ปญหาการไดรบการชดใชคาเสยหายของผใชบรการ รถยนตโดยสารสาธารณะ

สพชฌาย นชมตร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร คณะนตศาสตรปรด พนมยงค

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2556

DPU

Problems Obtaining Financial Compensation for Public Transportation User

SUPHITCHA NUTCHAMIT

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Pridi Banomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University 2013

DPU

จ

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงตอ รองศาสตราจารย พนจ ทพยมณ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ซงทานกรณาใหคาแนะนาและขอคดเหนตางๆในการวจยมาดวยดตลอด พรอมทงชวยตรวจสอบและแกไขวทยานพนธดวยความเอาใจใสอยางดตอผวจย ทาใหวทยานพนธนสาเรจลลวงไปได และขอกราบขอบพระคณคณะกรรมการสอบวทยานพนธทกทานทไดกรณาสอบวทยานพนธฉบบนจนสาเรจเรยบรอยโดยสมบรณ

ในการสารวจเกบขอมลเพอทาวทยานพนธนน ผวจยขอขอบพระคณตอมลนธเพอผบรโภค และองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ทกรณาใหความอนเคราะหขอมลและคาแนะนาทเปนประโยชนตองานวจย รวมทงผทเกยวของทไดใหคาแนะนาจากหนวยงานตางๆ ทาใหผวจยสามารถเขาเกบขอมลไดอยางสะดวกยงขน

อนงผวจยมความสานก ในพระคณของมหาวทยาลยธรกจบณฑตพรอมทงคณาจารยทกทานทเคยสงสอนวทยาการตางๆ ใหกบผวจยและขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ญาตพนองของผทาวจยทไดเอาใจใสดแลและใหความอนเคราะหแกผวจยจนสาเรจการศกษา

สพชฌาย นชมตร

DPU

ฉ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ..................................................................................................................... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................ ง กตตกรรมประกาศ ...................................................................................................................... จ สารบญ ....................................................................................................................................... ฉ บทท

1. บทนา ............................................................................................................................ 1 1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา ................................................................. 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา .................................................................................... 4 1.3 สมมตฐานของการศกษา ........................................................................................ 4 1.4 ขอบเขตของการศกษา ............................................................................................ 4 1.5 วธดาเนนการศกษา ................................................................................................. 5 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................... 5

2. ประวต ความเปนมาของการขนสงโดยสารสาธารณะของประเทศไทย แนวคดและ ทฤษฏเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ … 6 2.1 ประวต ความเปนมาของการขนสงโดยสารสาธารณะ ............................................ 6

2.1.1 ประวตของการขนสงโดยสารสาธารณะ ..................................................... 6 2.1.2 ความเปนมาของการขนสงดวยรถโดยสารสาธารณะ .................................. 9 2.1.3 หนวยงานทเกยวกบการขนสงทางบกในประเทศไทย .................................. 11

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจาก การขนสงโดยสารสาธารณะ................................................................................... 14 2.2.1 แนวคดและทฤษฎความรบผดในทางละเมด ................................................ 14 2.2.2 แนวคดการใหความคมครองผประสบภยจากรถ .......................................... 17 2.2.3 ทฤษฎการประกนภยรถยนต ........................................................................ 18 2.2.4 ทฤษฎทเกยวกบการคมครองผบรโภค ......................................................... 19

DPU

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 3. กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนต โดยสารสาธารณะในประเทศไทยเปรยบเทยบกบตางประเทศ .................................... 22

3.1 กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายในประเทศไทย ..................... 22 3.1.1 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ................................ 22 3.1.2 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ................................................................ 29 3.1.3 พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ................................................ 39 3.1.4 กฎหมายคมครองผบรโภค ............................................................................ 41 3.1.5 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ...................................................... 47 3.1.6 พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 ................... 51 3.2 บคคลผตองรบผดในความเสยหายอนเกดจากการขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะ 52 3.2.1 บคคลผตองรบผด ........................................................................................ 52

3.2.2 ขอยกเวนความรบผด ................................................................................... 56 3.2.3 ภาระการพสจน ............................................................................................ 58 3.2.4 แนวคาพพากษาฎกาเกยวกบการชดใชคาสนไหมทดแทนของผไดรบ ความเสยหายจากการขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะ.................................. 60

3.3 กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายในตางประเทศ ...................... 65 3.3.1 ประเทศองกฤษ ............................................................................................. 65 3.3.2 ประเทศไตหวน ............................................................................................. 69 3.3.3 ประเทศนวซแลนด ........................................................................................ 72

4. วเคราะหปญหาและอปสรรคทางกฎหมายเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบ ความเสยหายจากการขนสง โดยสารสาธารณะ .............................................................. 76

4.1 ปญหาในการเขาถงสทธของผไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณ 76 4.2 ปญหาในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมในทางแพงตามประมวลกฎหมาย แพงและพาณชย 79 4.3 ปญหาในการไดรบความคมครองความเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภย จากรถ 81

DPU

ซ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 4.4 ปญหาในการเรยกรองคาเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะตาม

พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 84 4.5 บทสมภาษณผทเกยวของ 86 4.6 กรณศกษาผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ 87

5. บทสรปและขอเสนอแนะ ............................................................................................. 94 5.1 บทสรป .................................................................................................................. 94 5.2 ขอเสนอแนะ .......................................................................................................... 96 บรรณานกรม .............................................................................................................................. 99 ภาคผนวก .................................................................................................................................... 104 ก พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ............................................ 105 ข กฎกระทรวงกาหนดความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน จานวนเงน คาเสยหายเบองตนการรองขอรบและการจายคาเสยหายเบองตน พ.ศ. 2552 ….. ..... 122 ประวตผเขยน ............................................................................................................................. .126

DPU

ง

หวขอวทยานพนธ ปญหาการไดรบการชดใชคาเสยหายของผใชบรการ รถยนตโดยสารสาธารณะ ชอผเขยน สพชฌาย นชมตร อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารย พนจ ทพยมณ สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2555

บทคดยอ

ปจจบนการเดนทางโดยใชระบบการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะทงหลายเปนสงทจาเปนในการใชเดนทางในชวตประจาวน จากการศกษาพบวา อบตเหตบนทองถนนนนสวนใหญมาจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะโดยจากสถตแลวการใชบรการรถยนตโดยสารประจาทางและ รถยนตโดยสารระหวางจงหวดนน เกดอบตเหตมาก เปนอนดบตนๆ ของไทย โดยเหตผลหลกทกอใหเกดอบตเหตนน สวนใหญมาจากความประมาทของผขบขและความไมไดมาตรฐานของรถยนตโดยสาร

ปจจบนการคมครองความเสยหายแกผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะยงมปญหาหลายประการ เชน ปญหาในการเขาถงสทธของผทไดรบความเสยหาย

ปญหาในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตม ปญหาในการไดรบความคมครองความเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ และปญหาในการเรยกรองคาเสยหายตามพระราชบญญตการขนสงทางบก งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหปญหาและอปสรรคทางกฎหมายเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ

งานวจยไดเสนอแนะหาแนวทางและมาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครอง ผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ เมอความเสยหายตางๆ เกดขนจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะตางๆ ไมวาจะเปนความเสยหายแกชวตหรอรางกาย อนามย ผลกระทบทตามมายอมเกดกบผใชบรการขนสงโดยสารสาธารณะ ทงในทางตรงและทางออม ซงการชดเชยและการเยยวยาความเสยหายเปนสงทสาคญอยางยงตอผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสาธารณะ ผทไดรบความเสยหายควรจะตองไดรบการคมครอง ความเสยหาย การชดใชคาเสยหาย และการเยยวยา จากผทเกยวของทงหลายอยางสะดวก รวดเรวและเปนธรรม เพยงพอตอความเสยหายทเกดขน

ฆ

DPU

ง

Thesis Title Problems on Obtaining Compensation for Public Transportation User Author Suphitcha Nutchamit Thesis Advisor Associate Professor Pinit Thipmanee Department Law Academic Year 2012

ABSTRACT

Presently, public transportation system has increasingly become a major role for travelling on a daily basis. The study finds that the main cause of road accidents derives from public bus service. The statistical result of the study also manifests that public and intercity buses yield most of the accidents in Thailand. Most common causes of accidents are negligence of driver and non-standard condition of vehicle.

There exist several fault coverage problems for the injured using public transportation such as the problem on access of rights of the victim, the additional claim of indemnity, the scope of damage protection from compensation fund, and the damage claim in accordance with land traffic bill. This research aims to analyze the legal problems and obstacles regarding protection of those damaged in public transportation.

Research suggests guidelines and measure for legal protection of the victim suffered physically, directly and indirectly, from using the service of public transportation. Compensatory measures and remedies from any parties involved are vitally important to the victim using the service of public transportation.

DPU

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ปจจบนการเดนทางโดยใชระบบการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะทงหลายเปนสงทจาเปนในการใชเดนทางในชวตประจาวนสาหรบทกเพศ ทกวย โดยเฉพาะการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะในทางบก เชน การเดนทางโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ รถแทกซ รถต โดยสาร เปนตน ดงนนการดแลรกษาสภาพรถ ใหอยในสภาพทพรอมใชงานตลอดเวลา รวมถงการควบคม พนกงานขบรถใหอยในภาวะทสามารถขบขและใหบรการแกผโดยสารไดอยางมประสทธภาพ เพอปองกนมใหเกดอบตเหตบนทองถนนจงเปนสงทจาเปน เพราะทกครงทเกดอบตเหต สงทเกดตามมาคอความเสยหายทเกดขนกบชวตและทรพยสน และจากการศกษาพบวา อบตเหตบนทองถนนนนสวนใหญมาจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ โดยจากสถตแลวนนการใชบรการรถรถยนตโดยสารสาธารณะประจาทางและรถยนตโดยสารระหวางจงหวดนน เกดอบตเหตมาก เปนอนดบตนๆ ของประเทศไทย ซงโดยเฉลยแลวจะเกดอบตเหต 3,000 ถง 4,000 ครงตอป โดย 1 ใน 3 เกดขนกบรถโดยสารทใชเดนทางตางจงหวดและทเหลอจาก 2 ใน 3 นน จะเกดขนกบรถยนตโดยสารในกรงเทพโดยเหตผลหลกทกอใหเกดอบตเหตนน1 สวนใหญมาจากความประมาทของผขบข ความไมไดมาตรฐานของรถโดยสาร ซงมการใชงานมาเปนระยะเวลานาน โดยทไมมการดแลบารงรกษาประสทธภาพรถใหอยในสภาพทสามารถพรอมใชงานอยตลอดเวลา

เมอความเสยหายเกดขนจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะตางๆตามทไดกลาวมาขางตนนน ไมวาจะเปนความเสยหายแกชวตหรอรางกาย อนามย ผลกระทบทตามมายอมเกดกบผใชบรการขนสงโดยสารสาธารณะ ทงในทางตรงและทางออม โดยการชดเชยและการเยยวยาความเสยหายเปนสงทสาคญอยางยงตอผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถสาธารณะ เพราะควรจะตองไดรบการคมครองความเสยหาย การชดใชคาเสยหายและการเยยวยาจากผทเกยวของทงหลายอยางสะดวก รวดเรวและเปนธรรม เพยงพอตอความเสยหายทเกดขน

1 ศนยพทกษสทธผบรโภค มลนธเพอผบรโภค. (2551). สมาตรฐานรถโดยสารสาธารณะ เมอผโดยสาร

ถกละเมดสทธการเยยวยาตองเปนธรรม. หนา 2.

DPU

2

แตในปจจบน การคมครองความเสยหายแกผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะยงมปญหาหลายประการ ตงแตการพจารณาการชดใชความเสยหายใหกบ ผประสบอบตเหตจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ มการพจารณาตามฐานานรป ขาดความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรม บางครงกชวยเหลอแบบสงเคราะห เฉกเชน ผ ประสบภยธรรมชาตทวๆไป โดยปญหาและอปสรรคในการไดรบความคมครองตาม พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 นนยงไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในปจจบน และบางครงยงถอเปนการเพมภาระใหกบประชาชน เพราะมขนตอนยงยากในการขอรบความเสยหายและตองมการรอการพสจนความถกผดในคดอาญากอน มการเจรจาตอรองคาสนไหมทดแทนทไมเปนธรรม มการพจารณาความเสยหายทไมเพยงพอตอความเสยหายทเกดขนจรง เพราะในภาวะปจจบนความเสยหายทางดานทรพยสนเสยหาย สญหาย การเดนทางทไมถงจดมงหมาย การขาดโอกาสหรอสญเสยโอกาสในการทางาน การขาดไรผอปการะและความเสยหายทางดานจตใจ เปนความเสยหายทประกนภยไมใหความคมครอง ตองรองเรยกรองผานการเจรจา ทงนในความเปนจรงเมอเกดความเสยหายขนแกผทประสบภยดงกลาวแลว ไมวาจะเปนความเสยหายในดานใดกตาม บรษทประกนภยจะเปนฝายยนขอเสนอโดยการใหผใชบรการทไดรบความเสยหายใหทาสญญาประนประนอมยอมความ ตามทบรษทประกนภยเสนอและจะมขอจากดในขอสญญาดงกลาวทกาหนดมใหผใชบรการทไดรบความเสยหายดงกลาวนนไปเรยกรองหรอฟองเปนคดไดอกตอไป ทาใหเกดความไมเปนธรรมแกผเสยหายเปนอยางยง ทงทในความเปนจรง เจตนารมณกฎหมายกาหนดใหสทธแกผทไดรบความเสยหายในการเรยกรองคาสนไหมเพมเตมหรอใชสทธทางศาลไดอยางเตมท ทงนตามมาตรา 22 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 กาหนดไวนน รวมทงปญหาในการใชสทธขอรบคาเสยหายเบองตนจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ ทตงขนมาตาม พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 จดตงขนเพอตองการทจะคมครองผประสบภยจากรถใหไดรบคาเสยหายเบองตน ถาเขาเงอนไขกรณตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตดงกลาว ซงในทางปฏบตแลวกลบพบวามผไดรบความเสยหายจากรถยนตโดยสารสาธารณะนนใชสทธในการขอรบคาเสยหายเบองตนจากกองทนดงกลาวไมถง รอยละ 50 อนเนองจากการขอรบคาเสยหายจากกองทนนนมระเบยบขนตอนทยงยากและซบซอน หรอตองมการรอการพสจนถกผดในสวนของคาชดเชยอน ทาใหกระบวนการชดเชยคาเสยหายลาชาจนเปนเหตใหผประสบภยบางรายตองทดรองจายคารกษาพยาบาลไปกอนหรอไปใชสทธตาม

DPU

3 ระบบหลกประกนสขภาพ อนสงผลใหคาใชจายของกองทนประกนสขภาพเหลานเพมสงขนกวา ทควรจะเปน2 ปญหาและอปสรรคในการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะทสาคญอกประการหนง คอ การทผไดรบความเสยหายไมไดรบการแจงสทธทถกตองและครบถวนตามสทธความคมครองทตนควรจะไดรบจากบรษทประกนภย และผประกอบธรกจขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะทงหลาย ทาใหผทไดรบความเสยหายเหลานไมทราบถงสทธในการเรยกรองคาเสยหายวามกระบวนการและขนตอนทถกตองครบถวนอยางไร เปนเหตใหผเสยหายตองยอมรบตามขอเสนอทบรษทประกนภยหรอผประกอบธรกจขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะกาหนดให แมคาเสยหายตามขอเสนอดงกลาวนนจะไมเพยงพอตอความเสยหายทเกดขนกตาม

นอกจากนสทธในการฟองรองเรยกคาใชจายเบองตนของผเสยหายหรอทายาท ตามทกาหนดไวในมาตรา 56-60 แหงพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 กบเจาของรถ ทกอใหเกดความเสยหายนน ยงคงไมเปนไปตามทบญญตไว เพราะในทางปฏบตเมอรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงไดกอใหเกดความเสยหายแกรางกายหรอชวตของบคคลใดแลว เจาของรถดงกลาวจะผลกภาระความรบผดชอบทงหลายไปใหกบบรษทประกนภยเปนผรบผดชอบเปนสวนใหญ โดยมเพยงเงนชวยเหลอจากเจาของรถสาหรบความเสยหายทเกดขนในรปแบบเชงการสงเคราะหมากกวาทจะเปนการคมครองตามสทธทผเสยหายพงจะไดรบ ทงทในความเปนจรงเจาของรถหรอผประกอบธรกจขนสงจะตองเปนฝายทจะตองรบผดชอบโดยตรงตอความเสยหายทเกดขนอนเกดจากรถขนสงโดยสารสาธารณะของตน ดงนน การคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ จงเปนสงทจาเปนทจะตองไดรบการคมครอง ดแล ควบคม และหามาตรการความปลอดภย ไมเฉพาะจากฝายผประกอบการขนสง บรษทประกนภยเทานน แตยงรวมไปถงภาครฐทจะตองหามาตรการในการเยยวยาใหแกผทไดรบความเสยหายจากรถโดยสารสาธารณะ เพอใหเกดความเปนธรรม สะดวกและรวดเรว

2 สานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย. กองทนทดแทนผประสบภย

จากรถ. สบคนเมอวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2554, จาก www.Oic.cr.th.

DPU

4 1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงประวต ความเปนมาของการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ แนวคด และทฤษฎเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

2. เพอศกษาถงกฎหมายทเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสง โดยรถยนตโดยสารสาธารณะในประเทศไทย เปรยบเทยบกบกฎหมายในตางประเทศ

3. เพอศกษาวเคราะหปญหาและอปสรรคทางกฎหมายเกยวกบการใหความคมครอง ผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

4. เพอเสนอแนะหาแนวทางและมาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ 1.3 สมมตฐานของการศกษา การใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะสารสาธารณะในปจจบนนน พบวายงมปญหาและอปสรรคทางกฎหมายอยหลายประการในการใหความคมครอง เชน ปญหาและอปสรรคในการเขาถงสทธของผประสบภยจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ ปญหาและอปสรรคในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ปญหาและอปสรรคในการไดรบความคมครองความเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ และ ปญหาและอปสรรคในการเรยกรองคาเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ดงนน จากปญหาดงกลาว จงจาเปนตองมมาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครอง และเยยวยาความเสยหายใหแกผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะเพอเปนแนวทางในการแกไขหรอปรบปรงกฎหมายทเกยวของตอไป 1.4 ขอบเขตของการศกษา ศกษาวเคราะหถงบทบญญตของกฎหมายตามพระราชบญญตคมครองผประสบภย จากรถ พ.ศ. 2535 ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ตามกฎหมายคมครองผบรโภค และพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 รวมทงตามหลกกฎหมายในตางประเทศทเกยวของ

DPU

5 1.5 วธดาเนนการศกษา ดาเนนการศกษาวจยโดยใชวธการวจยเอกสาร (Documentary Research) กลาวคอศกษาคนควาวเคราะหขอมลจากตาราบทกฎหมาย หนงสอคาอธบายกฎหมายคาพพากษา ของศาลฎกา

หลกกฎหมายของตางประเทศ วทยานพนธบทความทางวชาการจากสงพมพ ขาว อนเตอรเนตทเกยวของ โดยนามาศกษาวเคราะหและเรยบเรยงอยางเปนระบบ เพอใหไดขอสรปและขอเสนอแนะเปนแนวทางในการคนควา 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทาใหทราบถงถงประวต ความเปนมาของการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะแนวคด และทฤษฎเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

2. ทาใหทราบถงกฎหมายทเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะในประเทศไทย เปรยบเทยบกบกฎหมายในตางประเทศ

3. ทาใหทราบถงปญหาและอปสรรคทางกฎหมายเกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

4. ทาใหทราบถงแนวทางและมาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

DPU

บทท 2 ประวต ความเปนมาของการขนสงโดยสารสาธารณะของประเทศไทย แนวคด และทฤษฎเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ

ในบทนจะไดกลาวถงประวตและความเปนมาของการขนสงโดยสารสาธารณะ รวมถงแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการค มครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ 2.1 ประวต ความเปนมาของการขนสงโดยสารสาธารณะ

ววฒนาการของระบบขนสงสาธารณะของไทย เจรญเตบโตมาพรอมๆ กบการพฒนากรงเทพ ซงแบงออกไดเปน 4 สมย คอ สมยตนกรงรตนโกสนทร (2325-2394) สมยรบอารยธรรมตะวนตก (2394-2453) สมยเรมความเปนประเทศอตสาหกรรม (2453-2500) และสมยปจจบน (2501 เปนตนมา)3

2.1.1 ประวตของการขนสงโดยสารสาธารณะ 2.1.1.1 สมยตอนตนกรงรตนโกสนทร ในสมยตอนตนกรงรตนโกสนทร เรมตงแตการกอตงกรงเทพมหานคร เมอป พ.ศ.

2325 เปนตนมาจนตลอดรชสมยของพระมหากษตรย 3 พระองคแรกแหงกรงรตนโกสนทรคอ พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก (รชกาลท 1) พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย(รชกาลท 2) และพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว (รชกาลท 3) โดยการสรางพระนครหรอกรงเทพมหานครในสมยนนจะมลกษณะเลยนแบบสมยกรงศรอยธยา เพอระลกถงความยงใหญของอาณาจกรอยธยาในสมยอดต ซงในการสรางกรง เทพมหานครจะเ รมตนดวยการย ายพระบรมมหาราชวง มาตงยงฝงทศตะวนออกของแมนาเจาพระยา

การวางผงเมองในสมยตนกรงรตนโกสนทรนน จะมการจากดพนทอยภายในเขตกาแพงเมองเทานนโดยจะแบงออกเปน 2 ชน คอ คลองชนใน (คลองคเมอง) และคลองชนนอก (คลองรอบกรง) โดยทคลองทงสอง นอกจากจะทาหนาทเปนคเมองเพอปองกนเมองพระนครแลว

3 นระ คมนามล. (2547) . เทคโนโลยการขนสงสาธารณะในเมอง ระบบขนสงสาธารณะใน กทม. . หนา 23

.

DPU

23 หนาททสาคญประการหนง คอเปนเสมอนถนนวงแหวนในปจจบน เพอการคมนาคมทางนา โดยท แมนา และลาคลองในขณะนนเปรยบเสมอนโครงขายคมนาคมการขนสงของชาตเพยงแหงเดยว โดยมแมนาสายหลกคอ แมนาเจาพระยา และยงมคลองหลก คลองยอยๆมากมาย เชอมตดตอกนอยางเปนโครงขาย

จากการทเมองหลวงในสมยนน มคลองตางๆมากมาย และมการเดนทางดวยเรอแพเพอใชในการขนสงคน และสนคาตางๆ ดงนน จงไดรบการเรยกขานจากชาวตางประเทศวาเปน เวนชตะวนออก ซงกรงเทพมหานครในชวง 50 ปเรมแรกน จะมจานวนประชากรประมาณ 170,000 คน สงปลกสรางทถาวรจะมเพยงพระราชวง และวดวาอารามเทานน โดยประชาชนสวนใหญในขณะนนจะสรางบานเรอนบนแพไม หรอลอยเรอไปตามแมนา และคลองเลกๆ ทางดานฝงธนบร การขนสงทางบกจะไมเปนทนยม เนองจากสภาพถนนไมสะดวกและขาดความปลอดภยในการเดนทาง แตจะเดนทางโดยใชทางเทา และอาศยรถลากดวยสตว และแรงคน เปนสาคญ

2.1.1.2 สมยรบอารยธรรมตะวนตก4 สมยรบอารยธรรมตะวนตกเปนชวงเวลาสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

(รชกาลท 4) และพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) จะเปนยคของการพฒนาประเทศเพอใหเกดความทนสมยตามมาตรฐานตะวนตก ซงประชากรในขณะนน มจานวนประมาณ 600,000 คน

ในป พ.ศ. 2404 มการตดถนนสายแรกในกรงเทพมหานคร และเปดถนนใหใชงานในป พ.ศ. 2407 ถนนสายนจงมชอวา new road หรอมชอเปนทางการวา ถนนเจรญกรง โดยถนนสายดงกลาวสรางขนทางตอนลางของกรงเทพมหานคร โดยมการตงบรษท และรานคาตางๆของชาวตางประเทศมากมาย ถอไดวาเปนแหลงธรกจทไดรบความนยมเปนอยางยง

ตอมามการสรางถนนดาดผว ทมความทนสมยขนหลายสายตดกนเปนตาราง รวมทงมการสรางสะพานขามคลองตางๆ เปนจานวนมาก แตการทาการคาขายกบกรงเทพมหานครยงคงทาไดเฉพาะแตทางนาเทานน และการขนสงทางนายงคงมบทบาทสาคญในสมยน

การขนสงสาธารณะนน เรมตนขนเมอป พ.ศ. 2363 โดยการขนสงสาธารณะในกรงเทพมหานคร จะเรมตนดวยการบรการรถมา ตอมาจงมโครงขายถนนทมความทนสมยมากขนเปนลาดบๆ

เมอมการสรางถนนถนนเจรญกรงใน พ.ศ. 2404 ขนมาใชเปนถนนสายแรกแลว เปนเหตใหตรอก และซอยตางๆ ถกขยายเปนถนนเพอ การคมนาคมมากยงขน จงจาเปนตองมพาหนะสาหรบใชในการเดนทางขนสง เพอความสะดวกและรวดเรว ทาใหมรถรบจางขน โดยในครงแรก 4 แหลงเดม. หนา 26.

DPU

24 จะเปนรถลากรบจางชนดทใชมาลาก แตยงไมมความความสะดวกและปลอดภยเทาทควร ตอมานายฮองเชยง แซโหงว จงสงรถลากจากประเทศญปนเขามารบจางบรรทกและโดยสารขนเปนครงแรกเมอป พ.ศ. 2417 โดยใชคนจนเปนผลากเรยกวา รถเจก แตตอมาเมอมรถเมลทมความสะดวกและรวดเรวกวา ประกอบกบเทศบาลออกบญญต หามใชรถทใชแรงคนลากรบจางในถนนหลวง จงเปนเหตใหรถเจกเปนอนตองหมด และลมเลกไปเมอ พ.ศ. 2478

ในสวนของรถรางนน เกดขนมาจากการท นายจอหน ลอฟตส (ชาวเดนมารค) ไดดาเนนการขออนญาตจากรฐบาลเพอขอสมปทานจดเดนรถรางขนในป พ.ศ. 2430 โดยใชมาลากซงมาลากคนแรกนน เรมมใชเมอวนท 22 กนยายน 2431 โดยเดนรถจากบางคอแหลม ถนนตก จนถงบรมมหาราชวง แตนายจอหน ลอฟตส ดาเนนกจการเดนรถอยเพยงไมนาน จงโอนกจการใหบรษทของประเทศองกฤษทมชอวา บางกอกแทรมเวส คอมปะนลมเตด ดาเนนการตอไป แตบรษทดงกลาวดาเนนการขาดทนเรอยมา ทาใหตองโอนกจการคนใหกบบรษทเดนมารคเมอวนท 23 พฤษภาคม 2435

ตอมาเมอป พ.ศ. 2448 มผกอตง บรษทรถรางไทย ซงไดรบพระราชทานราชานมต ใหเดนรถรางภายในพระนครไดอกบรษท โดยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท5) ทรงขนนอตรางอนสดทายเปนพธเพอใหทางรถเสรจสมบรณ (สายดสต) และทรงขนประทบบนรถรางพเศษ ซงไดจดไวเปนรถพระทนง กจการของรถรางไทยเปดดาเนนการจนกระทงถงวนท 1 กมภาพนธ 2451 จงไดโอนไปให บรษทไฟฟาสยามจากด ซงตอมาไดเปลยนชอเปนบรษทไฟฟาไทย คอปอรเรชน จากด และในทสดไดโอนกจการใหเปนของรฐบาลเมอวนท 1 มกราคม 2493 พรอมกบไดมการเปลยนรปรางตวรถเปนแบบใหม จนกระทงเลกกจการเมอวนท 1 ตลาคม 2511

สาหรบรถรางในตางจงหวด มทจงหวดลพบรโดยการไฟฟากรงเทพมหานคร ไดเรมดาเนนกจการตงแตป พ.ศ. 2498 โดยเรมจากศาลพระกาฬไปจนถงวงเวยน ร.พน 6 ตอมาภายหลงไดขยายเสนทางไปจนถงหนาโรงแรมทหารบก และเขาไปยงเมองเกา ทมทางตดผานทางรถไฟสายเหนอไปสนสดททาโพธ แตใหบรการไดเพยง 7 ป กมเหตทาใหตองเลกกจการไปเมอป พ.ศ. 2505 2.1.1.3 สมยเรมความเปนประเทศอตสาหกรรม5

การพฒนากรงเทพมหานคร ตามรปแบบของตะวนตก ยงคงดาเนนตอไปในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) ตอเนองจนถงสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (รชกาลท 7) และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล (รชกาลท 8) ซงการพฒนาสวนใหญในสมยนนจะเกยวของกบการขยายโครงขายถนนออกสชานพระนคร

5 แหลงเดม. หนา 39.

DPU

25 การสรางโรงเรยน มหาวทยาลย ศาลาวาการและสถาบนตางๆ มากมาย และ การคมนาคมขนสงทางนาเรมลดบทบาทลง

การพฒนาทสาคญในสมยนนคอ การสรางแมนาเจาพระยา 2 แหง คอสะพานพระราม 6 ทตาบลบางซอน และสะพานพระพทธยอดฟา ขนมา เพอ เ ชอมการคมนาคมระหวางกรงเทพมหานคร กบธนบร 2.1.1.4 สมยปจจบน (พ.ศ. 2501 เปนตนมา )6

เมอปพ.ศ. 2501 กอนมแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบแรก 3 ป กระทรวงมหาดไทยไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลสหรฐอเมรกา ผาน USOM แหงประเทศไทย โดยมการใหผเชยวชาญคณะหนง ในนาม ลทชฟลด ไวททง บราวน แอนด แอสโซซเอท ดาเนนการจดทา ผงเมองนครหลวงขนเปนครงแรก และเรยกแผนผงนวา GREAT BANGKOK PLAN 2533 เสนอตอกระทรวงมหาดไทย เมอป พ.ศ. 2503 เปนแผนโครงการ 30 ป (พ.ศ. 2504 – 2533) ผงโครงการฉบบนตอมา เรยกวาผง ลทชฟลด โดยผงดงกลาวนจะครอบคลมอาณาบรเวณทดนในเขตเทศบาลนครกรงเทพฯ เทศบาลนครธนบร เทศบาลเมองนนทบร เทศบาลเมองสมทรปราการ และเทศบาลเมองพระประแดงทงหมด จงแผขยายออกไปคลมบรเวณทดนบางสวนในเขตจงหวดพระนคร จงหวดธนบร จงหวดนนทบร และจงหวดสมทรปราการ ซงอยนอกเขตเทศบาลดงกลาวดวย

โดยผงลทชฟลดนน ทาใหกรงเทพมหานครเกดความเปลยนแปลงครงสาคญ และเปนเหตใหเกดแนวความคดของนครแหงรถยนตขน ซงเปนทนยมในสหรฐอเมรกาสมยนน จนกระทงไดนามาปรบใชกบกรงเทพมหานคร โดยขอแนะนาในผงลทชฟลดไดแนะนาใหดาเนนการสรางทางหลวงมากกวา 30 สาย เพอใหเกดโครงขายถนนวงแหวนและถนนรศม ลกษณะรปดาววางแนวทบโครงขายคลองทมอยขณะนน และถงแมวาแผนดงกลาวจะไมไดผานเปนกฎหมายบงคบใชอยางเปนทางการ แตคาแนะนาสวนใหญถกนาไปปฏบต ทงนเพราะเงนชวยเหลอไดมาจากการสนบสนนของสหรฐอเมรกา

2.1.2 ความเปนมาของการขนสงดวยรถโดยสารสาธารณะ 2.1.2.1 รถยนตโดยสารประจาทาง

รถยนตโดยสารประจาทาง หรอรถเมลประจาทางเกดขนครงแรกโดยใชมาเทยมเกวยน ซงพระยาภกดนรเศรษฐ (เลศ เศรษฐบตร) เปนผ ร เ รมขนเมอปพ .ศ. 2450 ตอมากจการมความกาวหนา จงเปลยนเปนรถยนตยหอฟอรดในป พ.ศ. 2451 และตงเปนบรษททชอวา “บรษทนายเลศ จากด” (บรษทรถเมลขาว) จนมการขยายกจการเรอยมา จนกระทงในป พ.ศ. 2476 จงม

6 แหลงเดม. หนา 53.

DPU

26 เศรษฐชาวจนตงบรษทเดนรถโดยสารประจาทางขนอกบรษทหนงโดยใชชอวา “บรษทนครธน” ซงเปนบรษทแรกทวงเชอมการขนสงระหวาง จงหวดพระนคร กบจงหวดธนบร ตอจากนน กจการเดนรถโดยสารประจาทางไดพฒนาและเจรญกาวหนาขนเปนลาดบๆ มบรษทเดนรถโดยสารเกดขนอกหลายบรษท เสนทางการเดนรถกมมากสายขน ทาใหประชาชนเดนทางไดสะดวกรวดเรวขน ในป พ.ศ. 2518 มบรษทตางๆ ดาเนนการอยถง 24 บรษท แตวธการดาเนนการไมอยในมาตรฐานเดยวกน คณภาพดานการใหบรการไมอยในเกณฑทเรยกวาเปนการใหบรการสาธารณปโภคทคานงถงผลประโยชนของผใชบรการเปนสวนสาคญ รฐบาลจงไดดาเนนการรวมบรษทเอกชนทง 24 บรษท เขาเปนบรษทมหานครขนสง จากด เมอวนท 29 กนยายน พ.ศ. 2518 แตปรากฏวามปญหาในทางปฏบต และในแงของกฎหมาย จงไดมการเสนอใหออกพระราชกฤษฎกาจดตงเปนองคการโดยใชชอวา “องคการขนสงมวลชนกรงเทพ” เมอวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2519 และเรมดาเนนกจการตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2519 จนถงปจจบน

2.1.2.2 รถแทกซ รถแทกช มเปนครงแรกใน พ.ศ. 2467-2468 ในสมยรชกาลท 7 ผรเรมคนแรกใน

ประเทศไทยคอ พระยาเทพหสดน ณ อยธยา โดยททานใหลกหลานของทานเอารถยนตนง ออกวงรบจาง โดยตดปายรบจางไวขางหนา ขางหลง ในสมยนนเรยกวา “รถไมล” เพราะคดราคาเปนไมล ตอจากนนกเกดมรถแทกชขนมากมายในพระนคร และเปนทนยมของประชาชนดวย ในขณะเดยวกน รถโดยสารประเภทรถมา และรถลาก กตองเลกไปโดยปรยายเพราะไมเปนทนยมของคนทวไป ปจจบนรถแทกชเปนรถทมมาตรแทกซ (มเตอร) ตดอย ผโดยสารจงสามารถเรยกใชบรการรถแทกซไดทวไป

2.1.2.3 รถสามลอ นายเลอน พงษโสภณ ไดดดแปลงรถจกรยานสองลอใหกลายเปนรถสามลอคนข ซง

สาเรจเมอ พ.ศ.2476 เพอใหมคณภาพรบผโดยสาร นบวาเปนแบบฉบบของรถสามลอทไดววฒนาการเรอยมาจนถงปจจบน ซงไดพฒนาจากใชแรงคนถบมาใชเครองยนตขบเคลอนแทน ซงเรยกวา “รถสามลอเครอง” ชวระยะประมาณปเศษใหหลง รถสามลอไดแพรหลายไปตามหวเมองตางๆ และยงไดมการแพรหลายไปเกอบทกประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และตะวนออกไกล โดยไดววฒนาการจากแบบของเจาของเดมไปตามสภาพการณและรสนยมเฉพาะ ตางแหงตางกมรปลกษณะตางๆ ดวยเหตผลหลายประการ ทางการไดพจารณายกเลกการใชรถสามลอคนข

DPU

27 โดยขนแรกดาเนนการในกรงเทพฯ กอน เมอตนป พ.ศ.2503 สามลอคนขจงหายไปจากกรงเทพฯ นบแตนนมา แตยงคงเหลอตามจงหวดอนๆทวประเทศ7 2.1.2.4 รถตโดยสาร

รถตโดยสาร ถอเปนบรการขนสงสาธารณะทไดรบความนยมสง โดยกรมการขนสงทางบกไดกาหนดใหรถตโดยสาร เปนรถประเภทมาตรฐาน คอ รถปรบอากาศมาตรฐาน 2 (ชน 2) ขนาดกลาง มระวางทนงระหวาง 10-11 ทนง ตงแตวนท 17 ธนวาคม พ.ศ. 2551 สาหรบจานวนทนงผโดยสารมทง 14 ทนง และ15 ทนง โดยมการควบคมจานวนทนงใหเปนไปตามสภาพของรถต โดยสารทจดทะเบยน พจารณาจากรนการผลตของรถตโดยสาร นาหนกรวมหลงจากจากตดตงเบาะโดยสารและถงเชอเพลงในตวรถแลว สาหรบนาหนกรวมสทธของรถตโดยสารเพอใหเกดความปลอดภยเมอบรรทกผโดยสารคอ ตองไมเกน 3,500 กโลกรม นอกจากนระยะของเบาะทนงจะตองไมนอยกวา 67 เซนตเมตร

โดยในปจจบน พบวามรถตใหบรการจานวนกวา 18,000 คน จากสถตการจดทะเบยนรถตโดยสารสาธารณะของกรมการขนสงทางบก โดยแบงออกเปนรถตโดยสารทกากบดแลโดย บรษทขนสง จากด (บขส.) และองคการขนสงมวลชนกรงเทพฯ (ขสมก.) รวมทงรถตโดยสารสวนบคคล รถตโดยสารรบจางไมประจาทาง ซงปจจบนปรมาณของรถตโดยสารมอตราการเตบโตสงขนอยางไมสามารถหยดยงได และแนวโนมการใชบรการรถตโดยสารสาธารณะของผบรโภคกกลายเปนทางเลอกลาดบตนๆ นอกเหนอไปจากรถโดยสารชนดอนๆ เชน รถโดยสารปรบอากาศ รถสองแถว รถเมล เปนตน

2.1.3 หนวยงานทเกยวกบการขนสงทางบกในประเทศไทย การขนสงทางบกในประเทศไทยมหนวยงานรบผดชอบ 7 หนวยงาน ดงตอไปน 2.1.3.1 กรมการขนสงทางบก8 กรมการขนสงทางมภารกจเกยวกบการจดระบบ การจดระเบยบการขนสงทางบก โดย

การกากบ ดแลตรวจสอบ ตรวจตรา ใหมการปฎบตตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ประสานและวางแผนใหมการเชอมตอกบระบบ การขนสงอน ๆ เพอใหการขนสงทางบกเกดความคลองตว สะดวก รวดเรว ทวถง และปลอดภย โดยใหมอานาจหนาทดงตอไปน

1) ดา เ นนการตามกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก กฎหมายวาดวยรถยนต และกฎหมายวาดวยลอเลอน และกฎหมายอนทเกยวของ

7 จรญ บรพรตน. ระบบขนสงมวลชนในอนาคตสาหรบประเทศไทย . หนา 7 – 8. 8 กระทรวงคมนาคม . รายงานประจาป 2546 . หนา 64

DPU

28

2) ดาเนนการแกไข ปองกน และสงเสรมสวสดภาพการขนสงทางบก 3) สงเสรมและพฒนาเครอขายระบบการขนสงทางบก 4) ดาเนนการจดระเบยบการขนสงทางบก 5) รวมมอและประสานงานกบองคการและหนวยงานอนทเกยวของทงในประเทศและ

ตางประเทศในดานการขนสงทางบก และในสวนทเกยวของกบอนสญญา และความตกลงระหวางประเทศ

6) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรมหรอตามทกระทรวงหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

2.1.3.2 การทางพเศษแหงประเทศไทย การทางพเศษแหงประเทศไทยเปนหนวยงานรฐวสาหกจขนอยกบกระทรวงคมนาคม

การทางพเศษแหงประเทศไทยรบผดชอบเกยวกบระบบทางดวน โดยมการวางแผนจราจรนครหลวงสงเสรมระบบการขนสงในเมองจดประสงคสาคญของการดาเนนงาน คอ พฒนาทางพเศษและพนทในเขตทางพเศษ ใหมประสทธภาพและปลอดภยใหบรการทมคณภาพและคณคาเพม (Value Added) โดยตระหนกอยเสมอวา “ผใชบรการ คอ คนสาคญ” พฒนาองคการใหมความเปนองคการเชงธรกจ มสถานะการเงนมนคงและมการกากบดแลบรหารจดการทดจดการและควบคมคณภาพสงแวดลอมบรเวณรอบทางพเศษใหเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกาหนด9

2.1.3.3 การรถไฟแหงประเทศไทย10 กจการรถไฟเรมครงแรกในประเทศไทย เมอป พ.ศ. 2433 ในฐานะหนวยงานรฐบาลเรยกวา

กรมรถไฟ กรมรถไฟไดเรมดาเนนกจการดานพาณชย เดนรถตงแตวนท 28 มนาคม พ.ศ. 2439 โดยเดนรถขนลองรบสงผโดยสารระหวางกรงเทพ-อยธยา หลงจากนนกไดมการสรางทางรถไฟและขยายกจการเพมขนเปนลาดบ

ในป พ.ศ. 2494 รฐบาลในสมยจอมพล ป.พบลสงครามเปนนายกรฐมนตรไดพจารณาเหนสมควรจดตงกจการรถไฟเปนเอกเทศ จงเสนอรางพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทยขนตอรฐสภาและไดรบอนมตใหตงองศการรถไฟอสระขนเรยกวา “การรถไฟแหงประเทศไทย”และคณะรฐมนตรไดมมตใหตงคณะกรรมการรถไฟแหงประเทศไทยขนควบคมดแลกจการขององศการรถไฟ ประกอบดวยประธานกรรมการ และคณะกรรมการอก 6 คน โดยผวาการรถไฟ เปนกรรมการโดยตาแหนงและรฐบาลไดมอบเงนจานวน 30 ลานบาท ใหเปนเงนสมทบทนประเดมของการ

9 แหลงเดม. หนา 13.

10 อภชาต เพญสดา. การขนสง พช. 943. หนา 122 .

DPU

29 รถไฟ ซงม พลเอกจรญ รตนกลเสรเรงฤทธ เปนผวาการรถไฟแหงประเทศไทย ตงแตวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2494

ตอมากจการรถไฟไดเจรญกาวหนาขนมโครงการกอสรางทางรถไฟอกหลายสาย ทางดานการบรการมการจดการรถเพมขน จดสรางสถานเพม ปรบปรงความเรวของรถเพมขน ทงน เพอบรการการขนสงสนคา และผโดยสารทใชบรการของรถไฟเพมขนเปนจานวนมาก นอกจากน การรถไฟ ยงใหบรการขนสงสนคาระหวางไทย-มาเลเซยดวย โดยการรถไฟแหงประเทศไทยและการรถไฟมาเลเซยไดทาความตกลงทจะลากขบวนรถโดยสารและสนคาระหวางสถานชายแดนเขาสพนทของประเทศตน โดยถอหลกถอยทถอยอาศยซงกนและกน

ปจจบนกจการรถไฟในประเทศไทย ดาเนนการในรปรฐวสาหกจ สงกดกระทรวงคมนาคมเปนกจการสาธารณปโภคทใหบรการแกประชาชนในดานการขนสงผโดยสารและสนคา และโดยทวไปถอเปนบรการขนสงหลกของประเทศไทย 2.1.3.4 บรษท ขนสง จากด11

บรษทขนสง จากด เปนรฐวสาหกจ กอตงขนเมอป 2473 โดยรฐบาลเปนผถอหนรอยละ 99.67 และไดรบมอบหมายหนาทประกอบการขนสงดวยรถยนตโดยสารประจาทาง ซงบรษทไดรบอนญาตใหเปนผประกอบการในเสนทาง กรงเทพ-ชานเมอง และเสนทางตางๆ ในสวนภมภาค โดยดาเนนการใหเปนไปตามนโยบายของรฐบาล ซงกระทรวงคมนาคมเปนผมอบหมายใหและเปนแกนกลางในการแกไขปญหารถโดยสารทผดกฎหมาย ออกวงรบสงผโดยสารกระจดกระจายไมมกาหนดเวลาเดนรถและอตราคาโดยสารทแนนอน เปนการสรางความเขาใจผดแกประชาชนและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง เพอรวบรวมรถโดยสารดงกลาวใหอยในความควบคมของทางราชการทมกาหนดเวลาการเดนรถและอตราคาโดยสารทแนนอนใหอยในมาตรฐาน อนเดยวกน เพอสนองความตองการของประชาชน ทงในดานความสะดวกสบาย ความปลอดภยและประหยดเปนทไววางใจของประชาชนผใชบรการ

2.1.3.5 กรมทางหลวง12 กรมทางหลวงมหนาทและความรบผดชอบเกยวกบงานสารวจออกแบบงานกอสราง

ขยายบรณะและบารงรกษาทางหลวงพเศษ ทางหลวงแผนดน ทางหลวงจงหวดและทางหลวงสมปทานทวราชอาณาจกร เพอตอเชอมตอจดสาคญทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และการทหารโดยคานงถงผลตอบแทนทางเศรษฐกจทคมคากบความมนคงปลอดภยของชาต ตามมาตรฐานท

11 แหลงเดม. หนา 122.

