Diễn đàn văn nghệ Việt Nam - Số 2

DIEÃN ÑAØN VAÊN NGHEÄ VIEÄT NAM (229) - 2 / 2014 1

DIEÃN ÑAØN VAÊN NGHEÄ VIEÄT NAM (229) - 2 / 20142

H OÄI NGHÒ TOÅNG KEÁT COÂNG TAÙC VHNT NAÊM 2013, TRIEÅN KHAI COÂNG TAÙC NAÊM 2014

Saùng ngaøy 6 thaùng 1naêm 2014, taïi Haø Noäi,Ñoaøn Chuû tòch Lieân

hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Namñaõ toå chöùc Hoäi nghò toång keátcoâng taùc VHNT naêm 2013 vaøtrieån khai coâng taùc naêm 2014cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi VHNTVieät Nam.Veà döï Hoäi nghò coù ñoâng ñuû

hôn 150 vaên ngheä só laø caùnboä quaûn lyù (Chuû tòch Hoäi,Chaùnh Vaên phoøng Hoäi) thuoäc10 Hoäi VHNT chuyeân ngaønh TÖ vaø 63 HoäiVHNT caùc tænh, thaønh phoá trong toaøn quoác.Ñoàng chí Thuaän Höõu - UÛy vieân Trung

öông Ñaûng, Chuû tòch Hoäi Nhaø baùo VieätNam, Toång bieân taäp baùo Nhaân Daân; PGS.TS. Nguyeãn Hoàng Vinh – Chuû tòch Hoäiñoàng Lyù luaän Pheâ bình VHNT Trung öôngcuøng ñaïi dieän Boä Vaên hoùa – Theå thao vaø Dulòch, Maët traän Toå quoác Vieät Nam vaø caùc Ban,ngaønh höõu quan ñaõ ñeán döï Hoäi nghò. PGSTS. Nguyeãn Theá Kyû - Phoù Tröôûng banTuyeân giaùo Trung öông ñeán döï vaø phaùt bieåuyù kieán chæ ñaïo Hoäi nghò.Sau lôøi khai maïc cuûa nhaø thô Höõu Thænh

(AÛnh) – Chuû tòch UBTQ Lieân hieäp caùc HoäiVHNT Vieät Nam, Bí thö Ñaûng Ñoaøn Lieânhieäp, Chuû tòch Ñoaøn Chuû tòch Hoäi nghò; nhaøvaên Tuøng Ñieån, Phoù Chuû tòch Lieân hieäp caùcHoäi VHNT Vieät Nam trình baøy Baùo caùo toång

keát coâng taùc naêm 2013; phöông höôùng vaønhieäm vuï coâng taùc naêm 2014 cuûa Lieân hieäpcaùc Hoäi VHNT Vieät Nam.- Veà caùc hoaït ñoäng vaø keát quaû coâng taùc

naêm 2013, Baùo caùo khaúng ñònh: naêm 2013laø naêm baûn leà cuûa nhieäm kyø VIII Lieân hieäpcaùc Hoäi VHNT Vieät Nam, ñoàng thôøi laø naêmchuyeån giao nhieäm kyø cuûa moät soá HoäiVHNT ñòa phöông. Trong tình hình ñaát nöôùcvaø ñôøi soáng xaõ hoäi coøn nhieàu khoù khaên, laïmphaùt vaø khuûng hoaûng kinh teá treân qui moâtoaøn caàu, hoaït ñoäng VHNT trong toaøn khoáiLieân hieäp vaãn ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån soâinoåi veà moïi maët: saùng taùc; nghieân cöùu, söutaàm; lyù luaän pheâ bình; giao löu vaø quaûng baùtaùc phaåm. Naêm 2013 laø naêm boäi thu veà taùcphaåm caùc loaïi hình VHNT: haøng nghìn taäptieåu thuyeát, truyeän ngaén, taäp thô, saùchnghieân cöùu, lyù luaän pheâ bình VHNT thuoäc

HOÄI NGHÒ TOÅNG KEÁT COÂNG TAÙC VHNT NAÊM 2013VAØ TRIEÅN KHAI COÂNG TAÙC NAÊM 2014 CUÛA UBTQLIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM


caùc chuyeân ngaønh; haøng traêm ñeâm bieåudieãn Saân khaáu, AÂm nhaïc, Muùa… Moät neùt môùilaø cuøng vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc trung taâm lôùnnhö Haø Noäi, TP Hoà Chí Minh, Thöøa Thieân -Hueá, Ñaø Naüng, ñaõ hình thaønh hoaït ñoäng lieânkeát giöõa caùc ñòa phöông trong caùc khu vöïc:Vieät Baéc, Taây Baéc, Ñoàng baèng Baéc Boä, BaécMieàn Trung, Taây Nguyeân, Ñoâng Nam boä,Ñoàng baèng soâng Cöûu Long... Taïi caùc khuvöïc, vai troø cuûa caùc Hoäi VHNT ñòa phöôngñöôïc phaùt huy trong söï gaén boù chaët cheõ vôùiLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam vaø caùcHoäi VHNT chuyeân ngaønh, vôùi caùc Boängaønh, ñòa phöông coù lieân quan. Ñaõ toåchöùc, taäp hôïp vaên ngheä só ñi thöïc teá, veà döïTraïi saùng taùc, Lôùp taäp huaán ngheà nghieäp,boài döôõng vaên ngheä só treû, hoäi dieãn, Trieånlaõm, xuaát baûn, döï thi taùc phaåm VHNT theotöøng theå loaïi, chuyeân ngaønh v.v…- Trong coâng taùc lyù luaän, pheâ bình, toå

chöùc Hoäi thaûo khoa hoïc, ñaõ coù söï phoái hôïp,lieân keát giöõa caùc Hoäi trong khu vöïc; vôùi Hoäichuyeân ngaønh TÖ, vôùi Hoäi ñoàng Lyù luaän -pheâ bình VHNT Trung öông, goùp phaàn nhaändieän thöïc traïng tình hình, thuùc ñaåy saùng taùc,lyù luaän pheâ bình, naâng cao chaát löôïng veà tötöôûng vaø ngheä thuaät hôn nöõa.- Hoaït ñoäng baùo chí trong tình hình kinh

phí ñöôïc caáp coøn haïn cheá, vaãn ñaûm baûophaùt haønh ñuùng kyø, noäi dung baùm saùt ñôøisoáng VHNT cuûa ñòa phöông vaø ñaát nöôùc,töøng böôùc khaéc phuïc nhöõng choã yeáu, baátcaäp, vöôn leân theo höôùng chuyeân nghieäphoùa, ñaäm neùt ñaëc thuø. Coâng taùc baùo chí,xuaát baûn ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo vieäcquaûng baù taùc phaåm höôûng öùng caùc cuoäcvaän ñoäng saùng taùc veà ñeà taøi caùch maïng vaøkhaùng chieán; veà baûo veä Toå quoác, giöõ gìn anninh bieân giôùi, vuøng bieån; veà coâng cuoäc

coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa xaây döïng ñaátnöôùc; veà Hoïc taäp vaø laøm theo taám göôngñaïo ñöùc Hoà Chí Minh; toång keát 15 naêm thöïchieän Nghò quyeát TÖ 5 khoùa VIII, 5 naêm thöïchieän Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính trò…- Trong naêm 2013 coù 2 söï kieän quan troïng

trong toaøn khoái Lieân hieäp laø: Leã kyû nieäm 65naêm thaønh laäp Hoäi Vaên ngheä Vieät Nam nay laøLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam vôùi söïtham döï cuûa Toång Bí thö Nguyeãn PhuùTroïng vaø Phoù Thuû töôùng Nguyeãn ThieänNhaân; ñoùn Toång Bí thö Nguyeãn Phuù Troïngñeán thaêm vaø laøm vieäc vôùi Ñaûng ñoaøn Lieânhieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam. Hai söï kieän noùitreân ñaõ tieáp theâm nieàm phaán khôûi, töï haøo veàtruyeàn thoáng cuûa vaên ngheä yeâu nöôùc, caùchmaïng. Vaø vôùi söï laõnh ñaïo, quan taâm cuûaÑaûng vaø Nhaø nöôùc, vaên ngheä Vieät Nam nhaátñònh seõ tieáp tuïc phaùt trieån vöõng chaéc, ñaùpöùng yeâu caàu môùi cuûa söï nghieäp caùch maïng,söï ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa coâng chuùnghoâm nay, cuûa hoäi nhaäp quoác teá.- Veà phöông höôùng, nhieäm vuï coâng taùc

naêm 2014, Baùo caùo cuûa Ñoaøn Chuû tòchLieân hieäp ñaõ chæ roõ: VHNT caàn “Höôùng vaøomuïc tieâu xaây döïng kinh teá, xaõ hoäi vaø conngöôøi maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ ñeà ra, phaùthuy cao nhaát nguoàn löïc saùng taïo cuûa vaênngheä só, phaán ñaáu ñeå coù nhieàu taùc phaåm toát,coù giaù trò, nhaèm coå vuõ nhaân daân trong coângcuoäc ñoåi môùi xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc,taïo neân giaù trò tinh thaàn höôùng ñeán caùiThieän, caùi Ñeïp, goùp phaàn naâng cao ñôøi soángvaên hoùa, oån ñònh xaõ hoäi”. (xem trích ñaêngBaùo caùo trong soá naøy).Caùc ñaïi bieåu laø khaùch môøi vaø caùn boä

quaûn lyù Hoäi caùc caáp döï Hoäi nghò ñaõ phaùtbieåu nhaát trí vaø laøm roõ theâm moät soá khíacaïnh trong Baùo caùo cuûa Ñoaøn Chuû tòch; ñaëc


HOÄI NGHÒ TOÅNG KEÁT COÂNG TAÙC VHNT NAÊM 2013, TRIEÅN KHAI COÂNG TAÙC NAÊM 2014

bieät taùn thaønh naêm 2014 taäp trung hoaønthaønh xaây döïng 3 Ñeà aùn lôùn cuûa Lieân hieäp(veà hoã trôï kinh phí 2016-2020 cho hoaïtñoäng saùng taïo VHNT vaø baùo chí; veà hoã trôïkinh phí haèng naêm cho baùo chí VHNT; veàxaây döïng, toân taïo truï sôû Lieân hieäp ôû 51 TraànHöng Ñaïo Haø Noäi).Ñoàng thôøi, huy ñoäng söï tham gia höôûng

öùng cuûa vaên ngheä só vaø caùc toå chöùc HoäiVHNT vaøo vieäc kyû nieäm caùc ngaøy leã lôùntrong naêm 2014 (70 naêm thaønh laäp QÑNDVieät Nam; 60 naêm chieán thaéng Ñieän BieânPhuû; 60 naêm giaûi phoùng Thuû ñoâ Haø Noäi).Nhaø thô Höõu Thænh – Chuû tòch UBTQ

Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam phaùt bieåutoång keát Hoäi nghò, nhaán maïnh 8 ñieåm trongthaønh töïu maø vaên ngheä só toaøn khoái naêm2013 ñaõ ñaït ñöôïc baèng söï noã löïc cao ñoä,

ñoàng thôøi nhìn thaúng vaøo moät vaøi maët yeáukeùm, baát caäp coøn toàn taïi, chæ ra phöônghöôùng phaán ñaáu naêm 2014 maø troïng taâm laøkhaéc phuïc tình traïng nghieäp dö, naâng caotính chuyeân nghieäp trong hoaït ñoäng ngheànghieäp ñaëc thuø cuûa töøng chuyeân ngaønh vaøtreân lónh vöïc baùo chí; chuù troïng phaùt hieän,boài döôõng taøi naêng treû; uûng hoä nhöõng tìm toøitaâm huyeát cuûa caùc caù tính saùng taïo ñoäc ñaùo,laønh maïnh; kieân quyeát khoâng chaâm chöôùcnhöõng sai traùi, leäch laïc veà quan ñieåm ngheäthuaät, laäp tröôøng chính trò thoaùi hoùa.Vôùi tinh thaàn laøm vieäc nghieâm tuùc vaø

khaån tröông, Hoäi nghò cuûa Lieân hieäp caùc HoäiVHNT Vieät Nam toång keát coâng taùc naêm2013, baøn veà phöông höôùng nhieäm vuï coângtaùc naêm 2014, ñaõ thaønh coâng toát ñeïp.

Tin vaø aûnh: THEÁ UAÅN – ÑAÏI MINH



Chuøa laøng (Sôn maøi) Giaûi Khuyeán khích - LEÂ MINH SÔN (Haø Nam)Giaûi thöôûng Vaên hoïc ngheä thuaät naêm 2013 cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam

I. NHAÄN ÑÒNH CHUNGNaêm 2013, baèng söï phaán

ñaáu vöôït baäc, Ñaûng, Chínhphuû vaø nhaân daân ta ñaõ ñöañaát nöôùc thoaùt daàn khoûi cônloác laïm phaùt kinh teá theá giôùi;khaéc phuïc nhöõng thieáu soùttrong quaûn lyù; boå khuyeát hoaønthieän caùc cheá ñoä chính saùchtöø coâng nghieäp ñeán noângnghieäp; töø giaùo duïc ñeán y teáñöa kinh teá –xaõ hoäi daàn daàn ñivaøo oån ñònh. Caùc ngaønh kinhteá lôùn sau moät thôøi gian chöõnglaïi ñaõ hoaït ñoäng maïnh hôn vaø coù hieäu quaûhôn. Ñoàng thôøi, Ñaûng vaø Chính phuû cuõng ñaõñöa voøng tay roäng ra vôùi baïn beø treân theágiôùi, taïo ñieàu kieän cho ñaát nöôùc ñi leân, daànnaâng möùc ñôøi soáng nhaân daân ta hoaø nhaäpvôùi ñôøi soáng chung cuûa caùc nöôùc ñang phaùttrieån treân theá giôùi. Trong boái caûnh aáy, hoaïtñoäng saùng taïo, nghieân cöùu, söu taàm taùcphaåm vaên hoïc ngheä thuaät ñi vaøo chieàu saâuhôn. Vieäc trieån khai hoaït ñoäng cuûa caùc Hoäichuyeân ngaønh Trung öông vaø caùc HoäiVHNT 63 tænh, thaønh phoá trong caû nöôùc ñeàucoù chöông trình vaø phöông höôùng coâng taùctöø cuoái naêm 2012. Vieäc trieån khai, phaân boåkinh phí hoã trôï cuûa Chính phuû ñaõ ñöôïc caùcHoäi ruùt kinh nghieäm, taäp trung cho caùc phaànvieäc troïng taâm ñeå coù taùc phaåm, coâng trìnhnhö hoã trôï taùc giaû, nhoùm taùc giaû; toå chöùc ñithöïc teá, môû traïi saùng taùc, lôùp taäp huaán naângcao nghieäp vuï vaø trình ñoä chính trò, hoäi thaûo,trieån laõm, bieåu dieãn, coâng boá taùc phaåm.

Nhaát laø sau Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính tròveà “Tieáp tuïc xaây döïng vaø phaùt trieån vaênhoïc ngheä thuaät trong thôøi kyø môùi”, vaø vieäctoång keát Nghò quyeát Trung öông 5 khoùa VIIIveà vieäc xaây döïng neàn vaên hoùa Vieät Nam tieântieán ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc sau 15 naêmthöïc hieän, nhieàu Hoäi VHNT caùc tænh, thaønhphoá ñaõ ñöôïc Tænh uyû, Uyû ban nhaân daân tænhquan taâm taïo ñieàu kieän caû veà vaät chaát vaøtinh thaàn ñeå vaên ngheä só coù ñieàu kieän ñi tìmhieåu, saùng taùc ngay veà nhöõng ñeà taøi troïngñieåm treân ñòa phöông mình, ñoàng thôøi, coùaûnh höôûng lôùn ñeán söï phaùt trieån kinh teá cuûañaát nöôùc..Trieån khai Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính

trò veà VHNT, nhieàu Hoäi VHNT ñòa phöôngñaõ xaây döïng Ñeà aùn cho söï phaùt trieån cuûaHoäi mình, 5 naêm, 8 naêm, 10 naêm vaø ñaõñöôïc Tænh uûy, UBND tænh thoâng qua. Caùctænh sôùm coù Ñeà aùn laø caùc tænh: Phuù Thoï, SônLa, Ninh Bình, Ñoàng Thaùp, Ñaêk Laêk... vaø

BAÙO CAÙO TOÅNG KEÁT COÂNG TAÙC NAÊM 2013 CUÛALIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM (trích)

(do Nhaø vaên TUØNG ÑIEÅN - Phoù Chuû tòch UBTQ Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam trình baøy)



moät soá tænh khaùc. Khoâng chæ naêm 2013 maøsuoát trong maáy naêm gaàn ñaây, Boä Vaên hoaù,Theå thao vaø Du lòch ñaõ daønh moät khoaûn kinhphí nhaát ñònh, phoái hôïp vôùi caùc Hoäi VHNTcuûa caû nöôùc môû traïi saùng taùc, hoäi thaûo, taäphuaán cho haøng nghìn vaên ngheä só. Naêm Nhaøsaùng taùc cuûa Trung taâm hoã trôï saùng taïo vaênhoïc ngheä thuaät cuûa Boä Vaên hoaù, Theå thaovaø Du lòch haàu nhö khoâng luùc naøo vaéng vaênngheä só caû nöôùc ñeán taäp trung saùng taùc.Naêm 2013 coù theå noùi laø moät naêm boäi thu cuûanhöõng ngöôøi laøm coâng taùc saùng taùc, söutaàm, nghieân cöùu vaên hoïc ngheä thuaät: Haøngnghìn taäp tieåu thuyeát, truyeän ngaén, taäp thô,nghieân cöùu, lyù luaän pheâ bình vaên hoïc ngheäthuaät caùc chuyeân ngaønh; haøng traêm cuoäctrieån laõm Myõ thuaät, Nhieáp aûnh, Kieán truùc;haøng traêm ñeâm bieåu dieãn Saân khaáu, AÂmnhaïc, Muùa. Caùc trung taâm lôùn hoaït ñoängvaên hoïc ngheä thuaät vaãn laø Haø Noäi, Tp.HCM, Thöøa Thieân- Hueá, Ñaø Naüng; moät hainaêm gaàn ñaây caùc hoaït ñoäng vaên hoaù, vaênngheä ñöôïc caû nöôùc bieát ñeán nhö Ñaø Laït,Buoân Ma Thuoät, Gia Lai ôû Taây Nguyeân doNhaø nöôùc ñaàu tö phoái hôïp vôùi caùc HoäiVHNT, Sôû Vaên hoaù, Theå thao vaø Du lòchthöïc hieän. Caùc khu vöïc treân caû ba mieàn ñaátnöôùc ñeàu coù söï lieân keát ngaøy caøng chaécchaén, ñi vaøo chieàu saâu. Caùc Hoäi VHNT khuvöïc Vieät Baéc, Taây Baéc; khu vöïc Ñoàng baèngBaéc Boä; khu vöïc mieàn Trung vaø TaâyNguyeân; ñaëc bieät laø khu vöïc Ñoàng baèngsoâng Cöûu Long, caùc Hoäi hoaït ñoäng ñaõ ñivaøo neàn neáp, ñoäc laäp vaø ngaøy caøng chuyeânnghieäp.ÔÛ phía Baéc, neáu nhoùm VN8+1 vaãn giöõ

ñöôïc söï phoái hôïp chaët cheõ trong lieân keát,phaùt trieån thì nhoùm VHNT 9 tænh khu vöïcsoâng Hoàng vaø nhoùm VB7 cuûa khu vöïc VieätBaéc naêm 2013, ñi vaøo hoaït ñoäng soâi noåihôn; nhoùm VB7 ñaõ toå chöùc caùc cuoäc Hoäithaûo veà caùc ñeà taøi ñang ñöôïc caùc Hoäi quan

taâm: Theå kyù treân Taïp chí VHNT; VHNT vôùiñeà taøi lòch söû; lieân keát caùc hoaït ñoäng VHNTtrong khu vöïc Vieät Baéc. Baûy tænh khu vöïcBaéc mieàn Trung: haøng naêm ñeàu toå chöùc hoäithaûo veà caùc saùng taùc treân Taïp chí. Caùc khuvöïc Nam Trung boä, Taây Nguyeân, ÑoângNam boä cuõng thöôøng xuyeân coù caùc moáiquan heä trong saùng taùc, trong hoäi thaûo, trieånlaõm Myõ thuaät vaø nhieáp aûnh. Chöa bao giôøcaùc nhoùm lieân keát hoaït ñoäng VHNT laïi phaùttrieån nhö hieän nay vaø coù xu höôùng tích cöïccho vieäc phaùt trieån trong hoaït ñoäng nghieäpvuï, trong saùng taïo taùc phaåm cuûa moãi taùcgiaû, moãi khu vöïc.Naêm 2013 laø naêm baûn leà cuûa nhieäm kyø

VIII Lieân hieäp hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam,ñoàng thôøi cuõng laø naêm chuyeån giao nhieämkyø cuûa moät soá Hoäi VHNT ñòa phöông. Töøgiöõa naêm 2013 ñeán nay, moät soá Hoäi VHNTñòa phöông ñaõ toå chöùc thaønh coâng Ñaïi hoäi:Hoäi VHNT tænh Sôn La, Hoäi VHNT tænh BaécNinh, Hoäi VHNT tænh Thaùi Nguyeân, HoäiVHNT tænh Höng Yeân, Hoäi VHNT tænh HaûiDöông. Saép tôùi laø Ñaïi hoäi cuûa caùc HoäiVHNT tænh Haø Nam, tænh Quaûng Ngaõi vaøtænh Quaûng Ninh.Naêm 2013 caùc Hoäi chuyeân ngaønh Trung

öông coù moät söï lieân keát chaët cheõ vôùi caùc HoäiVHNT cuûa 63 tænh thaønh trong caû nöôùc,thaønh coâng cuûa caùc cuoäc bieåu dieãn aâmnhaïc, saân khaáu, muùa... phaûi keå ñeán söï ñoùnggoùp cuûa caùc Hoäi chuyeân ngaønh Trung öông.Thoâng qua caùc cuoäc trieån laõm, caùc cuoäcbieåu dieãn, caùc cuoäc hoäi thaûo, caùc traïi saùngtaùc, caùc ñôït thaåm ñònh VHNT ñaõ daàn töøngböôùc gaén keát moái quan heä ngheà nghieäp giöõacaùc Hoäi chuyeân ngaønh vôùi caùc Hoäi ñòaphöông; naâng daàn ñöôïc tính chuyeân nghieäpcuûa caùc Hoäi ñòa phöông, ñoàng thôøi caùc Hoäichuyeân ngaønh Trung öông cuõng caøng thaáyroõ vò trí, traùch nhieäm cuûa mình trong hoaïtñoäng VHNT.



Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam hôn65 naêm qua thöïc söï laø maùi nhaø chung cuûacaùc Hoäi VHNT chuyeân ngaønh Trung öôngvaø caùc Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá. Cuoáithaùng 7/2013, taïi Nhaø haùt Lôùn thaønh phoá HaøNoäi, Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñaõlong troïng toå chöùc Leã Kyû nieäm 65 naêm ngaøythaønh laäp Hoäi Vaên ngheä Vieät Nam – nay laøLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam. Leã Kyûnieäm 65 naêm laø ngaøy hoäi lôùn cuûa nhöõngngöôøi laøm VHNT, ñaïi dieän cuûa 10 Hoäi VHNTchuyeân ngaønh Trung öông, cuûa 63 HoäiVHNT tænh, thaønh phoá - ñaïi dieän cho treân 40nghìn vaên ngheä só caû nöôùc veà döï Leã Kyûnieäm. Toång Bí thö Nguyeãn Phuù Troïng, PhoùThuû töôùng Nguyeãn Thieän Nhaân ñaõ ñeán döïLeã Kyû nieäm. Thay maët Ban Bí thö Trungöông Ñaûng, Toång Bí thö Nguyeãn Phuù Troïngñaõ trao taëng cho Lieân hieäp caùc Hoäi VHNTVieät Nam böùc tröôùng mang doøng chöõ:“Ñoaøn keát – Daân chuû – Saùng taïo - Ñoåimôùi”. Phaùt bieåu taïi buoåi leã, Phoù Thuû töôùngNguyeãn Thieän Nhaân ghi nhaän vaø bieåudöông nhöõng ñoùng goùp quyù baùu cuûa ñoäinguõ vaên ngheä só caùch maïng suoát 65 naêmqua treân nhöõng chaëng ñöôøng cuûa lòch söûdaân toäc.Caùc Hoäi chuyeân ngaønh Trung öông vaø

caùc Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá nhieàu naêmqua luoân coù moái gaén boù chaët cheõ. Naêm2013, vieäc lieân keát, phoái hôïp trong coâng vieäccaøng coù söï tieán trieån toát hôn. Caùc cuoäc trieånlaõm Myõ thuaät, Nhieáp aûnh, Kieán truùc; caùccuoäc Hoäi thaûo, trao ñoåi mang tính nghieäp vuïcuûa caùc Hoäi Vaên ngheä daân gian, Vaên hoïcngheä thuaät caùc daân toäc thieåu soá Vieät Namhoaëc bieåu dieãn aâm nhaïc, saân khaáu, muùamang tính chaát khu vöïc ñöôïc toå chöùcthöôøng kyø taïi caùc vuøng Taây Baéc, Vieät Baéc,Taây Nguyeân, Taây Nam Boä; caùc khu vöïcÑoàng baèng Baéc Boä vaø Trung Boä. Caùc Hoäichuyeân ngaønh Trung öông ñaõ giuùp ñôõ vieäc

ñaøo taïo taùc giaû, nhöõng hoäi vieân môùi coù khaûnaêng nghieân cöùu, söu taàm ôû vuøng saâu, vuøngxa. Caùc Hoäi Vaên ngheä daân gian Vieät Nam,Hoäi Ngheä syõ Muùa Vieät Nam, Hoäi Kieán truùcsö Vieät Nam, Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaät caùcDaân toäc thieåu soá Vieät Nam thöôøng xuyeânlaøm toát coâng taùc naøy.Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, môû ñaàu hoaït

ñoäng haøng naêm, 10 Hoäi chuyeân ngaønhTrung öông vaø caùc Hoäi VHNT tænh, thaønhphoá ñeàu toå chöùc caùc hoaït ñoäng mang chuûñeà Möøng Xuaân, möøng Ñaûng vaø ñoùn Teát coåtruyeàn vôùi nhieàu hình thöùc phong phuù, laønhmaïnh, qua ñoù goùp phaàn ñoäng vieân phongtraøo thi ñua yeâu nöôùc, giaùo duïc loøng töï haøotruyeàn thoáng daân toäc, töï haøo veà Ñaûng, BaùcHoà vó ñaïi. Rieâng Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam vaø63 Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá trong caû nöôùcvaøo ngaøy Nguyeân Tieâu toå chöùc Ngaøy ThôVieät Nam, coi Ngaøy Thô Vieät Nam thaønhngaøy hoäi toân vinh truyeàn thoáng thô ca VieätNam, thu huùt ñoâng ñaûo ngöôøi laøm thô, yeâuthô tham döï.Caùc Hoäi chuyeân ngaønh Trung öông vaø

63 Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá tieáp tuïc cuoäcvaän ñoäng saùng taùc, phoå bieán taùc phaåmVHNT nhaèm quaûng baù hình aûnh, tö töôûngñaïo ñöùc Hoà Chí Minh, vieát nhieàu nhöõng taùcphaåm bieåu döông nhöõng taám göông hi sinhcao caû vì ñoäc laäp, töï do vaø xaây döïng Toåquoác. Nhieàu Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá coønphaùt ñoäng caùc cuoäc thi saùng taùc veà ñeà taøinoâng thoân, coâng nghieäp; thi saùng taùc veà ñeàtaøi bieân phoøng, nhöõng kæ nieäm khaùng chieáncoù Hoäi VHNT ñòa phöông, haøng naêm toåchöùc thi vieát truyeän ngaén lòch söû.Caùc Hoäi VHNT tieáp tuïc toå chöùc caùc traïi

saùng taùc cho caùc chuyeân ngaønh. Caùc HoäiVHNT tænh, thaønh phoá ngoaøi vieäc môû traïisaùng taùc coøn cöû hoäi vieân ñi döï traïi saùng taùccuûa UBTQ Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT VieätNam hoaëc caùc Hoäi chuyeân ngaønh Trung



