Sadraj Polno prenosive bolesti.............................................................3Vrste polno prenosivih bolesti..................................................4Hlamidija..................................................................................Sifilis.........................................................................................Razvoj bolesti...................................................................7Kongenitalni sifilis............................................................8Gonoreja...................................................................................9HIV/SIDA...............................................................................10Replikacijski ciklus.........................................................11Infekcija..........................................................................13Nain prenosa.................................................................152Vakcina...........................................................................15HIV testiranje..................................................................16Humani papiloma virus...........................................................18HepatitisB..............................................................................20Genitalni herpes......................................................................22Trihomonijaza.........................................................................24Stidne vai...............................................................................25Kandidijaza.............................................................................27Zakljuak................................................................................29Literatura.................................................................................3

Polno prenosive bolesti su zarazne bolesti, koje se prenose direktnim polnim kontaktom zaraene i zdravu osobe.Obuhvataju pedesetak bolesti i sindroma, a uzrokuju ih bakterije,virusi, paraziti i gljivice. Prenose se uglavnom razmjenom tjelesnih tenosti (sjemenom, vaginalnom i krvlju). Neke od polnih bolesti prenose se i poljupcem poput herpesa, humanog papiloma virusa (HPV), a ni pravilno koritenje kondoma tokom vaginalnog ili analnog odnosa ne smanjuje opasnost od tih bolesti. Takoer i kod oralnog seksa postoji mogunost od prijenosa polnih infekcija.Vrste polno prenosivih bolesti

HlamidijaHlamidiozni uretritis izaziva Chlamidia trachomatis, bakterija slina virusu, koja se prenosi preko velikog broja asimptomatskih prenosilaca. Simptomi hlamidije kod mukaraca mogu biti: peckanje pri mokrenju, sekret, iscjedak iz penisa,bolni ili nateeni testisi i ponekadneugodan svrab oko glavia penisa. Simptomi hlamidije kod ena mogu biti: oseaj peenjaprilikom mokrenja, pojaan sekret iz vagine, krvarenje iz vagine izmeu menstruacija, bol u donjem dijelu lea i neuobiajen bol prilikom seksa. Posledino esto se javlja sterilitet, a mogu i potencijalno smrtonosne vanmaterine trudnoe.SifilisSifilis je zarazna polna bolest koju izaziva bakterijaspiroheta (Treponema pallidum), koju je otkrio audin 1905. godine. Sifilis se moe dobiti seksualnim putem ili putem dodira sa nekim ko je inficiran. Treba imati u vidu da korienje kondoma smanjuje rizik od zaraze ali ne titi od nje u potpunosti.Razvoj bolestiPrimarni stadijum: Poslije tri