16
Đế Quốc Mông Cổ T rước Năm 1258 Nam Tống Đại Lý Đại Việt

Chiến Tranh

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Chiến Tranh

Citation preview

  • Quc Mng C Trc Nm 1258

    Nam Tng i L

    i Vit

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th nht 1258

    Mng C i Vit

    Nm 1254, nh chim nc i L

    Nm 1226, nh Trn chnh thc thay nh L

    Thi s Trn Th (1194-1264)

    Vua Trn Thi Tng (1218-1277)

    Thi t Trn Hong (1240-1290 vua Trn Thnh Tng )

    Trn Hng o (Hng o Vng Trn Quc Tun 1232 - 1300)

    L Ph Trn (L Tn) Mun nh chim nc i Vit to th "gng

    km" bao vy nc Nam Tng ca ngi Hn

    u nm 1258, t i L, Ngt Lng Hp i

    (Uriyangqatai) dn 25000 qun Mng C v 20000

    qun i L dc theo sng Hng vo i Vit.

    Ch sau hai trn nh, qun Mng C chim c

    thnh Thng Long, nhng gp phi kh khn v

    lng thc 10 ngy sau khi rt khi Thng Long, vua Trn Thi

    Tng v thi t Trn Hong dn qun phn cng.

    Ph tan qun Mng C ti ng B u.

    Qun Mng C lp tc b thnh Thng Long tho

    chy thng v Vn Nam, cng bng con ng dc

    theo sng Hng. H Bng ch huy cc dn tc thiu s min ni Ty

    Bc tp kch qun Mng C trn ng rt lui.

    ng khng nh trng

    Qun s ch cn khng qu 5000 ngi.

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th nht 1258

  • S Bnh Trng ca Quc Mng C

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai 1285

    Mng C i Vit 1278 Vua Trn Thnh Tng lm Thi thng hong

    Vua Trn Nhn Tng (1258-1308)

    Hng o Vng Trn Quc Tun (1232 - 1300)

    Chiu Minh Vng Trn Quang Khi (1241-1294)

    Chiu Vn Vng Trn Nht Dut (1255-1330)

    Phm Ng Lo (1255-1320)

    Trn Bnh Trng (L Tng 1959-1285)

    L Ph Trn (L Tn)

    Hoi Vn hu Trn Quc Ton (1967-1985)

    Nhn Hu Vng Trn Khnh D Nm 1281, vua Nguyn phong Trn Di i lm An

    Nam quc vng.

    Nm 1282 Si Thung em hn 1.000 qun h tng

    Trn Di i v i Vit lm vua.

    Nh Trn t chi.

    i Vit gi qun gip nc Chim Thnh

    Ht Tt Lit bin nhng vng t chim c ca Chim

    Thnh tr thnh cn c pha Nam nh i Vit.

    Nm 1271, Ht Tt Lit (Kublai Khan) thnh lp Nh

    Nguyn

    Nm 1279, Nh Nguyn dit Nam Tng.

    Chun b nh i Vit v Nht Bn

    Vua Trn Nhn Tng cho ngi n nh

    Trn Di i s trn v nc Nguyn.

    1282 Hi ngh qun s ti Bnh Than

    Nm 1283 nh Nguyn yu cu nh Trn gip binh

    lng cho vic chinh pht nc Chim Thnh.

    Trn Hng o vit Hch tng s

    1285 Thi thng hong Trn Thnh Tng m hi ngh

    Din Hng

    1284, Ht Tt Lit phong Thot Hoan (Toghan) lm

    Trn Nam vng

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai - Th trn

    Chia lm 3 o tin nh i

    Vit.

    o ch lc do Thot Hoan

    (Toghan) v A L Hi Nha (Ariq

    Qaya) ch huy t Ninh Minh tin

    vo Lc Chu (Lng Sn). Thng

    1 nm 1285 (Dng lch), o

    qun ny chia lm 2 mi tin

    qun, mt theo ng Khu n

    (Lng Sn), mt i theo ng

    ni Cp Lnh (Bc Giang). i

    qun ca Thot Hoan i sau mi

    th hai.

    o th hai ch gm hn 1000

    qun Mng C v Vn Nam t

    Vn Nam vo i Vit qua vng

    Tuyn Quang tin theo sng

    Chy.

    o th ba l o qun ang

    chin u Chim Thnh do Toa

    (Sogetu) ch huy, tin vo i

    Vit mun hn hai cnh trn, vo

    khong thng 3 nm 1285 Dng

    lch, t pha Nam.

