#19-20 ___ noemberi 2007

10 ra-kursi

_ da viwyoT imiT, rom Ta vad si Ra ta kis zRvris Te maa sak ma od rTu li. ro de sac 2002-2003 wleb-

Si ga iT va la si Ra ta kis zRva ri da dad gin da, rom mis miR ma sa qar Te lo Si mTe li mo sax le o bis 52%-ia, es sak ma od ma Ra li maC ve ne be li aR moC n da. mag ram, sa in te re so is aris, rom ma le ve, re vo-

lu ci is Sem deg, si Ra ta kis zRvars miR ma myo fi mo-sax le o bis pro cen tu li maC ve ne be li 35% gax da, 2004 wels ki es cif ri er Ti pro cen tiT Sem cir-da. Se iZ le ba vin mes ego nos, rom qve ya na Si Tvi-

sob ri vad ga um jo bes da so ci a lu ri mdgo ma re o ba da si Ra ta ke Sem cir da. si nam d vi le Si ki mTav ro-bam Sec va la si Ra ta kis zRvris gaT v lis me To do-lo gia _ Se am ci res mox ma re bu li pro duq te bis ka lo ri u lo ba, anu sa mom x ma reb lo ka la Ta da sa bo loo jam Si ga mo vi da, rom si Ra ta ke, Tur me, Sem ci re bu la. Tum ca, mog vi a ne biT, 2005-Si, mi u xe-da vad imi sa, rom axa li me To di kiT gaT va les,

si Ra ta kis zRvrul ma maC ve ne bel ma 39%-mde aiwia. min da giTx raT, rom 2006 wlis maC ve ne be li sa er-

sa qar T ve lo Si sa xel fa so da sa pen sio po li ti ka ar ar se bobs!

amas wi nan de li opo zi ci u ri mi tin ge bis ze wo li Ta Tu gar da u va li auci leb lobiT ga mow ve ul ma sam Tav ro bo cvli le beb ma imed Tan er Tad, gar kveuli skep ti ciz mic da ba-da. pre zi den tis mi er qvey nis T vis pre mi er-mi nis trad me tad war ma te bu li da uaR re-

sad po pu la ru li ban ki ris Se Ta vazeba er T m niS v ne lov nad prog re sul ga dawy ve ti le-bad iq na aRi a re bu li. Tum ca, aq ve gaC n da eW vi, rom mTav ro bis Zi re u li cvli le bi sa da mis mi er ga ta rebuli eko no mi ku ri kur sis se ri o zu li ga da xed vis ga re Se qve ya na Si

ar se buli mwva ve in f la ci u ri pro ce se bis Se Ce re ba Se uZ le be li iq ne ba. ram de nad ga da a ta ni nebs zam Tars e.w. ̀ pre zi den tis va u Ce re bi~ mo sax le o bas, bu me ran gi-

viT xom ar mog vib run de ba ukan (ki dev uf ro gaR r ma ve bu li in f la ci is sa xiT) si Ra ta kis

zRvars miR ma myo fi 2 mi li on 800 aTa si mo sax lis T vis sa va u Ce rod ga mo yo fi li 120 mi li-o ni la ri, an sa ti ra lia Tu sa ci na ri, qar Tu li la ri do lar Tan mi mar Te ba Si ase rom myar de ba, am da sxva sa kiTxeb ze gve sa ub re ba eko no mi kis yo fi li mi nis t ri, saqarTvelos

par la mentis wevri ba to ni la do pa pa va.

Tod ar ga mou qveynebiaT da, co ta ar iyos, mik-virs, ro ca ma Ra li eSe lo ne bi dan mes mis, sa qar T-ve lo Si si Ra ta kis zRvars miR ma 28% cxov rob so. sa er Tod, am cif rebis me ar mje ra _ ub ra lod vi ci, rom iyo 52%, xo lo ra xde ba amis Sem deg, nam d vi lad ga u ge ba ria.

