Seminarski rad iz predmeta: Komparativna hematologija Tema:
BOLESTI RETIKULOENDOTELNOG SISTEMA
Komparativna hematologijaBOLESTI RETIKULOENDOTELNOG SISTEMAta je
to retikuloendotelni sistem?Retikuloendotelni sistem ili
monocitno-makrofagni sistem (MPS) se definira kao populacija elija
nastalih od progenitornih elija u kotanoj sri koje se diferenciraju
da bi formirale krvne monocite kojii cirkuliraju u krvi a zatim
ulaze u tkiva da postanu rezistentni tkivni makrofagi.Razliiti
nazivi:Retikuloendotelni sistemTkivno-makrofagni
sistemMonocitno-makrofagni sistem
elije retikuloendotelnog sistemaMonoblastiPromonocitiKrvni
monocitiTkivni histiocitiLitoralne elijeMikroglija elijeMakrofagi u
pleuriDendritske elije epidermisa
Bolesna stanja monocitno-makrofagne elijske linijeBlaa krvna
monocitoza (infekcije, upale ili bolesti vaskularnog
kolagena);Neoplastina proliferacija histocita (monocitna leukemija,
maligna histiocitoza);Hodgkingov limfomHistiocitna proliferacija
nepoznatog porijekla (sarkoidoza, granulomatozni vaskulitis i
Wegener-ova granulomatoza);Reaktivna proliferacija sekundarne
infekcije (tuberkuloza, izlaganje pojedinim hemikalijama poput soli
berilija ili cirkonija);
Sindrom monocitnomakrofagne disfunkcije;Neoplazije;Chediak
Higashi sindrom (abnormalna degranulacija);Hronina granulomatozna
bolest (abnormalni metabolizam kisika);Hodikngova bolest
(neoplastina proliferacija makrofaga);Milijarna tuberkuloza;Rairene
gljivine infekcije (supresorski
monociti);PlazmocitomMononukleozaNiemann-pickova bolest
MonocitozaMonocitozaje naziv za poveani brojmonocita(jedne od
grupaleukocita) ukrviiznad normalnih vrijednosti, koji se moe
pronai kao posljedica odreenih bolesti organizma. Normalne
vrijednosti monocita u krvi su od 200 do 950/mm3(0,2-0,95 * 109/L)
za odrasle osobe.Uzroci monocitoze mogu biti odreene bolesti kao to
su npr.leukemije,limfomi, autoimune bolesti, hronine upalne
bolesti, bolesti vezivnog tkiva
(sarkoidoza),sifilis,malarija,tifus,bruceloza,
listerioza,lieminijaza, raznetezaurizmoze.
Monocitna leukemijaAkutna monocitna leukemija
(skraenoAMoL;AML-M5po FAB klasifikaciji) je podtipakutne mijeloidne
leukemije(AML), zloudne neoplazme krvotvornih organa koja nastaje
zbog abnormalnog klonalnog rasta i nepotpunog sazrijevanja stanica
mijeloidne loze. Ovaj podtip ini oko 10% sluajeva AML u
odraslih.Dijagnostiki kriterij je prisutnost vie 80% nezrelih
stanica monocitne linije (monoblasti, promonociti, monociti) od
ostalih neeritroidnih stanica u kotanoj sri, te neutrofilna
komponenta manja od 20%.
Razlikuje se dva tipa ove bolesti:Akutna monoblastina
leukemija-AML-M5a- nezreli oblik - vie od 80% stanica monocitne
linije su monoblastiAkutna monocitna leukemija-AML-M5b- zreliji
oblik - nezreli oblici su mijeavina monoblasta i promonocita (manje
od 80% monoblasta).U lijeenju se koristi hemoterapija i presaivanje
kotane sri.
