ARHIVSKI FONDOVI I ZBIRKI VO DR@AVNIOT ARHIV NA · PDF filearhivskite fondovi i zbirki i za op{tata karakteristika na arhivskata gra|a, za informativnite sredstva, katalozite i sl

5

ARHIVSKI FONDOVI I ZBIRKI VO DR@AVNIOT ARHIV

NA REPUBLIKA MAKEDONIJA - ODDELENIE KUMANOVO

Vo Dràvniot arhiv na Republika Makedonija – oddelenie Kumanovo od

osnovaweto vo 1954 godina zaklu~no so 2005 godina se zgrièni 551 arhivski

fondovi i zbirki.

Najstariot so~uvan dokument e defterot na Samarxiskiot esnaf, koj

dava podatoci za organizacijata na esnafot od 1830 godina (so~uvanata kniga e

prepis {to e izraboten vo 1870 godina).

Bogatstvoto na fondovi i dokumenti, so koi raspolaga Oddelenieto

davaat kontinuirani podatoci za organizacijata na vlasta, upravata i javnite

slu`bi za periodot od 1913 do 1990 godina.

Arhivskata dokumentacija e nesomnen dokaz za srpskata i bugarskata

okupacija na Makedonija, za organizacijata na za~etocite na vlasta vo tekot

na antifa{isti~kata vojna - narodnoosloboditelnite odbori, kako

predvesnik na ra|aweto na sovremenata makedonska dràva od 1944 godina i

nejzinoto funkcionirawe do osamostojuvaweto i sozdavaweto suverena

Republika Makedonija.

Sredenite i obrabotenite arhivski fondovi davaat podatoci za

prosvetnite, za kulturnite i za nau~nite dostignuvawa na tie prostori.

So~uvani se ne pomalku zna~ajni fondovi za socijalno-zdravstvenite

aspekti na dejstvuvaweto od 1919 do 1990 godina.

Najgolemiot broj fondovi se odnesuvaat na stopanskiot raste` i

dostigawata na Kumanovo, Kriva Palanka i na Kratovo vo periodot po Prvata

svetska vojna, sè do krajot na 20 vek.

So~uvanite dokumenti za op{testveno-politi~kite projavi, organi-

zacii, dru{tva i zdruènija davaat podatoci za nastani od po~etokot do

krajot na 20 vek (1909-1996).

Fondovite {to gi tretiraat aspektite na verskoto ìveewe na tie

prostori (preku verskite ustanovi i organizacii), davaat podatoci za

verskata tolerancija i soìvot na vernicite od Makedonskata pravoslavna

crkva, Srpskata pravoslavna crkva i Islamskata verska zaednica od krajot na

19 vek do sredinata na 20 vek.

Oddelenieto Kumanovo raspolaga i so soliden broj semejni i li~ni

fondovi.

Arhivskite fondovi i zbirki vo Dràvniot arhiv na Republika

Makedonija - oddelenie Kumanovo prvpat se publikuvani vo 1982 godina vo

ramkite na edicijata „Arhivski fondovi i zbirki vo SFRJ“ vo vodi~ot

„Arhivski fondovi i zbirki vo SR Makedonija“, izdanie na Sojuzot na

dru{tvoto na arhivskite rabotnici na Makedonija. Redaktor na tomot za SR

Makedonija e Trajko Zajkovski, eden od osnova~ite na arhivskata dejnost vo

Republika Makedonija. Za Oddelenieto Kumanovo se objaveni podatoci za 373

fondovi i zbirki vo soglasnost so klasifikaciskata {ema.

6

Sozdavaweto na samostojna, suverena i nezavisna Republika Makedonija

kako priznaen me|unarodno-praven subjekt, od edna strana, i prerasnuvaweto

na toga{niot Arhiv na Makedonija vo edinstvena upravna organizacija, vo ~ij

sostav vlegoa i devette podra~ni oddelenija, od druga strana, povtorno go

aktuelizira pra{aweto za objavuvawe dopolnuvawe na vodi~ot. Vo 1994 godina

e publikuvano dopolnuvawe na vodi~ot „Arhivski fondovi i zbirki vo

Republika Makedonija 1981-1992 godina“.

Za toga{noto Podra~no oddelenie - Kumanovo se dadeni podatoci za 128

novoprezemeni fondovi i zbirki klasificirani vo soglasnost so

klasifikaciskata {ema.

Prerasnuvaweto na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija vo

edinstvena upravna organizacija vo 1990 godina neminovno ja nametna

potrebata od voedna~en pristap vo site domeni na arhivskoto rabotewe, a

osobeno vo sreduvaweto i obrabotkata na arhivskite fondovi.

Pri prikaùvaweto na fondovite vo vodi~ite objaveni vo 1982 i 1994

godina se napraveni odredeni propusti (od pri~ina {to pogolem broj fondovi

ne bile sredeni ili obraboteni). Vo citiraniot vodi~ od 1982, godina od

devette podra~ni oddelenija na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija,

samo PO - [tip, za fondovite od to~ka 1. Uprava i javni slu`bi, pod to~ka

1.5. Arhivski fondovi od 1944 g., izvr{i pravilna fondovska klasifikacija,

pri {to dade podatoci za okoliskite narodnoosloboditelni odbori, za

gradskite narodnoosloboditelni odbori, za op{tinskite narodnooslo-

boditelni odbori, za okoliskite narodni odbori, za narodnite odbori na

op{tinite, za narodnite odbori na selskite op{tini i za mesnite narodni

odbori.

Drugite podra~ni oddelenija napravija propusti vo fondovskata

klasifikacija, taka {to vo ramkite na eden organizaciski povisok fond vo

su{tina se nao|aat i poniskite organi na vlasta i upravata.

So ovoj Vodi~ }e napravime napor tie praznini i propusti da gi

dopolnime so razotkrivawe novi fondovski celini spored zakonite za

administrativno-teritorijalna podelba na NRM/SRM od 1944 do 1965 godina.

Vo dopolnuvaweto na vodi~ot od 2006 godina na Oddelenieto Kumanovo

ne se prezentiraat posebno podatoci za fondovite, kaj koi ima promeni vo

koli~estvoto i vo grani~nite godini, poradi novite priemi na arhivska gra|a

vo sporedba so objavenite fondovi vo prethodnite vodi~i od 1982 i 1994

godina. Tie fondovi vo Oddelenieto Kumanovo se celosno sredeni ili

obraboteni i podatocite za niv }e bidat prezentirani kaj sredenite i

obrabotenite fondovi.

Vo vodi~ot se davaat podatoci za 196 sredeni ili obraboteni fondovi

so sumaren ili analiti~en inventar. Za sekoj fond se davaat slednite

podatoci:

- broj na fondot (fondovi od vodi~ot od 1982 g.);

- reden broj i broj na fondot vo zagrada (za fondovite od vodi~ot od

1994 g.);

- grani~ni godini na fondoobrazuva~ot - vo zagrada;

- koli~estvo na arhivskata gra|a izrazeno vo knigi, kutii i dolìnski

metri;

- za sredenite fondovi - sumaren inventar (SI), broj na arhivski

edinici, broj na listovi i broj na stranici na NIS (nau~no-informativnoto

7

sredstvo); za obrabotenite fondovi - analiti~en inventar (AI), broj na

arhivski edinici, broj na listovi i broj na stranici na NIS;

- za najgolemiot broj fondovi se davaat podatoci za istorijatot na

fondoobrazuva~ot (osnovawe, zada~i, nadle`nosti i prestanok na rabotata) i

- sodrìnski podatoci za arhivskata gra|a (kratki udarni podatoci,

bidej}i vo SI ili AI vo NIS ima op{irni sodrìnski podatoci).

Vo ramkite na citiranite 196 fonda, vo delot na fondovite od to~kata

1. Uprava i javni slu`bi, pod to~kata 1.5. Arhivski fondovi po 1944 godina se

davaat podatoci za novootkrienite fondovski celini (novi fondovi). Tie

fondovi se davaat kako sostaven del na ve}e objavenite fondovi (od pri~ina

{to oddelni dokumenti vo periodot od osnovaweto na Oddelenieto Kumanovo

do 1994 godina se koristeni i citirani kako dokumenti na ve}e objavenite

fondovi vo prethodnite vodi~i). Takvi fondovi se:

- Okoliski narodnoosloboditelni odbori - 4 fonda;

- Gradski narodnoosloboditelni odbori - 2 fonda;

- Narodnoosloboditelni odbori na op{tini - 20 fonda;

- Gradski narodni odbori - 2 fonda;

- Mesni narodni odbori - 32 fonda;

- Narodni odbori na op{tini - 17 fonda.

Vo vodi~ot od 2006 godina vo Oddelenieto Kumanovo fakti~ki se

prezentiraat sodrìnski podatoci za 277 fonda.

Vo vodi~ot se davaat podatoci za novoprezemenite 50 fonda i zbirki vo

Oddelenieto Kumanovo za periodot 1993-2005 godina, i toa:

1. Uprava i javni slu`bi - 16 fonda za periodot 1922-1996 godina.

2. Pravosudstvo - 1 fond.

3. Voeni edinici, ustanovi i organizacii - 1 fond.

4. Prosvetni, kulturni i nau~ni ustanovi i organizacii - 6 fonda za

periodot 1927-1996 godina.

6. Stopanstvo i bankarstvo - 13 fonda za periodot 1830-1999 godina.

7. Op{testveno-politi~ki organizacii, politi~ki partii, dru{tva i

zdruènija - 1 fond.

8. Verski organizacii - 8 fonda za periodot 1912-1944 godina.

9. Semejni i li~ni fondovi - 4 fonda.

Za del od novoprezemenite fondovi ima SI i za niv se davaat odredeni

sodrìnski podatoci. Najgolemiot del se nesredeni, no i za niv prezentirame

sodrìnski podatoci prezemeni od zapisnicite za primopredavawe na

arhivskata gra|a od imatelite.

Pri izrabotkata na vodi~ot se koristeni podatoci od Vodi~ot na

arhivski fondovi vo Istoriskiot arhiv - Kumanovo od 1977 godina, vodi~ite

od 1982 i od 1994 godina kako i rabotnata verzija na neobjaveniot vodi~ od

2003 godina.

Zaslugata za izrabotkata na istorijatite i sodrìnskite podatoci {to

se prikaàni vo Vodi~ot ja imaat site arhivski rabotnici, koi izvr{uvaj}i

gi redovnite rabotni zada~i se zadolèni za za{tita na arhivskata gra|a kaj

imatelite i vo Arhivot kako i za sreduvawe i obrabotka na fondovite.

8

OBJASNUVAWA I TOLKUVAWE

NA ZNACITE I KRATENKITE

Vodi~ot na arhivskite fondovi i zbirki dava osnovni podatoci za

arhivite i za arhivskite fondovi {to se ~uvaat vo niv.

Podatocite za arhivskite fondovi i zbirki, dadeni se za sekoj arhiv

posebno.

Pred naveduvaweto podatoci za arhivskite fondovi i zbirki na eden

arhiv, dadena e kratka bele{ka, koja po pravilo sodrì osnovni podatoci za

Arhivot (naziv i adresa, vreme na osnovaweto, razvitok, organizaciska

struktura, teritorijalna i stvarna nadle`nost, mo`nost za davawe tehni~ki

uslugi, uslugi na ~italnata, rabotno vreme i sl.), potoa za brojot na

arhivskite fondovi i zbirki i za op{tata karakteristika na arhivskata

gra|a, za informativnite sredstva, katalozite i sl.

Podatocite {to se davaat za sekoj arhivski fond se sostojat od sedum

elementi:

1. Reden broj na arhivskiot fond ili zbirka;

2. Naziv na arhivskiot fond ili zbirka;

3. Mesto (sedi{te) na fondoobrazuva~ot (imatel na fondot);

4. Raspon na godinite na postoeweto na fondoobrazuva~ot;

5. Raspon na godinite na gra|ata na arhivskiot fond ili zbirka;

6. Koli~estvo na arhivskata gra|a;

7. Sredenost na arhivskiot fond ili zbirka (informativni sredstva).

Kaj semejnite i li~nite fondovi i zbirki, nekoi od ovie elementi ne se

zastapeni (pod br. 3 i 4).

Podatocite za site arhivski fondovi i zbirki, sodrìnski i grafi~ki

se oformeni spored edinstveni pravila, spored koi e podgotvena

publikacijata.

1. Reden broj na arhivskiot fond

ili zbirka

Site arhivski fondovi i zbirki vo ramkite na eden arhiv se

numerirani so neprekinata niza na arapski broevi, po~nuvaj}i od broj 1.

Zaedno so arapskiot broj, koj go ozna~uva Dràvniot arhiv na

Republika Makedonija - oddelenieto (brojki od 1 do 10), i redniot broj na

arhivskiot fond i zbirka e upotreben vo indeksite kako signatura za

pronao|awe na baraniot arhivski fond ili zbirka vo vodi~ot. Na primer:

2.135 = (2. Istoriski arhiv Bitola, arhivski fond pod br. 135) ili 2.616 (2.

Arhiv na Makedonija, podra~no oddelenie - Bitola, arhivski fond pod broj

616) itn.

9

2. Naziv na arhivskiot fond ili zbirka

Za naziv na arhivskiot fond e zemen posledniot naziv na

fondoobrazuva~ot (imatelot). Vo slu~aj koga arhivskiot fond e poznat po

nekoj porane{en naziv, daden e i toj naziv.

Nazivite na arhivskite fondovi, nezavisno od toa dali originalniot

naziv bil na nekoj drug jazik, se dadeni na makedonski jazik so golemi bukvi:

OP[TINSKA UPRAVA - RADOVI[

Za skratuvawe na tekstot pri naveduvawe istorodni fondovi, tie se

naveduvaat pod zaedni~ki naziv, so kurzivni bukvi, (SELSKI RABOTNI

ZADRUGI). Pod zaedni~kiot naziv e naveden samo delot od nazivot na

arhivskiot fond {to ne e opfaten so zaedni~kiot naziv kako i mestoto-

sedi{teto na fondoobrazuva~ot. Sekoj fond se naveduva vo nov red:

SELSKI RABOTNI ZADRUGI

„STOJAN MINÊV“ - ALINCI

„LAZAR KOLI[EVSKI“ - BELÊ

„\OR\I SUGAREV“ - VA[AREJCA...

3. Mesto - sedi{te na fondoobrazuva~ot

Mestoto-sedi{teto na fondoobrazuva~ot, nezavisno od porane{nite

nazivi, se naveduva vo sega{niot naziv, na makedonski jazik. Nazivot na

mestoto e napi{an so golemi bukvi, a od nazivot na arhivskiot fond e odvoen

so crti~ka:

OP[TINSKI NARODEN ODBOR - VINICA

4. Raspon na godinite

na postoewe na fondoobrazuva~ot

Rasponot na godinite na postoewe na fondoobrazuva~ot e naveden vo

zagrada, po nazivot i mestoto-sedi{teto na fondoobrazuva~ot:

NARODEN ODBOR NA OP[TINA BUKOVO (1952-1955)

Ako fondoobrazuva~ot sè u{te postoi i dejstvuva zavr{nata godina na

negovoto postoewe ne se prikaùva:

STOPANSKA KOMORA NA MAKEDONIJA - SKOPJE (1962 - )

Vo slu~aj koga godinite na postoeweto ne se so sigurnost ustanoveni,

namesto godina se stava pra{alnik (? - 1957) ili (1947 - ?)

Po rasponot na godinite na postoewe na fondoobrazuva~ot, se stavaa

interpunkciskiot znak to~ka i zapirka.

10

5. Raspon na godinite na arhivskata gra|a

na fondot ili zbirkata

Podatokot za raspon na godinite na arhivskata gra|a na arhivskiot

fond ili zbirka se naveduva po podatokot za raspon na godinite na

fondoobrazuva~ot:

NARODEN ODBOR NA BITOLSKA OKOLIJA - BITOLA (1944-

1965); 1944-1965;

Necelosnata so~uvanost na gra|a na arhivskiot fond se izrazuva na

slednite na~ini:

- Koga nedostasuvaat po~etnata ili zavr{nata godini na gra|ata od

arhivskiot fond:

FINANSISKA UPRAVA - PRILEP (1869-1912); 1882-1910

- Koga nedostasuvaat oddelni godini vo ramkite na rasponot na

godinite:

SELSKA RABOTNA ZADRUGA - DIMONCE (1949-1953; 1949,

1951/1953)

- Koga arhivskata gra|a na fondot ne e potpolno so~uvana:

ISTRA@EN SUD - TETOVO (1941-1944); 1942/1944;

Za semejnite i za li~nite arhivski fondovi se naveduva samo rasponot

na godinite na gra|ata.

VLAHOV DIMITAR 1908-1950;

Kaj arhivskite zbirki vo rasponot na godinite na gra|ata se naveduva

periodot koga gra|ata nastanala ili periodot na koj taa se odnesuva, a ne

periodot koga e formirana zbirkata:

ZBIRKA FERMANI: 1646-1859;

Po podatokot za rasponot na grani~nite godini na gra|ata na

arhivskiot fond ili zbirka, se stava interpunkciskiot znak dve to~ki.

6. Koli~estvo na arhivskata gra|a

Podatocite za koli~estvoto na arhivskata gra|a se naveduvaat po

podatocite za rasponot na godinite na gra|ata na arhivskiot fond ili zbirka.

Koli~estvoto se izrazuva vo broj na knigi, kutii, papki i paketi: kn. - kniga

kut. - kutija

11

Pome|u podatokot za brojot na oddelnite tehni~ki za{titni edinici,

se stava interpunkciskiot znak zapirka, a na krajot to~ka i zapirka:

OKOLISKA UPRAVA - GALI^NIK (1915-1918); 1915-1918: kn. 3, kut. 6;

Pod podatokot za brojot na tehni~kite za{titni edinici, se naveduva i

podatokot za koli~estvoto gra|a, izrazen vo dolìnski metri. Po ovoj

podatok se stava interpunkciskiot znak to~ka:

OP[TINSKA UPRAVA - ORAH (1915-1918); 1915/1918: kn. 3, kut. 1; 0,2.

Podatocite za koli~estvoto na gra|a vo arhivskite zbirki se davaat vo

takvi edinici merki, koi odgovaraat na specifi~nite vidovi na gra|ata vo

zbirkite:

ZBIRKA GEOGRAFSKI KARTI, 1023 karti

7. Sredenost na arhivskiot fond

ili zbirka (informativni sredstva)

Vo slu~aj koga arhivskiot fond ili zbirka e vo nesredena sostojba i ne

moè da se koristi za nau~ni i drugi potrebi, se naveduva konstatacijata

„nesreden“, odnosno „nesredena“:

OP[TINSKA UPRAVA - Skopje (1869-1912); 1869-1912; kn. 59, kut. 43;

6,1. Nesreden.

Me|utoa, dokolku gra|ata na arhivskiot fond ili zbirka e do odredena

mera sredena i moè da se koristi, se naveduvaat podatoci za sredenite delovi

od fondovite - zbirkite.

Za sredenite i obrabotenite arhivski fondovi i zbirki, za koi vo

Dràvniot arhiv na Republika Makedonija se izraboteni nau~no-

informativni sredstva (i evidencii {to moàt da posluàt kako izvor na

informacii za gra|ata), se davaat podatoci za tie sredstva. Podatocite se

sostojat od naziv na nau~no-informativnoto sredstvo. Naj~esto zastapenite

evidentni i nau~no-informativni sredstva, namesto nivnite celosni nazivi,

se prikaàni so slednite kratenki:

SI - sumaren inventar

AI - analiti~ki inventar

a.e. - arhivski edinici

NIS - nau~no-informativno sredstvo izrazeno vo broj na stranici

napi{ani na ma{ina.

Sodrìnskite informacii {to }e se prikaùvaat za fondovite, pokraj

spomenatite kratenki, }e se odnesuvaat na istoriskite bele{ki, registrite,

spisocite, informaciite, analizite, pregledite i sl., spored razni temi.

12

Ako za eden arhivski fond se izraboteni pove}e vidovi na

informativni sredstva, pome|u niv se stava interpunkciski znak “to~ka i

zapirka”:

MINISTERSTVO ZA TRGOVIJA I SNABDUVAWE - SKOPJE -

(1945-1951); 1945-1951: kn. 90, kut. 161; 17,9. SI; R.