12 แหลงเดม. หนา 122.

DPU

30 เหมาะสมกบปรมาณการจราจรของแตละทองถนในทกภาคทวประเทศตลอดจนอานวยความสะดวกรวดเรว และปลอดภยแกผใชทางหลวงและควบคมการใชทางหลวงใหเปนไปโดยถกตองตามกฎหมายทางหลวง 2.1.3.6 กรมทางหลวงชนบท13

กรมทางหลวงชนบทเปนหนวยงานจดตงขนใหมภายใต พ.ร.บ. ปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 โดยเปนการรวมหนวยงานดานถนนและสะพานของกรมโยธาธการ และกรมการเรงรดพฒนาชนบท กระทรวงมหาดไทย จดตงเปน กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม เพอดาเนนการภารกจเดมของกรมโยธาธการ และกรมการเรงรดพฒนาชนบท เกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐานดานทางหลวง การกอสรางและบารงรกษาทางหลวงใหมโครงขายทางหลวงทสมบรณ ครอบคลมทวทงประเทศ ใหประชาชนไดรบความสะดวก รวดเรว และปลอดภยในการเดนทาง 2.1.3.7 องคการขนสงมวลชนกรงเทพ14

องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) มภารกจหนาทและขอบเขตความรบผดชอบในการจดบรการรถโดยสารประจาทางเพอวงรบ-สงผโดยสาร ในเขตกรงเทพมหานครและจงหวดใกลเคยง 5 จงหวด คอ นนทบร ปทมธาน สมทรปราการ สมทรสงคราม และนครปฐม มผใชบรการประมาณกวา 3 ลานคนตอวน นอกจากน ยงมหนาทในดานประกอบการอน ๆ ทเกยวกบหรอตอเนองกบการประกอบการขนสงบคคล เนองจากกจการเดนรถโดยสารประจาทางจดเปนสาธารณปโภคชนดหนงของรฐ ทใหบรการแกประชาชนผมรายไดนอยและปานกลางเปนหลก การดาเนนการจงมงสนองตอบนโยบายของรฐบาลในดานการใหความชวยเหลอแกผมรายไดนอยในการเดนทางทมงเนนในดานความสะดวก รวดเรว ปลอดภย ประหยดคาใชจายของผโดยสารเปนหลก

2.2 แนวคดและทฤษฎ เกยวกบการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสง โดยสารสาธารณะ 2.2.1 แนวคดและทฤษฎความรบผดในทางละเมด

ความรบผดในเรองละเมดนนเปนการใชสทธของเอกชนทมตอกน โดยการใหสทธแก ผทไดรบความเสยหายในการบงคบสทธแกผทกอใหเกดความเสยหาย หรอการไดรบผลกระทบ

13 กระทรวงคมนาคม . เลมเดม . หนา 89 14 แหลงเดม. หนา 146.

DPU

31 กระเทอนถงสทธทตนมอยอนเกดจากการกระทาของบคคลอน หรอกลาวไดวาเปนการกระทาโดยการลวงสทธผดหนาท กลาวคอบคคลทกคนนนยอมมสทธเสรภาพตางๆ และยอมทจะไมใหผใดมากระทาละเมดตอตนเอง และหากมผใดมากระทาละเมดดงกลาว ผเสยหายยอมมสทธเรยกรองใหผกระทาตองชดใชคาสนไหมทดแทนจากการกระทาละเมดนน โดยในเรองของละเมดนน กฎหมายมงทจะเยยวยาความเสยหายทเกดขน โดยใหผทไดรบความเสยหายกลบคนสฐานะเดม หรอใกลเคยงฐานะเดมมากทสดโดยมงเนนไปทกองทรพยสนของผกระทาความผดมากกวาตวผกระทาความผดเองอนมความแตกตางจากความรบผดในทางอาญา ซงโดยหลกการในทางอาญามวาความตายของผกระทาผดทาใหสทธดาเนนคดอาญากบผนนระงบไป แตสทธเรยกรองคาเสยหายฐานละเมดยงไมระงบ และยดหลกวาเจตนาชวรายเปนองคประกอบความผดทางอาญา แตไมเปนสาระสาคญในเรองละเมด เพราะกฎหมายเรองละเมดมงบงคบใหชดใชคาเสยหายแกผถกประทษราย ผดกบทางอาญาทมงปราบปรามโดยการลงโทษ15

แนวความคดเกยวกบความรบผดในทางละเมดในระบบกฎหมายจารตประเพณนนม สองแนวใหญๆไดแกแนวคดกอนครสตศตวรรษท 19 ทถอวาเมอมความเสยหายตองมการชดใชเยยวยา แนวคดนมพนฐานจากหลกการคมครองสทธของบคคลในอนทจะไมถกทาใหเสยหาย ดงนนทฤษฎวาดวยความรบผดในแนวคดนไมพจารณาถงองคประกอบภายในดานจตใจของผกระทา เชน จงใจกระทาหรอการขาดความระมดระวงแตประการใด เมอมผเสยหายตองม ผชดใชความเสยหายเทากบมงคมครองสทธของผเสยหาย ทงนเพราะถอวาความคดของมนษย อนเปนองคประกอบภายในจตใจไมอาจถกพจารณาได

สวนแนวคดประการทสองถอวา ความเสยหายทจะมผรบผดชดใชใหไดนนตองเกดจากการกระทาของบคคลซงจงใจกระทาหรอกระทาลงโดยขาดความระมดระวงเทานน ทงนเพราะแนวคดนมพนฐานจากหลกการคมครองเสรภาพของบคคลผกระทา มากกวามงคมครองสทธของผเสยหาย

ในยคแรกกอนครสตศตวรรษท 19 กฎหมายละเมดมงคมครองความปลอดภยในชวตและทรพยสนของบคคล ดงนนทฤษฎความรบผดทางละเมดจงมไดเนนทความจงใจหรอประมาท เลนเลอแตพเคราะหถงความเสยหายมากกวา และถอวาผกอใหเกดความเสยหายตองรบผด ตอมาทฤษฎนไดรบอทธพลจากศาสนาอยางมากขนและถอวาผละเมดเปนผประพฤตผดศลธรรมไปในตวและขยายหลกความรบผดในทางละเมดไปสกฎเกณฑทตองพจารณาการจงใจกระทา ทาใหความรบผดในละเมดจะเกดแตเฉพาะกรณละเมดโดยจงใจกระทาหรอประมาทเลนเลอเทานนเทากบเปนการคมครองประโยชนของการใชเสรภาพของบคคลตามแนวคดประการทสอง

15 สมพร พรหมหตาธร . (2545) . กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมด. หนา 1.

DPU

32

ปลายศตวรรษท 19 แนวทฤษฎเกยวกบความรบผดในทางละเมด ชดเจนมากขนวาจะตองมความผดจงจะมความรบผดได No Liability without fault หรอทเรยกวา Fault theory เชอกนวาเปนแนวคดซงไดรบอทธพลจากระบบการคาเสร Laissez – faire และการปฏวตอตสาหกรรมในยโรป ทฤษฎความผดน เชอวาจะชวยทาใหเกดความกลาเสยงตอการดาเนนกจการตางๆ มากขน เพราะทฤษฎใหรบผดโดยปราศจากความผดนนขดขวางตอความเจรญทางอตสาหกรรม เนองจากในทฤษฎเดม (รบผดโดยไมตองจงใจหรอประมาท) นน ถาความเสยหายเกดขนจากการทาอตสาหกรรม ผประกอบกจการตองรบผดโดยไมมขอตว

ในปจจบนประเทศอตสาหกรรมในยโรปและอเมรกาตางมองเหนปญหาของการเยยวยาชดใชเมอมความเสยหายทเกดขนจากการดาเนนชวตประจาวน เชน อบตเหตทางยานยนต ความเสยหายจากการบรโภคสนคาและบรการ กรณเหลานผเสยหายตองพสจนความผดของผละเมดแตเปนการยากมากทผเสยหายจะพสจนไดวา ผใดตองรบผดเพราะจงใจทาใหเสยหาย หรอ ประมาทเลนเลอในการผลตสนคาหรอบรการ ดงนน แนวคดเกยวกบการชดใชเยยวยาในทางละเมดจงยอนกลบไปสสมยเรมแรก คอ เนนความเสยหายไมเนนทความผดเรยกวา ทฤษฎความรบผดเดดขาด (Strict liability) มการนาเอาความแนวคดนไปบญญตในกฎหมายเกยวกบความเสยหายอนเกดจากยานพาหนะ หรอ กฎหมายเกยวกบการบนพาณชย กฎหมายเกยวกบความเสยหายจากการบรโภคผลตภณฑ กฎหมายคาทดแทนความเสยหายในการทางาน เปนตน

ขอโตแยงเกยวกบการใชทฤษฎความรบผดเดดขาดยงมอยบาง เชน ฝายผประกอบธรกจหรอเจาของกจการทเปนอนตราย อางวาการโยนภาระความรบผดตามทฤษฎนทาใหอตสาหกรรมหยดชะงกและตนทนการผลตสงเพราะตองผลตใหมคณภาพระดบทปลอดภยอยางไมมขอบกพรองแมแต 1% และในทสดยอมกระทบกระเทอนผบรโภค เพราะผผลตยอมผลกภาระนไปทราคาสนคา

อยางไรกตามทฤษฎความรบผดเดดขาดยงเปนทยอมรบวาเปนความจาเปนทจะตองใหผเสยหายไดรบการเยยวยาความเสยหายทเกดขนในชวตปจจบนน เพราะเปนเรองยากแกการพสจนถงความจงใจหรอประมาทเลนเลอ ถามผเสยหายจะตองพสจนใหไดถงความจงใจหรอประมาทเลนเลอเกยวกบการผลตหรอการใชสนคาซงมความสลบซบซอนมาก คงไมมผเสยหายคนใดไดรบการชดใช

ระบบทมบทบาทชวยทาใหการเยยวยาชดใชความเสยหายในปจจบนยตธรรมมากขน ไดแกระบบประกนภย ซงในประเทศทมความเจรญทางอตสาหกรรมมากจะมระบบประกนภยเพอความเสยหายของบคคลทสาม (Third Party Insurance) ทมนคงและไดรบความนยมกวางขวางมาก ระบบประกนภยนจะกระจายภาระตนทนของผผลตไดอยางด ชวยทาใหสมาชกในสงคมแบกภาระการเสยงตอความเสยหายมากขน โดยนยนถอวาเปนกระบวนการทางสงคมทยตธรรม เพราะ

DPU

33 สมาชกในสงคมตางไดประโยชนจากการดารงชพอยดวยความสะดวกสบายจากผลตภณฑหรอ กจการทเสยงภย ดงนนการแบกภาระดานราคาสนคาทบวกคาเสยงภยไวในตวเพอเวลาทเกดความเสยหายขนแลวจะมการชดใชจากบรษทประกนภย จงเปนเรองทชอบดวยเหตผล

ดงนนจงอาจสรปไดวา ทฤษฎความรบผดในทางละเมดเรมจากความรบผดเมอมความเสยหาย (ทฤษฎรบผด) ไปสความรบผดเพราะมความผด (Fault Theory) และเมอสภาพความเปนอยของมนษยเปลยนแปลงไป หลกความรบผดเมอมความผดขาดความเหมาะสมทฤษฎเกยวกบความรบผดกกลบไปสหลกทถอวาเมอมความเสยหายยอมตองมความรบผด แตเรยกชอใหมวาเปน ความรบผดเดดขาด หรอ Strict Liabitlty หรอ absoiute liability หรอ fault liability หลกความรบผดเดดขาดนมสวนชวยผเสยหายไดรบการชดใชเยยวยาโดยไมตองพสจนความผด ใชในละเมดทเกดจากกจการอนตรายและการบรโภคสนคาและบรการ อยางไรกด มขอโตแยงเรองภาระความรบผดของผประกอบธรกจในการใชหลกความรบผดเดดขาดนอยไมนอย โดยเฉพาะอยางยงในประเดนเกยวกบมาตรฐานความปลอดภยของสนคาและบรการซงกอใหเกดภาระเรองตนทนทสงขนจนทาใหธรกจแบกภาระไวเกนกวาทควรจะเปนอยางไรกตาม อยางไรกตามความเหนฝายขางมากกยงคงเหนวา สงคมปจจบนตองการมาตรฐานทปลอดภยดกวาการเยยวยาชดใช และการเพมภาระการลงทน สามารถกระจายความเสยงภยแกการสงคมไดโดยยตธรรม16

2.2.2 แนวคดการใหความคมครองผประสบภยจากรถ แนวคดการใหความคมครองผประสบภยจากรถ เปนการนาแนวคดปรชญาสากลของ

ตางประเทศมาผสมผสานในการบญญตกฎหมายในลกษณะกวางๆ ดงตอไปน17 คอ 1) หลกการบงคบใหเจาของรถซงใชรถหรอผมรถไวเพอใชตองจดใหมการประกน

ความเสยหายสาหรบผประสบภยจากรถ18 เพออดชองวางของการประกนภยคาจนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย โดยกาหนดใหผรบประกนภยตองจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภย โดยไมตองรอการพสจนความรบผดเสรจสนกอน

2) หลกการไมแสวงหากาไรจากการรบประกนภยภาคบงคบ กลาวคอ อตราเบยประกนภยทบรษทผรบประกนภยเรยกเกบจะไมสรางกาไร แตกจะไมทาใหบรษทขาดทน เรยกวา No-Loss No-Profit แตหลกการนไมไดบรรจไวในพระราชบญญตนจงเปนเพยงนโยบายของภาครฐ เทานน

16 สษม ศภนตย. (2543). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด. หนา 6 – 9. 17 วลภา นนทธนาภรณ. (2547). ปญหาการใหความคมครองผประสบภยจากรถ ตามพระราชบญญต

คมครอง ผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535. หนา 15 – 16. 18 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 7.

DPU

34

3) หลกการชดใชคาสนไหมทดแทนโดยไมตองพสจนความผด (No fault) กลาวคอ หลก No fault มสองลกษณะ คอ Pure No fault และ Modified No fault โดย Pure No fault จะมลกษณะทบงคบใหเจาของรถทกคนตองเอาประกนภย และยกเลกหลกกฎหมายละเมดโยสนเชง สวน Modified No fault นน ใชหลกการของกฎหมายละเมดตอไปได ภายหลงการจายคาเสยหายใหแกผประสบภยไปกอนแลว

กลาวโดยรวมกคอ หลก No fault คอการจายคาเสยหายใหแกผประสบภยโดยไมคานง ถงวาใครเปนผผด ดงนน Pure No fault จะนาหลกกฎหมายละเมดตอไปฟองรองกนอกไมได สวน Modified No fault นน ยอมใหนาหลกกฎหมายละเมดไปฟองรองกนตอไปไดอก

4) หลกการใหมมาตรการเสรมการชดใชคาเสยหายใหแกผประสบภยจากรถ หลกการนเกดขนเนองจากในบางกรณมชองวางของกฎหมายในการเยยวยาผประสบภย เชน กรณขบรถชนแลวหน ผเสยหายจดจารถทชนไมได หรอกรณรถคนทกอภยไมไดเอาประกนภยไว เปนตน ประเทศตางๆจงไดกาหนดมาตรการเสรมขน เชนการจดตงกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ หรอการเพมเตมขอความในกรมธรรมประกนภยใหความคมครองจากรถในทกกรณ แมจะเขาขอยกเวนของกรมธรรมประกนภย หรอขอยกเวนของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกตาม บรษทจะไมมสทธยกขนอางเปนขอตอสผประสบภยได

2.2.3 ทฤษฎการประกนภยรถยนต การประกนภยรถยนต คอ การประกนความเสยหายอนเกดจากการใชรถยนต

ซงไดแก ความเสยหายทเกดแกรถยนตและความเสยหายทรถยนตไดกอใหเกดขนแกชวต รางกายและทรพยสนของบคคลภายนอก รวมทงบคคลทโดยสารอยในรถยนตนน โดยอาศยกฎและหลกเกณฑตางๆ ตามทฤษฎการประกนภยรถยนตมาใชในการประกนรถยนต ดงน

1) ทฤษฎความนาจะเปน (Theory of Probability) โดย “ความนาจะเปน” คอ โอกาสของเหตการณทจะเกดขนได (The Chance of occurrence of an event) ซงหมายถง ในจานวนของความไมแนนอนทงหลายนนความแนนอนจะมโอกาสเกดขนไดมากนอยเพยงใด19โดยวตถประสงคของการนาทฤษฎความนาจะเปนมาใชในทางปฏบตกเพอกาหนดอตราเบยประกนภยใหเหมาะสมกบการประกนภยแตละประเภท เพราะลกษณะและจานวนความสญเสยทจะเกดขนจะมลกษณะแตกตางกน ดงนน จงตองคาดการณเหตการณทเกดขนและทจะเกดขนในอนาคต โดยนาทฤษฎความนาจะเปนมาประมาณคาความสญเสยทเกดขนนน20

19ประเสรฐ ประภาสะโนบล. (2529). คาบรรยาย หลกการประกนภย. หนา 65. 20 มกดา โควหกล . (2536) . การประกนภย insurance. หนา 37.

DPU

35

2) กฎแหงจานวนมาก (Law of Large Numbers) การใชกฎแหงจานวนมาก เปนหลกกงเศรษฐศาสตรและประสบการณ คอ การรบประกนภยจานวนมากราย ถาบรษทรบประกนภยไวนอยรายแลวเกดไฟไหม หรอเกดความเสยหายตามทระบไวในกรมธรรมประกนภย บรษทประกนภยกอาจจะตองขาดทนหรอลมละลาย ไมมเงนพอทจะชดใชใหแกผเอาประกนภยได ดงนนถาบรษทรบประกนภยไวมากรายเปนจานวนพนจานวนหมนหรอแสนๆ ราย บรษทกจะสามารถเกบเอาเงนคาเบยประกนของรายทไมไดเกดความเสยหายไปชดใชใหแกผเอาประกนทประสบเคราะหราย เพราะโอกาสทจะทาใหเกดความเสยหายแกทรพยสนทรบประกนภยไวพรอมกนหมดยอมเปนไปไมได นอกจากนน บรษทประกนภยยงมการคดเลอกภยทจะคมครองและวตถทเอาประกนอกดวย21

3) กฎของการเฉลย (Law of Average) การประกนภยเปนการเฉลยความสญเสยในกลมผเสยงภยดวยกน ฉะนนกฎของการ

เฉลยจงเปนหลกทสาคญของการประกนภย หากมภยเกดขน ความสญเสยมเทาใดกตองเฉลยกนไปในระหวางผเสยงภย คาสญเสยทเฉลยกนไปนแสดงออกในรปของเบยประกนภย ถาเบยประกนภยมอตราสงมากอนเนองมาจากกลมผเสยงภยมนอย การประกนภยกจะดาเนนไปไดยาก เพราะจะทาใหมผทาประกนภยนอย แต ถาเบยประกนภยมอตราตามาก กจะมผทาประกนมากขน การเฉลยคาสญเสยกจะมมาก ทาใหมผทาประกนภยมากขน22 การทจะทาใหอตราเบยประกนภยมอตราตาไดกคอ การรวมกลมผเสยงภยใหเขามารวมกนใหไดจานวนมากทสดเทาทจะทาได นอกจากนนการลดภาระในคาเฉลยการสญเสยยงกระทาไดโดยการคดเลอกการเสยงภยชนตน เชนการตรวจสภาพรถยนตของผเอาประกนภย เพอเปนการลดสภาพทอาจกอใหเกดภยโดยงายออกไปเสยชนหนงกอน ภยทจะเกดขนกจะมจานวนนอยลงการเฉลยความสญเสยในกลมผเสยงภยดวยกน ฉะนนกฎของการเฉลยจงเปนหลกสาคญของการประกนภย 2.2.4 ทฤษฎทเกยวกบการคมครองผบรโภค

1) ทฤษฎอรรถประโยชน (Utility Theory) ในทศวรรษท 19 นกเศรษฐศาสตรสานก นโอคลาสสก ชาวเยอรมน Herman Heinrich Gossen, ชาวองกฤษ Stanley Javon และชาวฝรงเศส Leon Walas และนกเศรษฐศาสตรสานกออสเตรยน เชน Kakl Manger, Von Weiser และ Bohn Bawerti ไดอธบายพฤตกรรมผบรโภคโดยมขอสมมตพนฐานวา ผบรโภคจะไดรบความพอใจ หรออรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาหรอบรการจานวนตางๆ กน และมความพงพอใจทสามารถวดเปนหนวยไดเรยกวา Util อปสงคของผบรโภคคนใดคนหนงทมตอสนคาหรอบรการ

21 สากล ธนสตยาวบล . (2535) . หลกการประกนภย. หนา 35 – 36. 22 มกดา โควหกล . เลมเดม. หนา 40.

DPU

36 ชนดหนงมาจากความพยายามทจะทาใหอรรถประโยชนของเขาสงสดภายใตขอจากดทางดานรายไดและราคาตลาดทมอย ดงนน จงอาจเรยกทฤษฎอรรถประโยชนไดอกชอหนงวา Cardinal Utility Theory

นกเศรษฐศาสตรไดใหคาจากดความของคาวา “อรรถประโยชน” ไวตางๆ กน เชน “ความพอใจทบคคลไดรบจากการบรโภคสนคา” บาง “คณสมบตซงทาใหสนคาเปนทตองการของผซอ” บาง และ “วสยความสามารถของสนคาทจะสนองความตองการของมนษย” บาง อยางไรกตาม พจารณาดแลวจะเหนวา อรรถประโยชนมคณสมบตทมอยในสนคาหรอบรการซงทาใหสนคาและบรการนนสามารถบาบดความตองการของผบรโภคได23

ดงนนอาจสรปไดวา อรรถประโยชน (Utility) หมายถง ความพอใจทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาหรอบรการชนดนนๆ สนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนมากนอยเพยงใดขนอยกบระดบความตองการของผบรโภคทมตอสนคาหรอบรการนน ถามความตองการมาก สนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนจากการบรโภคมาก ตรงกนขาม ถามความตองการนอย สนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนจากการบรโภคนอย โดยอรรถประโยชน คอ หลกธรรมทเปนพนฐานของศลธรรม ซงอาจกลาวไดวาเปนหลกทวาดวยความสขทสดสาหรบคนจานวนมากทสด หลกนถอวาการกระทาทชอบธรรมนน คอ การกระทาทสงเสรมใหเกดความสขหรอความพงพอใจ ไมมความทกข

เมอหลกอรรถประโยชนมงเสรมสรางความสขใหแกเอกชนโดยการใหหลกประกนแกเสรภาพสวนบคคล เสรภาพในการทานตกรรมและสญญา สทธในทรพยสนสวนบคคลและสทธเสรภาพอนๆ แลว ยอมกลาวไดวาเปนทฤษฎปจเจกชนนยมทมงคมครองผลประโยชนของเอกชน โดยถอวาความสมบรณพนสขของสงคมขนอยกบความผาสขของเอกชนเปนรายบคคล ดงนนโดยหลกทวไปแลวการตรากฎหมายลดรอนหรอควบคมเสรภาพของเอกชนเปนสงทไมควรกระทา แตมขอยกเวนใหมการควบคมสทธเสรภาพดงกลาวได เมอการใชเสรภาพดงกลาวจะกอใหเกดอนตรายหรอความเสยหายตอเอกชนหรอสงคม ซงผลประโยชนของเอกชนตองกอใหเกดความเสยหายทแนนอน จงจะเปนเหตผลทอาจสนบสนนการตรากฎหมายขนใชบงคบควบคมพฤตกรรมดงกลาว ซงตองมการตรากฎหมายควบคมการใชสทธและเสรภาพของเอกชนตามสมควรแกการคา ทเปนธรรม เพราะเอกชนไดมการบดเบอนการใชสทธและเสรภาพเปนอนมาก การใชสทธเสรภาพจงจาเปนตองมวนยมากกวาน

23 ณรงคศกด ธนวบลยชย, สงศกด ทตาราม และสพนธ โตสนทร . (2526) . หลกเศรษฐศาสตรเบองตน

เลม 1 หนวยท 1 – 8. หนา 92.

DPU

37

2) หลกประโยชนสาธารณะ “ประโยชนสาธารณะ” คอ การตอบสนองความตองการของคนอนสวนใหญทไมใชผดาเนนการนนๆ เอง24 กลาวคอประโยชนสาธารณะมพนฐานมาจากการทรฐจะกระทาการอยางใดๆ นน รฐจะตองคานงถง “ประโยชนสาธารณะ” โดยในสวนของการใหความคมครองแกผบรโภคนนถอเปนนโยบายแหงรฐ ซงแตละรฐจะตองจดใหมขนเพอใหความคมครองดแลประชาชนของแตละรฐใหมความเปนอยอยางสงบสขโดยมงถงประโยชนสาธารณะเปนพนฐานและตอบสนองความตองการของคนสวนใหญในสงคมมใชเพอตอบสนองความตองการของผดาเนนการนนเอง หรออาจกลาวไดวา ประโยชนสาธารณะเปนความตองการของบคคลแตละคนทตรงกนและมจานวนมากจนเปนคนหมมากหรอเปนคนสวนใหญของ สงคมจนความตองการนน ถกยกระดบใหเปนประโยชนสาธารณะโดยกจกรรมของรฐซงดาเนนไปเพอประโยชนสาธารณะนน แยกไดเปน 2 ลกษณะ คอการใชอานาจควบคมโดยการออกหลกเกณฑหรอคาสงใหคนในสงคมปฏบตตามเพอปองกนไมใหเกดความไมสงบเรยบรอยขนในบานเมอง และการใหบรการสนองความตองการดานตางๆ ของคนในสงคม ซงหลกประโยชนสาธารณะนถกนามาใชในการกาหนดแนวทางนโยบายตางๆ รวมไปถงการใหบรการสาธารณะของรฐ ทวางไวเปนพนฐานใหกบประชาชนของแตละรฐในการทจะไดรบบรการจากรฐ เชนการจดใหมสาธารณปโภค รวมไปถงการใหความคมครองทางดานความปลอดภยแกชวต รางกาย และทรพยสนของประชาชนในรฐดวย

24 บวรศกด อวรรณโณ . (2538) . คาอธบายกฎหมายมหาชน ( เลม 3) ทมาและนตวธ. หนา 334.

DPU

บทท 3 กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจาก การขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะในประเทศไทย

เปรยบเทยบกบตางประเทศ

ในการใหความคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะมกฎหมายทเกยวของกบการใหการคมครองบคคลดงกลาวอยหลายฉบบ ซงในการใหความคมครองกฎหมายหลายฉบบนนมความมงหมายในการใหการค มครองใหเปนไปตามเจตนารมณตามกฎหมายนนๆ ในบทนจะกลาวถงกฎหมายทเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะในประเทศไทยเปรยบเทยบตางประเทศ

3.1 กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายในประเทศไทย

3.1.1 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535

3.1.1.1 การจดใหมการประกนความเสยหายสาหรบผประสบภยจากรถ 1) รถทตองทาประกนภยตามพระราชบญญต25 ไดแก รถตามกฎหมายวาดวยรถยนต

รถตามกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก รถตามกฎหมายวาดวยรถยนตทหาร ซงอาจกลาวไดวารถทจะตองจดใหมการประกนภยความรบผดตามกฎหมายน คอ รถทกคนทจดทะเบยนกบกรมการขนสงทางบกเปนยานพาหนะทกชนดทใชในการขนสงทางบก และรวมตลอดถงรถทจดทะเบยนในตางประเทศแตไดนาเขามาใชในราชอาณาจกรไทยเปนการชวคราว โดยเจาของรถไมมภมลาเนา หรอถนทอยในราชอาณาจกร26 และใหหมายความรวมถงรถปายแดง รถพวงของรถชนดนนดวย เวนแตรถไฟ รถราง และรถทไดรบการยกเวนไมตองทาประกนภยตามพระราชบญญตน ทงน เนองจากกฎหมายมความประสงคทจะใหรถทกคนทใชเปนยานพาหนะวงไปมาบนถนนมมาตรการทคมครองผประสบภยจากรถหากรถนนกอใหเกดความเสยหายแกผประสบภย

25 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 4. 26

พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 9.

DPU

23

2) รถทรบการยกเวนไมตองทาประกนภย27 (1) รถสาหรบเฉพาะองคพระมหากษตรย พระรชทายาท และผสาเรจราชการ

แทนพระองค (2) รถของสานกพระราชวงทจดทะเบยน และมเครองหมายตามระเบยบท

เลขาธการพระราชวงกาหนด (3) รถของกระทรวง ทบวง กรม เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด สขาภบาล

กรงเทพมหานคร เมองพทยา และราชการสวนทองถนทเรยกชออยางอน และรถยนตทหารตามกฎหมายวาดวยรถยนตทหาร

(4) รถอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง รถทไดรบยกเวนตามบทบญญตน หากไปสรางความเสยหายแกชวตหรอรางกาย

ของผประสบภย ผประสบภยอาจเรยกรองคาเสยหายเบองตนไดจากกองทนทดแทนผประสบภย ตามมาตรา 23 (6) หลงจากนนหนวยราชการซงเปนเจาของรถทกอใหเกดความเสยหายตองสงเงนจานวนนนคนกองทนทดแทนผประสบภยตามบทบญญตมาตรา 32

3) ผมหนาทตองทาประกนภย ผตองทาประกนภยตามพระราชบญญตน ไดแก เจาของรถม 3 ประเภท28 คอ

(1) ผซงมกรรมสทธในรถ หมายถง ผมกรรมสทธเปนเจาของรถจรงๆ จะมชอทางทะเบยนคมอจดทะเบยนรถหรอไมไมสาคญ เพราะเจาของรถอาจโอนขายตอแกบคคลอนโดยยงไม จดทะเบยนโอนกได เพราะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 458 (คาพพากษาฎกาท 304 – 305 / 2494) โดยผมกรรมสทธในรถไมจาตองครอบครองและใชรถนนเอง กตองจดใหมการประกนภยตามกฎหมายน

(2) ผมสทธครอบครองรถตามสญญาเชาซอ ปกตสญญาเชาซอรถนน กรรมสทธในรถยงเปนของเจาของผใหเชาซอ ผเชาซอตองชาระคาเชาซอเปนงวดๆ ใหครบเสยกอน กรรมสทธจงจะตกเปนของผเชาซอ แมจะยงไมไดจดทะเบยนโอนกนกตาม เพราะทะเบยนรถมใชเอกสารแสดงกรรมสทธของรถยนต แต เ ปน เพ ยงหลกฐานทกาหนดขน เพอความสะดวกแก การควบคมรถยนตเทานน (คาพพากษาฎกาท 1283 /2530) แตถาผเชาซอยงผอนชาระคางวดไมครบและผเชาซอผดนด ผใหเชาซออาจบอกเลกสญญา และกลบเขาครอบครองรถทเชาซอได ผทครอบครองรถทเชาซอนแมจะไมใชผมกรรมสทธ แตกฎหมายนกอนโลมวาเปนเจาของรถทจะตอง

27 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 8.

28 ประพนธ ทรพยแสง . (2539). คาอธบายพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535. หนา 78 – 80.

DPU

24 จดใหมประกนภยและตองรบผดตามกฎหมายดวย สาหรบผครอบครองรถในฐานะอยางอน เชน ในฐานะผเชาหรอยม รบฝาก หรอตวแทน ลกจาง แมจะเชาหรอยมใช รบฝาก หรอครอบครองเปนเวลานาน กไมถอวาเปนเจาของรถตามกฎหมายน

(3) ผนารถทจดทะเบยนในตางประเทศเขามาใชในราชอาณาจกรเปนการชวคราว กฎหมายระบใหผนารถตางประเทศเขามาเปนเจาของรถ แมรถนนจะมใชของตนเองกตาม ผนารถเขามาจากตางประเทศจงตองจดใหรถนนมการประกนภยตามทบญญตไวในมาตรา 9

4) ผรบประกนภย29 ผมหนาทตองรบประกนภยตามกฎหมายน คอ บรษทประกนภยและสาขาทวประเทศ

ตามกฎหมายวาดวยการประกนวนาศภยทไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการประกนภยรถยนตจากกระทรวงพาณชย

5) ผประสบภย (1) ผประสบภยจากรถอนไดแก ประชาชนทกคนทประสบภยจากรถ ไมวาจะเปน

ผขบข ผโดยสาร คนเดนเทา หากไดรบความเสยหายแกชวต รางกาย อนามย อนเนองมาจากอบตเหตทเกดจากรถ ไมวาจะอยในรถหรอนอกรถ กจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตน

(2) ทายาทโดยธรรมของผประสบภยซงถงแกความตาย เหตทกฎหมายบญญตไวเชนนกเพอใหสทธแกทายาทของผตายทจะดาเนนการรองขอคาเสยหายเบองตนจากบรษทประกนภย หรอจากกองทนทดแทนผตายนนเอง

6) อตราเบยประกนภยตามพระราชบญญต เนองจากเปนการประกนภยภาคบงคบทกฎหมายกาหนดใหรถทกคนตองทาประกนภย

ความเสยหายสาหรบผประสบภย รฐจงกาหนดอตราเบยประกนภยภาคบงคบนใหตาทสดเพอจงใจให ประชาชนเขาสระบบการประกนภยตามเจตนารมณของกฎหมาย แตขณะเดยวกนตองคานงถงภาคธรกจ โดยใหสอดคลองกบสภาพความเสยงภยของรถเพอใหธรกจทรบประกนภย ประเภทนสามารถดาเนนการรบประกนภยไดดวย จงเปนทมาของหลก ทเรยกวา No Loss No Profit คอ หลกของไมขาดทนแตไมไดกาไร ซงในการประกาศอตราเบยประกนภยรถตาม พระราชบญญตกรมการประกนภยไดมการพจารณาทบทวนและปรบปรงอตราเบยประกนภยใหสอดคลองกบสภาพความเสยงภยทแทจรงในปจจบนเปนระยะๆ เชน ในการเพมและลดอตราเบยประกนภยของรถบางประเภท หรอการเพมคาเสยหายเบองตน ในกรณไดรบความเสยหายตอรางกาย ตอมาไดรบอนตรายสาหสหรอตอชวต และคาสนไหมทดแทนสวนเกน และปจจบนกรมการประกนภยมสงนายทะเบยนกาหนดอตราเบยประกนภย พระราชบญญตเปนอตราเบยคงทอตราเดยว แยกตามประเภทรถ และลกษณะ

29 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 10.

DPU

25 การใชรถ บรษทไมสามารถทจะคดเบยประกนภยตางจากทนายทะเบยนกาหนดได วธการจดทาประกนภย 1. ถายเอกสารคมอการจดทะเบยนรถ และบตรประจาตวประชาชน 2. นาเอกสารไปตดตอบรษทประกนภยทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจประกนภยรถ รวมถงสาขาของบรษททวประเทศ แจงความประสงคการขอทาประกนภยรถตามกฎหมาย 3. รบกรมธรรมประกนภย ซงจะเปนใบเสรจรบเงนดวย 4. รบเครองหมายแสดงวามการประกนภย พรอมตรวจสอบขอมลบนเครองหมายใหถกตอง เชน ชอบรษทประกนภย หมายเลขทะเบยนรถ หมายเลขตวถง ระยะเวลาสนสด และนาไปตดไวทกระจกรถดานใน หรอหากเปนรถประเภทอนทไมใชรถยนตตองตดไวในทๆ สามารถเหนไปไดชดเจน

3.1.1.2 หลกเกณฑในการใหความคมครองความเสยหายทเกดขน

1) ความเสยหายทจะไดรบคาเสยหายเบองตนและจานวนเงน ตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ไดกาหนดให “คาเสยหาย

เบองตน” ในกรณความเสยหายตอรางกาย หมายความวา คารกษาพยาบาลและคาใชจายอนจาเปนเกยวกบการรกษาพยาบาล คาปลงศพ และคาใชจายอนจาเปนเกยวกบการจดการศพรวมทงคาเสยหายและคาใชจายทจาเปนอยางอนเพอบรรเทาความเดอดรอนของผประสบภยในเบองตน ทงน ตามรายการและจานวนเงนทกาหนดในกฎกระทรวงทออกตามมาตรา 20 วรรคสอง

คาเสยหายเบองตนนกฎกระทรวงกาหนดรายการ และจานวนไว ไมใชจายตามความเสยหายทแทจรง แตจายในเบองตนเมอเกดภย เพอใหผประสบภยไดมเงนรกษาพยาบาล หรอ จดการศพกอน อนเปนการคมครองผประสบภยจากรถมใหไดรบความเดอดรอนเฉพาะหนา อนเปนการบรรเทาความเดอดรอน คาเสยหายเบองตนจงตางกบคาสนไหมทดแทน เพราะ คาสนไหมทดแทนเปนเงนทใชแทนความเสยหายทเกดขนทงหมดทผทาละเมดตองรบผด หรออาจจะกลาววาคาเสยหายเบองตนกคอเงนสวนแรกทตองจายโดยไมตองพสจนความผดกได30

สาหรบความเสยหายนน พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ไดระบความเสยหายทเกดขนแกผประสบภยวา “ความเสยหาย” หมายความวา ความเสยหายตอชวต รางกายหรออนามยอนเกดจากรถ31 ตามกฎกระทรวงยงไดกาหนดความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน และการรองขอรบและการจายคาเสยหายเบองตน พ.ศ. 2552 ออกตามความในพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ดงน

30 ประพนธ ทรพยแสง . เลมเดม. หนา 86-87. 31 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535, มาตรา 4.

DPU

26

1. คาเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน มดงตอไปน (1) คาใชจายในกรณความเสยหายตอรางกาย ไดแก

(ก) คายาและคาเวชภณฑทใชในการบาบดรกษา (ข) คาอวยวะเทยมและอปกรณในการบาบดรกษา รวมทงคาซอมแซม (ค) คาบรการทางการแพทย คาตรวจ และคาวเคราะหโรค ทงน ไมรวมถงคาจาง

พยาบาลพเศษและคาบรการอนทานองเดยวกน (ง) คาหองและคาอาหารตลอดเวลาทเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาล (จ) คาพาหนะนาผประสบภยไปสถานพยาบาล

(2) คาใชจายในกรณความเสยหายตอชวต ไดแก (ก) คาปลงศพ (ข) คาใชจายเกยวกบการจดการศพ

2. จานวนเงนคาเสยหายเบองตน ใหเปนดงตอไปน (1) จานวนเทาทจายจรงแตไมเกนหนงหมนหาพนบาท สาหรบความเสยหายตอ

รางกาย ตามขอ 1 (1) ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใด ดงตอไปน ใหม

สทธไดรบเงนคาเสยหายเบองตนจานวนสามหมนหาพนบาทดวย (ก) ตาบอด (ข) หหนวก (ค) เปนใบหรอเสยความสามารถในการพด หรอลนขาด (ง) เสยอวยวะสบพนธ หรอความสามารถสบพนธ (จ) เสยแขน ขา มอ เทา หรอนว (ฉ) เสยอวยวะอนใด (ช) จตพการอยางตดตว (ซ) ทพพลภาพอยางถาวร

(2) จานวนสามหมนหาพนบาท สาหรบความเสยหายตอชวตตามขอ 1 (2) 3. ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายดงตอไปน ใหไดรบเงนคาเสยหายเบองตน

รวมกนแลวตองไมเกนหาหมนบาท (1) ไดรบความเสยหายตามขอ 1 (1) ตอมาไดรบความเสยหายตามขอ 1 (2) (2) ไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ 2 (1) วรรคสอง ตอมาไดรบ

ความเสยหายตามขอ 1 (2)

DPU

27

(3) ไดรบความเสยหายตามขอ 1 (1) ตอมาไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ 2 (1) วรรคสอง และขอ 1 (2)

4. การรองขอรบคาเสยหายเบองตนตอบรษททรบประกนภย ใหยนคารองขอตามแบบทนายทะเบยนกาหนด และตองมหลกฐานดงตอไปน

(1) ความเสยหายตอรางกาย (ก) ใบเสรจรบเงนหรอหลกฐานการแจงหนเกยวกบการรกษาพยาบาลในกรณทม

การรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลตามขอ 1 (1) (ข) สาเนาบตรประจาตวหรอหลกฐานอนใดททางราชการเปนผออกให สาเนา

ใบสาคญประจาตวคนตางดาวหรอสาเนาหนงสอเดนทาง หรอหลกฐานอนใดทนายทะเบยนประกาศกาหนดซงสามารถพสจนไดวาผทมชอในหลกฐานนนเปนผประสบภย แลวแตกรณ

ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ 2 (1) วรรคสองนอกจากตองยนหลกฐานตาม (ก) และ (ข) แลว ใหยนใบรบรองแพทยหรอความเหนแพทยหรอหลกฐานอนใดทระบวาเปนผประสบภยซงไดรบความเสยหายตอรางกายดงกลาว พรอมทงสาเนาบนทกประจาวนของพนกงานสอบสวนหรอหลกฐานอนใด ทแสดงวาผนนไดรบความเสยหายจากการประสบภยจากรถดวย

(2) ความเสยหายตอชวต (ก) สาเนามรณบตร หรอหลกฐานอนใดทนายทะเบยนประกาศกาหนดซง

สามารถพสจนไดวาผทมชอในหลกฐานนนเปนผประสบภย (ข) สาเนาบนทกประจาวนของพนกงานสอบสวน หรอหลกฐานอนใดทแสดง

วาผนนถงแกความตายจากการประสบภยจากรถ ในกรณทผประสบภยถงแกความตายภายหลงจากการเขารบการรกษาพยาบาลใน

สถานพยาบาล นอกจากตองยนหลกฐานตาม (2) แลว ใหยนหลกฐานตาม (1) ดวย 5. บคคลผมสทธรองขอรบคาเสยหายเบองตน มดงตอไปน

(1) กรณความเสยหายตอรางกายตามขอ 1 (1) ใหผประสบภยเปนผรองขอหากผประสบภยไมสามารถรองขอได ใหสถานพยาบาลทรกษาผประสบภยและไดรบโอนสทธเรยกรองจากผประสบภย บรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ทรบโอนสทธเรยกรองจากสถานพยาบาลทรกษาผประสบภย ทายาทหรอญาต หรอผมสวนไดเสยของผประสบภย แลวแตกรณรองขอแทน

DPU

28

ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ 2 (1) วรรคสอง ใหผประสบภยเปนผรองขอ หากผประสบภยไมสามารถรองขอไดใหทายาทหรอญาต หรอผมสวนไดเสยของผประสบภย แลวแตกรณ รองขอแทน

(2) กรณความเสยหายตอชวตตามขอ 1 (2) ใหทายาทโดยธรรมของผประสบภยเปนผ รองขอ

6. การรองขอรบคาเสยหายเบองตนจากบรษททรบประกนภยตองกระทาภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทมความเสยหายเกดขน

7. การจายคาเสยหายเบองตน ใหจายแกผรองขอตามขอ 6 แลวแตกรณ เปนเงนสดหรอเปนเชคทมไดลงวนทลวงหนา ภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารองขอโดยไมตองรอการพสจนความรบผด

2) คาเสยหายสวนเกนกวาคาเสยหายเบองตน เปนคาเสยหายทบรษทจะชดใชใหภายหลงจากทมการพสจนความรบผดตามกฎหมาย

แลว โดยบรษททรบประกนภยรถทเปนฝายผดตองรบผดชอบชดใชคาเสยหายแก ผประสบภย/ทายาทผประสบภย เมอรวมกบคาเสยหายเบองตนทผประสบภย/ทายาทไดรบแลว เปนดงน

(1) กรณบาดเจบ เปนคารกษาพยาบาล และคาใชจายอนจาเปนเกยวกบการรกษาพยาบาลรวมกบคาสนไหมทดแทน ไมเกน 50,000 บาท

(2) กรณเสยชวต หรอสญเสยอวยวะ หรอทพพลภาพ จานวน 100,000 บาท เฉพาะกรมธรรมคมครองตงแต 1 เมษายน พ.ศ. 2546 เปนตนมา ไมวาจะมการรกษาพยาบาลหรอไม และสาหรบกรมธรรมทเรมความคมครองตงแต 1 มกราคม พ.ศ. 2553 เปนตนมานน คมครองคาเสยหายเบองตนเปนจานวนเงน 200,000 บาท ไมวาจะมการรกษาพยาบาลหรอไม ถามคารกษาพยาบาลกอนเสยชวตใหนามารวมดวย และรวมแลวเทากบ 200,000 บาท และใหบรษทจายคาชดเชยรายวน วนละ 200 บาท เปนระยะเวลาไมเกน 20 วน ในกรณทพกรกษาตวอยในโรงพยาบาล

