โดย พระจลนายก (สชาต อภชาโต)

วดญาณสงวรารามวรมหาวหาร

ในพระบรมราชปถมภ

อาเภอบางละมง จงหวดชลบร

พมพแจกเปนธรรมทาน

www.kammatthana.com

กาลงใจ ๑๖

กาลงใจ ๕๗ (จลธรรมนาใจ ๒๙)

1

ทานทมความประสงคจะพมพหนงสอเลมนแจกเปนธรรมทาน

ทานสามารถพมพไดโดยไมตองขออนญาตแตอยางใด

โดยใหถอตามหลกธรรมทแสดงไววา การใหธรรมะ ชนะการใหท งปวง

2

สารบญ

กณฑท หนา

๔๓๘ โลกธาต โลกทพย 3

๔๓๙ ความตงใจ 20

๔๔๐ ทาใจใหสงบ 42

๔๔๑ พกกาย พกใจ 60

3

กณฑท ๔๓๘

โลกธาต โลกทพย ๒๒ เมษายน ๒๕๕๕

ตอนตนของการภาวนาเราตองหยดความคดกอน เพราะความคดของเราตอนนถก

อวชชาผลกดน ถกกเลสตณหาผลกดน เหมอนรถทว งผดทาง ตองหยดรถกอนแลวคอย

เลยวกลบ พอหยดความคดไดแลว ข นตอไปกส งใหคดไปในทางธรรมะ ทางอนจจงทก

ขงอนตตา สงครามทแทจรงกคอสงครามความคดนเอง ระหวางความคดฝายดกบ

ความคดฝายช ว ฝายกเลสกบฝายธรรมะ ธรรมะกบกเลสเปนคตอสกนมาตลอด ถา

กเลสชนะโลกกรอน ถาธรรมะชนะโลกกรมเยนเปนสข โลกทพวกเราอยกนนม ๒ โลก

คอโลกธาตกบโลกทพย โลกธาตกคอโลกทรางกายอย โลกทพยกคอโลกทใจอย ถา

ธรรมะเปนฝายชนะ โลกกจะไมมสงคราม ใจกจะรมเยนเปนสข ถากเลสเปนฝายชนะ

โลกกจะมสงคราม มการฆาฟนกน ใจกจะทกขวนวายเดอดรอน พวกเราอยใน ๒ โลกน

ใจอยในโลกทพย รางกายอยในโลกธาต โลกทพยเปนโลกทถาวร โลกธาตเปนโลก

ชวคราว รางกายอยไดช วคราวกหมดสภาพไป กลายเปนดนนาลมไฟไป แตใจทอยโลก

ทพยนยงอยตอไป อย ๒ แบบ คออยแบบมตณหากบอยแบบไมมตณหา ถาไมมตณหา

กอยแบบพระพทธเจา อยแบบพระอรหนต อยดวยบรมสข ถามตณหาอยกจะอยแบบ

สตวโลกท งหลาย ต งแตพรหมเทพลงมาจนถงเดรจฉานเปรตอสรกายนรก นเปนโลก

ทพย เปนทอยของใจ ทมกเลสตณหาและไมมกเลสตณหา

ถาไมมตณหากจะไมมทกข ไมมการเวยนวายตายเกด ถามตณหากจะมทกข มการเวยน

วายตายเกด ถงแมจะเปนพรหม กจะตองเสอมลงมาเปนเทพ เพราะอยากเสพรปเสยง

กลนรสทพยของเทพ พอมความอยากเพมมากขน กตองมาเสพรปเสยงกลนรสของ

มนษย จากเทพกเสอมลงมาเกดเปนมนษย มาหาความสขตามอานาจของตณหาตอไป

ถาหาโดยวธทสจรต ไมทาบาปทากรรม กไมมโทษตามมา ถาหามาโดยวธทาบาปทา

4

กรรม กจะมโทษตามมา กคอตองไปเกดในอบาย หลงจากทรางกายตายไปแลว ใจหรอ

กายทพยกจะตองรบผลบาป เปนเปรตบาง ตกนรกบาง เปนอสรกายบาง เปนเดรจฉาน

บาง ท งหมดนเกดจากความคดปรงแตง ทจะคดไปได ๒ ทาง คอ ๑. คดไปในทางกเลส

ทางอวชชา อวชชา ปจจยา สงขารา ๒. คดไปในทางธรรม นเปนความรทจะไดจาก

พระพทธศาสนา เปนความรระดบโลกตตระ ศาสนาอนสอนไดเพยงความรระดบโลกยะ

โลกยะยงตองเวยนวายตายเกด สวนโลกตตระจะอยเหนอการเวยนวายตายเกด ม

ศาสนาพทธเทานนทสอนความรระดบโลกตตระ เพอใหสตวโลกอยเหนอการเวยนวาย

ตายเกด ศาสนาอนสอนไดเพยงสวรรคช นเทพชนพรหม ทอยภายใตกฎของไตรลกษณ

อนจจงทกขงอนตตา ทมวนเสอมมวนหมดไป จากพรหมกเลอนลงมาเปนเทพ จากเทพก

เลอนลงมาเปนมนษย เชนเดยวกบอบายทมวนเสอมมวนหมดไปเหมอนกน ถาทาบาป

ทากรรมในขณะทเปนมนษย ตายไปกตองไปนรกบาง เปนเปรตบาง เปนอสรกายบาง

เปนเดรจฉานบาง พอใชกรรมหมดแลว กกลบมาเกดเปนมนษยใหม เชนพระเทวทตท

ไดพยายามปลงพระชนมพระพทธเจาถง ๓ ครง พอตายไปกตองไปตกนรกกอน ท งๆท

ไดบวชเปนพระอยหลายสบป แตอานาจของบาปททาไว มพลงมกาลงมากกวา กเลยตอง

ไปใชบาปในนรกอเวจกอน พอใชบาปหมดแลว กจะไดกลบมาเกดเปนมนษยใหม ได

ปฏบตธรรมจนบรรลเปนพระปจเจกพทธเจาตามลาดบตอไป นคอเรองของใจหรอกาย

ทพย

ใจหรอกายทพยนอยในโลกทพย สวนรางกายนอยในโลกธาต ถามาเกดเปนมนษยหรอ

เดรจฉานกจะม ๒ รางกาย คอรางกายหยาบททาจากธาต ๔ ดนนาลมไฟ คอรางกาย

ของมนษยและเดรจฉาน แลวกมกายทพยทใชรางกายหยาบเปนเครองมอ ตอบสนอง

ตณหาความอยาก อยากจะด อยากจะฟง อยากจะลมรส อยากจะดมกลน อยากจะเสพ

สมผสตางๆผานทางรางกาย กตองใชรางกายเปนเครองมอ มนษยกบเดรจฉานมรางกาย

แบบเดยวกน มตาหจมกลนกายเหมอนกน สามารถเสพกามไดเหมอนกน ตางตรงทกาย

ทพยของมนษยมสตปญญาทสงกวาของเดรจฉาน เดรจฉานไมมปญญาแยกแยะบาป

บญคณโทษ ไมรวาอะไรเปนบาปอะไรเปนบญ มนษยบางพวกมสตปญญาแยกแยะบาป

บญคณโทษได รกษาศลได ไมทาบาป รวาทาบาปแลวเปนโทษเปนทกข มนษยบางพวก

5

ทไมรกม พวกทคดวาทาบญทาบาปแลวไมมผลตามมา คดวาบาปไมมบญไมม ตายไปก

จบ ไมมโทษตามมา ไมมคณตามมา พวกนมสตปญญาระดบเดยวกบเดรจฉาน ถงแม

จะมรางกายของมนษย แตใจเปนเดรจฉาน ไมสามารถแยกแยะเรองบญเรองบาปได ไม

รวาบญบาปมจรง ทาดแลวไดความสข ไดไปสวรรค ทาบาปแลวตองมความทกข ตองไป

อบาย

กายทพยคอใจอยในโลกทพย ไมไดอยในโลกธาต ทอยในโลกธาตเปนรางกาย กายทพย

ใชกระแสจตสมผสรบรเหตการณ ทเกดขนในโลกธาต ผานทวารท ง ๕ ของรางกาย รบร

ภาพผานทางตา เสยงผานทางห กลนผานทางจมก รสผานทางลน สมผสรอนเยนแขง

ออนผานทางรางกาย ใจหรอกายทพยนไมไดอยในโลกธาต ไมวาอะไรจะเกดขนใน

โลกธาต เชน นาทวมแผนดนไหว โลกระเบดเปนเสยง กจะไมกระทบกบใจ เพราะใจอย

ในโลกทพย ใจกสงกระแสจตไปหารางกายใหม ตามอานาจของตณหาความอยาก ตาม

อานาจของบญและบาป ถาไมไดทาบาปกไมตองไดรางของเดรจฉาน ไดรางของมนษย

ถาทาบญกจะไดเสพผลบญ ไดเปนเทพเปนพรหม ถาทาบาปแลวไมไดรางของเดรจฉาน

กจะเปนเปรตบางเปนสตวนรกบาง นเปนเรองของโลกยะ ทมการเปลยนแปลง ขนๆลงๆ

เวยนวายตายเกด ถาไดพบกบพระพทธศาสนา กจะไดเรยนรเรองโลกตตระ ธรรมทสง

กวาโลกยะ ธรรมข นโลกยะกคอทานศลสมาธ ถาทาทานรกษาศลไดกจะไปเปนเทพ ถา

นงสมาธไดกจะไปเปนพรหม ถาทาบาปรกษาศลไมได กจะไปเปนเดรจฉาน เปนเปรต

ไปนรก จะขนๆลงๆอยในวฏฏะแหงการเวยนวายตายเกดไปเรอยๆ

ถาไดพบกบพระพทธศาสนา กจะไดรจกธรรมข นสง ทเรยกวาโลกตตรธรรม กคอ

ปญญาทจะยกระดบจตของสตวท งหลาย ใหอยเหนอการเวยนวายตายเกด ปญญานก

คอพระอรยสจ ๔ ทกข สมทย นโรธ มรรค และไตรลกษณ อนจจง ทกขง อนตตา ท

เกยวเนองกน ไตรลกษณกมทกข มอรยสจ ๔ ผทมปญญากจะเหนไตรลกษณ เหน

ความไมเทยง เหนการเกดการดบ การเจรญการเสอม ของสภาวธรรมท งหลาย เหนวา

เปนธรรมชาต ไมไดเปนของใคร ไมมใครเปนเจาของ ไมมใครเปนผส งการ ใหเปนอยาง

นนเปนอยางน เปนไปตามธรรมชาต ตามเหตปจจย เชนในโลกธาตกมดนนาลมไฟเปน

6

ปจจย เมอดนนาลมไฟมาพบกน กจะเกดสงตางๆขนมา พอเกดมาแลวกจะเสอมหมดไป

เชนรางกายนกเปนการรวมตวของธาต ๔ ดนนาลมไฟ ถามการเตมธาต ๔ ใหแกรางกาย

ไปเรอยๆ รางกายกจะเจรญเตบโตไปเรอยๆจนถงขดสงสด หลงจากนนกจะเสอมลงไป

เรอยๆ ในทสดธาตท ง ๔ กจะแยกออกจากกนไป นคออนจจง ไมถาวร มการ

เปลยนแปลงอยตลอดเวลา มการเจรญและมการเสอม มการเกดและมการดบ และ

อนตตา ไมมตวตนในดนนาลมไฟ

สวนความทกขนจะอยในใจทไมฉลาด ไมเหนอนจจง ความไมเทยง ไมเหนอนตตา ก

เลยไปยดตด หลงคดวาเปนของตน ทตนสามารถควบคมบงคบส งการ ใหเปนไปตาม

ความตองการได กเปนไดเพยงบางสวน แตในทสดกไมสามารถบงคบมนได เชนตอนน

เรากสามารถรกษา สมบตขาวของเงนทองตางๆ ใหอยกบเราไดอยางปลอดภยไปใน

ระดบหนงในเวลาหนง ตอไปกจะไมสามารถรกษาได เชนรางกายนตอนนเรากดแลรกษา

ได ตอไปเราจะไมสามารถรกษาได เชนเดยวกบทรพยสมบตขาวของเงนทองตางๆ

บคคลตางๆ ทเราครอบครองอย คดวาเปนของเรา กจะตองพลดพรากจากไปในวนหนง

ตอนนนถงจะเหนวาไมใชของเรา จะเหนวาไมเทยง ถาไมรจกวธปฏบต กจะตองเศรา

โศกเสยใจ ทกขทรมานใจ เพราะไมไดศกษาพระธรรมคาสอน กคอพระอรยสจ ๔ นเอง

พระอรยสจ ๔ นจะสอนใหเรารวา ความเศราโศกเสยใจของเรานน เกดจากความอยาก

ใหสงทเราไมสามารถส งการ ใหเปนไปตามความตองการของเราได วธทจะทาไมใหเศรา

โศกเสยใจ กคอสอนใจใหรวา สงทเราอยากใหเปนอยางนนเปนอยางน เราไมสามารถส ง

ใหเปนไปไดตลอดเวลา ตองมเวลาใดเวลาหนง ทสงตางๆจะตองเปนไปตามสภาพของ

เขา ไมไดเปนไปตามความตองการของเรา เชนเราตองการใหรางกายของเราไมเจบไขได

ปวย ไมตองการใหรางกายเราตาย แตวนหนงกตองพบกบความจรงวา เราหามรางกาย

ไมใหเจบไขไดปวยไมได หามไมใหตายไมได เชนเดยวกบรางกายคนอน เราหามไมได

ถารลวงหนาไวกอนทจะเกดเหตการณขน แลวเตรยมตวทาใจ หยดความอยาก ดวยการ

ทาจตใจใหสงบ กจะไมเศราโศกเสยใจ เพราะการทาใจใหสงบเปนการหยดความอยาก ท

เปนเหตของความเศราโศกเสยใจ

7

ถาหยดความอยากได เวลาพบกบสงทอยเหนอวสย เชนความตาย ความเจบไขไดปวย

กจะไมทกข จะปลอยวางได ปลอยใหเปนไปตามความจรง จะเจบไขไดปวยกเจบไป จะ

ตายกตายไป ถาวตกกงวลกบความตาย พอเหนไตรลกษณ กจะปลงได จะตายกตายไป

จะไปกลวอะไร ไมมอะไรนากลวในโลกน นอกจากความหลงเทานน เพราะความหลงจะ

หลอกใหอยากไมตาย อยากไมแก อยากไมเจบ ถามปญญารความจรง กจะรวาอยาก

ไมได ถาอยากแลวจะเปนทกขขนมา ความอยากเปนสมทยเปนตนเหตของความทกข

ความรความจรงเปนปญญา รวาเปนอนจจง เปนอนตตา รวาอยากไมได ถาอยากแลวจะ

ทกข นคอความรทจะทาใหจตใจหลดพนจากการเวยนวายตายเกด ไมมผใดทจะรความ

จรงน มพระพทธเจาเพยงพระองคเดยวเทานนทร ธรรมทพระองคทรงตรสรกคออรยสจ

๔ และไตรลกษณ อนจจงทกขงอนตตา พวกเราจงถอวามโชคมวาสนามาก ทไดพบ

พระพทธศาสนา เพราะจะทาใหพวกเราไดมโอกาสหลดพน ไดโลกตตรธรรม ไดอยเหนอ

การเวยนวายตายเกด

จงเปนหนาทของพวกเรา ทควรขวนขวายศกษาและปฏบตใหมาก เพอใหไดโลกตตร

ธรรมมาเปนสมบต ทพระสาวกของพระพทธเจาไดครอบครองกนแลว พวกเรากสามารถ

ครอบครองสมบตนไดเชนเดยวกน เพราะผทไดครอบครองมาแลว กไมตางจากพวกเรา

ทานกไมมความรทางนเหมอนกน มกเลสตณหาเหมอนกน แตทานมความศรทธาเชอม น

และมวรยะความขยนหม นเพยร ทจะศกษาและปฏบตอยางเตมท ไมเสยเวลากบการทา

ภารกจอน ทมเทชวตจตใจใหกบภารกจนเทานน ถาทาอยางนแลวรบรองไดวา ภายใน

ชาตนจะตองไดสมบตนอยางแนนอน อยทการปฏบต อยทการศกษา อยทศรทธาความ

เชอ อยทวรยะความอตสาหะความพากเพยร พากเพยรทจะเจรญสต เพราะสตเปน

ธรรมข นแรกของการปฏบต ถาไมนบศลและทาน ทเปนข นกอนข นภาวนา ข นตนกตอง

ทาทานกอน ใหทานจนไมมอะไรจะให แลวกจะออกบวชได ออกมารกษาศลได ถายงม

ทรพยสมบต ยงอยากไดทรพยสมบตอย กจะรกษาศลยาก เพราะศลจะเปนอปสรรคตอ

การหาทรพยสมบต ถายงอยากไดทรพยสมบต จะรกษาศลยาก ถาไมตองการทรพย

สมบตแลว จะรกษาศลงาย จะสามารถภาวนาไดอยางเตมท เพราะไมมภารกจอนตองทา

8

แลว ถาบวชไดกจะไมมงานอนทตองทา นอกจากงานภาวนา คอการเจรญสตต งแตตน

จนหลบเลย

สตกคอการดงใจใหอยในปจจบน ใจจะอยในปจจบนได กตองไมคดถงเรองอดต ไม

คดถงเรองอนาคต ไมคดถงเรองราวตางๆ ตองอยกบเรองทกาลงเกดขนในปจจบน เชน

รอยกบการกระทาการเคลอนไหวของรางกายตลอดเวลา รางกายกาลงทาอะไรกเฝาด

กาลงเดนกเฝาดการเดนของรางกาย กาลงอาบนากาลงรบประทานอาหาร กาลงแตงเนอ

แตงตวกใหเฝาดการกระทาของรางกายเพยงอยางเดยว อยางนกเรยกวามสต เรยกวา

กายคตาสต คอใชรางกายเปนทต งเปนทเจรญสต ถาไมสามารถยตความคด ใหใจเฝาด

รางกายได ใจยงดนไปคดเรองนนเรองนอย กจาเปนจะตองใชการบรกรรมพทโธ

หรอธมโม หรอสงโฆ อยางไหนกไดแบบไหนกได ขอใหหยดความคดใหไดกแลวกน

บางคนกใชพทโธ ธมโม สงโฆ บางคนกใชพทโธอยางเดยว บางคนกใชเกสา โลมา นขา

ทนตา ตโจ บางคนกใชสวดมนตอตปโสฯ เหลานกเปนการเจรญสต เปนการดงจตใหอย

ในปจจบน

ถาจตอยในปจจบน พอมเวลาวางจากภารกจตางๆ กนงหลบตา นงนงๆ ไมนานจตกจะ

รวมลงเขาสสมาธได จตกจะเปนอเบกขา ปลอยวางทกสงทกอยาง ปลอยวางรปเสยง

กลนรสโผฏฐพพะ เหลอแตสกแตวาร และความสขทไมเคยพบมากอน เปนความสขท

มหศจรรยใจ เปนความสขทประทบใจมาก เปนความสขทดงดดศรทธาฉนทะวรยะ ให

ปฏบตใหมากขน พอออกจากสมาธกเจรญสตตอ หรอจะเจรญปญญาตอกได ถายง

เจรญปญญาไมเปนกเจรญสตไปกอน เพอใหสตมความแกกลามความชานาญ เพอให

เวลานงสมาธ จตจะไดสงบอยางรวดเรว และชานาญจนสามารถเขาสมาธไดตลอดเวลา

จะเขาเวลาไหนกเขาได ถาถงเวลานนแลว กตองบงคบใหออกไปทางปญญา ถาไมเชนนน

กจะตดสมาธ จะไมกาวขนสข นโลกตตรธรรม ข นสมาธนยงเปนข นโลกยะอย ถาชานาญ

แลวตองเจรญปญญา ถายงไมชานาญแลวทาแตสมาธ ยงไมถอวาตดสมาธ เพราะควร

สรางฐานสมาธใหม นคงกอน ใหมความชานาญ สามารถเขาออกสมาธไดตลอดเวลา ถา

9

ขบรถกตองขบใหเกงกอน กอนทจะลงสนามแขง ถาขบยงไมเกงเวลาลงสนามแขงจะไป

ชนรถคนอน

ตอนตนตองเขาออกสมาธใหชานาญกอน เพราะจะตองใชสมาธสลบกบการเจรญปญญา

เพราะเวลาเจรญปญญาไประยะหนงแลว ใจจะฟ งขนมา จะไมเปนปญญา จะเปนกเลส

ตอนนนกตองหยดการพจารณา แลวกกลบเขามาพกในสมาธกอน มาเตมพลงใหแกใจ

มาตดกาลงของกเลส เวลาจตสงบกเลสเหมอนถกฉดยาสลบ ใจกไดพกผอนหลบนอน

ไดรบประทานอาหาร พอออกมากจะมกาลง กเลสกจะออนกาลงลง จะไมมาขดขวาง มา

เปนอปสรรค ตอการเจรญปญญา แตพอเจรญไปสกระยะหนงแลว กาลงใจกจะออนลง

ไป กเลสกจะมกาลงเพมมากขน กจะมารบกวนการเจรญปญญา ทาใหการเจรญปญญา

ไมเปนปญญา จะเปนความฟ งซานไป ตอนนนกตองหยดการเจรญปญญา แลวกกลบ

เขาไปในสมาธ นคอข นตอนเวลาทไดเขาสข นปญญาแลว ยงตองเขาสมาธ เพอพกผอน

เพอตดกาลงของกเลส ฉดยาสลบใหกเลส พออมแลว มความสขมความสบายใจ มพลง

แลว กออกมาเจรญปญญาใหม ทาอยางนไปเรอยๆ จนกวาจะรแจงเหนจรง ในอรยสจ

๔ ข นตางๆ

ข นของพระโสดาบนกมอรยสจ ๔ ข นของพระสกทาคามกมอรยสจ ๔ ข นของพระ

อนาคามกมอรยสจ ๔ ข นของพระอรหนตกมอรยสจ ๔ คอมความทกขใจทละเอยด

ตางกนไปตามลาดบ ข นของพระโสดาบนกมความทกขใจทเกยวกบสกกายทฐ วจกจฉา

สลพพตปรามาส ข นของพระสกทาคามและพระอนาคาม กมกามราคะและปฏฆะ ข น

ของพระอรหนตกมรปราคะ อรปราคะ อทธจจะ มานะ อวชชา ททาใหใจทกข ตองเหน

อรยสจ ๔ ในทกข น เพราะยงมความอยากอย จะบรรลเปนพระโสดาบนได กตองละ

ความอยากไมแกอยากไมเจบอยากไมตายใหได พจารณาใหเหนวารางกายไมเทยง เปน

ดนนาลมไฟ ไมใชตวเราของเรา พอเหนชดเจนแลว กจะละความอยากไมแก อยากไม

เจบ อยากไมตายได ยอมรบวาเกดมาแลวตองแกเปนธรรมดา ตองเจบไขไดปวยเปน

ธรรมดา ตองตายเปนธรรมดา ตองพลดพรากจากกนเปนธรรมดา เวลาพบกบความ

10

เสอมพบกบเคราะหกรรม กจะปลงอนจจงทกขงอนตตา ไมไปทาพธสะเดาะเคราะห

ตางๆ เพราะนนเปนสลพพตปรามาส

ถาละสกกายทฐได กจะละสลพพตปรามาสได ละวจกจฉาได เพราะจะเหนอรยสจ ๔

เหนธรรม มดวงตาเหนธรรม เหนอรยสจ ๔ เหนไตรลกษณ กจะไมสงสยในพระพทธ

พระธรรมพระสงฆ เพราะผเหนธรรมกจะเหนพระพทธเจา ดงทไดทรงตรสไววา ผใด

เหนธรรม ผนนเหนเราตถาคต ผใดเหนตถาคต ผนนเหนธรรม ผทจะเหนธรรมไดก

ตองเปนผทปฏบตดปฏบตชอบ เปนพระสปฏปนโน เปนพระอรยสงฆสาวก พระ

รตนตรยกจะปรากฏขนมาในใจใหเหนอยางชดเจน จะเหนวาพระรตนตรย พระพทธพระ

ธรรมพระสงฆ ไมไดอยทไหน อยตรงทปลงไดนเอง พอปลงได ยอมตายได ยอมรบวา

เกดมาแลวตองตายเปนธรรมดา ทกขกจะดบไป พอปลงแลว ความอยากไมแกอยากไม

เจบอยากไมตายกจะถกละไป ดวยอานาจของมรรคคอสตปญญา ทไดพจารณารางกาย

วาเปนไตรลกษณ พจารณาขนธ ๕ วาเปนไตรลกษณ พจารณาวาความเจบเปนไตร

ลกษณ รางกายเปนไตรลกษณ เวลาเจบกปลอยใหเจบไป เพราะเราหามมนไมได เวลา

รางกายจะตายไป เรากยบย งมนไมได

นคอการกาวเขาสโลกตตรธรรม ตองกาวไปดวยปญญา เหนอรยสจ ๔ เหนอนจจงทกขง

อนตตา เหนไตรลกษณ พอเหนข นแรกได กจะไดบรรลธรรมข นแรก คอไดเปนพระ

โสดาบน ภพชาตทตองเวยนวายตายเกดกจะเหลอไมเกน ๗ ชาตเปนอยางมาก และไม

ตองไปเกดในอบายใน ๗ ชาตน ถงแมวาจะเคยทาบาปทากรรมมามากนอยเพยงไรก

ตาม แตกาลงของบาปจะออนกวากาลงของบญ ทไดจากการมดวงตาเหนธรรม บญทได

