Erciyes T'p Dergisi 14: 321-327, 1992. ORIJINAL ARA$TIRMALAR

AMEBIASIS VE GIARDIASIS'Lt HASTALARIN BARSAK FLORASINDAKt DEG1S1KL1KLER

Differentiation of intestinal bacterial flora in patients with amebiasis and

giardiasis

Mustafa All. Yusu{Ozba[2

P rotozoonlann yapug1 barsak hastahklan­na yurdumuzda oldukc;a fazla rastlaml­

maktadtr. Bunlardan Entamoeba histolytica (E. histolytica) ile Giardia intestinalis (G. in-testinalis)

Erciyes Universitesi Gevher Nesibe Hastanesi 38039 KAYSER/.

Mikrobiyoloji. Biyolog 1, Mikrobiyoloji. Prof Dr. 2

en patojen protozoonlardan olup, her ya~ gru­bunda infeksiyona neden olurlar (11, 18, 23). Patojen ve nonpatojen protozoonlann morfo­lojik ozellikleri ve infeksiyonlan giiniimiizde iyi bilinmektedir. Barsaklarda infeksiyona neden olan veya olmayan parazitlerin barsak floras1 iizerinde az veya ~o~ oranda etkileli vardtr (13, 15, 23). Erciyes Universitesi Gev­her Nesibe Hastanesi klinik ve poliklinikle-

ORIJINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalarm Barsak Florasmdaki Degi§iklikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

rinden laboratuvanmtza gonderilen dt~kl or­nekleri parazitolojik ve bakteriyolojik yonden incelenerek patojen protozoonlann barsak floras1 iizerindeki etkisi ara~tmldt.

METODLAR

Erciyes Universitesi Gevher Nesibe Hastane­si klinik ve polikliniklerine kann agnst ~ikayetleri ile b~vuran 204 hastanm dt~kl or­nekleri parazitolojik ve balqeriyolojik yonden incelenmek i~in toplandt. Omekler 25 mg'bk pomat kutulanna almdtktan sonra derhal laboratuvara getirildi ve hemen degerlendir­meye almdt. Bu yolla kistik fonnlanmn ya­nmda E. histolytica ve G. intestinalis'in trofo­zoit ~ekillerinin de goriilmesi ama~landt. Bakteriyolojik inceleme i~in omekler ekiv­yonla transport vasatma almdt.

Dt~kmm ~ekli, ktvamt, rengi, kokusu, kan, miikiis ve cerahat ihtiva edip etmedigi kayde­dildi. Bir lam iizerine bir damla SF damlauldt ve temiz bagetlerle dt~kmm degi~ik yerlerine ozellikle miikiislii, kanlt oolgelerine dokunu­larak bir miktar dt~kt omegi abnarak lam iizerind.~ homojen bir ~ekilde dagtlmast sag­landt. Uzerine lamel kapattlarak haztrlanan preparatlar t~tk mikroskobunda x 10 ve x 40 biiyiitmelerde incelendi. Tam gii~liigii olan durumlarda SF yerine Iugol kullarularak ince­leme yaptldt.

E. histolytica ve G. intestinalis yoniinden po­zitif bulunan omeklerden i~erisinde buyyon bulunan ekivyonlu tiiplere dt~kt omekleri dt~­kmm kanlt miikiislii bOlgelerinden almd1. Baktiyolojik tetkik ic;in kanh, ENDO ve SS besiyerlerine tek koloni dii~iinne metoduyla ekim yaptldt. Vasatlar aerob ortamda 37 0C'de 18.24 saat siireyle enkiibe edildi. Kiil­tiirde iireyen bakterilerin koloni, pigment du­rumu ve boyanma ozelliklerine bakllarak bakteriyolojik degerlendirilmesi yaptldt.

Kiiltiirlerde iireyen Gram negatif basillerin biyokimyasal ozelliklerini in~elemek amacty­la Triple Sugar Iron (TSI), Ure ve Simmons Citrat vasatlanna pasajlan yaptldt. Kiiltiirde iireyen Gram pozitif koklar ic;in katalaz testi

322

uygulandt. Salmonella ve Shigella tiirlerinin ozelliklerine sahip olan bakteriler Salmonella ve Shigella polivalan ve monovalan antise­rumlar (Pendik) ile ka~tla~unldt.

