ไม่มีแดนเถื่อนในโลกไซเบอร์ ...1. ต วแบบในการก าก บ Regulation Models กำรสร ำงระบบก

ไมมแดนเถอนในโลกไซเบอร?: ตวแบบในการก ากบดแลโลกไซเบอร

บทคดยอ

ลกษณะของโลกไซเบอรเปลยนอ ำนำจก ำกบออกจำกศนยกลำงเดมทรฐเปนผผกขำดอ ำนำจควบคมไปยงผ เลน

อนๆ รปแบบกำรก ำกบโลกไซเบอรทเปลยนไปจะกระทบตอกำรใชสทธของพลเมองเนต กำรควบคมอำชญำกรรมในโลก

ไซเบอรและกำรธ ำรงไวซงควำมเปนกลำงของอนเตอรเนตกเปนสงทตองค ำนง กำรก ำกบทหลำยฝำยเขำมำมสวนรวมใน

กำรก ำกบควบคม จะตองเปดใหผมสวนไดเสยทงหลำยในระบอบกำรจดกำรพนทรวมในโลกไซเบอร อำท รฐ ภำคเอกชน

และประชำสงคม เพอบรรลเปำหมำยในกำร “ถวงดลอ ำนำจ” กำรประกอบสรำงกฎหมำยอำจเลอกจำกตวแบบในกำร

ปกครองโลกไซเบอร 6 แบบ ไดแก เทคโนโลยเปนตวก ำหนด ตลำดเปนตวขบเคลอน กำรก ำกบตนเอง กำรก ำกบโดยรฐ

กำรก ำกบรวมกน กำรก ำกบในโลกไซเบอรแบบพนทรวม ควำมรวมมอในกำรก ำกบทงหลำยอำจน ำ “หลกศนยอ ำนำจ

หลำยจด” มำปรบใชก ำกบโลกไซเบอรในทกระดบเพอใหเกดกำรมสวนรวมของทกฝำยเพอปองกนกำรใชอ ำนำจเกน

สดสวน และสงเสรมควำมเปนกลำงของอนเตอรเนต

ค าส าคญ; โลกไซเบอร, กำรก ำกบ, กฎหมำยไซเบอร, พลเมองเนต, ศนยกลำงหลำยจด, พนทรวมในโลกไซเบอร

Does No Man’s Land in Cyberspace really Exist?: Model of Regulations on Cyberspace

Abstract

The decentralization of regulation on cyberspace from the state to other players is the core impact of

Internet. The Changing regulating forms on cyberspace affect the exercise of Netitizen rights, while inquiring

the control of the cyberspace and its neutrality. Nevertheless, the achievement of any decentralization toward

multilateralism is modified on the embeddedness of the participation among the various stakeholders, namely

among common-regimes, the state, private sector, and civil society, to the aim of “balancing controls”. The

constructs of regulation could be selected from 6 cyber governance models; Technology Determinism,

Market Driven, Self-Regulation, State-Regulation, Co-Regulation and Cyber Commons. While any Regulatory

cooperation could search to apply “polycentric principle” among all levels of stakeholders in order to maintain

off-balancing of controls at shore and consequently fostering net neutrality.

Keywords; Cyberspace, Regulation, Cyber Law, Netizen, Polycentric, Cyber Commons

บทน า

ชอเรองสะทอนใหเหนถงควำมกระตอรอรนตอกำรก ำเนดขนของโลกไซเบอร1ซงเปนพนทใหมทมนษยสรำงดวย

เทคโนโลยอนเตอรเนต และยงตงขอค ำนงถงควำมจ ำเปนในกำรก ำกบควบคมโลกไซเบอรดวย ดวยเหตทอนเตอรเนตได

สรำงผลกระทบตอปรมณฑลอยำงกวำงขวำงและสรำงขอทำทำยในกำรบงคบใชกฎหมำยทวไปในโลกไซเบอร วธกำร

ก ำกบควบคมอนเตอรเนตจงตองค ำนงถงควำมจ ำเพำะเจำะจงของกำรออกแบบกฎหมำยและกลไกในกำรก ำกบโลกไซ

เบอรทพเศษแตกตำงไปดวย เนองจำกระบบกฎหมำยแบบเดมใหรฐผกขำดอ ำนำจในกำรควบคมและลงทณฑผ ฝำฝน

กฎหมำยเปนพนฐำน แตในโลกไซเบอรท ตวตนของผใชอนเตอรเนตมกำรอ ำพรำงไว ควำมพรำเลอนในกำรแบงพนท

สวนตวกบพนทสำธำรณะ กำรเกดทรพยสนใหมทไมสอดคลองกบระบบกฎหมำยทรพยสนเดม และเออใหกำรสอสำรท

ฉบพลนทนใดตอเนองตลอดเวลำ จนแทบไมมพรมแดนใหรฐใชอ ำนำจเดดขำดเหนอดนแดนอยำงสมบรณ ศกยภำพของ

รฐในกำรบงคบใชกฎหมำยทวไปดวยกลไกเดมๆในโลกไซเบอรจงเปนไปไมได

กำรแสวงหำตวแบบในกำรก ำกบโลกไซเบอรและควบคมกจกรรมในอนเตอรเนตมใหเกดกำรละเมดสทธทงหลำย

ของพลเมอง จงตองเรมจำกกำรมองหำโครงสรำงหลำกหลำยรปแบบเสยกอน แลวคอยมำแปลงตวแบบเหลำนนให

กลำยเปนกฎหมำย และสรำงกลไกบงคบกฎหมำยใหตอบสนองตอวตถประสงคตอไป กำรปลอยปละละเลยใหโลกไซ

เบอรเปนแดนเถอนไรกฎระเบยบอำจกระทบกระเทอนควำมมนใจของผใชอนเตอรเนตและท ำใหอำชญำกรรมเปนท

แพรหลำย จนรฐหรอผมอ ำนำจหยบมำเปนขออำงในกำรสรำงระบบสอดสองควบคมกำรใชอนเตอรเนตอยำงเขมงวดทะล

ทะลวงไปถงกจกรรมสวนตวของผใชมำกเกนไป อนเปนเหตใหเกดควำมซบเซำในโลกไซเบอรเนองจำกผใชควบคมตนเอง

จนไมอำจแสดงออกไดอยำงเชอมนอกตอไป ดงนนกำรส ำรวจตวแบบตำงๆ เพอมองหำรปแบบทเหมำะสมในกำรก ำกบ

โลกไซเบอรจงตองค ำนงถงกำรควบคมอำชญำกรรมบนโลกไซเบอรและกำรปกปองสทธของพลเมองเนตโดยตงอยบน

ควำมสมดล โดยตวแบบทง 6 ทจะน ำมำวเครำะหนนจะมกรณศกษำประกอบเพอใหเหนขอเทจจรงวำเมอใชตวแบบ

เหลำนนจะเกดผลอยำงไร เพอสรำงหลกฐำนในกำรพสจนควำมเปนไปไดในกำรน ำตวแบบเหลำนนมำใชกบกฎหมำย

อนเตอรเนตหรอกำรก ำกบโลกไซเบอร

1

เนองจากยงไมมศพทบญญตทแนนอนของค าวา “Cyberspace” ผเขยนจงเลอกใชค าวา “โลกไซเบอร” ลอจาก “โลกออนไลน”

1. ตวแบบในการก ากบ Regulation Models

กำรสรำงระบบก ำกบโลกไซเบอรนนเชอมโยงกบกำรสรำงสมดลระหวำง กำรใหอ ำนำจรฐหรอกลไกบงคบใช

กฎหมำยแทรกแซงเขำไปควบคมกจกรรมของประชำชน กบ กำรคมครองสทธสวนบคคลของพลเมองเนตในกำรท ำ

กจกรรมในโลกไซเบอรบนพนฐำนของเสรภำพ ดลยภำพนขนอยกบกำรออกแบบระบบในกำรก ำกบโลกไซเบอรโดย

ค ำนงถงสภำพของโลกไซเบอรทอ ำนำจในกำรบงคบควบคมมไดถกผกขำดโดยรฐ แตกลบอยในมอของผ เลนอนๆ โดยใน

แตละประเดนเฉพำะกจะมผ เลนทมอทธพลตอกำรสรำงกฎและคมกฎตำงกนออกไปในแตละพนทของประเดนนน ซงเปน

