25
ACABA ile başlayan Buluşlar Osman Keskin Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni

Acaba okeskin

Embed Size (px)

Citation preview

ACABA ile

başlayan

Buluşlar

Osman Keskin Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni

Acaba ile başlayan buluşlar

Bu sunum Teknoloji ve Tasarım dersinde uygulanmak üzere Teknoloji

ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Esaslarına göre hazırlanmıştır.

6 - 7 - 8. sınıflarda kurgu kuşağında yaratıcı düşünmeyi uyaran

etkinlikler kapsamında uygulanacak şekilde planlanmıştır.

Öğrencilerin merak etme, hayal etme, sorun bulma aşamalarını

kavramaları açısından; gözlem yapma, sorunların farkına varma,

kolaylaştırma, güzelleştirme, farklılaştırma hakkında düşüncelerini

geliştirmek amacıyla hazırlanmıştır.

Sevgili Öğrenciler;

Bu sunumda sizlere farklı insanların farklı icatlarını ve tasarımlarına ait

çalışmalarını, çözümlerini paylaşacağım.

Bu çalışmaların dersimiz ile ilgisi şu: çevremizi dikkatlice gözlemlediğimizde, sorguladığımızda, bir çok insanın fazlaca sorunlarla

karşılaştığını ve bu sorunları çözmek için kendi kapasitelerini zorlayarak

yaratıcı çalışmalar geliştirdiklerini göreceksiniz. Bir çok buluş ve çözümü

geliştiren kişiler sadece basit bir acaba sorusunu sorarak başladıklarını

göreceksiniz.

Ayrıca bir şeyler üretebilmek için sadece iyi gözlem yapıp düşünmenin

temelde yeterli olduğunu ve sizlerin de bir acaba sorusuyla farklı, yeni

şeyler geliştirebileceğinizi göreceksiniz.

Acaba ile başlayan buluşlar

Her slayttan sonra o çalışmayı düşünen,

tasarlayan veya gerçekleştiren kişinin

kendi kendine sorduğu ve dersimizde

sizin de çalışmalarınıza ışık tutacak olan

acaba ile başlayan soruyu sizin tahmin

etmenizi isteyeceğim.

Acaba ile başlayan buluşlar

Acaba ile başlayan buluşlar

CEP TELEFONUNUZU KONUŞARAK ŞARJ EDİN

Telefon başında uzun sohbetler yapanlar sadece konuşarak pillerini şarj edebilecek. Koreli iki bilim adamı cep telefonlarını sadece konuşarak şarj edebilmenin mümkün olduğunu kanıtladı. Aslında sistem oldukça basit bir mantığa dayanıyor. Bildiğiniz gibi hepimizin kullandığı hoparlörler elektriksel sinyali sese dönüştürüyorlar. Bu süreci tersine çevirecek bir mekanizma kurduğunuzda ses dalgalarının elektriğe dönüştürülmesi de fiziksel olarak gayet mümkün. Bu teknolojinin başka alanlara da uygulanması için çalışmalar yapılıyor. Örneğin, büyük şehirlerde ve otoyollardaki trafik gürültüsünden, trenlerin çıkardığı gürültüden uygun mekanizmalar kurularak elektrik elde edilebiliyor.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

ACABA ?

Cep Telefonu ile Tarla Suluyor

Burdurlu çiftçi 52 yaşında ve 30 yıldır çiftçilik yapan Süleyman Uluışık, birbirine uzak noktalarda bulunan tarlalarını tek bir noktadan sulamak için 250 TL’lik harcamayla ilginç bir yöntem kullanmaya başladı.

Teknolojiyi her zaman yakından takip ettiğini belirten Süleyman Uluışık, sistemin nasıl çalıştığını şöyle anlattı:

“Farklı noktalarda bulunan arazilerimi sulamak çok zor oluyordu. Yapmam gereken tek şey hangi sistemle sulama yapmaya karar vermem. Damlama sistemiyle sulama yapacağım dönemde sistemi bu boru hattına takıyorum. Yağmurlama sistemiyle sulama yapmam gerektiğinde ise bu hattın borularını sisteme bağlıyorum. Panodaki telefonu aradığımda herşey kendi başına çalışıyor. Benim tarlaya gelmeme gerek kalmıyor. Bu sistem ile hem işgücünden hem de zamandan kazanıyorum. Gelecek yıl da tarlalara kamera bağlatacağım. Sulama işlemini evimden izleyeceğim.”