öông. Naêm 2013, haøng traêm traïi saùng taùcñaõ ñöôïc môû, haøng nghìn vaên ngheä só caùcchuyeân ngaønh tham döï traïi saùng taùc, thuñöôïc haøng nghìn taùc phaåm: Vaên hoïc, Myõthuaät, AÂm nhaïc, Nhieáp aûnh, Ñieän aûnh, Kieántruùc, Söu taàm vaên ngheä daân gian, caùc taùcphaåm veà daân toäc thieåu soá, vuøng cao, haûiñaûo. Moät soá taùc phaåm ñöôïc ñaêng baùo, inthaønh saùch, tröng baøy ngay taïi caùc cuoäctrieån laõm hoaëc bieåu dieãn. Moät soá Hoäi toå chöùcHoäi thaûo veà saùng taùc, lyù luaän pheâ bình vaênhoïc ngheä thuaät, ñaùng chuù yù coù hình thöùclieân keát hoaït ñoäng coù Hoäi ñaêng cai, taïo söïquan taâm chung veà vai troø, vò trí cuûa HoäiVHNT tænh, thaønh phoá. Moät soá Hoäi toå chöùccaùc lôùp höôùng daãn saùng taùc cho hoïc sinhtröôøng daân toäc noäi truù, tröôøng chuyeân, chocaùc lôùp naêng khieáu vaên hoïc ngheä thuaät,nhaèm taïo nguoàn cho Hoäi sau naøy.Caùc Hoäi VHNT Trung öông vaø 63 Hoäi

caùc tænh, thaønh phoá raát quan taâm tôùi coângtaùc xuaát baûn, trieån laõm, bieåu dieãn, chuù yùñoäng vieân noã löïc saùng taïo cuûa anh chò emvaên ngheä só. Nhieàu cuoäc trieån laõm caù nhaân,nhoùm taùc giaû. Nhieàu taùc giaû Myõ thuaät, Nhieápaûnh, Kieán truùc taäp trung vaøo nhöõng ñeà taøilôùn, quaùn trieät nhieäm vuï cuûa ñaát nöôùc, cuûatænh, thaønh phoá ñöôïc dö luaän ñaùnh giaù cao.Maëc duø coù nhieàu khoù khaên veà kinh phí, caùcHoäi vaãn duy trì nhaø xuaát baûn, taïp chí, baùo.Nhaø xuaát baûn Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam xuaátbaûn haøng traêm ñaàu saùch, giöõ ñeàu ñaën raBaùo Vaên ngheä. Taïp chí Dieãn ñaøn Vaên ngheäVieät Nam, Taïp chí Myõ thuaät, Nhieáp aûnh, AÂmnhaïc, Kieán truùc, Ñieän aûnh vaãn giöõ ñeàu kyø, coùchaát löôïng noäi dung toát vaø trình baøy haápdaãn. Taïp chí cuûa Hoäi VHNT caùc Daân toäcthieåu soá Vieät Nam, Hoäi Ngheä só Muùa, HoäiVaên ngheä daân gian phong phuù veà noäi dungvaø trình baøy ñeïp. Moät soá taïp chí vaên ngheäcuûa caùc Hoäi tænh, thaønh phoá ra 2, 3 thaùng/kyønay taêng leân 1 thaùng/kyø; coù taïp chí taêng

trang, taêng soá löôïng xuaát baûn.Tuy nhieân, moät soá baùo, taïp chí cuûa caùc Hoäi

VHNT tænh, thaønh phoá cuõng caàn chuù yù ñeánbaûn saéc, phong tuïc ñeïp, taäp quaùn vaên hoaùtruyeàn thoáng cuûa vuøng ñaát ñòa phöông mình.Beân caïnh ñoù, hoaït ñoäng vaên hoïc ngheä

thuaät trong naêm 2013 cuûa Lieân hieäp caùc HoäiVHNT thaønh vieân coøn nhöõng vaán ñeà toàn taïicaàn phaûi khaéc phuïc:- Veà toå chöùc cheá ñoä chính saùch: Coøn

chöa nhaát quaùn, caùc Hoäi caàn phaûi cuûng coávaø thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng cuûacaùc Hoäi VHNT.- Veà toå chöùc Traïi saùng taùc: Moät soá hoäi

vieân trong traïi saùng taùc do caùc Hoäi cöû thamdöï chöa ñaït yeâu caàu cuûa Ban Toå chöùc traïi.Vaên ngheä só trong caùc Hoäi coù tích cöïc veàcaùc vuøng mieàn, nghieân cöùu khaûo saùt veà thöïcteá, nhöng coù nhöõng chuyeán ñi coøn ngaénngaøy neân vieäc thaâm nhaäp thöïc teá chöa saâu.Nhöõng bieán chuyeån lôùn cuûa xaõ hoäi ñaõ

aûnh höôûng ñeán taâm traïng cuûa vaên ngheä só,vieäc hoäi nhaäp quoác teá mang laïi nhieàu vaán ñeàlôùn, nhöõng aûnh höôûng nöôùc ngoaøi coù quanñieåm khoâng ñuùng ñaén, thieáu laønh maïnh ñaõxaâm nhaäp vaøo nöôùc ta. Nhöng nhìn chung,ñoäi nguõ vaên ngheä só coù söï laïc quan, tintöôûng, coù söï ñoàng thuaän vaø lieân keát toát trongcaùc Hoäi VHNT.Naêm 2013, laø moät naêm hoaït ñoäng VHNT

soâi noåi trong caû nöôùc. Töø saùng taùc ñeánquaûng baù; töø coâng taùc quaûn lyù ñeán vieäc trieånkhai caùc cheá ñoä chính saùch phuïc vuï cho söïnghieäp phaùt trieån VHNT. Caùc taùc phaåmVHNT ñöôïc coâng boá ñeàu coù xu höôùng laønhmaïnh, tích cöïc, höôùng ñeán söï phaùt trieånbeàn vöõng cuûa ñôøi soáng tænh caûm, taâm hoànmang tính truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc.

II. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA ÑOAØN CHUÛ TÒCH1. Toång keát 15 naêm thöïc hieän Nghò

quyeát Trung öông 5 khoùa VIII vaø 5 naêmthöïc hieän Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính trò



veà Vaên hoïc ngheä thuaät.Ñöôïc söï chæ ñaïo cuûa Ban Tuyeân giaùo

Trung öông, ngay töø ñaàu naêm Ñaûng Ñoaøn,Ñoaøn Chuû tòch Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT VieätNam ñaõ chuû ñoäng, phoái hôïp vôùi caùc Boä, Ban,Ngaønh coù lieân quan, giuùp cho vieäc trieån khaicaùc cheá ñoä, chính saùch veà VHNT; ÑaûngÑoaøn, Ñoaøn Chuû tòch ñaõ tröïc tieáp laøm vieäc vôùi10 Hoäi VHNT chuyeân ngaønh Trung öông ruùtra nhöõng baøi hoïc trong quaù trình thöïc hieänNghò quyeát; ñoàng thôøi cuõng cöû caùc ñoàng chítrong thöôøng tröïc Ñoaøn Chuû tòch phoái hôïp vôùiBoä Taøi chính, Boä Vaên hoùa Theå thao vaø Dulòch ñi xuoáng caùc ñòa phöông laøm vieäc vôùi caùcSôû vaên hoùa Theå thao vaø du lòch vôùi caùc HoäiVHNT ñòa phöông ñeå coù caùi nhìn toaøn dieäntrong quaù trình thöïc hieän Nghò quyeát. Coùnhieàu ñòa phöông thöïc hieän toát khi trieån khaiNghò quyeát; Sôû Vaên hoùa theå thao vaø du lòchphoái hôïp ñöôïc vôùi Hoäi VHNT xaây döïng ñöôïcnhöõng cheá ñoä, chính saùch cuï theå cho hoaïtñoäng vaên hoùa, cho vaên ngheä só thuoäc ñòaphöông mình. Nhöng coù ñòa phöông coøn lôiloûng, chöa chuù yù tôùi vieäc xaây döïng ñeà aùn, côsôû vaät chaát cho vaên hoùa, VHNT. Cuøng vôùivieäc toång keát 15 naêm thöïc hieän Nghò quyeátTrung öông 05 khoùa VIII, Ñaûng ñoaøn, ÑoaønChuû tòch Lieân hieäp coøn chuù yù tôùi vieäc 5 naêmthöïc hieän Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính trò veàTieáp tuïc xaây döïng vaø phaùt trieån VHNT trongthôøi kyø môùi, ñoàng thôøi raø soaùt laïi nhöõng Ñeà aùnñaõ trieån khai töø nhöõng naêm tröôùc, thaäm chíkhoùa tröôùc ñeå tieáp tuïc thöïc hieän, ñeà xuaát vôùicaùc Boä, Ban, ngaønh uûng hoä ñeå trình Chínhphuû. Gaàn ñaây, sau nhieàu thaùng laøm vieäc,Ñoaøn Chuû tòch cuõng ñaõ ñeà nghò Ñaûng, Chínhphuû coù ñöôïc cheá ñoä cho vaên ngheä só tieâu bieåucuûa caû nöôùc.Vôùi vieäc toång keát 15 naêm thöïc hieän Nghò

quyeát Trung öông 5 khoùa VIII vaø böôùc ñaàuthöïc hieän Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính trò,vaên ngheä só caû nöôùc moät laàn nöõa ñöôïc kieän

toaøn veà toå chöùc. Vieäc kieän toaøn toå chöùc vaãnlaø taäp hôïp, phoái hôïp, ñoaøn keát ñeå vaên hoïcngheä thuaät trôû thaønh maët traän thoáng nhaátchung cho caû nöôùc; ñoàng thôøi coøn laø toå chöùccuûa töøng Hoäi, nhaát laø ñoái vôùi Hoäi Vaên hoïcngheä thuaät cuûa 63 tænh, thaønh phoá trong caûnöôùc phaûi ñöôïc thoáng nhaát ñoàng boä ñeántöøng soá löôïng bieân cheá, truï sôû, phöông tieänhoaït ñoäng ngheà nghieäp, ngaân saùch hoaïtñoäng thöôøng xuyeân duy trì boä maùy toái thieåu;kinh phí cho saùng taïo, nghieân cöùu, söu taàm,lyù luaän pheâ bình, bieåu dieãn, trieån laõm, xuaátbaûn… Nghò quyeát 23 cuûa Boä Chính trò veà vaênhoïc ngheä thuaät trong thôøi kyø môùi mang tínhtoaøn dieän, quan troïng, caáp thieát trong thôøi kyømôùi, ñöa vaên hoïc ngheä thuaät leân moät taàmcao môùi, ñoàng thôøi Ñaûng, Chính phuû vaønhaân daân mong muoán ñoäi nguõ vaên ngheä sócaû nöôùc coù nhöõng ñoùng goùp nhieàu hôn nöõa,coù chaát löôïng cao hôn nöõa trong coâng cuoäcxaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc.

2. Tieáp tuïc trieån khai Ñeà aùn ñöa Nghòquyeát Trung öông 5 khoùa VIII vaø Nghò quyeát23 vaøo ñôøi soáng vaên hoïc ngheä thuaät.Trong luùc Ñaûng Ñoaøn vaø Ñoaøn Chuû tòch

ñang coù nhöõng khoù khaên veà vieäc trieån khaicaùc Ñeà aùn thì moät söï kieän quan troïng ñeánvôùi vaên ngheä só caû nöôùc: thaùng 9/2013,ñoàng chí Nguyeãn Phuù Troïng – Toång Bí thöBan chaáp haønh Trung öông Ñaûng tôùi thaêmvaø laøm vieäc taïi Truï sôû Lieân hieäp caùc Hoäi Vaênhoïc ngheä thuaät Vieät Nam – 51 Traàn HöngÑaïo – Haø Noäi. Trong khoâng khí trang troïng,thaân tình, ñoàng chí Toång Bí thö ñaõ laéngnghe yù kieán cuûa caùc vaên ngheä syõ ñoàng thôøicoù baøi noùi chuyeän khaúng ñònh söï ñoùng goùpcuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc vaên hoïcngheä thuaät, nhaát laø nhöõng lôùp vaên ngheä sóñaõ coù nhieàu coâng lao to lôùn trong hai cuoäcchoáng Phaùp vaø choáng Myõ; vaø cuõng ñoängvieân anh chò em vaên ngheä só caû nöôùc tieáptuïc phaán ñaáu ñeå coù nhieàu taùc phaåm coù giaù



trò phuïc vuï nhaân daân, phuïc vuï ñaát nöôùc,ñoàng thôøi, ñoàng chí Toång Bí thö cuõng ñaõhoaøn toaøn ñoàng yù vôùi nhöõng ñeà xuaát cuûaÑaûng Ñoaøn vaø Ñoaøn Chuû tòch trieån khai caùcñeà aùn.Sau cuoäc ñoùn tieáp vaø laøm vieäc vôùi ñoàng

chí Toång Bí thö, Ñaûng Ñoaøn, Ñoaøn Chuû tòchLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñaõ phaâncoâng, trieån khai caùc Ñeà aùn:- Tieáp tuïc xaây döïng Ñeà aùn veà kinh phí hoã

trôï saùng taïo, nghieân cöùu, söu taàm VHNTgiai ñoaïn 2016 – 2020.- Xaây döïng Ñeà aùn hoã trôï kinh phí cho caùc

Baùo, Taïp chí VHNT caû nöôùc.- Ñeà aùn xaây döïng truï sôû Lieân hieäp caùc

Hoäi VHNT Vieät Nam - 51 Traàn Höng Ñaïo -Haø Noäi.Ba Ñeà aùn quan troïng naøy ñang trieån khai.

Ñeà aùn xaây döïng truï sôû Lieân hieäp, böôùc ñaàugiao Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam laøm coâng taùckhaûo saùt cuøng vôùi Vaên phoøng Lieân hieäpVHNT Vieät Nam xaây döïng ñeà aùn trình Chínhphuû. Ñeà aùn veà kinh phí hoã trôï (ñaàu tö saùngtaùc VHNT, hoaït ñoäng baùo chí) giai ñoaïn 2016– 2020, Lieân hieäp VHNT Vieät Nam seõ phoáihôïp vôùi Boä Vaên hoùa Theå thao vaø Du lòch; vôùiHoäi Nhaø baùo Vieät Nam xaây döïng chung gioángnhö caùc giai ñoaïn hoã trôï tröôùc ñaây.

III. PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ NHIEÄM VUÏCOÂNG TAÙC NAÊM 2014Qua naêm 2013, ñôøi soáng kinh teá ñaõ oån

ñònh, laïm phaùt kinh teá ñaõ ñöôïc Ñaûng, Chínhphuû noã löïc giaûi quyeát, nhöng vaãn tieàm aånnhöõng khoù khaên trôû ngaïi, nhaát laø quaù trìnhhoäi nhaäp quoác teá seõ coøn nhieàu thöû thaùch lôùnmaø chuùng ta caàn phaûi coù tri thöùc, xem xeùt,trao ñoåi tìm ñöôïc giaûi phaùp môùi. Ñoái vôùiVHNT caàn ñaåy maïnh hoaït ñoäng saùng taïo,nghieân cöùu söu taàm taùc phaåm vaø naâng caolyù luaän pheâ bình vaên hoïc ngheä thuaät. Treâncô sôû Nghò quyeát Trung öông 5 (Khoaù VIII)vaø Nghò quyeát 23-NQ/TW cuûa Boä Chính trò

veà “Tieáp tuïc xaây döïng vaø phaùt trieån vaênhoïc ngheä thuaät trong thôøi kyø môùi”, nhieämvuï cuûa vaên hoïc ngheä thuaät naêm 2010 laø:Höôùng vaøo muïc tieâu xaây döïng kinh teá, xaõhoäi vaø con ngöôøi maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõñeà ra, phaùt huy cao nhaát nguoàn löïc saùng taïocuûa vaên ngheä só, phaán ñaáu ñeå coù nhieàu taùcphaåm toát, coù giaù trò nhaèm coå vuõ nhaân daântrong coâng cuoäc ñoåi môùi, xaây döïng ñaát nöôùc,taïo neân giaù trò tinh thaàn höôùng ñeán caùi thieän,caùi ñeïp, goùp phaàn naâng cao ñôøi soáng vaênhoaù, oån ñònh xaõ hoäi.Naêm 2014 laø naêm coù nhöõng ngaøy leã kyû

nieäm lôùn: 70 naêm ngaøy thaønh laäp Quaân ñoäinhaân daân Vieät Nam; 60 naêm Chieán thaéngÑieän Bieân Phuû; 60 naêm ngaøy Giaûi phoùngThuû ñoâ, Thöôøng tröïc Ñoaøn Chuû tòch Lieânhieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñaõ coù söï phaâncoâng, phoái hôïp vôùi caùc Hoäi VHNT chuyeânngaønh Trung öông, Hoäi VHNT Sôn La, HoäiVHNT Ñieän Bieân toå cöùc vieäc coâng dieãn caùctaùc phaåm VHNT veà Chieán thaéng Ñieän BieânPhuû. Ñôït coâng dieãn keùo daøi haøng tuaàn leã töøHoøa Bình, Sôn La ñeán thaønh phoá Ñieän Bieân.- Tieáp tuïc phoái hôïp vôùi Hoäi Nhaø baùo Vieät

Nam, vôùi Boä Taøi chính, Boä Vaên hoùa Theå thaovaø Du lòch hoaøn thaønh vaø ñoàng thuaän Ñeà aùn hoãtrôï VHNT vaø Baùo chí giai ñoaïn 2016 – 2020trình Chính phuû vaøo giöõa quyù II naêm 2014.- Hoaøn thaønh Ñeà aùn hoã trôï kinh phí Baùo,

Taïp chí VHNT haøng naêm vaøo cuoái quyù IInaêm 2014.- Hoaøn thaønh Döï toaùn kinh phí xaây döïng

truï sôû Lieân hieäp VHNT Vieät Nam trình Chínhphuû vaøo quyù IV naêm 2014.- Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam phoái

hôïp vôùi 63 Hoäi caùc tænh, thaønh phoá môû traïisaùng taùc vaên hoïc ngheä thuaät, chuû yeáu laø söïtham gia cuûa caùc hoäi vieân Hoäi VHNT tænh,thaønh phoá. Qua caùc traïi saùng taùc nhaèm phaùthieän ra caùc taùc giaû coù taøi naêng vaø taùc giaû treûñeå coù keá hoaïch boài döôõng, giuùp ñôõ trong



caùc naêm sau.- Lieân heä vôùi caùc Boä, Ban, ngaønh ôû Trung

öông vaø caáp uyû tænh, thaønh phoá taïo ñieàu kieänñeå caùc vaên ngheä só ñöôïc nghieân cöùu saâu saéctheâm caùc Nghò quyeát môùi cuûa Ñaûng veà vaênhoaù, vaên hoïc ngheä thuaät nhaèm naâng caotrình ñoä chính trò vaø hieåu bieát theâm veà coângtaùc quaûn lyù Hoäi, ñeå phoái hôïp laøm vieäc vôùi caùccô quan lieân ngaønh thuaän lôïi, hieäu quaû.- Coù keá hoaïch ñeà xuaát vôùi Ñaûng, Nhaø

nöôùc veà coâng taùc ñoái ngoaïi. Ñaûng vaø Nhaønöôùc taêng cöôøng chæ ñaïo, môû roäng hôn nöõaveà coâng taùc ñoái ngoaïi giöõa caùc Hoäi VHNTvôùi caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi. Khoâi phuïcnhöõng moái quan heä truyeàn thoáng, phaùt trieåntheâm quan heä vôùi nhöõng quoác gia khaùc, taïoñieàu kieän giôùi thieäu taùc phaåm vaên hoïc ngheäthuaät trong nöôùc ra nöôùc ngoaøi.- Naêm 2014, moät soá Hoäi VHNT tænh,

thaønh phoá vaø 04 Hoäi chuyeân ngaønh Trungöông toå chöùc Ñaïi hoäi nhieäm kyø. Caùc Hoäi caàncoù söï chuaån bò chu ñaùo veà moïi maët ñeå tieánhaønh thaønh coâng caùc Ñaïi hoäi.Naêm 2013 ñaõ qua, nhöõng vieäc chuùng ta

ñaõ laøm ñöôïc raát ñaùng töï haøo. Caùc Hoäi VHNTñaõ coù moät böôùc tieán ñaùng keå veà hoaït ñoängsaùng taïo, veà coâng taùc quaûn lyù, veà toå chöùcHoäi, veà phöông thöùc boài döôõng, ñaøo taïo taùcgiaû. Vaø ñieàu quan troïng laø chaát löôïng taùcphaåm, coâng trình ñaõ ñöôïc naâng leân roõ reät.Nhieäm vuï coâng taùc naêm 2014 raát nhieàu,

ñieàu kieän hoaït ñoäng coù nhieàu thuaän lôïinhöõng cuõng coøn nhieàu khoù khaên. Chuùng tatin töôûng vôùi söï quan taâm chæ ñaïo thöôøngxuyeân cuûa Ñaûng, vôùi söï hoã trôï cuûa Chínhphuû, vôùi khaû naêng vaø traùch nhieäm cuûanhöõng ngöôøi hoaït ñoäng vaên hoïc ngheä thuaät,ñöôïc söï ñoäng vieân cuûa nhaân daân, naêm 2014chuùng ta tin töôûng raèng seõ laø naêm thu ñöôïcnhieàu keát quaû toát hôn trong caùc loaïi hìnhvaên hoïc ngheä thuaät, xöùng ñaùng vôùi söï tincaäy cuûa Ñaûng, cuûa nhaân daân. �


Vöøa qua, Toøa soaïnDÑVNVN ñaõ nhaän ñöôïc baøi

vôû, tin, aûnh, taùc phaåm, VHNT cuûa caùctaùc giaû, coäng taùc vieân:

CHU SÓ LIEÂN (Cao Baèng); HAÛI ANH,NGUYEÃN THÒ LEÄ THUÛY, NGUYEÃN THÒMINH THAÉNG (Thaùi Nguyeân); VUÕ THEÁTHÖÔÏC, TRAÀN ANH TRANG (BaécNinh); NGUYEÃN XUAÂN BOÁI, VUÕTUYEÁT MAÂY, NGUYEÃN ÑÖÙC TOAØN,LEÂ HOÀNG THIEÄN (HaûI Döông); BUØIVAÊN KHA (Ninh Bình); ÑOÃ QUYEÂN,HOAØNG THÒ THAÉM, NGUYEÃN XUAÂNNHA (Thanh Hoùa); NGUYEÃN TRÖÔØNGTHOÏ (Ngheä An); SÓ NHIEÁP (Haø Tónh);NGUYEÃN VAÊN TOAØN, MAI VAÊN HOAN(Thöøa Thieân-Hueá); NGUYEÃN THANHTUAÁN (Quaûng Nam); PHAN BAÙTRÌNH, PHAÏM THAÛO (Quaûng Ngaõi);PHAN XUAÂN LUAÄT (Phuù Yeân); NGOÂVAÊN HAÛI (Ñaék Laék); LEÂ HÖNG TIEÁN,ÑAØO XUAÂN QUANG (Ninh Thuaän);TRAÀN VIEÁT BÍCH, BUØI QUANG TUÙ, VUÕHUEÁ, HOÀ TAÁN NGUYEÂN MINH (ÑoàngNai); THIEÂN TRANG, THAÙI HOÀNG(Vónh Long); THANH TRAÙC NGUYEÃNVAÊN (TP. Hoà Chí Minh); NGUYEÃNVAÊN HOA, HOAØNG KIM DUNG,NGUYEÃN THANH TAÂM, NGUYEÃNTHIEÂN HOÀNG, TOÂ ÑÖÙC CHIEÂU,NGUYEÃN BAÉC SÔN, TRAÀN THÒ PHUÙ,TOÂ NGUYEÃN THUÏC ANH, PHAÏM THÒBÍCH THUÛY, TUYEÁT MINH (Haø Noäi).

Traân troïng caûm ôn söï coäng taùccuûa Quyù vò!

DÑVNVN


13DIEÃN ÑAØN VAÊN NGHEÄ VIEÄT NAM (229) - 2 / 2014

Quan saùt tình hình vaø keátquaû trieån khai hoaït ñoängbaùo chí VHNT thuoäc 10

hoäi VHNT chuyeân ngaønh Trungöông vaø 63 Hoäi VHNT tænh,thaønh phoá trong naêm 2013,chuùng toâi xin ñöôïc ruùt ra maáynhaän xeùt vaø coù yù kieán nhö sau:

I. Veà öu ñieåm- Laø cô quan ngoân luaän cuûa toå

chöùc chính trò – xaõ hoäi – ngheànghieäp (Hoäi VHNT TÖ. vaø ñòaphöông) baèng baøi vieát caùc loaïi,saùng taùc thuoäc caùc loaïi hình vaên ngheä, baùochí ñaõ tích cöïc goùp phaàn thöïc hieän Nghò quyeátTÖ. 4 (khoùa XI) veà xaây döïng Ñaûng ; ñöa vieächoïc taäp vaø laøm theo taám göông ñaïo ñöùc HoàChí Minh ñi vaøo neàn neáp thöôøng xuyeân; toångkeát 15 naêm thöïc hieän Nghò quyeát Hoäi nghò TÖ.5 (khoùa VIII), thöïc hieän Nghò quyeát 23 cuûa BoäChính trò (2008), taát caû nhaèm taäp trung vaøovieäc saùng taïo nhieàu taùc phaåm VHNT coù giaù tròtö töôûng vaø ngheä thuaät cao; toân vinh nhöõngvaên ngheä só tieâu bieåu; phaùt hieän taøi naêng vaênngheä môùi, treû.- Baùo chí ra ñuùng kyø, quaûng baù taùc phaåm

môùi cuûa vaên ngheä só thuoäc caùc loaïi hình ngheäthuaät: vaên hoïc, myõ thuaät, nhieáp aûnh, aâm nhaïc,saân khaáu, ñieän aûnh, muùa... ñaëc bieät qua caùcTraïi saùng taùc ôû Trung öông vaø ñòa phöông, quacaùc cuoäc vaän ñoäng, thi saùng taùc theo chuû ñeà.Moät soá baùo chí trong lónh vöïc lyù luaän, pheâ

bình ñaõ tích cöïc tham gia vaøo vieäc ñaáu tranh,

pheâ phaùn nhöõng quan ñieåm sai traùi, leäch laïctrong VHNT, söï thoaùi hoùa trong tö caùch coângdaân cuûa vaên ngheä só (Vaên ngheä, Hoàn Vieät,Vaên ngheä TP. Hoà Chí Minh, Dieãn ñaøn Vaênngheä Vieät Nam, Vaên ngheä Ñaát Toå, Cöûa Bieån,Non Nöôùc…) hoaëc trao ñoåi veà caùc vaán ñeànghieäp vuï, saùng taùc (truyeän ngaén, kyù treân Taïpchí; naâng cao chaát löôïng cuûa baùo chí trongtình hình hieän nay).Baùo chí thöïc söï laø nôi quaûng baù taùc phaåm,

coâng trình VHNT, dieãn ñaøn daân chuû ñeå vaênngheä só baøn baïc trao ñoåi thaúng thaén caùc vaánñeà ñaët ra töø thöïc tieãn saùng taùc, ñeà xuaát caùckieán nghò xung quanh vieäc xaây döïng caùc Ñeàaùn phaùt trieån VHNT, trong ñoù coù phaùt trieånbaùo chí VHNT ñeå trình leân Chính phuû xem xeùt(vaán ñeà cô cheá quaûn lyù Hoäi; boä maùy cô quanbaùo chí, kinh phí Nhaø nöôùc caàn hoã trôï thöôøngxuyeân haøng naêm; caûi tieán cheá ñoä nhuaän buùt,ñaûm baûo quyeàn taùc giaû).