Hodgkingov limfomHodgkinov limfom(HL, prijeHodgkinova
bolest,ICD-10:C81) jezloudna novotvorina s lokaliziranim ili
diseminiranim proliferacijama stanica limforetikularnog sistema
koje primarno zahvataju tkiva limfnih vorova, slezenu, jetru i
kotanu sr. Hodgkinov limfom rezultat je klonalne transformacije
stanica porijekla limfocita B koji daju mikroskopski patognomonini
nalaz mononuklearnih ili multinuklearnih Reed-Sternbergovih
stanica.
Reed-Sternbergove stanice u nodularnoj skleroziSimptomi ukljuuju
bezbolnu limfadenopatiju, ponekad s temperaturom, nonim znojenjem,
nenamjernim gubitkom teine, pruritusom, splenomegalijom i
hepatomegalijom. Dijagnoza se temelji na biopsiji limfnog vora.
Lijeenje je uspjeno u oko 75% sluajeva i sastoji se od hemoterapije
sa ili bez radijacijske terapije.
Dijagnoza Prsni RTG se radi ako ve nije napravljen. Nakon RTG-a
obino slijedi biopsija limfnog vora ako su nalazi povreni CT-om ili
PET skenom. Ako su poveani samo medijastinalni vorovi, moe biti
indicirana samo mediastinoskopija ili Chamberlainov postupak
(ograniena lijeva anteriorna torakostomija koja doputa biopsiju
medijastinalnih limfnih vorova koji nisi dostupni cervikalnom
medijastinoskopijom). Openito se rade kompletna krvna slika,
alkalna fosfataza te testovi jetrene i bubrene funkcije. Drugi
testovi ovise o ovim nalazima.Lijeenje Sastoji se u kombinaciji
radioi hemioterapije. Hemioterapija obuhvata protokole koji se
sastoje iz kombinacije citostatika, koji se primenjuju u odreenim
vremenskim razmacima. Odreenom kombinacijom primene hemioi
radio-terapije postie se izleenje bolesti u 60-80% bolesnika sa
HL.
SarkoidozaSarkoidozaje bolest nepoznatog uzroka, koju
karakterizira stvaranje karakteristinih nakupina upalnih stanica,
granulom, u razliitim organima. U oboljelih najee nalazimo granulom
bez kazeozne nekroze, te su najee zahvaani organi ovim
promjenamapluai intratorakalni limfni vorovi, ali moe biti zahvaen
svaki organ u tijelu. Sarkoidoza moe biti asimptomatska, akutna ili
hronina.
Bolest se najee manifestira opim simptomima kao to su npr.
poviena tjelesna temperatura, gubitak tjelesne teine (anoreksija),
bol u zglobovima (artalgija), te plunim kao to su npr. oteano
disanje (dispneja),kaalj, bolovi u prsima i iskaljavanjem krvi
(hemoptiza).
Bolest moe zahvatiti na razliite naine:kou(nodozni eritem, lupus
pernio, makularopapularni plakovi),oi(prednji ili zadnji
granulomatozniuveitis, lezijespojnice,
plakovibjeloonice),srce(kardiomiopatija, smetnje provoenja)
ilinervni sistem (klijenutimodanih ivaca,
poremeajihipotalamusailihipofize, limfocitnimeningitis).Sarkoidoza
u limfnom voru
Pluna sarkoidoza sa granulomima i asteroidnim tijelima
Za potvrivanje bolesti je potrebnabiopsijai analiza patolokih
promjena. Vrlo esto se dijagnoza potvrdi iskljuivanjem ostalih
bolesti. Velik dio oboljelih ne treba nikakvo lijeenje. Bolest
najee spontano uspori svoj tok, te rijetko dovodi do smrti. U
lijeenju se koriste imunsupresivni lijekovi (kao
tokortikosteroidi,ciklofosfamid,azatioprin, metotreksat).Lfgrenov
sindrom i Heerfordt-Waldenstrmov sindrom su dva akutna oblika
sarokoidoze.
