การพัฒนาอีเลิร์นนิ่งเพื่อ ...phd.mbuisc.ac.th/Dissertation MBU/witoon.pdf · 2019. 2. 10. · การเรียนการสอน

Journal of Education Naresuan University Vol.20 No.1 January - March 2018 | 139

การพฒนาอเลรนนงเพอชมชนการเรยนรทางวชาชพในมหาวทยาลย มหามกฏราชวทยาลยวทยาเขตอสาน: การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

E-LEARNING DEVELOPMENT FOR PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITY IN MAHAMAKUT BUDDHIST UNIVERSITY, ISAN CAMPUS:

A PARTICIPATORY ACTION RESEARCH

วทล ทาชา1* พระครสธจรยวฒน2 และรฐสภา พงษภญโญ3 Witoon Thacha1* Phrakrusuteejariyawat2 and Rattasapa Pongpinyo3

1,2,3คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

1,2,3Faculty of Education, Mahamakut Buddhist University Isan Campus, Khon Kaen, 40000, Thailand

*Corresponding Author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลการเปลยนแปลง การเรยนร และองคความรใหมทเกดขนจาก การพฒนาอเลรนนงเพอชมชนการเรยนรทางวชาชพในมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสานดวยกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม โดยผวจยและผ รวมวจยทเปนอาจารยผรบผดชอบหลกสตรสาขาวชาตางๆ จ านวน 15 รป/คน และนกศกษา จ านวน 140 รป/คน ผลการวจย พบวา มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสานมบทเรยนอเลรนนงเสรมการเรยนการสอนใหนกศกษาไดเรยนรดวยตนเองนอกเวลาเรยนไดทกท ทกเวลา จ านวน 15 รายวชา และ ไดกอใหเกดการเรยนรในตวผวจยหลายประการ เชน การรจกใชหลกการบรหารแบบมสวนรวม การใชหลกจตวทยาในการท างานเปนทม การรบฟงความคดเหนของเพอนรวมงาน การมงคณภาพของงาน เปนตน ในสวนของผรวมวจย พบวา ตางไดทราบถงขอจ ากดและศกยภาพของตน ไดเรยนรถงแนวทาง วธการในการพฒนาบทเรยนอเลรนนงทสามารถน ามาใชเปนสวนเสรมในการเรยนการสอน ตรงตามความตองการของผมสวนไดเสยอยางแทจรง ไดเรยนรถงคณคาของน าใจของเพอนรวมวชาชพ ในระดบสถาบน พบวา ไดเรยนรทจะน าเอาแนวคดของอเลรนนงมาใชจดงานจดกจกรรมตางๆ มากมาย นอกจากนน ไดกอใหเกดองคความรวา การพฒนาอเลรนนงจะยงไมหยดลงใน 2 วงจร แตจะยงคงมการพฒนาตอไปอกอยางตอเนองในอนาคต ค าส าคญ: การพฒนาอเลรนนง ชมชนการเรยนรทางวชาชพ การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

140 | วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 20 ฉบบท 1 มกราคม – มนาคม 2561

Abstract The objective of this research was to study the effect of changing, learning and new knowledge that were arising from E-learning development for professional learning community in Mahamakut Buddhist University Isan Campus by using Participatory Action Research. The researcher team included the researcher and 1 4 teachers who also took part in the Participatory Action Research along with 140 students. The research findings found that Mahamakut Buddhist University Isan Campus had 1 5 E- learning Courses to be used as fulfillment students' learning of their own part- time at anywhere, anytime. And the researcher obtained many aspects of learning for instances using the principle of collaborative work, using psychological principle for teamwork, listening to the comments of colleagues, aiming at the ultimate goal of working. For research participants it was found that they had learned the awareness of limitations and potential of their own, the approach to develop E-learning that could be used in fulfillment learning met the needs of stakeholders literally and they had learned the value of kindness of colleagues. For the organizational level, it was found that the research team had learned to take the concept of E-learning to organize many activities. Besides, the knowledge obtained revealed that E- learning development in two spirals processes would not stop, but would continue to develop further in the future. Keywords: E-Learning Development, Professional Learning Community, Participatory Action Research บทน า

อเลรนนง (E-learning) เปนเครองมอทส าคญยงในการเสาะแสวงหาความร โดยเฉพาะในดานการเรยนการสอนทมจดมงหมายทการเรยนรตลอดชวตอยางยงยนในยคสงคมความรแหงศตวรรษท 21 ในภาวะทโลกก าลงเปลยนแปลงอยางรวดเรว เนองจากแรงขบเคลอนไหลบาจากกระแสโลกาภวตน การเปดเสรทางเศรษฐกจ การพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสารสนเทศการเจรญเตบโตของการเรยนการสอนออนไลน การสอสารผานระบบอนเทอรเนต รวมถงสงคมกาวเขาสยคอนเทอรเนตในทกสง (Internet of Things: IOT) (White Space Cloud, 2559) ซงอเลรนนงเปนรปแบบการเรยนรผานระบบอนเทอรเนต ประกอบดวยระบบยอยๆ หลายระบบท างานรวมกน โดยผพฒนาสรางไวในระบบการจดการเรยนร (Learning Management System: LMS) ซงเปนซอฟทแวรประยกตขนาดใหญทท าหนาทในการจดการเรยนร ตงแตขนตอนลงทะเบยนเรยนจนกระทงอนมตผลการเรยน เปนระบบทมความส าคญตอการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 ดงทศนะของ Marc (2001) ทกลาววา อเลรนนงเปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทสนบสนนแนวคดปฏรปการศกษา ซงเนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอการเรยนการสอน เนนผเรยนเปนศนยกลางแหงการเรยนร และเปนการศกษาตลอดชวตทงในระบบและนอกระบบ และดงทศนะของ Charmonman (2009) ทกลาววา ในศตวรรษท 21 เทคโนโลยคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมความกาวหนาไปอยางรวดเรวและจะยงคงพฒนาตอไปอกอยางไมหยดยง ในแงของการศกษาสมยใหมกมการน าเทคโนโลยคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเขาไปชวยอ านวยความสะดวกใหผ คนทงหลาย ทไมวาจะอยแหงใดในโลกกสามารถเรยนไดทนกนหมด เพยงนงอยทหนาจอคอมพวเตอร การศกษาไม


