รายงานวจยฉบบสมบรณ

การขบเคลอนและหนนเสรมโครงการเพาะพนธปญญาเพอความยงยน ศนยพเลยงโครงการเพาะพนธปญญา

สถาบนนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล (พฤษภาคม – ตลาคม 2560)

โดย ผศ.ดร.ปยะฉตร จตตธรรม และคณะ

สงกดสถาบนนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล

มนาคม 2563

สญญาเลขท RDG6040015

รายงานวจยฉบบสมบรณ การขบเคลอนและหนนเสรมโครงการเพาะพนธปญญาเพอความยงยน

ศนยพเลยงโครงการเพาะพนธปญญา สถาบนนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล

(พฤษภาคม – ตลาคม 2560)

คณะผวจย 1. ผศ.ดร.ปยะฉตร จตตธรรม สงกดสถาบนนวตกรรมการเรยนร มหดล 2. ผศ.ดร.นำคาง ศรวฒนาโรทย สงกดสถาบนนวตกรรมการเรยนร มหดล 3. ผศ.ดร.วชร เกษพชยณรงค สงกดสถาบนนวตกรรมการเรยนร มหดล 4. นางอรณวรรณ กลนกลง ครชำนาญการพเศษ (เกษยณอาย)

สนบสนนโดยสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และ บมจ.ธนาคารกสกรไทย

(ความเหนในรายงานนเปนของผวจย สกว. ไมจำเปนตองเหนดวยเสมอไป)

ก

บทสรปผบรหาร

โครงการ “การขบเคลอนและหนนเสรมโครงการเพาะพนธปญญาเพอความยงยน” ระยะ 6 เดอน (พ.ค. - ต.ค. 2560) โดยศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล ไดด าเนนโครงการวจยตอเนองเปนปท 6 โดยเปนโครงการทเชอมตอกบโครงการระยะท 2 (เฟส 2) มเปาประสงคหลกเพอขบเคลอนการสรางความยงยนในโรงเรยนโดยอาศยชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community, PLC) ทมประสทธภาพ เปนกลไกขบเคลอนทส าคญ ผานการพฒนาและหนนเสรมใหครสามารถจดการเรยนรโดยใชกระบวนการวจยผานการท าโครงงานฐานวจย ทสงเสรมใหนกเรยนเปนผสรางความรเอง ไดพฒนาทกษะทส าคญในศตวรรษท 21 โดยเฉพาะอยางยงทกษะการคด ศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล โดยสถาบนนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล มพนทการด าเนนโครงการครอบคลมพนท 3 จงหวด คอ สมทรสาคร สมทรสงคราม และนครปฐม

วตถประสงคหลกของโครงการ มดงน คอ 1) เพอสงเสรมความเขมแขงของชมชนการเรยนร (PLC) และหนนเสรมการพฒนาศกยภาพครกระบวนกรในการ

จดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของโครงการเพาะพนธปญญา ใน 10 โรงเรยนทเขารวมโครงการกบศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล

2) เพอคนหารปแบบและกลไกในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ อยางนอย 2 แหง

วธด าเนนงานตามวตถประสงค สรปไดดงน 1) การจดกจกรรมอบรมเชงปฏบตการเพอพฒนาครทง 10 โรงเรยน เพอหนนเสรมศกยภาพ ทงในดานความร

และทกษะ ใหสามารถโคชนกเรยนใหคดอยางเปนเหตเปนผล รวมถงใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หรอทเรยกวา SEEEM เปนกรอบในการท าโครงงานฐานวจย ผานกจกรรมทหลากหลายและบรณาการกบเนอหาทครสามารถน าไปใชไดจรงในหองเรยน อกทงมกจกรรมททบทวนหลกการเพอใชการออกแบบกจกรรมการเรยนรทสงเสรมการท างานรวมกน การฟงดวยใจอยางใครครวญ สนทรยสนทนา ซงเปนกจกรรมตามแนวจตตปญญาศกษา การลงพนทตดตามหนนเสรมทโรงเรยน ทง 10 โรงเรยน การจดเวทการน าเสนอขอเสนอโครงงานของนกเรยนในเครอขาย รวมถงการถอดบทเรยนจากเวทน าเสนอเพอใหครกลบไปโคชนกเรยนเพอท าโครงงานได ซงในระยะเวลา 6 เดอน จดกจกรรมหนนเสรม จ านวน 6 ครง และการลงพนทตดตามครในการโคชนกเรยนพฒนาโครงรางโครงงานฐานวจย โรงเรยนละ 1 ครง นอกจากนยงมการตดตามชวยเหลอใหค าปรกษาแกครผานการสอสารในรปแบบตาง ๆ ทงทางโทรศพท อเมล สงคมออนไลน (Face book และ Line ของกลม)

2) การจดกจกรรมเพอขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนรรวมกนระหวางครแกนน าทง 10 โรงเรยน จดขนจ านวน 2 ครง กจกรรมชดนมเปาประสงคเพอใหเกดการเรยนรและการถอดบทเรยนจากคลปและเรองเลา ใชหลกLesson learn มงหมายใหครสามารถถอดบทเรยนจากการปฏบต เปนหนงในแนวทางขบเคลอนชมชนการเรยนรอยางมประสทธภาพ เพราะการถอดบทเรยนอนเกดจากสงทครปฏบตในบรบทหองเรยนจรงเปนขอคนพบทส าคญ เปนชดองคความรหรอกระบวนการใหมจากแตละโรงทสามารถสงตอชดแนวคด หลกการ รวมถงเปนแนวปฏบต ใหครแกนน าในเครอขาย เพอใหสามารถน าไปปรบใช รวมถงประยกตเพอสรางสรรคกจกรรมใหสอดคลองกบบรบทในหองเรยนของตนได

3) การพฒนารปแบบและกลไกในการสรางโรงเรยนตนแบบ ในระยะเวลา 6 เดอน ทมวจย มงถอดรหสเพอหาปจจยทเกยวของ น ามาออกแบบแนวทางการขบเคลอนอยางเปนรปธรรม โดยมกจกรรม ณ โรงเรยนทผานการคดเลอกเปนตนแบบจ านวน 2 โรงเรยน เกดกจกรรมเพอขบเคลอนใหเปนโรงเรยนตนแบบจ านวน 3 ครง

ข

ผลการด าเนนงาน สรปไดดงน คอ 1) ผลส ำเรจโดยรวมของโครงกำร มโรงเรยนเขารวมโครงการ 11 โรงเรยน มครเขารวมจ านวน 77 คน ม

นกเรยนไดรบการพฒนารวม 537 คน (แบงเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนจ านวน 486 คน และนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายจ านวน 51 คน) ไดขอเสนอโครงงานฐานวจยรวม 110 เรอง

2) ผลส ำเรจดำนกำรพฒนำคร ครเกดชมชนการเรยนรในกลมเพอนครทอยในโรงเรยนเดยวกน และครเครอขายของโครงการ เพอพฒนานกเรยนดวยการจดกระบวนการเรยนร RBL สงเสรมใหเกดการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการโคชโครงงานใหแกนกเรยน เกดการแลกเปลยนเรยนรประสบการณ แบงปนปญหา รวมกนหาทางออก เพอใหการเรยนรในชนเรยนมประสทธภาพประสทธผลสงสด ครยงมเจตคตทดตอการจดการเรยนรแบบ RBL มการเปลยนแปลงตนเองเปนนกเรยนร เปนคณอ านวยเพอใหนกเรยนสามารถสรางความรอยางงายไดดวยตนเอง ใชค าถามกระตนใหนกเรยนคด สามารถสรางสรรคกจกรรมเพอพฒนานกเรยนตามบรบทของตนเองไดอยางมประสทธภาพ

3) ผลส ำเรจดำนกำรพฒนำนกเรยน นกเรยนไดเรยนรเนอหาสาระแบบบรณาการในวชา IS หรอคาบเรยนลดเวลาเรยนเพมวชาร รวมทงเรยนรในแบบสาระทองถน ผานการท าโครงงานฐานวจย นกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนรผานการลงมอท าโครงงานฐานวจย มการพฒนาทกษะคด สามารถสรางความรอยางงายไดดวยตนเอง ทกษะการน าเสนอ ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะชวตและการเรยนร นอกจากน นกเรยนทเปนเดกหลงหองกสามารถเรยนรและพฒนาศกยภาพตนจากการท าโครงงานฐานวจยได

4) ผลทเกดกบโรงเรยนตนแบบ พบปจจยส าคญในการขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ ทสอดคลองกบบรบทเฉพาะของแตละโรงเรยน ท าใหโรงเรยนไดขยายผลการจดการเรยนรแบบ RBL จากหลกฐานความส าเรจเชงประจกษ สงผลใหโรงเรยนไดรบการยอมรบ ไดรบการสนบสนนจากกรรมการสถานศกษา ชมชนและผปกครอง ในความรวมมอเพอสรางความยงยนของกระบวนการผานครเพอพฒนาผเรยน อกทงโรงเรยนตนแบบยงสามารถขยายผลภายในโรงเรยน และโรงเรยนในเครอขาย จนสามารถเปนทศกษาดงานแกโรงเรยนทสนใจได

ปจจยทน ำไปสควำมส ำเรจของโครงกำร สรปไดดงน 1. ความมงมนอยางแรงกลาของทมพเลยงและครทจะด าเนนงานตามโครงการนใหส าเรจไมวาจะมปญหาหรอ

อปสรรคใดๆ การท างานรวมกนอยางกลยาณมตร รวมทกขรวมสขไปดวยกน เปนก าลงใจใหแกกนในยามทอ เพอปรบเปลยนวฒนธรรมการเรยนการสอนวชาโครงงาน โดยหวงผลสมฤทธทนกเรยน

2. การทหนวยจดการกลางไดใหการสนบสนนดวยด ทงใหเครองมอและฝกฝนทกษะใหพเลยง ตลอดจนเปนทปรกษาใหค าแนะน าอยางใกลชดตลอดการด าเนนงานของโครงการ เพอใหพเลยงสามารถน าไปถายทอดฝกใหคณครในโครงการได

3. มวธด าเนนงานจดการแลกเปลยนเรยนรและการลงมอปฏบตทมพเลยงคอยหนนเสรมการท างานของครอยางใกลชด สนบสนนใหครเกดความมนใจ สามารถจดกระบวนการเรยนรแบบ RBL ได โดยใชบรรยากาศการท างานทอบอน เตมไปดวยมตรภาพ ชวยเหลอซงกนและกน รวมมอกนท างานเปนทม เรยนรไปดวยกนจนสามารถสรางความรและพฒนาทกษะทเกดประโยชนตอทงครและนกเรยนได

4. ผบรหารทเขามามสวนรวมในการท ากจกรรมกบทางโครงการอยางตอเนอง เขาใจหลกการของ RBL มสวนส าคญในการบรหารจดการสงเสรมใหการจดกระบวนการเรยน RBL เปนไปดวยด

5. ผมสวนไดสวนเสยของโรงเรยนและนกเรยนเขามาเกยวของในกระบวนการด าเนนงานของโรงเรยนมากขน เชน กรรมการสถานศกษา ผปกครอง และชมชนในทองถน เนองจากเหนความส าเรจในการพฒนาผเรยน จงใหการสนบสนนเพอสรางความยงยนของโครงการ

ค

ปญหาและอปสรรค 1. การเปลยนผอ านวยการโรงเรยน คนใหมไมสานตองานเดม มสวนท าใหงานสะดด อาจไมมความเขาใจ

หรอไมเหนดวยกบหลกการ/แนวคดของโครงการ 2. การทผอ านวยการบางคน มความไมเขาใจหรอไมเหนดวยกบหลกการ/แนวคดของโครงการ ท าใหครอาจ

ไมไดรบการสนบสนนเทาทควร 3. ครมภาระกจมาก โรงเรยนมกจกรรมมาก รวมทงมท าเอกสารประเมน การอบรมสมมนา จากทง สพฐ.

และหนวยงานทเกยวของกบการศกษาอยคอนขางมาก สงผลท าใหการจดกระบวนการเรยนแบบ RBL ไมเปนไปตามแผน

ขอเสนอแนะเชงกลยทธแกผเกยวของ 1. การพฒนาศกยภาพคร ควรเนนการพฒนาดานจตวญญาณครควบคไปกบใหความรและฝกฝนทกษะตางๆ

จากนนใหครลงมอปฏบตเพอใหไดประสบการณจรง โดยมพเลยงเขาไปตดตามชวยเหลอหนนเสรมอยางใกลชด เพอใหครมความมนใจและพฒนาความสามารถในการจดกระบวนการเรยนแบบ RBL ไดประสทธภาพสงสด เพอพฒนานกเรยนใหไดเตมท

2. โรงเรยนควรมการสรางชมชนการเรยนรของครเพอเปาหมายในการพฒนานกเรยนอยางเตมศกยภาพ ใหครมพนทส าหรบการแลกเปลยนเรยนรรวมกนเปนระยะ ทงน ควรจะใชกจกรรมจตตปญญาในการสรางพนทปลอดภย เปนบรรยายทเออการเรยนรและแบงปน จะท าใหการแลกเปลยนเรยนรมประสทธภาพ

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1. กระทรวงศกษาธการ ควรปรบเปลยนเปาหมายของการพฒนาใหนกเรยนไดรบความร เปนเนนการพฒนา

ทกษะควบคไปกบความร ควรเปดโอกาสใหนกเรยนมชวโมงปฏบตมากขนเพอใหนกเรยนมประสบการณทจะฝงรากลกในตวของนกเรยน เกดความร ความสามารถ มทกษะคด ทน าไปปรบใชไดกบชวต สอดคลองกบชวตในสถานการณปจจบน

2. ควรมการจดเวทแลกเปลยนเรยนรใหครมพนทในการน าเสนอ แลกเปลยนประสบการณ เพอใหครเกดความภาคภมใจ รสกมตวตน และการแลกเปลยนเรยนรยงท าใหครมเครองมอหรอแนวทางใหมๆ น าไปจดการเรยนรกบนกเรยนตอไป

ง

บทคดยอ

โครงการวจยน มวตถประสงคเพอขบเคลอนและหนนเสรมโครงการเพาะพนธปญญาเพอความยงยนให

โรงเรยนทเขารวมโครงการเพาะพนธปญญาในเขตจงหวดสมทรสาคร สมทรสงคราม และนครปฐม ใหสามารถจด

กระบวนการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย (Research-Based Project-RBL) เพอพฒนานกเรยนใหมทกษะแหงศตวรรษ

ท 21 โดยมการฝกอบรมและตดตามหนนเสรมชวยเหลอครอยางตอเนอง

วธการด าเนนโครงการ ม 4 รปแบบหลก คอ รปแบบท 1 เปนการพฒนากลมครผานกจกรรมเชงปฏบตการ 5

เรองหลกๆ คอ การจดกระบวนการเรยนแบบ RBL การออกแบบวจย การพฒนาขอเสนอโครงงาน ทกษะคดเชงระบบ

และการบรณาการตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และจตตปญญาศกษา รปแบบท 2 เปนการจดเวทแลกเปลยน

เรยนรระหวางทางโดยใชการถอดบทเรยนจากการปฏบตเพอใหไดองคความรและแนวปฏบตทด รปแบบท 3 เปนการ

ตดตามหนนเสรมครในการโคชนกเรยน และรปแบบท 4 เปนการจดเวทน าเสนองานของนกเรยน ทงน ในแตละเดอน

ทมวจยจะจดกจกรรมเชงปฏบตการหรอจดเวทแลกเปลยนเรยนรใหกบครเพาะพนธปญญาตลอดการด าเนนโครงการ

เพอมงเนนในการพฒนาทกษะวจยและเพมพนความสามารถในการสอน RBL ในสวนของการหนนเสรมในโรงเรยน ได

ด าเนนอยางนอย 1 ครงตอโรงเรยน เพอสงเสรมใหเกดการท าโครงงานฐานวจยอยางมประสทธภาพแกทงครและ

นกเรยน นอกจากนยงจดเวทน าเสนองานของนกเรยน จ านวน1 ครง เพอฝกการสอสารและการท างานอยางรวมมอรวม

ใจกบโรงเรยนอน

ผเขารวมโครงการ เปนนกเรยนจ านวน 537 คน คร 77 คน จาก 10 โรงเรยน ท าขอเสนอโครงงาน RBL

ทงสน 110 เรอง ผลการประเมนจากการสนทนา การสงเกตการณ การวเคราะหผลงานของนกเรยน และขอเขยน

สะทอนคดของครและนกเรยน พบวา นกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนรผานการลงมอท าโครงงานฐานวจย มการพฒนา

ทกษะคด สามารถสรางความรอยางงายไดดวยตนเอง ทกษะการน าเสนอ ทกษะการท างานรวมกบผอน ทกษะชวตและ

การเรยนร นอกจากน นกเรยนทเปนเดกหลงหองกมความสนใจในการเรยนรจากการท าโครงงานฐานวจยเปนอยาง

มาก และมการพฒนาในทกษะหลายดานเชนเดยวกบเดกปกต นอกจากน ผลทเกดขนกบคร พบวา ครมเจตคตทดตอ

การจดการเรยนรแบบ RBL สามารถกาวขามศาสตรเพอใหนกเรยนท าโครงงานแบบบรณาการ มการเปลยนแปลง

ตนเองเปนนกเรยนร เปนคณอ านวยเพอใหนกเรยนสามารถสรางความรอยางงายไดดวยตนเอง ใชค าถามกระตนให

นกเรยนคด มความอดทนในการรอคอยค าตอบจากนกเรยน นอกจากน ครยงเกดการเรยนรจากการชมชนแหงการ

เรยนรจากเพอนครในโรงเรยนเดยวกนและเรยนรจากครแกนน าในเครอขายจากทง 10 โรงเรยนดวย

จ

Abstract This research project aimed to drive and support the sustainability of the project called Pohpanpunya

schools in Samut Sakorn, Samut Songkhram, and Nakhon Pathom provinces. The project aims to enhance

teacher skills in implementing of the research-based project (RBL) for improving students’ 21st century skills by

training, facilitating, and continuing supports both knowledge and skills.

The researchers in this project implemented 4 main supportive strategies which were (1) teacher

training workshop, (2) teacher’s sharing session or known as professional learning community (PLC), (3) on-

site coaching or school visit and (4) students’ conference. The teacher training workshops comprised of (1)

understanding research-based learning (RBL) approach, (2) designing research methodology, (3) developing

research proposal, (4) system thinking and integrating sufficiency economy philosophy into the research project,

and (5) teachers’ inspiring by contemplative education. There were a workshop or PLC held approximately

every month throughout the study. Both activities had been used for developing the research skills and RBL

teaching capacity to Pohpanpunya teachers. In addition, the on-site coaching was held 1 time/school for

enhancing teachers’ and students’ learning effectively. Moreover, the students’ conference had been organized

to promote students’ communication and collaboration with other schools in order to improve RBL learning.

Participants in this study were 537 secondary students and 77 teachers from 10 schools. One main

outcome of this study was 110 RBL projects. Data from conversation, observation, students’ document analysis,

and teachers’ and students’ reflective journals showed that students had positive attitude toward RBL. They

improved their thinking skills. They had capability to construct knowledge by themselves. They showed their

improvement in presentation skills, collaborative learning skills, life skills and learning skills. Furthermore, the

low-achievement students had also expressed their interests in learning RBL. They improved their learning

ability and skills as the same as the other students. In terms of teachers’ achievement, the results showed the

positive attitude toward RBL teaching. Most teachers showed the capability to integrate knowledge and facilitate

students in doing the interdisciplinary projects. They changed to be the learners and facilitators support

students’ learning. Teachers also showed the tolerance to wait for students’ responds. They used series of

questions to acquire students’ learning. In addition, the teachers also learn from professional learning

community, both from the same school and the school network.