KOSTURSKI REVOLUCIONEREN REON - KOSTUR (- 1908);

1900/1903: kut. 1; 0,1. AI.

Podatocite za sredenosta na fondot i za nau~no-informativnite

sredstva se priklu~uvaat po podatokot za koli~estvoto na arhivskata gra|a.

8. Struktura na vodi~ot na arhivskite

fondovi i zbirki

Vodi~ot na arhivskite fondovi i zbirki na Dràvniot arhiv na

Republika Makedonija – odelenie Kumanovo ima tri dela:

A. arhivski fondovi (osven semejnite i li~nite);

B. semejni i li~ni fondovi i

V. zbirki

Arhivskite fondovi i zbirki se grupirani spored grankata na dejnosta,

grupi i podgrupi i periodi, a vo soglasnost so Klasifikaciskata {ema, koja

sluì kako osnova za raspredeluvawe na arhivskite fondovi.

Klasifikaciskata {ema e od strukturno-hierarhiski tip, so primena

na decimalen sistem. Se sostoi od: a) naziv na grankata na dejnosta, grupata i

podgrupata vo grankite i periodot i b) oznaki so bukvi i brojki (simboli), so

koi nazivite se kontinuirano pretstaveni.

Na korisnicite na publikacijata im se prepora~uva pred da pristapat

kon barawe na podatoci za arhivskite fondovi i zbirki, da ja prou~at

Klasifikaciskata {ema odnosno principite i kriteriumite na osnova na koi

e izvr{eno raspredeluvawe na arhivskite fondovi i zbirki i e vospostaven

nivniot poredok vo Vodi~ot.

Vodi~ot na „Arhivski fondovi i zbirki 1993-2005“ ja prikaùva

sostojbata na fondovite i zbirkite zaklu~no so 2005 godina.

13

KLASIFIKACISKA [EMA

A. ARHIVSKI FONDOVI NA DR@AVNI ORGANI,

USTANOVI, ZDRU@ENIJA, ORGANIZACII

I DRUGI INSTITUCII

1. UPRAVA I JAVNI SLU@BI

1.2. Arhivski fondovi do 1918.

1.3. Arhivski fondovi 1918-1941.

1.4. Arhivski fondovi 1941-1944.

1.4.1. Narodnoosloboditelni organi

1.4.2. Okupatorski i kvislin{ki organi

1.5. Arhivski fondovi po 1944.

1.6. Lokalna samouprava

Vnatre vo periodite, fondovite se naveduvaat po redosled na nivnite

teritorijalni i vistinski nadle`nosti (od povisoki kon poniski).

Arhivskite fondovi od ist rang se naveduvaat po azbu~en redosled na mestoto-

sedi{teto na fondoobrazuva~ot.

2. PRAVOSUDSTVO

2.1. Period do 1944 g. i

2.2. Period po 1944 g.

Vnatre vo ovie periodi, nivniot redosled e odreden po rang, a vo

ramkite na ednakov rang - po azbu~en redosled na nazivite na mesto-sedi{teto

na fondoobrazuva~ot.

3. VOENI EDINICI, USTANOVI I

ORGANIZACII

3.1. Period do 1944

3.2. Period po 1944

3.2.1. Narodnoosloboditelni edinici, ustanovi i organizacii

3.2.2. Okupatorski edinici, ustanovi i organizacii.

Vnatre vo periodite (i podgrupite) redosledot e odreden po rang,

odnosno spored organizaciskata struktura na vojskata.

14

4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI

USTANOVI I ORGANIZACII

4.1. Prosvetni ustanovi i organizacii

4.2. Kulturni ustanovi i organizacii

4.3. Nau~ni ustanovi i organizacii

Vnatre vo podgrupite, redosledot na arhivskite fondovi e odreden

spored vidovite na ustanovite i rangot, a vo ramkite na rangot - po azbu~en

redosled na nazivite na mestata-sedi{tata na fondoobrazuva~ite.

5. SOCIJALNI I ZDRAVSTVENI USTANOVI

5.1. Socijalni ustanovi

5.2. Zdravstveni ustanovi

Vnatre vo podgrupite redosledot i arhivskite fondovi e odreden

spored vidovite na ustanovite i rangot, a vo ramkite na ednakov rang - po

azbu~en redosled na nazivite na mestoto-sedi{teto na fondoobrazuva~ite.

6. STOPANSTVO I BANKARSTVO

6.1. Period do 1944 g.

6.1.1. Banki i pari~ni zavodi

6.1.2. Stopanski zdruènija

6.1.3. Stopanski pretprijatija

6.1.3.1. Industrija i rudarstvo

6.1.3.2. Zemjodelie i {umarstvo

6.1.3.3. Trgovija, ugostitelstvo i turizam

6.1.3.4. Soobra}aj

6.1.3.5. Ostanati

6.1.4. Zanaet~istvo

6.1.5. Zadrugi

6.1.6. Ostanato

6.2. Period po 1944



6.2.3. Stopanski pretprijatija




6.2.3.4. Soobra}aj

6.2.3.5. Ostanati

15

6.2.4. Zanaet~istvo

6.2.5. Zadrugi

6.2.6. Ostanato

Vnatre vo grupite i vo podgrupite redosledot na arhivskite fondovi e

odreden po azbu~en redosled na nazivite na mestata-sedi{tata na

fondoobrazuva~ite.

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII

POLITI^KI PARTIII, DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

7.1. Politi~ki i op{testveno-politi~ki organizacii

7.1.1. Napredni politi~ki i op{testveno-politi~ki organizacii

7.1.2. Gra|anski i drugi

7.2. Stale{ki korporacii

7.3. Humanitarni dru{tva

7.4. Kulturno-prosvetni dru{tva

7.5. Umetni~ki dru{tva i zdruènija

7.6. Sportski dru{tva i zdruènija

7.7. Ostanato

7.8. Nevladini organizacii

Redosledot na arhivskite fondovi vnatre vo podgrupite e odreden po

vidovi i rang, a potoa po azbu~en redosled na nazivite na mestata-sedi{tata

na fondoobrazuva~ite.

8. VERSKI ORGANIZACII

8.1. Isto~na pravoslavna crkva

8.1.1. Gr~ka crkva vo Makedonija

8.1.2. Bugarska egzarhija vo Makedonija

8.1.3. Srpska pravoslavna crkva vo Makedonija

8.1.4. Makedonska pravoslavna crkva

8.2. Islamska verska zaednica vo Makedonija

8.3. Evangelisti~ko-metodisti~ka crkva.

Vo ramkite na podgrupite redosledot na arhivskite fondovi e odreden

spored rangot, a vo ramkite na istiot rang - po azbu~en redosled na nazivite

na mestata-sedi{tata na fondoobrazuva~ite.

16

9. OSTANATO

B. SEMEJNI I LI^NI FONDOVI

1. Semejni fondovi

2. Li~ni fondovi

Arhivskite fondovi se navedeni po azbu~en redosled na prezimiwata

na fondoobrazuva~ite na semejnite i li~ni fondovi.

V. ZBIRKI

17

ISTORIJAT NA ODDELENIETO KUMANOVO

Dràven arhiv na Republika Makedonija - oddelenie Kumanovo ul.

„Goce Del~ev“ 25, 1.300 Kumanovo tel. 031/ 420-464; faks 031/ 420-464; raboti od

ponedelnik do petok od 08.00-16.00 ~asot.

Oddelenieto ne raspolaga so ~italna; ima uslovi za koristewe arhivska

gra|a i bibliote~en materijal sekoj raboten den od 09.00-15.00 ~. Oddelenieto

im nudi na istraùva~ite kserografirawe na arhivska gra|a.

Sobiraweto arhivska gra|a na podra~jeto {to go pokriva Oddelenieto

do formiraweto na Arhivot go vr{ele poedinci i toa pred sè za li~ni

potrebi. Toa bile dokumenti za imotno-pravni odnosi, diplomi za steknato

obrazovanie ili za izvr{uvawe na zanaet~iska dejnost i sl. Arhivskata gra|a

se sobirala i se ~uvala vo manastirite, organite na vlasta, zanaet~iskite

esnafi, trgovskite i zanaet~iskite komori, bankite, sudovite, obrazovnite

ustanovi i dr. Tie ja ~uvale arhivskata gra|a voglavno za svoi potrebi odnosno

za dejnosta za koja bile formirani.

Po~etocite na organiziranata arhivskata dejnost vo Kumanovo

po~nuvaat so Re{enieto na Ministerstvoto za prosveta, nauka i kultura na

NRM br. 4090 od 1951 godina, so koe vo Kumanovo e osnovana ustanova Gradski

muzej i arhivsko sredi{te.

So Re{enieto na Naroden odbor na Kumanovska okolija br. 14625 od

22.9.1954 godina vo Kumanovo e organizirano ARHIVSKO SREDI[TE.

Narodniot odbor na Kumanovska okolija so Re{enieto br. 10664 od

30.8.1955 godina go preimenuva Arhivskoto sredi{te vo KOMUNALEN

ISTORISKI ARHIV kako buxetska ustanova so sedi{te vo grad Kumanovo.

Arhivot dobiva svojstvo na pravno lice so Re{enieto na Narodniot

odbor na Kumanovska okolija br. 3388 od 15.4.1957 godina, koga go dobiva imeto

Okoliski komunalno-istoriski arhiv so sedi{te vo grad Kumanovo.

So Re{enieto na Sobranieto na op{tina Kumanovo br. 27185/1 od

26.10.1965 godina, osnovan e Arhiv na op{tina Kumanovo kako ustanova

organizirana so na~elata na op{testvenoto samoupravuvawe.

Arhivot samostojno dejstvuva sè do donesuvaweto na Zakonot za

arhivska gra|a od 8.11.1990 godina, koga se transformira kako edinica vo

sostav na Arhivot na Makedonija kako podra~no oddelenie, a od 2001 godina

kako oddelenie na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija.

Arhivot kako Gradski muzej i arhivsko sredi{te raboti vo dve

prostorii vo centarot na gradot do 1955 godina.

Od 1955 do 1959 godina raboti vo novi prostorii sproti prostoriite na

op{tina Kumanovo (odnosno kafeanata „Lovec“) i toa vo edna kancelarija, vo

koja se smesteni site vraboteni i edna pogolema prostorija kako depo.

Vo 1959 godina Arhivot se premestuva vo dobro so~uvani, suvi i

pogolemi prostorii vo Sobranieto na op{tina Kumanovo (dene{nata kafeana

„Lovec“) so dve sosedni prostorii, kade {to ostanuva do 1965 godina.

18

Od 1965 godina Arhivot e smesten vo prostoriite na Zanaet~iskiot

dom, kade {to se nao|a i sega i raspolaga so depo od 134 m2 i rabotni

prostorii od 86 m2. Vo 1996 godina dobiva u{te dve novi prostorii od 70 m

2 za

depoto vo Domot na ARM.

Teritorijatalnata nadle`nost na Arhivot otsekoga{ se protegala na

teritorijata {to ja pokrival Narodniot odbor na Kumanovska okolija. Od

1952 godina nadle`nosta e pro{irena so teritorijata na Krivopalane~ka

okolija.

Taa teritorija Arhivot ja pokriva kontinuirano, bez razlika na

administrativno-teritorijalni podelbi {to nastanuvaat so zgolemuvawe ili

namaluvawe na brojot na op{tinite, ili pak na organizaciskite promeni vo

Arhivot.

Gradskiot muzej i arhivsko sredi{te od negovoto osnovawe vo 1951

godina do 1954 godina raboti so eden poverenik i eden honoraren slu`benik.

So formiraweto arhivsko sredi{te vo 1954 godina, vo nego se vraboteni

dvajca slu`benici i dvajca honorarni slu`benici.

So Re{enie na Narodniot odbor na Kumanovska okolija br. 3189 od

31.10.1955 godina e donesena sistematizacija na rabotnite mesta vo Arhivot.

Taa sistematizacija do den-denes e vo osnova ista: direktor (na~alnik,

rakovoditel); Otsek ili oddelenie za sreduvawe i obrabotka na arhivskata

gra|a; evidencija i za{tita na arhivskata gra|a kaj imatelite; oddelenie za

evidencija i za{tita na arhivskata gra|a vo Arhivot - depoto; inspekciska

slu`ba so mali prekini i Otsek (oddelenie) za op{ti raboti (blagajnik ili

administrativen rabotnik).

19

SREDENI I OBRABOTENI ARHIVSKI FONDOVI - ZBIRKI

OBJAVENI VO VODIÎTE OD 1982 I 1994 GODINA


1.3. ARHIVSKI FONDOVI 1918-1941

1. OKRU@NA GRADE@NA SEKCIJA - KUMANOVO (1913-1941);

1913/1941: kn. 9, kut. 20; 21. SI, a.e. 1767, listovi 12429, NIS 54 str.

Istorijat na fondoobrazuva~ot:

Okru`nata grade`na sekcija e formirana vo 1913 godina od strana na

Ministerstvoto za vnatre{ni raboti na Kralstvoto Srbija. Kumanovskiot

okrug gi zafa}a okoliite: @egligovska, Kratovska, Kumanovska i

Krivopalane~ka.

Vo 1920 godina so uredba za organizacija na Ministerstvoto za gradbi-

Belgrad pri Kralstvoto SHS oddelot prerasnuva vo okru`na grade`na

sekcija - Kumanovo i organizaciski e povrzana so grade`nata direkcija vo

Skopje.

Vo 1930 godina so ukinuvaweto na okrugot Okru`na grade`na sekcija se

transformira vo Tehni~ki oddel pri na~alstvoto na @egligovska okolijata -

Kumanovo.

So okupacijata na Jugoslavija vo 1941 godina od strana na fa{isti~kite

sili taa prestanuva da postoi.

Sodrìnski podatoci za arhivskata gra|a:

Fondot sodrì akti za urbanisti~ko ureduvawe na gradot, kontrola i

odobruvawe na privatni gradbi, izgradba i odrùvawe na javni objekti,

pati{ta i mostovi.

Ima podatoci za izgradba na gimnazija vo Kumanovo, policiska stanica

(àndarmeriska), PTT-zgrada, ambulanta, vodovod vo Kratovo, bolnica,

spomen-kosturnicata „Zebrwak“, zgradi i osnovni u~ili{ta, za popravka na

crkvi i zasolni{ta od protivvozdu{na odbrana kako i za ureduvawe na

carinarnicata Deve Bair.

Ima izve{tai za vrneì; spsisoci za vodomerni stanici; izve{tai na

patarite (za sostojbata na pati{tata); cenovnici na grade`ni materijali i

rabotna raka i popisi na motorni i zapre`ni vozila.

Arhivskata gra|a e na srpski jazik.

20


2. GRADSKO POGLAVARSTVO NA GRAD KUMANOVO (1918-1941)

1921/1941: kn. 8, kut. 2; 0,4. AI a.e. 794, listovi 3125, NIS 261 str.


Po zavr{uvaweto na Prvata balkanska vojna od strana na Kralstvoto na

Srbija se prezemeni merki za organizirawe lokalnata vlast.

Op{tinata Kumanovo od 1918 godina raboti kako Sud na op{tinata na

grad Kumanovo, a pretsedatelot na op{tinskiot odbor voedno bil i

pretsedatel na op{tinskiot sud.

So donesuvaweto na Zakonot za gradski op{tini od 22.7.1934 godina1,

op{tinata go dobiva imeto Gradsko poglavarstvo vo grad Kumanovo i pod toa

ime raboti do 06.4.1941 godina.


Fondot sodrì: zapisnici od sednicite na Gradskoto sobranie na

Gradskoto poglavarstvo, na koi se razgleduvale dogovori za elektrifikacija

na gradot; dogovori za dobivawe zaemi od banki; molbi za postavuvawe lekari;

izjavi od poedini lica; dokumenti za imotno-pravni sporovi; spisoci na

ìteli i dr.


1.4.2. OKUPATORSKI I KVISLIN[KI ORGANI 1941-1944

3. KUMANOVSKA OKOLISKA UPRAVA - KUMANOVO (1941-1944)

1941/1944; kn. 1, kut. 7; 0,8. SI a.e. 2198, listovi 5052, NIS 29 str.


Po okupacijata na Makedonija od bugarskata fa{isti~ka vlast

bugarskoto Ministerstvo za vnatre{ni raboti i narodno zdravje so Zapoved

br. 22 se formirani dve oblasni direkcii, 24 okoliski, 26 gradski i 149

selski op{tinski upravi. Kumanovskata okoliska uprava e vo sostav na

skopskata oblasna direkcija, a okolijata gi opfa}a: gradot Kumanovo i

selskite op{tinski upravi vo selata: Bediwe, Gradi{te, @egqane, Kle~ovce,

Matej~e, Mlado Nagori~ane, Opae, Ora{ac, Orah, Romanovce i Tabanovce.

Okoliski upraviteli vo Kumanovo bile: Vladi Vladov, M. Sulanov, G. Kalpov

i P. Marinov.

1 „Slu`bene novine Kraqevine Jugoslavije“ br. 169/34

2 „Sl. vesnik na Bugarija br. 116/41“

21


Fondot sodrì: naredbi od visokite organi na Ministerstvoto za

vnatre{ni raboti, na Ministerstvoto za vojska, na Skopskata oblasna

policiska uprava, na direkcijata na milicijata, na Skopskata oblasna

direkcija; poverliva prepiska i sl. vo vrska so politi~koto raspoloènie na

makedonskiot narod, pojavata i razvojot na komunisti~ko i

narodnoosloboditelno dvièwe; izve{tai vo vrska so borbata protiv

bugarskata okupatorska vlast za angaìrawe na bugarskata voena i policiska

sila; podatoci za merkite i akciite protiv NOB vo Makedonija za

politi~kata pripadnost na naselenieto, apsewata, internaciite, pomagaweto

na kontra~etnicite i dr.

Arhivskata gra|a e na bugarski jazik.

4. OKOLISKO AGRONOMSTVO - KUMANOVO (1941-1944) 1941/1944: kut. 3;

0,3. SI a.e. 465, listovi 2229, NIS 9 str.


Okoliskoto agronomstvo e osnovano 1941 godina od bugarskata

fa{isti~ka okupatorska vlast i bilo pod Kumanovska okoliska uprava na

~elo so okoliskiot agronom Dimitar Dimitrov. Zada~a na agronomstvoto

bila da se sledi razvojot na zemjodelstvoto, ovo{tarstvoto, lozarstvoto i

gradinarstvoto. Prestanalo da raboti vo 1944 godina so kapitulacijata na

Bugarija.


Arhivskata gra|a se sostoi od: podatoci za zemjodelstvoto i

ovo{tarstvoto, za zgolemuvaweto na proizvodstvoto, za borbata protiv

{tetnicite i za napravenite {teti na oddelni kulturi; zapisnici od

konstatiranite sostojbi; spisoci na licata {to dobile zemja i sl.; procenki

na imoti; spisoci na dobitok i planovi za seidba.

Fondot sodrì i personalni dokumenti.


5. OKOLISKO IN@ENERSTVO - KUMANOVO (1941-1944): kut. 2; 0,2. SI

a.e. 234, listovi 1380, NIS 7 str.


Okoliskoto inènerstvo e osnovano vo 1941 godina od Ministerstvoto

za vnatre{ni raboti i narodno zdravje - Sofija po okupacijata na

Makedonija od bugarskata fa{isti~ka vlast. Zada~a na Okoliskoto

inènerstvo bila: gradewe zgradi i pati{ta, popravka na pati{ta i mostovi,

kontrola na yidaweto privatni ku}i, du}ani i drugi objekti. Na ~elo na

okoliskoto inènerstvo bil inènerot Dimitar Veli~kov. Prestanalo da

raboti vo 1944 godina so kapitulacijata na Bugarija.

22


Arhivskata gra|a sodrì: podatoci za mobiliziraweto rabotna sila i

prevozni sredstva, za izgradba i popravka na pati{ta, za ~istewe na

pati{tata od sneg i prevoz na materijali; naredbi za isplati, za otsustva i

sl.; spisoci na rabotnici; kontrola i utvrduvawe na politi~ka pripadnost na

rabotnicite i slu`benicite vo Okoliskoto inènerstvo; prepiska za

trasiraweto i izgradbata na èlezni~kata pruga Kumanovo-\ue{evo;

finansiska dokumetacija i dr.