!statistiksel analizler ic;in Fisher'in kesin Ki­kare testi uygulandt (22).

BULGULAR

Parazitolojik yontemlerle incelenen .ornekler­de patojen protozoon bulunanlann bakteriyo­lojik kiiltiirleri yaptld1. Toplam 204 hastarun 76'st 0-14 ya~ grubunda, 128'i ise 14 ya~m­dan biiyiiktii.

Parazitolojik Bulgular

Parazitolojik olarak incelenen 204 hastarun dt~kt omeklerinin 125'inde patojen protozoon goriildii, bunlann 68'i E. histolytica ve 57'si G. intestinalis idi. Patojen protozoon bulunan hastalann 52'si 0-14, 73'ii 14 y~mdan biiyiik ya~ grubundandt (Tablo 1).

Tablo I. Patojen Protozoon Bulunan Hastalann Y ~ Gruplanna Gore Da~Ilum

Y A~ GRUPLARI TOPLAM PATOJENPROTOZOON 0-14 >14 Say1 %

E. histolytica 13 55 68 33.3 G. intestinalis 39 18 57 27.9 Top lam 52 73 125 61.2 Patojen protozoon bulunmayan 24 55 79 38.8 Genel Toplam 76 128 204 100.0

Bakteriyolojik Bulgular

Patojen protozoon bulunan 125 hastanm dt~­kt omeklerinden bakteriyolojik kiiltiirler ya­pildt. Bunlann 4'iinden patojen bakteri (Sal ­monella, Shigella), llO'undan E. coli ve 11'inden nonnal barsak flora bakterileri so­yutlandt. Patojen bakterilerden 1'i Salmonella cholerasuis, 2'si Shigella flexneri, l'i Shigella sonnei idi. E. histolytica goriilen omeklerin 60'mda E. coli, 5'inde normal barsak flora

Erciyes Tlp Dergisi 14:3, 1992

ORIJINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalartn Barsak F/orasmdald Degi§ik/ikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

bakterileri; G . intestinalis g6Iiilen 6rneklerin 50'sinde E. coli ve 6'smda normal barsak flo-

Tablo II. Patojen Protozoon GMilen D~kl 6meklerinin Bakteriyolojik Kiilttir Bulgulan

YA$ GRUPLARI TOPLAM

0RE1U.ENBAKTER1LER 0-14 >14 Sayt %

Sh.flexneri 2 2 1.6 Sh.sonnei "----- 1 1 0.8 S .cholerasuis 1 1 0.8 E . coli* 47 63 110 88.0 NBF bakterileri** 4 7 11 8.8 Top lam 52 73 126 100.0

• E. histolytica goriil~n ornd:Jerin 60'w:la v~ G.intesti­nalis goriU~n orn~lderin 5fJ'sinde E.coli iiretildi.

•• E. histolytica goriU~n o~ld~rill5'iNU v~ G illlesti ­naZis goriilen orn~lderin 6'sw:la normal barsakflora bakterileri iiretildi.

ra bakterileri iiretildi (fablo m. Direkt mikroskobik incelemeyle patojen pro­towon g6rillmeyen 79 dt~k.I ()rneginin bakte­riyolojik kiiltiirlerinin 47'sinde E. coli ve 32'sinde normal barsak flora bakterileri iiredi (Tablo III).

Tablo III. Patojen Protozoon Gonilmeyen Dt~ 6meklerinin Bakteriyolojik Kiilttirlerinde Oreyen Bakteriler

Y AS GRUPLARI TOPLAM

BAKTERl 0-14 >14 Sayt %

E. coli 14 33 47 59.5 Normal barsak flora bakterileri 10 22 32 40.5

Top lam 24 55 79 100.0

Patojen protozoon bulunan 125 hastamn 4'iinde patojen bakteri, diger 121 6rnegin bakteriyolojik kiiltiirlerinde E. coli veya nor­mal barsak flora bakterileri iiredi (Tablo IV).