ฉ

กตตกรรมประกาศ การทโครงการนส าเรจตามเปาหมาย เปนเพราะไดรบความอนเคราะหจากหลายฝายในการสนบสนนสงเสรม

โดยเฉพาะอยางยงส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และ บมจ.กสกรไทย ทไดรเรมโครงการและใหการ

สนบสนนดานงบประมาณในการด าเนนงานของศนยพเลยง

ทมพเลยงมหาวทยาลยมหดลขอชนชมศนยพเลยงอก 7 ศนย ทมปณธานแรงกลาในการรวมสรางการ

เปลยนแปลงใหเกดขนในระบบการศกษาไทย และขอขอบคณความเปนกลยาณมตรทรวมสรางพนทแลกเปลยนเรยนร

ใหเกดขน

ทส าคญยง ทมพเลยงขอขอบคณและชนชมกบผบรหารและครทกทานทเขามารวมกจกรรมในโครงการอยาง

ตอเนอง สม าเสมอ และทมเททงแรงกายแรงใจท าใหการจดกระบวนการ RBL เปนกระบวนการหลกในการพฒนา

ศกยภาพผเรยนไดอยางรอบดาน

ทายสดทมพเลยงขอขอบคณ รศ.ดร.สธระ ประเสรฐสรรพ และ รศ.ดร.ไพโรจน ครรตน ทเปนก าลงหลกส าคญ

ในการบกเบกการเปลยนแปลงระบบการศกษา ใหขอมลทเปนประโยชน ก าหนดทศทาง จดประสบการณ ฝกฝนและ

พฒนาทกษะตางๆ ใหกบพเลยงเพอใหพรอมด าเนนการท างานหวานเมลดพนธแหงปญญาใหเตบโตงอกงาม และ

ขอขอบคณทมงานของ สกว. ทไดชวยตดตามดแล อ านวยความสะดวกตางๆ ในการไปแลกเปลยนประสบการณกบ

เพอนรวมโครงการเพาะพนธปญญาดวยกน อนกอเกดการเปดมมมองทกวางขนและไดแนวคดใหมๆ ในการท างาน

เปนผลใหเกดการปรบปรงและพฒนาโครงการจนประสบความส าเรจ

สดทายน ขอขอบคณทมพเลยงในโครงการทกทานทชวยกนทมเท แรงกาย แรงใจ เสยสละเวลาสวนตว เพอ

ชวยในการเตรยมความพรอมใหครในโครงการ จนเปนทรกและชนชม และเกดมตรภาพอนดงามกบกลมครของ

โครงการ อนเปนสวนหนงทชวยใหหองเรยนเพาะพนธปญญาเกดขน

ผศ.ดร.ปยะฉตร จตตธรรม

หวหนาศนยพเลยงโครงการเพาะพนธปญญา มหาวทยาลยมหดล

มนาคม 2563

ช

สารบญ

หนา บทสรปผบรหาร…………………………………………………………………………………………………….... ก บทคดยอ……………………………………………………………………………………………………….……... ง กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………………………………... ฉ สารบญ………………………………………………………………………………………………………………… ช สารบญตาราง….…………………………………………………………………………………………………….. ซ สารบญแผนรป.............................................................................................................................................. ฌ บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญ..……………………………………….................................…………………… 1 1.2 วตถประสงค…………………….………………………….……...........................…………………... 1 1.3 ภารกจ.................................................……………………………………………………….……… 2 1.4 ขอบเขตการด าเนนงาน……………………………………………………………………….............. 2

บทท 2 ผลการด าเนนโครงการ 2.1 กจกรรมหลกและแนวทางการด าเนนงาน…………………………….……………………………….. 3 2.2 ผลการด าเนนงานจรงเทยบกบแผน……………………………………………………………………. 4 2.3 ผลการด าเนนกจกรรมพฒนารปแบบและกลไกขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ………………………….. 5 2.4 ผลการด าเนนกจกรรมการขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย……………………… 10 2.5 ผลการด าเนนกจกรรมการขบเคลอนชมชนแหงการเรยนร…………………………..……………… 22 2.6 ผลการประชมรวมกบหนวยจดการกลางและศนยพเลยงอน........................................................... 28

บทท 3 ความส าเรจของโครงการ 3.1 จ านวนครทเขารวมโครงการ…………………………............................…………………………….. 30 3.2 จ านวนนกเรยนทเขารวมโครงการ................………………………………………………………….. 31 3.3 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน ป 2560………..…………………………….……….… 32 3.4 ผลทเกดขนในการขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ......................................………..………………….… 42 3.5 ผลทเกดขนกบนกเรยน......................................................................………..………………….… 44 3.6 ผลทเกดขนกบคร........................……………………………………………………….……………... 50

ซ

ฌ

สารบญตาราง หนา ตารางท 1.4-1 รายชอโรงเรยนทเขารวมโครงก......................................................................................... 2 ตารางท 2.2.1-1 การด าเนนงานจรงเทยบกบแผน........................................................................................ 4 ตารางท 2.3.1-1 ขอมลการจดการเรยนรแบบ RBL ของแตละโรงเรยนในปทผานมา........................……...... 5 ตารางท 2.3.1-2 ขอมลความพรอมของแตละโรงเรยนส าหรบการพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ...........……..... 5 ตารางท 3.1-1 จ านวนครทเขารวมโครงการ............................................................................................. 30 ตารางท 3.2-1 จ านวนนกเรยนทเขารวมโครงการเพาะพนธปญญา ศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล........... 31 ตารางท 3.3-1 จ านวนโครงงานและประเดนหลกของโรงเรยน ป 2560……............................................. 32 ตารางท 3.3-2 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม

(พระต าหนกสวนกหลาบมธยม) .................................................................................. 33

ตารางท 3.3-3 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร จ.สมทรสาคร..................................................................................

34

ตารางท 3.3-4 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนทานตะวนไตรภาษา.......................... 35 ตารางท 3.3-5 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนเทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม)

จ.สมทรสาคร………........................................................................................................ 36

ตารางท 3.3-6 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนบานคลองสมบรณ............................ 36 ตารางท 3.3-7 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง)........................ 38 ตารางท 3.3-8 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนบานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร)........... 39 ตารางท 3.3-9 ปร ะ เ ดนหลก แ ล ะหว ขอ โ ค ร ง ง านขอ งน ก เ ร ย น โ ร ง เ ร ย นวด สวน สม (ช น สน

อนสสรณ)............................................................. ...........................................................

39 ตารางท 3.3-10 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนวดใหญบานบอ (บานบอราษฎร

บ ารง)..............................................................................................................................

40 ตารางท 3.3-11 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนอมพวนวทยาลย............................... 41 ตารางท 3.4.2-1 ตวอยางแผนการจดกจกรรมสปดาหท 1-3……………....................................................... 43 ตารางท 3.6.1-1 ตวอยางกจกรรมแตละสปดาหและผลการด าเนนกจกรรม................................................... 52 ตารางท 3.6.2-1 รางวลทครไดรบ............................................................................................................... 55

ญ

สารบญแผนภาพ หนา รปท 2.3.1-1 บรรยายกาศการท า SWOT Analysis การจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของแตละ

โรงเรยน...............................................................................................................................

6 รปท 2.3.2-1 โจทยทใหผมสวนไดสวนเสยรวมกนสะทอนเพอการยกระดบการจดการเรยนรใหม

ประสทธภาพยงขน................................................................................................................

7 รปท 2.3.2-2 บรรยากาศการการแลกเปลยนเรยนรระหวาง.......................................................................... 8 รปท 2.3.3-1 ตวแทนภาคเครอขายในพนท ของโรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ สมทรสาคร................................ 9 รปท 2.3.3-2 บรรยากาศระหวางการท ากจกรรม“รวมคด รวมสราง สงคมแหงการเรยนรฯ ของโรงเรยนเฉลม

พระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร........................................................................ 10

รปท 2.4.1-1 โปสเตอรน าเสนอความส าเรจการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของโรงเรยน................... 11 รปท 2.4.1-2 บรรยากาศกจกรรม Lesson Learn........................................................................................ 11 รปท 2.4.2-1 บรรยากาศการอบรมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบ”.......................................................... 12 รปท 2.4.3-1 บรรยาการการท ากจกรรมถอดรหสบทบาทครเพาะพนธปญญา............................................ 12 รปท 2.4.3-2 โปสเตอรสรปประเดนการจดการเรยนชนเรยน RBL อยางมประสทธภาพ.............................. 13 รปท 2.4.4-1 แบบบนทกการเปลยนแปลงของนกเรยน RBL (ซาย) และทกษะทครสะทอนวาปรากฏใน

นกเรยนเพาะพนธปญญา (ขวา) ...........................................................................................

14 รปท 2.4.4-2 แบบบนทกเครองมอวดผลทครใชในชนเรยน RBL................................................................. 15 รปท 2.4.4-3 บรรยากาศการรวมกนพฒนาเครองมอวดทกษะของนกเรยน RBL......................................... 15 รปท 2.4.4-4 เครองมอวดผลทครรวมกนสราง (กอนการวพากษรวมกน) ..................................................... 16 รปท 2.4.5-1 ภาพการน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยโดยมวธการทหลากหลาย ใหแกคณะคร เพอน และ

พเลยง อาท PowerPoint Presentation กระดาษ Poster เรองเลา การแสดงละคร เพลง เปนตน .......................................................................................................................................

18 รปท 2.4.5-2 ภาพการท า AAR รวมกนระหวางพเลยง ผบรหาร และคณะครหลงกจกรรมการเรยนร……...... 18 รปท 2.4.6-1 บรรยากาศการน าเสนอโครงรางโครงงานโดยตวแทนนกเรยนจากโรงเรยนตาง ๆ…………..... 20 รปท 2.4.6-2 บรรยากาศการถอดบทเรยนโดยรศ.ดร. สธระ ประเสรฐสรรพ………………………………....... 20 รปท 2.4.6-3 บรรยากาศการใหขอเสนอแนะจากคร นกเรยน และการรวมตอบค าถามจากโครงรางโครงงาน. 21 รปท 2.4.6-4 บรรยากาศการน าเสนอประเดนหลกของแตละโรงเรยน.......................................................... 21 รปท 2.4.6-5 บรรยากาศการแนะน า AfterKlass......................................................................................... 21 รปท 2.4.7-1 บรรยากาศการท างานรวมกนของครจากแตละโรงเรยนเพอหาผงความสมพนธ……………….. 22 รปท 2.4.7-2 บรรยากาศการน าเสนอผงความสมพนธ และการแลกเปลยนเรยนรเพอเตมเตมกนและกน…… 22 รปท 2.5.1-1 บรรยากาศการท ากจกรรมวาดภาพสะทอนความสข............................................................... 23 รปท 2.5.1-2 กตกาในการท ากจกรรม “เรองเลาเคลาความสข” .................................................................. 23 รปท 2.5.1-3 บรรยากาศการเลาเรองเคลาความสข และน าเสนอผลการถอดบทเรยนจากเรองเลา…………... 24 รปท 2.5.1-4 โปสเตอรน าเสนอผลการถอบทเรยนจากเรองเลาเคลาความสข............................................... 25 รปท 2.5.2-1 บรรยากาศการท ากจกรรมเพอเรยนรลกษณะของเรองเลาทด.................................................. 26 รปท 2.5.2-2 บรรยากาศการท ากจกรรมเพอถอดบทเรยนและสงเคราะหเปนความรจากเรองเลา……………. 27 รปท 2.5.2-3 ตวอยางโปสเตอรจากจกรรมการถอดบทเรยนจากเรองเลา..................................................... 28

ฎ

หนา รปท 2.6-1 ภาพการลงนามค าปณธานรวมกนส าหรบผบรหารโรงเรยนตนแบบของศนยพเลยงมหด คอ

โรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) และ โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร และการประชมหารอแนวทางการขบเคลอนโรงเรยนตนแบบโครงการเพาะพนธปญญา..................

29 รปท 3.5-1 เพาเวอรพอยทแสดงขอมล ชอโครงงานและทมาของการท าโครงงานฐานวจยของนกเรยน…… 45 รปท 3.5-2 เพาเวอรพอยทแสดงวตถประสงคของโครงงาน....................................................................... 45 รปท 3.5-3 เพาเวอรพอยทแสดงวธวจยเพอใหไดขอมลในการตอบวตถประสงคแตละขอ........................... 46 รปท 3.5-4 เพาเวอรพอยทแสดงประโยชนทจะไดรบจากการท าโครงงานฐานวจย..................................... 46 รปท 3.5-5 เพาเวอรพอยทแสดงขอมล ชอโครงงานและทมาของการท าโครงงานฐานวจยของนกเรยน...... 47 รปท 3.5-6 เพาเวอรพอยทแสดงวตถประสงค และนวคดในการพฒนางาน................................................ 47 รปท 3.5-7 เพาเวอรพอยทแสดงรางชนงานทจะพฒนาและวธวจย........................................................... 48 รปท 3.5-8 เพาเวอรพอยทแสดงผลทคาดวาจะไดรบจากการท าโครงงาน................................................. 48

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญ สถาบนนวตกรรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล ไดเขารวมเปนหนงในศนยพเลยงโครงการเพาะพนธปญญา

ภายใตการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) รวมกบ บมจ.ธนาคารกสกรไทย ตงแต 1 ตลาคม 2555 โดยท าหนาทพฒนาครในพนทจงหวดสมทรสาคร สมทรสงคราม และนครปฐม โรงเรยน ใหสามารถจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย (Research-Based Learning, RBL) เพอสงเสรมใหนกเรยนมความสามารถในการคดอยางเปนระบบ รจกตงค าถาม คนควาหาค าตอบ มเหตผล สามารถวเคราะห สงเคราะหความรงายไดดวยตนเอง พรอมทงพฒนาทกษะและความสามารถในการฟง พด อาน และเขยน อนเปนพนฐานของการเรยนรในระดบสง อกทงเพมทกษะและความสามารถดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย ตลอดจนทกษะชวตและการท างาน ซงเปนทกษะส าคญในการด ารงชวตในยคโลกาภวฒนทมการปรบเปลยนของสงคมรอบตวอยางมากมาย

ตลอดการด าเนนระยะเวลา 4 ปทผานมา พบวา การจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของโครงการเพาะพนธปญญาไดสรางความเปลยนแปลงดานบวกใหเกดขนในตวนกเรยนอาท การเปนผสรางความรอยางงายไดดวยตนเอง มไดรอคอยความรส าเรจรปทครเปนผบอกเลา นกเรยนมการพฒนาทงทกษะทางปญญาและทกษะการคด โดยเฉพาะการคดเชงเหตผล รวมทงทกษะการวจย อกทง การท าโครงงานฐานวจยทเกยวของกบภมปญญาทองถน ยงท าใหนกเรยนเขาใจวฒนธรรมและเหนคณคาของทรพยากรทตนเคยมองขาม เกดการเรยนรและหนกลบมาอนรกษใหคงอย เรองเลาของนกเรยน ยงสะทอนใหเหนวา การท างานอาจมอปสรรคแตกไดฝกใหพวกเขาเตบโตขน มความกลาทจะลกและกาวขามความยากล าบากเหลาน น ปจจยส าคญทอย เบองหลงความส าเรจน คอ การประคบประคองชวยเหลอของครผสอน ทปรบเปลยนบทบาทจากผสอนทบอกเลาความรและมอ านาจสงสดในการตดสนถกผด มาเปนโคชทรบฟง ถามเพอกระตนใหคด อดทนรอคอยค าตอบ และสรางบรรยากาศทเอออ านวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเตมท นอกจากน ครผสอนเองยงไดพฒนาทกษะการเรยนรและทกษะวจยไปพรอมกบเดก

การเปลยนแปลงตางๆ ขางตนจะยงคงเกดขนตอไปได หากครทผานการฝกจากโครงการสานตอการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตอไป อยางไรกตาม การปลอยใหครจดการเรยนรโดยล าพงกไมอาจท าใหเกดความยงยนได ดงนน เพอใหรปแบบและกระบวนการจดการเรยนรดงกลาวคงอยในระบบของโรงเรยน จ าเปนตองอาศยชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community, PLC) ทมประสทธภาพในการขบเคลอนการสรางความยงยน ตองมครกระบวนกรรวมทงมโรงเรยนตนแบบเพอรองรบการขยายผลในอนาคต

1.2 วตถประสงค 1.2.1 เพอสงเสรมความเขมแขงของชมชนการเรยนร (PLC) และหนนเสรมการพฒนาศกยภาพครกระบวน

กรในการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของโครงการเพาะพนธปญญา ใน 10 โรงเรยนทเขารวมโครงการกบศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล

1.2.2 เพอคนหารปแบบและกลไกในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ อยางนอย 2 แหง

2

1.3 ภำรกจ 1.3.1 ขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญาในโรงเรยนเดม

และหนนเสรมทกษะของครแกนน าในโรงเรยนตนแบบ และครแกนน าทง 10 โรงเรยน ทมความพรอมสการเปนครกระบวนกร

1.3.2 ขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนรรวมกนระหวางครแกนน าทง 10 โรงเรยน 1.3.3 พฒนารปแบบและกลไกในการสรางโรงเรยนตนแบบ โดยในชวง 6 เดอนแรกน มงถอดรหสปจจยท

เกยวของเพอน ามาออกแบบแนวทางการขบเคลอนอยางเปนรปธรรมในระยะตอไป

1.4 ขอบเขตกำรด ำเนนงำน โครงการน ด าเนนการตอเนองในโรงเรยนเดม 9 โรงเรยน และโรงเรยนใหมอก 1 โรงเรยน รวมเปน 10

โรงเรยน ซงกระจายอยในพนทครอบคลม 3 จงหวด ไดแก สมทรสาคร สมทรสงคราม และนครปฐม (ดงขอมลในตารางท 1.4-1)

ตำรำงท 1.4-1 รายชอโรงเรยนทเขารวมโครงการ ชอโรงเรยน ทอยโรงเรยน สงกด

โรงเรยนในจงหวดสมทรสำคร 1. เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร

เลขท 35/5 หมท 6 ถ.พระราม 2 ต.บางโทรด อ.เมอง จ.สมทรสาคร 74000

สพม.10

2. ทานตะวนไตรภาษา เลขท 39/10 หมท 4 ถ.เอกชย-เศรษฐกจ ต.คอกกระบอ อ.เมอง จ.สมทรสาคร 74000

สช.

3. เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) เลขท 817/9 ถ.สทธวาตวถ ต.ทาฉลอม อ.เมอง จ.สมทรสาคต 74000

อปท.

4. บานแพววทยา (ตตง) เลขท 6 หมท 1 ต.บานแพว อ.บานแพว จ.สมทรสาคร 74120 สช. 5. บานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร)* 5 หมท 10 ต.ทาไม อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร 74110 อปท. 6. วดสวนสม (ชนสนอนสรณ) เลขท 47/2 หมท 2 บานสวนสม ต.สวนสม อ.บานแพว จ.