6. OKOLISKO KOMESARSTVO ZA SNABDUVAWE - KUMANOVO

(1941-1944) 1941/1944: kn. 2, kut. 2; 0,2. SI a.e. 23, listovi 621, NIS 6 str.


Okoliskoto komesarstvo za snabduvawe e osnovano vo 1941 godina so

vospostavuvawe na vlasta od strana na bugarskiot okupator. Na ~elo na

komesarstvoto bil okoliskiot komesar Ivan Tabakov. Prestanuva da raboti

vo 1944 godina so kapitulacijata na Bugarija.


Fondot sodrì: podatoci za izdavaweto deklaracii; prijavi za nabavka

na stoka; naredbi za ceni na stoka i sl.; zapovedi i deklaracii za razni stoki

koi sluèle za snabduvawe - ishrana.

Arhivskata gra|a e na bugarski jazik

7. KUMANOVSKA OKOLISKA REKVIZICIONA KOMISIJA -

KUMANOVO (1941-1944) 1942; 1944: kut. 1; 0,1; SI a.e. 16, listovi

38, NIS 3 str.


Okoliskata rekviziciona komisija e formirana 1941 godina od strana

na bugarskata okupatorska vlast. Na ~elo na komisijata bil pretsedatelot

Karanfil Cvetkov. Vo Okoliskata rekviziciona komisija u~estvuvale:

okoliski agronom, okoliski veterinaren lekar, okoliski {umar, okoliski

komesar za snabduvawe, pretstavnik na okoliska zemjodelska zadruga, site

op{tinski kmetovi i pretstavnik na vojskata.

Komisijata vr{ela rekvizicija na site rekolti, na dobitokot i sl. za

potrebite na bugarskata vlast.


Fondot sodrì zapisnik od komisijata i op{ta prepiska


23

8. KUMANOVSKI OKOLISKI UÎLI[EN INSPEKTOR - KUMANOVO

(1941-1944); 1941/1942: kut. 1; 0,1. SI a.e. 11, listovi 275, NIS 3 str.


Okoliskiot u~ili{ten inspektor se nazna~uva vo 1941 godina so

vospostavuvawe na bugarskata okupatorska vlast. Rabotel do 1944 godina koga

Bugarija kapitulirala.


Fondot dava podatoci za u~ili{tata i u~itelite vo Kumanovska

okolija vo u~ebnata 1941/42 godina; sodrì spisoci na deca-u~enici za

zadolìtelnoto {koluvawe vo u~ebnata 1941/42 godina za selata Ora{ac,

Kolicko, P~iwa, Vakov, Vince, Beqakovce, Murga{, Rankovce, Dovezence i

Staro Nagori~ane kako i za Bedinska, Orahovska, Mladonagori~anska,

Romanovska i Kle~ovska selska op{tina; sodrì i podatoci za odnosot na

u~enicite i roditelite sprema okupatorskite vlasti kako i za

komunisti~kite aktivnosti na mladinata.


9. KRIVOPALANE^KA GRADSKA OP[TINSKA UPRAVA - KRIVA

PALANKA (1941-1944) 1942: kut. 1; 0,1. SI a.e. 186, listovi 354,

NIS 3 str.


Na 1.5.1941 godina bugarskiot okupator ja vospostavuva novata

administrativno-teritorijalna podelba, spored koja gradot Kriva Palanka

dobil status na op{tinska uprava na ~elo so op{tinski kmet.

Uprava postoela do kapitulacijata na Bugarija vo 1944 godina.


Fondot opfa}a uverenija za semejno-materijalnata polo`ba na

gra|anite; dozvoli za prodavawe stoka na malo; maalski izjavi; uverenija za

platen danok i sl.


10. KUMANOVSKA GRADSKA OP[TINSKA UPRAVA - KUMANOVO

(1941-1944) 1941/1944: kn. 4, kut. 1; 0,2. SI a.e. 416 listovi 557, NIS 8 str.

Istorijat na fondoobrazuva~ot

Po okupacijata na Makedonija od strana na bugarskata okupatorska

vlast Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i narodno zdravje so zapoved br. 23

formira 2 oblasni direkcii, 24 okoliski, 26 gradski i 149 selski op{tinski

upravi. Tie prestanuvaat da rabotat so osloboduvaweto na Makedonija.

3 „Slu`ben vesnik na Bugarija“ br. 116/1941

24


Fondovite sodràt doverliva prepiska za politi~kite projavi me|u

naselenieto i za pojavata i razvojot na komunisti~kata dejnost. So~uvani se:

izvestuvawa za borbata protiv bugarskite okupatorski vlasti kako i za

angaìraweto voeni sili od bugarska strana protiv partizanskite edinici;

uverenija za politi~ka pripadnost; kontroli na patuvawata; podatoci za

apsewata i internirawata na licata osomni~eni deka mu pripa|aat na

komunisti~koto dvièwe; poternici i sl. So~uvani se i: knigi za naredbi, za

voen danok, za zapi{ani podoficeri i trudovi invalidi, koi ne sluèle

vojska; evidencii za imotot na Op{tinata, dozvoli za rabota; plan za odbrana

na gradot; akti od tehni~koto oddelenie; razni spisoci i soop{tenija.


11. KRIVOPALANE^KO [UMARSTVO - KRIVA PALANKA (1941-1944)

1941/1943: kut. 1; 0,1. SI a.e. 37, listovi 494, NIS 3 str


Na 1.5.1944 godina bugarskata okupatorska vlast vospostavuva nova

administrativno-teritorijalna podelba, so koja se formira Krivopalane~ko

{umarstvo. Na~alnik bil Ilija Paskov. Pod {umarskata sekcija odnosno

administrativno {umarstvo pripa|ala Krivopalane~ka okolija so 937

kilometri kvadratni i Kratovska okolija so 500 kilometri kvadratni.


Fondot sodrì podatoci za rabotata na {umarskata sekcija - izve{tai

za poroite od vrneìte, od koi e opfaten reonot; za skrotuvawe na poroite so

po{umuvawe; statisti~ki podatoci za izvr{enite po{umuvawa so mladi

nasadi; prepiska so Ministerstvoto za zemjodelie i dràvni imoti - Sofija

vo vrska so nadgleduvaweto i koristeweto na {umskiot fond; prepiska so

gradskite i so selskite op{tinski upravi za koristewe na {umite kako i

prepiska so Skopskata reonska {umska inspekcija; statisti~ki podatoci za

{umite i pasi{tata; podatoci za iskoristuvaweto na {umite; izve{taj za

prihodite i rashodite; spisok na iseleni semejstva i sl.


25

DANO^NI UPRAVI

12. KRIVA PALANKA (1941-1944) 1942/1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 130,

listovi 157, NIS 3 str.


So vospostavuvaweto na novata administrativno-teritorijalna podelba

na 1.5.1941 godina, bugarskata okupatorska vlast formira dano~na uprava vo

Kriva Palanka na ~elo so dano~niot na~alnik Hristo Bonev. Dano~nata

uprava se ukinuva so kapitulacija na Bugarija vo 1944 godina.


Fondot sodrì: smetki za naplata, odobrenija za isplata, naredbi za

postavuvawe slu`benici, dozvoli, zapisnik od revizija i akti za oblog na

danok.


13. KUMANOVO (1941-1944); 1941/1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 243, listovi

647, NIS 3 str.


Dano~nata uprava e formirana od bugarskite okupatorski vlasti vo

1941 godina i dejstvuva do osloboduvaweto na zemjata vo 1944 godina. Zada~a na

dano~nata uprava bila da se griì za odano~uvawe i pribirawe na danocite od

pravni i fizi~ki lica, soglasno so zakonskite ovlastuvawa (zanaet~ii,

zemjodelci, du}anxii i sl.).


Fondot sodrì: molbi so barawe za celosno ili delumno osloboduvawe

od danok; re{enija za pari~ni kazni; zapisnici od licitacii na konfiskuvani

predmeti, objekti ili dobitok; naredbi za otpi{uvawe na danok; izvestuvawa

za vrednost na ku}i, tablici za op{tinski danok; dozvoli za vr{ewe dejnost;

deklaracii za danok na zanaet~ii.

Fondot sodrì i personalna dokumentacija za vrabotenite vo

dano~nata uprava.


26

SELSKI OP[TINSKI UPRAVI

14. BEDIWE (1941-1944) 1942/1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 8, listovi 31, NIS 3 str.



administrativno-teritorijalna podelba, taka {to Kumanovska okolija se deli

na edna gradska op{tina i edinaeset selski op{tini, me|u koi spa|a i

selskata op{tinska uprava Bediwe na ~elo so kmetot Anton S. Manov. Vo

sostavot na selskata op{tinska uprava se selata: Bediwe, Gorno Kojnare,

Dolno Kojnare, Lopate, Qubodrag, Novo Selo, Reànovce, Re~ica, êrkeze i

Umin Dol.

Selskata op{tinska uprava se ukinuva so kapitulacijata na Bugarija vo

1944 godina.


Fondot sodrì: izvestuvawa za uslovite za odlagawe na voeniot rok;

izvestuvawa za na~inot na prenos na imot; spisok na licata {to imaat imot vo

Bedinska op{tina; spisok na lica {to imaat zaseano ìtarici; zapisi vo

semejni knigi i dr.


15. @EGQANE (1941-1944) 1942/1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 7, listovi 14, NIS 3 str.



administrativno-teritorijalna podelba, taka {to Kumanovskata okolija se

deli na edna gradska i edinaeset selski op{tini me|u koi spa|a i Selskata

op{tinska uprava - @egqane na ~elo so kmetot Atanas Petrov Boìnov. Vo

sostavot na Selskata op{tinska uprava se selata @egqane, Arbana{ko,

Vra~ovce, Vragoturce, Bukovqane, Dobra~a, Dragomance, Dejlovce,

Dlabo~ica, @equvino, Kokino, Koince, Karlovce, Malotino, Osi~e,

Puzaqka, Pelince, Ramno, Stepance i Cveti{nica.


Gra|ata opfa}a: izvestuvawe od okoliskiot veterinaren lekar;

raspisi; uverenija za se~ewe drva; barawa za osloboduvawe od mobilizacija i

podatoci za za{tita od vozdu{ni napadi.


27

16. MATEJÊ (1941-1944) 1942/1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 30, listovi 30, NIS 3 str.


Na 1.5.1941 godina bugarskiot okupator izvr{il nova administrativno-

teritorijalna podelba, taka {to Kumanovska okolija se podelila na op{tina

Kumanovo i edinaeset selski op{tinski upravi, me|u koi bila i op{tina

Matej~e na ~elo so kmetot Petar Trajkov Krstev. Vo sostav na op{tina

Matej~e se nao|ale selata: Matej~e, Vi{tica, Niku{tak, Otqa, Ropaqce,

Rankovce i Strima.

Op{tinata e ukinata so kapitulacijata na Bugarija vo 1944 godina.


Fondot sodrì izvestuvawa za pregled na mladinci, naredba za pregled

na mladinci i barawe na pregled na posevite {to nastradale od su{a.


17. ORAH (1941-1944) 1944: kut. 1; 0,1. SI a.e. 21, listovi 46, NIS 3 str.



administrativno-teritorijalna podelba, taka {to Kumanovskata okolija se

deli na op{tina Kumanovo i edinaeset selsko-op{tinski upravi, me|u koi e i

selskata op{tinska uprava - Orah na ~elo so kmetot Dimitar Slavev Velkov,

a podocna Bojan Asparuhov Simeonov.

Vo sostav na op{tinata vlegle selata: Orah, Alakinci, Bajlovce,

Bre{ko, Drenak, Kanarevo, Ru|ince i Cvilance. Op{tinata bila ukinata so

kapitulacija na Bugarija vo 1944 godina.


Fondot sodrì: telegrami, izvestuvawa za mobilizacija, dokumenti za

nazna~uvawe kmet, za angaìrawe lica na rabota, naredbi za rabotnoto vreme,

naredbi za studentite, spisok na op{tinski slu`benici i spisok na stopani,

na koi im se odzemeni ìtarici.


18. ROMANOVCE (1941-1944) 1941/1943: kut. 1; 0,1. SI a.e. 26, listovi 28,

NIS 3 str.


Na 1.5.1941 godina od bugarskata okupatorska vlast e vospostvena nova

administrativno-teritorijalna podelba, taka {to Kumanovska okolija e

podelena na Kumanovska op{tina i edinaeset selski op{tini, me|u koi bila

Selskata op{tinska uprava - Romanovce na ~elo so kmetovite: Krum

Dimitrov, Stavre Markov i Petar Mitranov.

28

Vo sostavot na op{tinata bile selata: Romanovce, Brzak, Bu~inci,

Deqadrovce, Mr{inci, Studena Bara, Simeonovo i Tekija.

Op{tina prestanala da postoi so kapitulacijata na Bugarija vo 1944

godina.


Fondot sodrì: programa za vr{ewe propaganda me|u naselenieto;

izvestuvawa za raspoloènieto me|u naselenieto; zapisnik za davawe zemja vo

s. Bu~inci; evidencija za ovci; naredbi i izve{taj za imotot i naselenieto vo

op{tinata.


19. MESTEN KOMITET ZA MAKEDONIJA-KUMANOVO

(1944-1944); 1944/1944, kut. 1; 0,1. a.e. 90, l. 113, NIS 7 str.


Uviduvaj}i deka pretstoi poraz na fa{isti~ka Germanija, a so toa i na

fa{isti~ka Bugarija, bugarskata fa{isti~ka vlast sakala da izvr{i

mobilizacija na reakcionernite sili vo Makedonija i od niv da sozdade vojska

i policija, koi bi gi zamenile nejzinata vojska i administracija, a i ponatamu

bi gi izvr{uvala nejzinite naredbi. Mesniot komitet postoel do 11.11.1944

godina.


Gra|ata se sostoi od: pokani za sednici, spisoci na milicioneri,

izve{tai za problemite {to se javuvale vo rabotata na milicija, finansiska

dokumentacija i dr.


1.5. ARHIVSKI FONDOVI OD 1944 g.

OKOLISKI NARODNI ODBORI

(OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELNI ODBORI)

20. OKOLISKI NARODEN ODBOR - ZLETOVO

(arhivskata gra|a se odnesuva na rabotata i dejstvuvaweto na

OKOLISKIOT NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR ZLETOVO)

(1944-1945) 1945: kn. 4, kut. 2; 0,4. AI a.e. 1140, listovi 2455, NIS 27 str.


Okoliskite narodnoosloboditelni odbori se osnovaat so Re{enieto na

Prezidiumot na ASNOM od 6.8.1944 godina (selo Ramno, Kumanovsko) za

podelba na Makedonija na oblasti, okolii i op{tini na teritorijata na

29

Makedonija pokraj oblasnite narodnoosloboditelni odbori (4 odbori) se

formiraat i okoliski narodnoosloboditelni odbori. Na teritorijata {to e

pod nadle`nost na Oddelenieto Kumanovo dejstvuvaat okoliskite

narodnoosloboditelni odbori Zletovo, Kratovo, Kriva Palanka i Kumanovo.

So re{enie na Prezidiumot na ASNOM od 21 oktomvri 1944 godina

(selo Gorno Vranovci, Vele{ko) za podelba na Makedonija na oblasti i

odreduvawe na rangot na oddelni gradovi me|u drugite vo rangot na okoliski

narodnoosloboditelni odbori izdignat e i gradot Kumanovo.

Na 22.1.1945 godina Prezidiumot na ASNOM nosi Povelba za Prvata

administrativno-teritorijalna podelba na Makedonija na okruzi me|u koj e i

Kumanovskiot okrug (arhivska gra|a na Okru`niot narodno-osloboditelen

odbor Kumanovo ne e izdvoena kako posebna celina). Okoliskite

narodnoosloboditelni odbori egzistiraat do 21 noemvri 1945 godina do

donesuvawe na Uredbata za opredeluvawe na brojot i teritorijalnite podra~ja

na okruzite i okoliite.

Za~etocite za osnovawe na po~etocite na narodnata vlast odat

naporedno so razvojot na oruènata borba. Nivnite po~etoci datiraat od 1942

godina so sozdavaweto na prvite slobodni teritorii vo Makedonija, a

pointenzivno se osnovaat od po~etokot na 1944 godina.

Na 22.2.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donel odluka za

raspi{uvawe izbori za selski (gradski i reonski) i okoliski NOO vo

Federalna Makedonija.4 Na 31.3.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donesol

pravilnici za ustrojstvoto na narodnoosloboditelnite odbori5:

- Pravilnik za ustrojstvoto na okoliskite NOO;

- Pravilnik za ustrojstvoto na Skopskiot gradski NOO i

- Pravilnik za ustrojstvoto na op{tinskite NOO.

Organizaciskata postavenost na okoliskite NOO opfa}a:

- Plenum;

- Izvr{en odbor, koj go so~inuvaat Pretsedatelstvoto i na~alnicite na

oddelite; Pretsedatelstvoto go so~inuvaat pretsedatelot, potpretsedatelot i

sekretarot; vo Izvr{niot odbor se formiraat Sekretarijat i oddeli:

upraven, sudski, stopanski, tehni~ki, soop{titelen-soobra}aen, prosveten,

propaganden, zdravstven, socijalen i administrativen. (Istorijatot se

odnesuva za site okoliski narodnoosloboditelni odbori.)


Arhivskata gra|a sodrì: podatoci za sorabotkata i pomo{ta na

Narodnoosloboditelnata vojska okolu snabduvaweto so obleka i ishrana;

pomo{ na semejstvata na zaginatite borci; organizacija na stopanskiot

ìvot; otvorawe na u~ili{ta i zapo~nuvawe redovna nastava; popravka na

infrastrukturnite objekti; re{avawe na problemite od domenot na

zdravstvoto, socijalata, griàta za javniot red i mir i dr. (Sodrìnskite

podatoci se odnesuvaat za site okoliski narodnoosloboditelni odbori.)

Arhivskata gra|a e na makedonski jazik.

4 „Sl. vesnik na Federalna Makedonija“ br. 2 od 23 fevruari 1945 god.

5 „Sl. vesnik na Federalna Makedonija“ br. 4 od 9 april 1945 god.

30

21. OKOLISKI NARODEN ODBOR - KRATOVO (1944-1952); 1944-1952:

kn. 89, kut. 50; 9,4. SI a.e. 9684, listovi 9315, NIS 225 str.

- OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR - KRATOVO

(1944-1945); 1944: kn. 8, kut. 2; 0,26. AI a.e. 757, listovi 3009, NIS 35 str.


Okoliskite narodni odbori ja zapo~nuvaat svojata dejnost so

donesuvaweto na Uredbata na Ministerskiot sovet na Federalna Makedonija

od 27.11.1945 godina, so koja se opredeluva brojot na teritorijalnite podra~ja

i sedi{tata na okoliskite i na mesnite narodni odbori. Teritorijata na

Makedonija e podelena na 5 okru`ni narodni odbori, 33 okoliski i 872 mesni

narodni odbori. Na teritorijata pod nadle`nost na Oddelenieto Kumanovo

(voglavno so izmeni i dopolnuvawa na zakonite za administrativno-

teritorijalna podelba) dejstvuvale 5 okoliski narodni odbori: Zletovo

(postoi samo arhivska gra|a za NOO Zletovo), Kratovo, Kriva Palanka,

Kumanovo i Staro Nagori~ane.

So Op{t zakon za narodnite odbori donesen od Narodnoto sobranie na

FNRJ na 25 maj 1946 godina6, narodnite odbori steknuvaat status na najvisoki

organi na dràvnata vlast od lokalno zna~ewe, preku koi narodot ja vr{i

svojata vlast. Tie se izbrani na osnova na op{toto, neposredno i ednakvo

izbira~ko pravo so tajno glasawe i donesuvaat propisi vo ramkite na svojata

nadle`nost.

Sekoj okoliski naroden odbor ima svoj buxet i raspolaga so svoite

prihodi i rashodi, a od nego se podmiruvaat li~nite i materijalnite tro{oci

na site organi, ustanovi i pretprijatija vo negova nadle`nost.