Acaba ile başlayan buluşlar

Kalp pili (1950): Kalp pili, kalbin atış hızını ayarlayan bir cihaz. Kanadalı John Hopps, vücut sıcaklığının aniden düşmesi anlamına gelen hipotermiya’ya çare bulmak için radyo dalgalarıyla vücut sıcaklığını artırmaya çalışırken, tesadüfen kalbin durduğunda mekanik olarak tekrar çalıştırılabildiğini keşfetmiş. İlk ürettiği kalp pili o kadar büyükmüş ki vücudun dışında taşınması gerekiyormuş.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

“Pusula”: İşte bir Çin icadı daha! Isın sülâlesi zamanında (265-419), Çinliler mıknatıslı bir iğne sayesinde “Güney”i belirleyebiliyorlardı. İğnenin bu özelliğinden yararlanmak için 424′te “Mıknatıslı arabalar” yapıldı. Bu arabalar, dikey bir eksen çevresinde dönen bir heykel taşımaktaydı. Heykel, içinde gizli bulunan bir mıknatısın etkisiyle hep güneye dönük dururdu. Her neyse, Fransa’da pusuladan ilk olarak 1200′de söz edilmeye başlandı. Bunu, 1207′de İngiltere ve 1213′te İzlanda izledi. Pusulanın ilkel bir yapısı vardı o zamanlar. İlk önemli gelişmeyi gerçekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269). İğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirdi. Böylece gemicilerin pergeli halini alan bu gereç, artık onlara etkili bir rehber olabilecek; bilinmeyen denizlere açılmalarını ve büyük keşifler çağını açmalarını sağlayacaktı.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

1953′te Warren, Avusturalya Havacılık Araştırma Kurumu’nda uzman bilimadamı olarak, dünyanın ilk jet yolcu uçağı De Haviland Comet’in düşmesinin ardından enkaz incelemelerine katıldı; bir ticaret fuarında gördüğü küçük ses kaydediciyi hatırlayarak, uçağın düşme anında kokpitte neler olduğunu bilmenin çok işe yarayabileceğini düşündü; böylece uçaktaki aygıtların göstergeleri ile pilotun sesini kaydedebilecek bir makine yapmak için kafa yormaya başladı. Düşüncelerinin ayrıntılı bir teklifini yazıp birkaç farklı ülkenin havacılık yetkililerine gönderdiyse de, ilgilenen kimseyi bulamadı. Ama yılmadan devam etti. Pilotun konuşmalarının yanı sıra, uçağın hız, irtifa ve yönünü kaydedebilen bir prototip yaptı; veriler bir teyp bandı yerine çelik tel üzerine kaydedildiğinden yangınlarda zarar görme olasılığıda düştü. Warren nihayet 1958′de prototipini, Havacılık Bakanlığı’ndan onay aldı; Bekleneceği gibi, karakutuları zorunlu hale getiren ilk ülke Avusturalya oldu; 1960′ta Queensland’de meydana gelen bir uçak kazasını inceleyen yargıç, tüm uçaklarda uçuş veri kayıt cihazlarının olmasını tavsiye edecekti.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

1885 yılında kutuplanmış bir yalıtkan hareketinin, bir akımla aynı manyetik etkileri gösterdiğini açıkladı. Fakat asıl ününü, 1895 yılında X ışınlarını keşfetmesiyle kazandı. Bu ışınları inceleyen Röntgen, X ışınlarının bir doğru boyunca yatıldığını, yansıma ve kırılmaya uğramadığını, elektrik veya manyetik alanların etkisiyle yön değiştirmediğini ispatladı. X ışınlarının, cisimlerin içinden geçme kabiliyetlerini inceledi ve bu ışınların havayı iyonlaştırdığını ortaya çıkardı. 1901 yılında tamamladığı bu araştırmaları sonucu, aynı yılın fizik dalında Nobel Bilim Ödülü’ne layık görüldü. X veya g ışımalarının miktar ölçümü birimine kendi ismini vermiştir. Günümüzde röntgen ışınları tıp alanında kullanılmaktadır.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

