สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศร แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตโนมต ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙

แฟกซ : ทกหมายเลข, แฟกซอตโนมต : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

สงวนลขสทธ

สำานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จำากด

พ.ศ. ๒๕๖๓

พมพครงท ๑ จำานวน ๒๐,๐๐๐ เลม

* โปรแกรมและเวบไซตทอางถงเปนชอผลตภณฑเครองหมายการคา

และเปนลขสทธของบรษทนนๆ ตามกฎหมาย

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ชนประถมศกษาปท ๖

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนาวฒ ประกอบผล

ดร.ชชญาภา วฒนธรรม

อาจารยดวงใจ จนทะเสน

อาจารยเสาวศกด ผาสข

รองศาสตราจารย ดร.ปณตา วรรณพรณ

ดร.ชวนพบ เอยวสานรกษ

ผเรยบเรยง

ผตรวจ

บรรณาธการ

ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและเทคโนโลย

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

เทคโนโลย( วทยาการคำานวณ)

การออกแบบวธการแกปญหา 4วธการแกปญหา 6กระบวนการทำางานแบบวนซำา 15การแกปญหาในชวตประจำาวน 23

การเขยนโปรแกรมเพอแกปญหา 28การทำางานของคอมพวเตอร 30การเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร 36การตรวจสอบขอผดพลาดของโปรแกรม 43การเขยนโปรแกรมดวยScratch 47การพฒนาโปรแกรม 76

การใชเทคโนโลยสารสนเทศรวมกนอยางปลอดภย 122

ผลกระทบและแนวทางปองกนการใชเทคโนโลยสารสนเทศ 124

สทธในการเขาถงขอมลและรหสผาน 128

อนตรายจากการตดตงซอฟตแวรบนอนเทอรเนต 132

การใชอนเทอรเนตคนหาขอมล 90

เครอขายอนเทอรเนต 92

เทคนคการคนหาขอมล 101

การประยกตใชการคนหาขอมลเพอพฒนาการเรยน 113

บรรณานกรม 136

คานา หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เทคโนโลย

(วทยาการคำานวณ) ชนประถมศกษาปท 6 ไดจดทำาขนตามมาตรฐานการเรยนร

และตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ฉบบปรบปรง

พ.ศ.2560)ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551เพอสงเสรม

การเรยนการสอนและวธการจดการเรยนรใหเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตร

โดยมเนอหาเกยวกบการออกแบบวธการแกปญหาการเขยนโปรแกรมเพอแกปญหา

การใชอนเทอรเนตคนหาขอมลและการใชเทคโนโลยสารสนเทศรวมกนอยางปลอดภย

เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผสอนและผเรยนหนงสอเลมน จงนำาเสนอ

เนอหาททนสมย มกจกรรมและคำาถามพฒนาการคดทเหมาะสมกบวยของผเรยน

ดงนน การใชหนงสอเลมนควรทำากจกรรมและตอบคำาถามตามขนตอนทกำาหนดไว

นอกจากน ยงมกจกรรมทใชคอมพวเตอรเชอมตอกบเครอขายอนเทอรเนตดวย

หากไมสะดวกอาจขามเนอหาในสวนนไปได สำาหรบภาพประกอบของตวอยาง

โปรแกรมในหนงสออาจมการเปลยนแปลงไปตามรนของซอฟตแวรและอปกรณ

ทนำามาใช

ผจดทำาหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย เทคโนโลย (วทยาการคำานวณ) จะชวยพฒนาผเรยนใหสามารถสราง

องคความรดวยตนเองมทกษะการแกปญหามความคดสรางสรรครวมทงเขาใจและ

เหนคณคาของการใชประโยชนจากอปกรณเทคโนโลย ซงเปนรากฐานสำาคญ

ในการพฒนาเทคโนโลยตอไป

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ(พว.)