nedelje, koliko traje period inkubacije, od zaraze javlja se bezbolan irkoji se naziva tvrdi ankr ili ulcus durum. Obino se javlja na genitalijama ili blizu mesta prodora bakterije. Ubrzo se javljaju promene na okolnim limfnim lezdama koje oteknu, ali su bezbolne. Mada se moe desiti da ovaj prvi stadijum proe bez primetnih simptoma,posebno kod ena jer se moe desiti da se ovaj ir sakrije u unutranjosti vagine tako da ostane potpuno neprimeen. U primarnom stadijumu ankr je jako zarazan.Sekundarni stadijum: Ovaj stadijum se javlja izmeu jedne nedelje i est mjeseci, kada poinje sekundarni razvoj. Do tada se bakterija proirila po cijelom organizmu. Na koi javljaju ospe, najpre ruiaste, zatim tamno crvene i mrke, posle kojih dolaze vorii, a onda sve to iezne.Latentni stadijum: Sekundarni stadijum traje obicno oko mjesec dana, a potom nastaje period bez simptoma. Kod nekih osoba ovaj latentni period moe traja ti doivotno, pa se taj oblik bolesti neziva latentni sifilis.Tercijarni stadijum: U ovoj fazi sifilis nije prenosiv. Katekterie ga pojava lezija koje nastaju zbog velike lokalizovane nekroze tkiva. Narocito opasne su nekroze lokalizovane u mozgu, srci i drugim vitalnim organima. Danas rijetko ko dolazi u ovu fazu zahvaljujui uspenoj primeni medikamenata.Kongenitalni sifilisZa vrijeme trudnoe kod oboljelih ena treponema pallidum moe inficirati plod i dovesti do tekih oteenja. Posljedice su pobaaj, mrtvoroene ili oboljelo novoroene. Kod novoroenadi se razvijaju sekundarni i tercijarni stadijum.GonorejaGonoreja, triper ili kapavac je zarazna polna bolest koja se prenosi polnim kontaktom.Njen uzronik je Neisseria gonorrhoeae.Prilikom polnog kontakta dolazi do prenosa bakterije sa sluznice polnih organa zaraene osobe na sluznicu zdrave osobe. Bakterije napadaju cilindrini epitel sluznice(cervikalni kanal, rektum) izazivajui upalnu reakciju.Ako se ova bolest ne lijei, izaziva sterilitet kod mukaraca i ena i slepilo novoroenadi kod majki koje su zaraene.Lijei se antibioticima, penicilinom, ako jerezistentna onda drugim. Najei su simptomi iscedak iz vagine i bolna upala sluzniceporoajnog kanala. Kod ena simptomi se ne moraju ispoljiti,a kod nekih se javlja bol udonjem delu trbuha.Mukarci ponekad mogu primietiti uti,sluzavi iscedak iz penisa, krv u urinu ili bockanje pri mokrenju.Zaraene ene mogu bolest preneti na fetus..

HIV/SIDAVirus humane imunodeficijencije (HIV) je retrovirus koji izaziva sindrom steene imunodeficijensije, stanje u ljudi kada imunoloki sistem poinje slabjeti, dovodei do po ivot opasnih oportunistikih infekcija.HIV je svrstan u lentiviruse to je jedna od tri subfamilijeretrovirusa. Karakteristino za lentiviruse je da su to spori virusi, toznai da se dugo zadravaju u domainu i dovode do sporeprogresije u smrt. HIV ima samo 9749 nukleotida to ga klasifikuje umale viruse, ne samo u odnosu na ljudske elije koje imaju 3-3,5milijarde nukleotida nego i u odnosu na ostale viruse. Virus imasferni oblik i sadri dvostruki RNK genom. Kada ue u elijudomaina virus koristi enzim reverznu transkriptazu da svoj RNKgenom izmijeni u DNK, koji sa zatim inkorporira u genomdomaina. Na taj nain nastaje provirus.Reverzna transkriptaza nema visok postotak tanosti tako da se mutacije dogaaju ee nego je uobiajeno za DNK-RNK 12prepisivanje. Postoje dvije vrste (serotipa) HIV virusa, HIV1 i HIV2.HIV1 virus je vie