กำรกระจำยอ ำนำจไปอยในศนยอ ำนำจอนในแนวระนำบ (Horizontal Poly-Centric) นอกจำกนในประเดนเดยวกนก

อำจมล ำดบศกดของกฎหมำยและกลไกทใชบงคบอยกบเรองนนซอนกนอย โดยในพนทนนมกฎและกลไกซอนกนอยเปน

ล ำดบชนลงไปในแนวดง (Vertical Multi-Layer) เพรำะฉะนนกำรจดวำงต ำแหนงของผ เลนและองคกรตำงๆใหม

ควำมสมพนธกนแตคงไวซงเสรภำพในกำรรงสรรคโลกไซเบอรจงมควำมส ำคญมำก

แมจะมค ำประกำศอสรภำพในโลกไซเบอรนกคดดำนไซเบอรชอดงทตองกำรแยกใหโลกไซเบอรเปนอสระปลอด

จำกกำรบงคบและแทรกแซงจำกรฐและหลกกฎหมำยของรฐ2 ซงรฐบำลและบรรษททงหลำยพยำยำมขบเคลอนนโยบำย

มำก ำกบโลกไซเบอรและควบคมกจกรรมออนไลนอยตลอดเวลำ อยำงไรกดหำกไรซงขอแปและกลไกก ำกบดแลโลกไว

เบอรอยำงสนเชงกยอมท ำลำยโอกำสในกำรสรำงควำมเชอมนใหคนอกจ ำนวนมำกเขำมำใชอนเตอรเนต จนท ำให

เปำหมำยในกำรสงเสรมเศรษฐกจดจตอลหรอกำรขบเคลอนควำมคดนโยบำยตำงๆโดยใชอนเตอรเปนสอในกำรสงสำร

ชะงกงนไปดวย ดงนนกำรสรำงกฎหมำยและกลไกในกำรก ำกบดแลโลกไซเบอรโดยอำศยควำมชอบธรรมทำงกฎหมำย

และอ ำนำจอธปไตยทรฐไดมำผำนกระบวนกำรเลอกตงจงเปนหลกประกนวำ กำรสรำงนโยบำยทงหลำยขนมำก ำกบดแล

โลกไวเบอรเกดจำกกำรมสวนรวมของประชำชน มใชปลอยใหบรรษทเจำเจำของเทคโนโลยหรอหนวยงำนรฐใชอ ำนำจ

ควบคมตำมอ ำเภอใจ

2 J P Barlow, A Declaration of the Independence of Cyberspace, 1996, <http://www.eff.org/~barlow/Declaration–Final.html>.

กำรก ำกบดแลโลกไซเบอร อำจน ำตวแบบทชมชนกฎหมำยเคยน ำไปปรบใชกบกำรก ำกบพนทอนๆมำชวยสรำง

ทำงเลอกในกำรแสวงหำตวแบบทเหมำะสม โดยในบทควำมนจะหยบเอำตวแบบมำวเครำะหทงหมด 6 แบบ อนไดแก

1) “เทคโนโลยเปนตวก ำหนด” (Technology Determinism) ใครท ำเปนคนนนคม?

ตวแบบทใหผ เขยนรหสและโปรแกรม (Code Writer/Programmer) ซงเปนผ เชยวชำญสำมำรถสรำงกฎและ

กลไกในกำรก ำกบโลกไซเบอรไดเอง เพรำะผ เชยวชำญกลมนเปนผสรำงมนขนมำ และมควำมสำมำรถในกำรปรบเปลยน

มนดวยฝมอตวเองอยแลว โดยไมตองอำศยกฎหมำยหรอกลไกบงคบของรฐ

เมอมองในลกษณะพนฐำนของโลกไซเบอรซงเปนพนทใหมอนเกดจำกกำรสรำงของมนษย ผ เชยวชำญและ

เจำของเทคโนโลยจงก ำหนดควำมเปนไปในโลกไซเบอร (Technology Determinism)3 จงมกำรพดอยำงแพรหลำยวำเหลำ

โปรแกรมเมอรและผประกอบกำรดำนอนเตอรเนตทงหลำยเปนทวยเทพแหงกำรปฏวตคลนลกทสำม เนองจำกโครงสรำง

และสงแวดลอมทงหลำยในโลกไซเบอรเกดจำกกำรเขยนรหสและสตรทควบคมกำรไหลเวยนขอมลและระบบปฏบตกำร

เสมอน กำรเขยนกฎหมำยและบงคบตำมกฎทเขยนขน หำกจะเทยบกน รหส/สตร/ก ำแพง ทสรำงขน กเหมอน ภำษำ

ประมวลกฎหมำย และกลไกบงคบใชกฎหมำย นนเอง ดวยเหตทกำรตดตำมผกออำชญำกรรมคอมพวเตอรหรอบผกรก

ระบบปฏบตกำรทงหลำยเปนไปไดยำกเมอเหตกำรณเกดขนขำมพรมแดน ตำงเขตอ ำนำจศำล เพรำะฉะนนผทวำงระบบ

เหลำนจงไดสรำงระบบกลนกรองและตดปำยใหกบกำรเคลอนไหวไหลเวยนผำนระบบของตนตลอดเวลำ ท ำใหผใชบรกำร

ของผประกอบกำรอนเตอรเนตไมรดวยซ ำวำกำรใชงำนของตนนนถกตดตำมและสอดสองอยตลอดเวลำ4 ผควบคมระบบ

หรอผ เขยนรหสวำงระบบจงเปรยบเหมอนพระเจำทมองเหนและบงกำรกำรเคลอนไหวของผใชอนเตอรเนตดวยควำม

เชยวชำญดำนกำรเขยนรหส สรำงโปรแกรม

3 L Lessig, Free Culture: How big Media Uses Technology and the Law to Lock Down Culture and Control Creativity, Penquin, New York, 2004, p.139.

4 L Lessig, ‘What Things Regulate Speech: CDA 2.0 vs. Filtering’, Jurimetrics Journal, 38, 1998, p. 640.

ในยคทผใชอนเตอรเนตเชอมตอกบขอมลขำวสำรผำนบรกำรของ Google อยำงลนหลำมเสมอนวำ อนเตอรเนต

กคอกำรใชบรกำรกเกลไปแลวส ำหรบหลำยๆคน โดยปจจบนกจกรรมกำรคนหำขอมลผำน Google Search Engine ม

ปรมำณเปน 2 ใน 3 ของกำรคนทงหมดในอนเตอรเนตทวโลก และผ เปนเจำของเวบไซตทงหลำยกพงพำกำรชกน ำ

ผใชบรกำรมำทหนำเวบไซตของตนผำนบรกำรคนหำของกเกล ดงนนเมอวศวกรของกเกลปรบเปลยนสตร (Algorithm)

ในกำรประมวลผลกำรคนหำเวบไซตจำกค ำส ำคญไปเปนอกแบบ จงท ำใหผลทออกมำกระทบกระเทอนเจำของเวบไซต

กลมหนงในทำงบวกและกระทบอกกลมในทำงลบ ผลกำรคนหำทเปลยนไปท ำใหอนดบของเวบไซตตกลงหรอเพมขน ท ำ

ใหผใชอนเตอรเนตเหนเวบไซตของตนกอนหรอหลงเวบไซตคแขงอนมผลตอกำรตดสนใจเขำดขอมลของผใชบรกำร หำกไม

มรฐแทรกแซงกำรตงสตร ตวแบบทใหผ เปนเจำของเทคโนโลยก ำหนดกจะลดอ ำนำจของรฐเหนอกำรไหลเวยนขอมลในโลก

ไซเบอร แตหนวยงำนของรฐยอมรลกษณะควำมเปนไปของเทคโนโลยและเหนชองทำงในกำรจดวำงอ ำนำจรฐลงไปแฝง

ฝงในสถำปตยกรรมดำนเทคโนโลยน ดวยเหตทตวมนเกดจำกกำรรงสรรคโดยน ำมอมนษยนนเอง5 ดงนนหำกรฐตองกำร

จะสรำงเขตควบคม (Zone) ขนมำกอำจกระท ำได ดงทจะไดกลำวถงในตวแบบตอๆไป

กำรมอบอ ำนำจใหผ เชยวชำญดำนอนเตอรเนตและบรรษทผ เปนเจำของเทคโนโลย สตร รหส ใหครองอ ำนำจ

ควบคมเหนอกำรจรำจรของขอมลสำรสนเทศและกำรสอสำรระหวำงประชำชน ยอมไมอำจท ำใหประชำชนนงนอนใจได

เลยวำ กำรไหลเวยนของขอมลและกำรสอสำรนนเปนไปโดยปรำศจำกกำรแทรกแซงจำกรฐ หรอมกำรแบงปนขอมล

ระหวำงบรรษทกบรฐหรอไม ดงนนตวแบบนทมขอดใหผคดคนเทคโนโลยพฒนำสนคำและบรกำรของตวเองไปไดเรอยๆ

แตมขอเสยทขำด “ควำมโปรงใส” และขำดกลไกในกำรตรวจสอบกำรก ำกบควบคมระบบ อนเปนหลกประกนสทธของ

ประชำชนในกำรสอสำรโดยปรำศจำกกำรแทรกแซง

2) “ตลำดเปนตวขบเคลอน” (Market Driven) มอใครยำวสำวไดสำวเอำ?