VEÀ BAÙO CHÍ KHOÁI LIEÂN HIEÄP CAÙCHOÄI VHNT VIEÄT NAM NAÊM 2013(*)

PGS. TS. NGUYEÃN NGOÏC THIEÄNToång Bieân taäp Dieãn ñaøn Vaên ngheä Vieät Nam



- Baùo chí ñaõ höôùng veà vuøng saâu, vuøng xa,bieân giôùi, haûi ñaûo... phuïc vuï, goùp phaàn vaøocoâng cuoäc xaây döïng phaùt trieån ñaát nöôùc, baûoveä chuû quyeàn thieâng lieâng veà laõnh thoå.- Moät soá baùo chí phaùt haønh ôû vuøng cao,

vuøng ñoàng baøo caùc daân toäc thieåu soá, ñaõ môûnhöõng chuyeân muïc saùng taùc in baèng 2 loaïichöõ vieát (chöõ tieáng Vieät vaø chöõ tieáng daân toäc),ñeå ñeán ñöôïc vôùi ngöôøi ñoïc daân toäc ít ngöôøi.- Ñaõ chuù yù caûi tieán trình baøy taïp chí, phaán

ñaáu ñaûm baûo myõ thuaät, thu huùt söï chuù yù cuûangöôøi ñoïc, phaùt huy baûn saéc mieàn vuøng, uy tínthöông hieäu cuûa taïp chí. Moät soá Taïp chí ñaõquan taâm saép xeáp laïi, phaân coâng nhieäm vuïtrong toøa soaïn, ñaûm baûo ñuùng ngöôøi, ñuùngvieäc ñeå phaùt huy sôû tröôøng, traùch nhieäm caùnhaân. Tính chuyeân nghieäp cuûa taïp chí ít nhieàuñaõ ñöôïc naâng leân moät böôùc.

II. Veà nhöôïc ñieåm chuû yeáu:- Ñoäi nguõ laøm baùo chí vaên ngheä nhìn chung

coøn yeáu veà nghieäp vuï, ñoäi hình xoäc xeäch, ñaphaàn khoâng chuyeân ngheà. Soá ngöôøi laøm baùochí coù tay ngheà vöõng, taâm huyeát vôùi ngheà coønhieám. Tính chuyeân nghieäp trong chaát löôïngnoäi dung vaø ngheä thuaät aán phaåm baùo chí chöacao; phaàn nhieàu thuoäc maët haøng taàm taàm.- Moät soá Taïp chí khoâng ñaït chuaån veà kyõ

thuaät in aán, chöa thöïc hieän ñaày ñuû caùcnguyeân taéc, quy ñònh veà trình baøy. Tia-ra phaùthaønh bò giaûm thieåu.Coù taïp chí ñeå toàn taïi nhöõng sai soùt ñaùng

tieác do taéc traùch, thieáu kieåm tra chu ñaùo taïpchí tröôùc khi phaùt haønh (in baûn ñoà Vieät Namkhoâng toaøn veïn veà laõnh thoå; Thoâng tin veà söïkieän nhaân Kyû nieäm 65 naêm Lieân hieäp caùcHoäi VHNT Vieät Nam sai maø khoâng ñínhchính; in teân taùc giaû trong bìa 1 soá sau laëplaïi teân taùc giaû ñaõ in treân bìa 1 soá tröôùc; chöachuù troïng ñöa tin, hoaëc ít ñaêng baøi veà caùc söïkieän lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa Lieân hieäpcaùc Hoäi VHNT Vieät Nam, coù aûnh höôûngtrong toaøn khoái...)

III. Maáy yù kieán veà phöông höôùng coângtaùc baùo chí VHNT naêm 2014- Tuyeân truyeàn baèng vaên ngheä caùc ngaøy leã,

kyû nieäm lôùn trong naêm 2014 (60 naêm chieánthaéng Ñieän Bieân Phuû, 70 naêm thaønh laäp quaânñoäi, 60 naêm Giaûi phoùng Thuû ñoâ; veà thöïc thiHieán phaùp môùi...).- Goùp phaàn thöïc hieän ñònh höôùng chöông

trình coâng taùc naêm 2014 cuûa Lieân hieäp maøtroïng taâm laø hoaøn thieän 3 Ñeà aùn trình Nhaønöôùc xeùt duyeät tieáp tuïc hoã trôï söï phaùt trieånVHNT, trong ñoù coù Ñeà aùn veà cuûng coá, phaùttrieån baùo chí VHNT seõ ñöôïc Nhaø nöôùc hoã trôïkinh phí haøng naêm.- Coù keá hoaïchbaøi vôû höôùngveà Ñaïi hoäi nhieäm

kyø caùc Hoäi VHNT chuyeân nghaønh TÖ., Ñaïi hoäinhieäm kyø caùc Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá.- Tieáp tuïc kieän toaøn ñoäi nguõ ngöôøi laøm baùo

chuyeân nghieäp, naâng cao chaát löôïng noäi dungvaø myõ thuaät cuûa baùo chí, quy hoaïch hôïp lyùnhaân söï ngöôøi laøm baùo chí VHNT ôû töøng Hoäi.Ñaûm baûo oån ñònh tia-ra phaùt haønh, phaán ñaáumoãi kyø baùo, taïp chí töø 1000 baûn trôû leân.Cuoái cuøng, chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng

ngöôøi laøm baùo VHNT hoâm nay caàn quaùn trieätsaâu saéc hôn nöõa nhöõng lôøi khuyeân sau ñaâycuûa Baùc Hoà ñeå naâng cao hôn nöõa chaát löôïngcuûa coâng taùc baùo chí VHNT.Taïi Ñaïi hoäi laàn thöù 3 Hoäi Nhaø baùo Vieät Nam

(1962), Baùc ñaõ aân caàn nhaéc nhôû: “Laøm baùophaûi heát söùc caån thaän veà hình thöùc, veà noäidung, veà caùch vieát. Caùn boä baùo chí ta ñeàumôùi vaøo ngheà, vì theá kinh nghieäm coøn ít,trình ñoä chöa cao. Muoán tieán boä, muoán vieáthay, thì phaûi coá gaéng hoïc hoûi, ra coâng reønluyeän” (Hoà Chí Minh – Veà coâng taùc vaên hoùa,vaên ngheä, Nxb. Söï thaät, 1971, tr.60).

(*) Phaùt bieåu tham luaän taïi Hoäi nghò toång keát coâng taùcVHNT naêm 2013 vaø trieån khai coâng taùc naêm 2014 cuûaLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam, hoïp taïi Haø Noäi ngaøy6/1/2014.


Saùng ngaøy 16/1/2013 taïi Truï sôû 51Traàn Höng Ñaïo, Haø Noäi, Ñoaøn Chuû

tòch UBTQ Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT VieätNam ñaõ toå chöùc troïng theå Leã trao Giaûithöôûng VHNT naêm 2013.Hôn 40 vaên ngheä só trong toång soá 72

vaên ngheä só thuoäc 8 Hoäi VHNT chuyeânngaønh Trung öông vaø 35 Hoäi VHNT tænh,thaønh phoá ñoaït Giaûi thöôûng ñaõ veà döï Leãtrao giaûi.Ñeán döï Leã trao giaûi thöôûng coù caùc

ñoàng chí trong Ñoaøn Chuû tòch Lieânhieäp: nhaø thô Höõu Thænh, nhaø vaên ÑoãKim Cuoâng, nhaø vaên Tuøng Ñieån, ñaïodieãn ñieän aûnh Ñaëng Xuaân Haûi, NSND. Chu Thuùy Quyønh... cuøng Laõnh ñaïo caùc Hoäi chuyeânngaønh Trung öông; moät soá Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá, Ban toå chöùc giaûi vaø Hoäi ñoàng chung khaûoxeùt giaûi; ñaïi dieän Laõnh ñaoh caùc Boä, Ban, ngaønh höõu quan cuøng baïn beø, ñoàng nghieäp, gia ñình,ngöôøi thaân cuûa caùc vaên ngheä só ñoaït giaûi.Nhaø vaên Tuøng Ñieån, Phoù Chuû tòch Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam, Thöôøng tröïc Ban toå chöùc

giaûi, thaymaët Hoäi ñoàng chung khaûo ñoïc Baùo caùo toång keátGiaûi thöôûng VHNT naêm 2013 cuûa Lieân hieäpcaùc Hoäi VHNT Vieät Nam. Nhaø thô Höõu Thænh, Chuû tòch Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam phaùt bieåukhaúng ñònh nhöõng caùi môùi, doài daøo yù nghóa, chaát löôïng vaø giaù trò veà noäi dung, ngheä thuaät cuûa caùc taùcphaåm ñoaït giaûi naêm nay (AÛnh).Chuû tòch Höõu Thænh, caùc Phoù Chuû tòch: Ñoõ Kim Cuoâng, Tuøng Ñieån, Ñoã Hoàng Quaân cuøng caùc ñ/c

Ñaëng Xuaân Haûi, Chu Thuùy Quyønh trong Ñoaøn Chuû tòch ñaõ traân troïng trao Baèng chöùng nhaän Giaûithöôûng cho caùc vaên ngheä só ñoaït giaûi.Döôùi ñaây, DÑVNVN trích ñaêng Baùo caùo toång keát Giaûi thöôûng tuyeån vaø trích giôùi thieäu moät soá taùc

phaåm cuûa caùc taùc giaû ñoaït giaûi.


G IAÛI THÖÔÛNG VHNT NAÊM 2013 CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM

Ñaõ nhieàu naêm, Giaûi thöôûng Vaên hoïcngheä thuaät cuûa Uyû ban toaøn quoác Lieânhieäp caùc Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaät Vieät

Nam phaûn aùnh töông ñoái ñaày ñuû chaát löôïngvaø löïc löôïng saùng taïo Vaên hoïc ngheä thuaät cuûacaû nöôùc; thöïc söï trôû thaønh ñoäng löïc vaø nguoàncoå vuõ cho ñoäi nguõ vaên ngheä só caùc chuyeânngaønh, nhaát laø ñoái vôùi taùc giaû cuûa caùc Hoäi Vaênhoïc ngheä thuaät ñòa phöông theâm mieät maøi laoñoäng saùng taïo, nghieân cöùu söu taàm vaø böôùc

ñaàu hình thaønh moät soá taùc giaû môùi ôû lónh vöïclyù luaän pheâ bình vaên hoïc ngheä thuaät.Vôùi söï tham gia cuûa caùc giaûi cao nhaát ôû 10

Hoäi chuyeân ngaønh vaø giaûi thöôûng cuûa caùc taùcgiaû 63 Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaät ñòa phöônglaøm neân moät dieän maïo thöïc söï cuûa Giaûithöôûng Lieân hieäp caùc Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaätVieät Nam - moät ñôn vò cao nhaát trong lónh vöïctaäp hôïp, ñoaøn keát, saùng taïo vaên hoïc ngheäthuaät caû nöôùc.

BAÙO CAÙO TOÅNG KEÁT GIAÛI THÖÔÛNGVHNT NAÊM 2013 CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙCHOÄI VHNT VIEÄT NAM(Do nhaø vaên TUØNG ÑIEÅN - Phoù Chuû tòch Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam trình baøy)

16 DIEÃN ÑAØN VAÊN NGHEÄ VIEÄT NAM (229) - 2 / 2014

Vôùi 63 Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaättænh, thaønh phoá trong caû nöôùc,Quy cheá söûa ñoåi Giaûi thöôûng Lieânhieäp naêm 2011 ñaõ naâng theâm moätböôùc veà chaát löôïng vaø haïn cheá veàsoá löôïng. Veà vieäc naøy, Hoäi ñoàngGiaûi thöôûng cuûa moãi Hoäi ñòaphöông caøng khaúng ñònh vai troøvaø traùch nhieäm tröôùc hoäi vieân cuûahoäi mình, thoâng qua vieäc löïa choïntaùc phaåm ñöôïc giaûi ñoøi hoûi moãi hoäivieân ñòa phöông phaûi naâng caotính chuyeân nghieäp trong saùngtaïo, nghieân cöùu, söu taàm Vaên hoïcngheä thuaät. Vôùi quy cheá söûa ñoåi laàn naøy,caùc Hoäi VHNT chuyeân ngaønh Trung öôngvaø 63 Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá coù cô hoäilöïa choïn nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu tham giadöï giaûi, naâng giaù trò chaát löôïng ngheà nghieäpleân vò trí môùi, cao hôn; ñoàng thôøi vaãn ñaûmbaûo ñöôïc tính chaát taäp hôïp ñoäi nguõ, phaùthieän, boài döôõng löïc löôïng treû qua moãi laàntrao giaûi.Tính ñeán ngaøy 30/10/2013, Ban toå chöùc

ñaõ nhaän ñöôïc 08 taùc phaåm ñöùng ñaàu cuûa HoäiVHNT chuyeân ngaønh Trung öông; nhaän ñöôïc390 taùc phaåm cuûa caùc taùc giaû, nhoùm taùc giaûthuoäc 54 Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá göûi xeùtgiaûi thöôûng.Soá taùc giaû, taùc phaåm döï giaûi cuûa 54 Hoäi

VHNT tænh, thaønh phoá ñöôïc phaân ra caùcchuyeân ngaønh nhö sau: Thô (68 taùc phaåm),Vaên xuoâi (5 taùc phaåm), Lyù luaän pheâ bình vaênhoïc (06 taùc phaåm), Myõ thuaät (114 taùc phaåm),Nhieáp aûnh (80 taùc phaåm), Ñieän aûnh (03 taùcphaåm), AÂm nhaïc (44 taùc phaåm), Saân khaáu(06 taùc phaåm), Muùa (03 taùc phaåm), Vaên ngheädaân gian (07 taùc phaåm).Sau khi coù thoâng baùo toång hôïp soá taùc

phaåm döï giaûi, Thöôøng tröïc Ñoaøn Chuû tòch ñaõcoù coâng vaên göûi ñoàng chí Chuû tòch caùc Hoäichuyeân ngaønh Trung öông ñeà nghò Hoäi ñoàng

Giaûi thöôûng thaønh laäp Hoäi ñoàng giaùm khaûochuyeân ngaønh vaø chuû trì vieäc xeùt giaûi naêm2013 cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi Vaên hoïc ngheäthuaät Vieät Nam thuoäc chuyeân ngaønh mìnhphuï traùch, ñaûm baûo tieán ñoä thôøi gian theo quyñònh vaø chaát löôïng giaûi thöôûng.Hoäi ñoàng Giaùm khaûo caùc chuyeân ngaønh

goàm coù:Chuyeân ngaønh Vaên hoïc coù 3 boä moân:

Vaên xuoâi, Thô vaø Lyù luaän pheâ bình Vaên hoïc.Töø kinh nghieäm xeùt giaûi nhöõng naêm tröôùc,ñöôïc söï ñoàng yù cuûa nhaø thô Höõu Thænh - Chuûtòch Lieân hieäp caùc Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaätVieät Nam, Chuû tòch Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam,Thöôøng tröïc Ñoaøn Chuû tòch chæ ñònh Hoäi ñoàngGiaùm khaûo ñeå chaám 2 voøng sô khaûo vaøChung khaûo.

Ban sô khaûo chuyeân ngaønh Vaên hoïc goàmcaùc thaønh vieân:1 Nhaø vaên Tuøng Ñieån – Phoù Chuû tòch Lieân

hieäp – Tröôûng ban; 2. Nhaøvaên Ñoã Kim Cuoâng– Phoù Chuû tòch Thöôøng tröïc Lieân hieäp – uûyvieân; 3 . Nhaø vaên Nguyeãn Khaéc Tröôøng - Uyûvieân; 4. Nhaø vaên Traàn Huy Quang - Uyû vieân;5 . Nhaø thô Nguyeãn Ñöùc Maäu - Uyû vieân; 6.Nhaø thô Phaïm Ñöùc - Uyû vieân; 7. Nhaø thô MaiLieãu - Uyû vieân tröïc; 8. Nhaø LLPB Vaên hoïcNguyeãn Ngoïc Thieän - Uyû vieân.

GIAÛI THÖÔÛNG VHNT NAÊM 2013 CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM


Ban Chung khaûo chuyeân ngaønh Vaên hoïcgoàm caùc thaønh vieân:1 Nhaø thô Höõu Thænh – Chuû tòch Lieân hieäp

VHNT Vieät Nam, Chuû tòch Hoäi Nhaø vaên VieätNam – Tröôûng Ban; 2. Nhaø vaên Ñoã KimCuoâng – Phoù Chuû tòch Thöôøng tröïc Lieân hieäp– uûy vieân; 3 Nhaø vaên Tuøng Ñieån – Phoù Chuûtòch Lieân hieäp – uûy vieân; 4 Nhaø vaên Ma VaênKhaùng – uûy vieân; 5. Nhaø thô Mai Lieãu – uûyvieân, Thö kyù Hoäi ñoàng; 6. Nhaø thô Nuyeãn ÑöùcMaäu – uûy vieân; 7. Nhaø LLPB Vaên hoïc NguyeãnNgoïc Thieän - Uyû vieân.

Chuyeân ngaønh aâm nhaïc:1 Nhaïc só Ñoã Hoàng Quaân - Chuû tòch Hoäi

Nhaïc só Vieät Nam - Chuû tòch Hoäi ñoàng; 2 .Nhaïc só vuõ Duy Cöông - Chaùnh vaên phoøngHoäi - Uyû vieân; 3 . Nhaïc só Caùt Vaän - Uyû vieân.

Chuyeân ngaønh Myõ thuaät:1 Hoaï só Traàn Khaùnh Chöông - Chuû tòch

Hoäi Myõ thuaät Vieät Nam - Chuû tòch Hoäi ñoàng;2. Hoaï só Nguyeãn Thaønh Chöông - Chuû tòchHÑNT Ñoà hoaï - Uyû vieân; 3 . Hoaï só Leâ TroïngLaân - Chuû tòch HÑNT Hoäi hoaï - Uyû vieân; 4.Nhaø ñieâu khaéc Mai Thu Vaân - Uyû vieân HÑNTÑieâu khaéc - Uyû vieân; 5. Nhaø PBMT Mai ThòNgoïc Oanh – UÛy vieân HÑNT PBMT – UÛy vieân.

Chuyeân ngaønh Ñieän aûnh:1. NSND. Ñaëng Xuaân Haûi – Tröôûng ban; 2.

Nhaø Bieân kòch Nguyeãn Thò Hoàng Ngaùt - Uyûvieân; 3 . OÂng Nguyeãn Vaên Taân - Uyû vieân .

Chuyeân ngaønh Nhieáp aûnh:1. NSNA. Vuõ Quoác Khaùnh – Chuû tòch Hoäi

NSNA Vieät Nam – Chuû tòch Hoäi ñoàng; 2.NSNA. Ñaëng Ngoïc Thaùi – Phoù Chuû tòchHÑNT - Thaønh vieân; 3 . NSNA. Nguyeãn Daàn- Uyû vieân HDNT - Thaønh vieân.

Chuyeân ngaønh Saân khaáu:1. NSND. Leâ Tieán Thoï – Chuû tòch Hoäi

NSSK Vieät Nam – Chuû tòch Hoäi ñoàng; 2. Nhaøvaên Chu Lai – Tröôûng Ban saùng taùc -Uyû vieân;3 . Nhaø vieát kòch Vaên Söû - Phoù tröôûng Bansaùng taùc - Uyû vieân.

Chuyeân ngaønh Vaên ngheä daân gian:1. GS. TSKH. Toâ Ngoïc Thanh - Chuû tòch

Hoäi Vaên ngheä daân gian Vieät Nam - Chuû tòchHoäi ñoàng; 2. GS.TS Nguyeãn Xuaân Kính - PhoùChuû tòch Hoäi ñoàng; 3 . GS. TS Leâ Hoàng Lyù -Uyû vieân.

Chuyeân ngaønh Muùa:1. NSND. Chu Thuùy Quyønh - Chuû tòch Hoäi

NS Muùa Vieät Nam - CTHÑ; 2. NSND. LeâNgoïc Cöôøng – Phoù Chuû tòch TT – UÛy vieân; 3.NSND. ÖÙng Duy Thònh – Phoù Chuû tòch Hoäi –Chuû tòch HÑNT – UÛy vieân; 4. NSUT. TraànNgoïc Hieán - UV Ban Chaáp haønh - Uyû vieân.

Chuyeân ngaønh kieán truùc:1 PGS .TS .KTS. Nguyeãn Quoác Thoâng -

Phoù CT Hoäi - Chuû tòch Hoäi ñoàng; 2. TS. KTS.Ngoâ Doaõn Ñöùc - Phoù CT Hoäi - Uyû vieân; 3 .Phaïm Thanh Tuøng - Chaùnh VP. Hoäi - Uyû vieân.Theo quy cheá söûa ñoåi Giaûi thöôûng Lieân

hieäp naêm 2011, moãi Hoäi chuyeân ngaønh Trungöông ñöôïc göûi 01 taùc phaåm trong nhöõng taùcphaåm haøng ñaàu cuûa Hoäi mình ñeà nghò Hoäiñoàng Giaûi thöôûng cuûa UÛy ban Toaøn quoác Lieânhieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam trao giaûi. Heátthôøi gian quy ñònh, Ban toå chöùc nhaän ñöôïc 08taùc phaåm cuûa 08 Hoäi chuyeân ngaønh trung ö-ông (Hoäi Ñieän aûnh Vieät Nam, Hoäi Vaên ngheädaân gian Vieät Nam, Hoäi Ngheä só Muùa VieätNam, Hoäi Ngheä só Saân khaáu Vieät Nam, HoäiVHNT caùc DTTS Vieät Nam, Hoäi Nhaø vaên VieätNam, Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam, Hoäi Nhaïc sóVieät Nam). 08 taùc phaåm naøy ñaõ ñöôïc Hoäiñoàng giaûi thöôûng Lieân hieäp caùc hoäi VHNT VieätNam trao giaûi thöôûng chuyeân ngaønh.Vôùi 390 taùc phaåm cuûa 54 Hoäi Vaên hoïc ngheä

thuaät tænh, thaønh phoá tham döï giaûi, keát quaû coù35 Hoäi coù giaûi. Coù 64 taùc phaåm ñoaït giaûi (05giaûi A, 11 giaûi B, 17 giaûi C, 28 giaûi Khuyeánkhích vaø 03 giaûi daønh cho Taùc giaû Treû).Nhö vaäy, toång hôïp keát quaû Giaûi thöôûng

VHNT naêm 2013 cuûa Lieân hieäp caùc HoäiVHNT Vieät Nam laø 72 giaûi.



Giaûi thöôûng phaân boá trong caùc chuyeânngaønh nhö sau: Vaên xuoâi (09 taùc phaåm), Thô(09 taùc phaåm), LLPB Vaên hoïc (04 taùc phaåm),Myõ thuaät ( 12 taùc phaåm), AÂm nhaïc (07 taùcphaåm), Ñieän aûnh (02 taùc phaåm), Nhieáp aûnh(14 taùc phaåm), Muùa (02 taùc phaåm), Vaên ngheädaân gian (03 taùc phaåm), Kieán truùc (01 taùcphaåm). Moät soá Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá coùnhieàu taùc phaåm ñoaït giaûi: Hoäi VHNT ÑoàngNai (06 taùc phaåm), Hoäi Lieân hieäp VHNT ThöøaThieân - Hueá (05 taùc phaåm), Hoäi VHNT LaïngSôn (04 taùc phaåm), Hoäi VHNT Quaûng Nam(04 taùc phaåm).Qua vieäc xeùt giaûi thöôûng cuûa UBTQ Lieân

hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam naêm 2013, Bantoå chöùc xin coù moät soá nhaän xeùt:

1 Veà toå chöùc choïn giaûi taùc phaåm döï giaûi.- Caùc Hoäi VHNT chuyeân ngaønh Trung

öông vaø caùc Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá saukhi nhaän ñöôïc vaên baûn Quy cheá söûa ñoåi naêm2011 cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam,Hoäi ñoàng giaûi thöôûng cuûa Hoäi ñaõ saøng loïc taùcphaåm ngay töø cô sôû, chæ göûi nhöõng taùc phaåmcoù chaát löôïng tham döï giaûi. Soá löôïng HoäiVHNT tænh, thaønh phoá tham gia naêm naytöông ñöông vôùi naêm 2012.Vôùi caùch laøm naøy, chaát löôïng giaûi cuûa Lieân

hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñaõ ngaøy caøngñöôïc naâng cao, thöïc söï ñaïi dieän cho toaøn theågiôùi vaên hoïc ngheä thuaät: vöøa theå hieän chaátlöôïng vöøa mang tính chaát cuûa Lieân hieäp: taäphôïp, ñoaøn keát vaên ngheä só, phaùt hieän boàidöôõng taøi naêng treû, keá caän ñoäi nguõ lao ñoängsaùng taïo VHNT trong caû nöôùc.- Khoâng chæ Hoäi ñoàng giaûi thöôûng caùc Hoäi

VHNT chuyeân ngaønh Trung öông khoù khaêntrong vieäc löïa choïn taùc phaåm döï giaûi maø Hoäiñoàng giaûi thöôûng cuûa caùc Hoäi VHNT tænh,thaønh phoá cuõng ñaõ raát coâng phu trong vieäc löïachoïn taùc phaåm. Naêm nay laø naêm thöù 3 thöïchieän theo Quy cheá (söûa ñoåi), moät soá Hoäi ñaõthöïc hieän nghieâm tuùc theo ñuùng Quy cheá, tuy

nhieân, moät soá Hoäi vaãn coøn giôùi thieäu taùc giaûkhoâng ñuùng ñoái töôïng, göûi quaù soá löôïng taùcphaåm, thôøi gian löu chieåu cuûa taùc phaåm.

2. Veà chaát löông Giaûi thöôûng VHNT naêm2013Giaûi thöôûng Uyû ban toaøn quoác Lieân hieäp

caùc Hoäi vaên hoïc ngheä thuaät Vieät Nam naêm2013 ñaõ löïa choïn ñöôïc nhöõng taùc phaåm xuaátsaéc nhaát trong naêm. Caùc Hoäi VHNT chuyeânngaønh Trung öông vaø caùc hoäi VHNT tænh,thaønh phoá ñaõ göûi veà döï giaûi nhöõng taùc phaåmxuaát saéc nhaát cuûa Hoäi mình. Nhöõng taùc phaåmnaøy ñöôïc xuaát baûn, tham gia trieån laõm hoaëcñöôïc coâng boá, trình dieãn, ñöôïc coâng chuùngmeán moä vaø baùo chí ñeà caäp ñeán.- Giaûi thöôûng ñaõ phaûn aùnh khaùch quan caùc

taùc phaåm VHNT cuûa caùc taùc giaû laø hoäi vieâncuûa caùc Hoäi VHNT tænh, thaønh phoá vaãn duy trìvaø ñi theo khuynh höôùng truyeàn thoáng, caùctaùc giaû treû trong theå hieän coù tìm toøi, ñoåi môùi,nhöng noäi dung, chuû ñeà vaãn baùm saùt ñôøi soángvaø truyeàn thoáng ñaïo lyù cuûa daân toäc.Moãi chuyeân ngaønh VHNT coù ñaëc thuø rieâng,

chaát löôïng giaûi thöôûng caùc chuyeân ngaønhnaêm 2013 cuõng theå hieän ít nhieàu tính rieângbieät ñoù.

a) Vaên hoïc+ Veà Vaên xuoâi: Caùc taùc giaû ñöôïc trao giaûi

ñeàu höôùng tôùi vieäc phaûn aùnh cuoäc soáng ñadaïng, nhieàu chieàu, ñaët trong moái quan heäphöùc taïp giöõa caù nhaân vôùi coäng ñoàng, giöõaquaù khöù vaø hieän taïi, giöõa hieän taïi vaø xu höôùngphaùt trieån... Ñeà taøi chieán tranh caùch maïng vaãnñöôïc nhieàu taùc giaû quan taâm theå hieän coù chieàusaâu, coâ ñoïng, gaây ñöôïc aán töôïng khaù ñaäm neùtveà nhöõng hy sinh maát maùt trong chieán tranh.Ñaëc bieät, trong caùc taùc phaåm vaên xuoâi döï giaûithöôûng cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT naêm2013, Ban Giaùm khaûo ñaõ coù thoáng nhaát caoveà vieäc khoâng chæ trao giaûi cho taùc phaåm maøcoøn nghieâng veà phaàn toân vinh cuoäc ñôøi cuûataùc giaû. Ñaáy laø cuoán töï truyeän Toâi nghe toâi haùt



cuûa taùc giaû Traàn Duy Phöông - nguyeân nöõsinh trung hoïc Traàn Quyù Caùp, Hoäi An maøtrong tuø tình côø coù teân laø Traàn Thò Mai, ñaõthuyeát phuïc ñöôïc ngöôøi ñoïc bôûi lôøi vaên giaûndò, caùc söï kieän cuûa cuoäc ñôøi taùc giaû ñöôïc trìnhbaøy chi tieát, trung thöïc, khoâng leân gaân, gaànguõi vôùi suy nghó cuûa moïi ngöôøi. Cuoäc ñôøi cuûaTraàn Duy Phöông, cuûa moät nöõ chieán só caùchmaïng treû tuoåi, ñaïi dieän cho moät theá heä thanhnieân trong thôøi kì choáng Myõ cöùu nöôùc, theotöøng trang saùch cöù hieän leân thaät bình dò, kieâuhaõnh khoâng chòu khuaát phuïc tröôùc söï taøn aùccuûa keû thuø ñeå chieán thaéng.Moät soá taäp truyeän ngaén ñi saâu vaøo ñeà taøi

noâng thoân, noâng nghieäp vaø cuoäc soáng cuûangöôøi noâng daân hoâm nay, ñeà caäp ñeán hieänthöïc cuoäc soáng ôû noâng thoân, mieàn nuùi, vuøngdaân toäc khaù ña daïng, nhieàu traên trôû, böùc xuùc,lo to toan trong cô cheá thò tröôøng vaø trong thôøikì coâng nghieäp hoùa, ñoâ thò hoùa dieãn ra khaù oànaøo, soâi ñoäng hieän nay. Moät soá taäp truyeän ñeàcaäp veà ñeà taøi tình yeâu vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäiphöùc taïp, giuùp ngöôøi ñoïc nhaän ra ñöôïc nhöõngtraên trôû cuûa cuoäc soáng trong vaän ñoäng phaùttrieån, laøm cho ngöôøi ñoïc theâm tin yeâu cuoäcsoáng daãu coøn nhieàu tieâu cöïc. Chaát löôïngtruyeän ngaén ôû moät soá taùc giaû chöa ñeàu tay. Coùtruyeän ngaén coù coát truyeän hay nhöng thieáu söïtìm toøi coâng phu trong xaây döïng nhaân vaät vaøcoøn ñôn giaûn trong theå hieän.