3) หลกสารองจาย คาสนไหมทดแทนกรณรถตงแต 2 คนขนไป กอใหเกดความเสยหาย กรณ รถตงแต 2

คนขนไปกอใหเกดความเสยหายตางฝายตางมประกนตามพระราชบญญต และไมมผใดยอมรบผดในเหตทเกด ผประสบภยจะไดรบความคมครองตามหลกการสารองจาย ดงน

กรณบาดเจบ บรษททรบประกนภยรถคนทผประสบภยมาขณะเกดเหตจะสารองจาย คารกษาพยาบาลตามใบเสรจ จานวนเงนไมเกน 50,000 บาทตอคน แก

DPU

29

กรณเสยชวต สญเสยอวยวะ หรอทพพลภาพอยางถาวร บรษทจะสารองจายทดแทน คาปลงศพ จานวน 200,000 บาทตอคน แกทายาทผประสบภย

4) ความคมครองกรณอบตเหตทไมมคกรณ กรณผประสบภยทเปนผขบขและเปนฝายผดเอง หรอไมมผใดรบผดตามกฎหมายตอผขบ

ขทประสบภยดงนผประสบภยทเปนผขบขจะไดรบความคมครองไมเกนคาเสยหายเบองตนกลาวคอ หากบาดเจบจะไดรบคารกษาพยาบาลไมเกน 15,000 บาท หรอเสยชวตจะไดรบคาปลงศพ จานวน 35,000 บาท หรอเสยชวตภายหลงรกษาพยาบาลจะรบคาเสยหายเบองตนไมเกน 50,000 บาท

กรณผประสบภยหรอบคคลภายนอกรถ และผลคดยตวา ผขบขรถคนทโดยสารเปนผกระทาละเมด (ประมาทเอง) กรณบาดเจบ จะไดรบการชดใชคาเสยหายไมเกน 50,000 บาท และกรณเสยชวตหรอสญเสยอวยวะ หรอทพพลภาพอยางถาวร จะไดรบการชดใชจานวน 200,000 บาท

3.1.1.3 กองทนทดแทนผประสบภย กองทนทดแทนผประสบภย ตงขนตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ

พ.ศ. 2535 มหนาทจายคาเสยหายเบองตนแกผประสบภย หากผประสบภยไมไดรบการชดใชจากบรษทประกนภย หรอเจาของรถทไมจดใหมประกนภย หรอไมสามารถเรยกรองจากทใดได เชน รถชนแลวหน หรอเจาของรถทไมจดใหมประกนภยไมจายคาเสยหาย ฯลฯ โดยคาเสยหายเบองตนทสามารถจายได คอ คารกษาพยาบาลกรณไดรบบาดเจบตามทรกษาจรงไมเกน 15,000 บาท และคาปลงศพกรณเสยชวต จานวน 35,000 บาท แตหากผประสบภยไดรบบาดเจบและตอมาเสยชวตในภายหลง ผประสบภยทเสยชวตจะไดรบคารกษาพยาบาลตามทรกษาจรงไมเกน 15,000 บาท และคาปลงศพ จานวน 35,000 บาท ซงรวมแลวไมเกนจานวน 50,000 บาท การยนขอรบคาเสยหายเบองตนจากกองทนฯ ผประสบภยหรอทายาทตองยนภายใน 180 วน นบแตวนทมความเสยหายเกดขน

3.1.2 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย 3.1.2.1 กฎหมายละเมด เสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยาง

หนงอยางใดกด ทานวาผนนทาละเมด จาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน32 ดงนนสาระสาคญของละเมด หมายความถง การกระทาผดกฎหมายโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ เปนเหตใหบคคล

32 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย, มาตรา 420

DPU

30 อนไดรบความเสยหายแกชวต รางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน หรอสทธอยางหนงอยางใด ผกระทาจะตองรบผดใชคาสนไหมทดแทน

ละเมดจะตองเปนการกระทาผดกฎหมาย และเกดความเสยหายแกบคคลอน ถามการกระทาผดกฎหมาย แตไมเกดความเสยหายแกบคคลอน หรอเกดความเสยหายแกบคคลอน แต การกระทานนไมผดกฎหมาย ยอมไมเปนละเมด33 โดยการกระทาใดจะเปนละเมดตองประกอบดวยหลก 3 ประการทสาคญดงน

(1) กระทาตอบคคลอนโดยผดกฎหมาย “การกระทา” ในความหมายของมาตรา 420 หมายความถงการกระทาของบคคลซง

รวมทงการงดเว นกระทาแลวเกดความเสยหายดวย ซงการงดเว นกระทากคอการงดเว นไมเคลอนไหวรางกายภายใตบงคบของจตใจเชนกน

การกระทาหมายความรวมถงการงดเวนกระทาในกรณทจกตองปองกนผล การปองกนผลเสยหายมใหเกดนนตองมหนาททจะตองปองกน หนาทนนอาจเกดจากบทบญญตของกฎหมาย

กระทาตอบคคลอนโดยผดกฎหมาย ในมาตรา 420 ทาใหเขาใจวาถาไมมกฎหมายบญญตไวแลวยอมไมเปนละเมด แทจรงแลวคาวา “โดยผดกฎหมาย” หมายความวากระทาลงโดยไมมอานาจหรอไมมสทธหรอทาโดยมชอบดวยกฎหมาย แมไมมกฎหมายบญญตไววาการกระทาเชนนนเปนความผด ถาผกระทาไดทาตอบคคลอนจนเขาเสยหายโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ การกระทานนกเปนละเมดไดแตถาหากเปนกรณกฎหมายบญญตไววาเปนความผดอยางชดแจง ตามประมวลกฎหมายอาญา การกระทาผดกฎหมายนนยอมเปนการกระทาโดยมชอบดวยกฎหมายอยในตว

ถาผกระทามอานาจทาไดโดยอาศยสทธตามกฎหมาย เปนเจาพนกงานผปฏบตตามกฎหมายหรออาศยสทธในฐานะเจาหนตามคาพพากษาของศาล หรออาศยสทธในฐานะเปนคสญญา แมมความเสยหายเกดขนจากการกระทาโดยใชอานาจโดยชอบดงกลาวขางตนกไมเปนการกระทาโดยผดกฎหมาย34

(2) กระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ กระทาโดยจงใจ หรอประมาทเลนเลอ “โดยจงใจ” มความหมายคลายกบโดยเจตนา ในทางอาญาแตกตางกนเพยงแตเพยงวา การกระทาโดยจงใจ หมายความวา กระทาโดยรสานกถงผลเสยหายทจะเกดจากการกระทาของตน ถารวาการกระทานนจะเกดผลเสยหายแกเขาแลวกถอเปนการกระทาโดย

33 ศกด สนองชาต . ( 2532) . คาอธบายโดยยอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมด. หนา 1. 34 สษม ศภนตย . (2543) . คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด. หนา 22.

DPU

31 จงใจสวนผลเสยหายจะเกดขนมากนอยเพยงใดไมสาคญ35 หรออาจสรปสนๆ วากระทาโดยรวาจะเกดความเสยหายแกบคคลอน กระทาโดยจงใจมความหมายกวางกวากระทาโดยเจตนาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59 เพราะกระทาโดยเจตนา ผกระทาตองประสงคตอผล หรอยอมเลงเหนผลของการกระทานน

กระทาโดยประมาทเลนเลอ36 มความหมายทานองเดยวกบกระทาโดยประมาทในทางอาญา ซงประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59 วรรคส บญญตวา กระทาโดยประมาท ไดแกกระทาความผดมใชโดยเจตนา แตกระทาโดยปราศจากความระมดระวงซงบคคลในภาวะการเชนนนจกตองมตามวสยและพฤตการณและผกระทาอาจใชความระมดระวงเชนวานนไดแตหาไดใชใหเพยงพอไม ซงอาจสรปความหมายไดวาเปนการกระทาโดยไมจงใจ แตกระทาโดยปราศจากความระมดระวง ซงบคคลในภาวะเชนนนจกตองมตามวสยและพฤตการณและผกระทาอาจใชความระมดระวงเชนวานนได แตหาไดใชใหเพยงพอไม

ความระมดระวงของบคคลตองพจารณาตามวสยและพฤตการณ วสยหมายความถงสภาพเกยวกบตวผกระทา เชน เปนเดกหรอผใหญ เปนหญงหรอชาย พฤตการณหมายความถงเหตภายนอกตวผกระทา เชน ขณะเกดเหตเปนเวลากลางวนหรอกลางคน เหตเกดในเมองหรอในปา เหตเกดในยามสงบหรอในขณะมคนรายเขาปลนจ เพราะพฤตการณอนเปนเหตภายนอกตวผกระทาอาจทาใหการใชความระมดระวงแตกตางกนไปได

สภาพเกยวกบตวผกระทานน ตองสมมตบคคลขนเปรยบเทยบ โดยบคคลทสมมตนนสภาพทางรางกายถออยางเดยวกบผกระทา แตสภาพทางจตใจถอระดบทวไปของบคคลในสภาพรางกายอยางเดยวกนนน ทงบคคลทสมมตจะตองสมมตวาอยในพฤตการณภายนอกเชนเดยวกบผกระทาดวย เมอเปรยบเทยบกน ถาบคคลทสมมตจะไมกระทาโดยขาดความระมดระวงเหมอนทผกระทาไดกระทาไปแลว ยอมถอวาผกระทากระทาโดยประมาทเลนเลอถาบคคลทสมมตจะกระทาเชนเดยวกบทผกระทาไดกระทาไปแลว ยอมถอไมไดวาผกระทากระทาโดยประมาทเลนเลอ

การพจารณาการกระทาโดยประมาทในทางละเมดนน ตองพเคราะหขนาดของความระมดระวงของผกระทา โดยเทยบกบบคคลในวสยและพฤตการณอยางเดยวกนกบผกระทาวาปกตบคคลเชนวานนจะใชความระมดระวงไดมากนอยเพยงใด ถาหากปรากฏวาบคคลธรรมดาทเปนมาตรฐานเทยบเคยงนนอยในพฤตการณภายนอกเชนเดยวกนกบผกระทาจะใชความระมดระวงมากกวาผกระทาและความเสยหายยอมไมเกดขน กตองถอวาผกระทาประมาท37

35 จตต ตงศภทย . (2503) . คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2. หนา 470. 36 ศกด สนองชาต . เลมเดม. หนา 13. 37 สษม ศภนตย. เลมเดม. หนา 15-18.

DPU

32

(3) ทาใหผอนเสยหายแกสทธตางๆ ทระบไว กลาวคอ ชวต รางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน หรอสทธ

ละเมดจะตองเปนการกระทาโดยผดกฎหมาย และเปนเหตใหบคคลอนไดรบความเสยหาย แมจะมการกระทาผดกฎหมาย แตบคคลอนไมไดรบความเสยหายหรอความเสยหายยงไมเกด ยอมยงไมเปนละเมด38 ในสวนของลกษณะของความเสยหายจะตองมลกษณะ ดงน

ก. ตองเปนความเสยหายทแนนอน ความเสยหายทแนนอน อาจเปนความเสยหายทเปนตวเงนหรอความเสยหายอนมใชตวเงน หรอความเสยหายอนเกดขนแลวในเวลาปจจบนหรอความเสยหายในอนาคตอนจะตองเกดขนแนนอน

ข. ตองเปนความเสยหายตามกฎหมาย กลาวคอ เปนความเสยหายทกฎหมายยอมรบรอง ถาเปนความเสยหายโดยพฤตนย เชน ผเสยหายยนยอมใหกระทา แมจะเกดความเสยหายกไมใชความเสยหายตามกฎหมายอนจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนได

ค. ตองเปนความเสยหายตอสทธของบคคลอน กลาวคอ เสยหายแกชวต รางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน หรอสทธอยางหนงอยางใดซงกฎหมายรบรองคมครอง หากไมมกฎหมาย รบรองกเรยกคาสนไหมทดแทนไมได

มาตรา 437 บญญตวา บคคลใดครอบครองหรอควบคมดแลยานพาหนะอยางใดๆ อนเดนดวยกาลงเครองจกรกล บคคลนนจะตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกดแตยานพาหนะนน เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง39

จากหลกกฎหมายดงกลาวจะเหนไดวา คนขบรถยนตหรอยานพาหนะอนทเดนดวยกาลงเครองจกรกล หากไปกอความเสยหายเกดขนแกคนเดนถนน จกรยาน รถเขน หรอรถสามลอถบ ฯลฯ แลว กฎหมายใหถอวาผขบขเปนฝายผดเสมอ เวนแตจะพสจนไดตามเงอนไขทกฎหมายกาหนดถงจะไมตองรบผด

กรณลกจางขบรถยนตโดยสารประจาทางไปในทางการทจาง ถอวาครอบครองควบคมดแลยานพาหนะอนเดนดวยเครองจกรกล ดงตามคาพพากษาฎกาท 765 / 2533 ป. ลกจางของจาเลยขบรถยนตโดยสารประจาทางของจาเลยชนผตายซงกาลงเดนขามถนน อนเปนการกระทาในทางการทจางของจาเลยและไดครอบครองควบคมดแลยานพาหนะอนเดนดวยเครองจกรกล จงเปนกรณอยในบงคบแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 437 ดงนน จงฟงไดในเบองตนวาจาเลยจะตองรบผดชอบเพอการเสยหายอนเกดแตยานพาหนะนนรวมกบ ป. เวนแตจะพสจนได

38 ศกด สนองชาต. เลมเดม. หนา 41. 39 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย, มาตรา 437

DPU

33 วาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง แมการทผตายไมขามถนนในทางขามซงอยไมหางจากทเกดเหต อนถอไดวาผตายมสวนประมาทดวยกตาม แต ป. มสวนประมาทมากกวา เพราะ ป. ขบรถโดยไมชะลอความเรวในขณะใกลถงทางแยก การทผตายมสวนประมาทกอใหเกดความเสยหาย ศาลยอมมอานาจกาหนดคาสนไหมทดแทนใหโจทกมากนอยเพยงใดกได โดยอาศยพฤตการณเปนประมาณ40

คาเสยหายทคนขบรถฝายทผดจะตองรบผดชดใชใหแกผทไดรบความเสยหายนนมอยมากมายหลายอยาง คอ

1. คาสนไหมทดแทนในกรณททาใหเขาถงตาย41 (1) คาปลงศพ และคาใชจายอนจาเปนอยางอนๆ เชน คารถบรรทกศพ คาโลงศพ

คาธรรมเนยมทตองใชจายใหวด คาดอกไม คาใชจายในการบาเพญกศล (2) คาขาดไรอปการะ ตองเปนกรณทขาดไรอปการะตามกฎหมาย เชน บดามารดา

มหนาทอปการะเลยงดบตรผเยาว บตรมหนาทอปการะเลยงดบดามารดา เปนตน (3) คาขาดแรงงาน ถาผตายมความผกพนตามกฎหมายจะตองทาการงานใหเปนคณ

แกบคคลภายนอกในครวเรอน หรออตสาหกรรมของบคคลภายนอก ผทาละเมดจะตองชดใชคาขาดแรงงานใหแกบคคลภายนอกดวย

(4) ถายงไมตายทนท เรยกคารกษาพยาบาล และคาขาดประโยชนทามาหาได เพราะไมสามารถประกอบการงานไดดวย

2. คาสนไหมทดแทนในกรณทาใหเขาเสยหายแกรางกายหรออนามย42 (1) คาใชจายอนตนตองเสยไป เชน คารกษาพยาบาล และคาใชจายอนทเกยวกบ

การรกษา (2) คาขาดประโยชนทามาหาไดในระหวางเจบปวย (3) คาเสยหายเพอการทเสยความสามารถประกอบการงาน ทงในเวลาปจจบนและ

อนาคต โดยไมตองคานงถงวาผถกทาละเมดจะมงานทามากอนหรอไม (4) คาเสยหายทขาดแรงงานในครวเรอนหรออตสาหกรรมของคนภายนอก คอทา

ใหเขาถงตาย ทาใหบคคลภายนอกขาดแรงงานจากผ ถกทาละเมดทงในครวเรอนและในอตสาหกรรม

40

สมศกด เอยมพลบใหญ . (2551) . คดขบรถประมาท. หนา 107 . 41 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย, มาตรา 443 และ มาตรา 445. 42 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย, มาตรา 444 – 446.

DPU

34

(5) คาเสยหายอยางอนอนมใชตวเงน คอ ทนทกขทรมาน เจบปวย รางกายพการ หนาเสยโฉม ทพพลภาพตลอดชวต เปนตน

3.1.2.2 กฎหมายประกนภย ตามประมวลกฎหมายแพ งและพาณชย บรรพ 3 ลกษณะ 20 มบทบญญ ต

ทแบงการประกนวนาศภยออกเปนการประกนวนาศภยและการประกนชวต โดยการประกนวนาศภยทเกยวของกบการประกนภยรถยนต ซงไดแก การประกนภยคาจน อนมหลกเกณฑทบญญตไวอยในมาตรา 887 และมาตรา 888

โดยคาวา “การประกนวนาศภย” หมายถงการประกนภยเพอความเสยหายอนพงประมาณเปนเงนได ผเอาประกนภยจะไดรบชดใชคาสนไหมทดแทนในกรณทเกดวนาศภยขนตามสญญา แตตองไมเกนความเสยหายทแทจรงภายในจานวนเงนทไดเอาประกนภย (Indemnity Contract)

การประกนวนาศภย เปนสญญาตางตอบแทนทมวตถประสงคเปนการชดใชคาสนไหมทดแทน43 กฎหมายจงมงแตความเสยหายทประมาณเปนเงนไดเทานน44 ความเสยหายใดทไมสามารถตราคาเพอชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเสยหายทแทจรงแกกนได ไมถอวาเปนวนาศภย และไมสามารถเอาประกนวนาศภยได เชน การประกนภยอบตเหตสวนบคคล ในสวนทถงแกความตาย หรอพการ เสยแขนขา หรออวยวะสาคญ ไมคอวาเปนการประกนวนาศภย เพราะชวต รางกาย อวยวะของบคคลนนไมสามารถประมาณเปนเงนได จงไมสามารถชดใชคาสนไหมทดแทนในสวนนตามสญญาประกนวนาศภยได45 แตการประกนภยอบตเหตเกยวกบรถยนต เมอรถยนตคนทเอาประกนภยไวถกชนเสยหาย ความเสยหายดงกลาวคงตราคาเปนคาซอมแซมใหกลบคนสภาพเดมได ถอวาความเสยหายนนสามารถประมาณเปนเงนได เชนนเหนไดชดวาเปนการประกนวนาศภย46

(1) มาตรา 861 เปนลกษณะทวไปของประกนวนาศภย ซงการประกนภยรถยนตตองอยภายใตบทบญญตมาตรา 861 ซงบญญตวา “อนวาสญญาประกนภยนน คอสญญาซงบคคลคนหนง ตกลงจะใชคาสนไหมทดแทน หรอใชเงนจานวนหนงใหในกรณวนาศภย หากมขน หรอใน

43 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย, มาตรา 861. 44 จตต ตงศภทย . (2524). กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย . หนา 6 . 45 คาพพากษาศาลฎกาท 64/2516. 46 ไชยยศ เหมะรชต . (2551). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย. หนา 178.

DPU

35 เหตอยางอนในอนาคตดงไดระบไวในสญญาและในการนบคคลอกคนหนงตกลงจะสงเงนซงเรยกวาเบยประกนภย”

มาตรา 861 มขอพจารณาอย 3 ประการ47 1. เปนสญญาทฝายหนงตกลงจะใชคาสนไหมทดแทนหรอใชเงนจานวนหนง ในการท

ฝายหนงตกลงจะใชคาสนไหมทดแทน เขาลกษณะประกนวนาศภย คอ ถามภยเกดขนตามทกาหนดไว ผรบประกนภยจะชดใชคาเสยหายทเกดขนจรง แตไมเกนจานวนทไดตกลงกนไว

สวนการทฝายหนงตกลงจะใชเงนจานวนหนง เขาลกษณะประกนภยประเภทกาหนดจานวนเงนแนนอน หรอสญญาประกนชวต ซงผรบประกนภยจะตองใชเงนเปนจานวนแนนอนโดยไมตองคานงถงความเสยหายวามเพยงใด หากมเหตอยางอนในอนาคตดงไดระบไวในสญญา

2. มเงอนไขแหงการใชเงน คอ มเหตการณเกดขนในอนาคตอนเปนวนาศภยหรอเหตอยางอนในอนาคตดงไดระบไวในสญญา แสดงใหเหนความไมแนนอนของหนฝายผรบประกนภย ซงแลวแตเงอนไขดงกลาววาจะเกดขนหรอไม สวนหนของผเอาประกนภยทตองสงเบยประกนภยนนแนนอนเสมอ ทกฎหมายแยกวนาศภยกบเหตการณอยางอน เนองจากลกษณะทแตกตางของสญญาประกนวนาศภย ซงผเอาประกนภยจะไดรบคาสนไหมทดแทนเทาทเสยหายจรงๆ จะเรยกเกนเปนกาไรมไดเปนอนขาด (คาพพากษาฎกา 64/2516) สวนทกลาววาเหตการณอยางอนในอนาคตนนไดแกประกนชวตคอ ความตาย

วนาศภยทประกนภยตองมลกษณะไมแนนอน ซงอยในความหมายทกฎหมายบญญตไวใน มาตรา 861 กลาวคอ หากมขน (contingent loss) เหตการณอยางอนทระบในสญญากตองเปนเหตการณในอนาคต เหตการณหรอวนาศภยทเกดขนแลวจะเอามาเปนเหตประกนภยไมได

คาพพากษาฎกาท 2513/2518 กรมธรรมประกนภยรถยนตสนอาย เ มอวนท 11 กรกฎาคม ตอมาวนท 24 กรกฎาคม เกดอบตเหต ผเอาประกนภยและผรบประกนภยออกกรมธรรมเมอวนท 27 กรกฎาคม โดยใหมผลยอนหลงไปถงวนท 22 กรกฎาคม กรณเชนน ผรบประกนภยไมตองรบผดในสญญาประกนภยในสวนทมวตถประสงคเพอรบประกนวนาศภยทเกดขนแลว โดยศาลฎกาวนจฉยคาวา วนาศภยหากมขนตามมาตรา 861 วา หมายถง วนาศภยทอาจเกดขนในอนาคตหลงจากวนทาสญญา วนาศภยทเกดขนแลวจะเอามาประกนภยไมได แมกรมธรรมประกนภยจะระบอายการประกนภยยอนหลงเปนวนท 22 กรกฎาคม กอนเกดวนาศภยกหาทาใหผเอาประกนภยมสทธเรยกรองใหผรบประกนภยใชคาเสยหายตามกรมธรรมนนไดไม

47 สธาสน ธตสทธ. (2552) . เอกสารสรปคาบรรยาย 177426 วชากฎหมายประกนภย. หนา 3 – 4.

DPU

36

3. บคคลอกคนหนงตกลงจะสงเงนซงเรยกวาเบยประกนภย ผมหนาทสงเบยประกนเรยกวา ผเอาประกนภย เบยประกนนเปนเงนอาจสงเปนงวดหรอสงเปนกอนกได

มาตรา 887 เปนบทบญญตเกยวกบการประกนภยคาจน หรอเรยกอกอยางหนงวา “ประกนภยความรบผด” คอการทผ ประกนภยตกลงวาจะใชค า สนไหมทดแทนใหแกบคคลภายนอกผตองเสยหายจากการกระทาของผเอาประกนภยหรอผทถกเอาประกนภยจะตอง รบผด

ประกนภยคาจนนจดวาเปนประกนวนาศภยอยางหนง แตกตางกบวนาศภยธรรมดาตรงท วนาศภยธรรมดามงถงความเสยหายอนเกดแกวตถทเอาประกนภย แตประกนภยคาจนมงถงความเสยหายอนเกดกบบคคลภายนอกเนองมาจากความผดของผเอาประกน

มาตรา 887 บญญตวา “อนวาประกนภยคาจนนน” คอสญญาประกนภยซงผรบประกนภยตกลงวาจะใชคาสนไหมทดแทนในนามของผเอาประกนภย เพอความวนาศภยอนเกดขนแกบคคลอกคนหนง และซงผเอาประกนภยจะตองรบผดชอบ

บคคลผตองเสยหายชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนตามทตนควรจะไดนนจากผรบประกนภยโดยตรง แตคาสนไหมทดแทนเชนวานหาอาจจะคดเกนไปกวาจานวนอนผรบประกนภยจะพงตองใชตามสญญานนไดไม ในคดระหวางบคคลผตองเสยหายกบผรบประกนภยนน ทานใหผ ตองเสยหายเรยกตวผเอาประกนภยเขามาในคดดวย

อนง ผรบประกนภยนนแมจะไดสงคาสนไหมทดแทนใหแกผเอาประกนภยแลวกยงหาหลดพนจากความรบผดตอบคคลผตองเสยหายนนไม เวนแตตนจะพสจนไดวาคาสนไหมทดแทนนนผเอาประกนภยไดใชใหแกผตองเสยหายแลว”

ขอสงเกตเกยวกบประกนภยคาจน48 1. การพจารณาปญหาเรองประกนภยคาจน ขนแรกควรพจารณาจากตวผเอาประกนภย

เสยกอนวาผเอาประกนภยมความรบผดตามกฎหมายตอบคคลภายนอกหรอไม ถาผเอาประกนภยไมตองรบผด ผรบประกนภยกไมตองรบผดไปดวย

2. คาสนไหมทดแทนทบคคลภายนอกจะเรยกรองไดนน ไดแกคาสนไหมทดแทนทสามารถคานวณเปนตวเงนได แตจะเรยกไดไมเกนจานวนเงนทเอาประกนภยไว

3. ความรบผดของผรบประกนภยคาจนอยในบงคบของ มาตรา 879 ดวย ฉะนนถาผเอาประกนภยไดกอวนาศภยขนดวยความทจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงแลว ผรบประกนภยกไมตองรบผด

48 สรพล สขทรรศนย. ( 2533 ). คาอธบายกฎหมายลกษณะประกนภย ศกษาแบบเรยงมาตรา. หนา 108 – 113.

DPU

37

4. ในคดระหวางผเสยหายกบผรบประกนภยคาจน ผเสยหายตองเรยกผเอาประกนภยเขามาในคดดวย มฉะนนไมอาจเรยกสวนทขาดจากผเอาประกนภยได

5. ผรบประกนภยคาจนตองรบผดตอบคคลภายนอกผเสยหายถงแมวาผเอาประกนซงเปนคสญญาปฏบตผดเงอนไขในกรมธรรมประกนภย ผรบประกนภยกจะยกเหตนขนอางเพอปฏเสธความรบผดตอบคคลภายนอกหาไดไม

6. เกยวกบการรบชวงสทธ ผรบประกนภยคาจนจะอาศยอานาจตามมาตรา 880 มาบงคบใชเพอใชสทธไลเบยเอากบผเอาประกนภยไมได เพราะมาตรา 880 เปนเรองความผดเกดขนโดยบคคลภายนอกแตประกนภยคาจนเปนเรองผ เอาประกนภยซงเปนบคคลในสญญา มใชบคคลภายนอกกระทาความผด ฉะนนโดยหลกเบองตนแลว รบชวงสทธไมได

แตผรบประกนภยคาจนอาจรบสทธไดในบางกรณ เชน ลกจางของผเอาประกนภยไปกอละเมดตอบคคลภายนอกเปนเหตใหผเอาประกนในฐานะนายจางตองรวมรบผดดวย ดงนเมอผ รบประกนภยใชค า สนไหมทดแทนใหกบบคคลภายนอกแลวกอาจรบชวงสทธตาม มาตรา 880 ไปไลเบยเอากบลกจางได ทงนเพราะเปนความผดทเกดโดยลกจางของผเอาประกนภยซงถอวาเปนบคคลภายนอกสญญา

3.1.2.3 รบขนคนโดยสาร ผขนสงตองรบผดตอผโดยสารในความเสยหายทเกดแกตวผโดยสารตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 634 บญญตวา “ผขนสงจะตองรบผดตอคนโดยสารในความเสยหายแกตวเขา หรอในความเสอมเสยอยางใดๆ อนเปนผลโดยตรงแกการทตองชกชาในการขนสง เวนแตการเสยหายหรอสทธนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดแตความผดของคนโดยสารนนเอง

ความรบผดของผขนสงคนโดยสารตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยน ในเบองตนบคคลดงกลาวจะตองเปนผขนสงตามความของมาตรา 608 ของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเสยกอน กลาวคอตองเปนบคคลผรบขนสงคนโดยสารเพอบาเหนจเปนทางคาปกตของตน เพราะถาไมเปนผขนสงคนโดยสารกไมตองรบผดตามหลกเกณฑในเรองการรบขนคนโดยสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แตถาเปนกตองรบผด เชน จาเลยเปนบรษททากจการรบขนสงคนโดยสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 608 ตองรบผดตอความเสยหายอนเกดแกโจทกซงเปนคนโดยสาร เวนแตการเสยหายหรอสทธนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดแตความผดของโจทกตามมาตรา 634 ฉะนน รถคนเกดเหตจะไมตกเปนกรรมสทธของจาเลย และคนขบไมใชลกจางจาเลยกตาม แตถารถคนนนอยในความควบคมของจาเลย และรบสง

DPU

38 คนโดยสารในปกตธรกจของจาเลยโดยตรง เมอคนขบรถประจารถไดขบรถโดยประมาททาใหโจทกเสยหายแลว จาเลยกตองรบผด ดงตามคาพพากษาฎกาท 431/2509

ความรบผดตามหลกละเมดนนตางจากความรบผดของผขนสงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองรบขน เพราะถาเปนเรองละเมด ผเสยหายตองพสจนถงการจงใจหรอประมาทเลนเลอตามมาตรา 420 เวนแตจะเขามาตรา 437 และพสจนถงความเสยหายตนไดรบ แตถาเปนผโดยสารและเปนการรบขนคนโดยสารนน โดยหลกแลวผขนสงจะตองรบผดทนทเมอผโดยสารไดรบความเสยหาย โดยผโดยสารไมตองพสจนถงการจงใจหรอประมาทเลนเลอของผ ขนสงหรอลกจางของผขนสง สวนผขนสงหากตองการหลดพนจากความรบผดจะตองพสจนใหเหนวาความเสยหายนนเกดจากเหตยกเวนความรบผดของผขนสงประการใดประการหนงในสองประการคอเกดแตเหตสดวสยหรอเกดแตความผดของคนโดยสารนนเอง

สาหรบความเสยหายทผขนสงคนโดยสารจะตองรบผดตอผโดยสาร คอ (1) ความเสยหายอนเกดแกตวผโดยสาร คอผโดยสารไดรบบาดเจบ ผขนสงคน

โดยสารจะตองจายคารกษาพยาบาล กรณผโดยสารถงแกความตาย ตองจายคาทาศพและคาขาด ผอปการะเลยงดแกบคคลทอยในการอปการะของผโดยสารทถงแกความตาย สาหรบทรพยสนของผโดยสารทตดตวไปกบผโดยสารไดสญหายในภายหลงจากเกดเหต ผขนสงและนายจางกตอง รบผด

(2) ทาใหเกดความเสอมเสยอยางใดๆ อนเปนผลโดยตรงแกการทตองชกชาในการขนสง แตผขนสงมสทธอางเหตยกวนความผดไดสองประการ เพอปฏเสธไมตองรบผดเพอความเสยหายหรอความชกชาทเกดขนแกคนโดยสารคอ ความเสยหายความชกชานนเกดจากเหตสดวสย เชน นาทวมแผนดนไหว หรอเกดจากความผดของคนโดยสารเอง

ในสวนของความรบผดของคนโดยสารทผขนสงสามารถนามาอางเพอจะปฏเสธความรบผดไดนน อาจจะเกดจากการจงใจหรอการประมาทเลนเลอของผโดยสารเองได

อยางไรกตามในบางกรณทงผโดยสารและผขนสง หรอลกจางของผขนสงเองกมสวนผดดวยกนทงสองฝาย ทาใหผโดยสารไดรบบาดเจบ หรอถงแกความตาย ตวอยางเชน คนโดยสารชอบหอยโหนอยทประตรถยนตโดยสาร ทงๆ ทในตวรถยนตโดยสารยงคงพอมทวางใหยนได คนขบรถโดยสารกทราบวาคนโดยสารหอยโหนอย แตยงขบรถดวยความเรวสงไมระมดระวง เปนเหตใหผโดยสารไปฟาดกบรถยนตทจอดอยขางทางถงแกความตาย เชนน ผขนสงจะตองรบผดหรอไม โดยอางวาเปนความผดของผโดยสารเอง หรอจะตองมการแบงความรบผด ระหวางผขนสงกบผโดยสารคนละครง กลาวคอใหผขนสงรบผดชดใชเพยงครงเดยว เมอเปรยบเทยบกบกรณทผโดยสารไมมสวนผดทจะไดรบชดใชเตมจานวน ในเรองนไดเคยมคาพพากษาฎกาท 935/2516

DPU

39 วนจฉยไว โดยมขอเทจจรงทตางไป เนองจากการหอยโหนของผโดยสารนน เกดจากรถโดยสาร แนน โดยศาลฎกาไดวนจฉยวา ผตายหอยโหนทบนไดทายรถเพราะคนโดยสารแนน คนขบทราบวามผโดยสารเกาะหอยโหนอยแตไดขบแซงคนทจอดอยขางหนาจนทายรถเบยดชด เปนเหตใหผตายฟาดกบรถทจอดอย และตกลงมาจากรถจนถงแกความตาย ดงน เปนผลโดยตรงอนเกดจากความประมาทของคนขบ แมผตายจะมสวนผดอยดวยในการทไปเกาะหอยโหนอยทบนไดรถ กหาทาใหคนขบพนจากความรบผดจากความประมาทเลนเลอดงกลาวได

ในกรณทผโดยสารไดรบบาดเจบหรอถงแกความตายเพราะความผดหรอความประมาทเลนเลอของบคคลอน ผขนสงกจะตองรบผด หากมไดเปนไปตามเหตยกเวนตามท มาตรา 437 กาหนดไว เมอผขนสงไดชดใชคาเสยหายใหแกผโดยสารไปแลว ผขนสงมสทธรบชวงสทธของผโดยสารเพอไปเรยกรองเอากบบคคลภายนอกทจะตองรบผด ตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 227 ทบญญตไววา เมอเจาหนไดรบคาสนไหมทดแทนความเสยหายเตมตามราคาทรพยหรอสทธซงเปนวตถแหงหนนนแลว ทานวาลกหนยอมเขาสฐานะเปนผรบชวงสทธของเจาหนอนเกยวกบทรพย หรอสทธนนๆ ดวยอานาจกฎหมาย49

3.1.3 พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 มเจตนารมณทจะใหทราบถง กาหนด

หลกเกณฑเกยวกบการประกอบการขนสงทางบก การใชรถเพอการขนสง ความเสยหายอนเกดจากการขนสงทางบก เพอคมครองสวสดภาพของประชาชนทใชบรการหรอไดรบความเสยหายทเกดจากกจการขนสงทางบก ไวเปนพเศษ เนองจากกจการขนสงทางบกเปนกจการทกระทบกระเทอนตอสาธารณชนมากกวาการใชรถ หรอการจราจรตามปกต โดยไดบญญตคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ ไวในมาตรา 52 โดยกาหนดใหผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงประจาทาง ผ ไดรบใบอนญาตขนสงไมประจาทาง ผ ไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงโดยรถขนาดเลก และผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงสวนบคคล ตองวางหลกทรพยเปนเงนสดหรอพนธบตรรฐบาลไทยอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยางรวมกนหรอเปนสญญาประกนภย และกรมธรรมประกนภย ซงทากบบรษทประกนภยทนายทะเบยนกลางใหความเหนชอบตอนายทะเบยนกลาง และในกรณทเปนสญญาประกนภยและใหบคคลภายนอกผไดรบความเสยหายเนองจากการขนสงของตนเปนผรบประโยชนสาหรบการชดใชคาเสยหายทเปนคาใชจายเบองตนเพอประกนความเสยหายอนเกดแกชวต หรอรางกายของบคคลภายนอก และซงไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงจะตองรบเนองจากการขนสงของตน

49 ไผทชต เอกจรยกร . (2546) . คาอธบายกฎหมายจางแรงงาน จางทาของ รบขน . หนา 283 – 287

DPU

40

สาหรบหลกเกณฑการชดใชคาเสยหายทเกดจากการขนสง นน มาตรา 56 กาหนดวา หากเกดความเสยหายจากรถทใชในการขนสง ผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงซงเปนเจาของรถนนจะตองชดใชคาใชจายเบองตนแกผเสยหายทางรางกาย หรอทายาทในกรณทผเสยหายถงแกความตาย ความมงหมายของกฎหมายนกเพอคมครองเบองตนแกผเสยหายจากรถทใชขนสงของผประกอบการขนสง คาใชจายเบองตน ซงผประกอบการขนสงตองจาย ไดแก คาใชจายทตองใชในการรกษาพยาบาล รวมทงคาใชจายอนๆ ระหวางการรกษาพยาบาลและ/หรอคาปลงศพ สวนจานวนจะมากนอยเทาใด พจารณาตามความรายแรงของความเสยหาย ทงนตามอตราทกระทรวงคมนาคมกาหนดในกฎกระทรวง

หลกทรพยทวางจะเปนประกนการจายคาใชจายเบองตนในกรณทผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสง ซงเปนเจาของรถทกอความเสยหายไมยอมชดใชคาใชจายเบองตน นายทะเบยนกลางมอานาจนาหลกทรพยทผไดรบอนญาตประกอบการขนสงนนวางไวมาชดใชคาใชจายเบองตนแทนได

สวนหลกเกณฑและวธการทผเสยหายจะไดรบชดใชเปนไปตามทกฎหมายนกาหนดไวเฉพาะ ซงสะดวกและรวดเรวกวาการฟองคดละเมดเรยกคาสนไหมทดแทนแตอยางไรกตาม มใชวาผเสยหายจากรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงทกคนจะมสทธไดรบชดใชคาใชจายเบองตนตามกฎหมายน กฎหมายกาหนดผเสยหายทมสทธไว 3 ประเภท คอ

(1) ผเสยหายซงมไดอยในรถคนทกอใหเกดความเสยหาย แตไดรบความเสยหายจากรถทกอใหเกดความเสยหายขน เชน คนเดนเทา

(2) ผเสยหายซงอยในรถคนทกอใหเกดความเสยหายแตไมรวมถงผขบรถคนงานหรอลกจางประจารถ ซงอยในระหวางปฏบตหนาท

(3) ผเสยหายซงอยในรถทไมไดกอใหเกดความเสยหาย เชน ผขบ ผโดยสาร การทผเสยหายมสทธไดรบชดใชคาใชจายเบองตนตามกฎหมายการขนสงทางบก

จะไมตดสทธผเสยหายในอนทเรยกรองคาสนไหมทดแทน เพอความเสยหายอนเกดจากการละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แตอยางใด50

50 ศรญญา งามวงษวาน . (2539). กฎหมายทเหมาะสมสาหรบการคมครองผประสบภยจากรถ. หนา 31.

DPU

41

3.1.4 กฎหมายคมครองผบรโภค 3.1.4.1 พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค ลกษณะของพระราชบญญตน เปนกฎหมายเกยวกบคดแพง ทผบรโภคหรอผรบบรการ

มสทธเรยกรองคาเสยหายของตนตอผใหบรการหรอผประกอบธรกจใหชดใชคาเสยหายหรอเยยวยาแกตนไดโดยรวดเรว งาย และไมตองเสยคาใชจายในการดาเนนคดเชนทเคยปฏบตมากอนมพระราชบญญตน

1) ความหมายของคดผบรโภค มาตรา 3 ในพระราชบญญตน “คดผบรโภค” หมายความวา

(1) คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอานาจฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา 19 หรอตามกฎหมายอน กบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ

(2) คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

(3) คดแพงทเกยวพนกนกบคดตาม (1) หรอ (2) (4) คดแพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน ตามบทนยามความหมายของคาวา “คดผบรโภค” ดงกลาวกฎหมายไดจดจาแนกคด

ผบรโภคออกเปน 4 กลม ซงสามารถวเคราะหหลกเกณฑของคดผบรโภคได ดงน51 กลมท 1 คดผบรโภคตามมาตรา 3 (1)

(1) ตองเปนคดแพง กรณทจะเขาหลกเกณฑเปนคดผบรโภคได ตองเปนคดแพงเทานน หากเปนคดอาญา

ยอมไมอาจเขาหลกเกณฑเปนคดผบรโภคตามบทนยามความหมายของคาวา “คดผบรโภค” ตามมาตรา 3

(2) ตองเปนคดระหวางผบรโภคหรอผมอานาจฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา 19 หรอตามกฎหมายอนกบผประกอบธรกจ

(3) ตองเปนคดทพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ

แมจะเปนคดแพงระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจกตาม แตหากคดทพพาทกนนนเปนเรองอนมใชขอพพาทเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ ยอมไมเขาหลกเกณฑตามมาตรา 3 (1) ครบถวนทจะเปน “คดผบรโภค”

51 ธานศ เกศวพทกษ . (2551) . คาอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค. หนา 12 – 27.