จ าเปนตองไดมาจากหองเรยนเทานน แตอาจจะไดมาจากวธอนๆ โดยอาจจะมาจากอเลรนนง (E-learning) เอมเลรนนง (M-learning) ยเลรนนง (U-learning) และกเลรนนง (goo-learning) ทจะสงผลถงการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมของคนในยคปจจบน ทตองการความสะดวกรวดเรวในการเขาถงขอมลเพอการเรยนรและการตดสนใจ สงเหลานยงรวมถงพฤตกรรมการเรยนรของนกศกษาในยคศตวรรษท 21 นดวย ซงสอดคลองกบความเหนของ Laohajaratsang (as cited in Sikamahn, 2011) ทกลาววา ในการจดการเรยนรในระบบอเลรนนงสามารถท าไดอยางมประสทธภาพ เพราะเปนรปแบบการเรยนการสอนชนดหนงทน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใช สามารถน ามาทดแทนหรอใชเสรมระบบการเรยนการสอนแบบเดม (Traditional Instruction) ทนกศกษาตองเขาฟงบรรยายและเชคชอไดอยางมประสทธภาพและมผลสมฤทธทางการเรยนในระดบสง เนองจากกจกรรมการเรยนการสอนในระบบอเลรนนง เนนผเรยนและกจกรรมการเรยนการสอนเปนศนยกลาง ผเรยนสามารถควบคมกระบวนการเรยนรดวยตนเองโดยเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต จากสถานทใด ณ เวลาใดกได ตลอดสปดาหทง 7 วน และวนละ 24 ชวโมง การจดการเรยนร เชน การสรางเนอหา สอการเรยน การน าเสนอเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอน ใชซอฟตแวรประยกตเฉพาะดาน (Application Software) เปนเครองมอ ซงนานาทศนะดงทกลาวมาขางตน มความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล โดย The Secretariat of the Senate (2014) ไดก าหนดนโยบายทนอกจากจะมงพฒนาระบบการผลตและพฒนาครทมคณภาพและมจตวญญาณของความเปนคร เนนครผสอนใหมวฒตรงตามวชาทสอนแลว ยงมงใหน าเทคโนโลยสารสนเทศและเครองมอทเหมาะสมมาใชในการเรยนการสอนเพอเปนเครองมอชวยครหรอเพอการเรยนรดวยตนเอง เชน การเรยนทางไกล การเรยนโดยระบบอเลกทรอนกส เปนตน รวมทงปรบระบบการประเมนสมรรถนะทสะทอนประสทธภาพการจดการเรยนการสอนและการพฒนาคณภาพผเรยนเปนส าคญ

มผลงานวจยทสะทอนใหเหนถงความส าคญของอเลรนนงเพอพฒนาการเรยนการสอน เชน งานวจยของ Chan-in, et al. (2014) ทท าการวจย เรอง “การพฒนาบทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใชกระบวนการจดการความรเรองการแพรกระจายนวตกรรมทางการศกษา” เพอพฒนาบทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใชกระบวนการจดการความร เรองการแพรกระจายนวตกรรมทางการศกษาใหมประสทธภาพไมนอยกวาเกณฑทก าหด เปรยบเทยบผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยน ท านองเดยวกนกบ Chanprasert, et al. (2011) ทท าการวจยเรอง “สอการสอนรายวชาตนแบบระบบ E-Learning เพอพฒนาสมรรถนะการรสารสนเทศของนกศกษาระดบ ปรญญาตร” เพอพฒนาสอการสอนรายวชาตนแบบระบบ E-Learning เพอเปนแนวทางการพฒนาสมรรถนะการรสารสนเทศของนกศกษาระดบปรญญาตร

ในปจจบน สถาบนการศกษาทกระดบของไทยทงภาครฐและเอกชน จ านวนมากตางแขงขนกนพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและบคลากรในดานการน าเอาอเลรนนงมาใชเพอการเรยนการสอน แตกมจ านวนไมมากนกทประสบความส าเรจ ยงมสถาบนการศกษาอกจ านวนมากทยงไมมระบบอเลรนนงใชในการเรยนการสอน โดยเฉพาะอยางยง มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ยงไมมระบบการเรยนการสอนทใชรปแบบอเลรนนง ถอไดวาเปนปญหาใหญในการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนส าหรบศตวรรษท 21 เปนอยางยง