จากการมดวงตาเหนธรรมนมพลงมากกวา จงสามารถหามใจไมใหบาปกรรมดงไปเกด

ในอบายได พระอรยบคคลทกๆข นจงไมตองไปเกดในอบายอกตอไป พระโสดาบนถาไม

เพยรปฏบตตอ กจะตดอยตรงนน จะตองกลบมาเกดไมเกน ๗ ชาต แตไมชากเรวกจะ

เหนความทกขของข นน กคอกามราคะ พระโสดาบนยงไมไดพจารณาอสภะ ยงไมเหน

อสภะ ยงมกามตณหา ยงมกามราคะ ยงอยากมครอบครว ไมใชมได บางคนอยากจะ

เปนโสดาบน เพราะยงมครอบครวได ความจรงไมใชมครอบครวได แตยงอยากม

11

ครอบครวอย ไมใชมได แตยงละไมได ยงละการมครอบครวไมได ยงละกามราคะไมได

ละปฏฆะไมได กามราคะและปฏฆะเปนของคกน เวลาเกดความอยากในกามกจะเกด

ความหงดหงดใจ พอไดเสพกามความหงดหงดใจกจะหายไป แตการเสพกามน ไมใชวธ

ทจะดบความทกขอยางถาวร ดบไดช วคราว เดยวกเกดกามราคะขนมาใหม

การจะดบกามราคะไดอยางถาวร กตองเจรญอสภะกรรมฐาน ตองเหนสวนทไมสวยงาม

ของรางกาย ทเราเหนวาสวยงาม ททาใหเกดกามารมณ ตองเหนวาไมสวยงาม ตองมอง

ทะลเขาไปใตผวหนง ใหเหนโครงกระดก เหนอวยวะนอยใหญทมอยในรางกาย เหนสงท

เปนปฏกล เชนอจจาระปสสาวะ เหนตอนทรางกายตายไป ถาเหนกจะดบกามราคะได

เวลาเกดกามราคะใจกจะทกขหงดหงดใจ พอเหนอสภะปบกามราคะกจะหายไป พอไมม

กามราคะ ความทกขหงดหงดใจกจะหายไปอยางถาวร เพราะเวลาทเกดกามราคะขนมา

อสภะกจะมาดบทนท ถามอสภะอยกบใจแลว พอกามราคะโผลขนมาปบ อสภะกโผล

ขนมาทนท กามราคะกจะดบไปทนท เหมอนกบเวลาไฟไหมปบ รถดบเพลงกมาทนท ก

ดบไดทนท แตถาไมมรถดบเพลง พอเกดไฟไหมขนมา กจะไหมหมดท งหลงเลย ถาไม

เจรญอสภะ พอเกดกามราคะ กจะทนไมได ตองไปเสพกาม ถงจะดบกามราคะได แต

ดบไมถาวร เดยวกฟนคนมาใหม ถาใชอสภะดบกจะดบไดอยางถาวร นคอข นของพระ

สกทาคามและพระอนาคาม

พระสกทาคามจะทาใหกามราคะเบาบางลงไป คอยงพจารณาอสภะไมไดตลอดเวลา

เวลาเผลอกามราคะกจะปรากฏขนมา กจะเกดความทกขใจหงดหงดใจ กจะตองดบกาม

ราคะดวยการเสพกาม ถาเจรญอสภะอยตลอดเวลา มอสภะอยในใจตลอดเวลา กจะดบ

กามราคะไดทกเวลา ถาดบไดทกครงกจะเปนพระอนาคาม เรองของรางกายกจะหมด

ปญหาไป ไมตองพจารณารางกายอกตอไป เพราะปลอยวางรางกายไดหมดแลว รางกาย

จะแกจะเจบจะตายกจะไมทกข เวลาเหนรางกายทสวยงาม กจะไมเกดกามราคะ ถาตาย

ไปพระอนาคามกจะไมไปหารางกายใหมมาเปนเครองมอ เพราะไมมกามราคะ ไมมกาม

ฉนทะ ไมมความอยากดรปฟงเสยงดมกลนลมรสอกตอไป พระอนาคามจงไมกลบมา

เกดในโลกมนษย จะไปเกดในสวรรคช นพรหม ช นสทธาวาส แลวกจะเจรญธรรมข นสง

12

ตอไป จะบรรลเปนพระอรหนตในชนพรหม เพราะไมมเรองของรางกายมาเกยวของแลว

มแตเรองของจตทยงตดสงโยชนอยอก ๕ ขอ คอ ๑. รปราคะ ความตดในรปฌาน ๒.

อรปราคะ ความตดในอรปฌาน ๓. มานะ ๔. อทธจจะ ๕. อวชชา ทจะตองละ โดยยด

หลกไตรลกษณและอรยสจ ๔ เพราะยงมความทกขใจทละเอยดอย ไมใชความทกขใจ

แบบปถชนอยางพวกเรา แตเปนความทกขทละเอยดของพระอนาคาม พอพจารณาจน

ละรปราคะ อรปราคะ อทธจจะ มานะ และอวชชาไดแลว กเลสกจะหมดไปจากใจ

พอใจบรสทธแลวกจะวาง เปนปรมงสญญง ไมมกเลสตณหาหลงเหลออย อรยสจ ๔ ก

หายไป อนจจงทกขงอนตตากหายไป เพราะเปนเครองมอทใชในการทาลายกเลส ทาลาย

สงโยชน พอสงโยชนถกทาลายหมดไปแลว ปญญากหยดทางานโดยอตโนมต

เหมอนกบการกนยา พอหายจากโรคแลวกหยดกนยาไป เพราะกนหรอไมกนกไมม

ความหมายอกตอไป กนไปกไมไดทาใหโรคหายไปมากกวาน ไมกนกไมไดทาใหโรค

กาเรบขนมาแตอยางใด นเปนเรองของโลกตตรธรรม ตองเขาข นปญญา แตกอนทจะเขา

ข นปญญาได กตองผานข นโลกยะกอน ผานข นทาน ข นศล ผานข นสมาธไปกอน พอ

ชานาญในการเขาออกสมาธแลว กควรเจรญปญญาเลย เรมตนทรางกาย พจารณา

อนจจงทกขงอนตตา ทรางกายและทเวทนา ความตายความเจบทางรางกาย พจารณาจน

ปลอยวางได แลวกพจารณาอสภะ เพอละกามราคะ พอละไดแลว กไปพจารณารปราคะ

อรปราคะ อทธจจะ มานะ และอวชชา นคอการดาเนนมรรค ๔ ผล ๔ นพพาน ๑ ทเรา

พดส นๆวามรรคผลนพพาน ตองดาเนนดวยปญญา ตองมไตรลกษณ อนจจงทกขง

อนตตา มอรยสจ ๔ เปนมาตรวด

ใจผานหรอไมผานกตองดทอรยสจ ๔ ถายงทกขอยกแสดงวายงไมผาน ถาไมทกขแลวก

แสดงวาผาน เชนตอนนไมทกขแลวกบความแก กบความเจบ กบความตาย นนแสดงวา

ผาน ตอนนไมทกขแลวกบเรองกามารมณ เรองกามราคะ กแสดงวาผาน ตอนนไมทกข

ไมตดในรปฌานแลว ไมตดในอรปฌานแลว ไมถอตวแลว ไมหลงกบอวชชาแลว กจะร

เองวาไมมอะไรจะใหทาอกแลว เพราะไมมความทกขหลงเหลออยภายในใจแลว ทกขได

ดบไปหมดแลว นโรธเตมทแลว นโรธกม ๔ ข น ข นโสดาบน ข นสกทาคาม ข นอนาคาม

13

และข นอรหนต พอไดนโรธข นอรหนตแลว กถงพระนพพาน มรรค ๔ ผล ๔ นพพาน

๑ น เปนธรรมทมอยในคาสอนของพระพทธศาสนาเทานน เปนธรรมทจะยตการเวยน

วายตายเกดได ถาไมมพระพทธเจามาทรงตรสร และมาเผยแผส งสอน โลกตตรธรรม

ใหแกสตวโลก สตวโลกกจะตองเวยนวายตายเกดตอไปไมมวนสนสด แตทกครงทม

พระพทธเจามาตรสร และมาประกาศพระศาสนาใหแกสตวโลก กจะปรากฏมพระอรย

สงฆสาวกเปนจานวนมาก เปนผทไดรบอานสงสจากการปรากฏขนของพระพทธศาสนา

การปรากฏขนของพระพทธเจา พวกเราทกคนกมสทธรบอานสงส เพราะวาเราเปน

เหมอนพวกทถกลอตเตอรรางวลท ๑ แลว แตเราตองไปขนเงนรางวล ถกรางวลท ๑

แลว เราจะไปขนรางวลหรอไมกอยทเรา ถาขเกยจกจะไมไปขน ถาไมไปขนรางวล

ลอตเตอรทถกรางวลท ๑ กจะไมมประโยชนอะไรกบเรา เปนเหมอนกระดาษใบหนงเทา

นนเอง

พวกเราไดมาเกดเปนมนษย ไดพบพระพทธศาสนา กถอวาไดถกลอตเตอรรางวลท ๑

แลว อยทวาจะไปขนรางวลหรอไม จะไปรบรางวลคอมรรคผลนพพานนหรอไม ถาไปก

ตองไปทาบญใหทานใหหมด สละใหหมด แลวกออกบวช รกษาศล ภาวนาอยางเตมท ก

จะไดรบรางวลอยางรวดเรว บางคนใชเวลาไมกวน สมยพระพทธกาลฟงเทศนคร งเดยว

กบรรลเปนพระอรหนตไดถง ๕๐๐ รป เพราะทานเหลานนมทานแลว มศลแลว มสมาธ

แลว เหมอนกบพระปญจวคคย ฟงธรรมเพยง ๒ ครง คร งแรกกฟงพระธมมจกฯ ครง

ท ๒ กฟงพระอนตตลกขณสตร กบรรลเปนพระอรหนตไดหมด พวกเราตอนนฟงกน

แลวแตไมบรรล เพราะพวกเราขาดการปฏบต ขาดสต ขาดสมาธ จงตองรบเตมสตเตม

สมาธ ทานกตองใหมากกวาน ใหหมดเลย ยกใหลกใหหลานไปหมดเลย แลวกไปอยวด

รกษาศลปฏบตใหเตมท ถาไมทาอยางน กถอวาไมยอมไปขนรางวล จะไปโทษคนอน

ไมได เพราะเปนหนาทของเรา ทพระพทธเจาทรงตรสไววา อตตาห อตตโน นาโถ ตน

เปนทพงของตน ตองไปขนรางวลเอง สงตวแทนไปขนไมได

ถาม เวลาฟงธรรมทานพระอาจารยแลว อยางทเกดขนตอนน เกดความซาบซงใจ

อยากรองไห ทานพระอาจารยเคยบอกวา ไมควรรองไห ใหพยายามทาใจใหสงบ

14

ตอบ เราปฏบตเพอควบคมใจของเรา ไมวาจะสขหรอทกข กยงเปนสมมตอย ไมเทยง

ถาควบคมได กจะมความสขอกแบบหนงทดกวา ความสขทเกดจากอเบกขา ถา

ยงควบคมไมได กไมเปนไร ไมเสยหายอะไร ถามปตมความซาบซง นงฟงแลว

ขนลกหรอนาตาไหลนเปนเรองธรรมดา ถาตองการควบคมจตใจ ตองทาจตใหม

แตความวาง ใหเปนอเบกขา

ถาม ถาเกดมความไมสบายใจ แลวมาฟงธรรมกเกดความสบายใจ เกดความซาบซง

ใจ แลวอยากไดความสบายใจแบบนอก เพอขบความไมสบายใจออกไปอก ควร

กลบมาบรกรรมพทโธ ทาใจใหเปนอเบกขา ใหเกดความสงบเหมอนเดม ใชไหม

เจาคะ

ตอบ ใช อยาไปฝนหรอไปคดถงอารมณทผานไปแลว อยากจะใหเปนอยางนนอก ตอง

ทาปจจบนใหเปนอเบกขา ทาใจใหวาง ไมใหคดปรงแตง ไมใหไปอดต ไมใหไป

อนาคต ใหอยกบปจจบน เวลาปฏบตไดผลแลว ใจมกจะคดถงผลนนอก อยาก

ใหเปนอก แตลมไปวามนผานไปแลว ตอนนใจไมไดเปนอยางนนแลว อยากจะ

ใหเปนแตไมเปน กเลยเกดความทกขใจ เกดความเครยดขนมา ผลทเกดขนก

ผานไปแลว อยาไปอยากใหกลบมา ใหอยในปจจบนไปเรอยๆ เดยวกจะเกด

ขนมาใหม ถาออกจากปจจบน ไปหาอดตไปหาอนาคต กจะไมเกด อยากใหเกด

อก กจะฟ งซาน แทนทจะสงบ เกดปต เกดความวาง กจะไมเกด เพราะไมได

สรางเหตททาใหเกด เหตททาใหเกดกคอการอยในปจจบน ตองวางจากความคด

ปรงแตง ดวยการบรกรรมพทโธไปเรอยๆ อยาไปคดถงผลทผานไปแลว หรอ

คาดวาเมอไหรจะเกดผลอก

ถาม เวลาซกผา กวาดถบาน อาบนา ทาอะไรตางๆ ควรระลกถงพทโธ หรอวาควรจด

จอเฝาดกจกรรมทกาลงทาอย

ตอบ ไดท ง ๒ อยาง ถาไมมความคดปรงแตงกใชการจดจอเฝาดไป ใหจตอยใน

ปจจบน การเจรญสตน เพอใหจตอยในปจจบน ถาเปนปจจบนแลวจตจะรเฉยๆ

15

รางกายกทางานไป ใจกเฝาดไป ถาปรงแตงไปหาอดตอนาคต กตองหยด

ความคดปรงแตงดวยการบรกรรมพทโธ ถาไมคดปรงแตง รเฉยๆ สกแตวาร ก

ไมตองบรกรรมพทโธ ใหเฝาดการเคลอนไหวของรางกายไป ขอสาคญกคอพอม

เวลาวาง กตองนงสมาธใหจตรวมใหได ใหดงเขาสสมาธ ถารางกายยง

เคลอนไหวอย จตกจะตองทางาน กจะไมสามารถเขาสความสงบไดอยางเตมท

ไดอยางมากกคอระงบความฟ งซาน ไดความวางเบา แตจะไมรวม จะไมไดปลอย

รางกาย พอมเวลาวางจงตองนงสมาธใหมากๆ เพราะความสขทมหศจรรยใจอย

ในจตทสงบนเอง

หลกของการปฏบตกคอตองอยในปจจบนเสมอ ไมวาจะเจรญสต จะนงสมาธ ถา

เจรญปญญากพจารณาอดตอนาคตได แตใหอยในกรอบของไตรลกษณ เชน

พจารณาความไมเทยง กตองดอดตวาเปนอยางไร ดปจจบนวาเปนอยางไร แลว

กดอนาคตวาเปนอยางไร ถาดท ง ๓ สวนกจะเหนความเปลยนแปลงอยางชดเจน

ดตอนทเกด ออกมาจากทองแมเปนอยางไร ตอนนเปนอยางไร และตอนทไป

นอนอยในโลงเปนอยางไร ตอนทเผารางกายแลวเกบกระดกเปนอยางไร ถา

เจรญปญญากตองดใหครบท ง ๓ สวน จะไดเหนภาพอยางชดเจน เหนภาพของ

ความไมเทยงความเปลยนแปลง ถาเจรญสตหรอทาสมาธน กใหอยในปจจบน

แตเวลาพจารณาจรงๆ กตองอยในปจจบนเหมอนกน ตองอยในเหตการณจรง

เชนไปเจอความตายอยางน กตองพจารณาวารางกายตองตายเปนธรรมดา เราไม

สามารถยบย งได ตองปลงตองปลอย ตองทาในปจจบน แตตอนทพจารณา

กอนทจะเกดเหตการณนน เปนเหมอนซอมไวกอน เปนการทาการบาน เตรยม

ตวเตรยมใจไวกอน ใหเหนวารางกายจะตองตายไปอยางแนนอน ในทสดกจะ

กลายเปนเถาถานไป กลายเปนเศษกระดกไป ถาคดอยอยางนไปเรอยๆ กจะไม

หว นไหว ไมวนวาย ไมเดอดรอน เพราะรวาเปนสงทจะตองเกดขน รวารางกาย

ไมใชเรา ผทพจารณารางกายกบรางกายเปนคนละคนกน

16

อยางทไดแสดงไวในตอนตนวา จตใจอยในโลกทพย สวนรางกายอยในโลกธาต

อยคนละโลก ไมวาอะไรจะเกดขนกบรางกาย กไมไดเกดขนกบใจ ใจอยในโลก

ทพย รางกายอยในโลกธาต เวลาเกดอะไรขนในโลกธาต ไมไดเกดในโลกทพย

ดวย เหมอนยานอวกาศทถกสงไปสารวจดาวองคาร ผทควบคมยานอยทโลกน

รบขอมลทยานอวกาศสงมาให เชนภาพและเสยงตางๆ ถามอะไรเกดขนกบยาน

อวกาศ กจะเกดทยานอวกาศเทานน ไมไดเกดกบผทควบคมบงคบยานทอยบน

โลกน ถารความจรงนแลว กจะไมหวาดกลววตกกงวล กบการเปนการตายของ

รางกาย เพราะใจไมไดเปนรางกาย จะเหนไดกตองเขาสมาธทาใจใหสงบ ยตการ

รบรเรองของโลกธาตช วคราว ถาเปนผควบคมยานอวกาศกปดวทย ไมรบรเรอง

ของยานอวกาศ ถาทาสมาธไดกจะรวา ผรเปนผควบคมส งการใหรางกายทาอะไร

ตางๆ ผรไมไดเปนรางกาย รางกายเปนอะไรไป กไมเกยวกบผร พอออกจาก

สมาธกตองคอยเตอนคอยสอนผรวา รางกายไมใชเรา ไมใชตวเรา รางกายม

เสนทางของเขา เรมตนในทองแมแลวกจะไปจบทสสาน ไปจบทเมร นคอทไป

ของรางกาย สวนผควบคมรางกายคอผร ไมไดเปนรางกาย จะไปไหนตอกขนอย

กบความสามารถในการควบคมใจ หยดการไปหารางกายใหมไดหรอไม หยดการ

ไปเกดใหมไดหรอไม

ถาม เปนคนกลวความสงกลวความเรว เวลาจะกระโดดสปรงบอรดสง ๒ เมตร ก

ภาวนาพทโธไปกจะกระโดดได เอาชนะความกลวได สามารถนามาเปนอบาย

ในทางธรรมะไดไหมเจาคะ

ตอบ ได เวลาไปอยทนากลว แลวเกดความกลวขนมา กใชพทโธดบความกลวได พระ

ปฏบตจะชอบไปหาทนากลวอย เพอจะไดใชอบายนทาใจใหสงบ ถาอยในท

ปลอดภยไมกลวกจะไมใชพทโธ จะขเกยจ พอจนตรอกไมมทางออก ความกลว

ทรมานใจมาก กตองหาวธหยดใหได กตองใชพทโธหรอสวดมนต

ถาม เปนการชนะเปนครงคราว ไมใชชนะนอคใชไหมคะ

17

ตอบ สมาธเปนเครองมอช วคราว ถาจะชนะนอคกตองปลง วาเกดมาแลวตองตาย แต

สงทตายไมใชตวเรา ไมใชของเรา ถาปลงไดกจะไมกลวอกตอไป ไปอยทไหนก

จะเฉยๆ เพราะไมปรงแตง ความกลวเกดจากความปรงแตง พอหยดความปรง

แตงไดแลวกเฉยไปหมด พทโธหยดไดช วคราว ปญญาหยดไดอยางถาวร

ปญญาจะบอกวาไมใชของเรา ไมใชตวเรา ไปทกขกบเขาทาไม รางกายไม

เดอดรอน แตใจทควบคมรางกายไปเดอดรอนเอง

ถาม ถาผานความกลวไปแลว จะตองพจารณาอกหรอไม

ตอบ ไมตองพจารณาแลว เชนเดยวกบกลวความเจบ ถาพจารณาจนปลอยความเจบ

ไดแลว กไมตองพจารณาอก

วธแกความกลวม ๒ วธ คอ ๑. แกดวยสมาธ แกไดช วคราว ๒. แกดวยปญญา

แกไดอยางถาวร แกดวยสมาธจะงายกวา บรกรรมพทโธๆไป ความกลวกจะ

หายไปชวคราว ถาแกดวยปญญากตองพจารณาใหเหนความจรง ใหเหนอนจจง

ทกขงอนตตา ใหเหนวาความอยากเปนตวปญหา ตวททาใหเราทกขมากๆ ความ

เจบไมใชปญหา ความตายไมใชปญหา แตความกลวความเจบ กลวความตาย

อยากใหความเจบหาย อยากไมตายตางหากทเปนตวปญหา พอเหนความจรงน

แลว กตดความอยากไป กจะไมทกขกบความเจบกบความตาย เจบกเจบไป

ตายกตายไป พอไมหายใจกตายแลว ความตายนมนงายจะตายไป เพยงวนาท

เดยว พอไมหายใจปบกตายแลว แตกลวกนไมรกรอยกพนครง ทกขกบความ

ตายไมรกพนกหมนคร ง เพราะไมรธรรมะ ไมรจกใชปญญาทพระพทธเจาทรง

สอน ไมไดภาวนา ปญญาจะตองเกดจากการภาวนา ตองมสมาธกอนถงจะได

ปญญา ถาไมมสมาธเวลาเกดอะไรขน จะตนตระหนกโกลาหลขนมาทนท ไมม

สตปญญาพจารณา เหมอนกระตายตนตม ถามสตมสมาธมปญญา พอเกดอะไร

ขนมาปบ จตจะวเคราะหจะพจารณาทนท จงควรภาวนากนมากๆ จะไดไมตอง

ทกขกบเรองตางๆ

18

ถาม ตวกายทพยกบตวผร

ตอบ ตวเดยวกน

ถาม กายทพยนซอนอยกบกายหยาบ

ตอบ ไมซอน อยคนละโลก เหมอนคนทควบคมยานอยในโลกน สวนยานอยอกโลก

หนง

ถาม จะตดตอกบกายทพยได กตองนงสมาธใชไหมคะ

ตอบ ถาอยากจะเหนกายทพยกตองเขาสมาธ ถาอยากจะเหนรางกายกตองดกระจก

กระจกสองกายทพยกคอธรรมะ ทเกดจากการปฏบตธรรม พอมสตมสมาธม

ปญญากจะเหนกายทพย

ถาม การภาวนานเปนการสอนกายทพยใชไหมคะ

ตอบ สอนและเปดตากายทพย ใหเหนตวเอง ใหรวาตวเองไมไดเปนรางกาย เปนคน

ละคนกน รางกายกบใจเปนคนละคนกน ถาไมภาวนากจะไมเหน เวลานงสมาธ

จตจะถอนกระแสรบรออกจากรางกายชวคราว กระแสทไปรบรรปเสยงกลนรส

ผานทางตาหจมกลนกายน จะถกดงกลบเขาไปในจต เวลาจตรวมจะดงเขาไป

หมดเลย กเลยไมรบรเรองของรางกาย เหลอแตกายทพยอยตวเดยว กจะเหนวา

นคอกายทพย คอใจ คอผร เปนอเบกขา มความสขมาก พอออกจากสมาธกจะ

ไมไปหารปเสยงกลนรส มาใหความสขอกแลว เพราะไดความสขทดกวา

เหนอกวา คอความสขทไดจากการรวมตวของจต ถาไมมปญญากเลสกจะหลอก

ลอ ใหไปซอเสอผาชดใหม ใหไปเทยวทน นทน จงตองใชปญญาสอนใจวา มนไม

สขไมอรอยไมสนกเหมอนทคด มนทกขมากกวา มนไมอมไมพอ สกลบเขาไป

ขางในดกวา พอเกดความอยากกกลบไปนงสมาธใหม แทนทจะไปซอของท

อยากจะซอ ไปเทยวตามสถานททอยากจะไป กกลบไปนงสมาธใหม ไปอยวด

19

ถาจะไปเทยวกไปอยวดแทน ถาพบความสขในใจแลว จะไมอยากไปไหน ถายง

ไมไดพบกยงจะอยากไปเทยวอก พอชวนปบกจะไปเลย

ถาม เวทนาคอผลของการรบรของอายตนะ ถกไหมครบ

ตอบ ถาเกดจากการสมผสรบรรปเสยงกลนรส กเรยกวาเวทนา ถาเกดจากความคด

ปรงแตง กเรยกวาทกขสจและนโรธสจ เวลารางกายเจบไขไดปวย ปวดทองปวด

ศรษะ กเกดเวทนาขนมา ถาคดปรงแตงอยากใหหายกเกดทกขสจ ถาปลอยวางก

เกดนโรธสจ

ถาม คอการคดปรงแตง

ตอบ สงทเราตองการจะหยดกคอทกขสจ ทกขทเกดจากความอยากตางๆ ไมวาอะไร

จะเกดขน ถารแลวปลอยวางกจะไมทกข ตองปลอยวางทกอยาง ท งขางนอกท ง

ขางใน ขางนอกกคอรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ ขางในกคอธรรมารมณ อารมณท

