ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

زیارت سلمان در مداین فصل هش��تم از ب��اب زی��ارات، مطلب اول: فض��يلت و كيفيت زی��ارت ك��اظمين عليهم��ا الس��الم؛ مطلب

در زیارت جناب سلمان رضي اهلل عنه است بدان كه از تكاليف زوار در كاظمين رفتن به مدائنچهارم است به جهت زیارت عبد صالح الهى جناب سلمان محمدى رضوان اهلل علي��ه ك��ه اول ارك��ان اربع��ه ول الببيت و منخرط در سلك اه��ل بيت نب��وت و عص��مت اس��ت و در ا أهب مخصوص به شرافت سلبمان منا لبمان من فضيلت او جناب رسول خدا صلى اهلل عليه و آله فرموده سلبمان بحر ال ینبزف و كن��ز ال ینبفد س��هان و حضرت امير المؤمنين علي��ه الس��الم او را مث��ل لقم��ان حكيم مة و یؤتي البرب نح الحكب ل الببيت یمب أهب بلك�ه حض�رت ص�ادق علي��ه الس�الم او را به�تر از لقم�ان فرم�وده و حض�رت ب��اقر علي�ه الس�الم او را از متوسمين شمرده و از روایات مستفاد شده ك�ه آن جن�اب اس�م اعظم مىدانس�ت و از مح�دثين ب�ه فتح بوده و از براى ایمان ده درجه است و او در درجه دهم بوده و ع��الم ب��ه غيب و منای��ا ب��وده و از تح��ف بهشت در دنيا ميل فرموده و بهشت مشتاق و عاشق او بوده و خ��دا و رس��ول ص��لى اهلل علي��ه و آل��ه او را دوست مىداشتند و حق تعالى پيغمبر صلى اهلل عليه و آله را امر فرموده به محبت چهار نفر ك��ه س��لمان یكى از ایشان است و آیاتى در مدح او و اقران او ن��ازل ش��ده و جبرئي��ل ه��ر وقت ب��ر حض��رت رس��ول صلى اهلل عليه و آله نازل مىشده امر مىكرده از جانب پروردگار كه س��لمان را س��الم برس��اند و مطل��ع گرداند او را به علم منایا و بالیا و انساب و شبها براى او در خدمت پيغمبر صلى اهلل علي��ه و آل�ه مجلس خلوتى بوده و حضرت رسول و امير المؤمنين صلوات اهلل عليهما و آلهما چيزهایى تعليم او فرمودن��د از مخزون و مكنون علم اهلل كه احدى غ��ير او قاب��ل و ق�وه تحم��ل آن را نداش�ته و رس�يد ب��ه مرتبهاى ك��ها ر ال ینبزح و ه��و من ول و العلبم اآلخر و هو بح�� رك سلبمان العلبم األب حضرت صادق عليه السالم فرمود أدبل الببيت سلمان درك كرد علم اول و آخر را و او دریایى است كه هر چه از او برداش��ته ش��ود تم��ام أهب نشود و او از ما اهل بيت است و براى شوق زایرین و رغبتشان به زیارت آن جناب كافى است تأمل در اختصاص و امتيازش در ميان تمام صحابه و جميع امت به این كه حضرت امير المؤمنين عليه السالم در یك شب از مدینه به مداین رفت و به دست مبارك او را غسل داد و كفن نمود و نم��از ك��رد ب��ر او ب��ا صفوفى بسيار از مالیكه و همان شب به مدینه مراجعت فرمود زهى شرافت مودت و محبت به خانواده رسالت كه انسان را به این مرتبه از جالل و عظمت رساند و اما كيفيت زیارت آن جناب پس بدان ك��ه سيد بن طاوس در مصباح الزائر چهار زیارت براى آن بزرگوار نقل كرده و ما در اینجا اكتفا مىك��نيم به همان زیارت اول آن و در هدیه نقل كردیم زیارت چهارم آن را كه شيخ در ته��ذیب ذك��ر فرم��وده

پس چون خواستى زیارت كنى آن جناب را مىایستى نزد قبر او رو به قبله و مىگویى

ني بی خامت الن د بن عبد اهلل محم الم ىلع رسول اهلل السسالم و تحيت بر رسول خدا حضرت محمد بن عبد اهلل )ص( خاتم پيغمبران 

اشدین ة املعصومني الر ئم الم ىلع األ ني الس د الوصی الم ىلع أمري املؤمنني سی الس1www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

سالم بر حضرت على )ع( امير المؤمنين سيد اوصياء پيغمبران سالم بر امامان صاحب مقام عصمت و پيشوايان ارشاد خلق

