาท บญยะเดช. (2552). การคมครองเครองหมายการคาทมชอเสยงแพรหลายทวไปในประเทศ ไทย ตามพนธกรณในกฎหมายระหวางประเทศ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. บญมา เตชะวณช. (2554). ต ารากฎหมายทรพยสนทางปญญาเนตบณฑตยสภา. กรงเทพฯ: เนต บณฑตยสภา. Brand Buffet. (2560). มความแซบ ! Lexus เผยโฉมรนซอสพรกศรราชารถเผดรอนแรงทสดแหง

ยค. สบคนจาก http://www.brandbuffet.in.th/2016/11/new-lexus-sriracha-is/. ปวรศร เลศธรรมเทว. (2559). ความรเกยวกบทรพยสนทางปญญา. กรงเทพฯ: วญญชน. ภทรยา เกษสวสด. (2556). แนวทางการแกไขกฎหมายวาดวยสงบงชทางภมศาสตร ศกษากรณการใช ชอเพอขนทะเบยน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. Lovwfitt. (2560). ซอสพรกศรราชาพานช-เผดรอนไดประโยชนสไตลตนต ารบทคนฟตหนตองตดใจ.

สบคนจาก http://www.lovefitt.com/review/. วส ตงสมตร. (2545). ค าอธบายกฎหมายเครองหมายการคา. กรงเทพฯ: นตธรรม. วชย สขลม. (2556). การคมครองสงบงชทางภมศาสตร. ขาวสารเนตบณฑตยสภา, 26(284), 18. Voice TV. (2560). Voice market: เบยรรส ซอสศรราชา. สบคนจาก

http://shows.voicetv.co.th/voice-market/142685.html. สถาบนนานาชาตเพอเอเชยแปซฟกศกษา. (2555). การเจรจาสงบงชทางภมศาสตร (GI) ในองคการ

การคาโลก และการผลกดนสนคา GI ไทยสสากล (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยกรงเทพ.

สนตชย วฒนวกยกรรม, ขจรศกด อ าไพสมพนธกล, อนงครตน คงลาภ, ชะยน สนทรสงคาล และนาวน มณจนทร. (2557). กฎหมายเครองหมายการคาและกฎหมายปองกนการผกขาดเปรยบเทยบระหวางกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศไทย (รายงานการศกษาฉบบสมบรณ). กรงเทพฯ: ส านกงานศาลยตธรรม.

76

Autoblog. (n.d.). Retrieved from www.autoblog.com/2016/11/16/lexus-sriracha-is-hot-sauce-special-edition/.

Bon Appetit. (2017). Best foods of the year from Bon Appetit. Retrieved from http://www.bonappetit.com/uncategorized/article/best-foods-of-the-year- from-bon-appetit. Garlitos, K. (2017). Care for some hot sauce on this special edition Lexus IS?.

Retrieved from https://www.topspeed.com/cars/lexus/2017-lexus-sriracha-is-ar175256.html.

Huyfong. (n.d.). Sriracha hot chili sauce. Retrieved from http://www.huyfong.com/. Osburn, C. (2017). Grab rogue Sriracha hot stout beer while it’s…hot. Retrieved from

http://www.craveonline.com/culture/806077-grab-rogue-sriracha-hot-stout-beer-itshot.

Paris convention for the protection of industrial property. (n.d.). Members Contracting Parties. Retrieved from http://www.wipo.int/export/sites/www/ treaties/en /documents/pdf/paris.pdf.

Pierson, D. (n.d.). With no trademark, Sriracha name is showing up everywhere. Retrieved from http://www.latimes.com/business/la-fi-sriracha-trademark-20150211-story.html.

POP! Gourmet Popcorn. (n.d.). Retrieved from www.popgourmetpopcorn.com /collections/all/products/sriracha-original.

Rogue. (2017). Rogue ales ciders & sodas, rogue Sriracha hot stout beer. Retrieved from http://buy.rogue.com/rogue-sriracha-hot-stout-beer/.

Rogue.comrogue. (n.d.). Retrieved from www.rogue.comrogue_beerrogue-sriracha-hot-stout.

Sriracha Stix. (n.d.). Retrieved from www.srirachastix.com/collections/shop/sriracha-stix. USPTO. (2017a). Office of policy and international affairs: Geographical indications.

Retrieved from https://www.uspto.gov/learning-and-resources/ip-policy/geographicalindications/office-policy-and-international-affairs-0.

USPTO. (2017b). Benefits of protecting geographical indications through a trademark system. Retrieved from https://www.uspto.gov/sites/default/files/web/ offices/dcom/olia/globalip/pdf/gi_system.pd.

77

USPTO. (2017c). GIs as certification marks. Retrieved from https://www.uspto.gov/ learning-and-resources/ip-policy/geographical-indications/office-policyand-International-affairs#heading-1.

USPTO. (n.d.). Retrieved from http://tsdr.uspto.gov/#caseNumber=74021095& caseType=SERIAL_NO&search Type=statusSearch.

Wells, N. (2017). Principal register and supplemental register for U.S. trademarks: What’s the difference?. Retrieved from https://www.wellsiplaw.com/principal-register-andsupplemental-register-for-u-s-trademarks-whats-the-difference/.

78

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล: เกยรตศกด สรรพคณ อเมล: Pob.sapp@gmail.com ประวตการศกษา: เนตบณฑตไทย ส ำนกอบรมศกษำกฎหมำยแหง เนตบณฑตยสภำ (สมยท 67 ปกำรศกษำ 2557) นตศำสตรบณฑต มหำวทยำลยกรงเทพ ปกำรศกษำ 2556

มธยมศกษำ โรงเรยนเบญจมรำชทศจงหวดจนทบร