เกดขนภายในจต มสขบางมทกขบาง

ถาม ไมคอยเขาใจคะ

ตอบ เวลาสมผสรบรรปเสยงกลนรส กอยาไปชอบอยาไปชง ใหรเฉยๆแลวกปลอยวาง

ถาม อยามความเหน

ตอบ ใหสกแตวาร อยาไปรกอยาไปชง อยาไปมอคต ๔ คอ รก ชง กลว หลง เพราะ

จะทาใหเกดสมทย เกดตณหา พอเกดตณหากจะเกดความทกขใจ ถารแลว

ปลอยวาง กจะไมทกข

20

กณฑท ๔๓๙

ความตงใจ ๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๕

การจะทาอะไรใหสาเรจได ขนอยทอธษฐานความตงใจ อธษฐานแปลวาความตงใจ ต งใจ

ทจะทาอะไรอยางใดอยางหนง แลวกอยทสจจะความจรงใจ อยางทพระพทธเจาทรงต ง

สจจาธษฐาน ตอนทประทบอยใตตนโพธวา จะนงภาวนาไปจนกวาจะตรสร ถายงไมตรส

รจะไมลกจากทประทบไป แมเลอดจะเหอดแหงไปกจะไมลก ยอมเสยชวต เอาชวตเขา

แลกกบการตรสร นคอความตงใจของพระพทธเจา จงทาใหพระองคสามารถตรสรได ถา

พวกเราอยากจะบรรลธรรม อยากจะประสบกบความสาเรจในเรองใดกตาม ตองมความ

ตงใจตอเรองนน เชนอยากจะบรรลธรรม กตองมความตงใจปฏบตธรรม เพราะการ

บรรลธรรมเปนผลทเกดจากการปฏบตธรรม จงตองต งใจต งเปาไวทการปฏบตธรรม ผล

คอการบรรลธรรมจะตามมาเอง ตองมความตงใจปฏบตไมหยดไมหยอน จนกวาจะ

บรรลผลทปรารถนา เมอต งใจแลวกตองมสจจะ ความจรงใจแนวแนตอความตงใจ การ

ต งใจเปนการใหคาม นสญญากบตนเอง เชนสญญาวาจะมาฟงธรรมทกครง ยกเวนมเหต

สดวสยทไมสามารถมาได อยางหลวงตาตอนททานนงภาวนาท งคน ทานกต งสจจาธษ

ฐานวาจะไมลกจนกวาจะสวาง ยกเวนมเหตอนตรายเกดขนภายในวด กบครบาอาจารย

หรอพระภกษทอยรวมกน จาเปนตองออกมาชวยเหลอ ถาไมมเหตถงแมจะปวดปสสาวะ

กจะปลอยใหมนราดไป ไมยอมลก ทานถงนงไดท งคน

นอกจากมสจจาธษฐานแลว กตองมวรยะความเพยร เมอต งสจจาธษฐานวาจะภาวนา ก

ตองเพยรภาวนา เชนถาต งสจจาธษฐานวา วนนจะบรกรรมพทโธไปท งวน ต งแตตนจน

หลบ ไมใหพทโธหายไปจากใจ กตองบรกรรมพทโธๆไปท งวน ยกเวนเวลาทตองคดตอง

พดตองคย พอเสรจจากธระแลว กกลบมาบรกรรมพทโธๆตอ แลวกตองมขนตความ

อดทน เพราะเวลาควบคมบงคบใจใหทาอะไรน จะเกดความเครยด รสกไมสบายใจ

21

ขนมา เพราะธรรมชาตของใจจะไมชอบถกบงคบ ชอบไหลไปตามอารมณ อยากจะคด

อะไรกคด อยากจะทาอะไรกทา แตพอถกบงคบใหทาอยางใดอยางหนง กจะเกด

ความเครยดขนมาภายในใจ ไมสบายใจ หงดหงดราคาญใจ วาวนขนมว ถาไมมขนต

ความอดทนกจะทนทาไปไมได จะทาไมสาเรจ จงตองมคณธรรมท ง ๔ ประการน ถา

ตองการความสาเรจ กญแจทจะนาไปสความสาเรจ ไมวาจะเปนทางโลกหรอทางธรรม

จงอยทความต งใจ ความจรงใจ ความพากเพยร ความอดทน ถามคณธรรมท ง ๔

ประการน กจะสามารถทาใหสาเรจไดทกอยาง

ถาอยากจะทาอะไรใหสาเรจ กตองสารวจดวามคณธรรมท ง ๔ ประการนหรอไม ถาไมม

กควรสรางขนมา ควรกาหนดเปาหมายของชวต กาหนดกรอบเวลา ถาต งเปาหมายแตไม

มกรอบเวลา กจะเลอนไปเรอยๆ แตถากาหนดวาจะทาต งแตวนนไป เชนปฏบตธรรม

ข นแรกทจาเปนตองทากคอเจรญสต กกาหนดไปวาตอไปนจะเจรญสตต งแตตนจนหลบ

จะพยายามควบคมความคด ไมใหคดเรอยเปอย ไมใหคดไปตามอารมณ จะใหคดให

นอยทสด คดเทาทจาเปน คดแตเรองงานทกาลงทาอยในปจจบนเทานน จะไมคดถง

เรองอดตทผานมาแลว เรองอนาคตทยงมาไมถง ถาจะเจรญสตกไมตองกงวลกบการ

พจารณาทางดานปญญา เพราะการพจารณาทางปญญาจะตองใชความคดปรงแตง ท

เปนเหตเปนผลเปนเรองเปนราว ทตองมสตมสมาธกอน ถาไมมสตไมมสมาธจะเจรญ

ปญญาไมได เพราะจะคดไปแบบสะเปะสะปะ คดเรองนนสลบกบเรองน ปนไปปนมา

เกดความสบสน นกปฏบตบางคนอานหนงสอธรรมะมาก อานเรองธรรมข นตางๆมาก

แลวกเกดความสงสย ไมเขาใจ เพราะไมรข นตอนของการปฏบต

การจะทาอะไรใหไดผลกตองทาตามข นตอน ข นตอนแรกของการปฏบต กคอการเจรญ

สต ตองควบคมความคด ลบความคดออกไปจากใจใหได ใหเหลอแตความร ดอะไรกร

เหนอะไรกร รวากาลงเหนอะไร กาลงไดยนอะไร อยาไปคดปรงแตงกบสงทเหน สงทได

ยน ใหรเฉยๆ รแลวกผานไป ปลอยเขาผานไป ใหใจอยในปจจบน ไมใชพอไดยนเสยง

ใจกเอามาคด ท งๆทเสยงนนกผานไปแลว เชนเวลาใครเขาวาเรา เรากเอามาคดตอ ท งๆ

ทคนทวากหายไปแลว แตเรายงอดคดไมได อยางนเรยกวายอนไปในอดต คดเรองอดต

22

ตอนตนนไมควรคด ตองควบคมความคดใหไดกอน ถาควบคมความคดได ตอไปจะส ง

ใหคดในเรองทเปนประโยชนได คอคดเรองธรรมะ เชนคดเรองอนจจงไมเทยง คดเรอง

ทกข คดเรองอนตตา ถายงควบคมความคดไมได เวลาคดเรองอนจจง กจะกลบไปคด

เรองนจจง คดตรงกนขามกบเรองทใหคด เพราะใจยงอยภายใตการควบคมของกเลส

อวชชาความหลง ทจะคดสวนทางกบความจรง คดถงอะไรกอยากจะใหอยนานๆ แทนท

จะคดวาอยไมนาน เกดขนต งอยแลวกดบไป คดถงอะไรกจะคดวาใหความสขกบเรา แต

ความจรงเขาใหความทกขมากกวาใหความสข

ถาควบคมความคดไดแลว กจะคดตามความจรงได ความจรงทพระพทธเจา พระสงฆ

สาวกท งหลาย สอนใหคดใหเหน วาทกสงทกอยางในโลกนเปนความทกข เพราะไมเทยง

เวลาเสอมไป ถาใจยดตดกจะทกข เพราะอยากไดสงนนอก เชนเคยมทรพยสมบตขาว

ของเงนทอง พอลมละลายสญเสยทรพยสมบตขาวของเงนทองไป กจะทกข หรอสญเสย

สามภรรยาบตรธดาไป ถาอยากจะใหกลบมา กจะทกขทรมานใจ จนไมอยากจะอยตอไป

เพราะไมสามารถเอาสงทสญเสยไปกลบคนมาได เพราะไมเคยมองความจรง ไมเคย

คดถงความจรง คอมเกดตองมดบเปนธรรมดา มมาตองมไป มเจรญตองมเสอม ถา

ควบคมความคดไดแลว กจะคดไปตามความจรงได วาทกสงมการเปลยนแปลง มการ

เจรญมการเสอม มเกดมดบ มสขแลวกตองมทกขตามมา ไมมอะไรเปนของเรา ไมม

อะไรเปนตวเรา นคอความคดทเราตองหม นคดอยเรอยๆ หลงจากทควบคมความคดได

แลว ตองหยดความคดทสวนทางกบความจรงใหไดกอน พอหยดไดแลวกจะคดไป

ในทางความจรงได เหมอนขบรถหลงทางยอนศร กตองหยดรถกอนแลวกเลยวกลบ ให

รถวงถกทาง วงไปในทางเดยวกบรถอน กจะปลอดภยไมเกดอบตเหต ความคดของเรา

ตอนนมนยอนศร ยอนความจรง ไมคดไปตามความจรง คดสวนทางกบความจรง ใน

เบองตนจงตองหยดความคดใหไดกอน ตองตดเบรกใหกบใจ เพอจะไดหยดความคด

เบรกในทนกคอสต ซงพระพทธเจาทรงสอนวามอยถง ๔๐ ชนดดวยกน เชนการ

บรกรรมพทโธน กเรยกวาพทธานสต ระลกถงพระพทธเจา ถาบรกรรมธมโมกเปนธมมา

นสต ถาบรกรรมสงโฆกเปนสงฆานสต จะเจรญบทพทธคณ ธรรมคณ สงฆคณกได บท

23

พทธคณกเปนพทธานสต บทธรรมคณกเปนธมมานสต บทสงฆคณกเปนสงฆานสต ถา

จะเจรญมรณานสต กระลกถงความตาย ทองคาวาตายไปเรอยๆกได ไมมอะไรไมตาย

ทกสงทกอยางตองตายไปหมด แตกอาจจะเปนปญหาไดสาหรบคนทจตใจไมเขมแขง

พอคดถงความตาย กเกดความรสกหดหใจ ทอแทเบอหนาย ไมมกะจตกะใจจะทาอะไร

ถาเปนอยางนนกไมควรใชการเจรญมรณานสต ควรใชพทโธแทน ถาไมชอบการ

บรกรรม ถาสตมกาลงพอทจะควบคมจตใจ ใหจดจอเฝาดการเคลอนไหวของรางกาย ก

ใชรางกายเปนทเจรญสตกได ใหรวารางกายกาลงทาอะไรอย กาลงยนกรวากาลงยน

กาลงเดน กาลงนง กาลงเคลอนไหว กาลงทากจกรรมอะไร กใหจดจอรอยกบกจกรรม

นน ไมใหไปคดเรองนนเรองน อยางนกเรยกวากายคตานสตปฏฐาน มรางกายเปนทต ง

ของสตยดเหนยวจตใจ ไมใหลอยไปลอยมา ใจกเปนเหมอนเรอทลอยอยบนนา ถาไม

ผกไวกบเสา เรอกจะลอยไปกบกระแสนา ถาผกไวกบเสาเรอกจะไมลอยไป

นคอข นแรกของการปฏบต ตองเจรญสตใหไดกอน ตองควบคมใจใหได ใหอยใน

ปจจบน ใหวาง ใหรเฉยๆ ถาควบคมใจใหนงใหวางได เวลานงสมาธกจะสงบได เวลา

กาหนดพทโธกจะอยกบพทโธ ไมนานใจกจะเขาสความสงบ ทาไมตอนทกาลงทาอะไรถง

ไมสงบ ท งๆทมพทโธอย กเพราะรางกายยงเคลอนไหวอย ถารางกายยงเคลอนไหวก

แสดงวาใจยงตองทางาน แตถานงเฉยๆแลวหลบตาไมขยบเขยอน แลวบรกรรมพทโธไป

ใจจะรวมลง เขาสความสงบได เพราะไมตองคอยส งใหรางกายเคลอนไหว ใจไมตอง

ทางาน ถาอยากไดสมาธกตองนงหลบตา แลวกบรกรรมพทโธๆไปถาถกจรต ถาถกจรต

กบการดลมหายใจเขาออก กดลมหายใจเขาออกไป ถาจะใชพทโธกบรกรรมพทโธไป ถา

จะใชการดลมกดลมไป ไมตองบรกรรมพทโธ เพราะเทาทไดยนไดฟงมา คนทใชท ง ๒

อยางมกจะสบสน ไมรวาจะเอาสตไปต งไวทไหน ตรงทพทโธหรอตรงทลมหายใจ เวลาม

ความคดเขามาแทรก กไมสามารถหยดความคดได ถาใชบรกรรมพทโธอยางเดยว กจะ

สามารถบรกรรมใหถข นใหเรวขน เพอไมใหความคดเขามาแทรกได แตถาใชควบคกบ

ลมหายใจ จะไมสามารถบรกรรมพทโธใหเรวขนได เพราะลมหายใจจะไมเรวตาม ถาเรา

ดลมหายใจแลวพทโธไปดวย เวลามความคดเขามาแทรก กควรหยดดลมหายใจ แลวก

24

บรกรรมพทโธอยางเดยว บรกรรมใหถข นใหเรวขน เพอไมใหความคดเขามาแทรก ถา

ไมมความคดปรงแตง กดลมอยางเดยวไป จตกจะเขาสความสงบได

ขอสาคญกคอตองอยกบอารมณเดยว เชนอยกบพทโธ หรออยกบลมหายใจเขาออก จง

จะเขาสความสงบได เวลาเขาสความสงบแลว กจะนง จะวาง จะเปนอเบกขา สบายอก

สบายใจ เบาอกเบาใจ อยางนเรยกวาสมมาสมาธ พอจตเขาสความสงบแลว ไมคดปรง

แตง เปนอเบกขา กปลอยใหอยในสภาพนนใหนานทสด ตามกาลงของสต จนกวาจะ

ถอนออกมาเอง อยาไปกงวลกบการเจรญปญญา เวลานนไมใชเวลาเจรญปญญา เปน

เวลาพกจต เวลาสรางพลงใหกบจต ทจะใชในการหยดความอยาก หยดความโลภความ

โกรธความหลง ตองมสมาธกอน ถาไมมสมาธเวลาเจรญปญญา จะไมสามารถทาตามท

ปญญาบอกได วาเปนทกขตองปลอยวาง แตกเลสความอยากยงมกาลงมากกวา กจะไม

ยอมปลอยวาง แตถามสมาธแลว กจะมกาลงหยดความอยากได หยดกเลสได ถา

ปญญาบอกวา ความอยากเปนโทษ ทาใหเกดความทกข กจะหยดความอยากได เชน

ปญญาจะชไปทพระอรยสจ ๔ วาความทกขความไมสบายใจ เกดจากความอยาก เวลา

อยากจะเสพรปเสยงกลนรส กจะอยเฉยๆไมได อยไมเปนสข ตองเสพใหได ถาอยากจะ

ดอะไรกตองหามาดใหได ถาอยากจะฟงอะไรกตองหามาฟงใหได ถาไมไดดไมไดฟง ก

จะหงดหงดราคาญใจ เปนความทกขในอรยสจ ๔ ทเกดจากความอยาก

วธทจะแกความหงดหงดราคาญใจใหถกตามหลกธรรม กตองหยดความอยาก ตอง

เปลยนใจวาไมอยากดแลว ไมอยากฟงแลว พอไมอยากดไมอยากฟง อารมณหงดหงด

ราคาญใจกจะหายไป ถาใจไมมสมาธกจะไมมกาลงหยดความอยากได เวลาหงดหงด

เพราะความอยาก ถาหยดไมไดกตองภาวนาพทโธๆไป แลวความอยากกจะหายไป ถาม

สมาธกไมตองภาวนา เพยงแตส งใหหยด เพราะเปนโทษเปนพษเปนภย กจะหยดอยาก

ไดทนท นเปนข นของปญญาทจะตามมา หลงจากออกจากสมาธมาแลว ในขณะทอยใน

สมาธ ตองปลอยใหจตวางสงบไป จนกวาจะถอนออกมาเอง เมอถอนออกมาแลวพอเกด

ความอยาก กตองใชปญญามาสกด มาบอกวาความอยากเปนโทษ จะทาใหเกดความ

ทกขใจขนมา ตองหยดความอยาก พอปญญาบอกอยางนน ถามสมาธกจะหยดไดทนท

25

ถาไมมสมาธกตองใชปญญาพจารณา เวลาหงดหงดใจกตองใชปญญาถามวา ตอนน

กาลงหงดหงดกบอะไรกบเรองอะไร เชนหงดหงดกบแฟนกบสามกบภรรยา เพราะส งเขา

ไมได กตองเปลยนใจอยาไปส ง อยาไปอยากใหเขาทาตามส ง เพราะเขาเปนอนตตา เรา

ควบคมบงคบ ส งใหเปนไปตามความตองการไมไดเสมอไป พอเหนวาเปนอนจจงทกขง

อนตตา กเปลยนใจไมส ง เขาไมทากไมเปนไร กจะแกความหงดหงดใจได ถาแกดวย

การไปดาเขาไปวาเขา กจะทะเลาะววาทกน ทบตกน แตกแยกหยารางกน เพราะไม

แกปญหาทใจ ไปแกทบคคล

ปญหาของเราท งหมดน ไมไดอยทบคคล ไมไดอยทเหตการณตางๆ ไมไดอยทสงตางๆ

แตอยทความอยากของเราเอง ถามปญญาเราจะพงมาทพระอรยสจ ๔ พงกลบมาทใจเรา

เพราะความหงดหงดใจของเรานเกดจากความอยาก เพราะสงทเราอยากไมตอบสนอง

เราจงตองหยดความอยาก อยาไปอยากไดอะไร อยาไปอยากใหใครทาอะไรใหเรา แลว

เราจะไมหงดหงดใจกบใคร อยากจะไดอะไรถาทาไดกทาไป ถาทาไมไดกยอมรบความ

จรง แลวกหยดความอยากไป อยากจะดมแตไมมอะไรใหดม กไมดมกได กหมดปญหา

ไป แตถาตองดมใหได ตรงนไมมกไปหาตรงนน พอหามาได ไดดมกหายหงดหงดใจไป

ชวคราว แลวเดยวกเกดความอยากดมขนมาอก กตองไปหามาดมอก ถาหยดความ

อยากดมได กไมตองไปหามาดม ถาจะดมกดมดวยเหตผล ดมดวยความจาเปน เชน

รางกายขาดนากจะเกดอาการคอแหงขนมา อยางนกหานามาดม ดมไปตามความจาเปน

แตจะไมดมตามความอยาก ไมใชพอคดถงเครองดมชนดนนชนดนขนมา กอยากจะดม

ขนมา แลวกตองไปหามาดมใหได อยางนกไมไดใชปญญา แตใชความหลง เพราะไม

แกปญหาคอความหงดหงดใจ ดวยปญญา ดวยสต ดวยสมาธ

นคอการปฏบต เรมตนทสต แลวกสมาธ พอมสมาธแลว เวลาเกดความหงดหงด

ใจความทกขใจขนมา กใชปญญาวเคราะหดวา กาลงอยากกบอะไร จะตองอยทความ

อยากแนๆ อยากใหเปนอยางนน อยากใหเปนอยางน เวลาสญเสยคนรกไปกอยากจะให

เขากลบมา ไมอยากจะอยคนเดยว อยากจะใหเขากลบมาอยกบเรา กจะเกดความเศรา

โศกเสยใจขนมา ถามสตมสมาธมปญญากจะพจารณาวา เปนสงทเกดขนแลว

26

เปลยนแปลงไมได ตองอยกบความจรง คอตอนนอยคนเดยว กตองอยคนเดยวไปให

ได ถามสมาธมความสงบกจะไมเดอดรอน เพราะความสงบทเกดจากสมาธน มความสข

มากกวาความสข ทไดจากการอยกบคนอน ถามสมาธแลวกจะไมอยากจะอยกบใคร

อยากจะอยคนเดยว เพราะความสขทไดจากการอยคนเดยวน ดดดมกวามนาหนก

มากกวา ความสขทไดจากการอยกบคนอน แลวกไมมความทกข อยกบคนอนกจะทกข

เวลาเขาเปลยนไป เคยดแลวกเปลยนเปนไมด พอเขาเปลยนไปเรากจะเสยใจทกขใจ

เวลามความสขจากความสงบแลว จะไมอยากไดความสขแบบอน เพราะจะมความทกข

ตามมาดวยเสมอ เพราะธรรมชาตของทกสงทกอยางนน ไมเทยงแทแนนอน มมาแลวก

มไปได เวลามากดใจ เวลาไปกจะเสยใจ แตถาเวลามาไมดใจ เวลาไปกจะไมเสยใจ ถาม

ความสขภายในใจแลว ใครจะมาใครจะไปจะไมเดอดรอน จะเฉยๆ มากไมดใจ ไปกไม

เสยใจ อยกบเขากได ไมอยกบเขากได ไมอยกบเขากลบดกวา เพราะไมมเรอง ไมตอง

กงวล

นคอการปฏบตเพอใหบรรลผล ผลกคอความสขทเกดขน ความทกขทหายไป เรมตนท

การเจรญสต แลวกนงนงๆทาใจใหสงบ ถาสงบแลวกทาใหชานาญกอน เวลาออกจาก

สมาธกมาเดนจงกรม มาเจรญสตตอ แลวกลบไปนงตอ นงใหนานขนไปเรอยๆ ใหเกด

ความชานาญ อยากจะสงบเมอไหรกสงบได สงบไดทกเวลา พอมความชานาญทางสมาธ

แลว คอยเจรญปญญา ถาไมมความหงดหงดใจไมมความทกขใจ ไมมอะไรตอง

พจารณาในปจจบน กใหพจารณาถงความทกขใจทจะเกดขนในอนาคต เชนพจารณา

ความพลดพรากจากสงตางๆ จากบคคลตางๆ ทจะตองเกดขนในอนาคต วาจะรบได

หรอไม เวลาทสญเสยสงทรกไป บคคลทรกไป จะทกขหรอไม พจารณาไปกอนเพราะ

ตองเกดขนแนๆ เพราะไมเทยงแทแนนอน ถาอยากจะใหเขาอยกบเราๆกจะเสยใจ ถา

หยดความอยากได ทาใจใหเปนอเบกขาได กจะเฉยได ถาพจารณาแลวรสกเฉยๆ ไม

เดอดรอน กตองทดสอบด ยกสงทเรารกใหคนอนไป เชนรถทเรารกมากหวงมาก กยก

ใหคนอนไป หรอขายเพอเอาเงนไปทาบญ ดวาทาไดหรอไม

27

หรอลองไปอยวดด เพราะการไปอยวดกเหมอนกบการจากสงทเรารกไป เวลาอยบานจะ

มสงตางๆทเรารกอยกบเรา เชนตเยนเครองปรบอากาศ เครองอานวยความสขความ

สะดวกทกรปแบบ พอไปอยวดกตองอยในสภาพทแรนแคนอดอยากขาดแคลน ไมได

รบประทานอาหารตามความอยาก ตองรบประทานตามเวลา เปนอาหารทไมอยากจะ

รบประทาน เพอพสจนดวาปลอยวางกามสขไดหรอไม นคอการเจรญปญญา ถามสตม

สมาธแลวกจะทาไดอยางไมลาบากเลย ไปอยวดปาไดอยางสบายไมเดอดรอน ถายงไมม

สตไมมสมาธกจะไปยาก เพราะไมสามารถควบคมความอยากสะดวกอยากสบาย

อยากจะดมอยากจะรบประทานสงทชอบได เวลาเกดความอยากกจะหงดหงดใจ ถาไมม

สตสมาธมาหยดความอยาก กจะอยไดไมนาน ต งใจไปอยหลายวน พออยไดวนสองวน

กกลบบานดกวา เพราะไมมสมาธ ไมมอเบกขา จงตองเจรญสตใหมาก นงสมาธใหมาก

ใหใจเปนอเบกขาใหมาก ถาเปนอเบกขาแลวกจะรบกบเหตการณทกรปแบบได

โดยเฉพาะเหตการณทไมปรารถนา เชนความเสอมความพลดพรากจากสงทรกทชอบ น

คอเรองของปญญา

สตสมาธเปนผสนบสนน ปญญาจะเปนผบอกวาปญหาอยทไหน ปญหาอยทใจ อยท

ความอยาก อยทไมเหนความจรง วาไมมอะไรเทยงแทแนนอน ไมมอะไรเปนไปตาม