สารบญหนาหนวยการเรยนรท

1

2

4

3

วธการแกปญหา

1หน

วยการเรยนรท

• ใชเหตผลเชงตรรกะในการอธบายและออกแบบวธการแกปญหาทพบ ในชวตประจำาวน(ว4.2ป.6/1)

การออกแบบวธการแกปญหา

แผนผงหวขอหนวยการเรยนร

การออกแบบวธการแกปญหา

ตวชวด

ศพทเทคโนโลยนาร

คำาศพท คำาอาน คำาแปล

automatic ออโทแมท′ ทค อตโนมตdevelopment ดเวล′ เลพเมนท การพฒนา

electrical energy อเลค′ ทรเคลเอน′ เนอรจ พลงงานไฟฟาloop ลพ วนซำา

performance เพอรฟอม′เมนซ ประสทธภาพ

problem พรอบ′เลม ปญหา

rules รล กฎเกณฑ

การแกปญหาในชวตประจำาวน

กระบวนการทำางานแบบวนซำา

วธแกปญหาไฟฉายไมสวาง

การคนหาเสนทางทใกลทสด

การเกบขยะจนกวาจะสะอาด

ตรวจสอบสวตช

ตรวจสอบการใสถานไฟฉาย

ตรวจสอบหลอดไฟฟา

จรง

ไมจรง

เรมตน

เดนไปบรเวณทมขยะ

เกบขยะ

นำาขยะใสถงขยะ

จบ

ขยะบรเวณนนหมดจรงหรอไม

76

วธการแกปญหา

ปญหาแตละปญหามวธการแกไขไดหลายวธ การแกปญหาอยางเปนขนตอน จะชวยใหแกปญหาไดอยางมประสทธภาพเชนนกเรยนลมกลองดนสอและตองการไดกลองดนสอคนการแกปญหานเราจะตองทบทวนวาเราไปทไหนมาบางแตละสถานทเราไปทำาอะไร แลวพจารณาวาในสถานทนน ๆ เราทำาอะไรกบกลองดนสอหรอไม หรอถาเราตองการลดคาใชจายประจำาวนเราตองทบทวนวาในแตละวนเรามคาใชจายเรองใดบางมเรองใดทสามารถตดออกไดบาง หรอมเรองใดทสามารถลดคาใชจาย ในเรองนนๆไดบาง

