หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ชนมธยมศกษาปท ๖

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ผเรยบเรยง รศ.ผกาศร เยนบตร ค.บ.(ภาษาไทย-ฝรงเศส), ค.ม.(การสอนภาษาไทย) ดร.สภค มหาวรากร ศศ.บ.(ภาษาไทย) เกยรตนยม, อ.ม.(ภาษาไทย), อ.ด.(ภาษาไทย) นางสาวนธอร พรอำาไพสกล กศ.บ.(ภาษาไทย), ศศ.ม.(ภาษาไทย)

ผตรวจ รศ.ประไพ เชงฉลาด ค.บ.(ภาษาไทย-ฝรงเศส), ค.ม.(การสอนภาษาไทย) ผศ.ชวนพศ อฐรตน อ.บ.(ภาษาไทย), อ.ม.(ภาษาไทย) ผศ.วมลศร รวมสข กศ.บ.(ภาษาและวรรณคดไทย), กศ.ม.(ภาษาและวรรณคดไทย)

บรรณาธการ นางสาวสชาดา วราหพนธ กศ.บ.(สงคมศกษา), ค.ม.(พนฐานการศกษา) รศ.สกญญา สจฉายา อ.บ.(ภาษาไทย), อ.ม.(ภาษาไทย)

ปทพมพ ๒๕๕๕ พมพครงท ๑ ISBN 978-616-07-0426-2

จดจำ�หน�ยโดย บรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด ๏ ฝายการตลาด, ฝายการเงนและบญช, ฝายผลตและจดสง : ๖๙/๑๐๙ หม ๑ ซ.พระแมการณย ต.บานใหม อ.ปากเกรด จ.นนทบร ๑๑๑๒๐ โทร. ๐-๒๕๘๔-๕๘๘๙, ๐-๒๕๘๔-๕๙๙๓, ๐-๒๙๖๑-๔๕๘๐-๒ โทรสาร ๐-๒๙๖๑-๕๕๗๓ ๏ ฝายวชาการ : ๘๗/๑๒๒ ถ.เทศบาลสงเคราะห แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทร. ๐-๒๙๕๔-๔๘๑๘-๒๐, ๐-๒๙๕๓-๘๑๖๘-๙ โทรสาร ๐-๒๕๘๐-๒๙๒๓

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต ลขสทธเปนของบรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ไดผานการตรวจสอบจากสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษาใหความเหนชอบเรยบรอยแลว

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ภาษาไทย ๖ เลม ๑ ชนมธยมศกษาปท ๖ เรยบเรยง

ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรภาษาไทยตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

เนอหาในหนงสอเลมนแบงออกเปน ๑๐ หนวยการเรยนร ประกอบดวย ระดบภาษาและ

คำาราชาศพท หลกการสรางคำาในภาษาไทย การฟงและดอยางมวจารณญาณและประเมนคา

การพดโนมนาวใจ การอานและเขยนบนทกความร การเขยนรายงานวชาการ การศกษาวเคราะห

วรรณกรรมทองถน สามกก ตอนกวนอไปรบราชการกบโจโฉ และเสภาเรองขนชางขนแผน ตอน

ขนชางถวายฎกา

หวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ภาษาไทย ๖ เลม ๑ เลมน

จะอำานวยประโยชนตอผสอนทจะนำาไปประยกตใชในการจดการเรยนร เพอใหผเรยนไดพฒนา

เตมตามศกยภาพและบรรจตามเปาหมายของหลกสตร

ฝายวชาการ บรษท สำานกพมพเอมพนธ จำากด

เมษายน ๒๕๕๕

หนวยการเรยนรท๑ระดบภาษาและคำาราชาศพท ๑ ระดบภาษา ๒

คำาราชาศพท ๘

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๘

หนวยการเรยนรท๒หลกการสรางคำาในภาษาไทย ๒๑ การสรางคำาในภาษาไทย ๒๒

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๓๐

หนวยการเรยนรท๓การฟงและดอยางมวจารณญาณและประเมนคา๓๒ ความหมายของวจารณญาณ ๓๓

ประเภทของสารทควรฟงและดอยางมวจารณญาณ ๓๓

แนวทางการรบสารอยางมวจารณญาณ ๓๕

ความสำาคญของการฟง และดเพอประเมนคา ๓๖

ขนตอนในการฟง และดเพอประเมนคา ๓๗

แนวการฟง และดสารประเภทตางๆ เพอประเมนคา ๓๘

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๔๑

หนวยการเรยนรท๔การพดโนมนาวใจ ๔๔ ความหมายของการพดโนมนาวใจ ๔๕

ความสำาคญของการพดโนมนาวใจ ๔๕

จดมงหมายของการพดโนมนาวใจ ๔๖

กลวธการพดโนมนาวใจ ๕๐

ขอควรคำานงถงเพอใหการพดโนมนาวใจสมฤทธผล ๕๒

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๕๓

หนวยการเรยนรท๕การอานและเขยนบนทกความร ๕๔

ความหมายของการอาน และเขยนบนทกความร ๕๖

วธการเขยนบนทกความร ๕๖

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๖๒

หนวยการเรยนรท๖การเขยนรายงานวชาการ ๖๓ ความหมายของการเขยนรายงานเชงวชาการ ๖๔

ขนตอนของการเขยนรายงานเชงวชาการ ๖๔

สวนประกอบของรายงานเชงวชาการ ๗๕

หลกการเขยนสวนประกอบของรายงานเชงวชาการ ๗๖

การเขยนอางองแบบแทรกในเนอหา ๗๘

การเขยนอางองแบบเชงอรรถ ๘๑

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๘๖ หนวยการเรยนรท๗การศกษาวเคราะหวรรณกรรมทองถน ๘๘ ความหมายของวรรณกรรมทองถน ๘๙

ลกษณะของวรรณกรรมทองถน ๘๙

ประโยชนในการศกษาวรรณกรรมทองถน ๙๐

ความหมายของเพลงกลอมเดก ๙๑

ลกษณะของเพลงกลอมเดก ๙๑

การศกษาวเคราะหวรรณกรรมทองถนเพลงกลอมเดก ๙๒

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๙๘

หนวยการเรยนรท๘สามกกตอนกวนอไปรบราชการกบโจโฉ ๙๙ ความรทวไปเกยวกบสามกก ๑๐๑

เนอหา ๑๐๓

วเคราะหคณคาสามกก ตอน กวนอไปรบราชการกบโจโฉ ๑๑๘

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๒๔

หนวยการเรยนรท๙เสภาเรองขนชางขนแผนตอนขนชางถวายฎกา ๑๒๕ ความรทวไปเกยวกบเสภาขนชางขนแผน ๑๒๗