5 J Boyle, ‘Foucault in Cyberspace: Surveillance, Sovereignty, and Hardwired Censors’, University of Cincinnati Law Review, 66, 1997, extracts from pp. 177–205.

ตวแบบทปลอยใหควำมสมพนธระหวำงลกคำและผใหบรกำรในตลำดอนเตอรเนต เปนตวสรำงกฎและกลไกใน

กำรก ำกบโลกไซเบอร กฎและกลไกทงหลำยเกดขนและปรบเปลยนดวยกำรตอรองระหวำงผใหบรกำรและผใช โดย

ปรำศจำกกำรแทรกแซงของรฐหรอมกำรแทรกแซงนอย

ตวอยำงทชดเจนทสด คอ ประเทศตนทำงของอตสำหกรรมอนเตอรเนตในเชงพำณชยอยำงสหรฐอเมรกำนนเอง

โดยรฐบำลสหรฐปลอยใหนกบกเบกรนแรกๆและตอๆมำสำมำรถคดคนบรกำรตำงๆ แลวน ำเขำสอนเตอรเนตเพอดงดดผ

ใชไดอยำงเสร อยำงไรกดเมอบรษทผ ใหบรกำรเปนเจำของเทคโนโลยจงมควำมเปนไปไดทจะมกำรใสตวคดกรองขอมล

(filter) ลงในระบบเพอตรวจดกำรสงขอมลและบทสนทนำของผใช จนท ำใหชวนสงสยวำใครมสทธอ ำนำจในกำรออกกฎ

และก ำกบอนเตอรเนตกนแนระหวำงรฐหรอบรรษทผ เปนเจำของเทคโนโลยและใหบรกำร6 ปจจบนภยคกคำมตอเสรภำพ

ในกำรแสดงออก กำรเขำถงขอมลขำวสำร และกำรรกษำควำมเปนสวนตว เกดจำกตวตนทมใชรฐอยำงผใหบรกำร

อนเตอรเนตและบรรษททสรำงเหมองขอมลซงอำจคนขอมลยอนกลบไดตลอดเวลำ7 ยงไปกวำนนบรรษทยงอำศยขอมล

ทงหลำยแปลงใหกลำยเปนฐำนกำรวจยพฒนำบรกำรและสรำงสนคำใหมๆ มำตอบสนองควำมตองกำรของผใช โดยอำงวำ

ผบรโภคไดยนยอมมอบขอมลใหเพอแลกกบกำรใชบรกำรฟรอยแลว ถอเปนกำรแลกเปลยนกนดวยกลไกตลำด เชน กรณ

ของ Facebook ทมแรงจงใจในทำงเศรษฐกจใหปรบปรงสตร (Algorithm) ระบบประมวลผลของตวเองใหน ำเสนอโฆษณำ

ไดตรงกบควำมสนใจของผใชบรกำรแตละคนโดยอำศยตวคดกรองขอมลอยำงเงยบเชยบ8 แตมใครรบำงวำสตรคออะไร

ขอมลใดบำงทบรรษทเอำไปใช หรอแมกระทงบรรษทเอำขอมลไปแบงปนใหกบบรษทกำรตลำดอนใดหรอไม

กำรแกปญหำอ ำนำจทมำกเกนควบคมของบรรษทเอกชนนนไมอำจน ำขอสญญำอเลกทรอนกสทใชกนอยมำ

หนนเสรมเพอบรรเทำปญหำไดสกเทำไหร เนองจำกขอสญญำทกลำวถงขอตกลงและเงอนไขกำรใชบรกำรมกอยใน

รปแบบสญญำส ำเรจรป บงคบใหผใชบรกำรยนยอมรบไปโดยสภำพ เนองจำกเมอจะเขำใชบรกำรกจะตอง กด

6 L Lessig, ‘What Things Regulate Speech: CDA 2.0 vs. Filtering’, Jurimetrics Journal, 38, 1998, pp. 629–70. 7 J E Cohen, ‘Examined Lives: Informational Privacy and the Subject as Object’, Stanford Law Review, 52, 2000, pp. 1373–438. 8 J Edwards, Facebook Accused Of Changing A Key Algorithm To Hurt Advertisers , businessinsider, 3/10/2012, Accessed on 20/11/2012, <http://www.businessinsider.com/facebook-changed-edgerank-algorithm-to-hurt-advertisers-2012-10#ixzz2CmzRLVnU>.

http://www.businessinsider.com/author/jim-edwards

http://www.businessinsider.com/facebook-changed-edgerank-algorithm-to-hurt-advertisers-2012-10#ixzz2CmzRLVnU

http://www.businessinsider.com/facebook-changed-edgerank-algorithm-to-hurt-advertisers-2012-10#ixzz2CmzRLVnU

เครองหมำยยนยอมรบเงอนไข หรอไมกไมตองใชบรกำรเลย ซงเปนกำรจ ำกดสทธในกำรเขำใชประโยชนจำกเทคโนโลย

สอสำรอนกลำยเปนปจจยพนฐำนในกำรมชวตทำงเศรษฐกจและสงคมไปแลว ซงเรองจรยธรรมของบรรษท ตองม

กฎหมำยนตบคคล (Firm Law) มำชวยเสรมบงคบใหบรรษทปรบขอสญญำทงหลำย หำกขำดบทบำทของภำครฐอยำง

สนเชงทงบรรษทและผบรโภคกไมอำจบงคบใหคสญญำท ำตำมขอตกลงเหลำนนได รวมไปถงกำรรบรองระบอบกรรมสทธ

และกำรแบงขอบเขตของพนท “สำธำรณะ” กบ พนท “สวนตว” ดวย9 กำรปลอยใหบรรษทก ำหนดทศทำงของตลำดดวย

อ ำนำจทมเหนอผบรโภคตำมธรรมชำตของบรกำรดำนเทคโนโลย จงเปนกำรละเลยขอเทจจรงทอ ำนำจตอรองระหวำงสอง

ฝำยเหลอมล ำหำกไรซงกำรก ำกบของรฐโดยสนเชง

3) “กำรก ำกบตนเอง” (Self-Regulation) ถนใครถนมน?