+ Veà Thô: Taùc phaåm döï xeùt giaûi thöôûngnaêm 2013 khoâng coù taùc phaåm thaät söï xuaátsaéc coù daáu aán tìm toøi, caùch taân maïnh meõ veàbuùt phaùp neân khoâng coù giaûi cao nhaát. Moät soátaùc phaåm ñöôïc trao giaûi khaù noåi troäi, ñaõ chuùtroïng nhieàu hôn ñeán nhöõng vaán ñeà cuûa cuoäcsoáng ñöông ñaïi; chuyeån taûi ñöôïc nhöõng suytö, traên trôû, nhöõng khaùt khao, hi voïng vöôn tôùicaùi thieän, caùi ñeïp, söï nhaân aùi, vò tha, moät xaõhoäi haøi hoaø. Buùt phaùp vaø phong caùch thôtruyeàn thoáng laø xu höôùng chuû ñaïo cuûa giaûithöôûng naêm nay. Caùc taùc giaû vieát khaù nhuaàn

nhuyeãn, giaûn dò, nhieàu caûm xuùc, nhieàu suy tö-ôûng. Moät soá taäp thô khaù noåi troäi nhö: Maét coû(Nguyeãn Ñình Minh), Nhöõng ñaùm maây ñaùy hoà(Ñoaøn Vaên Thanh); caûm nhaän moät hieän thöïcnoâng thoân ñang ñoåi môùi, nhieàu thay ñoåi trongñôøi soáng noâng thoân nhöng vaãn coøn nhieàu boänbeà, xoâ leäch giöõa cuõ vaø môùi, giöõa giaù trò truyeànthoáng vaø nhöõng bieán thaùi cuûa cô cheá thòtröôøng Gioù ôû cuoái ñöôøng (Trònh Ngoïc Döï),Ñoàng dao cho mình (Ñoã Minh Döông) tieáp noáidoøng hoài öùc chieán tranh vaø nhöõng vaán ñeà haäuchieán, giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi trong thôøibuoåi cô cheá thò tröôøng.

Daáu xöa (Maõ Giang Ba) ñaäm daáu aán Namboä; Muøa lau chín (Taï Thu Huyeàn) moäc maïc,chaân tình, giaøu baûn saéc Taây Baéc. Nôi bình yeâncuûa baõo (Traàn Thò Ngoïc Mai), Vôùi tay (PhaïmDoaõn Thò Maõi),Vuøa ñi vöøa nhôù (Nguyeãn Baøng)laø caùc taùc giaû treû coù trieån voïng ñang tìm toøi moäthöôùng ñi cho thô mình vôùi caùch nhìn veà cuoäcñôøi khaù trong treûo, ñaém ñuoái vaø tin caäy.

b) Veà Myõ thuaätDo ñaëc thuø cuûa Myõ thuaät, taùc giaû khoâng coù

ñieàu kieän vaän chuyeån tranh ñeán Haø Noäi noäpcho Ban toå chöùc, Hoäi Myõ thuaät Vieät Nam ñaõkeát hôïp xeùt sô khaûo taïi trieån laõm caùc khu vöïcñeå xeùt choïn taùc phaåm döï trieån laõm toaøn quoác.Hoäi ñoàng giaûi thöôûng Hoäi Myõ thuaät Vieät Namñaõ choïn ñöôïc hôn 114 taùc phaåm töø trieån laõmcuûa 8 khu vöïc ñeå giôùi thieäu döï giaûi cuûa Lieânhieäp VHNT Vieät Nam.Nhìn toång theå, giaûi thöôûng cuûa Lieân hieäp

caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñöôïc hoäi vieân myõthuaät caùc vuøng, mieàn tham döï raát ñoâng ñaûonhôø söï giuùp ñôõ vaâ baûo trôï cuûa Hoäi Myõ thuaätVieät Nam. Coù theå noùi, moãi trieån laõm khu vöïc laøngaøy hoäi cuûa taùc giaû Myõ thuaät caùc khu vöïc.Caùc cuoäc trieån laõm ñaõ ñöôïc toå chöùc khaù beàtheá, nhieàu taùc phaåm ñöôïc löïa choïn tröng baøy,ñoâng ñaûo ngöôøi yeâu meán boä moân taïo hình ñeánxem.Hoäi ñoàng ngheä thuaät Hoäi Myõ thuaät Vieät



Nam ñaõ laøm vieäc nghieâm tuùc vaø chu ñaùo.Chaát löôïng chuyeân ngaønh Myõ thuaät naêm naykhaù toát. Coù tôùi 03 taùc phaåm ñoaït giaûi A. Ña soácaùc taùc phaåm ñöôïc giôùi thieäu döï giaûi cuûa Lieânhieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam ñöôïc choïn treotaïi trieån laõm toaøn quoác.Ñeà taøi phaûn aùnh cuûa Myõ thuaät laø ñôøi soáng

nhaân daân caùc vuøng mieàn cuûa ñaát nöôùc. Phaànlôùn caùc hoaï só saùng taùc theo phong caùch hieänthöïc, coù aûnh höôûng cuûa ngheä thuaät ñöông ñaïi.Giaûi thöôûng chuyeân ngaønh Myõ thuaät naêm

nay phaùt hieän nhieàu taùc giaûi môùi, trình ñoä saùngtaïo ngheä thuaät giöõa Trung öông vaø ñòaphöông töøng böôùc ñöôïc thu heïp veà khoaûngcaùch do coâng taùc ñaøo taïo ñaïi hoïc, cao hoïcñöôïc môû roäng vaâ naâng cao hôn.Tuy nhieân, coù theå thaáy caùc taùc giaû vaãn theo

ñuoåi moät soá ñeà taøi quen thuoäc, boá cuïc cuõngkhoâng môùi; tính chuyeân nghieäp ôû moät soá ñoângtaùc giaû coøn haïn cheá, tay ngheà chöa ñieâuluyeän. Söï ñoàng ñeàu veà trình ñoä cuûa caùc taùcgiaû coøn nhieàu cheânh leäch.

c) Veà aâm nhaïcNhìn chung, taùc phaåm döï giaûi naêm nay coù

chaát löôïng toát hôn, ñoàng ñeàu hôn. Nhieàu chuûñeà ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö caùc vuøng queâ, bieånñaûo, ghi coâng anh huøng lieät só. Ngoân ngöõ aâmnhaïc khai thaùc daân ca caùc vuøng, mieàn, coùsaùng taïo, naâng cao nhö ca truø, chaàu vaên, daânca K’ho, Thaùi, Moâng...Phaàn daøn döïng, thu aâm coù nhieàu tieán boä,

nhieàu taùc phaåm coù chaát löôïng aâm thanh toát.Phaàn theå hieän cuûa ca syõ coù nhieàu coá gaéng;phoái khí, phoái beø coù hieäu quaû. Tuy nhieân, vaãnchöa tìm thaáy taùc phaåm thaät söï noåi troäi neânkhoâng coù giaûi A; Moät soá ca khuùc ghi aâm coønsai moãi khi dieãn taáu, vaên baûn, lôøi ca vaø giaiñieäu caàn ñöôïc chuù yù chính xaùc hôn.

d) Veà Vaên ngheä daân gian: Soá löôïng taùcgiaû döï giaûi naêm nay khoâng nhieàu (07 taùcphaåm), Hoäi ñoàng ñaùnh giaù cao coâng trìnhnghieân cöùu Tín ngöôõng vaø toân giaùo daân toäc

Bahnar, Jrai cuûa taùc giaû Nguyeãn Thò Kim Vaân.Ñaây laø moät coâng trình ñöôïc vieát coâng phu,khoa hoïc, coù nhieàu nghieân cöùu toát veà caùc vaánñeà tín ngöôõng vaø toân giaùo ôû Taây Nguyeân. HoäiVNDG Vieät Nam ñaõ choïn ñöôïc taùc phaåmTranh daân gian Haøng Troáng - Haø Noäi cuûa hoaïsó Phan Ngoïc Khueâ laø taùc phaåm xuaát saéc ñeànghò Lieân hieäp trao giaûi.

e. Veà Nhieáp aûnhTaùc phaåm Ngaøy trôû veà cuûa taùc giaû Leâ Vaán

(Quaûng Nam) ñöôïc trao giaûi A cuûa Hoäi ñoànggiaûi thöôûng Hoäi Ngheä só Nhieáp aûnh Vieät Nam.Caùc taùc phaåm ñöôïc giaûi laø nhöõng taùc phaåm coùgiaù cao veà noäi dung tö töôûng, mang ñaäm baûnsaéc vaên hoaù daân toäc, phaûn aùnh chaân thöïc moïimaët ñôøi soáng con ngöôøi, queâ höông ñaát nöôùctrong coâng cuoäc xaây döïng vaø baûo veä Toå quoácthôøi kì ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù - hieän ñaïihoaù ñaát nöôùc, coù tính giaùo duïc, thuyeát phuïc,ñoäng vieân, khích leä hoaït ñoäng saùng taïoVHNT; phuïc vuï nhieäm vuï chính trò, phaùt trieånkinh teá.

f) Caùc chuyeân ngaønh: Ñieän aûnh, Saânkhaáu, Muùa, Kieán truùcChuùng ta ñöôïc bieát, thaønh töïu ngheä

thuaät cuûa caùc lónh vöïc ñieän aûnh, saân khaáu,muùa, kieán truùc trong nhöõng naêm qua laøkhaù aán töôïng vôùi nhieàu taùc phaåm ra ñôøiñöôïc quaàn chuùng meán moä vaø giôùi chuyeânmoân ñaùnh giaù cao. Do ñaëc thuø ngheànghieäp, caùc chuyeân ngaønh treân ñoøi hoûi tínhchuyeân nghieäp, chuyeân moân cao, caùc taùcgiaû hoäi vieân chuyeân ngaønh ôû caùc HoäiVHNT ñòa phöông trình ñoä vaø naêng löïcsaùng taïo coøn haïn cheá neân haøng naêm coù íttaùc giaû coù taùc phaåm döï xeùt giaûi, coù Hoäikhoâng tìm ñöôïc taùc phaåm xuaát saéc naøo ñeàgöûi xeùt giaûi hoaëc coù giaûi thöôûng cuõng chæmang tính ñoäng vieân phong traøo ñòaphöông, taùc phaåm döï xeùt giaûi ít nhieàu coønchöa vöôït khoûi tính nghieäp dö.- Naêm nay, Hoäi ngheä só Saân khaáu Vieät Nam



ñaõ trao giaûi A cho taùc phaåm Saùng trong nhöngoïc moät con ngöôøi cuûa Nhaø haùt ca kòch Hueá.Hoäi Ñieän aûnh Vieät Nam trao giaûi C cho taùcphaåm Laøng coå (Phim taøi lieäu - ñaïo dieãn NguyeãnTroïng Vaên - Haø Noäi). Maëc duø veà caùch thöùc theåhieän coøn ñoâi chuùt haïn cheá nhöng phim giôùithieäu sinh ñoäng veà laøng coå Ñöôøng Laâm, ñaëcbieät laø nhöõng giaù tri tinh thaàn cuûa ngöôøi daân nôiñaây. Phim cuõng ñeà xuaát caùch thöùc ñeå goùp phaànbaûo toàn nhöõng giaù trò mang tính di saûn cuûa laøngcoå Ñöôøng Laâm vaø suy roäng ra laø di saûn vaên hoùavaät theå cuûa daân toäc. Phim Xuaân Hoàng, nhaïc só,chieán só cuõng ñaõ giôùi thieäu khaù sinh ñoäng veàcuoäc ñôøi hoaït ñoäng caùch maïng vaø ngheä thuaätcuõng nhö giaù trò taùc phaåm, ca khuùc cuûa coá nhaïcsó Xuaân Hoàng.Rieâng Kieán truùc, naêm naøo cuõng coù taùc

phaåm ñoaït giaûi cuûa Hoäi Kieán truùc sö, giaûiquoác teá nhöng tham döï Giaûi cuûa Lieân hieäpkhoâng nhieàu. Naêm nay, coù 02 taùc phaåmcuûa Hoäi VHNT Thaùi Nguyeân tham döï thìtaùc phaåm Nhaø ôû cuûa KTS. Döông VaênHieáu ñöôïc Hoäi ñoàng Giaûi thöôûng Hoäi Kieántruùc sö trao giaûi C. Ñaây laø coâng trình ñaõxaây döïng vaø ñöa vaøo söû duïng, laø maãu nhaøôû mang tính phoå caäp, deã phoå bieán xaâydöïng trong caùc ñoâ thò ñaëc bieät laø caùc vò trígoùc phoá hay maûnh ñaát xaây döïng khoângvuoâng vaén. Ngoân ngöõ kieán truùc hieän ñaïi coùkhai thaùc yeáu toá truyeàn thoáng, söû duïng vaätlieäu ñòa phöông, thoâng duïng vaø thuaän lôïitrong xaây döïng.Ñaëc bieät, naêm nay laø naêm ñaàu tieân Hoäi

kieán truùc sö Vieät Nam giôùi thieäu taùc phaåmxuaát saéc nhaát cuûa Hoäi ñeà nghò Lieân hieäpVHNT Trao giaûi cho Hoäi chuyeân ngaønhTrung öông. Ñoù laø Taùc phaåm Chung cö moûng(ñaït giaûi Ba – Giaûi thöôûng Kieán truùc quoác gianaêm 2012 cuûa KTS. Hoaøng Thuùc Haøo,Nguyeãn Duy Thanh vaø coäng söï). Ñaây laø coângtrình kieán truùc nhaø ôû cao taàng daønh cho coângnhaân, ngöôøi lao ñoäng taïi caùc khu coâng

nghieäp vaø coù theå cho ngöôøi thu nhaäp thaáp ôûñoâ thò. Kieán truùc nhaø ôû chung cö laø loaïi kieántruùc khoù trong saùng taïo, raát deã bò truøng laëp,khuoân maãu trong xaây döïng neáu taùc giaû khoângdaøy coâng tìm toøi saùng taïo. Thaønh coâng cuûataùc phaåm laø tìm ra giaûi phaùp maët baèng ñôngiaûn, phuø hôïp vôùi khí haäu, ñieàu kieän cuûa VieätNam, tieát kieäm naêng löôïng vaø coù tính phoåbieán, deã thi coâng xaây döïng. Coâng trình ñaõthoaùt ra khoûi caùc khuoân maãu thieát keá nhaøchung cö cao taàng ñaõ vaø ñang xaây döïng hieännay; Ngoân ngöõ kieán truùc hieän ñaïi nhöng maëtbaèng chaët cheõ, tieän duïng.Nhaø ôû laø vaán ñeà noùng ñöôïc xaõ hoäi quan

taâm, ñaëc bieät laø nhaø ôû cho ngöôøi thu nhaäpthaáp, nhaø ôû xaõ hoäi, nhaø ôû cho coâng nhaân.Ñaây cuõng laø chuû tröông cuûa Hoäi KTS VieätNam khuyeán khích KTS nhaát laø caùc KTS treûñi saâu tìm toøi saùng taïo loaïi hình kieán truùcnaøy. Taùc giaû vaø coäng söï ñeàu laø caùc KTS treûcoù naêng löïc trong lao ñoäng saùng taïo vaø coùnhieàu coâng trình ñoùng goùp cho kieán truùcVieät Nam nhöõng naêm qua.Cuoái cuøng, xin thay maët Hoäi ñoàng Giaûi

thöôûng Lieân hieäp caùc Hoäi VHNt Vieät nam,chuùng toâi xin traân troïng caûm ôn caùc taùc giaû,caùc Hoäi VHNT chuyeân ngaønh TÖ vaø caùc HoäiVHNT tænh, thaønh phoá caû nöôùc ñaõ tín nhieämvaø göûi taùc phaåm tham döï giaûi thöôûng cuûaLieân hieäp caùc Hoäi VHNT Vieät Nam. Caûm ôncaùc vaên ngheä só tham gia caùc Hoäi ñoàngGiaùm khaûo chuyeân ngaønh ñaõ laøm vieäc coângtaâm, traùch nhieäm trong vieäc thaåm ñònh, ñònhgiaù taùc phaåm, giuùp cho Ñoaøn Chuû tòch raquyeát ñònh trao Giaûi thöôûng vaên hoïc ngheäthuaät naêm 2013.Ban toå chöùc Giaûi thöôûng Lieân hieäp caùc

Hoäi VHNT Vieät Nam mong muoán naêm 2014seõ nhaän ñöôïc ñaày ñuû taùc phaåm tham döï vaønhaän giaûi cuûa 10 Hoäi chuyeân ngaønh TÖ. vaøtaùc phaåm cuûa caû 63 Hoäi VHNT tænh, thaønhphoá trong caû nöôùc... �



DANH SAÙCH TAÙC GIAÛ, TAÙC PHAÅMÑOAÏT GIAÛI THÖÔÛNG VHNT NAÊM 2013CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM(Keøm theo Quyeát ñònh soá 822/QÑ-UB ngaøy 17/12/2013)

A. GIAÛI THÖÔÛNG CHO TAÙC GIAÛ LAØ HOÄI VIEÂN CAÙC HOÄI CHUYEÂN NGAØNH TRUNG ÖÔNG (08 taùc phaåm)

B. GIAÛI THÖÔÛNG CHO TAÙC GIAÛ LAØ HOÄI VIEÂN CAÙC HOÄI VHNT ÑÒA PHÖÔNG (64 taùc phaåm)

GIAÛI A (05 TAÙC PHAÅM)

1. HOAØNG VAÊN ÑIEÅM - Chôï lôïn (Sôndaàu) - Myõ thuaät - Hoäi VHNT Laïng Sôn;

2. NGUYEÃN YÙ NHI - Mieàn ñaát laï (Khaécmoäc baûn) - Myõ thuaät - Lieân hieäp caùc HoäiVHNT Thöøa Thieân - Hueá;

3. NGUYEÃN VAÊN HUY - Thaèng beù (Toånghôïp) - Myõ thuaät - Hoäi VHNT Quaûng Nam;

4. LEÂ VAÁN - Ngaøy trôû veà - Nhieáp aûnh - HoäiVHNT Quaûng Nam;

5. NHAØ HAÙT CA KÒCH HUEÁ - Saùng trongnhö ngoïc moät con ngöôøi - Saân khaáu -Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Thöøa Thieân -Hueá

LAÂM VÓNH PHÖÔNG - Ngheä thuaät muùatruyeàn thoáng Khmer Nam boä - Hoäi Ngheäsó Muùa Vieät Nam;

6. NHAØ HAÙT CHEØO QUAÂN ÑOÄI NHAÂN

DAÂN VIEÄT NAM - Chu Vaên An - Ngöôøithaày cuûa muoân ñôøi - Hoäi ngheä só Saânkhaáu Vieät Nam

7. Hoïa só PHAN NGOÏC KHUEÂ - Tranh daângian Haøng Troáng - Haø Noäi - Hoäi Vaên

ngheä Daân gian Vieät Nam

8. HAØ THÒ CAÅM ANH - Moät nöûa cuûa ngöôøiñaøn baø (Taäp Truyeän ngaén) - Hoäi VHNTcaùc DTTS Vieät Nam.

1. NGUYEÃN HOA - Thaép saùng nieàm tin(Thô) - Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam;

2. KTS. HOAØNG THUÙC HAØO, NGUYEÃN

DUY THANH VAØ COÄNG SÖÏ - Chung cömoûng - Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam;

3. Nhaïc só VUÕ DUY CÖÔNG - Baûn laøngem muøa xuaân (Ca khuùc) - Hoäi Nhaïc sóVieät Nam;

4. NSÖT. PHAÏM HUYEÂN - Nhöõng ngöôøichoát giöõ thaønh coå (Phim taøi lieäu Ñieän

aûnh) - Hoäi Ñieän aûnh Vieät Nam;

5. PGS. TS. NSND. LEÂ NGOÏC CANH (Chuû

nhieäm), Th.s TRÒNH QUOÁC MINH, NSÖT.



GIAÛI B (11 TAÙC PHAÅM)

1 TRAÀN DUY PHÖÔNG - Toâi nghe toâi haùt(Töï truyeän) - Vaên hoïc - Quaûng Nam;

2. ÑOÂNG LA - AÙnh saùng cuûa boùng toáiTieåu luaän- Pheâ bình) - Vaên hoïc -Lieân hieäpcaùc Hoäi VHNT TP. Hoà Chí Minh;

3. CAO HOÀNG - Lyù luaän-pheâ bình vaênhoïc - ñoåi môùi vaø saùng taïo (Tieåu luaän -Pheâ bình) - Vaên hoïc - Hoäi VHNT ThaùiNguyeân;

4. NGUYEÃN ÑÌNH MINH - Maét coû (Thô) -Vaên hoïc -Hoäi Lieân hieäp VHNT Haûi Phoøng;

5. ÑOAØN VAÊN THANH - Nhöõng ñaùm maâyñaùy hoà (Thô) - Vaênhoïc - HoäiVHNTHaø Nam;

6. CHU ÑÌNH HAÛI- Ñôïi (Khaéc goã) - Myõ

GIAÛI C (17 TAÙC PHAÅM)

1. BUØI QUANG TUÙ - Vieân phaán vaø caây buùt(Chaân dung vaên hoïc) - Vaên hoïc - HoäiVHNT Ñoàng Nai;

2. CAÀM SÔN - Ñoã quyeân ñoû (Truyeän ngaénvaø kyù) - Vaên hoïc - Hoäi LH VHNT Phuù Thoï;

3. HOØANG GIANG PHUÙ - Gioù möa moätthuôû (Taäp truyeän ngaén) - Vaên hoïc - HoäiVHNT Haø Nam;

4. TRÒNH NGOÏC DÖÏ - Gioù ôû cuoái ñöôøng(Thô) - Vaên hoïc - Hoäi VHNT Thanh Hoùa;

5. ÑOÃ MINH DÖÔNG - Ñoàng dao cho mình(Thô) - Vaên hoïc - Hoäi VHNT Ñoàng Nai;

6. TRAÀN THÒ NGOÏC MAI - Nôi bình yeân cuûabaõo (Thô) - Vaênhoïc -Hoäi LHVHNTHaø Tónh;

7. NGUYEÃN THÒ PHÖÔNG - Caùnh (Saéthaøn) - Myõ thuaät - Hoäi LH VHNT Haûi Phoøng;

8. LEÂ THANH TUØNG - Suy tö (Ñoàng) - Myõthuaät - Hoäi VHNT Bình Döông;

9.PHAÏMPHÖÔÙCNGHÓA-Kinhchieàu(Cakhuùc)-AÂmnhaïc-LHcaùcHoäiVHNTThöøaThieân -Hueá;

10. TÖÏ ÑÖÙC - Nhòp ñieäu Taây Baéc (Cakhuùc) - AÂm nhaïc - Hoäi VHNT Laøo Cai;

11. HOAØNG PHI ÖNG - Chuyeän tìnhÑaêmbri (Ca khuùc) - AÂm nhaïc - HoäiVHNT Gia Lai;

12. DÖÔNG VAÊN HIEÁU - Nhaø ôû gia ñình -Kieán - Hoäi VHNT Thaùi Nguyeân

13. NGUYEÃN TROÏNG VAÊN - Laøng toâi(Phim taøi lieäu) - Ñieän aûnh - Hoäi Lieân hieäpVHNT Haø Noäi;

14. NGUYEÃN HÖÕU ÑÒNH - Tranh taøi -Nhieáp aûnh - Hoäi VHNT Kieân Giang;

15. DÖÔNGDUYLONG -KhoaûnhkhaécTraøngAn - Nhieáp aûnh - Hoäi VHNT Ninh Bình;

16. NGUYEÃN VAÊN THAØNH - Chôït möa -Nhieáp aûnh -Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT ÑaøNaüng;

17. NGUYEÃN THÒ KIM VAÂN - Tín ngöôõngvaø toân giaùo daân toäc Bahnar, Jrai - Vaênngheä daân gian - Hoäi VHNT Gia Lai.

thuaät - LH caùc Hoäi VHNT Caàn Thô;7. ÑOAØN QUANG TRUNG- Möøng luùa môùi(Ca khuùc) - AÂmnhaïc - Hoäi VHNTÑoàngNai;

8. ÑAËNG VAÊN NÔÛ - Em beù Cô Tu - Nhieápaûnh - Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT Ñaø Naüng;

9. NGUYEÃN QUANG VINH- Muøa caø pheâÑaêk Haø - Nhieáp aûnh - Hoäi VHNTKon Tum;

10. NGUYEÃN ÑÌNH TOAÙN - Trieån laõm 90naêm Vaên Cao - Nhieáp aûnh - Hoäi Lieânhieäp VHNT Haø Noäi;

11. ÑOAØN CA KÒCH QUAÛNG NAM - Bieån vaøbôø - Saân khaáu - Hoäi VHNT Quaûng Nam



GIAÛI KHUYEÁN KHÍCH (28 TAÙC PHAÅM)

1. ÑAËNG LÖU - Vöôøn vaên... nhöõng loái vaøo(Tieåu luaän - pheâ bình) - Vaên hoïc - HoäiLieân hieäp VHNT Ngheä An;

2. TRÖÔNG THOÏ - Nhöõng ngöôøi soángquanh toâi (Truyeän kyù) - Vaên hoïc - HoäiVHNT Laïng Sôn;

3. ÑAËNG THÒ THANH LIEÃU - Chæ laø tianaéng laï (Taäp truyeän) - Vaên hoïc - HoäiVHNT Laâm Ñoàng;

4. TRAÀN ÑAÉC TUÙC - Ñeâm laøng Ñoáng (Taäptruyeän ngaén) - Vaên hoïc - Hoäi Lieân hieäpVHNT Haø Tónh

5. NGUYEÃN TROÏNG HUØNG -Gioù nuùi (Taäptruyeän ngaén) - Vaên hoïc - Hoäi VHNTTuyeân Quang;

6. ÑAØO SYÕ QUANG - Söï ñôøi (Taäp truyeänngaén) - Vaên hoïc - Hoäi VHNT Ñoàng Nai;

7. MAÕ GIANG BA - Daáu xöa (Thô) - Vaênhoïc - Hoäi VHNT Traø Vinh;

8. TAÏ THU HUYEÀN - Muøa lau chín (Thô) -Vaên hoïc - Hoäi VHNT Laøo Cai;

9. PHAN VAÊN HÖÔÛNG - Khoaûng troáng(Toånghôïp) -Myõ thuaät -Hoäi VHNTNinh Bình;

10. LEÂ MINH SÔN - Chuøa laøng (Sôn maøi) -Myõ thuaät - Hoäi VHNT Haø Nam;

11. TRAÀN THÒ PHÖÔNG LIEÂN - Hai meï con(Luïa) - Myõ thuaät - Hoäi VHNT Hoøa Bình;

12. NGUYEÃN TROÏNG KHANG - Caøng gaànma tuùy caøng xa cuoäc ñôøi (Tranh coåñoäng) - Myõ thuaät - Hoäi VHNT Caø Mau;

13. LEÂ THÒ MAI HAÏNH - Chieàu Mai Chaâu(Luïa) - Hoäi Lieân hieäp VHNT Ngheä An;

14. BUØI HAÊNG RY (Nhaïc), NGUYEÃN NAMÑOÂNG (Lôøi) -Hoàn voïng nôi Phuù Quoác (Cakhuùc) - AÂm nhaïc - Hoäi VHNT Haûi Döông;

GIAÛI TAÙC GIAÛ TREÛ (03 TAÙC PHAÅM)

1. PHAÏM DOAÕN THÒ MAÕI - Vôùi tay (Thô) -Vaên hoïc - Hoäi VHNT Kon Tum;

2. NGUYEÃN BAØNG -Vöøa ñi vöøa nhôù (Thô)-Vaên hoïc - Hoäi Lieân hieäp VHNT An Giang;

3. TRAÀN NGUYEÂN THEÁ - Thieáu nöõ (Sôndaàu) - Myõ thuaät - Hoäi VHNT Haø Giang.

15. LUØ VAÊN SEÏN - Queâ höông Möôøng Nheù(Ca khuùc) - AÂm nhaïc -Hoäi VHNT Ñieän Bieân;

16.KIM OANH (Nhaïc), NGUYEÃN ÑÖÙCMAÄU (Thô) - Bieån ñaûo khaéc teân anh (Cakhuùc) - AÂm nhaïc - Hoäi VHNT Baééc Ninh;

17. HAØ THEÁ MAÏNH vaø coäng söï - XuaânHoàng - nhaïc só - chieán só (Phim taøi lieäu)- Ñieän aûnh - Hoäi VHNT Taây Ninh;

18. NGUYEÃN XUAÂN HAÕN - Muøa vaøng treâncaùnh ñoàng maãu lôùn - Nhieáp aûnh - HoäiLieân hieäp VHNT Baïc Lieâu;

19. DÖÔNG VAÊN BÌNH - Cuoäc soáng chuyeånñoäng - Nhieáp aûnh - Hoäi VHNT Höng Yeân;

20. CHAÙNH THI -Kyõ thuaät môùi (Nhieáp aûnh)-Nhieáp aûnh -Hoäi Lieân hieäp VHNT Long An;

21. LEÂ XUAÂN KHAM - Baát taän - Nhieáp aûnh-Hoäi VHNT Baéc Ninh;

22. TROÏNG KHANH - Baïn cuøng hoïc -Nhieáp aûnh - Hoäi VHNT Vónh Phuùc;

23. NG. VAÊN DÖÔNG - Nghóa tình quaândaân - Nhieáp aûnh - Hoäi VHNT Laïng Sôn;

24. NGUYEÃN QUANG THUYEÁT - Thanhnieân tình nguyeän - Nhieáp aûnh - Lieânhieäp caùc Hoäi VHNT Thöøa Thieân - Hueá;

25. ÑAËNG THEÁ ANH - Neùt ñeïp vaên hoùa xöùLaïng - Vaên ngheä daân gian - Hoäi VHNTLaïng Sôn;

26. HOAØNG ÑÒNH - Then mo cuùa caàn taøyBaéc Quang - Haø Giang (Then cuùng cuûangöôøi Taøy Baéc Quang -Haø Giang söutaàm vaø dòch) - Hoäi VHNT Haø Giang;

27. NG. THÒ AÙNHHOÀNG - Tình yeâu lính ñaûo-Muùa- LH caùc Hoäi VHNT Thöøa thieân Hueá;

28. TÖØ QUOÁC HOAØNG - Nieàm vui ngöôøinoâng daân - Muùa -Hoäi VHNT Ñoàng Nai.



ÑOAØN VAÊN THANH(Hoäi VHNT Haø Nam)

Meï ñinhö gioït söông sa

NGUYEÃN HOA(Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam)

Thaép xanh nieàm toâi

Tieát xuaân luaân hoài

Ngoïn coû beàn töôi

Ñaõ caùchmoät ngaøy thu

Ñoû roøng löûa noùngTöôi maàu raùng trôøiGaïo hoa nôû moïngThaép xanh nieàm toâi!