สมทรสาคร 74120 สพป.สมทรสาคร

7. วดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) เลขท 2 หม 3 บานบานบอ ต.บานบอ อ.เมอง จ.มทรสาคร 74000 สพป.สมทรสาคร โรงเรยนในจงหวดสมทรสงครำม 8. บานคลองสมบรณ หม 5 ต.แพรกหนามแดง อ.อมพวา จ.สมทรสงคราม 75110 สพป.สมทรสงคราม 9. อมพวนวทยาลย เลขท 75 ถ.อมพวนนเวศน ต.อมพวา อ.อมพวา จ.สมทรสงคราม,

75110 สพม.10

โรงเรยนในจงหวดนครปฐม 10. กาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม (พระต าหนกสวนกหลาบมธยม)

เลขท 299 หมท 5 ถ.ศาลายา-บางภาษ ต.ศาลายา อ.พทธมณฑล จ. นครปฐม 73170

สพม.9

หมำยเหต: * หมายถง โรงเรยนทเพงเขารวมโครงการในรอบน สพม. คอ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา สพป. คอ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา สช. คอ ส านกงานคณะกรรมสงเสรมการศกษาเอกชน อปท. คอ องคการปกครองสวนทองถน อบจ. คอ องคการบรหารสวนจงหวด

3

บทท 2 ผลการด าเนนโครงการ

2.1 กจกรรมหลกและแนวทางการด าเนนงาน ในการด าเนนงานตามภารกจหลกเพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว แบงเปน 4 กจกรรมหลก ไดแก (1) พฒนา

รปแบบและกลไกในการสรางโรงเรยนตนแบบ (2) การขบเคลอนโรงเรยนในโครงการทง 10 โรงเรยน (3) การสรางชมชนการเรยนร และ (4) การประชมรวมกบหนวยจดการกลาง โดยมแนวทางการด าเนนกจกรรมหลกดงกลาว มรายละเอยด ดงน

2.1.1 พฒนารปแบบและกลไกในการสรางโรงเรยนตนแบบ กจกรรมนเปนการสรางพนทแลกเปลยนแนวคดและกระบวนการท างานระหวางครแกนน าและภาคทเกยวของ

ในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ 2 โรงเรยน โดยจดกจกรรมหลก 3 กจกรรม ไดแก 2.1.1.1 ประชมกลมครแกนน าและผบรหารทง 10 โรงเรยน เพอสรางความเขาใจในการด าเนนงาน

เพอขบเคลอนสความยงยน และเปดโอกาสใหโรงเรยนทพรอมจะขบเคลอนทงระบบเขามาเปน candidate ในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ (ในเบองตน พเลยงไดคดเลอกแลว แตอยากจะใหโรงเรยนเขามาดวยความพรอมและสมครใจ ทงน หากมมากกวา 2 โรงเรยน กจะท าแบบคขนานไป) โดยจะก าหนดเปาหมายและท าขอตกลงรวมกน รวมทงจะมการก าหนด KPI และมการประเมนผลสมฤทธของผเรยนอยางเปนระบบ

2.1.1.2 ประชมกลมครแกนน า ผบรหาร และภาคเครอขายของโรงเรยนเปาหมาย เพอรวมกนวเคราะหจดออน จดแขง ความเสยง และโอกาสพฒนาตางๆ เพอหาแนวทางและกลยทธในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ

2.1.1.3 แลกเปลยนเรยนรวธการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนตนแบบในกลมโรงเรยนเปาหมาย

2.1.2 ขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญาในโรงเรยนเดม และหนนเสรมทกษะของครแกนน าทมความพรอมสการเปนครกระบวนกร

เพอใหสอดคลองกบการเปดปดภาคการศกษาของโรงเรยน ศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดลจงขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญาในโรงเรยนเดม โดยในชวง 6 เดอนแรกนมเปาหมายใหนกเรยนสามารถพฒนาขอเสนอโครงงานฐานวจยได โดยการท างานในชวงนจะเนนการหนนเสรมทกษะของครแกนน าผานกจกรรมแลกเปลยนรในวง PLC จ านวน 4 ครง รวมทงตดตามหนนเสรมทโรงเรยน ดงน

2.1.2.1 Lesson Learn: หลกการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญา โดยมงเนนประเดนการโคชนกเรยนพฒนาโจทยวจยและการออกแบบวจยโครงงานแบบตางๆ มการน าประสบการณในปทผานมาและในปจจบนมาเรยนรรวมกน

2.1.2.2 การประชมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบ (System Thinking)”: เพอพฒนาทกษะการคดเชงระบบใหกบครแกนน า โดยเนนการใชหลกคดแบบ STEM (Science Technology Engineering and Mathematics) ทเชอมโยงกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใหครสามารถน าไปพฒนาผเรยนผานรปแบบของโครงงานฐานวจย เพมความส าคญกบโจทยชมชน ท ารวมกบชมชน

2.1.2.3 ทบทวนหวใจครเพาะพนธปญญา: ถอดรหสบทบาทครและมงหารองรอยแหงความส าเรจบนเสนทางเพาะพนธปญญา โดยจดกจกรรมแนวจตตปญญา มการน าเสยงสะทอนของนกเรยนมาชวนครคดทบทวนบทบาทของตนเอง และชวนครคดหารองรอยหลกฐาน/ตวชวดความส าเรจเพอพฒนาเครองมอตดตามพฒนาการของนกเรยน

4

2.1.2.4 ตดตามหนนเสรมครแกนน าทโรงเรยนทง 10 โรงเรยน ในชวงทครโคชนกเรยนพฒนาขอเสนอโครงงานฐานวจยโรงเรยนละ 1 ครง โดยชวนครท า AAR หลงการจดการเรยนรในแตละครง

2.1.2.5 เวทน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน : เพอสรางพนทแลกเปลยนเรยนรขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยนแตละโรงเรยน โดยอาศยครแกนน าทผานกระบวนการฝกทกษะการเปนกระบวนกร เพอรวมกนวเคราะหเนอหาส าหรบพฒนาโครงงานใหดยงขนแตยงคงเหมาะสมกบบรบทของผเรยน

2.1.2.6 ถอดบทเรยนจากเวทน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน โดยจะเนนเกยวกบหลกการส าคญในการท าโครงงานฐานวจยแตละแบบ บทบาทของครกระบวนกร รวมทงพจารณาเครองมอวดผลหลงจากไดน าไปทดลองใชเพอปรบปรงใหตอบโจทยส าหรบใชจรงในรอบตอไป

2.1.3 ขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนร กจกรรมขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนร (PLC) เนนสรางความเขาใจในหลกการท า PLC และฝกการ

ถอดบทเรยน โดยเปดโอกาสใหครแกนน าทง 10 โรงเรยนมาแลกเปลยนเรยนรรปแบบการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย รวมทงวธการวดและประเมนผลสมฤทธของนกเรยน เพอถอดรหสพฒนาเปนหลกสตรหรอแนวทางการขบเคลอนการจดการเรยนรอยางยงยน และเปนแนวทางหรอตนแบบส าหรบการขยายผลสโรงเรยนทสนใจจดการเรยนรในรปแบบดงกลาวตอไป

2.1.4 การประชมรวมกบหนวยจดการกลาง เปนการประชมรวมกบหนวยจดการกลาง ศนยพเลยงในโครงการทง 8 ศนย และภาคเครอขาย เพอ

แลกเปลยนเรยนรแนวคดและวธการขบเคลอนโครงการ เพอก าหนดเปาหมายหรอแนวทางการพฒนากระบวนการท างานในระยะตอไป

2.2 ผลการด าเนนงานจรงเทยบกบแผน

ตารางท 2.2.1-1 การด าเนนงานจรงเทยบกบแผน กจกรรม เดอน

พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. 1. ประชมกลมครแกนน าและผบรหารทง 10 โรงเรยน เพอสรางความเขาใจและท า

ขอตกลงในการด าเนนงานเพอขบเคลอนสความยงยนรวมทงการพฒนาโรงเรยนตนแบบ

6

2. กจกรรม “Lesson Learn: หลกการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญา”

20

3. กจกรรมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบและการบรณาการตามหลก ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

27-28

4. กจกรรม “ทบทวนหวใจครเพาะพนธปญญา: ถอดรหสบทบาทครและมงหารองรอยหลกฐานความส าเรจบนเสนทางเพาะพนธปญญา” (2 วน)

10-11

5. กจกรรมเชงปฏบตการ “การพฒนาชมชนแหงการเรยนร และฝกทกษะการถอดบทเรยน” เพอหนนเสรมศกยภาพครแกนน าในการขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยอยางยงยน

24 15

6. ประชมกลมครแกนน า ผบรหาร และภาคเครอขายของโรงเรยน รวมกนท า SWOT หาแนวทางและกลยทธในการพฒนาโรงเรยนตนแบบ

6

7. แลกเปลยนเรยนรวธการขบเคลอนการพฒนาโรงเรยนตนแบบของโรงเรยนเปาหมาย

25 2

5

กจกรรม เดอน พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค.

8. ตดตามหนนเสรมทโรงเรยน มงพฒนาครกระบวนกร 9. เวทการน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน 30 10. ถอดบทเรยนจากเวทน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน 7 11. ประชมรวมกบหนวยจดการกลาง 29-

30 2-3

2.3 ผลการด าเนนกจกรรมพฒนารปแบบและกลไกขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ โครงการไดจดจดประชมชแจงเปาหมายและรวมกนวเคราะหความพรอมของโรงเรยนเพอคดเลอกเปนโรงเรยนตนแบบ หลงจากนนไดลงพนทเพอจดประชมภาคเครอขายในโรงเรยนเปาหมาย โดยมรายละเอยดดงน

2.3.1 การประชมกลมครแกนน าและผบรหารทง 10 โรงเรยน วตถประสงคของการจดกจกรรมในครงน เพอสรางความเขาใจในการด าเนนงานขบเคลอนสความยงยน และเปดโอกาสใหโรงเรยนทพรอมจะขบเคลอนทงระบบเขามาเปน candidate ในการพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ โดยไดจดกจกรรมในวนท 6 พฤษภาคม 2560 ณ หองประชม Emeral โรงแรมเดอะรอยลเจมส กอลฟ รสอรต จงหวดนครปฐม มผบรหารและครเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 44 คน ประกอบดวย ผบรหาร 10 คน และคร 34 คน พเลยงไดรายงานผลการด าเนนโครงการในปทผานมาใหผเขารวมประชมรบทราบ และไดชแจงแนวทางในการยกระดบโครงการเพอความยงยน หลงจากนนเปดโอกาสใหแตละโรงเรยนแลกเปลยนขอมลการบรหารจดการหองเรยนโครงงานฐานวจยของโรงเรยน

ตารางท 2.3.1-1 ขอมลการจดการเรยนรแบบ RBL ของแตละโรงเรยนในปทผานมา

โรงเรยน ลกษณะการจดการเรยนรแบบ RBL 1. กาญจนาภเษกฯ นครปฐม ม.4 สายศลป → วชา IS 2. เฉลมพระเกยรตฯ สมทรสาคร ม.2 และ ม.5 → วชา IS / ม.4 → ปพนฐาน (จตตปญญา และผงเหตผล) 3. ทานตะวนไตรภาษา ม.1-3 → วชาวทยาศาสตรเพมเตม / ม.4 → ชมรม 4. เทศบาลวดชองลม ม.1-2 → ชมนม 5. บานคลองสมบรณ ม.1-3 → วชาโครงงาน ตอมาเปลยนเปนชวโมงลดเวลาเรยนเพมเวลาร 6. บานแพววทยา (ตตง) ม.1-3 → บรณาการสาระในชวโมงลดเวลาเรยนเพมเวลาร 7. บานสวนหลวง N/A เนองจากเพงเขารวมโครงการ 8. วดสวนสม ม.1-3 → ชมนมกบเพมเตมอาชพ 9. วดใหญบานบอ ม.1 → ชมนม / ม.2 → วชาวทยาศาสตรและชวโมงลดเวลาเรยนเพมเวลาร 10. อมพวนวทยาลย ม.2 → ชวโมงลดเวลาเรยนเพมเวลาร

จากขอมลลกษณะการจดการเรยนรแบบ RBL ของแตละโรงเรยน ท าใหพบวา มการจดการเรยนรแบบ RBL (Research-Based Learning) จ านวน 3 รปแบบหลกๆ คอ (1) จดอย ในรายวชา มทงวชา โครงงาน วชา IS (Independent Study) วชาวทยาศาสตรเพมเตม (2) จดอยในชวโมงชมนม/ชมรม เพมเตมอาชพ และ (3) จดอยในชวโมงลดเวลาเรยนเพมเวลาร หลงจากนน พเลยงใหแตละโรงเรยนท า SWOT Analysis วเคราะหจดออน จดแขง ความเสยง และโอกาสพฒนาการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของโรงเรยนตนเอง ซงนอกจากจะท าใหโรงเรยนรถงสถานการณของตน

6

เพอจะเปนขอมลใหโรงเรยนวางแผนการขบเคลอนเพอความยงยนในโรงเรยนเอง อกทงเปนขอมลส าหรบการพจารณาถงความพรอมของแตละโรงเรยนในการพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ ดงขอมลในตารางท 2.3.1.1 (ข)

ตารางท 2.3.1-2 ขอมลความพรอมของแตละโรงเรยนส าหรบการพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ

โรงเรยน

ทมคร เขมแขง

การสนบสนน

ของผบรหาร

โอกาสมครกระบวนกร

โอกาส ขยายผล

ความเสยงต าเมอครหรอผอ.ยาย

รวม คะแนน

ความพรอม 1. กาญจนาภเษกฯ นครปฐม 3 2. เฉลมพระเกยรตฯ สมทรสาคร 5 3. ทานตะวนไตรภาษา 3 4. เทศบาลวดชองลม 2 5. บานคลองสมบรณ 3 6. บานแพววทยา (ตตง) 5 7. บานสวนหลวง N/A เนองจากเพงเขารวมโครงการ 8. วดสวนสม 2 9. วดใหญบานบอ 1 10. อมพวนวทยาลย 2

จากการพจารณาขอมลในตารางขางตน พบวาโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร และโรงเรยนบานแพววทยาตตง มความพรอมมากทสดส าหรบการพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ

รปท 2.3.1-1 บรรยายกาศการท า SWOT Analysis การจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของแตละโรงเรยน

2.3.2 กจกรรม “การยกระดบการจดการเรยนรโครงงานฐานวจยตามแนวทางเพาะพนธปญญา เพอพฒนาศกยภาพของนกเรยน โรงเรยนบานแพววทยา (ตตง)” กจกรรมนจ ดขนวนท 25 มถนายน 2560 ณ หองประชมโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) สมทรสาคร มวตถประสงคเพอสรางความเขมแขงในการจดการเรยนรแบบโครงการฐานวจยของโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) ซงไดรบคดเลอกพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ ในกจกรรมนมผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 80 คน แบงเปน

- ผบรหารและคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 2 คน - ครเพาะพนธปญญา จ านวน 15 คน - นกเรยนรนปจจบนทผาน RBL มาแลว 1 ป จ านวน 46 คน - ศษยเกาเพาะพนธปญญา จ านวน 11 คน - ผปกครอง จ านวน 6 คน

กจกรรมถกจดขนในรปแบบของจตตปญญา ประกอบดวยกจกรรมยอยตามล าดบ ดงน 1) Space and Common ground เพอท าความรจก และสรางบรรยากาศทผอนคลาย

7

2) Who am I ด าเนนกจกรรม ดงน - ใหทกคนส ารวจตนเอง o ในฐานะทเปนนกเรยน คร และผบรหาร ตวทานมบทบาทอยางไรตอหองเรยนเพาะพนธปญญา o ในฐานะทเปนคณพอ คณแม หรอผปกครองของนกเรยนเพาะพนธปญญษ ตวทานเองมบทบาท

ตอการเรยนรของลกหลานอยางไร - คดถงสงทเปนตวแทนทสะทอนถงตวตนหรอบทบาทของตน โดยวาดออกมาเปนภาพ ไมวาดรปดารา นกรอง หรออยากเปนคนอน

- เมอวาดเสรจแลวใหเขยนอธบายเหตผลสนๆ - กระบวนกรชวนแบงปนในวงใหญ

3) ความทรงจ าวนวาน กระบวนกรใชระฆงก ากบสต เมอเสยงระฆงดง 1 ครง ใหทกคนน าสตมาอยกบตว อยกบลมหายใจของตน และหลบตาลงชาๆ ในระหวางททกคนหลบตา กระบวนกรพดดวยเสยงนมๆ เบาๆ วา “ใหทกทานนกยอนไปในหองเรยนเพาะพนธปญญา ตวทาน ลกศษยของทาน ลกหลานของทาน ไดเรยนรในแบบทไมคนเคย มงานทตองคดตองท าดวยตนเองและตองรบผดชอบมากขน ทานอาจมเพอนรวมงาน มคร มคนอนๆ เขามาในชวตจ านวนมาก ทานรสกอยางไร ในหองเรยน พพปญ. ทานอาจพบเจอเรองทดงาม พบเจอคนทด สนก มความสข นายนด แตในบางครงความทกข ความยากล าบาก หรออปสรรคกไดผานเขามาเชนกน หากจะลองยอนนกถงบางเหตการณท เดนชดทสดในขณะนน จะเปนเหตการณทมความสข หรออาจเปนทกข มใครบางอยในเหตการณนนๆ และทานพรอมท จะแบงปนเรองราวตางๆ เหลานนใหเพอนในหองนฟง” เสยงระฆงดง 1 ครง ทกๆ คน คอยๆ ลมตา

4) แบงปนเรองราวและฟงดวยใจ กระบวนกรชวนทกคนแบงปนเรองราวความทรงจ าวนวาน โดยมกตการหลกในการฟงคอ

- ฟงดวยความเคารพและใหเกยรตกนและกน - เปดใจรบฟงทกเรอง ไมซก ไมถาม ไมโตแยง วาเรองราวเหลานนเปนอยางไร - รบรท งเรองราวและความรสกทผเลาตองการจะสอสาร - เราจะเคารพในกนและกน พดจากใจและทกเรอง ในวนนจะไมมผลใดๆ ทงตอผเลาและผทเกยวของในเรองเลา

- ใจจดจออยกบผเลา เปดใจรบฟง เสมอนผเลาคอคนทส าคญทสดส าหรบเรา 5) ทบทวนอดต ท าปจจบน เพออนาคต กระบวนกรโพสตโจทย ใหผเขารวมตอบค าตามบทบาทของตน (ดง

รปท 2.4.2-1) โดยเขยนในกระดาษโพสตอท โจทยละ 1 แผน

8

รปท 2.3.2-1 โจทยทใหผมสวนไดสวนเสยรวมกนสะทอนเพอการยกระดบการจดการเรยนรใหมประสทธภาพยงขน

หลงจากททกคนเขยนเสรจ กระบวนกรเชญเขากลมตามบทบาทของตน แลวน าค าตอบทแตละคนเขยนมาแบงปนเพอนในกลม เขยนสรปในกระดาษฟลปชารตของกลม แลวน าเสนอในวงใหญ

ภายหลงเสรจกจกรรม พเลยงชวนครท า AAR (After Action Review) และรวมกนวเคราะหสาเหตของประเดนปญญาทยงมอย กอนจะฝากโจทยใหโรงเรยนจด PLC ใหครเพาะพนธปญญาไดมาแลกเปลยนเรยนรและรวมกนวางแผนบรหารจดการชนเรยน RBL ใหมประสทธภาพยงขนตอไป

รปท 2.3.2-2 บรรยากาศการการแลกเปลยนเรยนรระหวาง

ครเพาะพนธปญญา ผบรหาร ผปกครอง ศษยเกาเพาะพนธปญญา และนกเรยนเพาะพนธป ญญา รนปจจบน

2.3.3 กจกรรม “รวมคด รวมสราง สงคมแหงการเรยนรเพอพฒนาศกยภาพผเรยนดวยโครงงานฐาน

วจย ตามแนวทางเพาะพนธปญญา”

9

กจกรรมนจดขนวนท 2 กรกฎาคม 2560 ณ หองประชมโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร มวตถประสงคเพอสรางความเขมแขงในการจดการเรยนรแบบโครงการฐานวจยของโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร ซงไดรบคดเลอกพฒนาเปนโรงเรยนตนแบบ ในกจกรรมนมผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 80 คน แบงเปน

- ผบรหารและคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 8 คน - บคลากรจากหนวยงานทเกยวของ จ านวน 3 คน - ครเพาะพนธปญญา จ านวน 11 คน - ผปกครอง จ านวน 8 คน - นกเรยนปจจบนทเคยผาน RBL มาแลว 1 ป จ านวน 12 คน

กจกรรมเรมดวยการน าเสนอผลงานโครงงานฐานวจยของนกเรยนเพาะพนธปญญารนทผานมา ตามดวยการน าเสนอกระบวนการจดการเรยนรแบบ RBL (Research Based Learning) โดยคร จากนนแบงผเขารวมกจกรรมเปน 4 กลม ไดแก กลมภาคเครอขาย กลมคร กลมนกเรยน และกลมผปกครอง โดยแตละกลมจะไดรบโจทยในการพดคยทแตกตางกน กลาวคอ ในกลมภาคเครอขายไดรบโจทยเกยวกบการมสวนรวมในการหนนเสรมครในการจดการเรยนรแบบ RBL กลมครไดรบโจทยเกยวกบผลสมฤทธของนกเรยนและปจจยทสงเสรมใหเกดความส าเรจ กลมนกเรยนไดรบโจทยเกยวกบการเปลยนแปลงของตนเองและสงทตองการใหปรบเปลยนเพอการเรยนรทดย งขน และกลมผปกครองไดรบโจทยเกยวกบการเปลยนแปลงของตนเองและความตองการของผปกครอง

รปท 2.3.3-1 ตวแทนภาคเครอขายในพนท ของโรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ สมทรสาคร

10

รปท 2.3.3-2 บรรยากาศระหวางการท ากจกรรม“รวมคด รวมสราง สงคมแหงการเรยนรฯ

ของโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร

2.4 ผลการด าเนนกจกรรมขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย ในการขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของโรงเรยนทเขารวมโครงการทง 10 โรงเรยน

โครงการไดออกแบบใหมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรและถอดบทเรยนเปนหลก เนองจากสวนใหญเปนโรงเรยนเดม นอกจากนยงมกจกรรมการประชมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบ” ซงในครงนนอกจากจะทบทวนความรเดมแลวยงมการเชอมโยงกบ STEM และหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทงน พเลยงยงคงมตดตามหนนเสรมทโรงเรยนและจดใหมเวทแลกเปลยนเรยนรเหมอนเชนทเคยปฏบต รายละเอยดการด าเนนกจกรรมเพอขบเคลอนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของโรงเรยนทเขารวมโครงการทง 10 โรงเรยน มดงน

2.4.1 กจกรรม “Lesson Learn: หลกการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยตามแนวทางของเพาะพนธปญญา”