ความตองการเสมอ พอไมไดตามความอยาก กจะทกขทรมานใจ ตองปรบใจใหอยแบบ

ไมมความอยาก อยกบสภาพความเปนจรง รอนกอยกบความรอนไป เยนกอยกบความ

เยนไป หนาวกอยกบความหนาวไป หวกอยกบความหวไป อยไปตามความจรง คอ

สนโดษ ยนดตามมตามเกด ถามสตมสมาธมปญญา กจะอยกบความจรงได จะไมบน

จะไมมเรองมราวกบใคร ไมทกขไมวนวายใจ เศรษฐกจขนหรอเศรษฐกจลงกไม

เดอดรอน เงนเดอนขนหรอเงนเดอนลงกไมเดอดรอน อยกบความจรง เจบไขไดปวยก

ไมเดอดรอน จะตายกไมเดอดรอน ใจจะไมทกข เพราะไมมความอยากหนความจรง

นนเอง ความอยากเปนผส งใหพวกเราหนความจรงกน พออากาศรอนเรากหนความรอน

ดวยการเปดเครองปรบอากาศ ถานาเยนมากกใชเครองทานารอน นเปนการหนความ

จรง ถาไมอยากทกขกตองอยกบความจรง

28

ปญหาอยทใจเราไปชอบไปชง เพราะไมมอเบกขา ความอมความพอ ไมมสมาธ ไมมสต

กน จะปฏบตธรรมใหไดผล ตองเรมทสต แลวกมาทสมาธ แลวกมาทปญญา ถาไม

ปฏบตอยางนกจะไมไดผล อยางทพระพทธเจาและพระสาวกท งหลายไดกน นเปน

แนวทางทพระพทธเจาและพระสาวกท งหลายไดดาเนนมา เบองตนกเจรญสตกอน แลว

กนงสมาธ ทาใหชานาญ แลวกเจรญปญญา พจารณาใหเหนวาความทกขใจเกดจาก

ความอยาก ไมยอมรบความจรงทเกดขน ความจรงทเปลยนแปลงตลอดเวลา ความจรง

ทไมสามารถไปควบคมบงคบได นคอสงทเราตองสอนใจอยเรอยๆ ใหยอมรบกบสภาพ

ความเปนจรง ใหหยดความอยากหนจากความเปนจรงไป ถาทาไดกจะอยอยางม

ความสข ไมมความทกขเหยยบยาจตใจเลย นคองานทเราตองทา ทเราตองต งเปาเอาไว

ตองต งสจจาธษฐานวา จะเจรญสต จะนงสมาธ แลวกจะเจรญปญญาตามลาดบ แลวผล

กคอความสงบ ความรมเยนเปนสข ความหลดพนจากความทกขท งหลาย กจะตามมา

ตอไป จงขอใหพวกเราจงเจรญคณธรรมท ง ๔ ประการน คออธษฐานความตงใจ สจจะ

ความจรงใจ วรยะความพากเพยร ขนตความอดทน ทจะเจรญสตสมาธและปญญา

เพอใหเกดผลทปรารถนากน

ฟงธรรมมา ๗ ปแลว มใครเรยนจบบาง ประเมนผลตวเองกนบางหรอเปลา ต งแตเรม

เรยนมาน ๗ ปแลว คบหนาไปถงหลกกโลฯทเทาไหรแลว หรอยงอยทเดมอย ถาอยท

เดมกนาเสยดาย เวลาต ง ๗ ป ไมไดอะไรเลย แสดงวาคนสอนไมมความสามารถ

นกเรยนสอบตกท งช นเลย กมสมาชกทเคยมา ออกไปปฏบตกนหลายคนนะ แสดงวา

กาวหนา ไมตองเขาหองเรยน เขาหองปฏบตการไดแลว ถายงเขาหองเรยนกยงดอย

ดกวาไมเขาเลย ถาไมเขาเพราะไปปฏบตกจะดกวา ถาไมเขาเพราะไปเทยวไปเมองนอก

อยางนกไมด

เรยนแลวกตองไปปฏบตตอ ไปปลกวเวก การเจรญสตใหไดผลดตองอยตามลาพง ไมม

รปเสยงกลนรสมาคอยหลอกลอ อยตามวดปาวดเขาน จะไมมรปเสยงกลนรสมาย วยวน

กวนใจ ทาใหเผลอสต จงตองปลกวเวก สารวมอนทรย สารวมตาหจมกลนกาย

รบประทานอาหารพอประมาณ เชนวนละมอเดยวกพอ เพราะจะชวยทาใหไมงวงเหงา

29

หาวนอน ไมเกยจคราน ถารบประทานมอเดยวยงงวงยงเกยจครานอย กตองหยด

รบประทานสกสองสามวน จะไดกระตนความเพยร เพราะเวลาเกดความหวกจะตองหาท

พง หาวธดบความหว วธทดบความหวทางปฏบตกตองดบดวยสมาธ เพราะความหว

๙๐ เปอรเซนตออกมาจากใจ ออกมาจากความคดปรงแตง พอเขาสมาธทาใจใหสงบ

ความหวทางใจกหายไป เหลอแตความหวทางรางกาย ซงมเพยง ๑๐ เปอรเซนต กจะไม

รสกอะไรมากนก จะทนกบความหวของรางกายได ททนไมไดกคอความหวของใจ เวลา

นกถงภาพของอาหารนาลายกไหลแลว ทองรองโกรกๆ ถานกถงอาหารกตองนกถงตอน

ทอยในปาก ตอนทอยในทอง หรอตอนทถายออกมา ถานกถงอาหารอยางนกจะไมหว

ถานกถงอาหารตอนทอยในจาน จะย วยวนกวนใจทรมานใจมาก ถาไมใชปญญา ใชอา

หาเรปฏกลสญญา คอนกถงสภาพของอาหารทเปนปฏกล มาดบภาพของอาหารทอยใน

จานได กตองเขาสมาธไป บรกรรมพทโธๆไป นงสมาธทาใจใหสงบ พอใจสงบแลว

ความคดปรงแตงกหยด ภาพของอาหารกหายไป ความหวกหายไป ตองทาอยางน ถาไม

ทาอยางน กจะไมขยน ไมมเหตบงคบใหทาสมาธ

ระหวางการอดอาหารกบไมอดอาหารน จะเหนวาความเพยรนตางกน ถาไมอดอาหาร

รบประทานอาหารตามปกต จะไมคอยเพยรเทาไหร เพราะไมมความทกขความหวมา

กระตน กอยากจะนอนมากกวา รบประทานอาหารอมแลวกงวงอยากจะนอน นงสมาธก

จะสปหงกหลบใน เดนจงกรมกเดนไมไหว มแตจะนอนอยางเดยว ถาวนไหนไมได

รบประทานอาหาร ตองอดอาหาร จะไมงวง จะหว จะคดถงอาหารอยเรอยๆ ตอนนนก

ตองควบคมความคด ตองบรกรรมพทโธ ตองเขาสมาธไป ไมเชนนนกตองเจรญปญญา

พจารณาสภาพทไมนาดของอาหาร เชนตอนทอยในปาก ตอนทกาลงเคยวอยาง

เอรดอรอย ถาคายออกมาไวในจานแลว จะตกรบประทานใหมไดไหม ทาไมตอนทเคยว

อยในปากรสกอรอยเหลอเกน จะเหนความจรงกบความหลอก กเลสหลอกใจ ไมใหเหน

อาหารทอยในปาก ใหเหนอาหารทอยในจาน ไมเคยคดถงอาหารทอยในปากเลย เวลา

รบประทานอาหารจะมองแตอาหารทอยในจาน ถงอยากจะตกเขาปากอยเรอยๆ ถานกถง

อาหารทอยในปาก กจะไมอยากรบประทาน

30

นเปนวธแกการรบประทานอาหารมากเกนไป ถาตองการลดนาหนก ใชวธนจะลดไดผลด

ไมตองเสยเงนเขาฟตเนสไปวงไปเตน ไปแอโรบกส ใหเหนอยไปเปลาๆ เพราะไมไดแกท

ตนเหต ตนเหตอยทใจ อยทความหลง ตองใชปญญาแก พอเหนความเปนปฏกลของ

อาหารแลว กจะไมอยากรบประทาน แตกตองระวง ถาพจารณามากเกนไปจะรบประทาน

ไมลง ถงเวลารบประทานกรบประทานไมลง เพราะจะเหนเปนปฏกล แทนทจะมอง

อาหารในจาน กลบไปมองอาหารในทองอาหารในปาก ถาเปนอยางนกตองไปถามผร

ทานกจะสอนใหพจารณาอาหารวาเปนธาต รางกายกเปนธาต ธาตกบธาตรบกนได ถาไม

พจารณาอยางนกจะรบประทานไมลง ไมเชนนนกตองมองอาหารทอยในจาน ทนา

รบประทาน จะไดอยากรบประทาน

การเจรญปญญาเปนเหมอนกบการรบประทานยา ถารบประทานยามากเกนไปกจะแพยา

ได พจารณามากเกนไป กจะเกดโทษได เชนการพจารณาความเปนปฏกลของอาหารน

ถาพจารณาจนรบประทานไมลงแสดงวาพจารณามากเกนไป พจารณาเพอไมใหอยาก

รบประทาน พอไมอยากรบประทานกหยดพจารณา การพจารณาความตายกเหมอนกน

พจารณาความตายกเพอไมใหกลวตาย ถาพจารณาจนอยากจะฆาตวตายอยางนกมาก

เกนไป ตองรจกประมาณ ถามสมาธจะไมมปญหาเวลาเจรญปญญา ถาไมมสมาธจะม

ปญหาได เพราะจตไมมความหนกแนนพอ ไมมอเบกขาพอ พอพจารณากจะเกดอารมณ

ไมดได พจารณาความตายบอยๆกจะอยากฆาตวตาย

การเจรญปญญาจงควรมสมาธกอน จะดกวา จะปลอดภย ถามสมาธแลว ไมวาจะ

พจารณาดานเจรญหรอดานเสอม ดานบวกหรอดานลบ ใจจะเปนกลาง เปนอเบกขา

พรอมทจะรบทราบความจรงท ง ๒ ดาน ดานบวกและดานลบ ดานเจรญและดานเสอม

ถาไมมสมาธไมมอเบกขา ใจจะแกวงไปตามอารมณ ถามองดานบวกกจะยนดมความสข

ถามองดานลบกจะไมยนด หดหหงดหงดใจ จงควรทาตามข นตอนของการปฏบต คอ

เจรญสมาธใหไดกอน กอนจะเจรญสมาธกตองเจรญสต ไมใชมานงสมาธเลยโดยทยง

ไมไดเจรญสต ถาไมมสตเลย พอมานงหลบตากจะคดไปท วโลกท วสงสาร คดไปหมด

คดเรองนนคดเรองน นงไปนานเทาไหรกไมไดผล พอไมไดผลกเลกนง เพราะไมทาตาม

31

ข นตอน ไมเจรญสตกอน เหมอนเรยนหนงสอไมยอมทอง ก.ไก ข.ไขกอน จะไปอาน

นยายเลย พออานกอานไมออก การปฏบตเปนเหมอนกบการเรยนหนงสอ มข นตอน

ตองทอง ก.ไก ข.ไขไปกอน แลวคอยมาหดสะกด แลวคอยแปลความหมายของแตละ

คา ตองจดจาความหมาย ตอไปพออานหนงสอกจะเขาใจทนท การปฏบตกเชนเดยวกน

ตองมสตกอนถงจะนงสมาธได พอมสมาธแลว ใจเปนอเบกขาแลว กจะพจารณาปญญา

ได โดยทไมมภยไมมผลเสยตามมา

นคอการไปอยคนเดยว ไปปลกวเวก สารวมตาหจมกลนกาย ไมมรปเสยงกลนรสมา

ย วยวนกวนใจ แลวกรบประทานอาหารพอประมาณ ไมมากเกนไป พออยได ไมใหงวง

เหงาหาวนอนเกยจคราน ถางวงเหงาหาวนอนเกยจคราน กควรผอนอาหารหรออดอาหาร

เพอจะไดกระตนความเพยร แลวกตองเจรญสตตลอดเวลา ต งแตตนจนหลบ นเปนการ

กระทาทจะสนบสนนการภาวนา การปฏบตถงจะเจรญกาวหนา ไดมรรคไดผล ทไม

ลกลบเลย การปฏบตเปนเหมอนกบการหดขบรถ หรอหดทาอะไรตางๆ มข นมตอน ถา

ทาตามข นตอนกจะไดผล เลนกฬากตองมข นตอนของการเลนกฬา ตองทาตามข นตอน

ถาทาถกตามข นตอนกจะบรรลถงผลทตองการ การปฏบตกเชนเดยวกน ตองเรมทสต

ตามดวยสมาธ แลวกปญญาตามลาดบ กอนหนานนกตองมศลสนบสนน มทาน

สนบสนนศลอกทหนง ทาทานแลวกจะรกษาศลได รกษาศลไดกจะภาวนาได นคอมรรค

ทางดาเนนสการหลดพนจากความทกขท งหลาย ทางสความสขทถาวร สการสนสดแหง

การเวยนวายตายเกด พระพทธเจาทรงดาเนนมาแลว พระสาวกท งหลายไดดาเนนตาม

มาแลว พวกเรากเปนเหมอนสาวกทกาลงดาเนนตามอย ใหพยายามทาไปเรอยๆ ทาให

มากขนไปเรอยๆ ทาจากนอยไปหามาก ทาไปตามกาลง ทาอยางไมหยดไมหยอน ถา

ขยนมากกจะเสรจเรว ถาขยนนอยกจะเสรจชา ท งหมดนอยทความเพยร ผอนไม

สามารถปฏบตแทนเราได ครบาอาจารยเพยงแตใหกาลงใจ ใหความร เราตองพากเพยร

ปฏบตเอง

สงทปญญาตองพจารณากคอไตรลกษณ ถายงตดลาภสรรเสรญ รปเสยงกลนรสอย ก

ตองพจารณาวาเปนไตรลกษณ เปนทกขมากกวาเปนสข ไมเทยง มเกดมดบ เวลาม

32

ทรพยกมความสข เวลาสญเสยทรพยไปกจะมความทกข จะหมดเนอหมดตวเมอไหร

จะมมากขนนอยลง ไมมใครร ยศถาบรรดาศกดตาแหนงตางๆกเหมอนกน ไมรวาจะถก

โยกยายเมอไหร จะถกปลดมาเมอไหร ครบวาระกตองหมดสภาพไป เวลาหมดสภาพไป

แลวทาใจไดหรอเปลา เคยเปนหวหนา พอหมดสภาพไปแลว ไมไดเปนหวหนาแลว ทา

ใจไดหรอเปลา นคอเรองทตองพจารณาใหเหนวามเจรญมเสอม เปนทกขถาไปยดไปตด

ไปชอบ ไปอยากได ตองปลอยวาง ถาไมอยากจะทกข ตองรบไดทกสภาพ ขนกได ลงก

ได เจรญลาภยศสรรเสรญสขกได เสอมลาภยศสรรเสรญสขกได ถายงตดอย กตอง

พจารณาใหเหนแลวปลอยวาง ไมใหเดอดรอนกบสงตางๆเหลาน

แลวกมาพจารณาบคคลตางๆ รางกายตางๆวา เกดแกเจบตายเปนธรรมดา ทกคนตอง

แกตองเจบตองตาย เวลาใครแก ใครเจบไขไดปวย ใครจะตาย จะไดไมเดอดรอน แตก

ดแลกนไป ไมสบายกไปหาหมอรกษากนไป รกษาไดกรกษาไป รกษาไมไดตายไปกทา

ศพไป ถารลวงหนาไวกอน แลวหยดความอยากไมใหแก ไมใหเจบ ไมใหตายได เวลา

เกดขนกบใคร กจะไมทกข หลงจากนนกมาพจารณาความแกความเจบความตายของ

รางกายเรา วารางกายเรากตองเปนอยางนเหมอนกน จะตองแกตองเจบตองตาย รบกบ

ความเจบไดหรอเปลา กตองพสจนดดวยการนงสมาธ เวลาเจบกอยาลก ใหคดวาความ

เจบน เปนเหมอนกบความเจบทเกดขนเวลาทเจบไขไดปวย ไมสามารถหนความเจบนได

กตองทาใจใหเปนอเบกขาใหได ปลอยวาง ยอมรบความจรง อยาไปอยากใหหาย ถา

อยากใหหายแลว จะเกดความเจบมากขนอกหลายเทา คอความเจบทางใจ ทเรยกวา

ทกขในอรยสจ ถาไมมความอยากใหหายหรออยากจะหนจากความเจบนไป ใจเปน

อเบกขาวางเฉยได ความทกขในอรยสจกจะไมเกดขน เมอไมมทกขในอรยสจแลว กจะ

ไมเปนปญหากบใจ ความเจบของรางกายไมรนแรงเทากบความเจบของใจ นคอขอสอบ

ทตองทาใหได ตองนงแลวผานความเจบของรางกายไปใหได โดยทไมตองขยบรางกาย

จะใชอบายของสมาธไปกอนกได บรกรรมพทโธๆไปอยาไปคดถงความเจบ ถาจตรวมลง

สความสงบ ความเจบกจะไมเปนปญหา บางทกหายไปเลย ไมหายกไมเปนปญหา เพราะ

ใจเปนอเบกขาไดช วคราวขณะทอยในสมาธ จะไมเดอดรอนกบความเจบเลย

33

ถาจะไมเดอดรอนกบความเจบโดยไมตองเขาสมาธ กตองใชปญญา สอนใจวาอยาอยาก

ใหความเจบหายไป อยากลวความเจบ เพราะจะผลตทกขในอรยสจขนมา ทมความ

รนแรงกวาความเจบของรางกายอกหลายรอยเทา พอใจยอมรบ กจะหยดความอยากให

ความเจบหายไป หยดความกลวความเจบได ใจจะเปนอเบกขา จะไมเดอดรอนกบความ

เจบไปตลอด ครงตอไปเจบอยางไรกเฉย ไมเดอดรอน ไมตองเขาสมาธ เพราะสามารถ

ทาใจใหเปนอเบกขาไดดวยปญญา เวลาเจบใกลตาย ใจจะเปนอเบกขา จะเฉยๆ สวน

ความตายกพจารณาไปเรอยๆ วาตองตายแนๆ จนกวาจะยอมรบได จากนนกไปหาทท

ทาใหกลวตายด วาความกลวตายยงมอยหรอเปลา ถามกตองใชปญญาหยดความกลว

ตายเปนตาย ยอมตาย พอยอมตายปบความกลวตายกจะหายไป ถาไมมเหตการณททา

ใหเกดความกลวตาย กจะไมรวายงกลวตายอยหรอเปลา จงตองไปหาทเรากลว ถายง

กลวอยกแสดงวายงไมยอมตาย ถายอมตายจรงๆแลวจะไมกลว นคอปญญาทเกยวกบ

ความแกความเจบความตาย

ข นตอไปกตองใชปญญาหยดความอยากในกามารมณ อยากเสพกาม อยากรวมหลบ

นอนกบผอน กตองพจารณารางกายของคนทอยากจะรวมหลบนอนดวยวา สวยงามจรง

หรอเปลา มองเขาไปขางในใตผวหนงด ดกะโหลกศรษะ ดสมองทอยภายในกะโหลก ด

โครงกระดก ดตบไตไสพง ลาไสนอยลาไสใหญ ดอวยวะตางๆ ดสภาพของรางกายท

ตายไปแลวเปนอยางไร นาดไหม นารกไหม ถาดอยางนกจะดบกามารมณได ดบความ

อยากได จะอยคนเดยวได ไมเดอดรอน ไมตองเสพกาม นคอเรองของปญญาทเกยวกบ

รางกาย ทตองพจารณาอยางถถวน เรองความแกความเจบความตาย เรองของ

กามารมณ เรองของอสภะ เรองของความไมสวยไมงามของรางกาย การดอสภะกเพอ

ดบสภะ เรามกจะมองรางกายวาสวยงามนารก มองเพยงดานเดยว ไมมองดานทไม

สวยงาม ถามองกจะไมเกดกามารมณ จะดบกามารมณได การเจรญอสภะกเพอดบ

กามารมณ

สวนการพจารณาความตายพจารณาซากศพ วารางกายสกวนหนงกตองกลายเปนศพไป

ตองถกเผากลายเปนขเถาขถานไป พจารณาเพอปลอยวางรางกาย ไมหวงรางกาย ไม

34

กลวความตาย พจารณาใหเหนวาเปนเพยงธาต ๔ ดนนาลมไฟ คนตายไปแลวเหลอ

อะไร กเหลอเศษกระดกกบขเถา เศษกระดกกบขเถาเปนอะไรถาไมใชธาตดน สวนนาก

ถกไฟเผาระเหยไปหมดแลว ลมกหายไปหมดแลว เหลอแตดน ตองเจรญเรอยๆสลบกบ

การนงสมาธ เพราะพจารณาไปสกพกหนงแลวจะฟ งซานขนมาได พจารณาไมเปนเหต

เปนผล เพราะกเลสเขามารบกวน กตองหยดพจารณาแลวกลบเขามานงสมาธ พกจต

เพอหยดกเลสทมากอกวนการพจารณา นงสมาธทาใจใหสงบ พอไดพกเตมทแลวกจะ

ถอนออกมาเอง พอถอนออกมาแลวกมาพจารณาตอ พจารณาใหชานาญ พอเกดความ

กลวตายกคดวาไมใชตวเราของเรา จะตองตายอยางแนนอน กจะดบความกลวได พอ

เกดกามารมณกจะคดถงอสภะทนท แสดงวาปญญาทนกบกเลสแลว รทนแลว พอรทน

กจะไมหลง พอไมหลงกจะไมอยาก พอไมอยากกจะไมทกข นเปนข นตอนของการ

พจารณารางกาย

พอรางกายหมดปญหาแลว ข นตอไปกตองเขาไปพจารณาในจต เพราะในจตยงมปญหา

ใหพจารณา มอนจจงทกขงอนตตาอยภายในจต มอารมณตางๆอยภายในจต มสงบไม

สงบ สวางไมสวาง มความถอตว มอตตาตวตน กตองใชปญญาพจารณาดวยไตรลกษณ

เชนเดยวกน พจารณาวาไมมตวตน ตวตนเปนเพยงสมมต มการเจรญมการเสอมเปน

ธรรมดา ตองปลอยวาง อยาไปยดอยาไปตด ถาไมอยากจะทกข อยาไปอยากใหเจรญ

อยางเดยว พอปลอยวางไดหมดแลว กจะไมมอะไรเหลออยในใจ ใจจะวาง พอวางแลวก

จะไมมอะไรใหพจารณา กจะหมดปญหา หมดงาน เรยนจบแลว ทางานจบแลว กจใน

พรหมจรรยไดเสรจสนลงแลว วสตง พรหมจรยง เสรจตรงทความวางของใจน ใจวาง

ปรมง สญญง วางจากการเจรญการเสอม นคอเรองของปญญา เปนเรองของอรยมรรค

อรยผล เปนโลกตรธรรม เปนธรรมของพระพทธเจาโดยเฉพาะ ไมมใครรเรองราวเหลาน

ไดนอกจากพระพทธเจาเทานน

เรองไตรลกษณ เรองอรยสจ ๔ ไมมใครรมากอน เพราะถารกจะเปนพระพทธเจา กอนท

พระพทธเจาจะทรงตรสร กไมมพระอาจารยองคไหนรเรองไตรลกษณ เรองอรยสจ ๔

จงไมมใครบรรลมรรคผลนพพานกน พระพทธเจาตองเจรญภาวนา ตองปฏบต คนควา

35

หาความจรงนดวยพระองคเอง กวาจะพบกตองบาเพญบญบารมมาเปนเวลาหลายกป

หลายกลปดวยกน พอไดทรงพบความจรงนแลว แลวทรงนาออกมาเผยแผพวกเรากไม

ตองเสยเวลาบาเพญบญบารม เหมอนกบพระพทธเจา เพอคนหาความจรงน เพราะม

พระพทธเจามาสอนมาบอกแลว เพยงแตปฏบตตามเทานนเอง กจะไดพบกบความจรงน

เชนเดยวกน เหมอนกบความรท งหลาย ทคนในแตละยคในแตละสมย เรยนรสะสมกน

มา พวกเราเรยนกนภายใน ๔ ปกไดปรญญาตรกนแลว ทคนหลายยคหลายสมย สะสม

กนมา อยางสมยนเรยนจบปบ กสามารถสรางเครองบน สรางจรวด สรางระเบด

นวเคลยรไดเลย แตความรนกวาจะไดมา กตองผานการเรยนรมาหลายยคหลายสมย