ตวแทบทผใหบรกำรอนเตอรเนตรวมกลมกนก ำหนดกฎและสรำงกลไกภำยในกลมผใหบรกำรในประเภทเดยวกน

โดยอำศยควำมสำมำรถในกำรบรหำรจดกำรตำรมควำมเชยวชำญของผใหบรกำรในเรองนนเปนหลก อำจเปดให

ผใชบรกำรมสวนรวมในกำรตอรองและตกลงเพอก ำหนดกฎและสรำงกลไก หรออำจมลกษณะกำรสรำงกลม/ชมชน

เฉพำะของผใชอนเตอรเนตในกำรสรำงกฎและกลไกบงคบตำมในหมสมำชกกลม/ชมชนนน แตไมมกำรแทรกแซงจำก

อ ำนำจรฐ

กำรก ำกบตวเองมควำมคลมเครออยมำกเนองจำกมขอสงสยวำมพนทใดซงปรำศจำกกำรเขำถงของรฐโดย

สนเชงหรอไม เพรำะหำกไรซงกำรก ำกบโดยรฐอยำงสนเชงแลวจะเปนไปไดไหมทจะมกำรสรำงระบบก ำกบดแลกนไดเอง

โดยชมชนทไมมตวตนในโลกจรงๆ10 และหำกมชมชนทอยนอกกำรควบคมของรฐแลว ชมชนนนจะมอสรภำพหรอม

ควำมคด/กจกรรมสดโตงนอกเหนอบรรทดฐำนกฎเกณฑทงมวลหรอไม

9 M J Radin, ‘Regulation by Contract, Regulation by Machine’, Journal of Institutional and Theoretical Economics, 160, 2004, pp. 142–56. 10 C Marsden, Internet Co-Regulation: Internet co-regulation: European law, regulatory governance and legitimacy in cyberspace , Cambridge University Press, Cambridge, 2011, p. 71-72.

http://lib.leeds.ac.uk/search/t?Internet+Co-Regulation&searchscope=4


ลกษณะของชมชนออนไลนมลกษณะทส ำคญ 3 อยำง คอ กลมคน ซงสำมำรถเขำถงคอมพวเตอรและเครอขำย

อนเตอรเนตไดพอสมควร และใชภำษำรวมกน โดยมองคประกอบหนนเสรมใหมำรวมกลมกนได 4 ปจจย คอ

วตถประสงค พนธะสญญำ บรบทแวดลอม และโครงสรำงพนฐำน11 อยำงไรกดเมอพจำรณำลงรำยละเอยดจะพบวำกำร

สอสำรระหวำงคนทหำงไกลกนและอ ำพรำงตวตนในลกษณะนรนำมกเปนกำรยำกทจะสรำงพนธะสญญำรวมกน เชน ไม

อำจสรำงมำตรฐำนศลธรรมทยอมรบรวมกน ดงปรำกฏในหมผมสถำนะตอยต ำตองหลบซอนในสงคม หรอกลมผแบงปน

วตถลำมกอนำจำร จงท ำใหเกดกำรแตกตวเปนวงเลกวงนอยยอยลงไปอก จนท ำใหสมำชกวงยอยไมสนใจกจกรรมหรอ

พนธะสญญำ มำตรฐำนทำงศลธรรมอนใดในวงใหญอกตอไป หำกไมไดมกจกรรมรวมกบกลมยอยของตน12 จนชวนฉงน

วำยงมกำรก ำกบดแลกนจรงหรอไมหำกคนทงกลมเหนรวมกนไปกออำชญำกรรมหรอละเมดสทธผอนดวยกจกรรมสดโตง

ใชควำมรนแรงทงหลำย

ในเดอนมกรำคม ป 2009 สมำคมผประกอบกำรดำนขอมลกำรตลำดของสหรฐอเมรกำ (DMA) เรยกรองให

ชมชนทำงธรกจพฒนำตวแบบกำรก ำกบตวเองในระบบปฏบตกำรโฆษณำ เพอสงเสรมควำมโปรงใส กำรใหควำมรและ

ทำงเลอกแกผบรโภคในกำรมกจกรรมปฏสมพนธกนในตลำดออนไลน13 เชนเดยวกบกำรสรำงระบบก ำกบตวเองของเหลำ

ผใหบรกำรอนเตอรเนตทจะรวมกนวำงระบบก ำกบตนเองในหมผประกอบกำร เนองจำกตนมหนำทเปนผ เฝำประต

ไหลเวยนขอมลขำวสำรระหวำงกนอนเปนสำระส ำคญในกำรก ำกบควบคมนนเอง14 ในสองกรณนเปนกำรวำงระบบก ำกบ

ตนเองของผประกอบกำรในธรกจเดยวกนเพอสรำงควำมมนใจใหผบรโภค และอกเหตผล คอ เหลำผใหบรกำรเปน

ผ เชยวชำญและมควำมสำมำรถเชงเทคนคในกำรก ำกบดแลดวย

11 R McArthur, Peter Bruza, ‘The ABC’s of Online Community’ in Proceedings of First Asia Pacific Conference on Web Intelligence, Springer-Verlag, London, 2001, p.143.

12 A Murray, The Regulation of Cyberspace: Control in the Online Environment, Routledge-Cavendish, Oxon, 2007, p.164.

13 DMAAction Legislative Center, Self Regulation: Online Behavioral Advertising, DMAAction, Accessed on 20/11/2012, <http://dmaaction.org/issues/self-regulation-online-behavioral-advertising>.

14 A Murray, Information Technology Law, Oxford University Press, Oxford, 2010, p.73.

กลำวโดยสรปจำกตวอยำงขำงตน ลวนสะทอนใหเหนวำชมชนลวนตองน ำกฎหรอบรรทดฐำนทำงกฎหมำย

บำงอยำงมำปรบใชเพอสถำปนำอ ำนำจปกครองและคมกฎในชมชน ซงกฎและกลไกจะตองสำมำรถน ำไปบงคบใชใน

ระดบชมชนขนำดเลกของสงคมไดหำกรฐตองกำรจะควบคมพฤตกรรมของคนในชมชนเหลำนน แตปจเจกชนมทำงเลอก

เพยงยอมรบกฎแลวเขำไปมสวนรวมท ำกจกรรมกบกลมหรอไมกตดสนใจไมเขำรวมตงแตตน หรอเลอกทจะออกจำกกลม

หำกไมยนดจะปฏบตตำมกฎอกตอไป

4) “กำรก ำกบโดยรฐ” (State-Regulation) รฐปดประเทศไดไหม?

ตวแบบซงรฐเขำมำมบทบำทในกำรสรำงกฎและกลไกในกำรก ำกบควบคมโลกไซเบอร โดยรฐมกมบทบำทน ำ

และบทบำทหลกในกำรใหบรกำร สรำงโครงขำยพนท และก ำกบกำรไหลเวยนขอมลสำรสนเทศในพนทหนงของโลกไซ

เบอรหรออำจมกำรควบคมระบบเชอมตอและรกษำพรมแดนมใหมกำรเชอมตอกบโลกภำยนอกประเทศ อ ำนำจเดดขำด

อยทรฐเสมอนกำรบงคบใชกฎหมำยเหนอดนแดนตำมหลกอธปไตยสมบรณแบบรฐสมยใหมทรฐควบคมกจกรรมขำม

พรมแดนอยำงเครงครด ทงนรฐอำจเลอกก ำกบโลกไซเบอรทงหมดหรอ อำจเลอกก ำกบเฉพำะประเดน เฉพำะกลมกได

ควำมส ำคญจ ำเปนในกำรแสวงหำระบบก ำกบควบคมโลกไซเบอรถกเนนย ำมำกในตวแบบกำรก ำกบโดยรฐ15

แตกมค ำถำมเกดขนวำหำกปลอยใหรฐมอ ำนำจเตมในกำรก ำกบควบคมโลกไซเบอรแลว จะมวธกำรตรวจสอบถวงดลกำร

ใชอ ำนำจรฐไดอยำงไรบำง

ลำรล เลสสก (Larry Lessig) นกกฎหมำยไซเบอรนำมกระฉอนไดตงขอถกเถยงส ำคญไววำ ในระบอบทรฐก ำกบ

โลกไซเบอรน เมอใดทรฐตองกำรจะสรำงเขต ‘zoning’ ขนเพอควบคมกำรแสดงควำมคดเหน รฐยอมปรำรถนำ

ระบบปฏบตกำรอนเตอรเนตทมกำรแฝงฝงตวคดกรองกำรแสดงควำมคดเหนของประชำชนไวในโลกไซเบอรจ ำนวนมำก16

และผทแฝงฝงตวคดกรองขอมลอำจจะเปนหนวยงำนรฐหรอผประกอบกำรเอกชนกได ยงไปกวำนนรฐและบรรษทผ

15 L E Bygrave, J Bing, Internet Governance: Infrastructure and Institutions, Oxford University Press, Oxford, 2011, p. 70-71.

16 L Lessig, ‘What Things Regulate Speech: CDA 2.0 vs. Filtering’, Jurimetrics Journal, 38, 1998, extracts from pp. 629–70.