Heerfordt-Waldenstrmov sindrom
Heerfordt-Waldenstrmov sindrom je oblik akutne sarkoidoze koji
karakterizira poviena tjelesna temperatura, poveanje zaune lijezde,
anteriorniuveitisipareza linog ivca. Sindrom je prvi opisao danski
oftalmolog Christian Frederick Heerfordt 1909.g. Prvotno je
pripisanmumpsu, a kao poseban oblik sarkoidoze opisao ga je 1937.
vedski lijenik Jan G. Waldenstrm.
Lfgrenov sindrom
Lfgrenov sindrom je oblik akutne sarkoidoze koji karakterizira
poviena tjelesna temperatura, nodozni eritem, poveanje limfnih
vorova hilusa plua i bol u zglobovima. Oblik je 1953. prvi opisao
vedski lijenik Sven Halvar Lfgren.
Alergijski granulomatozni vaskulitisAlergijski granulomatozni
vaskulitis- javlja se tri faze: Alergijska faza (astma ili
alergijski rinitis) Eozinofilna faza (abnormalno veliki broj
eozinofila u krvi i tkivima)Vaskularna faza (inflamacija srednjih i
malih krvnih sudova)
Nakon dugogodinje astme, poinje sa visokom temperaturom i
tjelesnim propadanjem, infiltratima na pluima i poliarteritisom.
Dominiraju kone lezije, sa pojavom takastog crvenila,
gastrointestinalna krvarenja i abdominalni bol, srana
insuficijencija i znaci zahvatanja bubrega.
DijagnozaDo dijagnoze se dolazi na osnovu klinikih znakova
bolesti, rezultata laboratorijskih analiza krvi i mokrae, kao i
radiolokih ispitivanja (ultrazvuni pregled, rendgensko snimanje,
CT, MR i angiografija). Kada je potrebno uzima se isjeak tkiva
(biopsija) i posmatra pod mikroskopom.
Perivaskularna infiltracija eozinofila (crna strelica )oko malog
krvnog suda (bijela strelica).LijeenjeLijeenje vaskulitisa je
dugotrajno i sloeno. Osnovni cilj lijeenja je da se upala to prije
zaustavi i postigne dobra kontrola bolesti (indukciona, poetna
terapija) i da se ona dugo odri (terapija odravanja) uz
izbjegavanje neeljenih efekata lijekova.Do sada se pokazalo da su
glikokortikoidi u kombinaciji sa imunosupresivnim lijekovima
(ciklofosfamid) najefikasniji. Lijekovi koji se koriste u terapiji
odravanja su azatioprin, metotreksat i ciklosporin A sa malom dozom
glikokortikoida.
Takasto krvarenje
Wegenerova granulomatozaWegenerova granulomatoza je rijetka
bolest koja obino poinje kao lokalizirana granulomatozna upala
sluznice gornjih ili donjih dinih putova, koja potom napreduje u
generalizirani, nekrotizirajui granulomatozni vaskulitis i
glomerulonefritis. Bolesnici imaju rekuretni nosni iscjedak ili
krvarenje, plune infiltrate, hipertenziju, glomerulonefritis i
znakove sistemskog vaskulitisa. Za dijagnozu je potrebna biopsija.
Lijei se ciklofosfamidom i kortikosteroidima.Uzrok je nepoznat,
iako su vjerojatno u pozadini imunoloki otkloni. Incidencija iznosi
oko 40/milion stanovnika, najea je u bijelaca, ali se javlja u svim
etnikim i dobnim skupinama, s prosjenim poetkom oko 40. god.
Dijelovi organizma zahvaeni Wegenerovom granulomatozom
DijagnozaSumnju na Wegenerovu granulomatozu pobuuju hronini,
nejasni dini simptomi uz lezije drugih organskih sustava, posebno
bubrega.Dijagnostiki su najkorisnije pretrage biopsija i odreivanje
ANCA. U oko 90% bolesnika s oteenjem bubrega i dinih putova nazoni
su ANCA reaktivni na proteinazu3 (cANCA), ali samo u oko 70% onih
bez nefropatije. Specifinost cANCA je visoka, ali nije
patognomonina. Za definitivnu potvrdu se trai histoloki nalaz
nekrotizirajueg granulomatoznog vaskulitisa u osobe s dinim
simptomima i znacima glomerulonefritisa.