Tablo IV. Patojen Protozoon Varhgmda Bakteriyolojik KUlttirlerde Patojen Bakteri Oremesi Arasmdaki lli~ki

PATOJEN BAKTERl

PATOJEN PROTOZOON OREol OREMEDl TOPLAM

Protozoon g()r(i}dfi 4 121 125 Protozoon gOriilmedi 79 79

Top lam 4 200 204

. p>0.05

1statistiksel degerlendirmede, patojen proto­zoon varhgmda dt~k.I 6rneklerin bakteriyolo­jik killtiirlerinde patojen bakteri iiremesi ara­smdaki ili~ki anlamstz bulundu (p >0.05).

Patojen protozoon bu1unanlann dt~k.I 6rnek­lerinden yaptlan bakteriyolojik kiiltiirlerin 110'unda, patojen protowon g6Iiilmeyenlerin 47'sinde E. coli izole edildi (fablo V).

Tablo V. Patojen Protozoon Varh~da Bakteriyolojik Killttirlerde E.coli Oremesi Arasmdaki ll~ki

E.coli

PATOJENPROTOZOON OREol 0REMED1 TOPLAM

Protozoon gOriildii 110 Protozoon gOrill.medi 47

Top lam 157

p <0.05

15 32

47

125 79

204

1statistiksel olarak yapilan analizde patojen protozoon varh~nda dt~ki orneklerinin bak­teriyolojik killtiirlerinde E . coli iiremesi ara­smdaki ili~ki anlamh bulundu (p < 0.05).

TARTISMA

1nsan barsagtnda ya~ayan patojen protozoon­lardan E. histolytica ve G. intestinalis'in olu~-

Erciyes Ttp Dergisi 14:3,1992 ------------ - ---- - --- 323

OR/JINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalarm Barsak Florasmdaki Degi§iklikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

turduklan infeksiyonlar tiim dtinyada l>zellik­le tropik.al ve subtropikal lX>lgelerde yaygtn­dtr. Bu Mlgelerdeki dii§iik hijyen §artlannm yarustra, tst ve nemin etkisi ile ki§ilerin viicut direncinin dii§iiklii~ntin rol oynadtgt bilin­mektedir. E. histolytica'mn ortalama insidanst 1948 ytlma kadar 43 iilkede yaptlan 169 ara§­ttrmanm sonucu olarak; Dtinya'da% 13, Av­rupa'da % 10, Amerika'da % 12, Asya'da %16, Afrika'da % 17, Avustralya'da % 1.5 oranlannda saptanmt§ttr (3, 21). 1930-1955 ytllan arasmda Amerika Birle§ik Devletle­ri'nde E. histolytica prevalanst ki§isel ve ~ev­resel hijyen seviyelerine bagh olarak % 1 ile % 40 arasmda degi§mek iizere ortalama % 10 oranmda bulunmu§tur. Dogu yanm kiirede degi§ik ara§ttrmalarda E. histolytica infeksi­yonunda biiyiik prevalans farkllltklan gl>ze ~arpmaktadtr. Yaptlan ~e§itli ~alt§malarda Kuzey Avrupa'da amoebiasis prevalanst %5.0-20; Giiney Avrupa'da ise% 20-51 ola­rak bulunmu§tur. Hollanda'da kist ~tkaran portl>rlerin saytst % 5-19 arasmda saptanmt§­ur (13). Top1am 62 iilkede yaptlan epidemi­yolojik ~alt§malann sonucu 1987 ytlmda ra­por edilmi§ ve en yaygm sagbk problemleri arasmda amoebiasis yer almaktadtr (3). Tiir­kiye'nin her iklim b<i1gesinde E. histolytica infeksiyonlanna rastlamlmaktadtr. Memleke­timizin ~e§itli §ehirlerinde, hatta aym §ehrin ~e§itli semtlerinde prevalans aynhklan dik­kati ~ekmektedir. Tiirkiye'de E. histolyti­ca'mn oolgesel dagtllmt: Karadeniz BOlge­si'nde% 1-24; Marmara Bl>lgesi'nde% 0.5-12.2; Ege Bl>lgesi'nde % 0.7-5.3; Akdeniz Bl>lgesi'nde% 1-10.3; Dogu Anadolu Bl>lge­si'nde % 2-10; Giineydogu Anadolu Bl>lge­si'nde% 1-15.8 ve 1~ Anadolu Bl>lgesi'nde% 4-15 oranlannda bulunmu§tur (7, 11). Yapt­lan kopro-parazitolojik ~alt§malann sonu~la­nna gl>re, E. histolytica infeksiyonlanna stk rastlamldtgt ve Antalya'da% 6-24; i~el'de% 10.3; istanbul'un dl>rt ayn Mlgesinde ortala­ma % 2.22, Kayseri'de % 12.4 ve Diyarba­ktr'da% 37.5 oranlannda bulundugu bildiril­mektedir (17, 18, 25). E. histolytica ve G. in­testinalis'in prevalanst o1duk~a degi§kendir; uygulanan yl>ntemlere, tek preparat yapmaya,