ใหบรกำรอนเตอรเนตอำจรวมมอกนสรำงเขตควบคมททรงประสทธภำพบนโลกไซเบอรขนมำได17 เมอพจำรณำถง

แนวโนมของรฐหลงสมยใหมทกจกรรมของพลเมองยำยไปอยบนโลกไซเบอรมำกขน กำรสรำงรฐบำลอเลกทรอนกสขนมำ

ควบคกนกอำจเปลยนโฉมหนำของเสรภำพในกำรแสดงควำมคดเหนตำมหลกรฐธรรมนญนยมใหกลำยมำอยในเงอมมอ

ของรฐทคอยตดตำมสอดสองเซนเซอรควำมคดเหนตำงกเปนได

ตวอยำงกำรสรำง อภมหำก ำแพงเมองจนลอมโลกไซเบอรไวในประเทศจน (The Great Firewall) อนระบอลอลน

เหมำะแกกำรแสดงตวอยำงระบบทรฐก ำกบโลกไซเบอรอยำงเขมงวด รฐบำลจนมมำตรกำรไมเปนมตรตอเวบไซตและ

บรกำรบนโลกไซเบอรทมำจำกตะวนตกเปนจ ำนวนมำก โดยเฉพำะสอเครอขำยทำงสงคม (Social Media Networks) และ

เวบไซตแบงปนคลปวดโอ (video sharing site) ซงไดสรำงผลกระทบอยำงไพศำลตอกำรสรำงชมชนสมมตบนโลกไซเบอร

ในสงคมจน รฐบำลจนไดคดคนและพฒนำมำตรกำรควบคมและตรวจตรำสอดสองกจกรรมออนไลน โดยไดสรำง บรกำร

คนหำขอมลของจนนำม “Baidu” เพอทดแทนระบบคนหำขอมลอนของตะวนตก เชน Google Bing MSN เปนตน และยง

สรำงเครอขำยสงคมชอ “Sina Weibo” ขนมำเปรยบไดกบกำรน ำเครอขำย Twitter มำผสมกบ Facebook ใหใชแทนโดย

ปจจบนมผ ใชแลวมำกกวำ 300 ลำนคน18 โดยเปนททรำบกนดในหมผ เชยวชำญหรอผใชอนเตอรเนตทมควำมรเกยวกบ

เทคโนโลยสำยลบบนโลกไซเบอรวำ โปรแกรมเหลำนมตวหนอม หรอแมลง ทระบบสงมำตดตำมสอดสองพฤตกรรมของ

ผใชและเกบเปนฐำนขอมลของรฐและบรรษทรฐวสำหกจเจำของบรกำรทงสองดวย

นกกฎหมำยไซเบอรนำม เจมส บอยล (James Boyle) ไดตงขอสงเกตเกยวกบกำรยำยอ ำนำจรฐแบบดงเดมทม

อยในโลกควำมจรงแตมขอจ ำกดในกำรใชบงคบหลำยประกำร วำเมออ ำนำจรฐไดผสำนเขำกบศกยภำพทปรำกฏอยใน

เทคโนโลยอนเตอรเนต ตวแบบกำรใชอ ำนำจรฐในกำรสอดสองพฤตกรรมของประชำชนผอยใตปกครองใหควบคมตนเองม

ใหมกำรแสดงออกใดๆทไปกระตนใหรฐจบจองหรอประลองก ำลงกบอ ำนำจรฐดงทปรำกฏในงำนของนกวชำกำรผทรง

17 P S Berman, ‘Law and Society Approaches to Cyberspace’, in P S Berman (eds.), Law and Society Approaches to Cyberspace, Ashgate Publishing, Hampshire, 2007, p.xvi.

18 K Moskvitch, Cracks in the wall: Will China's Great Firewall backfire?, BBC News Technology

, 2/5/2012, Accessed on 20/11/2012, <http://www.bbc.co.uk/news/technology-17910953>.

อทธพลนำม มแชล ฟรโกต ไดเคยกลำวไว19 ในกรณของ Sina Weibo รฐไดใชกลวธทแนบเนยนขนกวำกำรเซนเซอร

โดยตรง ดวยกำรสรำงเครองมอ/พนทใหประชำชนเขำใชประโยชนหรอสนกสนำนไปกบมน จนเกดกจกรรมจ ำนวนมำกทรฐ

สำมำรถจดเกบขอมลเขำเหมองไวเปนฐำนในกำรสบคนขอมลยอนหลงไดตลอดเวลำ

ในทำงเลอกแบบตวแบบรฐก ำกบโลกไซเบอรจงสรำงอ ำนำจในกำรควบคมกจกรรมออนไลนไวในมอรฐอยำง

มหำศำล โดยรฐอำจใชงำนบรรษทหรอผประกอบกำรใหรวมมอกบรฐไดโดยอำศยกฎหมำยของรฐ แตสงทเกดขนตำมมำ

คอ ขอกงวลเกยวกบควำมโปรงใสในกำรใชอ ำนำจวำเปนไปดวยระบบกำรตรวจสอบถวงดลมใหเกดกำรใชอ ำนำจตำม

อ ำเภอใจหรอไม ยงเปนรฐทประชำชนสำมญมอำจตอรองสอดสองกำรใชอ ำนำจรฐไดดวยแลว กำรถวงดลอ ำนำจรฐในกำร

แทรกแซงกจกรรมในโลกไซเบอรจงเปนไปไดยำกยง

5) “กำรก ำกบรวม” (Co-Regulation): น ำหลกศนยกลำงหลำยจด (Polycentric) มำชวย?

ตวแบบทรฐและผใหบรกำรอนเตอรเนตมควำมสมพนธกนเพอสรำงระบบก ำกบโลกไวเบอร อำจอยในลกษณะรฐ

ออกกฎหมำยหลกแลวเปดชองใหผใหบรกำรไปออกกฎเพมเตมในรำยละเอยด หรอรฐสรำงกฎแลวใหกลมผใหบรกำรไป

สรำงกลไกบงคบตำมกฎ หรอมกำรผสมผสำนวธกำรออกกฎและกลไกบงคบใชใหอยในกำรตกลงรวมกนระหวำงทงสอง

ฝำย ทงนอำจเปดใหผใชบรกำรมสวนรวมแสดงควำมคดเหนและตรวจตรำบำง หรออำจสรำงองคกรอสระในกำรก ำกบ

กจกรรมบำงอยำงตำมทกฎหมำยก ำหนด โดยองคกรอสระอำจมอ ำนำจในกำรออกกฎ ค ำสงภำยใตกฎหมำยหลก และ

เปนผบงคบตำมกฎเพอควบคมกจกรรมเหลำนนดวย อยำงไรกดตวแบบนยงเนนควำมสมพนธในแนวดง มรฐอยบนสด

แลวมผบรกำรกลมตำงๆอยในระดบต ำกวำ โดยอำจมองคกรอสระอยตรงกลำง และผใชบรกำรอยในชนลำงสด

ตวแบบกำรก ำกบรวมมขอถกเถยงหลกอยทสมดลในกำรสรำงกฎหมำยหรอขอตกลงกำรจดแบงสรรอ ำนำจ

หนำทในกำรบรหำรจดกำรรวม20ระหวำงหนวยงำนรฐและองคกรภำคเอกชนทเกยวของ ภำยใตรมใหญของนโยบำยรฐใน

กำรจดกำรโลกไซเบอร นนคอ กำรก ำหนดองคกรน ำในกำรเปนกลไกก ำกบดแลโลกไซเบอร และกำรประสำนงำนระหวำง

19 J Boyle, ‘Foucault in Cyberspace: Surveillance, Sovereignty, and Hardwired Censors’, University of Cincinnati Law Review, 66, 1997, extracts from pp. 177–205. 20 C Marsden, Internet Co-Regulation: Internet co-regulation: European law, regulatory governance and legitimacy in cyberspace , Cambridge University Press, Cambridge, 2011, p. 46-51.