เนอหา ๑๓๐

วเคราะหคณคาเสภาเรองขนชางขนแผน ตอนขนชางถวายฎกา ๑๕๒

กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๖๐

บรรณานกรม ๑๖๑

สาระท ๔ หลกการใชภาษา

มาตรฐาน ท ๔.๑เขาใจธรรมชาตของภาษา และหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษา

และพลงของภาษาภมปญญาทางภาษาและรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

ตวชวด : สงทนกเรยนพงรและปฏบตได

๓.ใชภาษาเหมาะสมแกโอกาส กาลเทศะ และบคคล รวมทงคำาราชาศพท

อยางเหมาะสม

แนวคด ปจจยอยางหนงททำาใหการสอสารสมฤทธผล คอ การเลอกการใชภาษาใหถกระดบ

ผสงสารตองเลอกระดบของภาษาใหเหมาะแกผรบสารกาลเทศะวตถประสงคและเนอหาของสาร

ทงทเปนคำาสามญและคำาราชาศพทเพอเปนการรกษาวฒนธรรมทางภาษาใหคงอยและเกด

ความภาคภมใจในภาษาไทยอนเปนสมบตของชาต

สาระการเรยนร

๑.ระดบภาษา

๒.คำาราชาศพท

๑ ระดบภาษาและคำาราชาศพท

2

ในการสงสารทงการพด และการเขยน ผสงสารจะตองคำานงถงเนอเรอง หรอความคด

ทจะสง และยงตองคำานงถงระดบของภาษาทจะใชกบผรบสารอกดวย ผสงสารจะตองพจารณาวา

ผรบสารเปนใคร อายเทาไร มฐานะทางสงคมสงกวา ตำากวา หรอระดบเดยวกน มความสนทสนม

กนเพยงใด เพอทจะไดเลอกถอยคำามาใชใหเหมาะสมกบผรบสาร เชน นกเรยนเมอพดกบผใหญ

จะตองใชคำาทสภาพมากกวาพดกบเพอนดวยกน ในสวนของผรบสารการมความรเรองระดบภาษา

จะชวยใหรจกพจารณาการสงสาร หรอตวสาร วาใชภาษาไดถกตองกบระดบของภาษาหรอไม

เพยงใด ซงจะมผลตอความศรทธาทมตอผสงสารนนได

ระดบภาษา หมายถง การใชถอยคำาสำานวนในภาษา โดยคำานงถงฐานะทางสงคม

กาลเทศะ และเนอเรอง เพอใหการสอสารมประสทธภาพสงสดคอ จะใชภาษาโดยคำานงถงบคคล

(อาย ฐานะทางสงคม) โอกาส และเนอเรองทจะสอสารเปนประเภท (การเมอง ศาสนา ฯลฯ) เชน

นกเรยนพดกบอาจารยในโรงเรยน หนจะเรยนใหอาจารยทราบเรอง..........

เพอนพดกบเพอนในหองเรยน เราจะบอกใหเธอรเรอง..........

อาจารยพดกบรฐมนตรในหองประชม ดฉนจะกราบเรยนใหทานทราบเรอง......

อาจารยพดกบอาจารยในทประชม ผมขอเรยนใหทประชมทราบเรอง..........

ระดบภาษาแบงตามกาลเทศะหรอตามโอกาส และแบงตามเนอเรอง การแบงตามกาลเทศะ

หรอตามโอกาส แบงได ๕ ประเภท ดงน

๑.ภาษาระดบพธการ เปนภาษาระดบสง อลงการ งดงาม ไพเราะ ใชในพธการ หรอ

โอกาสสำาคญๆ มลกษณะสมบรณแบบ มประโยคความซอนทมขอความขยายคอนขางมาก ภาษา

ระดบนใชกลาวสดด ไวอาลย กลาวปราศรย แนะนำาบคคลสำาคญๆ รวมทงวรรณกรรมชนสง

ระดบภาษา

ระดบภาษา

ประเภทของระดบภาษา

3

ตวอยาง

...ศาสตราจารยเอกวทย ณ ถลาง เปนผมบทบาทในการพฒนาการศกษาของประเทศไทย

เปนทประจกษเมอครงรบราชการในตำาแหนงอธบดกรมวชาการ และอธบดกรมสามญศกษา

กระทรวงศกษาธการ ไดเปนผวางรากฐานการปรบปรง และพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน

ทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ซงนบวา เปนพฒนาการหนงในกระบวนการปฏรป

การศกษาของชาต

จากเกยรตคณทประจกษ และคณปการทปรากฏแกการศกษาของชาต ดงกลาวขางตน

สภามหาวทยาลยจงมมตเปนเอกฉนท มอบปรญญาศลปศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด สาขา

วชาปรชญาและศาสนา แกศาสตราจารยเอกวทย ณ ถลาง เพอเปนการยกยอง และประกาศ

เกยรตคณใหปรากฏสบไป...มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ : พธพระราชทานปรญญากตตมศกด