DPU

42

กลมท 2 คดผบรโภคตามมาตรา 3 (2) มาตรา 3 (2) บญญตให “คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายท

เกดขนจากสนคาทไมปลอดภย” เปนคดผบรโภคในกลมท 2 ดวย สาหรบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยนน บทบญญต

ความผดหลกอยในมาตรา 5 แหง พระราชบญญตวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ซงบญญตวา “ผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดตอผเสยหายในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม” โดยมบทยกเวนใหผประกอบการไมตองรบผดตามมาตรา 7 ซงบญญตวา “ผประกอบการไมตองรบผดตอความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภยหากพสจนไดวา

(1) สนคานนมไดเปนสนคาทไมปลอดภย (2) ผเสยหายไดรอยแลววาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย (3) ความเสยหายทเกดขนจากการใชหรอการเกบรกษาสนคาไมถกตอง ตามวธใช

วธเกบรกษา คาเตอน หรอขอมลเกยวกบสนคาทผประกอบการไดกาหนดไวอยางถกตองและชดเจนตามสมควรแลว”

เมอกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยไดกาหนดความสมพนธเกยวกบสทธหรอหนาทของ “ผเสยหาย” และ “ผประกอบการ” ตามกฎหมายกลาวไวในมาตรา 5 และมาตรา 7 เชนน หากมคดแพงทพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายดงทไดกลาวมาแลวนน ยอมเขาเกณฑเปน “คดผบรโภค” ตามมาตรา 3 (2)

กลมท 3 คดผบรโภคตามมาตรา 3 (3) มาตรา 3 (3) บญญตให “คดแพงทเกยวพนกนกบคดตามมาตรา (1) หรอ (2) เขาลกษณะ

เปน “คดผบรโภค” ดวย ทงนเพราะนตสมพนธระหวาง “ ผบรโภค” กบ “ผประกอบธรกจ” นน อาจจะมปญหาเรองประกนแหงหน ซงเปนสญญาอปกรณทเกยวพนกบสญญาหลกซงเปนคดผบรโภค ตามมาตรา 3 (1) หรอ (2) ดวยกได เชน สญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจอาจมการคาประกน จานอง หรอจานา เปนตน

กลมท 4 คดผบรโภคตามมาตรา 3 (4) คดผบรโภคกลมสดทายนเปนเรองทมาตรา 3 (4) บญญตเผอไวในอนาคตวาหากม “คด

แพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน” กถอวาคดเชนวานนเปน “คดผบรโภค” ดวย

DPU

43

2) ผมอานาจฟองคดผบรโภค แมพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 จะมไดมบทมาตราใดบญญตไว

เปนการเฉพาะวาบคคลใดบางทจะมอานาจฟองคดผบรโภคกตาม แตเมอไดพจารณาบทนยามความหมายของคาวา “คดผบรโภค” และ “ผบรโภค” กบ “ผประกอบธรกจ” และบทบญญตเกยวกบผทมอานาจฟองและดาเนนคดแทนผบรโภคในมาตรา 19 วรรค 1 แลว พอสรปไดวา บคคลทจะมอานาจฟองคดผบรโภคนนไดแกตว “ผบรโภค” เองกรณหนง และ “ผมอานาจฟองคดแทนผบรโภค” อกกรณหนง ซงวเคราะหไดดงน

พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 ไดใหความหมายหรอคานยามของคาวา “ผบรโภค” ไวในมาตรา 3 ซงมใจความสาคญ ดงน

“ผบรโภค” หมายความวา ผบรโภคตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค และใหหมายความรวมถงผเสยหายตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย”

ดงน จะเหนไดวาผบรโภค ตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 นนอาจแบงไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ

กลมท 1ไดแกผบรโภคตามทนยามไวใน มาตรา 3 ของพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงไดนยามความหมายของผบรโภคไวดงน ผบรโภค หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการและหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผตอบแทนกตาม ดงน

(1) ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจ (2) ผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอ

รบบรการ (3) ผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสย

คาตอบแทนกตาม กลมท 2 ไดแกผเสยหายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจาก

สนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 สรปไดวา ผบรโภค ตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคนน กคอบคคลๆ เดยวกบ ผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค นนเอง อกทงยงหมายรวมถง ผเสยหายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ดวย

DPU

44

ผมอานาจฟองคดแทนผบรโภค (ก) ผมอานาจฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา 19 มาตรา 19 ใหคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคมทคณะกรรมการคมครองผบรโภค

รบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอานาจฟองและดาเนนคดผบรโภคแทนผบรโภคไดโดยใหนาบทบญญตเกยวกบการฟองและการดาเนนคดแทนตามกฎหมายดงกลาวมาใชบงคบโดยอนโลม”

ผมอานาจฟองฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา 19 หมายถงหนวยงาน 2 องคกร คอ 1. คณะกรรมการคมครองผบรโภค ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

ซงมอานาจฟองคดแทนผบรโภคได 2 กรณ คอ (1) กรณเปนคดทเกยวกบการละเมดสทธของผบรโภคทคณะกรรมการเหนสมควร (2) กรณเปนคดผบรโภคทถกละเมดสทธรองขอซงกรรมการเหนวาการดาเนนคดนน

จะเปนประโยชนแกผบรโภคเปนสวนรวม 2. สมาคมทคณะกรรมการคมครองผบรโภครบรอง ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค

พ.ศ. 2522 มาตรา 40 และมาตรา 41 ซงมอานาจฟองคดแทนผบรโภคทเปนสมาชกของสมาคมเทานน (ข) ผมอานาจฟองคดแทนผบรโภคตามกฎหมายอน กฎหมายอนทกาหนดตวบคคลผมอานาจฟองและดาเนนคดแทนผบรโภคได เชน

(1) พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

(2) พระราชบญญตการจดสรรทดน พ.ศ. 2543 3. ผประกอบธรกจ มาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 ไดกาหนดนยาม

ความหมายของคาวา “ผประกอบธรกจ” หมายความวา ผประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคและใหหมายความรวมถงผประกอบการตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย

จากบทนยามดงกลาวยอมสรปไดวา “ผประกอบธรกจ” ซงจะเปนคความอกฝายหนงของคดผบรโภค นน มความหมายถงบคคล ดงตอไปน

(1) ผประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค คอบคคลประเภท ตางๆ ดงน

1. ผขาย 2. ผผลตเพอขาย

DPU

45

3. ผสงหรอนาเขา 4. ผซอเพอขายตอซงสนคา 5. ผใหบรการ 6. ผประกอบกจการโฆษณา

(2) ผประกอบการตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย

3.1.4.2 สทธของผบรโภค รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดบญญตถงสทธของผบรโภคไว ดงน52

“สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค

ให มองคการ เพ อการ คมครองผ บ ร โภคท เ ปน อสระจากหนวยงานของ รฐ ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ทาหนาทใหความเหน เพอประกอบการพจารณาของหนวยงานของรฐในการตราและการบงคบใชกฎหมายและกฎ และใหความเหนในการกาหนดมาตรการตางๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระทาหรอละเลยการกระทาอนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการขององคการอสระดงกลาวดวย”

ทงน เหตผลทรฐธรรมนญไดบญญตถงสทธของผบรโภคไว กเนองจาก ประชาชนสวนใหญนน ฐานะผบรโภคไมสามารถหลกเลยงผลกระทบอนเกดจากการบรโภคไดเนองจากมฐานะไมเทาเทยมผผลต ทาใหผบรโภคตกอยในฐานะทเสยเปรยบ ดงนนเพอใหประชาชนในฐานะผบรโภคมสทธไดรบการคมครองสทธของตน รฐธรรมนญจงจดใหมองคการอสระทประกอบดวยตวแทนผบรโภค ทจะมาทาหนาทใหความเหนในการตรากฎ ขอบงคบและกาหนดมาตรการตางๆ เพอคมครองผบรโภคและมสวนรวมในการกาหนดทศทางและแนวทางเพอคมครองสทธของตนเอง เพอคมครองสทธของตนใหพนจากการเอาเปรยบของเอกชน ผประกอบการผลตหรอจาหนายสนคาหรอบรการทไมเปนธรรม ซงเปนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในระบบการเมองมากขน

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย 5 ประการ ดงน

52 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550, มาตรา 61.

DPU

46

1. สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ ไดแก สทธท จะไดรบการโฆษณาหรอการแสดงฉลากตามความเปนจรงและปราศจากพษภยแกผบรโภค รวมตลอดถงสทธทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการอยางถกตองและเพยงพอทจะไมหลงผด ในการซอสนคาหรอรบบรการโดยไมเปนธรรม

2. สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะเลอกซอสนคาหรอรบบรการโดยความ สมครใจของผบรโภค และปราศจากการชกจงใจอนไมเปนธรรม

3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะไดรบสนคาหรอบรการทปลอดภย มสภาพและคณภาพไดมาตรฐานเหมาะสมแกการใช ไมกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกายหรอทรพยสน ในกรณใชตามคาแนะนาหรอระมดระวงตามสภาพของสนคาหรอบรการนนแลว

4. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา ไดแก สทธทจะไดรบขอสญญาโดยไมถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบธรกจ

5. สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ไดแก สทธทจะไดรบการคมครองและชดใชคาเสยหาย เมอมการละเมดสทธของผบรโภคตามขอ 1, 2, 3 และ 4 ดงกลาว นอกจากสทธผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย ทง 5 ประการ ดงกลาวแลว ยงมสทธของผทนงรถโดยสารสาธารณะ อนถอเปนสทธของผบรโภคสวนหนง ของ พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2541 ดวย ซงไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมายไวทงกอนใชบรการ เมอใชบรการ และหลงใชบรการ ซงสทธทง 3 ดานนนบวามความสาคญมากสาหรบผนงรถโดยสารสาธารณะทจะตองตระหนกและเรยนรทจะใชประโยชน โดยประชาชนทใชบรการรถโดยสารสาธารณะสวนมากขาดความรเรองสทธผบรโภค แมหลายครงพนกงานขบรถซงถอเปนสาเหตหลกของการเกดอบตเหตจะขบรถดวยความประมาท ขาดการระมดระวง ผโดยสารกยงละเลยทจะพทกษสทธของตนเอง จนกระทงตองประสบกบอบตเหตรถชนหรอไมกพลกควาจนบาดเจบสาหสหรอรนแรงถงขนเสยชวต

ดงนน เพอพทกษสทธของผใชบรการรถโดยสารสาธารณะทอาจจะเกดอบตเหตรถโดยสารขน มลนธเพอผบรโภค สานกงานเครอขายลดอบตเหต (สคอ.) รวมกบศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน มลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.) ภายใตการสนบสนนของกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จงไดมการประกาศสทธของผใชบรการรถโดยสารสาธารณะ 10 ขอเพอเปนแนวทางใหประชาชนนาไปปฏบต ดงน

DPU

47

สทธผใชบรการรถโดยสารสาธารณะ คอ 1. สทธทจะไดรบขอมลขาวสาร รวมทงคาพรรณนาคณภาพเกยวกบบรการรถโดยสาร

รวมทงความคมครองตามกรมธรรมประกนภยทถกตองเปนจรง ครบถวน 2. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในดานสญญา และราคาคาบรการ 3. สทธในการเลอกใชบรการรถโดยสารดวยความสมครใจ และปราศจากการชกจงอน

ไมเปนธรรม 4. สทธทจะไดรบความปลอดภยในทกๆดานจากการใชบรการรถโดยสาร 5. สทธทจะไดรบการบรการจากรถโดยสารและผใหบรการทมคณภาพ 6. สทธในการรองเรยน หรอฟองรองเพอใหผใหบรการหรอหนวยงานทเกยวของ

ดาเนนการแกไขปญหา เยยวยา หรอชดใชความเสยหายทเกดขน 7. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายทงทางรางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน

หรอสทธอนๆ ทถกละเมด 8. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายจากการประกนภยโดยไมมการประวงเวลา

หรอบงคบใหประนประนอมยอมความ 9. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายดวยหลกแหงพฤตการณและความรายแรง

แหงละเมด 10. สทธทจะรวมตวกนเพอพทกษสทธของตนและผอน

3.1.5 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 การกระทาความผดกฎหมายเกยวกบการจราจรเปนการกระทาผดทมโทษทางอาญา

ประเภท Mala Prohibita ซงหมายถงการกระทาผดทกฎหมายไดบญญตไววาเปนความผด กลาวคอการกระทานนๆ ไมไดเปนความชวหรออาชญากรรมดวยตวของมนเองแตอยางใด

1) เรองของ “รถ” กบกฎหมายจราจร ใหความหมายไว ดงน53 รถ หมายความวา ยานพาหนะทางบกทกชนด เวนแตรถไฟและรถราง รถยนต หมายความวา รถทมลอตงแตสามลอและเดนดวยกาลงเครองยนต กาลงไฟฟา

หรอพลงงานอน ยกเวนรถทเดนบนราง รถจกรยานยนต หมายความวา รถทเดนดวยกาลงเครองยนต กาลงไฟฟา หรอพลงงาน

อน และมลอไมเกนสองลอ ถามพวงขางมลอเพมอกไมเกนหนงลอ รถจกรยาน หมายความวา รถทเดนดวยกาลงของผขบขทมใชเปนการลากเขน

53 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522, มาตรา 4 (15) – (26).

DPU

48

รถฉกเฉน หมายความวา รถดบเพลงและรถพยาบาลของราชการบรหารสวนกลาง ราชการบรหารสวนภมภาคและราชการบรหารสวนทองถน หรอรถอนทไดรบอนญาตจากอธบดใหใชไฟสญญาณแสงวบวาบหรอใหใชเสยงสญญาณไซเรนหรอเสยงสญญาณอยางอนตามทจะกาหนดให

รถบรรทก หมายความวา รถยนตทสรางขนเพอใชบรรทกสงของหรอสตว รถบรรทกคนโดยสาร หมายความวา รถยนตทสรางขนเพอใชบรรทกคนโดยสารเกน

เจดคน รถโรงเรยน หมายความวา รถบรรทกคนโดยสารทโรงเรยนใชรบสงนกเรยน รถโดยสารประจาทาง หมายความวา รถบรรทกคนโดยสารทเดนตามทางทกาหนดไว

และเรยกเกบคาโดยสารเปนรายคนตามอตราทวางไวเปนระยะทางหรอตลอดทาง รถแทกซ หมายความวา รถยนตทใชรบจางบรรทกคนโดยสารไมเกนเจดคน รถลากจง หมายความวา รถยนตทสรางขนเพอใชสาหรบลากจงรถหรอเครองมอ

การเกษตรหรอเครองมอ การกอสราง โดยตวรถนนเองมไดใชสาหรบบรรทกคนหรอสงของ รถพวง หมายความวา รถทเคลอนทไปโดยใชรถอนลากจง 2) ความผดฐานนารถทมสภาพไมมนคงแขงแรง หรออาจเกดอนตราย หรออาจทาให

เสอมเสยสขภาพอนามยแกผใชหรอคนโดยสารหรอประชาชน ออกมาใชในทางเดนรถ ความผดฐานไมจดใหรถทใชในทางเดนรถมเครองยนต เครองอปกรณหรอสวนควบท

ครบถวนและใชการไดด มาตรา 6 หามมใหผใดนารถทมสภาพไมมนคงแขงแรง หรออาจเกดอนตราย หรออาจ

ทาใหเสอมเสยสขภาพอนามยแกผใช คนโดยสารหรอประชาชนมาใชในทางเดนรถ รถทใชในทางเดนรถ ผขบขตองจดใหมเครองยนต เครองอปกรณและหรอสวนควบท

ครบถวนตามกฎหมายวาดวยรถยนต กฎหมายวาดวยการขนสงกฎหมายวาดวยลอเลอน กฎหมายวาดวยรถลาก หรอกฎหมายวาดวยรถจาง และใชการไดด

สภาพของรถทอาจทาใหเสอมเสยสขภาพอนามยตามวรรคหนงและวธการทดสอบ ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง54

โทษ ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 6 วรรค 1 หรอ วรรค 2 ตองระวางโทษปรบไมเกน (มาตรา 148)

ตามหลกเกณฑในมาตรา 6 นน อบตเหตทเกดขนเกยวกบรถ สาเหตประการหนงเกดจาก รถทผขบขนามาขบในทางเดนรถมสภาพทไมมนคง ไมแขงแรง เครองยนตเสอมสภาพ

54 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522, มาตรา 6.

DPU

49 อปกรณชารด แมความผดของผทฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 6 นจะเปนเพยงความผดลหโทษ อนมโทษปรบไมเกน 500 บาทเทานนกตาม แตถาการฝาฝนหรอไมปฏบตตามนเปนเหตทกอใหเกดอบตเหตขน กจะมผลโยงไปถงกฎหมายอาญาและกฎหมายแพง โดยถอวาผทนารถททสภาพไมมนคงแขงแรงมาใชนนเปนฝายกระทาความผด

ดงนนการนารถทมสภาพไมมนคงแขงแรงหรอมอปกรณตางๆ ไมครบถวนอนอาจทาเกดอนตรายแกผใชหรอคนโดยสารหรอประชาชนมาใชในทางเดนรถหรอบนทองถนนหลวง นอกจากจะเปนความผดตามพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ในมาตรา 6 ถารถคนนนเกดอบตเหตขน และเปนผลใหมคนตายหรอบาดเจบ ผขบขกจะมความผดตามประมวลกฎหมายอาญา ตวอยางคาพพากษาฎกาท 766/2507 จาเลยมอาชพขบรถยนตสงคนโดยสารประจาทางจาเลยมหนาทตองใชความระมดระวง ตรวจสภาพรถ ใหอยในสภาพทปลอดภย แกผโดยสารตลอดจนประชาชนคนเดนถนนและยวดยานตางๆ กอนทจะนารถออกเดนรบสงคนโดยสารแตกลบละเลยไมปฏบต จาเลยขบรถนนมาทงๆ ทหามลอมอใชการไมได ทงยงฝาฝนรบบรรทกคนโดยสารเกนอตราทไดรบอนญาต เมอรถนาหนกมากลงสะพาน จงทาใหรถแลนเรวขน ยงยากแกการควบคมขบข ครนเมอรวาหามลอเทาใชการไมได จาเลยชอบทจะบรรเทาผลราย โดยใชความระมดระวงคมพวงมาลย บงคบรถใหเบยดชดขอบทางไวตลอดเวลาเพอใหรถหยด แตกมไดปฏบตทงๆ ทมโอกาสปฏบตได รถจงแลนเปะปะไปชนรถยนตและทบคนตาย ดงนนจาเลยตองมความผดฐานกระทาโดยประมาท เปนเหตใหคนตาย55

3) มาตรา 43 หามมใหผขบขขบรถ56 (1) ในขณะหยอนความสามารถในอนทจะขบ (2) ในขณะเมาสราหรอของเมาอยางอน (3) ในลกษณะกดขวางการจราจร (4) โดยประมาทหรอนาหวาดเสยว อนอาจเกดอนตรายแกบคคลหรอทรพยสน (5) ในลกษณะทผดปกตวสยของการขบรถตามธรรมดา หรอไมอาจแลเหนทาง

ดานหนาหรอ ดานหลง ดานใด ดานหนงหรอทงสองดานไดพอแกความปลอดภย (6) ครอมหรอทบเสนหรอแนวแบงชองเดนรถ เวนแตเมอเปลยนชองเดนรถ เลยว

รถ หรอกลบรถ (7) บนทางเทาโดยไมมเหตอนสมควร เวนแตรถลากเขนสาหรบทารก คนปวยหรอ

คนพการ

55 นยนา เกดวชย . (2538) . คาอธบายเรยงมาตราพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522. หนา 13. 56 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522, มาตรา 43.

DPU

50

(8) โดยไมคานงถงความปลอดภยหรอความเดอดรอนของผอนตามหลกเกณฑ ในมาตรา 43 นเปนมาตรการเพอความปลอดภยในการขบรถโดยมสาระสาคญ เชน การหามขบรถขณะหยอนความสามารถในอนทจะขบ หมายถงการขบรถในขณะทรางกายไมสมบรณมอาการออนเพลย หรอพกผอนไมเพยงพอ การฝนขบรถไปอาจจะกอใหเกดอบตเหตขนได ทงนเพราะในขณะทรางกายไมสมบรณหรอมอาการออนเพลย จะทาใหการตดสนในการขบรถไมสามารถทจะทาไดดเทากบคนทรางกายสมบรณ

การเสพสราหรอของมนเมาอยางอน จะมผลกระทบตอจตประสาททไมสามารถบงคบรถไดดงคนปกต อนตรายและอบตภยทเกดจากคนขบรถโดยเมาสรามมากพอกบคนขบรถทกนยาบา จงตองมบทบญญตหามไวตามมาตรา 43 (2)

การขบขรถโดยประมาทหรอหนาหวาดเสยว ในอนทจะทาใหเกดอนตรายแกบคคลหรอทรพยสน เปนฐานความผดทพนกงานสอบสวนจะใชบงคบแกผขบรถทกอใหเกดอบตเหตขน ถาความผดทเกดไมชดเจนทจะเปนความผดในขอหาหรอฐานความผดอนกจะปรบเขาเปนความผดในฐานนได57

4) ความผดฐานไมขบรถดวยอตราความเรวทกาหนดในกฎกระทรวง หรอตามเครองหมายจราจร ทไดตดตงไวในทาง

มาตรา 67 “ผขบข ตองขบขดวยอตราความเรว ตามทกาหนดในกฎกระทรวง หรอตามเครองหมายจราจรทไดตดตงไวในทาง

เครองหมายจราจรทไดตดตงไวตามวรรค 1 จะกาหนดอตราความเรวขนสงหรอขนตากได แตตองไมเกนอตราความเรวทกาหนดในกฎกระทรวง”58

โทษ ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 67 วรรค 1 ตองระวางโทษปรบไมเกน 1,000 บาท (มาตรา 152)

ในหลกเกณฑตามมาตรา 67 แหงพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 กาหนดวาผ ขบขตองขบขดวยอตราความเรวตามทกาหนดในกฎกระทรวง หรอตามเครองหมายจราจรทไดตดตงไวในทางและมกฎกระทรวงมหาดไทยฉบบท 6 พ.ศ. 2522 และฉบบท 10 พ.ศ. 2524 กาหนดความเรวของรถไวโดยถอในเขตหรอนอกเขตกรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาลตางๆ เปนหลก

รายละเอยดเกยวกบการกาหนดความเรวสาหรบรถเปนไปตามกฎกระทรวง ดงน ขอ 1 ในกรณปกตใหกาหนดความเรวสาหรบรถ ดงตอน

57 นยนา เกดวชย. เลมเดม. หนา 65 – 66. 58 พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522, มาตรา 67.

DPU

51

(1) สาหรบรถบรรทกทมนาหนกรถ รวมทงรถบรรทกเกน 1,200 กโลกรม หรอรถบรรทกคนโดยสาร ใหขบในเขตกรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาล ไมเกนชวโมงละ 60 กโลเมตร หรอนอกเขตดงกลาวใหขบไมเกนชวโมงละ 80 กโลเมตร

(2) สาหรบรถยนตอนนอกจากรถทระบไวใน (1) ขณะทลากจง รถพวง รถยนตบรรทกทมนาหนกรถรวมทงนาหนกบรรทกเกน 1,200 กโลกรม หรอรถยนตสามลอ ใหขบในเขตกรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาล ไมเกนชวโมงละ 45 กโลเมตร หรอนอกเขตดงกลาวใหขบไมเกนชวโมงละ 60 กโลเมตร

(3) สาหรบรถยนตอนนอกจากทระบไวใน (1) (2) หรอรถจกรยานยนตใหขบในเขตกรงเทพมหานคร เขตเมองพทยา หรอเขตเทศบาล ไมเกนชวโมงละ 80 กโลเมตร หรอนอกเขตดงกลาวใหขบไมเกนชวโมงละ 90 กโลเมตร

ขอ 2 ในเขตทางทมเครองหมายจราจรแสดงวาเปนเขตอนตราย หรอเขตใหขบรถชาๆใหลดความเรวลงและเพมความระมดระวงขนตามสมควร

ขอ 3 ในกรณทมเครองหมายจราจรกาหนดอตราความเรวตากวาทกาหนดในขอ 1 ใหขบไมเกนอตราความเรวทกาหนดไวนน59

3.1.6 พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 ไดแยกหลกเกณฑความ

รบผดทางละเมดของเจาหนาทตอเอกชนและตอหนวยงานของรฐออกจากหลกเกณฑเรองความรบผดของผกระทาละเมดตามบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทงนเพราะการทเจาหนาทดาเนนกจการตางๆ ในหนวยงานของรฐนน หาไดเปนไปเพอประโยชนอนเปนการเฉพาะตวไม การปลอยใหความรบผดทางละเมดของเจาหนาทในกรณทปฏบตงานในหนาทและเกดความเสยหายแกเอกชนหรอหนวยงานของรฐเปนไปตามหลกเกณฑในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงเจาหนาทจะตองรบผดในผลแหงละเมดนนเปนการเฉพาะตว จงไมเปนธรรมตอเจาหนาท ทงทบางกรณเกดขนโดยความไมตงใจหรอความผดพลาดเลกนอยในการปฏบตหนาท จงจาเปนตองมหลกเกณฑเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทขนมาโดยเฉพาะ ซงมสาระสาคญแตกตางจากบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหลายประการ คอ60

59 นยนา เกดวชย . เลมเดม. หนา 105 – 106 . 60 อาพน เจรญชวนทร . (2546) . ความรทวไปเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทและหนวยงาน

ของรฐ. หนา 1-3 .

DPU

52

1) ใหหนวยงานของรฐเปนผรบผดชอบตอผเสยหายโดยตรงในผลแหงละเมดทเจาหนาทไดกระทาในการปฏบตหนาท แตภายหลงจากทหนวยงานของรฐไดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายแลว เจาหนาทจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนคนใหแกหนวยงานของรฐ ถาการกระทาละเมดของเจาหนาทไดกระทาในการกระทาปฏบตหนาทโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง

2) การเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนคนใหแกหนวยงานของรฐไมจาเปนตองใหชดใชคนเตมจานวนความเสยหาย โดยตองคานงถงระดบความรายแรงแหงการกระทาและความเปนธรรมประกอบดวยและถาการละเมดเกดจากความผดหรอความบกพรองของหนวยงานของรฐหรอระบบการดาเนนงานสวนรวมตองหกสวนแหงความรบผดออก

3) ในกรณทเจาหนาทตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกหนวยงานของรฐ เจาหนาทสามารถผอนชาระเงนทตองชดใชคนแกหนวยงานของรฐได

4) ในกรณทการละเมดเกดจากการกระทาของเจาหนาทหลายคน มใหนาหลกเรองลกหนรวมมาใชบงคบและเจาหนาทแตละคนตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเฉพาะสวนของตน

5) ในกรณทเจาหนาทไดกระทาละเมดตอหนวยงานของรฐมใชการกระทาในการปฏบตหนาท การใชคาสนไหมทดแทนใหแกหนวยงานของรฐ ใหนาหลกเกณฑกรณเจาหนาทกระทาละเมดตอเอกชนมาอนโลมใชบงคบ

6) ในกรณทหนวยงานของรฐตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหาย นอกจากผเสยหายจะใชสทธทางศาลไดแลว ผเสยหายมสทธยนคาขอตอหนวยงานของรฐใหพจารณาใชคาสนไหมทดแทนใหแกตนไดมการกาหนดอายความสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนและสทธไลเบยของหนวยงานของรฐซงแตกตางไปจากบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย 3.2 บคคลผตองรบผดในความเสยหายอนเกดจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

3.2.1 บคคลผตองรบผด

ตามทผเขยนศกษาพบวา การพจารณาความรบผดของบคคลทกอใหเกดความเสยหายแกผทใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะนน ในกฎหมายแตละฉบบจะมขอบเขตการพจารณาทแตกตางกนไป กลาวคอความรบผดในทางละเมดของบคคลทกอใหเกดความเสยหายแกผทใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 420 ทกลาวไววา ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ทาตอบคคลอนโดยผดกฎหมายเปนเหตใหบคคลอนเสยหาย ดงน “ผใด” ในทนจงหมายถง ผขบขหรอควบคมรถยนตโดยสารสาธารณะทกอใหเกดความเสยหายนน ไมวาผขบขนนจะไดกระทาโดยจงใจ หรอประมาทเลนเลอกตาม เพราะถอเปนผควบคมรถยนต

DPU

53 โดยสาร ยอมตองรบผดตอผเสยหายทใชบรการรถยนตโดยสารนนตามหลกกฎหมายละเมดทวไป บคคลทตองรบผดตอผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะรวมกบผ ขบข กคอนายจางของผขบข หรอเจาของกจการเดนรถยนตโดยสารสาธารณะนนเอง ทงนเปนไปตาม ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 425 ทกาหนดให นายจางตองรวมรบผดกบลกจางในผลแหงละเมด ซงลกจางไดกระทาไปในทางการทจาง ประกอบกบมาตรา 437 กลาวคอ บคคลใดครอบครองหรอควบคมดแลยานพาหนะอยางใดๆ อนเดนดวยกาลงเครองจกรกล บคคลนนจะตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกดแตยานพาหนะ ดงนน กรณลกจางขบขรถยนตโดยสารประจาทางไปในทางการทจาง ถอวาครอบครองควบคมดแลยานพาหนะอนเดนดวยเครองจกรกล ดงตามคาพพากษาฎกาท 765 / 2533 ป. ลกจางของจาเลยขบรถยนตโดยสารประจาทางของจาเลยชนผตายซงกาลงเดนขามถนน อนเปนการกระทาในทางการทจางของจาเลยและไดครอบครองควบคมดแลยานพาหนะอนเดนดวยเครองจกรกล จงเปนกรณอยในบงคบแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 437 จงฟงไดในเบองตนวาจาเลยจะตองรบผดชอบเพอการเสยหายอนเกดแตยานพาหนะนนรวมกบ ป. เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง แมการทผตายไมขามถนนในทางขามซงอยไมหางจากทเกดเหต อนถอไดวาผตายมสวนประมาทดวยกตาม แต ป. มสวนประมาทมากกวา เพราะ ป. ขบรถโดยไมชะลอความเรวในขณะใกลถงทางแยก การทผตายมสวนประมาทกอใหเกดความเสยหาย ศาลยอมมอานาจกาหนดคาสนไหมทดแทนใหโจทกมากนอยเพยงใดกได โดยอาศยพฤตการณเปนประมาณ

กรณเปนการเขารวมกจการกน กลาวคอ เจาของกรรมสทธรถไดเขารวมกจการใหเจาของกจการเดนรถยนตโดยสารสาธารณะเชารถของตน โดยมคนขบรถของผใหเชาเปนผควบคมรถยนตนน ดงน เมอคนขบรถของผใหเชาขบรถยนตโดยสารสาธารณะประสบเหตขนกบผเสยหาย เจาของกจการเดนรถยนตโดยสารสาธารณะดงกลาวยงคงตองรบผดรวมกบเจาของรถดวย โดยถอวาคนขบรถของผใหเชาเปนตวแทนของเจาของกจการเดนรถยนตโดยสารสาธารณะ ดงคาพพากษาฎกาท 2258 / 2527 องคการขนสงมวลชนกรงเทพ จาเลยท 3 ไดเชารถยนตของจาเลยท 2 มาใชในการเดนรถโดยสารของตนโดยมจาเลยท 1 ซงเปนลกจางของจาเลยท 2 เปนคนขบ ดงน ถอไดวาจาเลยท 1 เปนตวแทนของจาเลยท 3 เมอจาเลยท 1 ขบรถยนตโดยสารโดยประมาทเปนเหตใหโจทกไดรบบาดเจบ จาเลยท 2 ตองรวมรบผดในผลแหงการกระทาละเมดของจาเลยท 1 ดวยแมนายจางของโจทกจะไดออกเงนคารกษาพยาบาลใหแกโจทกไปแลวกหาทาใหจาเลยท 1 ผกระทาละเมดตอโจทกพนความผดในการชดใชคารกษาพยาบาลไม โจทกมสทธฟองคารกษาพยาบาลจากจาเลย ทงสาม

DPU

54

ทกลาวขางตนเปนความรบผดสาหรบกรณทเจาของรถเปนผใหบรการเดนรถโดยสารสาธารณะเปนเอกชนเชน รถรวมบรการเอกชนตางๆ ถากรณทเปนการใหบรการรถยนตโดยสารสาธารณะของหนวยงานของรฐ เชน องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) ซงจดตงขนโดยพระราชกฤษฎกาจดตงองคการขนสงมวลกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 ทาหนาทในการขนสงผโดยสารในเขตพนทกรงเทพ และปรมณฑล หรอบรษทขนสง (บ.ข.ส.) ทเปนรฐวสาหกจ มวตถประสงคในการทาหนาทในการขนสงผโดยสารจากกรงเทพสตางจงหวด จงถอไดวาผขบขหรอควบคมรถยนตโดยสารสาธารณะของหนวยงานดงกลาวนนเปนเจาหนาทของรฐ ดงนน หากผขบขรถยนตโดยสารสาธารณะไดกระทาใหเกดความเสยหายอยางใดอยางหนงแกผใชบรการรถโดยสารสาธารณะในขณะปฏบตหนาท บคคลทจะตองรบผดตอผเสยหายในกรณนคอ หนวยงานของรฐทผขบขนนสงกดอย ตามมาตรา 5 วรรค 1 แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 ทบญญตวา “หนวยงานของรฐตองรบผดตอผเสยหายในผลแหงละเมดทเจาหนาทของตนไดกระทาในการปฏบตหนาท ในกรณนผเสยหายอาจฟองหนวยงานของรฐดงกลาวไดโดยตรง แตจะฟองเจาหนาทไมได” แตถาการกระทาละเมดของเจาหนาท มใชเปนการกระทาในการปฏบตหนาท เจาหนาทตองรบผดในการนนเปนการเฉพาะตว ในกรณนผเสยหายอาจฟองเจาหนาทไดโดยตรง แตจะฟองหนวยงานของรฐไมไดตาม มาตรา 6 พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539

นอกจากกรณทผไดรบความเสยหายสามารถเรยกรองคาเสยหายตางๆจากผขบขรถยนตโดยสารสาธารณะ และนายจาง หรอผประกอบการขนสงตามหลกกฎหมายวาดวยละเมดแลวนน หากเปนกรณทนายจาง หรอผประกอบการขนสงไดจดใหมการประกนภยไวกบบรษทประกนภยเพอความวนาศภยอนเกดแกบคคลอกคนหนง ซงผประกอบการขนสงนนจะตองรบผดชอบ หรอทเรยกกนวาประกนภยคาจน โดยหลกเกณฑของการประกนภยคาจน ตามมาตรา 887 วรรค 1 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดบญญตวา ประกนภยคาจนนน คอสญญาประกนภยซงผรบประกนภยตกลงวาจะใชคาสนไหมทดแทนในนามของผเอาประกนภย เพอความวนาศภยอนเกดขนแกบคคลอกคนหนง และซงผเอาประกนภยจะตองรบผดชอบ และในการประกนภยคาจนนนตองใชหมดไมวาจะเปนความเสยหายตอชวต รางกาย ทรพยสน เตมจานวนแตไมเกนจานวนทบรษทรบประกนภยไว

ดงน จะเหนไดวาประกนภยคาจน วตถทเอาประกนภยคอความรบผด จงมผเรยกประกนภยคาจนวาเปนประกนภยความรบผด โดยอาจจะเปนความรบผดตามกฎหมาย หรอความรบผดตามสญญากได และสญญาประกนภยคาจน ไมมตวผรบประโยชน จนกวาจะมความเสยหายเกดขน บคคลภายนอกจงมสทธเรยกรองเมอเกดภยขน โดยไมตองแสดงเจตนาเขาถอผลประโยชน

DPU

55 ทงน ประกนภยคาจน บรษทประกนภยมหนาทโดยตรงทจะตองชาระคาสนไหมทดแทนใหแกผทไดรบความเสยหาย ดงนนหากบรษทผรบประกนไดชาระคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายไปแลว กยงหาพนความรบผดไม เวนแตบรษทผรบประกนภยจะพสจนไดวา ผเสยหายดงกลาวนนไดรบคาสนไหมทดแทนจากผเอาประกนภยแลว

สาหรบสทธเรยกรองตอผเอาประกนภยคาจนของผเสยหายนน เมอผเอาประกนภยตองรบผดตอผเสยหาย บคคลภายนอกทไดรบความเสยหายจงมสทธทจะเลอกวาจะเรยกรองเอากบผเอาประกนหรอจะเรยกเอากบผรบประกนภย หากเลอกเรยกรองเอากบผเอาประกนภยจนคมกบทเสยหายจรงแลว กไมสามารถจะเรยกรองเอากบผรบประกนภยไดอก เวนแตจะไดรบชดใชไมครบจานวน ในทานองเดยวกน หากบคคลภายนอกเลอกทจะเรยกรองเอากบผรบประกนภยและผรบประกนภยชดใชใหยงไมครบจานวน กสามารถจะเรยกรองเอากบผเอาประกนภยไดอกในสวนทยงขาด และในกรณทผเอาประกนภยตองรวมรบผดกบบคคลอน เชน รบผดรวมกบลกจางของผเอาประกนภยในทางการทจาง เปนตน กรณเชนนผรบประกนภยมสทธทจะเขารบชวงสทธของผเอาประกนภยไปเรยกรองเอากบลกจางของผเอาประกนภยได61

สาหรบบคคลทตองรบผดตอผเสยหายอนเกดจากการขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 มาตรา 20 เหนไดวาบคคลทจะตองรบผดตอผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะทไดรบความเสยหาย คอ บรษทผรบประกนภย โดยเมอบรษทรบประกนภยความเสยหายสาหรบผประสบภยจากรถไวแลว เมอเกดภยขนบรษทกตองจายคาเสยหายเบองตนแกผทไดรบความเสยหายในกรณทผเสยหายไดรบบาดเจบหรอตายตามจานวนเงนทกาหนดไวในกฎกระทรวงและบรษทประกนภยจะยกเอาเหตแหงความไมสมบรณ หรอการฝาฝนเงอนไขของกรมธรรมประกนภยระหวางบรษทกบเจาของรถ หรอการไดบอกเลกกรมธรรมประกนภยกบเจาของรถเพอปฏเสธความรบผดตอผเสยหายในการชดใชคาเสยหายเบองตนมได เวนแตบรษทไดมหนงสอแจงการบอกเลกกรมธรรมประกนภยใหเจาของรถและนายทะเบยนทราบลวงหนา ตามความนยมาตรา 16 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535

ในสวนของการจายคาเสยหายเบองตนจะไมรวมถงความเสยหายอนเกดกบทรพยสนของผเสยหาย โดยผเสยหายจะตองไปฟองรองเอาคาเสยหายแกทรพยสน และสทธอนๆในทางละเมดตอไป เพราะกฎหมายนใหความคมครองเฉพาะความเสยหายทเกดขนแกชวต รางกาย และอนามยเทานน สาหรบคาเสยหายสวนทเกนกวาคาเสยหายเบองตน จะไดรบภายหลงจากทมการพสจนความถกผดเรยบรอยแลว และหากบรษทประกนภยปฏเสธไมจายคาเสยหายเบองตนดงกลาว

61 อานวย สภเวชย. (2551). คาอธบายกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย. หนา 119.

DPU

56 ใหแกผทไดรบความเสยหาย หรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผเสยหายไมครบจานวน กฎหมายกาหนดใหสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยเปนหนวยงานทรบผดชอบในการจายคาเสยหายเบองตนใหแกผเสยหายแทน ตามความแหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 มาตรา 23 ทงน ผทไดรบความเสยหาย หรอทายาทจะตองขอรบคาเสยหายเบองตนจากบรษทประกนภย หรอกองทนทดแทนผประสบภยตามแตกรณภายใน 180 วน นบแตวนทมความเสยหายเกดขน

ตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ไดกาหนดบคคลทมหนาจะตองรบผดชอบชดใชคาเสยหายใหแกผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะไวในมาตรา 56 ซงกาหนดใหรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงหากไดกอใหเกดความเสยหายแกรางกายหรอชวตของบคคลใด ผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงซงเปนเจาของรถทกอใหเกดความเสยหายจะตองชดใชคาใชจายเบองตนใหแกผเสยหายหรอทายาทในกรณทผเสยหายถงแกความตาย โดยคาใชจายเบองตนซงจะตองจายใหแกผเสยหาย ใหจายตามความรายแรงของความเสยหาย ทงน ตามอตราทกาหนดในกฎกระทรวง และคาใชจายเบองตนหมายถง คาใชจายทตองใชในการรกษาพยาบาล รวมทงคาใชจายอน ๆ ระหวางการรกษาพยาบาลและหรอคาปลงศพ

สาหรบพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 นน ผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ไมถอวาเปนผเสยหายตามกฎหมายน เนองจากกฎหมายจราจรดงกลาวรฐเทานนทเปนผเสยหาย

3.2.2 ขอยกเวนความรบผด ขอเทจจรงในทางนาสบบางกรณฝายผเสยหายมสวนในการกระทาความผดอยางหนง

อยางใดอนกอใหเกดความเสยหายดวย ในกรณเชนนคความอกฝายจะตองนาสบใหเหนถงพฤตการณทผเสยหายเปนฝายกอมากนอยเพยงใด เพอเปนแนวทางกาหนดคาเสยหายซงมบทบญญตทเกยวของอย 2 มาตรา คอ มาตรา 442 และ มาตรา 223 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา 442 บญญตวา “ถาความเสยหายไดเกดขนเพราะความผดอยางหนงอยางใดของผเสยหายประกอบดวยไซร ทานใหนาบทบญญตแหง มาตรา 223 มาใชบงคบโดยอนโลม”

มาตรา 223 บญญตวา “ถาฝายผเสยหายไดมสวนทาความผดอยางใดอยางหนง กอใหเกดความเสยหายดวยไซร ทานวาหนอนจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนแกผเสยหาย มากนอยเพยงใดนน ตองอาศยพฤตการณเปนประมาณ ขอสาคญกคอวาความเสยหายนนไดเกดขนเพราะฝายไหน เปนผกอยงหยอนกวากนเพยงไร

DPU

57

วธเดยวกนน ทานใหใชแมทงทความผดของฝายผเสยหายจะมแตเพยงละเลยไมเตอนลกหนใหรถงอนตราย แหงการเสยหายอนเปนอยางรายแรงผดปกต ซงลกหนไมรหรอไมอาจจะรไดหรอเพยงแตละเลยไมบาบดปดปองหรอบรรเทาความเสยหายนนดวย อนง บทบญญตแหงมาตรา 220 นน ทานใหนามาใชบงคบดวยโดยอนโลม

กรณอยางใดทจะถอวาผเสยหายมสวนกอใหเกดความเสยหายดวยเพยงใดนนตองอาศยขอเทจจรงซงเกดขนจรง โดยเปนแนวทางทศาลฎกาไดวนจฉยไว เมอความเสยหายเกดขนโดยความประมาทเลนเลอของทงสองฝาย ตามกฎหมายใหศาลพจารณาถงพฤตการณดวยวาฝายไหนเปนผ กอใหเกดความเสยหายยงหยอนกวากนเพยงใด และใหศาลกาหนดคาสนไหมทดแทนสงตาตามสวนแหงความยงหยอนของผมสวนกอใหเกดความเสยหายนน ตวอยางเชน ตามคาพพากษาฎกา 624 / 2515 จาเลยซงเปนผขบรถโดยสารทราบวา โจทกยนเกาะหอยโหนบนไดรถทตนกาลงขบอย โดยตวโจทกยนออกไปนอกรถ แลวจาเลยยงคงขบรถตอไป โดยไมจดการมใหมการเกาะหอยโหนเชนนนเสยกอน ถอไดวาจาเลยกระทาโดยประมาท การทโจทกยนเกาะหอยโหนบนไดรถยนตโดยสาร ถอวาโจทกเองมสวนประมาทอยดวย จาเลยท 3 ซงเปนหนสวนผจดการของจาเลยท 2 ซงเปนนตบคคลและเปนนายจางของจาเลยท 1 มใชนายจางของจาเลยท 1 ดวย ไมตองรบผดในผลแหงการละเมดของจาเลยท 1

เหตสดวสย ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 8 กลาวไววา “คาวา เหตสดวสย หมายความวา เหตใดๆ อนจะเกดขนกด จะใหผลพบตกด เปนเหตทไมอาจปองกนไดแมทงบคคลผตองประสบหรอใกลจะตองประสบเหตนน จะไดจดการตามระมดระวงตามสมควรอนพงคาดหมายไดจากบคคลในฐานะและเชนนน” จากนยามดงกลาว สรปไดวาเหตสดวสยเปนเหตการณทเกดจากธรรมชาต เชน ฟาผา ลมพาย หรอเหตภายนอกทตาหนลกหนไมได หรอเหตทเกดจากบคคลทสาม หรอเหตทเกดจากการกระทาของคน และเหตสดวสยดงกลาวนจะตองเปนเหตการณทไมมใครอาจปองกนได ทงน ศาลฎกาไดวางแนววนจฉยวา ความบกพรองเกยวกบเครองยนต ยาง อปกรณรถตางๆ ทเปนตนเหตกอความเสยหายนน ไมใชเหตสดวสย เพราะอาจปองกนไดถาดแลตรวจตรากอนใชรถหรอบารงรกษาอยตลอดเวลา ดงคาพพากษาฎกา 634 / 2501 รถยนตโดยสารควาทาใหเกดการบาดเจบและตาย เปนการละเมดอนตองรบผดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 437 ขออางทวารถควาเพราะนอตคนสงพวงมาลยหลดนน แมวาจะจรงกเปนเรองทเกดจากเครองจกรกลของรถยนตซงเปนหนาทฝายผละเมดตองคอยตรวจตราดแล จะฟงวาเปนเหตสดวสยไมได เพราะไมใชเกดจากภายนอกอานาจซงไมอาจรและปองกนได

สวนความเสยหายทเกดขนจากการกระทาของผเสยหาย กลาวคอ ผเสยหายเปนตนเหตแหงความเสยหายนนโดยไดกระทาโดยจงใจ หรอประมาทเลนเลอ ความผดของผตองเสยหายทจะ

DPU

58 เปนขอตอสใหหลดพนความรบผดไดน จะตองเปนความเสยหายทเกดจากผเสยหายแตเพยงฝายเดยว โดยจะตองพจารณาจากหลกความสมพนธระหวางการกระทาและผล ถาผเสยหายเพยงแตมสวนผดอยดวย ไมเปนเหตใหผครอบครอง หรอผควบคมดแลยานพาหนะพนความรบผด เพยงแตมสทธไดรบลดหยอนคาสนไหมทดแทนตามมาตรา 442 และมาตรา 223 เทานน

สาหรบขอยกเวนความรบผดของการประกนภยคาจนยงตองอาศยหลกเกณฑในเรองประกนวนาศภยมาใชบงคบ ดงนน บรษททรบประกนภยจงอาจปฏเสธความรบผดในเรองความไมสมบรณของสญญา การฝาฝนเงอนไขความรบผด โดยในสญญาหรอกรมธรรมระบเงอนไขไวโดยชดเจนใหผรบประกนหลดพนความรบผด รวมทงผรบประกนภยไมตองรบผดเพราะความทจรต ของประมาทเลนเลอของผเอาประกนภย และผรบประโยชน62 ในสวนของการทาประกนภยภาคบงคบตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 นน บรษทรบประกนภยจะยกเหตแหงความไมสมบรณหรอการฝาฝนเงอนไขของกรมธรรมประกนภย หรอการไดบอกเลกกรมธรรมประกนภยกบเจาของรถ เพอปฏเสธความรบผดตอผเสยหายในการชดใชคาเสยหายเบองตนมได เวนแตบรษทไดมหนงสอแจงการบอกเลกกรมธรรมประกนภยใหเจาของรถและนายทะเบยนทราบลวงหนา รวมทงจะยกเอาความทจรตหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของผเอาประกนภยมาเปนขอตอสเพอปฏเสธความรบผดในการจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยมได63 ดงน เปนกรณทกฎหมายบงคบใหบรษทประกนภยจะตองชดใชคาเสยหายเบองตนใหแกผเสยหายกอน จะอางความทจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงมาเปนขอตอสกอนมได

3.2.3 ภาระการพสจน โดยหลกกฎหมายทวไปแลวหากคความฝายใดมภาระการพสจนขอเทจจรงในประเดน

ขอใดแลว หากคความฝายนนไมนาพยานหลกฐานมาพสจนตามหนาทของตน หรอ นาพยานเขาสบไมไดมาตรฐานตามทกฎหมายกาหนดไวในประเดนนนๆ คความฝายนนกจะแพในประเดนดงกลาว ทงน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 84/1 ทกลาววา “คความฝายใดกลาวอางขอเทจจรงเพอสนบสนนคาคความของตนใหคความฝายนนมภาระการพสจนขอเทจจรงนน แตถามขอสนนษฐานไวในกฎหมายหรอมขอสนนษฐานทควรจะเปนซงปรากฏจากสภาพปกตธรรมดาของเหตการณเปนคณแกคความฝายใด คความฝายนนตองพสจนเพยงวาตนไดปฏบตตามเงอนไขแหงการทตนจะไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานนนครบถวนแลว”

62 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 879. 63 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535. มาตรา 16-17.