รฐและเอกชนนนเอง โดยตวแบบกำรก ำกบรวมนเหนไดในกำรก ำกบกจกำรภำคบรกำรหลำยกลม เนองจำกรฐม

ควำมชอบธรรมในฐำนะตวแทนของประชำชนสำมำรถออกกฎหมำยล ำดบตำงๆมำก ำหนดนโยบำยในเรองนนๆ แต

ควำมสำมำรถ ควำมเชยวชำญ และกำรควบคมมกอยในระบบกำรท ำงำนของภำคเอกชนทด ำเนนกจกำรเหลำนนอยเปน

ประจ ำตอเนอง รฐจงท ำหนำทก ำกบใหองคกรเอกชนท ำตำมนโยบำยแตไมลงไปควบคมกำรกระท ำทกขนตอนใน

รำยละเอยด

ในคดเวบไซตประชำไททรฐไมเคยแสดงออ ำนำจก ำกบควบคมกำรแสดงควำมคดเหนของผใชบรกำรในเวบบอรด

มำกอน ตอเมอรฐมนโยบำยเขมงวดกบกำรแสดงควำมคดเหนบำงเรองในบำงประเดนรฐจงใชกฎหมำยเปนมำตรกำรบบ

บงคบใหผควบคมกำรไหลเวยนขอมลในเวบไซตนท ำกำรเสำะหำผแสดงควำมคดเหนในกระดำนขอควำม หรอสงขอมลท

รฐตองกำรมำใหด ำเนนคด ซงกมกำรตอสทำงนโยบำยและคดควำมอยในศำลอำญำ คดทส ำคญ คอ คดผแสดงควำม

คดเหนทมลกษณะตองหำมตำมประมวลกฎหมำยอำญำ ม.112 และเจำพนกงำนอำงวำผดแลเวบไซตตองรบผดตำม

พระรำชบญญตกำรกระท ำควำมผดทำงคอมพวเตอรฯ พ.ศ. 2550 โดยกลำวหำวำผดแลระบบไมลบขอควำมทงอยำง

ทนทวงทหลงจำกมขอควำมหมนประมำทฯ ปรำกฏอยในกระดำนขอควำม 10 กระท ในชวงป พ.ศ.2551 และมกำรเขำ

จบกมด ำเนนคดในป พ.ศ.255221 จนท ำใหเวบไซตประชำไทตดสนใจปดกระดำนขอควำมลงชวครำวเพอควำมปลอดภย

ของผใช กรณนแสดงใหเหนอ ำนำจของรฐในกำรก ำกบผดแลระบบซงเปนผใหบรกำรภำคเอกชนเมอรฐตองกำรจะใช

อ ำนำจควบคมกำรไหลเวยนขอมล และกำรแสดงออกในโลกไซเบอร โดยทรฐมอ ำนำจตำมกฎหมำยหลกแตไมไดลงมำ

ควบคมกจกรรมในกระดำนขำวตลอดเวลำ จนเมอรฐเหนวำมกำรกระท ำฝำฝนกฎหมำยของรฐจงใชอ ำนำจบบบงคบผดแล

เวบไซต และกลำวหำใหรบผดตำมกฎหมำย แมผดแลมไดเปนผแสดงควำมคดเหนฝำฝนกฎหมำยดวยตวเอง

ในทำงตรงกนขำมกรณของผใหบรกำรเวบไซตคนหำขอมลบนอนเตอรเนต (Search Engine) และสอเครอขำย

สงคม (Social Network) ทผควบคมระบบมขอมลจ ำนวนมหำศำลจำกกำรใชงำนของผบรโภค และอำจสงตอขอมลไป

แบงปนกบผประมวลผลเพอกำรวจยและกำรตลำด ในหลำยประเทศรฐไดใชกฎหมำยคมครองขอมลสวนบคคลก ำกบให

ผใหบรกำรรกษำสทธในขอมลสวนบคคล โดยรฐและประชำชนอำจขอเขำถง ตรวจสอบ แกไขขอมลได แตในประเทศไทย

21

ILaw, <http://freedom.ilaw.or.th/th/case/112#detail>, Accessed on 12/4/2558.

ยงมไดมกฎหมำยคมครองขอมลสวนบคคล กำรคมครองขอมลสวนบคคลและกำรก ำกบกจกำรของธรกจขำมชำตเหลำน

จงไมมลกษณะแบบกำรก ำกบรวมนนเอง เพรำะรฐไทยไมมอ ำนำจในกำรบบบงคบกจกรรมเหลำนดวยขอจ ำกดของเขต

อ ำนำจศำลและไมมกฎหมำยทไดมำตรฐำนสำกลรองรบ จงตองกระท ำในลกษณะขอควำมรวมมอทไมไดควำมรวมมอ

เพรำะฝำฝนตอนโยบำยของผใหบรกำรทวำงอยบนมำตรฐำนสำกลหรอกฎหมำยของประเทศสญชำตของบรษท

หำกมองในภำพรวมของกำรแสวงหำควำมกำวหนำในกำรพฒนำตวแบบกำรก ำกบรวมดวยกำรน ำแนวคดกำร

กระจำยอ ำนำจก ำกบหลำยจด (Polycentric Regulation) มำสงเสรมกำรมสวนรวมจำกผมสวนไดเสยหลำยฝำยมำกขน

โดยแตเดมกำรก ำกบรวมมกจะสนใจเพยงควำมสมพนธของรฐกบกลมผใหบรกำรเปนหลก โดยในกำรออกกฎแตละ

ประเดนจะตองแสวงหำควำมรวมมอระหวำงผก ำกบดแลกจกำรเหลำนน ซงอำจมมำกกวำหนงรำย รวมทงเชญผทมควำม

ขดแยงเขำมำรวมออกกฎและวำงระบบขององคกรก ำกบดแลตงแตตน22 นอกจำกนองคกรก ำกบดแลในแตละเรองกควร

ใชประโยชนจำกผประกอบกำรทงหลำยทมสวนในกำรผลกดนกจกรรมในอนเตอรเนตใหเขำมำมสวนรวมบรหำรจดกำร

ผลกระทบทงหลำยทอำจจะมำจำกทศทำงตำงๆ ดวย ไมวำควำมขดแยงนนจะเกดขนดวยควำมจงใจ หรอไมจงใจก

แลวแต23 แนวคดนสรำงขนเพอกระจำยควำมรบผดชอบและดงผมสวนเกยวของทกระจำยไปในแตละประเดนแตละ

กจกำรใหเขำมำรวมแบกรบควำมเสยงในกำรจดกำรควำมขดแยง มใชตวแบบกำรก ำกบรวมเดมทบทบำทเหลำนกระจกตว

อยทหนวยงำนของรฐทรบผดชอบเรองนโดยตรงกบผใหบรกำรเฉพำะรำยทดแลในกจกำรนนซงมควำมเสยง และภำระงำน

ตกหนกมำกไปจนไรประสทธภำพในกำรก ำกบดแล

ในขณะทกจกรรมออนไลนไดเปดเสรภำพใหกบผใชอนเตอรเนตอยำงมำก แตกสรำงควำมเสยงใหกบผใชแตละ

รำยมำกขนเชนกน แนวทำงบรหำรจดกำรและกระจำยควำมเสยงจะสรำงเกรำะปองกนใหกบผใชอนเตอรเนตกตอเมอ ม

กำรสถำปนำวธคดเกยวกบกำรก ำกบรวมทมกำรกระจำยอ ำนำจบรหำรจดกำรไปยงผมสวนรวมรำยอนๆ ทมสวนไดเสย

รวมกน24 โดยรฐอำจมบทบำทน ำในกำรประสำนเครอขำยเชอมโยงกำรก ำกบระหวำงหนวยงำนก ำกบดแลภำครฐทก ำหนด



24 J Black, Constructing and Contesting Legitimacy and Accountability in Polycentric Regulatory Regimes, in Regulation and Governance, 2, 2, 2008, pp.137-164.