Organizaciskata postavenost na okoliskite narodni odbori (so

odredeni izmeni) e slednata: 1. Izvr{en odbor (sostaven od pretsedatel i

sekretar), koj rakovodi so rabotata na poverenstvata za zemjodelie i

{umarstvo, trgovija i snabduvawe, komunalni raboti, finansii, trud,

prosveta i kultura, narodno zdravje, socijalni griì, lokalen soobra}aj i

Poverenstvoto za industrija i rudarstvo; 2. Sekretarijat, vo ~ij sostav

spa|aat: personaleni otsek, slu`ba za evidencija, upraven otsek, pravna

slu`ba, katastarski otsek, voen otsek i slu`ba za administracija; 3.

Postojani komisii - Kontrolna, Planska i Komisija za àlbi i poplaki, po

potreba se formiraat i vremeni komisii i slu`bi i 4. Sobir na izbira~ite

kako najvisok organ.

Okoliskite narodni odbori se transformiraat vo 1952 godina.

(Istorijatot se odnesuva na site okoliski narodni odbori.)


Fondovite na okoliskite narodni odbori naj~esto sodràt zapisnici i

sedni~ni materijali od organite i telata, pravilnici za rabota, spisoci na

personalot, programski i izve{tajni materijali, analizi - informacii za

sostojbite od site domeni na dejnost na odborite, re{enija za osnovawe

zemjodelski, industriski, zanaet~iski, trgovski, kreditni, transportni i

drugi pretprijatija, za osnovawe ustanovi od site domeni na dejnost na

6 „Slu`ben list na FNRJ“ br. 43/46 god.

31

odborot (prosvetni, kulturni, zdravstveni, socijalni i sl.), dokumenti vo

vrska so agrarnata reforma, kolonizacijata, eksproprijacijata,

konfiskacijata, nacionalizacijata, kupo-proda`ni dogovori, grade`ni

dozvoli i sl.


22. OKOLISKI NARODEN ODBOR - KRIVA PALANKA (1944-1955);

1944-1955: kn. 256, kut. 68; 11,9. SI a.e. 15463, listovi 55695, NIS 455 str.

- OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KRIVA

PALANKA (1944-1945); 1944-1945: kn. 10, kut. 3; 0,5. AI a. e. 1065,


23. OKOLISKI NARODEN ODBOR - KUMANOVO (1944-1965); 1944-1965:


-OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR - KUMANOVO

(1944-1945); 1944-1945: kn. 9, kut. 7; 0,9. AI a.e. 3124, listovi 2027,

NIS 84 str.

24. OKOLISKI NARODEN ODBOR - STARO NAGORIÂNE (1945-1947);


SOBRANIJA NA OP[TINI

25. SOBRANIE NA OP[TINA KRATOVO - KRATOVO (1944-1990);

1944/1990: kn. 213, kut. 228; 26,6. SI a.e. 12217, listovi 140181, NIS

726 str.

- GRADSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KRATOVO -

KRATOVO (1944-1945); 1944/1945: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 60, listovi

94, NIS 7 str.


Gradskite (op{tinski narodnoosloboditelni odbori) dejstvuvaat i

rabotat soglasno so zakonskite propisi za rabota na okoliskite

narodnoosloboditelni odbori, pri {to nivnite nadle`nosti se protegaat na

teritorijata na gradovite odnosno op{tinite.

Organizaciskata postavenost na gradskite (op{tinski) NOO e

slednata: Plenum, Izvr{en odbor, koj go so~inuvaat Pretsedatelstvoto i

na~alnicite na oddelite. Pretsedatelstvoto go so~inuvaat pretsedatelot,

potpretsedatelot i sekretarot. Vo Izvr{niot odbor vleguvaat i

rakovoditelite na oddelite: upraven, soop{titelen-soobra}aen, stopanski,

propagandno-prosveten, socijalno-zdravstven, sudski i administrativen oddel.

32


Arhivskata gra|a sodrìnski se sovpa|a so arhivskata gra|a na

fondovite na okoliskite narodnoosloboditelni odbori.


- MESTEN NARODEN ODBOR KRATOVO - KRATOVO (1945-1950);

1945/1950: kn. 18, kut. 2; 0,3. SI a.e. 278, listovi 1267, NIS 34 str.

-GRADSKI NARODEN ODBOR - KRATOVO (1950-1963); 1950-1963:


- SOBRANIE NA OP[TINA KRATOVO (1945-1990); 1945/1990:

kn. 143, kut. 174; 21. SI a.e. 7925, listovi 94439, NIS 532 str.

26. SOBRANIE NA OP[TINA KUMANOVO (1944-1993); 1945-1993:

kn. 205, kut. 166; 20,6. SI a. e. 12807, listovi 263841, NIS 1187 str.

(fondot e vo faza na sreduvawe, sreden zaklu~no so 1975 godina)

- GRADSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR - KUMANOVO

(1944-1945); 1944-1945: kut. 4; 0,4. AI a. e. 1600, listovi 5662, NIS 16 str.

- GRADSKI NARODEN ODBOR KUMANOVO (1945-1955); 1945-1955:


27. SOBRANIE NA OP[TINA LIPKOVO (1945-1965 ); 1945/1965; kn. 52,

kut. 42; 5,2. SI a.e. 4698, listovi 35163, NIS 171 str.

- MESEN NARODEN ODBOR LIPKOVO (1945-1952); 1945/1952:


- SOBRANIE NA OP[TINA LIPKOVO (1952-1965); 1955/1965:


28. SOBRANIE NA OP[TINA ORA[AC (1945-1965): 1946/1965:


- MESTEN NARODEN ODBOR ORA[AC (1945-1952); 1946/1952:


- SOBRANIE NA OP[TINA ORA[AC (1952-1965); 1952/1965:


29. SOBRANIE NA OP[TINA STARO NAGORIÂNE (1944-1965);


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR STARO NAGORIÂNE

(1944-1945); 1944/1945: kn. 2, kut. 3; 0,3. SI a.e. 551, listovi 1049,

NIS 13 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR STARO NAGORIÂNE (1945-1952);


- SOBRANIE NA OP[TINA STARO NAGORIÂNE (1952-1965);


33


So Zakonot za izmeni na Ustavot na Socijalisti~ka Republika

Makedonija i Odlukata za proglasuvawe na Ustavniot zakon za izmeni na

Ustavot na SRM7 se ukinuvaat okoliite i okoliskite sobranija, a na nivno

mesto vo SRM so Zakonot za podra~jata na op{tinite vo SRM8 se osnovaat 32

op{tini.

So donesuvaweto na Ustavot na SRM vo 1963 godina nastanuvaat

teritorijalni i organizaciski promeni, a op{tinite se ureduvaat kako

op{testveno-politi~ki zaednici na gra|anite. Funkciite na vlasta i

upravuvaweto so op{testvenite raboti gi vr{at pretstavni~ki tela, kako

op{ti organi na op{testvenoto samoupravuvawe na op{testveno-politi~kite

zaednici i organite {to im se odgovorni.

Pretstavni~ko telo na op{tinata e Sobranieto, koe obrazuva

politi~ko-izvr{ni organi i organi na upravata na Sobranieto.

Op{tinskoto sobranie go so~inuvaat Op{tinskiot sobor i Soborot na

rabotnite zaednici so ednakov broj ~lenovi, koj se utvrduva so Statut na

op{tinata.

^lenovite na Op{tinskiot sobor gi izbiraat gra|anite neposredno, a

~lenovite na Soborot na rabotnite zaednici rabotnite lu|e na podra~jeto na

op{tinata.

Rabotite od svoja nadle`nost op{tinskoto sobranie gi vr{i na

sednici (zaedni~ki sednici i posebni sednici na soborite).

Izvr{nite funkcii po pravilo se vr{at preku sovetite, a upravnite

preku svoite organi na upravuvawe-organizaciski edinici.

Op{tinskite sobranija obrazuvaat postojani i povremeni komisii.

Za obezbeduvawe finansiski sredstva i unapreduvawe na stopanskite i

drugi dejnosti op{tinskite sobranija obrazuvaat fondovi rakovodeni od

upravni odbori.

Op{tinskite sobranija se konstituirani na 1.2.1965 godina i

egzistiraat do 14.9.1996 godina do donesuvaweto na Zakonot za teritorijalna

podelba na Republika Makedonija i opredeluvawe na podra~jata na edinicite

na lokalnata samouprava9.


OP[TINSKI NARODNOOSLOBODITELNI ODBORI

30. ZLETOVO (1944-1945); 1944-1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 84, listovi 125,

NIS 6 str.

7 „Sl. vesnik na SRM“, Skopje, 25.01.1965 god. XXI, br. 2, str. 18-19; Dràven arhiv na

Republika Makedonija, f. Sobranie na NRM, 1.158.8.2/8-11. 8 „Sl. vesnik na SRM“, Skopje 25.01.1965 god., XXI, br. 2, str. 19-27; Dràven arhiv na

Republika Makedonija, f. Sobranie na NRM, 1.158.8.3/12-33. 9 „Sl. vesnik na Republika Makedonija“, Skopje, 14 septemvri 1996 godina LII, br. 49, str. 2757-

2770.

34

31. LUKE (1944-1945); 1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 494, listovi 545, NIS 5 str.

32. RANKOVCE (1944-1945); 1944/1945: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 115,


33. SAMOKOV (1944-1945); 1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 137, listovi 358,

NIS 5 str. (od 1946 godina SAMOKOV se preimenuva vo TRNOVO)

Istorijat na fondoobrazuvatelot:

Organite na vlasta i upravata na navedenite fondovi se formirani vo

1944 godina vrz osnova na Re{enieto na Prezidiumot na ASNOM za

organizacija na rabotata na narodnoosloboditelnite odbori vo Federalna

Makedonija (s. Ramno 20.10.1944 godina).

Vo 1945 godina na mestoto na NOO se formiraat mesni narodni odbori

vrz osnova na Uredbata za opredeluvawe na brojot na teritorijalnite podra~ja

i sedi{tata na okoliite i mesnite narodni odbori, donesena na

Ministerskiot sovet na Federalna Makedonija od 21.11.1945 godina („Sl.

vesnik na FM“ br. 24/145). Vrz osnova na taa uredba e formiran i Kozja~kiot

okoliski naroden odbor so sedi{te vo Staro Nagori~ane.


NARODNI ODBORI NA OP[TINITE

34. ARBANA[KO (1944-1955); 1944/1955: kn. 20, kut. 4; 0,48. SI a.e. 632,


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR ARBANA[KO -

ARBANA[KO (1944-1945); 1944/1945: kn. 2, kut. 1; 0,1. SI


- MESTEN NARODEN ODBOR ARBANA[KO (1945-1952);


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA ARBANA[KO (1952-1955);


35. BAJLOVCE (1944-1955); 1944/1955: kn. 28, kut. 11; 1,3. SI a.e. 3296,


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR BAJLOVCE (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR BAJLOVCE (1945-1952); 1945/2952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA BAJKOVCE (1945-1952);


36. BEDIWE (1944-1955); 1944/1955: kn. 64, kut. 6; 1,4. SI a.e. 1405, listovi

2976, NIS 94 str.

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR BEDIWE (1944-1945);


35

- MESTEN NARODEN ODBOR BEDIWE (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA BEDIWE (1952-1955);


37. DUMANOVCE (1945-1955); 1946/1955: kn. 16, kut. 3; 0,5. SI a.e. 799,


- MESTEN NARODEN ODBOR DUMANOVCI (1945-1952); 1946/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA DUMANOVCE (1952-1955);


38. @EGQANE (1945-1955); 1945/1955: kn. 13, kut. 2; 0,8. SI a.e. 670, listovi

2366, NIS 26 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR @EGQANE (1945-1952); 1950/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA @EGQANE (1952-1955);


39. KLEÔVCE (1944-1962); 1944/1962: kn. 55, kut. 16; 1,7. SI a.e. 2226,


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KLEÔVCE (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR KLEÔVCE (1945-1952); 1945/1952:

kn. 12, kut. 3; 0,4.SI a.e. 514, listovi 1186, NIS 26 str.

- NARODEN ODBOR NA OP[TINA KLEÔVCE (1952-1962);


40. MATEJÊ (1944-1955); 1944/1955: kn. 27, kut. 6; 1,1. SI a.e. 1576, listovi

3457, NIS 51 str.

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR MATEJÊ (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR MATEJÊ (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA MATEJÊ (1952-1955);


41. MLADO NAGORIÂNE (1945-1955); 1946/1955: kn. 22, kut. 2; 0,4. SI


- MESTEN NARODEN ODBOR MLADO NAGORIÂNE (1945-1952);


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA MLADO NAGORIÂNE


NIS 12 str.

42. OBLAVCE (1950-1955); 1950-1955: kn. 2, kut. 1; 0,2. SI a.e. 58, listovi 275,

NIS 10 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR OBLAVCE (1950-1952); 1950/1952:


36

- NARODEN ODBOR NA OP[TINA OBLAVCE (1952-1955);


43. ROMANOVCE (1944-1955); 1944/1955: kn. 28, kut. 4; 1,3. SI a.e. 702,


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR ROMANOVCE (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR ROMANOVCE (1946-1952); 1946/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA ROMANOVCE (1952-1955);


44. SLUPÂNE (1945-1955); 1946/1955: kn. 13, kut. 3; 0,4. SI a.e. 786, listovi

2674, NIS 24 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR SLUPÂNE (1945-1952); 1946/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA SLUPÂNE (1952-1955);


45. STRACIN (1945-1955); 1945/1955: kn. 17, kut. 2; 0,3. SI a.e. 316, listovi

1024, NIS 17 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR STRACIN (1945-1952); 1945/1951:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA STRACIN (1952-1955);


46. TABANOVCE (1945-1962); 1945/1962: kn. 74, kut. 13; 1,6. SI a.e. 1793,


- MESTEN NARODEN ODBOR TABANOVCE (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA TABANOVCE (1952-1962);


47. [OPSKO RUDARE (1944-1955); 1944/1955: kn. 6, kut. 2; 0,3. SI a.e. 581,


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR [OPSKO RUDARE

91944-1945); 1944/1945: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 537, listovi 797,

NIS 12 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR [OPSKO RUDARE (1945-1952);


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA [OPSKO RUDARE

(1952-1955); 1952/1955: kn. 3; 0,1. SI - NIS 5 str.


Vo 1952 godina so ukinuvaweto na mesnite narodni odbori, a vrz osnova

na Zakonot za podelbata na NRM na okolii, gradovi, gradski op{tini i

op{tini, Zakonot za sproveduvaweto na reorganizacijata na narodnite

odbori i Zakonot za narodnite odbori na op{tinite (“Slu`ben vesnik na

NRM” br. 13/1952), se formiraat op{tinski narodni odbori.

37

Vo 1955 godina postoe~kite op{tinski narodni odbori so Ukazot za

proglasuvawe na Zakonot za podra~jata na okoliite i op{tinite na NRM i

Zakonot za sproveduvawe i ureduvawe na op{tinite i okoliite (“Slu`ben

vesnik na NRM br. 20/1955) se ukinuvaat ONO vo tie mesta.


MESNI NARODNI ODBORI

48. AGINO SELO (1948-1950); 1948/1950: kn. 10, kut. 1; 0,2. SI a.e. 162,


49. ALGUWA (1945-1947); 1946/1947: kn. 3, kut. 1; 0,2. SI a.e. 87, listovi 254,

NIS 7 str.

50. AQINCE (1945-1947); 1946/1947: kn. 3, kut. 1; 0,1. SI a.e. 138, listovi

325, NIS 7 str.

51. VAKSINCE (1945-1952); 1945/1952: kn. 24, kut. 5; 0,6. SI a.e. 2695, listovi

4883, NIS 43 str.

52. VINCE (1945-1952); 1945/1952: kn. 2, kut. 3; 0,3. SI a.e. 779, listovi 1849,

NIS 17 str.

53. GORNO KOJNARE (1945-1950); 1945/1950: kn. 15, kut. 1; 0,2. SI a.e. 141,


54. DEJLOVCE (1945-1952); 1945/1952: kn. 10, kut. 3; 0,3. SI a.e. 943, listovi

1491, NIS 39 str.

55. DIMONCE (1945-19520; 1949/1952; kn. 5, kut. 1; 0,2. SI a.e. 226, listovi

806, NIS 14 str.

56. DOBRO[ANE (1947-1952); 1947/1952: kn. 6, kut. 2; 0,3. SI a.e. 423, listovi

878, NIS 25 str.

57. DOVEZENCE (1945-1952); 1946/1952: kn. 6, kut. 2; 0,3. SI a.e. 402, listovi

896, NIS 23 str.

58. DRAGOMANCE (1945-1952); 1945/1952: kn. 27, kut. 22; 0,3. SI a.e. 625,


59. DRENAK (1945-1952); 1946/1951: kn. 7, kut. 1; 0,2. SI a.e. 320, listovi 618,

NIS 14 str.

60. @IVIWE (1945-1947); 1946: kut. 1; 0,1. SI a.e. 46, listovi 67, NIS 3 str.

61. ZUBOVCE (1945-1947): 1946: kut. 1; 0,1. SI a.e. 13, listovi 23, NIS 7 str.

38

62. IZVOR (1945-1952); 1946/1952: kn. 5, kut. 1; 0,2. SI a.e. 275, listovi 435,

NIS 21 str.

63. KANAREVO (1947-1950); 1947/1950: kn. 5, kut. 1; 0,2. SI a.e. 180, listovi

565, NIS 9 str.

64. KARABIÂNE (1945-1947); 1946/1947: kn. 4; 0,1. NIS 6 str.

65. KOINCE (1945-1950); 1946/1950: kn. 21, kut. 1; 0,2. SI a.e. 364, listovi 579,

NIS 33 str.

66. KOLICKO (1944-1952); 1944/1952: kut. 2, 0,2. SI a.e. 797, listovi 1113,

NIS 11 str.

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KOLICKO (1944-1945);

1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a. e. 525, listovi 637, NIS 3 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR KOLICKO (1945-1952); 1945/1952:


67. KOSMATAC (1947-1950); 1947/1950: kn. 4, kut. 1. SI a.e. 131, listovi 303,

NIS 9 str.

68. KRILATICA (1947-1952); 1952: kn. 4, kut. 1; 0,1. SI a.e. 27, listovi 57,

NIS 8 str.

69. LOJANE (1945-1950); 1946/1950: kn. 17, kut. 2; 0,3. SI a.e. 649, listovi 1278,

NIS 29 str.

70. QUBODRAG (1945-1947); 1946/1947: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 52, listovi

122, NIS 5 str.

71. MALINO (1945-1952); 1945/1952: kn. 11, kut. 6; 0,7. SI a.e. 2023, listovi

3698, NIS 35 str.

72. MALOTINO (1945-1952); 1945/1952: kn. 9, kut. 1; 0,2. SI a.e. 301, listovi

557, NIS 25 str.

73. MU[KOVO (1945-1952); 1946-1952: kn. 17, kut. 3. SI a.e. 579, listovi

2220, NIS 26 str.

74. NIKUQANE (1945-1950); 1946/1950: kn. 13, kut. 2; 0,3. SI a.e. 342, listovi

967, NIS 19 str.

76. OPAE (1944-1950); 1944/1950: kn. 16, kut. 2; 0,4. SI a.e. 161, listovi 359,

NIS 24 str.

- NARODENOOSLOBODITELEN ODBOR OPAE (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR OPAE (1944-1950); 1945/1950: kn. 15, kut.

1; 0,3. SI a.e. 156, listovi 347, NIS 19 str.

39

77. ORAH (1945-1952); 1945/1952: kn. 9, kut. 1; 0,2. SI a.e. 359, listovi 797,

NIS 19 str.

78. ORA[AC (1946-1952); 1946/1952: kn. 9, kut. 1; 0,2. SI a.e. 251, listovi 778,

NIS 15 str.

79. ORIZARE (1945-1947): 1946: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 37, listovi 82,

NIS 5 str.

80. OTQA (1945-1950); 1950/1950: kut. 1; 0,1. SI a.e. 35, listovi 55, NIS 3 str.

81. PELINCE (1945-1952); 1945-1952: kn. 20, kut. 1; 0,2. SI a.e. 497, listovi

901, NIS 36 str.

82. PÎWA (1945-1952); 1946/1952: kn. 7, kut. 1; 0,3. SI a.e. 329, listovi 1198,

NIS 12 str.