กจกรรมจดขนในวนท 20 พฤษภาคม 2560 หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 45 คน เปนผบรหาร 3 คน และคร 42 คน

กจกรรมประกอบดวย 3 กจกรรมยอย (1) จนตนาการ เปนการก าหนดเสนและรปทรงตางๆ แลวใหครแตละคนตอเตมเปนรปตามจนตนาการ เสรจ

แลวใหบอกเลาเพอนครในวงวาตนวาดรปอะไร เพราะเหตใดจงวาดรปนน และตอนทายไดชวยกนสรปวาไดอะไรจาก

11

กจกรรมน ซงนอกจากครจะไดเหนความคดสรางสรรคทปรากฎผานออกมาทางภาพวาดแลว การบอกเลาทมาของการวาดภาพนนยงท าใหเพอนครไดรบรความรสกและรจกครทานนนมากขนดวย

(2) สายสมพนธ เรมดวยการแจกกระดาษ ใหครใสขอมล ไดแก “ชอ สงทตนชอบ และประสบการณทจ าไดไมลมในการเขารวมโครงการเพาะพนธปญญา” จากนนรวบรวม แลวสงตอในวง โดยใหครแตละคนเลอกแผนกระดาษทไมใชของตน แลวเขยนสงทเรารบรเกยวกบเจาของแผนกระดาษ ท าซ าอกสองรอบ โดยรอบสดทายใหครแตละคนหยบแผนกระดาษของตนเอง พเลยงชวนครอานขอความในกระดาษทงของตนเองและสงทเพอนเขยน ชวนครสะทอนคดในประเดนทเพอนเขยนวาเหมอนหรอตางจากทเราเขยน อะไรท าใหเพอนมองเหนหรอรบรแบบนน

(3) เรองเลาเราพลง ใหครนงเปนกลมตามโรงเรยน และก าหนดสงของเปน talking stick และหา Note Taker ประจ ากลม จากนนใหสมาชกทกคนเลาเรองทตนคดวาเปนเรองทประสบความส าเรจในประเดนทเกยวของกบ “การพานกเรยนหาโจทย” “การออกแบบโครงงาน” หรอ “การท าโครงงานฐานวจยใหส าเรจ” เมอสมาชกในกลมเลาครบทกคนแลว ให Note Taker อานประเดนทจดได แลวใหสมาชกชวยกนเลอกเรองเลา 1 เรอง เขยนสรปใสโปสเตอรเพอแบงปนเรองเลาในวงใหญ และใหตวแทนตางโรงเรยนสรปสงทไดเรยนรจากเรองราวของโรงเรยนทน าเสนอ

รปท 2.4.1-1 โปสเตอรน าเสนอความส าเรจการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของโรงเรยน

รปท 2.4.1-2 บรรยากาศกจกรรม Lesson Learn

12

2.4.2 การอบรมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบ (System Thinking) และการบรณาการตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”

การอบรมเชงปฏบตการนม รศ.ดร.สธระ ประเสรฐสรรพ เปนวทยากร จดขน 2 วน ในวนท 27-28 พฤษภาคม2560 ณ โรงเรยนบางแพปฐมพทยา อ าเภอบางแพ จงหวดราชบร มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 72 คน เปนผบรหาร 4 คน คร 68 คน

วนแรก กจกรรมเรมดวยการทบทวนกระบวนการ RBL จากหลกคดแบบเหตและผล สการคดวเคราะห คดสงเคราะห Critical Thinking และการคดเชงระบบ ตอมาในวนทสอบ เปนการอบรมเชงปฏบตการเพอใหครมความเขาใจ STEM ใน RBL และกระบวนการเรยนรปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจากการท าโครงงาน เพอใหครสามารถน าไปพฒนาผเรยนผานรปแบบของโครงงานฐานวจย เพมความส าคญกบโจทยชมชน ท ารวมกบชมชน

รปท 2.4.2-1 บรรยากาศการอบรมเชงปฏบตการ “การคดเชงระบบ”

2.4.3 กจกรรม “ทบทวนหวใจครเพาะพนธปญญา: ถอดรหสบทบาทครเพาะพนธปญญา”

กจกรมจดขนในวนท 10 มถนายน 2560 ณ หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 44 คน เปนผบรหาร 7 คน และคร 37 คน พเลยงไดจดกลมใหครตางโรงเรยนอยดวยกน และผบรหารอยรวมกนหนงกลม จากน นใหแตละกลมอานบทความสะทอนคดทพเลยงคดมาให แลวใหแตละกลมวเคราะหประเดนปญหาทเกดขน และระดมสมองหาวธแกปญหาดงกลาว แลวน าเสนอในวงใหญ โดยประเดนปญหาทสรปออกมาได มทงหมด 6 ประเดน ไดแก (1) การสอสารระหวางกนของเพอนคร (2) การจดสรรเวลา (3) การสรางความไวใจ (4) ความทอแทระหวางการท างาน (5) การไมฟงความเหนของกลม และ (6) ความกลว หลงการน าเสนอ หลงจากนนพเลยงชวนลอมวงสรปกระบวนการจดการชนเรยน RBL อยางมประสทธภาพ รวมทงบทบาทของครและผบรหารทจะสงเสรมใหนกเรยนเกดการพฒนาอยางเตมศกยภาพดวยการลงมอท าโครงงานฐานวจย

13

รปท 2.4.3-1 บรรยาการการท ากจกรรมถอดรหสบทบาทครเพาะพนธปญญา

รปท 2.4.3-2 โปสเตอรสรปประเดนการจดการเรยนชนเรยน RBL อยางมประสทธภาพ

2.4.4 กจกรรม “หารองรอยหลกฐานความส าเรจบนเสนทางเพาะพนธปญญา”

กจกรรมนจดขนในวนท 11 มถนายน 2560 ณ หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 44 คน เปนผบรหาร 7 คน และคร 37 คน กจกรรมประกอบดวย 3 กจกรรมยอย ดงน

14

(1) การแกะรอย learning outcomes ของนกเรยนจากการเรยนรบนเสนทางเพาะพนธปญญา โดยพเลยงใหครหลบตาแลวคดทบทวนความทรงจ าในหองเรยนเพาะพนธปญญา โดยระหวางทครหลบตาม พเลยงไดตงค าถามดวยเสยงนมๆ ดงตอไปน

- เมอหวนนกถงเดกนกเรยนในหองเรยนเพาะพนธปญญา ในชวงแรก เดกเหลานนเปนอยางไร - ตอนนนทานเรมตนจดการเรยนรอยางไร ท าไมทานจงเรมท าสงนน - ทานจดการเรยนรแบบไหน ใหเดกหาประเดนได และกวาเดกจะหาโจทยได เกดอะไรขนบาง - ในวนทพ เลยงไปทโรงเรยน ไปฟงเดกๆ น าเสนอโครงราง เหตการณในวนนนเปนอยางไร ทานเหนอะไรในตวเดกบาง

- หลงจากทพเลยงกลบ เดกๆ มทาทอยางไร พวกเขาท าอยางไรกบโครงงานของเขา คณครเหนอะไรในตวเดกบาง

- เมอเดกเกบขอมล เกดปญหาอะไรขนบาง พวกเขาท าอยางไรกบปญหานน - เมอเดกเอาขอมลมาน าเสนอ ขอมลมลกษณะอยางไร และกวาจะหาขอสรปได พวกเขาท าอะไรบาง ทานไดเหนการเปลยนแปลงอะไรเกดขนบาง

- เมอเดกๆ เรมเขยนบทความวจย เหตการณตอนนนเปนอยางไร กวาจะเขยนเสรจเกดอะไรขนบาง ทานเหนอะไรในผลงานแรกของเดกบาง งานทเดกเขยนเขยนสะทอนถงทกษะใดบาง

- เมอเดกน าเสนอผลการวจย ลองยอนคดไปถงครงแรกทเดกน าเสนอ ในวนนเดกน าสนอแตกตางจากวนแรกอยางไร เขามการพฒนาในจดใดบาง

- จากวนแรก ถงวนน ทานคดวาเดกมการเปลยนแปลงจากเดมไปอยางไรบาง

หลงจากนน พเลยงใหครลมตา แลวบนทกการเปลยนแปลงทเกดขนในตวนกเรยน พรอมระบพฤตกรรมทเดกแสดงออกมาใหเหน จากนนชวนครแบงปนในวงใหญ และชวนพจารณาการเปลยนแปลงทนนเทยบกบทกษะแหงศตวรรษท 21 ซงครเหนพองวานกเรยนทเรยนรจากการปฏบตในการท าโครงงาน RBL มทกษะสอดคลองกบทกษะแหงศตวรรษท 21 ดงรายละเอยดในรปท 2.4.4-1

รปท 2.4.4-1 แบบบนทกการเปลยนแปลงของนกเรยน RBL (ซาย) และทกษะทครสะทอนวาปรากฏในนกเรยนเพาะพนธปญญา (ขวา)

(2) แลกเปลยนเครองมอการประเมนผลสมฤทธการเรยนร พเลยงใหครแตละโรงเรยนบนทกเครองมอวดผลสมฤทธทครใชกบนกเรยน (ดงรปท 2.4.4-2) แลวใหแลกเปลยนเรยนรรวมกนในวงใหญ ท าใหพบวาเครองมอวดทมยงไมครอบคลมทกษะทเกดขนทงหมด

15

รปท 2.4.4-2 แบบบนทกเครองมอวดผลทครใชในชนเรยน RBL

(3) พฒนาเครองมอประเมนผลสมฤทธการเรยนรทเหมาะตอการจดการเรยนรแบบ RBL ตามแนวทางเพาะพนธปญญา พเลยงชวนครรวมกนพฒนาแบบวดผลสมฤทธการเรยนรทสอดคลองกบทกษะแหงศตวรรษท 21 โดยไดทบทวนกรอบคดของทกษะตางๆ ทตองการวด เพอใหเกดความเขาใจทตรงกน จากนนแบงกลมครแบบคละโรงเรยน แลวใหแตละกลมพฒนาเครองมอวดผลกลมละ 1 ทกษะ เมอเสรจแลวใหสมาชกหมนเวยนกนไปดเครองมอวดของกลมอน โดยสามารถเขยนเพมเตม หรอใหความคดเหนและขอเสนอแนะได จากนนใหกลบมาทกลมของตนแลวอานความคดเหนของเพอน พจารณาและปรบปรงเครองมอใหดยงขน แลวน าเสนอในวงใหญ ใหพเลยงรวบรวมเพอน าไปปรบและทดลองใชรวมกนตอไป

รปท 2.4.4-3 บรรยากาศการรวมกนพฒนาเครองมอวดทกษะของนกเรยน RBL

16

รปท 2.4.4-4 เครองมอวดผลทครรวมกนสราง (กอนการวพากษรวมกน)

2.4.5 กจกรรม “ตดตามหนนเสรมทโรงเรยน มงพฒนาครกระบวนกร”

กจกรรมนเปนการหนนเสรมครแกนน าในโรงเรยน เพอชวยใหครสามารถโคชนกเรยนใหสามารถหาโจทยวจย พฒนาขอเสนอโครงงานฐานวจย กจกกรมนยงมงหวงใหครแกนน าพฒนาตนเองเปนครกระบวนการทสามารถโคชเดกใหสามารถท าโครงงานฐานวจยทมคณภาพได โดยการชวนครท า AAR หลงจดกจกรรมการเรยนร เพอถอดบทเรยนสงททเกดขนในกจกรรม หลกการส าคญของการโคชนกเรยนตามบรบทจรง เพอใหครสามารถสรางเปนองคความรของตนในการโคชใหแกนกเรยนได เพอใหการจดการเรยนการสอนในชนเรยนเพาะพนธปญญาเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด โดยพเลยงไดลงพนทจรงในโรงเรยน ทง 10 โรง ดงรายละเอยดตอไปน

17

ลำดบ วนท เวลา โรงเรยน จำนวน

โครงงานทนำเสนอ

จำนวนครทเขารวมกจกรรม

ระดบชน: จำนวนนกเรยน

ทเขารวมกจกรรม

1. 7 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

วดใหญบานบอ (บานบอราฎรบำรง)

10 5 ม.1: 16 ม.2: 11 ม.3: 10

2. 11 ก.ย. 2560 09.00–12.00 น.

บานแพววทยา (ตตง) 10 8 ม.2: 52

3. 11 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

ทานตะวนไตรภาษา นำเสนอ 11 จากทงหมด

22

9 ม.1: 56 ม.2: 24 ม.3: 33 ม.4: 15

4. 12 ก.ย. 2560 9.00–12.00 น. บานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร)

6 6 ม.1: 37

5. 12 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

กาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม (พระตำหนกสวนกหลาบมธยม)

11 6 ม.1: 45

6. 19 ก.ย. 2560 09.00–12.00 น.

บานคลองสมบรณ 12 6 ม.1: 25 ม.2: 18 ม.3: 12

7. 19 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

อมพวนวทยาลย 8 2 ม.1: 39

8. 20 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม)

10 9 ม.1: 40 ม.2: 33

9. 21 ก.ย. 2560 12.30–15.30 น.

วดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) 10 5 ม.1: 15 ม.2: 11 ม.3: 9

10. 25 ก.ย. 2560 13.00–16.00 น.

เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร

11 12 ม.5: 36

รวม 110 68 537

18

รปท 2.4.5-1 ภาพการน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยโดยมวธการทหลากหลาย ใหแกคณะคร เพอน และพเลยง

อาท PowerPoint Presentation กระดาษ Poster เรองเลา การแสดงละคร เพลง เปนตน

รปท 2.4.5-2 ภาพการท า AAR รวมกนระหวางพเลยง ผบรหาร และคณะครหลงกจกรรมการเรยนร

2.4.6 กจกรรม “เวทน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน”

กจกรรมนจดขนในวนท 30 กนยายน 2560 ณ หองบรรยาย ศ.นพ.กษาน จาตกวานช ชน 1 ส านกงานอธการบด มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 470 คน เปนผบรหาร 6 คน และคร 81 คน และ นกเรยน 383 คน กจกรรมประกอบดวย 5 กจกรรมหลก ดงน

(1) การน าเสนอโครงรางโครงงานฐานวจยโดยตวแทนจากแตละโรงเรยน จ านวน 10 โครงงาน โดยน าเสนอโครงรางโครงงานฐานวจยจะสลบกบการถอดบทเรยนชใหเหนประเดนสำคญโดยพเลยง และเปดโอกาสใหผฟงมสวนรวมกบการน าเสนอ โดยผฟงสามารถใหขอเสนอแนะ หรอรวมตอบค าถามซงมค าตอบ 4 ตวเลอก ใหผเขารวม

19

แสดงค าตอบโดยการชถงมอ 1 สจาก 4 ส โดยใชความรความเขาใจและขอมลทถกน าเสนอในโครงรางโครงงานฐานวจย ชอโครงงานและล าดบการน าเสนอโครงราง มรายละเอยดดงน

1. แผงบอรดอจฉรยะชวยคนไทยแยกทงขยะถกประเภท ร.ร.เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทรฯ สมทรสาคร 2. วถคนในชมชนรมคลองภาษเจรญ ต.สวนหลวง อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร ร.ร.บานสวนหลวง จ.สมทรสาคร 3. การพฒนาผลตภณฑบะหมฟกทอง: ผลของฟกทองและแปงตอลกษณะของเสนบะหม ร.ร.กาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม (พระต าหนกสวนกหลาบมธยม) จ.นครปฐม 4. ศกษาการยดอายการเกบและการเพมรายไดของผลตภณฑแปรรปเหดหยอง ร.ร.วดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) จ. สมทรสาคร 5. การพฒนาสสนของดอกกลวยไมดวยเทคนคการดดส: ศกษาสภาวะทเหมาะสมทใหสสวยสดและตดทน ร.ร.บานแพววทยา (ตตง) จ.สมทรสาคร 6. ศกษาประสทธของเหยอตกกง 3 ชนด: กงฝอย หวใจไก ไสเดอนดน ร.ร.อมพวนวทยาลย จ.สมทรสงคราม 7. ไมอดรองวาดรปจากขดนสอ ร.ร.ทานตะวนไตรภาษา จ.สมทรสาคร 8. ประสทธภาพของธปไลยงจากขยมะพราวทมความละเอยดแตกตางกน ร.ร.วดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) จ.สมทรสาคร 9. การพฒนาน าพรกเผาจากปลา 3 ชนด: ศกษารสสมผสและโอกาสในการสรางรายได ร.ร.บานคลองสมบรณ จ.สมทรสงคราม 10. การพฒนาสตรน าพรกคางกง ร.ร.เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) จ.สมทรสาคร

(2) การถอดบทเรยน และเจาะประเดนเคลดวชาเพอการออกแบบโครงงานทด น าโดย รศ.ดร. สธระ ประเสรฐสรรพ และทมพเลยง

(3) การชมโปสเตอรแสดงภาพรวมขอเสนอโครงงานฐานวจยของแตละโรงเรยน ซ งในโปสเตอรประกอบไปดวย ประเดนหลกและหวขอโครงงานยอย และรวมกน Vote ใหคะแนนการน าเสนอโครงรางโครงงานทโดนใจ ในป 2560 น แตละโรงเรยนมประเดนหลกทแตกตางกน ดงรายละเอยดตอไปน

1. สมนไพรใกลตว โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย (พระต าหนกสวนกหลาบมธยม) จ.นครปฐม

2. สาครบร ถนนบานเรา โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร จ.สมทรสาคร

3. ลดปญหา เพมคณคา อยอยางพอเพยง รกษสงแวดลอม โรงเรยนทานตะวนไตรภาษา จ.สมทรสาคร

4. ไรประโยชนสาหรบคนอน แตล าคาตอการศกษาเรยนร โรงเรยนเทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) จ.สมทรสาคร

5. การจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง โรงเรยนบานคลองสมบรณ จ.สมทรสงคราม 6. กลวยไม โรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) จ.สมทรสาคร 7. การรบรและทศนคตของชมชนรมคลองภาษเจรญ ต.สวนหลวง อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร

โรงเรยนบานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) จ.สมทรสาคร 8. อาชพรอบรว จากโครงการโรงเรยนวดสวนสม โรงเรยนวดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) จ.