นโยบำยและออกกฎหลกๆ เขำกบ เครอขำยของผใหบรกำรอนเตอรเนตในแตละพนทแตละประเดน รวมไปถงกำรสรำง

ระบบเชอมโยงกบผประกอบกำรทำงธรกจ รฐจ ำตองสรำงเครอขำยกบภำคประชำชนและองคกรภำคประชำสงคมท

สงเสรมสทธเสรภำพของพลเมองเนต เพอเปดพนทใหมกำรสงเรองรำวรองเรยน กำรเจรจำเมอมควำมขดแยงเกดขน อน

จะน ำไปสกำรสรำงกำรหำขอยตรวมในทำยทสด25 เพรำะประสบกำรณในกำรสรำงระบบกำรก ำกบธรกจภำคบรกำรอนๆ

ทปรำศจำกควำมรวมมอจำกภำคเอกชน และภำคประชำชนไดสะทอนใหเหนภำวะตำงคนตำงท ำ และรฐขำด

ควำมสำมำรถในกำรบงคบใชนโยบำย เพรำะในภำคบรกำรนนรำยละเอยดและควำมเชยวชำญในเชงเทคนคตองอำศย

ศกยภำพของบคคลำกรภำคเอกชน หรอประชำสงคมเปนอยำงมำก

6) กำรจดกำรโลกไซเบอรแบบพนทรวม (Cyber Commons Regime): ใหทกฝำยรวมก ำกบ (Embeddedness)?

ตวแบบทแสวงหำควำมรวมมอระหวำงรฐ บรรษทผใหบรกำร ประชำชนผใชอนเตอรเนต กบภำคประชำสงคม

พลเมองเนต ในกำรสรำงกฎและกลไกก ำกบโลกไซเบอร โดยมไดมอบอ ำนำจน ำไปใหฝำยใดเหนอกวำฝำยอนอยำง

เดดขำด กำรสรำงกฎและกลไกจงตองเกดจำกกำรสำนเสวนำและสรำงขอตกลงรวมจำกหลำยฝำย และเปดใหภำค

พลเมองสำมำรถตรวจสอบถวงดลได เปนตวแบบทผสมผสำนอ ำนำจในกำรก ำกบโลกไซเบอรโดยรฐตำมทฤษฎกฎหมำย

แบบดงเดมเขำกบกำรยอมรบลกษณะของโลกไซเบอรทมอ ำนำจกระจดกระจำยและไมอยในล ำดบศกดสงต ำ

Due to the transcendental nature of cyberspace, the proper model should deprivilege the idea of

nation-state legal jurisdiction and bring in more cosmopolitan approach that seeks to steer a middle ground

between territorialism and universalism in which people’s multiple community attachments: local, global and

non-territorial, and cross-border legal issues26

25 C Marsden, Internet Co-Regulation: Internet co-regulation: European law, regulatory governance and legitimacy in cyberspace , Cambridge University Press, Cambridge, 2011, p. 221.

26 P S Berman, ‘Towards a Cosmopolitan Vision of Conflict of Laws: Redefining Governmental Interests in a Global Era’, University of Pennsylvania Law Review, 153, 2005, extracts from pp. 1819–82.



The idea “Governing the Commons” from Elinor Ostrom is widely regarded as consisting of a series

of multi-disciplinary, multi-layered and multiple stakeholders in various combinations. Robert Axelrod, who

proposed ‘Governing the Cyber Commons’, identifies 6 suggestions to apply with cyberspace27:

1) Governance by users is often helped by having explicit rules about what actions are allowed

or constrained.28

2) When monitoring is costly, it helps to provide private benefits for a monitor as well as joint

benefits for others.29

3) In large and complex systems, there should be multiple layers of nested enterprises but one

layer can help govern another.30

4) In order to promote compliance, graduated sanctions are better than all-or-nothing

sanctions31... survival of the cooperative regime.32

5) Institutions that are successful in governing common pool resources often take decades of

trial and error learning to develop. Such institutions need to be capable of dealing not only with

immediate problems, but also be capable of adapting over time to new circumstances.33

27 R Axelrod, ‘Governing the Cyber Commons’, in Perspectives on Politics, June, 2010.

28 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.51.

29 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.59, 97.

30 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.101f.

31 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.94-100.

32 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.99.

33 E Ostrom, Governing the Commons, Cambridge University Press, Cambridge, 1990, p.137-42 and 207-16.

6) The most important, is Ostrom’s approach to institutional design, design principles for when

and how user-based governance can be achieved.34

Besides, the multi-layered regulation under Cyber Commons Regime should bring complexity of

different micro-community norms into account.

Roger Hurwitz tries to apply ‘Cyber Commons’ concept to the international cyber security agenda, in

order to do so he accepts the pre-conditions and limitations of such application.

On limitations, Governing a commonly accessible resource, or CPR, is a collective action problems,

some limits on individuals’ use by amount or kind are needed, lest aggregate use exceeds the “carrying

capacity”. Limiting exploitation can also hold for man-made or artificial resources like cyberspace. However,

regulating use usually requires a preexisting state or other authority with coercive power that could add

strains on the resource with regard to its sustainability.35 These practices affect both individual users’ choices

about exploiting the Cyberspace and the possibility of their collective regulation to sustain security of it.

2. บทวเคราะหตวเลอก ทเหมาะสม

34 R Axelrod, ‘Governing the Cyber Commons’, in Perspectives on Politics, June, 2010, p.4.

35 R Hurwitz, ‘Depleted Trust in the Cyber Commons’ , in Strategy Studies Quarterly, Fall, 2012, accessed on 12/11/2012, <www.au.af.mil/au/ssq/2012/fall/hurwitz.pdf>, p.22.

Likewise, Lessig identified the commons with the packet layer, which everyone has a right to access

and to which everyone can contribute, and he employed cyber commons as the human right to access

information and express one’s opinion in order to flourishing freedom of mobility, global innovation.36 In a

manner of openness, this concept, Cyber Commons, endeavors cyber innovations like Wikipedia, the Creative

Commons, and MIT’s free courseware.

With regards to pre-conditions, the Trust building from people’s confidence in the institutions, laws,

government, and infrastructures of their societies is priority.37 However, in Cyber-Commons regime, public

trust incurs from considerable users’ intelligence that their online activities are being tagged.

In addition to security technologies, sustaining trust in cyberspace requires rules, transparent

practices, accountability standards, and means of redress acceptable to users.38 Accordingly, International

efforts for agreements to protect and sustain cyberspace security are unavoidable in the macro policy.

In terms of accomplishment of Cyber Commons, the necessity to pressure on respective national

governments and involving these publics in rule-making processes, including that of the private sector, civil

society, academia, and private individuals,39 is the main mission to succumb.




Howbeit, Netizen might reluctantly accept self-limitation concept and diminish self-interest40 in order

to sustain one’s benefits from the commons. Furthermore, the cooperation should extend to control industrial

espionage, protect critical information infrastructures41 or assure information freedom of individual as well.

Notwithstanding, the common will among Superpower Nation states is the kingpin of this model.

While there are some discrepancies between democratic legitimacy state and others, the international

agreement on Cyber Commons Regime is not going to be implemented readily.

While cyber-utopianism stipulates what has to be done, Internet-centrism how it should be done42.

Meanwhile, it is necessary to admit that we, as lawyers, are typically rather poorly equipped to predict the

direction technology will take.43

However, decentralized network management still needs not only the technologically centralized

infrastructures but also democratic regulatory which requires administrative power implementation on rule of




42 E Morozov, The Net Delution: The dark side of internet freedom, Public Affairs, New York, 2011, p. xvi.

43 D Svantesson, ‘ A legal method for solving issues of Internet regulation’ in International Journal of Law and Information Technology, 19, 3, Oxford University Press, 2011, p.262.

law principle.44 Since, cyberspace not as a place of freedom but as one increasingly of control, online world is

one where freedom is curtailed, resembling a series of connected appliances with specifically delimited

functionality.