Najpristupanija su tkiva nosa i sinusa, ali ne pruaju uvijek
dijagnostiki materijal. Najzgodnije je prvo bioptirati
najsumnjivije lezije, ali je najpouzdanije uzorkovati plua. Taj
zahvat ne treba odgaati ako postoje plune promjene, a najbolji
pristup zahvaenom tkivu prua otvorena torakotomija. Radi procjene
bubrenog oteenja traga se za proteinurijom, hematurijom i
eritrocitnim cilindrima u urinu. Ako su ti nalazi pozitivni,
posebno uz porast serumskog kreatinina, indicirana je biopsija
bubrega. Ova pretraga meutim nee pokazati granulome pa je u
dijagnostikom smislu manje vrijedna od drugih
biopsija.LijeenjePrimjena imunosupresiva je radikalno popravila
prognozu. Zato je presudna rana dijagnoza i primjerena terapija:
postie se visoka stopa remisija, a renalne se komplikacije bitno
smanjuju ili otklanjaju.Lijek izbora je ciklofosfamid (oko 2 mg/kg
PO 1/dan). Neophodno je pomno hidriranje da se smanji opasnost
hemoragijskog cistitisa, hematurije i karcinoma mjehura. Istodobno
se daju i kortikosteroidi radi suzbijanja edematozne komponente
vaskulitisa (prednison 1 mg/kg PO 1/dan). Nakon 23 mjeseca doza
steroida se sniava sve dok se bolesnik ne moe odravati samo na
ciklofosfamidu PO (za odravanje remisija dugorono IV davanje je
slabije uinkovito).
Nakon postizanja klinike remisije lijeenje ciklofosfamidom se
nastavlja kroz 1 god., nakon ega se dnevna doza sniava svako 23 mj.
za 25 mg. Aktivnost bolesti se procjenjuje klinikom slikom,
radiogramom prsnog koa, analizom urina i drugim pretragama bubrenih
funkcija. Dolazi i do normaliziranja cANCA, ali to nije bitan
pokazatelj. Bolesnici koji ostvare remisiju uz ciklofosfamid mogu
nastaviti odravanje pomou metotreksata 20 25 mg PO 1/tjedan.
Azatioprin predstavlja manje djelotvornu
alternativu.TuberkulozaTuberkulozailisuica(poznata pod
skraenicamaTBiliTBC) jezarazna bolest koju
izazivabakterijaMycobacterium tuberculosis.Najee se javlja kao
tuberkulozaplua, ali ponekad zahvata icentralni nervni
sistem(meningitis),krvoilni sistem(milijarna TB),limfni
sistem,urogenitalni sistem,kostiizglobove.Milijarna
tuberkulozaPoznata kao i generalizirana hematogena TBC a nastaje
zbog nagloga irenja bakterijeM. tuberculosiskrvlju.Razvija kad
tuberkulozna promjena prodre kroz stijenku krvne ile, rasipajui
milione bacila tuberkuloze u krvotok i po cijelom tijelu. Najee su
zahvaena plua i kotana sr, no moe biti zahvaen bilo koji organ. Na
radiogramu plua tek se nakon 4 do 6 sedmice vide njeni, difuzno
raireni vorii po pluima.
