Bài 12 KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN PHI KẾT QUẢ KINH DOANHeldata10.topica.edu.vn/v2.02017/ACC302/Giao trinh/ACC302_Bai12_v2... · Sau khi học bài này, sinh viên có

Bài 12: Kế toán xác định và phân phối kết quả kinh doanh

ACC302_Bai12_v2.0016103224

88

Bài 12 KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN PHỐI

KẾT QUẢ KINH DOANH

Nội dung Mục tiêu

Xác định kết quả kinh doanh là khâu cuối

cùng trước khi kế toán lập báo cáo tài

chính cho doanh nghiệp. Kết quả hoạt

động kinh doanh trong một kỳ kế toán của

doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng

giúp đánh giá tình hình kinh doanh của

doanh nghiệp trong kỳ kế toán đó. Do

vậy, nắm vững nguyên tắc xác định kết

quả kinh doanh sẽ giúp cho doanh nghiệp

ghi chép đúng và chính xác kết quả kinh

doanh của mình, làm cơ sở lập các báo

cáo tài chính chính xác và trung thực.

Sau khi học bài này, sinh viên có thể:

• Chỉ ra được các hoạt động kinh doanh trong

doanh nghiệp.

• Xác định được trình tự kế toán, xác định được

kết quả kinh doanh từ các hoạt động sản xuất

kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động

khác của doanh nghiệp.

• Nhận biết được các quy định về phân phối kết

quả kinh doanh trong doanh nghiệp cũng như

xử lý các khoản lỗ.

Hướng dẫn học

Để học tốt bài này, sinh viên cần:

• Nắm vững nội dung các chỉ tiêu phản ánh kết

quả hoạt động kinh doanh.

• Hiểu biết chính sách phân phối kết quả kinh

doanh các loại hình đơn vị kế toán áp dụng.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

89

TÌNH HUỐNG DẪN NHẬP

Tình huống: EVN lỗ “sân trong”, lãi “sân ngoài”

Báo cáo kiểm toán cho thấy EVN lỗ trong kinh doanh điện, lãi

trong đầu tư kinh doanh ngoài ngành.

Trong báo cáo kiểm toán chúng tôi đã nêu rất rõ, tổng lợi nhuận trước

thuế của EVN năm 2007 là 4.376 tỷ đồng. Nhưng nếu tách riêng chênh

lệch thu được từ việc tăng giá điện (hơn 3.400 tỷ đồng) và chuyển

thẳng vào quỹ đầu tư mà không hạch toán vào kết quả kinh doanh thì

lợi nhuận của EVN chỉ còn 973 tỷ đồng.

Và nếu tính riêng kinh doanh điện, thì EVN lỗ hơn 506 tỷ đồng. Như vậy, lãi của EVN trong năm 2007

chủ yếu là thu được từ đầu tư ngoài ngành như: chứng khoán, tài chính, ngân hàng, thu cổ tức đầu tư

vốn, tiền phạt vi phạm hợp đồng…

Các hoạt động đầu tư ra ngoài của EVN đến thời điểm này là có lãi. Tỷ trọng này không phải là quá cao,

nhưng chúng tôi khuyến cáo với EVN cần phải huy động tối đa nguồn lực để tập trung đầu tư cho sản

xuất điện.

Dự báo nhu cầu về điện vẫn đang có xu hướng căng thẳng do đó EVN cần phải tập trung phục vụ cho

nhiệm vụ sản xuất kinh doanh chính, tái cơ cấu lại các khoản đầu tư để tập trung cho sản xuất điện. Nếu

một đơn vị ngành điện mà lãi lớn từ ngân hàng, chứng khoán thì cũng cần phải xem xét lại!

Nguồn: http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=144557&ChannelID=2.

1. Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm kết quả của các

hoạt động nào?

2. Kế toán xác định kết quả hoạt động kinh doanh và phản ánh các nghiệp vụ

này ra sao?

3.

http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=144557&ChannelID=2


ACC302_Bai12_v2.0016103224

90

12.1. Kế toán xác định kết quả kinh doanh

12.1.1. Phân loại các hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp

Kết quả hoạt động kinh doanh là kết quả cuối cùng của

hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động đầu tư tài chính

và hoạt động khác trong một thời kỳ nhất định. Biểu hiện

của kết quả kinh doanh là số lãi (hoặc số lỗ).

• Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là số chênh

lệch giữa doanh thu bán hàng thuần (doanh thu

thuần) với giá vốn hàng đã bán (của sản phẩm,

hàng hoá, lao vụ, dịch vụ…), chi phí bán hàng và

chi phí quản lý doanh nghiệp.

• Kết quả hoạt động tài chính là số chênh lệch giữa doanh thu của hoạt động tài chính

và chi phí hoạt động tài chính.

• Kết quả hoạt động khác là số chênh lệch giữa số thu khác và số chi khác.

Cách xác định các loại kết quả:

Lợi nhuận sau

thuế TNDN

=

Kết quả hoạt

động sản xuất

kinh doanh

+

Kết quả hoạt

động đầu tư

tài chính

+ Kết quả hoạt

động khác

– Chi phí thuế

TNDN

Trong đó:

Kết quả hoạt

động sản xuất

kinh doanh

= Doanh thu

thuần –

Giá vốn

hàng bán –

Chi phí

bán hàng –

Chi phí quản lý

doanh nghiệp

Kết quả hoạt động

đầu tư tài chính =

Doanh thu thuần từ hoạt

động đầu tư tài chính –

Chi phí hoạt động

đầu tư tài chính


kinh doanh =


bán hàng và dịch vụ +


đầu tư tài chính

Kết quả hoạt động khác = Thu nhập khác – Chi phí khác

12.1.2. Kế toán xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh

a. Tài khoản kế toán

Các tài khoản được sử dụng để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là:

TK 632, TK 641, TK 642, TK 511, TK 911… Trong đó sơ đồ hạch toán các tài khoản

632, 511 các bạn đã được học ở bài trước. Sau đây sẽ giới thiệu cách hạch toán các tài

khoản còn lại.

• Tài khoản 641 “Chi phí bán hàng”: Được sử dụng để phản ánh các khoản chi phí

thực tế phát sinh trong quá trình bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ. Nội dung

phản ánh trên TK 641 như sau:


ACC302_Bai12_v2.0016103224

91

Tài khoản 641

▪ Tính tiền lương và các khoản trích theo lương

cho nhân viên bán hàng.

▪ Giá trị vật liệu xuất dùng phục vụ cho quá

trình bán hàng.

▪ Trích khấu hao tài sản cố định của bộ phận

bán hàng.

▪ Hoa hồng bán hàng phải trả cho đại lý.

▪ Chi phí dịch vụ mua ngoài.

▪ Các khoản trích trước chi phí sửa chữa lớn tài

sản cố định.

▪ Xuất hàng hóa tiêu dùng nội bộ cho hoạt động

bán hàng.

▪ Trích lập dự phòng các khoản phải trả.

▪ Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng.

▪ Kết chuyển chi phí bán hàng vào TK 911 để

xác định kết quả kinh doanh trong kỳ.

• Tài khoản 642 “Chi phí quản lý doanh nghiệp”: Tài khoản này được sử dụng để

phản ánh các chi phí quản lý chung cho toàn doanh nghiệp phát sinh trong kỳ. Nội

dung phản ánh trên TK 642 như sau:

Tài khoản 642

▪ Tiền lương và các khoản trích theo lương.

▪ Giá trị vật liệu, công cụ dụng cụ xuất dùng, hoặc

mua sử dụng ngay cho quản lý doanh nghiệp.

▪ Trích khấu hao tài sản cố định.

▪ Các khoản lệ phí giao thông.

▪ Dự phòng phải thu khó đòi, trích lập dự phòng

trợ cấp mất việc làm, trích lập dự phòng phải trả.

▪ Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho quản

lý, chi hội nghị, tiếp khách.

▪ Xuất hàng hóa tiêu dùng nội bộ cho hoạt động

quản lý doanh nghiệp.

▪ Các khoản ghi giảm chi phí quản lý

doanh nghiệp.

▪ Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi, dự

phòng phải trả (chênh lệch giữa số dự phòng

phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã lập

kỳ trước).

▪ Kết chuyển chi phí quản lý doanh nghiệp vào

TK 911 để xác định kết quả kinh doanh trong kỳ.

• Tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh”: Tài khoản này được dùng để xác

định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và các hoạt động khác của doanh nghiệp

trong một kỳ hạch toán. Nội dung phản ánh trên TK 911 như sau:

Tài khoản 911

▪ Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hoá, bất động

sản đầu tư và dịch vụ đã tiêu thụ.

▪ Chi phí hoạt động tài chính, chi phí thuế thu

nhập doanh nghiệp và chi phí khác.

▪ Chi phí bán hàng và chi phí quản lý

doanh nghiệp.

▪ Kết chuyển số lãi trước thuế trong kỳ.

▪ Doanh thu thuần của sản phẩm, hàng hoá, lao

vụ, bất động sản đầu tư và dịch vụ đã tiêu thụ

trong kỳ.

▪ Doanh thu hoạt động tài chính và các khoản

thu nhập khác.

▪ Các khoản ghi giảm chi phí thuế thu nhập

doanh nghiệp.

▪ Thực lỗ về hoạt động kinh doanh trong kỳ.

b. Trình tự ghi sổ một số nghiệp vụ kế toán chủ yếu

(1) Cuối kỳ, kế toán thực hiện kết chuyển giá vốn hàng đã bán trong kỳ:

Nợ TK 911: Giá vốn kết chuyển

Có TK 632: Giá vốn kết chuyển.