ISIYA DAYANIKLI CAMLAR 19. yüzyılın sonlarına doğru, Otto Friederich Schott, Carl Zeiss ve Ernst Abbe (Almanya) , Jena’da Glastechnische Versuchsanstalt adını verdikleri, cam ürünlerinde uzmanlaşacak bir fabrika kurdular. Fabrika yüksek kalitede mercek, mikroskop, dürbün vb. optik ürünlerle ünlendi. Daha sonra Schott ve Assoceates Jena Glassworks adını alacak ve 1919′dan itibaren de Carl Zeiss vakfının bünyesine katılacaktı. 1884 yılında bu üçlü, ana bileşenler olan boron oksit ve silisyumdan ötürü borosilikat cam olarak bilinen, ısıya ve kimyasal maddeye dayanıklı yeni bir cam çeşidi üretti. Derken 1912′de, Corning Glass’dan J.T. Littleton, Eugene Sullivan ve William Taylor, Almanların borosilikat camını Nonex adlı ısıya dayanıklı cam olarak geliştirdiler; bu ürün önce sadece sanayi amaçlı kullanıldı. Rivayete göre bu camı fırında yemek pişirmekte kullanma düşüncesi 1913 yılında şöyle doğmuş: Corning teknisyenlerinden birinin eşi, Nonex marka bir akümülatör kavanozu içinde kek pişirmiş. Sonuç olarak firma, evlerde kullanılmak üzere ilk fırına dayanıklı camı geliştirdi. 1915′te Pyrex ticari markası ile piyasaya sürüldü.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Cep Telefonunun İcadı Cep telefonu (1973): Cep telefonu düşüncesi 1947′de ortaya çıkmış. Arabalara nasıl telefon yerleştireceklerini düşünen bilimadamları, yüksek güçlü vericileri aralıklı olarak yerleştirmektense düşük güçlü ucuz vericileri sık aralıklarla yerleştirmenin daha başarılı bir sistem olduğunu düşünmüşler. Tabii o sırada bunu yapabilecek teknoloji ortalarda yokmuş. Martin Cooper, modern cep telefonu cihazının mucidi sayılıyor. İlk cep telefonu görüşmesini 1973 yılının Nisan ayında o yapmış. 1977′de ilk cihaz imal edilmiş ve 2000 tane sınırlı sayıda üretilerek piyasaya çıkmış.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Danimarkalı bilim adamı Peter Madsen kendi yaptığı bir roketin içinde uzaya gitmeyi hedefliyor.