In terms of Cautions, Internet Governance should be managed on the basis of market system self-

adjustment, freedom of individual to create innovations, transparency, maximizing limited available resource

and complexity sensitive mechanisms.45

3. บทสรป

สำระส ำคญของบทควำมนไดสะทอนใหเหนถงกำรกระจำยอ ำนำจในกำรก ำกบควบคมโลกไซเบอรจำกรฐไปสผ เลน

อนๆ แมรฐจะเปนผ เลนบทบำทหลกแตกำรด ำเนนกำรโดยล ำพงยอมมอำจยงยนในระยะยำว วธกำรรวมศนยอ ำนำจจะ

สงผลกระทบอยำงชดเจนตอสทธในกำรเขำถงขอมลขำวสำร กำรแสดงออก และควำมเปนสวนตวของปจเจกชน อนเปน

รำกฐำนในกำรสรำงควำมชอบธรรมและควำมเปนกลำงของโลกไซเบอรภำยใตบรบทของสงคมประชำธปไตย อยำงไรก

ตำมกำรบรรลเปำหมำยของกำรกระจำยอ ำนำจก ำกบดแลไปยงฝำยตำงๆ ยอมตองปรบเปลยนไปดวยกำรก ำกบควบคม

โดยสงคมและกำรมสวนรวมของผมสวนไดเสยทกฝำย โดยเฉพำะในระบอบกรรมสทธรวมทรฐ เอกชน และประชำสงคม

จองมบทบำทรวมกน เงอนไขทจะก ำหนดวำเสนทำงสกำรสรำงระบบก ำกบควบคมโดยสงคมจะประสบผลส ำเรจหรอไม

ขนอยกบลกษณะของตวแบบทน ำมำปรบใชปกครองโลกไซเบอร กำรกระจำยอ ำนำจออกไปใหผ เลนอนมมำกนอย

เพยงไร และกำรมสวนรวมจำกหลำยฝำยเหลำนน ลวนมควำมส ำคญตอกำรสรำงระบบ “ถวงดล” กำรก ำกบดแลโลกไซ

เบอรทงสน

44 T Ogura, ‘Electronic government and surveillance-oriented society’, in Theorizing Surveillance: The Panopticon and beyond, David Lyon (eds), Willan Publishing, Devon, 2006, p.286.

45 L B Solum, ‘Models of Internet governance’, in Internet Governance: Infrastructure and Institutions, Lee A. Bygrave and Jon Bing (eds), Oxford University Press, Oxford, 2009, p. 86-87.

จดยนทำงวชำกำรของบทควำมนตงอยบนกระบวนกำรมสวนรวมอนปรำกฏในแนวควำมคดของ Elenor Ostrom

และบทวเครำะหของ Roger Hurwitz ในเรองกำรก ำกบโลกไซเบอรแบบพนทรวม (Cyber-Commons) ทสำมำรถน ำมำ

ปรบใชกบระบบกำรปกครองโลกไซเบอรทก ำลงจะเปนประเดนมำแรงในอนำคตอนใกล เนองจำกระบบกำรก ำกบโลกไซ

เบอรแบบพนทรวมทตระหนกถงบทบำทของผ เลนหลำยฝำยทเขำมำควบคมเกมส และสรำงรำกฐำนใหกบกำรก ำกบดแล

โลกไซเบอรเปนล ำดบชนซอนกนอยใน ตวแบบกำรก ำกบรวม (Co-regulation) ซงมล ำดบศกดของกฎหมำยในกำรให

สถำนะควำมชอบธรรมในกำรบงคบใชกฎและกลไกในล ำดบต ำลงไปเปนทอดๆ โดยตวแบบกำรก ำกบรวมนเปนตวแบบท

เหมำะกบกำรกระจำยอ ำนำจออกจำกศนยกลำงแตกยงมอปสรรคใหฝำฝนอยอกมำกเชนกน โดยเฉพำะกำรแบงปน

บทบำทและสดสวนอ ำนำจหนำทระหวำงหลำยฝำย หำกเหลำนกวำงนโยบำยสนใจน ำแนวทำงของ Roger Hurwitz มำ

ปรบใชนนกตองจงใจใหประเทศมหำอ ำนำจและองคกรของรฐมเจตจ ำนงรวมในกำรปฏบตกำรตำมแนวทำงนเสยกอน ม

เชนนนกจะกลำยเปนกำรฝนเฟองไปเทำนนเอง ในขณะทควำมรวมมอดำนกำรก ำกบดแลโลกไวเบอรควรน ำหลกกำร

อ ำนำจกระจำยหลำยจด (Polycentric Principle) ของ Andrew Murray และ Christopher Marsden มำปรบใชใน

ควำมสมพนธระหวำงผเลนหลำยฝำยในโลกไซเบอร เพอควบคมมใหฝำยใดใชอ ำนำจเกนขอบเขต อนจะเปนมรรควธสวถ

อนเตอรเนตทเปนกลำงไรกำรแทรกแซงบดเบอนนนเอง

บรรณานกรม

หนงสอ

Bygrave, L. E., Bing, J., Internet Governance: Infrastructure and Institutions, Oxford University Press,

Oxford, 2011.

Lessig, L., Free Culture: How big Media Uses Technology and the Law to Lock Down Culture and

Control Creativity, Penquin, New York, 2004.

Marsden, C., Internet Co-Regulation: Internet co-regulation: European law, regulatory governance

and legitimacy in cyberspace, Cambridge University Press, Cambridge, 2011.

Morozov, E., The Net Delution: The dark side of internet freedom, Public Affairs, New York, 2011.

Murray, A., Information Technology Law, Oxford University Press, Oxford, 2010.

Murray, A., The Regulation of Cyberspace: Control in the Online Environment, Routledge-

Cavendish, Oxon, 2007.

บทควำม

Axelrod, R., ‘Governing the Cyber Commons’, in Perspectives on Politics, June, 2010.

Berman, P. S., ‘Law and Society Approaches to Cyberspace’, in P S Berman (eds.), Law and Society

Approaches to Cyberspace, Ashgate Publishing, Hampshire, 2007.

Berman, P. S., ‘Towards a Cosmopolitan Vision of Conflict of Laws: Redefining Governmental

Interests in a Global Era’, University of Pennsylvania Law Review, 153, 2005.

Black, J., ‘Constructing and Contesting Legitimacy and Accountability in Polycentric Regulatory

Regimes’, in Regulation and Governance, 2, 2, 2008.

Boyle, J., ‘Foucault in Cyberspace: Surveillance, Sovereignty, and Hardwired Censors’, University of

Cincinnati Law Review, 66, 1997.

Cohen, J. E., ‘Examined Lives: Informational Privacy and the Subject as Object’, Stanford Law

Review, 52, 2000.

Lessig, L., ‘What Things Regulate Speech: CDA 2.0 vs. Filtering’, Jurimetrics Journal, 38, 1998.

McArthur, R., Bruza, P., ‘The ABC’s of Online Community’ in Proceedings of First Asia Pacific

Conference on Web Intelligence, Springer-Verlag, London, 2001.

Ogura, T., ‘Electronic government and surveillance-oriented society’, in Theorizing Surveillance: The

Panopticon and beyond, David Lyon (eds), Willan Publishing, Devon, 2006.

Radin, M. J., ‘Regulation by Contract, Regulation by Machine’, Journal of Institutional and Theoretical

Economics, 160, 2004.

Solum, L. B., ‘Models of Internet governance’, in Internet Governance: Infrastructure and Institutions,

Lee A. Bygrave and Jon Bing (eds), Oxford University Press, Oxford, 2009.

Svantesson, D., ‘ A legal method for solving issues of Internet regulation’ in International Journal of

Law and Information Technology, 19, 3, Oxford University Press, 2011.

ฐำนขอมลอเลกทรอนกส

Barlow, J. P., A Declaration of the Independence of Cyberspace, 1996,

<http://www.eff.org/~barlow/Declaration–Final.html>.

DMAAction Legislative Center, Self Regulation: Online Behavioral Advertising, DMAAction,

<http://dmaaction.org/issues/self-regulation-online-behavioral-advertising>, Accessed on

20/11/2012.

Edwards, J., Facebook Accused of Changing a Key Algorithm to Hurt Advertisers, businessinsider,

3/10/2012, <http://www.businessinsider.com/facebook-changed-edgerank-algorithm-to-hurt-

advertisers-2012-10#ixzz2CmzRLVnU>. Accessed on 20/11/2012.

Hurwitz, R., ‘Depleted Trust in the Cyber Commons’, in Strategy Studies Quarterly, Fall, 2012,

<www.au.af.mil/au/ssq/2012/fall/hurwitz.pdf>, Accessed on 12/11/2012.

ILaw, <http://freedom.ilaw.or.th/th/case/112#detail>, Accessed on 12/4/2015.

Moskvitch, K., Cracks in the wall: Will China's Great Firewall backfire?, BBC News Technology

, 2/5/2012, <http://www.bbc.co.uk/news/technology-17910953>, Accessed on 20/11/2012.

Documents

ไม่มีแดนเถื่อนในโลกไซเบอร์ ...1. ต วแบบในการก าก บ Regulation Models กำรสร ำงระบบก