สมทรสาคร

20

9. มะพราว โรงเรยนวดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) จ.สมทรสาคร 10. วถชวตและวฒนธรรมชมชนคนอมพวา โรงเรยนอมพวนวทยาลย จ. สมทรสงคราม

(4) กจกรรมพเศษจาก บมจ.กสกรไทย โดยเปนการใหความรเรอง AfterKlass ซงเปน website ทสงเสรมใหเกด

การเรยนรและสรางวนยทางการเงน รวมถงทกษะชวตแกเยาวน โดยใน platform นไดเชญผเชยวชาญจากหลายอาชพเปนวทยากรในเรองตางๆ เพอใหผเรยนทสมครเขารวมโครงงานไดสนกกบกจกรรมการเรยนรการบรหารจดการทางดานการเงนและการท าแผนธรกจทหลากหลาย ผานเกม รวมถงมการสะสมคะแนน เพอแลกรบสทธประโยชนไดจรง

(5) การประกาศผล Popular vote และ รางวลพเศษ

รปท 2.4.6-1 บรรยากาศการน าเสนอโครงรางโครงงานโดยตวแทนนกเรยนจากโรงเรยนตาง ๆ

รปท 2.4.6-2 บรรยากาศการถอดบทเรยนโดยรศ.ดร. สธระ ประเสรฐสรรพ

21

รปท 2.4.6-3 บรรยากาศการใหขอเสนอแนะจากคร นกเรยน และการรวมตอบค าถามจากโครงรางโครงงาน

รปท 2.4.6-4 บรรยากาศการน าเสนอประเดนหลกของแตละโรงเรยน

รปท 2.4.6-5 บรรยากาศการแนะน า AfterKlass

22

2.4.7 กจกรรม “ถอดบทเรยนจากเวทน าเสนอขอเสนอโครงงานฐานวจยของนกเรยน” กจกรรมนจดขนในวนเสารท 7 ตลาคม 2560 ณ หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 39 คน เปนผบรหาร 3 คน คร 31 คน และทมพเลยง 5 คน

กจกรรมแบงเปน 4 ชวง ตามขอเสนอโครงงานฐานวจยทนกเรยนน าเสนอ คอ กลมโครงงานเชงชมชนและสงคม กลมโครงงานประเภทอาหาร กลมโครงงานเชงสะเตม และ กลมโครงงานเชงทดลอง กระบวนการของกจกรรมใชตวอยาง PowerPointของนกเรยน และ คลป VDO จาก tube เปนสอในการเรยนรรวมกน โดยเนนเกยวกบหลกการส าคญในการออกแบบโครงงานฐานวจยแตละแบบ บทบาทของครทหนนน าใหผเรยนการสามารถคนควาขอมล และวางแผนการด าเนนการตางๆหาค าตอบทสงสย ถามตอนใหผเรยนไดคดกอนการลงมอท า คาดการณผลกระทบทอาจเกดขนใหครอบคลมทกมต เนนการวดและประเมนผลใหตรงเปาตรงโจทยทตองการหาค าตอบ เพอฝกครใหสามารถกลบไปโคชเดกในโรงเรยนของตนได โดยใชฐานเดยวกบการสะทอนคดและการถอดบทเรยนโดย รศ.ดร. สธระ ประเสรฐสรรพ ทไดน าเสนอในวนท 30 กนยายน 2560 กจกรรมนใหครท างานรวมกนเปนกลม เพอหาเปนผงความสมพนธ สรางผงเหตผล รวมกนวพากษ พฒนาเปนขอเสนอแนะในการท าโครงงานในประเดนตางๆ เและน าเสนอขอมลไดจากการสะทอนคดรวมกน จากกจกรรมจะเหนความหลากหลายของแนวคดในการพฒนาโครงงานฐานวจย วธการ/รปแบบของค าถามทสามารถน าไปถามตอนใหนกเรยนไดคดในกระบวนการออกแบบการด าเนนโครงงาน การวดและประเมนประสทธภาพ/ประสทธผลของชนงาน เปนตน

รปท 2.4.7-1 บรรยากาศการท างานรวมกนของครจากแตละโรงเรยนเพอหาผงความสมพนธ

รปท 2.4.7-2 บรรยากาศการน าเสนอผงความสมพนธ และการแลกเปลยนเรยนรเพอเตมเตมกนและกน

2.5 ผลการด าเนนการขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนร

23

แมวาโครงการจะมการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรใหครจากตางโรงเรยนไดมาแบงปนประสบการณรวมกนเปนระยะ แตการจะใหชมชนแหงการเรยนรของครเพาะพนธปญญาขบเคลอนตอไปไดเองเมอไมมพเลยง ครจะตองมทกษะในการฟง และทกษะในการถอดบทเรยน ซงครสวนใหญผานกจกรรมจตตปญญาทมการฝกทกษะการฟงมาแลว การด าเนนการขบเคลอนการสรางชมชนแหงการเรยนรในระยะน จงมงพฒนาการถอดบทเรยนจากเรองเลา โดยไดจดกจกรรม 2 ครง ดงรายละเอยดตอไปน

2.5.1 กจกรรมการพฒนาชมชนแหงการเรยนร: เรยนรวธการถอดบทเรยน ครงท 1 กจกรรมนจดขนในวนท 24 มถนายน 2560 ณ หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 48 คน เปนผบรหาร 6 คน และคร 42 คน

กจกรรมมดงน (1) ทบทวนเพอความสข กจกรรมเรมดวยค าถามวา “ระหวางความสข กบความส าเรจในวชาชพ ทานให

น าหนกอะไรมากกวากน” และเปดโอกาสใหครรวมกนแสดงความคดเหน จากนนพเลยงใหครนกทบทวนเรองราวของครบนเสนทางเพาะพนธปญญา ใหจดจ าสงทผดพลาดไวเปนบทเรยน และจดจ าสงดๆ เพอความสขของตวเอง วาดภาพใบหนาทสะทอนถงความสขและเขยนขอความหรอกจกรรมทเกยวกบความสขนน จากนนแบงปนใบหนาและกจกรรมทท าใหเรารสกมความสขในวงใหญ และรวมกนสรปสงทไดเรยนรจากกจกรรมน

รปท 2.5.1-1 บรรยากาศการท ากจกรรมวาดภาพสะทอนความสข

(2) เรองเลาเคลาความสข พเลยงใหครจบกลมแบบคละโรงเรยนแลวผลดกนเลาเรองราวความส าเรจในเสนทางเพาะพนธปญญา โดยมกตกาดงแสดงในรป

24

รปท 2.5.1-2 กตกาในการท ากจกรรม “เรองเลาเคลาความสข”

จากนนพเลยงใหครจบกลมแลวผลดกนเลาเรอง “เรองเลาเคลาความสข” ทเปนเรองราวความส าเรจในเสนทางเพาะพนธปญญา และรวมกนถอดบทเรยนจากเรองเลาใน 3 ประเดน คอ (1) ปจจยทท าใหเกดความส าเรจนน (2) ความส าเรจนนเกดภายใตเงอนไขอะไร (3) ในการน าไปใชเพอใหเกดผลเชนน จะจดการกบเงอนไขนนอยางไร จากนนใหแตละกลมน าเสนอผลการถอดบทเรยนในวงใหญ

รปท 2.5.1-3 บรรยากาศการเลาเรองเคลาความสข และน าเสนอผลการถอดบทเรยนจากเรองเลา

25

รปท 2.5.1-4 โปสเตอรน าเสนอผลการถอบทเรยนจากเรองเลาเคลาความสข

26

2.5.2 กจกรรมการพฒนาชมชนแหงการเรยนร: เรยนรวธการถอดบทเรยน ครงท 2 กจกรรมนจดขนในวนท 15 กรกฎาคม 2560 ณ หองประชม 109 อาคารปญญาพพฒน มหาวทยาลยมหดล ศาลายา นครปฐม มผเขารวมกจกรรมรวมทงหมด 37 คน เปนผบรหาร 2 คน และคร 35 คน

กจกรรมมดงน 1) ถอดบทเรยนจากหนงสน: ใหครดหนงสนทเปนเรองราวเกยวกบการคดเลอกตวแทนนกเรยนไปแขงขน

แลวใหครรวมกนถอดบทเรยนปจจยทท าครและนกเรยนในเรองเกดการเปลยนแปลง 2) เรองเลาสการถอดบทเรยน: พเลยงเซตสถานการณในเรองเลาขนมา 2 เรอง ใหครชวยกนถอดบทเรยน

หลงจบเรองเลาแตละเรอง โดยเรองเลาทเลอกมาเปนเรองจรงทงสองเรอง แตเรองเลาในสถานการณท 2 ถกเซตขนเพอใหครไมสามารถถอดบทเรยนได โดยในระหวางทครพยายามถอดบทเรยนดวยความอดอด พเลยงไดเปดโอกาสใหครสะทอนความรสกและบอกสาเหตทท าใหไมสามารถถอดบทเรยนจากเรองเลาดงกลาวได หลงจากนนใหครชวยกนสรปวา “เรองเลาทดส าหรบการถอดบทเรยนควรเปนอยางไร” นอกจากประเดนของเรองเลาทดควรมลกษณะอยางไรแลวนน ในการถอดบทเรยนการใหไดมาซงขอมลเชงลกและบรบททซอนอยในเรองเลา ซงเปนขอมลส าคญในการถอดบทเรยนใหเปนองคความร การตงค าถามจากวงสนทนาเปนสงส าคญ ในสถานการณของเรองเลาทงสอง กระบวนกรหลกของวง จงไดตงค าถามเพอใหผเลาถายทอดเรองรวมเพม รวมถงเปดโอกาสใหสมาชกในวงสนทนาไดซกถาม และรวมกนสรปเปน “การตงค าถามทดในการสรางกระบวนการเรยนรรวมกน”

รปท 2.5.2-1 บรรยากาศการท ากจกรรมเพอเรยนรลกษณะของเรองเลาทด

27

3) เรองเลาความส าเรจของคร RBL: พเลยงใหครจบกลมแลวเลอก facilitator และ note taker ประจ ากลม จากนนใหสมาชกเลาเรองความส าเรจ และเลอกเรองเลา 1 เรอง เพอถอดบทเรยน และเขยนสรปเพอน าเสนอกลมใหญ ประเดนทครแตละกลมเลอกมาเปนเรองเลาเพอถอดบทเรยน โดยเรองเลานมทงเรองของความส าเรจในการจดกจกรรม การหาโจทยในการท าโครงงานฐานวจย หรอปญหาทครตองการเพอนรวมคดในหารหาทางแกปญหา จากการฟงเรองเลาคณครไดรวมกนสงเคราะหปจจย เงอนไข วธการแหงความส าเรจ และแนวทางในการแกปญหา เพอเปนแนวทางใหเพอนครสามารถน าไปประยกตไดในบรบทของตนเอง รวมถงเสนอแนะแนวทางในกรณทเกดปญหาอปสรรค

รปท 2.5.2-2 บรรยากาศการท ากจกรรมเพอถอดบทเรยนและสงเคราะหเปนความรจากเรองเลา

28

รปท 2.5.2-3 ตวอยางโปสเตอรจากจกรรมการถอดบทเรยนจากเรองเลา

2.6 ผลการประชมรวมกบหนวยจดการกลางและศนยพเลยงอน ในรอบระยะเวลา 6 เดอนคอ ระหวางเดอน พฤษภาคม – ตลาคม 2560 มการประชมรวมกนระหวางศนยพเลยงตางๆกบหนวยจดการกลาง จ านวน 2 ครง ดงน

ครงท 1 เมอวนท 29 กรกรฎาคม 2560 ณ ประชมการะเกด โรงแรมแมนดารน (สามยาน) กรงเทพฯ โดยมวตถประสงคเพอหารอกรอบการด าเนนงานของโรงเรยนตนแบบทง 16 โรงเรยนและวางแผนการจดเวทน าเสนอผลงานระดบประเทศ ประจ าป 2560 และในวนท ในวนท 30 กรกฎาคม 2560 มพธลงนามค าปณธานรวมกนส าหรบผบรหารโรงเรยนตนแบบ 16 โรงเรยนภายใตโครงการเพาะพนธปญญาณ หองประชมแมนดารน A ชน 1 ณ โรงแรมแมนดารน (สามยาน) กรงเทพฯ

29

รปท 2.6-1 ภาพการลงนามค าปณธานรวมกนส าหรบผบรหารโรงเรยนตนแบบของศนยพเลยงมหดล คอ โรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) และ โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร และการประชมหารอแนวทางการ

ขบเคลอนโรงเรยนตนแบบโครงการเพาะพนธปญญา ครงท 2 เมอวนท 2 -3 กนยายน 2560 ณ โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพ โดยวตถประสงคของ

การประชมคอ ใหพเลยงไดรบฟงนโยบายและเปาหมายการท างานในระยะท 2 จาก ผอ านวยการฝาย 4 เพอใชเขยนขอเสนอโครงการวจย เสนอตอส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

30

บทท 3 ความส าเรจของโครงการ

3.1 จ านวนครทเขารวมโครงการ ในโครงการนซงเปนโครงการขบเคลอนและหนนเสรมโครงการเพาะพนธปญญาเพอความยงยน ซงมระยะเวลา 6

เดอน ศนยพเลยงยงคงพฒนาทงครรนเดม และมโรงเรยนทสนใจเขารวมโครงการเพมจ านวน 1 โรงเรยน คอ โรงเรยนจตลาดา โดยในชวงระยะเวลา 6 เดอนน คณครจากโรงเรยนจตรลดา เขารวมพฒนาตนเองในทกกกจกรรม โดยจ านวนครทไดรบการพฒนาอยางตอเนอง ซงครทเขารวมโครงการนรบผดชอบหลากหลายวชา ไดแก วทยาศาสตร คณตศาสตร สงคมศกษา ภาษาไทย ภาษาตางประเทศ การงานอาชพและเทคโนโลย ศลปะ และสขศกษาปรากฎดงขอมลในตารางท 3.1-1

ตารางท 3.1-1 จ านวนครทเขารวมโครงการ

ชอโรงเรยน จ านวนครทเขารวมโครงการ

จ านวนครแยกตามสาระ คน)

วทยา

ศาสต

ร

คณตศ

าสตร

สงคม

ฯ

ภาษา

ไทย

ภาษา

ตปท

.

การงาน

ฯ

ศลปะ

สขศก

ษา

1. เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร

11 5 4 2

2. ทานตะวนไตรภาษา 9 7 2 3. เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) 13 4 2 2 1 2 1 1 4. บานแพววทยา (ตตง) 9 1 1 1 1 2 1 2 5. วดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) 7 2 2 1 1 1 6. วดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) 5 2 1 1 1 7. บานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) 6 1 1 1 1 1 1 8. บานคลองสมบรณ 9 1 1 1 1 2 2 1 9. อมพวนวทยาลย 3 1 2 10. กาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม 5 1 2 2

รวม 77 24 13 11 4 8 10 3 4

31

3.2 จ านวนนกเรยนทเขารวมโครงการ ในชวง 6 เดอน มนกเรยนไดรบการพฒนารวม 537 คน โดยเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนจ านวน 486

คน และนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายจ านวน 51 คน ดงขอมลในตารางท 3.2-1

ตารางท 3.2-1 จ านวนนกเรยนทเขารวมโครงการเพาะพนธปญญา ศนยพเลยงมหาวทยาลยมหดล

ล าดบ โรงเรยน ระดบชน

ม.1

ระดบชน

ม.2

ระดบชน

ม.3

ระดบชน

ม.4

ระดบชน

ม.5

รวม

1. วดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) 16 11 10 37 2. บานแพววทยา (ตตง) 52 52 3. ทานตะวนไตรภาษา 56 24 33 15 128 4. บานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) 37 37 5. กาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม (พระ

ต าหนกสวนกหลาบมธยม) 45 45

6. บานคลองสมบรณ 25 18 12 55 7. อมพวนวทยาลย 39 39 8. เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) 40

33 73

9. วดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) 15 11 9 35 10. เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร

สมทรสาคร 36 36

รวม 273 149 64 15 36 537

32

3.3 ประเดนหลกและหวขอขอเสนอโครงงานของนกเรยน ป 2560 ในป 25 60มโรงเรยนเขารวมโครงการจ านวน 10 โรงเรยน โรงเรยนละอยางนอย 1 หองเรยน แตละหองท า

โครงงานยอยอยางนอย 10 เรองภายใตประเดนหลกดงรายแสดงในตารางท 3.3.1

ตารางท 3.3-1 จ านวนโครงงานและประเดนหลกของโรงเรยน ป 2560

โรงเรยน ชน จ านวนโครงงาน ประเดนหลก

กาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม

(พระต าหนกสวนกหลาบมธยม)

ม. 4 11 สมนไพรใกลตว

เฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร ฯ

สมทรสาคร

ม.5 11

สาครบร ถนนบานเรา

ทานตะวนไตรภาษา ม.1- ม.4 22 ลดปญหา เพมคณคา อยอยางพอเพยง รกษสงแวดลอม

เทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) ม.1- ม.2 10 ไรประโยชนส าหรบคนอน แตล าคาตอการศกษาเรยนร

บานคลองสมบรณ ม.1- ม.3 12 การจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง

บานแพววทยา (ตตง) ม.2 10 กลวยไม

บานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) ม.1 6 การรบรและทศนคตของชมชนรมคลองภาษเจรญ ต.สวนหลวง อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร

วดสวนสม (ชนสนอนสสรณ)

ม.1 – ม.3 10 อาชพรอบรว จากโครงการโรงเรยนวดสวนสม

วดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง) ม.1- ม.3 10 มะพราว

อมพวนวทยาลย ม.1 8 วถชวตและวฒนธรรมชมชนคนอมพวา 110

รายละเอยดของประเดนหลก และหวขอโครงงานของแตละโรงเรยน แสดงในตารางท 3.3-2 – 3.3-11

33

ตารางท 3.3-2 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม (พระต าหนกสวนกหลาบมธยม)

ประเดนหลก โครงงานยอย

ประเดนหลก “สมนไพรใกลตว”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย นครปฐม (พระต าหนกสวนกหลาบมธยม) มทตงอยใกลกบอทยานธรรมชาต สรรกขชาต มหาวทยาลยมหดล จงหวดนครปฐม ซงเปนแหลงเรยนรและเปนแหลงสมนไพร กวา 700 ชนด โดยใหบรการความรทง ในสวนราชการและชมชน ซงนกเรยนของเราไดไปศกษาหาความรและดงเอาความมหศจรรยของสมนไพร น ามาตงเปนประเดนในการศกษา โดยมลเหตทสนใจในประเดนน เพราะในทกวนนมโรคภยไขเจบทเกดขนไดงาย เนองจากสภาพแวดลอมเปนพษ อาหารทรบประทานมสารพษเจอปน จงเลงเหนวาสมนไพรเปนตว เลอกทดในการน ามาบรโภคและใชในชวตประจ าวน และยงสามารถศกษาจากแหลงขอมลไดงาย อกทงโรงเรยนกมสมนไพรบางชนดทใหนกเรยนไดศกษาหาขอมลความร และน ามาใชในการทดลองเปรยบเทยบ ท าผลผลต น าออกจ าหนายภายในโรงเรยน สามารถสรางองคความร สรางรายได และสรางอาชพใหกบนกเรยนอกดวย

1. การเปรยบเทยบประสทธภาพการลดรอยแผลเปนสวของสารมะนาว มะขามและวตามนซสงเคราะห

2. การศกษาประสทธภาพน าหมกผกตบชวาในการเจรญเตบโตของถวเขยว

3. ชาปอกระเจาหญาหวาน 4. การศกษาประสทธภาพของลปมนจากใบยานาง 5. คณภาพและการทดสอบทางประสาทของไวนมลเบอรท

ผลตจากยสตสายพนธ saccharomyces cerevisiae 6. การเปรยบเทยบความพงพอใจของผบรโภคตอน าสลด

สมนไพรอน- นลนจาก มะกรด มะนาว และสาระแหน 7. การศกษาผลของใบเทยนกงทมตอการตดทนนานของส

จากพช 8. การเปรยบเทยบประสทธภาพในการยบยงเชอราของเมด

มะรมในขนมปง 9. การพฒนาผลตภณฑบะหมฟกทอง: ผลของฟกทองและ

แปง ตอลกษณะของเสนบะหม 10. ขาวเกรยบกระเจยบเขยว 11. การเปรยบเทยบประสทธภาพความเงาระหวางครมขด

รองเทาจากน ามนมะพราวและวาสลน

34

ตารางท 3.3-3 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สมทรสาคร จ.สมทรสาคร

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “สาครบร ถนนบานเรา”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร สม ท รส าคร ใ นพร ะร าชปถมภ สม เ ด จพระ เทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดตงอยในพนทของจงหวดสมทรสาคร นกเรยนสวนใหญเปนคนในพนทมความผกพนธในทองถนอนเปนบานเกดเมองนอน ไดเหนการเตบโต การเปลยนแปลงไปตามยคสมยของชมชน และจงหวด ในเขตอ าเภอเมองมสภาพภมศาสตรอยตดอาวไทยท าใหมอาหารทะเลสดและแปรรปกลายเปนแหลงเศรษฐกจทส าคญของประเทศรวมทง เปนทตงของโรงงานอตสาหกรรม ในอ าเภอกระทมแบนเปนแหลงผลตเบญจรงครายใหญของประเทศไทย มการสงออกกลวยไม และเ ปนทต งของแหลงโรงงานอตสาหกรรม และอ าเภอบานแพวเปนดนแดนเกษตรมพชสวนหลากหลายชนดมมะพราวน าหอมเปนทข นชอในประเทศไทย จงหวด สมทรสาคร มประวตศาสตร มความหลากหลายทางชาตพนธทอาศยอยรวมกนมาชานาน ไดแก คนไทยเชอสายรามญ คนไทยเชอสาย ไทยทรงด า คนไทยเชอสายจน คนไทยพนถน ซงแตละเชอชาตมขนบธรรมเนยมประเพณ ภมปญญา และองคความรส งสมสบทอดตอกนมา กลายเปนมรดกทางวฒนธรรมททรงคณคา ชมชนของเรามความรมากมายใหเราไดคนหาความเตบโตของเมองกท าใหเกดปญหา เราทเปนสวนหนงของคนในชมชนและจงหวด ขอเปนสวนหนงทจะศกษา สบทอดภมปญญา และขอเปนสวนหนงในการรวมกนคดแกปญหาใหชมชนของเราใหนาอยสบไป

1. การศกษาประสทธภาพของแหน แหนแดง และไขแหนในการเพมปรมาณออกซเจนเพอบ าบดน าเสยจากครวเรอน

2. เครองบบอดขวดน าพลาสตก 3. แผงบอรดอจฉรยะชวยคนไทยแยกทงขยะถกประเภท 4. ป ยดวยรกษจากเศษอาหารผสมผสานเศษใบไม 5. การพฒนาลวดลายผาสไบมอญดวยโปรแกรม GSP 6. ผลตภณฑชมชน “แปรรปกะปกอน 7. การเปรยบเทยบประสทธภาพความยดหยนของ