Chuùt nuoät naø naéng luïaPhôi meàm maøu aùo quenDaùng ngöôøi böøng oùng aûMoøn ñoâi maét: Moät con…

Ngaäp ngöøng e leä gioùÑaõ caùch moät ngaøy thu.

Lay phay möa sôùmTröa höûng phong phanhCöõ gieâng nhòp hoäiHaùo höùc loøng thaønh…

Ñöùc daøy loäc naûyTieát xuaân luaân hoài!

Tuoåi cao nhö gioù nhö söôngChaét chiu, ñau ñaùu tìm ñöôøng ñeå ñi…Hoàn ñeâm laåm baåm ñieàu chiNgaõ ngaøy môùi hieåu dæ di noãi ñôøi…

Kìa nhö ngoïn coû beàn töôiTreo söông, treo gioù, reo cöôøi trong veo!

(*) Giaûi taùc phaåm töø Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam, ruùt trongtaäp thô Thaép xanh nieàm toâi, Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H.,2013, 64 tr.

Cha ñi töø thuôû cô haønCon coâi cuùt, meï nhö ñaøn khoâng daâyThôøi gian tróu maûnh vai gaàyPhaän ngöôøi caøng moûng caøng daày naéng möa

Ñoàng laøng buoát sôùm, boûng tröaMeï ra troàng luùa gaët döa caûi ngoàngThaân coø laën loäi bôø soângTeùp toâm thì ít baõo gioâng thì nhieàu

Chôï xa meï gaùnh gioù chieàuDeät vuoâng vaûi ñöôïng ñem nhieàu sôïi ngangThöông con ñôøi meï lôõ laøngBao xanh meï thaét ngaøy caøng chaët hôn

Con nhö ngoïn gioù voâ ônGioù tung taåy, meï troáng trôn phaän mìnhLôùn leân hieåu nghóa hieåu tìnhCon ñi chieán traän moät mình meï ñau

Meï giôø xöông traéng ñaát naâuCon nay toùc ñaõ vöôùng maøu maây phaMeï ñi nhö gioït söông saCon thaønh ngoïn coû nôû hoa... khoâng Ngöôøi!

(*) Giaûi B, ruùt trong taäp thô Nhöõng ñaùm maây ñaùy hoà,Nxb. Vaên hoïc, H., 2013, 92tr.

T AÙC PHAÅM ÑOAÏT GIAÛI THÖÔÛNG VHNT NAÊM 2013 CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM


Hoang hoaûi con ñöôøng phía tröôùc

Baõi ñaù reâu xanh daáu chaân ngöôøi

Caùnh röøng che baït ngaøn caùnh voõng

Caây ñaâu coøn, chæ soûi ñaát caèn thoâi!

Em daãu gaàn, ngaøy aáy ñaõ xa xoâi

Baïn beø ñi ngöôïc chieàu gioù thoåi

Ngöôøi chia tay xa daàn gioïng noùi

Xa caùnh röøng ñoàng ñoäi tuoåi hai möôi

Xa con suoái xanh, naám ñaát ven ñoài

Toâi trôû veà bieát noùi gì vôùi meï!

Maáy möôi naêm baïn vaãn laø tuoåi treû

Vaãn ba loâ, vaønh muõ, mieäng cöôøi töôi.

Ngaøy trôû veà – nhöõng ñoàng ñoäâi toâi ôi!

Laän ñaän saù caày treân ruoäng cuõ

Ngöôøi boân ba chaân trôøi goùc beå

Cuoäc möu sinh veà laïi buoåi ban ñaàu.

Ngöôøi theânh thang xe ngöïa nhaø laàu

Khoâng nôõ boû moät chieàu xa thaønh phoá

Ôi nhöõng caùnh röøng coøn töôi maøu ñaát ñoû

Bao naêm vaãn nhaéc goïi ta veà!

(*) Giaûi C, ruùt trong taäp thô Gioù ôû cuoái ñöôøng,Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 104tr.

TRÒNH NGOÏC DÖÏ(Hoäi VHNT Thanh Hoùa)

Ngöôøi veà

NGUYEÃN ÑÌNH MINH(Hoäi VHNT Haûi Phoøng)

Mieàn hoa phöôïngDöõ doäi moät mieàn cöûa soùngngaøn naêm ñi qua baõo taùp lôû boàibaàm daäp ñaïn bom, maáy muøa maùu ñoåsaùng moät daûi ven trôøi hoa ñoûtieáng ve day döùt ñaày vôi.

Nôi caát tieáng chaøo ñôøi ñaõ gioùcaâu ca dao choøng chaønh naêm thaùng thaønh noâicôm meï môùm maën moøi muoái beåhoa phöôïng ruû choïi gaø suoát moät thôøi thô beùcon chuoàn chuoàn caén roán môû bieån khôi.

Nôi nhöõng chuyeán taøu troâi ngang qua ngoõbaâng khuaâng chôû naéng heø veà ñaâu?hoa phöôïng uoáng traêng khuya,

say tieáng ñaøn baàuxao xuyeán chaùylôøi rao cheânh chao hoàn phoátrong ñeâm saâu thôû nhoïc nhaènvaø aùo em nhö maây traéng saân tröôønghoùa caâu thô toâi öùa löûa.

Haûi Phoøng, nhöõng ngaøy nhö laù phieâu dukhoaûng laëng uøa ñaày noãi nhôùcon ñöôøng phöôïng raéc hoa veà phía beåmaøu muoái caàn lao loang vai aùo thôïbao maûnh gheùp ñôøi thöôøngñaép boài tình phoá hoàn queânhöõng noãi bôø löu luyeán tieãn taøu ñithuyeàn ai chôû chieàu vaøng veà Beán Ngöï(1)

phöôïng thaép ñoû loøng phoá coånhö tình em ngoùng goïi anh veà...

(1) Beáùn Ngöï: Nôi coù caàu taøu xaây döïng vaøo naêm 1896,laø ñieåm nuùt cuûa phoá Hoaøng Vaên Thuï vaø Böu ñieän HaûiPhoøng. Naêm 1918 vua Nguyeãn Khaûi Ñònh ñaõ ñeán ñaâyneân coù teân goïi naøy.(*) Giaûi B, ruùt trong taäp thô Maét coû, Nxb. Vaên hoïc,H., 2013, 120tr.

TAÙC PHAÅM ÑOAÏT GIAÛI THÖÔÛNG VHNT NAÊM 2013 CUÛA LIEÂN HIEÄP CAÙC HOÄI VHNT VIEÄT NAM


Queâ mình gioù Laøo caùt traéng,Coù luoáng caøy saâu hôn thaùng naêm,Chò sinh ra töø nhoïc nhaèn khuya sôùm,Bôø soâng nghieâng theo nhòp meï gaùnh goàng...

Tuoåi thô chaïy daøi theo khuùc ñeâ cong,Beân doøng La xanh chieàu huyeàn thoaïi,Tieáng döông caàm níu loøng ai khaéc khoaûi,Chò xa queâ tìm nhòp nhöõng phím ñaøn...

Giöõa Haø thaønh hoa ñeâm giaêng giaêng...Tay chò löôùt trong aâm thanh cuoäc soáng,AÂm thanh meï cha hao gaày möa naéng,Vò queâ höông boài lôû nhöõng thaùng ngaøy...

Veà thaêm queâ sau bao choâng gai...Nhòp ruoäng ñoàng vaãn haùt muøi rôm raï,Caùnh dieàu vaãn chôû khuùc ca dao töø laùRu bình yeân töø queâ meï ngoït ngaøo...

(*) Giaûi C, ruùt trong taäp thô Nôi bình yeâncuûa baõo, Nxb. Vaên hoïc, H., 2013, 99tr.

TRAÀN THÒ NGOÏC MAI(Hoäi VHNT Haø Tónh)

Vò ngoït queâ höông(Taëng chò toâi)

Caùi thuôû tuoåi nhoû haøn viHeã nghe ngöôøi lôùn noùi gì cuõng tinRuoäng ñoàng nuoâi ta lôùn leânMeï cha truyeàn caùi hoàn nhieân thaät thaøTa nhö maàm bieác, nuï hoaTaém trong naéng sôùm, chan hoøa gioù söông

Thôøi trai soáng ôû chieán tröôøngVoâ tö ñaùnh giaëc khoân löôøng hieåm nguyBaïn beø tröôùc luùc ra ñiNgaây thô khaùt voïng, caâu theà hoàn nhieân...

Roài khi chaïm maët ñoàng tieànTa nhö laïc giöõa ñaûo ñieân cuoäc ñôøiQuan quyeàn coù neûo coù nôiMình thua thieät, bôûi laøm ngöôøi thaúng ngay...

Tình ñôøi tróu naëng hai vaiYeâu em quaù ñoãi thô ngaây daïi khôøTraûi loøng vaøo nhöõng trang thôCon thuyeàn phieâu daït beán bôø xa khôi...

Ví nhö laøm laïi cuoäc ñôøiThì ta vaãn cöù laø ngöôøi hoàn nhieân!

(*) Giaûi C, ruùt trong taäp thô Ñoàng dao cho mình,Nxb. Treû, TP. Hoà Chí Minh, H., 2013, 82tr.

ÑOÃ MINH DÖÔNG(Hoäi VHNT Ñoàng Nai)

Hoàn nhieân



Con gaùI lôùn chöa gaû ñöôïc choàngBoá meï lo ngay ngaùyThaáp thoûmñôïi chôø moái mai.

Roài moät ngaøyCoù ba chaøng trai tìm ñeánMöøng hôn vôù ñöôïc vaøngNgôõ ngaøngChaúng bieát choïn ai.

Ngöôøi ñaàu ñeán töø Möôøng VaiDaùng cao toChaân ñi nhö gioùÑeán caàu hoân chæ coù moät con dao.

Ngöôøi thöù hai ñeán töø Möôøng LaoDaùng thö sinh traéng treûoÑi moãi böôùc rôi moät caâu thôKóu kòt treân vai gaùnh saùch.

Ngöôøi thöù ba ñeán töø Möôøng VoángGaøy goø, maét nhoûDaét theo chín boø möôøi traâuNhaø coù ao saâu ruoäng caïn.Cha meï ngöôùc nhìn ngoïn nuùi cao tröôùc maëtTaàn ngaàn.

(*) Giaûi khuyeán khích, ruùt trong taäp thô Muøa lau chín,Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2012, 88tr.

TAÏ THU HUYEÀN(Hoäi VHNT Laøo Cai)

Choïn reåThai ngheùn maáy ngaøn naêmCöûu Long môû chín cöûa roàngLoøng meï ñeû ñau mang naëngNhöõng cuø lao nguùt nguùt maøu xanh.

Cuø Lao Dung, Cuø Lao Dung!Ai ñaët teân em maø thaân thöông ñeán theáÑeå ngöôøi ñi nôi chaân trôøi goùc beåNhôù nao loøng toùc Thuûy Lieãu bay bay.

Chieàu meânh mang khoùi soùng phuû ñaàyTa trôû laïi tìm doøng Ba ThaùcGaëp xanh xanh röøng baàu röøng ñöôùcMaét coâ ñaøo trong vaét nöôùc ñaàm tieân.

Gioù laëng, soùng yeân döôùi raïch Tröôøng TieànHoa traùi xum xueâ treân coàn Long AÅnÑaâu daáu quaân vöông treân ñöôøng boân taåuChæ hoaøng hoân chaûy maï ñoàng thau.

Beán lôû caùt boài bao chuyeän beå daâuAi coøn nhôù moät thôøi baõo taùpNhöõng cuoäc ñôøi caàn lao chaát phaùcÑaõ vieát leân trang saùch anh huøng.

Ñeâm döôùi thuyeàn roùt cheùn röôïu suoângCaâu voïng coå lan xa töøng böôùc soùngMaét thieâm thieáp ñoùn möøng côn gioù loängNaèng naëng phuø sa chaûy ngöôïc vaøo loøng.

Cuø Lao Dung, Cuø Lao Dung!Giöõa ñeâm coå tích hoùa roàng bay leân.

(*) Giaûi khuyeán khích, ruùt trong taäp thô Daáu xöa,Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 72tr.

MAÕ GIANG BA(Hoäi VHNT Traø Vinh)

Veà Cuø Lao Dung



Boãng chieàu nay toâi gaëp tuoåi thô toâiÑoàng luùa maùt, baàu trôøi xanh vôøi vôïiÑaâu vaêng vaúng tieáng em xöa voïng goïiBuoåi tìm toâi luøa daét traâu veà…

Leân thò thaønh toâi queân choán ñoàng queâCoù daùng Maù moûi moøn nieàm thöông nhôùBa khaéc khoaûi troâng con buoàn hôi thôûLuõ em thô nhôù khoùc ñôïi toâi veà…

Lam luõ ruoäng ñoàng, lem luoác aùo tuoåi thôCaùnh dieàu say nieàm vui theo ngaøy thaùngBaét oác cua, ngoài löng traâu laøm TraïngNay laïi veà trong kyù öùc xa xöa...

Phaûi Maù chaêng daùng ñoå cuoái bôø ñeâChuù ngheù böôùc trong chieàu veà thong thaûBa vaùc naëng raùng ñoàng queâ eâm aûDaûi khoùi thöa ai vaét cuoái trôøi chieàu...

Tuoåi thô ôi, thöùc laïi nhöõng thöông yeâuMaø toâi ñaõ laõng queân bao ngaøy thaùngChaát chaân queâ – tình yeâu thöông moäc maïcThanh loïc buïi traàn... Nghe mi maét cay cay!...

(*) Giaûi Taùc giaû treû, ruùt trong taäp thô Vôùi tay,Nxb. Lao Ñoäng, H., 2013, 80tr.

PHAÏM DOAÕN THÒ MAÕI(Hoäi VHNT Kon Tum)

Veà laïi tuoåi thôMaûnh traêng cuõ treo ôû vöôøn queâ noäiKhoâng coøn saùng nhö xöa moãi ñoä toâi veàHay laø taïi buïi ñöôøng söông khoùiMaét cay roài khoâng nhaän noåi traêng queâ?

ÔÛ ñaâu roài nhöõng ñeâm raèm dòu maùtCaønh maän ñung ñöa höông nhaõn goïi môøiQuaàng traêng saùng nhö loàng ñeøn coå tíchLuõ treû ngheøo cuøng thaép ñeå rong chôi

ÔÛ ñaâu roài chieác baøn con moãi toáiTaùch traø thôm oâng keå chuyeän ñôøi mìnhNhöõng thaêng traàm cuûa moät thôøi trai treûBoài laéng vaøo oâng thaønh moät kieáp nhaân sinh

ÔÛ ñaâu roài nhöõng mieáng thôm vaøng ngoïtMeï thöùc phôi söông döôùi ngoïn ñeøn trôøiToâi ñi suoát nhöõng thaùng naêm ñaéng ñoùtMoãi laàn nhìn traêng laïi nhôù meï khoân nguoâi

Toâi veà laïi ngaém vaàng traêng queâ noäiLuõ treû ngaøy xöa thaønh ba meï heát roàiBaày roàng raén khoâng coøn ai xeáp nöõaTrô caùi lieàm traêng – daáu hoûi giöõa löng trôøi

Ôi caùi loàng ñeøn thaép saùng tuoåi thô toâi….

(*) Giaûi Taùc giaû treû, ruùt trong taäp thô Vöøa ñIvöøa nhôù, Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 74tr.

NGUYEÃN BAØNG(Hoäi Lieân hieäp VHNT An Giang)

Traêng queâ noäi



Trôï lyù Hoaøn laäp baäp ñi xuoáng caàu thangñeán noãi rôi caû caëp kính caän loài nhömoät caùi ñít chai, may maø khoâng bò vôõ.

Chaúng caàn ñeå yù ñeán vieäc goõ cöûa, Hoaøn ñaåycöûa phoøng laøm vieäc cuûa tröôøng phoøng Toåchöùc nhaân söï aøo vaøo, Hoaøn hoái haû giuïc:- Toång Giaùm ñoác môøi hoäi yù, toâi ñaõ goïi cho

anh, sao anh khoâng leân ngay ñeå oâng aáy chôø!- Toâi ñang laøm vieäc dôû vôùi oâng Giang, seõ

leân ngay thoâi!Bình ñöùng daäy baét tay Giang roài xin pheùp

ñi ra cuøng Hoaøn leân phoøng Toång Giaùm ñoác.Phoøng Toång Giaùm ñoác Toång coâng ty Vinpaôû taàng hai, caên ñaàu nhaø coù caàu thang ñi leânvaøo chính saûnh cuûa cöûa phoøng. Goùc treânkhung cöûa coù gaén moät caùi camera neân taát caûnhöõng ai coù nhu caàu gaëp Trieäu Vuõ ñeàu nhìnthaáy töø chaân caàu thang qua moät maøn hìnhñaët trong phoøng. Hoaøn goõ cöûa nheï, coù tieángcuûa Trieäu Vuõ töø trong phoøng voïng ra- Vaøo nhanh ñi!Sau khi baûo Hoaøn goïi taïp vuï mang ba

taùch caø pheâ, Trieäu Vuõ quay veà phía Bìnhhoûi:- Chöông trình chuaån bò nhaân söï theo tinh

thaàn cuoäc hoïp Ñaûng uûy hoâm noï caäu tieánhaønh ñeán ñaâu roài?- Daï! em ñaõ cho laáy trích ngang vaø thaønh

tích cuûa ba ngöôøi theo yù anh ñeå trình leân Bancaùn söï Toång coâng ty roài aï!- Chæ coù ba ngöôøi thoâi aø?- Daï, ñaáy laø ba ngöôøi naèm trong quy

hoaïch caùn boä ñaõ xaây döïng töø naêm ngoaùi cho

chöùc vuï Phoù Toång Giaùm ñoác- Khoâng nhaát thieát cöù phaûi laø ngöôøi trong

quy hoaïch, nhöng neáu ñuùng quy hoaïch thìvaãn toát hôn. Vaäy yù kieán cuûa caäu veà nhöõngngöôøi ñaõ chuaån bò ñeå trình Ban caùn söï laønhöõng ai? Noùi roõ nhöõng öu khuyeát ñieåm theoñaùnh giaù caùn boä haøng naêm xem naøo.- Vaâng, thöa anh! tröôùc heát veà tuoåi taùc chæ

choïn nhöõng ngöôøi sinh sau naêm 1954 vaøhieän ñang laøm Giaùm ñoác ôû döôùi caùc coâng typhuï thuoäc, laàn naøy khoâng choïn ñoái töôïng laø

SIEÂU NHAÂN(Truyeän ngaén)

CAÀM SÔN(Hoäi VHNT Phuù Thoï)



chuyeân vieân ôû caùc phoøng ban vì chöùc vuï phoùToång laàn naøy caàn choïn ngöôøi naém ñöôïc tìnhhình thöïc teá döôùi caùc ñôn vò saûn xuaát.- Toát!- Caên cöù vaøo hieän traïng hoaït ñoäng cuûa

caùc coâng ty vaø tuoåi taùc cuûa caùc Giaùm ñoác,em choïn ñöôïc ba ngöôøi . Moät laø Haø TröôøngGiang, Giaùm ñoác coâng ty Töù Laâm, hai laøVöông Hoaøng Vaên , Giaùm ñoác coâng ty XuaânLaâm vaø ba laø Traàn Laäp, Giaùm ñoác coâng tyThaïch Laâm.- Ñöôïc roài, caäu noùi roõ hôn veà ba ngöôøi naøy

ñi.- Vaâng, Thöa anh! Traàn Laäp Giaùm ñoác

coâng ty Thaïch Laâm, sinh naêm 1957 tuoåiDaäu, coù thaønh tích ñaûm nhieäm caùi coâng ty voâcuøng khoù khaên ôû Mieàn Trung maø Toång coângty tìm maõi môùi ñöôïc ngöôøi thay theá oâng Giaùmñoác cuõ. Ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï xuaát saécnhöng coù moät chuùt gôïn nhoû vì tai tieáng ôû caùivuï haùt Karaoke. Vöông Hoaøng Vaên - Giaùmñoác coâng ty Xuaân Laâm, sinh naêm 1957 tuoåiDaäu, coâng ty Xuaân Laâm ñang ñöôïc laõnh ñaïoñaùnh giaù laø ôû toáp nhöõng coâng ty daãn ñaàunhöng maáy naêm tröôùc Vöông Hoaøng Vaênsau khi ñöôïc Toång coâng ty ñöa ñi thò saùt thaáykhoù khaên quaù ñaõ giaû ñau oám thoaùi thaùcnhieäm vuï ñi mieàn Trung ñeå roài sau ñoù TraànLaäp môùi xung phong ñi thay. Cuoái cuøng laøHaø Tröôøng Giang, Giaùm ñoác coâng ty TöùLaâm, sinh naêm 1955 tuoåi Muøi, coâng ty naøymôùi ñöôïc nhaän Huaân chöông Lao ñoäng haïngba naêm ngoaùi. Caù nhaân Giaùm ñoác khoâng coùtai tieáng gì. Baùo caùo anh nhöõng vieäc naøyngöôøi trong Toång coâng ty ta ñeàu bieát caû.- Coù ñieàu chæ laø nhaän ñònh truyeàn khaåu

thoâi, chaúng coù vieäc naøo trôû thaønh vaên baûn,giaáy traéng möïc ñen chöù gì. Theá yù kieán caäuHoaøn theá naøo?Hoaøn ñang chaêm chuù vaøo maøn hình chieác

maùy tính bôûi troø chôi xeáp hình, thaáy seáp nhaéc

teân thì giaät mình ngô ngaùc- Daï, anh baûo em gì cô aï!- Laø hoûi yù kieán cuûa caäu veà ba nhaân vaät

naøy theá naøo?- Daï thöa anh, caùi ñoù do laõnh ñaïo caùc anh

caân nhaéc thoâi aï!- Nhöng toâi ñang thaêm doø yù kieán cuûa caäu

kia maø, daãu sao thì caùc caäu cuõng coù caùi nhìnkhaùch quan hôn toâi. Cöù noùi thaúng nhöõng suynghó cuûa mình ra ñi.- Vaâng, thöa anh! Ñuùng laø ngöôøi naøo

cuõng ñeàu ñöôïc caû nhöng moãi ngöôøi laïi moãitính moãi neát. Traàn Laäp thì soâi noåi, nhieät tìnhnhöng hôi boàng boät, Haø Tröôøng Giang thìboäc tröïc, thaúng thaén nhieàu khi vuïng veà coønVöông Hoaøng Vaên thì laïi uyeån chuyeån, kheùoleùo ñeán möùc… thaät thaø, chaúng bieát ñöôøngnaøo maø laàn.Trieäu Vuõ ñöùng daäy ñi laïi phía baøn laøm

vieäc, oâng ngaû ngöôøi treân chieác gheá baønh boïcda roài noùi nhö noùi moät mình nhöng ñuû to ñeåcaû hai ngöôøi kia cuøng nghe:- Coù theá môùi phaûi baên khoaên, caân nhaéc.Roài oâng laïi ñöùng daäy ñi veà phía baøn nöôùc,

sau khi uoáng moät nguïm nöôùc ôû coác cheøLipton noùng maø taïp vuï môùi ñöa leân, oângnhìn sang hai ngöôøi ngoài ñoái dieän kheõkhaøng:- Khi tieáp xuùc vôùi toâi thì ai cuõng noùi hay,

noùi ñeïp. Ñieàu ñoù cuõng deã hieåu thoâi, caùi toâicaàn laø bieát ñöôïc trong ñaàu hoï ñang nghó gì?Trôï lyù Hoaøn nhö soâi noåi haún leân;- Daï, thöa anh! Hoâm tröôùc em ñaõ baùo caùo

vôùi anh laø em coù moät thaèng baïn laøm vieäc beânMyõ, noù noùi coâng ty noù coù cheá taïo moät loaïimaùy phaùt ra soùng töø tröôøng coù böôùc soùngsinh hoïc coù theå ñoïc ñöôïc nhöõng suy nghócuûa ngöôøi khaùc hoaëc laøm cho ngöôøi chòu taùcñoäng bôûi böôùc soùng aáy phaûi vieát ra nhöõng gìñuùng nhö trong naõo boä suy nghó. Baùo caùoanh ta coù theå cho ñaët mua moät chieác.