virulentan.Replikacijski ciklusNa povrini elijskemembrane svih ivih elijapostoje sloeneglikoproteinske strukturekoje nazivamo receptorima.Postoje najmanje dvije vrsteovakvih receptora napovrini T limfocita kojiomoguavaju HIV virusu dase za njih privrsti. Prvireceptor vaan za HIV jeCD4 receptor na povrini T-limfocita, a takoer je naen na povrinimakrofaga i nervnih elija. Drugi transmembranski receptor jeesencijalan da bi dolo do infekcije. Poslije vezivanja glikoproteina omotaa virusa i CD4 dolazi dosljedee veze nazvane koreceptorska veza. Da bi HIV inficirao elijuT-limfocita neophodna su oba spoja receptor-antireceptor. elije kodkojih je ovaj transmembranski receptor drugaiji mogu izbjeiinfekciju virusom jer antireceptor virusa ne odgovara izmijenjenomtransmembranskom receptoru.Tijesno privrivanje virusnih estica za receptore elijskemembrane limfocita, omoguava fuziju virusa sa membranomlimfocita.Dva proteina gp120 i gp41 omoguavaju virusu da prepozna u kojitip elije treba ui. Ovi proteini stre iz HIV omotaa i slue kaoantireceptori CD4 receptorima T limfocita.13Poslije ove faze ulaza virusa u eliju, virusna RNK se reverznokomplementarno transkribira u DNK pomou enzima reverznetranskriptaze. Bez ovog enzima genom HIV virusa ne bi bio u stanjuda se inkorporira u genom domaina te da se zatim reprodukuje.Meutim upravo ovaj isti enzim ponekad pravi greke itajui RNKsekvence, rezultat ovih pogreki je taj, da svi virusi sintetisani unutarjedne elije domaina nisu identini. Ova razliitost se ogleda umalim promjenama u molekularnoj grai njihovih ovojnica i enzima.Sljedea faza koja je karakteristina za replikacijski ciklus HIVvirusa je faza integracije reverzno prepisane RNK sekvence u DNK.Za ovaj process integriranja virusnog DNK u DNK genom limfocita14virus HIV posjeduje enzim integrazu. Ovako integriran virusnigenom u genom domaina nazivamo provirus. Sve dok je ovajlimfocit u stanju mirovanja nita se ne dogaa ni s provirusom, alikada se limfocit aktivira zapoinje i transkripcija virusne DNK umnogobrojne kopije virusne RNK. Sada ova virusna RNK postajekd za sintezu virusnih proteina i enzima i kasnije e biti ukljuena uobliku novih HIV virusa.Sljedea faza karakteristina zareplikacijski ciklus HIV-a je fazatranslacije. U RNK genomu HIV-apostoji 9 gena. Ovi geni imaju kdneophodan za sintezu proteina virusneovojnice, kapside, transkriptaza,integraza i kljunog enzima proteaze.Kada je izvrena translacija virusne RNK u polipeptidne sekvenceone imaju oblik dugih lanaca koji su sainjeni od nekoliko razliitihproteina (reverzne transkriptaze, proteaze, integraze). Prije nego ovienzimi postanu aktivni, oni moraju biti isjeeni iz dugogpolipeptidnog lanca. Virusni enzim proteaza sijee dugi polipeptidnilanac na individualne enzimske komponente koje omoguavajusintezu novih virusa. I konano virusna RNK udruena sa proteinimakapside se oslobaa sa povrine limfocita, uzimajui i dio limfocitnemembrane koja sadri povrinske virusne proteine odnosno dio elijeu kojoj su se razvijali. Ovi povrinski proteini e se zatim povezati sareceptorima drugih elija imunolokog sistema izazivajui takokonstantnu infekciju. Ovi novoproizvedeni virusi su esto identiniprvobitnom virusu od koga su nastali, ali u sluaju HIV-a ovi novivirusi pokazuju varijacije u molekularnoj strukturi povrinskih idrugih proteina i enzima to jako oteava tretman.InfekcijaStadijumi