83. ROPAQCE (1945-1950); 1945/1950: kn. 17, kut. 1; 0,2. SI a.e. 201, listovi

566, NIS 30 str.

84. RUGINCE (1945-1947); 1945/1947: kn. 4, kut. 1; 0,2. SI a.e. 153, listovi 253,

NIS 11 str.

85. SAKULICA (1945-1952); 1947/1952: kn. 5, kut. 1; 0,2. SI a.e. 255, listovi

749, NIS 16 str.

86. STEPANCE (1945-1950); 1946/1950: kn. 10, kut. 1; 0,4. SI a.e. 459, listovi

1090, NIS 22 str.

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR STEPANCE (1944-1945);

1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 337, listovi 464, NIS 6 str.

87. STREZOVCE (1946-1950); 1946/1950: kn. 6, kut. 1; 0,2. SI a.e. 155, listovi

316, NIS 14 str.

88. TOPOLOVI] (1945-1950); 1946/1950: kn. 111, kut. 3; 0,4. SI a.e. 541,


89. TROME\A (1945-1950); 1946/1950: kn. 8, kut. 1; 0,2. SI a.e. 5022, listovi

878, NIS 20 str.

90. TURALEVO (1945-1952); 1946/1952: kn. 16, kut. 2; 0,3. SI a.e. 784, listovi

2058, NIS 24 str.

91. UMIN DOL (1945-1952); 1945/1952: kn. 25, kut. 1; 0,4. SI a.e. 526, listovi

1394, NIS 42 str.

92. FILIPOVCE (1946-1947); 1946/1947: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 36, listovi

40, NIS 5 str.

40

93. ÊLOPEK (1945-1952); 1946/1952: kn. 16, kut. 3; 0,4. SI a.e. 613, listovi

1101, NIS 30 str.

94. ÊTIRCE (1945-1952); 1945/1952: kn. 20, kut. 4; 05. SI a.e. 770, listovi

2120, NIS 37 str.

95. [LEGOVO (1944-1952); 1944/1952: kn. 20, kut. 6; 0,7. SI a.e. 784, listovi

3138, NIS 45 str.

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR [LEGOVO (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR [LEGOVO (1945-1952); 1945/1952:


96. [UPQI KAMEN (1945-1947); 1946: kut. 1; 0,1. SI a.e. 120, listovi 241,

NIS 4 str.

Organizaciska struktura: Plenum na Mesniot naroden odbor i

Izvr{en odbor sostaven od pretsedatel, sekretar i eden odbornik.


Mesnite narodni odbori se formirani vo 1945 godina vrz osnova na

Uredbata za opredeluvawe na brojot, teritorijalnite podra~ja i sedi{tata na

okoliskite i mesnite narodni odbori, donesena od strana na Ministerskiot

sovet na Federalna Makedonija od 21 noemvri 1945 godina („Slu`ben vesnik

na FM“ br. 24/45 god.). So Uredbata se ukinati op{tinskite narodni odbori, a

na nivnoto mesto i na mestoto na porane{nite NOO se formiraat mesni

narodni odbori. Mesnite narodni odbori se reorganiziraat vo op{tinski

narodni odbori vrz osnova na Zakonot za podelbata na NRM na okolii,

gradovi, gradski op{tini i op{tini, Zakonot za sproveduvaweto na

reorganizacijata na narodnite odbori i Zakonot za narodnite odbori na

op{tinite10

.

Nekoi od mesnite narodni odbori kako Stepance i Opae se ukinuvaat vo

1950 godina vrz osnova na Zakonot za administrativno-teritorijalnata

podelba na NRM11

.


Arhivskata gra|a sodrì podatoci za:

- pomagaweto na NO vojska so hrana i obleka, organiziraweto ishrana

na naselenieto, voveduvaweto zadolìtelen otkup na site zemjodelski

proizvodi;

- popravka na pati{tata, mostovite i zgradite na semejstvata na

padnatite borci, podatoci za brojot na krupen i siten dobitok i za

povr{inite zaseani so zemjodelski proizvodi;

- planirawe na proizvodstvoto so razni kulturi i normirawe na cenite

na zemjodelskite proizvodi;

10

„Slu`ben vesnik na NRM“ br. 13/52 11

„Slu`ben vesnik na NRM“ br. 28/50

41

- kolonizirawe na zaslu`nite i na siroma{nite semejstva vo Vojvodi-

na; formiraweto i rabotata na agrarnite komisii i eksproprijacijata na

imoti;

- otvorawe analfabetski i op{toobrazovni kursevi;

- pomo{ vo formiraweto selskite rabotni zadrugi;

- otvorawe ~itali{ta i biblioteki i

- zapisnici i sedni~ni materijali od odrànite sednici na plenumite i

odborite, na izvr{nite odbori i na komisiite; na tie sednici najmnogu se

tretirani pra{awata za formiraweto selski zemjodelski zadrugi, esenskite

seidbi, pribiraweto i smestuvaweto na dobito~nata hrana.


4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI USTANOVI

4.1. PROSVETNI USTANOVI

103. UPRAVNIK NA SRPSKITE UÎLI[TA - KUMANOVO (1901);

1901: kut. 1; 0,1. SI a.e. 17, listovi 23, NIS 3 str.

104. TRGOVSKO UÎLI[TE NA KUMANOVSKATA TRGOVSKA

MLADINA – KUMANOVO (1934-1941); 1934-1941: kn. 4, kut. 1; 0,2. SI, a.e.

150, listovi 323, NIS

Organizaciska postavenost: Upraven odbor, Nadzoren odbor,

pretsedatel i predava~i.


U~ili{teto e osnovano vo 1937 godina od strana na Trgovskoto

zdruènie vo Kumanovo. Negovata zada~a bila da podgotvi kadar za trgovski

pomo{nici. Prestanalo da raboti vo 1941 godina.


Gra|ata se sostoi od upisni listi.

Arhiskata gra|a e na srpski jazik.

5. SOCIJALNI I ZDRAVSTVENI USTANOVI

5.1. SOCIJALNI USTANOVI

106. OKRU@NA ZA[TITA NA INVALIDI, DECA I MLADINA

- KUMANOVO (1919-1923); 1919/1921; kut. 1; 0,1. SI a.e. 67, listovi

103, NIS 3 str.

42


Osnovan e vo 1919 godina pod imeto Okruèn odbor za za{tita na

decata vo Kumanovo. Vo 1920 godina go promenuva imeto vo Okru`na dràvna

za{tita na decata i mladinata vo Kumanovo, a vo 1921 godina vo Okru`na

za{tita na invalidi, deca i mladina vo Kumanovo.

Zada~a na Odborot e pomo{ i za{tita na decata voop{to, a osobeno na

voenite siraci ~ii roditeli zaginale kako „srpski vojnici“.


Fondot sodrì: molbi za pomo{, prepiska vo vrska so dodeluvaweto i

davaweto pomo{ i za{tita na deca i prepiska so sudovite na op{tinite vo

okolijata vo vrska so barawe pomo{ za fizi~ki odnosno psihi~ki rastroeni

deca.


107. MESNA DR@AVNA ZA[TITA NA DECA I MLADINA

- KUMANOVO (1919-1924); 1919/1924: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 447,


Istorijat na fondoobrazuvatelot:

Na 25.10.1919 godina e osnovan Mesten odbor za za{tita na decata vo

Kumanovo. Vo 1919 godina go promenuva imeto vo Mesna dràvna za{tita na

decata i mladinata vo Kumanovo.

Zada~a na Odborot e pomo{ na siracite, a osobeno na voenite siraci od

roditeli zaginati kako „srpski vojnici“.


Fondot sodrì: spisoci na deca siraci, molbi za pomo{, prepiska so

razni institucii vo vrska so utvrduvaweto na imotnata sostojba, podatoci za

sostojbata na {titenicite i spisoci na dobrovolni prilozi nameneti za

pomo{ na siroma{nite deca.


5.2. ZDRAVSTVENI USTANOVI

111. DOM ZA NARODNO ZDRAVJE - KUMANOVO (1928-1937); 1928/1937:



Gra|ata sodrì podatoci za zdravjeto i ìvotnite uslovi na

naselenieto, prijavi za zabolenite od malarija i od veneri~ni bolesti i

odluki za nazna~uvawe slu`benici.


43


6.1. PERIOD NA KAPITALIZAM

6.1.1. Banki

112. KUMANOVSKA IZVOZNA I PROMETNA BANKA A.D.

- KUMANOVO (1928-1941); 1928/1941: kut. 1; 0,1. SI a.e. 74, listovi

344, NIS 5 str.

Organizaciska postavenost: Sobranie, Upraven odbor, Nadzoren

odbor, pretsedatel, potpretsedatel i knigovoditel.


Bankata e osnovana vo 1928 godina na osnova~ko sobranie i vrz osnova

na odobrenie na Ministerstvoto za trgovija i industrija. Zada~i na Bankata

bile otvorawe krediti, davawe zaemi, oskontirawe i reskontirawe na

menici.

Sodrìnski podatoci za arhivskata gra|a

Fondot sodrì: zapisnici i sedni~ni materijali od odrànite

godi{ni sobranija na Bankata, oglas za osnovawe akcionersko dru{tvo,

predlozi za izmeni na op{tata trgovija, re{avawa za predlozite na oddelni

akcioneri, smetki od dobivki i zagubi i mese~ni bilansi.


6.1.3.5. Ostanati

113. @P LINIJA \U[EVO VO IZGRADBA - KUMANOVO (1941-1944);



Pretprijatieto e organizirano i rakovodeno od gradeèn inèner.

Sozdadenata arhivska gra|a vo kancelariskoto rabotewe se vodi po dela.


So~uvana e dokumentacija za izgradba na prugata, izgradba na mostovi,

propusti za voda, infrastrukturni objekti na prugata, signalizacija na

prugata, oprema za stanicite i tuneli. So~uvani se akti za pobaruvawa na

lica, od koi e odzemen imot za izgradba na prugata, kako i akti za povredi i

{teti nastanati vo rabotata.


44

6.1.5. Zadrugi

114. OKOLISKA ZEMJODELSKA KREDITNA ZADRUGA - KRATOVO

(1931-1941); 1931/1941: kut. 1; 0,1. SI a.e. 137, listovi 471, NIS 6 str.

115. ZANAETÎSKA KOOPERACIJA ZA KREDIT, OP[TI

DOSTAVKI I PRODA@BA - KUMANOVO (1925-1947); 1925/1947:


Organizaciska postavenost: Sobranie, Upraven odbor i Nadzoren

odbor.


Zanaet~iskata kooperacija za kredit, op{ti dostavki i proda`bi e

formirana po inicijativa od Zanaet~iskiot esnaf na grad Kumanovo i srez

@egligovski, na 21.6.1925 godina kako Zanaet~iska zadruga za kredit i

{tedewe. Vo 1939 godina go menuva nazivot vo Zanaet~iska zadruga za kredit i

{tedewe s.o.j (so ograni~eno „jemstvo“). Vo periodot na bugarskata okupacija,

Kooperacijata raboti kako Zanaet~iska kooperacija za op{ti dostavki

„Izgrev“ - Kumanovo, soglasno so naredbata na Bugarskoto ministerstvo za

trgovija, industrija i trud od 11.5.1942 godina. Kooperacijata e konstituirana

na 9.11.1942 godina i raboti do osloboduvaweto na Makedonija od bugarskata

okupacija. Po osloboduvaweto Makedonskiot koperativen sojuz donesuva

privremen pravilnik za zanaet~iskite kooperacii, koj e potvrden od

Prezidiumot na ASNOM so Zapisnik br. 4 od 19.2.1945 godina, za obnovuvawe

na zanaet~iskite kooperacii vo duhot na novite socijalisti~ki zakoni. Na

godi{noto sobranie odràno na 16.3.1947 godina e doneseno re{enie za

likvidirawe na Kooperacijata, soglasno so raspisot na Glavniot

kooperativen sojuz od 25.12.1946 godina, so {to dejnosta na Kooperacijata

prestanuva.

Kooperacijata e formirana so zada~a da im vr{i uslugi na zanaet~iite,

da dodeluva krediti za vr{ewe zanaet~iska dejnost, da ja pottiknuva i da ja

{iri svesta na {tedeweto, da gi pomaga raznite humani, kulturno-prosvetni

ustanovi i sl. Privremeniot pravilnik za zanaet~iski kooperacii

predviduva Kooperacijata da otvora razni pretprijatija i fabriki za

proizvodstvo na materijali za potrebite na zanaet~istvoto, da prireduva

kursevi za izdigawe na zanaet~istvoto kako stopanska granka i sl.


Fondot sodrì: zapisnici od redovnite i vonrednite godi{ni

sobranija; zapisnici od sednicite na Upravniot i Nadzorniot odbor; spisoci

na zadrugari i na akcioneri na Zanaet~iskata banka na Kralstvoto

Jugoslavija A D – Belgrad; prepiska vo vrska so dobivaweto krediti i vo

vrska so dejnosta na zadrugata od domenot na zanaet~istvoto i podatoci za

likvidirawe na Kooperacijata.

Arhivskata gra|a e na srpski, bugarski i makedonski jazik.

45

6.2. PERIOD NA SOCIJALIZAM


116. TRGOVSKO-UGOSTITELSKA KOMORA ZA GRAD I OKOLIJA -

KUMANOVO (1952-1954); 1952-1954: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 182,



Komorata e formirana vo 1952 godina so re{enie na Narodniot odbor

na Kumanovska okolija. Prestanuva da raboti na 30.4.1954 godina poradi

reorganizacija na komorite. Organizaciskata struktura na Komorata opfa}a:

Sobranie, Nadzoren odbor, stru~ni sekcii i Sekretarijat.


Komorata se griì za utvrduvawe i pribirawe na ~lenarinata {to ja

uplatuvaat pretprijatijata. Posreduva pri barawe krediti za izgradba na

Kumanovska bawa. So~uvana e prepiska vo vrska so cenite na zemjodelskite

proizvodi i alkoholnite pijalaci; pregledi za brojot na trgovski prodavnici,

nivniot promet i brojot na vraboteni; prepiska vo vrska so stru~noto

osposobuvawe na vrabotenite, polagaweto na prakti~no-stru~nite ispiti,

priemot na u~enici i nivnoto {koluvawe.

Fondot e na makedonski jazik.

117. TRGOVSKA KOMORA NA KUMANOVSKA OKOLIJA - KUMANOVO

(1954-1962); 1954/1962; kn. 4, kut. 15; 1,6. SI a.e. 1335, listovi 12387,

NIS 53 str.


Trgovskata komora e formirana na 23.4.1954 godina so Re{enieto broj

6723 od strana na Narodniot odbor na Kumanovska okolija. Komorata imala

zada~a da go sledi i da go prou~uva stokoviot promet i dvièweto na pazarot,

razvoj i lokacija na trgovskata mreà, unapreduvawe na organizacija i

produktivnosta na rabotata i usovr{uvawe na stru~nite kadri. Prestanuva da

raboti vo 1962 godina.

Organizaciskata postavenost na Komorata opfa}a: Sobranie, Upraven

odbor, stru~ni sekcii i komisii i Sekretarijat.


Fondot sodrì: zapisnici i sedni~ni materijali od godi{nite

sobranija na Komorata za periodot 1956-1961 godina; zapisnici i materijali

od rabotata na Upravniot odbor za periodot 1956-1962 godina; zapisnici od

sednicite na Sekretarijatot (Pretsedatelstvoto) za periodot 1956-1961

godina; zapisnici od sostanocite so direktorite i pretstavnicite na

trgovskite pretprijatija za periodot 1957-1960 godina; zapisnici od

46

sednicite na sekciite za selsko-stopanski proizvodi 1956-1958, od Sekcijata

za ogrevno drvo, od potsekcijata za meso, od sekcijata za koà i volna, od

sekcijata za industriska stoka i od Komisijata za ureduvawe na izlozite na

prodavnicite.

Na sednicite me|u drugoto se razgleduvani slednive pra{awa:

donesuvawe normativni i op{ti akti na Komorata i na trgovskite

pretprijatija, visina na pridonesite na ~lenovite na Komorata, otkup na

selsko-stopanski proizvodi i problemi na snabduvaweto na gradovite i

naselenite mesta, kreditirawe na trgovijata so obrtni sredstva, {koluvawe i

stru~no osposobuvawe na rabotnicite vo trgovijata, investiciski programi,

planovi za izgradba na prodavnici i magacini, zavr{ni smetki na Komorata,

formirawe vi{a trgovska {kola i trgovska {kola so prakti~na obuka.

Fondot sodrì i analizi za rabotata na samoupravnite organi vo trgovskite

pretprijatija, za ostvareniot promet, za sostojbite vo trgovskite

pretprijatija; za snabduvaweto na gradovite so zimski zalihi, so ogrev i

gradeèn materijal, so meso, mleko i nivni proizvodi; spisoci na

zemjodelskite zadrugi vo okolijata; investiciska programa za izgradba na

pazar vo Kumanovo; personalna dokumentacija so dosie na rabotnicite vo

trgovijata (kvalifikuvani i polukvalifikuvani rabotnici i dosieja na

rabotnici od sprovedeni ispiti za steknuvawe kvalifikacii) i finansiska

dokumentacija.


118. UGOSTITELSKA KOMORA NA KUMANOVSKA OKOLIJA -

KUMANOVO (1954-1962); 1954/1962; kn. 5; 0,5. SI a.e. 715, listovi

3532, NIS 16 str.


Ugostitelskata komora e formirana na 23.4.1954 godina so Re{enieto

br. 6723 od strana na Narodniot odbor na Kumanovska okolija. Prestanuva da

raboti vo 1962 godina.

Oranizaciskata postavenost na Komorata opfa}a: Sobranie, Upraven

odbor, Nadzoren organ, stru~ni odbori i komisii i sekcii.


Fondot sodrì: zapisnici i sedni~ni materijali od godi{nite

sobranija na Komorata (1956-1961), od sednicite na Upravniot odbor na

Komorata (1955-1959), od Pretsedatelstvoto, od sekciite so rakovoditelite na

ugostitelski pretprijatija i prodavnicite, od Komisijata za otvorawe

restorani za op{testvena ishrana, od Komisijata za tarifni pravilnici, od

Komisijata za higiensko-tehni~ka za{tita i zapisnici za polagaweto ispiti

za polukvalifikuvani i kvalifikuvani rabotnici.

Na sednicite, me|u drugoto, se razgleduvani slednite pra{awa:

donesuvawe normativni i op{ti akti na Komorata i na ugostitelskite

pretprijatija, sostojbi i perspektivi na ugostitelskata mreà, formirawe

investiciski fond za unapreduvawe na ugostitelskata mreà, stru~no

osposobuvawe na ugostitelskite rabotnici, pravewe planovi i izve{tai za

47

rabotata na Komorata i ugostitelskite pretprijatija, spisoci na vrabotenite

rabotnici i finansiska dokumentacija.


119. OKOLISKA ZANAETÎSKA KOMUNALNA KOMORA -

KUMANOVO (1920-1962); 1920/1962: kn. 64, kut. 75; 8. SI a.e. 11665,



Komorata e formirana na 26.2.1920 godina. Pred toa zanaet~iite vo

Kumanovo bile organizirani vo zanaet~isko zdruènie koe e formirano vo

avgust 1919 godina, koga e odràno i osnova~koto sobranie za formirawe

Zanaet~iski esnaf za grad Kumanovo i srez @egligovski.

Komorata trebalo da se griì za odrùvawe dobri odnosi me|u

zanaet~iite, za stopansko-kulturnoto izdigawe na zanaet~iite, za stru~no

osposobuvawe na mladite kadri, za borba protiv bespravna rabota, za

osnovawe zanaet~iski pretprijatija i ustanovi, za polagawe kalfinski i

majstorski ispiti i drugo. Vo socijalisti~kiot period Komorata gi dobiva

site socijalisti~ki obele`ja i preku svojata dejnost go zabrzuva razvitokot

na zanaet~istvoto odnosno stopanstvoto vo Republikata.