(2) Kết chuyển doanh thu bán hàng thuần trong kỳ:


ACC302_Bai12_v2.0016103224

92

Nợ TK 511: Kết chuyển doanh thu thuần

Có TK 911: Kết chuyển doanh thu thuần.

(3) Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp:

Nợ TK 911: Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí quản lí doanh nghiệp

Có TK 641, 642: Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí quản lí

doanh nghiệp.

Sơ đồ 12.1: Trình tự kế toán xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh

Ví dụ: Kế toán xác định kết quả kinh doanh (Đơn vị tính: Đồng)

Tại doanh nghiệp A, cuối kỳ kế toán xác định được:

1. Tổng giá vốn hàng bán trong kỳ là 120.000.000.

2. Chi phí bán hàng 5.000.000, quản lý doanh nghiệp 6.000.000.

3. Tổng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là 150.000.000.

Định khoản các nghiệp vụ kết chuyển.

Bài giải:

Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh = 150.000.000 – 120.000.000 – 5.000.000 –

6.000.000 = 19.000.000

Các nghiệp vụ kết chuyển được định khoản như sau:

(1) Kết chuyển giá vốn hàng bán

Nợ TK 911: 120.000.000

Có TK 632: 120.000.000.

(2) Kết chuyển chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp

Nợ TK 911: 11.000

Có TK 641: 5.000.000

Có TK 642: 6.000.000.

(3) Kết chuyển doanh thu

Nợ TK 511: 150.000.000

Có TK 911: 150.000.000.

12.1.3. Kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính


Tài khoản được sử dụng trong kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính gồm

có: TK 635, TK 515.

TK 911 TK 632

TK 511 (1)

(2)

(3)

TK 641, 642

TK 911 TK 632

TK 511 (1)

(2)

(3)

TK 641, 642


ACC302_Bai12_v2.0016103224

93

• Tài khoản 635 “Chi phí tài chính”: Tài khoản này phản ánh những khoản chi phí

hoạt động tài chính bao gồm các khoản chi phí hoặc các khoản lỗ liên quan đến các

hoạt động đầu tư tài chính, chi phí cho vay và đi vay vốn, chi phí góp vốn liên doanh,

liên kết, lỗ chuyển nhượng chứng khoán ngắn hạn, chi phí giao dịch bán chứng

khoán....; dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán, khoản lỗ phát sinh khi bán ngoại

tệ, lỗ tỷ giá hối đoái... Nội dung phản ánh trên TK 635 như sau:

Tài khoản 635

▪ Chi phí tiền lãi vay, lãi mua hàng trả chậm,

lãi thuê tài sản thuê tài chính.

▪ Lỗ bán ngoại tệ.

▪ Chiết khấu thanh toán cho người mua.

▪ Các khoản lỗ do thanh lý nhượng bán các

khoản đầu tư.

▪ Lỗ tỷ giá hối đoái.

▪ Dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán.

▪ Kết chuyển hoặc phân bổ chênh lệch tỷ giá

hối đoái của hoạt động đầu tư xây dựng

cơ bản.

▪ Hoàn nhập dự phòng giảm giá đầu tư

chứng khoán.

▪ Cuối kỳ, kết chuyển toàn bộ chi phí tài

chính phát sinh trong kỳ để xác định kết

quả hoạt động kinh doanh.

• Tài khoản 515 “Doanh thu hoạt động tài chính”: Tài khoản này dùng để phản ánh

doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức, lợi nhuận được chia và doanh thu hoạt

động tài chính khác của doanh nghiệp. Nội dung phản ánh trên TK 515

như sau:

Tài khoản 515

▪ Số thuế GTGT phải nộp tính theo phương

pháp trực tiếp.

▪ Kết chuyển doanh thu hoạt động tài

chính thuần sang TK 911 “Xác định kết

quả kinh doanh”.

▪ Tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận được chia.

▪ Lãi do nhượng bán các khoản đầu tư vào

công ty con, công ty liên doanh, liên kết.

▪ Chiết khấu thanh toán được hưởng.

▪ Lãi tỷ giá hối đoái phát sinh khi bán ngoại tệ.

▪ Lãi tỷ giá hối đoái do đánh giá lại cuối năm

tài chính các khoản mục tiền tệ có gốc

ngoại tệ của hoạt động kinh doanh.

▪ Kết chuyển hoặc phân bổ lãi tỷ giá hối đoái

của hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản.

▪ Doanh thu hoạt động tài chính khác phát

sinh trong kỳ.


(1) Tập hợp chi phí thuộc hoạt động tài chính:

Nợ TK 635: Tập hợp chi phí hoạt động tài chính

Có TK 121, 128, 221, 222, 228, 229, 413, 111, 112...: Chi phí hoạt động đầu tư

tài chính thực tế phát sinh.

(2) Hoàn nhập các khoản dự phòng giảm giá đầu tư không dùng đến:

Nợ TK 229: Dự phòng tổn thất tài sản

Có TK 635: Ghi giảm chi phí đầu tư tài chính.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

94

(3) Số thuế GTGT phải nộp về hoạt động tài chính trong

kỳ (với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương

pháp trực tiếp):

Nợ TK 515: Ghi giảm doanh thu hoạt động tài chính

Có TK 3331 (33311): Số thuế GTGT phải nộp.

(4) Phản ánh các khoản doanh thu hoạt động tài chính:

Nợ TK 111, 112, 152, 131, 138,...

Có TK 515: Tổng doanh thu hoạt động tài chính

Có TK 3331 (33311): Thuế GTGT đầu ra phải nộp về hoạt động tài chính (nếu có).

(5) Các khoản giảm giá hàng bán và doanh thu hàng bán bị trả lại thuộc hoạt động tài

chính (nếu có):

Nợ TK 515: Giá trị ghi giảm doanh thu

Nợ TK 3331 (33311): Thuế GTGT tương ứng

Có TK 111, 112, 3388,...: Tổng số giảm giá, doanh thu của hàng bán bị trả lại.

(6) Kết chuyển chi phí hoạt động tài chính trừ vào kết quả cuối kỳ:

Nợ TK 911: (Hoạt động tài chính)

Có TK 635: Kết chuyển chi phí hoạt động tài chính.

(7) Kết chuyển doanh thu thuần về hoạt động tài chính:

Nợ TK 515: Kết chuyển doanh thu thuần tài chính

Có TK 911: (Hoạt động tài chính).

Sơ đồ 12.2: Trình tự kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính

Ví dụ: Kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính (Đơn vị tính: 1000 đồng)

Doanh nghiệp A, cuối kỳ kế toán xác định:

(1) Tổng chi phí từ hoạt động tài chính là 12.000.000.

(2) Tổng doanh thu từ hoạt động đầu tư tài chính là 10.000.000.

Hãy xác định kết quả kinh doanh từ hoạt động đầu tư tài chính và định khoản các nghiệp

vụ kết chuyển xác định kết quả.

Bài giải:

Kết quả hoạt động đầu tư tài chính = 10.000.000 – 12.000.000 = – 2.000.000

CHÚ Ý

Tài khoản 229 là những tài khoản điều chỉnh giảm cho tài sản nên kết cấu của nó ngược lại với kết cấu

của những tài khoản tài sản. Khi xuất hiện trên bảng cân đối kế toán giá trị của số dư các tài khoản này

sẽ được ghi trên phần tài sản nhưng với giá trị âm.

TK 911

TK 111, 112, 222…

TK 635

TK 229

TK 515

TK 331

TK 111, 112, 152… (1)

(2)

(6)

(7)

(3)

(4)

(5)


ACC302_Bai12_v2.0016103224

95


(1) Kết chuyển chi phí tài chính

Nợ TK 911: 12.000.000

Có TK 635: 12.000.000.

(2) Kết chuyển doanh thu tài chính

Nợ TK 515: 10.000.000

Có TK 911: 10.000.000.

12.1.4. Kế toán xác định kết quả hoạt động khác


Kế toán xác định kết quả hoạt động khác sử dụng TK 711 “Thu nhập khác” và TK 811

“Chi phí khác”.

• Tài khoản 811 “Chi phí khác”: Tài khoản này được dùng để phản ánh các khoản

chi phí các sự kiện hay nghiệp vụ riêng biệt với hoạt động thông thường của các

doanh nghiệp. Nội dung phản ánh trên TK 811 như sau:

Tài khoản 811

▪ Các khoản chi phí phát sinh do hoạt động

nhượng bán tài sản cố định.

▪ Chi phí khác phát sinh khi đánh giá lại vật

tư, hàng hóa, tài sản cố định khi đầu tư

vào các công ty liên doanh, liên kết, cơ sở

kinh doanh đồng kiểm soát…

▪ Chi phí cho các khoản tiền phạt do vi phạm

hợp đồng kinh tế, bị phạt truy nộp thuế.

Cuối kỳ, kết chuyển toàn bộ các khoản chi phí

khác phát sinh trong kỳ vào TK 911 để xác định

kết quả.

• TK 711 “Thu nhập khác”: Tài khoản này được dùng để phản ánh các khoản thu

nhập khác, các khoản doanh thu ngoài hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nội

dung phản ánh trên TK 711 như sau:

Tài khoản 711

▪ Thuế GTGT phải nộp (nếu có) tính theo

phương pháp trực tiếp đối với các khoản

thu nhập khác ở doanh nghiệp nộp thuế

GTGT tính theo phương pháp trực tiếp.

▪ Kết chuyển các khoản thu nhập khác phát

sinh trong kỳ sang TK 911 “Xác định kết

quả kinh doanh”.

▪ Phát sinh các khoản thu nhập khác từ hoạt

động nhượng bán, thanh lý tài sản cố định.