مني) مني )األ األ الم علیك یا صاحب رسول اهلل بني الس الم ىلع املالئكة املقر السسالم بر فرشتگان مقرب حق سالم بر تو اى هم صحبت و صاحب رسول خدا امين وحى الهى 

ادة املیامني الم علیك یا مودع أسرار الس الم علیك یا ويل أمري املؤمنني الس الس سالم بر تو اى ولى و دوست حقيقى خاص امير المؤمنين سالم بر تو اى مخزن ودايع و اسرار بزرگ اهل خير و 

سعادت

و براكته ة اهلل و رمح الم علیك یا أبا عبد اهلل رة املاضني الس من الرب ة اهلل الم علیك یا بقی الس سالم بر تو اى باقيمانده از نيكويان عالم در همه ادوار گذشته سالم بر تو اى ابا عبد اللهو رحمت و بركات خدا بر 

تو باد

یت خلیفته كما ألزمك ل سول كما ندبك و وت بعت الر كما أمرك و ات ك أطعت اهلل أشهد أنگواهى مىدهم كه تو بدانسان كه مأمور بودى خدا را اطاعت كردى و بدانسان كه رسول خدا تو را دعوت كرد  

او را اجابت كردى و پيروى نمودى و خليفه پيغمبر خدا را آنسان كه بر تو فرض و الزم گردانيد يارى كردى

قك( و علمت الحق يقینا و اعتمدته كما أمرك ه كما وقفك )وف تي م بذر و دعوت إىل االهامتو امت را چنانكه دانستى به اهميت و احترام ذريه پيغمبر دعوت نمودى و طريق حق را چنانكه خدا امر فرمود  

بطور يقين دانستى و بر آن استوار بودى

2www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

املرتضى ة اهلل ك باب وصي املصطىف و طریق حج (و( أشهد أنگواهى مىدهم كه تو درگاه وصى مصطفى و طريق حجت خدا على مرتضائى 

صفیاء فامي استودعت من علوم األ و أمني اهللو در آنچه به تو وديعه سپردند از علوم و اسرار خاصان حق امانت خدا را نگاه داشتى 

تارین لنصرة الوصي باء املخ ج يب الن ت الن ك من أهل يب أشهد أنو گواهى مىدهم كه تو از اهل بيت برگزيده با شرافت پيغمبر بودى كه براى يارى وصى او مهيا بودند 

الئل القاهرة اهني و الد ك صاحب العاشرة و الرب أشهد أنو نيز گواهى مىدهم كه تو صاحب مقام دهم )ايمان( و صاحب ادله و براهين بسيار محكم و روشن و قاهر 

مانة یت األ یت عن املنكر و أد اكة و أمرت باملعروف و هن ت الز الة و آيت و أقمت الصو تو اركان نماز را بپا داشتى و زكوة به مستحقان دادى و امر بمعروف و نهى از منكر نمودى و امانت الهى را ادا  

كردى

ذى يف جنبه حىت أتاك الیقني ت ىلع األ و لرسوله و صرب حت هلل و صن و براى خدا و رسول امت را ناصح و خيرخواه بودى و براى طرفدارى دين خدا همه عمر صبر بر آزار كردى تا 

هنگام رحلت و شهود عالم آخرت

ك و طح من قدرك من جحدك حق لعن اهلل3www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

خدا لعن كند آنان كه حق تو را انكار كردند و قدر و شأن تو را پست گردانيدند 

ك) ی تك )بن من أعنتك يف أهل يب من آذاك يف موالیك لعن اهلل لعن اهلل خدا لعنت كند آنان را كه تو را درباره دوستان و محبوبانت بيازردند خدا لعنت كند آنان را كه در دوستى اهل 

بيت پيغمبر تو را آزار كردند

من المك يف ساداتك لعن اهللخدا لعنت كند كسانى را كه بر دوستى سادات و بزرگان دين تو را مالمت كردند 

لمي العذاب األلني و اآلخرین و ضاعف علمهي و نس من األ ن و اإل د من الج عدو آل محم لعن اهلل

خدا لعنت كند دشمن آل محمد را از جن و انس و اولين و آخرين بشر و عذاب آنان را مضاعف و سخت و دردناك گرداندى

علیك یا أبا عبد اهلل ى اهلل صلدرود خدا بر تو اى ابا عبد اهلل 

علیه و آله و علیك یا موىل أمري املؤمنني ى اهلل صل علیك یا صاحب رسول اهلل ى اهلل صل سالم بر تو اى هم صحبت رسول خدا درود خدا بر رسول و آلشو بر تو باد اى دوست و يار و ياور امير المؤمنين 