infekcijeNapredovanje bolesti se generalno moe podeliti na etiri faze:151. primarna infekcija,2. kliniki asimptomatska faza,3. simptomatska HIV infekcija i4. progresija iz HIV pozitivnosti u sidu.Akutna HIV infekcija prolazna je simptomatska bolest, koja estoostaje neprepoznata, a javlja se 2-4 tjedna nakon zaraze virusom.Znakovi i simptomi esto sunespecifini, najee uztemperaturu, upalu grla, osip,poveanje limfnih vorova iglavobolju. Mogui su isimptomi zahvaenosti bilo kojegorganskog sistema. est je nalazsmanjenog broja leukocita,trombocita i poremeaj jetrenihtransaminaza. Od velike jevanosti ciljana anamneza tepotvrda dijagnoze akutneinfekcije odreivanjem prisustvavirusnih markera u krvi. Odtrenutka zaraze, osoba postaje doivotni nositelj virusa i izvorzaraze.Vrijeme od infekcije do pojave prvih antitijela najee je jedan dotri mjeseca, rjee do est. Stanje infekcije HIV-om bez simptomamoe potrajati sedam do deset godina do pojave simptoma AIDS-a,od kojih su najei gubitak tjelesne teine vie od 10 posto odnormalne, temperatura via od 38C koja traje vie od mjesec dana,dugotrajna i neobjanjiva dijareja, gljivina infekcija usne upljine irecidivi herpesa. Mogue su promjene na perifernom i centralnomnervnom sistemu. Krvne pretrage pokazuju smanjen broj svih vrstakrvnih stanica i poviene imunoglobuline. Nastaju infekcije suzronicima koji u imunoloki zdravih ljudi inae ne izazivajubolest.Sa savremenom, visoko aktivnom antiretrovirusnom terapijompoinje se najee kad broj CD4 T limfocita padne ispod 300 u mm316krvi. Cilj je lijeenja produiti fazu HIV infekcije u kojoj jo nemasimptoma i vrijeme preivljavanja. Naini prenosa1. Seksualni prenos virus HIV se prenosi nezatienimseksualnim odnosom s partnerom koji je inficiran virusom.Virus se prenosiputem krvi,sperme ivaginalnogsekreta.2. Krv i derivati krvi intravenskinarkomanipredstavljajusljedeu velikugrupu zaraenih HIV virusom. Oboljeli od hemofilije takoerpredstavljaju rizinu grupu, koji se inficiraju kroz kontaminiranfaktor VIII koagulacije.3. Vertikalni prijenos Vertikalna transmisija se moe dogodititransplacentarno prije roenja, perinatalno za vrijeme poroajai postnatalno za vrijeme dojenja novoroeneta.VakcinaRazvoj vakcine protiv HIV-a prate mnoge potekoe. Sposobnostbrze mutacije HIV virusa je jedna od najveih prepreka stvaranjuvakcine. Kako se infekcija iri, proteiniHIV antigena se mijenjaju bre negoto celularni i humorani imunitet moguodgovoriti na novi antigen. Iz ovograzloga vakcine zasnovana na jednojlozi HIV-a nemaju efekta. Iz ovog17razloga veina je istraivaa odustala od pokuaja da se proizvedeovakva vrsta vakcine. Meutim, na povrini HIV virusa postojeodreeni dijelovi koji nisu u stanju mutirati, tako da bi antitijelaproizvedena protiv ovih "konstantnih" dijelova virusa mogladjelovati na sve loze HIV-a.Sljedei faktor koji utjee na brzinu istraivanja na ovom polju je tajda vakcina mora ispunjavati odreene uslove.Mora biti sigurno, oralno primjenjivo, jednodozno, stabilno, jeftino, idavati dugotrajan imunitet i biti djelotvorno na sve loze HIV-a.Postoji teorija da bi se mogaoproizvesti HIV virus koji bi serazmnoavao tako sporo, da ne bi bioopasan, nego bi inducirao celularni ihumoralni imuni odgovor. Meutim,ovdje postoji strah da bi kod nekihljudi virus mogao ponovo postativirulentan. Ovo se naziva reverzija.Postoje i vektorska cjepiva koja bikoristila druge