- Coù leõ cuõng caàn mua moät caùi maùy nhötheá thaät.- Coøn coù leõ gì nöõa, ñeà nghò seáp cöù quyeát

ñi!- Nhöng vieäc naøy phaûi baùo caùo Hoäi ñoàng

thaønh vieân Toång coâng ty, mình tôù ñaâu coùquyeát ñöôïc. Thoâi, caùc caäu coù theå veà phoønglaøm vieäc ñi.Hoaøn coøn naán naù doïn deïp laïi maáy taùch caø

pheâ vaø maáy caùi coác, chôø cho Bình ra khoûiphoøng môùi nhoû nheï trình baøy vôùi Trieäu Vuõ :- Moät caùi maùy hôn boán traêm ngaøn ñoâ coù

gì maø seáp phaûi thoâng qua Hoäi ñoàng Thaønhvieân cho theâm raéc roái, seáp tuy khoâng phaûi laøchuû tòch Hoäi ñoàng nhöng veà lòch söû seáp vaãnlaø caáp treân lôùn nhaát. Em chaéc chaû ai daùm coùyù kieán gì ñaâu, nhaát laø thôøi haïn keùo daøi coângtaùc cuûa seáp cuõng chæ ñöôïc treân pheâ duyeät coùmoät naêm , khoâng quyeát nhanh thì chaúng coønkòp nöõa. khoaûn hoa hoàng khuyeán maõi thaèngbaïn em noù noùi laø 30%. Maø laø maùy môùi haúnhoi chöù khoâng phaûi ñoà cuõ nhö caùi döï aùn môûroäng nhaø maùy giai ñoaïn hai aáy ñaâu.- Thoâi im ñi, coi chöøng caùi moàm, noùi naêng

laûm nhaûm gì theá. Chuaån bò taøi lieäu veà caùimaùy aáy ñeå baùo caùo Hoäi ñoàng thaønh vieânToång coâng ty vaøo thöù hai tuaàn sau nghechöa!- Daï, daï! em chaøo seáp aï!Theá laø chæ moät thaùng sau, caùi maùy ñoïc

suy nghó mang nhaõn hieäuMade in USA ñöôïcñöa veà Toång coâng ty Vinpa vaø ñaët taïi caênphoøng beân caïnh phoøng laøm vieäc cuûa ToångGiaùm ñoác coù treo bieån “Phoøng hoïp VIP”. Keåtöø luùc mua saém ñeán khi laép ñaët, caùi maùyñöôïc giöõ bí maät thoâng tin trong noäi boä laõnhñaïo, tröø trôï lyù Hoaøn ra coøn moïi ngöôøi khaùcchæ nghó nhö laø phoøng hoïp VIP môùi keâ theâmmoät caùi tuû nhoû ñeå chöùa coác cheùn vaø caùc vaätduïng phuïc vuï cho phoøng hoïp .Ba ñeà cöû vieân saùng giaù ngoài vaøo caùi gheá

phoù Toång Giaùm ñoác thay theá cho oâng PhoùToång phuï traùch nguyeân lieäu (cuøng naêm sinhvôùi Trieäu Vuõ nhöng nghæ höu ñuùng tuoåi neânveà tröôùc) ñöôïc trieäu taäp ñeán. Sau khi oån ñònhchoã ngoài, Toång Giaùm ñoác Trieäu Vuõ noùi:- Hoâm nay môøi caùc ñoàng chí laø Giaùm ñoác

nhöõng coâng ty thuoäc toáp daãn ñaàu caùc coângty trong toaøn Toång coâng ty ñeán ñaây ñeå laõnhñaïo Toång coâng ty xin yù kieán ñoùng goùp cuûacaùc ñoàng chí veà saùch löôïc kinh doanh, keáhoaïch daøi haïn cuûa Toång coâng ty gaén lieàn vôùiphaùt trieån vuøng nguyeân lieäu cuûa Toång coângty trong thôøi kyø môùi. YÙ kieán cuûa caùc ñoàng chíseõ raát boå ích cho vieäc xaây döïng ñeà aùn “Taùicaáu truùc Toång coâng ty” ñeå trình leân Chínhphuû vaø toâi seõ ñaùnh giaù raát cao nhöõng yù kieáncuûa caùc ñoàng chí. Caùc ñoàng chí vieát ngaéngoïn, khoâng caàn vaên veû caàu kyø, nghó theá naøo,vieát theá aáy, thaúng thaén, trung thöïc. Laõnh ñaïoToång coâng ty raát caàn nghe nhöõng ñieàu trungthöïc, ñaëc bieät laïi töø caùc Giaùm ñoác ôû cô sôûvieát ra thì raát saùt thöïc teá, raát khaùch quan.Caùc ñoàng chí cuõng bieát laø toâi chæ coøn moätthôøi gian ngaén nöõa laø nghæ höu, söï nghieäp laøcuûa caùc ñoàng chí neân raát caàn nghe caùc ñoàngchí ñeå sau naøy khi nghæ roài, nhöõng keá hoaïchdaøi haïn vaãn ñöôïc tieáp noái vaø phaùt trieån, aâucuõng laø moät phaàn thöôûng vaø laø söï maõnnguyeän ñoái vôùi toâi. Caùc ñoàng chí ngoài ngaytaïi ñaây, vieát xong ñöa cho ñoàng chí Hoaøn trôïlyù roài töï ra veà, khoâng caàn gaëp laïi toâi nöõa. Vaøkhoâng chæ hoâm nay, toâi nhaéc theâm, töø nay trôûñi, neáu coù vieäc caàn gaëp toâi thì caùc ñoàng chíkhoâng neân gaëp tröïc tieáp maø phaûi baùo quavaên phoøng. Chaéc caùc ñoàng chí hieåu yù toâi.Noùi xong, Trieäu Vuõ ñöùng daäy ñi nhanh ra

ngoaøi. Hoaøn ñôïi cho Toång giaùm ñoác ñi rahaún vaø sau khi cöûa phoøng ñaõ kheùp kín môùileân tieáng:- Daï thöa caùc anh! Chaéc caùc anh cuõng

thöøa hieåu baøi vieát cuûa caùc anh hoâm nay quan



troïng ñeán theá naøo roài. Coøn vieäc seáp Toångnoùi luùc naõy thì khi naøo caùc anh caàn gaëp seáp,caùc anh cöù a loâ cho em, em seõ boá trí ngay.Ñaáy laø noùi trong giôø laøm vieäc thoâi, coøn ngoaøigiôø gaëp seáp ôû nhaø rieâng thì goïi cho baø chò.Nhö anh Vöông Hoaøng Vaên ñaây ngaøy cuoáituaàn naøo maø chaû gaëp seáp ôû saân Tennis, nôiaáy thì ñaâu coù caàn phaûi goïi ai boá trí. Baây giôøcaùc anh ngoài ñaây vieát, anh naøo vieát xong thìmang sang phoøng em. Em xin pheùp caùcanh!Ngay buoåi chieàu, trôï lyù Hoaøn mang ba baøi

thi ñeán phoøng Toång Giaùm ñoác- Daï thöa anh! Caùc baøi vieát cuûa ba ngöôøi

luùc saùng em thu veà ñaây aï!- Caäu ñaõ ñoïc chuùng chöa?- Daï, ñaõ ñoïc qua roài!- Thoâi, toâi khoâng caàn xem, caäu noùi ñaïi loaïi

noäi dung cuûa töøng baøi toâi nghe.- Daï, noäi dung sô löôïc cuûa nhöõng baøi vieát

nhö sau: Traàn Laäp thì cho raèng döï aùn môûroäng nhaø maùy giai ñoaïn hai caàn phaûi xemxeùt laïi, neáu môû roäng nhaø maùy quaù lôùn nhötheá thì lieäu vuøng nguyeân lieäu coù ñaùp öùng kòpkhoâng? Ñaëc bieät laø ôû tænh baïn ñaõ coù moät nhaømaùy môùi xaây döïng xong, coâng suaát hieän taïiñaõ raát lôùn. Daãu coù caùnh cuõng khoù coù theå xaâydöïng vuøng nguyeân lieäu ñeå ñaùp öùng ñöôïcnhu caàu cuûa döï aùn môû roäng nhaø maùy giaiñoaïn hai. Haø Tröôøng Giang laïi baên khoaên laødöï aùn nhaø maùy ôû giai ñoaïn hai mua toaønmaùy cuõ, coâng ngheä töø thaäp kyû 80 , sau khixaây döïng xong ñöa vaøo saûn xuaát thì naêngsuaát, chaát löôïng saûn phaåm vaø hieäu quaû seõra sao? Ñaõ coù nhieàu nôi laép ñaët xong nhaømaùy, nghieäm thu xong roài thanh lyù baùn laømsaét vuïn luoân, lieäu hôn naêm ngaøn tyû ñoàng döïaùn mua maùy cuõ cuûa chuùng ta coù daüm vaøoveät baùnh xe aáy khoâng?- Theá coøn Vöông Hoaøng Vaên, haén noùi

sao?

- Neáu yù kieán cuûa seáp laø moät ñeà vaên nghòluaän thì baøi cuûa Vöông Hoaøng Vaên laøm laïcñeà, chæ ñaùng cho ñieåm khoâng thoâi aï!- Caäu naøy laïi myõ töï gì theá, noù vieát theá

naøo?- Haén vieát traøng giang ñaïi haûi, raát daøi,

toaøn nhöõng chuyeän thaønh tích cuûa Toångcoâng ty, cuûa coâng ty haén, toaøn nhöõng taámgöông vaø hoïc taäp taám göông ngöôøi toát vieäctoát roài cuoái cuøng haén ñoùng khung moät doøngSlogan: “Tin töôûng tuyeät ñoái, quyeát chí aétthaønh coâng ”.- Theá caùi maùy cuûa caäu khoâng ñoïc ñöôïc

suy nghó cuûa noù aø?- Daï thöa anh, caùi maùy daãu hieän ñaïi ñeán

ñaâu thì vaãn laø do con ngöôøi cheá ra, theá naøocuõng coøn coù nhöõng khoaûng troáng ñeå ngöôøita laùch vaøo ñoù, laïi cuõng gioáng nhö kieåu caùimaùy tính, daãu ñaõ caøi ñaët phaàn meàm baûo veänhöng thænh thoaûng vaãn bò vi ruùt ñoäc taáncoâng laøm sai leäch giaù trò. Caùi ñaàu tay naøy noùlöøa ñöôïc caû maùy moùc, noù laø “Sieâu nhaân”maát roài seáp aï!Hai thaùng sau, Toång coâng ty Vinpa coù

moät ñôït luaân chuyeån caùn boä. Raát coâng baèng,caû ba ñeà cöû vieân saùng giaù ñeàu ñöôïc luaânchuyeån. Nhöng vì chæ caàn moät ngöôøi ngoàivaøo caùi gheá phoù Toång giaùm ñoác neân TraànLaäp ñöôïc ñieàu leân Toång coâng ty laøm phoùphoøng Nguyeân lieäu. Haø Tröôøng Giang cuõngñöôïc ñieàu chuyeån, nhöng vì tuoåi ñaõ cao neânanh xin nghæ höu tröôùc tuoåi, coøn tôø quyeátñònh boå nhieäm chöùc phoù Toång giaùm ñoác phuïtraùch nguyeân lieäu cuûa Toång coâng ty Vinpathì ñöông nhieân laø ghi teân ngöôøi coøn laïi -Ngöôøi maø trôï lyù Toång Giaùm ñoác Hoaøn goïi laø“Sieâu nhaân”.

(*) Giaûi C, ruùt trong: CAÀM SÔN - Ñoã quyeân ñoû (Truyeänngaén vaø kyù) Nxb. Vaên hoïc, H., 2013, 252 tr.



Ñöøng bòn ròn nöõa thoâi em. Haõy xem anhnhö ngöôøi anh trai. Nghe anh. Töônglai em laø caû moät chaân trôøi roängmôû. Moïi

kyû nieäm cuõ cuõng seõ qua ñi.Ngöôøi con gaùi kheõ caén moâi, nín laëng. Moät

gioït nöôùc maét töø töø laên treân maù. Bieát noùi gì vôùianh. Tình caûm saâu naëng, thieâng lieâng ñeán maáycuõng seõ trôû thaønh taàm thöôøng, khi noù ñöôïc theåhieän baèng nhieàu lôøi. Moät vaàng traêng troâi khoûitaàngmaây, toûa aùnh saùng dòu eâm treân khuoân maëttraùi xoan laëng buoàn cuûa ngöôøi con gaùi. Ngöôøicon trai cuõng khoâng noùi gì theâm. Hoï im laëngngoài beân nhau beân bôø con keânh. Xung quanhlaø caùnh ñoàng luùa baùt ngaùt döôùi traêng vaøng.- Ta chuyeån gam thoâi em- Ngöôøi con trai leân

tieáng.- Anh haùt ñi vaäy. Anh haùt cho em nghe-

ngöôøi con gaùi ngaång ñaàu leân ñaêm ñaém nhìn veàphía chaân trôøi roài thuû thæ- moät giai ñieäu veà “ aùnhtraêng” hay moät ca khuùc “ñoàng queâ” naøo ñaây.Ñeâm nay em nghe anh haùt. Baàu trôøi nhö caoxanh theâm, laáp laùnh muoân vaøn vì sao vaø gioùnoàmNam thoaûng veà dìu daët vôùi chaát gioïng traàmaám, ngöôøi con trai nheø nheï caát leân tieáng haùt vöøañuû cho hai ngöôøi cuøng nghe moät khuùc daân catröõ tình, saâu laéng nhö göûi loøng mình trong aùnhtraêng ñeâm nay. Ngöôøi con gaùi thaáy baângkhuaâng thaû hoàn veà vôùi bao kyû nieäm …AÁy laø töø thuôû ban ñaàu,ôû moät traïi thöông

binh naëng, cöù moãi tuaàn laïi coù moät chieàu chuûnhaät, coâ gaùi sang nhaø beân nhôø anh daïy ñaønghi-ta. Anh voán laø sinh vieân nhaïc vieän..Anh

coù maùi toùc hôi xoaên boàng beành, khuoân maëtraén roûi, nöôùc da ngaêm ñen naéng gioù vaø ñoâimaét mô maøng xa thaúm, anh ngoài oâm ñaøn,vöôn nhöõng ngoùn tay daøi, nheï löôùt treân caùcphím. Anh chôi baûn nhaïc Phieân chôï Ba-tö.Anh ñeïp nhö chaøng trai AÛ Raäp!Buoåi nhaäp moân, anh giaûng: trong caùc loaïi

nhaïc cuï thì caây ñaøn Y-Pha- Nho saùu daây naøynoù theå hieän ñöôïc ñaày ñuû moïi cung baäc tìnhcaûm. Noù laø tieáng loøng ñi töø traùi tim tôùi traùi tim,höôùng con ngöôøi tôùi nieàm tin vaø khaùt voïng. Lieäuanh coù noùi quaù ñi khoâng. Nhöng khi anh naâng

HAÏNH PHUÙC QUANH TA(Truyeän ngaén)

HOAØNG GIANG PHUÙ(Hoäi VHNT Haø Nam)



caây ñaøn roài baäp buøng hoøa taáu moät baûn nhaïc“ñoàng queâ”, coâ gaùi mô maøng nhö coù caùnh dieàuvi vu lô löûng giöõa taàng xanh, nhö coù caùnh coødaäp dôøn bay laû, coù ñaøn traâu luïc tuïc keùo nhau veàthoân… vaø, nhö thaáy quanh co ngoõ truùc coù baàytreû thô laûnh loùt noâ ñuøa döôùi vaàng traêng toû…Ñeâmnay, giöõa trôøi traêng, anh haùt maø nhö ru,

anh ñöa coâ gaùi veà nhöõng chieàu queâ thanh bìnhtrong ñeâm traêng thoân trang thô moäng. Ñeå roàingaøy mai, coâ seõ nhö caùnh chim bay tôùi nhöõngchaân trôøi xa. Traêng ñaõ leân cao. Moïi vaät ñeàu laømthinh, chìm ñaém nô maøng. Ngöôøi con trai kheõnhaéc: “Ta veà thoâi em”. Gioù vaãn uøa veà maùt röôïi,ngöôøi con gaùi kheõ dìu ngöôøi con trai ñöùng leân.Roài ñaët vaøo tay anh ñoâi naïng goã. Hai ngöôøi thaápthoaùng beân nhau, nhoû to caâu chuyeän ngaøy mai.Vaø, aùnh traêng vaèng vaëc soi toû ñöôøng hoï veà.

*Roài moät chieàu, coù moät chaøng trai daùng cao,

thanh maûnh ñoã chieác Vespa nôi goác caây baènglaêng. Chaøng xuoáng xe, xaùch ca- taùp ñeán thaêmngöôøi con gaùi. Chaøng leã ñoä cuùi chaøo boá meï coâ.Coâ gaùi nöûa möøng nöûa lo voäi chaïy laïi.- Em chaùo thaày aï! Maët coâ gaùi ñoû böøng bôûi

trong caên nhaø ñôn sô kia cha coâ- ngöôøi thöôngbinh naëng, hoûng caû ñoâi maét, ñang sôø soaïngböôùc ra chaøo khaùch. Meï thì luùng tuùng doïn ñoàñeå traûi chieáu môøi thaày.- Thaày tìm veà nhaø em coù vaát vaû laém khoâng aï!Coâ gaùi trôû neân ñon ñaû- Coù gì ñaâu.Thaàycuõngtöøng laø lính caäumaø em.Coâ hieåu, thaày hieän laø öôùc mô cuûa bao nöõ

sinh vieân hoa khoâi cuûa nhaø tröôøng.Rieâng coâ chæbieát kính troïng thaày. Ngöôøi thaày ñaõ dìu daét mìnhböôùc leân baäc theàm khoa hoïc. AÁy laø nhöõngthaùng naêm cuoái thôøi sinh vieân cuûa mình, coâñöôïc thaày höôùng daãn laøm Luaän vaên toát nghieäpvôùi ñeà taøi: “Ñi tìm tieáng haùt ngöôøi xöa”. Thaàybaûo: “Töông lai em laø ôû Luaän vaên naøy”- Thuùy,teân coâ gaùi thaáy lo, xin thaày ñoåi cho ñeà taøi khaùc.

Thaày noùi: “ Ñaây laø tinh thaàn khoa hoïc. Moät sinhvieân ñaày trieån voïng nhö em, thaày nghó khoângneân boû qua, thaày tin raèng em seõ hoaøn thaønhtoát”. Thaày im laëng ñeå Thuùy suy nghó.Theá roài sang xuaân, maáy thaày troø laøm moät

chuyeán ñi ñieàn daõ. Hoï tìm veà caùc mieàn queâtham döï nhöõng ñeâm haùt hoäi …veà taän nhöõng nôixoùm vaéng thoân cuøng ñeå nhaët nhaïnh töøng laønñieäu daân ca… Nhöõng cuoán baêng ghi aâm ñaõ heát.Nhöõng cuoän phim ñaõ chuïp. Nhöõng quyeån soåghi ñaày nhöõng tö lieäu soáng ñoäng veà nhöõng caâuhaùt töï thuôû naøo.Ngaøy baùo caùo Luaän vaên, Thuùy töï tin böôùc

leân buïc ñeå thuyeát trình tröôùc haøng loaït vò giaùosö traùn hoùi, kính traéng laáp loaùng ñang soi töøngngoân töø laäp luaän ñeán tính tö töôûng nhaân vaên. Vaøthaät khoâng ngôø, baûn Luaän vaên cuûa Thuùy ñaïtmoät traêm phaàn traêm soá phieáu. Vò giaùo sö ñaàungaønh trònh troïng ñöùng leân keát luaän: “ Ñaây laømoät coâng trình khoa hoïc xuaát saéc, coù nhieàuphaùt hieän môùi ñoùng goùp vaøo vieäc baûo toàn vaøphaùt huy baûn saéc vaên hoùa daân toäc. Caû hoäitröôøng voã tay raàm roä. OÂng böôùc xuoáng buïc traoboù hoa chuùc möøng Hoaøng Kim Thuùy.Ngaøy ra tröôøng, thaày tieãn ñöa Thuùy. Hai

thaày troø cuøng saùnh vai thong thaû böôùc döôùihaøng caây coå thuï. Gioù ñaàu thu kheõ phô phaát laøntoùc mai ruû treân traùn Thuùy. Thaày yù töù nhoû nheï“Thuùy ñaõ coù baïn trai hay chöa?” Thuùy ñoû maëtcuùi ñaàu mæm cöôøi. Bieát noùi theá naøo trong phuùtchia tay naøy ñeå thaøy ñôõ bò haãng huït.Chieàu nay, ñeán löôït Thuùy tieãn thaøy ra veà.

Thaày cöôøi ñoâi chuùt thoaûng buoàn. Nhöng Thuùytin ôû ngöôøi thaøy taøi naêng vaø ñaùng kính, voán saünmoät taám loøng khoaùng ñaït, thaày seõ vöôït qua.Thaày leân xe, chaøo Thuùy.Cuoái thu, heo may veà se laïnh. Côm chieàu

xong, meï nhaéc Thuùy kheùp cöûa laïi ñeå meï coù ñoâilôøi vôùi con. Thuùy caàm cuoän len ñeán ngoài ñancuøng meï. Meï löïa lôøi, ruû ræ:



- Cha meï sinh ñöôïc moät mình con. Nay conñaõ lôùn khoân laïi laø ngöôøi coù hoïc haønh chöõ nghóa.Vieäc haïnh phuùc traêm naêm, con nghó cho kyõ ñi.Lôõ cha meï coù khuaát cuõng ñöôïc yeân loøng.- Con ñaõ quyeát roài, thöa meï. Xin boá meï haõy

ñeå cho chuùng con ñöôïc thöông yeâu nhau. Moãicaây moãi hoa… caûnh nhaø mình noù khaùc. Boá meïñaõ troïn ñôøi hy sinh. Boá ñaõ vaäy. Coøn meï, nhöõngkhi traùi gioù trôû giôøi veát thöông thôøi thanh nieânxung phong chaúng nhöõng ñau nhaéc nhoái ñaáythoâi. Vaø, anh aáy… con khoâng nôõ…Meï im laëng ñoaïn cuùi xuoáng ruùt chieác khaên

trong tuùi aùo, meï chaám maét.Ñaõ maáy hoâm chaúng thaáy anh sang. Hay veát

thöông cuõ cuûa anh taùi phaùt. Thuùy sang nhaø, cöûaphoønganh ñaõ khoùa.Anh veà thaêm queâ, loøngThuùythaáy buøi nguøi. Coâ ñöùng vaån vô roài xaùch nöôùc töôùicho maáy khoùm hoa anh troàng tröôùc cöûa.Trôû veà phoøng, ngoài tröôùc baøn laøm vieäc, Thuùy

tö löï nhìn qua song cöûavôùi ngoånngang baomoái.Moät lôøi khuyeân cuûa con baïn hoâm naøo: “ Haõy

ñöøng ñeå noù tröôït theo tình caûm taàm thöôøng maøqueân ñi lyù trí. Töông lai ñang chôø phía tröôùc”-chaúng phaûi anh cuõng ñaõ töøng xa xoâi khuyeânmình nhö vaäy?Khoâng. Thuùy coù bao giôø ñoøi hoûi gì to taùt nôi

anh. Thuùy yeâu anh bôûi nhieàu leõ. Tuy chaúngmoätlaàn anh keå chomình nghe. Nhöng Thuùy ñaõ ñoïcanh qua trang baùoQuaân ñoäi.AÁy laø vaøo moät traän ñaùnh giöõ choát nôi bieân

cöông Toå quoác naêm aáy… Phaùo giaëc töø beân kiadoäi xuoáng nhö baõo löûa. Nuùi ñoài rung leân baànbaät. Ñaát ñaù ruïn nhö voâi. Traän ñòa mòt muøng khoùilöûa. Caû tieåu ñoäi hy sinh, soùt laïi mình anh. Anhlaäp töùc söû duïng toaøn boä suùng ñaïn cuûa ñoàng ñoïiñeå laïi. Moät mình anh taû xung höõu ñoät, ñaùnh baätba ñôït taán coâng cuûa ñòch, giöõ vöõng ñöôïc choát.Khi ñôn vò kòp leân öùng cöùu, anh ñaõ bò gaãy moätbeân chaân vaø nhieàu veát ñaïn gaêm treân mình.Nhöng ñoàng ñoäi vaãn thaáy anh ñang leát trong

chieán haøo ñeå gom thuû phaùo, chôø giaëc. Chieándòch keát thuùc, anh ñöôïc ñi baùo caùo ñieån hìnhtrong toaøn quaân.Anh thaêng hoa nhö moät ngoâi sao saùng.

Khoâng, chaúng coù gì cao sieâu, bí aån maø hoaøntoaøn hieän höõu vôùi taát caû söï bình dò, giaûn ñôn, noùtieàm aån trong anh moät con ngöôøi nhaân haäu. Ñoùlaø nhöõng chaát men gaây neân tình yeâu traân troïngmaø Thuùy khoâng theå xa anh.Maáy naêm sau, coù chaøng thöông binh chaân

giaû, cöù chieàu chieàu ñaåy chieác xe noâi, chôû thaèngbeù buï baãm, coù caëp moâi hoàng, ñoâi maét ñen laùy,noù ngaây thô nhìn leân baàu trôøi xanh bi boâ chæ choûnhöõng caùnh chim ñang chao löôïn. Vaø ñeâmñeâm sau khi beù nguû, coâ giaùo Thuùy, meï noù trôûdaäy ngoài beân trang giaùo aùn, ñaém mình caày xôùitreân caùnh ñoàng ngoân ngöõ. Coøn anh, giôø ñaâyanh ñaõ laø moät oâng chuû cuûa moät xöôûng nhoûchuyeân saûn xuaát haøng nhaïc cuï daân toäc. Nhöõngcaây ñaøn cuûa anh, chuaån xaùc aâm thanh, maãumaõ ñeïp ñöôïc khaùch haøng öa chuoäng. Noù ñaõ coùmaët chaøo haøng ôû khaép caùc mieàn Nam Baéc.Coângvieäcthöôøngbaänroänlaø vaäy,nhöngcöù vaøo

nhöõng ñeâm traêng thanh, anh laïi ngoài beân songcöûa,môû nheï cuoánbaêng töø, laéngnghe nhöõngkhuùcñieäudaâncamoäcmaïc töï thuôû naøoôû moät vuøngqueâxa laï maø Thuùy ñaõ thu veà. Anh choïn, soaïn laïi roàinaângcao thaønhnhöõnggiai ñieäudaâncamanmaùc,tröõ tình phaûng phaát hoàn daân toäc. Tieáng ghi-ta baäpbuøngkhoannhaëthoøacuønggioïnganh ca, nheø nheïtraàm aám maø meânh moâng. Nhöõng thôøi khaéc aáyThuùy thöôøng tænh giaác coâ trôû mình voã veà ñöùa contrai, roàimô maøng thieáp daàn trong tieáng haùt.OÀ ! Töông lai ñaâu cöù phaûi ôû nhöõng chaân trôøi

xa laï. Töông lai cuõng raát gaàn. Haïnh phuùc ôûquanh ta.

(*) Giaûi C, ruùt trong: HOAØNG GIANG PHUÙ - Gioù möamoät thuôû (Taäp truyeän ngaén) Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013,268 tr.



Chuùng toâi gaàn nhaø maø xa ngoõ. OÂngVieän muoán sang beân toâi phaûi ñivoøng qua ao nhaø, roäng hôn moät saøo.