▪ Đánh giá lại vật tư, hàng hóa, tài sản cố

định đưa đi đầu tư vào công ty liên kết, cơ

sở đồng kiểm soát.

▪ Thu nhập khác phát sinh từ giao dịch bán

và thuê lại tài sản cố định là thuê tài chính,

thuê hoạt động.

▪ Thu tiền phạt do khách hàng vi phạm

hợp đồng.

▪ Các khoản hoàn thuế xuất khẩu, nhập

khẩu, tiêu thụ đặc biệt được tính vào

thu nhập.

▪ Được tài trợ, biếu tặng vật tư, hàng hóa, tài

sản cố định.

▪ Giảm thuế GTGT phải nộp.

▪ Các khoản phải trả không xác định được

chủ nợ.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

96


• Phản ánh các khoản chi phí khác

(1) Các chi phí phát sinh trong quá trình thanh lý, nhượng bán tài sản cố định,

kế toán ghi:

Nợ TK 811: Chi phí khác

Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ

Có TK 111, 112, 152, 153…

(2) Giá trị còn lại của tài sản cố định thanh lý, nhượng bán, kế toán ghi:

Nợ TK 811: Chi phí khác (giá trị còn lại)

Nợ TK 214: Hao mòn tài sản cố định (giá trị hao mòn)

Có TK 211, 213: Nguyên giá.

(3) Các khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế, bị phạt, truy nộp thuế, kế toán ghi:

Nợ TK 811

Có TK 111, 112, 333, 338…

(4) Các khoản chi phí khác phát sinh như chi phí khắc phục tổn thất do gặp rủi ro

trong kinh doanh (thiên tai, hỏa hoạn, cháy nổ…) kế toán ghi:

Nợ TK 811

Có TK 111, 112, 152…

• Phản ánh các khoản thu nhập khác

(5) Phản ánh số thu về thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112, 152, 153, 131…

Có TK 711: Thu nhập khác (giá bán)

Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp.

(6) Phản ánh các khoản tiền thu được phạt, được bồi thường do các đơn vị khác vi

phạm hợp đồng kinh tế, kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112: Nếu thu tiền

Nợ TK 1388: Nếu chưa thu tiền

Nợ TK 334, 338: Nếu trừ vào tiền nhận ký quỹ, ký cược…

Có TK 711: Thu nhập khác.

(7) Phản ánh các khoản thu nhập khác như tiền thưởng, các khoản thu nhập bị bỏ

quên, bỏ sót từ năm trước… kế toán ghi:

Nợ TK 111, 112, 152…

Có TK 711

(8) Cuối kỳ, kết chuyển thu nhập khác, chi phí khác để xác định kết quả hoạt động

khác, kế toán ghi:

(8.1) Cuối kỳ kết chuyển chi phí khác để xác định kết quả kinh doanh, kế toán ghi:

Nợ TK 911: Số chi phí kết chuyển

Có TK 811: Số chi phí kết chuyển.

(8.2) Cuối kỳ, kết chuyển số thu khác để xác định kết quả kinh doanh, kế toán ghi:

Nợ TK 711: Kết chuyển thu nhập khác

Có TK 911: Kết chuyển thu nhập khác.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

97

Ví dụ: Xác định kết quả hoạt động khác (Đơn vị tính: Đồng)

Doanh nghiệp A, trong kỳ kế toán xác định được:

(1) Tổng thu nhập khác 15.000.000.

(2) Tổng chi phí khác 10.000.000.

Hãy xác định kết quả hoạt động khác và định khoản các nghiệp vụ kết chuyển

Bài giải:

Kết quả hoạt động khác = 15.000.000 – 10.000.000 = 5.000.000


(1) Kết chuyển thu nhập khác

Nợ TK 711: 15.000.000

Có TK 911: 15.000.000

(2) Kết chuyển chi phí khác

Nợ TK 911: 10.000.000

Có TK 811: 10.000.000

Quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định hiện hành đối với việc

hạch toán kế toán

Do sự áp dụng Chuẩn mực kế toán số 17 – Thuế thu nhập doanh nghiệp, Thông tư số

60/2007/TT-BTC ban hành ngày 14/06/2007 của Bộ Tài chính và Thông tư số

134/2007/TT-BTC ban hành ngày 23/11/2007, nên việc xác định và hạch toán kế toán

thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hiện nay đã có những điểm mới khác biệt so với

trước đây. Trong quá trình quyết toán thuế TNDN một trong những công việc mà các

doanh nghiệp phải làm đó là xác định phần chênh lệch tạm thời giữa kế toán và thuế

nhằm xác định Chi phí thuế thu nhập hoãn lại hay Thu nhập thuế thu nhập hoãn lại để

xác định Chi phí thuế TNDN hiện hành và xác định kết quả của doanh nghiệp.

Cách xác định các khoản chênh lệch tạm thời làm tăng tổng lợi nhuận trước thuế TNDN

trong quá trình quyết toán thuế TNDN.

1. Điều chỉnh tăng tổng lợi nhuận trước thuế TNDN (Mã số B1)

Chỉ tiêu này phản ánh toàn bộ các điều chỉnh về doanh thu hoặc chi phí được ghi nhận

theo chế độ kế toán, nhưng không phù hợp với quy định của Luật thuế TNDN, làm tăng

tổng lợi nhuận trước thuế của cơ sở kinh doanh. Trong đó:

1.1. Các khoản điều chỉnh tăng doanh thu (mã số B2)

Chỉ tiêu này phản ánh tất cả các khoản điều chỉnh dẫn đến tăng doanh thu tính thuế do

sự khác biệt giữa các quy định về kế toán và thuế bao gồm các khoản được xác định là

doanh thu để tính thuế TNDN theo quy định của Luật thuế TNDN nhưng không được ghi

nhận là doanh thu trong kỳ theo quy định của chuẩn mực kế toán về doanh thu. Chỉ tiêu

này cũng phản ánh các khoản giảm trừ doanh thu được chấp nhận theo chế độ kế toán,

nhưng không được chấp nhận theo quy định của Luật thuế.

Các trường hợp điển hình dẫn đến tăng doanh thu tính thu nhập chịu thuế gồm:

(1) Các trường hợp được xác định là doanh thu tính thuế TNDN trong năm nhưng chưa

đủ điều kiện để ghi nhận doanh thu theo chế độ kế toán.

(2) Trường hợp cho thuê tài sản, có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm.

(3) Các khoản hàng hóa, dịch vụ được trao đổi không được xác định là doanh thu

nhưng là doanh thu để tính thu nhập chịu thuế theo quy định của Luật thuế TNDN.

(4) Các khoản được giảm trừ doanh thu bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ hoặc doanh

thu hoạt động tài chính theo chuẩn mực kế toán, nhưng không được loại trừ khỏi

doanh thu để tính thu nhập chịu thuế.

Nguồn: http://www.tapchiketoan.com/ke-toan/ke-toan-tong-hop/quyet-toan-thue-thu-

nhap-doanh-nghiep-theo-quy-dinh-hien-hanh-doi-voi-viec-hach-toan-ke-4.html

http://www.tapchiketoan.com/ke-toan/ke-toan-tong-hop/quyet-toan-thue-thu-nhap-doanh-nghiep-theo-quy-dinh-hien-hanh-doi-voi-viec-hach-toan-ke-4.html

http://www.tapchiketoan.com/ke-toan/ke-toan-tong-hop/quyet-toan-thue-thu-nhap-doanh-nghiep-theo-quy-dinh-hien-hanh-doi-voi-viec-hach-toan-ke-4.html


ACC302_Bai12_v2.0016103224

98

12.1.5. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành

Hàng quý, kế toán căn cứ vào tờ khai thuế TNDN để ghi nhận số thuế TNDN tạm phải

nộp vào chi phí thuế TNDN hiện hành. Cuối năm tài chính, căn cứ vào tờ khai quyết

toán thuế, xác định số thuế TNDN phải nộp thêm hoặc số giảm chi phí thuế TNDN.

Đối với các sai sót không trọng yếu liên quan đến khoản thuế TNDN phải nộp của các

năm trước, doanh nghiệp được hạch toán tăng hoặc giảm số thuế TNDN của các năm

trước vào chi phí thuế TNDN hiện hành của năm phát hiện sai sót.

Đối với các sai sót trọng yếu, kế toán điều chỉnh hồi tố theo quy định của chuẩn mực kế

toán số 29.

Kế toán sử dụng tài khoản 8211 “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành” để

phản ánh chi phí thuế TNDN hiện hành. Tài khoản 8211 có kết cấu như sau:

Tài khoản 8211

Phát sinh Nợ: Phát sinh Có:

▪ Thuế TNDN phải nộp tính vào chi phí

thuế TNDN hiện hành phát sinh

trong năm.

▪ Thuế TNDN của các năm trước phải nộp

bổ sung do phát hiện sai sót không trọng

yếu của các năm trước được ghi tăng chi

phí thuế TNDN hiện hành của năm hiện tại.

▪ Số thuế TNDN hiện hành thực tế phải nộp

trong năm < Số thuế TNDN tạm phải nộp

được giảm trừ vào chi phí thuế TNDN hiện

hành đã ghi nhận trong năm.

▪ Số thuế TNDN phải nộp được ghi giảm do

phát hiện sai sót không trọng yếu của các

năm trước được ghi giảm chi phí thuế

TNDN hiện hành trong năm hiện tại.

▪ Kết chuyển chi phí thuế TNDN hiện hành

vào bên Nợ tài khoản 911.

(1) Hàng quý, khi xác định thuế TNDN tạm phải nộp theo quy định của Luật thuế

TNDN, số thuế TNDN tạm phải nộp vào ngân sách Nhà nước được xác định là thuế

TNDN hiện hành, ghi:

Nợ TK 8211: Chi phí thuế TNDN hiện hành

Có TK 3334: Thuế TNDN.