viruse za unosodreenih HIV gena u stanicedomaina. Ovi geni bi proizvodili proteine koje kodiraju HIV geni,na koje bi imunoloki sustav stvarao antitijela i citotoksine stanice,tako da bi bio spreman za susret sa HIV-om. DNK vakcine se sastojeu direktnom ubrizgavanju gena u elije domaina u nadi da e nekeelije pokupiti ove gene. Kod vektorskih i DNK cjepiva ne postojiopasnost od HIV virulencije jer bi se koristili samo odreeni geni.HIV testiranjeHIV testiranje, tj. test na HIV virus, koji je uzronik bolesti SIDA, sedanas radi na vie naina. Testovi na HIV su napravljeni da detektujuantitijela HIV virusa ili sam HIV virus.18HIV testovi koji imaju za cilj da pronau antitijela su: ELISA testiranje (Enzyme-Linked Immunosorbent asSAy) -ovaj test na HIV se koristi za skeniranje organizma radidetektovanja HIV infekcije, ukoliko postoji. Ako se dobijepozitivan rezultat na testu, ELISA testiranje se esto ponavlja, sobzirom da je mogu lano-pozitivan naHIV, rezultat ELISA testa. Western Blot testiranje - se koristi zaprovjeru rezultata ELISA testa. Moeutvrditi da li je osoba zaista pozitivna ililano-pozitivna, izdvajanjem HIVantitijela od ostalih antitela koja mogureagovati na ELISA test. IFA testiranje (Indirect Fluorescent Antibody) ovakvo HIVtestiranje se koristi umesto Western Blot testa sa istomnamjenom, tj. da bi se proverio rezultat ELISA testa.Test koji moe da identifikuje genetskimaterijal, ribonukleinske kiseline, HIVvirusa se naziva PCR testiranje (thepolymerase chain reaction). PCRtestom se moe utvrditi prisustvo HIVinfekcije, prije nego to antitijelapostanu oigledna, a takoe prua imogunost utvrivanja da li su deca(bebe) roene od HIV pozitivnih majkitakoe HIV pozitivna.Postoji hiv testiranje koje je slinoPCR testiranju, a koje se zoverazgranati DNK test. Ovim testom setakoe utvruje postoji li prisustvo ribonukleinske kiseline kojapripada HIV virusu, u ljudskom tijelu i time provjerava da li jetestirana osoba HIV pozitivna.19Pozitivan rezultat znai da u krvi testirane osobe postoje HIVantitjela, ali to ne znai da e ta osoba oboliti od SIDE. Kod nekihosoba se SIDA nikada ne razvije i oni postaju kliconoeHumani papiloma virusHumani papilloma virus (engl. humanpapilloma viruses - HPV) uzronik jenajee polno prenosive bolesti kojapogaa i ene i mukarce. Naunici suutvrdili vie od 100 tipova HPV-a od egaje veina bezopasna za zdravlje.HPV se najee prenosi polnim odnosom idirektnim kontaktom sa zaraenom koomi sluznicom. Postoje sluajevi u kojima jezabiljeena infekcija sluznice respiratornogsistema i oiju, no najvee i najee zaraenopodruje je upravo genitalno podruje.HPV se moe prenijeti uprkos koritenjuprezervativa kao zatite kod mukaraca,infekcija(kondilomi) se obino javljaju okokorijena penisa.Tipovi 16, 18, 31 i 33dokazano uzrokujumaligne promjene nagrliu maternice, zbogega su i najopasniji.Ovi tipovi HPV-a uzmaligne promjenemogu uzrokovati i20izrasline, odnosno kondilome koji najee rastu ugrozdovima, unutar rodnice i oko anusa.Kod mukaraca se kondilominajee manifestiraju na tijelupenisa, na prepuciju ili oko anusa, amogu se pojaviti i u rektumu ili uustima.Ako trudnica ima kondilome postojiopasnost da HPV infekciju tijekomporoaja prenese djetetu.Da bi se dokazalo postojanje HPV virusa potrebno je obavitiuroloki ili ginekoloki pregled, kao i koritenje pregledamolekularne biologije (ukoliko jepotrebno). Mukarcima se