ดวยกน

ฉนใดความรในมรรคผลนพพาน ในอรยสจ ๔ ในไตรลกษณน กตองอาศยปญญาท

ไดรบการบมมาอยางโชกโชน อยางทพระพทธเจาไดทรงบาเพญพระปญญาบารมมา จน

สามารถมองเหนอรยสจ ๔ มองเหนไตรลกษณได พอเอามาเผยแผส งสอน บางคนฟง

หนเดยวกบรรลไดเลย พอทรงตรสวา สพเพ ธมมา อนตตา คนทมปญญาพอทจะเขาใจ

ความหมายได กหตาสวางขนมาเลย ออไมมตวตน ไมมอะไรเปนของเราเลย เราไปหลง

ไปยดไปตดเอง วาเปนของเรา เปนของเราทไหน เปนแคเศษกระดก เปนแคขเถา แตเรา

กไปวาเปนตวเราของเรา นคอปญญาทจะเกดขนในแตละครงทมพระพทธเจามาปรากฏ

ใหพวกเราไดกราบไหวบชา ไดยดเปนสรณะ ไดยดเปนครเปนอาจารย เปนผนาพาเรา

ไปสความรอนสงสด ความรทจะปลดเปลองจตใจ ใหออกจากความหลง ทหลอกใหเรา

เวยนวายตายเกด ไปยดไปตดไปรกไปชอบกบสงตางๆ ทมการเกดและมการดบ แลวก

ตองมารองหมรองไห มาทกขทรมานกบการเกดการดบของสงตางๆ ตอนนพวกเราโชคด

มธรรมะมปญญา ทพวกเราตองเอาเขามาไวในใจ ปญญากเปนเหมอนยา ถาไม

รบประทานยา ยาจะวเศษขนาดไหน กจะไมสามารถรกษาโรคภยไขเจบในรางกายใหหาย

ได พวกเราตองรบประทานยา พอรบประทานแลว โรคภยไขเจบในรางกายกจะหายไป

ฉนใดปญญาทพระพทธเจาทรงสอน พวกเรากตองเอาเขามาสใจ ดวยการพจารณาไตร

ลกษณอยเรอยๆ ตอไปใจจะคดไปในทางไตรลกษณเอง จะหมนไปเอง ททานเรยกวา

36

ธรรมจกร ธรรมจกรกคออรยสจ ๔ ไตรลกษณน ถาคดไปเรอยๆตอไปกจะคดไปในทาง

น พอคดไปในทางน กจะตดกเลส ตอนนใจหมนไปทางวฏจกร หมนไปทางโลภโกรธ

หลง ทางกามตณหา ภวตณหา วภวตณหา ทางนจจงสขงอตตา พวกเราตองยอนศร

ตองววฏฏะ วฏฏะคอการหมนเขาสการเวยนวายตายเกด ตองใชธรรมจกรเพอใหเปนว

วฏฏะ ใหยอนออกจากการเวยนวายตายเกด ตองเอาปญญาทพระพทธเจาทรงสอนน มา

พจารณากบทกสงทกอยาง กบรปเสยงกลนรส กบลาภยศสรรเสรญ กบรางกาย กบ

เวทนาสญญาสงขารวญญาณ กบอารมณทอยในจต ทเปนอนจจงทกขงอนตตาท งนน น

คองานของพทธศาสนกชน การทาบญใหทานรกษาศลน กเพอจะไดกาวสการภาวนา ให

ไดออกบวชกน เพอจะไดปฏบตกนอยางเตมท ถาปฏบตกาวหนาแลว เรองการบวชจะไม

เปนอปสรรคเลย ตอนนกลวกนเหลอเกนเรองการบวชน เหมอนจะจบเขาไปขงในกรงขง

ในคก แตพอใจไดเขาขางในแลว จะไมอยากออกไปขางนอก ไปหารปเสยงกลนรสแลว

จะรสกวาการบวชไมไดเปนการถกจบเขากรงขงเลย แตเปนการเขาสสนามรบ ตอสกบ

ขาศกศตรทแทจรง เพอชยชนะอนยงใหญทจะตามมาตอไป ถาเจรญสตนงสมาธได

รบรองไดเลยวาการบวชจะไมเปนเรองทนากลวนารงเกยจเลย จะเปนสงทนาปรารถนา

อยางยง ขอใหพยายามปฏบตกนอยางเตมท อยาไปสนใจงานอยางอน ทาเทาทจาเปน

ถาม เวลาถกดาน จะโกรธขนมาทนท จะดบไดอยางไร

ตอบ ตองมสตปญญาทวองไวกวา รวดเรวกวา ตองซอมไวกอน นกถงเหตการณทจะ

เกดขนกอน เชนรวาคนนพอเจอปบจะตองโกรธ กนกถงเขาไปเรอยๆ พอโกรธก

ตองหยดใหได

ถาม ในกรณทไมรจกเขา อยางเรองของคนททางานดวยกน เขาไปเจอคนทไมม

มารยาทเลย เรองเกดทสถานบทเอส ทกคนยนรอขนรถกน กมเดกผหญงวยรน

ซงซาพอสมควร จากการแตงตว นงส น เขาแซงทกคนขนรถ พคนนเขาไปกบลก

สาว เขาเหนเขาทนไมไดกไปเตอนดวยความหวงด บอกวาหนทาอยางนมนไม

สมควรเพราะคนอนต งหลายคนรออย เดกผหญงคนนแทนทจะสานกหรอขอ

โทษ สวนกลบขนมาทนทเลยวา กอยากโงเองทาไมละ เสรจแลวยงไมหนาใจ เธอ

37

กใชมอถอโทรบอกเพอนอกดวยวา มอแกทไหนไมรแหละมาวาเรา พคนนนกทา

อะไรไมถก คนทน งในรถ ตอนทพคนนเขาไปเตอน กมองแบบวาดทเดกคนน

ไดรบการตกเตอน แตพอถกวาทกคนกเฉยๆ ไมมปฏกรยาอะไร เขากไมรจะ

โตตอบอยางไร เขากคดวาจะใชโทรศพทมอถอถายรปไปลงเฟสบก พอเดกคนน

รเขากเกดความอายขนมา ยอแยงโทรศพทกน คนในรถกไมมใครชวย ไมมใคร

หาม แทนทจะหามท ง ๒ ฝายใหหยด ทกคนกนงเฉย พอดเพอนนเขามลกไป

ดวย ลกเขากตกใจกลวรองขนมา พเขาเลยตงคาถามวา การทเขาทาแบบน ไป

เตอนคนอน แลวเกดลกเขาถกทาราย แลวไมมใครสนใจ เขาควรจะทาสงทดน

ตอไปหรอเปลา คอพดงายๆวาจตตกคะ

ตอบ เขาไมเขาใจความจรงของชวต วาสงตางๆทเขาเหนกดไดยนกดน น เกดไดทก

รปแบบ จะไปกาหนดกฎเกณฑวาจะตองเปนรปแบบนนรปแบบนไมได ถาไป

กาหนดกฎเกณฑกจะเกดความอยาก พอไมทาตามรปแบบกไปแกทเขา ไปเตอน

เขา ไปบอกเขา ถามปญญาจะเหนความจรงวา อะไรกเกดขนได ใครจะทาอะไรก

ไดท งนน เพราะเปนเรองของเขา เราไมไดเปนเจากรรมนายเวร ไมใชผกากบ

ภาพยนตร ทจะส งใหดาราแสดงบทนนบทนได ชวตจรงเราไมไดเปนผกากบ แต

เรามกจะหลงคดวาเปนผกากบกน พอแสดงไมถกใจ กจะส งใหตด ตองถายใหม

เขาไมไดกนเงนเดอนของเรา พอเราไปส งเขาใหทาตาม เขากไมสนใจ ไมทาตาม

ปญหาอยทเรา คอใจเราหงดหงด เพราะอยากใหเขาทาอยางนนอยางน แสดงวา

ไมเคยปฏบตธรรม ไมไดเจรญสตสมาธปญญา ทจะเหนวารปเสยงกลนรสเปน

อนตตา เปนธรรมชาต เปนไดทกรปแบบ เขาคดวาเขาเปนเหมอนเปนผกากบ

ภาพยนตร ยงกากบเรองตางๆใหเปนไปตามทเขาคดวาควรจะเปน กเลยตองเขา

ไปเกยวของดวย ถารวาเขาไมใชเปนผกากบ แตเปนผดภาพยนตรทแกไมได ก

นงดไปเฉยๆ กจะไมมเรองมราวกน

ถาม เขาคดวาพฤตกรรมแบบน ไมเหมาะสมคะ

38

ตอบ เพราะคดวาเปนผกากบ ไมมองความจรง วาเหตการณทกาลงเกดขนเปนเหมอน

ภาพยนตร เวลาดภาพยนตรจะไปเปลยนบทในภาพยนตรไมได ชวตจรงกเปน

เหมอนภาพยนตรทปรากฏใหเราเหน ไปเปลยนไมได ถารอยางน ใจจะเปน

อเบกขา จะเฉยๆ ถาใจไมเปนอเบกขา พอเหนอะไรไมถกใจกเกดความอยากให

เปลยน กตองไปบอกเขา กไปแกทเขา ถามปญญากจะรวาเราหงดหงดใจ เพราะ

ไมพอใจกบสภาพของเขา อยากจะใหเขาทาอกอยางหนง แตเราไปแกทเขาไมได

เพราะจะไมหายหงดหงดใจอยางถาวร ถาหายหงดหงดใจกบเรองน พอไปเจอ

เรองใหมกเปนอก แตถาเราแกทใจเรา พจารณาวาเราไปแกขางนอกไมได ขาง

นอกจะเปนอยางไรกปลอยเขาไป เราตองแกทใจเรา แกทความอยาก อยาไป

อยาก เรองกจบ ตอไปเวลาเหนเหตการณตางๆจะไมไปแก ไมอยางนนกตองแก

อยเรอยๆ

ตองกลบมาทอรยสจ ๔ เขาไมรวาความไมสบายใจเกดจากความอยาก ทจะเหน

อกรปแบบหนง ตองหยดความอยากใหเหนอกรปแบบหนง ตองเอาแบบทเหนน

แหละ เปนอยางนกเอาอยางน อยาหนความจรง อยาอยากใหเปนอกรปแบบหนง

อยาเปลยนความจรง ตองอยกบความจรง นพดในเชงปฏบต ในชวตประจาวนน

บางอยางเรากเปลยนได กตองดกาลเทศะ ดความสามารถดบารมของเรา บางคน

พอพดปบเขากฟงเรา เชอเรา ทาตามเรา กดกบตวเขาเอง จะไดพฒนา แกไข

ขอบกพรองของเขา แตเราตองดกอนวา เราส งเขาไดหรอเปลา เชนครบาอาจารย

ทานส งลกศษยได ลกศษยทาไมดทานเตอนได เขากจะหยดทนท ถาไปบอกคนท

ไมใชเปนลกศษย ทไมนบถอเรา เขากจะดาเรา ถาเปนอยางนกตองทาใจเฉย

ตองปลอย ตองปลง

เปน ๒ กรณ ถาพดแลวทาใหเกดการเปลยนแปลงทดข นไดกพดไป ถาไมดขน

กลบเลวลงกอยาพดจะดกวา ทาใหกลายเปนเรองไปอยางทเลามา ถาเฉยๆเรองก

ไมบานปลาย เขาจะแสดงบทบาทอะไรกเรองของเขา โลกมนเปนอยางน มการ

เปลยนแปลงอยเรอยๆ สมยนอยในชวงขาลงของศลธรรม จะเลวลงไปเรอยๆ

39

ตองรทน เราอยาไปเลวตามกแลวกน เขาจะเลวกเรองของเขา เขาจะอยแบบสนข

กใหเขาอยไป ทกวนนคนกาลงเลยนแบบสนขกน กาลงเลยนแบบเดรจฉานกน

ไมมยางอาย เหมอนเดรจฉาน ไมมมารยาท ตองเขาใจวาสงคมเปนอยางน

สงคมกาลงเสอมทางดานจรยธรรม ทางดานศลธรรม

อยในวดกมปญหาได ถาไมมครบาอาจารยควบคมวดกแหลกได เพราะทกคนม

ความคดความเหนของตน วาควรจะเปนอยางนนควรจะเปนอยางน พอไม

ประพฤตปฏบตตาม กจะเขามากากบแลว พอคนทถกกากบไมยอมกเกดเรอง

ควรทาใจใหเปนอเบกขา ปลอยวางใหไดกอน พอปลอยวางไดแลว กใชปญญา

วเคราะหดวาพอจะพดพอจะทาอะไรไดหรอเปลา ถาไดกพดไปทาไป ถาไมไดก

อยาพดอยาทา ตองทาใจใหสงบเปนอเบกขาใหไดกอน ตองแกทใจเรากอน ใหรบ

กบเหตการณใหไดกอน แลวคอยไปแกปญหาขางนอกถาแกได

ถาม พอดลกศษยคนหนงหกลมสะบาแตก ตองผาตด เขาฝากมากราบถามวา ต งแต

ผามานเขาเดนไมได รสกหงดหงดมาก เปดทวดกหงดหงด ทาอะไรกหงดหงดคะ

ตอบ เพราะอยากจะหาย ความหงดหงดกคอความทกขใจ ทเกดจากความอยาก

อยากจะกลบไปสสภาพเดม ทสามารถทาอะไรไดทกอยาง แตความจรงไมไดเปน

อยางนน ความจรงเปนอนจจงทกขงอนตตา ไมยอมรบความจรง ถายอมรบ

ความจรงกจะมความสขได เดนไมไดกน งรถเขนไป สบายไมตองเดน ให

แกปญหาทใจ อยาไปแกทรางกาย อยาไปอยากใหหาย เหมอนกบนางกสาโคตม

แมทมลกออนแลวตายไป ไมยอมเอาลกไปฝง รองหมรองไหกอดลกท งวนท งคน

ชาวบานสงสารกบอกใหไปหาพระพทธเจา ทานจะชวยได กดใจ คดวา

พระพทธเจาจะทาใหลกฟน พอไปกราบพระพทธเจาแลวกกราบทลวา กรณาทา

ลกใหฟนดวยเถด พระพทธเจาทรงตรสวางายมาก ใหไปหาเมลดพนธผกกาดมา

สกกามอหนง ตองเอามาจากบานทไมมญาตพนองตายเลย เขากดใจ รบไปเคาะ

ประตบานตางๆในหมบาน ถามวามเมลดพนธผกกาดไหม ม มญาตพนองตาย

ไหม ม เคาะไปทกบานกตอบแบบเดยวกนหมด จนในทสดกเหนสจจธรรม

40

พระพทธเจาทรงสอนใหเหนความจรงวา ทกคนเกดมาแลวตองแกเจบตาย

ตอนนเราเจบกตองยอมรบความเจบไป รกษาไป หายกหาย ไมหายกอยกบมน

ไป กจะไมทกขใจ พอนางกสาโคตมเหนความจรงกหายเศราโศก หายอยากให

ลกฟนกลบคนมา กลบมาอยอยางปกตได เอาลกไปทาฌาปนกจได

คนเราไมชอบมองความจรงกน ไมชอบมองอนจจงทกขงอนตตากน ไมยอมอย

กบความจรงทไมชอบกน ไมชอบความแกความเจบความตาย พอแกกรบ

ทาศลยกรรม พอไมสวยกไปดงจมก ไปแตงหนาทาปาก เพราะไมยอมอยกบ

ความจรง ถาอยกบความจรงกจะสบาย ไมมปญหา ถาไมมองความจรง ไม

พจารณาอนจจงทกขงอนตตาอยเรอยๆ กจะไมหยดความอยาก พอเกดความ

อยากกจะหงดหงดใจ ราคาญใจ กไปแกผดท ไมมาแกทความอยาก ไปแกท

ความแก ไปหาหมอใหทาใหดหนมขนสาวขน แกอยางไรกแกไมได จงทรงสอน

ใหพจารณาไตรลกษณอยเรอยๆ แตพวกเราพจารณากนไมคอยได เพราะไมม

สตไมมสมาธกน พอพจารณากเกดอารมณหดห เลยไมกลาพจารณา พอ

พจารณาวาจะตองแกตองเจบตองตาย กไมมกาลงจตกาลงใจทจะทาอะไรแลว ก

เลยไมกลาพจารณากน บางคนหามพดคาวาตายในบาน พดไมไดเลย เวลาใคร

ตายกตองพดวาไมหายใจแลว ไปสวรรคแลว พดคาวาตายไมได หาวาเปน

อปมงคล แตความจรงเปนปญญา เปนมงคลอยางยง

ถาทาใจไดจะมความสข ดเสยอกทจะไดมเวลาภาวนาอยางเตมท ถาไปไหนมา

ไหนไมได กภาวนาพทโธไปท งวน บางทตองมเหตการณทาใหจนตรอกจนมม ทา

อะไรไมได กตองภาวนาอยางเดยว เวลาเครองบนจะตกน ไมชอบสวดมนตกจะ

สวดกน ดแลวไปไหนมาไหนไมได จะไดนงสมาธ ทาจตใหรวมลง ถาไมปวยกจะ

ไมยอมนงเฉยๆ ถาบรกรรมพทโธหยดความคดได กจะนงไดอยางสบาย ถาไม

จนตรอกกจะไมทา ถาจนตรอกแลว มคนสอนวาทาอยางนแลวจะสบาย กจะทา

ตาม บางคนเปนโรคเบาหวาน พอบอกวาดมปสสาวะจะหายกจะดม ถากลว

41

ความทกขกตองภาวนา บรกรรมพทโธๆไป ความทกขกจะหายไป จะนงเฉยๆได

ไมเดอดรอน

42

กณฑท ๔๔๐

ทาใจใหสงบ ๑๑ มถนายน ๒๕๕๕

ถาใจสงบปญหาภายนอกจะไมเปนปญหา ถาใจไมสงบกจะเปนปญหา เชนจะยดตดกบ

การกนอยแบบเดมๆ เคยสขเคยสบายอยางไรกจะยดตด ถาใจสงบจะตดได จะสละ

ความสขแบบเดมๆได เพอแลกกบสถานททสงบ เพราะใจทสงบจะชอบสถานททสงบ จะ

ไมชอบแสงสเสยง จงควรพยายามทาใจใหสงบใหได ยงสงบกยงอยงาย อยทไหนกได

แตตองเปนสถานททสงบ สถานททมคนมเรองวนวายจะไมชอบอย เพราะจะทาลาย

ความสงบ ใจสงบกเปนเหมอนนาในสระทนง ถาไปตกนาหรอโยนกอนหนลงไปในนา นา

กจะกระเพอม ถามรปเสยงกลนรสมากระทบ ใจทสงบกจะกระเพอมขนมา เพราะยง

ไมไดกาจดตวททาใหใจกระเพอม ความจรงรปเสยงกลนรสไมไดทาใหใจกระเพอม เปน

เพยงชนวน ตวททาใหใจกระเพอมกคอกเลส ตวโลภโกรธหลง ถาไมมกเลสแลวใจจะไม

กระเพอม ไมวาจะสมผสรบรเรองอะไร รปเสยงกลนรสอะไร จะรบรเฉยๆ สาหรบใจท

ยงมกเลส เวลาสงบกเลสจะถกกดไวไมใหทางาน แตพอออกมารบรรปเสยงกลนรส มา

คดปรงแตง กเลสกจะออกมาแสดงปฏกรยาตอรปเสยงกลนรส ทาใหใจกระเพอม

ความสงบนสาคญมาก ถาไมสงบจะไมเหนกเลส ถามความสงบ พอไปสมผสรบรอะไร

แลวใจกระเพอมขนมา กจะรทนทวากเลสโผลออกมาแลว ถาไมกระเพอมกจะรวากเลส

ไมไดออกมา ใจจะกระเพอมถามความอยากกบสงทสมผสรบร ถาไมมความอยากกจะ

ไมกระเพอม ความกระเพอมกคอความทกขใจ ทเกดจากความอยากนเอง ความทกขใจ

มหลายระดบ ระดบของใจทไมสงบตองกระเพอมแรง หนาดาคราเครยดรองหมรองไห

ถงจะเหนวาใจทกข สาหรบใจทสงบ เพยงแตคด เพยงแตอยากเทานนเอง กจะเหนวาใจ

ทกขแลว ถาไมสงบเวลาเกดความอยากจะไมรวากาลงทกข กาลงกระสบกระสายกระวน

กระวาย วตกกงวลแลว จะตองพยายามเอาใหได เพอจะไดดบความรสกเหลานไป

43

อยากจะไดตาแหนงอยากจะไดอะไร ถามอปสรรคกตองหาวธตางๆมาแก เพอใหได

ตามใจอยาก ไมรวาตนเหตของความทกข อยทความอยากของตน

ถามสมาธมความสงบแลว พอออกจากความสงบมารบรเรองตางๆ แลวใจเกดความ

อยากขนมา กจะเหนเลยวากาลงทกขเพราะความอยาก ถาดทใจ ถาไมดทใจกจะไมเหน

ถาใจสงบจะตองเหน เพราะจะมสตอยกบใจ และอยกบรปเสยงกลนรสดวย เวลาเหน

อะไรกรวาเหน พอใจกระเพอมกจะรวากระเพอม ถามปญญาจะรวา การกระเพอมของ

ใจ เปนความทกขทเกดจากสมทย คอความอยาก ถาพจารณากจะรวากาลงอยากกบ

อะไรสกอยางหนง ถาอยากจะหยดความทกข หยดความกระเพอมของใจ กตองใชมรรค

คอสตปญญา ตองพจารณาใหเหนไตรลกษณ เหนอนจจงทกขงอนตตา ในสงทอยาก

เหนวาถาอยากแลวไมไดดงใจ กจะทกข ถาไดดงใจกจะหายทกขเพยงเดยวเดยว พอ

อยากใหมกจะทกขอก เวลาใจหงดหงดราคาญใจ อยากใหเปนอยางนนเปนอยางน ก

ตองใชมรรค คอสตปญญาพจารณา วาสงทเราอยากนนเปนไตรลกษณ ไปส งใหเปน

อยางนนเปนอยางนไมไดเสมอไป ไดบางไมไดบาง สอยาไปส งดกวา สอยาไปอยากดกวา

เขาจะเปนอยางไรกชางเขา ปลอยใหเขาเปนไป ใจกจะหายกระเพอม นแหละคอหนาท

ของปญญา หลงจากออกจากสมาธมาแลว ปญญาตองคอยทาหนาท แกการกระเพอม

ของใจ ถาไมกระเพอม กพจารณาไตรลกษณในเรองทจะเกดขนตอไป เชนความแก

ความเจบความตาย การพลดพรากจากกน ถามกามารมณมารบกวนกตองพจารณาอส

ภะ

ปญญาทา ๒ หนาทคอ แกปญหาในปจจบนและในอนาคต ถาใจกระเพอม ไมสบายใจ

กบเรองอะไร กตองใชปญญาวเคราะหด วากาลงอยากกบเรองอะไร แลวกพจารณาเรอง

นนจนเหนวาเปนไตรลกษณ เปนอนจจงไมเทยง เปนอนตตาส งไมได เปนทกขถาอยาก

ใหเปนอยางนนอยางน ทกขกคอการกระเพอมของใจนเอง เพราะไมเหนอนจจงไมเหน

อนตตา จงอยากใหเปนอยางนนเปนอยางน พอรวาเปนอนจจง เปนไดบางครงบางคราว

เปนอนตตา ส งไมไดเสมอไป กจะไมอยาก จะปลอยวาง เขาจะพดจะทาอะไรกปลอยเขา

ไป ใจกจะสงบ ไมกระเพอม จะปลอยวางได ตองเหนอนจจง เหนอนตตา ในเรองท

44

อยาก เหนวาทกขเกดจากความอยาก พอเหนวาเปนอนจจง เปนอนตตา กจะหยดอยาก

ทกขกจะหายไป นคอเรองของการพจารณาอนจจงทกขงอนตตา ความจรงในไตรลกษณ

นแบงเปน ๒ สวนคอ ทกขทเกดจากความอยากนอยทใจ สวนอนจจงอนตตาน เปน

ความจรงของสภาวธรรมท งหลาย ของทกสงทกอยาง ทมเกดแลวกตองมดบ เชน

รางกายของพวกเรา เปนอนจจง เกดแลวกตองตาย เปนอนตตา หามไมใหตายไมได

ไมใชตวเรา ไมใชของเรา ใจเราทกขเพราะอยากไมแก อยากไมเจบ อยากไมตาย

ถาไดสมาธแลว ชานาญในการเขาออกสมาธแลว กตองออกทางปญญา ถาไมออกกจะ

ถอวาตดสมาธ การปฏบตจะไมคบหนา เชนเวลาออกจากสมาธมากพทโธๆไป ควบคมใจ

ตอไปดวยสต การเจรญสตนไมใชเปนการเจรญปญญา สตจะระงบการกระเพอมได

ช วคราว เชนเวลาใจกระเพอม กพทโธๆไป ไมสนใจไมรบรเรองทกาลงเกดขน กจะหาย

กระเพอมได แตไมหายถาวร เพราะยงไมไดแกปญหาทราก คอความหลงหรออวชชา ท

ไมเหนอนจจง ไมเหนอนตตา ในสภาวธรรมท งหลาย เชนลาภยศสรรเสรญ ความสขทาง