ภาพท 1.1 การแกปญหาอยางเปนขนตอน

ในชวตประจำ�วนนกเรยนพบปญห�ใดบอยทสดและมวธก�รแกปญห�นนอย�งไร

การใชเหตผลเชงตรรกะ(logicalreasoning)เปนการใชเหตผลเงอนไขหรอ

กฎเกณฑทเกยวของกบปญหานน เพอตรวจสอบความสมเหตสมผลหรอความ

เปนไปไดในการแกปญหาตางๆ

ปญหาบางปญหามวธการแกปญหาทซบซอนขนจงตองใชเงอนไขหรอใชเหตผล

เชงตรรกะมาชวยในการแกปญหา เชนการเลนเกมเขาวงกต เราตองทำาตามเงอนไข

ของเกมวธการเลนคอ ใชดนสอลากเสนจากตนทางไปยงปลายทางโดยตองไมยก

ดนสอออกจากกระดาษการลากเสนนนจะตองใหเดนทางไปยงปลายทางไดสนทสด

และไมชนกบผนงดงภาพท1.2

ภาพท 1.2 เกมเขาวงกต ชวยแมมดหาเสนทางเพอเดนไปหาไมกวาด

คำาถามสำาคญ

98

เกมอาจมความซบซอนมากขน

อก เชน หาเสนทางใหกบกระโดด

ไปยงสระนำา โดยเสนทางนนจะเปน

การนบตงแต 4 ถง 400 ซงการนบ

แ ตละค ร งจะ เพ ม ข นค ร งละ 4

ดงภาพท1.4

การฝกคดแกปญหาอยางเปนขนตอน เปนพนฐานสำาหรบการพฒนาสงตาง ๆ

ในอนาคตเชนถาเราตองการเขยนโปรแกรมใหหนยนตเดนไปยงเปาหมายในเขาวงกต

เราตองนำาวธการคดของเราและเงอนไขตาง ๆ มาเปลยนเปนโปรแกรมสำาหรบ

หนยนตดงภาพท1.5

ภาพท 1.4 เกมเขาวงกตคณตศาสตรทมความซบซอน

ภาพท 1.3 เกมเขาวงกตคณตศาสตร

ภาพท 1.5 การเขยนโปรแกรมใหหนยนตเดนไปในเขาวงกต

เกมทมความซบซอนมากขน

อาจเปนเขาวงกตทซบซอนขน หรอ

มเงอนไขทตองทำาตามหลายเงอนไข

เชน เกม เขาวงกตคณตศาสต ร

ดงภาพท1.3การหาเสนทางจะตองใช

การคดเชงคณตศาสตรไปดวยผเลน

ตองลากเสนใหกระตายเดนทางไปกน

แครรอต โดยเสนทางนนจะเปน

การนบจำานวนของตวเลขตงแต 1

ถง100

1 2 3 24 25 26

10 9 4 23 22 27 28 11 8 5 20 21 30 29 49 48 47 12 7 6 19 18 31 32

50 51 46 13 14 15 16 17 34 33 53 52 45 44 43 42 41 40 35 36

54 55 56 89 90 91 92 39 38 37 63 62 57 88 87 86 93 96 97 98 64 61 58 83 84 85 94 95 100 99