ด งน น ง านว จ ยน จ ง ม งพฒนาอ เ ล ร นน ง โดยอาศ ยศ กยภาพบ คลากรของมหาวทยาล ย มหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ทรวมตวกนเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพ มงหวงใหการเรยนการสอนเปนกระบวนการเพอหวงผลเชงคณภาพใหไดผเรยนทมคณภาพ ดวยตระหนกวาการพฒนาการเรยนการสอนเปนสงส าคญทผสอนตองกระท าอยางตอเนองเพอตอบสนองการปฏรปการศกษาทมงพฒนาผเรยน ซงบคคลทมบทบาทส าคญในการจดการเรยนการสอนทจะสงผลตอการพฒนาผเรยน คอ ครอาจารย ดงในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มจดเนนทวา ครอาจารยจะตองมความรอบรในดานตางๆ เพอพฒนาการเรยนการ


สอน คอ หลกการจดการศกษาการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน การประกนคณภาพ หลกการจดการเรยนรในมโนทศนใหมเพอมงสคณภาพการศกษา ครอาจารยตองมบทบาทเปนทงนกวจยและพฒนาหลกสตรเพอจะน าผลทไดไปสการพฒนาการเรยนการสอน ซงการพฒนาการเรยนการสอนจะตองมการด าเนนการอยางเปนระบบ มกระบวนการตงแตการก าหนดป ญหา การก าหนดแนวทางในการแกปญหา การทดลองปฏบตการแกปญหา หรอการพฒนารวมทงการสรปและรายงานผลเพอเปนการยนยนผลการกระท า ซงกระบวนการดงกลาวกคอการวจยเชงปฏบตการนนเอง สงทส าคญยงตอการวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน คองานวจยเพอพฒนาการเรยนรจะส าเรจมใชอยทความคดอยางเดยว แตอยทการลงมอท า สดทายอาจกลาวไดวาการพฒนาคณภาพของผเรยน คณภาพการเรยนการสอนทตอเนองจะเกดขนไดยากถาขาดการด าเนนการอยางเปนรปธรรม ขาดการด าเนนการโดยใชแนวคดทางวทยาศาสตร การวจยถอเปนเครองมอส าคญทท าใหเกดความคดในการพฒนาการเรยนการสอนของครอาจารยใหเกดเปนรปธรรมขนและเปนการด าเนนการเชงวทยาศาสตรทจะชวยพฒนาการเรยนการสอนของครอาจารยอยางแทจรง ซงผลกคอ คณภาพของผเรยนนนเอง อยางไรกตาม ปญหาส าคญทเปนอปสรรคตอการด าเนนงานการพฒนาอเลรนนงมาใชในการเรยนการสอน ไดแก บคลากร และกระบวนการท างาน ซงในทศนะของผวจยเหนวา ระเบยบวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม สามารถแกไขปญหาดงกลาวไดตรงจด เนองจากเนนการมสวนรวมของทกภาคสวน และเนนการพฒนาคนสสงคมชมชนแหงการเรยนร ซงสอดคลองกบทศนะของ Uthailertarun (2005) ทกลาววา การวจยเชงปฏบตการโดยชมชนนกปฏบตเปนแนวคดทส าคญในการขบเคลอนกระบวนการจดการความรทมประสทธภาพ เนองจากวาการเกดขนของชมชนนกปฏบตนน จะสะทอนใหเหนถงระบบความสมพนธทางสงคมทเออใหเกดการแลกเปลยนเรยนร การพฒนาและการจดการยกระดบองคความรขององคกร สถาบนหรอสงคมไดเปนอยางด ดงนนชมชนนกปฏบตจงถอไดวาเปนเครองมอทส าคญในการจดการความรและการพฒนาทมงส การเปนองคการเออการเรยนร จะท าใหบคลากรเมอไดผานการรวมด าเนนการวจยดวยระเบยบวธวจยนแลว จะมทศนคตทดตอระบบการเรยนการสอนและจะเปนผลท าใหระบบการประกนคณภาพการศกษาประสบผลส าเรจตามไปดวย ดวยเหตผลดงกลาว ผวจยจงมความมนใจวา การแกไขปญหาการเรยนการสอนในวทยาเขตอสาน ดวยการน าระบบอเลรนนงมาใช จ าเปนตองไดรบความรวมมอรวมแรงและการมสวนรวมจากคณาจารยและผบรหารทกคนในวทยาเขต จงจะเกดผลส าเรจ เปนวธการแกไขปญหาแบบยงยน สอนใหทกคนในองคการคดเปน ท าเปน สามารถแกไขปญหาไดดวยตวเอง โดยไมจ าเปนตองรบค าสงจากผบรหารแตเพยงฝายเดยว (บรหารแบบบนลงลาง) เนองจากทกคนไดเรยนร มทกษะประสบการณการเรยนรจากการมสวนรวมในทกกระบวนการ อกทงระเบยบวธวจยดงกลาวยงสงเสรมการสรางจตส านกของทกคนในองคการในการรวมรบผดชอบการแกไขปญหา และทส าคญคอผวจยตองการใหเกดการเปลยนแปลง เกดประสบการณการเรยนร และองคความรใหม ทงในระดบตวบคคล กลมบคคล และองคการ ตามวตถประสงคของระเบยบวธวจยดงกลาวอกดวย โดยมวตถประสงคการวจยดงจะกลาวถงตอไป วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาผลการเปลยนแปลง การเรยนร และองคความรใหมทเกดขนจากการพฒนาอเลรนนงเพอชมชนการเรยนรทางวชาชพในมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสานดวยกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม


ขอบเขตของการวจย การวจยนเปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมตามกรอบแนวคดของ Sarrattana (2015) สถานทในการวจย คอ มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน ทมปญหาดานการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศระบบ อเลรนนงเปนเครองมอ ซงการเลอกสถานทในการวจยนเปนแบบเจาะจง โดยอาศยสภาพจรงทปรากฏและผลการประเมนเชงประจกษเปนเกณฑพจารณา ทพบวา มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ยงไมมระบบ อเลรนนงหรอยงไมมการใชระบบการจดการเรยนร (Learning Management System: LMS) มาเปนสวนเสรมในการจดการเรยนการสอน และอาจารยยงไมมรายวชาเพอใหนกศกษาไดศกษาคนควาเปนสวนเสรมผานระบบ อเลรนนง โดยมระยะเวลาในการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม 2 วงจรของกจกรรม การเตรยมการ การวางแผน การน าแผนไปปฏบต การสงเกต และการสะทอนผล ภายในปการศกษา 2558 ระหวางวนท 1 มถนายน พ.ศ. 2558 ถง วนท 31 มนาคม พ.ศ. 2559 รวม 2 ภาคการศกษา วธด าเนนการวจย การวจยนเปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR) ทมรปแบบเนนความเปนศาสตรเชงวพากษ (Critical Science) น าเสนอผลการวจยองกบแนวคดเชงวพากษ (Critical Approach) แสดงหลกฐานประกอบทงขอมล สถต ภาพถาย เอกสาร หรออนๆ ถงสงทไดรวมกนคด รวมกนปฏบต รวมกนสงเกตผล และรวมกนสะทอนผลการเปลยนแปลง ทงทส าเรจและไมส าเรจ และประสบการณการเรยนรทเกดขนทงในระดบตวบคคล ระดบกลมบคคล และระดบองคการ รวมทงความรใหมทเกดขน โดยยดถอหลกการทส าคญ ดงน 1) ด าเนนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม 2 วงจรๆ ละ 1 ภาคเรยน โดยมขนตอนการวจยรวม 10 ขนตอน คอ (1) การเตรยมการ (2) การวางแผน (3) การปฏบต (4) การสงเกตผล (5) การสะทอนผล (6) การวางแผนใหม (7) การปฏบตใหม (8) การสงเกตผลใหม (9) การสะทอนผลใหม (10) การสรปผล โดยยดถอหลกการ 10 ประการ จรรยาบรรณ 10 ประการ และบทบาทของนกวจย 10 ประการ 2) ใหความส าคญกบการศกษาแนวคดเชงทฤษฎทจะท าใหผวจยมความไวเชงทฤษฎ (Sensitivity of Theory) ตอการน าไปใชอธบายปรากฏการณหรอการใหค าแนะน าตอผรวมวจย ในลกษณะท ไมใชเปนการยดเยยด แตเปนทางเลอก เปนตวเสรม 3) การสรางทศนคตทดใหเกดขนกบผรวมวจยและผเกยวของวา ทฤษฎกบการปฏบตเปนสงทไปดวยกนไดไมไดเปนเสนขนานทไมมวนบรรจบกน 4) แสดงบทบาทการสงเสรมสนบสนนการเสรมพลงทางวชาการแกผรวมวจย โดยหากมการตดสนใจรวมกนจากผรวมวจยวามความประสงคทจะศกษาหาความร ความเขาใจหรอเพมพนโลกทศนเพมเตม เชน การศกษาดงานของบคคลหรอหนวยงานทท าประสบผลส าเรจ การจดอบรมสมมนา การเชญวทยากร เปนตน ผวจยจะท าหนาทสงเสรมสนบสนน 5) ผวจยเนนบทบาทการเปนผมสวนรวมและเปนผสงเสรมสนบสนนและอ านวยความสะดวกใหมการปฏบตตามแผนเชงปฏบตการทก าหนดไว พยายามไมใหความชวยเหลอใดๆ ทไดอยางงายๆ หรอส าเรจรปเกนไป และ 6) ใหมการบนทกผลการด าเนนงานทงของผวจยและผรวมวจย และจดใหมการพบปะสนทนาแลกเปลยนความคดเหนกนเปนระยะๆ ตามหลกการรบฟงขอคดเหนจากผรวมวจยทกคน การวเคราะห วพากษและประเมนตนเอง ตลอดจนเกดกระบวนการเรยนรรวมกนอยางเปนระบบ ดงกรอบแนวคดและแนวปฏบตการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมตามทศนะของวโรจน สารรตนะ ในภาพ 1


ภาพ 1 กรอบแนวคดและแนวปฏบตการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมตามทศนะของวโรจน สารรตนะ สรปและอภปรายผล 1. การเปลยนแปลงจากการพฒนาอเลรนนง พบวา ตงแตเรมกอตงวทยาเขตอสาน (2533) มาจนถง ปเรมตนทผวจยเรมท าวจยใน พ.ศ. 2558 การเรยนการสอนในวทยาเขตอสานไมมการน าระบบอเลรนนงเขามาใชเปนสวนเสรมการเรยนการสอนใหนกศกษาไดศกษาเรยนรเพมเตม ถอเปนปญหาเรงดวนทตองแกไข เพราะในศตวรรษท 21 จะตองมการน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชอยางแพรหลาย ผวจยและผรวมวจยจงตงเปาหมายกนวา จะมบทเรยนอเลรนนงในรายวชาของตนเองใหนกศกษาไดเรยนรเพมเตมนอกเวลาเรยน เปนการเรยนรตามอธยาศย ซงผลจากการน าแผนปฏบตการพฒนาอเลรนนงเพอชมชนการเรยนรทางวชาชพลง สการปฏบต มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน มบทเรยนอเลรนนงเสรมการเรยนการสอนใหนกศกษาได