และปรญญาบตรประจำาปการศกษา ๒๕๕๑

จากตวอยาง จะใชการใชภาษาระดบสง เปนภาษาทใชในพธการทสำาคญ ใชคำาทงดงาม

เชน เกยรตคณทประจกษ คณปการ ประกาศเกยรตคณใหปรากฏสบไป และใชประโยคความซอน

ทมขอความขยายคอนขางมาก เชน การขยายเกยรตคณของศาสตราจารยเอกวทย ณ ถลาง ดงน

ศาสตราจารยเอกวทย ณ ถลาง เปนผมบทบาทในการพฒนาการศกษาของประเทศไทย

เปนทประจกษเมอครงรบราชการในตำาแหนงอธบดกรมวชาการ และอธบดกรมสามญศกษา กระทรวง

ศกษาธการ

ศาสตราจารยเอกวทย ณ ถลาง ไดเปนผวางรากฐานการปรบปรง และพฒนาหลกสตร

การเรยนการสอนทงระดบประถมศกษา และมธยมศกษา ซงนบวาเปนพฒนาการหนงในกระบวนการ

ปฏรปการศกษาของชาต

๒. ภาษาระดบมาตรฐานราชการหรอแบบแผน เปนภาษาทใชในโอกาสสำาคญทเปน

ทางการ มลกษณะสมบรณแบบ ถกหลกไวยากรณ ชดเจน สละสลวย สภาพ ผใชภาษาระดบน

ตองใชอยางระมดระวง อาจมการราง แกไข ไวลวงหนา มกเปนภาษาเขยนเพอทจะนำาไปกลาวเปน

คำาปราศรยกลาวเปดประชม กลาวประกาศเกยรตคณ และใชในการเขยนรายงานวชาการ เรยงความ

บทความวชาการ หนงสอราชการ คำานำาหนงสอตางๆ เปนตน

4

ตวอยาง

ตวอยาง

คำาวาสำานวนในทน หมายถง คำาตงแต ๒ คำาขนไปมาประกอบดวยกนเขา และนำาไปใช

ในความหมายทไมตรงกบความหมายของคำาทนำามาประกอบนน หากแตใชในลกษณะทเปน

โวหาร เปนการเปรยบเทยบ หรอในแบบทเรยกวา ความหมายโดยปรยาย สำานวนเหลาน

บางสำานวนมลกษณะคลายคำาประสม บางสำานวนเรยกไดวาแบบคำาพงเพย

นววรรณ พนธเมธา : คลงคำา

จากตวอยาง จะเหนภาษาทมความชดเจน ถกหลกไวยากรณ มลกษณะภาษาเขยนทใช

ในงานเขยนทางวชาการ เชน "...และนำาไปใชในความหมายทไมตรงกบความหมายของคำาทนำามา

ประกอบนน หากแตใชในลกษณะทเปนโวหาร"

๓. ภาษาระดบกงทางการ เปนภาษาทใชสอสารกนทวไปในชวตประจำาวนเปนภาษา

สภาพ ผใชภาษาไมตองระมดระวงในการใชภาษามากเทาภาษา ๒ ระดบทกลาวมาแลวขางตน

อาจใชรปประโยคงายๆ ไมซบซอน อาจละบางสวนของประโยคไดบาง เชน ประธาน กรยา กรรม

ภาษาระดบนใชตดตอธรการงาน หรอสอสารกบบคคลทไมสนทสนมคนเคย ใชในสถานศกษา

หรอหนวยงานตางๆ ถาเปนการเขยนพบในบทความ สารคด เรองเลาตางๆ

สงหนงทนายนดเมอไดรบร เรองราวของปาชมชนนนคอ การมจตสำานกรวมกน

ในการอนรกษทรพยากรปาไมของประชาชนในพนท ความตงใจจรง และมงมนปกปองดแลผนปา

อนเปรยบเสมอนบานของตวเอง ดจะเปนแรงขบเคลอนผลกดนใหเกดผลดกระจายรอบดาน

แนนอนวา ความอดมสมบรณ ความเปนอยแบบพอเพยง ยอมมสทกผทกคนในบรเวณนน

อยางนาชนชม รวมทงปาชมชนทยงคงมอยตอไป ชานนท : ปาชมชนเขาวง จ.ชยภม สกลไทย ฉบบ ๒๘๕๑ วนท ๙ มถนายน ๒๕๕๒