65 60 59 82 81 78 77 66 67 70 71 80 79 76

68 69 72 73 74 75

4 8 12 16 36 40

136 132 128 20 32 44 48

140 144 124 24 28 56 52

228 224 156 152 148 120 84 80 60 64

232 220 160 164 168 116 88 76 72 68

236 216 212 208 172 112 92 96 380 384

240 252 256 204 176 108 104 100 376 388

244 248 260 200 180 352 356 368 372 392

280 276 264 196 184 348 360 364 400 396

284 272 268 192 188 344 340

288 292 304 308 320 324 336

296 300 312 316 328 332

1110

การใชเหตผล (reasoning) เปนการคดและอธบายความคดออกมาเปน

แผนงาน โดยแสดงวธการแกปญหาเปนลำาดบขนตอนทำาใหมองเหนวธการแกปญหา

ไดอยางชดเจน ซงแตละขนตอนจะตองพจารณาเงอนไขหรอเหตผลประกอบดวย

การแสดงขนตอนการแกปญหาทำาไดโดยการเขยนบอกเลาวาดภาพหรอใชสญลกษณ

วธการแกปญหาของแตละคนอาจมวธการเหมอนกนหรอแตกตางกนขนอยกบ

ความรความสามารถและประสบการณของแตละคนแตเมอพจารณาใหละเอยด

จะพบวาการแกปญหามขนตอนทคลายกน2ขนตอนดงน

1.การพจารณาปญหาคอการทำาความเขาใจปญหาทเกดขนอยางละเอยด

แลวพจารณาวาปญหามองคประกอบอะไรบาง

2.การวางแผนแกปญหาคอการกำาหนดขนตอนวธการแกปญหาอปกรณ

เครองมอทใชในการแกปญหาและระยะเวลาทใชในการแกปญหา โดยการทำางานน

อาจตองทำาซำาๆจนแกปญหาไดสำาเรจ

ไฟฉายจะสวางหรอใชงานไดตองใชพลงงานไฟฟาและตองกดเปดสวตชเพอให

วงจรทำางาน ไฟฉายจงจะสองแสงสวางได แตเมอเปดสวตชแลวไฟฉายไมสวาง

อาจแกปญหาตามขนตอนตอไปน

ภาพท 1.6 ปญหาไฟฉายไมสวาง

ตวอยางท 1 เราพบวาไฟฉายทใชอยเปนประจำาเมอเปดแลวไฟไมสวาง

1. ตรวจสอบวากดสวตชถกตอง

หรอไมถาถกตองไปขนตอนท2

2. ตรวจสอบวาใสถานไฟฉาย

หรอไมถาใสแลวไปขนตอนท3

3. ตรวจสอบวาใสถานไฟฉาย

ขวบวกขวลบถกตองหรอไมถาใสถก

ตองไปขนตอนท4

ภาพท 1.7 การตรวจสอบสวตชไฟฉาย

ภาพท 1.8 การตรวจสอบการใสถานไฟฉาย

ภาพท 1.9 การตรวจสอบการใสถานไฟฉาย

สลบขว

ภาพท 1.10 การตรวจสอบพลงงานไฟฟาของ

ถานไฟฉาย

4. ตรวจสอบว าถ านไฟฉาย

แตละกอนมพลงงานไฟฟาหรอไม

ถามพลงงานไฟฟาไปขนตอนท5

1.5V

อนรกษสงแวดลอม

1312

ภาพท 1.11 การตรวจสอบหลอดไฟฟาในไฟฉาย

5. ตรวจสอบวาหลอดไฟฟาในไฟฉายใชไดหรอไม ถาใชไมไดแสดงวา

หลอดไฟฟาขาดไฟฉายจงไมสวางควรเปลยนหลอดไฟฟาใหม

ปลอดภยไวกอน

การทงถานไฟฉายทไมมพลงงานไฟฟาแลว ควรใสถานไฟฉายไวในถงพลาสตก

หรอถงดำา แลวเขยนวา “ขยะพษ” หรอ “ถานไฟฉายใชแลว” เจาหนาทจะไดจดเกบ

อยางถกตองจากนนนำาไปทงในถงขยะอนตราย

ในชวตประจำาวนของเราจะพบปญหาไดหลายปญหา บางปญหาอาจตองม

ความรพนฐานหรอหาความรเพมเตมเพอใหสามารถแกปญหานนได

จากความรเกยวกบการแบงขนาดของกระดาษจะพบวากระดาษขนาดA4

แบงเปนกระดาษขนาดA5 ได 2 แผน และกระดาษขนาดA5 แบงเปนกระดาษ

ขนาดA6ได2แผนดงนนเราสามารถตดกระดาษขนาดA4เปนกระดาษขนาดA6

ได4แผนนนเอง

ตวอยางท 2 เรามกระดาษ1แผนขนาดA4ตองการตดกระดาษเปนขนาดA6ใหไดมากทสดเราอาจทำาไดดงน

A3

A4

A242.0 x 59.4 cm

A159.4 x 84.0 cm

84.0 x 118.8 cm

29.7 x 42.0 cm

21 x 29.7 cm

A514.8 x 21 cm

A8

A7A6

14.8 x 10.5 cm

A0

A7

A8

10.5 x 7.4 cm

5.2 x 7.4 cm

ภาพท 1.12 การแบงขนาดกระดาษ

กระดาษขนาดA0แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA1

กระดาษขนาดA1แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA2

กระดาษขนาดA2แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA3

กระดาษขนาดA3แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA4

กระดาษขนาดA4แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA5

กระดาษขนาดA5แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA6

กระดาษขนาดA6แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA7

กระดาษขนาดA7แบงครงจะเปนกระดาษขนาดA8

การใชหลอดไฟฟา LED จะชวยลดพลงงานไฟฟา ลดแกส-

เรอนกระจกและแกสพษอาคารทใชหลอดไฟฟาLEDจะมความรอน

นอยลงจงชวยประหยดการใชเครองปรบอากาศได และหลอดไฟฟา

LED ใชพลงงานนอย สงผลใหเสยคาไฟฟานอยลงเปนการชวย

ประเทศชาตประหยดพลงงานอกทางหนง

วธแกปญหา

การแกปญหาในขอน เราจะตองมความรพนฐานเรองขนาดของกระดาษ

โดยการแบงขนาดของกระดาษเปนประเภทตางๆดงภาพท1.12

✓ ✗

พบกระดาษกจกรรมท 1.1

คำาถามสำาคญ

1514

กระบวนการท�างานแบบวนซ�า

เกมหรอปญหาหลายปญหาจะทำางาน

แบบวนซำาและมเงอนไขอยภายในดวย

เชนการคนหาของในกลองจนกวาจะพบ

ของท ตองการ การเกบขยะตองเกบ

จนกวาขยะจะหมดการปกระเบองบนพน

ตองปจนกวาจะเตมพนท

กจกรรมใดในชวตประจำ�วนมก�รทำ�ง�นแบบวนซำ�บ�ง นกเรยนนำากระดาษขนาด A4 ทมความกวาง 21 เซนตเมตร และความยาว 29.7 เซนตเมตร มาพบครงในแนวเดมไปเรอย ๆ จากนนเขยนบนทกความยาวของ กระดาษหลงการพบครงแตละครงลงในตาราง

พบครงท ความยาว (เซนตเมตร)

เรมตน 29.7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A429.7

????