พลาสตกจาก ไคโตซานของเปลอกกง กระดองป และแกนปลาหมก

8. สารคดพาชมวถชวตชาวมอญจงหวดสมทรสาคร 9. ตแปรรปอาหาร (Food processing cabinet) 10. เตาเผาขยะเคลอนท 11. การ Recycle ขยะพลาสตก เพอเปนผลตภณฑ

(Products)

35

ตารางท 3.3-4 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนทานตะวนไตรภาษา

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “ลดปญหา เพมคณคา อยอยางพอเพยง รกษสงแวดลอม”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก โรงเรยนทานตะวนไตรภาษามงเนนการจดการเรยนการสอนใหผเรยนเกดทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21โดยสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร ทกษะ และประสบการณตรงผานกจกรรมอยางหลากหลาย จงไดจดการเรยนการสอน ภายใตหนวยการเรยนร เชน หนวยทานตะวนรวมใจลดโลกรอน วถชวต ชมชนคนสาครบร ตามรอยพอหลวงรชกาลท 9 และเปดประตสอาเซยน โดยนกเรยนจะไดเรยนรผานประสบการณตรงจากการท ากจกรรมการเรยนรตาง ๆ อาทเชน การรณรงคลดโลกรอน เรยนรวถชวตของคนในชมชนสมทรสาคร การเลยงไก ท าฟารมเหด ปลกผก การเผาถาน เปนตน และในการท ากจกรรมมกพบวามวสดเหลอใชและถกทงไวโดยเปลาประโยชนเปนจ านวนมากนกเรยนจงสนใจทจะเพมคณคาใหแกวสดเหลอทงเหลานน อกทงสบคนสนใจแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนทงทบาน โรงเรยนและชมชน โดยการน าหลกคดเศรษฐกจพอพยงมาประยกตใชรวมทงชวยพฒนาสงแวดลอม จงไดเกดเปนโครงงานทหลากหลายตามความสนใจและความถนดของนกเรยน

1. การพฒนาดนจากผกตบชวา 2. การพฒนาอาหารไกจากผกตบชวา 3. ไมอดรองวาดรปจากขดนสอ 4. การเปรยบเทยบประสทธภาพของครมขดรองเทาจากเปลอก

ผลไม 5. การพฒนาผลตภณฑมะมวงหาวมะนาวโหกวน 6. การพฒนาสตรแพนเคกผก 7. การผลตถานเชอเพลงจากเปลอกผลไม 8. ครมขจดคราบสนมจากธรรมชาต 9. การศกษาเปรยบเทยบกรดจากผลไมทเปนสวนผสมในแทง

สตกในการขจดคราบสกปรกบนเสอผา 10. การพฒนาเครองดดฝ นมอถอ 11. การศกษาสมนไพรในการก าจดมด 12. การพฒนาผลตภณฑสมนไพรในการก าจดแมลงสาบ 13. การศกษาผลของอณหภมทมตอความกรอบของเสนบะหม 14. ธปหอมไลยง 15. ถงผาดบกลน 16. สมนไพรก าจดปลวกและแมลง 17. น ายาลางมอจากเปลอกสมโอ 18. คพเคกชารโคล 19. โตะอเนกประสงค 20. ราวตากผาอจฉรยะ 21. การศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพสารสกดจากวานรางจด

และผกบงแดงตอการลดปรมาณฟอรมาลนในอาหารทะเลแชแขง

22. การศกษาระบบการจายน าอตโนมตในเครองรดน าอตโนมต

36

ตารางท 3.3-5 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนเทศบาลวดชองลม (เปยมวทยาคม) จ.สมทรสาคร

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “ไรประโยชนส าหรบคนอน แตลาคาตอการศกษาเรยนร”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก นกเรยนไดเลงเหนถงสงของทอยใกลตวทเหลอใช หรอ น าไปทงโดยไมเหนประโยชน เชน คางกง (สวนทเหลอทงจากทคนทานแตตวกง), ฝาขวด, ถงนม, สมนไพรไทยใกลตว เปนตน โดยน าสงเหลานนมาประยกตใชในกจกรรมการจดการเรยนการสอนโดยใชโครงงานฐานวจย

1. การพฒนาสตรน าพรกคางกง 2. การศกษาประสทธภาพของตะไครหอมและใบมะกรดไลยง 3. เจลาตนสมนไพร 4. ยาสฟนเปเปอรมนต 5. ชากะเพราเขยว 6. เรอนเพาะช าจ าลองจากขวดน าหลากส 7. โคมไฟจากขวดแกว 8. ศกษาอณหภมทมผลการตอการตกผลกของสารสม (Crystal

candles) 9. ทวางโทรศพทจากฝาขวดน า 10. ศกษาประสทธภาพสบดบกลนกายจากเปลอกสมเขยวหวาน 11.

ตารางท 3.3-6 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนบานคลองสมบรณ

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “การจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก จากนโยบายของรฐบาลซงถอเปนวาระแหงชาต เรองการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานการจดการขยะมลฝอย สงผลใหทกหนวยงานตองน าไปปฏบต ชมชนในต าบลแพรกหนามแดง และโรงเรยนบานคลองสมบรณกเชนกน จากนโยบายดงกลาว ชมชนในต าบลแพรกหนามแดง ไดมการรณรงคท าความสะอาดชมชน มการรณรงคเกบขยะในแมน าล าคลองภายในตาบล และทกบานเรอนตองมการจดการขยะของตนเอง เปนประจ าทกเดอน โรงเรยนบานคลองสมบรณซงเปนหนวยงานของรฐบาล และเปนสวนหนงของชมชน ไดมนโยบายการบรหารจดการขยะภายในโรงเรยน จดท าโครงการ

1. การศกษาและเปรยบเทยบคณภาพผาคลมรถ 2. การสรางและเปรยบเทยบคณภาพของเกาอ จากการวาง

ขวดพลาสตกรปแบบตาง ๆ 3. การศกษาและเปรยบเทยบคณภาพเสอกนฝนจากถงนม 4. การศกษาและเปรยบเทยบคณภาพกระเปาจากถงขนมและ

ซองกาแฟ 5. การศกษาและเปรยบเทยบคณภาพของเปลทถกดวยถงนม 6. การศกษาและเปรยบเทยบถงผสมป ยแบบใชใบพดและแบบ

ตดปกภายในถง 7. การศกษาและเปรยบเทยบชนดของผาทสงผลตอการตดส

จากการยอมดวยน าขเลอย 8. การสรางและพฒนาถงขยะจากเศษวสดทมอปกรณกด

ภายในถง 9. การพฒนาและเปรยบเทยบประสทธภาพถงดกไขมนจาก

เศษวสด 10. การศกษาและพฒนาเครองปนนาดวยแรงถบ

37

ประเดนหลก โครงงานยอย โรงเรยนปลอดขยะ มการคดแยกขยะในโรงเรยน ซงเรมจากการคดแยกขยะตงแตในระดบหองเรยน ภายในโรงเรยนและมงขยายผลน าความรลงสชมชนและจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการใหนกเรยนแกปญหาและหาวธในการจดการขยะภายในโรงเรยนผานการท าโครงงานฐานวจย(RBL) การท าโครงงานของนกเรยนมสวนชวยในการพฒนาคณภาพนกเรยนเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในเรองความมวนย ความรบผดชอบและจตสาธารณะ ใหกบนกเรยน นกเรยนสามารถเชอมโยงประสบการณ ความร คณธรรมจรยธรรมจากชมชน ผปกครองและภมปญญาทองถน สการเรยนรในหองเรยนผานการลงมอปฏบต ผลจากการแกปญหาและหาวธในการจดการขยะภายในโรงเรยนผานการท าโครงงานฐานวจย( RBL) ของนกเรยนในปทผานมา นอกจะท าใหโรงเรยนสะอาดมสภาพแวดลอมเหมาะแกการเรยนรของนกเรยนแลว ยงสงผลท าใหโรงเรยน บานคลองสมบรณไดรบคดเลอกใหเปนโรงเรยนปลอดขยะ (Zero Waste School) ประจ าจงหวดสมทรสงคราม และเปนตวแทนสานกงานเขตพนทการศกษาสมทรสงครามเขารวมจดนทรรศการเสนอผลการดาเนนการจดการขยะโดยใชโครงงานฐานวจย(RBL) ในการประชมเชงปฏบตการการขบเคลอนนโยบายการจดการขยะในสถานศกษา สการปฏบตทยงยน “โรงเรยนขยะสญจร” ระดบภมภาค สนอง “ยทธศาสตรชาต 20 ป” สการปฏบตการ “ประเทศไทย ไ ร ข ย ะ ” ป ก ธ ง ร ก 2560 “Set Zero Waste School” ในปน โรงเรยนบานคลองสมบรณเหนความส าคญและเพอใหเกดความยงยน จงไดจดใหนกเรยนในโครงการเพาะพนธปญญาลงพนทเพอหาโจทยในการทาโครงงาน และไดนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหนกเรยนสามารถน าไปใชในการด ารงชวตและเกดวถพอเพยง หลงการลงพนทและประชมรวมกนระหวางคณะคร และนกเรยนท าให

11. การพฒนานาพรกเผาจากปลา 3 ชนด: ศกษารสสมผสและโอกาสในการสรางรายได

12. การศกษาและเปรยบเทยบความคงทนของกระถางตนไมจากกระดาษชนดตาง ๆ

38

ประเดนหลก โครงงานยอย ไดประเดนปญหา “การจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง” โดยมโครงงานยอย จ านวน 12 โครงงาน ซ ง เ ป น โ ค ร ง ง าน ในลกษณะทดลอง , ศกษ าเปรยบเทยบแนวทางการแกปญหาดวยวธตาง ๆ และการใชประโยชนจากการจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง

ตารางท 3.3-7 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยนโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง)

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “กลวยไม”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก เนองจากโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) มหลกสตรทองถนทเกยวของกบสภาพแวดลอมในทองถนทางโรงเรยนจงเหนความส าคญ ทจะใหผเรยนไดเรยนรเก ยวกบวถชวตของคนในชมชนทองถนตามหลกสตรของโรงเรยนเพอใหนกเรยนไดตระหนกรเรองของอาชพทท ารายไดในทองถน และอ าเภอบานแพวนนมเกษตรกรในทองถนทประกอบอาชพท าสวนกลวยไมเพอพธกรรมตาง ๆ และสงออกเปนจ านวนมาก ทางโรงเรยนจงไดหวขอทน ามาใหนกเรยนท าโครงงาน คอ กลวยไม

1. การพฒนาสสนของดอกกลวยไมดวยเทคนค การดดส:ศกษาสภาวะทเหมาะสมทใหสสวยสดและตดทน

2. ศกษาประสทธภาพของสารตาง ๆ ในการยดอายกลวยไมทปกแจกน

3. การเรยนรชอสายพนธกลวยไมทปลกในอ าเภอบานแพวดวยเกมเศรษฐกลวยไม 3 ภาษา

4. ศกษาวธการท าวนกลวยไมแฟนซ 5. ศกษาปจจยทมผลตอตนทนการเลยงกลวยไมเพอหาแนว

ทางการเลยงกลวยไม 6. กรรไกรผอนแรงการตดกงกลวยไม 7. ปจจยทสงผลกระทบตอผประกอบการสวนกลวยไม 8. เปลยนใบเสยกลวยไมเปนเสนใยสสวย 9. การหาประสทธภาพของสปรงเกอรสงผลตอความคมคาการ

ใชงาน 10. ปรมานของกากมะพราวมผลตอคณภาพและประสทธภาพ

ของอฐบลอก

39

ตารางท 3.3-8 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนบานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร)

ประเดนหลก โครงงานยอย

ประเดนหลก “การรบรและทศนคตของชมชนรมคลองภาษเจรญ ต.สวนหลวง อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก เนองจากการลงพนทส ารวจปญหา โดยการนงเรอจากโรงเรยนบานสวนหลวง แลวไปขนทตลาดกระทมแบนตลอดเสนทางคลองภาษเจรญ ทกคนจะสงเกตไดวา น าในคลองมสด า คล า บางชวงมกลน บางชวงมวชพช มขยะ สวนสองฝงคลอง มบานเรอนตงอยเปนระยะ บางแหงเปนโรงงาน เปนมลนธ เปนสถานทราชการ จากนนคณะครไดสอบถามปญหาทนกเรยนตองการทราบจากการไปในครงน มปญหาสาเหตใดทอยากจะร นกเรยนกลมน ตงค าถามวา ท าไมน าเนาเสยขนาดน ผคนถงยงทจะปลกบานหรออาศยอยได ท าไม? คณะครกสงสยอยากทจะทราบวา จะรไปท าไม นกเรยนบอกวา รแลวจะไดน ามาเปนแนวทางในการทจะปรบตวส าหรบคนทจะตองอยสภาพเดยวกนแบบน ซงจากปญหาทนกเรยนสงสย และการตอบค าถามของนกเรยน ท าใหพวกคณะครคดวา นกเรยนกลมนรจกคดและมเหตผล จงเปนเหตใหเลอก ประเดนน

1. วถคนในชมชนรมคลองภาษเจรญ ต.สวนหลวง อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร

2. การพฒนาเครองเกบขยะอยางงาย 3. การศกษาการใชผกตบชวาในการบ าบดน าเสย 4. ศกษาทมาของปายชอรานในตลาดกระทมแบน 5. การศกษาและพฒนาเครองกรองน าอยางงาย เพอลดกลน 6. การศกษารปแบบของใบพดทมผลตอปรมาณออกซเจน

ในน า

ตารางท 3.3-9 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนวดสวนสม (ชนสนอนสสรณ)

ประเดนหลก โครงงานยอย

ประเดนหลก “อาชพรอบรว จากโครงการโรงเรยนวดสวนสม”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก ทางโรงเรยนวดสวนสม (ชนสนอนสสรณ ) เปนโรงเรยนขยายโอกาส ซงทางกระทรวงศกษาธการไดมนโยบายใหกลมโรงเรยนขยายโอกาสมง เนนเกยวกบการสรางอาชพใหแกนกเรยนในระดบชน

1. ศกษาการยดอายการเกบและการเพมรายไดของผลตภณฑแปรรปเหดหยอง

2. หอหมกเหด 3. ขาวหมากสมนไพรจากกลนมนต 4. บวลอยไขหวานเมดแมงลก 5. ศกษาประสทธภาพของอาหารทมผลตอการเจรญเตบโตของ

ไสเดอน 6. เปรยบเทยบรสชาตของเหดทอดกรอบ

40

ประเดนหลก โครงงานยอย มธยมศกษาปท 1 -3 เพอน าไปใชในการศกษาตอในระดบอาชวศกษา ซงทางโรงเรยนวดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) ไดมการจดกจกรรมและโครงการตาง ๆ ทหลากหลายภายในโรงเรยนเพอสนองนโยบายตอกระทรวงศกษาธการ ยกตวอยางเชน การสรางโรงเพาะเหด การเพาะเลยงไสเดอน และการแปรรปผลตภณฑอาหารจากสมนไพรธรรมชาต เปนตน ซงแตละโครงการจะมปญหาและอปสรรคท เกดขนแตกตางกน เพอฝกทกษะการแกไขปญหาใหแกผเรยนและเปนการตอยอดโครงการภายในโรงเรยน ทางโรงเรยนวดสวนสม (ชนสนอนสสรณ) จงน าปญหาท เกดผลกระทบจากตวโครงการ มาใหผเรยนไดแกไขปญหาจรงจากสงทเกดขน โดยเรมทดลองและสามารถน าไปใชในการปฏบตไดจรง

7. เปรยบเทยบประสทธภาพในการกาจดปลวกโดยใชสารสกดจากใบขเหลกและใบสก

8. ไอศกรมมะเขอเทศทอด 9. มะมวงหาวมะนาวโหแชอม 10. ประดษฐโซลาเซลลจากแผนซด

ตารางท 3.3-10 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนวดใหญบานบอ (บานบอราษฎรบ ารง)

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “มะพราว”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก มะพราวเปนพชเศรษฐกจทสามารถสรางรายไดใหกบคนในชมชน อกทงสามารถน าสวนประกอบของตนมะพราวมาท าเปนผลตภณฑไดอยางหลากหลาย นกเรยนจงมความสนใจทอยากจะศกษางานวจยทเกยวกบมะพราว

1. ปรมาณเนอมะพราวมผลตอลกษณะของเนย 2. การพฒนาเสนลอดชองจากเนอและน ามะพราวกะท 3. การอมน าของกระถางจากกาบมะพราวขนาดตาง ๆ 4. แผนอมกนกระแทกจากใยมะพราว 5. ปรมาณใยมะพราวทมผลตอการอมน าและการคงความสด

ของดอกไม 6. ประสทธภาพของธปไลยงจากขยมะพราวทมความละเอยด

แตกตางกน 7. ผลของปรมาณน ามนมะพราวตอคณสมบตและลกษณะของ

ลปสตก 8. ผลของน าตาลมะพราวรปทรงตาง ๆ ตอการใชงานและการ

รบรของผบรโภค 9. ความแตกตางของน ามนมะพราวสกดรอนจากมะพราวแกท

มระยะการเกบไวตามกน 10. น าและเนอมะพราวมผลตอเนอสมผสและรสชาตของไขตน

41

ตารางท 3.3-11 ประเดนหลกและหวขอโครงงานของนกเรยน โรงเรยนอมพวนวทยาลย

ประเดนหลก โครงงานยอย ประเดนหลก “วถชวตและวฒนธรรมชมชนคนอมพวา”

ทมาและความส าคญของประเดนหลก โรงเรยนอมพวนวทยาลย ตงอยในเขตอ าเภออมพวาทามกลางธรรมชาต ภมปญญา และแหลงเรยนรธรรมชาตทอดมสมบรณและงดงาม ตงอยรมแมนาแมกลอง แหลงนาทส าคญในการเพาะปลกผลไมนานาชนดทข นชอ เชน สมโอพนธขาวใหญและลนจพนธคอมทมรสชาตอรอยทสด รายลอมดวยสถานททเปนประวตศาสตรของกษตรยในราชวงศจกร คออทยาน ร.2 วดอมพวนเจตยาราม และตลาดนายามเยนอมพวา ทาใหมบรรยากาศทเออตอการเรยนร และควรคาแกการอนรกษไวซงวฒนธรรมอนดงามไมวาจะเปนเรองการประกอบอาชพ การดารงชวตประจาวน และวถชวตทพอเพยงกบทรพยากรในทองถน และทหองเรยนเพาะพนธปญญาอมพวนวทยาลย ชน ม.1/1 สนใจทาประเดนหลก “วถชวตและวฒนธรรมชมชนคนอมพวา” เพราะนกเรยนสวนใหญรวมกนคดในลกษณะของแผนทความคด แลวเสนอเรองนขนมา เพอน ๆ ทเหลอกเหนดวย ทาใหทงหองสนใจวานาจะเปนประเดนทควรศกษา เรยนร และอนรกษภมปญญาทองถนสบตอไป

1. ศกษาและเปรยบเทยบการเพาะตนออนเมลดทานตะวนโดยใชดนขยมะพราวผสมขเถาแกลบ และดนมลไสเดอน

2. เปรยบเทยบการเจรญเตบโตของพช 3 ชนด จากการ 3. ปลกดวยดนมลไสเดอน : ผกบง ผกคะนา และ ผกกวางตง 4. เปรยบเทยบความสามารถในการลบคราบหมกและ 5. คราบจากปากกาลบคาผดโดยใชเปลอกผลไม : เปลอกสม

โอ เปลอกสมเขยวหวาน และเปลอกมะนาว 6. ศกษาประสทธภาพของเหยอตกกง 3 ชนด: กงฝอย หวใจ

ไก ไสเดอนดน 7. การประดษฐของทระลกแผนแมกเนท (Magnet) ลาย

หวโขนจากตวละครเรองรามเกยรต 8. ศกษาและเปรยบเทยบการเพาะตนออนผกบงโดยใชดนขย

มะพราวผสมขเถาแกลบ และดนมลไสเดอน 9. ส ารวจความพงพอใจของผบรโภคขนมนางเลด(ขาวแตน)

สตรราดนาตาลมะพราวทมสวนผสมน ามะพราวนาหอม 10. เปรยบเทยบการคงสภาพกลนของสเปรยปรบอากาศ 11. กลนมะนาว มะกรด และ สมโอ