30 Ağustos’ta roketi insansız olarak fırlatmayı denecek olan Madsen’ın projesi başarılı olursa Danimarka uzaya insan gönderen dördüncü ülke olacak. Bugüne kadar sadece Amerika, Rusya ve Çin gerçekleştirdikleri dev projelerle uzaya insan göndermeyi başarmıştı. Toplam 5,5 milyon kişinin yaşadığı Danimarka’da devletin henüz uzaya insan göndermek gibi bir projesi yok. Ancak çocukluğundan beri uzaya gitmenin hayallerini kuran 38 yaşındaki Peder Madsen daha önce NASA’da görev yapmış olan arkadaşı Kristian von Bengtson ile birlikte iki yıldır bu konu üzerinde çalışıyor. Madsen ve Bengtson çalışmalarını nihayet tamamladıklarını ve hazırlanan özel uzay roketinin 30 Ağustos günü fırlatılacağını duyurdu. Uçuşla ilgili bilgi veren bilim adamları, ilk denemelerin Danimarka’nın Bornholm adası açıklarına kurulan bir platformdan gerçekleştirileceğini söylediler. İki yıl süren çalışmanın ardından tamamlanan 9 metre uzunluğundaki özel uzay roketi ilk fırlatmada yolcusuz olarak denenecek. Testlerin başarıyla tamamlanması halinde ise Peter Madsen Danimarka sınırları içerisinden uzaya giden ilk insan olacak.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) son derece zeki bilim adamlarını bünyesinde barındırması nedeniyle tüm dünyada haklı bir üne sahiptir. Fakat bu başarılı bilim adamları bile zaman zaman kendi yeteneklerini aşan konularla karşılaşabiliyorlar. Son zamanlarda MIT’de enerji kaynakları üzerine çalışmalar sürdüren bilim adamları bu konuda çığır açabilecek bir buluşa imza attılar. “Termal Güç Dalgaları” adını verdikleri bu yöntem, daha önceden bilinmeyen bir yöntem ile elektrik üretilebilmesini sağlıyor. Fakat ufak bir sorun var. Her ne kadar bilim adamları bu yöntem ile elektrik üretebilseler de, bu yeni buluşun nasıl çalıştığını bir türlü bulamadılar. Buluş büyük bir başarı, ama… Teorik olarak güçlü enerji dalgalarının karbon nanotüplerden geçmesini sağlayan Termal Güç Dalgaları, deneyler esnasında beklenenden çok daha fazla bir başarı sağlayarak bilim adamlarını şaşırtmış. Bu yöntem ile bir kalem pil boyutundaki deney araçları, yanı büyüklükteki pillerden tam 100 kat daha fazla enerji üretebiliyor.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Fransa’da hızı saatte 35 kilometreye ulaşan havayla çalışan otomobil icat edildi. Fransa’da yarış mühendisi Guy Negre tarafından havayla çalışan otomobil icat edildi. Otomobilde bulunan hava deposu 4 saatte maksimum kapasiteye ulaşıyor. Otomobilin hızı saatte 35 km’ye çıkabiliyor. Depolanan soğuk hava sıkıştırılarak pistonlara kuvvet uyguluyor. Egzost borusundan ise sadece temiz havanın salınıyor. Bu buluş, mühendisler arasında da bazı tartışmalara neden oldu. Elektrikle çalışan otomobiller varken havayla çalışan bir otomobilin gereksiz olduğu kanısındalar. Şirket yetkilisi Shiva Vencat fiyatın 11 bin euro ile 12 bin 500 euro arasında değişeceğini belirtti.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

İngiltere’deki açık üniversite Milton Keynes araştırmacıları, çiftleşme mevsimindeki erkek kurbağaların deprem gibi önceden sezilmesi zor olayları haber verebileceğini düşünüyor.

Elde ettikleri bilgilerin Bufo bufo (siğilli kurbağa) cinsi bu kurbağaların önemli sismik olayları önceden kestirebildiklerini ve buna uygun davranış benimsediklerini ortaya koyduğunu anlatan bir başka araştırmacı Tim Halliday de, depremden 12 gün önce L’Aquila’ya 74 kilometre uzaklıkta kurbağaları incelediklerini, depremden 5 gün önce ise bölgedeki erkek kurbağaların bir anda yüzde 96 oranında azaldığını saptadıklarını kaydetti.

Depremin üzerinden 10 gün ve son büyük artçı depremin üzerinden de 2 gün geçtikten sonra bölgedeki kurbağaların sayısının normalden çok az olduğuna işaret eden araştırmacılar, kurbağaların depremden bu kadar zaman önce tam olarak ne tür bir sinyal aldıklarını ise bilmediklerini kaydetti. Araştırmacılar, kurbağaların faaliyetlerinin azalmasının, gazların iyonize olduğu iyonosferdeki deprem öncesi bazı düzensizliklerle aynı zamana rastladığına dikkati çekerek, alçak radyo frekanslarında saptanan bu düzensizliklerin radon gazı kaçaklarıyla ya da yer çekimi dalgalarıyla bağlantılı olabileceğini düşündüklerini kaydetti.

Depremi haber veren canlılar!