DPU

59

ดงนนในการฟองรองใหผประกอบกจการรถโดยสารรบผดในการกระทาละเมดของ ผขบขรถโดยสาร ในกรณทวๆ ไปตาม ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย 425 นน ผเสยหายยงตองมหนาทนาสบวาการกระทาของผขบขรถโดยสาร นนเปนละเมด หรอ พสจนความผดของผขบขรถโดยสาร เพอใหผประกอบกจการรถโดยสารเขารวมรบผดดวย ซงเทากบเปนกรณทผประกอบกจการรถโดยสารตองมไดมสวนผดอยดวยนนเอง เพราะหากเปนกรณทผประกอบกจการรถโดยสารมสวนผดอยดวยแลว กรณจะเปนไปตามมาตรา 420 หรอ มาตรา 432 และการทผประกอบกจการรถโดยสารจะตองเขามารวมรบผดกบผขบขรถโดยสาร ตาม มาตรา 425 ดงกลาวตองปรากฏวา การกระทาของผขบขรถโดยสาร นนเปนการกระทาละเมดในทางการทวาจาง

สวนในความรบผดของผขบขรถโดยสาร อนเกดจากการขนสงทางบกโดยรถยนตนน เปนไปตามบทบญญตมาตรา 437 ซงถอเปนขอสนนษฐานเดดขาด (strict liability) ทกฎหมายบญญตใหผทมหนาทควบคมดแลยานพาหนะอนเดนดวยกาลงเครองจกรกลนน จะตองรบผดในความเสยหายทเกดขน ซงทาใหภาระการพสจนซงโดยทวไปแลวตกอยกบผเสยหายกลายมาเปนหนาทของจาเลย หรอผขบขรถโดยสาร ททาหนาทควบคมดแลยานพาหนะทจะตองพสจน เพอใหตนเองพนจากความรบผด โดยสามารถพสจนไดเพยงสองประเดนทวา ผลแหงการกระทาละเมดนน เกดขนจากเหตสดวสย หรอ เปนเพราะความรบผดของผตองเสยหายนนเองเทานน ซงหากผขบขรถโดยสาร ไมสามารถพสจนเพอปฏเสธความรบผดดงกลาวได กฎหมายกถอวาผขบขรถโดยสาร เปนผผดตามขอสนนษฐานของกฎหมายดงกลาว ซงเมอถอไดวาการกระทาละเมดของผขบขรถโดยสาร นน เปนความผด และผขบขรถโดยสาร ไมสามารถพสจนเพอใหเขาขอสนนษฐานดงกลาวได ผ ประกอบกจการรถโดยสารจงตองรวมรบผดรวมกบผขบขรถโดยสาร ดวย โดยไมคานงวาการกระทาละเมดทผขบขรถโดยสาร ไดกอขนนนจะเกดจากความตงใจ หรอจงใจโดยมเจตนาชวรายหรอไมกตาม สาหรบในการฟองรองใหผประกอบกจการรถโดยสารตองเขามารบผดในการกระทาละเมดของผขบขรถโดยสาร ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 425 นน ผเสยหายยงคงตองมหนาทนาสบพสจนการกระทาละเมดของผขบขรถโดยสาร อยดวยวา การกระทาละเมดทผขบขรถโดยสาร ไดกระทานน เปนการกระทาละเมดในขณะททาการงานทวาจาง ดงนนผประกอบกจการรถโดยสารจงตองรวมรบผดรวมกบผขบขรถโดยสาร ดวย ซงผประกอบกจการรถโดยสารจะสามารถปฏเสธความรบผดไดเฉพาะกรณทอางวาผขบขรถโดยสาร ไดกระทาละเมด มไดเปนการกระทาในทางการทวาจาง แตเปนการกระทาละเมดในฐานะสวนตวของลกจางเอง เพราะฉะนนผประกอบกจการรถโดยสารจงไมตองรวมรบผดดวย

สาหรบในประเดนทวา ผขบขรถโดยสาร กระทาละเมดหรอไมนน ผเสยหายจะไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานตามกฎหมายทบญญตไวในมาตรา 437 วรรค 1 ประมวลกฎหมายแพง

DPU

60 และพาณชย ทกาหนดใหบคคลใดครอบครองหรอควบคมดแลยานพาหนะอยางใดๆ อนเดนดวยกาลงเครองจกรกล บคคลนนจะตองรบผดชอบเพอความเสยหายอนเกดแตยานพาหนะ เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง ดงนถอวาบทบญญตดงกลาวเปนขอสนนษฐานเดดขาดวาผขบขรถโดยสาร มความผด ดงนนผเสยหายจงไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานดงกลาว ตามกฎหมายทบญญตไว มาตรา 84/1 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ถงกระนน แมผเสยหายจะเปนผไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานกตาม แตผเสยหายกจะตองนาสบขอเทจจรงซงเปนขอสนนษฐาน เพอจะไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานน ขอทผเสยหายจะตองนาสบคงมอย 3 ประการ คอ

1) ความเสยหายเกดจากยานพาหนะ และคาเสยหายของผเสยหายมเพยงใด 2) ยานพาหนะนนกาลงเดนดวยกาลงเครองจกรกล 3) จาเลยเปนผครอบครอง หรอควบคมยานพาหนะนน เมอผเสยหายนาสบไดเชนน แลวภาระการพสจนจะยอนกลบไปหาผกระทาละเมดท

จะตองนาสบวาความเสยหายเกดจากเหตสดวสย หรอความผดของผตองเสยหายแลว จะเหนไดวาผเสยหายไมจาตองนาสบถงความประมาทเลนเลอของผควบคมดแล ในขณะเดยวกนการทผกระทาละเมดนาสบวาตนมไดประมาทเลนเลอ แมฟงไดตามนน กหาทาใหผกระทาละเมดหลดพนความรบผดไปไม64

สาหรบกรณทจะฟองรองใหบรษทประกนภยรบผดตอผเสยหายในเรองประกนภย คาจนนน ผเสยหายจะตองมภาระพสจนความผดใหไดวา (1) ผเอาประกนภยเปนฝายผด (2) รถทเกดเหตเปนผเอาประกนภย และ (3) พสจนใหเหนถงจานวนคาเสยหายทผเสยหายนนจะไดรบ แตการประกนภยความเสยหายตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 นน ไมตองมการพสจนความผดวาใครผดใครถก รถคนไหนชน กฎหมายกบงคบใหบรษทประกนภยหรอกองทนทดแทนผประสบภยจายคาเสยหายเบองตนใหแกผเสยหายแลวแตกรณ โดยไมตองพสจนความรบผด65

3.2.4 แนวคาพพากษาฎกาเกยวกบการชดใชคาสนไหมทดแทนของผไดรบความเสยหายจากการขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะ

1) คาพพากษาฎกาท 935/2516

64 ภทรศกด วรรณแสง. (2529). ความรบผดในความเสยหายซงเกดจากยานพาหนะอนเดนดวยกาลง

เครองจกรกล. หนา 86. 65 ประพนธ ทรพยแสง. (2535). คาอธบายพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ. หนา 65-66.

DPU

61

โจทกฟองวา โจทกทงสองเปนสามภรยากน และเปนบดามารดาของพลทหารชวลต ชลานเคราะห เมอวนท 24 ตลาคม พ.ศ. 2511 เวลา 7.00 น. จาเลยท 1 ไดขบรถเมลศรนคร สายท 66 ของจาเลยท 2 โดยประมาท เปนเหตใหพลทหารชวลตซงยนอยทบนไดรถคนทจาเลยท 1 ขบ ถกเบยดอดกบรถคนทจอดอย พลดตกลงมาและถงแกความตายในเวลาตอมา จาเลยท 2 ตองรบผดในฐานะผขนสงและนายจางของจาเลยท 1 ขอใหศาลบงคบใหจาเลยทงสองรวมกนรบผดชดใชคาสรอยทองคา พระเครอง และเงนทหายไปจากตวผตายเปนเงน 2,300 บาท คาทาศพเปนเงน 11,500 บาท พรอมดวยดอกเบยตงแตวนละเมดจนถงวนฟอง และใหรวมกนชดใชคาขาดไรอปการะแกโจทกทงสองเปนเงน 72,000 บาท

จาเลยท 1 ขาดยนคาใหการและขาดนดพจารณา จาเลยท 2 ใหการปฏเสธความรบผด ศาลชนตนใหคาสนไหมทดแทนทง 3 รายการ คอ คาสายสรอยพระเครองและเงนตดตว

ผตาย รวม 2,300 บาท คาทาศพ 10,000 บาท คาขาดไรอปการะ 10 ป เปนเงน 72,000 บาท รวมคาสนไหมทดแทนทงสน 84,300 บาท แตเนองจากผตายมสวนประมาทอยดวย จงลดคาสนไหมทดแทนลงกงหนง ใหโจทกไดรบคาสนไหมทดแทนเพยง 42,150 บาท พรอมทงดอกเบยนบแตวนละเมดจนกวาจะชาระเสรจ

โจทกทงสองอทธรณขอใหจาเลยทงสองรวมกนรบผดใชคาสนไหมทดแทนเตมจานวนตามฟอง

จาเลยท 2 อทธรณขอใหพพากษากลบคาพพากษาศาลชนตน ศาลอทธรณพพากษาแกเปนวา ใหจาเลยทงสองรวมกนใชคาสนไหมทดแทนใหโจทก

ทงสองรวมกนเปนเงน 42,150 บาท พรอมดวยดอกเบยรอยละเจดครงตอป ในเงน 6,150 บาทนบแตวนละเมด จนกวาจะชาระเสรจ

จาเลยท 2 ฎกา ศาลฎกาเหนวา ผตายหอยโหนทบนไดทายรถเพราะคนโดยสารแนนมาก จาเลยท 1

ทราบดวามผโดยสารยนเกาะหอยโหนอยทบนไดทายรถ จงชอบทจะแกไขมใหผโดยสารเกาะหอยโหนรถเสยกอนทจะออกรถหรอหากจาเลยท 1 จะออกรถในลกษณะเชนนน กชอบทจะขบรถดวยความระมดระวงเปนพเศษ เพอมใหเกดอนตรายแกผโดยสารนนการทจาเลยท 1 ขบรถแซงรถคนทจอดอยขางหนาจนทายรถเบยดชดกบรถคนทจอด จนเปนเหตใหผตายฟาดกบรถทจอดอยพลดตกลงมาถงแกความตาย จงเปนผลโดยตรงอนเกดจากความประมาทเลนเลอของจาเลยท 1 แมผตายจะมสวนผดอยดวยในการทไปเกาะหอยโหนอยทบนไดรถ กไมทาใหจาเลยท 1 พนความรบผดจากความประมาทเลนเลอดงกลาวได

DPU

62

ประเดนเรองสายสรอยคอทองคา พระเครอง และเงนสดทหายไปนน ขอเทจจรงฟงไดวาผตายมทรพยสนดงกลาวตดตวไปและสญหายเพราะเหตทเกดขน จาเลยจงตองรบผด

สวนคาปลงศพนนเหนวา บดาผตายทางานในตาแหนงหวหนาตลาดสานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย ทศาลลางทงสองกาหนดให10,000 บาทนน เปนการเหมาะสมแลว

สวนคาอปการะเลยงดนนเหนวา ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 443 วรรค 3 บญญต "ถาวาเหตทตายลงนน ทาใหบคคลคนหนงคนใดตองขาดไรอปการะตามกฎหมายไปดวยไซร ทานวาบคคลนนชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนเพอการนน" ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1535 บญญตวา "บตรจาตองอปการะเลยงดบดามารดา" กฎหมายมดงนจงถอไดวาการทพลทหารชวลตตายลง ทาใหโจทกผเปนบดามารดาตองขาดไรอปการะจากผตายตามกฎหมาย ทงนโดยไมตองพจารณาวาปจจบนผตายจะไดอปการะโจทกผเปนบดามารดาอยหรอไม โจทกชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนในการทโจทกตองขาดไรอปการะตามกฎหมายนนได ทศาลลางทงสองกาหนดเงนคาสนไหมทดแทนแกโจทกทงสองมานนเปนการสมควรแลว

พพากษายน 2) คาพพากษาฎกาท 1447/2523 ศาลชนตนพพากษาใหจาเลยรวมกนใชคาเสยหายแกโจทก 40,635 บาทกบดอกเบย ศาล

อทธรณพพากษาแก เปนใหใชเงนเพมอก 30,000 บาท โจทกจาเลยฎกา ศาลฎกาวนจฉยขอกฎหมายวา "ขอเทจจรงรบฟงไดวา จาเลยท 2 เปนบรษทจากดซง

ไดรบสมปทานเดนรถขนสงคนโดยสารในเสนทางระหวางสงขลา-หาดใหญ ในวนเกดเหต จาเลยท 1 ซงเปนลกจางของจาเลยท 2 ไดขบรถยนตบรรทกคนโดยสารของจาเลยท 2 จากหาดใหญจะไปสงขลาโดยประมาทเฉลบลงคขางถนน เปนเหตใหโจทกซงโดยสารไปในรถไดรบอนตรายแกกายถงกบตองถกตดขอมอขวา เปนการทาละเมดตอโจทกตามฎกาของโจทกและจาเลยท 2 คงมประเดนมาสศาลฎกา 2 ประการคอ

1. จาเลยท 2 จะตองรบผดชดใชคาเสยหายแกโจทกหรอไม 2. เรองคาเสยหายของโจทก ประเดนขอ 1 จาเลยท 2 ฎกาวาเหตทเกดขนเปนการกระทาของจาเลยท 1นอกเหนอ

หนาทการงานในทางการทจาง จาเลยท 2 จงไมตองรวมรบผด ศาลฎกาพเคราะหแลว เหนวาแมจาเลยท 1 จะเปนสารวตรเดนรถ มหนาทควบคมการเดนรถและตรวจตว มไดเปนพนกงานขบรถประจารถยนตโดยสารคนเกดเหตตามทจาเลยท 2 นาสบตอสกตาม แตการทจาเลยท 1 ในฐานะทเปนลกจางผมหนาทควบคมการเดนรถดงกลาวของจาเลยท 2 เหนมคนโดยสารเตมรถและคนขบไมอย จงเขาทาหนาทขบเพอพาผโดยสารไปสงในเสนทางสงขลา-หาดใหญอนเปนเสนทางใน

DPU

63 สมปทานเดนรถของจาเลยท 2 เสยเองนน ยอมเปนทเหนไดวา จาเลยท 1ไดกระทาการขบรถคนเกดเหตรบสงคนโดยสารไปในทางคาปกตของจาเลยท 2นนเอง ขอเทจจรงในคดเรองนรบฟงไดวา จาเลยท 2 เปนบรษททกระทาการรบขนคนโดยสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 608 ซงตองรบผดในความเสยหายอนเกดแกโจทกซงเปนคนโดยสาร เวนแตการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดแตความผดของโจทกเองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 634 เมอเหตทเกดขนเปนเพราะจาเลยท 1 ขบรถโดยประมาท ทาใหโจทกเสยหาย จาเลยท 2 จงตองรบผดชดใชคาเสยหายใหแกโจทก" ฯลฯ

"คาเสยหายเกยวกบการทโจทกถกตดขอมอขวาประกอบอาชพไมถนดทาใหรายไดตกตา คาเสยหายรายการนศาลชนตนฟงวาโจทกไมขาดประโยชนจากการขายอาหาร จาเลยไมตองชดใช แตศาลอทธรณวนจฉยวาโจทกสบไมไดเปนกจจะลกษณะวาโจทกมรายไดจากการขายอาหารและยางพาราเทาใดแน แตการทตองถกตดขอมอแลวใชแขนเทยมทาใหเสยความสามารถประกอบการงาน จงใหโจทกไดรบคาเสยหายในกรณนอก30,000 บาทนน โจทกฎกาวาโจทกควรได 480,000 บาทเตมตามฟอง จาเลยท 2 ฎกาวาโจทกไมควรไดเลยเพราะโจทกมไดประกอบการคาอยางใดเปนกจจะลกษณะ ขณะนบอนชนโคกเลกโจทกไมไดขายอาหารแลว และโจทกไมไดคายางพารา ศาลฎกาพเคราะหแลว เหนวาในการทโจทกตองถกตดขอมอขวาแลวใชแขนเทยมแทน ยอมทาใหโจทกเสยความสามารถประกอบการงานไปโดยสนเชงหรอบางสวน ทศาลอทธรณกาหนดใหโจทกไดรบชดใชคาเสยหายในสวนนเปนเงน 30,000 บาท เปนการเหมาะสมและชอบดวยประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 444 แลว

คาเสยหายทโจทกเรยกเปนคาตกใจและกระทบกระเทอนจตใจเพราะสญเสยขอมอขวา ซงศาลชนตนวนจฉยวาไมมบทกฎหมายสนบสนนใหเรยกไดแตเหนวาการทโจทกตองถกตดขอมออนเปนความเสยหายแกรางกาย โจทกชอบทจะไดรบชดใชคาเสยหายเพราะพการไปตลอดชวตเปนเงน 30,000 บาทและศาลอทธรณเหนพองดวยนน โจทกฎกาวา โจทกควรจะไดคาเสยหายเนองจากโจทกทกขระกาใจเพราะสญเสยแขน 60,000 บาทตามฟอง จาเลยฎกาวาแมแขนโจทกจะขาดไปแตใชแขนเทยมไดและควรไดคาเสยหายไมเกน 10,000 บาท ศาลฎกาพเคราะหแลว เหนวา คาเสยหายทางจตใจทโจทกเกดความตกใจหรอกระทบกระเทอนจตใจน ไมมบทกฎหมายบญญตใหเรยกรองได แตอยางไรกดตามคาฟองของโจทกทบรรยายวาผลแหงการละเมดทาใหโจทกตกใจเปนอยางมาก และการทโจทกตองสญเสยแขนขวาไปเปนการกระทบกระเทอนจตใจโจทกเปนอยางยง โจทกขอคดคาเสยหายในสวนน 60,000 บาทนน พอแปลความไดวาโจทกประสงคเรยกรองเอาคาเสยหายเพราะเหตทโจทกตองถกตดขอมอขวานนเองเปนการเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอยางอนอนมใชตวเงนซงโจทกมสทธเรยกรองเอาไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

DPU

64 มาตรา 446 และศาลฎกาเหนวาทศาลลางทงสองกาหนดคาเสยหายสวนนใหโจทกเปนเงน 30,000 บาทนนเหมาะสมแลว"

พพากษายน 3) คาพพากษาฎกาท 247 / 2538 โจทกฟองวาจาเลยท 2 เปนเจาของรถโดยสารและนาไปเขารวมกจการเดนรถ รวมกบ

จาเลยท 3 จาเลยท 1 เปนลกจางของจาเลยทงสองจาเลยท 1 ไดขบรถยนตคนดงกลาว โดยประมาทเปน เหต ใหรถพลกคว าทาใหโจทกได รบบาดเจบสาหสพการทพพลภาพตลอดชวต ตอง เสยคาใชจายตาง ๆ ในการรกษาพยาบาลตองบาดเจบทกขเวทนาเสยความสามารถในการ ประกอบการงาน และขาดความสาราญตลอดชวต ขอใหบงคบจาเลยทงสามรวมกน และหรอ แทนกนชาระเงน 3,120,000 บาท พรอมดอกเบย

จาเลย ท 1 ขาดนด ยนคาใหการ จาเลย ท 2 ใหการวาเปนเจาของรถ และเปนนายจางของจาเลย ท 1 จาเลยท 1 ขบ รถ

โดยประมา เปนเหตใหโจทกบาดเจบแตไมถงทพพลภาพ เพราะมโอกาสรกษาใหหายตามปกต ได โจทกเสยคาพาหนะทญาตเดนทางไปรบตวโจทกไปโรงพยาบาล คารกษาพยาบาลคาพาหนะ ทญาตเดนทางไปเฝาปรนนบตคาปวยการญาต คาเวชภณฑไปตามฟอ จรง แตทคดคา เวชภณฑ นบแตวนฟองไปจานวน 30 ป คาจางคนเฝาเพอชวยเหลอโจทก คาเดนทางไปโรงพยาบาลเปนฟองเคลอบคลม เพราะเปนการคาดคะเน คาผาตดเพอเอาเหลกทดามกระดกสนหลงออก คาทกขเวทนา คาสญเสยความสามารถในการประกอบการงานเปนการเรยกตามอาเภอใจ ไมแนนอน และสง เกน ไปสวนคาขาดความสาราญ เปนการซาซอนกบคาทกขเวทนา และคาสญเสยความสามารถในการ ประกอบการงาน จงไมมสทธไดรบคาเสยหาย สวนนจาเลยท 2 เคยเสนอจะชาระคาเสยหายให โจทก จานวน 500,000 บาทแลว แตโจทกไมยนยอมขอใหศาลพพากษา จาเลยท 2 รบผดเพยง500,000 บาท

จาเลยท 3 ใหการวาในการเดนรถรวมกบจาเลยอน จาเลยท 3มไดรบ ผลประโยชน จาเลยท 1 มใชลกจางจาเลยท 3 จาเลยท 3 จงไมตองรบผด ความเสยหายมไดเกดจากความประมาทของจาเลยท 1 คาเสยหายทโจทกเรยกรองมามได ระบวา เสยหายสวนไหนเปนเงนเทาไร เปนฟองทเคลอบคลม กอนฟองโจทก ไมเคยทวงถามใหจาเลยท 3 ใชคาเสยหายขอใหยกฟอง

ศาลชนตน พพากษาใหจาเลยทงสามรวมกนชาระเงน จานวน 1,741,297 บาท พรอมดอกเบย

โจทก และ จาเลยท 2 ท 3 อทธรณ

DPU

65

ศาลอทธรณ พพากษาแกเปนวาใหจาเลยทงสามรวมกนชาระเงน จานวน 961,297 บาท ใหโจทก นอกจากทแกคงใหเปนไปตามคาพพากษาของศาลชนตน

โจทกและจาเลยท 2 ท 3 ฎกา ศาลฎกาวนจฉยวาจาเลยท 2 นารถยนตโดยสารเขาเดนรถรบสงผโดยสารรวมกบ จาเลย

ท 3 โดยจาเลยท 2 ไดใหประโยชนแกจาเลยท 3 เปนรายเทยว และใหคาตอ สญญาเปนรายปดวย จงถอไดวาจาเลยท 3 และ ท 2 รวมกนเปนนายจางของ จาเลย ท 1 และตองรวมรบผดดวย หาจาตองมการแบงผลประโยชนในการประกอบกจการกนไม

สาหรบประเดนเรองคาเสยหาย จาเลยท 2 และ ท 3 ฎกาวาคาขาดความสขสาราญ นน เปนการซากบคาทนทกขเวทนากบคาทตองสญเสยความสามารถในการ ทางาน โจทกไมมสทธเรยกได เหนวาคาขาดความสขสาราญ โจทกเรยก คาเสยหาย เพราะรางกายพการทาใหสงคมรงเกยจ อบอายขายหนา ไมไดเลนกฬา ไมไดสมรส ขาดความสขสาราญ เปนคาเสยหาย เกยวกบ ความรสกทางดาน จตใจ เปนความเสยหายอนมใชตวเงนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 446 สวนคาทตองสญเสยความสามารถในการทางานเปนความเสยหาย เพราะเสย ความสามารถประกอบการงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 444 เปนคาเสยหาย คนละอยางแตกตางกน จง ไมซาซอนและแมคาขาดความสข สาราญกบคาทนทกขเวทนาตางเปนคาเสยหายอนมใชตว เงน แตกมใชคาเสยหาย เดยวกน กลาวคอ คาขาดความสขสาราญตามทกลาวมาแลวนน เปนเรองการขาด หรอสญเสยความสขสาราญจากความรสกทด สวนคาทนทกขเวทนาเปนเรองการ ตองทนยอมรบความเจบปวดหรอทรมาน จงแตกตางกน ไมซาซอนกน

พพากษาแกเปนวาใหบงคบคดไป ตามคาพพากษาศาลชนตน

3.3 กฎหมายเกยวกบการคมครองผทไดรบความเสยหายใน ตางประเทศ 3.3.1 ประเทศองกฤษ

จากการศกษาพบวา ประเทศองกฤษไดมการตราพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถเพอคมครองความเสยหายตอบคคลทสามในกรณทประสบอบตเหตจากรถและเสยชวตบาดเจบ ทพพลภาพ ซงกฎหมายฉบบนคอ Road Traffic ACT 1972 ซงจดเดนของกฎหมายฉบบน กคอการคมครองประโยชนของผประสบภยจากรถใหไดรบการชดใชคาสนไหมทดแทนทเหมาะสมกบความเสยหายทไดรบโดยกฎหมายไดกาหนดเงอนไขทจะตองกาหนดไวในกรมธรรมประกนภยรถยนตในลกษณะของการประกนภยรถยนตภาคบงคบ กลาวคอ รถยนตทกคนตองทาประกนภยรถยนตภาคบงคบ เวนแตจะเปนรถทเขาขอยกเวนตามกฎหมายและตามกฎหมายฉบบนถอวาการใชหรอยนยอมใหใชรถยนตโดยปราศจากการประกนภยภาคบงคบหรอมการวาง

DPU

66 หลกประกนเปนความผดทางอาญาและกรมธรรมจะตอง ออกใหโดยบคคลทไดรบมอบอานาจใหรบประกนภยได และตองประกนภยตอความรบผดทเกดขนอนเกดจากการใชยานยนตบนทองถนนจากผเอาประกนภยนนหรอบคคลอนทระบไวในกรมธรรม ซงทาใหบคคลภายนอกเสยชวตหรอบาดเจบ66

1) บทบญญตทเกยวของกบการประกนความเสยหาย ผศกษาพบวาการประกนภยรถยนตภาคบงคบของประเทศองกฤษจะจากดเฉพาะแตใน

ความรบผดในความเสยหายอนเกดแตยานยนตเทานน (1) ประเภทของรถยนตทตองจดใหมการประกนภยความเสยหาย ผศกษาพบวา

ในกฎหมาย Road Traffic ACT 1972 มาตรา 143 บญญตความหมายของคาวา “รถยนต” ไว ซงหมายถง “ยานทบงคบดวยเครองจกรกล ซงมรางขนเพอใชบนถนน” แตกมรถทไดรบการยกเว น67 ดงตอไปน

ก. รถทมสภาพไมสมประกอบ ข. รถของสถาบนพระมหากษตรย ค. รถทเจาของรถไดมการวางเงนประกนไวกบ Accountant General of the Supreme Court ง. รถยนตขององคการบรหารสวนทองถน จ. รถขององคกรตารวจ ฉ. รถยนตทอยในระหวางการเดนทางไปกเรออบปางตาม Merchant Shipping Act 1894

หรอไดใชรถยนตตามความมงหมายของ Army or Air Force ACT 1955. ช. รถยนตของ London Transport Executive ซงอยในความควบคมดแลของเจาของรถ ซ. รถรางเฉพาะทมกฎหมายอนญาตใหใชได ฌ. เครองตดหญาทบงคบดวยคนเดนเทา

(2) บคคลทกฎหมายกาหนดหรอบงคบใหตองทาประกนภยรถยนตภาคบงคบ ผศกษาพบวาใน Road Traffic ACT 1972 กฎหมายใชคาวา “บคคลซงใช (use) หรอยนยอมใหผอนใชรถยนต68 ซงในกรณดงกลาวกฎหมายจะคมครองเฉพาะแตการเสยชวตหรอไดรบบาดเจบทพพลภาพ แตจะไมคมครองความเสยหายอนเกดแตทรพยสน69 ซงในประเทศองกฤษเหนวาผขบขสามารถรบภาระชดใชคาเสยหายของทรพยสนเองได

66 Micheal Parkington. (1975). MacGillivray & Parkington on Insurance Law. p 956 – 961. 67 Ivamy. ( 1984). Edward Richard Hardy Fire and Motor Insurance. p. 306 . 68 Ibid . p. 300 . 69 Ivany. op.cit. p. 316 .

DPU

67

(3) สทธของผเสยหายทมตอผรบประกนภย Third Parties (Right Against Insurance) Act 1930 ใหสทธแกผประสบภย (บคคลทสาม) ในการทไดรบความเสยหายอนเกดจากการกระทาของผเอาประกนภยภาคบงคบ สามารถฟองผรบประกนภยได กรณถาผเอาประกนภยถกศาลพพากษาใหเปนบคคลลมละลายกใหโอนสทธของผเอาประกนภยโอนไปยงผประสบภย70 และยงจากดสทธของผรบประกนภย หามผรบประกนภยยกขอตอสหรอเงอนไขตามกรมธรรมทไดตกลงกนไวระหวางผเอาประกนภยกบผรบประกนภยขนตอสกบผทไดรบความเสยหายเพอใหผรบประกนภยหลดพนจากความรบผดทมตอผเสยหายไมได ใน Road Traffic Act 1930 มบทบญญตทกาหนดวาเงอนไขตามกรมธรรมประกนภยรถยนตจะไมมผลผกพนหรอกระทบกระเทอนสทธของผเสยหายในเรองของอาย สภาพรางกายของคนขบ สภาพของรถยนต จานวนผโดยสารในรถ นาหนกและสภาพของสงของทอยในรถ เวลา สถานททใหรถ อตราความเรว71

2) การชดใชคาสนไหมทดแทน กอนมการออกกฎหมายประกนภยรถยนตบคคลทสามตามกฎหมายของประเทศ

องกฤษในการสบการชดใชคาสนไหมทดแทนโดยทวไปมหลกอยวา คความฝายใดกลาวอางขอเทจจรงอนเปนมลพพาทขนมาฝายนนมหนาทนาสบ “he who asserts a matter must prove it or the burden of proof lies upon the party who substantially asserts the affirmative of the issue”72 มคดในลกษณะกฎหมายละเมดเกยวกบรถยนตเกดขนมากมาย โจทกมภาระหนาทในการพสจนในประเดนขอใดขอหนงหรอหลายขอในการฟองเพอพสจนความผดและความเสยหายทโจทกไดรบ73 ตอมาภายหลงเมอมการออกกฎหมายเกยวกบการคมครองผประสบภยจากรถกยกเลกการทจะตองมการพสจนความผดกอนตามหลกกฎหมายละเมด และใชหลกไมตองพสจนความผดแทน รวมทงการประกนภยรถยนตภาคบงคบกระทาโดยมไดมงการคาหรอหากาไรจากการประกนภยประเภทน

กฎหมายจะคมครองผทไดรบความเสยหายอบตเหตจากรถดงตอไปน (1) แกชวต (2) การไดรบบาดเจบ ทพพลภาพ ไมรวมถงความเสยหายตอทรพยสนดวย

ดวยผลจากววฒนาการอยางตอเนองของการประกนภยรถยนตของประเทศองกฤษ ทาใหอตราเบยประกนภยภาคบงคบทเรยกเกบกบประชาชนมความสมพนธกบจานวนคาสนไหมทดแทนทจายใหกบผประสบภยจากรถ ไมวาจะเปนกรณการเสยชวต บาดเจบ ทพพลภาพ กฎหมาย

70

John Bird. (1982). Modern Insurance Law. p. 2057 . 71 Ivany. op.cit . p. 333 . 72 John Huxley Buzzard . (1970) . Phipson on Evidence. p. 36 . 73 P.A.London . ( 1951 ) . Pollock’s Law of Torts. p. 340.

DPU

68 สามารถคมครองประโยชนของผประสบภยใหไดรบชดใชคาสนไหมทดแทนเปนจานวนทเหมาะสมกบความเสยหายทไดรบ

3) กองทนประกนภยรถยนต ในประเทศองกฤษมกองทนประกนภยรถยนต Motor Insurers' Bureau. เรยกโดยยอวา

M.I.B กอตงในป ค.ศ. 1994 เพอในกรณผเสยหายไมไดรบคาสนไหมทดแทนจากผกระทาความผดทงหมดหรอแตบางสวน ซงมสาเหตมาจาก

(1) รถยนตไมไดมการทาประกนภยไว (Uninsured Drivers Agreement) (2) ผขบขขบชนผเสยหายแลวหนไป (Untraced Drivers Agreement) (3) ผขบขเปนชาวตางชาตและลงทะเบยนสทธระบบ Green Card ไว (Green Card System)

ผเอาประกนภยทกคนภายใตสญญาประกนภยความรบผดฯ แหง Road Traffic Act 1988 ตองเปนสมาชกของกองทน Motor Insurers ' Bureau และตองชาระเงนสวนหนงใหแกกองทนดวย กองทน Motor Insurers 'Bureau มหนาทชดเชยทงความเสยหายแกรางกายและทรพยสนของผเสยหาย จากอบตเหตรถยนตทผเสยหายไมสามารถเรยกรองจากผใดได ไมวาอบตเหตนนจะเกดบนทองถนนหรอสถานทสาธารณะ และกาหนดใหผเสยหายสามารถเรยกรองคาชดเชยแกทรพยสนไดอกดวย

ผเสยหายอาจยนขอรบคาชดเชยโดยผานระบบอนเตอรเนตหรอผานเจาหนาทในสานกงานทองถน ผเสยหายตองเรยกรองคาชดเชยกรณความเสยหายตอทรพยสนตองขอรบภายใน 6 เดอน นบแตเกดเหต และตองถกหกคาเสยหายสวนแรกจานวน 300 ปอนด และกรณคารกษาพยาบาลตองเรยกรองภายใน 3 ป นบแตวนทเกดเหต

กองทน Motor Insurers' Bureau จะชดใชคาสนไหมทดแทนโดยพจารณาเปนรายๆ ไป ทไดรบความเสยหายตอชวต รางกาย โดยหกคาธรรมเนยมในการดาเนนการ การชดใชคาสนไหมทดแทนใชหลกไมตองพสจนความรบผด (No – Fault)โดยจะคมครองความเสยหายกรณเสยชวต และการไดรบบาดเจบ ทพพลภาพ รวมความเสยหายตอทรพยสน เมอกองทนจายคาสนไหมทดแทนไปแลว กองทนรบชวงสทธของผเสยหายไปเรยกจากผกอความเสยหายได74

74 ธาน วรภทร . (2545) . การชดใชคาสนไหมทดแทนเกยวกบการประกนภยรถยนตภาคบงคบ (รายงาน

การวจย). หนา 33.

DPU

69

3.3.2 ประเทศไตหวน 1) บทบญญตทเกยวของกบการประกนความเสยหาย กฎหมายทสาคญเกยวกบการประกนภยรถยนตภาคบงคบของสาธารณรฐไตหวนไดแก

Compulsory Automobile Liability Insurance Act และ Enforcement Rules for the Compulsory Automobile Liability Insurance Act75 โดยผลของกฎหมายจะคมครองผประสบภยจากรถ แตในบางเรองหากขอบงคบในเรองใดทกฎหมายนมไดกาหนดไวกใหใชบงคบกฎหมายตามรฐบญญตวาดวยการประกนภย (Insurance Act)76

ผศกษาพบวาการประกนภยรถยนตภาคบงคบของประเทศไตหวนกจะจากดไวเฉพาะความเสยหายจากรถยนตอนเกดอบตเหต ทาใหผประกนภยหรอประชาชนบนทองถนนใหไดรบความปลอดภยในการใชถนน77

(1) ประเภทของรถยนตทตองจดใหมการประกนความเสยหาย ผศกษาพบวาใน Compulsory Automobile Liability Insurance Law 1996 มาตรา 4.8 ไดบญญตใหเจาของรถทกชนดตองจดใหมการประกนภย ซงรวมทงรถทใชโดยหนวยงานของรฐดวย78 และในมาตรา 3 ไดบญญตความหมายของคาวา “รถ” ไวซงหมายถง “รถยนตโดยทวไป รวมตลอดทงเครองจกรกลทใชขบบนถนน และยงบงคบตลอดไปถงรถทใชในราชการทหารดวย”

(2) บคคลทกฎหมายกาหนดหรอบงคบใหตองทาประกนภยรถยนตภาคบงคบ ผ ศกษาพบวา Compulsory Automobile Liability Insurance Law 1996 ไดบญญตใหเจาของรถทกคนทกชนดตองทาประกนภยภาคบงคบ และเบยประกนภยทเจาของรถชาระจะนาเขาสระบบการประกนภยและจะมการบรหารจดการคานวณทางคณตศาสตรประกนภย ซงเมอหลงจากหกคาใชจายตางๆ แลวหากเหลอเบยประกนภยทแทจรงเปนจานวนเทาใดกจะนามาคานวณเพอกาหนดสทธประโยชนในการชดใชคาสนไหมทดแทน เมอมผประสบภยจากรถ เจาของรถจงมหนาทตองจดใหมการประกนความเสยหายตอผประสบภยและตองทาใหสญญาประกนภยมผลบงคบใชตลอดเวลาทใชรถ79

75 แหลงเดม 76 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article 2. 77 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 1. 78 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 4.8. 79 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 14.

DPU

70

2) การชดใชคาสนไหมทดแทน เมอมผประสบภยจากรถ ซงอาจไดรบความเสยหายแกชวต รางกาย จากรถทเจาของรถ

ใชรถนนเอง หรอในการบรหารงานตางๆ ความเสยหายทผประสบภยจะไดรบชดใชคาสนไหมทดแทน ไดแก

(1) เสยชวต (2) เสยอวยวะหรอพการ

กฎหมายกาหนดใหบรษทประกนภยมหนาทตองชดใชคาสนไหมทดแทนโดยไมคานงวาผประสบภยจากรถจะเปนผกอเหตหรอมสวนรวมในอบตเหตจากรถ หรอเปนผกระทาผดเพยงแตบคคลคนนนเปนผไดรบความเสยหายจากอบตเหตรถยนตกเพยงพอแลว ซงมลกษณะเปนการยกเวนการนาหลกการชาระใชคาสนไหมทดแทนในกฎหมายลกษณะละเมด โดยใหนาหลกการชดใชคาสนไหมทดแทนแบบไมตองพสจนความผด (No-Fault) มาใชแทน

ตามกฎหมายคาวา ”ผประสบภยจากรถ” หมายถง บคคลทไดรบความเสยหายจากอบตเหตจากรถ ไดรบความเสยหายแกชวต ทพพลภาพ พการ บาดเจบ รวมทงบคคลทกอใหเกด อบตเหตจากรถแลวบคคลนนไดรบอนตรายหรอความเสยหายจากอบตเหตนนดวย80

สทธประโยชนทผประสบภยจากรถจะพงไดรบ81 (1) คารกษาพยาบาลอนเนองมาจากความเสยหายทไดรบ (2) คาปลงศพ กรณเสยชวตใหแกทายาทตามกฎหมาย (3) คาเสยหายจากการเสยอวยวะหรอพการ

ในการกาหนดจานวนเงนคาสนไหมทดแทนกรณตางๆ นน รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงและรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคมและคณะกรรมการทตงขนเพอพจารณาเกยวกบการประกนภยรถภาคบงคบ ซงจะกาหนดมาตรฐานการจายเงนคาสนไหมทดแทนความเสยหายในลกษณะตางๆ ตามกฎหมายใหมจานวนทสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและสงคมในขณะนน

การขอรบเงนคาสนไหมทดแทน การขอรบจากบรษทประกนภย บรษทจะจายเงนคาสนไหมทดแทนตามกฎหมายเมอรถ

ททาประกนภยกบบรษทกอใหเกดอบตเหตความเสยหาย โดยจายภายใน 5 วนนบจากสามารถสรปขอเทจจรงในเหตการณหรอตกลงกนได และจายภายใน 10 วนนบแตวนทมการทาการชขาดในการ

80 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 9. 81 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 9.

DPU

71 กาหนดระยะเวลาจายคาสนไหมทดแทนรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงและรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคมสามารถออกประกาศกระทรวงแกไขได

บรษทประกนภยจะไมรบผดชอบในการจายเงนชดเชยความเสยหายจากการประสบภยจากรถหากเขาเงอนไขดงตอไปน

(1) มการสมคบกนระหวางคกรณหรอผประสบภยจากรถเพอใหไดผลประโยชนใดๆ กตามจากการทาประกนภยรถ

(2) ผเอาประกนภยกระทาโดยเจตนากบผประสบภยจากรถ (3) ผประสบภยจากรถกระทาความผดอาญากบผเอาประกนภยแลวประสบภย

บรษทประกนภยอาจรบชวงสทธในการเรยกเงนคาสนไหมทดแทนทบรษทจายไปคนจากคกรณทกอใหเกดอบตเหตความเสยหายในกรณดงตอไปน

(1) ผกอใหเกดความเสยหายขบรถขณะดมสราหรอขบรถในขณะเสพยาเสพตดหรอสงมนเมา LSD82

(2) ผกอใหเกดความเสยหายกระทาความผดกฎหมายอาญาหรอพยายามหลบหนการจบกมตามกฎหมาย

(3) กระทาอตวนบาตกรรมหรอผรบประโยชนฆาตายโดยเจตนา (4) ขบรถโดยฝาฝนมาตรา 121 หรอหลบหนโทษตามกฎหมาย Road Traffic

Management. (5) ขบรถทกระทาประกนกบบรษททไมไดรบอนญาตใหประกอบธรกจรบประกนภย

3) กองทนประกนภยรถยนต กองทนชดใชคาสนไหมทดแทนอบตเหตจากรถเรยกวา กองทนชดใชคาสนไหม

ทดแทนกรณพเศษ Special Compensation Fund. ตงขนเพอชวยคกรณฝายทไดรบความเสยหายจากอบตเหตจากรถ คมครองการจายคาสนไหมทดแทนขนตาตามกฎหมาย กองทนชดใชคาสนไหมทดแทนนจะไมแสวงหากาไรจากการดาเนนการใดๆ ทงสน nonprofit corporate entity และจะถกกากบดแลโดยรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงและรฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม83

ทมาของเงนกองทนชดใชคาสนไหมทดแทนกรณพเศษ84 (1) เงนทกาหนดตามกฎหมายจากเบยประกนภยทบรษทประกนภยเรยกเกบจาก

ผเอาประกนภย

82 Lysergic acid diethylamide. 83 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 36. 84 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 37.

DPU

72

(2) เงนตามมาตรา 39 (3) ดอกเบยของเงนกองทน (4) เงนทสทธประโยชนทไดรบตามมาตรา 10 (5) เงนอนๆ

กรณผประสบภยจากรถหรอทายาทจะรองขอรบเงนชดใชคาสนไหมทดแทนจากกองทน ตองรองขอภายในระยะเวลา 2 ป นบจากวนรวามสทธหรอ 10 ป นบจากวนทเกดอบตเหตโดยไมทราบวาใครเปนผกอใหเกดอบตเหตนน กฎหมายกาหนดใหกองทนจะจายเงนคาสนไหมทดแทนตามเงอนไขตอไปน85

ก. ไมทราบวารถคนใดกอใหเกดอบตเหตนน ข. รถคนทกอใหเกดอบตเหตไมไดทาประกนภยไว ค. บรษทประกนภยททาประกนภยรถคนทกอใหเกดอบตเหตถกศาลพพากษาให

ลมละลาย 3.3.3 ประเทศนวซแลนด86

1) บทบญญตทเกยวของกบการประกนความเสยหาย ประเทศนวซแลนดไดมการออกกฎหมายเกยวกบประกนภยรถยนตภาคบงคบ คอ

Accident Compensation Act 1972 ตามขอเสนอของ Royal Commission of Inquiry into Compensation for Personal lnjury (1967)

ในการชดใชคาสนไหมทดแทนใหกบผประสบภยจากยานยนตของประเทศนวซแลนดนนจะยกเลกระบบกฎหมายเดมทงหมดหมายความวาพระราชบญญตฉบบนยกเลกระบบกฎหมายอนๆ ทเกยวของกบการชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายตอบคคลทประสบอบตเหต เชน ยกเลกหลกการชดใชคาสนไหมทดแทนตามกฎหมายลกษณะละเมด เปนตน แลวเปลยนมาใชหลกกฎหมายในระบบไมตองพสจนความผดตามพระราชบญญตฉบบนแทน กลาวคอ ในการชดใชคาสนไหมทดแทนการประกนภยภาคบงคบใหชดใชโดยไมคานงวาความเสยหายนนใครเปนผกอเหต ผเสยหายทไดรบอบตเหตจากยานยนตในประเทศนวซแลนด สามารถเรยกรองคาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตนได

85 Compulsory Automobile Liability Insurance Act, Article. 38.

86

ธาน วรภทร . เลมเดม . หนา 38 – 41 .