rac Se e xe ba va u Ce re bis da ri ge bas –mTav ro bis

ga da wyve tileba ga sa ge bia _ zam Ta ri mo ax lov da da bu neb rivia, iz r de ba eleq t ro e ner gi i sa da bu neb ri vi airis mox ma re bis ode no ba. ga zis ta-rif ma, ru su li faq to ris ga mo, uk ve mo i ma ta am

wlis da saw yisSi, aqe dan ga mom di na re, mo sax le-o bas Za li an ga u Wir de ba mox ma rebuli ga zis da eleq t ro e ner gi is sa fa su ris ga dax da, mTav ro ba ki cdi lobs, ro gor me Se um su bu qos mas mdgo ma re-

o ba. mo sax le o bas ase ve ga u Wir de ba Se Sis mo ma ra-ge bac, amas gar da, sof lad kve bis pro duq te bis Ses yid vis prob le mac dgas da mas, vi sac ga zi ara aqvs, sa nac v lod, kom pen sa ci is sa xiT mTav ro ba

fqvils da u ri gebs. es yve la fe ri kar gia, mag ram,

#19-20 ___ noemberi 2007

11ra-kursi

me o re mxriv, ras niS navs igi? _ es niS navs, rom

sa qar T ve lo Si ar ar se bobs sa xel fa so da sa pen-sio po li ti ka, ase Ti ram rom ar se bob des, va u Ce-re bis ga mo ye ne ba ar dag v Wir de bo da.

mTa va ri ki is aris, ras mog v cems es va u Ce ri za-

cia _ mar Ta lia, mo sax le o bas od nav Se um su buq de-ba mdgo mareoba, Ta nac _ mok le va dian pe ri od Si (ra ki Ra va u Ce re biT da fa ra ven mox ma re bu li eleq-t ro e ner gi i sa da ga zis sa fa surs, Se i Ze nen Se Sas da mi i Re ben ufa so fqvils), mag ram es yve la fe ri xels Se uwyobs in f la ci as. ra tom? imi tom rom, va-u Ce ri za ci iT sa qon lis ma sa Sem cir de ba. rom ar da ri ge bu li yo va u Ce re bi, fu lis ma siT un da yo-

fi li yo Ses yi du li eleq tro energia, ga zi, Se Sa da fqvi li. am je rad sa qon lis ma si dan es pro duq-te bi amo var da (ra ki Ra pir da pi ri ga dax da xde ba bi u je ti dan). sa bo lo od, fu lis ma sa mi moq ce va Si

rCe ba igi ve, sa qon lis ma sa ki mcir de ba. aqe dan ga mom di na re, va u Ce ri za cia xels Se uwyobs in f la-ci as. es, ra Tqma un da, kar gi ar aris. veW vob, rom mTav ro bas es sru lad hqon des ga az re bu li, rad-

ganac, sam wu xarod, amis Se sa xeb arc yo fi li pre-mi er-mi nis t ri sa ub rob da da jer je ro biT, arc axa li am bobs ra mes.

_ Tqvens Jur nal Si da i beW da Ce mi sta tia (ris-T vi sac mad lo be li var), ro mel Sic av x se ni, ra-tom xde ba la ris kur sis gam ya re ba. es obi eq tu ri asax vaa imi sa, rac qve ya na Si xde ba. la ri imis ga-mo myar de ba, rom qve ya na mo cu lia `ho lan di u ri da a va de biT~, anu imiT, rom qve ya na Si Za li an di-di ra o de no biT Se mo dis ucxo u ri va luta, rac iw vevs mis ga u fa su re bas da erov nu li va lu tis gam ya re bas. vinc ar icis, maT T vis mok led vity-vi, rom `ho lan di u ri da a va de bis~ mcne ba gaC n da wi na sa u ku nis 60-ian wleb Si. ho lan di a Si, Crdi-loeTis zRva Si, aR mo a Ci nes ga zis di di ma ra gi,

ris Sem de gac ho lan diam da iwyo mi si eq s por ti, qve ya na Si Se vi da di di ra o de no biT do lari, ra-mac ga mo iw via ho lan di u ri gul de nis gam ya re ba do lar Tan mi mar Te ba Si. mag ram gam ya re bu li

va lu ta xels uS lis eq s ports. imis ga mo, rom ho lan di am SeZ lo ga zis eq s por ti, ra mac qve ya-nas mis ca di di r ao denobiT ucxo u ri va lu ta,