zadokazivanje HPV-a uzima brismokrane cijevi, dok se kod enauzima bris vrata maternice i radise posebna pretraga na prisustvoHPV-a. Svakako, potrebno je iuraditi PAPA test koji pokazuje eventualne promjene ustanicama, te eventualno kolposkopiju.Nalaz PAPA testa danas se oznaava skraenicom CIN(cervikalna intraepitalna neoplazija), a postoje 3 stepena,ovisno o jaini promjena u materici. CIN1 predstavlja blagu displaziju CIN2 predstavlja srednju displaziju CIN3 teku displaziju21etvrti stepen je Carcinoma in situ- takoer spada (kao i CIN3) u teku displaziju, promjene zahvataju elije, ali nijeprobijena bazalna membrana.Karcinom (invazivni oblik, probijena je bazalna membrana)Ukoliko se maligne promjene rano uoe PAPA testom,terapija je mnogo blaa i bezbolnija - a mogunosti razvojaraka grlia maternice su puno manje nego u sluaju kada seove promjene detektuju kasnije.Kondilomi se mogu lijeiti na razne naine: krioterapijom (smrzavanje) elektrokoagulacijom (paljenje) ubrizgavanjem interferona u svaki kondilom (proteinkoji stvara imunost na virus) laserskim tretmanom hirurkim uklanjanjemHepatitis BHepatitis B spada u kategorijubolesti koje izazivaju zapaljenjejetre. Moe biti akutni, koji trajemanje od 6 meseci i nakon togperioda prolazi, ili hroninihepatitis B, koji traje due od 6 mjeseci.22Prenoenje hepatitisa B Polni odnos Korienje istih igala (u rizinu grupu spadaju korisniciopojnih droga, osobe koje su primale transfuziju krviprije 1994. godine, osobe na dijalizi, osobe sa tetovaomi drugim vidovima uljepavanja tijela) Roenjem i dojenjem novoreeneta, ukoliko je majkazaraena.Kod odraslih koji se zaraze virusom, tijelo e u vie od 85%sluajeva uspeti da proizvede odgovarajua antitijela zaborbu protiv virusa i da seodbrani. Ovaj procenat jeneto nii za mlae osobe iopada sa godinama. Simptomi hepatitisa B serazlikuju u zavisnosti odtoga da li se radi o akutnomili hroninom obliku Hepatitisa B. Simptomi obino poinju6 nedelja do 6 mjeseci nakon izloenosti virusu (u proseku 2mjeseca). Veina ljudi se oporavi kroz tri nedelje.Kod odraslih, rani simptomi (simptomi akutnog hepatitisa) su: gubitak apetita muka (gaenje) iscrpljenost bolovi u miiima abdominalni grevi (bolovi u stomaku ili sa strane) blaga groznica (via temperatura sa drhtavicom) tamnouti urin ili braon boja urina bleda ili beliasta boja stolice23 utica (utilo beonjaa ili koe)Ukoliko ova polna bolest pree u hronian oblik, jetrapoinje da pati od stalnih upala, to ako se ne lei, moe dadovede do ciroze jetre ili raka jetre. Genitalni herpesGenitalni herpes je polna bolest koju uzrokuje virus herpesa,najee Herpes Simplex virus tipa 2 (HSV-2), a neto reeHerpes Simplex virus tipa 1 (HSV-1). HSV-1 uglavnompogaa region oko usta, ali se javlja i na genitalijama (nakoje se prenosi putem oralnog seksa), dok se se HSV-2uglavnom javlja na genitalijama.Napad genitalnog herpesa (virus HSV-2) kree pojavom grupe plikova na penisu i oko korena penisa, unutar i okolo vagine, ili unutar i okolo anusa. Prvo pojavljivanje herpesa jeobino i najgore, traje nedeljama dok plikovi na kraju ne popucaju, ispuste gnoj, i ponu da zarastaju. Naredna pojavljivanja su obino manje bolna i rane zarastaju bre.24Genitalni herpes se prenosi seksualnim kontaktom, to gaini polno prenosivom boleu. Plikovi ne moraju da buduvidljivi kod zaraene osobe (tj.prisutni) da biste se zarazili.Dakle, ne moete da