Vo tekot na svoeto postoewe Komorata na nekolku pati go menuva{e

nazivot soglasno so administrativno-teritorijalnite i upravnite primeni i

toa: od 1920 do 1932 godina bila Zanaet~iski esnaf za grad Kumanovo i srez

@egligovski; od 1941 do 1944 godina - Op{to zanaet~isko zdruènie; od 1944

do 1946 godina - Poverenik na op{to zanaet~isko zdruènie, Akcionen odbor

za formirawe na zanaet~isko zdruènie; od 1946 do 1950 godina - Zanaet~isko

zdruènie za grad Kumanovo i okolija - od 1950 do 1956 godina - Zanaet~iska

komora za grad Kumanovo i okolija; od 1956 do 1960 godina - Okoliska

zanaet~iska komora i od 1960 do 1962 godina - Okoliska zanaet~iska

komunalna komora.

Vrz osnova na Zakonot za zdruùvawe i delovna sorabotka vo

stopanstvoto12

, Zakonot za formirawe edinstveni stopanski organizacii13

,

Odlukata na Izvr{niot sovet i Zaklu~okot na Republi~kata stopanska

komora za formirawe regionalni stopanski komori vo NRM, Okoliskiot

naroden odbor vo Kumanovo na svojata sednica odràna na 17.11.1962 godina

donel Odluka za pripojuvawe na Komorata kon Regionalnata stopanska komora

za Skopje, Kumanovo, Tetovo i Titov Veles, so sedi{te vo Skopje, so {to

dejnosta na Okoliskata zanaet~iska komunalna komora vo Kumanovo

prestanuva da raboti.

Organizacijata na Komorata opfa}a: Sobranie, Upraven odbor,

Nadzoren odbor, soveti, stru~ni sekcii i stru~ni sekcii i komisii.

12

„Sl. list na FNRJ“ 28/60 13

„Sl. list na FNRJ“ 28/62

48


Fondot sodrì: zapisnici od redovnite i vonrednite godi{ni

sobranija, buxeti i bilansi; zapisnici od sednicite na razni odbori pri

Komorata, od osnova~kite sobranija na zanaet~iski zadrugi i sl.; izve{tai za

polo`bata na zanaet~istvo i za negovoto dvièwe, po zanaeti i voop{to;

spisoci na zanaet~ii po zanaeti kako i spisoci na zanaeti do 1912 godina;

spisoci na poloèni kalfinski i majstorski ispiti; u~eni~ki dogovori i

dogovori za rabota; individualni kartoni za site zanaet~ii; spisi na

Inicijativniot odbor za formirawe Zanaet~iska komora za grad Kumanovo i

okolijata; molbeni barawa od zanaet~iite; analizi za rabotni~ko

samoupravuvawe vo zanaet~isko-stopanskite organizacii; izve{taj za

razvitokot na ~evlarskiot zanaet vo Kumanovski kraj od 1919 do 1957 godina;

personalni dokumenti i finansiski spisi.


120. ZEMJODELSKO-[UMARSKA KOMORA NA KUMANOVSKA

OKOLIJA - KUMANOVO (1960-1962); 1960/1962: kn. 2, kut. 2; 0,2.

SI a.e. 257, listovi 1368, NIS 9 str.

121. ZANATSKA KOMORA - KRATOVO (1920-1953); 1920/1953: kn. 31,



Komorata e formirana vo 1921 godina. Zada~i na Komorata bile da gi

unapreduva zanaet~istvoto i proizvodstvoto, da go izdignuva kulturno i

politi~ki svoeto ~lenstvo i da vlijae vrz me|usebnoto pomagawe na

~lenstvoto. Okoliskata zanaet~iska komora e ukinata vo 1951 godina.


123. OKOLISKI SOJUZ NA ZEMJODELSKI ZADRUGI “OSOGOVO” -

KRIVA PALANKA (1947-1952); 1947-1952: kut. 2; 0,4. SI a.e. 558,



Organizaciska struktura na Sojuzot: rakovoditel i administracija.


Fondot opfa}a: zapisnici od godi{nite sobranija na Okoliskiot sojuz,

zemjodelskite zadrugi i selskite zemjodelski zadrugi. Na sostanocite se

razgleduvani pra{awa od rabotata na Sojuzot i zemjodelskite zadrugi,

pra{awa za izgradbata na zadru`ni domovi, planovi za rabota i izve{tai za

zavr{enata rabota. Opfateni se i: analizi za kapitalna izgradba vo

zadru`niot sektor; pregledi na trgovskata mreà i na kadarot vo

pretprijatijata; izve{tai za sostojbite na dobitokot i na ìvinata; dogovori

za otkup na dobitok; personalna i finansiska dokumentacija.


49

124. OKOLISKI ZADRU@EN SOJUZ - KUMANOVO (1945-1964);



Sojuzot e formiran na 31.3.1945 godina. Zada~a na Sojuzot bila

unapreduvawe na zemjodelstvoto i zadrugarstvoto, formirawe novi zadrugi,

instruktaà i revizija na materijalnoto i finansiskoto rabotewe na

zadrugite. Prestanal da raboti vo 1964 godina.

Organizaciskata struktura na Sojuzot e slednata: Sobranie, Upraven

odbor, Nadzoren odbor, Pretsedatelstvo, kulturno-prosvetno oddelenie i

Sekretarijat.


Fondot sodrì: zapisnici i sedni~ni materijali od sednicite na

Okoliskiot zadruèn sojuz, zemjodelskite zadrugi, selskite rabotni zadrugi,

od sednicite na godi{nite sobranija na Sojuzot, od sednicite na Upravniot

odbor, od konferenciite na zadrugarite.

Na sednicite, me|u drugoto, se razgleduvani slednite pra{awa:

normativni i op{ti akti, planovi i izve{tai za zavr{enata rabota; akcioni

programi za razvoj na zemjodelstvoto i za rabotata na zemjodelskite zadrugi;

analizi za podgotovkite za esenskite seidbi, organizaciskite sostojbi vo

selskite rabotni zadrugi; odluka za nasaduvawe na oddelni blokovi so

italijanski sorti p~enici; nabavka na mehanizacija, kupuvawe zemja, zemawe

zemja pod zakup, osposobuvawe kadri vo zadrugite; vrabotuvawe rabotnici,

organizirawe kursevi za traktoristi; reviziski izve{tai od izvr{enite

revizii; statisti~ki izve{tai za sostojbite na zadrugite, za kadri vo

zadrugite, za rasporedot na rabotnata sila; za zemjodelskite ma{ini, alati i

prevozni sredstva, za proizvodstvoto vo oblasta na poljodelstvoto,

ovo{tarstvoto, lozarstvoto i sto~arstvoto.

Fondot opfa}a i: spisoci na zadrugi, zadrugari, re{enija za

likvidirawe na selskite rabotni zadrugi, za ras~istuvawe na imotnite

odnosi, za predavawe na ma{ini na licitacija i personalna i finansiska

dokumentacija.


125. DELOVEN SOJUZ ZA LOZARSTVO, VINARSTVO, OVO[TARSTVO

I GRADINARSTVO - KUMANOVO (1956-1960); 1956/1960: kut. 4; 0,4.



Delovniot sojuz e formiran na 3.10.1956 godina so Re{enieto br. 324 od

strana na Narodniot odbor na Kumanovska okolija. Sojuzot ima zada~a da im

vr{i uslugi na zemjodelskite zadrugi, da gi otkupuva i da gi prodava nivnite

proizvodi. Se griì za unapreduvawe na lozarstvoto, vinarstvoto,

ovo{tarstvoto i gradinarstvoto. Prestanuva da raboti vo juni 1960 godina so

Re{enieto br. 2961 od Narodniot odbor na op{tina Kumanovo i se pripojuva

50

kon Delovniot sojuz za ovo{tarstvo i mehanizacija „Agrotehnika“ vo

Kumanovo.


Fondot sodrì: zapisnici i sedni~en materijal od odrànite godi{ni

sobranija na delovniot sojuz, rabotni~kite soveti, upravnite odbori i

sobirite na rabotnite lu|e na site rabotni edinici. Na sednicite, me|u

drugoto, se razgleduvani: planovite i izve{taite za rabota, perspektivnite

programi i planovi za rabota, normativnite i op{tite akti na Delovniot

sojuz i rabotnite edinici i konkursite za dobivawe investiciski krediti.

Fondot sodrì i tehni~ka, personalna i finansiska dokumentacija.


126. DELOVEN SOJUZ ZA PROIZVODSTVO I PLASMAN NA TUTUN

„LIPKOVO“ - KUMANOVO (1958-1960); 1958/1960: kut. 1; 0,1.



Sojuzot e formiran na 29.1.1958 godina so Re{enieto br. 252 od strana

na Narodniot odbor na Kumanovska okolija. Zada~a na delovniot sojuz e

davawe stru~ni upatstva i pomo{ na zadru`nite pogoni i individualnite

proizvoditeli vo proizvodstvoto na tutun. Prestanuva da raboti vo 1960

godina.

Organizaciska struktura na Sojuzot: Sobranie, Upraven odbor,

upravitel i Op{t sektor.


Fondot sodrì: zapisnici od odrànite sednici na Upravniot odbor na

Delovniot sojuz; planovi za rabota i izve{tai za zavr{enata rabota vo odnos

na organizacijata na rabotata, rasaduvaweto na tutunot, proizvodstvoto,

obrabotkata i plasmanot; programi i tehni~ka dokumentacija za izgradba na

su{ilnici za su{ewe tutun; personalna i finansiska dokumentacija.


6.2.3.2. Zemjodelstvo i {umarstvo

132. OKOLISKI VETERINAREN LEKAR - KRATOVO (1941-1944);



Veterinarnata slu`ba vo Kratovo e formirana na 13.5.1941 godina od

bugarskite okupatorski vlasti. Raboti do 1944 godina do osloboduvaweto na

Makedonija.

51


Fondot sodrì: zapisnici od izvr{enite poseti na selata vo vrska so

evidentiraweto na pojavenite zarazni bolesti; podatoci za pojavata na

zarazni bolesti; spisok na naselenite mesta i brojot na naselenieto vo

Kratovska okolija; zapovedi od bugarskite vlasti vo vrska so veterinarnata

dejnost i finansiska dokumentacija.


6.2.5. Zadrugi

188. NABAVNO-PRODAJNA KOOPERACIJA „KIRO BURNAZ“ -

KUMANOVO (1948-1950); 1948/1950: kut. 1; 0,1. SI a.e. 84, listovi

566, NIS 3 str.

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII,

DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

7.1.1. Op{testveno-politi~ki organizacii

OKOLISKI KOMITETI NA KPM

298. KUMANOVO (1944-1965); 1944-1952: kn. 13, kut. 22. AI a.e. 6432, listovi

10649, NIS 1564 str.

OP[TINSKI KOMITETI NA SKM

301. KUMANOVO (1919-1990); 1945-1990: kut. 72; 7,2. SI a.e. 17973, listovi

55399, NIS 501 str. (sreden do 1975 godina)

Istorijat na fondoobrazuva~ite:

Istata godina koga se formira Sojuzot na komunistite na Jugoslavija

pod naziv Socijalisti~ka rabotni~ka partija na Jugoslavija (komunisti) vo

1919 godina vo Kumanovo na 24.9.1919 godina e osnovan SRPJ (K) za Kumanovo.

Kon krajot na 1919 godina vo redovite na partijata se nao|aat 450 ~lena, od

koi 230 se ~lenovi na komunisti~kata mladina. Vo selata se formiraat

partiski poverenstva.

Po Obznanata Partijata raboti 20 godini vo ilegalni uslovi.

Na povikot na KPJ za op{tonarodna borba protiv okupatorot, celiot

rakovoden partiski sostav e vo partizanskite odredi vo 1941 godina.

Po osloboduvaweto na Kumanovo vo 1944 godina se formira okruèn

komitet na SKM, pod ~ija nadle`nost se sreskite (okoliskite) komiteti i

mesnite komiteti vo Kumanovo, Kratovo i Kriva Palanka. Okru`niot

komitet raboti do krajot na 1945 godina.

52

Okoliskiot komitet vo Kumanovo e formiran pred oslobduvaweto na

Kumanovo vo 1944 godina i dejstvuva do 1965 godina.

Vo 1950 godina e formiran Oblasten komitet koj dejstvuva (januari-juni

1950 g.).

Od 1952 godina se formiraat okoliski, gradski i op{tinski komitet na

KPM.

Od noemvri 1952 godina na Kongresot na KPJ se menuva nazivot

Komunisti~ka partija na Jugoslavija vo Sojuz na komunistite na Jugoslavija.

Od januari 1955 godina ukinatite okoliski komiteti na Kratovo i

Kriva Palanka se pripojuvaat kon Okoliskiot komitet vo Kumanovo.

Od 1955 godina pod nadle`nost na Okoliskiot komitet na SKM vo

Kumanovo potpa|aat op{tinskite komiteti na SKM vo Kumanovo, Kratovo,

Kriva Palanka, Lipkovo, Staro Nagori~ane, Ora{ac, Rankovce, Kle~ovce i

Tabanovce.

Okoliskiot komitet na SKM vo Kumanovo dejstvuva do januari 1965

godina. Toga{ se ukinuvaat i op{tinskite komiteti na SKM vo Lipkovo,

Staro Nagori~ane i Ora{ac.

Od 1965 godina do 1990 prodolùvaat da rabotat op{tinskite komiteti

na SKM vo Kumanovo, Kriva Palanka i Kratovo.

Formirani se i drugi op{testveno-politi~ki organizacii:

- Okoliski odbor na AF@ vo Kratovo na 17.9.1944 godina;

- Izvr{en odbor na Narodniot front vo Kratovo na 17.9.1944 godina;

- Okoliski odbor na narodnata mladina vo Kratovo vo 1945 godina;

- Op{tinska konferencija na SSM vo 1945 godina;

- Komitet za izgradba na èlezni~ka pruga vo Kumanovo vo 1948 god. i

- Niè partisko u~ili{te vo maj 1948 godina.


Fondot sodrì: - zapisnici od odràni sostanoci na biroata, od

plenumi, od sovetuvawa, od komiteti i od gradski partiski konferencii;

- analizi i referati podneseni na razni sostanoci i konferencii;

- informacii za rabotata na partiskite komiteti i na osnovnite

organizacii;

- periodi~ni i godi{ni planovi i izve{tai za zavr{enata rabota;

- spisoci na ~lenovite na op{testveno-politi~kite organizacii i

nivnite rakovodstv;

- podatoci i analizi za rabotata na SRZ; pregledi za socijalniot,

nacionalniot i politi~kiot sostav na ~lenstvoto na SKM i na rakovodstvata

na op{testveno-politi~kite organizacii;

- godi{ni buxeti i

- finansiska i personalna dokumentacija.


7.1.2. Gra|anski i drugi organizacii, dru{tva i zdruènija

327. DRU[TVO NA BORCITE OD FRONTOT - KUMANOVO (1941-1944);


53

7.2. STALE[KI KORPORACII

328. OKRU@EN ODBOR NA ZANAETÎSKI ZDRU@ENIJA ZA

OKOLIJA @EGLIGOVSKI, KRIVOPALANE^KI I KRATOVSKI

- KUMANOVO (1933-1941); 1933/1941: kn. 15, kut. 1; 0,2.



Odborot e osnovan na 30.4.1933 godina vrz osnova na paragrafot 392 od

Zakonot za pretprijatijata od 1931 godina. Prestanuva da raboti po napadot na

Kralstvoto Jugoslavija od Germanija na 6.4.1941 godina.

Zada~a na odborot e da organizira polagawe majstorski ispiti od

teritorijata na zdruènijata na zanaet~iite od Kumanovo, Kriva Palanka i

Kratovo.


Arhivskata gra|a se sostoi od: zapisnici od godi{nite sobranija;

spisoci na kandidatite za polagawe majstorski ispiti; podatoci za

formirawe komisii; upatuvawa na kandidatite za polagawe ispiti i upatstva

i pojasnuvawa za rabotata na Odborot.


329. ZANATSKO ZDRU@ENIE - ZLETOVO (1945-1950); 1945/1949: kn. 1,



Zdruènieto e formirano na 16.8.1945 godina na osnova~koto sobranie

na zanaet~iskoto zdruènie vo Zletovo. Prestanuva da raboti vo 1950 godina,

koga se pripojuva kon zanaet~iskoto zdruènie vo Kratovo.


Fondot sodrì: zapisnik od osnova~koto sobranie; zapisnici od

odrànite sednici na Sobranieto na zdruènieto i negovite odbori; spisoci

na zanaet~iite i vidovite uslugi {to gi vr{at, spisoci na lica koi polagale

ispiti za kalfi, planovi za proizvodstvo, re{enija za cenite na uslugite,

nabavka na materijal za rabota i nastavni programi na zanaet~iskite

u~ili{ta.


330. TRGOVSKO ZDRU@ENIE - KRIVA PALANKA (1933-1947); 1933/1947:



Zdruènieto e osnovano vo 1918 godina na osnova~ko sobranie. Zada~a

na zdruènieto e zaemno pomagawe na trgovskite pomo{nici. Zdruènieto

54

prestanalo da raboti na 3.10.1947 godina so re{enie na Trgovsko-

industriskata komora na Makedonija.


Fondot sodrì: zapisnici od odrànite sostanoci na zdruènieto,

dozvoli za poseduvawe du}ani, podatoci za nabavenata stoka, uverenija za

rabotniot sta` i spisok na licata, na koi im e dadena pomo{.


331. ZDRU@ENIE NA UGOSTITELI ZA KUMANOVSKA I

KRATOVSKA OKOLIJA - KUMANOVO (1919-1948); 1918/1948: kn. 12,



Zdruènieto e osnovano na 30.11.1919 godina vo Kumanovo na

osnova~koto sobranie na Kafexisko-meanxiskiot esnaf. Vo tekot na

postoeweto, zdruènieto gi menuvalo nazivite soglasno so administrativno-

teritorijalnite i upravnite promeni, a so toa i negovata dejnost se

pro{iruvala ili se stesnuvala teritorijalno.

Zdruènieto gi imalo slednite nazivi i teritorijalna nadle`nost: od

1919 do 1926 godina Kafexisko-meanxisko zdruènie za okrug Kumanovski; od

1933 do 1937 godina Zdrènie na ugostitelite za Kumanovo i okoliite:

Kumanovska, Kratovska, Krivopalane~ka i Pre{evska; od 1937 do 1941 godina

Zdruènie na ugostitelite na podra~jeto na Vardarska banovina. Poverenstvo

za grad Kumanovo i okoliite Kumanovska i Kratovska; od 1941 do 1945 godina

Ugostitelsko-trgovsko zdruènie Kumanovo i od 1945 do 1948 godina

Zdruènie na ugostitelite za Kumanovska i Kratovska okolija.

Zada~ite na zdruènieto bile zaemno pomagawe na ~lenovite, grià za

{koluvawe na ugostitelskite pomo{nici, grià za odnosite me|u

ugostitelskite pomo{nici i nivnite pretpostaveni, sproveduvawe na

propisite na Zakonot za pretprijatija i dr.

Zdruènieto bilo rasformirano vo 1948 godina.


Fondot sodrì:

- molbi za priem i uverenija za priem vo zdruènieto;

- prijavi protiv licata {to bespravno dràt kafeani, referati protiv

bakalite {to bespravno to~at alkoholni pijalaci i podatoci za registracija

na du}ani;

- izbor na delegati za konferencii vo Skopje i izbira~ki spisoci;

utvrduvawe kafeani za smestuvawe na vojskata i za pomo{ na invalidi;

dogovori za zakup na kafeani;

- uverenija za priem na kelneri, podatoci za osiguruvawe trgovci i

zanaet~ii, cenovnici, ukinuvawe na banovinskata tro{arina na alkoholni

pijaloci; podatoci za odrùvawe na I-ot Kongres na ugostitelite na

Jugoslavija (1937 g.); izlo`ba po povod 25-godi{ninata od osloboduvaweto od

55

Turcite; saem vo Belgrad vo 1937 godina; kongres na ugostitelite odràn vo

1938 godina vo Novi Sad;

- prilozi za izrabotka na vodovod vo Kumanovo vo 1939 godina;

- dogovori na u~enici za kelnerska rabota, dozvoli za rabota, rabotni

kni{ki i

- finansiska dokumentacija.


332. TRGOVSKO ZDRU@ENIE - KUMANOVO (1924-1952); 1945, 1947/1948:



Zada~a na Zdruènieto e unapreduvawe na stokovnata razmena i na

pazarot. Nema podatoci za formiraweto. Prestanuva da raboti vo 1948

godina.