ถากระดาษขนาดA4มความหนา1มลลเมตรการพบแตละครง

ความหนาของกระดาษจะเปนเทาใด

ลองนำากระดาษขนาดA4มาพบและพบใหไดจำานวนครงทมากทสด

จะพบปญหาใดบาง

ก�รแบงครงกระด�ษใชหลกก�รท�งคณตศ�สตรเรองใด

ภาพท 1.13 การเกบขยะ การทำางานแบบวนซำาจะทำางานวนซำา

ไปเรอยๆจนครบตามทเงอนไขกำาหนด

เมอเราตองการเกบขยะ จะตองเกบขยะในบรเวณนนไปเรอยๆ จนกวาขยะ

ในบรเวณนนจะหมดหรอสะอาดโดยเขยนเปนขนตอนหรอทางคอมพวเตอรเรยกวา

อลกอรทมและผงงานไดดงน

ตวอยางท 1 การเกบขยะ

เรมตน

1.เดนไปบรเวณทมขยะ

2.เกบขยะ

3.นำาขยะใสถงขยะ

4.ขยะบรเวณนนหมดจรงหรอไม

4.1 ถาไมจรงไปทำาขอ1

4.2 ถาจรงจบการทำางาน

จบ

คำาถามสำาคญ

พบครงท1 พบครงท2

1716

ผงงานท 1.1 ขนตอนการเกบขยะ

จากตวอยางจะพบวาจะทำางานวนซำาไปเรอยๆโดยมเงอนไขคอขยะบรเวณนน

หมดแลวจรงหรอไมถาจรงกจะออกจากการวนซำาดงผงงานท1.1

จรง

ไมจรง

เรมตน

เดนไปบรเวณทมขยะ

เกบขยะ

นำาขยะใสถงขยะ

จบ

ขยะบรเวณนนหมดจรงหรอไม

ตวอยางท 2 การปกระเบองบนพนทวาง

ถาตองการปกระเบองเปนสเรยงกนไปเรอยๆคอ แดงนำาเงน เหลอง เขยว

แดงนำาเงนเหลองเขยวดงภาพท1.14

ภาพท 1.14 การปกระเบองเรยงสกนไปเรอย ๆ

และตองการปกระเบองเรยงตอกนไปเรอยๆ เปนจำานวน 15 แผน อยากทราบวา

แผนท15จะเปนกระเบองสอะไร

วธแกปญหา การแกปญหานจะตองพจารณาปญหาอยางละเอยดคดหาความสมพนธตางๆ โดยการเรยงขอมลตามทโจทยกำาหนดจะเปนเงอนไขและกฎเกณฑของปญหาน จากการปกระเบองเราสามารถเขยนรปแบบของกระเบองสตาง ๆ ใหเปนขอมล อยางงายไดเชนแทนสกระเบองดวยตวเลข

เราตองการเขยนโปรแกรมสงงานใหผงเดนทางไปเกบนำาหวานดงภาพท 1.15จะเขยนคำาสงไดอยางไร วธแกปญหา พจารณาจากปญหาของผง จะพบวามนำาหวานอยทดอกไม 2 ตำาแหนง แตละตำาแหนงตองเกบนำาหวาน2ครงโดยเขยนเปนขนตอนหรอทางคอมพวเตอรเรยกวา อลกอรทมไดดงน

ตวอยางท 3 ผงเกบนำาหวาน

สของกระเบอง หมายเลข

สแดง 1

สนำาเงน 2

สเหลอง 3

สเขยว 4

เมอพจารณาปญหานตอไปการปกระเบองจะคลายกบการนบเลข1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4 โดยวนซำาไปเรอยๆจนครบ 15ตวเลขแลวจะพบวาการนบครงท 15 ตรงกบหมายเลข3ซงหมายถงกระเบองสเหลองนนเอง

ภาพท 1.15 ผงเดนทางไปเกบนาหวาน จบ

เรมตน 1.ไปขางหนา 2.เกบนำาหวาน 3.เกบนำาหวาน 4.ไปขางหนา 5. เกบนำาหวาน 6. เกบนำาหวาน