budetesigurni da li je va seksualnipartner zaraen. Virus se prenosidodirom koe zdrave osobe sakoom zaraene osobe prilikompolnog odnosa. Prenoenjeherpesa se dakle ne odvija putem tjelesnih tenosti koje selue prilikom seksa, tako da kondomi nisu od velike pomoi.Sve ovo oteava kontrolu nad virusom, pa je lako zaraziti se.Simptomi genitalnog herpesa u primarnoj epizodi (prvojavljanje herpesa), variraju od osobe do osobe. Oni se obinojavljaju kroz 2 do 10 dana nakon izloenosti virusugenitalnog herpesa. Tipino, prepoznatljivi simptomi kojigovore da je re o genitalnom herpesu, ukljuuju male crvenenabrekline koje se mogu razviti u plikove i otvorene rane. One se pojavljuju na mestu infekcije, koje moe biti unutarvagine ili u okolini vagine, grli materice, penis, urinarnitrakt i kod mukaraca i kod ena, kao i u okolini analnogotovora. Rane se takoe mogupojaviti na drugimdelovima tela gde jetelo kroz prelom nakoi dolo u dodir saHSV virusom. Nakonodreenog vremenskog25perioda, rana prelazi u krastu i onda zarasta bez ostavljanjaoiljka. TrihomonijazaTrihomonijaza je polno prenosiva bolest,koju uzrokuje mala protozoa po imenutrichomonas vaginalis. Najee su ovomboleu pogoene ene, iako i mukarcimogu prenijeti infekciju na svoje partnereputem seksualnog kontakta.U mukom genitalnom traktu moe daivi najvie nekoliko dana ili nedelja, doku vagini moe da preivi godinama i otkrivena je kod starijihena koje nisu imale seks decenijama.Mukarci obino nemaju simptome,ali kada se simptomi pojave, to su: Iritacija unutar penisa Blaga nadraenost Blago peckanje posle mokrenjaili ejakulacije (izbacivanjesemena na kraju polnog odnosa)Simptomi kod ena ukljuuju: Zelenkasto-uti, penasti vaginalni sekret snanog mirisa Bol pri mokrenju Svrab u vagini i nadraenost vagine Nelagoda tokom seksualnog odnosa26Simptomi se kod ena obino pojavljuju nakon 5 do 28 danaod izloenosti infekciji.Stidne vaiStidne vai su insekti paraziti, a njihovo prisustvokod ljudi je poznato kao polnoprenosiva bolest pediculosispubis.Stidne vai su pronaene ustidnim dlaicama ljudi,odakle i potie njihovo ime.To su maleni insekti ija je veliina oko milimetra, hrane seljudskom krvlju i veoma brzo se razmnoavaju.Stidne vai se uglavnom prenose putem seksualnog odnosa,to ukljuuje vaginalni, oralni, pa ak i analni seks. Upravooralni seks moe dovesti do infekcije obrava, trepavica,brade, kose i grudi. Kao to je sluaj i sa drugim polnim bolestima i polniminfekcijama, ponekad nema nikakvih simptoma koji bipokazali da su stidne vai prisutne. Uglavnom, simptomi kojise mogu pojaviti su iritacija i svrab u genitalnoj regiji.Veoma je teko videti stidne vai golim okom jer su izuzetnomale. Ipak, odrasle stidne vai se mogu primetiti kaoukasto-braonkaste ili crne mrljice, a jaja kao sjajna jajacaprivrena za osnovu dlaka u stidnoj regiji.Postoje tri faze u ivotu stidnih vai.27 Jaja: Ovo je faza u kojoj su stidne vai u formi jaja. Ovafaza u ivotu stidnih vai traje od 5 do 10 dana Mlade stidne vai: Nakon to se male stidne vai izleguiz jaja, izgledaju isto kao odrasle, samo to su manjeveliine. Ova faza traje takoe od 5 do 10 dana, uproseku nedelju dana. Odrasle stidne vai: Nakon to mlade stidne vaidostignu zrelost i postanu odrasle, dobijaju mogunostreprodukcije, tj. izleganja jaja.Sve ukupno, ivot stidne vai traje oko 6 nedelja, ali bez krvi(kojom se hrane) umiru ve nakon 24 asa.Ako sumnjate da