Organizaciska struktura na Zdruènieto: Sobranie, Upraven odbor i

Sekretarijat.


Fondot sodrì: zapisnici od odrànite sednici na Sobranieto na

zdruènieto i na negovite odbori, spisoci na ~lenovite na Zdruènieto,

planovi za proizvodstvo i stru~no osposobuvawe na ~lenstvoto.


333. KONDURAXISKO ZDRU@ENIE - KUMANOVO (1930-1940);



Zdruènieto e osnovano vo 1930 godina po inicijativa na ~evlarskite

majstori.

Zada~a na zdruènieto e da se zanimava so za{tita na pravata na svoite

~lenovi i da se bori protiv konkurencijata na „Bata“ i na bespravnite

majstori.


Fondot sodrì spisok na prihodi od upisninata na pomo{nicite i

u~enicite od konduraxiskiot zanaet.


56

334. SEKCIJA NA MAJSTORI OD LEBO-PEKARSKIOT ZANAET -

KUMANOVO (1925-1941); 1925/1941: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 356,



Sekcijata e osnovana vo 1925 godina. Vrz osnova na ~len 98 od Zakonot

za pretprijatijata vo 1910 godina e osnovano Kumanovsko lebarsko zdruènie.

Vrz osnova na paragrafot 380 od Zakonot za pretprijatijata od 1931 godina i

Pravilnikot na Zdruènieto na zanaet~iite za grad Kumanovo i srez

@egligovski na osnova~koto sobranie vo 1933 godina go promenuva imeto vo

Sekcija na majstori za lebo-pekarski zanaet. Sekcijata prestanuva da raboti

so kapitulacijata na Kralstvoto Jugoslavija vo 1941 godina.

Zada~i na Sekcijata se: za{tita na pravata na ~lenstvoto i izvr{uvawe

na obvrskite {to mu gi nalaga zakonot, razvivawe na duhot na zaedni{tvo i

zaemno pomagawe me|u ~lenovite, odrùvawe, unapreduvawe i po~ituvawe na

zanaet~iskata etika, zastapuvawe i unapreduvawe na interesite na svojata

struka i borba protiv bespravnite majstori.


Fondot sodrì: prepiska vo vrska so promenite na cenite na lebot i

pomo{ta vo pari na siromasite i na nevrabotenite rabotnici vo Kumanovo;

prepiska so zdruènieto na zanaet~iite vo vrska so upisot na u~enici vo

zanaet~iskata {kola; spisoci na majstori {to vrabotuvaat rabotna raka i

raspisi za utvrduvawe minimalni dnevnici.


335. ZANAETÎSKA MLADINA „DU[AN SILNI“ ZA GRAD

KUMANOVO I OKOLIJA @EGLIGOVSKA - KUMANOVO


NIS 6 str.


Dru{tvoto e osnovano vo 1930 godina od strana na Zanaet~iskiot esnaf

za grad Kumanovo i srez @egligovski.

Zada~a na dru{tvoto e da formira svoe mladinsko peja~ko dru{tvo,

amaterski teatar, muzi~ki hor, ~italna i da gi vospituva svoite ~lenovi za

podobar i sovremen ìvot.


Fondot sodrì: finansiski spisi za kupuvawe muzi~ki instrumenti;

spisoci na dobrovolni prilozi; prepiska za izdavaweto instrumenti na

poedinci i naplatuvaweto kirija za niv.


57

7.3. HUMANITARNI DRU[TVA

336. ODBOR NA KOLO NA SRPSKITE SESTRI - KRATOVO

(1931-1941): 1931/1941: kut. 1; 0,1. SI a.e. 117, listovi 137, NIS 3 str.


Odborot e formiran na 27.9.1931 godina vo prostoriite na kratovskoto

osnovno u~ili{te. Zada~i na Odborot bile: sobirawe dobrovolni prilozi i

pomagawe na siroma{noto naselenie. Dejnosta na odborot prestanala so

napadot na fa{isti~kiot okupator, odnosno so padot na predvoena

Jugoslavija.


Fondot sodrì: zapisnici od godi{nite sobranija, prilozi za

siroma{nite u~enici i dokumenti za davaweto pomo{ i otvoraweto {kolski

kujni.


7.6. SPORTSKI DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

340. PRVO BUGARSKO JUNA^KO DRU[TVO „GOCE DELÊV“

- KUMANOVO (1909-1910); 1909/1910: kut. 1; 0,1. SI a.e. 12, listovi 19,

NIS 3 str.

8. VERSKI USTANOVI I ORGANIZACII

8.1.3. Srpska pravoslavna crkva

343. OKRU@NI PROTOPREZVITERAT - KUMANOVO (1918-1932);


344. PRAVOSLAVNO ARHIEREJSKO NAMESNI[TVO - KUMANOVO

(1918-1919; 1932-1944); 1918/1919; 1932/1944: kut. 7; 0,7. SI a.e. 1570,


CRKOVNI OP[TINI

346. DOVEZENCE (1919-1941); 1919/1941: kn. 3, kut. 1; 0,2. SI a.e. 207, listovi

349, NIS 11 str.

58

347. KRATOVO (1918-1941); 1921/1939: kn. 4, kut. 1; 0,2. SI a.e. 77, listovi 460,

NIS 20 str.

Crkovnite op{tini bile organizirani so Upraven i Kontrolen odbor.

Vo raboten odnos imalo pretsedatel, sekretar i blagajnik.


Spored Ustavot na Srpskata pravoslavna crkva od 1918 do 1932 godina,

sekoja crkva imala svoja uprava. Vo 1932 godina spored noviot ustav vo

oddelni naseleni mesta bile spoeni crkovnite upravi od pove}e crkvi vo edna

crkovna op{tina.

Taka, vo Kumanovo od crkovnite upravi na crkvite „Sv. Nikola“ i „Sv.

Troica“ e formirana Srpskata pravoslavna crkovna op{tina Kumanovo, vo

Kratovo od Upravite na crkvite „Sv. Jovan“ i „Sv. Nikola“ e formirana

Srpskata pravoslavna crkovna op{tina Kratovo, a vo selo Dovezence od

upravite na crkvite vo selo Beqakovce i selo Dovezence e formirana

Srpskata pravoslavna crkovna op{tina Dovezence.

Srpskite pravoslavni crkovni op{tini rabotat do 1941 godina, do

okupacijata na Makedonija od strana na Bugarija.

Upravata na crkovnite op{tini gi vodat prihodite i rashodite na

crkvite i se griàt za popravkite na crkvite i na crkovnite zgradi.


Op{tata prepiska sodrì podatoci od izborite za crkovni odbornici,

odluki za razni potrebi na crkovnata uprava za popravki na crkvi i zgradi, za

primawe sekretar i blagajnik na rabota, upatstva za sostavuvawe buxet i akti

za obezbeduvawe crkoven imot.

Finansiskata prepiska se sostoi od referati, priznanici, smetki za

sredstvata potro{eni za kupuvawe materijali, za razni popravki i sl.


348. KUMANOVO (1918-1941); 1918/1941: kn. 3, kut. 2; 0,3. SI a.e. 325, listovi

1549, NIS 14 str.

CRKOVNI ENORII

349. PRI CRKVA „SV. VOZNESENIE“ - DOVEZENCE (1918-1941);


350. GORNO KRATOVSKA - KRATOVO (1921-1927); 1921/1927: kn. 8, kut. 1;


351. PRI CRKVA „SV. JOVAN“ - KRATOVO (1918-1941); 1919/1937:


59

352. PRI CRKVA „SV. NIKOLA“ - KRATOVO (1918-1941); 1919/1933: kn. 18,


353. PRI CRKVA „SV. NIKOLA“ - KUMANOVO (1918-1941); 1918/1937: kut. 1;


354. PRI CRKVA „SV. TROJICA“ - KUMANOVO (1918-1940); 1914/1940:


355. MATEJÊ (1919-1936); 1919/1935: kut. 2; 0,2. SI a.e. 1043, listovi 1523,

NIS 8 str.

356. PETROVO SELO (1918-1941); 1929/1930: kut. 1. SI a.e. 79, listovi 123,

NIS 3 str.


Od 1918 godina Makedonskata pravoslavna crkva e pod jurisdikcija na

Srpskata pravoslavna crkva. Vo Kumanovo postojat slednive fondoobra-

zuva~i: okruèn protoprezviter, Arhijerejsko namesni{tvo i enoriski

sve{tenici. Okru`niot protoprezviter postoi do 1932 godina koga e ukinat

so reorganizacijata na srpskata crkva spored noviot crkoven ustav.

Arhijerejskoto namesni{tvo i enoriskite sve{tenici postojat do 1941

godina. Okru`niot protoprezviter i arhijerejskiot namesnik imaat zada~a da

gi izvr{uvaat naredbite, re{enijata i bra~nite presudi na eparhiskiot

arhijerej i na Crkovniot sud. Se griàt i za rabotata na crkvata, posreduvaat

me|u sve{tenicite i gi izvr{uvaat zada~ite na povisokite crkovni organi.


Fondot sodrì: - upatstva za odnesuvaweto na sve{tenicite; dokumenti

za sobiraweto dobrovolni prilozi; izdadeni uverenija;

- popisi na doma}instvata izvr{eni od strana na enorskite

sve{tenici; dobrovolni prilozi za gradewe i popravki na crkvi i

- dokumenti za sobiraweto pomo{ za voenite siraci, za ruskite

kalu|eri vo Sveta Gora, pomo{ na Pravoslavnata eparhija vo Persija i za

nastradanite od razni elementarni nesre}i.


MANASTIRI

357. „SV. \OR\I“ - DEQADROVCE ( - ); 1929/1930, 1934: kn. 1, kut. 1; 0,1.


357. „SV. BOGORODICA“ - MATEJÊ (posle 1350 - ); 1919/1941: kn. 10,



60

Manastirot „Sv. \or|i“ vo selo Deqadrovce e od ponovo vreme. Ne se

znae koga e izgraden. Manastirot „Sv. Bogorodica“ vo selo Matej~e e izgraden

vo vtorata polovina na 14 vek i e proglasen za istoriski pametnik.

Vo 1936 godina e vr{eno renovirawe na manastirot.

Sodrìnski podatoci za ahivskata gra|a:

Fondot sodrì prepiska so Mitropolijata vo Skopje.



B.1. SEMEJNI ARHIVSKI FONDOVI

359. BRA]A PROTI] - KUMANOVO (1922-1940); 1922/1940: KUT. 1; 0,1.


B.2. LI^NI ARHIVSKI FONDOVI

360. ANTEV PETKO-ÔLOPE^KI - KUMANOVO 1895/1946: kn. 6, kut. 1;


361. ANTI] JORDAN - KUMANOVO 1912/1935: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 23,


362. BEGOVI] JA[AR MUSTAFA - KUMANOVO 1910/1951: kn. 1, kut.; 0,1.


363. VOINOVI] KIRO - KUMANOVO1941/1951: kut. 1; 0,1. SI a.e. 49,


364. DIMKOV PAVLE-VLADI^KI - KRIVA PALANKA 1889/1935:


365. ZLATANOVI] KIRO - KUMANOVO 1926/1943: kut. 1. SI a.e. 17,


366. KANDIKALIS KONSTANTIN - KUMANOVO 1926/1932: kut. 1.


367. KOVAÊVI] ALEKSANDAR - KUMANOVO kn. 20, kut. 3; 0,5.


368. KUZEV DIMOV KOSTO - KUMANOVO 1887/1935: kn. 4, kut. 1; 0,2.


61

371. TASI] AVRAM - KUMANOVO 1894/1941: kn. 3, kut. 1; 0,2. SI a.e. 203,


V. ZBIRKI

373. MATI^NI KNIGI - KUMANOVO - ZBIRKA NA MATI^NI

KNIGI NA VENÂNI, RODENI I UMRENI KUMANOVO,

KRATOVO I KRIVA PALANKA (1907-1972); 1907-1972: kn. 489,

SI, NIS 575 str.

ARHIVSKI FONDOVI–ZBIRKI OBJAVENI

VO DOPOLNUVAWETO NA VODIÔT OD 1994 GODINA


1.3. ARHIVSKI FONDOVI 1918-1941 g.

374. KATASTARSKA SEKCIJA NA SREZ @EGLIGOVSKI -

KUMANOVO ( - 1941); 1940-1941: kut. 1; 0,1. SI a.e. 83, listovi 187,

NIS 4 str.


Katastarskata sekcija na okolija @egligovska e formirana vo 1928

godina. Taa bila podelena na katastarski op{tini. Se ukinuva so doa|aweto

na bugarskata okupatorska vlast na 1.5.1941 godina.

Sodrìnski podatoci na arhivskata gra|a:

Trigonometriski i tahimetriski zapisnici odnosno premeri za

katastarskite op{tini: Alguwa, Arbana{ko, Bukovqane, Dejlovce, @egqane,

Karlovice, Koince, Malotino, Pelince, Ramno i Cveti{nica.


1.5. ARHIVSKI FONDOVI PO 1944

377. SOBRANIE NA OP[TINA KRIVA PALANKA (1944-1990);

1944-1990: kn. 206, kut. 214; 25. SI a.e. 28947, listovi 186284,

NIS 895 str.

62

- OP[TINSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KRIVA

PALANKA (1944-1945); 1944/1945: kn. 2, kut. 1; 0,1. AI a.e. 20,


- NARODEN ODBOR NA GRAD KRIVA PALANKA (1950-1955);


- GRADSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR KRIVA

PALANKA (1944-1945); 1944/1945: kn. 3, kut. 1; 0,2. SI a.e. 139,


- MESTEN NARODEN ODBOR KRIVA PALANKA (1945-1950);

1945-1950: kn. 19, kut. 5; 0,6. AI a.e. 897, listovi 2224, NIS 222 str.

- NARODEN ODBOR NA OP[TINA KRIVA PALANKA

(1951-1965); 1951/1965: kn. 128, kut. 67; 7,7. SI a.e. 10994, listovi

59088, NIS 125 str.

- SOBRANIE NA OP[TINA KRIVA PALANKA (1965-1990);


378. NARODEN ODBOR NA OP[TINA GERMAN (1944-1955); 1944-1955:


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR GERMAN (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR GERMAN (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA GERMAN (1952-1955);


379. NARODEN ODBOR NA OP[TINA GRADEC (1952-1955); 1952/1955:


- MESTEN NARODEN ODBOR GRADEC (1945-1952); 1945/1952:

kn. 24, kut. 1; 0,3. SI a.e. 369, listovi 861, NIS 31 str. (Samokov)

380. NARODEN ODBOR NA OP[TINA DLABOÎCA (1944-1955);


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR DLABOÎCA (1944-1945);


- MESTEN NARODEN ODBOR - DLABOÎCA (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA DLABOÎCA (1952-1955);


381. NARODEN ODBOR NA OP[TINA DUBROVNICA (1945-1955);


- MESTEN NARODEN ODBOR DUBROVNICA (1945-1952);


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA DUBROVNICA (1952-1955);


382. NARODEN ODBOR NA OP[TINA @IDILOVO (1944-1955);


63

- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR @IDILOVO (1944-1945);

1945: 1 papka, SI a.e. 3, listovi 6, NIS 3 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR @IDILOVO (1945-1952) 1945/1952: kn.

38, kut. 1; 0,2. SI a.e. 234, listovi 516, NIS 43 str.

- NARODEN ODBOR NA OP[TINA @IDILOVO (1952-1955);


383. NARODEN ODBOR NA OP[TINA OGUT (1945-1955); 1945/1955: kn. 29,


- MESTEN NARODEN ODBOR OGUD (1945-1952); 1945/1952: kn. 21, kut.

1; 0,2. SI a.e. 440, listovi 826, NIS 26 str.

- NARODEN ODBOR NA OP[TINA OGUD (1952-1955); 1952/1955:


384. NARODEN ODBOR NA OP[TINA PETRALICA (1944-1955);


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR PETRALICA (1944-1945);

1944/1945: kn. 1; 0,1. SI, NIS 3 str.

- MESTEN NARODEN ODBOR PETRALICA (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA PETRALICA (1952-1955);


385. NARODEN ODBOR NA OP[TINA RANKOVCE (1944-1962);


- NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR RANKOVCE (1944-1945);

1944/1945: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 115, listovi 259, NIS 6 str. ???

- MESTEN NARODEN ODBOR RANKOVCE (1945-1952); 1945/1952:


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA RANKOVCE (1952-1962);


387. MESTEN NARODEN ODBOR VAROVI[TE (1945-1947); 1946: kn. 2,


388. MESTEN NARODEN ODBOR GINOVCE (1945-1947); 1946: kn. 2,


389. MESTEN NARODEN ODBOR GULINCE (1945-1947); 1946: kn. 2,


390. MESTEN NARODEN ODBOR GABER (1945-1947); 1946-1947: kn. 4,


391. MESTEN NARODEN ODBOR DURA^KA REKA (1945-1952);


392. MESTEN NARODEN ODBOR KONOPNICA (1945-1952); 1946-1951:


64

394. MESTEN NARODEN ODBOR MAKRE[ (1945-1947); 1945-1946:


395. MESTEN NARODEN ODBOR MO@DIVWAK (1945-1947); 1946/1947:


396. MESTEN NARODEN ODBOR OPILA (1945-1952);1945-1952: kn. 19,


397. MESTEN NARODEN ODBOR OTO[NICA (1945-1952); 1946-1952:


398. MESTEN NARODEN ODBOR PSAÂ (1945-1952); 1946/1952: kn. 17,


399. MESTEN NARODEN ODBOR RADIBU[ (1948-1950); 1946-1947:


400. MESTEN NARODEN ODBOR TRNOVO (1946-1952); 1946/1952:

kn. 14, kut. 1; 0,3. SI a.e. 423, listovi 1114, NIS 20 str. (do 1945 se

imenuva kako Samokov).

4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI USTANOVI

4.4. PROSVETNI USTANOVI

429 (483). OSNOVNO UÎLI[TE „KIRIL I METODIJ“ S. [LEGOVO

(1919- ); 1919-1948: kut. 1; 0,1. SI a.e. 508, listovi 925, NIS 11 str.


6.1.3.5. Ostanati

434 (406). TUTUNSKA STANICA - KUMANOVO (1941-1944); 1940/1941:

kn. 1; 0,2. SI NIS 3 str.


435 (407). FOND NA ZANAETÎSKI DOM - KUMANOVO (1924-1948);



Inicijativa za formirawe na fondot na zanaet~iskiot dom pokrena

Zanaet~iskiot esnaf za grad Kumanovo i @egligovski srez vo 1923 godina. Na

65

redovnoto godi{no sobranie na Esnafot se usvoeni Pravilata na Fondot na

zanaet~iskiot dom, potvrdeni od Zanaet~iskata komora od Belgrad, soglasno

so ~l. 98 od „Zakon o radwama“ na 20.5.1924 godina, koga Fondot na

zanaet~iskiot dom e oficijalno osnovan. Od 1932 do 1937 godina se nao|a pod

uprava na Zanatskata zadruga za kredit i {tedewe, poradi sanacija. Fondot

raboti do krajot na 1948 godina, koga negovite kompetencii gi prezema

Zanaet~iskoto zdruènie od Kumanovo. Zada~a na Fondot bila izgradba na

zanaet~iski dom vo Kumanovo (izgraden vo 1930 g.), kade {to trebalo da se

odviva seta kulturno-prosvetna nadgradba na zanaet~iskata mladina vo gradot,

da se odrùvaat site kulturni manifestacii, da se prikaùvaat filmovi,

predavawa, stru~ni kursevi i sl.


- zapisnici od redovnite godi{ni sobranija; spisoci na redovnite

~lenovi na fondot;

- prepiska so sudot na Op{tina Kumanovo zaradi dobivawe lokacija za

izgradba na zanaet~iski dom; so Oblasnoto sobranie na skopskata oblast za

sobirawe dobrovolni prilozi za domot; so Zanaet~iskata banka vo Belgrad vo

vrska so pobaruvawe zaem; pobaruvawe kratkoro~ni krediti od Hrvatska

{tedionica, od Vardarska banka AD, od Jadranska podunavska banka i od

Ministerstvoto za trgovija i industrija za izgradba na domot.

- prepiska vo vrska so samata gradba na domot i

- finansiski spisi.