เรยนรดวยตนเองนอกเวลาเรยนไดทกท ทกเวลา จ านวน 15 รายวชา สงผลใหปญหาอปสรรคตางๆ ในการพฒนา อเลรนนงไดรบการแกไขโดยผวจยและผรวมวจยจนบรรลผลตามทคาดหวง นอกจากนน ยงพบการเปลยนแปลงทไมคาดหวงดวย เปนการเปลยนแปลงทเกดขนในลกษณะทเปนประโยชน ทงน ผลการเปลยนแปลงทงทคาดหวงและไมคาดหวงซงปรากฏผลในทศทางทดขนเชนน ในทศนะของผวจยเหนวา มปจจยทส าคญจากการน าเอาหลกการจากวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมมาใชในกระบวนการแกไขปญหาทส าคญตามทศนะของ Arhar, Holly and Kasten (2001); Mills (2007); Coghlan and Brannick (2007); James, Milenkiewicz and Bucknam (2008) ทเชอเกยวกบประสบการณทมอยจรงของมนษย การดงศกยภาพของมนษยออกมาใชใหเตมท การเปดโอกาสใหผรวมวจยทกคนไดมสวนรวมในการเสนอแนวคด เสนอความเหน ลงมอปฏบตดวยตนเองอยางเตมท โดยไมมการปดกนความคด ดงนน ทางเลอกทน ามาใชในการแกไขปญหาจงเปนแนวทางทมาจากผรวมวจยโดยแทจรง สงผลใหผรวมวจยแตละคนกระท าดวยความเตมทและเตมใจ เปนไปตามพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตอนหนงเกยวกบการพฒนาททรงตรสวา “การพฒนาตองระเบดจากขางใน” นนหมายความวา ตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชนไปพฒนา ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา 2. การเรยนรทเกดขนในตวผวจยทส าคญ คอ 1) การน าทฤษฎและหลกการบรหารการศกษาในรปแบบประชาธปไตยมาประยกตใชในภาคปฏบตมากขน หลกเลยงการออกค าสงแตจะเปนการใชหลกจตวทยาเพอการท างานรวมกนเปนทม การจงใจ การสรางแรงบนดาลใจ การสรางความผกพน การกระตนใหเกดความรสกเปนสวนหนงของงานจากแรงผลกดนภายในของแตละคน 2) การปรบพฤตกรรมการท างานใหยดหยนมากขน ไมเถรตรง มความเปนเพอนรวมงาน ถอไดวาเปนผลจากการไดศกษาเรยนรทฤษฎทางการบรหารการศกษาและการท าวจยดวยระเบยบวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม อนเปนผลตอเนองไปถงการเปลยนแปลงในระบบการท างานทกอใหเกดเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพอยางแทจรง ดงทศนะของ Mowday, Porter, and Steers (1982) ไดใหทศนะไวอยางนาฟงวา ความเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพทแทจรงจะเกดขนไดนน เกดจากความผกพนของครทมตอโรงเรยนซงเปนเสมอนชมชนการเรยนรวชาชพของตน มความเกยวของสมพนธกนกบความพยายามทจะท าใหเกดกระบวนการเรยนรใหมากขนกวาเดม 3. การเรยนรทเกดขนกบกลมผรวมวจยทส าคญ คอ 1) เทคนคและวธการพฒนาอเลรนนง จนท าใหแตละคนมศกยภาพในการพฒนาอเลรนนงเพมมากขน โดยพบวาผลคะแนนจากแผนพฒนาบคลากรรายบคคลหลงการปฏบตงานวจยสงขนกวาเดมและมคาสงกวาเปาหมายทได วางไวจนใกลเคยงกบคะแนนเตมในแตละดาน 2) เขาใจเทคนคและวธการเกยวกบระเบยบวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมมากขน เนองจากไดรบการพฒนาในรปแบบตางๆ เชน การศกษารวมกบผวจยแบบตวตอตว การอบรมสมมนา การกระท า และการรวมกนแกปญหาในทกขนตอน 3) ใหความส าคญกบการท างานแบบมสวนรวมมากขน จากเดมในลกษณะแบบแบงงานแลวแยกกนไปท า เปลยนเปนท างานแบบรวมกลมหรอเปนทมมากขน และ 4) เรยนรกระบวนการท างานทมประสทธภาพมากขน น ากระบวนการ PDCA มาใชในการปฏบตงาน มการวางแผนงาน มการประเมนผล และสรปผล ทงน เพราะการเรยนรจากการกระท า (Action Learning) ถอเปนจดมงหมายส าคญจากการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ซง Sarrattana (2015) กลาววา หากงานวจยไมมค าตอบเกยวกบการเรยนร (Learning) ทเกดขน มแตค าตอบเกยวกบการเปลยนแปลง (Change) การกระท านนกเปนเพยงการบรหารจดการหรอการพฒนาแบบปกตทวไป ทท าแลวท าเลย ผานแลวผานเลย ทแมจะมวงจรการท างานคลายคลงกนกตาม ซงเปนไปในทศทางเดยวกนกบ Hord (2004) ทไดกลาววา ผลลพธตามเปาหมายของชมชนการเรยนรทางวชาชพทใชโรงเรยนเปนฐานในการพฒนา