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Yakın Doğu ve Hindistan arasında yaşayan ‘oryantal eşek arıları,’ günün en sıcak saatlerinde hareketli oluyor. Diğer arı türlerinin ise en hareketli oldukları zaman sabah saatleri. Bilimadamları uzun süredir yuvalarını yer altında yapan bu arı türünü inceliyordu. Keşfi yapan ise İsrail ve İngiltere’den araştırmacıları bir araya getiren bir grup oldu. Tel Aviv Üniversitesi’nden doktor Marian Plotkin’in önderliğindeki grup, bu eşek arısı türünün ise midesindeki özel bir yapı sayesine güneş ışığını yakaladığı ve daha sonra pigmentler aracılığıyla enerjiyi kullandığı keşfetti. Bu keşif aynı zamanda böceklerin metabolizmasına dair mevcut varsayımları da değiştiriyor. Bugüne dek, böceklerin metabolizmasının çoğu karın çevresinde depolanan yağlar ile çalıştığı düşünülüyordu.

eşek arısının güneş enerjisi toplama yeteneği

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

ABD’nin Santa Barbara ve Michigan üniversitelerinden bilim adamları, oksijen taşıyan alyuvarların görevini “taklit eden”, alyuvarlardan daha küçük parçacıklar geliştirmeyi başardı. PNAS dergisinde yayımlanan makalede bu parçacıkların ayrıca ilaçları taşıma özelliğinin de bulunduğu belirtildi. Fransız Le Nouvel Observateur dergisinin internet sitesinde de yer alan makalede, kan bağışının azalmasına çözüm bulmanın yolunun yapay alyuvarlardan geçtiği, ancak önemli özelliklere sahip alyuvarların taklit edilmesinin kolay olmadığı belirtilirken, bilim adamlarının bu alanda ilk adımı attığı vurgulandı.

İnsan yapısı kan hücresi!

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Uçan aşı

Japonya’nın başkenti Tokyo’ya yakın Jichi tıp fakültesi araştırmacıları, genetik değişimle sivrisineklerin tükürüklerinde tatarcık hummasına karşı aşı üretmelerini sağladı. Bu sineklerin ısırdığı farelerin ise hastalığa karşı antikor ürettiği tespit edildi Araştırmayı yöneten Prof. Shigeto Yoshida, genetik değişime uğratılmış sineklerin ısırdıkları “kurbanlarının” normal bir aşı olmuş gibi hastalığa karşı korunduğunu, ama bu yöntemin “ücretsiz ve acısız” olduğunu belirtti.

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Sizi her gün başka bir şehre götüren bir otel hayal edebiliyor musunuz? Endüstri tasarımcısı Thomas Rodemeire mobil lüks otel tasarımı üzerinde çalışıyor. Uçan oteller sizi her gün farklı bir ülkeye götürebiliyor. Thomas Rodemeire’nin bu tasarımının yanı sıra tüm lüksü ve konforu barındıran ‘Hotelikopter’ler de önümüzdeki dönemde seyahat alışkanlıklarını değiştireceğe benziyor.

Uçan oteller

ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

Hollanda’da geliştirilen zihin okuyan bir yazılım, kişiye söylenen sesleri deşifre edebiliyor…Bilim adamları, yazılımı geliştirmek için manyetik rezonans görüntüleme teknolojisini, üç farklı konuşmacının söylediği basit seslileri dinleyen yedi kişi üzerinde kullanmışlar. Bilim adamlarından oluşan takım, her bir sesin dinleyenin işitsel korteksinde belirgin bir sinirsel iz bıraktığını keşfetti. Bu izler, neyin dinlendiğini ve söyleneni deşifre etmek konusunda kurallar oluşturulmasına imkan tanıyor… Ayrıca, farklı insanlar da söylese aynı sesler veya sesliler insanın beyninde aynı izleri bırakıyor. Bilim adamları şimdi de sistemin daha karmaşık sesleri tanıması için uğraşıyor. ACABA ?

Acaba ile başlayan buluşlar

ACABA ?