จากตวอยาง เปนการใชภาษาอยางสภาพในงานเขยนประเภทสารคด รปประโยคงายๆ

ไมซบซอนใชประโยคทมขอความขยายคอนขางนอย ผเขยนไมตองระมดระวงภาษามากนก เชน

สงหนงทนายนดเมอไดรบร เรองราวของปาชมชนนนคอ การมจตสำานกรวมกน

ในการอนรกษทรพยากรปาไมของประชาชนในพนท

แนนอนวา ความอดมสมบรณ ความเปนอยแบบพอเพยงยอมมสทกผทกคนในบรเวณนน

อยางนาชนชม

5

ตวอยาง

ตวอยาง

๔. ภาษาระดบสนทนา เปนภาษาทใชพดสนทนากนในชวตประจำาวน ระหวางบคคล

ทรจกสนทสนม คนเคยกน ใชในการเจรจาซอขายรวมทงการประชมทไมเปนทางการ มรปประโยค

ไมซบซอน อาจใชคำาซำา คำาสแลง คำาตด คำาตอ ปะปนอย แตจะไมใชคำาหยาบ พบไดในการพดคยกน

ในการเขยนนวนยาย บทละคร การรายงานขาว บทภาพยนตร การวเคราะหขาว

เมนแรก กคอตมโคลงปลากรอบใสใบมะขามออน เมนสขภาพดหมอน ดฉนชอบชอบ

แคเหนใบมะขามออนนำาลายกพงปรด! และหวขนมาในบดดล หมอนอดมไปดวยสมนไพร

รอบๆ ตวทถกนำามาเสรมมากมายคะ ซงลวนใหสรรพคณทางยาอยางดเลศ... จงเหมาะทำาทาน

กนเหลอเกนในชวงอากาศเปลยนแบบน

จนทรรว : ตานโรค...ดวยสมนไพรใกลตว สกลไทย ฉบบ ๒๘๕๑ วนท ๕ มถนายน ๒๕๕๒

จากตวอยาง การใชภาษามลกษณะเหมอนการสนทนากน เชน ใชคำา ดฉนชอบชอบ

นำาลายกพงปรด และหวขนมาในบดดล เปนตน

๕.ภาษาระดบกนเองหรอภาษาปาก เปนภาษาทใชสนทนากบผทสนทสนมกนมากๆ

เชน ในหมเพอนฝง หรอในครอบครว มกใชพดกนในสถานททเปนสวนตว ในโอกาสทตองการ

ความสนกสนานครนเครง ลกษณะของภาษาระดบนอาจมการตดคำา มคำาสแลง คำาตำา คำาหยาบ

ปะปนอยมาก ไมคอยคำานงถงแบบแผนของภาษา มกใชในการพดมากกวาการเขยน แตอาจจะพบ

ในการเขยนนวนยาย เรองสน บทละคร หรอขาวกฬา บทลอเลยนเสยดส จดหมายสวนตว

เรองนสำาคญมาก อานแลวเหยยบไวเลยนะ แคดดเขาบอกวา เปนทรจกกนในวงการ

หวย พอใกลเทยงของวนทหวยออกจะมคนมาแจงเลขเดดทวาลอคไวแลว มาใหกบพวกคอหวย

ฉะนนโคงสดทายนจงเปนทเฝารออยางจดจอมาก จนทำางานไมรเรอง บางทนายตลกหรอไปไหน

กไมรกเพราะลมด จนเขาปดรบเลขนนแหละ สตจงกลบมายวด ตนสกลรงเรอง : วนทไมควรเลนกอลฟ

สกลไทย ฉบบท ๒๘๕๑ ๕ มถนายน ๒๕๕๒

จากตวอยาง มการใชประโยคทไมซบซอนอาจมคำาสแลง คำาทบศพทภาษาตางประเทศ

หรอคำาหยาบบางกได เชน อานแลวเหยยบไวเลยนะ วงการหวย หวยออก เลขเดดทวาลอคไว

คอหวย โคงสดทาย

6

ตวอยาง

ตวอยาง

ระดบภาษาแบงตามเนอเรอง

การแบงระดบภาษาตามเนอเรองในการสอสารกน ผสงสารจะสงเนอเรอง หรอสารไปให

ผรบสาร เนอเรองจะมหลายประเภท เชน เรองสวนตว การเมอง เศรษฐกจ การศกษา ศาสนา

วทยาศาสตร เปนตน ระดบภาษา และถอยคำาทใชจะแตกตางกนไปตามเนอเรอง ถาเปนการเขยน

จดหมายสวนตว กจะใชภาษาระดบสนทนา หรอระดบกนเอง ถาเปนเนอเรองเกยวกบพระมหากษตรย

พระบรมวงศานวงศ หรอศาสนาจะตองใชภาษาในระดบสง ใชอยางระมดระวง ถาเปนเรองเศรษฐกจ

กจะตองมการใชถอยคำาสำานวนทแตกตางออกไป อาจตองใชภาษาระดบทางการ เพราะมคำาศพท

เฉพาะดาน เฉพาะอาชพ

เนอเรองเกยวกบศาสนา

การเสดจประสตของสมเดจพระบรมศาสดาสมมาสมพทธเจา เปนเครองชชดนกหนา

วาทรงสงสมพระบารมสงสงเตมทในพระอดตชาต ซงนบไมถวน ผมปญญายงสามารถนอมนำาไป

เตอนตนเองไดวา การสงสมความดมผลดจรง ยอมสงใหเปนบารมนำาสภพภมทด ควรแกความด

ทไดสงสมไว...

สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช : แสงสองใจ

จากตวอยาง เปนเนอเรองเกยวกบศาสนาจะใชคำาทสมบรณแบบ และระมดระวง

มการใชคำาราชาศพททใชเหมาะกบบคคล เชน การเสดจประสตของสมเดจพระบรมศาสดา

สมมาสมพทธเจา ทรงสงสมพระบารม พระอดตชาตนอมนำาไปเตอนตนเอง เปนตน

เนอเรองเกยวกบความรภาษาไทย

ลกษณะภาษาไทยเปนอยางไร เหมอนหรอตางกบภาษาใดอยางไรหรอไม ทจรงคำาถาม

ดงกลาวนเราคนไทยผใชภาษาไทยจนชน ไมเคยนกจะถามกน แตเมอถกถามกตองหยดคด

บางคนอาจคดไปถงภาษาบาลสนสกฤตทเชอกนวา เปนแมภาษา ไมเชนนนกนกไปถงภาษาจน

เพราะเคยใกลชดกนมา มาในปจจบนนเราเกยวของกบภาษาองกฤษมากขน คนกอดจะนำาไป

เทยบกบภาษาองกฤษไมได

บรรจบ พนธเมธา : ลกษณะภาษาไทย

7

ตวอยาง

ขอควรคำานงในการใชภาษาใหถกระดบภาษา

ระดบภาษามความสำาคญในการใชภาษาอยางมาก เพราะจะชวยใหการสอสารประสบ

ผลสำาเรจ การใชภาษาใหถกระดบมขอควรคำานงดงน

๑.ฐานะทางสงคมคอ ตองพจารณาวาผฟง หรอผอานคอใคร มฐานะทางสงคมสงกวา

ตำากวา หรอเทากนกบผสงสาร มความสนทสนมกนหรอไม เพอจะไดเลอกสรรถอยคำามาใช

ใหเหมาะสมไมผดระดบภาษา

๒.กาลเทศะ หมายถง เวลา หรอโอกาส สถานท ในขณะทกำาลงใชภาษาอย เชน ในหอง

ประชมโรงเรยน อาจารยใหญกำาลงใหโอวาทนกเรยน ภาษาทใชตองเปนภาษาระดบกงทางการ ซงม

ลกษณะประโยคงายๆ ไมซบซอน และสภาพ

จากตวอยาง เปนเนอเรองอธบายใหความรเกยวกบลกษณะภาษาไทย เปนงานเขยน

ทางวชาการจงตองใชภาษาแบบแผน ถกหลกไวยากรณ เชน ลกษณะภาษาไทยเปนอยางไร

เหมอนหรอตางกบภาษาใดอยางไรหรอไม มาในปจจบนน เราเกยวของกบภาษาองกฤษมากขน

เนอเรองการสวมเสอผาทมลายตาราง

ในการสวมเสอผาลายสกอตนน มสงทตองคำานงถงกคอ การเลอกลกษณะลวดลายให

สมกบรปรางของคณลกษณะของลวดลายทวานนกคอ ขนาดของตาราง และความถหาง

ของลวดลาย ตารางทใหญ และหนานนมความเสยงในการสวมใสมากพอๆ กบการสวมเสอลายขวาง

เพราะทำาใหคณดตวใหญกวาปกตวฬารวถ : ตตารางของรางกายตาไมลายดวยตาราง

สกลไทย ฉบบท ๒๙๗๗ วนท ๘ พฤศจกายน ๒๕๕๔

จากตวอยาง เนอเรองนมงใหความรแกผอานเรอง การสวมเสอผาทมลายตาราง หรอลาย

สกอต วาตองเลอกใหเหมาะกบรปราง ผเขยนตองการใหเปนเนอเรองทอานแลวเขาใจงาย ไมซบซอน

เปนภาษาระดบกงทางการ เชน ใชคำาวา สวมเสอผา สงทตองคำานงถง ตวใหญกวาปกต

8

ทมาของคำาราชาศพท

คำาราชาศพท

๓. เนอเรอง หมายถง สารทตองการพด หรอเขยน ผสงสารจะเลอกใชระดบภาษาแตกตาง

กนไป เชน เนอเรองเกยวกบการประกาศทางราชการกจะใชภาษาระดบมาตรฐานราชการ ซงเปน

ภาษาเขยนทจะตองระมดระวง

๔. วธการสอสาร ในกรณการเขยนจะมทงลกษณะปกปด และเปดเผย ลกษณะปกปด

จะขนอยกบฐานะทางสงคม กาลเทศะ และเนอหาของผสงสารกบผรบสาร เชน การเขยนจดหมาย

สวนลกษณะเปดเผย ตองระมดระวงเพราะจะมผอนรเหนดวยซงอาจกอใหเกดความรสกทไมด

ตอผสงสารได เชน การเขยนไปรษณยบตรถงเพอนสนท ถาใชคำาในระดบภาษาปาก อาจจะทำาใหมผรวา

ผสงสารเปนคนอยางไร อาจจะไมเปนทยอมรบในสงคม ถาเปนการสอสารผานสอ เชน หนงสอพมพ

วทย โทรทศน กควรระมดระวงใหมาก ไมควรใชภาษาทไมสภาพ มฉะนนจะมผลสะทอนกลบ

ในดานลบมายงผสงสารได

คำาราชาศพท หมายถง คำาศพทสำาหรบพระราชา เปนภาษาทกำาหนด และตกแตงขน

ใหสภาพ และเหมาะสม เพอใชพดถง หรอพดกบพระมหากษตรย และพระบรมวงศานวงศ

ปจจบนนหมายถง คำาสภาพทใชกบบคคลทควรเคารพ การรเรองคำาราชาศพทเปนการเรยนรในการใช

ภาษาใหถกตองตามกาลเทศะ และฐานะของบคคล ภาษาไทยไดกำาหนดคำาราชาศพทขนใช และ

มวธการใชตามระเบยบแบบแผนของภาษาซงนบวา เปนวฒนธรรมอยางหนงทแสดงออกทางดาน

ภาษา

ลกษณะของสงคมไทยเปนสถานทมความผกพนฉนพนองนบถอกนดวยวยวฒ คณวฒ

และชาตวฒ ลกษณะดงกลาวจงสะทอนออกมา และปรากฏในภาษาไทย เชน การใชภาษาทสภาพกบ

ผทมวยสงกวา การใชภาษากนเองกบผทสนทสนมกนหรอการใชคำาราชาศพท กบพระมหากษตรย

และพระราชวงศ เปนตน และในสงคมไทยสมยกอนเปนสงคมทยกยองผนำา ผทมบญญาธการ

ผทประพฤตด และผทชวยเหลอใหความสขแกราษฎร จงไดมการใชคำาเพอยกยองเทดทนพระมหากษตรย

9

นอกจากนไทยไดรบอทธพลของการนบถอพระมหากษตรยวา เปนเทวราชาจากเขมร มการใชคำา

เพอแสดงสถานะของพระมหากษตรย คำาเหลานนจงไดพฒนามาเปนคำาราชาศพททใชอยในปจจบน

ทมาของคำาราชาศพท นอกจากจะมาจากลกษณะของสงคมไทย และความเกยวของกน

ทางประวตศาสตรกบประเทศเขมรแลวยงไดมการกำาหนดตกแตงภาษาขนมาเฉพาะเปนคำาราชาศพท

จากคำาไทยทมอยแลว หรอสรางคำาขนใหมหรออาจยมมาจากภาษาอน ดงน

๑. คำาไทยคำาราชาศพททเปนคำาไทย มกจะเปนคำานาม และคำากรยาเทานน จะม

การตกแตงคำาเพอใหเปนคำาราชาศพทขนมาใช โดยการเตมคำา “พระ หรอพระราช” หนาคำาศพททเปน

คำานาม และเตม “ทรง” หนาคำากรยา ดงน

คำานาม เชน พระนาม (ชอ)

พระเตา (นม)

พระอ (เปล)

พระสาง (หว)

พระแทน (เตยง, ทนง)

พระลวม (หบหมาก)

พระราชวง (ทอยของพระมหากษตรย)

พระราชยาน (พาหนะ)

คำากรยา เชน ทรงถาม (ถาม)

ทรงมา (ขมา)

ทรงชาง (ขชาง)

ทรงจาม (จาม)

ทรงเครอง (แตงตว)

ทรงเครองใหญ (ตดผม)

๒. คำาทสรางขนใหม ในลกษณะคำาประสม แบงเปน ๒ ประเภท คอ

๒.๑ คำาประสมทเกดจากคำาไทยประสมกน เชน รบสง (พด) หองเครอง (ครว)

เครองวาง (ของวาง) เครองสง (ฉตร)

๒.๒ คำาประสมทเกดจากคำาไทยกบคำาตางประเทศทใชเปนราชาศพทอยแลว

ใชเปนคำานาม เชน นำาพระเนตร (นำาตา) มลพระชวหา (ลนไก)

บนพระองค (เอว) ถงพระหตถ (ถงมอ) ซบพระองค (ผาเชดตว) รองพระบาท (รองเทา)

ใชเปนคำากรยา เชน สนพระทย(สนใจ) รดพระองค (เขมขด)

ทอดพระเนตร (ด) รดพระองค (เขมขด) ลาดพระท (ปทนอน)สนพระทย(สนใจ) สนพระชนม (ตาย)

10

ตวอยาง

ตวอยาง

แบบแผนการใชคำาราชาศพท

๓. คำายมมาใชจากภาษาอนเชน ภาษาบาลสนสกฤต ภาษาเขมร ภาษามลาย เปนตน

คำายมจากภาษาบาลสนสกฤต

คำานาม เชน พระเศยร (หว) พระพกตร (หนา) พระโอษฐ (ปาก)

พระหทย (ใจ) พระชนก (พอ) พระชนน (แม)

พระราชโอรส (ลกชาย) พระราชพาหนะ (พาหนะ)

พระราชทรพย (ทรพย)

คำากรยา เชน สวรรคต (ตาย) ประทาน (ให) ถวายบงคม (ไหว)

ทรงพระราชนพนธ (แตงหนงสอ) ถวายอยงานนวด (นวด)

คำายมจากภาษาเขมร

คำานาม เชน พระเพลา (ตก) พระศอ (คอ) พระศก (ผม)

พระขนง (คว) พระขนน (หมอนอง)

พระสางเสนยด (หวเสนยด)

คำากรยา เชน เสวย (กน) โปรด (ชอบ) ถวาย (ให)

กรรแสง (รองไห)

ตวอยาง คำายมจากภาษามลาย เชน พระศร (หมาก)

ตวอยาง คำายมจากภาษามอญ เชน พระแสง (อาวธ)

ตวอยาง คำายมจากภาษาชวา เชน พระปนเหนง (เขมขด)

ตวอยาง คำายมจากภาษาจน เชน พระเกาอ (เกาอ)

ตวอยาง คำายมจากภาษาองกฤษ เชน พระโธรน (บลลงก) มาจากคำาวา throne

ตวอยาง คำายมจากภาษาเปอรเชย เชน พระสหราย (เครองโปรยนำา)

คำาราชาศพทมชนดของคำาเชนเดยวกบคำาทใชในภาษาสามญ เชน

๑. คำานาม

คำานามทวไป ไดแก คำาเรยกเครอญาต เชน พระเจาลกเธอ (ลกสาว) พระเจาลกยาเธอ

(ลกชาย)พระเจาหลานเธอ (หลาน) คำาเรยกอวยวะรางกาย เชน พระจกษ (ดวงตา) พระชาน (หวเขา)

คำาเรยกของใช เชน พระยภ (ฟก) พระเกาอ (เกาอ) คำาเรยกเครองแตงกาย เชน พระมาลา (หมวก)