Simptomi su poviena temperatura, groznica, slabost, malaksalost
te esto, progresivna dispneja. Povremeno rasipanje bacila moe
izazvati dugotrajnu vruicu nepoznatog uzroka. Zahvaanje kotane sri
moe dovesti do anemije, trombocitopenije ili leukemoidne
reakcije.Milijarna tuberkuloza je najea u djece 1000 U/L
Hemofagocitna limfohistiocitoza u slezeni, kotanoj sri i
jetriMaligne histiocitozeTri najznaajnije forme maligne bolesti
histiocita su maligna histiocitoza, akutna monoblastina leukemija i
pravi histiocitni limfom. Kod maligne histiocitoze bolesnik je
febrilan, iscrpljen, ima uticu, limfadenopatiju,
hepatosplenomegaliju, pancitopeniju sa subkutanim infiltratima. Nae
se i enteropatija uz gubitak proteina zbog histiocitne infiltracije
lamine proprije tankog crijeva. Normalna graa limfnih vorova je
unitena zbog difuzne proliferacije malignih histiocita. Jetra,
slezena i kotana sr su takoe infiltrirani histiocitima uz
eritrofagocitozu.Prije primjene agresivne hemoterapije i
transplantacije matinih stanica ove bolesti su zavravale smrtno u
roku nekoliko sedmica ili mjeseci.PlazmocitomPlazmocitom (multipli
mijelom) je malignabolest, uzrokovana abnormalnom proliferacijom
plazma elija, naroito u kotanoj sri. Bolest se javlja kod odraslih
osoba od 40 do 60 godine ivota i to ee kod ena nego kod
mukaraca.Uzrok bolest je nepoznat, osim to je primjetno esto
obolijevanje osoba koje su izloene ionizirajuem zraenju.
Najei simptom bolesti je bol u kostima , a uzrokuju ga litike
lezije, a este su i pojave prijeloma kosti. Pacijenti oboljeli od
plazmocitoma su skloni estim infekcijama, pa je to jo jedan od
vanijih simptoma bolesti.Laboratorijskim pretragama se utvruje
smanjena razina gamaglobulina, poveana razina kalcija i prisutna
anemija. Sve to dovodi do simptoma, kao to su: umor,glavoboljai
smetnja vida.
Kako bi se bolest mogla dijagnosticirati, uz kliniku sliku,
potrebno je uraditi i detaljne laboratorijske pretrage krvi i
urina, to esto ukazuje na prisutnost M komponente bjelanevina u
urinu ili serumu. Potrebna je i biopsija kotane sri, kako bi se
dijagnoza mogla potvrditi.Za lijeenje se koriste kortikosteroidi i
alkilirajui lijekovi, a lijeenje traje dugo.Mononukleozapoznata i
kaobolest poljupca, jezarazna bolestuzrokovana Epstein - Barrovim
virusom (EBV) u 90% sluajeva, a u preostalih 10% citomegalovirusom
(CMV). Epstein Barrov virus (EBV) je B limfotropni (ima izrazitu
sklonost za napadanje Blimfocita) herpesvirus koji je
rasprostranjen u cijelom svijetu. Osim to uzrokuje infekcijsku
mononukleozu, ovaj se virus povezuje s karcinomom grla i odreenim
B-staninim limfomima.
EBVse prvenstveno prenosi putem sline, a rjee transfuzijomkrvi.
Obino se prenosi ljubljenjem i dodirivanjem dijelova tijela i
predmeta natopljenih zaraenom slinom. Udrijelu ulazi u B-limfocite
koji se nalaze u limfnom tkivu. U zaraenim B-limfocitima, koji se
umnoavaju i cirkulirajukrvotokom, dolazi do drugih limfnih
tkiva.
Dijagnozu potvruju slijedei laboratorijski nalazi:povien broj
leukocitapovean broj atipinih limfocita (kod 75% oboljelih)blaga
granulocitopenija (smanjenje broja granulocitnih leukocita)blaga
trombocitopenija (smanjenje broja trombocita)blagi porast
imunoglobulinaIgM,IgGiIgAblagi rast jetrenih
enzimaprisutnostEBV-specifinih antitijela - ovi seroloki testovi sa
sigurnou dijagnosticirajuEBVinfekciju
Niemann-pickova bolestNiemannPickova bolest je sfingolipidoza
uzrokovana manjkom aktivnosti sfingomijelinaze, to dovodi do
nakupljanja sfingomijelina (ceramid fosforilholina) u
retikuloendotelnim elijama.Bolesnici stipom Aimaju