324

ya§ gruplanna, iklim §artlanna ve ~evrese1 hijyene bagh olarak farldt prevalanslar ortaya ~tkmaktadtr (4, 5). t~ Anadolu'da bir yerle§im Mlgesi o1an Kayseri'de, l>nceki ytllarda bar­sak protozoonlarma bagh infeksiyonlann gl>­riilme stkltgmt ve ta§tganltk oranlanm belir­leyen raporlar vardtr (11, 17). Bu ~ah§mada kann agnst §ikayetleri ile ba§vuran 204 has­tarun dt§kt l>mekleri incelenmi§ ve hastalann % 33.3'iinde E. histolytica bulunmu§tur. Bu bulgular iilkemizin diger yl>relerinde bulunan oranlann ~ok iisttindedir. <;tinkii ~ah§ma is­halli hastalara yl>neliktir. Diyarbaktr'da ben­zer §ekilde ishalli hastalarda yaptlan ~alt§ma (25), bulgulanmtzla uygunluk gl>stermekte­dir. Bu sonu~ yl>resel adet ve geleneklere bagh olabilir. E. histolytica'nm gl>riilme stklt­gt §ehirle§me ve daha iyi sthhl §artlarla azal­ttlmt§tlr. Fakat yine de son raporlar infeksi­yonun artttgt yl>ndedir (13, 21).

Diinya'da ~e§itli Mlgelerde yap1lan koprolo­jik incelemeler, Giardiasis'in incelenen ya§ gruplanna, iklim §artlanna ve ~vresel hijye­ne bagb olarak% 2-25 veya daha yaygm ol­dugunu gl>stermektedir (13). Epidemiyolojik ~alt§malar toplanarak 1987'de haztrlanan ra­porda G. intestinalis'in bulunma oramnm % 17 oldugu bildirilmektedir (3). Amerika Birle§ik Devletleri'nin Washington §ehrinde yiizme havuzuna gelen 70 basta ~ocukta G. intestinalis infeksiyonunun prevalanst % 61 gibi ~ok yiiksek oranda saptanmt§tlr. Bu ~o­cuklann ailelerinin ara§tlnldtgmda 53 anne­den% 39'u 21 babanm da% 28'inde G. intes­tinalis bulunmu§tur (16). Urdiin'de 1981-1986 ytllan arasmda incelenen 22970 dt§kt omeginin %32.3'iinde parazit bulunmu§ ve bu parazitlerin % 7.3'tiniin G. intestinalis ol­dugu gl>sterilmi§tir (1). Lesetho'nun dl>rt Ml­gesinde okull>ncesi ~ocuklarda incelenen 267 dt§kt l>meginin % 23.6'smda G. intestinalis bulunmu§tur (10). Tiirkiye'nin her iklim Ml­gesinde G. in~~stinalis infeksiyonlarma rastla­mlmaktadtr. Ozellikle ilkokul l>grencilerinde Giardiasis prevalanst % 4-25 arasmda degi§­mektedir (11, 23). Giardiasis'e ~ocuklarda eri§kinlerdekinin 3 katt fazla rastlamldtgt bil-

