จตวทยาการเรยนรสาหรบครเพ�อศษย

(๓) เดกทกคนมคณคา แมบางคนจะเรยนชา(๔) อยาหลงเสยเงนคาใชจายกบเร�องการเรยนรรปแบบการคดหรอ การรบร (cognitive styles) และทฤษฎพหปญญา (multiple intelligences)ผมตความตอวา เร�องการจดการเรยนการสอนใหเหมาะกบความแตกตางของศษยน� สามารถทาวจยจากปฏบตการจรงไดอกมาก เปนโอกาสท�ครเพ�อศษยจะฝกฝนทกษะดานการวจยปฏบตการของตน ท�งเพ�ประยกตใชในการทางาน และเพ�อเปนผลงานเพ�อความเจรญกาวหนาของตนเอง ๑ กมภาพนธ ๒๕๕๔http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/427716ชวยศษยท�เรยนออนบทท� ๘ เร�อง How Can I Help Slow Learners? ถอเปนตอนท�ด

ท�สดเทาท�อานต�งแตบทท� ๑ มาถงบทท� ๘ น�คาตอบแบบฟนธงคอ ชวยเอาใจใส ใหกาลงใจ ใหศษยท�เรยนออนพากเพยรฝกฝนตนเอง และครและวงการศกษาท�งมวล (รวมท�งพอแม)ตองสรางกระแสหรอกระบวนทศนใหมในสงคมคอ กระบวนทศนหรอความเช�อวาสตปญญาสรางไดดวยการฝกฝนอยางมานะอดทน และการม “โคช”ท�ด และพอแมและครเพ�อศษยกคอ โคชท�ดความฉลาดเปนท�งส�งท�ตดตวมาแตกาเนด และส�งท�สรางข�นใหมใสตวดวยการพากเพยรฝกฝน หรออาจกลาววา “อจฉรยะสรางได” น�นเองแตสาหรบเดกบางคน ตองทางานหนก ฝกฝนหนกกวาคนอ�น จงจะสรางความอจฉรยะใหแกตนเองได ครเพ�อศษยมหนาท�ชวยเปนโคชแกศษยเรยนชาเหลาน� และการทาหนาท�น� ครจะไดเรยนรจตวทยาการรบร(cognitive psychology) ภาคปฏบตอยางไมรจบเดกจะตองเช�อวา “ความฉลาดอยในมอเรา” ครตองชวยยนยนยกตวอยางเดกรนกอน ๆ ท�สมองดอยกวา แตการเค�ยวกราฝกฝนตนเองชวยใหเวลาน�เปนผใหญท�มชวตท�ประสบความสาเรจสงย�งครเพ�อศษยตองมไวยากรณ

หรอคาพดท�ใหกาลงใจ ใหคณคา ตอความพากเพยรพยายาม ไมทอถอย แกศษยท�หวชาคนฉลาดคอ คนท�เขาใจความคดท�ซบซอน และสามารถใชเหตผลหลากหลายแบบ มความสามารถเอาชนะอปสรรค และสามารถเรยนรจากประสบการณนยามความฉลาดขางบนน�น เรยกวา “ความฉลาดท�วไป” (generalintelligence) โปรดสงเกตวา ความฉลาดท�วไปเปนคนละเร�องกบ พหปญญา (multiple intelligences) ของโฮวารด การดเนอรโปรดอยาเอามาปนกนจนกอความสบสนจากผลการวจยจานวนมากมาย สรปไดวา ความฉลาดแบงออกเปน ๒ ดาน คอ ดานถอยคา (Verbal Intelligence) กบดานคณตศาสตร(Mathematical Intelligence) ท�ไมสมพนธกน ความฉลาดท�วไป ความฉลาดดานถอยคา และความฉลาดดานคณตศาสตรมความสมพนธกนดงแสดงในแผนผงขางลางคอหากความฉลาดท�วไปมจากด ความฉลาดอก ๒ ชนดกจะจากดไปดวย การฝกฝนความฉลาดท�วไปจะชวยใหสามารถยกระดบ

ความฉลาดดานถอยคา และความฉลาดดานคณตศาสตรไดสงข�นหลกฐานท�แสดงวาความฉลาดท�วไปของมนษยเปนส�งท�สรางไดคอ Flynn Effect ปจจยสาคญท�สดคอ ความเช�อ ครตองทาใหศษยทกคน ไมวาจะเปนเดกหวเรวหรอหวชา เช�อวาความฉลาดสรางไดดวยความเพยร เดกท�หวชากเรยนรไดเทากบเดกหวไว แตอาจตองใชความเพยรมากกวา และหากรจกใชความเพยรส�งสมความฉลาด ในอนาคตกจะสามารถเรยนรส�งท�ยากข�นไดพอ ๆ กบเพ�อน ๆ ท�หวไวเคลดลบสาหรบครเพ�อศษยคอ การใหคาชม จงอยาชมความสามารถ ใหชมความมานะพยายาม เพ�อทาใหส�งท�มคณคาคอ ความมานะพยายาม คอความสาเรจท�ไดมาจากความบากบ�นเอาชนะอปสรรคจงอยาช�นชมความสาเรจท�ไดมาโดยงายความยากลาบากและความลมเหลวคอ ธรรมชาตสวนหน�งของการเรยนร เปนสวนท�มคาย�งของการเรยนรคณคาของครเพ�อศษยคอ จะอยเคยงขางและ