42

3.4 ผลทเกดขนในการขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ เนองจากโครงการศนยพเลยงโครงการเพาะพนธปญญา ในระยะเวลา 6 เดอนน มงขบเคลอนใหไดโรงเรยนตนแบบอยางนอย 2 โรง เมอวเคราะหขอมลทไดจากการประชมรวมกนของทง 10 โรงเรยนในเครอขาย พบวา โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทรฯ สมทรสาคร และโรงเรยน บานแพววทยา (ตตง) มความพรอมในการยกระดบและขบเคลอนใหเปนโรงเรยนตนแบบ และจากการท างานรวมกนระหวางทมพเลยง ผบรหารและคณะครของทงสองโรงเรยนเรยน พบวา ปจจยหลกในการขบเคลอนและพฒนาใหเกดโรงเรยนตนแบบ ม 2 ปจจยหลก คอ ครและผบรหาร ซงแตละโรงเรยนมความโดดเดนคนละดาน กลาวโดยสรปคอ

3.4.1 โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทรฯ สมทรสาคร “คร” เปนปจจยส าคญ ในการขบเคลอนการพฒนาใหเปนโรงเรยนตนแบบ เนองจากทมครของโรงเรยนสามารถ

ท าหนาทพเลยงอยางเขมแขง อกทงมจ านวนครทไดรบการพฒนาศกยภาพ ใหสามารถหนาทโคชโครงงานใหแกนกเรยนเพมขน (จากเดม 9 คน ในปการศกษา 2559 เพมเปน 11 คน ในป 2560) และท างานรวมกนเปนทมอยางตอเนอง ซงแตละคนมความเชยวชาญเฉพาะและสามารถเปนแกนน าหลกในการจดการเรยนรในรปแบบของเพาะพนธปญญาได อาท การเปนกระบวนกรจดจตตปญญาเพอเปดใจและเปดพนทใหเกดการเรยนรรวมกน ครบางทานมความเชยวชาญในการประสานงานกบปราชญและชมชนเพอพานกเรยนลงพนทเพอหาโจทยในการท าโครงงานฐานวจย ครทกทานสามารถใชค าถามเพอสรางการเรยนรแบบบรณาการขามกลมสาระ อกทงคณครทกทานสามารถท าหนาทแทนกนและหมนเวยนกน ในต าแหนงตาง ๆ เพอขบเคลอนการด าเนนงานในโรงเรยนได ทงนการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยของครมไดขนกบความเสยงอนเกดการการโยกยายหรอเกษยณอายราชการของผบรหาร เพราะมทมครทเขมแขง สามารถบรหารจดการจนสามารถมหองเรยนเพาะพนธปญญา และใชชวโมง IS หรอ Independent Study ซงมจดมงหมายเพอใหนกเรยนไดคนควาและสรางองคความรดวยตนเองตามความสนใจ ซงสอดคลองกบเปาประสงคของโครงงานฐานวจยเพาะพนธปญญา นอกจากนทมครยงไดทดลองขยายผลการจดหองเรยนเพาะพนธปญญาเพมอก 1 ระดบชน รวมเปน 2. ระดบชนคอ มธยมศกษาปท 2 และ มธยมศกษาปท 5

นอกจากน การด าเนนการของโรงเรยนเพอขบเคลอนโรงเรยนตนแบบ ทมคร ยงไดจด “การประชมอบรมเชงปฏบตการวเคราะห กระบวนการจดการเรยนร ในรปแบบของโครงการเพาะพนธปญญา Active learning and PLC เมอวนพฤหสบดท 20 กรกฎาคม 2560 ณ หองคอนเฟอรเรน กจกรรมนมวตถประสงคโดยสรปคอ เพอน าผลการจดการเรยนร Active learning ในรปแบบเพาะพนธปญญา ทประสบความส าเรจในการพฒนานกเรยน มาขยายผลแบบชมชนการเรยนรใหเกดในโรงเรยน โดยมจดมงเนนการพฒนาศกยภาพผเรยนเปนหลก นอกจากผเขารวมจะเปนคณะผบรหารโรงเรยนและครในโรงเรยนจ านวน 40 คน แลว คณะผจดงานยงเชญ รองผอ านวยการเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 10 และ ศกษานเทศก เขารวมกจกรรมดวย กจกรรมประกอบดวยครแกนน า ทง 11 คน เปนวทยากรกระบวนการน าเสนอ แกนของการพฒนานกเรยน เชน หลกคดเชงเหตและผล การคดเชงระบบ การใชถามคอสอน และการกระบวนการตามแนวคดของจตตปญญาศกษา นอกจากน ตวแทนนกเรยนทไดเรยนรผานกระบวนการเพาะพนธปญญาไดน าเสนอเรองราวของเสนทางการเรยนรของตน เมอจบการแลกเปลยนประสบการโดยครแกนน า ครแตละกลมสาระไดเขากลมเพอระดมความคดในการน ากระบวนการไปใชกบหองเรยนของตน เมอจบกจกรรมทกคนมโอกาสไดสะทอนคดสงทไดเรยนรจากกจกรรมน

จะเหนไดวาจากการพฒนาศกยภาพอยางตอเนอง ทมครสามารถเปนวทยากรกระบวนการทขยายผลในรงเรยนของตนไดโดยไมตองอาศยทมพเลยงไปชวยบรหารจดการ อกทงตลอดระยะเวลาการด าเนนโครงการ ทมครมการท า PLC เปนประจ าเพอรวมกนสะทอนคดและปรบปรงกจกรรมการจดการเรยนรท าใหไดกรอบการท างาน แผนการจดการเรยนรทเหมาะกบบรบทของโรงเรยน สามารถใชเปนกรอบกจกรรมเพาะพนธปญญาในปตอ ๆ ไปได จากทกลาวมาแลววาการหา

43

โจทยเพอท าโครงงานฐานวจยมาจากปญหาหรอความตองการในชมชนซงครเปนผพาท านน สงนจะเกดไมไดหากไมไดรบความรวมมอจากคนในชมชน ซงหมายรวมถงผปกครองดวย ความรวมมอทไดรบเกดจากการเหนผลการเปลยนแปลงทเกดขนในตวผเรยนทผปกครองสมผสไดนนเอง

3.4.2 โรงเรยน บานแพววทยา (ตตง) “ผบรหาร” ถอไดวาเปนปจจยส าคญในการขบเคลอนโรงเรยนตนแบบของโรงเรยนบานแพววทยา (ตตง) สบเนอง

จากบรบทของโรงเรยนซงเปนโรงเรยนเอกชนขนาดกลาง ดงนน การก าหนดทศทางและการด าเนนงานของโรงเรยนจงผานการบรหารงานของผอ านวยการและกรรมการสถานศกษา ซงเหนชอบใหขบเคลอนโรงเรยนทงระบบใหใชการท าโครงงานเปนฐานในการจดการเรยนร (ระดบอนบาล - มธยมศกษาตอนตน) ทงนแบงระดบความเขมขนของการท าโครงงานตามระดบชนของผเรยน ขอดคอ ผเรยนไดรบการพฒนาอยางตอเนองท าใหทกษะถกพฒนาได อกทงการท าโครงงานยงสามารถตอยอดการเรยนรใหเขมขนได เนองจากนกเรยนตองท าโครงงานทกระดบชน จากนโยบายของผบรหารทตองการยกระดบทกษะการเปนโคชใหแกนกเรยนทกระดบชน ท าใหผบรการและครทงโรงเรยนไดรบการพฒนาทกษะส าคญของการเปนโคชใหแกนกเรยน

การด าเนนงานในฐานะโรงเรยนตนแบบเพาะพนธปญญา ท าใหโรงเรยนไดก าหนดแผนการจดกจกรรม ในภาคเรยนท 1 โดยมงหมายใหไดโครงรางโครงงานฐานวจย โดยแบงกจกรรมการเรยนรออกเปน 20 สปดาห แตละสปดาห ไดระบกจกรรมทครและนกเรยนตองกระท ารวมกน โดยมเปาหมายทอยากใหเกดกบนกเรยน ดงแสดงในตารางท 3.4-1

ตาราง 3.4.2-1 ตวอยางแผนการจดกจกรรมสปดาหท 1-3

สปดาห

ท กระบวนการ

โครงงานฐานวจย กจกรรมคร กจกรรมนกเรยน กจกรรม

1 การเตรยมความพรอมของผเรยน

จดกจกรรมจตตปญญาเพอ 1) สรางความไววางใจซงกนและกน 2) ฝกทกษะการฟงอยางตงใจ 3) ฝกทกษะการใชสนทรยสนทนา 4) ฝกทกษะการสรางสมาธ

- คดสะทอน - สรปบทเรยนจากกจกรรมจตตปญญา

1) สรางความไววางใจซงกนและกน: ใบน าบอด 2) ฝกทกษะการฟงอยางตงใจ: ความหลงฝงใจ 3) ฝกทกษะการใชสนทรยสนทนา: พดจาภาษาดอกไม 4) ฝกทกษะการสรางสมาธ: Body scan

2 การเตรยมความพรอมของผเรยน

จดกจกรรมการฝกทกษะทจ าเปน - การสงเกต การตงค าถาม การบนทกขอมล - การเขยนผงเหต-ผล

- ฝกกจกรรมสงเกต การตงค าถาม การบนทกขอมล - วเคราะหความเปนเหตเปนผล สะทอนคดความรสก

โจทยสถานการณและเงอนไขเพมเตม : ปลาท/ ปฏบตการน าทพย

44

สปดาหท

กระบวนการโครงงานฐานวจย

กจกรรมคร กจกรรมนกเรยน กจกรรม

3 การสรางประเดนวจย (Research theme)

1) แบงนกเรยนเปนกลมตามความสนใจ ใหนกเรยนตงประเดนการสงเกต การตงค าถาม การบนทกขอมล 2) ประสานงานพนทแหลงเรยนรทจะน านกเรยนไปศกษาบรบทสนานท/ชมชน

1) แตละกลมระดมสมองตงประเดนการสงเกต การตงค าถาม การบนทกขอมล 2) น าเสนอ แลกเปลยนเรยนรระหวางกลม 3) สรปประเดน การสงเกต การตงค าถาม การบนทกขอมลเพอเตรยมลงพนท

กจกรรมระดมสมอง การแขงขน

จากตารางท 3.4-1 แสดงใหเหนวา ทมครแกนน าสามารถน ากจกรรมทไดเรยนรจากหนวยจดการกลางและทมพ

เลยงไปปรบใชในบรบทของโรงเรยนตนเองได ทงในเรองของการใชกระบวนการจตตปญญา การถามตอนเพอโคชใหคดเปนเหต-ผล เพอท าโครงงานฐานวจย ในระหวางกระบวนการทงครและนกเรยนไดระดมสมองเพอวางแผนงาน โดยใชหลกของ PDCA เพอชวยใหก าหนดประเดนหลกของโครงการ การเกบขอมล การมอ อกทงโรงเรยนยงเนนกจกรรมตามแนวของจตตปญญาศกษา เพราะเชอมนวา การพฒนาผเรยนตองพฒนาทงทางใจและการควบคมอารมณใหสามารถท างานรวมกนและยอมรบความคดเหนทแตกตางของสมาชกในกลม ในกรณทนกเรยนพบปญหา ครตองเปลยนบทบาทมาเปนโคชคอยใหค าแนะน า ชวยเหลอ ชวยลดปญหาดานความคดและการปรบการท างาน ใหสามารถท างาสนรวมกนไดอยางมความสข กระบวนการจตตปญญาจงส าคญและตองแทรกอยในทกกจกรรมตลอดเวลาการท างานรวมกนระหวางนกเรยน และคร ทงนในกระบวนการท า PLC ของคร ผบรหารยงมสวนรวมในการด าเนนการทกครง ท าใหผบรหารทราบผลด าเนนงานดวยตนเอง สามารถก ากบตดตามการด าเนนไดอยางใกลชด อกทงเปนการขยายผลการน ากระบวนการจดการเรยนรแบบเพาะพนธปญญาสครทงโรงเรยนและหนวยงานภายนอก เชน กจกรรมเปดบานวชาการในฐานะโรงเรยนตนแบบเพาะพนธปญญา ใหแกกลมโรงเรยนทสอนภาษาจน ภาคตะวนตกทไดเขารวมกจกรรมเพอศกษาดงานการจดการเรยนรผานการเยยมชนชมโครงงานซงเปนหนงในผลลพธเชงประจกษ เปนตน 3.5 ผลทเกดขนกบนกเรยน

ผลจากการลงพนทสงเกตการณและโคชนกเรยน บนทกของครและนกเรยน การสนทนา พบวานกเรยนทเคยผานการท าโครงงานฐานวจยมพฒนาการในทกษะหลาย ๆ ดาน แสดงใหเหนไดจากขอเสนอโครงงานทถกน าเสนอมพฒนาการโดยเฉพาะดานการทบทวนขอมลทเกยวของ ความเปนเหตเปนผลในการท าโครงงาน รวมถงวธการเกบขอมลเพอหาค าตอบ รวมถงมเจตคตทดตอการเรยนรผานการท าโครงงานฐานวจย ดงรายละเอยดตอไปน

ตวอยาง เพาเวอรพอยทของนกเรยนทไดน าเสนอ ขอเสนอโครงงานฐานวจยเรอง “การพฒนาผลตภณฑบะหมฟกทอง: ผลของฟกทองและแปงตอลกษณะของเสนบะหม” เมอวนท 30 กนยายน 2560 ณ มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

45

รปท 3.5-1 เพาเวอรพอยทแสดงขอมล ชอโครงงานและทมาของการท าโครงงานฐานวจยของนกเรยน

รปท 3.5-2 เพาเวอรพอยทแสดงวตถประสงคของโครงงาน

46

รปท 3.5-3 เพาเวอรพอยทแสดงวธวจยเพอใหไดขอมลในการตอบวตถประสงคแตละขอ

47

รปท 3.5-4 เพาเวอรพอยทแสดงประโยชนทจะไดรบจากการท าโครงงานฐานวจย

จากรปแสดงใหเหนวานกเรยนทผานการโคชโดยครและทมพเลยงสามารถน าเสนอขอเสนอโครงงาน ทแสดงความ

เปนเหต-ผล มทมาและความส าคญทสอดคลองกบเรองราวทจะท า ระบวตถประสงคของการท าโครงงานทชดและครบถวน รวมถงแสดงวธการเกบขอมลทสามารถใชตอบค าถาม หรอสมมตฐานทไดตงไวได นอกจากน จะเหนไดวานกเรยนมทกษะในการท าเพาเวอรพอยทเพอสอสารขอมลในเวลาทจ ากดโดยใชตารางและภาพไดอยางเหมาะสม

ตวอยาง เพาเวอรพอยทของนกเรยนทไดน าเสนอ ขอสเนอโครงงานฐานวจยเรอง “แผงบอรดอจฉรยะชวยคนไทยแยกทงขยะถกประเภท” เมอวนท 30 กนยายน 2560 ณ มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

48

รปท 3.5-5 เพาเวอรพอยทแสดงขอมล ชอโครงงานและทมาของการท าโครงงานฐานวจยของนกเรยน

รปท 3.5-6 เพาเวอรพอยทแสดงวตถประสงค และนวคดในการพฒนางาน

รปท 3.5-7 เพาเวอรพอยทแสดงรางชนงานทจะพฒนาและวธวจย

49

รปท 3.5-8 เพาเวอรพอยทแสดงผลทคาดวาจะไดรบจากการท าโครงงาน

จากรปแสดงใหเหนวานกเรยนเลอกโจทยการท าโครงงานฐานวจยจากปญหาทพบในปจจบนและอาศย

ประสบการณของตนและชมชนในโรงเรยน ตองการหาทางออกเพอแกไขปญหาดงกลาว นกเรยนบรณาการความรทไดรบจากการเรยนวชาตาง ๆ ความชอบ และการสบคนขอมลจากหลายแหลงเพอใชพฒนาเปนขอเสนอโครงงานเพอการท างานของตนเอง และมองถงประโยชนในการใชงานถาชนงานมประสทธภาพด

นอกจากตวอยางทแสดงพฒนาทกษะดานวชาการทเพมขนของนกเรยนแลว เจตคตทเปลยนแปลงไปในทางบวก เปนปจจยแหงความส าเรจในการขบเคลอนใหนกเรยนมความมงมนในการโครงงานฐานวจย ตวอยางขอสะทอนคดทแสดงใหเหนเจตคตเชงบวกของนกเรยนทมตอโครงงานฐานวจยจากบนทกการเรยนรของนางสาวขวญชนก เหรยญทอง (โรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ) ไดสะทอนความรสกเมอไดเขารวมหองเรยนเพาะพนธปญญาวา

“...รสกแปลก เราตองเรยนแบบไมมอาจารยสอนหนาหองเหรอ ไมมใครสอนกอนเหรอ เราตองศกษาเองหมดเลยเหรอ เราตองท าทกอยางทงหมดจรง ๆ เหรอ มนเปนความรสกทาทายหนอย ๆ ตนเตนนด ๆ ทเราตองมาท าเอง ตอนดวดโอ แบบ “วาว” อยากเรยนเลย คงตองดดมาก ๆ แน ๆ เลย ท าไมนกเรยนเพาะพนธปญญาเขาดมความสขจงเลย มความภาคภมใจมากเลย ถาเราเรยนมนตองดแบบนแนเลย ท าใหมความทะเยอะทะยานอยากเรยน...“

จากขอสะทอนคดยงท าใหเรยนรวา ถานกเรยนมตวอยางความส าเรจ มตนแบบ เหนปลายทางของการท างาน ท

ท าใหเกดความภาคภมใจ ทสงตอจากรนพสรนนอง เปนผลกระทบเชงบวก ครสามารถใชประเดนนเปนแรงกระตนใหนกเรยนอยากเรยนรได แตโดยสวนมาก นกเรยนจะมความกงวล ไมแนใจ ไมยากเรยนร แตเมอไดสมผสมประสบการณตรง มครคอยใหค าแนะน าชวยเหลอ เจตคตกเปลยนไป เชนเดยวกบนกเรยนบางคนสะทอนใหเหนวา เมอแรกเรมการเขาเรยนในหองเรยนเพาะพนธอาจจะไมเตมใจนก เพราะไมรวาโครงงานคออะไร มจดประสงคอะไร หรอแมแตอาจมความเขาใจผดทคดวาโครงงานเนนผลลพธทตองไดชนงานทส าเรจ ซงไมใชเ ปาประสงคหลกของโครงงานฐานวจยทเนนกระบวนการเรยนรทเกดจากการท าโครงงาน จงอาจพดไดวา นกเรยนกาวผานเมฆหมอกของความไมร ความเขาใจผด สทางออกอนเกดจากความชอบทไดลงมอท าดวยตนเอง ดงแสดงใหเหนจากตวอยางขอสะทอนคดของ นกเรยนโรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯจ านวน 3 คน ทสะทอนไววา

50

“...ความรสกทไดรวาตองท า IS กรสกวาท าอกแลวเหรอ เพราะการท าโครงงานนมนยากมาก ฉนเคยท าตอน ม. 2 แตยงดทมอาจารยทปรกษาใหค าปรกษา เรองแรกทลองท ามนยากมาก ๆ อาจารยใหลองท าใหถงทสดกอน เพราะครเชอพวกเราท าได พวกเรากฮดส ลองพยายาม แตเนองจากคาใชจายทสงท าใหตองเปลยนหวขอ จากเรองทดไมยาก แตจรง ๆ มนไมงายอยางทคด…” (นางสาวภทราภรณ ทศมาล) “...ในตอนแรกทท าโครงงาน IS มความกงวลวาจะท าไดไหม การเลอกหวขอเปนจดยากทสด ในหวมแตเรองไกลตว เรองกวาง ๆ ทงนน ไมรวาจะท าเรองอะไร ตอนแรกจะท าเรอง การบ าบดน าเสยดวยพช ซงเมอหาขอมลแลวพบวา เปนงานวจยใหญ ๆ เปนการทดลองและใชพนทเยอะ จนมาคดเรองใหมใหเปนเรองใกลตว สามารถท าไดในโรงเรยน ไดลองผดลองถก…” (นางสาว ชลธชา ศรสงห) “...ในวนแรกทฉนไดรจ กวชาน ฉนรสกเบอขนมาทนท เพราะการทข นตนดวยค าวา “โครงงาน” ในความคดของฉนคอ การทตองท ารายงานเลมใหญ ๆ กบผลงานทดมแตวชาการ ฉนคดวาแคการบานกบกจกรรม กมสงทตองท ามากพอแลว แลวท าโครงงานเพออะไรไมมประโยชนเลยสกนด ...แตเมอเรมตงแตจบกลมและคดหวขอโครงงาน ฉนรสกอยางท าโครงงาน..เพราะฉนชอบเวลาทในกลมชวยกนเสนอความคดเหน และถงแมวาจะตองเปลยนหวขอ ตองเรมจากศนย ตองหาขอมลมากมาย ท าใหจากปกตในโทรศพทของฉนมแตการวาดการตน กลายเปนวามแตเรองป ยเตมไปหมด...” (นางสาวนยดา กมลเวช)

อยางไรกตามยงมนกเรยนบางสวนสะทอนคดวา รสกตนเตนและอยากเรยนรดวยกระบวนการเพาะพนธปญญา

เพราะผเรยนจะเรยนรจากการลงมอท าตามความสนใจ มอสระทางความคด สามารถก ากบการท างานของตนเองได ตวอยางจากขอสะทอนคดของนายพรวชญ อนทรออน (โรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ) ทวา

“...ผมมความรสกตนเตนกวาคาบเรยนอน ๆ เพราะคาบเรยนนผมสามารถเลอกศกษาในสงทเรยนรไดอยางอสระ แตกตางจากวชาอน ๆ ทเคยเรยนมา...การท างานรวมกบเพอนท าใหสอสารกนไดเขาใจ และการจดบนทกการท างานท าใหผมสามารถทบทวนการท างานไดดวยตนเอง...”