Erciyes Tzp Dergisi 14:3, 1992

ORIJINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalarm Barsak Florasmdaki Degi;iklikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

dirilmektedir. Ulkemizin Karadeniz BOlge­si'nde % 2-27.8; Marmara BOlgesi'nde % 5.2-24.8; Ege BOlgesi'nde % 1.9-14.1; Akdeniz BOlgesi'nde % 5-24; Dogu Anadolu B6lge­si'nde % 3-26.2; Giineydogu Anadolu Bolge­si'nde% 4.8-21.7 ve !9 Anadolu Bolgesi'nde % 5-18.9 oranlannda G. intestinalis'in goriil­me stkhgt degi~mektedir (7). Gen9 ve ark (14). Ankara'da 1707 omekte% 9.3; Fazh ve ark (11). Kayseri'de 6500 dt~lu omeginde % 12.8 ve Y akut ve ark (25). Diyarbalur'da 136 dt~kt omeginde % 4.4 oranlannda G. intesti­nalis'e rastlamt~lardtr. Ar~ttrma olgulanmtzt te~kil eden ishalli hastalann % 27.9'unda G. intestinalis bulunmu~tur. Bu, gastro intestinal ~ikayetlere neden olan etkenlerin i9inde G. intestinalis'in oncelikli bir yeri oldugunu gos­termektedir.

Dogumdan sonra mikroorganizmalar besin­lerle barsaga girerek barsagm normal bakteri florasmt olu~tururlar. Kahct florayt te~kil eden rnikroorganizmalar belirli y~ gruplann­da, belirli bir bOlgede siirekli olarak rastlanan mikroorganizrnalardtr. Bu florada Bacteroi­des tiirleri. Salmonella ve Shigella tiirleri dt­§mdaki Enterobakteriler, Enterokok, Lakto­basillus tiirleri, Pseudomanas tiirleri, Klostri­diumlar ve Bacillus subtilis yer altr, aynca Stafilokok aureus ve mayalar da bulunabilir (8, 15). Mikroorganizmalar asit sekresyonla enzimatik faaliyetlerle oliir veya 9abucak in­ce barsaga ge9erler. Barsak pH'strun alkali ol­mast nedeniyle kaltct flora hem bakteri tiirii ve hem de saytsal olarak gittik9e anar. Eri§-kinlerin 1 g duodenum muhtevasmda 1Q3-

1Q6, lg jejunum ve ileum muhtevasmda 105-108, 1 g ~ekum muhtevasmda HJl-1010, ko­lon ve rektumun 1 g muhtevasmda 1011 bak­teri bulunmaktadtr. Eri§kinlerde normal ko­londa bakteri florasmm % 96-99'unu anaerob, % 1-4'\inii aerob bakteriler olu~turur (2, 4, 8, 9). Barsaklann mantar florasmda C. albicans ttim intestinal yolda yaygm olarak bulunur. Barsak flora bakterileri bazt B-kompleks vi­taminleri ve K vitamini sentezinde, safra pig­rnentlerini safra asitine ~evirmede, besinlerin

Erccyes Tzp Dergisi 14:3, 1992

par~alanmasmda ve absorbsiyonunda, pato­jen bakterilere antogonist etki gostermede onernli rol oynadtklan bilinmektedir. Barsak florastrun ozelligini; ya§, tiir, diyet, ~ahsm ~evre ~artlan, degi§ik rnikroorganizmalann etkile§imi belirlemektedir (8, 19). Barsak flo­rastru etkileyen faktorler, antibiyotikler, para­zitler, barsak metabolik aktivitesindeki tiirn bozukluklar, onam pH'strun degi~imi, insan metabolizmasmda herhangi bir bozukluk so­nucunda bekterinin geli§mesinin etkilenmesi, metabolik aktivite sonucu biriken maddeler veya kullamlan maddelerdeki degi§rneler ve

· viriislerdir (2, 20, 24).