    Qun Nguyn Qun i Vit

    Chng li o qun th nht ny

    ca qun Nguyn l lc lng

    ch lc ca qun Trn do ch

    thn Hng o Vng Trn

    Quc Tun ch huy.

    V ch huy qun Trn vng ny

    l Trn Nht Dut.

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai - Din bin (1/4)

    Cnh qun th nht:

    nh tan c qun Trn ti i

    Kh Ly (27 thng 1 nm1285).

    Tin tip ti i ng Bn.

    Qun Nguyn chia lm 6 mi t

    tn cng i Ni Bng (2 thng 2).

    Cnh qun th hai qua i Chi

    Lng.

    Thy qun Nguyn do M Nhi

    ch huy tn cng vo Vn Kip

    v Ch Linh (11 thng 2).

    Tng Ngh Nhun t trn.

    Thy chin ln gia M Nhi

    v Trn Hng o (14 thng 2).

    T Vn Kip i theo ng qua

    V Ninh, ng Ngn.

    Vt sng ung bng cu phao

    tin v Thng Long.

    i chin bn sng Hng (18/02)

    Chim Thng Long (20/02)

    Lp tri bn b Bc sng Hng.

    i Toa t pha Nam tin ln

    ui theo vua Trn

    Qun Nguyn

    Thot Hoan ch huy Qun i Vit

    Trn Hng o ch huy

    Tng V v Hu b bt.

    Tng Trn Sm hy sinh.

    Qun Trn b tn tht nng n.

    Tng on Thai b bt.

    Trn Hng o phi thu qun v

    Vn Kip .

    Qun Trn quyt nh rt lui, v

    dn trn bn b sng Hng gn

    thnh Thng Long.

    Gip chin sng ung.

    Qun Trn b thit hi nng.

    K hoch vn khng nh trng.

    Rt lui theo ng sng Hng

    v Thin Trng (Nam nh)

    v Trng Yn (Ninh Bnh)

    Trn Hng o v Vn Kip

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai - Din bin (2/4)

    i theo sng Chy ti Thu Vt.

    Nhp vi qun Thot Hoan.

    Qun Nguyn

    Nasirud Din ch huy

    Chn nh.

    Thu qun v Bch Hc (Vit Tr)

    (20 thng 2)

    Qun i Vit

    Trn Nht Dut ch huy

    Qun Nguyn

    Toa ch huy

    Qun i Vit

    Trn Quang Khi, Trn Nht Dut

    u thng 3 nm 1285, nh ra

    vng B Chnh (Qung Bnh

    ngy nay) ri tin ra Ngh An.

    Phi mt n v nh ra Thanh

    Ha.

    c Trn Kin dn ng i

    qua V B (Qung Xng) nh

    p qun Trn.

    c Trn Kin dn ng nh

    qun ca Trn Quang Khi (13

    thng 3).

    Ri Thanh Ha tin ln ng

    Trng Yn (Ninh Bnh).

    Tht bi, phi rt lui.

    Trn Kin u hng v dn

    ng cho qun Nguyn.

    Tng inh Xa v Nguyn Tt

    Thng hy sinh (9 thng 3).

    Phi rt lui.

    Vua Trn ch huy Thin Trng

    v Trng Yn lm vo th b p

    t 2 mt Bc-Nam.

    Trn Hng o b Vn Kip

    em thuyn v cu vua Trn.