Daïo tröôùc, loái sang coøn deã, baây giôø maáy ñoâivôï choàng treû laøm nhaø ngay tröôùc coång nhaøtoâi, ngoõ oâng Vieän thaønh so le ra phía bìalaøng. Nhaø oâng vì theá vaéng veû hôn, buoànhôn. Daãu hai nhaø thaân thieát vôùi nhau nhöngcuõng ít khi qua laïi. Ñeán hoài oâng ñöôïc daânbaàu laøm xoùm tröôûng thì oâng môùi hay sang

nhaø toâi. Cöù côm tröa xong, moàm ngaämchieác taêm tre to töôùng, oâng hôùn hôû ñi quanhlaøng. Heát voøng, oâng reõ vaøo nhaø toâi, ngoàichuyeän taøo lao. Chuyeän thôøi söï quoác teá,chuyeän laøm giaøu cuûa ngöôøi haøng xöù, cuoáibuoåi laïi xoay ra chuyeän nhaø. Laøm kinh teá ôûqueâ, theo oâng nuoâi caù laø nhaát. Nhaát thaû caù,nhì gaù baïc. OÂng thöôøng noùi vaäy. Cöù ao nhaømaø suy, haøng naêm thu daêm ba trieäu laøchuyeän thöôøng. Ao saün roài, gioáng thì chòukhoù ñeán traïi caù maø mua, nhaân löïc saün ñaáy,caét coû boû xuoáng ao khaéc thaønh tieàn. Chæhieàm moät noãi baây giôø laøm aên khoù, boïn baátlöông hay doøm ngoù ao nhaø oâng. Nhöng oângcuõng seõ coù caùch.Khi ñeán ñoaïn keát thuùc caâu chuyeän, oâng

Vieän thöôøng ñaët chieác taêm tre leân mieäng coácnhìn toâi chaèm chaèm, roài hoûi moät caâu “ Chuùhieåu khoâng?”. Dó nhieân bao giôø toâi cuõnghieåu, laém khi chaúng bieát oâng baét toâi phaûihieåu nhöõng gì nöõa. Coøn oâng thì ñaéc yù cöôøikhaø khaø, khoâng queân nhaët caùi taêm tre leân,caém vaøo mieäng roài trònh troïng ra veà.Moät tröa, sau khi ñi quanh laøng, oâng

kheùp voøng löôïn taïi nhaø toâi.- Toâi ñöa thaèng Ñinh laøm tröôûng ban baûo

veä thoân ñaáy, chuù hieåu khoâng? - OÂng noùi.- Ñinh naøo? – Toâi voäi hoûi; vì laøng toâi coù

nhöõng ba Ñinh. Moät Ñinh giaùo vieân veà höunon, traïc tuoåi toâi. Moät nöõa laø thöông binh.Coøn moät Ñinh nöõa moà coâi cha meï, nhaø xeámeù taây gaàn bôø ao nhaø oâng Vieän, chuyeân

CHÔI DAO(Truyeän ngaén)

TRAÀN ÑAÉC TUÙC(Hoäi Lieân hieäp VHNT Haø Tónh)



laøm ngheà buoân gaø vòt ôû chôï queâ, laøng vaãnquen goïi laø Ñinh Vòt. OÂng chaêm chuù nhìn toâinhö thöû taøi ngöôøi tieáp chuyeän, roài caát gioïngchaäm raõi, ñieäu boä quan troïng heät ñang raquyeát ñònh boå nhieäm moät oâng boä tröôûng:- Thaèng Ñinh Vòt.- Nhöng Ñinh Vòt laø chuùa aên caép, noù röôïu

cheø, ngoå ngaùo thì baûo veä ai? Toâi ngaïc nhieânthöïc söï. OÂng Vieän döù döù caùi taêm tre tröôùcmaët toâi:- Chuù coøn non laém. Sao maø toâi laïi khoâng

bieát noù. Coù ñieàu thaèng naøy ngoaøi caùi lieàulónh ra, noù cuõng noùi naêng lyù söï ñaâu ra ñaáy.Chuù khoâng bieát laø boïn troäm vaët laøng naøy sôïnoù moät pheùp ö? Noù maø laøm ñaàu lónh thì boïnkia phaûi nghe theo ngay. Ta phaûi “dó ñoäc tròñoäc” chöù. Thôøi buoåi naøy phaûi coù anh maátdaïy ñeå trò anh maát daïy, cöù cöùng tay maøduøng thì caøng coù lôïi chöù sao. Noùi cho kieät lyùthì caùi toâi caàn laïi laø caùi ngoå ngaùo cuûa noù ñaáy.Chuù hieåu khoâng?Laàn naøy, thuù thaät toâi khoâng theå hieåu oâng,

daãu raèng toâi vaãn gaät ñaàu nhö thöôøng leä.Trong moät laàn khaùc toâi ñöa nhöõng baênkhoaên cuûa mình ra gaëng oâng Vieän. OÂng ñaõcöôøi khaø khaø moät traøng “ Chuù yeân trí, toâi laøngöôøi bieát chôi dao. Chuù hieåu khoâng”?Nhö ñeå deïp nhöõng nghi ngaïi cuûa toâi, töø

sau böõa coù loa tay treân ngoïn xoan tröôùc ngoõthoâng baùo vieäc anh Ñinh töø nay nhaäm chöùctröôûng ban baûo veä thì quaû nhieân laøng coùthöa ñi nhöõng vuï maát troäm. Maáy thaèng choaicaác laùo trong laøng nhìn anh caû Ñinh Vòt nhönhìn chuùa sôn laâm. Ñöùa naøo ñöùa aáy ñi ñöùngcoù veû kheùp neùp, kính caån. Cuõng haèng tröa,oâng Vieän sang nhaø toâi, trong caâu chuyeänthöôøng ngaøy, laïi coù theâm tieát muïc bieåudöông anh Ñinh Vòt. OÂng heát khen Ñinh Vòtgioûi cai trò boïn ñaøn em, laïi quay sang töï

khen mình coù taøi duøng ngöôøi. OÂng thaät söïñaéc yù vôùi vieäc laáy ñoäc trò ñoäc maø oâng coi nhömình laø ngöôøi phaùt kieán. Nhìn caùch oângthong thaû ñaët caùi taêm tre to toå boá treân mieängcoác, gioïng noùi oang oang, khuoân maët to beøñoû löø vì röôïu raén, toâi thaáy oâng sang quaù,maõn nguyeän quaù. Toâi gaät ñaàu lia lòa tröôùccaâu hoûi “Chuù hieåu khoâng” cuûa oâng. Coøn oângkhi nhaët caùi taêm tre leân, thöôøng cöôì khaøkhaø, raát ñieäu. Coù hoâm, toâi veà muoän nghe vôïcon maùch oâng Vieän sang chôi, coù daãn theoÑinh Vòt. Vôï toâi thöôøng ngaøy laëng leõ, theánhöng khi keå laïi caùch Ñinh Vòt leã pheùp, moätchò moät em, coâ aáy ñaõ cöôøi nhaém maét nhaémmuõi. Coøn thaèng con lôùn cuûa toâi thì buoângngay moät caâu saëc muøi chöôûng Hoàng Koâng“Ba khoâng bieát thì thoâi, chuù Ñinh Vòt giôø laøveä só cuûa ñaïi ca Vieän ñaáy”.Baüng ñi moät daïo khoâng thaáy oâng Vieän

sang chôi. Thöôøng ñuùng tröa toâi nghe töøphía nhaø oâng oàn aøo tieáng ngöôøi laï. Hoâm thìtieáng treû em vöøa khoùc loùc, vöøa keå leå, hoâm thìtieáng chao chaùt cuûa ñaùm con gaùi, baø giaø. Coùlaàn, toâi nghe roõ tieáng oâng Na ngöôøi ngoaøiBaéc laáy vôï giaùo vieân ôû beân ñoàng Vaïc:- Traâu toâi aên coû treân bôø, theá maø ñoàng chí

aáy laïi baûo aên luùa. Toâi hoûi aên luùa ôû ruoängnaøo, thì ñoàng chí baûo veä khoâng traû lôøi, cöùnaèng naëc ñoøi ñöa naêm ngaøn thì cho chuoäc.Roài caàm thöøng daét traâu ñi. Sao laïi coùchuyeän chuoäc ôû ñaây?Thoâi ñuùng roài, thaèng Ñinh baét traâu boø

haøng xöù, gaùn cho caùi toäi phaù luùa hôïp taùc, roàibaét noäp tieàn chuoäc, moät caùch laøm aên môùicuûa Ñinh Vòt ñaây ! Thaûo naøo ñi qua nhaø noù,thaáy quanh goác xoan tröôùc ngoõ, hoâm naøocuõng coù vaøi con traâu, boø bò buoäc saùt muõi.Ngoõ nhaø Ñinh thaønh nôi taïm giam cuûa traâuboø. Khoâng bieát tieàn chuoäc Ñinh noäp cho ai,



chæ bieát daïo naøy chieàu chieàu Ñinh maët muõiphôûn phô, ñónh ñaïc ñi ra töø nhaø baø Taùmbeùo.Moät baän oâng Vieän sang nhaø toâi, theo saùt

goùt oâng laø hai vôï choàng thaày giaùo Töù. OÂnggiaùo gaày coøm, giaän run leân, maët taùi ngaét. Baøvôï maët muõi laïi ñoû gay. Chaúng chaøo hoûi gì toâimaëc daàu toâi laø ngöôøi quen cuûa hoï, oâng giaùonoùi moät thoâi moät thoác:- Baùo caùo oâng xoùm tröôûng, theá naøy thì

quaù laém. Ai ñôøi caùn boä baûo veä xoùm caùc oângban ngaøy ban maët vaøo chuoàng nhaø toâi baétgaø. Anh ta chæ vaøo con gaø troáng thieán cuûa toâiñang nhoát, maø noùi raèng con gaø naøy hay raphaù luùa. Anh ta noùi anh ta ñeå yù roài, giôøkhoâng baét thì tyù nöõa noù laïi ra phaù. Vôï choàngtoâi noùi heát lôøi, anh ta cuõng khoâng thaû, ñoøichuoäc hai chuïc ngaøn. Toâi ñeà nghò xoùm giaûiquyeát theá naøo, chöù cöù ñaø naøy thì maáy giañình giaùo vieân xoùm Môùi chuùng toâi soáng saoñöôïc. Xoùm maø khoâng giaûi quyeát thì toâi leânhuyeän.Baø vôï oâng giaùo giaät maïnh aùo choàng:- Thoâi oâng. Cöù coi nhö con gaø caùo tha.

Mình raày raø vôùi noù ñeâm noù choaûng cho vaøivieân gaïch, laïi chaúng vôõ ngoùi cheát ngöôøi thìgaø queù thaám vaøo ñaâu. –. Vöøa noùi, baø vöøakeùo aùo choàng. Boû maëc vôï choàng oâng giaùoco keùo nhau ôû nhaø toâi, oâng Vieän laät ñaät ñi ranhö ngöôøi troán nôï.Maáy hoâm lieàn, vaãn coù tieáng ngöôøi xaùo

xaùc beân nhaø oâng Vieän. Tieáng keâu kieän cöù tonhoû, oàn ó voïng sang nhaø toâi. Moät laàn vaøogiöõa tröa, coù tieáng xe con phanh kít tröôùcngoõ nhaø oâng Vieän. Xe ñi, oâng vaïch raøo chuisang nhaø toâi, hoån heån:- Cheùm cha caùi thaèng Ñinh Vòt. Noù ñaøo

raõnh tröôùc coång laøng, ngaên xe qua laïi ñeå laáytieàn. Maáy baän noù ngaên boïn xe taûi, toâi ñaõ baûo

noù, noù cöù nhe raêng ra. Ai deø hoâm nay noùngaên phaûi xe oâng chuû tòch huyeän. Thaät heátchoã noùi. Toâi phaûi baõi chöùc thaèng naøy môùiñöôïc. Cöù ñeå noù thì coù ngaøy maéc vaï to.Noùi xong oâng böôn baû ra veà. Chieàu aáy toâi

ra mua bao thuoác laù ôû quaùn baø Taùm beùo ñaõthaáy Ñinh Vòt ñang tính toaùn soå saùch gì ñoù.Lieác xeùo toâi, Ñinh vòt noùi vôùi Taùm beùo gioïngmaùt meû:- AÛ lo chi. Em traû heát cho aû. Em maø thoâi

baûo veä a, coøn laâu! Coù thoâng baùo, coù quyeátñònh haún hoi chöù coù phaûi kieán tha em leânlaøm baûo veä ñaâu aï aï?!Tieáng “aï” Ñinh Vòt keùo daøi nhö dieãn vieân

treân saân khaáu. Roài ñoät nhieân, ñoåi maët, noùngheânh ra phía nhaø oâng Vieän chöûi ñoång:- Meï noù chöù, tao maø khoâng laøm baûo veä thìao caù nhaø noù ai giöõ thuoác saâu cho”?Hoûng. Hoûng to roài. Toâi nghó ngay ñeán caùi

ao caù oâng Vieän. Toâi thaáy laïnh soáng löng khinghe thaèng Ñinh ñoåi gioïng. Nhôù laïi caùchñaây vaøi naêm, nghe ngöôøi laøng ñoàn Ñinh coùmeïo löøa ngöôøi mua vòt, toâi ñaõ tìm caùch quansaùt noù löøa ra sao. Thì ra noù coù buoân vòt thaät.Nhöõng con vòt nhaø noù nuoâi thuoäc loaïi vòt coû,nhoû maø gaày, coøn nhöõng con noù mua buoânthì to beùo. Cöù moät con beùo noù buoäc moät congaày. Gaëp ngöôøi laï noù môøi chaøo ñon ñaû, deûoqueïo. Ngöôøi mua daïi doät, thoø tay vaøo loâi conbeùo, töùc thì keùo theo con gaày. Baèng caùch ruùtmuùi daây thaät kheùo, con nhoû seõ chaïy ñöôïcngay. Noù laøm boä ñuoåi theo, nhöng choã noùngoài laïi tieän cho con vòt chaïy troán. Theá laø,sau moät vaøi böôùc chaân noù quay laïi baét ngöôøikia traû tieàn hai con vòt. Nhöõng luùc ñoù tieángnoù rít leân, saéc laïnh. Noù laät maët trôn tuoät, laømngöôøi mua ñaønh xæa tieàn maø traû roài ñi chonhanh. Tan chôï nhöõng con vòt cuûa noù laïiquen ñöôøng veà. Toâi ñaõ raát tinh yù maø cuõng



khoâng sao phaùt hieän ñöôïc caùi thaàn tình cuûanuùt buoäc. AÁn töôïng laøm toâi nhôù maõi trongnhöõng laàn quan saùt, aáy laø luùc noù ñoåi maët. Töøcon ngöôøi ra boä hieàn laønh, laéc moät caùi ñaõhoaù thaønh con thuù. Nhôù ñeán ñoù toâi thaät söïthaáy lo cho oâng Vieän. Toâi vaïch raøo sang nhaøoâng caáp baùo. OÂng Vieän nghe, maët thöø ranghó ngôïi. Nhìn khuoân maët oâng buoàn röôøiröôïi toâi chaúng daùm ngoài laâu .Töø buoåi ñoù oâng Vieän ít sang nhaø toâi vaøo

buoåi tröa vôùi caùi taêm tre treân mieäng. Moät laàntoâi hoûi, baø vôï cho hay ñeâm naøo oâng cuõngthöùc ñeå canh ao caù. OÂng phaûi canh chöøngsöï phaù hoaïi cuûa thaèng ngöôøi maø oâng traoquyeàn cho. Tuy oâng khoâng sang nhöngnhöõng thaønh tích baát haûo cuûa Ñinh Vòt toâiñeàu bieát. Thöù thì do vôï con keå, thöù thì nghequa ñaùm ngöôøi tröa naøo cuõng buø lu buø loabeân nhaø oâng. Roài nhö coù moät thoaû thuaänngaàm sao ñoù, daïo naøy boïn choai choai caøngthaáy loäng haønh. Ñinh Vòt ngang nhieân ñeâmñeâm tuï taäp boïn ñaøn em cheø cheùn. Nhieàu phivuï taùo tôïn ñaõ xaåy ra. Thaønh tích noåi baät cuûachuùng trong ñôït naøy laø tieâu dieät ñöôïc conveän to nhö beïc gieâ cuûa nhaø oâng Vieän. OÂngVieän bieát maát choù song ñaønh im. Noùi gì khikhoâng chöùng côù. Maø chaúng nheõ laïi trao ñoåicuøng Ñinh Vòt, hoaù ra mình vaãn coâng nhaännoù laøm baûo veä hay sao ? Toâi baøn vôùi oâng leânbaùo vôùi coâng an huyeän. OÂng khoâng nghe,cho vieäc naøy laø nhieâu kheâ. Ai ngöôøi ta laïi caátcoâng tìm daáu tích con choù cho mình. OÂng ñiñeán quyeát ñònh tieáp tuïc duøng thaèng Ñinh Vòt,oâng noùi baèng gioïng tuy khoâng ñöôïc phaànhuøng duõng nhö laàn tröôùc, nhöng khoâng keùmphaàn kieân quyeát: “Toâi vaãn tieáp tuïc cuoäcchôi, chuù hieåu khoâng?”. Ngoaøi maët thì vaäynhöng trong buïng oâng lo laém. Ngöôøi laøng sôïnoù ít, rieâng oâng sôï noù nhieàu. Gaëp oâng dòp

naøy, thaáy oâng toùp ñi, haøm raêng nhö vaåu, ñoâimaét thieáu nguû ñuïc ngaàu. Toâi hoûi oâng ñaõ banhaønh quyeát ñònh baõi chöùc ñònh Ñinh Vòtchöa ? oâng buoàn baõ laéc ñaàu khoâng noùi.Maáy böõa nay trôøi möa lôùn. Möa nhö vuoát

tuoät ngoùi xuoáng, nhö caàm voø maø truùt. Ñangbuoàn vì noãi möa to, nhaø toái, toâi chôït thaáy oângVieän ñoäi möa ñi vaøo. Toâi môû roäng cöûa, keùogheá môøi oâng ngoài. OÂng ngaên laïi :- Thoâi khoûi! Toâi ra traïm xaù xem thaèng

Ñinh Vòt soáng cheát theá naøo. Nhôø chuù troângphía ao beân naøy, xem caù coù nhaûy ra thì goïicon lôùn nhaø toâi vôùi.- Thaèng Ñinh Vòt laøm sao ?- Thaèng naøy caøn rôõ. Thaáy möa to töôûng

maát ñieän, noù moø ra sau traïm caét troäm daây.Ñieän giaät noù rôi xuoáng ñoáng ñaù. Coù leõ cheát.Noù cheát ñi cho laøng nhôø !OÂng cöù ñöùng döôùi möa taàm taõ. Khuoân

maët oâng töôi tænh haún ra. OÂng ñoäi moät chieácnoùn laù môùi, laøm cho nöôùc da theâm phaàntraéng treûo, aùnh maét thì vui möøng khoâng daáuñöôïc. Ñaõ böôùc ñöôïc maáy böôùc, oâng coønngoaùi laïi cöôøi vôùi toâi.Chöøng giaäp baõ traàu ñaõ thaáy oâng quay laïi.

OÂng böôùc vaøo, gôõ tôi noùn ra moät caùch chaämchaïp, meät moûi. Khuoân maët oâng taùi ngaét. Toâivoäi hoûi thaèng Ñinh Vòt soáng cheát theá naøo. OÂngtraû lôøi, gioïng ngaøn ngaït nhö ngöôøi phaûi caûm:- Noù chaúng laøm sao caû, veà nhaø roài!Noùi xong, oâng thaû phòch ngöôøi xuoáng

gheá. Toâi giaät mình khi nhìn vaøo caëp maét laâungaøy thieáu nguû cuûa oâng. Caëp maét ñôø ñaãnvoâ hoàn nhö maét ngöôøi cheát. ÔÛ gaàn oâng baonaêm, laàn naøy laø laàn ñaàu tieân toâi khoâng nôõnhìn laâu vaøo maét oâng. �

(*) Giaûi khuyeán khích, ruùt trong: Ñeâm laøng Ñoáng (Taäptruyeän ngaén) Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 184 tr.



Vieäc tieáp nhaän lyù thuyeát vaên hoïc hieän ñaïitheá giôùi ñaõ mang laïi cho lyù luaän, pheâbình vaên hoïc ôû Vieät Nam 25 naêm qua

(1986 -2011) nhieàu tieán boä quan troïng veà töduy hoïc thuaät, ñieàu naøy ñöôïc theå hieän roõ neùttreân hai bình dieän cô baûn: 1/ Boå sung, laøm môùiheä thoáng khaùi nieäm lyù luaän; 2/ ÖÙng duïng lyùthuyeát, ñoåi môùi chaát löôïng nghieân cöùu pheâbình vaên hoïc. Daãu coøn nhieàu khoù khaên, thaùchthöùc nhöng ñaây chính laø tieàn ñeà caàn thieát ñeåchuùng ta coù theå tieáp tuïc suy nghó veà nhöõng khaûnaêng vaø giôùi haïn cuûa lyù luaän - pheâ bình vaênhoïc Vieät Nam trong boái caûnh giao löu vaø hoäinhaäp quoác teá hieän nay.Töø ñoåi môùi ñeán nay lyù luaän vaên hoïc ôû Vieät

Nam taäp trung nhaän thöùc saâu saéc hôn ñeánnhöõng vaán ñeà thuoäc baûn theå vaên hoïc - töùc laønhöõng vaán ñeà khoâng naèm ngoaøi vaên hoïc maøthuoäc veà quy luaät vaên hoïc. Ñi saâu lyù giaûi caùcvaán ñeà thuoäc baûn theå vaên hoïc, lyù luaän ñoåi môùiñaõ daàn daàn thay ñoåi heä thoáng khaùi nieäm lyù luaäntruyeàn thoáng, laøm môùi theâm heä thoáng khaùinieäm - ñoù laø cô sôû quan troïng ñeå tö duy lyù luaän,pheâ bình vaên hoïc nöôùc nhaø nhanh choùng tieánboä, phaùt trieån. Khaûo saùt caùc coâng trình nghieâncöùu lyù luaän, pheâ bình vaên hoïc, caùc giaùo trình lyùluaän bieân soaïn trong thôøi kyø ñoåi môùi chuùng toâinhaän thaáy haøng loaït caùc khaùi nieäm nhö ñeà taøi,chuû ñeà, hình töôïng, tính caùch ñieån hình, tínhñaûng, tính nhaân daân,… khoâng coøn ñöôïc söûduïng nhö tröôùc, thaäm chí hieän nay coù nhöõngkhaùi nieäm khoâng coøn ñöôïc nhaéc ñeán. Thay

vaøo ñoù laø söïmôû roäng yù nghóa caùc khaùi nieäm vaøxuaát hieän caùc khaùi nieäm môùi nhö caáu truùc ngoântöø, phong caùch, caûm höùng, khoâng gian, thôøigian ngheä thuaät, ñieåm nhìn ngheä thuaät, quannieäm ngheä thuaät veà con ngöôøi, tính ña thanh,phöùc ñieäu, tính ñoái thoaïi, caùi toâi, ñôøi tö, chuû theå,theá söï, söû thi, baûn naêng, voâ thöùc, taâm linh, kyøaûo, lieân vaên baûn, nghòch dò, laï hoùa,... Heä thoángkhaùi nieäm ña daïng, phong phuù nhieàu maøu saécñaõ, ñang vaø seõ tieáp tuïc ñöôïc boå sung theo tieán

LÍ LUAÄN VAÊN HOÏC HIEÄN ÑAÏI THEÁ GIÔÙIVÔÙI VIEÄC PHAÙT TRIEÅN LÍ LUAÄN, PHEÂ BÌNHVAÊN HOÏC VIEÄT NAM (1986 - 2011)CAO HOÀNG(Hoäi VHNT Thaùi Nguyeân)



trình hieän ñaïi hoùa neàn vaên hoïc nöôùc nhaø noùichung vaø lyù luaän vaên hoïc vaên hoïc noùi rieâng -Ñoù laø keát quaû cuûa quaù trình kieân trì, caàu thònghieân cöùu hoïc hoûi tieáp nhaän nhöõng thaønh töïulyù luaän vaên hoïc nhaân loaïi, ñaëc bieät laø lyù luaänvaên hoïc phöông Taây.Ñaàu theá kyû XX, vôùi nhaän thöùc môùi veà ngoân

ngöõ, lyù luaän vaên hoïc hieän ñaïi theá giôùi coi vaênbaûn vaên hoïc laø heä thoáng kyù hieäu, laø trung taâmtaïo nghóa. Tieáp caän tö töôûng treân, caùc nhaønghieân cöùu lyù luaän vaên hoïc ôû Vieät Nam phaùthieän: “Ñieåm quan troïng haøng ñaàu cuûa tö duy lyùluaän hieän ñaïi phöông Taây laø caùi nhìn khaùm phaùveà baûn chaát cuûa ngoân ngöõ”(1). Theo ñoù thöøanhaän quan ñieåm cuûa M.Heidegger, Todorov,Jakobson, H.G.Gadamer vaø M.Bakhtin veà khaûnaêng taïo laäp ñôøi soáng, sinh taïo tö töôûng cuûangoân ngöõ vaø quan ñieåm veà tính ñoái thoaïi noäi taïicuûa lôøi noùi. Treân cô sôû naøy nhöõng vaán ñeà veàtaùc phaåm vaên hoïc laàn löôït ñöôïc soi saùng. Tieápthu caùi nhìn khaùm phaù veà baûn chaát ngoân ngöõcuûa caùc nhaø khoa hoïc phöông Taây, caùc nhaønghieân cöùu lyù luaän Vieät Nam nhaän thöùc muoántieáp caän vôùi baûn chaát cuûa vaên hoïc, ngöôøi tacaàn phaûi baét ñaàu töø baûn chaát cuûa chaát lieäu laømneân taùc phaåm vaên hoïc. Töø ñoù lyù luaän ñoåi môùiñi saâu nghieân cöùu ñaëc tröng cuûa vaên hoïc vôùi töcaùch laø ngheä thuaät ngoân töø, boå sung theâm noäidung quan nieäm veà chöùc naêng cuûa vaên hoïc,quan nieäm veà taùc phaåm vaên hoïc, noäi dung vaøhình thöùc vaên hoïc, tính quy luaät vaø söï khoângoån ñònh cuûa taâm lyù tieáp nhaän vaên hoïc, lyù luaänveà pheâ bình vaên hoïc… ñoù laø nhöõng phöôngdieän heát söùc quan troïng nhöng moät thôøi giandaøi ñaõ khoâng ñöôïc quan taâm thích ñaùng hoaëcchöa ñöôïc ñeà caäp ñeán trong heä thoáng khaùinieäm cuûa lyù luaän vaên hoïc nöôùc nhaø.Tröôùc ñaây, khi noùi ñeán ñaëc tröng cuûa vaên

hoïc, lyù luaän chæ nhaán maïnh tôùi tính hình töôïngvaø tö duy hình töôïng maø khoâng chuù yù ñeán noäidung ñaëc thuø cuûa vaên hoïc. Lyù luaän thôøi kyø ñoåimôùi quan nieäm tính hình töôïng, tính truyeàn

caûm laø nhöõng ñaëc tröng chung cuûa ngheä thuaätvôùi tö caùch laø moät loaïi hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi,do vaäy chæ quan nieäm nhö tröôùc ñaây laø chöañuû, bôûi vì vaên hoïc khoâng phaûi chæ laø moät loaïihình thaùi yù thöùc xaõ hoäi maø coøn laø moät loaïi hìnhngheä thuaät. Do ñoù, caàn phaûi tieán leân khaùm phaùñaëc tröng cuûa vaên hoïc trong söï ñoái saùnh vôùicaùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc. Maø ñaëc tröngcuûa moãi loaïi hình ngheä thuaät xeùt ñeán cuøng laøbaét nguoàn töø chaát lieäu cuûa noù, vì theá ôû möùc ñoäkhaùi quaùt nhaát, lyù luaän ñoåi môùi ñaõ chæ ra öu theácuûa ngoân ngöõ - chaát lieäu ngheä thuaät ngoân töø sovôùi chaát lieäu cuûa caùc loaïi hình ngheä thuaät khaùc.Caùc nhaø lyù luaän khaúng ñònh vaên hoïc phaûn

aùnh cuoäc soáng trong toång theå bao la, trongchieàu saâu thaêm thaúm, trong khaû naêng bieán ñoåithöôøng xuyeân, trong vaän ñoäng khoâng ngöøng,trong baûn chaát tinh thaàn phong phuù, ñaày baátngôø, bí aån, vì vaäy tö duy mô hoà toû ra thích hôïpvaø chính xaùc hôn tö duy xaùc ñònh. Töø nhaänthöùc naøy lyù luaän môùi coù theå ñi ñeán söï phaân bieätkhoa hoïc hôn veà quan nieäm hieän thöïc trongngheä thuaät vaø hieän thöïc trong ñôøi soáng, traû laïicho vaên hoïc nhöõng giaù trò nhaân vaên thuoäc baûntheå vaên hoïc, giaûi phoùng vaên hoïc khoûi nhöõngtroùi buoäc, kìm haõm söï phaùt trieån vaên hoïc.Vaán ñeà ñaëc tröng cuûa ngoân töø ngheä thuaät

cuõng ñaõ ñöôïc caùc nhaø lyù luaän baøn ñeán moätcaùch khoa hoïc, toaøn dieän hôn. Ngoân töø ngheäthuaät vöøa ñöôïc phaân bieät vôùi caùc phöông tieänbieåu hieän cuûa caùc ngheä thuaät khaùc, vöøa ñöôïcphaân bieät vôùi ngoân töø khoa hoïc vaø ngoân töø thöïcduïng. Ngoân töø ngheä thuaät laø ngoân töø ñöôïc caáutaïo theo nguyeân taéc ngheä thuaät ñeå gaây aántöôïng, bieåu caûm vaø coù giaù trò thaåmmyõ, noù ñöôïctaïo ra bôûi nguyeân taéc laï hoùa(2) yù chí hoùa, caùtính hoùa,... vaø ñöôïc söû duïng taát caû caùc bieänphaùp tu töø ngheä thuaät. Ngoân töø ngheä thuaätñöôïc saùng taïo nhaèm muïc ñích ngheä thuaät,khoâng coù ngoân töø ngheä thuaät seõ khoâng coù chaátlieäu ñeå xaây döïng hình töôïng ngheä thuaät. Vaøchính vì söû duïng chaát lieäu ngoân töø nhö treân neân



hình töôïng vaên hoïc coù nhöõng ñaëc ñieåm ñaëcthuø maø khoâng loaïi hình naøo coù ñöôïc.Song, coù moät ñieåm ñaùng löu yù laø maëc duø

tieáp thu ñieåm khaû thuû trong caùi nhìn khaùm phaùveà baûn chaát ngoân ngöõ cuûa lyù thuyeát vaên hoïcphöông Taây, nhöng caùc nhaø nghieân cöùu lyùluaän Vieät Nam ñaõ khoâng thuï ñoäng vaø ñoùngkhung trong caùi nhìn phieán dieän. Traàn Ñình Söûtranh bieän: “Caùc lyù thuyeát caáu truùc, kyù hieäu vaøhình thöùc chuû nghóa chæ chuù yù tôùi vaên baûn ngoântöø maø haàu nhö boû qua vaán ñeà hình töôïng. Ñoáivôùi hoï, baûn theå cuûa taùc phaåm ngheä thuaät chæ laøvaên baûn ngoân töø vaø caùc quy luaät toå chöùc (…).Tuy nhieân, chæ nhìn thaáy vaên baûn maø khoângthaáy hình töôïng ngheä thuaät thì khoâng theå hieåuñöôïc ngheä thuaät. Moät vaên baûn ngoân töø maøkhoâng xaây döïng ñöôïc hình töôïng ngheä thuaät ôûbeân trong laø moät vaên baûn troáng roãng vaø khoângtrôû thaønh taùc phaåm vaên hoïc… hôn nöõa, vaên baûntaùc phaåm vaên hoïc laïi ñöôïc xaây döïng theo caùcnguyeân taéc cuûa hình töôïng”(3). Nhö vaäy, caùcnhaø nghieân cöùu lyù luaän ôû Vieät Nam ñaõ coi hìnhtöôïng ngheä thuaät laø söï toàn taïi cuûa baûn theångheä thuaät, vaên hoïc. Hình töôïng ngheä thuaät laøtieâu chí saùng taïo cuûa ngöôøi ngheä só, laøm chovaên baûn ngoân töø trôû thaønh vaên baûn ngheä thuaät.Hình töôïng ngheä thuaät luoân soáng ñoäng, ñadaïng nhö ñôøi soáng, noù luoân luoân bieán ñoåi, khuùcxaï, do ñoù tö duy lyù luaän tieán boä caàn xaùc nhaännoù vaø giaûi phoùng noù khoûi nhöõng quan nieämñònh kieán, nhöõng coâng thöùc giaûn ñôn, môû roängtheâm noäi haøm noäi dung, traû laïi cho khaùi nieämnaøy söï phong phuù vaø naêng ñoäng voán coù.