(2) Cuối năm tài chính, nếu số thuế TNDN thực tế phải nộp > Số thuế TNDN tạm phải

nộp, số còn phải nộp thêm được ghi sổ:



Nếu số thuế TNDN thực tế < Số thuế TNDN tạm phải nộp, số giảm chi phí thuế

TNDN hiện hành được ghi sổ:

Nợ TK 3334: Thuế TNDN

Có TK 8211: Chi phí thuế TNDN hiện hành.

(3) Khi phát hiện sai sót không trọng yếu của các năm trước liên quan đến thuế TNDN

phải nộp của các năm trước, doanh nghiệp được hạch toán tăng hoặc giảm số thuế

TNDN phải nộp của các năm trước vào chi phí thuế TNDN của năm phát hiện sai

sót. Nếu số thuế TNDN hiện hành của các năm trước phải nộp bổ sung do phát hiện

sai sót không trọng yếu của các năm trước được ghi tăng chi phí thuế TNDN hiện

hành của năm hiện tại, ghi:


ACC302_Bai12_v2.0016103224

99



Trường hợp số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp được ghi giảm do phát hiện sai

sót không trọng yếu của năm trước được ghi giảm chi phí thuế TNDN hiện hành

trong năm hiện tại, ghi:

Nợ TK 3334: Thuế TNDN

Có TK8211: Chi phí thuế TNDN hiện hành.

(4) Cuối kỳ kế toán, kết chuyển chi phí thuế TNDN, nếu số phát sinh bên Nợ của TK

8211 > số phát sinh bên Có của nó thì số chênh lệch được ghi:

Nợ TK 911: Xác định kết quả kinh doanh


Nếu nếu số phát sinh bên Nợ của TK 8211 < số phát sinh bên Có của nó thì số chênh

lệch được ghi:



12.1.6. Kế toán thuế thu nhập hoãn lại

Khi phát sinh các khoản chênh lệch tạm thời, các doanh nghiệp ghi nhận chúng như thế

nào trên báo cáo tài chính nhằm đảm bảo phản ánh một cách trung thực và hợp lý nhất

tình hình tài chính của mình?

Trước khi ban hành Chuẩn mực kế toán số 17, các khoản chênh lệch vĩnh viễn và chênh

lệch tạm thời, khi phát sinh, được ghi nhận tăng/giảm lợi nhuận chưa phân phối và ghi

tăng/giảm thuế thu nhập phải nộp một cách tương ứng. Như vậy, trong kỳ kế toán các

chênh lệch tạm thời được ghi nhận tương đương với các chênh lệch vĩnh viễn, điều này

chưa phản ánh đúng bản chất của các khoản chênh lệch và làm sai lệch tình hình tài

chính và kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp.

Chuẩn mực kế toán số 17 đưa ra cách thức xử lý đối với các khoản chênh lệch tạm thời.

Các khoản chênh lệch tạm thời này sẽ tạo ra các khoản chênh lệch về thuế thu nhập phải

nộp/phải thu trong các kỳ tương lai. Từ đó xuất hiện hai khái niệm: Tài sản thuế thu

nhập hoãn lại và Thuế thu nhập hoãn lại phải trả.

a. Kế toán thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả là thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ phải nộp trong tương

lai tính trên các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm

hiện hành.

Chênh lệch tạm thời là chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hay nợ

phải trả trong bảng cân đối kế toán với cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp của các

khoản mục này.

Cơ sở tính thuế thu nhập của một tài sản hay nợ phải trả là giá trị tính cho tài sản hoặc

nợ phải trả cho mục đích xác định thuế thu nhập doanh nghiệp.

• Xác định cơ sở tính thuế thu nhập của một tài sản

Cơ sở tính thuế thu nhập của một tài sản: là giá trị sẽ được khấu trừ cho mục đích

thuế thu nhập, được trừ khỏi các lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp sẽ nhận được và


ACC302_Bai12_v2.0016103224

100

phải chịu thuế thu nhập khi giá trị ghi sổ của tài sản đó được thu hồi. Nếu những lợi

ích kinh tế này khi nhận được mà không phải chịu thuế thu nhập thì cơ sở tính thuế

thu nhập của tài sản đó bằng giá trị ghi sổ của nó.

Để nhận biết cơ sở tính thuế của một tài sản trên bảng cân đối kế toán cần phải xem

xét các yếu tố sau:

o Giá trị khoản thu nhập chịu thuế khi thu hồi tài sản đó tạo ra;

o Giá trị khoản thu nhập được loại trừ khỏi thu nhập chịu thuế;

o Giá trị còn được tính vào chi phí để xác định thu nhập chịu thuế trong tương lai.

Ví dụ:

(1) Một khoản phải thu khách hàng có giá trị ghi sổ là 300. Doanh thu tương ứng của

khoản phải thu thương mại đã được tính vào thu nhập chịu thuế thu nhập doanh

nghiệp. Cơ sở tính thuế thu nhập của khoản phải thu thương mại này là 300.

(2) Một khoản cổ tức phải thu từ một công ty con có giá trị ghi sổ là 300. Khoản cổ

tức này không phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Về thực chất, toàn bộ giá trị

ghi sổ của tài sản này có thể được giảm trừ khỏi các lợi ích kinh tế. Do vậy, cơ sở

tính thuế thu nhập của cổ tức phải thu là 300.

(3) Một tài sản cố định có nguyên giá là 300, đã khấu hao lũy kế là 100. Do doanh

nghiệp sử dụng phương pháp tính khấu hao phù hợp với quy định của pháp luật

nên trị giá còn lại của nó sẽ được khấu trừ trong tương lai dưới hình thức khấu

hao hoặc giảm trừ khi thanh lý. Doanh thu có được từ việc sử dụng tài sản cố

định phải chịu thuế thu nhập và lãi thu từ thanh lý tài sản cố định cũng phải chịu

thuế thu nhập, lỗ do thanh lý tài sản cố định sẽ được giảm trừ cho mục đích thuế

thu nhập. Cơ sở tính thuế thu nhập của tài sản cố định này là 200.

(4) Một khoản cho vay có giá trị ghi sổ là 300. Việc thu hồi khoản vay này không có ảnh

hưởng đến thuế thu nhập. Cơ sở tính thuế thu nhập của khoản cho vay này là 300.

• Xác định cơ sở tính thuế thu nhập của nợ phải trả

Cơ sở tính thuế thu nhập của một khoản nợ phải trả: là giá trị ghi sổ của nó trừ đi

(–) giá trị sẽ được khấu trừ cho mục đích thuế thu nhập của khoản nợ phải trả đó

trong các kỳ tương lai. Trường hợp doanh thu nhận trước, cơ sở tính thuế của khoản

nợ phải trả phát sinh là giá trị ghi sổ của nó, trừ đi phần giá trị của doanh thu đó sẽ

được ghi nhận nhưng không phải chịu thuế thu nhập trong tương lai.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

101

Để nhận biết cơ sở tính thuế của nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán cần phải căn

cứ vào các yếu tố sau:

o Giá trị các khoản chi phí được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong các năm

tương lai do khoản nợ phải trả đó tạo ra; hoặc

o Giá trị ghi sổ của các khoản nợ phải trả đó.

Ví dụ:

(1) Nợ phải trả ngắn hạn có khoản mục “chi phí phải trả” về chi phí trích trước lương

nghỉ phép với giá trị ghi sổ là 200. Chi phí phải trả tương ứng được khấu trừ cho

mục đích tính thuế thu nhập trên cơ sở thực chi là 200. Cơ sở tính thuế thu nhập

của khoản mục nợ phải trả đó là không (0).

(2) Một khoản đi vay phải trả có giá trị ghi sổ là 200. Việc thanh toán khoản vay này

không có ảnh hưởng đến thuế thu nhập. Cơ sở tính thuế thu nhập của khoản đi

vay này là 200.

• Xác định chênh lệch tạm thời chịu thuế

Chênh lệch tạm thời chịu thuế: là các khoản chênh lệch tạm thời làm phát sinh thu

nhập chịu thuế khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập của doanh nghiệp trong

tương lai khi mà giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ phải trả liên quan

được thu hồi hay được thanh toán.

Xác định các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế:

o Đối với tài sản: Chênh lệch tạm thời chịu thuế là

chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của tài sản lớn hơn

cơ sở tính thuế của tài sản đó.

o Đối với nợ phải trả: Chênh lệch tạm thời chịu thuế

là chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của khoản nợ phải

trả nhỏ hơn cơ sở tính thuế của khoản nợ phải

trả đó.

• Một số trường hợp chủ yếu làm phát sinh thuế thu nhập hoãn lại

o Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế từ

việc một khoản chi phí chỉ được ghi nhận trong các năm sau nhưng đã được khấu

trừ vào doanh thu chịu thuế trong năm hiện tại.

Ví dụ: Chênh lệch tạm thời phát sinh trong trường hợp chi phí khấu hao tài sản cố

định theo kế toán trong những năm đầu nhỏ hơn chi phí khấu hao được khấu trừ

vào thu nhập chịu thuế theo cơ quan thuế do kế toán xác định thời gian sử dụng

hữu ích của tài sản cố định dài hơn thời gian sử dụng hữu ích do cơ quan thuế

xác định.

o Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế phát

sinh từ việc điều chỉnh tăng các khoản mục thuộc vốn chủ sở hữu. (Tham khảo

Chuẩn mực kế toán số 29 “Thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán và các

sai sót”).