DPU

73

2) การชดใชคาสนไหมทดแทน ตามกฎหมายประเทศนวซแลนด คาสนไหมทดแทนอนเกดจากอบตเหตรถยนตแบง

ออกเปน 2 กรณ คอ คาสนไหมทดแทนกรณผประสบภยจากยานยนตทพพลภาพและคาสนไหมทดแทนกรณผประสบภยจากยานยนตเสยชวต

(1) คาสนไหมทดแทนกรณผประสบภยจากยานยนตทพพลภาพ แยกพจารณาไดดงน 1.1 คาเสยหายกรณขาดรายไดของผประสบภยจากรถ กรณผประสบภยทพพลภาพชวคราว ผประสบภยจากยานยนตททพพลภาพจะไดรบคา

สนไหมทดแทนเนองจากไมสามารถหารายไดตามปกต (Loss of earning capacity) โดยพจารณาจากรายไดทผประสบภยจากรถสามารถหาไดเงนคาขาดรายไดนสวนใหญจะจายใหเปนงวดๆเปนระยะเวลาหนง หรอจายเตมจานวนคราวเดยวกไดนอกจากนยงอาจมการเพมจานวนเงน หรอลดจานวนเงน ซงจะเปนไปตามดลพนจของคณะกรรมการยานยนตกาหนด

กรณผประสบภยทพพลภาพถาวร ในกรณทผประสบภยจากยานยนตเปนเหตใหผประสบภยไมสามารถหารายไดไดตลอดไป กองทนยานยนตจะจายคาสนไหมทดแทนใหแกผไดรบบาดเจบประมาณ 40 เปอรเซนต ของการสญเสยความสามารถในการหารายไดตลอดชวต แตอาจมการเปลยนแปลงไดตามภาวะของคาครองชพ ในกรณนคณะกรรมการกองทนยานยนตมอานาจกาหนดคาสนไหมทดแทนใหมไดอกถาผประสบภยททพพลภาพถาวรมอาการเจบปวยทมากขน ถาตอมาผประสบภยททพพลภาพถาวรสามารถหารายไดไดบาง กจะมการพจารณาลดคาสนไหมทดแทนลงแตอยางใด โดยกองทนยานยนตจะจายคาสนไหมทดแทนไปจนผประสบภยททพพลภาพถาวรมอายถง 65 ป สาเหตทจายเพยงอาย 65 ป เพราะหลงจากอายครบ 65 ป ในประเทศนวซแลนดผประสบภยจะไดรบประโยชนจากกองทนประกนสงคมตอไป

ในกรณทผประสบภยเปนผทไมมรายได คาสนไหมทดแทนทจะจายนน จะจายตางจากผประสบภยทมรายไดกลาวคอจะมการจายคาสนไหมทดแทนเปนเงนเตมจานวนคราวเดยวเพอเปนคาใชจายในการรกษาพยาบาลและอนๆทเกยวของ รวมทงเปนคาเสยหายทไมสามารถคานวณเปนเงนได

1.2 คาความสญเสยทางเศรษฐกจอนๆ ความเสยหายทเปนตวเงน หรอความสญเสยทางเศรษฐกจ กฎหมายของประเทศนวซแลนดกาหนดใหจายคาสนไหมทดแทนในบางกรณใหในจานวนทบญญตไว เชน คาสนไหมทดแทนเพอความสญเสยบรการทสมาชกในครอบครวผประสบภยเสยไปเนองจากการทผประสบภยเคยบรการทางานบาน รวมทงคาของความสนใจหรอความเอาใจใสทผประสบภยเคยใหแกสมาชกในครอบครว เปนตน

DPU

74

1.3 คาเสยหายทไมเปนตวเงน (Non Economic Losses) กฎหมายประกนภยยานยนตภาคบงคบของประเทศนวซแลนดกาหนดใหผประสบภยมสทธไดคาเสยหายทมไดเปนตวเงนหรอไมใชความสญเสยในทางเศรษฐกจ ในกรณของการสญเสยอวยวะของรางกายตลอดชวต การจายคาสนไหมทดแทนกรณนจะจายเปนจานวนเงนเตมจานวนครงเดยวโดยมการกาหนดรายละเอยดการสญเสยอวยวะตางๆ เอาไวในกฎหมายอยางชดเจน เชน กรณผประสบภยจากยานยนตสญเสยแขนหนงขางกฎหมายจะกาหนดใหจายคาสนไหมเปนจานวนเงนจานวนหนง กรณสญเสยนวชจะจายคาสนไหมทดแทนใหเทานนดอลลาร เปนตน

1.4 คาเสยหายทไมเปนตวเงนในกรณอนๆ เชน คาสนไหมทดแทนเพอความเจบปวดทนทกขทรมานอนเนองมาจากการประสบภยจากยานยนต ความสญเสยความรนรมยหรอความสนกสนานในชวต การเสยโฉม การชอคทางประสาทหรอประสาทพการ การจายคาสนไหมทดแทนในกรณ นกจะจายเตมจานวนครงเดยว ตามจานวนทคณะกรรมการยานยนตเหนวาเหมาะสม โดยทคณะกรรมการยานยนตจาพจารณาจากความรนแรงของขอเทจจรงตามเหตการณ ระยะเวลาและพฤตการณอนๆ ของความสญเสย รวมตลอดทงการคานงถงความรและการรบรของผประสบภยจากยานยนตเกยวกบการไดรบบาดเจบและการสญเสยของตนเองดวย ซงจะมการจายคาสนไหมทดแทนในกรณนภายหลงจากทสภาพความบาดเจบหรอการสญเสยของผเสยหายสามารถสรปไดอยางแนนอนแลว หรอหลงนน 2 ป นบตงแตเกดอบตเหต

(2) คาสนไหมทดแทนกรณผประสบภยจากยานยนตเสยชวต การชดใชคาสนไหมทดแทนจะแบงผมสทธไดรบออกเปน 2 กลม คอ คสมรสและทายาทชนบตรและบคคลอนๆทอยในความดแลของผเสยชวต

2.1 คสมรสและทายาทชนบตร คาสนไหมทดแทนกรณขาดรายไดตามทไดกลาวมาแลวจะจายใหกบคสมรส บตรและทายาทอนๆของผเสยชวต ในกรณทคสมรสของผเสยชวตตองพงพาอาศยรายไดของผเสยชวตแตเพยงผเดยว คสมรสนนมสทธไดรบคาสนไหมทดแทนครงหนงของรายไดทเคยไดรบจากผเสยชวตหากเขายงมชวตอย ในกรณทายาทชนบตร ถาเปนบตรทยงไมบรรลนตภาวะซงตองพงพารายไดจากผเสยชวตแตเพยงผเดยว ทายาทแตละคนจะไดรบคาสนไหม 6 ทดแทนคนละ 1 ใน 6 สวนของคาสนไหมทดแทนเพอการขาดรายไดทผเสยชวตจะใหหากมชวตอย

2.2 บคคลอนๆ ทอยในความดแลของผเสยชวต กลาวคอเปนบคคลทตองอาศยรายไดทงหมดหรอบางสวนจากผประสบภยจากยานยนตทเสยชวต คณะกรรมการยานยนตมอานาจใชดลพนจจายคาสนไหมทดแทนใหตามอตราทกาหนดไวตามกฎหมาย

DPU

75

ในกรณทผเสยชวตเปนผทไมมรายได กองทนยานยนตจะไมจายคาสนไหมทดแทนเพอการขาดรายไดของผเสยชวตใหแกทายาทของผเสยชวตเลย

3) กองทนประกนภยรถยนต กองทนชดใชคาสนไหมทดแทนจากอบตเหตรถยนต ตามกฎหมายประกนภยรถยนต

ของประเทศนวซแลนดจะกาหนดใหมการกอตงกองทนขน เรยกชอวา กองทนยานยนต Motor Vehicle Fund โดยกองทนจะมแหลงทมาของเงนเขากองทน 2 ทาง ดวยกน คอ

(1) บงคบใหเจาของยานยนตทกคนจายเปนภาษจานวนหนงกาหนดใหชาระเปนรายปสงใหกบกองทนเมอเจาของยานยนตมาดาเนนการขอจดทะเบยนยานยนต

(2) บงคบใหผขบขยานยนตทกคนทมใบอนญาตขบขยานยนตตองจายเงนภาษ จานวนหนง เปนรายปเขากองทน

ผขบยยานยนตทมประวตสถตของการเกดอบตเหตมากจะเสยภาษมากกวาผทไมเคยมสถตอบตเหต บคคลทมหนาทจายเงนภาษไดแก

1. บคคลทเปนเจาของยานยนตทจดทะเบยนหรอซงควรจะจดทะเบยน 2. เจาของยานยนตทเปนชาวตางประเทศซงไดเดนทางเขามาอยในประเทศ

นวซแลนด 3. เจาของยานยนตทใชยานยนตในธรกจทางการคา 4. เจาของยานยนตทใชยานยนตในดานเกษตรกรรม 5. เจาของยานยนตทถกพวง 6. เจาของยานยนตชารดบกพรอง

กฎหมายของประเทศนวซแลนดไมไดบงคบใหเจาของหรอผขบยานยนตตองเอาประกนภยความสญเสยเพอจะไดหาเงนมาใชจายเปนคาสนไหมทดแทนแกผไดรบความเสยหายอยางเชนกฎหมายของประเทศอนๆ

เงอนไขการจายเงนคาสนไหมทดแทนของกองทน ภายใตกองทนยานยนตน บคคลทกคนทไดรบความเสยหายทเกดขนโดยอบตเหตอนเนองมาจากหรอเกยวของกบการใชยานยนตในประเทศนวซแลนดสามารถเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากกองทนนได คาสนไหมทดแทนทจะจายใหกบผไดรบความเสยหายไดมกาหนดไวเปนรายการสาหรบผเสยหายทประสบอยางชดเจนแลว เพอตดปญหาตางๆ ทเคยเกดขนตามหลกกฎหมายลกษณะละเมดเดมเกยวกบจานวนเงน คาสนไหมทดแทนวาผเสยหายบางคนไดมากบางคนไดนอย เปนตน

DPU

บทท 4 วเคราะหปญหาและอปสรรคทางกฎหมายเกยวกบการใหความคมครอง ผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ

สทธในการทจะไดรบความคมครองของผเสยหายอนเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะ

ตามกฎหมายมอยหลายประการ โดยวตถประสงคของบทบญญตในแตละกฎหมายทเกยวของกบการใหความคมครองสทธ ของผทไดรบความเสยหายนนมวตถประสงคทคลายคลงกนนนคอการใหความคมครองและชวยเหลอผทไดรบความเสยหายดงกลาวใหไดรบการเยยวยาแกไขตามสทธทตนจะไดรบอยาง สะดวกรวดเรว และเปนธรรม แตอยางไรกตามการใหความคมครองความเสยหาย อนเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะ พบวายงคงมปญหาและอปสรรคทสาคญหลายประการ ซงผเขยนไดทาการศกษาวเคราะหประเดนปญหาและอปสรรคตางๆ เพอใหผทไดรบความเสยหายอนเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะไดรบความคมครองมากกวาทเปนอยในปจจบนและใหเกดประโยชนสงสดตามวตถประสงคของกฎหมาย ดงน 4.1 ปญหาในการเขาถงสทธของผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ

สทธของผใชบรการทเปนผประสบภยอนเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะ มอยดวยกนหลายประการ คอ สทธในการเรยกรองคาเสยหายตามกรมธรรมประกนภยตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 และสทธตามกรมธรรมประกนภยประเภทสมครใจในการเรยกรองคาเสยหายจากบรษททรบประกนภย รวมถงสทธในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผทกระทาละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เปนตน

แตตามสภาพความเปนจรง ปญหาและอปสรรคในการเรยกรองคาเสยหายตามสทธดงกลาวของผประสบภยอนเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะนน โดยสาเหตหลกทสาคญประการหนงททาใหการเรยกรองคาเสยหายของผประสบภยพบกบอปสรรคในเบองตน คอความไมรหรอความไมทราบถงสทธความคมครองของตนเองอยางชดแจงวาตนสามารถใชสทธหรอมสทธและหนาทในฐานะผใชบรการอยางไรบาง รแตเพยงตองจายคาโดยสารตามทกรมการขนสงทางบกกาหนด รวาเมอเกดความเสยหายขนแลวจะตองหาบคคลใดบคคลหนงมารบผดชอบในความเสยหายทเกดขนเพยงเทานน และโดยเฉพาะอยางยงกรณทผประสบภยนนเปนผทใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ผประสบภยดงกลาวยอมมสทธไดรบความคมครองตามสทธของผบรโภคขน

DPU

78

พนฐานทกาหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ทกลาวไววา สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค นอกจากนผประสบภยอนเกดจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะยงมสทธทจะไดรบความคมครองตามกฎหมายคมครองผบรโภคทมอยในปจจบน คอ พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงไดแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย 5 ประการ อนถอเปนสทธทผใชบรการรถโดยสารสาธารณะควรจะไดรบ คอ

สทธกอนการใชบรการ 1. สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยว

กบสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะไดรบการโฆษณาหรอการแสดงฉลากตามความเปนจรงและปราศจากพษภยแกผบรโภค รวมตลอดถงสทธทจะไดรบทราบ ขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการอยางถกตองและเพยงพอทจะไมหลงผด ในการซอสนคาหรอรบบรการโดยไมเปนธรรม เชน สทธทจะไดรบขอมลเกยวกบบคคลใดเปนคนขบ รถทนามาใหบรการเปนรถของบรษทใด บคคลใดจะเปนผรบผดชอบในกรณทมความเสยหายเกดขน มวธการตดตออยางไร กรมธรรมใหสทธคมครองอยางไรบาง การแจงรายละเอยดขอมลดงกลาวชดเจนและเพยงพอตอการตดสนใจเลอกใชบรการหรอไม เพยงใด

2. สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะเลอกซอสนคาหรอรบบรการโดยความ สมครใจของผบรโภค และปราศจากการชกจงใจอนไมเปนธรรม เชน ผใชบรการรถโดยสารสาธารณะมอสระในการเลอกใชบรการรถโดยสารของบรษทตางๆ ไดโดยไมมการผกขาด บงคบ หรอไม

3. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา ไดแก สทธทจะไดรบขอสญญาโดยไมถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบธรกจ เชน มขอสญญาทจะผกมดความรบผดชอบของผ ใหบรการชดเจนหรอไม เพยงใด

สทธเมอใชบรการ 4. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะไดรบ

สนคาหรอบรการทปลอดภย มสภาพและคณภาพไดมาตรฐานเหมาะสมแกการใช ไมกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกายหรอทรพยสน ในกรณใชตามคาแนะนาหรอระมดระวงตามสภาพของสนคาหรอบรการนนแลว เชน สทธในการไดรบการตรวจสอบทเกยวกบการเดนทาง สภาพถนน บคคลทเปนผขบรถโดยสารสาธารณะ และสภาพรถยนตโดยสาร ไดมาตรฐานเพยงพอหรอไม

DPU

79

สทธหลงใชบรการ 5. สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ไดแก สทธทจะไดรบการ

คมครองและชดใชคาเสยหาย เมอมการละเมดสทธของผบรโภคตามขอ 1, 2, 3 และ 4 ดงกลาว เชน บคคลหรอองคกรใดจะเขามาเปนผพจารณาสาหรบความเสยหายทเกดขน ใชหลกและวธพจารณาเรองคาชดเชยตอความเสยหายทเกดขนอยางไร

เมอผประสบภยทเปนผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะไมรถงสทธดงกลาวขางตนโดยอาจเนองมาจากการขาดการประชาสมพนธหรอไมไดรบแจงขอมลทเกยวของกบสทธของตนเองจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของ หรอมการประชาสมพนธแจงสทธดงกลาวแลวแตยงไมครอบคลมทวถงแกผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ รวมทงความไมเขาใจในสทธการคมครองของผใชบรการเอง อนเนองมาจากไมไดเปนผประสบภยโดยตรงมากอน จงไมเคยไดรบทราบถงสทธทตนมอย อยางชดแจง และดวยสาเหตดงกลาวเปนเหตทาใหผทประสบภยเสยเปรยบผประกอบการรถโดยสาร เพราะนอกจากตนจะไดรบความเสยหายแกชวต รางกายและจตใจ ในสวนของการเรยกรองคาชดเชยตามสทธทผประสบภยควรจะไดรบเมอเกดความเสยหายขนนน กจะไมไดรบการชดเชยทเพยงพอเหมาะสม และเปนธรรม

ทงน เพอเปนการพทกษสทธของผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะทอาจจะเกดอบตเหตรถโดยสารขน มลนธเพอผบรโภค สานกงานเครอขายลดอบตเหต (สคอ.) รวมกบศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน มลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.) ภายใตการสนบสนนของกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดมการประกาศสทธของผใชบรการรถโดยสารสาธารณะ 10 ขอเพอเปนแนวทางใหประชาชนนาไปปฏบต โดยนาแนวทางจากพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาประยกตใช ดงน

สทธผใชบรการรถโดยสารสาธารณะ คอ 1. สทธทจะไดรบขอมลขาวสาร รวม ทงคาพรรณาคณภาพเกยวกบบรการรถโดยสาร

รวมทงความคมครอง ตามกรมธรรมประกนภยทถกตองเปนจรง ครบถวน 2. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในดานสญญา และราคาคาบรการ 3. สทธในการเลอกใชบรการรถโดยสารดวยความสมครใจ และปราศจากการชกจง

อนไมเปนธรรม 4. สทธทจะไดรบความปลอดภยในทกๆดานจากการใชบรการรถโดยสาร 5. สทธทจะไดรบการบรการจากรถโดยสารและผใหบรการทมคณภาพมาตรฐาน 6. สทธ ในการรองเรยน หรอฟองรองเพอใหผใหบรการหรอหนวยงานทเกยวของ

ดาเนนการแกไข ปญหา เยยวยา หรอชดใชความเสยหายทเกดขน

DPU

80

7. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายทงทางรางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน หรอสทธอนๆทถกละเมด

8. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายจากการประกนภยโดยไมมการประวงเวลา หรอบงคบใหประนประนอมยอมความ

9. สทธทจะไดรบการชดใชความเสยหายดวยหลกแหงพฤตการณและความรายแรงแหงละเมด

10. สทธทจะรวมตวกนเพอพทกษสทธของตนและผอน

จากการศกษาวเคราะหเหนวาปญหาและอปสรรคในการเรยกรองคาชดเชยของผประสบภยโดยเฉพาะผประสบภยทเปนผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะคอการทผประสบภยทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะไมรบรถงสทธในการใหความคมครองทจาเปนทผใชบรการควรจะตองรบรเพอเปนการพทกษสทธของผใชบรการเอง จงเสนอใหมการเพมชองทางในการใหขอมลขาวสารทเกยวของกบสทธของผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ทงสทธตามรฐธรรมนญ สทธของผบรโภค อกทงยงเหนควรใหมมาตรการทางกฎหมายในการกาหนดใหมขอมลจาเปนทผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะควรจะตองรบร เชน หมายเลขโทรศพทของบรษทผใหบรการ บรษท ขนสง จากด กรมการขนสงทางบก และควรมการแจงถงขอมลในการใหของความคมครองประกนภย ชอบรษทประกนภยทผประกอบการรถยนตโดยสารสาธารณะจดใหมการประกนภยแกผใชบรการ หมายเลขโทรศพทบรษทประกนภย ทงนโดยกาหนดใหมขอมลดงกลาวลงในตวโดยสารหรอคมอในการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ เพอใหผใชบรการทราบกอนทจะมการใหบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ

ในสวนของสทธของผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ในปจจบนยงไมมการกาหนดสทธในเรองนอยางชดเจน คงมเพยงแคสทธของผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เทานน จงเหนควรใหมการกาหนดถงสทธของผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะและรณรงคอยางกวางขวางเพอใหผใชบรการมความรความเขาใจในสทธผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะมความตนตวในการปกปองพทกษสทธของตนเอง และมชองทางใหความชวยเหลอเพอการเยยวยาความเสยหายทรวดเรวและเปนธรรม 4.2 ปญหาในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมในทางแพงตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชย

เมอเกดความเสยหายขนจากรถยนตโดยสารสาธารณะ ผทไดรบความเสยหายมสทธทจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 คอ ผเสยหาย

DPU

81 สามารถเรยกรองคาเสยหายดงกลาวจากบรษทประกนภยของรถยนตโดยสารทประสบเหตตามจานวนความรบผดในกรมธรรมโดยคาเสยหายนจะไดรบเปน 2 สวนดวยกน สวนแรก คอคาเสยหายเบองตนทผประสบภยหรอทายาทจะไดรบภายใน 7 วนนบจากวนรองขอตอบรษทประกนภยโดยไมตองรอการพสจนความถกผด และในสวนทสอง คอสวนทเกนกวาคาเสยหายเบองตนทผประสบภยหรอทายาทจะไดรบโดยเรวหลงจากมการพสจนความถกผดแลว หากบรษทประกนภยไมยอมจายหรอจายใหไมครบหรอไมมผใดจายคาเสยหายเบองตนเลย ผประสบภยจากรถกอาจรองขอจากกองทนทดแทนผประสบภยใหจายใหได

ตามทกลาวมาแลววาคาเสยหายเบองตนนนเปนเงนจานวนหนง เปนคาเสยหาย สวนแรก ซงบรษทประกนภยจะตองจายเมอมความเสยหายเกดขนแกผประสบภยจากรถยนตโดยไมตองพสจนวาใครผดใครถก และเมอผประสบภยจากรถไดรบคาเสยหายเบองตนแลว ยงมสทธฟองคดเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผทตองรบผดในทางแพงได โดยถอวาคาเสยหายเบองตนเปนสวนหนงของคาสนไหมทดแทนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทงนตามมาตรา 22 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 กลาววา “การไดรบชดใชคาเสยหายเบองตนตามมาตรา 20 ไมตดสทธผประสบภยทจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย” ดงนจะเหนวาบทบญญตของกฎหมายตามมาตรา 22 มเจตนารมณของกฎหมายทจะใหสทธแกผ ประสบภยในการฟองรองเรยกคาสนไหมทดแทนเพมเตมไดนอกเหนอจากทจะไดรบความคมครองจากพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ทงนคาเสยหายเบองตนจายใหเฉพาะคาเสยหายตอชวต รางกาย หรออนามยเทานน ไมคมครองรวมถงคารกษาพยาบาลทเกนวงเงนประกน ความเสยหายทเกดขนกบทรพยสนทตดตวของผโดยสารทงทเสยชวตและบาดเจบ คาเสยโอกาสในการเดนทางไปถงจดหมาย คาเสยหายในกรณไมสามารถประกอบการงานไดทงในปจจบนและอนาคต คาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอยางอนอนมใชตวเงน คาขาดไรอปการะในกรณผประสบภยถงแกความตายมหนาทตองอปการะเลยงดผอน และคาเสยหายอนๆ เหลานจะไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 แตตามบทบญญตในมาตรา 22 กาหนดใหสทธผทประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะในการเรยกคาสนไหมทดแทนเพมเตมจากผทกระทาละเมดไดตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชย

แตปญหาทเกดขนในทางปฏบต การเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะ มปญหาและอปสรรคในการเรยกรอง คอ เมอเกดมความเสยหายเกดขนแกผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะขน ผประกอบการบรษทรถจะเรงรดในการจายคาสนไหมทดแทน เพอยตการเรยกรองคาเสยหายทาง

DPU

82 แพงและอาญา และจะมการทาสญญาประนประนอมยอมความเพอรบคาสนไหมทดแทนในขนตอนการเจรจากบบรษทประกนภยอนเปนการตดสทธทาใหผเสยหายดงกลาวนนไมสามารถไปฟองดาเนนคดเรยกคาเสยหายเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดอก อนเปนการขดกบเจตนารมณของบทบญญตตามมาตรา 22 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ทตองการจะใหสทธแกผประสบภยจากรถเปนฝายทใชสทธฟองรองเรยกคาสนไหมทดแทนจากผทตองรบผดทางแพงได มใชใหสทธแกผทตองรบผดนนเปนฝายกาหนดวาจะใหฟองรองเรยกคาสนไหมทดแทนไดหรอไม อยางไร อนทาใหเกดความไมเปนธรรมและเปนการซาเตมความเสยหายแกฝายผทตองไดรบความเสยหายมากยงขน

สาหรบกรณการจายคาสนไหมทดแทนของประเทศนวซแลนดนน ผประสบภยจากรถจะไดรบคาสนไหมทดแทนทไดรบการกาหนดไวเปนรายการทชดเจนแนนอนโดยแบงคาสนไหมทดแทนออกเปนสองสวนใหญๆ คอ กรณทพพลภาพ และกรณเสยชวต โดยจายไปเตมจานวนทจายจรง แตไมเกนอตราทกาหนดไวในแตละรายการ นอกจากนยงจายคาสนไหมทดแทนในกรณตางๆ เนองจากทพพลภาพอกเชน กรณการขาดรายไดซงเคยไดรบโดยจะจายจนอาย 65 ป และหลงจากนน ผทพพลภาพจะไดรบประโยชนจากประกนสงคมตอไป หรอคาสนไหมทดแทนในกรณเจบปวดและทนทกขทรมานหรอ การสญเสยความรนรมณหรอความสนกสนานในชวต หรอความสญเสยการบรการสมาชกในครอบครว หรอความสญเสยการเอาใจใสทผบาดเจบเคยเอาใจใสแกสมาชกในครอบครว เปนตน 4.3 ปญหาในการไดรบความคมครองความเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ

กองทนทดแทนผประสบภยจากรถ ตงขนตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 มหนาทจายคาเสยหายเบองตนแกผประสบภย ดงนน ผทประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะ ยอมมสทธทจะไดรบคาเสยหายเบองตนจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถดงกลาวหากเปนกรณตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ในกรณดงตอไปน ใหจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยจากเงนกองทน

(1) รถนนมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา 7 หรอมาตรา 9 และเจาของรถไมจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภย หรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวน

(2) รถนนมไดอยในความครอบครองของเจาของรถในขณะทเกดเหตเพราะถกยกยอก ฉอโกงกรรโชก ลกทรพย รดเอาทรพย ชงทรพย หรอปลนทรพย และไดมการรองทกขตอพนกงานสอบสวน

DPU

83

(3) รถนนไมมผแสดงตนเปนเจาของรถและมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา 7 หรอ มาตรา 9

(4) รถนนมผขบหลบหนไปหรอไมอาจทราบไดวาความเสยหายเกดจากรถคนใด (5) บรษทไมจายคาเสยหายเบองตนตามมาตรา 20 ใหแกผประสบภย หรอจาย

คาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวน หรอ (6) รถตามมาตรา 8 ทมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา 7 และตามบทบญญตมาตรา 33 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ.

2535 ไดกาหนดใหแหลงทมาของเงนทนสาหรบจายคาเสยหายเบองตนใหแกผทประสบภยจากรถเมอมกรณตามมาตรา 23 ดงน

(1) เงนทนประเดมทรฐบาลจดสรรให (2) เงนทบรษทจายสมทบตามหลกเกณฑทกาหนดตามมาตรา 36 และเงนเพมทไดรบ

ตามมาตรา 36 ทว (3) เงนอดหนนทรฐบาลจดสรรใหจากงบประมาณรายจายประจาป (4) เงนหรอทรพยสนทไดมาตามมาตรา 28 มาตรา 30 มาตรา 31 หรอมาตรา 32 (5) เงนหรอทรพยสนทมผอทศให (6) ดอกผลของเงนกองทน (7) เงนทไดจากการขายทรพยสนทไดมาตาม (4) และ (5) (8) เงนรายไดอนๆ เงนและทรพยสนดงกลาวใหเปนของกรมการประกนภยเพอใชประโยชนตาม

วตถประสงคของกองทน โดยไมตองนาสงกระทรวงการคลงเปนรายไดแผนดน แตจากการศกษาวจยพบวาการเบกจายคาเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภยจาก

รถตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 อนเปนกฎหมายทเกดขนกอนทจะมระบบหลกประกนสขภาพถวนหนานน มปญหาในการเบกจายคาเสยหายจากกองทนดงกลาวไมถงรอยละ 50 และมสดสวนในการจายคาชดเชยแคเพยงรอยละ 40 ของเบยประกนเทานน เนองจากการขอรบคาเสยหายจากกองทนมระเบยบขนตอนทยงยากและซบซอน หรอตองมการรอการพสจนความถกผดในสวนของคาชดเชยอนทาใหกระบวนการชดเชยคาเสยหายลาชาจนเปนเหตใหผประสบภยบางรายตองทดรองจายคารกษาพยาบาลไปกอนหรอไปใชสทธตามระบบหลกประกนสขภาพทเปนเงนภาษและเงนประกนตนของประชาชน เชน สทธขาราชการและลกจาง ประกนสงคม หรอสทธหลกประกนสขภาพแหงชาต อนสงผลใหคาใชจายของกองทนประกนสขภาพเหลานเพมสงขนกวาทควรจะเปน

DPU

84

สาหรบในประเทศองกฤษมกองทนประกนภยรถยนต Motor Insurers' Bureau ซงกอตงในป ค.ศ. 1994 โดยกองทนดงกลาวจะคมครองความเสยหายกรณผทไดรบความเสยหายไดเสยชวต หรอไดรบบาดเจบ ทพพลภาพ และทสาคญจะคมครองรวมถงความเสยหายตอทรพยสนดวย ซงกรณผเสยหายเรยกรองคาชดเชยความเสยหายทเกดขนกบทรพยสนนน ผเสยหายตองยนเรองขอรบคาชดเชยกบกองทนภายใน 6 เดอน นบแตเกดเหต ซงกรณดงกลาวนจะแตกตางกบกองทนทดแทนผประสบภยจากรถของประเทศไทยทจะคมครองความเสยหายเฉพาะกรณเสยชวต หรอไดรบบาดเจบแกรางกาย ทพพลภาพ เทานน จะไมคมครองรวมถงความเสยหายทเกดขนกบทรพยสนเหมอนกบในประเทศองกฤษ

ในสวนของกองทนชดใชคาสนไหมทดแทนอบตเหตจากรถในประเทศไตหวนเรยกวา กองทนชดใชคาสนไหมทดแทนกรณพเศษ Special Compensation Fund โดยตงขนเพอชวยคกรณฝายทไดรบความเสยหายจากอบตเหตจากรถ ค มครองการจายคาสนไหมทดแทนขนตาตามกฎหมาย กองทนชดใชคาสนไหมทดแทนนจะไมแสวงหากาไรจากการดาเนนการใดๆ ซงนอกจากกองทนจะจายเงนคาสนไหมทดแทนในกรณทไมทราบวารถคนใดกอใหเกดอบตเหต และในกรณรถคนทกอใหเกดอบตเหตไมไดทาประกนภยไว ยงรวมถงกรณทบรษทประกนภยททาประกนภยรถคนทกอใหเกดอบตเหตนนถกศาลพพากษาใหลมละลาย กองทนของประเทศไตหวนกคงตองจายคาสนไหมทดแทนใหแกผทไดรบความเสยหายดวย โดยจะแตกตางกบมาตรา 23 แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ทมไดมการกาหนดใหกองทนจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยในกรณทบรษทประกนภยททาประกนภยรถคนทกอใหเกดอบตเหตนนถกศาลพพากษาใหลมละลายดวย อนอาจจะกอใหเกดขอพพาทขนได

ดงนน เพอใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของสงคม และเพอเปนการบรรเทาความเสยหายใหแกผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะใหไดรบการเยยวยาความเสยหายทเกดขนไดอยางรวดเรว และเปนธรรม ควรใหมการปรบปรงขนตอนในการใหความชวยเหลอแกผประสบภย โดยมการคดแยกประเภทความเสยหายของผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะ เชน ประเภทท ๑ ผประสบภยจากรถยนตโดยสารประจาทาง ประเภทท ๒ ผประสบภยจากรถแทกซ และประเภทท ๓ รถตโดยสารสาธารณะ ควรมการพฒนาขนตอนการเบกจายกองทนทดแทนผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะใหมขนตอนทไมยงยากในการเบกจาย และมเจาหนาทใหความชวยเหลอ แนะนา ตอผประสบภยในขนตอนตางๆ อยางใกลชด เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของกองทนคมครองผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะใหไดรบความสะดวก รวดเรว เปนธรรม และคมครองในเรองการจายเงนคาสนไหมทดแทนตามความจรงในเบองตนกอน โดยใชหลกประกนภยทไมตองพสจนความถกผด (no-fault insurance) และใหกองทน

DPU

85 คมครองผประสบภยจากรถโดยสารสาธารณะคมครองความเสยหายรวมถงทรพยสนของผทไดรบความเสยหายดวยเพอบรรเทาความเสยหายแกผประสบภยบางสวน สาหรบแหลงทมาของเงนกองทนนน นอกจากเงนสนบสนนจากหนวยงานภาครฐ ยงเสนอใหมการกาหนดแหลงทมาของเงนทน คอ จากคาธรรมเนยมหรอคาปรบจากผทกระทาความผดของบรษทขนสง รวมถงคาภาษรถยนตสวนบคคล นอกจากนยงถอเปนการลดภาระใหกบกองทนการรกษาพยาบาลอนๆ ลดภาระและลดขนตอนการเขาถงสทธในการรกษาพยาบาลเมอประสบภย เพอใหประชาชนไดรบการคมครองจากกองทนทดแทนผประสบภยอยางทวถง และสามารถใชสทธไดอยางแทจรง 4.4 ปญหาในการเรยกรองคาเสยหายจากการขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะตาม พระราชบญญต การขนสงทางบก พ.ศ. 2522

พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ไดบญญตคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะไวในมาตรา 52 โดยกาหนดใหผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงประจาทาง ผไดรบใบอนญาตขนสงไมประจาทาง ผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงโดยรถขนาดเลก และผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงสวนบคคล ตองวางหลกทรพยเปนเงนสดหรอพนธบตรรฐบาลไทยอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยางรวมกนหรอเปนสญญาประกนภย และกรมธรรมประกนภย ซงทากบบรษทประกนภยทนายทะเบยนกลางใหความเหนชอบตอนายทะเบยนกลาง และในกรณทเปนสญญาประกนภยและใหบคคลภายนอกผไดรบความเสยหายเนองจากการขนสงของตนเปนผรบประโยชนสาหรบการชดใชคาเสยหายทเปนคาใชจายเบองตนเพอประกนความเสยหายอนเกดแกชวต หรอรางกายของบคคลภายนอก และซงไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงจะตองรบเนองจากการขนสงของตน

สาหรบหลกเกณฑการชดใชคาเสยหายทเกดจากการขนสงนน มาตรา 56 กาหนดวา หากเกดความเสยหายจากรถทใชในการขนสง ผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงซงเปนเจาของรถนนจะตองชดใชคาใชจายเบองตนแกผเสยหายทางรางกายหรอทายาทในกรณทผเสยหาย ถงแกความตาย ความมงหมายของกฎหมายนกเพอคมครองเบองตนแกผเสยหายจากรถทใชขนสงของผประกอบการขนสง คาใชจายเบองตน ซงผประกอบการขนสงตองจาย ไดแก คาใชจายทตองใชในการรกษาพยาบาล รวมทงคาใชจายอนๆ ระหวางการรกษาพยาบาลและ/หรอคาปลงศพ สวนจานวนจะมากนอยเทาใด พจารณาตามความรายแรงของความเสยหาย ทงนตามอตราทกระทรวงคมนาคมกาหนดในกฎกระทรวง

หลกทรพยทวางจะเปนประกนการจายคาใชจายเบองตนในกรณทผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสง ซงเปนเจาของรถทกอความเสยหายไมยอมชดใชคาใชจายเบองตน นายทะเบยน

DPU

86 กลางมอานาจนาหลกทรพยทผไดรบอนญาตประกอบการขนสงนนวางไวมาชดใชคาใชจายเบองตนแทนได

สวนหลกเกณฑและวธการทผเสยหายจะไดรบชดใชเปนไปตามทกฎหมายนกาหนดไวเฉพาะ ซงสะดวกและรวดเรวกวาการฟองคดละเมดเรยกคาสนไหมทดแทนแตอยางไรกตาม มใชวาผเสยหายจากรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงทกคนจะมสทธไดรบชดใชคาใชจายเบองตนตามกฎหมายน กฎหมายกาหนดผเสยหายทมสทธไว 3 ประเภทคอ

(1) ผเสยหายซงมไดอยในรถคนทกอใหเกดความเสยหาย แตไดรบความเสยหายจากรถทกอใหเกดความเสยหายขน เชน คนเดนเทา

(2) ผเสยหายซงอยในรถคนทกอใหเกดความเสยหายแตไมรวมถงผขบรถคนงานหรอลกจางประจารถ ซงอยในระหวางปฏบตหนาท

(3) ผเสยหายซงอยในรถทไมไดกอใหเกดความเสยหาย เชน ผขบ ผโดยสาร การทผเสยหายมสทธไดรบชดใชคาใชจายเบองตนตามกฎหมายการขนสงทางบก

จะไมตดสทธผเสยหายในอนทเรยกรองคาสนไหมทดแทน เพอความเสยหายอนเกดจากการละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แตอยางใด

นบตงแตประกาศบงคบใชกฎหมายพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 การบงคบใชกฎหมายดงกลาวยงไมเปนไปตามวตถประสงคของกฎหมาย โดยเฉพาะอยางยงในเรองของการชดใชคาเสยหายทเกดจากการขนสง โดยในปจจบนเมอประชาชนไดรบความเสยหายจากการขนสง ผทไดรบความเสยหายเหลานจะไปใชสทธเรยกคาเสยหายตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 หรอไปใชสทธฟองรองเรยกคาสนไหมทดแทนจากผทกระทาละเมดแกตน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมากกวาทจะใชสทธเรยกรองตามพระราชบญญตการขนสงทางบกฉบบน เนองดวยสาเหตของหลกเกณฑการชดใชคาเสยหายตามพระราชบญญตนไมม ความสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในปจจบน และยงมความซาซอนกบบทบญญตในเรอง ของการชดใชคาเสยหายเบองตนตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ดวย ทาใหการใชสทธฟองรองเรยกคาใชจายเบองตนของผเสยหายหรอทายาทตามทกาหนดไวในมาตรา 56-60 แหงพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 กบเจาของรถทกอใหเกดความเสยหายไมเปนไปตามทบญญตไว เพราะในทางปฏบตเมอรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงไดกอใหเกดความเสยหายแกรางกายหรอชวตของบคคลใดแลว เจาของรถดงกลาวจะผลกภาระความรบผดชอบทงหลายไปใหกบบรษทประกนภยเปนผรบผดชอบเปนสวนใหญ โดยมเพยงเงนชวยเหลอจากเจาของรถสาหรบความเสยหายทเกดขนในรปแบบเชงการสงเคราะหมากกวาทจะเปนการคมครองตามสทธทผเสยหายพงจะไดรบ ทงทในความเปนจรงเจาของรถหรอผประกอบธรกจ

DPU

87 ขนสงจะตองเปนฝายทจะตองรบผดชอบโดยตรงตอความเสยหายทเกดขนอนเกดจากรถยนตโดยสารขนสงสาธารณะของตน

ทงน เพอเปนการคมครองตามสทธทผเสยหายใหไดรบความเปนธรรมในการเรยกรองคาเสยหายตางๆกบเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะ ควรมมาตรการทาง กฎหมายทเปนการบงคบใหเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะดงกลาวจะตองรบผดในกรณทสามารถพสจนไดวาความเสยหายทเกดขนนนมสาเหตมาจากสภาพของรถยนตโดยสารสาธารณะทมาใหบรการดงกลาวไมอยในสภาพทพรอมใชงานขาดการซอมแซม บารงรกษาสภาพรถยนตโดยสารสาธารณะตามสมควรทกฎหมายกาหนดไว และใหเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะตองรบผดในกรณดงกลาวนอกเหนอจากทบรษทประกนภยรบผดชอบไปแลว ซงอาจจะไมเพยงพอตอความเสยหายทเกดขน ผประกอบธรกจจะตองชดใชคาเสยหายสวนทเกนจากความรบผดชอบของบรษทประกนภย หรอหกจากเงนหลกทรพยคาประกนการขออนญาตประกอบธรกจการขนสงนน เพราะปจจบนพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ไมไดนามาบงคบใช ทาใหผเสยหายไมไดรบประโยชนอยางเตมท จงเหนควรปรบแกใหมความสอดคลองกบสภาพความเปนจรง กจะทาใหเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะเหลานหนกลบมาใหความใสใจตอการดแลรกษาสภาพรถยนตโดยสารของตนเพอใหพรอมทจะใหบรการแกประชาชน เพราะไมตองการทจะใหเกดความเสยหายเกดขนจากรถยนตโดยสารทตนเปนเจาของธรกจและรบภาระในการชดใชคาเสยหายทงหลายตามทมมาตรการทางกฎหมายบงคบไว อนถอเปนประโยชนตอประชาชนในการทจะไดรบความปลอดภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะอกดวย

รวมถงควรมการกาหนดใหนาหลกเกณฑในเรองของการดาเนนคดแบบกลม (Class action) มาประยกตใชกบความเสยหายทเกดจากการขนสงโดยสารสาธารณะ เพราะความเสยหายทเกดจากรถยนตโดยสารสาธารณะสวนใหญจะมผเสยหายจานวนมาก ซงจะทาใหผเสยหายดงกลาวนนไดรบการดาเนนคดท สะดวก รวดเรว ประหยด และเปนธรรมมากยงขน 4.5 บทสมภาษณผทเกยวของ

ในการศกษาวจยน ผศกษาวจยไดทาการสมภาษณผทเกยวของกบปญหาการไดรบการชดใชคาเสยหายของผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ เพอนามาวเคราะหถงปญหาและอปสรรคตางๆทเกดขน โดยไดทาการสมภาษณบคคลในหลากหลายอาชพ ดงน

1. บคคลผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ โดยจากการสมภาษณบคคลผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะรายหนงเพศ

DPU

88 ชาย อาย 28 ป อาชพพนกงานบรษทเอกชนแหงหนง เคยประสบอบตเหตอนเนองมาจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ บรเวณถนนวภาวดรงสต ซงผใหสมภาษณไดรบบาดเจบศรษะแตก และแขนขวาหก ตองรกษาพยาบาลอยในโรงพยาบาลเปนระยะเวลา 30 วน โดยจากการสมภาษณพบวาบคคลผทไดรบความเสยหายนไมทราบถงสทธในการเรยกรองคาเสยหายตามกฎหมายอยางใดๆทงสน ทราบแตเพยงวารถยนตโดยสารสาธารณะจะตองทาประกนภยอยางใดอยางหนงไวบาง แตรายละเอยดตางๆในเรองของคาเสยหายเบองตน กองทนทดแทนผประสบภยจากรถไมสามารถทราบไดวามหลกเกณฑเปนอยางไร และในระหวางรกษาพยาบาลอยในโรงพยาบาลไดมบรษทประกนภยเขามาตดตอเรองคาเสยหายทเกดขน โดยขอจายคาเสยหายใหจานวนหนง ซงเปนจานวนเงนทนอยมาก ซงไมเพยงพอตอการรกษาพยาบาลทเกดขนจรง

2. ผขบขรถยนตโดยสารสาธารณะ โดยทางผศกษาวจยไดสมภาษณบคคลผขบขรถแทกซ เพศชาย อาย 45 ป โดยจากการสมภาษณนน ผใหสมภาษณไมมความรในเรองสทธของผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะวามหลกเกณฑอยางใดบาง แตพอจะทราบถงกองทนทดแทนผประสบภยจากรถวาเปนกองทนทใหความชวยเหลอแกผทไดรบความเสยหาย และทราบวาการเบกจายคาเสยหายตางๆจากกองทนนนมความลาชา ตองใชเอกสารมากมาย และมหลายขนตอนจนเกนความจาเปน โดยผใหสมภาษณเหนดวยวาควรจะตองมการจดตงกองทนคมครองผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะขนเฉพาะ เพอใหเกดความสะดวกรวดเรว ปราศจากขนตอนทยงยาก รวมทงควรใหมการประชาสมพนธเรองของสทธตางๆทผเสยหายควรจะไดรบใหมากกวาน

3. ผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ โดยจากการสมภาษณบคคลผทใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะทวๆไปนน สรปไดวาประชาชนทวไปสวนใหญทใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะในการเดนทาง จะไมทราบถงสทธของกฎหมายในการไดรบความคมครองความเสยหายตางๆ เนองมาจากหลายสาเหต เชน ไมมความรความเขาใจ ไมใหความสาคญเกยวกบเรองสทธ แตบางรายทราบ แตขอมลทรบทราบมานนไมครบถวน ถกตอง โดยทราบวาเมอเกดความเสยหายขนแลวจะตองไดรบความคมครองจากผประกอบการ หรอบรษทประกนภยในความเสยหายทเกดขนในกรณบาดเจบ เสยชวต เทานน แตคาเสยหายอนๆจะไมทราบ 4.6 กรณศกษาผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ

1) กรณศกษาท 1 เมอเวลาประมาณ 18.00 น. ของวนท 27 มนาคม พ.ศ. 2552 เกดอบตเหตรถทวรปรบ

อากาศประจาทาง นครราชสมา – กรงเทพฯ ทะเบยน 10-5593 นครราชสมา ของบรษทราชสมาทวร

DPU

89 จากด เสยหลกพงชนรถยนตกระบะ ทะเบยน ณช-7503 กทม. เปนเหตใหมผเสยชวตในทเกดเหตรวมทงสน 19 ราย และเสยชวตเพมภายหลงอก 2 ราย บาดเจบจานวนมาก นางสาวสกญญา ภาคพทกษเปนผโดยสารในรถยนตโดยสารปรบอากาศนครราชสมา ซงนางสาวสกญญา ภาคพทกษไดรบบาดเจบสาหส เนองจากไดกระเดนออกจากรถและตกอยกลางถนน เปนเหตใหกระดกขอเทาขวาหก กลามเนอ และเอนบรเวณขอเทาขวาฉกขาด รวมทงฟอกซาตามลาตวทวไป ตองพกรกษาเกนกวา 20 วน และตองผาตด 3 รอบ เนองดวยมอาการอกเสบเปนหนอง

เมอวนท 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 นางสาวสกญญา ภาคพทกษดาเนนการมอบอานาจใหทนายความอาสาของมลนธเพอผบรโภค ยนฟองบรษท ราชสมาทวรจากด เปนจาเลยท 1 บรษทขนสงจากด เปนจาเลยท 2 เปนคดผบรโภค เรยกคาเสยหาย 769,072 บาท ซงตอมาทางทนายความทราบขอมลเพมเตมวา บรษท ราชสมาทวร จากด เปนบรษทรางเนองจากบรษทราชสมาทวรจากดนน ไดถกนายทะเบยนจาหนายชอออกจากทะเบยนของกรมทะเบยนธรกจการคา เพราะดาเนนการสงงบดลทางบญช 3 ป ทาใหทางทนายความไดยนคารองใหศาลสงใหกลบจดชอบรษทคนเขาสทะเบยนอกครงซงเปนระยะเวลากวา 3 เดอน และตองยนฟองใหมเปนครงท 2 เมอวนท 25 มนาคม พ.ศ. 2553 โดยฟองบรษทเชดชยมอเตอรเซลส จากด ในฐานะเจาของผครอบครองรถของบรษท ราชสมาทวร จากด และมผลประโยชนเกยวของกน เปนจาเลยท 1 บรษทนครราชสมาทวร จากด เปนจาเลยท 2 บรษทขนสง จากด เปนจาเลยท 3 โดยเรยกคาเสยหายเปนเงนทงสน 2,863,785 บาท โดยเมอวนท 17 ธนวาคม พ.ศ. 2553 ศาลไดพพากษาใหบรษท เชดชยทวร จากด บรษทราชสมาทวร จากด และบรษทขนสง จากด รวมกนชดใชคาเสยหายใหสกญญา เปนจานวนเงน 1,142,803 บาท ประกอบดวย

1. คารกษาพยาบาล 134,523 บาท 2. คารกษาพยาบาลในอนาคต 80,000 บาท 3. คาพาหนะในการเดนทางไปรกษาพยาบาล 7,000 บาท 4. คาขาดประโยชนจากการปฏบตงานนอกเวลาเดอนละ 4,200 บาท เปนเวลา 10 ป

รวมเปนจานวนเงน 504,000 บาท 5. คาทนทกขทรมานทางรางกายและจตใจเปนจานวนเงน 200,000 บาท 6. คาสญเสยโอกาสในการเลอนขนเงนเดอน ศาลพจารณาใหเปนเงนเดอนละ 360 บาท

เปนเวลา 4 ป เปนเงน 17,280 7. คาขาดประโยชนโอกาสกาวหนาในชวตราชการเปนเงน 200,000 บาท รวมระยะเวลาทงหมดนบตงแตวนฟองจนถงวนพพากษาใชเวลาทงสน 1 ป 6 เดอน 10

วน ในการพจารณาคดของศาล ซงถอวาเปนระยะเวลาทนานมากโดยเฉพาะเมอเปนคดผบรโภค

DPU

90

2) กรณศกษาท 2 เมอเวลาประมาณ 18.00 น. ของวนท 27 มนาคม พ.ศ. 2552 ไดเกดอบตเหตรถโดยสาร

ปรบอากาศประจาทาง นครราชศรมา – กรงเทพฯ ทะเบยน 10- 5593 นครราชศรมาของบรษท ราชศรมาทวร จากด เสยหลกวงออกนอกเสนทางเปนเหตใหชนกบเหลกราวกนเกาะกลางถนน รถพงขามไปยงถนนฝงตรงกนขาม ชนกบรถยนตกระบะทะเบยน ณช – 7503 กรงเทพมหานคร และยงไปชนกบ รถโดยสารประจาทางอกคนหนง ทะเบยน 10 - 4427 นครราชศรมา ซงเปนของ บรษท ราชศรมาทวร จากดเชนกน เปนเหตใหมผเสยชวต รวมทงสน 21ราย และมผทไดรบบาดเจบเปนจานวนมาก สถานทเกดเหต คอ ทางหลวงมตรภาพ หลกกโลเมตรท 36 – 37 บานถนนโคง ตาบลพญาเยน อาเภอ ปากชอง จงหวดนครราชศรมา ทงนรถโดยสารของบรษท ราชศรมาทวร จากด ทงสองคนไมมการทาประกนวนาศภย ภาคสมครใจเพมเตมจากประกนภยภาคบงคบแตอยางใด

นายธรเมธ บวเขม ซงไดโดยสารในรถโดยสารปรบอากาศประจาทาง นครราชศรมา – กรงเทพฯ ทะเบยน 10 - 5593 พรอมกบภรรยา โดยนายธรเมธ บวเขม ไดรบบาดเจบสาหส ใบหฉกขาด ไมสามารถตอได กระดกซโครง และไหปลาราหก สวนภรรยานายธรเมธ บวเขม นน ไดรบบาดเจบสาหส และเสยชวตในเวลาตอมา ซงนายธรเมธ บวเขมไดเขารกษาพยาบาลทโรงพยาบาลสระบรเปนระยะเวลา 14 วน คดเปนคารกษาพยาบาลทงสน จานวน 40,000 กวาบาท ทงนในระหวางทนาย ธรเมธ บวเขม รกษาตวอยในโรงพยาบาลนน นายธรเมธ บวเขมไมทราบถงสทธของตนในการทจะไดรบในการรกษาพยาบาลตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 จนกระทงพยาบาลไดแจงถงสทธดงกลาวใหทราบวา กรณบาดเจบจะดรบคารกษาพยาบาลเปนจานวนเงน 50,000 บาทถาเปนกรณเสยชวตจะไดรบคาเสยหาย 100,000 บาท ตามพระราชบญญตดงกลาว รวมทงไดรบแจงถงสทธตางๆ จากเจาหนาทของมลนธเพอผบรโภคดวย

ในระหวางทนายธรเมธ บวเขม เขารกษาตวอยในโรงพยาบาลนน ไดมตวแทนจากบรษท ขนสงโดยสาร ไดไปเยยม พรอมดวย บรษท ราชศรมาทวร จากด และมการเจรจาในเรองของคาเสยหายของนายธรเมธ บวเขมทไดรบบาดเจบ และการสญเสยภรรยา ซงทางบรษทฯ ได ตกลงทจะชดใชคาเสยหายเปนจานวนเงน 300,000 บาท โดยนายธรเมธ บวเขม ไมยนยอมตามขอตกลงดงกลาว และตดสนใจวาจะยนฟองเรยกคาเสยหายตอบรษท ราชศรมาทวร จากด ตามกฎหมายผบรโภคหลงจากทไดรถงสทธของตน ซงเหนวานาจะเกดประโยชนและเปนธรรมแกตนมากกวา

ตอมาทางทนายความของศนยทนายความอาสามลนธเพอผบรโภค ไดรบมอบอานาจจากนายธรเมธ บวเขม ใหฟองเปนคดผบรโภคตอศาลจงหวดนครราชศรมา โดยม บรษทราชสมาทวร จากด เปนจาเลยท 1 บรษทขนสง จากด เปนจาเลยท 2 เรยกคาเสยหายเปนจานวนเงนทงสน

DPU

91 13,307,672 บาท (ไมมบรษทประกนภยเปนจาเลย เนองจากบรษทราชสมาทวร ไมมการทาประกนภยเพมเตมใหกบผโดยสาร)

เมอวนท 25 มนาคม พ.ศ. 2553 ทางทนายความไดยนฟอง เปนจานวนเงน 14,238,654 บาท ประกอบดวย 1) คาปลงศพภรรยา 73,000 บาท 2) คาขาดไรอปการะจากภรรยา ซงขายขาวแกงมรายไดเดอนละ 30,000 บาท หากยงมชวตอยนาจะมชวตมากกวา 60 ปขณะเสยชวตมอาย 35 ป จงคดคาขาดไรอปการะเดอนละ 30,000 บาท เปนเวลา 25 ปเปนเงน 9,000.000 บาท พรอมคดคาขาดไรอปการะใหลกสาวซงปจจบนอาย 8 ขวบ เดอนละ 10,000 บาท จนกวาจะบรรลนตภาวะเปนเวลา 12 ป เปนเงน 1,440,000 บาท และคดคาขาดไรอปการะพอกบแมภรรยาของธรเมธทตองดแลเดอนละ 10,000 บาท เปนเวลา 10 ป เปนเงน 1,200,000 บาท 3) คาขาดไรแรงงานในครวเรอน เดอนละ 3,000 บาท เปนเวลา 25 ป เปนเงน 900,000 บาท 4) คารกษาพยาบาล 140,000 บาท 5) คาเยยวยาการเสยใบหขางซาย ทาใหเกดความอบอายในการเขาสงคม ทพลภาพอยางถาวร คดคาเสยหาย 300,000 บาท 6) คาสญเสยรายได 82 วน เปนเงน 82,000 บาท 7) คาเยยวยาดานจตใจตอเหตการณเฉยดตาย และความทกขทรมานทางรางกายรวมถงการสญเสยภรรยา เปนเงน 100,000 บาท รวมเปนเงนทงหมด 13,235,000 บาท พรอมคดดอกเบยรอยละ 7.5 นบตงแตวนทละเมดถงวนฟองเปนเวลา 364 วน คดเปนดอกเบย 1,003,654 บาท รวมทงหมด 14,238,654 บาท

นายธรเมธ บวเขม ไดเขารวมกระบวนการไกลเกลยของศาลจานวน 5 ครง เพอเจรจาคาชดเชยกบฝายจาเลย สดทายกยอมตกลงกนท 990,000 บาท เมอวนท 18 มกราคม พ.ศ. 2554 ใชเวลาอย 8 เดอน รวมเวลาทงหมดนบแตวนฟองจนถงวนพพากษาใชเวลาทงสน 1 ป 7 เดอน 20 วน

นายธร เมธ บว เขม ไดก ลาว ถงผลคดอยาง เศ ราสรอย หลงตกลงทาสญญาประนประนอมกบบรษทรถดวยจานวนเงน 990,000 บาท เพราะตองจายอมดวยไมมหลกฐานทจะนาสบเรยกรองไมวาจะเปนใบเสรจคาปลงศพ หลกฐานรายไดจากการขายอาหารเดอนละ 30,000 บาท ทเมอครงภรรยาเขายงมชวตอย แมประทงราคาประเมนการศลยกรรมใบหขางซายทขาดกไมมโรงพยาบาลไหนประเมนราคาให ทสาคญทสด เขาไมม “ใบเสรจเสยหายทางดานจตใจ” ทจะนามาเปนหลกฐานทางดานจตใจ

3) กรณศกษาท 3 เมอเวลาประมาณ 21. 30 น. ของวนท 17 เมษายน พ.ศ. 2552 เกดเหตรถทวรปรบอากาศ

สายแพร – กรงเทพฯ ทะเบยน 13 – 9029 ของบรษทวรยะแพรทวร จากด ชนทายรถพวง 18 ลอ บรรทกปนซเมนต ทะเบยน 70 – 5006 ชยนาท สงผลใหผโดยสารบาดเจบ 30 คน พนกงานตอนรบประจารถเสยชวต 1 คน

DPU

92

นาย พษณ สนปาแกว หนงในผโดยสารรถทวรปรบอากาศสายแพร – กรงเทพฯ ทะเบยน 13 – 9029 ของบรษทวรยะแพรทวร จากด ไดรบบาดเจบสาหส รางกายถกกระแทกกบของแขง ขาซายทอนบนหกตองผาตดดามเหลกไว เอนหวเขาทงสองฉกขาด ตองเขารบการผาตดหนาแขงซายมแผลฉกขาดเยบ 14 เขม และบาดแผลฉกขาด ฟกชาตามรางกาย แพทยลงความเหนเบองตนตองพกรกษาตวอยางนอย 3 เดอน

ในสวนของคารกษาพยาบาลนน ทางบรษทประกนรบผดชอบคารกษาพยาบาลใหทงหมดเปนจานวนเงน 48,025 บาท แตยงมสวนเกนทนายพษณ สนปาแกว ตองสารองจายไปกอนจานวนหนง โดยทางบรษทประกนภยไดแจงแก นาย พษณ สนปาแกว วาเมอเขาไปรกษาทโรงพยาบาลแหงไหนกจะไดรบคารกษาในวงเงนไมเกน 500,000 บาท เพราะบรษทรถไดทาประกนชน 1 ไวกบบรษทสนมนคงประกนภยจากด (มหาชน) ทาใหนาย พษณ สนปาแกว ตองรอใหทางบรษทจายสวนทตนไดสารองจายคนมา

นาย พษณ สนปาแกว กลาววา ตงแตเกดเหตมาทางบรษทรถและบรษทประกนไดไปเยยมทโรงพยาบาลทพษณโลก หลงจากนนกไมไดตดตอมาหาตนอก กลบกลายเปนวาเขาตองเปนฝายโทรศพทไปตดตามเรองเอง ซงเมอตดตอไปยงบรษทรถ กลบถกบายเบยงใหตดตอไปท บรษทประกนภยแทน และในเรองของกระบวนการชดเชยคาเสยหายตางๆ กชามาก โดยนาย พษณ สนปาแกว ไดใหความเหนวาควรจะมหลกเกณฑออกมาใหมการจายคาชดเชยทนทหลงเกดอบตเหต ไมตองรอใหเปนคาสงศาลแลวถงจะจาย และควรจะจายทเพดานสงสดไมตองรอใหสารองจายไปกอนแลวคอยมาเบกจายกนในภายหลงอก รวมทงทางบรษทรถตองมการควบคมพนกงานขบรถดวยวาอยในสภาพทพรอมจะใหบรการหรอไม ไมขบรถเรวเกนไป

นาย พษณ สนปาแกว ยงไดกลาวถงเรองสทธตางๆ สาหรบตอนเปนผโดยสารนนวา ตนไมรเรองสทธตางๆ วามสทธเรยกรองอะไร อยางไรหรอไม เพราะถาไมเกดอบตเหตกคงไมรวาบรษทมประกนอะไร เพราะในตวโดยสารมไดมการเขยนใหไดรบทราบไว ไมมใครแจงหรอแนะนาแตอยางใด

ตอมาเมอวนท 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 ทางทนายความอาสาจากศนยทนายความอาสาเพอผบรโภคมลนธเพอผบรโภคไดรบมอบอานาจฟองเปนคดผบรโภคตอ ศาลแพง โดยม นายเจรญ ชาวสาน พนกงานขบรถทวร เปนจาเลยท 1 บรษทวรยะแพรทวร จากด เปนจาเลยท 2 บรษทขนสง จากด เปนจาเลยท 3 และบรษทสนมนคงประกนภย จากด เปนจาเลยท 4 เรยกคาเสยหายเปนจานวนเงนทงสน 5,664,046.50 บาท นายพษณ สนปาแกว ไดเขารวมกระบวนการไกลเกลยของศาลจานวน 5 ครง เปนระยะเวลา 5 เดอน 11 วน เพอเจรจาคาชดเชยกบฝายจาเลยแตตกลงกนไมได จงไดเขาสกระบวนการไตสวนคด ใชเวลาอย 5 เดอน และเมอวนท 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ศาลไดม

DPU

93 คาพพากษาใหนาย พษณ สนปาแกว เปนฝายชนะคดและไดรบเงนคาชดเชยทงสน 226,337 บาท รวมเวลาทงหมดนบแตวนฟองจนถงทตกลงกนไดในชนไกลเกลยในศาลใชเวลาทงสน 11 เดอน 12 วน โดยมรายละเอยด ดงน

1. คารกษาพยาบาล เปนจานวนเงน 17,329 บาท เพราะศาลเหนวาเปนความเสยหายไมเกนวงเงนประกนตาม พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ.2535 และมการเบกจายเงนไปแลว เปนจานวนเงน 32,671 บาท

2. คาเสยหายทางรางกาย เปนจานวนเงน 37.737 บาท โดยศาลพจารณาจากหลกฐานทสามารถนาสบไดคอ ใบเสรจรบเงนจากโรงพยาบาล

3. คาไมเทาคายนเดน 2,000 บาท และคารถเขนอก 7,500 บาท รวมเปนเงน 9,500 บาท 4. คาเยยวยาดานจตใจ ศาลพพากษาใหจาเลยจายชดใชเปนเงน 70,000 บาท ใน 2 กรณ

คอ การเกดอบตเหตทาใหไมกลาทจะขนรถโดยสารประจาทางเกดความทกขทรมานดานรางกาย รวมถงถกดหมนในวนเขาพธแตงงาน

5. กรณคาใชจายการผาตดเพอนาเหลกดามกระดกออกอก 3 ป ขางหนานน เปนคาเสยหายในอนาคตซงหากมจรง ศาลไดมคาสงสงวนสทธทจะแกไขคาพพากษาภายใน 5 ป ศาลจงไมกาหนดคาเสยหายในสวนน

6. คาทรพยสนเสยหายศาลพพากษาใหเปนจานวนเงน 9,100 บาท 7. นอกจากนศาลยงพพากษาลงโทษให นายเจรญ ชาวสาน พนกงานขบรถทวร และ

บรษทวรยะแพรทวร จากด รวมกนจายคาเสยหายใหแกนาย พษณ สนปาแกว เปนจานวนเงน 100,000 บาท โทษฐานขบรถโดยประมาท

ดงนน จากกรณศกษาทง 3 กรณดงกลาวขางตนนน ผศกษาวจยขอสรปปญหาและอปสรรคทางกฎหมายทเกดขนจากกรณศกษาไดดงตอไปน

(1) คา เ สยหายทไดรบจากกรมธรรมประกนภยตามพระราชบญญต ค มครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ซงเปนการคมครองเฉพาะดานการบาดเจบและเสยชวตทมลกษณะของการจากดวงเงนจงอาจไมเพยงพอตอคารกษาพยาบาลของผทไดรบความเสยหาย บางรายทมอาการหนกและตองรกษาตวตอเนอง ทาใหมการผลกภาระไปใชสทธรกษาพยาบาลดานอนแทน เชน สทธของขาราชการ สทธประกนสงคมหรอสทธหลกประกนสขภาพแหงชาต

(2) การใหผทไดรบความเสยหาย ตองรอผลพสจนถกผดตามกระบวนการของกฎหมายอาญาเพอหาฝายรบผดชอบทาใหผทไดรบความเสยหาย ไมไดรบความคมครองทแทจรงตามเจตนารมณของการทาประกนภยภาคบงคบ

DPU

94

(3) ไมมการเยยวยาคาเสยหายดานอน เชน ทรพยสนทเสยหายหรอสญหาย ไมคมครองการเสยโอกาสในการเดนทาง ไมคมครองการเสยโอกาสการทางานหารายไดตอไปในอนาคต คาขาดผอปการะ ไมคมครองถงคาเสยหายทางจตใจ เปนตน ทาใหผทไดรบความเสยหาย ตองเสยเวลาในการฟองรองเปนคดผบรโภคตาม พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ.2551

(4) ผทไดรบความเสยหาย ไมทราบถงสทธของตนในการไดรบความคมครองตามกฎหมาย รวมทงไมทราบวาจะขอคาปรกษาจากทใด หลายรายตองยอมรบเงนคาสนไหมทง ๆ ทเหนวาไมเปนธรรม ในขณะทการพทกษสทธของตนเองถอเปนเรองทยงยากและมคาใชจายเพมเตมดวย เชน ไมมทปรกษาดานกฎหมาย ไมมทนายความชวยวาความในกระบวนการศาล ตองเสยคาใชจายในการตดตอประสานงานหากการเจรจามหลายครงทาใหผเสยหายสวนใหญยอมทาสญญาประนอมยอมความตามขอเสนอของบรษทประกนภยตงแตเบองตนเพราะตองการยตปญหาโดยเรว

(5) การทาสญญาประนประนอมยอมความเพอรบคาสนไหมในขนตอนการเจรจากบบรษทประกนภย มโอกาสตดสทธทาใหผเสยหายไมสามารถไปฟองเรยกคาเสยหายเพมเตมในคดทางแพงไดอก

DPU

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป

จากทไดกลาวมาแลววา ในภาวะปจจบนอบตเหตทเกดขนจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะเพมสงขนในทกๆป โดยสาเหตททาใหเกดอบตเหตนนมอยดวยกนหลายประการ เชน ความประมาทของผขบข ความไมไดมาตรฐานของรถยนตโดยสาร หรอจะดวยเพราะเหตสดวสยกตาม ผลกระทบทเกดขนมาจากอบตเหตคอความเสยหายตางๆทเกดขนกบผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ไมวาจะเปนความเสยหายแกชวต รางกาย อนามย และทรพยสน เพราะฉะนนการชดเชยและการเยยวยาความเสยหายจงเปนสงทสาคญอยางยงตอผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ โดยผทไดรบความเสยหายเหลานควรจะตองไดรบการคมครองความเสยหาย การชดใชคาเสยหายและการเยยวยาจากผทเกยวของทงหลายอยางสะดวก รวดเรวและเปนธรรม เพยงพอตอความเสยหายทเกดขน

แตจากการศกษาวจยพบวา การใหคมครองความเสยหายแกผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะยงมปญหาอยหลายประการ ดงน

1) ปญหาในการเขาถงสทธของผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะ

กลาวคอ ผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะโดยทวไปนน จะไมทราบถงขอมลเกยวกบการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะมากเทาทควร รวมทงจะไมทราบถงสทธ หนาทและขนตอนตางๆ ทตนจะตองปฏบต ในการทจะไดรบความคมครองเมอมความเสยหายเกดขนจากอบตเหต เปนเหตใหผเสยหายตองยอมรบตามขอเสนอทบรษทประกนภยหรอผประกอบธรกจขนสงรถยนตโดยสารสาธารณะกาหนดให แมคาเสยหายตามขอเสนอดงกลาวนนจะไมเพยงพอตอความเสยหายทเกดขนจรงๆกตาม

2) ปญหาในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตม กลาวคอ เมอเกดความเสยหายขนจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ ผทไดรบความเสยหายมสทธทจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 กาหนด โดยสวนแรกจะเปนคาเสยหายเบองตนทไมตองรอการพสจนความถกผด และในสวนทสอง จะเปนสวนทเกนกวาคาเสยหายเบองตนทผประสบภยหรอทายาทจะไดรบโดยเรวหลงจากมการพสจนความถกผดแลว นอกจากน ผทไดรบความเสยหายยงมสทธฟองคดเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผทตองรบผดในทางแพง

DPU

95 เพมเตมไดสาหรบความเสยหายทไมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535

แตจากการศกษาวจยพบวา การเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ มปญหาและอปสรรค คอ เมอมความเสยหายเกดขนแกผประสบภยจากรถโดยสารสาธารณะขน ผประกอบการบรษทรถจะเรงรดในการจายคาสนไหมทดแทน เพอยตการเรยกรองคาเสยหายทางแพงและอาญา และจะมการทาสญญาประนประนอมยอมความเพอรบคาสนไหมทดแทนจานวนหนงในขนตอนการเจรจากบบรษทประกนภยอนเปนการตดสทธทาใหผเสยหายดงกลาวนนไมสามารถไปฟองดาเนนคดเรยกคาเสยหายเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดอก อนทาใหเกดความไมเปนธรรมและซาเตมความเสยหายใหแกผทตองไดรบความเสยหายมากยงขน

3) ปญหาในการไดรบความคมครองความเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภย จากรถ โดยกองทนทดแทนผประสบภยจากรถนนตงขนตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 เพอมหนาทจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยจากรถซงรวมถงผทไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถโดยสารสาธารณะดวย แตจากการศกษาวจยพบวาการขอรบคาเสยหายจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถมระเบยบขนตอนทยงยากและซบซอน หรอตองมการรอการพสจนความถกผดในสวนของคาชดเชย อนทาใหกระบวนการชดเชยคาเสยหายลาชาจนเปนเหตใหผประสบภยบางรายตองทดรองจายคารกษาพยาบาลสวนของตนกอนหรอไปใชสทธตามระบบหลกประกนสขภาพทเปนเงนภาษและเงนประกนตนของประชาชน เชน สทธขาราชการและลกจาง ประกนสงคม หรอสทธหลกประกนสขภาพแหงชาต อนสงผลใหคาใชจายของกองทนประกนสขภาพเหลานเพมสงขนกวาทควรจะเปน และกองทนทดแทนผประสบภยจากรถในประเทศไทยนน จะคมครองความเสยหายเฉพาะกรณเสยชวต หรอไดรบบาดเจบแกรางกาย ทพพลภาพ เทานน โดยจะไมคมครองรวมถงความเสยหายทเกดขนกบทรพยสนของผเสยหายดวย ซงตางจากกองทนประกนภยรถยนตในประเทศองกฤษทใหความคมครองความเสยหายทงกรณผเสยหายเสยชวต ไดรบบาดเจบ ทพพลภาพ และทสาคญจะคมครองรวมถงความเสยหายตอทรพยสนของผเสยหายดวย

ในสวนของกองทนชดใชคาสนไหมทดแทนอบตเหตจากรถในประเทศไตหวนนนนอกจากกองทนจะจายเงนคาสนไหมทดแทนในกรณทไมทราบวารถคนใดกอใหเกดอบตเหต และในกรณรถคนทกอใหเกดอบตเหตไมไดทาประกนภยไว ยงรวมถงกรณทบรษทประกนภยททาประกนภยรถคนทกอใหเกดอบตเหตนนถกศาลพพากษาใหลมละลาย กองทนของประเทศไตหวนกคงตองจายคาสนไหมทดแทนใหแกผทไดรบความเสยหายดวย โดยจะแตกตางกบมาตรา 23 แหง

DPU

96 พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ทมไดมการกาหนดใหกองทนจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยในกรณทบรษทประกนภยททาประกนภยรถคนทกอใหเกดอบตเหตนนถกศาลพพากษาใหลมละลายดวย อนอาจจะกอใหเกดขอพพาทขนได

4) ปญหาในการเรยกรองคาเสยหายตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 โดยกฎหมายดงกลาว ไดบญญตคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยสารสาธารณะไวในมาตรา 56 โดยกาหนดวา หากเกดความเสยหายจากรถทใชในการขนสง ผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงซงเปนเจาของรถนนจะตองชดใชคาใชจายเบองตนแกผเสยหายทางรางกายหรอทายาทในกรณทผเสยหายถงแกความตาย ความมงหมายของกฎหมายนกเพอคมครองเบองตนแกผเสยหายจากรถทใชขนสงของผประกอบการขนสง คาใชจายเบองตน ซงผประกอบการขนสงตองจาย ไดแก คาใชจายทตองใชในการรกษาพยาบาล รวมทงคาใชจายอนๆ ระหวางการรกษาพยาบาลและ/หรอคาปลงศพ สวนจานวนจะมากนอยเทาใด พจารณาตามความรายแรงของความเสยหาย ทงนตามอตราทกระทรวงคมนาคมกาหนดในกฎกระทรวง

แตเนองจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาวยงไมเปนไปตามวตถประสงคของกฎหมาย โดยเฉพาะอยางยงในเรองของการชดใชคาเสยหายทเกดจากการขนสง เพราะในทางปฏบตเมอรถของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงไดกอใหเกดความเสยหายแกรางกายหรอชวตของบคคลใดแลว ผทไดรบความเสยหายเหลานจะไปใชสทธเรยกคาเสยหายตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 หรอไปใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผทกระทาละเมดแกตน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมากวาทจะใชสทธเรยกรองตามพระราชบญญตขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ซงปจจบนมความซาซอนกบพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ไมไดนามาใชใหเกดประโยชน

5.2 ขอเสนอแนะ

5.2.1 กาหนดให ม สทธของผ ใชบ รการรถยนตโดยสารสาธารณะเพม เ ตม ขนในพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 รวมทงใหมมาตรการทางกฎหมายบงคบใหผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะทงหลายตองจดใหมขอมลทจาเปนใหแกผใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ เชน หมายเลขโทรศพทของบรษทผใหบรการ บรษท ขนสง จากด กรมการขนสงทางบก ชอบรษทประกนภยทผประกอบการรถโดยสารสาธารณะจดใหมการประกนภยแกผใชบรการ หมายเลขโทรศพทบรษทประกนภย และประชาสมพนธใหผใชบรการทราบขอมลดงกลาวอยางชดแจง เชนกาหนดขอมลทจาเปนตางๆลงในตวโดยสาร หรอในคมอการใหบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ เปนตน รวมถงประชาสมพนธ หรอประกาศใหทราบถงขอมลทางดานกฎหมายเกยวกบ

DPU

97 ขนตอนการเรยกรองคาเสยหายเมอผใชบรการไดรบความเสยหายจากการใชบรการรถยนตโดยสารสาธารณะ เชนในเรองของขนตอนการเรยกรองคาเสยหาย ระยะเวลาในการเรยกรองคาเสยหาย ประเภทของคาเสยหายเบองตนทจะตองไดรบความคมครองตามพระราชบญญตค มครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 และคาเสยหายทผใชบรการสามารถเรยกรองเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดนอกเหนอจากคาเสยหายเบองตนตามพระราชบญญตค มครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 รวมทงหนวยงานภาครฐ ภาคประชาชนทสามารถใหคาปรกษาเกยวกบขนตอนและวธการดาเนนคดตางๆ ทงน เพอใหผใชบรการมความรความเขาใจในสทธผใชบรการรถโดยสารสาธารณะ มความตนตวในการปกปองพทกษสทธของตนเอง และเพอใหไดรบคาเสยหายทเปนธรรมเหมาะสมเพยงพอกบความเสยหายทเกดขนนนๆตามเจตนารมณทกฎหมายบญญตไว รวมทงเปนการปองกนมใหถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะ

5.2.2 กาหนดขนตอนในการใหความชวยเหลอแกผประสบภย โดยมการคดแยกประเภทความเสยหายของผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะ เชน ประเภทท ๑ ผประสบภยจากรถยนตโดยสารประจาทาง ประเภทท ๒ ผประสบภยจากรถแทกซ และประเภทท ๓ รถตโดยสารสาธารณะ ควรมการพฒนาขนตอนการเบกจายกองทนทดแทนผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะใหมขนตอนทไมยงยากในการเบกจาย และมเจาหนาทใหความชวยเหลอ แนะนา ตอผประสบภยในขนตอนตางๆ อยางใกลชด เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของกองทนคมครองผประสบภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะใหไดรบความสะดวก รวดเรว เปนธรรม และคมครองในเรองการจายเงนคาสนไหมทดแทนตามความจรงในเบองตนกอน โดยใชหลกประกนภยทไมตองพสจนความถกผด (no-fault insurance) และใหกองทนคมครองผประสบภยจากรถโดยสารสาธารณะคมครองความเสยหายรวมถงทรพยสนของผทไดรบความเสยหายดวยเพอบรรเทาความเสยหายแกผประสบภยบางสวน

5.2.3 กาหนดใหมบทบญญตทเปนการบงคบใหเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะดงกลาวจะตองรบผดในสวนทเกนจากบรษทประกนภยรบผดในกรณทสามารถพสจนไดวาความเสยหายทเกดขนนนมสาเหตมาจากสภาพของรถยนตโดยสารสาธารณะทมาใหบรการดงกลาว ไมอยในสภาพทพรอมใชงานขาดการซอมแซม บารงรกษาสภาพรถยนตโดยสารสาธารณะตามสมควรทกฎหมายกาหนดไว เพราะเมอมมาตรการทางกฎหมายบงคบใหเจาของรถหรอผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะตองรบผดในกรณดงกลาวโดยทผประกอบธรกจไมยอมรบผดในวงเงนทเกนจากบรษทประกนภยรบผด ผประกอบธรกจจะตองยนยอมใหหกจากเงนหลกทรพยคาประกนในการออกใบขออนญาตประกอบธรกจการขนสง ซงจะทาใหเจาของรถหรอ

DPU

98 ผประกอบธรกจรถยนตโดยสารสาธารณะเหลานหนกลบมาใหความใสใจตอการดแลรกษาสภาพรถยนตโดยสารของตนเพอใหพรอมทจะใหบรการแกประชาชน เพราะไมตองการทจะใหเกดความเสยหายเกดขนจากรถยนตโดยสารทตนเปนเจาของธรกจและรบภาระในการชดใชคาเสยหายทงหลายตามทมมาตรการทางกฎหมายบงคบไว อนถอเปนประโยชนตอประชาชนในการทจะไดรบความปลอดภยจากรถยนตโดยสารสาธารณะ

กรณการวจยดงกลาวผวจยเหนควรใหความสาคญในการคมครองผทไดรบความเสยหายจากการขนสงโดยรถยนตโดยสารสาธารณะ เพราะเปนสงทจาเปนอยางยงทผเสยหายจะตองไดรบการคมครอง ดแล ควบคม และประชาสมพนธเพอใหเขาถงรายละเอยดขนตอนวธการปฏบตตางๆ และการหามาตรการทางกฎหมายมาบงคบใช เพอใหประชาชนไดรบความปลอดภย สะดวก รวดเรว และเปนธรรม

DPU

บรรณานกรม

DPU

100

บรรณานกรม ภาษาไทย

หนงสอ

จตต ตงศภทย . (2503). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2 (พมพครงท 1). พระนคร: เนตบณฑตยสภา.

จตต ตงศภทย. (2524). กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย (พมพครงท 9). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ไชยยศ เหมะรชตะ. (2551). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: นตธรรม.

ณรงคศกด ธนวบลยชย, สงศกด ทตาราม และสพนธ โตสนทร. (2526). หลกเศรษฐศาสตรเบองตน เลม 1 หนวยท 1 – 8 (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ธานศ เกศวพทกษ. (2551). คาอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: Pholsiam Printing and Publishing (Thailand).

นระ คมนามล. (2547). เทคโนโลยการขนสงสาธารณะในเมอง ระบบขนสงสาธารณใน กทม.(พมพครงท 1). กรงเทพฯ: สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศ.

นยนา เกดวชย . (2538). คาอธบายเรยงมาตราพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: พทกษอกษร.

บวรศกด อวรรณโณ .(2538). คาอธบายกฎหมายมหาชน (เลม 3) ทมาและนตวธ (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: นตธรรม.

ประพนธ ทรพยแสง. (2539). คาอธบายพระราชบญญตค มครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: วญ ชน.

ประเสรฐ ประภาสะโนบล. (2529). คาบรรยาย หลกการประกนภย (พมพครงท 5). กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ไผทชต เอกจรยกร. (2546). คาอธบายกฎหมายจางแรงงาน จางทาของ รบขน (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: วญ ชน.

มกดา โควหกล. (2537). การประกนภย insurance (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรงสต.

DPU

101 ศนยพทกษสทธผ บรโภค มลนธเพอผ บรโภค. (2552). 10 ชวตทไมอยากใหใครตองเปน

(พมพครงท 1). กรงเทพฯ: พมพด. ศกด สนองชาต. ( 2532). คาอธบายโดยยอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมด

(พมพครงท 3). กรงเทพฯ: นตบรรณาการ. สมพร พรหมหตาธร. (2545). กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมด (พมพครงท1). กรงเทพฯ:

นตธรรม. สมศกด เอยมพลบใหญ. (2551). คดขบรถประมาท (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: นตธรรม. สรพล สขทรรศนย. (2533). คาอธบายกฎหมายลกษณะประกนภย ศกษาแบบเรยงมาตรา

(พมพครงท 1). กรงเทพฯ: คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สากล ธนสตยาวบล. (2535). หลกการประกนภย (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ธรกจบณฑตย. สษม ศภนตย. (2543). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด (พมพครงท 3).

กรงเทพฯ: นตบรรณาการ. อภชาต เพญสดา. (2526). การขนสง พช. 943 . กรงเทพฯ: ดารงเกยรต. อานวย สภเวชย. (2551). คาอธบายกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยประกนภย (พมพครงท 1).

กรงเทพ: บรรณกจ อาพน เจรญชวนทร. (2546). ความรทวไปเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทและ

หนวยงานของรฐ (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: นตธรรม.

วทยานพนธ นนทพทธ ตรณรงค. (2551). ปญหาทางกฎหมายเกยวกบกองทนทดแทนผประสบภยตาม

พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ภทรศกด วรรณแสง. (2529). ความรบผดในความเสยหายซงเกดจากยานพาหนะอนเดนดวยกาลงเ ค ร อ ง จ ก ร ก ล ( ว ท ย า น พนธ ป รญญ ามห าบณ ฑ ต ) . ก ร ง เ ทพมห านค ร :มหาวทยาลยธรรมศาสตร

DPU

102 รฐการ ศรศกน. (2549). ปญหาทางกฎหมายกรณรถทไดรบการยกเวนไมตองจดใหมการประกน

ความเสยหายตามมาตรา 8 (3) และ (4) ตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

วลภา นนทธนาภรณ. (2547). ปญหาการใหความคมครองผประสบภยจากรถ ตามพระราชบญญตค มครองผ ประสบภยจากรถ พ .ศ . 2535 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ) . กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ศรญญา งามวงศวาน. (2539). กฎหมายทเหมาะสมสาหรบการคมครองผประสบภยจากรถ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เอกสารอนๆ

สธาสน ธตสทธ. (2552). เอกสารสรปคาบรรยาย 177426 วชากฎหมายประกนภย. เชยงใหม:

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. ธาน วรภทร. (2545). เรอง การชดใชคาสนไหมทดแทนเกยวกบการประกนภยรถยนตภาคบงคบ

(รายงานการวจย). กรงเทพฯ: คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ศนยพทกษสทธผบรโภค มลนธเพอผบรโภค. (2551). สมาตรฐานรถโดยสารสาธารณะ เมอ

ผโดยสารถกละเมดสทธการเยยวยาตองเปนธรรม. กรงเทพฯ: มลนธเพอผบรโภค.

สารสนเทศจากสออเลกทรอนกส

สานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย. กองทนทดแทน ผประสบภยจากรถ. สบคนเมอวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2554, จาก www.oic.cr.th

กฎหมาย

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย. พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522. พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535. พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522.

DPU

103 พระราชบญญตวธพจาณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551. พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550. ภาษาตางประเทศ

BOOKS

Ivamy, Edward Richard. (1984). Hardy Fire and Motor Insurance (4 th ed.). London: Butterworths.

John Bird . (1982). Modern Insurance Law. London: Sweet&Maxwell . John Huxley Buzzard. (1970) . Phipson on Evidence ( 11 th ed.). London: Sweet & Maxwell.

Micheal Parkington, (1975) . MacGillivray & Parkington on Insurance Law 2 Vols (6 th ed.). London: Sweet & Maxwell.

P.A.London . (1951) . Pollock’s Law of Torts. London: Stevens and Sons.

LAW Compulsory Automobile Liability Insurance Act.

DPU

  

ภาคผนวก

DPU

  

ภาคผนวก ก พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535

DPU

106  

พระราชบญญต ค มครองผ ประสบภยจากรถ

พ .ศ . ๒๕๓๕ ภ มพลอดลยเดช ป .ร .