Se izRu da sxva sa qon lis eq s por ti. sa ma gi erod,

gam yarebuli va luta xels uwyobs im ports da ax dens mis sti mu li re bas. am mov le nas `ho lan di-u ri da a va de ba~ uwo des. mog vi a ne biT da das tur-da, rom, Tur me, mniS v ne lo ba ara aqvs, ri si meS-

ve o biT Se mo e di ne ba qve ya na Si ucxo u ri va lu ta. Cven Tan va lu tis mozR va ve ba bev r ma faq tor ma ga mo iw via. pir vel rig Si, es aris pri va ti za cia. ucxo e le bi Se mo di an, iZe nen qo nebas, Se mo aqvT do la ri, mag ram mTav ro bas un da ga da u xa don erov nu li va lu ta. ami tom sa va lu to ba zar ze un-da Se i Zi non la ri, rac bu neb ri via, aCens da ma te-biT moTxov nas lar ze. Sem de gi faq to ri gax lavT pir da pi ri ucxo u ri in ves ti ci e bi, anu ro ca ucxo-e le bi arap ri va ti za ci is gziT, pir da pir Se mo-di an da ra Ra cas yi du lo ben, an aSe ne ben; ki dev er Ti faq to ri sazR var ga reT myo fi Cve ni Ta na-mo qa la qe e bis mi er qve ya na Si gan xor cie lebuli fu la di gad mo ricx ve bia. 2006 wels 2000 wel Tan Se da rebiT sa ban ko ar xe biT fu la di gzav ni le bi ga i zar da 5-jer. yve la fe ri es jam Si ga na pi ro-

bebs imas, rom sa qar T ve lo Si ucxo u ri va lu tis si War be Se iq m na. ama ze ko ruf ci is wi na aR m deg brZo lis kam pa niamac imoq me da, ro de sac yo fil Ci nov ni kebs da na Sa u lis ̀ ga mos yid vi saT vis~ gar-

k ve u li sa fa su ri un da ga da e xa daT. maT, bu neb ri-via, da na zo gi hqon daT do lar Si, xe li suf le bis-T vis un da ga da e xa daT lar Si, ai, ama nac ga zar da moTxov na lar ze. ase, rom sa qar T ve lo Si saq me

gvaqvs `ho lan di u ri da a va de bis~ gar k ve ul mo-di fi ka ci as Tan. swo red amis Se de gia, rom la ri myar de ba. uf ro met sac gety viT, erov nu li ban ki cdi lobs, rom es gam ya re ba um niS v ne lo iyos.

erov nul banks rom ar Se e Zi na do la re bi baz ri-dan, gam ya re ba bev rad mniS v ne lo va ni iq ne bo da. 2005 wlis da sawyis Si erov nu li ban kis re zer ve-bi 200 mi li o ni do la ri iyo, ax la ki mi li ard na-

xe va ria. mi li ard sa ma si mi li o ni do la ri iyi da erov nul ma ban k ma, es niS navs, rom ga yi da la ri. erov nul banks rom ar Se e Zi na do la ri, Se iZ le-ba dRes la ris gac v li Ti kur si do lar Tan mi-mar Te ba Si er Ti-er T ze, anu, ki dev uf ro uare si yo fi li yo. mag ram, me o re mxriv, la ris ga yid viT erov nul ma ban k ma xe li Se uwyo in f la ci as, anu xe lov nu rad da i Wi ra kur si da ra ki Ra xe li Se-ewyo in f la ci ur pro ce sebs, aqe dan ga mom di na re, Za li an di di mniS v ne lo ba mi e ni Wa mTav ro bis saq-mia nobas. aseT Sem Tx ve veb Si, in f la ci is mo sa To-

#19-20 ___ noemberi 2007

12kad mTav ro bas eva le ba de fi ci turi bi u je ti dan ga da vi des pro fi ci tur bi u jet ze, anu amo i Ros uf-ro me ti ga da sa xa de bi, vid re aqvs xar je bi. es na-zar di ki Se i na xos spe ci a lu rad Seq m nil fon d Si, ro mel sac, Se saZ loa pi ro bi Tad sta bi li za ciis fon di ewo dos, ri Tac xels Se uS lis in f la ci is Sem d gom gagr Zelebas. sam wu xa rod, Cve ni mTav-ro ba ama ze ar mi dis, de fi ci ti 2007 wlis bi u jet-Si aris 374 mi li on 200 aTa si la ri, mo ma va li

wlis bi u jet Si ki _ 180 mi li on 600 aTa si la ri. is, rom la ri gam yar da, es obi eq tu ri pro ce sia da ki dev kar gi, rom erov nu li ban ki cdi lobs am pro ce sis da mux ru We bas. es rom ara, Zi ri ga mo-

eTx re bo da im mi ni ma lur Se saZ leb lo beb sac ki, rac dRes gvaqvs sa eq s por to pro duq ci is war mo-ebaSi. mi ni ma lur Se saZ leb lo bebs imi tom vam bob, rom, mo gex se ne baT, ru suli ba za ri, ro me lic wam-

y va ni iyo qar Tu li Rvi ni sa da mi ne raluri wyle-bi saT vis, jer je ro biT da ke ti lia da, al baT, ki-dev did xans ar ga ix s ne ba.