จงช�นชมพรแสวงของศษยใหมากกวาพรสวรรค น�คอส�งประเสรฐสด ท�ครจะพงใหแกศษยท�เรยนออน เพราะในท�สดเขาไมใชเดกท�

เรยนออนอกตอไปครตองสรางคานยมแกศษยวา ความลมเหลวไมวาในเร�องใด ๆ รวมท�งเร�องการเรยน เปนเสนทางหรอถนนไปสการเรยนรและความสาเรจ หากเราไมทอถอยหรอยอมแพรวมทกขรวมสขกบศษยท�เรยนออนเสมอ ไมทอดท�ง ไมแสดงความทอถอยท�จะชวยโคชใหตามสถานการณหนงสอเลมน�ลงรายละเอยดมาก ถงขนาดแนะนาใหครจดรายการท�ตนขอใหเดกแตละคนทาแบบฝกหดท�บาน ซ�งหมายความวา แบบฝกหดสาหรบศษยแตละคนจะไมเหมอนกนสรปไดวา ครชวยศษยท�เรยนออนไดโดยแสดงความเช�อในตวศษยวาสามารถเรยนรไดและไมใชแคแสดงออกดวยคาพด แตตองแสดงออกดวยการกระทา แสดงแลวแสดงอกจนศษยเช�อแนวา ความเพยรคอหนทางสความสาเรจในการเรยนร ผลจากการท�ครชวยศษยเรยนออนตามแนวทางน� จะเปนคณตอศษยไปตลอดชวต ในลกษณะเปล�ยนชวตทเดยว

ฝกฝนตนเอง บทท� ๙ เร�อง What About My Mind? เปนคาแนะนาวาดวยการ พฒนาตนเองของครผมเขยนเลาถอดความหนงสอเลมน� ตอเน�องมาถงบทน�แลว คดวาบทน�ย�งมความสาคญข�นไปอก เพราะเปนความรเก�ยวกบเคลดลบในการฝกฝนตนเองเพ�อเปนครเพ�อศษยอยางทรงพลงท�สดเน�องจากการทาหนาท�ครเปนทกษะดานการเรยนร (CognitiveSkills) ครจงตองฝกฝนตนเองดวยแนวคดและวธการท�ใชในการทาหนาท�ครเพ�อศษย ท�กลาวแลวท�งหมด รวมถงบทน�และตอไปดวยครท�ด ตองเรยนรเค�ยวกราฝกฝนตนเองย�งกวาศษย จงจะเปนครท�ดได ตองไมใชแคเอาใจใสและรกศษย แตตองศกษาฝกฝนหาวธการเปน“โคช” หรอ “คณอานวย” (facilitator) ของการเรยนรของศษยท�ดหรอเหมาะสมย�ง ๆ ข�นไป โดยตอตระหนกวา ในโลกยคใหม เดกและสงคมเปล�ยน ทฤษฎการเรยนร

• เกา ๆ บางทฤษฎลาหลงหรอใชไมไดผล ครจงตองเรยนร ทดลองใชทฤษฎใหม ๆ ท�มการวจยพฒนาข�น โดยเฉพาะอยางย�ง จากความกาวหนาดานประสาทวทยา(neuroscience) และจตวทยาการรบร (cognitive psychology) น�นคอ ครตองเปน“นกเรยน” ย�งกวาตวนกเรยนท�ครสอนเปาหมายคอ การเรยนรอยางลกท�งของครและนกเรยน ตองไมใชการเรยนรอยางต�น หรอผวเผน ซ�งมองในมมหน�งการสอนเดกใหหยดอยแคการเรยนรอยางต�น เทากบเปนการทารายศษย เพราะเปนการสรางนสยใหเปนคนผวเผนไปตลอดชวตการสอนหรอการทาหนาท�คร เปนกจกรรมท�เรยกรองพลงในสวน“ความจาใชงาน” (Working Memory) เปนอยางมาก น�นคอ ในสวนกลองสเขยวของแผนผงท�เราคนเคยหากมองผงขางบนเปนกระบวนการสอนของคร สวนท�ครตองใชพลงสมองมากและทาใหเหนดเหน�อยคอ สวนกลองสเขยว ท�สมองของครจะตองทาหลายอยางในเวลาเดยวกนคอ มสมาธจดจออยกบสภาพในหองเรยน นาเอาส�งท�รบรมาเปนขอมลประกอบการคด รวมกบการดงเอาความรในความจา