Ví dụ: Xác định thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ chênh lệch tạm thời

chịu thuế của một tài sản cố định có nguyên giá là 160 (triệu đồng), giá trị còn lại


ACC302_Bai12_v2.0016103224

102

là 100 (triệu đồng). Khấu hao lũy kế do cơ quan thuế xác định là 90 (triệu đồng).

Thuế suất thuế thu nhập là 20%.

Ta có:

Cơ sở tính thuế thu nhập của tài sản = 160 – 90 = 70 (triệu đồng).

Chênh lệch tạm thời chịu thuế = 100 – 70 = 30 (triệu đồng).

Doanh nghiệp sẽ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là 30 20% = 6 (triệu đồng) khi

doanh nghiệp thu hồi giá trị ghi sổ của tài sản này.

Do đó, doanh nghiệp sẽ ghi nhận một khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả là 6

(triệu đồng), thể hiện số thuế thu nhập doanh nghiệp mà doanh nghiệp sẽ phải nộp

khi doanh nghiệp thu hồi giá trị ghi sổ của tài sản.

• Quy định khi ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả

(1) Cuối năm tài chính, doanh nghiệp phải xác định và ghi nhận “Thuế thu nhập hoãn

lại phải trả (nếu có) theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 “Thuế thu nhập

doanh nghiệp”.

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả được xác định như sau:

Thuế thu nhập

hoãn lại phải trả =

Tổng chênh lệch tạm

thời chịu thuế phát

sinh trong năm

Thuế suất thuế thu

nhập doanh nghiệp

hiện hành

(2) Việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong năm được thực hiện theo

nguyên tắc bù trừ giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm với

số thuế thu nhập hoãn lại phải trả đã ghi nhận từ các năm trước nhưng năm nay

được ghi giảm, cụ thể:

Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn hơn số thuế thu

nhập hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm, kế toán chỉ ghi nhận bổ sung số

thuế thu nhập hoãn lại phải trả là số chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại

phải trả phát sinh lớn hơn số được hoàn nhập trong năm.

Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm nhỏ hơn số thuế thu

nhập hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm, kế toán ghi giảm số thuế thu

nhập hoãn lại phải trả là số chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả

phát sinh nhỏ hơn số được hoàn nhập trong năm.

(3) Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm không liên quan đến các

khoản mục được ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu phải được ghi nhận là chi

phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh trong năm.

(4) Kế toán phải ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả khi các khoản chênh lệch

tạm thời phải chịu thuế không còn ảnh hưởng tới lợi nhuận tính thuế.

Tài khoản sử dụng

Kế toán sử dụng tài khoản 347 “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” để phản ánh thuế

thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả. Tài khoản 347 có kết cấu như sau.

Tài khoản 347


Thuế thu nhập hoãn lại phải trả giảm (được

hoàn nhập) trong năm.

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả được ghi nhận

trong năm.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

103

Số dư cuối kỳ:

Thuế thu nhập hoãn lại phải trả còn lại cuối kỳ.

Trình tự ghi sổ một số nghiệp vụ kế toán chủ yếu

Cuối năm tài chính, căn cứ vào “Bảng xác định thuế thu nhập hoãn lại phải trả” đã được

lập, kế toán so sánh thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm với thuế thu

nhập hoãn lại phải trả hoàn nhập trong năm, cụ thể:

(1) Nếu số thuế thu nhập hoãn phải trả phát sinh trong năm lớn hơn số thuế thu nhập

hoãn lại phải trả hoàn nhập trong năm, kế toán ghi:

Nợ TK 8212: Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại – phần chênh lệch

Có TK 347: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả – phần chênh lệch.

(2) Nếu số thuế thu nhập hoãn phải trả phát sinh trong năm nhỏ hơn số thuế thu nhập

hoãn lại phải trả hoàn nhập trong năm, kế toán ghi:

Nợ TK 347: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả – phần chênh lệch

Có TK 8212: Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại – phần

chênh lệch.

TK 8212TK 347

Chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả

phát sinh lớn hơn số được hoàn nhập trong năm


phát sinh nhỏ hơn số được hoàn nhập trong năm

TK 8212TK 347





Sơ đồ 12.3: Kế toán thuế thu nhập hoãn lại phải trả

b. Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ được hoàn lại trong

tương lai tính trên các khoản:

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ, Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của

các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng;

Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng.

• Xác định chênh lệch tạm thời được khấu trừ

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ: là các khoản chênh lệch tạm thời làm phát sinh

các khoản được khấu trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp

trong tương lai khi mà giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ phải trả liên

quan được thu hồi hay được thanh toán.

Xác định các khoản chênh lệch tạm thời được khấu trừ:

o Đối với tài sản: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ là chênh lệch giữa giá trị ghi

sổ của tài sản nhỏ hơn cơ sở tính thuế của tài sản đó.

o Đối với nợ phải trả: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ là chênh lệch giữa giá trị

ghi sổ của khoản nợ phải trả lớn hơn cơ sở tính thuế của khoản nợ phải trả đó.

• Một số trường hợp chủ yếu làm phát sinh tài sản thuế thu nhập hoãn lại


ACC302_Bai12_v2.0016103224

104

o Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh từ các khoản chênh lệch

tạm thời được khấu trừ do khấu hao tài sản cố định theo mục đích kế toán nhanh

hơn khấu hao tài sản cố định cho mục đích tính thuế thu nhập trong năm.

o Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh từ các khoản chênh lệch

tạm thời được khấu trừ do ghi nhận một khoản chi phí trong năm hiện tại nhưng

chỉ được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong năm sau. Ví dụ: Chi phí trích

trước cho sửa chữa lớn tài sản cố định được ghi nhận trong năm hiện tại nhưng

chỉ được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế khi các khoản chi phí này thực tế phát

sinh trong các năm sau.

o Tài sản thuế thu nhập hoãn lại được tính trên giá trị được khấu trừ của các khoản

lỗ tính thuế và ưu đãi về thuế chưa sử dụng từ các năm trước chuyển sang năm

hiện tại.

Ví dụ: Xác định tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản chênh lệch tạm

thời được khấu trừ với giả thiết:

Một doanh nghiệp ghi nhận một khoản nợ phải trả là chi phí phải trả về bảo hành sản

phẩm có giá trị 20 (triệu đồng). Để phục vụ cho mục đích tính thuế, chi phí bảo hành

này chỉ được khấu trừ khi doanh nghiệp phát sinh chi phí bảo hành thực sự. Thuế

suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%.

Ta có:

Cơ sở tính thuế của khoản nợ phải trả = 0 (giá trị ghi sổ - giá trị được khấu trừ cho

mục đích tính thuế trong tương lai).

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ = 20 – 0 = 20 (triệu đồng).

Như vậy, khi thanh toán khoản nợ phải trả theo giá trị ghi sổ doanh nghiệp sẽ được

giảm lợi nhuận tính thuế trong tương lai và thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ được giảm

là: 20 20% = 4 (triệu đồng).

Vì vậy, doanh nghiệp ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại là 4 triệu đồng.

• Quy định khi ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại

(1) Cuối năm tài chính, doanh nghiệp cần xác định và ghi nhận tài sản thuế thu

nhập hoãn lại (nếu có) theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 “Thuế thu

nhập doanh nghiệp”.

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại được xác định như sau:

x+ x

Giá trị được khấu trừchuyển sang năm sau củacác khoản lỗ tính thuế vàưu đãi thuế chưa sử dụng

+=Chênh lệch

tạm thời đượckhấu trừ

Tài sản thuếthu nhậphoãn lại

Thuế xuất thuếthu nhập doanh

nghiệp hiện hành

x+ x

Giá trị được khấu trừchuyển sang năm sau củacác khoản lỗ tính thuế vàưu đãi thuế chưa sử dụng

+=Chênh lệch

tạm thời đượckhấu trừ

Tài sản thuếthu nhậphoãn lại

Thuế xuất thuếthu nhập doanh

nghiệp hiện hành

(2) Doanh nghiệp chỉ được ghi nhận là tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

đối với các khoản chênh lệch tạm thời được khấu trừ, giá trị được khấu trừ của

các khoản lỗ tính thuế và ưu đãi về thuế chưa sử dụng từ các năm trước chuyển

sang năm hiện tại nếu doanh nghiệp dự tính chắc chắn có được lợi nhuận tính

thuế thu nhập trong tương lai để sử dụng các khoản chênh lệch tạm thời được

khấu trừ, các khoản lỗ tính thuế và ưu đãi thuế chưa sử dụng.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

105

(3) Việc ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại trong năm được thực hiện theo

nguyên tắc bù trừ giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm nay với

tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp đã ghi nhận từ các năm trước nhưng năm nay

được hoàn nhập lại, cụ thể:

Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm lớn hơn tài sản thuế thu

nhập hoãn lại được hoàn nhập trong năm thì số chênh lệch được ghi nhận là tài

sản thuế thu nhập hoãn lại và ghi giảm chi phí thuế thu nhập hoãn lại.

Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm nhỏ hơn tài sản thuế thu

nhập hoãn lại được hoàn nhập trong năm thì số chênh lệch được ghi giảm tài sản

thuế thu nhập hoãn lại và ghi tăng chi phí thuế thu nhập hoãn lại.

(4) Kế toán phải hoàn nhập tài sản thuế thu nhập hoãn lại khi các khoản chênh lệch

tạm thời được khấu trừ không còn ảnh hưởng tới lợi nhuận tính thuế.

(5) Kết thúc năm tài chính, kế toán cần đánh giá lại các tài sản thuế thu nhập hoãn lại

chưa được ghi nhận từ các năm trước khi dự tính chắc chắn có được lợi nhuận

tính thuế thu nhập trong tương lai để ghi nhận bổ sung vào năm hiện tại.