Barsak florasmt etk.ileyen fak!Orler i~erisinde parazitler, onemli bir yer tutmaktadtr. Bunlar­dan E. histolytica'mn hastaltk yapabilmesinde immtin sistemin basktlanmast, amibin viru­lanst ve saytstmn anmast rol oynamaktadtr (23). Barsak amoebiasis'inin meydana gelme­sinde E. histolytica'nm trofozoit §eklinin ka­lm barsak mukozast epitel hiicre1eri arasma pseudopodlan ile girerek veya sitolitik en­zimleri ile bu hiicreleri zarara ugratarak nek­rozlar meydana getirmekteler ve buralara se­konder bakteriler yerle§erek iltihap olu§tur­maktadtrlar (15, 20). G. intestinalis duode­num ve ince barsagm ilk ktstrnlannda ~ok fazla saytda bulunabilir. Mukoza hiicrelerin­de genellikle tahribat yapmazlar fakat fazla mtikiis salgtlanmasma ve mukozayt onen epi­tel hiicrelerin soyulmalanna neden olurlar. Boylece ince barsakta mukozamn oniisii olan epitel hiicrelerin gorev etkinligindeki degi§ik­likler, ozelikle proteinlerin, yaglann ve yagda eriyen vitaminlerin absorbsiyonunda bozuk­luklara neden olmaktadtrlar. zaman zaman malniitrisyona neden olan G. intestinalisler barsaga yerle~tigi zaman bakteriyel flora de­gi§mekte, barsaklara pek ~ok flora-dt~t bakte­ri yerle~mektedir (13). Yurdurnuzda bu konu­da benzer ~alt~malar yaptlmt~ttr (12, 14, 15). Bu ~alt~mada patojen protozoon bulunan dt~­kt omeklerin bakteriyolojik incelenmesinde bazt patojen bakteriler ve omeklerin% 88'in­de E. coli izole edildi. Gastrointestinal ~ika­yeti olan hastalarda patojen protozoon bulun-

325

ORIJINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalarm Barsak Florasmdald Degi~iklikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

dugu dururnlarda, barsak florast deiti~erek E. coli bak.terisinin anttg1 belirlendi ve istatistik­sel olarak. anlarnb bulundu (p<0.05). izole edilen E. coli bak.terilerin patojenitesinin be­lirlenrnesi gerekrnektedir. G. intestinalis, E. histolytica gibi intestinal yerle~ebilen patojen protozoon'lar tarafmdan infekte olan hastala­nn normal barsak florast degi~erek iHiveten E. coli infeksiyonlannm geli~ebilecegi de goz oniinde tutulrnaltdtr.

KAYNAKLAR

1. Ali Shtayeh MS, Hamdan AH, Shaheen SF, et al: Prevalance and seasonal fluctutions of intesti­nal parasitic infections in the Nab/us area, West Bank of Jordan. Ann Trop Medical Parasitol. 83:67-72,1989.

2. Bentley DW, Nichols RL, Cordon RE, et al: The microflora of the human ileum and intra abdominal colon: Result of direct needle aspira­tion at surgery and evalation of the technique. J Lab Clinics Medical 79:421-429,1972.

3. Bernard KW, Graitcer PL, van der Vlught T, et al: Epidemiological surveilance in Peace Corps Volunteers a model for monitoring health in temporary residents of developing countries. Int J Epidemiol18: 220-6, 1989.

4. Budak S: AmiJbiyazlarm Epidemiyolojisi, (Ed.) Sevket Ya~arol, Amobiyazlar, Tiirkiye Parazito­loji Dernegi Yaym No: 4, 1985, ss 49-65.

5. Budak S: Giyardiyazm Epidemiyolojisi, (Ed.). Sevket Ya~arol, Giyardiyaz, Tiirkiye Parazitoloji Dernegi Yaym No:6, 1987, ss. 21-34.

6. Cohen R, Roth FJ, Delgado E, et al: Fungal flora of the normal human small and large intes­tine. N Eng J Med 280: 638-641, 1969.