ใหไว ณ วนท ๒ เมษายน พ .ศ . ๒๕๓๕ เ ปนปท ๔๗ ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภ มพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการ โปรดเกลา ฯ ใหประกาศวา โดยทเปนการสมควรมกฎหมายวาดวยการค มครองผ ประสบภยจากรถ จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตราพระราชบญญต ขนไวโดยคาแนะนา และยนยอมของสภานตบญญตแหงชาต ทาหนาท รฐสภา ดงตอไปน มาตรา ๑ พระราชบญญต น เ รยกวา “พระราชบญญต ค มครองผ ประสบภยจากรถ พ .ศ . ๒๕๓๕” มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนกาหนดสามรอยหกสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ บรรดาบทกฎหมาย กฎ และขอบงคบอนทมบญญตไวแลวในพระราชบญญตนหรอซงขดหรอแยงกบบทแหงพระราชบญญตน ใหใชพระราชบญญตนแทน มาตรา ๔ ในพระราชบญญตน “รถ” หมายความวา รถตามกฎหมายวาดวยรถยนต รถตามกฎหมายวาดวยการขนสง ทางบกรถยนตทหารตามกฎหมายวาดวยรถยนตทหาร และหมายความรวมถงรถอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง” “เจาของรถ” หมายความวา ผซงมกรรมสทธในรถหรอผมสทธครอบครองรถตามสญญาเชาซอ และหมายความรวมถงผนารถทจดทะเบยนในตางประเทศเขามาใชในราชอาณาจกรเปนการชวคราวดวย “ผประสบภย” หมายความวา ผซงไดรบอนตรายตอชวต รางกายหรออนามยเนองจากรถทใชหรออยในทางหรอเนองจากสงทบรรทกหรอตดตงในรถนน และหมายความรวมถงทายาทโดยธรรมของผประสบภยซงถงแกความตายดวย “ความเสยหาย” หมายความวา ความเสยหายตอชวต รางกายหรออนามยอนเกดจากรถ “ผซงอยในรถ” หมายความวา ผซงอยในหรอบนหรอสวนใดสวนหนงของรถ และหมายความรวมถงผ

DPU

107  

ซงกาลงขนหรอกาลงลงจากรถนนดวย “บรษท” หมายความวา บรษทตามกฎหมายวาดวยการประกนวนาศภยทไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการประเภทประกนภยรถ “คาเสยหายเบองตน” หมายความวา คารกษาพยาบาล คาใชจายอนจาเปนเกยวกบการรกษาพยาบาลคาปลงศพ คาใชจายเกยวกบการจดการศพ รวมทงคาเสยหายและคาใชจายทจาเปนอยางอนเพอบรรเทาความเดอดรอนของผประสบภยในเบองตน ทงน ตามรายการและจานวนเงนทกาหนดในกฎกระทรวงทออกตามมาตรา ๒๐ วรรคสอง” “เครองหมาย” (ยกเลก) “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการคมครองผประสบภยจากรถ “นายทะเบยน” หมายความวา เลขาธการคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยหรอผซงเลขาธการคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยมอบหมายโดยประกาศในราชกจจานเบกษา “กองทน” หมายความวา กองทนทดแทนผประสบภย “รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรผรกษาการตามพระราชบญญตน มาตรา ๕ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงรกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอานาจออกกฎกระทรวงและประกาศเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน กฎกระทรวงและประกาศนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได มาตรา ๖ ใหมคณะกรรมการคณะหนง เรยกวา “คณะกรรมการคมครองผประสบภยจากรถ” ประกอบดวยปลดกระทรวงการคลงเปนประธาน ผแทนกระทรวงกลาโหม ผแทนกระทรวงพาณชย ผแทน กระทรวงคมนาคม ผแทนกระทรวงสาธารณสข ผแทนทบวงมหาวทยาลย ผแทนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย* ผแทนกรมตารวจ ผซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคมอบหมายหนงคน ผแทนสมาคมนายหนาประกนภย ผแทนสมาคมประกนวนาศภย ผแทนสมาคมโรงพยาบาลเอกชน ผแทนแพทยสภาและผทรงคณวฒอกไมเกนสคนซงคณะรฐมนตรแตงตง เปนกรรมการ เลขาธการคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยเปนกรรมการและเลขานการ และผอานวยการสานกนายทะเบยนคมครองผประสบภยจากรถเปนกรรมการและผชวยเลขานการ การแตงตงกรรมการผทรงคณวฒตามวรรคหนง ใหพจารณาจากบคคลซงมความรความเชยวชาญทางดานการประกนภย เศรษฐศาสตร การแพทย หรอกฎหมาย มาตรา ๖ ทว ใหคณะกรรมการมอานาจและหนาทดงตอไปน (๑) ใหคาแนะนาแกรฐมนตรในการออกกฎกระทรวงตามมาตรา ๗ และมาตรา ๒๐ และประกาศตามมาตรา ๑๐

DPU

108  

(๒) กาหนดมาตรฐานกลางของรายการและจานวนเงนคารกษาพยาบาล และคาใชจายอนจาเปนเกยวกบการรกษาพยาบาลทบรษทหรอกองทนตองจายใหแกผประสบภย (๓) พจารณาปญหาเกยวกบการจายคาเสยหายเบองตนและหรอเงนอนตามพระราชบญญตนหรอเกยวกบรายการและจานวนเงนคารกษาพยาบาลและคาใชจายอนจาเปนเกยวกบการรกษาพยาบาลตามทนายทะเบยนขอความเหนหรอตามทผประสบภยรองขอ (๔) ปฏบตการอนตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนหรอตามทรฐมนตรมอบหมาย มาตรา ๖ ตร กรรมการผทรงคณวฒมวาระอยในตาแหนงคราวละสองป กรรมการผทรงคณวฒซงพนจากตาแหนงอาจไดรบแตงตงอกได นอกจากการพนจากตาแหนงตามวาระ กรรมการผทรงคณวฒพนจากตาแหนง เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) คณะรฐมนตรใหออก (๔) เปนบคคลลมละลาย (๕) เปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ (๖) ไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ มาตรา ๖ จตวา ในกรณทกรรมการผทรงคณวฒพนจากตาแหนงกอนครบวาระ ใหคณะรฐมนตรแตงตงบคคลในประเภทเดยวกนตามมาตรา ๖ เปนกรรมการผทรงคณวฒแทนและใหผซงไดรบแตงตงอยในตาแหนงเทากบวาระทเหลออยของกรรมการผทรงคณวฒซงตนแทน ในกรณทมการแตงตงกรรมการผทรงคณวฒเพมขนในระหวางทกรรมการผทรงคณวฒซงแตงตงไวแลวยงมวาระอยในตาแหนง ใหผซงไดรบแตงตงเพมขนนนอยในตาแหนงเทากบวาระทเหลออยของกรรมการผทรงคณวฒซงแตงตงไวแลวนน มาตรา ๖ เบญจ ในกรณทกรรมการผทรงคณวฒดารงตาแหนงครบวาระแลวแตยงมไดมการแตงตงกรรมการผทรงคณวฒขนใหม ใหกรรมการผทรงคณวฒซงพนจากตาแหนงตามวาระปฏบตหนาทไปพลางกอนจนกวากรรมการผทรงคณวฒซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท มาตรา ๖ ฉ การประชมคณะกรรมการตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของจานวน กรรมการทงหมด จงเปนองคประชม ในการประชมคราวใด ถาประธานกรรมการไมมาประชมหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหกรรมการซงมาประชมเลอกกรรมการคนหนงเปนประธานในทประชม

DPU

109  

มตในทประชมใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด มาตรา ๖ สตต ใหคณะกรรมการมอานาจแตงตงคณะอนกรรมการคณะหนงหรอหลายคณะเพอพจารณาหรอปฏบตการตามทคณะกรรมการมอบหมาย การประชมของคณะอนกรรมการใหนาความในมาตรา ๖ ฉ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๖ อฏฐ ในการดาเนนงานตามพระราชบญญตน ใหคณะกรรมการและคณะอนกรรมการมอานาจเรยกใหบรษท สถานพยาบาล หรอบคคลใดทเกยวของมาใหถอยคา หรอสงเอกสารหลกฐานเพอประกอบการพจารณาได

คาใชจายในการดาเนนงานของคณะกรรมการและคณะอนกรรมการใหใชจายจากกองทน

หมวด ๑ การประกนความเสยหาย

มาตรา ๗ ภายใตบงคบมาตรา ๘ เจาของรถซงใชรถหรอมรถไวเพอใชตองจดใหมการประกนความเสยหายสาหรบผประสบภยโดยประกนภยกบบรษท จานวนเงนเอาประกนภย ใหกาหนดตามชนด ประเภท และขนาดของรถ แตตองไมนอยกวาจานวนเงนทกาหนดไวในกฎกระทรวง มาตรา ๘ รถดงตอไปนไมตองจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ (๑) รถสาหรบเฉพาะองคพระมหากษตรย พระราชน พระรชทายาท และรถสาหรบผสาเรจราชการแทนพระองค (๒) รถของสานกพระราชวงทจดทะเบยนและมเครองหมายตามระเบยบทเลขาธการพระราชวงกาหนด (๓) รถของกระทรวง ทบวง กรม เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด สขาภบาล กรงเทพมหานครเมองพทยา และราชการสวนทองถนทเรยกชออยางอน และรถยนตทหารตามกฎหมายวาดวยรถยนตทหาร (๔) รถอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๙ รถทจดทะเบยนในตางประเทศและนาเขามาใชในราชอาณาจกรเปนการชวคราวโดยเจาของรถไมมภมลาเนาหรอถนทอยในราชอาณาจกร เจาของรถตองจดใหมการประกนความเสยหายสาหรบผประสบภย ทงน ตามจานวนเงน หลกเกณฑ วธการและเงอนไขทกาหนดในกฎกระทรวง

DPU

110  

มาตรา ๑๐ บรษทตองรบประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ แลวแตกรณ ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตรประกาศกาหนดโดยคาแนะนาของคณะกรรมการ ประกาศดงกลาวจะ กาหนดใหขอความในกรมธรรมประกนภยหรออตราเบยประกนภยแตกตางกนตามชนด ประเภทหรอขนาด ของรถ หรอลกษณะของผเอาประกนภยกได ใหบรษทรายงานการรบประกนความเสยหายตามวรรคหนงตอนายทะเบยนตามหลกเกณฑและวธการทนายทะเบยนประกาศกาหนด มาตรา ๑๐ ทว ใหจดตง “บรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจากด” ขน มวตถประสงค ดงตอไปน (๑) ใหบรการเกยวกบการรบคารองขอและการจายคาสนไหมทดแทน หรอเงนตางๆ ตาม พระราชบญญตน และดาเนนกจการตามทบรษทหรอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยจะไดมอบหมาย (๒) ประกอบธรกจประกนวนาศภยเฉพาะการประกนภยรถตามพระราชบญญตนตามทไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร (๓) ดาเนนกจการอนตามทกาหนดในหนงสอบรคณหสนธ บรษททกบรษทตองเขาชอซอหนในการจดตง การเพมทน และดาเนนการใดๆ ตามหลกเกณฑทรฐมนตรประกาศกาหนด เพอใหบรรลวตถประสงคของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ในการจดตงบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ใหรฐมนตรกาหนดระยะเวลาใหบรษทเขาชอซอหน และเมอครบกาหนดระยะเวลาดงกลาวแลว ใหเลขาธการคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยรวบรวมหนทมผเขาชอซอหนไวแลวเพอกาหนดจานวนหนจดทาหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบ และกาหนดรายชอผเปนคณะกรรมการและพนกงานสอบบญชชดแรกของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ตลอดจนขอความและขนตอนอนทจาเปนตองมในการจดทะเบยนบรษทสงไปจดทะเบยนบรษท และใหผมอานาจดาเนนการเกยวกบการจดทะเบยนบรษทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยดาเนนการตอไปตามบทกฎหมายทเกยวของ และใหถอวาบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจากด เปนบรษทจากดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและเปนบรษทประกนวนาศภยตามกฎหมายวาดวยประกนวนาศภยนบแตไดจดทะเบยนดงกลาว ในระหวางทบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ยงมไดมการรบประกนวนาศภย มใหนาบทบญญตเกยวกบการตองมหลกทรพย และเงนสารองวางไวกบนายทะเบยน และการตองดารงไวซงเงนกองทนตามกฎหมายวาดวยประกนวนาศภยมาใชบงคบ การแกไขเปลยนแปลงหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถจากด จะตองไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรกอน การแตงตงกรรมการผจดการของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยกอน และในกรณทปรากฏหลกฐานตอคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยวากรรมการผจดการมพฤตการณทไมสจรตในการปฏบตหนาท ใหคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยโดยความ

DPU

111  

เหนชอบของรฐมนตรมอานาจถอดถอนกรรมการผจดการออกจากตาแหนงได และใหคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยมอานาจแตงตงกรรมการผจดการชวคราวจนกวาบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด จะแตงตงกรรมการผจดการคนใหม ทกรอบสามเดอนบรษทตองออกเงนสมทบเพอเปนคาใชจายของบรษทกลางค มครองผประสบภยจากรถ จากด ตามสดสวนของเบยประกนภยทบรษทไดรบจากการรบประกนภยตามพระราชบญญตน ในแตละสามเดอนทผานมา ในอตราและวธการทรฐมนตรประกาศกาหนด เงนสมทบทบรษทจายนนใหนาไปหกเปนคาใชจายในการคานวณภาษเงนไดตามประมวลรษฎากรได บรษทตองมอบหมายการรบคารองขอและการจายคาสนไหมทดแทนหรอเงนตางๆ ตาม พระราชบญญตนใหแกบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ดาเนนการแทนบรษทดวย และใหบรษททกบรษทปฏบตเกยวกบการมอบอานาจและการจดสรรเงนเพอสารองจายคาสนไหมทดแทนแทนบรษทตามหลกเกณฑทคณะกรรมการของบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด กาหนด มาตรา ๑๐ ตร บรษทใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา ๑๐ มาตรา ๑๐ ทว ใหรฐมนตรมอานาจสงเพกถอนใบอนญาตประกอบธรกจประกนวนาศภยในสวนทเกยวกบการประกนภยรถยนตของบรษทนนได ใหบรษททเพกถอนใบอนญาตตามวรรคหนงตองผกพนตามกรมธรรมประกนภยรถยนตทบรษทไดออกใหแกผเอาประกนภยตอไปจนกวากรมธรรมประกนภยรถยนตดงกลาวจะหมดอาย มาตรา ๑๑ ภายใตบงคบมาตรา ๘ หามมใหผใดใชรถทไมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ มาตรา ๑๒ เจาของรถหรอผใชรถตองเกบรกษาหลกฐานแสดงการมประกนความเสยหายตาม มาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ ไวใหพรอมทจะแสดงตอเจาพนกงานไดทกเวลาทใชรถ เวนแตกรณรถคนดงกลาวไดจดทะเบยนหรอชาระภาษประจาปสาหรบรถตามมาตรา ๑๙ แลว มาตรา ๑๓ ในกรณทบรษทหรอเจาของรถบอกเลกกรมธรรมประกนภยกอนครบกาหนดการ คมครองไมวาดวยเหตใด บรษทตองแจงการบอกเลกนนใหนายทะเบยนทราบ

การแจงการบอกเลก ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทนายทะเบยนประกาศกาหนด

มาตรา ๑๔ การประกนตามมาตรา ๗ และมาตรา ๙ ตองมขอกาหนดใหมการจายคาเสยหายเบองตนตามพระราชบญญตนดวย เมอมการกาหนดจานวนเงนเอาประกนภยตามมาตรา ๗ วรรคสองแลว หลกเกณฑ วธจายและ

DPU

112  

ระยะเวลาการจายคาสนไหมทดแทนนอกเหนอจากคาเสยหายเบองตน ใหเปนไปตามทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยประกาศกาหนด มาตรา ๑๕ กรมธรรมประกนภยหรอเอกสารประกอบหรอแนบทายกรมธรรมประกนภยซงมขอความระบถงความรบผดของบรษทแตกตางไปจากทกาหนดไวในบทแหงพระราชบญญตน บรษทจะยกเปนขอตอสเพอปฏเสธความรบผดตอผประสบภยในการชดใชคาเสยหายเบองตนมได มาตรา ๑๖ บรษทจะยกเอาเหตแหงความไมสมบรณหรอการฝาฝนเงอนไขของกรมธรรมประกนภยระหวางบรษทกบเจาของรถ หรอการไดบอกเลกกรมธรรมประกนภยกบเจาของรถ เพอปฏเสธความรบผดตอผประสบภยในการชดใชคาเสยหายเบองตนมได เวนแตบรษทไดมหนงสอแจงการบอกเลกกรมธรรมประกนภยใหเจาของรถและนายทะเบยนทราบลวงหนา การบอกเลกกรมธรรมประกนภยใหมผลเมอครบกาหนดสามสบวนนบแตวนทบรษทไดมหนงสอแจงการเลกกรมธรรมประกนภยไปยงผเอาประกนภยตามภมลาเนาททราบครงสดทาย โดยทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ มาตรา ๑๗ บรษทจะยกเอาความทจรตหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของผเอาประกนภยมาเปนขอตอสเพอปฏเสธความรบผดในการจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยมได มาตรา ๑๘ ในกรณทรถซงเจาของรถไดเอาประกนภยไวกบบรษทไดโอนไปยงบคคลอนโดยผลของกฎหมายวาดวยมรดกหรอโดยบทบญญตแหงกฎหมายอน ใหผไดมาซงรถดงกลาวมฐานะเสมอนเปนผเอาประกนภยตามกรมธรรมประกนภยนน และบรษทตองรบผดตามกรมธรรมประกนภยดงกลาวตอไปตลอดอายของกรมธรรมประกนภยทยงเหลออย มาตรา ๑๙ ในการรบจดทะเบยนรถยนตหรอการรบชาระภาษรถยนตประจาปตามกฎหมายวาดวยรถยนตและกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก ใหนายทะเบยนตามกฎหมายดงกลาวมอานาจหนาทในการตรวจสอบวามการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ แลว จงจะรบจดทะเบยนรถยนตหรอรบชาระภาษรถยนตประจาปได ในกรณทไมปรากฏวามการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ ใหนายทะเบยนตามกฎหมายดงกลาวจดใหมการทาประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ โดยใหนายทะเบยนตามกฎหมายดงกลาวมสทธเรยกคาตอบแทนไดไมเกนรอยละหาแลวใหเจาของรถไดรบสวนลดรอยละเจดจากคาตอบแทนทนายทะเบยนตามกฎหมายนนไดรบจากบรษทในอตรารอยละสบสองหรอตามอตราทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยประกาศกาหนด ทงน ตามระเบยบทคณะรฐมนตรกาหนด

DPU

113  

เงนคาตอบแทนรอยละหาทนายทะเบยนตามกฎหมายดงกลาวไดรบ ไมตองนาสงกระทรวงการคลงเปนรายไดของแผนดน และสามารถนาไปใชจายไดตามระเบยบทกระทรวงการคลงไดใหความเหนชอบ

หมวด ๒ คาสนไหมทดแทน

มาตรา ๒๐ เมอมความเสยหายเกดขนแกผประสบภยจากรถทบรษทไดรบประกนภยไว ใหบรษทจายคาเสยหายเบองตนแกผประสบภยเมอไดรบคารองขอจากผประสบภย ความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน จานวนเงนคาเสยหายเบองตนการรองขอรบคาเสยหายเบองตนและการจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยตามวรรคหนง ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและอตราทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๒๑ ในกรณทบรษทไมจายคาเสยหายเบองตนตามมาตรา ๒๐ ใหแกผประสบภย หรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวนทตองจายใหผประสบภยแจงการไมไดรบชดใชคาเสยหายเบองตนหรอการไดรบคาเสยหายเบองตนไมครบจานวนจากบรษทตอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยตามวธการทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๒๒ การไดรบชดใชคาเสยหายเบองตนตามมาตรา ๒๐ ไมตดสทธผประสบภยทจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพมเตมตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๒๓ ความเสยหายทเกดแกผประสบภยจากรถในกรณดงตอไปนใหจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยจากเงนกองทน (๑) รถนนมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ และเจาของรถไมจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภย หรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวน (๒) รถนนมไดอยในความครอบครองของเจาของรถในขณะทเกดเหตเพราะถกยกยอก ฉอโกง กรรโชก ลกทรพย รดเอาทรพย ชงทรพย หรอปลนทรพย และไดมการรองทกขตอพนกงานสอบสวน (๓) รถนนไมมผแสดงตนเปนเจาของรถและมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ หรอ มาตรา ๙ (๔) รถนนมผขบหลบหนไปหรอไมอาจทราบไดวาความเสยหายเกดจากรถคนใด (๕) บรษทไมจายคาเสยหายเบองตนตามมาตรา ๒๐ ใหแกผประสบภย หรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวน หรอ

DPU

114  

(๖) รถตามมาตรา ๘ ทมไดจดใหมการประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ มาตรา ๒๔ ในกรณทรถตงแตสองคนขนไปกอใหเกดความเสยหายแกผประสบภยซงอยในรถ ให บรษททรบประกนภยรถแตละคนจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยซงอยในรถคนทเอาประกนภยไวกบบรษท ในกรณตามวรรคหนง แตผประสบภยมใชเปนผซงอยในรถ ใหบรษทดงกลาวรวมกนจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยทกคนโดยเฉลยจายในอตราสวนทเทากน สาหรบกรณตามมาตรา ๒๓ ใหสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยจายหรอรวมจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยตามวรรคหนงหรอวรรคสอง แลวแตกรณ มาตรา ๒๕ ใหบรษทหรอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยจายคาเสยหายเบองตนตามมาตรา ๒๐ มาตรา ๒๓ หรอมาตรา ๒๔ ใหแกผประสบภยใหเสรจสนภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารองขอ ทงน โดยไมตองรอการพสจนความรบผด ใหถอวาคาเสยหายเบองตนเปนสวนหนงของเงนคาสนไหมทดแทนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๒๖ ในกรณทเจาของรถหรอบรษทไมจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยหรอจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยไมครบจานวนตามมาตรา ๒๓ (๑) หรอ (๕) แลวแตกรณหรอกรณทเกดความเสยหายแกผประสบภยเพราะเหตตามมาตรา ๒๓ (๓) หรอ (๔) เมอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยไดจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยตามมาตรา ๒๕ แลวใหนายทะเบยนเรยกเงนตามจานวนทไดจายไปคนจากเจาของรถหรอบรษทแลวแตกรณ รวมทงเงนเพมในอตรารอยละยสบของจานวนคาเสยหายเบองตนทจายจากกองทนสงเขาสมทบกองทนอกตางหากเวนแตกรณทความเสยหายเกดแกผประสบภยเพราะเหตตามมาตรา ๒๓ (๔) และเจาของรถหรอบรษทไมทราบถงเหตนนโดยสจรตหรอเจาของรถทกรมธรรมหมดอายแตยงไมเกนสามสบวนโดยเจาของรถไมมเจตนาหลกเลยงการทาประกนภย หรอในกรณอนทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยประกาศกาหนด นายทะเบยนอาจงดหรอลดเงนเพมลงได หลกเกณฑในการเรยกเงนคน การงดและลดเงนเพม ใหเปนไปตามทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยประกาศกาหนด มาตรา ๒๗ การขอรบคาเสยหายเบองตนตามพระราชบญญตน ผประสบภยตองรองขอภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทมความเสยหายเกดขน

DPU

115  

มาตรา ๒๘ ในกรณตามมาตรา ๒๓ (๑) และ (๓) ใหนายทะเบยนยดรถทกอใหเกดความเสยหายไวไดหากมไดมการยดรถนนไวตามกฎหมายอนอยกอนแลว จนกวาเจาของรถจะไดจายคาเสยหาย เบองตนใหแกผประสบภยจนครบจานวน หรอจายคาเสยหายเบองตนคนกองทนภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคาสงจากนายทะเบยน และหากมการยดรถนนตามกฎหมายอนอยกอนแลว ใหสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยมสทธขอเขาเฉลยในทรพยนนหากมการขายทอดตลาด มาตรา ๒๙ รถทยดไวตามมาตรา ๒๘ ใหนายทะเบยนมอานาจขายทอดตลาดไดในกรณดงตอไปน (๑) กรณทเจาของรถตามมาตรา ๒๓ (๑) ไมจายเงนคาเสยหายเบองตนทจายจากกองทนแทนตน คนใหแกกองทนภายในเจดวนนบแตวนไดรบคาสงจากนายทะเบยน (๒) กรณทไมปรากฏตวเจาของรถทกอใหเกดความเสยหาย และนายทะเบยนไดประกาศหาตวเจาของรถโดยปดประกาศไว ณ ททาการของนายทะเบยนซงไดยดรถทกอใหเกดความเสยหายไว และประกาศในหนงสอพมพรายวนทจาหนายในทองถนทเกดเหตอยางนอยสองวนตดตอกน แตเจาของรถไมปรากฏตวตอนายทะเบยน ซงไดยดรถนนไวภายในสามสบวนนบแตวนแรกทประกาศในหนงสอพมพ มาตรา ๓๐ วธการยดรถตามมาตรา ๒๘ และการขายทอดตลาดรถตามมาตรา ๒๙ ใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม เงนทไดจากการขายทอดตลาดรถตามมาตรา ๒๙ ใหหกเปนคาใชจายในการยดและการขายทอดตลาดและจายเปนคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยหรอจายคนใหแกกองทน แลวแตกรณ ถามเงนเหลอเทาใดใหคนแกเจาของรถ ในกรณทไมมผแสดงตนเปนเจาของรถทกอใหเกดความเสยหาย ใหสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยเกบรกษาเงนนนไวตามระเบยบทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา และถาเจาของรถไมเรยกเงนนนคน ภายในหาปนบจากวนทขายทอดตลาดใหเงนนนตกเปนของกองทน มาตรา ๓๑ ในกรณทความเสยหายเกดขนจากการกระทาของบคคลภายนอก หรอเกดขนเพราะความจงใจหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของเจาของรถ ผขบขรถ ผซงอยในรถ หรอผประสบภย เมอบรษทไดจายคาเสยหายเบองตนหรอคาสนไหมทดแทนหรอเมอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยไดจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยหรอเมอหนวยงานตามมาตรา ๘ (๑) (๒) (๓) หรอเจาของรถตามมาตรา ๘ (๔) ไดจายเงนคนกองทนตามมาตรา ๓๒ ไปแลวเปนจานวนเงนเทาใดใหบรษท หรอสานกงานกองทนทดแทนผประสบภย หรอหนวยงานตามมาตรา ๘ (๑) (๒) (๓) หรอเจาของรถตามมาตรา ๘ (๔) แลวแตกรณ มสทธไลเบยเอาแกบคคลดงกลาวหรอมสทธเรยกใหผประสบภยคนเงนดงกลาวได วรรคสอง (ยกเลก)

DPU

116  

มาตรา ๓๒ ในกรณทนายทะเบยนไดจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยสาหรบความเสยหายทเกดจากรถตามมาตรา ๘ ซงไมไดเอาประกนความเสยหายตามมาตรา ๗ ใหหนวยงานผเปนเจาของรถตามมาตรา ๘ (๑) (๒) (๓) หรอเจาของรถตามมาตรา ๘ (๔) แลวแตกรณ สงเงนตามจานวนทไดจายจากเงนกองทนคนใหแกกองทน การจายเงนคนกองทนสาหรบรถตามมาตรา ๘ (๑) (๒) หรอ (๓) ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงการคลงกาหนด

หมวด ๓ กองทนทดแทนผประสบภย

มาตรา ๓๓ ใหจดตงกองทนขนเรยกวา “กองทนทดแทนผประสบภย” มวตถประสงคเพอเปนทนสาหรบจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยเมอมกรณตามมาตรา ๒๓ และเปนคาใชจายอนในการ ดาเนนการตามพระราชบญญตน กองทนประกอบดวย (๑) เงนทนประเดมทรฐบาลจดสรรให (๒) เงนทบรษทจายสมทบตามหลกเกณฑทกาหนดตามมาตรา ๓๖ และเงนเพมทไดรบตาม มาตรา ๓๖ ทว (๓) เงนอดหนนทรฐบาลจดสรรใหจากงบประมาณรายจายประจาป (๔) เงนหรอทรพยสนทไดมาตามมาตรา ๒๘ มาตรา ๓๐ มาตรา ๓๑ หรอมาตรา ๓๒ (๕) เงนหรอทรพยสนทมผอทศให (๖) ดอกผลของเงนกองทน (๗) เงนทไดจากการขายทรพยสนทไดมาตาม (๔) และ (๕) (๘) เงนรายไดอนๆ เงนและทรพยสนดงกลาวใหเปนของสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยเพอใชประโยชนตามวตถประสงคของกองทน โดยไมตองนาสงกระทรวงการคลงเปนรายไดแผนดน มาตรา ๓๔ ใหมสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยขนในสานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยเพอดาเนนการเกยวกบกองทน สานกงานกองทนทดแทนผประสบภยอาจจดสรรเงนกองทนไมเกนรอยละสามสบหาของดอกผลของเงนกองทนตอป เพอเปนคาใชจายในการบรหารงานและคาใชจายอนของสานกงานกองทนทดแทนผประสบภย

DPU

117  

การเบกจาย การเกบรกษา การจดการกองทน คาใชจายในการดาเนนงานและอตราเบยประชมของคณะกรรมการและคณะอนกรรมการ และคาใชจายอนของสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยให เปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภยกาหนดโดยความเหนชอบของกระทรวงการคลง มาตรา ๓๕ เมอมกรณตามมาตรา ๒๓ เกดขนและผประสบภยไมอาจขอรบคาเสยหายเบองตน จากเจาของรถทมไดจดใหมการประกนความเสยหายหรอบรษทได ใหสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยจายคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยจากกองทนเมอผประสบภยไดนาหลกฐานสาเนาบนทกประจาวนของพนกงานสอบสวนมาแสดงพรอมกบการยนคาขอ การรองขอรบคาเสยหายเบองตนจากกองทนและการจายคาเสยหายเบองตนจากกองทน ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๓๖ ใหบรษทจายเงนสมทบใหแกกองทนทกรอบสามเดอน ในอตราไมเกนรอยละสบของเบยประกนภยทไดรบจากผเอาประกนภยในแตละสามเดอน เงนสมทบทบรษทจายนนใหนาไปหกเปน คาใชจายในการคานวณภาษเงนไดตามประมวลรษฎากรได การเรยกเกบและการจายเงนสมทบจากบรษท ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา ๓๖ ทว บรษทใดไมจายเงนสมทบใหแกกองทนใหถกตองและครบถวนตามมาตรา ๓๖ ตองเสยเงนเพมในอตรารอยละสองตอเดอนของเงนสมทบทไมไดจาย

หมวด ๔ บทกาหนดโทษ

มาตรา ๓๗ เจาของรถผใดไมปฏบตตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท มาตรา ๓๘ บรษทใดไมปฏบตตามมาตรา ๑๐ มาตรา ๑๐ ทว หรอมาตรา ๓๖ ตองระวางโทษ ปรบตงแตหาหมนบาทถงสองแสนหาหมนบาท มาตรา ๓๙ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๑ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท

DPU

118  

มาตรา ๔๐ เจาของรถหรอผใชรถผใดไมปฏบตตามมาตรา ๑๒ หรอบรษทใดไมปฏบตตามมาตรา ๑๓ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงพนบาท มาตรา ๔๑ บรษทใดไมปฏบตตามหรอฝาฝนประกาศทออกตามความในมาตรา ๑๔ วรรคสอง ตองระวางโทษปรบตงแตหนงหมนบาทถงหาหมนบาท มาตรา ๔๒ (ยกเลก) มาตรา ๔๓ (ยกเลก) มาตรา ๔๔ บรษทใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎกระทรวงทออกตามมาตรา ๒๐ หรอไมปฏบต ตามมาตรา ๒๕ หรอเจาของรถหรอบรษทใดไมปฏบตตามมาตรา ๒๖ ตองระวางโทษปรบตงแตหนงหมนบาทถงหาหมนบาท มาตรา ๔๕ ผใดยนคาขอรบชดใชคาเสยหายเบองตนหรอคาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตนโดยทจรต หรอแสดงหลกฐานอนเปนเทจเพอขอรบคาเสยหายเบองตนหรอคาสนไหมทดแทนตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาปหรอปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอทงจาทงปรบ มาตรา ๔๖ บรรดาความผดตามพระราชบญญตนทมโทษปรบสถานเดยวใหนายทะเบยนมอานาจเปรยบเทยบปรบได และเมอไดชาระคาปรบตามจานวนทเปรยบเทยบภายในสามสบวนแลว ใหถอวาคดเลกกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

บทเฉพาะกาล มาตรา ๔๗ ใหเจาของรถซงใชรถหรอมรถไวเพอใชอยในวนทพระราชบญญตนใชบงคบดาเนนการจดใหมการประกนความเสยหายสาหรบผประสบภยตามพระราชบญญตนใหเสรจสนภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และกอนพนระยะเวลาดงกลาวมใหถอวาเจาของรถนนไมปฏบตตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ ใหบทบญญตมาตรา ๒๓ (๕) มผลใชบงคบกบรถทเจาของรถไดจดใหมการประกนความเสยหายไวแลวตามมาตรา ๗ หรอมาตรา ๙ ภายใตบงคบวรรคสอง บทบญญตมาตรา ๒๓ ยงมใหใชบงคบจนกวาจะพนกาหนดสามรอยหกสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

DPU

119  

ผรบสนองพระบรมราชโองการ อานนท ปนยารชน นายกรฐมนตร หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากปรากฏวาอบตเหตอนเกดจากรถไดทวจานวนขนในแตละป เปนเหตใหมผไดรบบาดเจบและเสยชวตเปนจานวนมาก โดยผประสบภยดงกลาวไมไดรบการชดใชคาเสยหายหรอไดรบชดใชคาเสยหายไมคมกบความเสยหายทไดรบจรง และหากผประสบภยจะใชสทธทางแพงเรยกรองคาเสยหายกจะตองใชเวลาดาเนนคดยาวนาน ดงนน เพอใหผประสบภยไดรบการชดใชคาเสยหายและไดรบคาเสยหายเบองตนทแนนอนและทนทวงท สมควรกาหนดใหมกฎหมายวาดวยการคมครองผประสบภยจากรถ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ มบทบญญตไมเหมาะสมบางประการ และยงมปญหาในการบงคบใชและการปฏบตตามสมควรขยายระยะเวลาการใชบงคบออกไปกอน เพอดาเนนการแกไขปญหาดงกลาว จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๔๐ มาตรา ๑๙ ใหบรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด จดใหมสถานทดาเนนการเพอใหบรการครบทก จงหวดรวมทงกรงเทพมหานครใหแลวเสรจภายในหนงป นบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ สวนการจดใหมสถานทดาเนนการเพมเตมตอไปใหสอดคลองกบปรมาณความตองการของการใหบรการแกผประสบภยจากรถ ใหเปนไปตามทอธบดกรมการประกนภยกาหนดโดยคาแนะนาของคณะกรรมการ มาตรา ๒๐ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยรกษาการตามพระราชบญญตน หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทกฎหมายวาดวยการคมครองผประสบภยจากรถทใชอยในปจจบนมบทบญญตหลายประการทยงไมเหมาะสมและสอดคลองกบสภาวการณทางเศรษฐกจและสงคมในปจจบน ซงมผลกระทบตอประชาชนโดยตรง เชน บทบญญตเกยวกบองคประกอบและอานาจหนาทของคณะกรรมการคมครองผประสบภยจากรถ แบบและขอความในกรมธรรมประกนภยและอตราเบยประกนภย สมควรแกไขเพมเตมบทบญญตในเรองดงกลาว รวมทงเพมเตมบทบญญตเกยวกบการกาหนดใหบรษทประกนภยตองจายคาสนไหมทดแทนนอกเหนอจากคาเสยหายเบองตนใหแกผประสบภยจากรถตามทรฐมนตรประกาศกาหนด การจดใหมบรษทคมครองผประสบภยจากรถกลางขนเพอใหบรการเกยวกบการรบประกนภยและการจายคาสนไหมทดแทนแทน

DPU

120  

บรษทและสานกงานงานกองทนทดแทนผประสบภย การกาหนดคาใชจายในการบรหารสานกงานกองทนทดแทนผประสบภยและการกาหนดอตราเงนสมทบระยะเวลา และหลกเกณฑการจายเงนสมทบทบรษท ตองจายใหแกกองทนทดแทนผประสบภย รวมทงปรบปรงบทกาหนดโทษใหเหมาะสมยงขน จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน *พระราชกฤษฎกาแกไขบทบญญตใหสอดคลองกบการโอนอานาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตาม พระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ พ.ศ. ๒๕๔๕ มาตรา ๔๘ ในพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ ใหแกไขคาวา “ผแทนกรมการ ปกครอง” เปน “ผแทนกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย” หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชกฤษฎกาฉบบน คอ โดยทพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ไดบญญตใหจดตงสวนราชการขนใหมโดยมภารกจใหม ซงไดมการตราพระราช กฤษฎกาโอนกจการบรหารและอานาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวงทบวง กรม นนแลว และเนองจากพระราชบญญตดงกลาวไดบญญตใหโอนอานาจหนาทของสวนราชการรฐมนตรผดารงตาแหนงหรอผซงปฏบตหนาทในสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหม โดยใหมการแกไขบทบญญตตาง ๆ ใหสอดคลองกบอานาจหนาททโอนไปดวย ฉะนน เพออนวตใหเปนไปตามหลกการทปรากฏในพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงสมควรแกไขบทบญญตของกฎหมายใหสอดคลองกบการโอนสวนราชการ เพอใหผเกยวของมความชดเจนในการใชกฎหมายโดยไมตองไปคนหาในกฎหมายโอนอานาจหนาทวาตามกฎหมายใดไดมการโอนภารกจของสวนราชการหรอผรบผดชอบตามกฎหมายนนไปเปนของหนวยงานใดหรอผใดแลว โดยแกไขบทบญญตของกฎหมายใหมการเปลยนชอสวนราชการ รฐมนตรผดารงตาแหนงหรอผซงปฏบตหนาทของสวนราชการใหตรงกบการโอนอานาจหนาท และเพมผแทนสวนราชการในคณะกรรมการใหตรงตามภารกจทมการตดโอนจากสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหมรวมทงตดสวนราชการเดมทมการยบเลกแลว ซงเปนการแกไขใหตรงตามพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาวจงจาเปนตองตราพระราชกฤษฎกา น

พระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๒๐ สทธเรยกรองคาเสยหายเบองตนหรอคาสนไหมทดแทนทมอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบใหคงมอยตอไป ทงน ภายใตหลกเกณฑ วธการ เงอนไขและระยะเวลาทใชบงคบอยในขณะนน มาตรา ๒๑ บรรดากฎกระทรวงทออกตามความในมาตรา ๑๓ แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถพ.ศ. ๒๕๓๕ และยงใชบงคบอยในวนทพระราชบญญตนประกาศในราชกจจานเบกษา ใหยงคงใชบงคบไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ ซง

DPU

121  

แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน จนกวาจะไดมประกาศทออกตามมาตรา ๑๓ แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตนใชบงคบ มาตรา ๒๒ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยรกษาการตามพระราชบญญตน หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทในปจจบนปรากฏวามผประสบภยจากรถบางประเภททยงไมไดรบการคมครองตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ ทาใหผประสบภยไมไดรบการชดใชคาเสยหายเบองตนทแนนอนและทนทวงท นอกจากน ยงมบทบญญตบางประการทไมเหมาะสมและสอดคลองกบสภาวการณทางเศรษฐกจและสงคมในปจจบน เชน บทบญญตเกยวกบหลกฐานการมประกนความเสยหาย การแจงการบอกเลกกรมธรรม การใชจายเงนกองทน การจายคาเสยหายเบองตนจากเงนกองทนและการเรยกคาเสยหายเบองตนคน สมควรแกไขเพมเตมบทบญญตในเรองดงกลาวรวมทงปรบปรงบทกาหนดโทษใหเหมาะสมยงขน จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

DPU

  

ภาคผนวก ข

กฎกระทรวง กาหนดความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน

จานวนเงนคาเสยหายเบองตน การรองขอรบและการจายคาเสยหายเบองตน พ.ศ. 2552

DPU

123  

กฎกระทรวง กาหนดความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน จานวนเงนคาเสยหายเบองตน

การรองขอรบและการจายคาเสยหายเบองตน พ.ศ. ๒๕๕๒

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๔๐ และมาตรา ๒๐ วรรคสอง แหงพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. ๒๕๓๕ อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๔๑ และมาตรา ๔๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกกฎกระทรวงไวดงตอไปน ขอ ๑ ใหยกเลกกฎกระทรวงกาหนดความเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน จานวนเงนคาเสยหายเบองตน และการรองขอรบและการจายคาเสยหายเบองตน พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๒ คาเสยหายทจะใหไดรบคาเสยหายเบองตน มดงตอไปน (๑) คาใชจายในกรณความเสยหายตอรางกาย ไดแก (ก) คายาและคาเวชภณฑทใชในการบาบดรกษา (ข) คาอวยวะเทยมและอปกรณในการบาบดรกษา รวมทงคาซอมแซม (ค) คาบรการทางการแพทย คาตรวจ และคาวเคราะหโรค ทงน ไมรวมถงคาจาง พยาบาลพเศษและคาบรการอนทานองเดยวกน (ง) คาหองและคาอาหารตลอดเวลาทเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาล (จ) คาพาหนะนาผประสบภยไปสถานพยาบาล (๒) คาใชจายในกรณความเสยหายตอชวต ไดแก (ก) คาปลงศพ (ข) คาใชจายเกยวกบการจดการศพ ขอ ๓ จานวนเงนคาเสยหายเบองตน ใหเปนไปดงตอไปน (๑) จานวนเทาทจายจรงแตไมเกนหนงหมนหาพนบาท สาหรบความเสยหายตอรางกาย ตามขอ ๒ (๑)ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใด ดงตอไปน ใหมสทธไดรบเงนคาเสยหายเบองตนจานวนสามหมนหาพนบาทดวย (ก) ตาบอด (ข) หหนวก (ค) เปนใบหรอเสยความสามารถในการพด หรอลนขาด

DPU

124  

(ง) เสยอวยวะสบพนธ หรอความสามารถสบพนธ (จ) เสยแขน ขา มอ เทา หรอนว (ฉ) เสยอวยวะอนใด (ช) จตพการอยางตดตว (ซ) ทพพลภาพอยางถาวร (๒) จานวนสามหมนหาพนบาท สาหรบความเสยหายตอชวตตามขอ ๒ (๒) ขอ ๔ ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายดงตอไปน ใหไดรบเงนคาเสยหาย เบองตนรวมกนแลวตองไมเกนหาหมนบาท (๑) ไดรบความเสยหายตามขอ ๒ (๑) ตอมาไดรบความเสยหายตามขอ ๒ (๒) (๒) ไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ ๓ (๑) วรรคสอง ตอมาไดรบความเสยหายตามขอ ๒ (๒) (๓) ไดรบความเสยหายตามขอ ๒ (๑) ตอมาไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ ๓ (๑) วรรคสอง และขอ ๒ (๒) ขอ ๕ การรองขอรบคาเสยหายเบองตนตอบรษททรบประกนภย ใหยนคารองขอ ตามแบบทนายทะเบยนกาหนด และตองมหลกฐานดงตอไปน (๑) ความเสยหายตอรางกาย (ก) ใบเสรจรบเงนหรอหลกฐานการแจงหนเกยวกบการรกษาพยาบาลในกรณทมการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลตามขอ ๒ (๑) (ข) สาเนาบตรประจาตวหรอหลกฐานอนใดททางราชการเปนผออกให สาเนา ใบสาคญประจาตวคนตางดาวหรอสาเนาหนงสอเดนทาง หรอหลกฐานอนใดทนายทะเบยนประกาศ กาหนดซงสามารถพสจนไดวาผทมชอในหลกฐานนนเปนผประสบภย แลวแตกรณในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ ๓ (๑) วรรคสองนอกจากตองยนหลกฐานตาม (ก) และ (ข) แลว ใหยนใบรบรองแพทยหรอความเหนแพทยหรอหลกฐานอนใดทระบวาเปนผประสบภยซงไดรบความเสยหายตอรางกายดงกลาว พรอมทงสาเนาบนทกประจาวนของพนกงานสอบสวนหรอหลกฐานอนใด ทแสดงวาผนนไดรบความเสยหายจากการประสบภยจากรถดวย (๒) ความเสยหายตอชวต (ก) สาเนามรณบตร หรอหลกฐานอนใดทนายทะเบยนประกาศกาหนดซงสามารถ พสจนไดวาผทมชอในหลกฐานนนเปนผประสบภย (ข) สาเนาบนทกประจาวนของพนกงานสอบสวน หรอหลกฐานอนใดทแสดงวาผนนถงแกความตายจากการประสบภยจากรถในกรณทผประสบภยถงแกความตายภายหลงจากการเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาล นอกจากตองยนหลกฐานตาม (๒) แลว ใหยนหลกฐานตาม (๑) ดวย ขอ ๖ บคคลผมสทธรองขอรบคาเสยหายเบองตน มดงตอไปน

DPU

125  

(๑) กรณความเสยหายตอรางกายตามขอ ๒ (๑) ใหผประสบภยเปนผรองขอ หากผประสบภยไมสามารถรองขอได ใหสถานพยาบาลทรกษาผประสบภยและไดรบโอนสทธ เรยกรองจากผประสบภย บรษทกลางคมครองผประสบภยจากรถ จากด ทรบโอนสทธเรยกรองจาก สถานพยาบาลทรกษาผประสบภย ทายาทหรอญาต หรอผมสวนไดเสยของผประสบภย แลวแตกรณ รองขอแทน ในกรณทผประสบภยไดรบความเสยหายตอรางกายอยางหนงอยางใดตามขอ ๓ (๑) วรรคสองใหผประสบภยเปนผรองขอ หากผประสบภยไมสามารถรองขอไดใหทายาทหรอญาต หรอผมสวนไดเสยของผประสบภย แลวแตกรณ รองขอแทน (๒) กรณความเสยหายตอชวตตามขอ ๒ (๒) ใหทายาทโดยธรรมของผประสบภยเปนผรองขอ ขอ ๗ การรองขอรบคาเสยหายเบองตนจากบรษททรบประกนภยตองกระทาภายใน หนงรอยแปดสบวนนบแตวนทมความเสยหายเกดขน ขอ ๘ การจายคาเสยหายเบองตน ใหจายแกผรองขอตามขอ ๖ แลวแตกรณ เปนเงนสด หรอเปนเชคทมไดลงวนทลวงหนา ภายในเจดวนนบแตวนทไดรบคารองขอโดยไมตองรอการพสจน ความรบผด

ใหไว ณ วนท ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ กรณ จาตกวณช

รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชกฎกระทรวงฉบบน คอ เนองจากความเสยหายทเกดขนกบ ผประสบภยจากรถในบางกรณมผลกระทบตอชวตและรางกายของผประสบภยและยงมผลใหผประสบภย ตองรบภาระในคาเสยหายและคาใชจายทเกดขน รวมทงไดรบความเดอดรอนในการดารงชวตตามปกต สมควรทจะไดมการปรบปรงคาเสยหายและคาใชจายทจาเปนอยางอนเพอบรรเทาความเดอดรอน ของผประสบภยในเบองตน เพอใหสอดคลองกบความเสยหายทเกดขนและสภาวะเศรษฐกจของประเทศ ในปจจบน และกาหนดใหบรษททรบประกนภยสามารถจายคาเสยหายเบองตนใหแกบรษทกลางคมครอง ผประสบภยจากรถ จากด ได จงจาเปนตองออกกฎกระทรวงน (ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๑๒๖ ตอนท ๙๗ ก ลงวนท ๒๕ ธนวาคม ๒๕๕๒)

DPU

126

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล นางสาวสพชฌาย นชมตร วฒการศกษา ปการศกษา 2549 นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยศรปทม ปการศกษา 2551 นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ตาแหนงและสถานททางานปจจบน พนกงานบรหารงานทวไป ระดบ 4 กองขอมลขาวสาร

สานกผวาการ การทางพเศษแหงประเทศไทย DPU