คอ การเปดโอกาสใหคร อาจารย และผบรหารมสวนรวมรบร รวมคด รวมท า รวมแกไขปญหา และตดสนใจรวมกนภายในโรงเรยน 4. การเรยนรท เกดขนกบมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสานทส าคญ คอ 1) การน าเอาแนวคดของอเลรนนงมาใชจดงานจดกจกรรมตางๆ มากมาย มการประชาสมพนธโดยใชสอเทคโนโลยทง facebook, line, และ website 2) การน าเอาอเลรนนงมาใชเพอพฒนาการเรยนการสอนมากขน อาจารยและนกศกษาเกดชองทางทจะศกษาเรยนรไดดวยตนเองอยางหลากหลายชองทาง หลายรปแบบ 3) การใหความส าคญกบการพฒนาหองปฏบตการคอมพวเตอร จากเดมทมเพยงหองเดยว ตอนนมเพมขนอก 1 หอง สามารถจดการเรยนการสอนไดอยางสะดวก และมระบบ Wi-Fi ทครอบคลมทงวทยาเขต และ 4) พฒนาการบรหารจดการวทยาเขตใหเปนระบบและมระเบยบมากขน เนองจากมการน าระบบการบรการการศกษา (Vision Net) มาใชชวยในการจดการฐานขอมลดานทะเบยนนกศกษา และงานการเงน ท าใหบรการนกศกษาไดอยางรวดเรว มประสทธภาพยงขน ซงการเรยนรตางๆ ดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของ Irwin, Ball, Desbrow and Leveritt (2012) เรอง Students’ perceptions of using facebook as an interactive learning resource at university ทแสดงใหเหนถงการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( ICT) กบการเรยนการสอนในการเรยนรในยคใหม ซงผเรยนจ าเปนตองปรบเปลยนบทบาทของตนเอง จากการเปนผรบความรอยางเดยว มาเปนทงผแสวงหาความร ผสรางความร ผเผยแพรความร ผานทางการใชเทคโนโลยตางๆ เพอใหเกดสงคมแหงการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน 5. ความรใหมทเกดขนจากปฏบตวจยทส าคญ คอ 1) การพฒนาอเลรนนงอยางมประสทธผล ควรใชระเบยบวธวจยการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เนองจากการพฒนาทกดานจ า เปนตองไดรบการรวมมออยางเตมใจจากผรวมวจยทกคน 2) หลกการ แนวคด และทฤษฎทเกยวของกบการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม รวมถงแนวคดเชงเทคนคตางๆ เปนสงทผรวมพฒนาจ าเปนตองรกอนเรมการพฒนา เพอทวาทกคนจะไดทราบถงสงทตนเองจะรวมรบผดชอบและกาวเดนไปพรอมๆ กน 3) การพฒนาอเลรนนงของผรวมวจย ควรใชแผนพฒนาบคลากรรายบคคล(Individual Development Plan: IDP) เปนเครองมอในการพฒนาเนองจากสามารถวดการเปลยนแปลงทเปนรปธรรมได 4) “แรงบนดาลใจ” “การไดใจ” ถอวาเปนแรงกระตนทจะกอใหเกดการพฒนาทดตามมา และจะกอเกดเปนทมผรวมแรงรวมใจพฒนาเพอการพฒนาแบบ “เตมใจ” 5) การมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและรวมกนปฏบตทกขนตอนของผรวมการพฒนา ปลอยใหทกคนไดใชความคดทอสระ กอใหเกดการท างานทมความสข ไดท าในสงทตนเองชอบ (6) ความออนนอมถอมตน การมสมมาคารวะ การรบฟงความคดเหน การเชญชวนใหรวมท าแทนการสงใหท า ความเปนกนเองของผรวมการพฒนาทกฝายยอมน ามาซงความเปนชมชนการเรยนร “ครเพอศษย” ไดอยางแทจรงดงทศนะของ Panich (2012) ทกลาววา ในยคการเรยนการสอนทตองมการเปลยนแปลงในทศทางทถกตอง ตองเรมท าในสงทพจารณาแลววามคณคาเพยงพอ การเรมท า PLC จงตองตงค าถามเชงคณคาวา “มหาวทยาลยด ารงอยเพออะไร ท าไมจงตองมมหาวทยาลยน ไมมไดไหม” “เมอมอยตองท าอะไรใหแกสงคม แกชมชน” “อยางไรจงจะเรยกวาท าหนาทไดด นาภาคภมใจ” และ “เราจะชวยกนท าใหมหาวทยาลยของเราท าหนาทไดดเชนนนไดอยางไร” จากค าถามทงหมดนน เมอพจารณาโดยถองแทแลวค าตอบทไดไมหนไปจากความมคณคาตอศษย ตอการสรางอนาคตใหแกนกศกษาของเราแกอนชนรนหลง 6. ความรใหมทไดจากการรวมพฒนาบทเรยนอเลรนนงของอาจารยแตละสาขาวชาท าใหผวจยคนพบ “รปแบบการพฒนาอเลรนนง ในมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน” ประกอบดวย 1) ตองใหการอบรมสมมนาพฒนาอเลรนนงแกผรวมวจย ใหมโอกาสเขาอบรมสมมนา อเลรนนงอยเสมอๆ ไดพบปะแลกเปลยนความคดเหนเรองอเลรนนงอยเปนประจ า มความตงใจทจะเขารวมสมมนาอเลรนนงทกครงทมโอกาส สามารถใน