Tài khoản sử dụng

Kế toán sử dụng tài khoản 243 để phản ánh tài sản thuế thu nhập hoãn lại. Tài khoản 243

có kết cấu như sau:

Tài khoản 243


Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại tăng. Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại giảm.

Số dư cuối kỳ:

Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại còn lại cuối năm.

Trình tự ghi sổ một số nghiệp vụ kế toán chủ yếu

Cuối năm tài chính, căn cứ vào “Bảng xác định tài sản

thuế thu nhập hoãn lại” đã được lập, kế toán ghi nhận

hoặc hoàn nhập tài sản thuế thu nhập hoãn lại, cụ thể:

(1) Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong

năm lớn hơn tài sản thuế thu nhập hoãn lại hoàn nhập

trong năm, kế toán ghi nhận bổ sung phần chênh lệch

nếu chắc chắn rằng trong tương lai doanh nghiệp có

đủ lợi nhuận tính thuế để thu hồi tài sản thuế thu nhập hoãn lại được ghi nhận trong

năm hiện tại:

Nợ TK 243: Tài sản thuế thu nhập hoãn lại – phần chênh lệch

Có TK 8212: Chi phí thuế thu nhập hoãn lại – phần chênh lệch

(2) Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm nhỏ hơn tài sản thuế thu nhập

hoàn lại trong năm, kế toán ghi:

Nợ TK 8212: Chi phí thuế thu nhập hoãn lại – phần chênh lệch

Có TK 243: Tài sản thuế thu nhập hoãn lại – phần chênh lệch


ACC302_Bai12_v2.0016103224

106

Sơ đồ 12.4: Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại

12.1.7. Kế toán xác định kết quả kinh doanh


Tài khoản sử dụng để xác định kết quả kinh doanh bao gồm: TK 511, TK 512, TK 515,

TK 635, TK 711, TK 811, TK 911, TK 821, TK 421.

• Tài khoản 421 “Lợi nhuận chưa phân phối”: Tài khoản này dùng để phản ánh kết

quả kinh doanh (lợi nhuận, lỗ) sau thuế thu nhập doanh nghiệp và tình hình phân chia

lợi nhuận hoặc xử lý lỗ của doanh nghiệp. Nội dung phản ánh trên TK 421 như sau:

Tài khoản 421

Số dư đầu kỳ

▪ Số lỗ về hoạt động kinh doanh của

doanh nghiệp.

▪ Trích lập các quỹ của doanh nghiệp.

▪ Chia cổ tức, lợi nhuận cho các cổ đông,

cho các nhà đầu tư, các bên tham gia liên

doanh.

▪ Bổ sung nguồn vốn kinh doanh.

▪ Nộp lợi nhuận lên cấp trên.

▪ Cuối kỳ kết chuyển kết quả hoạt động sản

xuất kinh doanh lỗ.

Số dư đầu kỳ

▪ Số lợi nhuận thực tế của hoạt động kinh

doanh của doanh nghiệp trong kỳ.

▪ Số lợi nhuận cấp dưới nộp lên, số lỗ của

cấp dưới được cấp trên bù.

▪ Cuối kỳ kết chuyển kết quả hoạt động sản

xuất kinh doanh lãi.

Số dư cuối kỳ

Số lỗ hoạt động kinh doanh chưa xử lý.

Số dư cuối kỳ

Lợi nhuận chưa phân phối hoặc chưa sử dụng.

• Tài khoản 821 “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp”: Tài khoản này dùng để

phản ánh chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp của đơn vị kế toán, bao gồm chi phí

thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành và chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn

lại phát sinh trong năm làm căn cứ xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh

nghiệp trong năm tài chính hiện hành. Nội dung phản ánh trên tài khoản 821 như sau:

TK 8212 TK 243

(2) Chênh lệch giữa số tài sản thuế thu nhập hoãn lại


(1) Chênh lệch giữa số tài sản thuế thu nhập hoãn lại



ACC302_Bai12_v2.0016103224

107

Tài khoản 821

▪ Chi phí thuế thu nhập DN hiện hành phát

sinh trong năm.

▪ Thuế thu nhập DN hiện hành của các năm

trước phải nộp bổ sung do phát hiện sai

sót không trọng yếu của các năm trước

được ghi tăng chi phí thuế thu nhập doanh

nghiệp hiện hành của năm hiện tại.

▪ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

phát sinh trong năm từ việc ghi nhận thuế thu

nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả.

▪ Ghi nhận chi phí thuế thu nhập doanh

nghiệp hoãn lại.

▪ Kết chuyển chênh lệch giữa số phát sinh

bên Có TK 8212 “Chi phí thuế TNDN hoãn

lại” lớn hơn bên Nợ TK 8212 “Chi phí thuế

TNDN hoãn lại” phát sinh trong kỳ vào bên

Có TK 911 “Xác định kết quả kinh doanh”.

▪ Số thuế TNDN hiện hành thực tế phải nộp

trong năm nhỏ hơn số thuế TNDN hiện

hành tạm phải nộp được giảm trừ vào chi

phí thuế TNDN hiện hành ghi nhận trong

năm.

▪ Số thuế TNDN phải nộp được ghi giảm do

phát hiện sai sót không trọng yếu của các

năm trước được ghi giảm chi phí thuế

TNDN hiện hành trong năm hiện tại.

▪ Ghi giảm chi phí thuế TNDN hoãn lại và ghi

nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại.

▪ Kết chuyển số chênh lệch giữa số chênh

lệch giữa chi phí thuế TNDN hiện hành

phát sinh trong năm lớn hơn khoản được

ghi giảm chi phí thuế TNDN hiện hành

trong năm vào TK 911.


Kế toán quá trình xác định kết quả kinh doanh được hạch toán theo trình tự sau:

(1) Kết chuyển giá vốn hàng đã bán trong kỳ:

Nợ TK 911: Kết chuyển giá vốn hàng bán

Có TK 632: Kết chuyển giá vốn hàng bán.

(2) Kết chuyển doanh thu bán hàng thuần trong kỳ:

Nợ TK 511: Kết chuyển doanh thu thuần

Có TK 911: Kết chuyển doanh thu thuần.

(3) Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp:

Nợ TK 911: Kết chuyển chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp

Có TK 641, 642: Kết chuyển chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp.

(4) Kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính và các khoản thu nhập khác trong kỳ:

Nợ TK 711, 515: Kết chuyển thu nhập

Có TK 911: Kết chuyển thu nhập.

(5) Kết chuyển chi phí thuế TNDN hiện hành, ghi:


Có TK 8211: Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành.

(6) Kết chuyển số chênh lệch giữa số phát sinh bên Nợ và số phát sinh bên Có

TK 8212 “Chi phí thuế thu nhập hoãn lại”.

(6a) Nếu số phát sinh bên Nợ TK 8212 lớn hơn số phát sinh bên Có, thì số chênh lệch, ghi:


Có TK 8212: Chi phí thuế TNDN hoãn lại.

(6b) Nếu số phát sinh bên Nợ TK 8212 nhỏ hơn số phát sinh bên Có, thì số chênh lệch, ghi:

Nợ TK 8212: Chi phí thuế TNDN hoãn lại

Có TK 911: Xác định kết quả kinh doanh.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

108

(7) Kết chuyển chi phí hoạt động tài chính và các khoản chi phí khác trong kỳ:

Nợ TK 911: Số chi phí được kết chuyển

Có TK 635, 811: Số chi phí được kết chuyển.

(8) Kết chuyển số lãi của hoạt động kinh doanh, kế toán ghi:

Nợ TK 911: Số lãi đạt được trong kỳ

Có TK 421: Số lãi đạt được trong kỳ.

(9) Kết chuyển số lỗ của hoạt động kinh doanh, kế toán ghi:

Nợ TK 421: Số lỗ trong kỳ

Có TK 911: Số lỗ trong kỳ.

Ví dụ: Kế toán xác định kết quả kinh doanh (Đơn vị tính: Đồng)

Doanh nghiệp A, cuối kỳ kế toán xác định được tổng doanh thu từ các hoạt động là

150.000.000, tổng chi phí từ các hoạt động là 140.000.000. Hãy xác định chi phí thuế

thu nhập doanh nghiệp phải nộp và định khoản các nghiệp vụ.

Bài giải:

Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp = (150.000.000 – 140.000.000) 0,20 = 2.000.000

Các nghiệp vụ được định khoản như sau:

(1) Xác định thuế phải nộp

Nợ TK 821: 2.000.000

Có TK 3334: 2.000.000

(3) Kết chuyển lãi

Nợ TK 911: 8.000.000

Có TK 421: 8.000.000

(2) Kết chuyển chi phí thuế thu nhập

doanh nghiệp hiện hành

Nợ TK 911: 2.000.000

Có TK 821: 2.000.000

TK 811

TK 911

Xác định kết quả kinh doanh

Kết chuyển chi phí khác

TK 8211, 8212

Kết chuyển chi phí thuế TNDN hiện hành

và chi phí thuế TNDN hoãn lại

TK 421

Kết chuyển lãi

hoạt động kinh doanh trong kỳ

TK 711

Kết chuyển thu nhập khác

TK 8212

Kết chuyển khoản giảm CP

thuế TNDN hoãn lại

TK 421

Kết chuyển lỗ

hoạt động kinh doanh trong kỳ

TK 511

TK 515 Kết chuyển doanh thu

hoạt động tài chính

Kết chuyển doanh thu bán hàng

và cung cấp dịch vụ

TK 632, 641, 642

TK 635

Kết chuyển chi phí tài chính

Kết chuyển chi phí hoạt động

sản xuất kinh doanh


ACC302_Bai12_v2.0016103224

109

Sơ đồ 12.5: Trình tự kế toán xác định kết quả kinh doanh

12.2. Kế toán phân phối kết quả kinh doanh

12.2.1. Quy định về phân phối lợi nhuận

Hiện nay, Việt Nam có nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau như công ty cổ phần,

công ty TNHH, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân…

Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do nhà nước bỏ vốn đầu tư, sở hữu toàn bộ vốn

điều lệ, thành lập, tổ chức quản lý. Các doanh nghiệp này có thể được tổ chức dưới dạng

doanh nghiệp nhà nước độc lập, tổng công ty nhà nước, công ty TNHH nhà nước một

thành viên hoặc công ty TNHH nhiều thành viên nhưng các thành viên góp vốn đều là

các doanh nghiệp Nhà nước.