ตาหจมกลนกาย ความจรงการตดสมาธ กไมเสยหายอะไร เพยงแตวาไมกาวหนา ตด

สมาธตอนทไดสมาธใหมๆ กด เพราะควรฝกใหชานาญกอน เขาออกไดทกเวลา อยากจะ

เขาสมาธเมอไหรกเขาได ถายงไมไดออกไปทางปญญา เพราะยงไมชานาญทางสมาธ ไม

ถอวาตดสมาธ ตองทาจตใหจตม นคงเหมอนกบหนกอน พอออกพจารณาทางปญญา จะ

ไดพจารณาเปนกอบเปนกา ไมถกกเลสมาฉดลากไป ถาสมาธเปนแบบเสาปกอยในโคลน

กจะโยกเยก พจารณาไดแปบเดยว กจะถกกเลสดงไป เพราะสมาธยงไมลกยงไมแนน

จะพจารณาไมไดนาน ไมไดเหตไดผล จะกลายเปนความฟ งซานไป ถาสมาธหนกแนน

ม นคง กจะพจารณาไตรลกษณใหฝงอยในใจ ใหตดเปนนสยได เวลาเกดความทกขใจ ก

จะงดออกมาใชไดเลย เปนเหมอนยา การพจารณาไตรลกษณเปนการสะสมยา คอธรรม

โอสถชนดตางๆไวในใจ เวลาไมสบายใจจะไดเอายาออกมาใชไดเลย เวลาเหนอะไรแลว

อยากใหเปนอยางนนเปนอยางน กจะบอกวาเปนอนจจง เปนอนตตา ส งเขาไมได เขา

เปลยนไปเปลยนมา เดยวกเปนอยางนน เดยวกเปนอยางน

45

จงตองทาสมาธใหชานาญ ทาจตใหแนนกอน ใหสงบไดนาน นงสมาธไดเปนช วโมง กจะ

พจารณาทางปญญาได ถาไมไดศกษามากอน กจะตดสมาธได เพราะมความสข เวลา

ออกมาจะไมอยากพจารณา จะเจรญสตตอ เชนบรกรรมพทโธๆไป ไมใหคดปรงแตง ใจ

กจะไมกระเพอม กจะตดอยตรงน จะทาอยางนไปเรอยๆไมมวนสนสด ถาใชปญญาแก

การกระเพอมได ใจจะไมกระเพอมกบเรองนนอกตอไป เพราะจะไมอยากกบเรองนน

เพราะรแลววาความอยากเปนผสรางความทกข สงทอยากกไมสามารถส งเขาได อยาไป

ส งดกวา เหมอนกบเราไมส งเรองฝนฟาอากาศ ส งพระอาทตยพระจนทร เขาจะเปน

อยางไรกไมเปนปญหา เชนเดยวกนกบคนกบขาวของตางๆ เราส งเขาไมได แตเราส งใจ

เราได หยดความอยากเราได อยาไปส งเขา เขาจะทาอะไรกเรองของเขา ใจของเรากจะ

สบาย นคอการเจรญปญญาหลงจากทออกมาจากสมาธแลว

ถาเกดเหตการณปจจบนทนดวน ใจกระเพอมกบเรองใดกตองใชปญญาเขามาแก ให

เหนวาเปนไตรลกษณ เปนอนจจงเปนอนตตา กจะปลอยวางได ใหเหนวาเปนของ

ช วคราว เดยวกผานไป เหมอนกบฟองนา โผลมาปบเดยวแลวกแตกไป ใจกจะสงบได

จะไมทกขกบเรองทสมผสรบร ถาไมมเรองมากอกวนทาใหใจกระเพอม กตองพจารณา

เรองทจะเกดขนในอนาคต เรองทยงเปนปญหาอย เชนเรองแกเจบตาย เรองกามารมณ

ถาอยากจะรวามกามารมณหรอไม กลองนกถงภาพหรอเรองราวททาใหเกดกามารมณด

ถาเกดกตองพจารณาอสภะเพอดบกามารมณ ถาเหนอสภะเหนความไมสวยงาม กจะดบ

กามารมณได ดงทพระพทธเจาทรงรบส งใหพระ ทมปญหาเรองกามารมณ ไปดศพของ

โสเภณ ทมชอเสยงวาสวยงามมาก พอดเขาตายไป กใหไปดของจรง ไปดคนทสวยเวลา

ตายไปแลวเปนอยางไร พอเหนศพกามารมณกหายไป นเปนหนาทของปญญา

แตกตองมเวลาพกผอน ไมไดเจรญปญญาตลอดเวลา อยางนนกจะเกดความฟ งซาน

ขนมาได ตองทาสลบกน เจรญปญญาไปจนรสกฟ งซาน กตองหยด กลบเขามาพกใน

สมาธ เพราะหมดกาลง หมดอเบกขา กเลสออกมาเพนพาน มากอกวนการพจารณา ก

ตองกลบเขาไปทาใจใหสงบใหเปนอเบกขาใหม ถาชานาญในสมาธกจะเขาไปไดทนทเลย

กาหนดปบเดยวกสงบ พอสงบแลวกปลอยใหสงบไปจนกวาจะถอนออกมาเอง พอถอน

46

ออกมาแลวกกลบมาพจารณาใหม พจารณาเรองทยงตดอย เชนเรองลาภยศสรรเสรญ

เรองรปเสยงกลนรส เรองคนนนคนน เรองรางกาย เรองเวทนา เวทนาสญญาสงขาร

วญญาณนจะไปดวยกน เราพจารณาเวทนาตวเดยวกพอ เวลามทกขเวทนาสญญาจะ

เปนผบอก สงขารกจะปรงแตง อยากใหทกขเวทนาหายไป เรากมาแกทสงขารตวเดยว

หยดความอยากใหทกขเวทนาหายไป ไมตองพจารณาสญญาสงขารวญญาณ วาเปน

อนจจงทกขงอนตตา นเปนทางทฤษฎ ในทางปฏบตใหพจารณาทกขเวทนา วาเปน

อนจจงทกขงอนตตา เพอปลอยวางความเจบ

จะเจบกปลอยใหเจบไป เพราะเปนอนจจงทกขงอนตตา หามไมได หามไมใหเจบไมได

ส งใหหายไมได ตองหยดตณหาความอยาก ทสงขารคดปรงแตงขนมา คดอยากจะให

หาย อยากจะลก อยากจะเปลยนอรยาบถ ตองหยดสงขาร ถายงไมมปญญา กใชสมาธ

ดบไปกอน พทโธๆไป เอาสงขารมาพทโธ แทนทจะปลอยใหสงขารคดอยากจะลก

อยากจะใหความเจบหายไป กเอาสงขารมาคดพทโธๆไป พอความอยากทจะใหความเจบ

หายไปหยดทางาน ความทกขใจกจะหายไป ความเจบของรางกายอาจจะหายไปดวย ถา

ไมหายกไมเปนไร เพราะไมรนแรงเทากบความเจบของใจทเกดจากความอยาก พอความ

เจบทางใจหายไปแลว กจะนงตอไปได เพราะใจเปนอเบกขาแลว ความเจบกจะเปน

เหมอนกบยงกด ไมไดทรมานเหมอนกบตอนทมความอยาก ตอนทมความอยากจะ

ทรมานมาก ถาใชปญญาไมเปน กตองใชสมาธ บรกรรมพทโธๆไป กจะหยดความอยาก

ไดช วคราว

ถาใชปญญาเปน กวเคราะหดใหเหนวา ตอนนเราทกขเพราะความอยากของเรา สงทเรา

อยากใหหายไปเรากส งเขาไมได ตองอยกบเขาไป ตองทาใจ พอทาใจไดกหายทรมาน

เชนเกลยดคนนแตตองอยกบเขา อยเพราะลกอยเพราะอะไรกแลวแต จะแยกทางกนก

แยกไมได เมอแยกไมไดกตองอยดวยกนไป ถายงมความอยากจะแยกแตแยกไมได ก

จะเครยดตลอดเวลา ถายอมอยกบเขากจะไมเครยด ตองอยดวยกนตอนนกอยไป เขา

กบเราไมเทยง สกวนหนงกตองแยกกนอยด ไมชากเรว แตตอนนยงแยกไมไดกอยกน

ไป อยาไปอยากแยก ถาอยากแลวจะทกข จะทนไมได ถาหยดความอยากแยกได กอย

47

ดวยกนได นคอเรองทเราตองพจารณาดวยปญญา เพอตดความทกขความหวงใย ถา

ทกขกบเรองเงนทองกตองพจารณาวา อยแบบไมใชเงนดกวา ถาใชเงนกจะมปญหา

ตามมา เพราะจะไมพอใช พอไมพอใช กตองหา หาไมไดกทกขอก ถาตองใชเงนกตอง

รจกใชเงน ใหใชเทาทเราม ถาไมมกไมตองใช ถาจะตองตายเพราะไมมเงนใชกยอมตาย

เพราะรางกายเปนอนจจง เปนอนตตา ไมเทยง หามไมใหตายไมได ไมชากเรวกตองตาย

อยด ไมมเงนซอขาวมากนกตาย มเงนซอขาวมากนกตาย เพยงแตตายชาตายเรว ใน

ทสดกตายเหมอนกน

ถาพจารณาดวยปญญาแลวจะไมมอะไรเปนปญหา ใชไตรลกษณเขาไปแกไดหมดเลย

เรองเงนกใชปญญาแก เรองรางกายกใชปญญาแก เงนกเปนไตรลกษณ รางกายกเปน

ไตรลกษณ ทกอยางเปนไตรลกษณหมด ลาภยศสรรเสรญกเปนไตรลกษณ ไมถาวร

เชนไมไดอยตาแหนงนเสมอไป อาจจะมการโยกยายเปลยนแปลง ขนบางลงบาง ก

ปลอยมนไปตามเรองของมน สรรเสรญกบนนทากเหมอนกน บางวนกมคนชม บางวนก

มคนดา กตองอยกบมนไป อยาไปอยาก รปเสยงกลนรสกเหมอนกน บางวนกสมผสกบ

รปเสยงกลนรสทถกอกถกใจ เชนวนทไดไปเทยวนจะไดสมผสกบรปเสยงกลนรสทถก

อกถกใจ วนทตองอยบานเพราะไมสบายไปไหนไมได กจะไดสมผสรปเสยงกลนรสทไม

ถกอกถกใจ กตองอยกบมนไป อยาไปอยาก เพราะมนเปนอนจจงเปนอนตตา เราไปส ง

มนไมได เปลยนมนไมได

ถาพจารณาดวยปญญาแลว จะปลอยวางได ทาใจใหเปนอเบกขากบทกเรองได จะเปน

อยางไรกไดท งนน จะเจรญลาภหรอเสอมลาภกได เจรญยศหรอเสอมยศกได สรรเสรญ

หรอนนทากได สขหรอทกขทางตาหจมกลนกาย ทางรปเสยงกลนรสกได รางกายจะเปน

สภาพใดกได เปนหนมเปนสาวกได แกกได เจบไขไดปวยกได ตายกได นกคอเรองของ

การปฏบต เพอทาใหใจหลดพนจากความทกขใจ ดวยการเจรญปญญา ใหเหนไตร

ลกษณ ใหรวาทกสงทกอยางไมเทยงเปนอนตตา เราไปควบคมบงคบส งการไมได ให

เหนวาความทกขเกดจากความอยากของเรา ทอยากจะใหเปนอยางนนเปนอยางน

48

พยายามนงใหสงบใหได ถาปฏบตแลวไมสงบ กถอวาไมกาวหนา เชนใหตามรจตน ดไป

จนตายกไมสงบ ถาจะตามดจตจะตองไดสมาธกอน แลวถงจะดจตได ดจตกดอรยสจ

๔ ใหดวาตอนนใจกาลงอยากกบเรองอะไร กตองหยดมนใหได หยดดวยปญญา ถา

หยดดวยสต กจะหยดไดช วคราว พอเผลอสตกจะอยากใหม พอโกรธแลวรวาโกรธก

หยดโกรธได พอเผลอสตกกลบมาโกรธใหม เหมอนจบปใสกระดง ไมมวนทจะหมด

ปญหา ข นตนนจงไมควรดจต ควรหยดความคด หยดจต อยาใหจตคดปรงแตง ใหอย

กบพทโธหรอใหรเฉยๆ ไมใหคดปรงแตง เวลานงสมาธถาจตไมปรงแตง ไมลอยไปลอย

มา เชนดลมอยางเดยว จตกจะสงบได เหมอนกบเวลารอยดายเขารเขม ถามอไมนง

สายไปสายมา จะรอยดายเขาไปในรเขมไมได ใจถาไมนง คดไปอดต คดไปอนาคต ไม

อยปจจบน จะสงบไมได ใจตองอยในปจจบนถงจะสงบได

ถาใจไมสงบกจะไมกาวหนา จะไปไมถงไหน วนเวยนอยทเดม เหมอนจบปใสกระดง จบ

ตวนเขาไป ตวนนกออกมา เชนตามรจต เวลาเหนขวดเปบซกอยากดม เหนโทรทศนก

อยากด ตองตามจบกนไปเรอยๆ ถาจตสงบแลวจะไมอยาก เพราะความสขทเกดจาก

ความสงบน ดกวาความสขของตเยนของโทรทศน ของรปเสยงกลนรส ถงแมยงมความ

อยากอย ถามสมาธจะตานความอยากได พอใชปญญาพจารณา กจะเหนวานงสมาธจะ

สขกวา อยาไปอยากดกวา อยากแลวทกข ไดความสขเดยวเดยว ตองหาใหมอยเรอยๆ

นงสมาธดกวา เชนอยากจะเปดทวกน งสมาธแทน ถาจะหยดความอยากอยางถาวร ก

ตองออกทางปญญา ไมอยางนนความอยากจะไมหมด เชนอยากในกามารมณ กตอง

พจารณาคนทเราอยากรวมเพศดวย วาเปนเหมอนซากศพ ตองเหนอวยวะตางๆภายใน

รางกาย อยาเหนแตภายนอก ตองเหนโครงกระดก พวกเรากลวผกนไมใชเหรอ แต

ทาไมนอนกบผได นอนกบผทกคน ผแบบนไมกลวกน เพราะไมมองเขาไปขางใน มอง

แตขางนอก มองแตทผวหนง ไมมองสวนทผวหนงหมหออย เชนมองแตหนาตา ไมมอง

กะโหลกศรษะทอยใตผวหนา ไมเหนกะโหลกศรษะ ไมเหนโครงกระดกกน ถารางกาย

ไมมโครงกระดก รางกายจะเปนเหมอนแมงกะพรน

49

พจารณาบอยๆแลวจะเหนเอง เหมอนกบการทองสตรคณ ทองบอยๆพอนกปบกจะได

คาตอบทนท เชน ๘ คณ ๘ เทาไหร จะไดคาตอบทนท ตอไปเวลามองใครแลวเกด

กามารมณ กจะมองทะลหนงเขาไป กจะดบกามารมณได ตองพจารณาจนเปน

สญชาตญาณ เปนสวนหนงของความรสกนกคด เวลามองใครกมองท งขางนอกท งขางใน

มองท งตอนทมชวตอยและตอนทตายไปแลว อยทการฝกพจารณาอยเรอยๆ นกถงภาพ

อสภะอยเรอยๆ จะทาไมไดถาไมมสมาธ เพราะกเลสไมชอบ กเลสจะตอตาน กเลสจะทา

ใหเกดอารมณไมดขนมา หดหขยะแขยง เบอหนาย ไมอยากจะพจารณา ถาใจมความ

สงบแลวอารมณตางๆจะไมเกด เพราะถกสมาธกดเอาไว ใจเปนอเบกขา พจารณากจะไม

มอารมณ พอพจารณาไปสกระยะ อเบกขากจะคอยออนกาลงลงไป ถาเกดอารมณตางๆ

ขนมากตองหยดพจารณา แลวกกลบเขาไปทาสมาธใหม

พอเขาข นปญญาแลว ตองทาสลบกนระหวางสมาธกบปญญา พจารณาจนเกดอารมณก

หยด กลบเขาไปพกในสมาธจนสบายอมแลว เปนอเบกขาแลว จตจะถอนออกมาเอง พอ

ออกมากพจารณาเรองนนตอ พจารณาไปเรอยๆจนเอามาใชประโยชนได ถาคดวาเจรญ

อสภะไดแลว กลองทดสอบด ใหนกถงภาพสวยๆงามๆ ดวาจะเกดกามารมณหรอไม ถา

เกดแลวเอาอสภะมาดบไดหรอไม ถาคดถงสภะปบอสภะกโผลมา ตอไปกจะไมคด ม

กาลงเทากน เมอกอนมแตสภะอยางเดยว ไมมอสภะขนมาตานเลย คนเราถงตอง

แตงงานกน เวลาไมเจอกนกนกถงแตหนาแตตากน ไมเหนอสภะของกนเลย ถาเหนอส

ภะกคงจะไมแตงกน ตองปฏบตอยางตอเนอง เพราะเวลาทไมปฏบตกจะเปนเวลาของ

กเลสทนท ถาเราไมเจรญสตไมน งสมาธไมพจารณาปญญา กจะไปทางอวชชา ปจจยา

สงขาราทนท

ถาม บางทเราไมต งใจพจารณา กขนมาเอง

ตอบ ไมเปนปญหาอะไร ขนมากขนมา

50

ถาม เหมอนอยางเวลาถบาน กไมไดคดอะไร กปรากฏขนมาเองวา นไมใชบาน เปนอฐ

เปนหน ไมใชของเรา เดมเปนของแม พอแมตายไป กสมมตวาเปนของเรา

ปรากฏขนเองเจาคะ

ตอบ ถาปรากฏขนมาตอนทไมมปญหา กจะไมเกดประโยชน ตองปรากฏตอนทม

ปญหา ถงจะไดประโยชน เชนตอนทธนาคารจะมายดบาน

ถาม เหมอนซอมไปเรอยๆใชไหม

ตอบ ซอมไปเรอยๆ พอเกดเหตการณจรงขนมา จะไดไมทกข เชนเวลาไฟไหมบาน ก

คดวาไมใชบานของเรา

ถาม หมายความวาอยในสนามสอบใชไหมคะ

ตอบ พจารณาเพอใชกบเหตการณจรง

ถาม แตสงสยวาเราไมไดคดอะไร ทาไมมนปรากฏขนมา

ตอบ เพราะมฝงอยในใจ พอใจวางกจะปรากฏขนมา

ถาม เปนสญญาใชไหมคะ

ตอบ ถาดบความทกขได กเปนปญญา

ถาม ใหเรายอมรบ

ตอบ ถาไมอยในสนามสอบกเปนจนตามยปญญา ถาเกดทกขแลวดบไดกจะเปน

ภาวนามยปญญา เชนเวลาถกดา กพจารณาวาเปนเสยงนกเสยงกา เสยงลมพด

ถาถกดาแลวไมทกข แสดงวามปญญา ถายงทกขอย แสดงวายงหลงอย ยง

อยากไมใหเขาดา

ถาม ตอนหลงนจะทกขนอยลง

51

ตอบ ตองไมทกขเลย

ถาม ตองพจารณาซาๆจนปลอยวางได

ตอบ ตองตดใหขาด เหมอนฟนไม ฟนไปครงสองครงยงไมขาด กตองฟนไปเรอยๆ

จนกวาจะขาด พอขาดแลวกไมตองฟน

ถาม ตองตดออกไปทละเรอง พอออกมาจากความสงบกตองพจารณา

ตอบ ทกขกบเรองใด กตองพจารณาเรองนน จนกวาจะหายทกข

ถาม การรสกเฉยเมย ไมแนใจวาเปนกเลสอกแบบหนงหรอเปลา

ตอบ ถาเฉยแลวมความสขกด ถาเฉยแลวทกขกไมด

ถาม เฉยแลวเบา ไมสนใจใคร

ตอบ ไมสนใจใครกด แตตองไมละเลยหนาท ตองทาตามหนาท

ถาม แตทกขกบเขานอยลง ไมไดอยากใหเขาเปนอยางนนเปนอยางน

ตอบ ตองไมทกขเลย

ถาม เขาอยากเปนกใหเขาเปนไป

ตอบ ไมใหทกขเลย เชนดแลแมกดแลไป ไมทกขกบเขา คอเฉยทางอารมณ แตไมเฉย

ทางหนาท มหนาทอะไร กทาไปจนกวาจะหมดหนาท

ถาม เขากเหนวาเราเฉย

ตอบ ไมเปนไร เฉยไมไดทารายใคร เสยหายตรงไหน ดกวาดาคนนนดาคนน

ถาม แตเขากลบทกข เพราะคดวาเราเปนอะไรไป

52

ตอบ เพราะเขาไมมปญญา ไมเคยเจอความเฉย ไมรวาเปนความสข สมาธกคอความ

เฉยนเอง เฉยแบบสมาธหรอเปลา ตองเฉยแบบมความสข

คนทเฉยแลวจะไมชอบอยกบคนทไมเฉย อยแลวเรองมาก แยกทางกนดกวา ไป

บวชดกวา อาวจรงๆ ในพระไตรปฎกกแสดงไววา ทกครงท ฆราวาสจะบวช จะ

อทานวาการครองเรอนนวนวายหนอ ทาไมอยเฉยๆกนไมได ทาไมตองวนวาย

กน วนวายกบเรองไรสาระท งนน เรองไมใชเรองนะ วนวายกบคนนนคนนทาไม

ทาไมตองเปนอยางนนเปนอยางน ถาวนวายกบเรองกนเรองนอนนกพอมเหตผล

ไมมขาวกนกตองวนวายหาขาวมากนกน แตนวนวายกบเรองไรสาระท งนน ถาม

กเลสกจะวนวายกบเรองไรสาระตางๆ ถาไมมกเลสกจะไมวนวาย แมแตกบเรอง

หากนหานอน ครบาอาจารยทานกยงตองออกบณฑบาต ไมสบายกตองกนยา

แตจะไมวนวาย ทาไปตามเหต ถาเปนเรองของกเลส จะไมมความพอเลย ไมวา

จะอยในสภาพใด รอนกเบอ หนาวกเบอ ฝนตกกเบอ แดดออกกเบอ ทาอยางน

ทาอยางนนกเบอ เพราะใจไมเฉย ปรงแตงไปเรอยๆ

ปญหาท งหมดจงอยทใจเรา ไมไดอยทใคร อยทความไมนงไมสงบ กเลสตณหา

กาลงทางาน อวชชา ปจจยา สงขารา ทาใหเกดตณหา เกดภพชาตตามมา ทรง

แสดงไวในปฏจจสมปบาท เรมท อวชชา ปจจยา สงขารา อวชชาคอความหลง

ไมรวาความสขอยทความสงบ กเลยปรงแตงหารปเสยงกลนรส ออกไปทาง

อายตนะ ทางตาหจมกลนกาย ไปสมผสกบรปเสยงกลนรส กเกดเวทนาสขทกข

ขนมา กเกดความอยาก ถาสขกอยากจะใหสขไปนานๆ ถาทกขกอยากจะให

หายไปเรวๆ พอเกดตณหาแลวกเกดอปาทานความยดม นถอม น สขกยดวาเปน

ของเรา กเกดภพขนมา พอหายไปกตองหามาทดแทนใหม พอรางกายนตายไปก

ตองหารางกายใหมมาทดแทน กจะมการเกดแกเจบตายตามมา

ท งหมดนเรมทอวชชา ถาไดสมาธกจะหยดอวชชาไดช วคราว ใจกจะเฉย เหนรป

เสยงกลนรสกไมเกดเวทนา ไมเกดตณหา จะเฉยๆชวคราว ต งแต อวชชา ปจจ

ยา สงขารา ไปถงภพชาต จะหยดทางาน พอออกมาจากสมาธถาไมพจารณาทาง

53

ปญญา ไมคมดวยสต ไมบรกรรมพทโธ ปลอยใหใจปรงแตงไปทางอวชชา กจะ

ไปหาตเยน หาตกบขาว หาขนมกน หารปเสยงกลนรส กจะเกดตณหาขนมา ถา

ออกจากสมาธแลวพทโธๆตอ กจะหยดสงขารทจะคดไปทางรปเสยงกลนรส ทาง

ความสขทางตาหจมกลนกาย ถาใชปญญากจะตดอวชชาได ตอไปกจะเปน ธม

มา ปจจยา สงขารา เปนปญญา ปจจยา สงขารา อวชชาจะมองวาเปนนจจงสขง

อตตา เหนอะไรกเปนสข แตปญญาจะเหนตรงกนขาม จะเหนวาเปนอนจจงทก

ขงอนตตา

นคอการปฏบต ไมตองเรยงลาดบของปฏจจสมปบาท เวลาปฏบตใหคอยดวา

ตอนนอวชชาทางานหรอเปลา ตอนนเกดตณหาหรอเปลา เวลาปฏบตใหดทตว

สงขารตวเดยว สงขารจะปรงไปทางไหน ไปทางสมทยหรอไปทางมรรค ถาไป

ตามความอยาก กตองดงกลบมาทางมรรคใหได แทนทจะเหนสภะกใหเหนอส

ภะ นคอการควบคมสงขารความคดปรงแตง เปน ก.ไก ข.ไข ของการปฏบต

ควบคมสงขารดวยพทโธ หยดสงขารกอน ไมใหสงขารคดปรงแตง ไมวาจะเปน

ทางปญญาหรอทางอวชชา สวนใหญจะไปทางอวชชา จงตองหยดสงขารกอน ถา

หยดไดแลวถงจะดงใหไปทางปญญาได ถาหยดสงขารไมไดกจะคดปรงไปทาง