Yapay kalp

Tamamen yapay olan prototipi hazırlayan Avrupalı araştırmacılar, kalbin klinik deneylerine 2011′de başlayacaklarını bildirdi. Yapay kalbin üretimi, kalp nakil uzmanı Alain Carpentier, Truffle şirketi ve Fransız yeni buluşlar ajansının desteğinde biyomedikal Carmat firması tarafından Paris yakınında bir yerde yapılacak. Bilim adamı Carpentier, AFP ajansına yaptığı açıklamada, “artık araştırma safhasından klinik uygulamalara geçtiklerini ve 15 yıllık çalışmadan sonra yapay kalbin insanların kullanımına hazırlanması için üretimine başlayacaklarını” söyledi. Kimyasal işlem görmüş hayvan dokularından yapılan yapay kalpte, Carpentier tarafından geliştirilen ve hali hazırda dünyada kullanılan kalp kapakçıları protezine benzer bir teknoloji kullanılıyor.

Acaba ile başlayan buluşlar

Dünyanın en büyük cep telefonu üreticilerinden birinde 20 yıl çalıştıktan sonra vücudunda kanser belirtileri görünce dağa çıktı ve “Tıptan haberimiz yoktu. Geliştirdiğimiz şeylerin insanlara zarar vereceğini bilmiyorduk” dedi. Vatan’ın haberine göre; 20 yıldan uzun bir süre büyük bir telekomünikasyon firmasında mühendis olarak çalışmış ve birçok prototip sistemler geliştirmişti. Yalnızca İsveç ordusunun ve Ericsson’ın erişebileceği yenilikte ve kapasitede bilgisayar ve iletişim cihazları kullanarak, florasan lambalar altında, penceresinin dışındaki dev antenler yüzünden her gün yüksek oranda radyasyona maruz kalıyordu. 1980’lerin sonunda ilk belirtiler ortaya çıktı. Uzun dönem telekomünikasyon sektöründe çalıştığı ve insan sağlığını etkileyen cep telefonlarını yaptığı için pişmanlık duyan bir çocuk babası mühendis “Biz toplumun çok ilerisindeyiz. Ama bizim tıptan haberimiz yoktu. Geliştirdiğimiz şeylerin insanlara zarar vereceğini tahmin etmiyorduk” dedi. Öte yandan Per Segerback’in teknolojik aletlere yani radyasyon ve elektromanyetik dalgalara olan alerjisi hem bilim dünyası hem de insan neslinin geleceği için özel bir çalışma alanı da yarattı. Çünkü 55 yaşındaki bu adam, dünyada “elektro manyetik dalgalara” bu kadar büyük bir derecede alerjisi olan tek insan. Yanında bir cep telefonu çalması bile başının dönmesine ve bilincinin kaybolmasına neden olabiliyor. Elektromanyetik dalgalara maruz kaldığında başı dönüyor, cildi kızarıyor, teninde yanmalar meydana geliyor. İnzivaya çekildi Per Sereback, Stockholm’ün uzak bir köyünde yaşıyor. Tedavisi için kullanılan teknolojik aletler Segerback’in ölümüne bile neden olabilir. Yemeklerini odun ateşinde pişiriyor. Halen elektrikli ışık, telefon ve bilgisayar kullanıyor ancak onların güç kaynakları yerin 27 metre altında bulunuyor. Bilgisayar kasası ve ’mouse’u metal plakalarla kaplı.

bu bilim insanına nasıl yardım edebiliriz? ACABA

Acaba ile başlayan buluşlar

Sizlerin de çevreyi gözlemlemeniz, merak ve hayallerinizi yazmanız beklenmektedir. Ben nerden bulacağım veya nasıl olacak gibi sorularla kaygılanmayın

artık her şeyin basit bir acaba sorusuyla geliştiğini gördünüz.

Haydi sizlerde düşünün bakalım

Acaba…..

Osman KESKİN Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni

[email protected]

Diğer çalışmalarım için

Teknoloji ve Tasarımcılar grubu Facebook

Bir Fark

Yaratsak

Yeter !!!

Acaba ile başlayan buluşlar