ระยะยาวมาใช ความจาในระยะยาวสาหรบการทาหนาท�สอนสาระวชา ระยะยาวมาใช ความจาในระยะยาวสาหรบการทาหนาท�สอนสาระวชา และ (๓) ความรเชงความรท�ว ๆ ไปครท�มความรเชงสาระวชามากจะทาใหนกเรยนเรยนรไดดกวา โดยเฉพาะอยางย�งนกเรยนช�นมธยม และโดยเฉพาะอยางย�งในวชาคณตศาสตรนอกจากน�นความรดานการสอนวชาน�น ๆ กมความสาคญ เชน ครท�จะสอนวชาฟสกสไดดนอกจากรสาระวชาฟสกสอยางดแลว ตองเรยนรวชาการสอนฟสกส (Physics Teaching) หรอ การสอนวทยาศาสตร (ScienceTeaching) ดวย และเปนท�รกนวา ครท�มความรมาก มเกรดความรกวางขวางจะสอนสนก ดงดดความสนใจ และความศรทธาจากนกเรยนไดดครจงตองเรยนรและฝกฝนตนเอง เพ�อขยายขดความสามารถตามผงขางบน คอ ความสามารถในการสงเกต เกบเอาบรรยากาศหรอเหตการณในหองเรยนนามาใชในการจดการสอน ความสามารถในการใชพ�นท� “ความจาใชงาน” ของตนใหมประสทธภาพสงสดในการทาหนาท�ครและการสะสม “ความจาระยะยาว” สาหรบการทาหนาท�ครไวใชงานน�คอ สาระสาคญท�สดของบทน� เพราะศตร

รายของการเปนครคอทางานตามความเคยชนหรอความชานาญ ไมมความคดหรอความต�งใจท�จะเรยนรฝกฝนตนเองใหเพ�มพนขดความ สามารถตามผงขางบน เนนคาวา “ฝกฝน” การฝกฝนท�จะไดผลดตอการปรบปรงตนเอง ตองมผลตอบรบหรอผลลพธท�สะทอนกลบมา (feedback) ใหเหน และครกไดรบผลสะทอนน�นจากศษยอยแลวในชวตการทางาน แตไมเพยงพอ ครยงตองการการสะทอนกลบท�เปนระบบย�งกวาน�น และผลสะทอนกลบ (feedback) ท�หาไดงายท�สด คอ จากเพ�อนครดวยกน ศ. วลลงแฮม จงแนะนาใหครหา “บ�ดด�” สาหรบการสะทอนผลซ�งกนและกน วธการสะทอนผลกลบ(feedback) ท�จะชวยปรบปรงซ� งกนและกนตามท� ศ. วลลงแฮม แนะนาน� มความละเอยดออนมาก จะขอยกไปกลาวในบทตอไปหลกสาคญคอ ครท�ดตองเรยนรเค�ยวกราฝกฝนตนเองตลอดชวตการเปนคร และเรยนรจากการปฏบตหนาท�คร ดวยหลก ๓ ประการคอ(๑) มความต�งใจอยางแรงกลาท�จะพฒนาการทาหนาท�คร

(๒) หาผลลพธท�สะทอนกลบมา (feedback) เพ�อทบทวนไตรตรอง(reflection) การจดการเรยนรของตนเอง อนจะนาไปสการปรบปรงการทาหนาท�ครอยางสม�าเสมอตอเน�อง (๓) ลงมอปรบปรงตนเองโดยยดหลก ๓ ประการน� มวธดาเนนการมากมาย หนงสอเลมน�แนะนา ๑ วธ คอหาโคชท�ชวยแนะนา และทาหนาท�สะทอนผลใหเหน วาตนทางานสอนอยางไร คลาย ๆ ชวยเปนกระจกสองให เราจะไดรจกตวเอง รจดท�จะตองแกไขการสอนของตนเอง และวธไดโคชอยางงายท�สดคอ เพ�อนครดวยกนเองท�ตองการฝกฝนพฒนาตนเองดวย จบคเปน “บ�ดด�” ทาหนาท�ผลดกนสะทอนผลกลบ หรอจะจบกลมกนหลาย ๆ คนกได หากทาไดเพ�อนท�เปนบ�ดด� ควรสอนในระดบช�นเดยวกน และมความเช�อถอไวเน�อเช�อใจกน รวมท�งมความปรารถนาแรงกลาท�จะปรบปรงการสอนของตนเองเชนเดยวกนนอกจากมบ�ดด�แลว หนงสอยงแนะนาใหบนทกวดทศน