พระภษา (ผานง) เปนตน

11

การใชคำานามราชาศพท

คำาอาการนาม และคำาทเปนนามธรรม ไดแก คำาทหมายถง ความคด ความร

ความสามารถ เชน พระราชดำาร (ความคด) พระราชดำารส (คำาพด) พระเมตตา (เมตตา) พระราช

อำานาจ (อำานาจ)

๑. เตมคำา พระบรมอรรคราช พระบรมมหาราช พระบรมมหา พระบรมราช พระอครราช

พระอคร พระมหา ขางหนาคำานามทเปนบคคล และสงสำาคญทควรยกยอง เชน

พระบรมอรรคราชบรรพบรษ (บรรพบรษของพระมหากษตรย)

พระบรมมหาราชวง (ทอยของพระเจาแผนดน)

พระบรมมหาชนก (พอ)

พระบรมราชชนน (แม)

พระบรมราโชวาท (โอวาท)

พระอครชายา (พระภรรยาเจา)

พระอครราชเทว (พระภรรยาเจา)

พระมหามงกฎ (มงกฎ)

๒. เตมคำา พระราช ขางหนาคำานามทเปนบคคล และสงสำาคญทรองลงมา เชน

พระราชอนชา (นองชาย)

พระราชทรพย (ทรพย)

พระราชหฤทย (ใจ)

วนพระราชสมภพ (วนเกด)

๓. เตมคำา พระ พระเจา ขางหนาคำานามทเปนชอบคคล และสงสามญทวไป เชน

พระเชษฐา (พชาย)

พระปตลา (ลง)

พระสหาย (เพอน)

พระเกศา (ผม)

พระชวหา (ลน)

พระมาลา (หมวก)

ฉลองพระเนตร (แวนตา)

12

ตมพระกรรณ (ตมห)

รดพระองค (เขมขด)

พระเตาทกษโณทก (เตาสำาหรบกรวดนำา)

พระตำาหนก (ทอย)

พระโรคหวด (โรคหวด)

พระแสงปน (ปน)

อนง ถาเปนคำาศพททมมาแตโบราณ จะใชคำา หลวง ตน พระทนง ประกอบทายคำานาม

เชน

มาหลวง (มาของพระมหากษตรย)

เรอหลวง (เรอของพระมหากษตรย)

สวนหลวง (สวนของพระมหากษตรย)

ชางตน (ชางทดของพระมหากษตรย)

มาตน (มาทดของพระมหากษตรย)

เรอนตน (เรอนทดของพระมหากษตรย)

เครองบนพระทนง (เครองบนทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอ

พระราชวงศชนสงประทบ)

รถยนตพระทนง (รถยนตทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอ

พระราชวงศชนสงประทบ)

เฮลคอปเตอรพระทนง (เฮลคอปเตอรทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอ

พระราชวงศชนสงประทบ)

๔. เตมคำา พระ หรอ พระราช ขางหนาคำานามทเปนอาการนาม หรอนามธรรม เชน

พระปรชาสามารถ (ความสามารถ)

พระเมตตา (ความเมตตา)

พระราชประสงค (ความตองการ)

๕. ใชคำา พระองค หรอ องค พรรษา หรอ ป เปนคำาลกษณนาม เชน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถทง

๒ พระองค

พระทนต ๒ องค (ซ)

พระราชหตถเลขา ๒ องค (ฉบบ)

13

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา

ในวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔

พระเจาหลานเธอ พระองคเจาทปงกรรศมโชต มพระชนษา ๖ ป

ในวนท ๒๙ เมษายน ๒๕๕๔

๒. คำาสรรพนามมเฉพาะบรษสรรพนาม แบงตามลำาดบชน และเพศ ดงน

บรษท ๑ บรษท ๒ บรษท ๓ ใชกบ

ขาพระพทธเจา ใตฝาละอองธลพระบาท พระองค พระมหากษตรย,

สมเดจพระบรมราชนนาถ

เกลากระหมอม (ช)

เกลากระหมอมฉน

(ญ)

ฝาพระบาท พระองค

พระองคทาน

สมเดจพระบรมราชชนน,

สมเดจพระบรมโอรสาธราช

สยามมกฎราชกมาร,

สมเดจพระเทพรตนราชสดา

สยามบรมราชกมาร

เกลากระหมอม ใตฝาพระบาท ทาน เจานายชนสง

กระผม พระเดชพระคณ พระองค สมเดจพระราชาคณะชนสง

ผม, ดฉน ทาน ทาน พระสงฆ, สภาพชน

๓. คำากรยา คำากรยาราชาศพทโดยเฉพาะมไมมากนก เชน เสวย ถวาย ประทบ ประสต ฯลฯ

แตไดมการสรางคำากรยาราชาศพทขน โดยการเตม “ทรง” “ทรงพระ” และ “ทรงพระราช” นำาหนา

ดงน

เตม ทรง หนาคำานามธรรมดา เพอทำาใหเปนคำากรยาราชาศพท เชน

ทรงชาง (ขชาง)

ทรงมา (ขมา)

ทรงปน (ยงปน)

ทรงเรอใบ (แลนเรอใบ)

14

เตม ทรง หนาคำากรยาธรรมดา เพอทำาใหเปนคำากรยาราชาศพท เชน

ทรงเลน (เลน)

ทรงวง (วง)

ทรงออกกำาลงกาย (ออกกำาลงกาย)

เตม ทรงพระ หนาคำานามราชาศพท เพอทำาใหเปนคำากรยาราชาศพท เชน

ทรงพระกรณา (กรณา)

เตม ทรงพระราช หนาคำากรยา เพอทำาใหเปนคำากรยาราชาศพท เชน

ทรงพระราชดำาร (คด)

ทรงพระราชนพนธ (แตงหนงสอ)

๔. คำาลกษณนาม ถาเปนคำานามเกยวกบรางกาย และสงของเครองใช จะใชคำาวา องค

และ พระองค เชน

ลกษณนามเปน พระองค เชน พระมหากษตรย พระราชโอรส พระราชธดา พระบรม

วงศานวงศ

ลกษณนามเปน องค เชน พระทนต พระดชน เสนพระเจา พานพระศร พระเขนย ถง

พระบาท พระบรมราโชวาท

ลกษณนามเปน พรรษา หรอ ป เชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเจรญ

พระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา ในวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ พระเจาหลานเธอ พระองคเจาทปงกร

รศมโชต มพระชนษา ๖ ป ในวนท ๒๙ เมษายน ๒๕๕๔

อนง การใชคำาราชาศพทเพอพดในโอกาสตางๆ จะมระเบยบวธพดทไดกำาหนดวธใชใหเปน

ระเบยบแบบแผน ดงน

๑. การใชคำาขอบใจ บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา รสกเปนพระมหากรณาธคณเปน ลนเกลาลนกระหมอม บคคลธรรมดา กลาวแก เจานายชนสง ใชวา รสกขอบพระเดชพระคณ เปนลนเกลาลนกระหมอม บคคลธรรมดา กลาวแก เจานายชนรองลงมา ใชวา ขอบพระทย