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรระหวางโรงเรยน ถอไดวาเปนอกกลไกส าคญทชวยใหนกเรยนไดรบการพฒนา จากขอสะทอนคดของนกเรยนหลายคนไดกลาวถงกจกรรมแลกเปลยนเรยนรระหวาง 10 โรงเรยนในศนย เชน

“...ประทบใจตรงทเราไปมหดล มกจกรรมตาง ๆ สนกมาก ไดพบปะกบเพอนหลาย ๆ โรงเรยน และแลกเปลยนความรโครงงานกนเปนสงทด...ท าใหมความรเพมขน...”

51

“...สงทประทบใจและไดรบประสบการณมากทสดเลยกคอ การไดไปน าเสนอโครงงาน มนตนตาตนใจมากทไดเหนผลงานของโรงเรยนอน เปนผลงานทแปลกใหม ค าแนะน าท คณาจารยบอกกบกลมตวแทนโรงเรยนตาง ๆ สามารถน ามาปรบใชกบกลมตนเองได...”

การท าโครงงานฐานวจยสามารถชวยพฒนาเดกทกระดบ เพราะเปดโอกาสใหทกคนท างานตามศกยภาพ ความ

สนใจ ตวอยางเหนไดชดจากขอสะทอนคดของ เดกชายณฐวฒ ชยฤทธ (โรงเรยนบานคลองสมบรณ) ซงอยในโครงการเปนปท 2 เนองจากโรงเรยนนทกหองจดการเรยนรตามแบบเพาะพนธปญญา และใหพชวยเหลอนอง นกเรยนคนนเขยนสะทอนคดไววา

“...ผมไดเรยนรอะไรใหม ๆ มากขน ไดพฒนาตวเองจากปกอน ทเคนตด ร กลายมาเปนตวแทนกลมขนน าเสนอโครงรางบนเวท ทมหดล ท าใหเกดความสามคคกนภายในกลม ไดแกปญหาตาง ๆ ดวยกน ไดความกลาแสดงออก และไดโชวความสามารถของตนเองอยางเตมท... ถงจะไมไดรางวลชนะเลศ แตอยางนอย เรากชนะใจตวเองและขามผานขดจ ากดของตนเองมาแลว...”

นอกจากขอสะทอนคดของนกเรยนทมตอการท างานและกระบวนการเพาะพนธปญญาแลว ครยงไดสะทอนถงการเปลยนแปลงของผเรยน ดงขอสะทอนคดของ ครยนยง สงหาวาสน โรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ ซงเขารวมเปนครเพาะพนธปญญามากวา 5 ป ไดสะทอนคดไววา

“...สงทสงเกตไดจากตวนกเรยนทไดท ากจกรรมในแตละรน พบวา นกเรยนมความกลาแสดงออก กลาคด กลาท า กลาทจะตงค าถามและพยายามหาค าตอบของค าถามนน อยางมเหตผล ตวอยางเชน เวลานกเรยนจะแกปญหาอะไรสกอยาง จะตองมการวางแผนในการแกปญหา ระบขอดขอเสยของวธการแกไขปญหา และเชอมโยงจนสามารถน าไปสวธการทเหมาะสมทสดในการแกปญหา...”

จากขอมลทงหมดทไดยกมาประกอบ ท าใหเชอมนไดวาผเรยนมการพฒนาศกยภาพรอบดาน ทง ความคดและทกษะ ทงทางวชาการและทกษะชวต และยงเปนเครองยนยนวานกเรยนทไดรบการพฒนาทกษะอยางตอเนอง จะมทกษะตดตวและสามารถพฒนาตนเองไดอยางยงยน 3.6 ผลทเกดขนกบคร

3.6.1 การจดกระบวนการเรยนรในหองเรยน

จากการจดกจกรรมเพอพฒนาศกยภาพครอยางเขมขน ทงประเดนทจ าเปนเปนแกนของกระบวนการ และประเดน

เพมเตมทครรองขอ โดยหนวยจดการกลางและทมพเลยงจดใหแกครทง 10 โรงเรยน รวมถงการลงพนทแตละโรงเรยนเพอ

หนนเสรมทกษะการโคชนกเรยน ผลจากแบบบนทก ขอสะทอนคด การสงเกต การสนทนา พบวาครมพฒนาทดถงแมพง

เขารวมโครงการเปนปแรก ตวอยางเหนไดจากโรงเรยนบานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) ททมครท า PLC เปนประจ า

เพอหาแนวทางในการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจยใหเหมาะสมกบบรบทของนกเรยนและโรงเรยนของตน ตวอยาง

52

ปญหาทครไดระดมสมองและหาแนวทางหรอวธการด าเนนงาน ในทนขอยกตวอยางจากแบบบนทกกระบวนการ PLC ของ

ครจ านวน 6 คน จากโรงเรยนบานสวนหลวง (รตนวจตรพทยาคาร) เมอวนท 23 พฤษภาคม 2560 สรปจากแบบบนทกได

ดงน

ครกลมน ไดยกขอค าถาม/ปญหาวา จะเรมตนอยางไรในการจดการจดการเรยนรแบบโครงงานฐานวจย โดย

มงเนนทพดคยหารอในประเดนบทบาทครและนกเรยน สงทครคดวาคอประเดนส าคญคอ ครตองชวยกนท าใหนกเรยนเปด

ใจ กลาพดกลาแสดงความคดเหนและรบฟงผอน โดยครจะยกกจกรรมตามกระบวนจตตปญญามาใชเพอปฐมนเทศผเรยนท

เขารวมโครงการในหองเรยนเพาะพนธปญญา โดยใหทกคน (ทงครและนกเรยน) ยนลอมวง หนหนาเขาหากน มเงอนไขวา

ใครพรอมพดใหกาวออกมาในวง 1 กาว แลวพด คนทเหลอใหปรบมอแสดงถงการรบฟงและใหก าลงใจเมอพดจบ ครได

รวมกนก าหนดประเดนค าถาม เชน นกเรยนเปนใครมาจากไหน คดอยางไรกบโครงงานฐานวจย เปนตน

หลงจากทครไดประชมรวมกนเพอวางแผนการจดการเรยนรและด าเนนการตามแผน ครไดท า PLC อกครง เพอ

สรปผลการด าเนนการและสะทอนเพอปรบกจกรรม ในวนท 20 มถนายน 2560 สรปไดวา

ผลการด าเนนการตามเงอนไขทก าหนด พบวา นกเรยนยงขาดความมนใจในการพด ไมกลาพด น าเสยงเบา เขน

อาย ประหมา แสดงความคดเหนไมหลากหลาย และใชเวลาท ากจกรรม 3 ชวโมง 15 นาท ครจงไดระดมความคดเพอหา

แนวทางแกไข จะไดเหนวาจากขอค าถามทใชครงแรกอาจจะไกลตวนกเรยน ท าใหนกเรยนไมสามารถแสดงความคดเหนได

เพราะยงไมรวาโครงงานฐานวจย หรอ เพาะพนธปญญาคออะไร ครจงเปลยนกจกรรม เปนครน าภาพผลไมทหลากหลายมา

ใหนกเรยนเลอกตามความสนใจ แลวจบกลมตามการเลอก จากนน นกเรยนแตละกลมเลอกครทคดวาเขาหรอมสวน

เชอมโยงผลไมทนกเรยนเลอก กจกรรมนท าใหนกเรยนและครไดมโอกาสพดคยกน โดยมจดรวมเดยวกน ทกคนมสทธ

แสดงความคดเหน ไมผดหรอถก จากกจกรรมนท าใหนกเรยนแบงกลม ไดเลอกครทปรกษาหลก ผลจากกจกรรมพบว า

นกเรยนกระตอรอรนในการจบกลม พดคย และกลาแสดงความคดเหนขนแตความคดเหนกยงไมหลากหลาย

ทมครไดประชมเพอปรบเปลยนกจกรรมอกหลายครง เพอเตรยมความพรอมผเรยนกอนทจะพานกเรยนลงพนท

กจกรรมทครจดมความหลากหลาย อาท ปรบเปลยนขอค าถามและกจกรรม แตยงคงจดมงหมายเดม คอท าใหนกเรยนเปด

ใจ กลาแสดงความคดเหน และยอมรบความแตกตางระหวางบคคล เชน ใชค าถามนกเรยนท าอยางไรกบวนฝนตก โดย

เขยนขอมลของตวเองลงในชองท 1 เมอครบเวลา แลกเปลยนกระดาษเพอตอบค าถามเดมกบเพอน ท าซ าจบครบรอบทคร

ก าหนด แลวพจารณาดวาขอมลแตละชองเปนของใคร เพราะอะไร เมอจบแตละกจกรรม มการสะทอนคดวาไดอะไรจาก

กจกรรม เปนตน จากแบบบนทกกระบวนการ PLC เหนชดวา ครจะสามารถใชกจกรรมและสรางสรรคกจกรรมใหมโดย

ประยกตจากกจกรรมทไดฝกกบพเลยง เชน กระดาษ 6 ชองเพอระดมความคดเหน กจกรรมตอเตมรปเพอฝกความคด

สรางสรรคและการรบฟงเพอน การใชคลปจาก YouTube เพอถอดบทเรยนสงทไดเรยนรจากคลป เปนตน และน าไปใชใน

บรบทของตนเองไดเปนอยางด พเลยงมความคดเหนวา ถาครแตละโรงเรยนมการท า PLC อยางตอเนองและยดแกนหลก

ส าคญของเพาะพนปญญาไว เชอไดวา จะเกดความยงยนในทกโรงเรยนไดอยางแนนอน

โรงเรยนบานคลองสมบรณเปนอกโรงเรยนหนงททมพเลยงเหนพฒนาการดานการจดการเรยนรในหองเรยนอยาง

ตอเนอง ในชวงการด าเนนงาน 6 เดอนน ทมครโรงเรยนบานคลองสมบรณ ไดแบงกจกรรมการเรยนร ออกเปน 17 สปดาห

53

โดยแตละสปดาหมวตถประสงคทแตกตางกน ทงนครไดสรปผลการท ากจกรรมแตละสปดาหไวเพอตดตามตามกาวหนา

รวมถงสามารถปรบเปลยนกจกรรมใหเหมาะสมกบผเรยนและเหตการณทเกดขนได ดงแสดงใหเหนจากตารางท 3.6-1

แสดงตวอยางกจกรรมแตละสปดาหและผลการด าเนนกจกรรม

ตารางท 3.6.1-1 ตวอยางกจกรรมแตละสปดาหและผลการด าเนนกจกรรม

สปดาหท วตถประสงค ผลการด าเนนกจกรรม 1 1. ละลายพฤตกรรม (กจกรรมกลมสมพนธ เกม

กจกรรมจตตปญญาศกษา) 2. นกเรยนบอกสงทตนเองสนใจในทองถน/ในโรงเรยน

1. นกเรยนสนกกบการเรยนผานกจกรรมและเกม มความสามคค รวมกจกรรมอยางเตมใจ และมความสข มสมาธในการเรยนมากขน 2. นกเรยนสามารถบอกสงทตนเองสนใจในทองถนไดหลายประเดนพรอมทงเขยนแผนผงสรปได

2 - 3 1. ครใหความรในประเดนตาง ๆ ทสนใจ เพอใหนกเรยนมขอมลพนฐานในการตดสนใจเลอกหวขอประเดนหลก 2. นกเรยนเลอกประเดนทสนใจรวมกนเพอใหไดประเดนหลก 3. นกเรยนแบงกลมทสนใจในประเดนเดยวกนกลมละ 3 – 4 คน เพอแตกประเดนยอย ในหวขอทสนใจ น ามาจดท าโครงงาน 4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนถามสงทตนเองสนใจเกยวกบประเดนหลกและประเดนยอย 5. ครใชค าถามโยงเขาหาเนอหา บทเรยนรายวชาตาง ๆ พรอมทงกระตน ใหนกเรยนคด เพอแตกประเดนหลกสหวขอทสนใจ

1. นกเรยนเลอกประเดนหลกเกยวกบ “การจดการวสดเหลอใช ดวยวถพอเพยงในโรงเรยนบานคลองสมบรณ” 2. นกเรยนสารมารถแตกประเดนหลก ตงค าถามทอยากรเกยวกบ การจดการวสดเหลอใชดวยวถพอเพยง คดหวขอทตนเองสนใจตงค าถาม

4 1. นกเรยนฝกต งค าถามทตนเองอยากรเกยวกบประเดนหลก (ฝกทกษะการคด) 2. กระตนใหนกเรยนคดวธการคนหาค าตอบใหกบค าถามของตนเอง 3.เพมเตมความรโดยการสบคนขอมลทางอนเตอรเนต (ครใหนกเรยนด าเนนการกนเองโดยมพ ๆ ชวยด าเนนการ)

นกเรยนสามารถตงค าถามเพอน ามาเปนประเดนยอยทจะหาค าตอบ และบอกวธการทจะหาค าตอบไดบาง โดยเฉพาะนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สามารถเขยนน าเสนอผลเปนแผนผงในกระดาษ บางกลมสามารถคนหาขอมลเพมเตมได

อยางททราบกนวา แตละโรงเรยนมบรบท ความตองการ ความจ าเปนแตกตางกน การวางแผนการจดกระบวนการ

โดยทมครแตละโรงเรยนจงตางกน แตละโรงเรยนยดแกนของเพาะพนธปญญาไว ตวอยางขอสะทอนคดทครบญญารกษ

54

แยมสมทร (โรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ) ครทเขารวมเปนทมครเพาะพนธปญญาเปนปท 2 ทไดสะทอนสงทไดเรยนรจากการ

จดกจกรรมเพาะพนธปญญาไววา

“สงทไดเรยนรในปนคอ การทครมการวางแผน และจดกจกรรมเปนขนตอน โดยเรมจาก

กจกรรมทไดสนก ไดท ากจกรรมเปนกลม ไปจนถงกจกรรมทเก ยวกบความรการท า

โครงงาน จะท าใหนกเรยนเปดใจและยอมรบการเรยนในแบบกระบวนการเพาะพนธ

ปญญา เพราะโดยสวนมากแลวนอยคนจะรสกเชงบวกกบการท าโครงงาน สวนหนงคอไม

เขาใจและท าโครงงานไมเปน ดฉนเองกเปนคนหนงทตองเรยนรเพมเตมอยตลอดเวลา”

จากขอสะทอนคดแสดงใหเหนวา ครสามารถจบประเดนความสนใจของผเรยนและแกนหลกของกระบวนการ

เพาะพนธปญญา เพอพลกแพลงใหเขากบบรบทผเรยนของตนเองไดเปนอยางด

3.6.2 เจตคตเชงบวกตอการจดการเรยนรและการเปลยนแปลงของคร

จากการสงเกต การสนทนา และบนทกของคร แสดงใหเหนอยางชดเจนวา ครมการปรบเปลยน Mindset และ

ยอมรบวา สามารถเรยนรไปพรอมกบนกเรยนได มกระบวนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ และมจตวญญาณของความ

เปนครมากยงขน ตวอยางขอสะทอนของครนนทยา สวรรณวงศ (โรงเรยนเฉลมพระเกยรตฯ) ทกลาวไววา

“...การท าโครงงานเพาะพนธปญญา ท าใหขาพเจาเรยนรและท างานไปพรอมกบนกเรยน

สมาชกในกลม นกเรยนมความกระตอรอรนในการเรยนร หาสตร แกปญหาตาง ๆ ในการ

ลงมอท าโครงงาน แมในกลมตองเผชญกบปญหามากมาย จงตองใชการระดมสมองแกไข

ปญหาตาง ๆ สบคน สอบถามจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทงจากอนเตอรเนต ผปกครอง

หนงสอ และอน ๆ อกมากมาย ทกษะเหลานจะเปนทกษะทตดตวไปใชในสถานการณตาง

ๆ ไดในอนาคต...”

ดวยโครงการนเปนโครงการทหวงผลระยะยาว ใหเกดความยงยนในโรงเรยน ครทท างานอาจพบกบความทอแท

เหนอยลา แตทมพเลยงพบวา ครกยงท าตอ โดยมเหตผลเชนเดยวกนกบทครปณยะฉตร ถ ากลาง (โรงเรยนบานคลอง

สมบรณ) ไดสะทอนไว ดงน

“..ยอมรบวาเหนอย จนบางครงกทอ แตแววตา และการเปลยนแปลงทเกดขนกบเดก ๆ

เปนแรงผลกดนทท าใหครตองกาว ตองเดนตอ ตองพฒนาตวเอง...”

ส าหรบครทานน ผปกครองยงไดเขยนสะทอนคดทท าใหพเลยงทราบถงความทมเท เสยสละ ทมตอนกเรยนและ

โครงการเพาะพนธปญญา ขอความตอนหนงจาก นางสาวกนกวรรณ เนยโอชา ผปกครองนกเรยนโรงเรยนบานคลอง

สมบรณ และเปนแมครวของโรงเรยน ความวา

55

“....ลกแมเปนเดกไมเกง แมดใจทโรงเรยนมโครงการด ๆ ตอนทแมรวาครนนยายไป

เปน ผอ. แมกรสกเสยดายทโครงการตองหมด แตมารวามครนองท าตอ แมเหนและสงเกต

มาตลอดวา ครนองทมเท ท าตอนกลางวน ลงกนขาวกลางวนชา ลงมาแลวกรบขนหอง

ตอนเยนกอยมด ๆ กบเดก ๆ...โครงงานชวยพฒนาเดก โดยเฉพาะเดกไมเกงอยางลกแม

อยางแทจรง ลกแมมพฒนาการดขน ไมวาจะเปนความรบผดชอบ ความมนใจในตวเอง

ความกลาแสดงออก แมไมเคยคดวาลกจะท าได เพราะลกอานหนงสอไมเกง ไมนาจะจ าได

ไมนาจะพดเปนเรองเปนราวได แตดวยกระบวนการตาง ๆ ทคณครน ามาใชพฒนาเดก ๆ

และดงความสามารถของเดก ๆ ทมอยในตวแตละคนออกมา ผานการท างาน การฝกฝน

บอย ๆ พดไดเลยวา ลกแมมความเปลยนแปลงไปในทางทดข น...”

จากขอมลนาจะเปนเครองยนยนวาโครงการเพาะพนธปญญาสามารถพฒนาทงครและนกเรยนไปพรอม ๆ กนได

เปนการเปลยนแปลงทสอดคลองกบแนวคด Transformative education นนคอการเปลยนแปลงทเกดขนเปนการ

เปลยนแปลงแบบยงยนและถาวร

3.6.2 รางวลทครไดรบ

ถงแมวาการด าเนนโครงการนเปนชวงรอยตอของโครงการเพอสรางความยงยน (6 เดอน) ทมวจยยงไดรบขอมล

วาคณครในโครงการไดรบรางวลจ านวน 2 รางวล (เทาทมขอมล) โดยเปนรางวลเกยวเนองกบการจดการเรยนการสอนแบบ

เพาะพนธปญญา ดงแสดงในตารางท 3.6-2

ตารางท 3.6.2-1 รางวลทครไดรบ

ท ชอคร โรงเรยน ชอรางวล 1 นางทวาทพย เอยมสอาด โรงเรยนอมพวนวทยาลย ขาราชการครผท าวจยในชนเรยนดเดน

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560 2 นางอญชล นกฟอน โรงเรยนอมพวนวทยาลย ขาราชการครผท าวจยในชนเรยนดเดน

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560