7. <;olak H: Turkiye'de barsak parazitlerinin bOl­gesel yaygmlzgz. Mikrobiyoloji Biilteni 13: 115-127,1979.

8. Donaldson RM: Normal bacterial populations

of the intestine and their relation to intestinal function. New Eng J Med 270: 938-945, 994-99, 1050-1055,1964.

9. Draser BS, Shiner M, Mcleod GM: Studies on the intestinal flora. Gastroenterology 56: 71-79, 1969.

10. Esrey SA, Collet J, Miliotis MD, et al: The risk of infection from Giardia Iamblia due to drinking water supply, use of water, and latrines among preschool children in rural Lesotho. Int J Epidemiol 18:248-53, 1983.

11. Fazlz SA, Ozbal Y, Kzlu; H: 6500 Gaita Nu­munesinin barsak protozoon/an yonunden ince­lenmesi. Tiirkiye Parazitoloji Dergisi 7: 1-7, 1984. -...._./

12. Fazil SA. Sahin I, Dogan MY, ve ark: Gastro­intestinal yakmmalarda dz~kl orneklerinin para­zitolojik, bakteriyolojik ve mikolojik incelenmesi. Tiirkiye Parazitoloji Dergisi 14: 65-74, 1990.

13. Foust EC, Russell PF, lung RC: Clinical Parasitology, 8. Ed., Lea and Febiger, Philadelphia, 1970, pp. 59-74, 129-176.

14. Gen(; S, Yakar A, Mercangoz F: Giardiazis'li hastalarda bakteriyolojik inceleme ve bunun kli­nik onemi.Mikrobiyoloji Biilteni 14: 1-7, 1980.

15. Gunalp A, Sellioglu B, Uraz G: Barsak bak­teriyel florasl uzerine barsak parazitlerinin etkisi. Mikrobiyoloji Biilteni 13: 73-79, 1979.

16. Harter L , Frest F , Grunenfelder G, et al: Gi­ardiasis in an infant and toddler swimmclass. A. J. Public Health (United States), 74: 155, 1984.

17. Kzlu; H: 5000 Gaita numunesinde barsak parazitlerinin incelenmesi. Erciyes Oniversitesi Tzp Fakiiltesi Dergisi 6:569-572,1984.

18. Merdivenci A: Medikal Protozooloji. 2. bas­kl,/.0. Cerrahpa~a Tzp Fak. Yaymlarz,lstanbul, 1981, ss. 29-106.

19. Milberg MB, Michael M: Antibiotics and

326 --------------- ------- Erciyes TzpDergisi 14:{ 1992

ORIJINAL ARA$TIRMALAR

Amebiasis ve Giardiasis'li Hastalarm Barsak Florasmdaki Deg~iklikler: AI Mustafa, Ozbal Yusuf

nutrition on infections. New York Academy of Sciences, 63:252-257, 1955.

20. Mimioglu M, Goksu K. Saym F: Veteriner ve Tlbbi Parazitoloji. Ankara 0. Yaymevi, 1968, s.96.

21. Patterson M, Schoppe LE: The presentation of Amoebiasis. Med Clin North America, 66: 689-705, 1982.

22. Sumbuloglu K: Saglrk bilimlerinde ara~hr· ma teknikleri ve istatistik, MatiJ Yaymlart, c;ag Matbaasz , Ankara, 1978.

23. Unat EK, Yucel A, AltaJ K, ve ark: lnsamn okaryonlu parazitleri ve bunlarla olu~an hasta· lrklan. 4. baskz,/.0. CerrahpaJa Tzp Fak. Yaym­lan,lstanbu/, 1991, ss. 511-563.

24. Uraz G, Gunalp A: Barsak florasz ilzerine parazitlerin etkisi. Mikrobiyoloji BUlteni 13: 143-152,1979.

25. Yakut HI, Kzlm9 M, Haspolat K, ve ark: Di­yarbakzr'da 90cukluk yaJ grubundaki ishallerde amebiasis szklzgz. Klinik Dergisi 3:85-86,1990.

Erciyp Tzp Dergisi 14:3, 1992 -------- ------------- 327