Công ty TNHH là loại hình doanh nghiệp do các tổ chức hoặc các cá nhân cùng nhau

góp vốn thành lập. Tổ chức góp vốn đầu tư vào công ty TNHH có thể là doanh nghiệp

nhà nước hoặc các doanh nghiệp ngoài quốc doanh hay các tổ chức, đoàn thể có tư cách

pháp nhân. Công ty TNHH ở nước ta được chia thành 2 loại:

• Công ty TNHH một thành viên: là doanh nghiệp thuộc một chủ sở hữu là các tổ chức

hoặc một cá nhân. Chủ sở hữu của các công ty TNHH một thành viên có thể là các tổ

chức đảng, đoàn thể, lực lượng vũ trang hoặc các doanh nghiệp.

• Công ty TNHH nhiều thành viên: là doanh nghiệp có từ 2 chủ sở hữu trở lên cùng

góp vốn kinh doanh và được phân phối lợi nhuận hoặc chịu lỗ theo tỷ lệ vốn góp của

các bên vào công ty.

Ví dụ: Phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp nhà nước hiện nay được thực hiện theo

Quy chế quản lý tài chính của công ty nhà nước ban hành kèm theo Nghị định

91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Chính Phủ.

Theo Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Chính phủ ngày 13 tháng 10 năm

2015 về việc ban hành Quy chế quản lý tài chính của công ty nhà nước và quản lý vốn

nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp khác, lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước được

phân phối như sau:

• Lợi nhuận thực hiện của công ty được dùng để bù đắp lỗ năm trước theo quy định

của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

• Phần lợi nhuận còn lại được phân phối như sau:

o Chia lãi cho các thành viên góp vốn liên kết theo quy định của hợp đồng (nếu có).

o Bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được trừ vào lợi nhuận trước thuế.

Sau khi trừ các khoản trên, lợi nhuận còn lại được phân phối theo thứ tự sau:

o Trích quỹ đặc thù theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ (nếu có).

o Trích tối đã 30% vào quỹ đầu tư phát triển của doanh nghiệp.

o Trích quỹ khen thưởng, phúc lợi cho người lao động.

o Trích quỹ thưởng cho người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên.

o Nộp về ngân sách nhà nước.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

110

12.2.2. Phân phối lợi nhuận sau thuế

Lợi nhuận sau thuế TNDN được phản ánh trên tài khoản 421 “Lợi nhuận chưa phân

phối”. Định kỳ hàng tháng (quý) doanh nghiệp tạm phân chia lợi nhuận theo kế hoạch,

cuối năm sẽ điều chỉnh theo số quyết toán thực tế. Phương pháp kế toán cụ thể như sau:

• Định kỳ, căn cứ vào kế hoạch phân chia lợi nhuận, kế toán phản ánh số lợi nhuận sau

thuế tạm phân chia cho các đối tượng (tạm trả cổ tức, chia cho các nhà đầu tư, tạm

trích quỹ doanh nghiệp, bổ sung vốn kinh doanh, tạm nộp cấp trên...):

Nợ TK 421 (4211): Giảm số lợi nhuận chưa phân phối năm nay

Có TK 3338, 111, 112: Số đã trả hay tạm phải trả cho cổ đông, nhà đầu tư

Có TK 414, 415, 418, 431..: Số đã tạm trích quỹ doanh nghiệp

Có TK 411: Số tạm bổ sung nguồn vốn kinh doanh

Có TK 336: Số tạm phải nộp cấp trên hay phải cấp cho cấp dưới.

• Cuối năm, so sánh số lợi nhuận sau thuế phải phân chia cho các lĩnh vực với số đã

tạm phân chia, nếu thiếu, số phân chia bổ sung được ghi như trên. Ngược lại nếu

thừa, ghi:

Nợ TK 414, 415, 418, 1388, 111, 112, 411, 1368...: Thu hồi số phân chia thừa

Có TK 421 (4211): Số phân chia thừa.

• Sang đầu năm, tiến hành kết chuyển số lợi nhuận chưa phân phối năm nay thành lợi

nhuận chưa phân phối năm trước bằng bút toán:

Nợ TK 421 (4212): Kết chuyển lợi nhuận năm nay

Có TK 421 (4211): Tăng lợi nhuận chưa phân phối năm trước.

12.2.3. Xử lý lỗ

Trường hợp doanh nghiệp bị lỗ, căn cứ vào quyết định của cấp có thẩm quyền về xử lý

lỗ, kế toán ghi:

Nợ TK 138: Số lỗ các bên tham gia liên doanh, cổ đông phải chịu

Nợ TK 411: Số lỗ được ghi giảm vốn kinh doanh

Nợ TK 111, 112...: Số lỗ được cấp trên bù

Nợ TK 415: Số lỗ được bù đắp từ quỹ dự phòng tài chính

Có TK 421: Số lỗ đã được xử lý.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

111

TOM LƯƠC CUỐI BÀI

Bài học này hướng dẫn sinh viên cách xác định kết quả kinh doanh và phân phối lợi nhuận trong

doanh nghiệp. Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp được tính bằng tổng của ba hoạt động: hoạt

động sản xuất kinh doanh; hoạt động đầu tư tài chính và hoạt động khác. Đối với hoạt động sản

xuất kinh doanh, kết quả kinh doanh từ hoạt động này bằng doanh thu thuần trừ đi các khoản chi

phí như giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Các tài khoản sử

dụng trong hoạt động này là TK 632, 641, 642, 511… Đối với hoạt động đầu tư tài chính, kết

quả kinh doanh từ hoạt động này bằng doanh thu hoạt động tài chính trừ đi chi phí hoạt động tài

chính. Tài khoản sử dụng của hoạt động này là TK 515, 635… Đối với hoạt động khác, kết quả

kinh doanh từ hoạt động này bằng doanh thu khác trừ đi chi phí khác. Tài khoản sử dụng trong

hoạt động này là TK 711, 811…


ACC302_Bai12_v2.0016103224

112

BÀI TẬP THỰC HÀNH

CÂU HOI ÔN TẬP

1. Kế toán xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh sử dụng các tài khoản kế toán nào?

Trình bày phương pháp kế toán xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

2. Kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính sử dụng các tài khoản nào? Trình bày

phương pháp kế toán xác định kết quả hoạt động đầu tư tài chính.

3. Kế toán xác định kết quả hoạt động khác sử dụng các tài khoản nào? Trình bày phương pháp

kế toán xác định kết quả hoạt động khác.

4. Trình bày cách xác định thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành? Cách xác định lãi, lỗ từ hoạt

động kinh doanh? Phương pháp kế toán phân phối lợi nhuận sau thuế?

CÂU HOI ĐUNG/SAI

1. Chi phí bán hàng là chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.

A. Đúng

B. Sai

2. Tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế được ghi nhận là chi phí quản lý doanh nghiệp.

A. Đúng

B. Sai

3. Tất cả chi phí phát sinh trong kỳ, kể cả các khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế đều

được tính là chi phí hợp lý.

A. Đúng

B. Sai

4. Cuối kỳ, giá vốn hàng bán được kết chuyển vào TK 911 để xác định kết quả kinh doanh.

A. Đúng

B. Sai

5. Khi thu được một khoản nợ khó đòi đã xử lý xóa sổ, kế toán ghi nhận là thu nhập khác.

A. Đúng

B. Sai

CÂU HOI TRẮC NGHIỆM

1. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được xác định bằng công thức:

A. Lợi nhuận kế toán + Lợi nhuận khác

B. Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán

C. Lợi nhuận gộp – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp

D. Lợi nhuận gộp + Doanh thu tài chính – Chi phí tài chính – Chi phí bán hàng – Chi phí

quản lý doanh nghiệp


ACC302_Bai12_v2.0016103224

113

2. Tổng doanh thu trong kỳ 4.200.000, trong đó doanh thu tài chính không chịu thuế TNDN

100.000. Tổng chi phí trong kỳ 3.600.000, trong đó chi phí không hợp lý 120.000. Thuế suất

thuế TNDN 20%. Chi phí thuế TNDN hiện hành trong kỳ là:

A. 120.000

B. 155.000

C. 124.000

D. 180.000

3. Số liệu của doanh nghiệp như sau: Doanh thu bán hàng 3.200.000, giá vốn hàng bán

2.100.000, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp 600.000, chi phí hoạt động tài

chính 200.000, chi phí khác 40.000, thu nhập khác 100.000, doanh thu tài chính 120.000.