1918

การแกปญหานทำาไดหลายวธแตละวธจะมลำาดบขนตอนทใชเวลาแตกตางกนเชน วธท1 ทำากระเปา10ใบทำาสายสะพาย10เสนแลวประกอบกระเปาทละใบ วธท2 ทำากระเปา 10 ใบ ทำาสายสะพาย 1 เสน ประกอบกระเปาทละใบ แลวกลบไปทำาสายสะพายตอแลวประกอบกระเปาจนครบ วธท3 ทำากระเปา 1 ใบ ทำาสายสะพาย 1 เสน ประกอบกระเปา แลวกลบไป เรมตนทำาอกครงจนไดกระเปาครบ10ใบ

จากอลกอรทมของปญหาน สามารถเขยนอลกอรทมใหมโดยการวนซำาได

และเขยนโปรแกรมแบบบลอกคำาสงไดดงน

ภาพท 1.16 บลอกคาสงการวนซา

จากตวอยางทผานมา จะพบวาปญหาเดยวกนจะมวธการแกปญหาหรอ วธการคดตางกน การพฒนาระบบททำางานอตโนมต หรอการพฒนาใหหนยนต ทำางานแทนมนษยนน เราจะตองเขยนอลกอรทมแลวเปลยนเปนโปรแกรมสำาหรบ ใหระบบคอมพวเตอรทำางาน โดยระบบททำางานไดอยางมประสทธภาพจะขนอยกบ วธการคดทถกตองของมนษยดวย

ตวอยางท 4 รานขายกระเปารานหนง ขายกระเปาททำาดวยมอแลวนำามาวางขาย หนารานโดยการทำากระเปานนจะม2สวนใหญๆคอทำากระเปาและทำาสายสะพายโดยการทำากระเปาใชเวลา30นาททำาสายสะพายใชเวลา 15นาท ประกอบกระเปาเขากบสายสะพายใชเวลา 10นาท ถาราน ขายกระเปารานน ตองการทำากระเปาออกมาขายจำานวน 10 ใบ จะม วธการอยางไรบาง