على )ع)

اهر بة و جسدك الط ی ىلع روحك الط ى اهلل و صلو درود و تحيت خدا بر روح پاك تو و جسم پاك تو باد 

4www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

عمي ات الن وارمه يف جن عنا معهم بج ادة املیامني و مج حل الس انا بك و مب ف ه و رأفته إذا وت ن و ألحقنا مب و خدا ما را هم هنگام مرگ و رحلت به كرم و رأفتش با تو ملحق گرداند و در آن جايگاه )بهشت عدن( به 

بزرگان اهل خير و سعادت ملحق سازد و ما را در بهشتهاى پر نعمت به جوار آنان با آنها جمع فرمايد

لف املیامني رة من الس یعة الرب ىلع إخوانك الش ى اهلل و صل علیك( یا أبا عبد اهلل ى اهلل (صل درود و رحمت خدا بر تو باد اى ابا عبد اهلل و رحمت و تحيت خدا بر برادران تو از شيعيان نيكوكار و اهل يمن و 

سعادت گذشته بادلف من املؤمنني ضوان ىلع الخ وح و الر و أدخل الر

و روح و نشاط و خشنودى بر آيندگان اهل ايمان وارد سازد 

و براكته ة اهلل الم و رمح الساهرین و علیك و علمهي ة الط ه من العرت ال ن وت امه مب و ألحقنا و إی

و ما و آنها را همه به آنان كه دوستشان مىداريم كه عترت پاك پيغمبرند ملحق فرمايد سالم و رحمت و بركات خدا بر تو و بر همه آنان باد

بزلبناه في ليبلة البقدر هفت مرتبه پس بجا بياور نماز مندوب آنچه خ��واهى مؤل��ف گوی��د ا أن پس بخوان إن كه چون خواستى برگردى از زیارت سلمان پس بایست نزد قبر براى وداع و بگو این وداع را كه س��يد

در آخر زیارت چهارم ذكر فرموده

املؤىت منه و املأخوذ عنه أنت باب اهلل الم علیك یا أبا عبد اهلل السسالم بر تو اى ابا عبد اهلل تو درگاه هدايت خدايى كه بايد خلق بدان درآيند و اخذ علم و معرفت كنند 

ك قلت حقا و نطقت صدقا و دعوت إىل موالي و موالك عالنیة و سرا أشهد أن گواهى مىدهم كه تو به حق سخن گفتى و هميشه به صدق و حقيقت گويا بودى و خلق را بسوى موالى من و 

موالى خود آشكار و پنهان دعوت كردى

5www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

تك زائرا و حاجاتي لك مستودعا أيتبارى من به زيارت حضرتت آمدهام و حوايجم را نزد تو به وديعت مىگذارم 

عك أستودعك دیين و أمانتي و خواتمي عملي و جوامع أملي إىل منتهى أجلي و ها أنا ذا مود اكنون تو را وداع مىكنم و حفظ دين و امانت عهد و ختم خير اعمالم و جميع آرزوهايم را تا آخر عم به تو 

مىسپارم

خیار د و آله األ ىلع محم ى اهلل و براكته و صل ة اهلل الم علیك و رمح و السو سالم بر تو و رحمت و بركات خدا و درود و رحمت الهى بر محمد و آل نيكويش باد. 

آنگاه خدا را بسيار بخوان و برگردمؤ لف گوید كه چون زائر به زیارت سلمان مشرف شد پس از زیارت دو تكليف دیگر دارد :

اول نماز كردن در طاق كسرى دو ركعت یا زیادتر چون آنجا مص��الى حض��رت ام��يرالمؤ م��نين علي��ه الس��������������������������������الم اس��������������������������������ت روایت ش��������������������������������ده از عمار ساباطى كه اميرالمؤ منين عليه السالم به مداین آمد و ن��زول فرم��ود در ای��وان كس��رى و ب��ا او ب��ود دلف ابن بحير پس نماز كرد در آنجا بعد از آن برخاست و به دلف فرمود برخ��يز ب��ا من و در خ��دمت آن حضرت بود جماعتى از اهل ساباط پس گردش كرد در منازل كسرى و بدلف مى فرم��ود از ب��راى كسرى در این مكان چنين و چنان بوده و دلف مى گفت به خدا قسم چنين است ك��ه مى فرم��ایى پس با آن جماعت در تمام آن مواضع گردش كرد و دلف مى گفت اى س��يد و م��والى من چن��ان ش��ما ب��ه اینجاها مطلعيد كه گویا شما این چيزها را در اینجاه��ا نه��اده ای��د و روایت ش��ده ك��ه در آن وق��تى ك��ه حضرت بر مداین مرور مى فرمود و آثار كسرى و خرابى آن را مشاهده مى نمود یكى ازآن اش��خاص