Tổng lợi nhuận kế toán là:

A. 260.000

B. 420.000

C. 480.000

D. 360.000

4. Các khoản được ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài chính trong kỳ bao gồm:

A. Lãi cho vay, lãi tiền gửi ngân hàng

B. Cổ tức, lợi nhuận được chia

C. Chiết khấu thanh toán doanh nghiệp được hưởng do thanh toán tiền hàng trong thời gian

hưởng chiết khấu thanh toán

D. Tất cả đều đúng

5. Giá vốn hàng bán làm cơ sở xác định kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ được xác định:

A. tổng phát sinh bên nợ TK 632

B. phần chênh lệch giữa số phát sinh bên Nợ và bên Có TK 632

C. số lượng sản phẩm hoặc hàng hóa bán trong kỳ * Đơn giá vốn xuất bán

D. tổng phát sinh bên có TK632.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

114

BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài 1 (Đơn vị tính: 1000 đồng)

Số dư đầu tháng 03/2016 của tài khoản 421 (Dư Có) như sau:

• TK 4211: 400.000

• TK 4212: 240.000

Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong tháng như sau:

1. Xuất bán trực tiếp tại phân xưởng sản xuất một số thành phẩm cho công ty B với giá bán cả

thuế GTGT 10% là 2.200.000; giá thành công xưởng thực tế là 1.600.000.

2. Xuất kho một số thành phẩm bán trực tiếp cho công ty C với giá bán cả thuế GTGT 10% là

1.100.000; giá vốn 800.000. Công ty C đã thanh toán 50% bằng tiền mặt.

3. Nhượng bán một số cổ phiếu ngắn hạn, giá gốc là 600.000; giá bán là 660.000, đã thu bằng

tiền mặt. Dự phòng giảm giá chứng khoán của số chứng khoán này là 20.000.

4. Nhượng bán một thiết bị sản xuất với giá cả thuế GTGT 5% là 840.000. Nguyên giá thiết bị

nhượng bán là 1.080.000; đã hao mòn 200.000. Chi phí nhượng bán chi bán chi bằng tiền

mặt cả thuế GTGT 10% là 4.400.

5. Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo kế hoạch là 80.000; doanh nghiệp đã nộp bằng

chuyển khoản.

6. Tạm trích quỹ doanh nghiệp theo kế hoạch là 90.000; trong đó quỹ đầu tư phát triển là

50.000; quỹ khen thưởng là 20.000; quỹ phúc lợi là 20.000.

7. Quyết toán năm 2009 được duyệt, công nhận lợi nhuận thực hiện cả năm là 1.200.000; trong

đó phân phối như sau:

• Nộp thuế thu nhập cho Ngân sách là 20%.

• Trích quỹ đầu tư phát triển 30%.

• Trích quỹ khen thưởng 10%; phúc lợi 10%.

8. Số lợi nhuận từ hoạt động liên doanh được hưởng bằng tiền mặt theo thông báo của công ty

là 80.000.

Yêu cầu:

1. Lập bảng phân phối lợi nhuận năm 2015, biết lãi năm 2015 đã phân phối là 800.000, trong đó:

• Nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là 300.000.

• Trích quỹ khen thưởng là 90.000, quỹ phúc lợi là 100.000.

• Trích quỹ đầu tư phát triển là 260.000.

• Bổ sung nguồn vốn kinh doanh là 50.000.

2. Xác định kết quả các hoạt động kinh doanh biết chi phí bán hàng phát sinh: 40.000; quản lý

doanh nghiệp là 50.000.

3. Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.

Bài 2 (Đơn vị tính: 1000 đồng)

Doanh nghiệp A, tình hình đầu tháng 03/2016:

• Số dư đầu tháng của tài khoản 421: 520.000; trong đó TK 4211: 280.000; TK 4212: 240.000

• Số lợi nhuận đã tạm phân phối năm 2009:


ACC302_Bai12_v2.0016103224

115

• Nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là 400.000.

• Trích quỹ khen thưởng: 70.000; quỹ phúc lợi: 80.000.

• Trích quỹ đầu tư phát triển: 260.000.

• Bổ sung nguồn vốn kinh doanh: 50.000.

• Tạm chia cho liên doanh: 60.000.

Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong tháng như sau:

1. Tổng hợp số phát sinh trong tháng của một số tài khoản:

• TK 511 (Bên Có) : 1.120.000

• TK 521 (Bên Nợ) : 30.000

• TK 641 (Bên Nợ) : 24.000

• TK 711 (Bên Có) : 60.000

• TK 632 (Bên Nợ) : 900.000

• TK 642 (Bên Nợ): 30.000

• TK 811 (Bên Nợ) : 40.000

Được biết giá vốn hàng bán trả lại đang được gửi tại kho người mua là 16.000; toàn bộ chi phí

bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp được kết chuyển vào tài khoản 911.

2. Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo kế hoạch: 80.000, doanh nghiệp đã nộp bằng

chuyển khoản.

3. Tạm trích quỹ doanh nghiệp theo kế hoạch là 70.000; trong đó quỹ đầu tư phát triển là

50.000; quỹ khen thưởng 20.000.

4. Số lợi nhuận đã tạm chia cho các bên liên doanh là 40.000 bằng tiền mặt.

5. Quyết toán năm 2015 được duyệt, công nhận lợi nhuận thực hiện cả năm là 1.200.000; trong

đó phân phối như sau:

Nộp thuế thu nhập cho ngân sách 20%.

Số lợi nhuận còn lại được phân phối cho:

• Trích quỹ đầu tư phát triển 30%.

• Chia liên doanh 20%.

• Trích quỹ khen thưởng 10%; phúc lợi 10%.

• Trích quỹ dự phòng tài chính: 10%.

• Bổ sung nguồn vốn kinh doanh: 30%.

Yêu cầu:

1) Lập bảng phân phối lợi nhuận năm 2015.

2) Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.


ACC302_Bai12_v2.0016103224

116

ĐÁP ÁN

CÂU HOI ĐUNG/SAI

1. Đúng.

Vì: Theo khái niệm chi phí bán hàng.

2. Sai.

Vì: Tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế được ghi nhận là chi phí khác.

3. Sai.

Vì: Tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế không được giảm trừ khi xác định thuế TNDN.

4. Đúng.

Vì: Theo nội dung kết chuyển các khoản mục để xác định kết quả kinh doanh.

5. Đúng.

Vì: Theo nội dung của các khoản thuộc chi phí khác.

CÂU HOI TRẮC NGHIỆM

1. Đáp án đúng là: D. Lợi nhuận gộp + Doanh thu tài chính – Chi phí tài chính – Chi phí bán

hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp.

Vì: Theo công thức xác định lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh.

2. Đáp án đúng là: C. 124.000

Vì:

Tổng doanh thu 4.200.000

Doanh thu không chịu thuế (100.000) 4.100.000

Tổng chi phí 3.600.000

Chi phí không hợp lý (120.000) (3.480.000)

Thu nhập chịu thuế 620.000

Thuế suất thuế TNDN 20%

Chi phí thuế TNDN 124.000

3. Đáp án đúng là: C. 480.000

Doanh thu bán hàng 3.200.000

Trừ giá vốn hàng bán (2.100.000)

Trừ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp (600.000)

Cộng Doanh thu hoạt động tài chính 120.000

Trừ chi phí hoạt động tài chính (200.000)

Cộng thu nhập khác 100.000

Trừ: chi phí khác (40.000)

Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế 480.000


ACC302_Bai12_v2.0016103224

117

4. Đáp án đúng là: D. Chi phí trả tiền lãi vay.

Vì: Tài khoản 811 "Chi phí khác" phản ánh các khoản chi phí các sự kiện hay nghiệp vụ

riêng biệt với hoạt động thông thường của các doanh nghiệp.

5. Đáp án đúng là: B. Phần chênh lệch giữa số phát sinh bên Nợ và bên Có TK 632

Vì: Có thể phát sinh giá vốn hàng bán bị trả lại.

BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài 1

1. Nợ TK 632: 1.600.000

Có TK 155: 1.600.000

Nợ TK 632: 2.200.000

Có TK 511: 2.000.000

Có TK 3331: 200.000

2. Nợ TK 632: 800.000

Có TK 155: 800.000

Nợ TK 111: 550.000

Nợ TK 131: 550.000

Có TK 511: 1.000.000

Có TK 3331: 100.000

3. Nợ TK 111: 660.000

Có TK 515: 60.000

Có TK 121: 600.000

Nợ TK 229: 20.000

Có TK 632: 20.000

4. Nợ TK 214: 200.000

Nợ TK 811: 880.000

Có TK 211: 1.080.000

Nợ TK 131: 840.000

Có TK 711: 800.000

Có TK 3331: 40.000

Nợ TK 811: 4.000

Nợ TK 133: 400

Có TK 111: 4.400

5. Nợ TK 3334: 80.000

Có TK 112: 80.000

6.Nợ TK 421: 90.000

Có TK 3531: 20.000

Có TK 3532: 20.000

Có TK 414: 50.000

7. Nợ TK 421:840.000

Có TK 3334: 240.000

Có TK 414: 360.000

Có TK 3531: 120.000

Có TK 3532: 120.000

Bài 2

2. Nợ TK 3334: 80.000

Có TK 112: 80.000

3. Nợ TK 421: 70.000

Có TK 353: 20.000

Có TK 414: 50.000

4 Nợ TK 421: 40.000

Có TK 111: 40.000

5. Nợ TK 421:1.200.000

Có TK 3334: 240.000

Có TK 111: 240.000

Có TK 3531: 120.000

Có TK 3532: 120.000

Có TK 415: 120.000 (Thông tư 200 trích)

Có TK 411: 360.00

Documents

Bài 12 KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN PHI KẾT QUẢ KINH DOANHeldata10.topica.edu.vn/v2.02017/ACC302/Giao trinh/ACC302_Bai12_v2... · Sau khi học bài này, sinh viên có