rac Se e xe ba Ta vad erov nul banks, iq dRes co ta ga ur k ve ve li mdgo mareobaa. mo gex se ne baT, erov nu li ban kis pre zi den t ma da to va Ta nam-deboba, mis mo va le o bas as ru lebs vi ce-pre zi den-ti da viT amaR lo be li. me mas vic nob, ro gorc Za-li an ni Wi er, karg, ma Ral p ro fe si o nal ban kirs, mak roe kono mists da mi maC nia, rom is adek va tu-ria Ta vis qme de beb Si. mag ram ne bis mier Sem Tx ve-va Si erov nul banks sWir de ba le gi ti mu ri pre zi-den ti da ara mo va le o bis Sem s ru le be li. wi na aR-m deg Sem Tx ve va Si is yo vel T vis se ri ozuli dar-ty mis qveS aR moC n de ba. Tu da viT amaR lo belis

kan di da tu ras war mo ad ge nen pre zi den tad, am

faqts mi ve sal me bi. Ta vis dro ze ga mov xa te Ce mi da de bi Ti da mo ki de bu le ba leq so aleq siS vi lis kan di da tu ris mi mar Tac. ar vi ci, vin iq ne ba erov-nuli ban kis pre zi den ti, ami tom jer je ro biT ve-

ra na ir ko men tars ver ga va ke Teb, vi sur veb, rom erov nul banks ma le hyav des ar Ce u li pre zi den-ti, ro me lic pa su xis m ge be li iq ne ba yve la fer ze – fu lad-sak re di to po li ti ka ze, sa ban ko sis te-

ma Si ar se bul vi Ta re ba ze da ro me lic jan sa Ri par t ni o ri da ase ve jan sa Ri opo nen ti iq ne ba sa-qar T ve los mTav ro bis T vis.

_ rac Se e xe ba axal sa kad ro cvli le bebs, axal pre mi er-mi nistr la do gur ge ni Zes vic nob

1994 wli dan, im pe ri o di dan, ro de sac me sa qar T-ve los eko no mi kis mi nis t rad da vi niS ne. igi ma Sin axal gaz r da mkvle va ri iyo, mu Sa ob da niu-ior k-Si, iyo aR mo sav leT-da sav le Tis in s ti tu tis ana-

li ti kosi, Ca mo di o da sa qar T ve loSi da mas Tan in ten si u ri Sex ved rebi gvqon da. ga mo qvey nebuli hqon da ara er Ti sta tia. mog vi a ne biT is ga da er-To biz nes Si, sa ban ko seq tor Si da uk ve ma Sin

hqon da kon k re tu li pro eq te bi sa qar T ve lo Si. mu Sa ob da cno bil bank ̀ ei-bi-em am ro Si~. yo vel T-vis va fa seb di, ro gorc ma Ral p ro fe si o nals. Sev-Ta va ze ki dec, xom ar dag ve ye ne bi na sa kiTxi, ra Ta

igi Ca mo su li yo da sa qar Tvelos mTav ro ba Si da-e ka ve bi na erT-er Ti pos ti. man uari miTx ra Za li-an bev ri mi ze zis ga mo. ro de sac is sa qar T ve lo-Si sa er Tod dab run da da Ca ud ga `sa qar Tvelos

banks~, mas Tan ara na i ri kon taq ti aRar mqo nia. Cems Se fa se beb Si gar k ve u li ko req ti ve bi Se vi ta-ne mas me re, rac axa li mTav ro ba war mo ad gi na da sam t ki ceblad. min da ga mar j ve bu li iyos, Tum-

ca, veW vob war ma tebas mi aR wi os im mTav ro ba Si, ro mel Sic ga dam wyve ti sity va kvlav rCe ba ka xa ben du qi Zes, ro me lic Cem T vis (da ara mar to Cem-T vis, al baT sru li ad sa qar T ve lo sTvis), ab so-lu tu rad mi u Re be li, ru su li biz nes-in te re se bis gam ta re be lia. is, rom mTav ro ba Si aris sa qar-T ve lo Si Zal zed ara po pu la ru li sa xe e bi, ara mar to la do gur ge ni Zis, ara med sa qarTvelos

pre zi den tis prob lemacaa, gan sa kuT re biT, wi na-sa ar Cev nod.

il nar go re liS vi li

ra-kursi