เรมตน

1.ทำาซำา2ครง

1.1 ไปขางหนา

1.2 เกบนำาหวาน

1.2 เกบนำาหวาน

ตวอยางวธการทกลาวมานน การไดกระเปาแตละใบจะใชเวลาตางกนแตถา

พจารณาแตละวธแลวพบวาวธท 3 จะไดกระเปาใบแรกออกมาเรวทสดถามลกคา

เขามาในรานจะทำาใหขายไดเรว ดงนน จงเลอกวธท 3 เพอใหขายและไดเงนจาก

การขายแตละใบเรวทสดโดยเขยนเปนผงงานไดดงน

ผงงานท 1.2 ขนตอนการทากระเปาใหครบ 10 ใบ

กระบวนการแกปญหาสามารถใชไดในหลายกรณ ทงในการวางแผนงาน

ในชวตประจำาวน หรอการเลนเกมตาง ๆ การฝกคดแกปญหาอยางเปนระบบ

พจารณาวธการตางๆจะเปนประสบการณในการแกปญหาทซบซอนมากขน

จบ

ไมจรง

เรมตน

ทำาสายสะพาย1เสน

ประกอบกระเปา

ทำากระเปา1ใบ

จรง

จบ

ครบ10ใบ

แสดงวธการแกปญหากจกรรมท 1.2

2120

1.ถาตองการปกระเบองเปนพนทกวาง25เซนตเมตรยาว5เมตรโดยกระเบอง

แตละแผนเปนรปสเหลยมจตรสขนาด25เซนตเมตร×25เซนตเมตรและ

ใหสแตละแผนเรยงเปนลำาดบดงน เขยวเหลองนำาตาลแดงเขยวเหลอง

นำาตาลแดงอยากทราบวาจะตองใชกระเบองแตละสจำานวนกแผน

2.ถาผงตองการเดนทางไปเกบนำาหวานดงภาพซงการเดนแตละบลอกใชเวลา

2วนาทการเกบนำาหวานแตละครงใชเวลา2วนาทจงเขยนอลกอรทมของ

การแกปญหานและผงตองใชเวลาในการทำางานทงหมดเทาไร

รอใสภาพ

เกมทายตวเลข

การทายตวเลขมหลายรปแบบ การทายตวเลขทเพอนคดโดยใชคำาถาม

เปนอกเกมหนงทนาสนใจ เชน การเลนเกมระหวางเอกบบ โดยเอเปนผตงโจทย

ดวยการเลอกตวเลขมา 1 จำานวนตงแต 1-1,000,000 และบเปนผทายตวเลขนน

โดยจะใชคำาถามถามไปยงเอวาตวเลขนนมคามากกวาหรอนอยกวา หรอตวเลขนน

เปนเลขคหรอเลขค

ภาพท 1.17 การเลนเกมทายตวเลข

บ : ตวเลขนอยกวา5,000ใชหรอไมเอ : ใชบ : นอยกวา3,000ใชหรอไมเอ : ใชบ : นอยกวา1,000ใชหรอไมเอ : ใชบ : นอยกวา500ใชหรอไมเอ : ใชบ : นอยกวา250ใชหรอไมเอ : ไมใชบ : มากกวา400ใชหรอไม

เอ : ไมใชบ : มากกวา300ใชหรอไมเอ : ใชบ : มากกวา350ใชหรอไมเอ : ใชบ : มากกวา380ใชหรอไมเอ : ไมใชบ : เปนจำานวนคหรอจำานวนคเอ : จำานวนคบ : 360ใชหรอไมเอ : ใชถกตองครบ

ถาเอคดตวเลขเปน360แลวใหบทายดงน

ตวเลขนอยกว�

5,000 ใชหรอไมใช

บ เอ

สรางเสรมความเปนอยอยางพอเพยง

สนกกบเกมทายตวเลขกจกรรมท 1.3 การแกปญหาในชวตประจ�าวน

โรงเรยน

รถประจำาทาง

ปายรถเมล

โรงเรยน

สำานกงาน

เสนทางเดนรถ

ตนทาง

ปลายทาง

การดำาเนนการตางๆ ในชวตของเราบางเรองราวสามารถแกปญหาไดหลายวธแตละวธจะมประสทธภาพตางกน เชน การเดนทางจากสถานทหนงไปยงสถานทหนง การโดยสาร รถประจำาทางในบางจงหวดมรถหลายสายแตไปจดหมายปลายทางเดยวกนได รถแตละสาย จะวงเสนทางไมเหมอนกนมจดจอดไมเหมอนกนดงนน เราตองเลอกเสนทางทเหมาะสม กบการเดนทางของเรา

2322

นกเรยนมวธเลอกเสนท�งก�รเดนท�งทดทสดไดอย�งไร

การใชบรการรถโดยสารประจำาทางทำาใหประหยดคาใชจายไดดกวาการใชรถยนตสวนบคคลและลดการใชนำามนเชอเพลง อกทงยงชวยลดปรมาณ ยานพาหนะบนถนนทำาใหการจราจรตดขดนอยลง

นกเรยนจบคกบเพอนทายตวเลขระหวาง 1 ถง 1,000,000 โดยคนหนง

เปนผตงโจทยอกคนหนงเปนผตงคำาถามและตอบใหถกภายใน20คำาถาม

นกเรยนตอบถกภายในกคำาถาม

นกเรยนมวธการอยางไรในการตงคำาถามคำาถามสำาคญ

ภาพท 1.18 เสนทางเดนรถทแตกตางกน

2524

ตวอยาง รถยนตแตละคนอาจวงดวยความเรวไมเทากน รถยนตทวงดวย ความเรวเฉลย 50 กโลเมตรตอชวโมง หมายความวา 1 ชวโมง จะวงไปได50กโลเมตรถาระยะทาง100กโลเมตรจะใชเวลาวง2ชวโมง