6.2.3.5. Ostanati

467 (437). RE@ISKI ODBOR ZA IZGRADBA NA PRUGA

„BEQAKOVCE“ - KETENOVO - KUMANOVO (1958-1959);


8. VERSKI USTANOVI I ORGANIZACII

8.1. ISTO^NO-PRAVOSLAVNA CRKVA

492 (447). DUHOVEN KAZALITSKI SOVET - KRIVA PALANKA

( - ); 1890-1898: kn. 1; 0,04. SI a.e. 316, listovi 63, NIS 3 str.


B.2. LI^NI FONDOVI

493 (448). NE[OV NE[O - KUMANOVO 1881/1893: kn. 5; 0,1. SI NIS 5 str.

495 (450). SPASI] MILAN - KUMANOVO 1925/1931: kn. 2; 0,1. SI NIS 5 str.

66

A. ARHIVSKI FONDOVI NA DR@AVNI ORGANI,

USTANOVI, ZDRU@ENIJA, ORGANIZACII I

DRUGI INSTITUCII 1993-2005



502 (543) - OKOLISKA FINANSOVA UPRAVA KRIVA PALANKA -

KRIVA PALANKA (1922-1941); 1922/1940: kut. 1; 0,1. SI



Poreskata uprava na Krivopalane~ka okolija gi opfa}a op{tinite:

Kriva Palanka, Rankovce, Podrìkow, Trgovi{te, Mo`divwak, Petralica i

Radovnica.

So doa|aweto na bugarskata okupatorska vlast na 1.5.1941 godina taa se

ukinuva.


Fondot sodrì: zapisnik za ome|uvawe na katastarska op{tina

Radovnica; spisok (popis) na poliwata; spisok na okoliskoto zemji{te;

prijavi od prihodite na zgradite; pregled na rodnite drva i poreski prijavi za

porezot na promet.



503 (542) - OKOLISKA UPRAVA KRATOVO - KRATOVO (1941-1944);


504 (544) - SELSKA OP[TINSKA UPRAVA OPAE - OPAE (1941-1944);



Na 1.5.1941 godina bugarskata okupatorska vlast postavuva nova

administrativno-teritorijalna podelba, kade Kumanovskata okolija e

podelena na edna gradska op{tina Kumanovo i edinaeset selski op{ti upravi

od koi edna bila selskata op{tinska uprava - Opae na ~elo so kmetot

Aleksandar Pavlov.

67

Vo sostav na op{tinata vlegle selata: Opae, Ala{evce, Belanovce,

Gla`wa, Go{ince, Dumanovce, Zloku}ane, Izvor, Lipkovo, Orizare, Runica i

Slup~ane.

Op{tinata se ukinuva so kapitulacijata na Bugarija vo 1944 godina.


- akti za umreni i

- akti za ven~ani


1.5. ARHIVSKI FONDOVI PO 1944 g.

505 (521) - MINISTERSTVO ZA ODBRANA PODRA^NA EDINICA

KRATOVO - KRATOVO (1946 - ); 1964/1992: kn. 20, kut. 5; 1,7.

Nesreden: delovodni protokoli, planovi, programi, zapisnici

i odluki.

506 (533) - MINISTERSTVO ZA TRUD I SOCIJALNA POLITIKA

PODRA^NA EDINICA KRATOVO - KRATOVO (1946 - );

1969/1990: kut. 2; 0,2. Nesreden


KRIVA PALANKA - KRIVA PALANKA (1946 - ); 1959/1990:

kn. 7; kut. 11; 1,1. Nesreden: pravilnici, programi, analizi,

izve{tai, zapisnici, odluki i zavr{ni smetki.


KUMANOVO-KUMANOVO (1946- ); 1945/1990: kn. 139; kut. 33; 6.

Nesreden: knigi za evidencija, planovi, izve{tai, zapisnici

odluki i re{enija (vo arhivskite knigi postojat podatoci za

licata rodeni od 1903 godina, za koi vo 1918 godina po~nala da se

vodi evidencija za voeni potrebi)

MESNI NARODNI ODBORI

509 (531) - BLIZANCI (1945-1946); 1946: kn. 1; 0,1. SI 3 str.

510 (532) - KNE@EVO (1945-1947); 1945/1947: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 14,


511 (529) - PODR@IKOW (1945-1946); 1946: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI a.e. 20,


68

512 (530) - TALA[MANCE (1945-1947); 1946: kn. 12, kut. 1; 0,2. SI a.e. 126,


513 (517) - OSIZ ZA PENZISKO I INVALIDSKO OSIGURUVAWE

KRIVA PALANKA - KRIVA PALANKA (1976-1990); 1979/1984:

kut. 1; 0,1. Nesreden: zapisnici i odluki.

514 (518) - OSIZ ZA STAROSNO OSIGURUVAWE KRIVA PALANKA

KRIVA PALANKA (1976-1990); 1979/1984: kut. 1; 0,1. Nesreden:

zapisnici i odluki.

515 (519) - OSIZ ZA ZDRAVSTVENO OSIGURUVAWE KRIVA

PALANKA KRIVA PALANKA (1976-1990); 1979/1989: kut. 1; 0,1.

Nesreden: zapisnici od sednici.

516 (534) - MESNA ZAEDNICA „TODE MENDOL“ KUMANOVO -

KUMANOVO (1947-1996); 1947/1996: kn. 1; kut. 4; 0,5.

Nesreden: delovodni protokoli, zapisnici od sednici,

odluki, re{enija, platni spisoci.

517 (547) - DR@AVEN ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA

ODDELENIE KUMANOVO - KUMANOVO (1951- );

1951-1990: kut. 7; 0,7. Nesreden.

2. PRAVOSUDSTVO


518 (545) - OP[TINSKI SUD ZA PREKR[OCI KUMANOVO

KUMANOVO (1950-1976); 1950/1976: kn. 106; 0,3. SI 119 str.

3. VOENI EDINICI, USTANOVI I ORGANIZACII


519 (506) - KOMANDA NA VOENO PODRA^JE KUMANOVO -

KUMANOVO (1944-1945); 1944-1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 368,



Po izvr{enite analizi vo Glavniot {tab na Makedonija e pristapeno

kon povisoka organizacija na voenozadninskataa vlast na toa podra~je. Na

15.7.1944 godina vo s. Ramno e formirana Komandata na Kumanovskoto voeno

69

podra~je. Sepak, pred samoto odrùvawe na Prvoto zasedanie na ASNOM, kon

krajot na juli, sedi{teto na Komandata e prefrleno vo s. @egqane zaradi

podobri komunikacii i poradi blizinata so manastirot „Sv. Prohor

P~iwski“. Komandata na podra~jeto vo s. @egqane bila smestena vo zgradata

na porane{nata zandarmeriska stanica. Za komandant bil imenuvan Stojan

Todorovski - Largo, dotoga{en komandant na bataljon od Tretata makedonska

udarna brigada, za politi~ki komesar Du{ko Lukareski, a za zamenik-

komandant Mino Minovski, koj vo vtorata polovina na avgust bil nazna~en za

opolnomo{tenik na podra~jeto.

Komandata na kumanovskoto voeno podra~je ja zafa}ala teritorijata na

Kumanovo, Kratovo, Kriva Palanka i Pre{evo. Pri formiraweto na

Komandata na podra~jeto na toj prostor ve}e funkcionirale komandite na

mestata vo s. Pelince, Ramno i Bajlovce. Tie trebalo podobro da se

organiziraat za pretstojnite nastani.

Odlukata za odrùvawe na Prvoto zasedanie na ASNOM vo manastirot

„Sv. Prohor P~iwski“ barala i celosno obezbeduvawe na teritorijata od

sekakvi mo`ni iznenaduvawa na neprijatelot. Za taa cel Glavniot {tab na

NOV i PO na Makedonija ja opredelil Tretata makedonska udarna brigada. Na

kumanovskiot partizanski teritorijalen odred i Komandata na kumanovskoto

voeno podra~je, so komandite na mestata, im bila postavena zada~a da prezemat

~istewe na terenot od site vidovi neprijateli, a so toa da obezbedat normalna

rabota na delegatite na zasedanieto. Vo takvi uslovi, Inicijativniot odbor

za svikuvawe na ASNOM i negovite komisii, kako i site ostanati grupi i

poedinci, zadolèni okolu podgotovkite na zasedanieto, moèle nepre~eno da

gi izvr{uvaat svoite zada~i.

Soglasno so naredbite na Glavniot {tab na NOV i PO na Makedonija,

Komandata na podra~jeto izvr{ila reorganizacija na postoe~kite komandi vo

Pelince, Bajlovce i Ramno, a formirala i novi. Taka, kon krajot na juli 1944

godina polo`bata na podra~jeto bila slednata:

1. Komandata na mestoto od s. Pelince e prefrlena vo selo @egqane, so

namera po osloboduvaweto na Kumanovo da stane komanda na mestoto za grad

Kumanovo;

2. Komandata na mestoto od s. Bajlovce e predvidena da se locira vo

Stracin;

3. Komandata na mestoto s. Ramno e predvidena da se locira vo Kratovo.

Komandata od s. Ramno vo po~etokot na septemvri e prefrlena vo s. German, od

kade {to dejstvuvala do osloboduvaweto na Kratovo;

4. Kon krajot na juli e formirana Komandata na mestoto Pre{evo, no so

sedi{te vo prvo vreme vo s. Sebrat, potoa vo s. Starac i vo s. Bilja~a i

kone~no, po osloboduvaweto na Pre{evo, vo Pre{evo i

5. Kon krajot na avgust e formirana i Komandata na mestoto vo s.

Podrìkow, kako idna komanda za Kriva Palanka.

So reorganizacijata na operativnite zoni {to ja napravil Glavniot

{tab na NOV i PO na Makedonija vo po~etokot na avgust 1944 godina,

Komandata na Kumanovskoto voeno podra~je vlegla vo sostav na Prvata

operativna zona. No, bidej}i [tabot na zonata ne bil formiran vedna{, za

privremeno rakovodewe so operativnata zona Glavniot {tab go opredelil

[tabot na Tretata makedonska brigada. Dotoga{ so rabotata na Komandata na

70

Kumanovskoto voeno podra~je direktno rakovodel Glavniot {tab na

Makedonija.

So planot na operaciite za definitvno osloboduvawe na Makedonija,

{to go izgotvil Glavniot {tab na NOV i PO na Makedonija, Komandata na

Kumanovskoto voeno podra~je imalo zada~a da sodejstvuva so 17-ta Makedonska

udarna brigada severno od patot Kumanovo - Stracin, na prostorot P~iwa i

Drenak, so zada~a sekojdnevno da gi napa|a germanskite posadi i koloni na

patot i da sodejstvuva so 1-ta Bugarska OF armija, napa|aj}i na germanskite

pozicii strani~no od sever; edinicite na komandite na mestata od

kumanovskoto voeno podra~je imale zada~a da dejstvuvaat na komunikacijata

Kumanovo - Kriva Palanka. Vo re~isi site akcii za osloboduvawe na

naselenite mesta od germanskiot okupator na Kumanovskoto voeno podra~je

aktivno u~estvuvale i voenozadninskite organi kako na voenooperativen, taka

i na voenozadninski plan. Taka, po osloboduvaweto na Kriva Palanka i

Stracin e oslobodeno i Kumanovo na 11.11.1944 godina. Prvata edinica {to

vlegla vo Kumanovo bila ~etata na Komandata na podra~jeto, a potoa 17-ta

Makedonska udarna brigada i 1-ta Bugarska OF divizija.

Vo po~etokot na dekemvri, so naredba na Glavniot {tab na Makedonija,

na teritorijata na vardarskiot del na Makedonija se preimenuvani odnosno

ukinati dotoga{nite korpusni oblasti i se formirani tri voeni oblasti:

Kumanovskoto voeno podra~je potpadnalo pod Skopskata voena oblast, a vo

svoja nadle`nost gi imalo komandite na mestata vo Kumanovo, Pre{evo,

Kriva Palanka i Kratovo. Kako {to se gleda, so taa naredba e ukinata

Komandata na mestoto Stracin14

.


4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI

USTANOVI I ORGANIZACII

4.1. PROSVETNI USTANOVI I ORGANIZACII

520 (523) - NEPOLNA GIMNAZIJA „KOÔ RACIN“ KRATOVO -

KRATOVO (1946-1956); 1946/1956; kut. 3; 0,3. Nesreden: izve{tai,

pregledi.

521 (515) - COU „KOÔ RACIN“ KRATOVO - KRATOVO (1946-1967);

1927/1967: kn. 206; 4. Nesreden: glavni knigi, delovodnici,

dnevnici.

14

Mile Mihajlov, Voenozadninskite organi vo narodnoosloboditelnata vojna na Makaedonija

(1941-1945), Institut za nacionalna istorija, Skopje, 1992, str. 212-213.

71

522 (524) - CENTAR ZA EKONOMIKA I DOMAKINSTVO

„MAGDALENA ANTOVA“ KUMANOVO - KUMANOVO

(1940-1986??); 1940/1986: kn. 93, kut. 2; 2,9. Nesreden: glavni

knigi, oddelenski dnevnici, dnevnici od trgovsko u~ili{te

1949-1952 godina zapisnici, odluki, zavr{ni smetki, platni

spisoci.

523 (527) - KULTURNO-PROSVETNA ZAEDNICA KRATOVO -

KRATOVO (1985-1996); 1985/1996: kn. 1, kut. 2; 0,2. Nesreden:

izve{tai, zapisnici, odluki, zavr{ni smetki, platni spisoci.

4.2. KULTURNI USTANOVI I ORGANIZACII

524 (537) - SPOMENIK ZEBRWAK (1935-1937); 1935/1937: kut. 1; 0,1. SI


525 (536) - ZADU@BINA NIKOLA SPASI] KUMANOVO -

KUMANOVO - 1932/1935: kut. 1; 0,1. SI a.e. 21, listovi 31,

NIS 5 str.


6.1. ARHIVSKI FONDOVI DO 1944 g.

6.1.4. Zanaet~istvo

526 (528) - SAMARXISKI ESNAF KUMANOVO - KUMANOVO

( - ); 1830/1870: kn. 1; 0,1. SI a.e. 1, listovi 45, NIS 3 str.

(vo 1870 godina napraven e prepis na defterot od 1830 god.

pri {to se vneseni podatoci od 1870 godina - neoficijalni

sednici)



527 (550) - ZAVOD ZA PLATEN PROMET FILIJALA KUMANOVO -

KUMANOVO (1946-2001); 1946-2001: kn. 4, kut. 107; 1,2. Nesreden


528 (514) - PRETPRIJATIE ZA KILIMI “VERA PAZAVANSKA”

KRATOVO - KRATOVO (1947-1993); 1947/1993: kn. 51, kut. 4; 1,4.

Nesreden: statuti, spogodbi, platni spisoci.

72

529 (526) - FABRIKA ZA AMBALA@A „30 JULI“ KUMANOVO -

KUMANOVO (1962-1979); 1962/1979: kut. 21; 2,1. Nesreden:

zapisnici so odluki i materijali od sednicite na Upravniot

odbor, Rabotni~kiot sovet i Sobirot na rabotnite lu|e.


530 (538) - CENTAR ZA UNAPREDUVAWE NA INDIVIDUALNO

ZEMJODELIE RE KRATOVO - KRATOVO (1973-1999);

1973-1999: kut. 4; 0,4. Nesreden: statuti, zapisnici, pravilnici,

odluki, zavr{ni smetki i platni spisoci.

531 (539) - CENTAR ZA UNAPREDUVAWE NA INDIVIDUALNO

ZEMJODELIE RE KRIVA PALANKA - KRIVA PALANKA

(1971-1999); 1971/1999: kut. 5; 0,5. Nesreden: knigi za mati~na

evidencija, izve{tai, odluki, re{enija, zavr{ni smetki i

platni spisoci

532 (535) - CENTAR ZA UNAPREDUVAWE NA ZEMJODELIE

“RAZVITOK” RE KUMANOVO - KUMANOVO (1947-1999);

1947/1999: kn. 1, kut. 11; 1,2. Nesreden: statuti, pravilnici,

spogodbi, izve{tai, zapisnici, platni spisoci


533 (546) - TRGOVSKO-UGOSTITELSKA KOMORA KRIVA PALANKA -

KRIVA PALANKA (1952-1958) 1952/1958: kut. 1; 0,1. SI


534 (513) – „EMOS“ EKSPORT-IMPORT KUMANOVO - KUMANOVO

(1980-1992) 1980/1992: kut. 3; 0,3. Nesreden: delovodni

protokoli, zapisnici, odluki, zavr{ni smetki, platni

spisoci

535 (551) - TRGOVSKO PRETPRIJATIE „ANGROSNABDITEL“

KUMANOVO - KUMANOVO (1956-2001) 1956/2001: kut. 30; 3.

Nesreden: planovi, izve{tai, zapisnici i zavr{ni smetki

536 (548) - TURISTI^KO DRU[TVO „KARPO[“ KUMANOVO -

KUMANOVO (1956-1960); 1956/1960: kut. 1; 0,1. SI a.e. 28,


537 (522) - POS „KINOPROMET“ KUMANOVO - KUMANOVO

(1947-1969) 1947/1969: kut. 4; 0,4. Nesreden: delovodni

protokoli, izve{tai, zapisni~ki knigi i zavr{ni smetki.

73

6.2.5. Zadrugi

538 (549) - MOLERO-FARBARSKA ZADRUGA „DOSKO MOLER“

KUMANOVO - KUMANOVO (1955-1981) 1955/1981: kn. 1,

kut. 5; 0,5. Nesreden

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII,

POLITI^KI PARTII, DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

7.1. POLITI^KI PARTII

539 (516) - OP[TINSKI ODBOR NA SOCIJALISTI^KA PARTIJA

KRATOVO - KRATOVO (1991- ) 1991/1997: kut. 2; 0,2.

Nesreden: zapisnici i materijali od sednici

8. VERSKI ORGANIZACII

8.1.4. Makedonska pravoslavna crkva

540 (540) - MANASTIR „SV. \OR\I BEQAROBIJA“ BEQAKOVCE -

BEQAKOVCE (1912-1944) 1912/1944: kn. 1, kut. 1; 0,1. SI


541 (541) - MANASTIR GRADI[TE - GRADI[TE (1919-1926)


8.2. ISLAMSKA VERSKA ZAEDNICA VO MAKEDONIJA

542 (507) - OKRU@NO MUFTISTVO KUMANOVO - KUMANOVO

(1923-1930) 1923-1930: papka 1. Nesreden

543 (509) - OKOLISKO VAKUVSKO MEARIVSKO POVERENSTVO

KRIVA PALANKA - KRIVA PALANKA (1931-1933)

1931/1933: kn. 1, papka 1; 0,1. SI a.e. 16, listovi 38, NIS 5 str.

544 (508) - OKOLISKO VAKUVSKO MEARIVSKO POVERENSTVO

KUMANOVO - KUMANOVO (1930-1940) 1930-1940: papka 1.

Nesreden

545 (512) - VAKUVSKA UPRAVA KRATOVO - KRATOVO (1923-1926)


74

546 (511) - VAKUVSKA UPRAVA KRIVA PALANKA - KRIVA

PALANKA (1923-1929) 1923, 1927/1929: kn. 1, papka 1; 0,1. SI


547 (510) - VAKUVSKA UPRAVA KUMANOVO - KUMANOVO (1923-1929)


9. OSTANATO


B.1. SEMEJNI FONDOVI

548 (504) - BRA]A DIMKOV - KUMANOVO 1877/1917: kut. 1; 0,1. SI


B.2. LI^NI FONDOVI

549 (503) - DIMI] ALEKSANDAR - PALANÂNSKI - KUMANOVO

1930-1980: kut. 1; 0,1. SI a.e. 28, listovi 39, NIS 3 str.

550 (505) - ZLATKOVI] ANGEL - KUMANOVO 1901/1941: kn. 24, kut. 1;


551 (502) - LAZAR SOKOLOV - KUMANOVO 1946/1948: kut. 4; 0,4. SI


Documents

ARHIVSKI FONDOVI I ZBIRKI VO DR@AVNIOT ARHIV NA · PDF filearhivskite fondovi i zbirki i za op{tata karakteristika na arhivskata gra|a, za informativnite sredstva, katalozite i sl