อวชชา จงตองเรมตนดวยการเจรญสต เจรญพทธานสต บรกรรมพทโธๆไปท ง

วน อยาใหคดปรงแตง อยาไปคดวาเราเกง คดทางปญญาได ถาคดทางปญญา

ไดกตองบรรลไปนานแลว หยดสงขารใหไดกอน ใหใจวาง ไมมความคด ใหร

เฉยๆ เหนอะไรกสกแตวาเหน ใหใจต งอยในปจจบน ไมลอยไปลอยมา ไมไป

อดต ไมไปอนาคต พอตงอยในปจจบนไดแลว เวลานงสมาธบรกรรมพท

โธๆหรอดลมหายใจ กจะเขาสความสงบได เหมอนรอยดายเขารเขม ตองไมไป

ทางซายหรอทางขวาของรเขม ตองตรงกบร มอตองนง ถามอส นจะรอยไมได ใจ

จะสงบไมไดถาใจไมอยในปจจบน ถาไมหยดความคดปรงแตง กจะเขาสความ

สงบไมได

54

พวกเรากเรยนกนมามากแลว สงทขาดกนกคอการปฏบต ถาทมเทกนจรงๆ ในป

หนงจะไดเปนกอบเปนกาเลย เรากปฏบตอยปหนง ไดเปนกอบเปนกาเลย ทาให

บวชได ตอนตนกไมอยากจะบวช แตกมเหตการณบงคบ เพราะเงนหมด ถาม

เงนกรบทาทานไปใหหมด พอไมมเงนแลวจะไดถกบงคบใหไปบวช ถามเงนมนก

จะใชเงนเทยวได ซอขาวซอของได ถามเงนกใหทาทานใหมากๆ เงนนเปนโทษ

เปนนวรณ เปนอปสรรค ตอการเจรญทางจตใจ เงนซอนพพานไมได ไปนพพาน

ไมตองซอต ว ไมเหมอนไปเทยว

ถายอมรบความจรงวาเกดมาแลวตองตาย ปญหาตางๆกจะหมดไป อยอยาง

สมถะเรยบงายได ถากลวตายกลวเจบ กตองดนรนกน ทามาหากนแทบเปนแทบ

ตาย แลวมาตายเพราะความเครยดจากการทามาหากน เปนโรคภยไขเจบตางๆ

โรคหวใจโรคความดนโรคเบาหวาน หรอไมกประสบอบตเหตเดนทางไปทามาหา

กน ยงหนปญหาตางๆกยงตายเรว อยาหนดกวา ทาใจดสเสอ อยเฉยๆอยกบท

อยบานปลอดภยทสดแลว

ถาม เรองของความตาย ใหคดวาเปนไปตามกรรมไดไหมเจาคะ ไมตองไปดนรน

ตอบ ความตายเปนธรรมดาของรางกาย เปนสจจธรรมความจรง เกดแลวกตองตาย

ไมใชเรองของกรรม เรองของกรรมกคอเรองของความทกข ปญหาตางๆเปนเรอง

ของกรรม แตเรองของการเกดตายน เปนเรองของธรรมชาต มกรรมหรอไมม

กรรมกตองตายเหมอนกน พระพทธเจากตองตาย พระอรหนตกตองตาย

ถาม คนทมสตางคกบารงรางกายมากๆ แตบางทกตายเรวกวาคนจน ทไมไดดแลเลย

อนนเปนผลของกรรม

ตอบ การบารงมากจนเกนไปกเปนกรรมอยางหนง เปนการกระทา

ถาม ฉะนนควรอยตามสภาพ

55

ตอบ กดหลวงปหลวงตาทานอย ๙๐ กวาท งนน ทานไมมอะไร ทาไมอายทานกลบยน

ถาม ฉนมอเดยว ไมตองตรวจสขภาพประจาป ไมตองอะไร

ตอบ ไมตองซอประกน

ถาม ฆราวาสซอประกนเพราะกลวจะไมมเงนรกษา

ตอบ รฐบาลเขาประกนใหแลว ๓๐ บาท รกษาทกโรค

ความจรงโรคมอยเพยง ๓ ชนดเทานน ชนดท ๑ ไมตองรกษา เปนแลวกหาย

เอง ชนดท ๒ เปนแลวตองรกษาถงจะหาย ชนดท ๓ เปนแลวรกษากไมหาย ไม

รกษากไมหาย มเพยง ๓ โรคเทานน ทตองเจอกนทกคน สวนใหญกเจอโรค

ชนดท ๑ กอน เปนไขหวดอยางน ไมตองรกษากหายเองได เจบตรงนนปวดตรง

นเดยวกหายเอง โรคทไมหายเองกตองรกษา โรคทรกษาไมหายกตองรอใหหาย

ทเตาไฟ รางกายไมใชตวเรา เปนเหมอนหน เราเปนผชกใยอยเบองหลง ผทชก

ใยคอใจ รางกายเปนหน รางกายตายไป ผทชกใยไมไดตายไปดวย ใจไมมวน

ตาย พอรางกายตายไปกไปหารางกายใหมมาชกใยตอ แตใจไมร ใจหลง คดวา

เปนรางกาย

ถาปฏบตธรรมกจะแยกใจออกจากกายได เวลาใจสงบกายกหายไป รางกายจะ

เจบหรอไม ใจไมรบร ใหคดอยางนจะไดไมกลวตาย ไมยดตดกบรางกาย ใหคด

เสมอวารางกายเปนเพยงหน เปนตกตาตวหนง ใจเปนผควบคมหน เหมอนคนท

ควบคมหนยนตใหเตะฟตบอล ใหไปกระเบด คนทควบคมบงคบส งการไมไดอย

ในตวหน อยอกทหนง ส งการผานทางกระแสวทย เชนยานอวกาศ ทไปสารวจ

โลกพระจนทร คนทส งการอยทหอบงคบการ ถาเกดอะไรกบยานอวกาศ กไมได

เกดกบคนทอยทหอบงคบการ สงทเกดขนกบรางกาย ไมไดเกดขนกบใจ แตใจ

ไปหลงคดวาเปนรางกาย กเลยคดวาเปนไปดวย เหมอนนทานคนขาเปเลยงมามา

เหนคนเลยงเดนขาเป กเลยเดนขาเปตาม

56

เวลาใจไดรางกายมากคดวาเปนใจ พอรางกายเปนอะไรกทกขขนมา ทกขเพราะ

ความอยาก อยากไมใหแก ไมใหเจบ ไมใหตาย ถาใชปญญาพจารณาวารางกาย

ไมใชตวเรา ตองแก ตองเจบ ตองตาย กจะหยดความอยากได จะไมทกข ไม

เครยดกบรางกาย อยไดอยางสบาย อยไดกอยไป อยไมไดกไป ภารา หเว ปญ

จกขนธา ขนธ ๕ เปนภาระทหนกมาก ไปแบกมนทาไม แบกรางกายนเหนอยจะ

ตายไป มแตภาระ ใจถกกเลสหลอกใหหลง เหนอะไรกวาด สวยงาม ใหความสข

แตไมรวากวาจะไดมาตองเหนอยขนาดไหน บวชดกวา จะสบายใจ ของดๆ ไม

ชอบกน กลบไปชอบของไมดกน บวชจะไดเขาขางใน จะไดพบกบรสแหงธรรมท

ชนะรสท งปวง รสของความสงบนแหละคอรสแหงธรรม ถาไดความสขจากความ

สงบแลว จะไมอยากไดความสขแบบอน

ถาม ไดฟงทานอาจารยแลวกอยากจะออกบวช แตไมรจะเจรจากบคณพอคณแม

อยางไร

ตอบ ตองอดขาวถาไมใหออกบวช มทามาแลวในอดต มชายคนหนงอยากจะบวช แต

พอแมไมยอมใหบวช กเลยอดขาว พอแมใหเพอนมากลอมกไมยอม ในทสดพอ

แมกตองยอม เพราะเหนวายอมตายจรงๆถาไมไดบวช

ถาม อานหนงสอพระอาจารย ทใหลองขงตวเองอยในหอง ๓ วน ๗ วน

ตอบ เหมอนไปอยวด ไมหาความสขจากรปเสยงกลนรส จะใชเวลาท งหมดควบคม

ความคดปรงแตง เจรญสต ใหใจอยในปจจบน สลบกบการนงสมาธ เดนจงกรม

ในหอง กนมอเดยว ดมแตนาเปลา บงคบใหน งนานๆ ถานงขดสมาธไมไดกน ง

บนเกาอกได ไมตองลกไปไหน นงควบคมใจดวยการบรกรรมพทโธๆ ถาใจคด

แลวกจะเกดความอยากตางๆขนมาอยากจะทานนทาน เพราะอยเฉยๆไมเปน อย

ไมเปนสข ตองมอะไรทาถงจะมความสข เพราะความอยากทา ตองหยดความ

อยากดวยการหยดความคด หยดรางกาย ความอยากจะใชรางกายเปนเครองมอ

กตองหยดรางกาย ถาหยดทใจไมได กหยดทรางกายกอน อยากจะลกกจะไม

57

ยอมลก ไมชากเรว ความอยากจะสงบตวลงไปเอง ถารวาอยากจะลกแลวลก

ไมได กจะยอมแพไปเอง พอความอยากยอมแพแลวกจะหายเครยดหายทกข

แตจะทรมานมากถาใชขนตอยางเดยว ไมไดใชพทโธ เปนเหมอนชกคะเยอกน

ตอนนนใจจะปนปวนมากเลย พอความอยากยอมแพปบ ความปนปวนกจะ

หายไปเลย ถงแมจะไมรวม แตหายจากความปนปวน หายจากความเครยด จะ

เฉยๆสบายๆ ถงรวาปญหาคอความอยากนเอง ถาทาตามความอยากปญหาจะไม

มวนหมด อยากจะไปตรงนนกไป พอไปตรงนนแลว กอยากจะมาตรงน

เวลาสกบความอยาก จะทรมานใจมาก เหมอนสกบความอยากดมสราอยากสบ

บหร อยากเสพยาเสพตด กเปนความทกขแบบเดยวกน ถาไมไดทาตามความ

อยากใจจะปนปวนมาก ถาใชพทโธกจะชวยผอนคลายความปนปวน ถาไมใชพท

โธกตองใชขนต อยางทพระพทธเจาทรงตรสวา ขนต ปรมง ตโป ตตกขา ขนต

เปนเครองดบความทกข เปนเครองแผดเผากเลสตณหา ถาไมมสตสมาธปญญา

กตองสขนต จะไมยอมทาตามความอยาก จะนงตรงน จะไมยอมลกจนกวา

ความอยากจะหายไป ถานงขดสมาธไมได กนงบนเกาอไปกอน อยาลกไปไหน

จนกวาความอยากจะหายไป หายแลวคอยลก หรอจนกวาจะถงเวลาทกาหนดไว

ทาจากนอยไปหามาก นง ๑ ช วโมงกอน แลวกเพมเปน ๒ ช วโมง ๓ ช วโมง

ขยบขนไปเรอยๆ นงจนกวาจะหายอยากจะลกขนมา พอหายอยากแลวกจะรวา

ตอสกบความอยากไดแลว ทางทดควรบรกรรมพทโธๆไปดวย จะดกวาใชขนต

ความอดทนอยางเดยว ถาไมมความอดทนกจะทนไมได ถามการบรกรรมพทโธ

กจะชวยผอนคลายความเครยดได

ตองสกบความอยาก ถาไมสการปฏบตจะไมกาวหนา เพราะจะตกอยภายใต

อานาจของความอยาก ทจะส งใหไปโนนมานอยเรอยๆ พอมาอยวดกอยากจะ

ออกไปนอกวด พออยนอกวดกอยากจะกลบวด เขาๆออกๆอยางน ตองปกหลก

ส ทรงบญญตใหพระบวชใหมอยกบครบาอาจารย ๕ พรรษา พระทไปอยกบ

หลวงตากรกนวา ถาเขาไปแลวไมตองไปไหน ๕ ป เหมอนตดคก ๕ ป ออกไปได

58

เฉพาะตอนไปบณฑบาตเทานน ไมมกจนมนต ถาอยไดแลวกจะสบาย จงตอง

เจรญสตใหมาก ทาจตใหรวมใหได ถารวมไดแลวกจะกาวหนา พอออกทาง

ปญญากจะไปไดเรว ถาพจารณาไตรลกษณ อนจจงทกขงอนตตา พจารณาวา

ทกขเกดจากความอยาก พระพทธเจาทรงรบประกนวา ๗ วนหรอ ๗ เดอนหรอ

๗ ปกจะบรรลได

ตองเรมตนทการเจรญสตกอน พอไดสตกจะเขาสมาธได พอออกจากสมาธกจะ

เจรญปญญาได ตดความหลงทผลตความอยากได ความหลงกคอการไมเหน

อนจจงทกขงอนตตา เหนวาเปนนจจงสขงอตตา ใจของพวกเราสวนใหญจะมอง

วาเปนสขเปนของเรา จะอยกบเราไปนานๆ จะคดอยางนกนท งนน เวลาแตงงาน

กจะอวยพรใหอยกนไปนานๆ ใหมความสขมากๆ เปนของกนและกน แลวเปน

หรอเปลา ดไมดเพยง ๖ เดอนกไปกนคนละทางแลว ถาคดวาเปนไตรลกษณก

จะไมอยากแตงงาน จะไมอยากไดอะไร อยคนเดยวสบายกวา ถาตอสกบความ

อยากได เวลาอยคนเดยวจะเหงาวาเหว กตองอดทน ปลอยใหเหงาวาเหวไป พอ

ความอยากรวาไมไดจรงๆแลว กจะหยดอยาก จะหายเหงาหายวาเหว เหมอน

การหยดสบบหร อยากจะสบบหรกไมไปสบ ตอไปกจะหายอยาก

พระพทธเจาทรงตรสรวา ปญหาท งหมดเกดจากสมทยคอความอยาก และ

เครองมอทจะหยดความอยากกคอมรรค คอสตสมาธปญญา สนบสนนดวย

ขนตดวยวรยะ ดวยทานดวยศล ทรงสอนใหเจรญมรรคใหมาก หนาทของพวก

เรากคอการเจรญมรรคนเอง ถาจะถามวาเกดมาทาไม คาตอบกคอเกดมาเพอ

เจรญมรรค เจรญทานศลภาวนา เจรญสตสมาธปญญา เจรญวรยะขนต รบรอง

ไดวาปญหาท งหมดจะหมดไปจากใจ ตอนนใจเปนเหมอนคนเปนโรคมะเรง ตอง

รกษาโรคมะเรง เชอโรคกคอความอยาก การใชคโมฉายแสงผาตดกคอมรรค

ตองเจรญมรรคใหมาก พอมรรคมกาลงมากกวาความอยากแลว ความอยากกจะ

ตายไปหมด ความทกขกจะหายไปหมด จะเปนจะตายกได เพราะใจไมไดเปน

รางกาย ใจเปนเพยงผรบรเหตการณตางๆเทานนเอง เหมอนคนดภาพยนตร ใน

59

ภาพยนตรจะฆากนตายดวยระเบดนวเคลยร กจะไมไดฆาคนด ถาคนดหลงกจะ

ตนเตนตกใจหวาดกลวไปกบภาพยนตร ถามสตสมาธปญญากจะไมหลง จะด

เฉยๆ รเฉยๆ

อยางทพระพทธเจาทรงตรสกบคนทมาถามธรรมะ ตอนททรงบณฑบาต วาไม

สะดวก เขากกราบทลใหทรงสอนส นๆ ทรงตรสวา เวลาเหนอะไรกสกแตวาเหน

รอะไรกสกแตวาร ใหสกแตวาเทานน อยาไปอยในเหตการณ ใหเปนเพยงผรบร

คนดไมไดอยในจอภาพยนตร อยนอกจอ เปนเพยงผด ใจไมไดอยในโลกน ใจ

อยในโลกทพย รางกายอยในโลกธาต เหตการณทเกดในโลกธาตน ไปไมถงโลก

ทพย อยคนละทกน เหมอนคนทควบคมยานอวกาศอยทหอบงคบการ สวนยาน

อวกาศอยอกทหนง ถายานอวกาศระเบด กไมไดไปกระเทอนคนทอยท

หอบงคบการ ความจรงใจไมไดไมเสยกบอะไร ไปหลงกบเขาเอง ไปสขไปทกข

กบเขาเอง เวลาสมผสรบรรปเสยงกลนรสทถกใจกสข พอสมผสรบรกบรปเสยง

กลนรสทไมถกใจกทกข ปรงแตงขนมาเอง ถาใจเปนอเบกขากจะเปนกลาง ไมสข

ไมทกข รปเสยงกลนรสจะมาในรปแบบไหน ใจกจะเฉยๆ รางกายจะเจบปวด ใจ

กจะเฉยๆ รางกายจะหวจะอม ใจกจะเฉยๆ เพราะใจไมไดไมเสยกบรางกายเลย

ถาใจหลงกจะไมนงไมเปนกลาง จะแกวงไปกบความยนดยนราย ถายนดกสข

ยนรายกทกข เพราะใจไปมปฏกรยากบสงตางๆเอง ถาทาใจใหนงใหเปนกลางให

เปนอเบกขาได กจะไมมปฏกรยา ไมยนดยนราย ไมสขไมทกขกบการสมผสรบร

แตมความสขทเหนอกวาความสขท งหลายอยภายในใจ ความสขทเกดจากความ

วาง เกดจากความนง ททาใหใจรบรกบสงตางๆไดอยางไมสะทกสะทาน เชนรบร

กบความเจบปวดของรางกาย จงตองเจรญมรรคใหมาก เปนหนาทของพวกเรา

60

กณฑท ๔๔๑

พกกาย พกใจ ๓๐ มถนายน ๒๕๕๕

รางกายกเปนอยางนแหละ ไมเทยง ใชงานมากกเหนอย ตองพกผอน ใจกเหมอนกน ถา

ใชสงขารความคดปรงแตงมาก กตองพกบาง เขาสมาธสลบกน จะไดทางานอยางเตม

ประสทธภาพ การปฏบตธรรมกบการทามาหากนกเหมอนกน เวลาทามาหากนกออกไป

ทางานตอนเชา ตอนเยนกกลบมาบาน มารบประทานอาหารพกผอนหลบนอน เพอจะได

เตมกาลงกายและกาลงใจ ตอนเชาจะไดมกาลงกายกาลงใจไปทางานตอ ทางาน ๕ วนก

ตองหยด ๒ วน เปลยนบรรยากาศ มาพกผอนหยอนใจพกผอนรางกาย การปฏบต

ธรรมกเปนแบบเดยวกน ตองมการพกสลบกบการทางาน การทางานกคอการเจรญ

ปญญา พจารณาสภาวธรรมตางๆ ทใจไปเกยวของ ไปรบร ไปรบผดชอบ ใหเหนความ

จรงของสงตางๆ ของสภาวธรรมตางๆวา ไมเทยง เปนทกข ไมใชของเรา ไมใชตวเรา ไม

อยในการควบคมบงคบเสมอไป ถาไมสอนใจกจะถกความอยาก ความหลง สรางความ

ทกขใหกบใจ ความหลงกจะทาใหอยาก ใหสงทเกยวของดเสมอไป มแตเจรญไมมเสอม

แตโดยธรรมชาตของสงตางๆท งหลายในโลกน มเจรญมเสอมเปนธรรมดา มการ

เปลยนแปลงอยเรอยๆ ไมวาจะเปนวตถขาวของตางๆ สภาพเหตการณตางๆ รางกาย

ของคนและสตวตางๆ ถาไปยดตด อยากใหเปนอยางนนเปนอยางน กจะตองเสยใจทกข

ใจ นคอการทางานของปญญา

ใจจงตองพจารณาสงตางๆทใจเกยวของ เชนลาภยศสรรเสรญรปเสยงกลนรส ทให

ความสขกบใจวา มการเปลยนไป มการเจรญมการเสอมไป ถาไปยดไปตด เวลาเสอม

เวลาจากไป กจะเสยใจทกขใจ ถาคอยสอนใจอยเรอยๆวา ทกสงทกอยาง เชนลาภยศ

สรรเสรญ รปเสยงกลนรส บคคลตางๆ ตองมการเสอมมการหมดไปเปนธรรมดา เวลา

เกดเหตการณ ใจจะไดไมเดอดรอน เพราะไดเตรยมตวเตรยมใจ รบกบเหตการณทจะ

61

เกดขนไวแลว นคอการพจารณาทางปญญา ถาพจารณาไปเรอยๆ กจะฟ งซานเกด

อารมณตางๆทไมดขนมาได เนองจากกาลงของสมาธ คออเบกขาธรรม ทไดจากสมาธ

ออนกาลงลงไป กตองกลบเขาไปสรางพลงอเบกขาขนมาใหม ดวยการเขาไปในสมาธทา

ใจใหสงบ พอใจสงบแลวกใหพกตามความตองการของใจ จนกวาใจจะถอนออกมาเอง

เหมอนกบรางกายททางานหนกมา เหนอยกตองพกผอนหลบนอน ตองปลอยใหหลบให

เตมท อยาไปปลกในขณะทยงนอนไมพอ เพราะจะงวเงยหงดหงด ไมมกาลงทางานได

อยางเตมท ใจกเหมอนกน เวลาพกกตองปลอยใหพกอยางเตมท จนกวาจะอมตวแลว

ถอนออกมาเอง พรอมทจะพจารณาสภาวธรรมตางๆตอไป พจารณาจนปลอยวางได ถา

ยงไมรวาปลอยได กตองทดสอบด เชนรกอะไรหวงอะไร ยกใหคนอนไปไดหรอไม เชน

สมบตขาวของเงนทองบคคลทรกทหวง ตดความรกความหวงไดหรอไม ปลอยวางได

หรอไม ไมทกขไมกงวลไดหรอไม ตองทดสอบใจดวา ตดอปาทาน ความยดม นถอม น

ตดความอยากไดหรอไม

นคอการทางานทางสมถะและวปสสนา สมถะเปนทพกใจ วปสสนาเปนททางานของใจ

หลงจากทพจารณาสภาวธรรมภายนอก คอรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ ลาภยศสรรเสรญ

จนปลอยวางไดแลว กตองเขามาพจารณารางกาย พจารณาขนธ ๕ มรางกาย เวทนา

สญญา สงขาร วญญาณ ทมความเกยวเนองกน พอตาสมผสรป กจะเกดจกขวญญาณ

ขนมา วญญาณเปนผรบขอมลจากตา สญญากจะทางานพจารณาวา เปนรปอะไร เปน

หญงเปนชาย เปนมตรเปนศตร กจะเกดเวทนาตามมา ถาเปนมตรกจะสขใจ เปนศตรก

จะทกขใจ กจะเกดตณหาคอสงขารความคดปรงแตง ถาสขกจะอยากใหอยไปนานๆ ถา

ทกขกจะอยากใหหายไปเรวๆ อยากหนจากเขาไป ถาสงขารคดปรงแตงไปทางสมทย ไป

ทางตณหา กจะเกดความทกขใจขนมา

ถาไดพจารณาสภาวธรรมมากอนวารปทเหนน เปนเพยงดนนาลมไฟ ทกสงทกอยางท

เหนดวยตา เปนดนนาลมไฟท งนน ไมวาจะเปนรางกายของใครกตาม รางกายของศตร

รางกายของมตร กเปนเพยงดนนาลมไฟ มอาการ ๓๒ ผมขนเลบฟนหนงเนอเอน

กระดกเหมอนกนหมด เปนอนจจง เกดแกเจบตาย เปนอนตตา ควบคมบงคบไมได เขา

62

จะมาหรอไปเปนเรองของเขา สงทเราทาไดกคอทาใจใหเปนอเบกขา สอนใจไมใหอยาก

หน ไมใหอยากเขาหา เพราะความอยากจะผลตความทกขความทรมานใจขนมาโดยใช

เหต เพราะสงทเหนนน ไมชากเรวกตองผานไปจากไป ไมวาจะชอบหรอไมชอบ ถาทาใจ

ใหเฉยได กจะไมทกข

การปฏบตธรรมกเพอเปลยนสญญาเดม ทมกจะมองไปในทางสมมต มองวาเปนคนนน

คนน เปนเพอนเปนศตร ถามองทางธรรมะกจะเหนวาเปนดนนาลมไฟ เปนอาการ ๓๒

เกดแกเจบตาย มาแลวเดยวกไป ถาเขาจะทารายเรา หลบไดกหลบ หลบไมไดกถอวา

เปนกรรมของเรา คงจะมอะไรกนมากอนในอดต เชนพระโมคคลลานะ ทมคนตามทา

ราย แตทานกไมใชอทธฤทธหน เพราะทานรวาหนกรรมไมได หนวนนพรงนกจะตามมา

ใหม หนจากชาตนชาตหนากจะตามมาใหม ทานจงไมหน ยอมรบกรรมไป อยางมากก

แคตาย ทานคดอยางน นคอวธคดดวยปญญา จะไดไมทกข ปลอยวางได เปนการ

ปลอยวางรปเวทนาสญญาสงขารวญญาณไปพรอมกน

ถารางกายตองตายจากการสมผสรบรรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ กยอมปลอยใหรางกาย