รถยนตAวงดวยความเรว50กโลเมตรตอชวโมงรถยนตBวงดวยความเรว

100กโลเมตรตอชวโมงระยะทางจากตนทางไปถงปลายทางของรถยนตทง2คน

เทากนคอ 400กโลเมตร และเสนทางของรถยนตBมจดจอดP โดยรถยนต

ทกคนทผานจดนจะตองจอดเปนเวลา 1 ชวโมงการหาเวลาทรถยนตทง 2คน

ตองเดนทางจากตนทางไปยงปลายทางจะทำาไดดงน

รถยนตA ไมมจดจอดใชเวลาเทากบ400กโลเมตร/50กโลเมตร

ตอชวโมง=8ชวโมง

รถยนตB มจดจอดหนงจดใชเวลาวงจากจดตนทางไปยงจดจอดเทากบ

300/100=3ชวโมงใชเวลาจอด1ชวโมง

ใชเวลาวงจากจดจอดไปยงปลายทางเทากบ100/100

=1ชวโมง

ดงนนเวลาทรถยนตBวงจากจดตนทางไปยงปลายทาง

คอ3+1+1=5ชวโมง

การแกปญหาในบางเรองทมความซบซอนตองมการทำาซำาหลายๆครงเราอาจ

นำาเทคโนโลย เชนคอมพวเตอรมาใชงานได เนองจากคอมพวเตอรสามารถทำางาน

ซำาๆไดดและทำางานตามโปรแกรมไดอยางถกตองโดยอาจเลอกโปรแกรมทเหมาะสม

กบงานมาใช หรอเขยนโปรแกรมขนมาใชงานเอง ซงการออกแบบโปรแกรมนน

จะตองออกแบบแนวทางการแกปญหาใหครบถวนทกกรณเชนการพฒนาโปรแกรม

สำาหรบคำานวณเวลาทใชในการเดนทางโดยใหผใชปอนขอมลระยะทางกบความเรว

ในการเดนทางเขาไปแลวใหคอมพวเตอรคำานวณเวลาทตองใชออกมา

แผนภาพท 1.1 ขนตอนการทางานของคอมพวเตอรในการคานวณเวลาทใชในการเดนทาง

ระยะทาง

ความเรวเวลาทใชการประมวลผล

ในการออกแบบโปรแกรมนนจะตองรบขอมลทง2คาเขามาเกบในหนวยความจำา

ของคอมพวเตอร และเมอประมวลผลจะเกบไวในหนวยความจำาเชนกน โดยขอมล

ตางๆจะเกบไวในตวแปรถาใหตวแปรSแทนระยะทางตวแปรVแทนความเรว

และตวแปรTแทนเวลา

การประมวลผลสามารถเขยนวธการไดดงน

เรมตน

1. รบคาระยะทางมาเกบในS

2.รบคาความเรวมาเกบในV

3.คำานวณเวลาโดยT= SV

4.แสดงผลเวลาT

จบ

ภาพท 1.19 เสนทางการเดนรถยนต A และรถยนต B ทมความเรวไมเทากน

ตนทาง

ตนทาง

ปลายทาง

ปลายทาง

300 กโลเมตร

รถยนต A

รถยนต B

2726

ค�านวณการเดนทางกจกรรมท 1.4

W

W

นกเรยนแสดงวธคดและตอบคำาถามจากสถานการณตอไปน

รถประจำาทาง 2 คน ตองเดนทางจากตนทางไปยงปลายทางมระยะทาง

เทากน คอ 180 กโลเมตร โดยจะใชคนละเสนทางกน ในแตละเสนทางจะม

จดจอดPรถตองจอด20นาทและจดจอดWรถตองจอด15นาทรถคนท1

(เสนทางสนำาเงน)วงดวยความเรว60กโลเมตรตอชวโมงรถคนท2 (เสนทาง

สแดง)วงดวยความเรว90กโลเมตรตอชวโมงโดยมเสนทางดงภาพ

รถประจำาทางคนท1ใชเวลาเดนทางเทาไร

รถประจำาทางคนท2ใชเวลาเดนทางเทาไร

รถประจำาทางคนใดไปถงปลายทางไดเรวทสดและเรวกวากนาท

1. ออกแบบเกมเขาวงกตแลววาดลงในกระดาษ

2. ตกแตงใหสวยงาม

3. แลกเปลยนกนเลนเกมเขาวงกต

4. จดการแขงขนการเลนเกมเขาวงกตใครใชเวลานอยทสดเปนผชนะ

โครงงานสรางสรรค

สรางเกมเขาวงกต

นกเรยนออกแบบเกมเขาวงกตตามจนตนาการของนกเรยน สามารถ

ปรบเปลยนรปแบบเขาวงกตจากรปแบบส เหลยมเปนรปแบบวงกลม

สามเหลยมหาเหลยมรวมถงรปแบบจากสงของในธรรมชาตหรอเกมเขาวงกต

หลายมตดงตวอยางในภาพ

ตนทางปลายทาง

รถคนท 1

รถคนท 2