การใชทกษะการเรยนรอเลรนนงในการสอนรายวชาของตน ยดมนในคณธรรมตระหนกในการไมละเมดลขสทธทางปญญา ใชเทคโนโลยอยางมวจารณญาณ บทเรยนมการปลกฝงสอดแทรกศลธรรมอนดงาม 2) ตระหนกในการพฒนาอเลรนนงอยางตอเนอง ใสใจถงการพฒนาอเลรนนงวาเปนสงจ าเปนในการเรยนการสอน ความใสใจในการฝกฝนอเลรนนงอยเสมอ จนมความมนใจวาจะสามารถพฒนาบทเรยนไดดวยตนเอง คดวาอเลรนนงชวยพฒนาทกษะการเรยนรของผเรยนและผสอน มทศนคตตออเลรนนงในเชงบวก รบผดชอบในงานพฒนาอเลรนนงของตน ค านงถงความเหมาะสมของบทเรยนอเลรนนงทพฒนา 3) มพเลยงในการพฒนาอเลรนนง จะกอใหเกดความมนใจวาจะสามารถสรางบทเรยนไดส าเรจ สามารถตอยอดสรางบทเรยนไดดวยตนเอง การมพเลยงทเปนทมเออเฟอ มความเปนกลยาณมตรซงกนและกนคอยชวยเหลออธบายวธพฒนาบทเรยนไดเขาใจจะกอใหเกดชมชนการเรยนรทางวชาชพทสมปรารถนา 4) สงเกตการณการพฒนาอเลรนนง มโอกาสไดรบการแบงปนความรจากผพฒนาอเลรนนงจากการซกถามอยเสมอ มโอกาสไดรบฟงความคดเหนค าวจารณจากการอบรมพฒนาอเลรนนง มความคดทจะปรบปรงบทเรยนใหดยงขนเมอมผแนะน า การพฒนาอเลรนนงใหสมฤทธผลผบรหารตองมสวนรวมในการขบเคลอน มการวางแผนการท างานอยางเปนระบบโดยมงผลสมฤทธ 5) มอปนสยในการแบงปนความรโดยเฉพาะเทคนคและวธการทสรางสรรค มจตใจใฝเรยนรมประเดนความรใหมๆ อยเสมอ 6) การศกษาดวยตน เอง มความสามารถในการเขาใจเนอหาและขนตอนไดดวยตนเอง มศกยภาพในการสรางบทเรยนทพฒนามาจากโปรแกรมอนได มความมนใจวาจะสามารถสรางบทเรยนทสมบรณไดดวยตวเอง มความประสงคทจะพฒนาบทเรยนในรายวชาอนๆ ทตนเองสอนอยประจ า มทศนคตวาความรทดตองมาจากการลงมอปฏบต ซงความรใหมทเกดขนดงกลาว เปนผลสบเนองจากการทผวจยใชแนวคดการมาบรรจบกนของธารสองสาย คอสายปฏบตการ และสายวชาการ ท าใหเกดการรวมคด รวมแสดงทศนะในการพฒนาบทเรยนอเลรนนง สะทอนถงสงทผปฏบตประสงคจะใหมการพฒนา ซงแนวคดการบรรจบกนของธารสองสายนสอดคลองกบทศนะของ Sarrattana (2015) ทวา “ทฤษฎหากไมน าไปปฏบตกเปลาประโยชน การปฏบตหากไมมทฤษฎมาเสรมดวย กเสมอนคนตาบอด ไปไหนไดไมไกล วนเวยนอยแตวธการเดมๆ”


ภาพ 2 รปแบบการพฒนาอเลรนนง ในมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในเชงปฏบต 1.1 การวจยโดยใชระเบยบวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ควรใชแผนพฒนาบคลากรรายบคคล (IDP) ควบคกนไปดวยเสมอ เนองจากมความจ าเปนส าหรบใชวดการเปลยนแปลงในระดบบคคล ท าใหมความนาเชอถอมากยงขน 1.2 แมวาการพฒนาอเลรนนงครงน จะประสบผลส าเรจตามความคาดหวงแลวกตาม แตทกคนทเปนผมสวนเกยวของควรรวมมอกนพฒนาบทเรยนอเลรนนงของตนเองตอไป เพอใหเกดการพฒนาทตอเนองและเกดความยงยนใหมบทเรยนททนสมยอยเสมอ และสามารถตอยอดการพฒนาไปสรายวชาอนๆ 1.3 ควรใชรปแบบการวจยนในการพฒนาบทเรยนอเลรนนงทมบรบทคลายคลงกนน เพราะจะกอใหเกดความมงมนทจะสรางบทเรยนในรายวชาทตนเองสอนในรปแบบบทเรยนออนไลน ท าใหเกดความรวมมอ รวมแรง รวมใจ ของคณาจารยประจ าหลกสตรในแตละสาขาวชา 1.4 ในการน ารปแบบการพฒนาอเลรนนงเพอชมชนการเรยนรทางวชาชพไปใช โดยใชระเบยบวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมนน ปจจยหนงทจะท าใหการพฒนาประสบความส าเรจและถอเปนบนไดสความส าเรจขนแรกคอทศนคตเชงบวกของผวจยและผรวมวจย ซงหมายถง ผวจยควรมทศนคตทดและเปดใจยอมรบเกยวกบหลกการการมสวนรวม เพราะหากผวจยไมมสงนตงแตเรมตนจะท าใหการพฒนาลมเหลวตงแตแรก และไมสามารถเดนหนาไปสจดหมายได สงนถอไดวามความส าคญสงสด


2. ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย ภาครฐควรใหความส าคญและสงเสรม “การพฒนาอเลรนนงเพอการเรยนรในสถานศกษาทกแหง” อยางจรงจง เนองจากในปจจบนการศกษาในยคศตวรรษท 21 พบวาในประเทศทพฒนาแลวสวนใหญไดใชเทคโนโลยสารสนเทศน าในการศกษาเพอพฒนาคนในชาต สงเสรมใหคนในชาตใชอนเทอรเนต สงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยอยางกวางขวาง นกเรยนนกศกษาสามารถเขาถงการเรยนแบบอเลรนนงทางอนเทอรเนตความเรวสงไดอยางงายดาย 3. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 3.1 ควรน าผมสวนไดเสยอนๆ นอกเหนอจากกลมผรวมวจยและนกศกษามารวมเปนผรวมวจยดวย อาทเชน ผปกครอง และชมชนโดยรอบวทยาเขต เพอเปนการเสรมพลงการพฒนา และจะท าใหผลการวจยมความนาเชอถอมากขนและแนวทางการพฒนานนมความชดเจน ถกตองและตรงกบความตองการของผมสวนไดเสยอยางแทจรง 3.2 ควรมทมผชวยนกวจยไวคอยชวยเหลอผรวมวจยเนองจากผรวมวจยมภารกจมาก มทกษะในการใชคอมพวเตอรไมดนก ถามทมงานคอยชวยเหลอจะท าใหการวจยเดนหนาไดอยางรวดเรวราบรน และควรมหองทเหมาะสมส าหรบการวจยแบบ PAR โดยเฉพาะเพอจดเกบเอกสารส าคญทเปนประโยชน รวมถงใชในการประชมทงกลมใหญ (ผรวมวจยทกคน) และกลมยอย (ทมชวยเหลอผวจย) 3.3 มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ควรสงเสรมใหอาจารยประจ าหลกสตรทกคนท าวจยในรปแบบอนๆ ทสงผลตอการพฒนาตนเองใหมคณสมบตในการเปนอาจารยผรบผดชอบหลกสตร หรออาจน าเอาการเรยนรตางๆ ทไดจากการวจยในครงนไปพฒนาตอยอดเปนการวจย ในรปแบบอนๆ ทมความเหมาะสมและสอดคลองกบภารกจของมหาวทยาลย แตทงน ผบรหารของมหาวทยาลยจะตองใหการสนบสนนในดานการจดอบรมเพอเพมพนความรดานการวจยใหกบคณาจารยเหลานนดวย

References Arhar, J. M., Holly, M. L., & Kasten, W. C. (2001). Action research for teachers. New Jersey: Merrill

Prentice Hall. Chan-in, J., Lertpongsombat, I., & Atisabda, W. (2014). A development of web-based instruction

courseware based on knowledge management process in diffusion of innovation in education. Journal of education faculty of education, Prince of Songkla University, Pattani campus, 25(2) 129-140. (in Thai)

Chanprasert, S., Tuamsuk, K., & Soodpakdee, D. (2011). E-Learning courseware prototype for information literacy competency development of undergraduate students. Journal of Information Science, 29(2), 9-27. (in Thai)

Charmonman, S. (2009). E-learning M-learning and U-learning. In a lecture “E M U–Learning and Educational technology in the next decade. Chonburi: Burapha University. (in Thai)

Coghlan, D. & Brannick, T. (2007). Doing action research in your own organization (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.


Hord, S. (2004). Professional learning communities: An overview. In S. Hord (ed), Learning together, leading together: Changing schools through professional learning communities. New York: Teachers College Press.

Irwin C., Ball L., Desbrow B., & Leveritt M. (2012). Students’ perceptions of using facebook as an interactive learning resource at university. Australasian Journal of Educational Technology, 28(7), 1221-1232.James, E. A., Milenkiewicz, M. T., & Bucknam, A. (2008). Participatory Action Research for Educational Leadership: Using Data-driven Decision Making to Improve Schools.Thousand Oaks, CA: Sage.

Marc, R. J. (2001). E-Learning: Strategies for Delivering Knowledge in the Digital Age. United State: McGraw-Hill.

Mill, G. E. (2007). Action research: A Guide for the teacher research (3rd ed.). New Jersey: Merrill Prentice Hall.

Mowday, R., Porter, L., & Steers, R. (1982). Organizational linkages: The psychology of commitment, absenteeism, and turnover. New York: Academic Press.

Panich, W. (2012). Framework for 21st century learning. Bangkok: Sodsri-Saridwongso Foundation. (in Thai)

Sarrattana, W. (2015). Educational administration research: concept, practice and case study. (4th ed.). Bangkok: Thipayawisut. (in Thai)

Sikamahn, K. (2011). A study of achievement in learning subject: Business English communication teaching by E-learning (Research report). Bangkok: Sripatum University. (in Thai)

The Secretariat of the Senate. (2014). Policy statement of cabinet. Retrieved November, 30, 2015, from http://library.senate.go.th/document/mSubject/Ext33/33209_0001.PDF

(in Thai) Uthailertarun, P. (2005). Cultivating communities of practice. Bangkok: Amarin Printing &

Publishing. (in Thai) White Space Cloud. (2016). Internet of things. Retrieved May 20, 2016, from

http://www.oknation.net/blog/WhiteSpace-Cloud/2015/06/22/entry-1

http://library.senate.go.th/document/

Documents

การพัฒนาอีเลิร์นนิ่งเพื่อ ...phd.mbuisc.ac.th/Dissertation MBU/witoon.pdf · 2019. 2. 10. · การเรียนการสอน