moda imate simptome koji ukazuju napediculosis pubis, moete pokuati da proverite tako to eteizbliza pregledati vae stidne dlaice. Mogue ih je videtigolim okom, mada je to prilino teko, jer su veoma male ikreu se prilino brzo. Lake je potraiti njihova jaja, kojaizgledaju kao siune beliasto-ukaste takice na vaimstidnim dlaicama. Jo jedan simptom po kome se moguprepoznati su male braonkaste takice (mrljice) koje ostajuod njihovog otpada, i lake ih je primetiti nego same vai.28KandidijazaKandidijaza je vrsta infekcije kojuuzrokuju gljivice iz rodaCandida, najee vrsta Candidaalbicans. Ova mikrogljiva seuobiajeno nalazi na koi, uprobavnom i genitalnom traktu,ustima i grlu. Do infekcije, tj.prekomjernog razmnoavanja iirenja gljivice dolazi kada je izodreenih razloga poremeenaravnotea izmeu gljivice ibakterijske flore koja regulie njeno razmnoavanje.Tada dolazi do razvoja infekcije, koja moe da zahvatikou, nokte, usnu upljinu i polne organeNajei razlozi nastanka kandidijaze su: prekomjernaupotreba antibiotika irokog spektra, upotrebakontraceptivnih tableta, prekomjerna higijena polnih organaupotrebom alkalnih sapuna (koji unitavaju normalnu florusluzokoe), trudnoa, menstruacija, neadekvatan ve,neadekvatni higijenski uloci, neregulisana eerna bolest.Najei oblici ovogoboljenja su vulvovaginalna,oralna i kona kandidijaza.Kod ena se javlja peckanje isvrab polnog organa ipojaan sekret bijele boje.Sluzokoa je zapaljena,29crvena, oteena, sa bjeliastim kolonijama gljivice. Ovepromene mogu da budu i bez naslaga, sa obilnom bjeliastomsekrecijom u vagini i jakim svrabom. Simptomi su pogotovoizraeni nakon polnog odnosa jer trenje dodatno pojaavaoseaj peckanja i svraba.Kod mukaraca se uglavnom ne javljaju simptomi(asimptomatski nosioci). Mogu se eventualno javiti bijelenaslage na glansu penisa i prepucijumu i sekret iz mokranecijevi.Kod oralne infekcije javlja se upala i bjeliaste naslage nasluznici usne upljine, upala jezika koji je napet i crven, istvaranje krasti.30ZakljuakPostoje brojni naini da se zatitimo od polnih bolesti. Paljivo pregledajte svoja tela tragajuci za neprijatnim mirisom, neuobicajenim izbocinama, ranicama, crvenilom ili svrabom. Ako mislite da ste vi ili va partner/ka inficirani, nedirajte ranice i nemojte odravati odnose.Nijedna metoda zatite nije 100% efikasna, ali koristeci nekuod njih znacajno se smanjuje rizik da dobijete neku polnu bolest.1. Kondomi su do sada najboljimetod zatite prilikom vaginalnog,oralnog ili analnog odnosa.Mukarac mora staviti kondom prenego to njegov penis dotakne vaustidnicu, usta ili anus.2. Koristite vaginalne spermicide (kontraceptivna pjena, krema ili ele). U praksi se pokazalo da su efikasni protiv hlamidije i gonoreje. Za maksimalnu zatitu koristite ih sa dijafragmom. Kada ih koristite sa kondomom, stavite spermicid u vaginu pre seksualnog kontakta. Ako uzimate pilule ili imate spiralu, takode je pametno koristiti spermicide.3. Koristite dijafragmu ( preporucljivo sa spermicidom) 31da bi se zatitili od polnih bolesti koje prvenstveno napadaju grlic materice (gonoreja i hlamidija). Literatura Mikrobiologija sa epidemiologijom - piro Radulovi,Beograd, 1991 godineMedicinska mikrobiologija - Adam Miljkovi, Beograd,1987 godineMedicinska parazitologija sa mikologijom - Tibor Lepe,Novi Sad, 1988 godineOsnovni principi bakteriologije - Jasna Saile, Zagreb, 1974godineInternet