ตายไป ถาเจบจากการสมผสรบรรปเสยงกลนรสโผฏฐพพะ กปลอยใหเจบไป จะไมแก

ดวยการอยากหนไป ทาใจใหนงไว จะไมเดอดรอน ไมทกขกบการสมผสรบรรปเสยง

กลนรสโผฏฐพพะทไมชอบ ทเปนอนตรายตอชวต เชนเดนไปเจองหรอเจอเสอ กทาใจ

ใหเปนอเบกขา ทาใจใหเฉย ยนใหนงแลวกดมนไป ถาจะกดหรอทาอะไรเรา กคดวาถง

คราวแลว เรามาปลอยวางขนธ ๕ ปลอยวางรางกาย เพราะรางกายไมเทยง เกดแกเจบ

ตาย เมอถงเวลาตายกปลอยใหตายไป ถงเวลาเจบกปลอยใหเจบไป ถาหนไมไดหลบ

ไมได ใจกตองนง เผชญกบมนไป ถาหนไดโดยไมทกขกหนไปกอนกได ถาอยากจะหน

ถาไมอยากหน เบอกบการหน กเผชญกบมนไป ใหรดารแดงกนไปวาจะตายหรอไมตาย

จะไดไมกลวความตาย ไมกลวความเจบอกตอไป

พจารณาขนธ ๕ วาเปนอนตตา ไมใชตวเราของเรา เปนอนจจง กจะละสกกายทฐได คอ

การเหนวาขนธ ๕ เปนตวเราของเรา ตองพจารณาใหเหนวาไมใชตวเราของเรา เปนเพยง

ดนนาลมไฟ เวทนากเปนสภาวธรรม ทเกดจากการสมผสรบรโผฏฐพพะผานทางรางกาย

63

เชนรางกายถกสตวกด กจะเกดอาการเจบปวดขนมา กยอมรบความจรงวาเจบ เจบก

เจบไป ถามยารกษากรกษาไป ถารกษาไมได จะเจบไปจนตาย กปลอยใหเจบใหตายไป

อยางนกจะทาใหละเวทนาได ละสงขารทคดปรงแตงในทางตณหาความอยากได ละ

สญญาทไปคดวาเปนตวเราของเราได ดวยการพจารณาวาไมใชตวเราของเรา นคอการ

พจารณาเพอปลอยวางขนธ ๕ ละสกกายทฐ ทไปคดวาขนธ ๕ เปนตวเราของเรา พอ

ปลอยวางไดแลว ใจกจะไมทกขกบขนธ ๕ อกตอไป จะไมทกขกบรางกาย ไมวารางกาย

จะอยในสภาพใดกตาม จะไมทกขกบความเจบของรางกาย จะเจบกเจบไป ถาแกไขไดก

แกไป หาหมอมารกษาหายามารกษาไดกรกษาไป ถารกษาไมไดกอยกบมนไป แตจะไม

ผลตสงขารความคดปรงแตงไปทางความอยาก จะไมคดอยากใหความเจบหาย หรอ

อยากจะหนจากความเจบไป เชนคนทเปนอมพฤกษอมพาต รางกายไมสามารถทาอะไร

ตามคาส งของใจได กอยากจะฆาตวตาย อยากจะฆารางกาย คดอยางนเปนความหลง

ไมมปญญา ไมพจารณาวาเปนธรรมดาของรางกายทตองเปนอยางน รางกายจะเจบไขได

ปวย เปนอมพฤกษอมพาตกปลอยใหเปนไป อยกบมนไป ถาทาอยางนได แทนทจะไป

ตกนรกดวยการฆาตวตาย กลบไดบรรลเปนพระอรยบคคล

เปนการพลกวกฤตใหเปนโอกาส ใหเปนประโยชน ใชความเจบไขไดปวยของรางกาย มา

สอนใจใหปลอยวาง ใหเหนวาเปนอนจจง เปนอนตตา ไมใชตวเรา ส งเขาไมได

เปลยนแปลงเขาไมได อยกบเขาไปจนกวาจะแยกจากกนไปเอง อยาแยกดวยการฆา

รางกาย เพราะทาดวยตณหาความอยาก จะทาใหทกขและไปเกดใหมอก ไปใชกรรมใน

อบายกอน จนกวาบาปจะหมดกาลง แลวกจะกลบมาเกดเปนมนษยใหม ถาเจอปญหา

เดมอกกจะแกปญหาแบบเดมอก ดงทมคาพดวา ถาฆาตวตายครงหนงแลวกจะตองฆา

ตวตายอก ๕๐๐ ชาต เพราะจะตดเปนนสยไป จะแกปญหาดวยการฆาตวตาย คนทฆา

ตวตายเพอหนปญหาน เพราะเคยทาอยางนมากอน ถาไดมโอกาสศกษาธรรมะ ไดมา

ปฏบต เจรญสต ทาใจใหสงบแลวพจารณาขนธ ๕ วาเปนอนจจงทกขงอนตตาได พอ

เวลาเกดปญหาขนมา กจะอยกบปญหานนไป แกไดกแก แกไมไดกอยกบมนไป จนกวา

รางกายจะตายไปเอง หรอถกศตรฆา จะอยอยางเยนสบาย ไมเครยดไมวตกไมกงวล ไม

หวาดกลว ถายงยดตดกบรางกาย ยงอยากใหมชวตอย กจะเกดความทกขความเครยด

64

ขนมาภายในใจ เวลาทมภยมาประชดตว เพราะยงหลงยดตดวาเปนตวเราของเรา ยงม

ตณหาความอยาก ยงไมสามารถปลอยวางสงขาร ไมใหคดไปในทางสมทยได ไม

สามารถทาใจใหเปนอเบกขาได สงขารยงปรงแตงไปทางสมทยอย

เวลาปลงได ใจจะสงบเยนสบาย เพราะยอมรบกบเหตการณทเกดขนได นคอผลทจะ

เกดขน จากการเจรญปญญา พจารณาขนธ ๕ อยเรอยๆ วาเปนอนตตา ไปส งเขาไมได

เวลาเขาเจบ หามเขาไมได แตเราหามความเจบของใจได ดวยการไมปลอยใหสงขารคด

ไปในทางสมทย คดไปในทางภวตณหา วภวตณหา กามตณหา ทาใจใหเปนอเบกขา สก

แตวาร การจะทาใจใหสกแตวารได กตองฝกสมาธ ทาใจใหรวมเขาสความเปนหนง เปน

เอกคคตารมณ เวลาใจรวมเปนหนงเปนเอกคคตารมณแลว ใจจะเปนอเบกขา ม

ความสขเยนสบาย จะไมเดอดรอนกบอะไรท งนนเวลาอยในสมาธ เพราะตอนนนไมรบร

ขนธ ๕ ไมรบรรางกายเวทนาสญญาสงขารวญญาณ จะรบรกตอนออกมาจากสมาธแลว

ถาจะรกษาใหเปนอเบกขาตอ กตองใชปญญาสอนใจ ใหพจารณาปลอยวางรปเวทนา

สญญาสงขารวญญาณ วาไมใชตวเราของเรา ตองสอนใจอยเรอยๆวา ไมใชตวเราของเรา

ไมเทยง มเกดมดบเปนธรรมดา ถารอยางนตลอดเวลา เวลารางกายเปนอะไรไป กจะทา

ใจใหเปนอเบกขาได ปลอยวางรางกาย ปลอยวางเวทนา ปลอยวางสญญา ปลอยวาง

สงขารได ถาสญญาไมเหนผด กจะหยดสงขารหยดสมทยได แตหยดเวทนาไมได

เวทนาทางกายจะหายไมหาย เปนเรองของรางกาย แตทกขทางใจหายได ถาใจเปน

อเบกขา ไมปรงแตงไปทางตณหา ทอยากใหความเจบหายไป อยากจะหนจากความเจบ

ไป

วธทาใจใหเปนอเบกขากทาได ๒ วธคอ ๑. อบายของสมาธ ๒. อบายของปญญา

ในขณะทเกดความเจบถาจะใชอบายของสมาธ กใหบรกรรมพทโธๆไป อยาใหใจคดถง

ความเจบ คดอยากใหความเจบหายไป ถามแตพทโธอยางเดยว ใจกจะสงบตวลง กจะ

ทนรบรกบความเจบของรางกายได ถาความเจบของรางกายไมไดหายไป จะไมเปน

ปญหา จะไมกระทบกบใจ ตางฝายตางอย บางครงใจสงบเตมท รางกายกหายไป เวทนา

กหายไป อยางนนกไดเหมอนกน มโอกาสทจะเกดได ๒ แบบคอ ๑. แบบทเวทนายงอย

65

รางกายยงอย แตใจไมเดอดรอน ๒. เวทนาหายไปรางกายหายไป เหลอแตสกแตวาร น

เปนอบายของสมาธ ถาใชอบายของสมาธ ทกครงเวลาเกดความเจบกตองทาอยางน

ไมไดแกปญหาอยางถาวร ถาอยากจะแกปญหาอยางถาวร ไมสะทกสะทานตอความเจบ

ของรางกาย กตองใชปญญาพจารณาใหเหนวา ความเจบของรางกายน เปนสภาวธรรมท

ใจสามารถรบรไดดวยอเบกขา ตางฝายตางอยดวยกนได เหมอนเสยงตอนนทเรารบฟง

ได ถาไมมความอยากใหเสยงหายไป ใจจะไมเดอดรอนกบเสยง ถาอยากจะใหเสยง

หายไป ใจจะไมสงบ จะหงดหงดราคาญใจ แสดงวาสงขารกาลงปรงแตงไปทางสมทย

ถาพจารณาวาเปนสภาวธรรม ทเราไมสามารถควบคมบงคบ ส งใหเปนอยางนนเปนอยาง

นได แตอยกบเขาได ถาอยกบเขาได ใจกจะสงบ เหนวาเปนอนจจงเปนอนตตา อนตตา

คอหามเขาไมได ส งเขาไมได อนจจงเปลยนไปเปลยนมา มาแลวกไป ถาชอบเสยงน พอ

เสยงนหายไป กจะวาเหว ถาไมชอบกจะทกข เพราะอยากจะใหหายไป ตองทาใจเฉยๆ

ใหเปนกลาง ยอมรบสภาวธรรมตางๆทสมผสรบร เชนเสยงหรอความเจบของรางกาย

รบรไปเทานนเอง เขาจะอยกอยไป จะหายกหายไป ถารบรไดแลวใจจะนง จะสงบเปน

อเบกขา ตอไปจะไมหว นไหวกบความเจบของรางกาย กบเสยงตางๆ ไมวาจะเปนเสยงท

ชอบหรอไมชอบกตาม จะคดวาเปนเสยงเทานนเอง เสยงทชอบกเปนเสยง เสยงทไม

ชอบกเปนเสยง เสยงชมกเปนเสยง เสยงดากเปนเสยง หามไมไดส งไมได เขาจะดาก

ปลอยเขาดาไป จะชมกปลอยเขาชมไป เราฟงแลวกผานไป เกดดบๆ เขาหซายแลวก

ออกหขวาไป

ถาไมมกเลสจะไมดงกลบมาคด ถามกเลสมอปาทาน พดไปหลายชวโมงแลว กยงเอา

กลบมาคด เอากลบมาฟงใหม เอากลบมาพดใหมในใจ พดทไรฟงทไรกทกขใจ เพราะไม

อยากใหพดอยางนน ไมอยากใหดา ตองตดความไมอยากใหดาใหได ตองปลอยวาง ดา

กได ไมดากได นเปนอบายทางปญญา เชนเดยวกบความเจบของรางกาย เจบกไดไม

เจบกได เจบกเทานน ไมเจบกเทานน ถาไมมความอยากใหความเจบหายไป หรอ

อยากจะหนจากความเจบไป จะรบกบความเจบของรางกายได ทรบไมไดกคอความทกข

66

ใจ ทเกดจากความอยากใหความเจบของรางกายหายไป นคอการใชปญญาพจารณา

เพอสอนใจใหปลอยวาง เวทนาคอความเจบของรางกาย เจบกเจบไป ใจเปนผรกรไป

ปญญาม ๓ ลกษณะคอ ๑. สตมยปญญา อยางทเรากาลงฟงธรรมอยตอนน เรยกวา

เปนสตมยปญญา กาลงไดปญญาทเกดจากการไดยนไดฟง เพอเปนแนวทางของการ

ปฏบต ๒. จนตามยปญญา พอไดยนไดฟงแลว กเอามาพจารณา เตรยมตวไวกอนทจะ

เกดเหตการณ เพราะถาไมเตรยมตวไมซอมไวกอน เวลาเกดเหตการณจะไมสามารถ

พจารณาได ปญญาท ง ๒ แบบนยงไมสามารถดบกเลสได เพราะยงไมอยในเหตการณ

จรง ๓. ภาวนามยปญญา ตองพจารณาเวลาอยในเหตการณจรง ตองเขาหองสอบ ทา

ขอสอบ ถาทาขอสอบไดกผาน ถาปลอยวางเสยงดาไดกผาน ปลอยวางความเจบของ

รางกายได ไมเดอดรอนไมสะทกสะทานกผาน นคอผลทจะไดรบจากการเจรญปญญา

แตกอนทจะมาถงภาวนามยปญญาได ตองผานจนตามยปญญากอน ผานสตมยปญญา

กอน ผานการเจรญสมาธกอน ผานการเจรญสตกอน ผานการรกษาศลกอน ผานการ

ทาบญใหทานกอน เปนข นบนไดของธรรม เปนเหมอนกบการศกษาเลาเรยน ตองศกษา

ช นอนบาล ช นประถม ช นมธยม ช นปรญญาตร ช นปรญญาโท ช นปรญญาเอก

ตามลาดบ

การปฏบตธรรมกเชนเดยวกน ตองทาบญใหทานกอน แลวกรกษาศล แลวกเจรญสต

พอเจรญสตได กจะนงสมาธได จตกจะรวม พอจตรวมถอนออกมาจตกจะเปนอเบกขา

กจะสามารถพจารณาทางปญญาได เจอความเจบกสามารถสอนจตใหต งอยในอเบกขา

ได สอนจตไมใหไปอยาก เพราะอยากแลวจะทรมานกวาตอนทไมอยาก เพราะเวลาม

ความอยากจตจะออกจากอเบกขา กจะทรมานใจ นคอแนวทางของการปฏบต ของ

พระพทธศาสนา ไมวาใครกตามตองปฏบตตามข นตอนนท งนน แตอาจจะไดปฏบตมา

มากนอยตางกน กมาตอยอดไดเลย ถาเคยทาทานมาแลว ไมยดตดกบสมบตขาวของ

เงนทอง ไมสะสม ไมมกไมตองทาทาน ถารกษาศลไดแลวกไมตองสมาทานศล เพราะ

ต งใจไมเบยดเบยนผอน ไมฆาสตวตดชวต ไมลกทรพย ไมประพฤตผดประเวณ ไมพด

ปด ไมเสพสรายาเมา เปนนสยอยแลว กไมตองไปขอศลกบใคร แตละคนเคยสะสมบญ

67

เหลานมาตางกน เวลาปฏบตจงมความคบหนาตางกน ตางคนตางปฏบตไป อยาไปมอง

คนอน จะอยขางหนาหรออยขางหลงเรา กเปนเรองของอดตทไดสะสมมา เราอย

ตรงไหนกตองทาของเราตรงนนไป จนกวาเราจะเสรจงาน คอปลอยวางความยดม นถอ

ม น ปลอยวางอปาทานไดหมด ตดความอยากท ง ๓ ไดหมด ถาไดปฏบตแลว ผลกจะ

เปนเหมอนกนหมด ไมวาจะชาหรอเรว ไปถงกอนหรอถงหลง

ถาม วนนทานอาจารยเทศนถกใจมากเลยคะ ทเทศนวาทาไปเถดไมตองไปดคนอนเขา

ตอบ อยคนละชนกน ถาอยช นอนบาลกอยาไปมองชนประถมชนมธยม จะทาใหทอแท

เพราะทาเหมอนเขาไมได เรองการปฏบตเปนเรองตวใครตวมน อตตาห อตตโน

นาโถ เรองของผลทไดทามามากนอยตางกน เรองของบญบารม อยางทมคาพด

วา แขงเรอแขงพายพอแขงกนได แตแขงวาสนาบารมน แขงกนไมได ตองสะสม

กนมา ถามนอยกตองตกใหมากๆ

อยทความเพยรเปนหลก ทจะพยายามตกตวงสรางบญบารม พวกเรามเวลา

เทากน มอาการ ๓๒ เทากน ทไมเทากนกคอความเพยร จงตองสรางความเพยร

ใหมาก เพยรมากกจะไปไดเรวไปไดไกล เหมอนกบเตมนามนรถ ถาเตมนอยก

จะไปไมไดไกล เตมมากกจะไปไดไกล นามนรถกคอความเพยร วรยบารม เพยร

ต งแตตนขนมาจนหลบ ถงจะเรยกวาเพยรอยางเตมท เพยรเจรญมรรค เจรญ

สต เจรญสมาธ เจรญปญญา ถาเพยรอยางนต งแตตนจนหลบ ภายใน ๗ ป

รบรองตองไดอยางใดอยางหนงแนนอน นกผานมาแลว ๗ ป ถายงไมไดกแสดง

วาเพยรยงไมมากพอ ถาอยากจะโทษใคร กใหโทษความเพยร ความเพยรไมมาก

พอ ตอใหมความปรารถนาแรงกลาขนาดไหนกตาม มศรทธามฉนทะมากเพยงไร

กตาม ถาไมมความเพยรกจะไมไดอะไร มฉนทะแลวกตองมวรยะ มวรยะแลวก

ตองมจตตะ คอใจจดจออยกบการปฏบต วมงสากคอใจใครครวญคดแตเรอง

ปฏบต พวกเรามงานเดยวกคองานปฏบต ไมทางานอน เพยรภาวนา เพยร

ปฏบตธรรม ฉนทะกคอยนดปฏบต ถามความอยากปฏบตเหมอนกบอยากไป

เทยว จะเสรจงานนไปนานแลว เปนฉนทะอนเดยวกน แตงานตางกน งานไป

68

เทยวเปนงานสรางภพชาต สวนงานไปปฏบตเปนงานตดภพชาต ตางกนตรงน ม

ฉนทะเปนตวนาเหมอนกน พวกเรามฉนทะกบการสรางภพสรางชาต สรางกเลส

ตณหา จงไมมวนทจะบรรลได ไมมวนทจะสาเรจงานทางธรรมได

ถามฉนทะยนดทางธรรม กจะมวรยะพากเพยรปฏบตธรรม ใจกจะจดจอกบการ

ปฏบตธรรม วมงสากจะคดแตเรองปฏบตธรรม ถามฉนทะวรยะจตตะวมงสา

ในทางธรรมแลว ผลจะตองเกดขนอยางแนนอน เพราะเกดขนกบพระพทธเจา

แลว เกดขนกบพระสาวกท งหลาย เพราะทานมอทธบาท ๔ คอฉนทะวรยะจตตะ

วมงสา อทธแปลวาความยงใหญ บาทกคอทาง อทธบาทกคอทางสความยงใหญ

ทางสความสาเรจ ไมวาจะเปนทางโลกหรอทางธรรม ถาทางโลกกสาเรจในการ

สรางภพสรางชาตใหมเพมมากขน ถาทางธรรมกสาเรจในการตดภพชาตใหหมด

ไป ตองเลอกฉนทะใหถกทาง อยาเลอกฉนทะกบการสรางภพสรางชาต ตอง

เลอกฉนทะในทางธรรม ชอบไปอยวด ไปปลกวเวก ไปปฏบตธรรม ไปเพยรกบ

การเดนจงกรมนงสมาธ ไมควรเพยรกบการไปเทยวตามสถานทตางๆ เพราะไม

เปนประโยชนกบจตใจ แตจะเปนโทษกบจตใจ เพราะจะสรางความอยากใหมาก

ขน ไมมวนสนสด จะอยากไปจนกวาจะไมสามารถไปได ตอนนนกจะมแตความ

ทกขทรมานใจ เชนเปนอมพฤกษอมพาต ไปไหนไมได อาจจะอยากฆาตวตายก

ได ถามความยนดไปในทางธรรม กจะมแตความรมเยนเปนสขสนทกข ขอให

พวกเราสราง ฉนทะวรยะจตตะวมงสา ตอธรรมอนเลศอนประเสรฐของ

พระพทธเจา คอมรรคผลนพพานนขนมา แลวสกวนหนงมรรคผลนพพาน ก

จะตองเปนผลทจะไดรบกนทกคนอยางแนนอน

ถาม ไดยนมาวาตองปฏบตกนเปนรอยๆชาตเลยกวาจะไปถง

ตอบ ถาไมมพระพทธเจาสอนกตองเปนลานๆชาตเลย เพราะไมรจกทาง แตพอม

พระพทธเจามาสอนแลว ๗ วนกได พระพทธเจาทรงพยากรณรบรองไวแลวใน

มหาสตปฏฐานสตร ถาเจรญสตได พจารณาธรรมตางๆตามทพระพทธเจาทรง

สอนได กจะสามารถบรรลพระนพพานหรอข นพระอนาคามได ภายใน ๗ วน ๗

69

เดอนหรอ ๗ ป ขนอยกบความเพยร ความฉลาดแหลมคมของสตปญญาของ

แตละคน ทมไมเทากน ถาไมมพระพทธเจามาตรสร ไมมพระพทธศาสนา ตอให

ปฏบต ตอใหเพยร ๒๔ ช วโมง ไมหลบไมนอนเลย กจะบรรลไมได เพราะจะ

ปฏบตไมถกทาง ดพระพทธเจาเปนตวอยาง พระองคไมมครบาอาจารยทจะสอน

จงตองลองผดลองถกเอง อดพระกระยาหารถง ๔๙ วน ถาไมฉลาดกอาจจะอด

ตายไปเลยกได

นคอความยากของทางน ถาไมมคนบอกทาง ยากทจะคนพบไดดวยตนเอง ม

เพยงคนทฉลาดอยางพระพทธเจาเทานน ทไดสะสมบญบารม เชนปญญาบารม

มาเปนกปเปนกลป ถงจะมความฉลาดรทนกเลส ทคอยหลอกลอไมใหเขาสทาง

มรรคผลนพพาน แตพอมพระพทธเจา มพระอรหนตมาสอนเลหกลตางๆของ

กเลสแลว กจะสามารถบรรลไดภายในชาตนเลย จงปรากฏมครบาอาจารยให

พวกเรากราบไหวบชาเปนจานวนมาก ไมตองปฏบตเปนรอยๆชาตแลว หลวงป

ม นกบรรลในชาตน หลวงตากบรรลในชาตน ใครกตามปฏบตธรรมสมควรแก

ธรรมแลว ตองไดมรรคผลนพพานอยางแนนอน จงอยาไปฟงคนหหนวกตาบอด

ทไมไดศกษาไมไดปฏบต ฟงแลวกจะทาใหไขวเขว ใหยดพระพทธพระธรรม

พระสงฆเปนอาจารย เปนสรณะเปนทพง คนอนเขาจะพดอะไรกฟงได แตตอง

พจารณาดวา พระพทธพระธรรมพระสงฆสอนอยางนหรอเปลา ไมมในคมภรท

สอนวา ถาปฏบตตามพระธรรมคาสอนของพระพทธเจาแลว จะตองปฏบตเปน

รอยชาตพนชาตถงจะบรรลได มแตสอนวา บรรลไดภายใน ๗ วน ๗ เดอน ๗

ป

ไมตองลงเลสงสย ชาตนเปนโอกาสดทสดแลว เหมอนถกลอตเตอรรางวลท ๑

หรอแจคพอตทอเมรกา เพยงแตเราตองไปรบรางวลเอง ตองเจรญมรรคเอง

เจรญทานศลภาวนาเอง ภายใน ๗ วน ๗ เดอน ๗ ปจะตองไดผลอยางแนนอน

ไมไดอยทใคร อยทความเพยรของเรา ถาไมมความเพยร ถงแมจะถกลอตเตอร

รางวลท ๑ ถกแจคพอตกจะไมสามารถไปรบรางวลได เพราะขเกยจเจรญมรรค

70

เจรญทานศลภาวนา ตองเปลยนความคดใหม ตอไปนจะไมเทยวแลว ตอไปนม

เวลาวางจะภาวนา ถาไมเปลยน กจะไมมวนไปทางธรรมได เหมอนขบรถไปผด

ทางแลวไมกลบรถ กจะไปผดทางอยเรอยๆ ตองหยดรถแลวยเทรนกลบรถ

ตอนนพวกเรากาลงไปทางสรางภพสรางชาต ตองกลบมาทางตดภพตดชาต ทาง

ของพระพทธเจา ทางของครบาอาจารยท งหลาย