บรรยากาศและเหตการณในหองเรยนไว เอาไวดรวมกนกบบดด� และชวยกนบอกส�งท�เหน ท�จะเปนประโยชนตอการปรบปรงการสอน ในบานเราการบนทกวดทศนเหตการณในหองเรยนไมนาจะเปนเร�องท�จะตองบอกผปกครองแตในสหรฐอเมรกาเขาแนะนาใหมหนงสอผานครใหญไปแจงผปกครองวาบนทกไวเพ�อประโยชนดานการปรบปรงการสอนเทาน�น ไมนาไปใชเพ�อการอ�น และใชเสรจแลวจะลบท�งเม�อไดวดทศนมาแลว หนงสอแนะนาใหครดคนเดยวกอน และอยาเพ�งคนหาสวนท�จะตองปรบปรง ใหสงเกตภาพรวมกอนวา มสวนใดบางท�ตนแปลกใจ ไมคดวาจะเหน สวนน�จะมเสมอเพราะระหวางท�สอน ครมกจะพงความสนใจ (Working Memory) ไปท�บางจดเทาน�น ไมสามารถมองเหนส�งท�เกดข�นในหองเรยนท�งหมดไดการฝกดวดทศนการสอนของตนเอง และของผอ�นท�มใหดในอนเทอรเนตเปนข�นตอนแรกของการใชวดทศนเปนตวชวยใหเหนผลสะทอนกลบ(feedback) เพ�อปรบปรงการสอนของตน ในสหรฐอเมรกา มเวบไซตใหบรการวดทศนน� ดไดท�

www.videoclassroom.org และwww.learner.orgครควรฝกดเพ�อใหเกด “ทกษะการสงเกตอยางสรางสรรค” (Constructive Observation) และ “การวพากษอยางสรางสรรค” (Constructive Commenting) โดยฝกดวดทศนน�อยางแตกตางไปจากการดโทรทศนตามปกตเพ�อความบนเทง แตคราวน�ดเพ�อหาผลสะทอนกลบ จงตองมเปาหมายของการดอยางชดเจน วาตองการหาอะไรจากวดทศน เชน เพ�อดการจดการหองเรยน (Classroom Management) ดบรรยากาศเชงอารมณในหองเรยนหลงจากดคนเดยวจน “ดเปน” แลว จงด ๒ คนกบบ�ดด� ผลดกนฝกวพากษอยางสรางสรรค และอยางเคารพตอวดทศนการสอนของคนอ�นจนคดวาพรอมแลวท�จะดวดทศนการสอนของตนเอง พรอมกบบ�ดด� แลวผลดกนวพากษหนงสอเลมน�แนะนาวธทาหนาท�สะทอนผลกลบ (feedback) อยางระมดระวง ไมลวงล�าแตะตองอตตา (อโก) ของเพ�อน การสะทอนผลกลบน�น ใหยดหลก ๓ อยาง ๑. เปนคาวพากษท�ใหกาลงใจ (Supportive) ไมสรางความรสกวาถกกดดน ซ� งไมไดหมายความวาม

แตคาชมอยางหลอก ๆ สวนท�ชมกตองแสดงความจรงใจและเปนความจรง ท�สาคญคอ ไมใชเปนการจบผด แตเปนการสะทอนภาพท�มท�งภาพบวกและภาพลบ และตองเอาใจใสท�งสาระน�าเสยง และสหนาทาทางของการวพากษ ๒. บอกพฤตกรรมท�เหน ไมใชบอกคาวนจฉยของตนเอง เชน ไมใชบอกวา “หองเรยนสบสนอลหมาน” แตบอกวา “สงเกตเหนวานกเรยนไมคอยฟงส�งท�ครพด”

๓. บอกส�งท�เพ�อนบ�ดด�แสดงความตองการใหสะทอนผลกลบ เทาน�นแมจะเหนสวนอ�นท�เปนขอเรยนรของตน แตเพ�อนบ�ดด�ไมไดขอใหบอก กไมตองบอก เปนการแสดงความเคารพตออตตาหรอความเปนสวนตวของเพ�อน ประเดนสาคญท�เพ�อนบ�ดด�ยงไมไดขอใหสะทอนผลกลบน� จะโผลข�นมาเองในการดวดทศนเพ�อสะทอนภาพ ซ�งกนและกนในคราวตอ ๆ ไปการผลดกนสะทอนภาพน� เพ�อชวยใหแตครคบ�ดด�ละคนสามารถทบทวนไตรตรองการสอนของตนไดลกข�น กาวขามขอจากดท�ตวเองมองตวเองไดไมท�ว หรอมอคตดานบวก หรอเขาขางตนเองมากเกนไปแมจะใชวธบนทกวดทศนเอามาดภายหลงกยงมขอจากด จงตองหาบ�ดด� มาชวยช