كه درخدمت آن حضرت بود از روى عبرت این شعر را خواند:یاح ىلع رسوم دیارمه اكونا ىلع میع�������������ادجرت الر امهن فك�������������

اند داشeeته هم با گeeاهى وعده آنان گوياشeeeان خانه هeeeeاى ويرانه بر بادها وزد

6www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

حضرت فرمود چرا نخواندى :

كوا من جنات وعیون وزروع ومقام رکمی ونعمه اكونا فیها فاکهني كذلك واورنثاها قوما مک رتمآء واالرض وما اكونا منظرین الس

آخرین فما بكت علمهي چه بسيار باغها و چشمه سارها و كشتزارها و جاهاى خوب و نعمتى كه در آن كامياب بودند و همه را واگذاشتند

چنين بود و ما آنها را به گروه ديگرى داديم و گريه نكرد بر آنها آسمان و زمين و مهلت نيافتند

پس از آن فرمود:

عم عمه فسلبوا دنیامه باملعصیه ایامک وكفر الن ان هؤالء اكونا وارثني فاصبحوا موروثني مل یشکروا النقم ل بمک الن ال تح

)آرى ( براستى اينها وارث بودند ولى اكنون به ارث گذاردند سپاس نعمت نكردند پس دنيا بخاطر نافرمانى ازدستشان رفت مبادا كفران نعمت كنيد كه انتقام بر شما فرود آيد

فقير گوید: حاصل این مقام را حكيم خاقانى به شعر در آورده آنجا كه فرموده :هان اى دل عبرت بين از ديده نظركن هان

ج

ايeeeوان مeeeدائن را آيينeeeه عeeeبرت دان

پرويeeز كeeه بنهeeادى بeeر خeeوان تeeره زرينج

زرک ور ناوخرب وک هرت نیين تره كو برخوان رو كمت تركوا برخوان

م زیارت كردن جناب حذیفه بن اليمان كه از بزرگان اصحاب رس��ول خ��دا ص�لى اهلل علي��ه و آل��ه و دوح بانج ندرک ترایز م خاصان اميرالمؤ منين عليه السالم است و در ميان صحابه مخصوص بود ب�ه ش�ناختن من�افقين و دانس�تن نامهاى ایشان و اگر در نماز جنازه كسى حاضر نمى شد خليفه ثانى بر او نماز نمى ك��رد و از ج��انب او سالها در مداین والى بود پس او را عزل كرد و جناب سلمان والى آنجا شد چ��ون وف��ات ك��رد دوب��اره حذیفه والى آنجا شد و مستقر بود تا نوبت خالفت به شاه والیت عليه السالم رسيد پس از مدینه رقمى مبارك به او و فرمان همایونى به اهل مداین صادر شد و از خالفت خود و استقرار حذیفه در آنج��ا ب��ه نحوى كه بود اطالع دادند ولكن حذیفه بعد از حركت آن حضرت از مدین��ه ب��ه ج��انب بص��ره بجهت دفع شر اصحاب جمل و قبل از نزول موكب همایون به كوف��ه وف��ات ك��رد و در هم��ان م��داین م��دفون

شد . از ابوحمزه ثمالى روایت است كه چون حذیفه خواست وفات كند فرزند خود را طلبيد و وصيت كرد او را به عمل كردن به این نصيحت هاى نافعه فرمود: اى پسر جان من، ظاهر كن مأیوسى از آنچ��ه ك��ه

7www.ahlolbait.com

ت )ع( زیارت سلمان در مداین موسسه تحقیقات ونشر معارف اهل البی

در دست مردم است كه در این یأس غنى و توانگرى است و طلب مكن از مردم حاجات خ��ود را ك��ه آن فقر حاضر است و هميشه چنان باش كه روزى ك��ه در آن هس��تى به��تر باش��ى از روز گذش��ته ات و هروقت نماز مى كنى چنان نماز كن كه گویا نماز وداع و نماز آخر ت�و اس�ت و مكن ك��ارى را ك��ه از آن عذر بخواهى و بدانكه در جنب حرم سلمان مسجد جامع مداین است كه منسوب است به حض��رت امام حسن عسكرى عليه السالم ك��ه آن را س��اخته ی��ا در آنج��ا نم��از خوان��ده معل��وم نيس��ت از فيض دو

ركعت نماز تحيت در آن محل شریف خود را محروم نكند.

8www.ahlolbait.com