    Rt v vng b bin Qung

    Ninh v Hi Phng .

    Vt bin vo Thanh Ha (7

    thng 4)

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai - Din bin (3/4)

    phng th:

    Dng 2 cn c lin k nhau hai

    b sng Hng: Hm T Quan v

    Chng Dng .

    Toa v M Nhi Thanh

    Ho, Ngh An giao chin vi

    qun Trn do Trn Quang Khi

    ch huy my ln u b y lui.

    Vt bin ra bc hi binh vi

    Thot Hoan.

    Toa b thua to bn Hm T.

    Toa b cm chn.

    B nh mnh bt ng nn tan tc

    b chy.

    Chin thuyn b t chy hoc b

    bt chim.

    Rt chy khi thnh Thng Long

    v ng b Bc sng Hng.

    Qun Nguyn Qun i Vit

    Cui thng 5 nm 1285 t Thanh Ha tr li min Bc phn cng.

    Trn Nht Dut mang qun ui

    nh Toa .

    Gp binh thuyn Toa bn

    Hm T Quan.

    Trn Nht Dut ngn khng cho

    Toa hp binh vi Thot Hoan.

    Trn Quang Khi ch huy mt cnh

    phn cng dc theo sng Hng.

    Trn Quang Khi, Phm Ng Lo

    v Trn Quc Ton tn cng qun

    Nguyn Chng Dng .

    Tin v Thng Long

    Trn Hng o ch huy mt cnh

    quay tr li Vn Kip kha ng

    rt lui ca ch.

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th hai - Din bin (4/4)

    Qun Nguyn rt chy v pha

    Bc.

    B Trn Quc Ton chn nh

    sng Nh Nguyt, chy v pha

    Vn Kip .

    n sng Sch (gn Vn Kip),

    bc cu phao nh vt sng.

    Cu phao t, nhiu binh s b

    cht ui.

    Thot Hoan chui trong ng ng

    chy trn v T Minh.

    Cnh qun Vn Nam b tn cng

    Ph Ninh khi chy v nc.

    Thua trn Hm T Quan, Toa

    ng sng Thin Mc, tm

    cch lin lc vi Thot Hoan.

    Bit tin qun Thot Hoan tht

    bi v rt chy, Toa lui v

    Ty Kt.

    Toa b t trn. M Nhi v

    Lu Khu i thuyn nh trn

    thot ra bin.

    Qun Nguyn Qun i Vit

    Trn Hng o v Trn Tung tn cng qun Nguyn b Bc sng

    Hng (ngy 10 thng 6).

    Trn Quc Ton hy sinh.

    Trn Hng o ch huy p vo

    nh.

    Trn Thiu hy sinh.

    Vua Trn Nhn Tng ch huy tn

    cng Toa Ty Kt (ngy 24

    thng 6 nm 1285).

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th ba 1288

    Mng C i Vit 1278 Vua Trn Thnh Tng lm Thi thng hong

    Vua Trn Nhn Tng (1258-1308)

    Hng o Vng Trn Quc Tun (1232 - 1300)

    Chiu Minh Vng Trn Quang Khi (1241-1294)

    Chiu Vn Vng Trn Nht Dut (1255-1330)

    Phm Ng Lo (1255-1320)

    L Ph Trn (L Tn)

    Nhn Hu Vng Trn Khnh D

    Trn Hng o thng lnh cc vng hu chia qun chng

    gi cc ni.

    Trn Hng o ng binh Qung Yn.

    Trn Nht Dut, Nguyn Khoi gi Lng Sn

    L Ph Trn gi Thanh - Ngh

    Trn Khnh D gi Vn n

    Ht Tt Lit (Kublai) khng t b nh chim i Vit.

    Phong cho Thot Hoan (Toghan) lm tng t lnh, iu

    ng binh lnh, ng 300 tu chin , lp k hoch ti

    chinh pht.

    Nm 1287 mn ting a "An Nam quc vng" Trn

    ch Tc v nc.