๒. การขออนญาต บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา ขอพระราชทานพระบรมราชานญาต กลาวแก เจานาย ใชวา ขอประทานพระอนญาต

15

๓. การถวายของ

สงของเลกหรอของทยกไดบคคลธรรมดากลาวแกพระมหากษตรย ใชวา ขอพระราชทานทลเกลาทลกระหมอมถวาย

สงของใหญหรอของทยกขนไมไดบคคลธรรมดากลาวแกพระมหากษตรย ใชวาขอพระราชทานนอมเกลานอมกระหมอมถวาย

๔. การกราบบงคมทล บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา ขอเดชะฝาละอองธลพระบาทปกเกลา

ปกกระหมอม ลงทายวา ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ

๕. การรบคำา บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา พระพทธเจาขาขอรบใสเกลาใสกระหมอม

๖. การกลาวสงทไมควรจะกราบบงคมทล ตองกลาวออกตวไวกอน บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา ไมควรจะกราบบงคมทลพระกรณา

๗. การกลาววาตนเองสบายด บคคลธรรมดา กลาวแก พระมหากษตรย ใชวา เดชะพระบารมปกเกลาปกกระหมอม

ขาพระพทธเจาสขสบายด

๘. การกลาวแสดงความเสยใจ เมอทำาอะไรพลงพลาด บคคลธรรมดา กลาวแกพระมหากษตรยใชวา พระราชอาญาเปนลนเกลาลนกระหมอม/

พระราชอาญาไมพนเกลาพนกระหมอม ขาพระพทธเจาขอพระราชทานอภยโทษ

ขอสงเกตการใช“เสดจ”และ “ทรง”

“เสดจ” จะใชนำาหนาคำากรยาสามญ และคำากรยาราชาศพท ทำาใหเปนคำากรยาราชาศพท

เสดจออก หมายถง ออก

เสดจขน หมายถง ขน

เสดจลง หมายถง ลง

เสดจพระราชดำาเนน หมายถง การเดนทางไป – มา

เสดจพระราชสมภพ หมายถง เกด

16

“ทรง” ใชนำาหนาคำากรยาสามญ คำานามสามญ หรอคำานามราชาศพท ทำาใหเปนคำากรยา

ราชาศพท เชน

ทรงเลน หมายถง เลน

ทรงขบรถ หมายถง ขบรถ

ทรงสงสอน หมายถง สงสอน

ทรงบาตร หมายถง ตกบาตร

ทรงดนตร หมายถง เลนดนตร

ทรงมา หมายถง ขมา

ทรงพระสบน หมายถง ฝน

ทรงพระอกษร หมายถง เขยนหนงสอ

ทรงพระสหราย หมายถง ประพรมนำามนตร

ขอควรระวง

๑. ไมใชคำา “ทรง” นำาหนาคำาทเปนราชาศพทอยแลว เชน ไมใช ทรงเสดจ ทรงตรส

ทรงเสวย

๒. ไมใช “ถวายการตอนรบ” ใหใช รบเสดจ

๓. ใช “พระบรม” เฉพาะพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระบรมราชนนาถ

ททรงไดรบพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหทรงดำารงตำาแหนงผสำาเรจราชการแผนดนแทนพระองค

ในประเทศไทยมพระราชน ๒ พระองคททรงไดรบพระอสรยยศน คอ สมเดจพระนางเจาเสาวภา

ผองศร พระอครราชเทว เปน "สมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร พระบรมราชนนาถ" และ "สมเดจ

พระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ" คำาราชาศพททใช เชน พระบรมราโชวาท สวนสมเดจพระบรม

ราชนจะใช พระราโชวาท

๔. เมอกลาวถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

ใหใชวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไมใชวา ลนเกลา

ลนกระหมอม พระราชน หรอราชน

๕. ไมใช “ทรงม” หรอ “ทรงเปน” นำาหนาคำาราชาศพท เชน ไมใช ทรงมพระบรมราช

วนจฉย ทรงเปนพระราชนดดา ใหใช “ม” หรอ “เปน” เชน มพระบรมราชวนจฉยเปนพระราช

นดดา

17

ตวอยาง การใชคำาราชาศพท

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงไดรบพระสมญญาภไธย จากประชาชน

ชาวไทยวา “พระมหาธรราชเจา” แปลวา “นกปราชญผยงใหญ” อนควรแกพระเกยรต และ

พระปรชาสามารถของพระองคเปนอยางยง พระองคทรงพระราชนพนธวรรณคดไวทกแขนง

พระราชนพนธเรองสนเรองนเปนอกเรองหนงทนาสนใจ เพราะสะทอนสภาพสงคม และความรสก

นกคดของวยรนในสมยนน

วนท ๒๑ สงหาคม ๒๕๕๒ เวลา ๐๕.๐๐ น. สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยาม

บรมราชกมารประทบเครองบนของบรษทการบนไทย จำากด (มหาชน) เทยวบนททจ ๓๑๖ ถง

ทาอากาศยานสวรรณภม จงหวดสมทรปราการ หลงจากทรงเสรจสนพระราชกรณยกจการเสดจ

พระราชดำาเนนเยอนสาธารณรฐอนเดย ระหวางวนท ๑๗-๒๑ สงหาคม ๒๕๕๒

สมเดจพระจกรพรรด และสมเดจพระจกรพรรดนแหงญปน เสดจพระราชดำาเนนเยอน

ประเทศไทย และทรงเปนพระราชอาคนตกะของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

พล.ต.อ.วสษฐ เดชกญชร กลาววา เคยรบราชการเปนหวหนานายตำารวจประจำา ราชสำานก ตลอดระยะเวลา ๑๒ ปทไดรบใชใกลชดทำาใหไดตระหนกถงนำาพระราชหฤทยของทงสองพระองคทมตอประชาชนคนไทยเปนอยางมาก สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ นอกจากทรงเปนแมของพระราชโอรส และพระราชธดาแลว ยงทรงเปนแมของแผนดนดวย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาสรกตฯ ทรงทำาทกสงทกอยางใหแกคนไทยทรงทำามาอยางยาวนาน ทกพระราชกรณยกจ ทกโครงการของพระองค...ทรงทำาใหแกแผนดน ทรงทำาใหแกประชาชน

พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาศรรศม พระวรชายาฯ เสดจทรงเยยม และตดตามการดำาเนนงานโครงการสายใยรกแหงครอบครว ในพระราชปถมภสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯสยามมกฎราชกมาร พรอมกบประทานเขมเชดชเกยรต และทนการศกษา พระราชทานจากกองทนพระเจาหลานเธอ พระองคเจาทปงกรรศมโชต แกนกเรยนโรงเรยนบานคลองมะเกลอ โรงเรยนบานบงวทยา

18

สรปสาระสำาคญ

๑. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดน “การใชภาษาใหถกระดบสนบสนน วฒนธรรมไทย”

และ “ระดบของภาษา พาการสอสารสเปาหมาย”

๒. ใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา ถาไมใชภาษาตามระดบภาษาจะเปนอยางไร

๓. ใหนกเรยนรวบรวมประสบการณปญหาของตนเกยวกบการใชภาษาอยางมระดบ

ในโอกาสตางๆ แลวนำามาเลาใหเพอนๆ ฟง

๔. ใหนกเรยนพจารณาปจจยในการสอสารตอไปนวา นกเรยนพบปญหาอยางไรเกยวกบ

ระดบภาษา

พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล พระวรราชาทนดดามาต เสดจทรงเปนประธานการประชมใหญสามญประจำาป ๒๕๕๒ สมาคมนกเรยนเการาชนในพระบรมราชนปถมภโดยม ม.ร.ว.เบญจาภา ไกรฤกษ นายกสมาคมเฝารบเสดจ

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

ระดบภาษาเปนเรองทควรคำานงเมอจะสอสาร ทงการสงสารการจะรบสาร โดย

พจารณาบคคล กาลเทศะ และเนอเรอง ระดบภาษาแบงตามโอกาสเปน ๕ ระดบ คอ ระดบ

พธการ ระดบมาตรฐานราชการ ระดบกงทางการ ระดบสนทนา และระดบกนเอง นอกจากน

ระดบภาษายงแบงตามลกษณะเนอเรอง หรอวธการสอสารไดอกดวย คำาราชาศพทจดเปนระดบ

ภาษาประเภทหนงซงใชกบพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ ตลอดจนสภาพชนทวไป

คำาราชาศพทมทงทเปนคำาไทยแท คำาทสรางใหม และคำาทยมมาจากภาษาอน ชนดของคำา

ราชาศพทจะคลายกบชนดของคำาไทยทวไป เชน นาม สรรพนาม กรยา การใชคำาราชาศพท

ใหถกตองจะตองศกษาทงการฟง การพด การอาน และการเขยน ใหถกตองตามระเบยบแบบแผน

ของภาษาไทย

19

๔.๑ สมพนธภาพของผสงสารกบผรบสาร

๔.๒ กาลเทศะ

๔.๓ เนอหา

๕. ใหนกเรยนแบงกลมกนรวบรวมตวอยางภาษาในระดบตางๆ จากสอมวลชน

และสอสงพมพ แลวนำามาวเคราะหในชนเรยน

๖. ใหนกเรยนสงเกตการใชภาษาของพธกรทชนชอบวา ถกตองตรงกบระดบภาษาหรอไม

อยางไร แลวนำามาวเคราะหในชนเรยน

๗. ใหนกเรยนแบงกลมกนรวบรวมตวอยางสารจากสอสงพมพทมเนอเรองตางๆ

แลวพจารณาระดบภาษาทพบในสารนน

๘. ใหนกเรยนพจารณาวาขอความทยกมาตอไปนจดเปนการใชภาษาในระดบใด

เพราะเหตใด

๘.๑ ภมปญญาชาวบาน (popular wisdom) หมายถง ทกสงทกอยางทชาวบาน

คดไดเอง ทนำามาใชในการแกปญหา เปนสตปญญา เปนองคความรทงหมดของชาวบาน ทงกวาง

ทงลก ทชาวบานสามารถคดเองทำาเอง โดยอาศยศกยภาพทมอยแกปญหาการดำาเนนชวตได

ในทองถนอยางสมสมยประเวศ วะส : การสรางสรรคภมปญญาไทยเพอการพฒนา

ในวารสารชมชนพฒนา ปท ๑ ฉบบท ๕

๘.๒ มนนาอศจรรยแคไหน อยๆ เงนแคหารอยบาท กกลายเปนเงนตงหารอยบาท

ออหอ ฟงเพราะกวาคำาวาแคหารอยบาทเปนกอง

อญชน : รวมเรองสนชดอญมณแหงชวต

๘.๓ ธรกจการงานอาจพบอปสรรค หรอมบคคลเขาขดขวางเปนคแขง พลาดโอกาส

ดไปหลายครง ยงราวกลางสปดาหจะมเหตขนของหมองใจในเรองตำาแหนงหนาทการงาน พอดพอราย

อาจใหตองรบตดสนใจโดยปจจบนทนดวนกอาจเปนไดโสรจจะ : ดวงและดาว สกลไทย ฉบบท ๒๘๕๑ วนท ๙ มถนายน ๒๕๕๒

๙. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดน “คำาราชาศพทกบสงคมไทย” และ “การใชราชาศพท

ชวยธำารงวฒนธรรมไทย”

๑๐. ใหนกเรยนฟงขาวในพระราชสำานกจากวทยหรอโทรทศน แลวบนทกคำาราชาศพท

ทไดพบ นำาเสนอหนาชนเรยน

20

๑๑. ใหนกเรยนรวบรวมคำาราชาศพททไดพบในหนงสอเรยน นตยสาร นวนยาย หนงสอพมพ

แลวทำารายงานแลวนำาเสนอหนาชนเรยน

๑๒. สมมตวานกเรยนไดเปนตวแทนกลาวรายงานความเปนมาของโครงการ “ภาษาไทย

ภาษาชาต” แดสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ใหนกเรยนฝกเขยนคำากราบบงคมทล

แลวนำาเสนอหนาชนเรยน

๑๓. ใหนกเรยนเปลยนขอความตอไปนโดยใชคำาราชาศพททถกตอง

๑๓.๑ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเดนลงจากพระทนงจกรมหาปราสาทพรอม

ดวยญาต และทกทายผมาเฝารบเสดจดวย

๑๓.๒ สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไดใหเงนสวนตวเปนทนประเดม

ในการจดตงมลนธสงเสรมศลปาชพ

๑๓.๓ ผมตนเตนมาก รสกขอบคณทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

มามอบถวยรางวล ถวยรางวลนเปนรางวลสงสดทไดรบมอบจากมอของทาน และยงเปนเกยรตประวต

สงสดทภาพถายนไดผานสายตาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และยงไดรบการวนจฉยจากทาน

ใหเปนภาพถายชนะเลศอกดวย