    Chia lm 3 cnh:

    Cnh th nht theo ng Vn Nam tin xung sng

    Thao v sng L nh 2 ln trc.

    Cnh th hai l qun ch lc i ng chu Khm, chu

    Lim do Thot Hoan ch huy dn theo Trn ch Tc tin

    vo bin gii ng bc.

    Cnh th 3 l thy qun do M Nhi, Phn Tip ch huy

    cng on vn lng do Trng Vn H ph trch ko

    theo sau.

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th ba 1288

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th ba 1288 - Din bin (1/3)

    Mng C i Vit Trn Nht Dut giao chin

    L Thch v H Anh hy sinh.

    Thua lin 17 trn.

    Trn Gia giao chin vi M Nhi Qung Yn.

    Th yu hn, phi rt lui v Vn Kip bo

    ton lc lng.

    Nguyn Th Lc phc kch L Tc, L An Ni

    Bng , nh tan 5000 qun h tng Nguyn.

    Trn Hng o rt v kinh thnh.

    Thng hong Trn Thnh Tng v vua Trn

    Nhn Tng i ra bin vng ln Thp Sn (

    Sn) sau phi xung thuyn vo Thanh Ha.

    L Ph Trn trn gi Thanh Ho.

    Qun t Vn Nam tin vo n Bch Hc (ngy 11 thng 12 nm

    1287) ginh thng li, thu c mt s thuyn .

    Qun t T Minh vo lnh th i Vit ngy 25 thng 12 nm

    1287. Ti Lc Chu (Lng Sn) ngy 29 thng 12, Thot Hoan

    chia qun lm 2 mi, mt mi i t Vnh Bnh ti Chi Lng v

    mt mi Lc Bnh ti Sn ng; lu 2500 qun li vn lng,

    v kh v binh phc.

    Thy qun ca M Nhi v Phn Tip ch huy tin v vng b

    bin ng Bc ca i Vit. Ngy 17 thng 12 nm 1287, lc

    lng chin u chnh do M Nhi ch huy tch khi lc lng

    vn ti lng thc, vi ngy sau th tin vo ca bin Vn Ninh

    (Mng Ci) t i ven b tin ti ca sng Bch ng v theo

    sng ny tin vo Vn Kip hp binh vi Thot Hoan.

    Thot Hoan chim Vn Kip lm cn c u no, y 2 vn

    qun, dng thnh g trn ni Ch Linh v Ph Li. T y, qun

    Nguyn nh rng ra xung quanh v tin v Thng Long.

    Cnh qun Vn Nam gp i qun Thot Hoan bn b sng

    Hng gn Thng Long.

    Cui thng 1 nm 1288, M Nhi truy ui cc vua Trn.

    M Nhi bc tc sai ph lng vua Trn Thi Tng Long Hng.

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th ba 1288 - Din bin (2/3)

    Mng C i Vit nh du kch. nh ln vo tri qun Nguyn,

    t ph lng thc ri rt lui.

    Trn Ngc b trng tn t trn.

    Nhn Hu vng Trn Khnh D c giao trn

    gi ng bin nhng qun Nguyn i qua.

    Trn Khnh D tp kch.

    Ngy 2 thng 2 nm 1288, bt u nh Thng Long.

    Cui cng qun Nguyn phi rt lui.

    M Nhi v Phn Tip vn c giao cm qun thu m ng

    cho on thuyn lng ca Trng Vn H theo sau. Sau khi nh

    lui c qun Trn Gia, M Nhi cho rng th qun Trn yu

    khng ng lo, bn tin su vo ni a hi binh vi Thot Hoan

    v truy ui vua Trn.

    u nm 1288, on thuyn ch lng thc ca Trng Vn H ko

    n Vn n. Khng c qun ch lc bo v, qun ca Trng Vn

    H mau chng b tiu dit.

    Thuyn lng ca Ph Cng Thn ko theo sau, mi n Hu chu

    gp bo, tri git ti Qunh chu.

    on thuyn lng do T Khnh ch huy th i lc ti Chim Thnh

    ri quay tr li Qung ng.

    Thot Hoan vy nh Thng Long, ch mi khng thy thuyn

    lng ca Trng Vn H, sai M Nhi i n.

    M Nhi khi i tm on thuyn lng b tp kch ca Vn c v

    trn bin (ngy 10 thng 2 nm 1288), phi quay v Vn Kip .

    Thot Hoan rt qun khi Thng Long quay v Vn Kip .

  • Chin tranh chng qun quc Mng C ln th ba 1288 - Din bin (3/3)

    Mng C i Vit nh du kch vo ban m.

    Ngn c qun Nguyn vo sng Gi.

    B tr mt trn a cc ngm di sng

    Bch ng.

    Vua Trn Nhn Tng v Trn Hng o

    cm qun tham chin.

    Phc kch ca Ni Bng (Bc Giang).

    Mai phc dc sut 100 dm

    Ti Vn Kip, c th trong cc thnh g, thiu lng thc cng ngy

    cng trm trng.

    Thot Hoan quyt nh rt qun (cui thng 3 nm 1288).

    Chia lm 2 ng rt v, mt ng ca thy qun do M Nhi v Phn

    Tip ch huy. Mt ng ca b binh do Thot Hoan ch huy.

    bo v cho thy qun rt lui b chn nh lin tc phi quay v Vn

    Kip i cng i qun b.

    on thuyn ca M Nhi khng c b binh bo v b chn nh

    lin tc, mi ti ngy 8 thng 4 nm 1288 mi tin ti Trc ng nh

    vo sng Gi.

    M Nhi phi tin vo sng Bch ng (ngy 9 thng 4 nm 1288).

    Thy qun Nguyn va phi cc cc ngm v b chn li.

    Ton b thy qun Nguyn b tiu dit. M Nhi b git trong trn v

    nhiu tng Nguyn b bt sng.

    Thot Hoan t Vn Kip tin ln Lng Sn (ngy 8 thng 4 nm

    1288). on k binh i m ng qua Chi Lng n Hm N th b

    chn nh, nh tr li nhp vo on qun ca Thot Hoan.

    M ng mu chy thot qua ca Ni Bng.

    i hng i qua n K v Lc Chu.

    Thot khi bin gii v n T Minh (ngy 19 thng 4 nm 1288)

  • Kt Lun

    Sau tht bi ln th ba nm 1288 i Vit, Ht Tt Lit vn cha mun nh chin. Sang cc nm sau, vua Nguyn tip tc mun iu binh sang nhng cha gp thi c thun tin. C nm sp tin qun th chnh tng cht nn hon binh, nm sau nh nh th ph tng li cht nn li nh ch vic tin qun. Ti nm 1294 Ht Tt Lit li nh iu binh ln na th chnh Ht Tt Lit bng h. Chu ni l Nguyn Thnh Tng ln ngi khng mun gy chin vi i Vit na. Vic chin tranh vi nh Nguyn t mi chm dt.

    quc Mng C ng thi l quc ln nht th gii. Nhng ni ngi Mng C bi trn lc nh Ai Cp qu xa xi, Nht Bn v Nam Dng u c bin c ngn cch v qun Mng C cng khng c s trng nh thy qun, li gp bo to (Thn phong) nn mi b thua trn. Th nhng nc i Vit lc nm lin k trn i lc ng , chung ng bin gii c ngn dm vi ngi Mng C m ngi Mng C vn khng nh chim c. Mt quc nm trm c i lc - u m khng ly ni mt di t b nh pha nam. Tng cng 3 t xut qun, quc Mng C huy ng hn 60 vn lt qun, trong khi dn s i Vit khi y cha y 4 triu. C so snh tng quan lc lng vi k ch v v tr a l vi nhng quc gia lm c iu tng t mi thy c s v i ca chin cng 3 ln nh ui Mng-Nguyn ca nh Trn.