Chöùc naêng vaên hoïc laø vai troø, taùc duïng cuûavaên hoïc ñoái vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi, laø yù nghóa cuûanoù ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi, laø lyù do toàn taïicuûa vaên hoïc. Lyù luaän tröôùc ñaây thöôøng ñeà caäpñeán ba chöùc naêng nhaän thöùc, giaùo duïc, thaåmmyõ. Ñeán ñoåi môùi, caùc nhaø lyù luaän ngaøy caøngnhaän thaáy vaên hoïc khoâng chæ boù heïp trong bachöùc naêng treân maø coøn coù theâm nhieàu chöùcnaêng khaùc. Ngoaøi caùc chöùc naêng voán ñaõ ñöôïc

thöøa nhaän, lyù luaän ñoåi môùi cho raèng vaên hoïccoøn coù chöùc naêng döï baùo, chöùc naêng giao tieáp,chöùc naêng giaûi trí, chöùc naêng kheâu gôïi tötöôûng, tình caûm, naâng ñôõ nhaân caùch con ngöôøiphaùt trieån. Nhö vaäy ôû khaùi nieäm chöùc naêng vaênhoïc, moät maët lyù luaän boå sung, ñaøo saâu, hieåuñuùng hôn veà noäi haøm nhöõng chöùc naêng ñaõñöôïc thöøa nhaän(4), maët khaùc vöôn tôùi nhöõngnhaän thöùc môùi veà nhieàu phöông dieän cuûa chöùcnaêng vaên hoïc trong xaõ hoäi hieän ñaïi.Pheâ bình macxít xem hình thöùc vaø noäi dung

coù quan heä bieän chöùng vaø luoân khaúng ñònhcuoái cuøng noäi dung quy ñònh hình thöùc: “Hìnhthöùc ñöôïc taïo neân bôûi noäi dung, gioáng vôùi noäidung vaø ñi cuøng noäi dung”(5). Tröôùc ñoåi môùi, doaûnh höôûng cuûa caùi nhìn haïn heïp treân veà noäidung vaø hình thöùc cuûa vaên hoïc neân ôû VieätNam khi ñeà caäp ñeán vaán ñeà hình thöùc vaên hoïcthöôøng deã bò quy chuïp laø “hình thöùc chuûnghóa”. Vaø cuõng chính caùi nhìn treân ñaõ chi phoáiñeán vieäc ngöôøi ta thöôøng ñi kieám tìm ôû caùc taùcphaåm vaên chöông noäi dung tö töôûng heä,nhöõng yù ñoà chính trò, toân giaùo hôn laø truy tìmgiaù trò ngheä thuaät cuûa vaên chöông.Trong lòch söû lyù luaän ngheä thuaät nhaân loaïi,

ñaõ coù nhieàu yù kieán khaùm phaù vaø dieãn giaûi veàquan heä giöõa hình thöùc vaø noäi dung. Vaøo theákyû XVIII, Hegel duøng töø chaát lieäu ñeå goïi caùichöa mang moät hình thöùc ñöôïc xaùc ñònh naøocaû, noù laø moät thöù noäi dung khoâng mang tínhngheä thuaät. Quan ñieåm cuûa Hegel thöøa nhaänmoái töông quan chaët cheõ giöõa noäi dung vaøhình thöùc, “Hegel ñaõ khaúng ñònh söï chuyeånhoùa qua laïi giöõa hình thöùc vaø noäi dung, vai troøchuû ñaïo cuûa noäi dung, hình thöùc beân ngoaøi vaøhình thöùc beân trong cuõng nhö söï phuø hôïp gaénboù cuûa noäi dung vaø hình thöùc”(6).Tieáp nhaän lyù luaän thi phaùp moät caùch coù heä

thoáng, Traàn Ñình Söû quan nieäm moái quan heägiöõa noäi dung vaø hình thöùc trong ngheä thuaät coùtính chaát ñaëc thuø. Söï thoáng nhaát hình thöùc vaønoäi dung phaûi ñöôïc hieåu laø noäi dung hoùa thaân



vaøo hình thöùc, bieåu hieän vaøo vaên baûn, hình thöùclaø phöông thöùc toàn taïi vaø bieåu ñaït noäi dungcuõng mang tính noäi dung. Hình thöùc haøm chöùamoïi quy taéc bieåu ñaït taát caû söï phong phuù cuûanoäi dung. Muoán hieåu ñöôïc noäi dung chæ coù moätcon ñöôøng laø ñi saâu khaùm phaù veà hình thöùc.Xem xeùt hình thöùc - ñaëc bieät laø hình thöùc beântrong môùi coù theå thaáy söï vaän ñoäng, phaùt trieåncuûa yù thöùc ngheä thuaät vaø tö duy ngheä thuaät.Nghieân cöùu chuû nghóa hình thöùc Nga,

Tröông Ñaêng Dung nhaän thaáy: “Ñoái vôùi caùcnhaø hình thöùc Nga (…) hình thöùc khoâng phaûi laøcaùi noài ñeå ñoå nöôùc (noäi dung) vaøo. Ñaëc tröngngheä thuaät khoâng theå hieän qua nhöõng yeáu toánaèm trong taùc phaåm maø qua vieäc söû duïng moätcaùch ñaëc tröng caùc yeáu toá ñoù. Nhö vaäy laø khaùinieäm hình thöùc coù ñöôïc yù nghóa môùi maø khoângcaàn ñeán khaùi nieäm noäi dung beân caïnh”(7). Treâncô sôû phaân tích quan ñieåm cuûa hai nhaø lyù luaänCh.Caudwell vaø G.Lukacs, oâng nhaánmaïnh: “ÔÛphaûn aùnh ngheä thuaät noäi dung vaø hình thöùc ñeàubình ñaúng (…). Phaûn aùnh ngheä thuaät khoâng taùchbieät noäi dung vaø hình thöùc, söï thoáng nhaát giöõanoäi dung vaø hình thöùc laø ñieàu kieän caàn vaø ñuû ñeåtaïo neân hieäu quaû thaåm myõ”(8).Nhìn chung, tieáp thu nhöõng khaùm phaù veà

vaán ñeà hình thöùc vaø noäi dung taùc phaåm vaên hoïccuûa lyù luaän vaên hoïc hieän ñaïi theá giôùi, caùc nhaønghieân cöùu lyù luaän vaên hoïc Vieät Nam ñaõ coù söïdieãn giaûi cuï theå vaø maïch laïc veà vaán ñeà naøy.Nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät ñích thöïc laø nhöõngtaùc phaåm maø noäi dung vaø hình thöùc cuûa chuùngluoân chöùng toû coù moät söï ñoàng nhaát, bình ñaúng.Ñieàu quan troïng laø caùc yeáu toá hình thöùc ñöôïcsöû duïng ñeå cuoái cuøng mang laïi hieäu quaû ngheäthuaät nhö theá naøo. Nhöõng boå sung, thay ñoåiquan nieäm veà noäi dung vaø hình thöùc taùc phaåmvaên hoïc ñaõ taïo cô sôû cho vieäc tieáp caän nghieâncöùu pheâ bình vaên hoïc ngaøy caøng khoa hoïckhaùch quan vaø tieán tôùi chuyeân nghieäp hôn.Böôùc vaøo nhöõng naêm 80 cuûa theá kyû XX vaán

ñeà tieáp nhaän vaên hoïc ñöôïc ñoàng loaït giôùi thieäu

vaø nghieân cöùu ôû Vieät Nam. Caùc nhaø nghieâncöùu Nguyeãn Vaên Daân, Traàn Ñình Söû, HoaøngTrinh, Nguyeãn Lai, Nguyeãn Thanh Huøng,Tröông Ñaêng Dung, Phöông Löïu,… ñaõ noã löïcnghieân cöùu vaø giôùi thieäu lyù thuyeát tieáp nhaän. Töølyù thuyeát tieáp nhaän, lyù luaän ñoåi môùi ñaõ nhaänthöùc laïi khaùi nieäm vaên baûn, taùc phaåm vaên hoïcvaø vai troø ngöôøi ñoïc, caùc loaïi ngöôøi ñoïc ñoái vôùisaùng taùc vaên hoïc.Lyù thuyeát tieáp nhaän hieän ñaïi ñaõ khieán tö

duy lyù luaän vaên hoïc Vieät Nam ñoåi môùi nhaänthöùc: vaên baûn khoâng truøng khít vôùi taùcphaåm. Noù môùi chæ laø moät giai ñoaïn toàn taïicuûa taùc phaåm, hay noùi caùch khaùc, noù laø tieànñeà, ñieàu kieän, khaùch quan cuûa söï toàn taïi cuûataùc phaåm, noù laø moät caáu truùc kyù hieäu ñataàng yù nghóa, moät “sô ñoà” chöùa ñöïng nhieàu“ñieåm khoâng xaùc ñònh” (R.Ingarden), moät“ñeà aùn tieáp nhaän” (H.R.Jauss), moät “keát caáuvaãy goïi” (W.Iser), moät “maõ ngheä thuaät”(M.Markov)… Vaên baûn ra ñôøi coù nghóa laø moätgiai ñoaïn toàn taïi cuûa taùc phaåm ñöôïc kheùp laïiñeå moät giai ñoaïn toàn taïi môùi baét ñaàu. Quanñieåm naøy cho thaáy taùc phaåm vaên hoïc laø moätquaù trình(9) hay noùi caùch khaùc laø hieän töôïngñoäng, noù coù khaû naêng voâ taän môû roäng yùnghóa nhôø ñoäc giaû. Noùi theo caùch cuûaRoman Ingarden thì moïi taùc phaåm vaên hoïcñeàu dang dôû, luoân ñoøi hoûi söï boå sung maøkhoâng bao giôø ta ñaït tôùi giôùi haïn cuoái cuøngbaèng vaên baûn. Cuøng moät taùc phaåm toàn taïinhieàu caùch ñoïc khaùc nhau, ñoù laø söï cuï theåhoùa. Söï cuï theå hoùa naøy ôû moãi ngöôøi moãi veûkhoâng ai gioáng ai. Vaø nhö vaäy, ñeå coù taùcphaåm taùc phaåm vaên hoïc thì khoâng chæ caànñeán vaên baûn vôùi ñaày ñuû caùc ñaëc tröng vaênhoïc maø coøn phuï thuoäc vaøo ngöôøi ñoïc noùnöõa. Quan nieäm veà taùc phaåm vaên hoïc theohöôùng naøy quan taâm nhieàu ñeán moái quan heätaùc phaåm vaø ñoäc giaû, ñeà cao tính chuû ñoängsaùng taïo cuûa ngöôøi ñoïc - moät phöông dieänmaø tröôùc ñoåi môùi chöa ñöôïc lyù luaän quan



taâm thoûa ñaùng bôûi chæ chuù troïng taäp trungvaøo moái quan heä taùc giaû - taùc phaåm.Nhaán maïnh tính tích cöïc, saùng taïo cuûa

ngöôøi ñoïc khoâng coù nghóa coi thöôøng tínhkhaùch quan cuûa taùc phaåm. Caùc nhaø lyù luaänVieät Nam, moät maët tieáp thu nhöõng ñieåm hôïplyù cuûa lyù luaän nöôùc ngoaøi nhöng maët khaùccuõng pheâ phaùn nhöõng quan ñieåm leäch laïc,cöïc ñoan cho raèng taùc phaåm chæ laø “moät caùibình duøng ñeå ñöïng vaø chuyeån ñoåi nhöõngchaát chöùa khaùc nhau” (A.G.Gornfeld), hoaëctaùc phaåm laø moät “chöông trình ñöôïc taïothaønh bôûi caùc maõ töôïng tröng ñôïi ngöôøi ñoïctuøy yù roùt nhöõng tình huoáng cuï theå vaøo laømñaày noäi dung cho noù” (R.Barthes). Caùc nhaølyù luaän baøy toû quan ñieåm: “Theo nhöõngquan nieäm naøy, hoùa ra ngöôøi ñoïc coù ñöôïcquyeàn naêng “saùng taïo” voâ haïn trong tieápnhaän. Söï thöïc khoâng phaûi nhö vaäy (…) Moãitaùc phaåm vaên hoïc laø moät heä thoáng cuûanhöõng töông quan chaèng chòt giöõa voâ soáyeáu toá caáu thaønh, vaø nhöõng töông quan ñoùtaïo neân tính xaùc ñònh töông ñoái cho caùc yùnghóa ñöôïc “ruùt ra”. Roõ raøng, ta khoâng theåtuøy tieän boùp meùo yù nghóa cuûa taùc phaåm baátchaáp söï “phaûn ñoái” cuûa caùc döõ kieän vaøtöông quan tröôùc ñoù, baát chaáp tính xaõ hoäi vaøcuûa phöông tieän ngoân ngöõ, teä hôn, baát chaápsöï toàn taïi cuûa theá giôùi tinh thaàn taùc giaû ñöôïc“kyù maõ” vaøo taùc phaåm”(10).Quan ñieåm tieáp thu hoïc thuaät treân cho

thaáy caùc nhaø nghieân cöùu lyù luaän ôû Vieät Namthôøi ñoåi môùi ñaõ yù thöùc veà söï “laâm nguy” (töøduøng cuûa Tzvetan Todorov) cuûa neàn vaênhoïc neáu khoâng chuù troïng tính nhaân vaên vaøxaõ hoäi cuûa vaên hoïc, taùch rôøi söï tieáp nhaän vôùisaùng taùc, ngöôøi ñoïc vôùi ngöôøi vieát, chæ tieápcaän höôùng noäi - vi moâ ñoái vôùi taùc phaåm maøkhoâng coi troïng tieáp caän höôùng ngoaïi - vómoâ ñoái vôùi ngöôøi vieát, ngöôøi ñoïc.Vôùi söï xuaát hieän cuûa lyù thuyeát tieáp nhaän, lyù

luaän thôøi kyø ñoåi môùi ñaõ nhaän thöùc ñuùng vai troø

cuûa ngöôøi ñoïc - hoï laø ngöôøi ñoàng saùng taïocuøng vôùi nhaø vaên, goùp phaàn quan troïng noái daøicuoäc ñôøi taùc phaåm ñeán voâ cuøng (...)

* Giaûi B, ruùt trong CAO HOÀNG - Lyù luaän, pheâ bình vaênhoïc ñoåi môùi vaø saùng taïo (Pheâ bình - tieåu luaän), Nxb. HoäiNhaø vaên, H., 2013, tr. 88-100

(1) TRÖÔNG ÑAÊNG DUNG, Taùc phaåm vaên hoïc nhö laø quaùtrình, Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, H., 2004, tr. 229.(2) Nhaø nghieân cöùu vaên hoïc V. Shlovski trong Ngheä thuaät nhömoät thuû phaùp giaûi thích: “Söï toàn taïi cuûa ngheä thuaät laø ñeå laømcho con ngöôøi khoâi phuïc laïi caûm giaùc ñoái vôùi ñôøi soáng, khieáncho con ngöôøi caûm thuï ñöôïc söï vaät, khieán hoøn ñaù toû ra caùi chaátñaù cuûa noù. Muïc ñích cuûa ngheä thuaät laø laøm cho ngöôøi ra caûmthaáy ñöôïc söï vaät, chöù khoâng phaûi chæ laø bieát veà söï vaät. Thuûphaùp ngheä thuaät laø khieán cho ñoái töôïng laï hoùa ñi, laøm cho hìnhthöùc trôû neân khoù khaên, gia taêng ñoä khoù vaø ñoä daøi cuûa caûmgiaùc,bôûi vì baûn thaân quaù trình caûm giaùc chính laø muïc ñích thaåmmyõ,neân phaûi tìm caùch keùo daøi. Ngheä thuaät laø moät phöông thöùc caáuthaønh ngheä thuaät ñeå theå nghieäm ñoái töôïng, chöù baûn thaân ñoáitöôïng khoâng phaûi laø quan troïng” (Daãn theo Traàn Ñình Söû,Giaùo trình Lyù luaän vaên hoïc, taäp I, Baûn chaát vaø ñaëc tröng vaênhoïc, Nxb. Ñaïi hoïc Sö phaïm, H., 2007, tr. 106).(3) TRAÀNÑÌNH SÖÛ, Lyù luaän vaø pheâ bình vaên hoïc, ...sñd, tr.56(4) Ñeán thôøi kyø ñoåi môùi chöùc naêng giaùo duïc ñöôïc nhaán maïnhôû khaû naêng “caûm hoùa”, töï giaùo duïc cuûa vaên hoïc, taùc ñoäng cuûavaên hoïc ñoái vôùi con ngöôøi laø maïnh meõ, nhöng laâu daøi, chìmsaâu vaøo noãi traên trôû cuûa nhaân caùch. Söï giaùo duïc baèng ngheäthuaät khoâng coù tính chaát cöôõng böùc maø laø moät hoaït ñoäng töïgiaùc, vaên hoïc gieo vaøo loøng ngöôøi söï caûm nhaän veà caùi toát, yùthöùc veà caùi xaáu, noãi khaùt khao höôùng thieän, taát caû naèm trongtheá khaû naêng chöù khoâng phaûi söï taùc ñoäng töùc thì. Chöùc naêngthaåm myõ ñöôïc coi laø chöùc naêng ñaëc thuø töông öùng vôùi ñaëctröng, baûn chaát cuûa vaên hoïc ngheä thuaät.(5) EAGLETON T., Chuû nghóa Marx vaø pheâ bình vaên hoïc, (LeâNguyeân Long dòch), Ñaïi hoïc Khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên &Nxb. Tri thöùc, H., 2009, tr. 57.(6) TRAÀN ÑÌNH SÖÛ, Tuyeån taäp, Taäp 2, Nhöõng coâng trình lyùluaän vaø pheâ bình vaên hoïc, (Nguyeãn Ñaêng Ñieäp tuyeån choïn vaøgiôùi thieäu), Nxb. Giaùo duïc, H., 2005, tr. 41.(7) NHIEÀU TAÙC GIAÛ, Lyù luaän vaø pheâ bình vaên hoïc ñoåi môùi vaøphaùt trieån (Kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc cuûa Vieän Vaên hoïc), Nxb.Khoa hoïc xaõ hoäi, H., 2005, tr. 56.(8) NHIEÀU TAÙC GIAÛ, Vaên hoïc vaø hieän thöïc, (Phong Leâ chuûbieân), Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, H., 1990, trang 195 - 196.(9) Xem theâm: TRÖÔNG ÑAÊNG DUNG, Taùc phaåm vaên hoïcnhö laø quaù trình, Nxb. Khoa hoïc Xaõ hoäi, H., 2004.(10) TRAÀN ÑÌNH SÖû (Chuû bieân), Giaùo trình lyù luaän vaên hoïc,Taäp1, Baûn chaát vaø ñaëc tröng vaên hoïc, Nxb. Ñaïi hoïc Sö PhaïmHaø Noäi, H., 2007, tr. 164.



Khoâng khí naùo nöùc, haân hoan bao truømkhaép beänh vieän, ñeán ñaâu cuõng thaáytieáng cöôøi. Ñaõ baét ñaàu thaáy raäm ròch

chuaån bò veà Saøi Goøn. Ngaøy 2 thaùng 5 anh BaTraàn Y daãn moät soá y, baùc só vaø y taù ñi tröôùc.Nhöng ngaøy 4 thaùng 5 xaûy ra moät chuyeänkhoâng vui cho chuùng toâi.Saùng sôùm hoâm ñoù, trong luùc moïi ngöôøi coøn

ñang ngon giaác thì boãng nghe nhöõng gioïngnoùi hoát hoaûng, tieáng böôùc chaân chaïy gaáp gaùp

cuûa baùc só vaø y taù tröïc sang phía khoa Laây.Laùt sau toâi ñöôïc bieát anh Möôøi ñaõ bò ñoät töû.Anh Möôøi laø ñoàng höông Ñieän Baøn- Quaûng

Nam vôùi toâi. Anh ñaõ töøng hoaït ñoäng ôû noäithaønh Saøi Goøn tröôùc khi bò baét.Sao laïi coù chuyeän laï ñôøi nhö theá ?. Hoâm

chuù Ñaëng thaét coå, chính anh Möôøi laø ngöôøiphaùt hieän vaø tri hoâ. Coù leõ naøo hoâm nay, khi ñaátnöôùc ñaõ im tieáng suùng, anh saép ñöôïc ñoaøn tuïvôùi gia ñình maø anh laïi ra ñi ?. Thaät khoâng theåtin noåi. Khoa Laây chæ coøn moãi mình anh,nhöng toâi khoâng nghó anh ra ñi deã daøng nhövaäy.Khi toâi sang ñeán thì anh ñaõ ñöôïc ñöa

xuoáng ñaép chieáu naèm treân taám vaïc choõngdöôùi ñaát. Anh naèm ñoù, chæ coøn da boïc xöông.Khi coøn soáng thænh thoaûng anh laïi bò thoå huyeátdo beänh phoåi quaù naëng. Troïng löôïng cô theåanh chaéc khoâng quaù 30 kg.

Ñoaøn beänh nhaân naëng chuùng toâi ñöôïcthoâng baùo chuaån bò dôøi sang beänh vieän Lieâncô beân Taây Ninh, treân ñöôøng ñi seõ gheù ngangSaøi Goûn. Chuùng toâi vui möøng tôùi möùc queânaên, maát nguû. Rieâng Kieàu Thu ñi tröôùc chuùngtoâi maáy ngaøy. Chuù Saùu Nhieàu Bí thö Ñaûng uûybeänh vieän cuõng ñi cuøng chuùng toâi. Queâ chuù ôûGia Ñònh.Ngaøy 9 thaùng 5, taát caû beänh nhaân coøn laïi

doàn heát leân chieác xe Jeep cuøng ñoà ñaïc lænhkinh. Töø Hoa Lö xe chôû chuùng toâi thaúng tieánveà Saøi Goøn. Treân ñöôøng ñi ngang Beán Caùtchuùng toâi coøn thaáy moät “ baõi ñaàu haøng” vôùigiaøy vaø quaân trang, suùng ñaïn ñòch coøn ngoån

Hoøa bình - Thoáng nhaát - Ñoaøn tuï(Töï truyeän)

TRAÀN DUY PHÖÔNG(Quaûng Nam)



ngang. Chuù Naêm Goác (laùi xe) döøng xe laïi roàivaøo baõi löôïm maáy khaåu suùng AR15. Chuùngtoâi ñöôïc bieát ñaây laø khu ñaát do ta qui ñònh ñeåñòch ñeán giao vuõ khí, ñaàu haøng quaân Giaûiphoùng. Doïc ñöôøng ñi chuùng toâi gaëp nhieàuchieác xe maùy Honda chaïy ngöôïc chieàu veàhöôùng Bình Long, Phöôùc Long vôùi raát nhieàuñoà ñaïc coàng keành. Ngöôøi vaø xe vaãn ngöôïcxuoâi, taáp naäp. Toâi ñoaùn ñoù laø nhöõng ngöôøichaïy loaïn hoài chieán tranh, nay veà laïi queâ cuõ.Saøi Goøn ñaõ ôû tröôùc maët chuùng toâi. Raïo röïc

quaù ! Noân nao quaù ! Trong ñoaøn chaû coù aisaønh ñöôøng Saøi Goøn neân cöù phaûi döøng töøngchaëng ñeå hoûi ñöôøng. Dinh Ñoäc Laäp kia roài!.Chuùng toâi taáp xe vaøo leà ñöôøng tröôùc maët Dinh(nay laø ñöôøng Leâ Duaån). Taïi nôi ñaây UÛy BanQuaân Quaûn Saøi Goøn – Gia Ñònh môùi thaønh laäpvaø ra maét nhaân daân tröôùc ngaøy chuùng toâixuoáng hai ngaøy. Maáy ngöôøi thôï aûnh xuùm laïimôøi chuùng toâi chuïp aûnh. Ai cuõng muoán chuïp,nhöng chuùng toâi khoâng ñöôïc pheùp xuoáng xe.Xe chæ döøng ñöôïc khoaûng nöûa giôø ñeå chuùngtoâi ngaém nhìn Dinh Ñoäc Laäp roài ñi ngay, vì coønphaûi ñöa chuù Saùu Nhieàu veà nhaø. Hoûi tìmñöôøng veà nhaø chuù Saùu thaät khoù. Chuù ñi taäpkeát hôn 20 naêm, giôø veà laïi phoá phöôøng ñaõthay ñoûi nhieàu. Sau khi xaùc ñònh ñöôïc xoùm cuõ,chuù Saùu baûo chuù Naêm Goác cho chuù xuoáng xeñeå chuù töï ñi tìm. Xuoáng xe, chuù Saùu phaûiñöùng thaät laâu nhìn ngaém chung quanh. Toâithaáy chuù khoâng giaáu ñöôïc söï xuùc ñoäng, haitay chuù run run, chuù baét tay töøng ngöôøi ñeå taïmbieät chuùng toâi. Coù leõ trong chuùng toâi hoâm nay,chuù Saùu Nhieàu laø ngöôøi haïnh phuùc nhaát.Chuù Naêm laïi hoûi ñöôøng veà höôùng Taây

Ninh. Ñi ngang ngaõ tö Baûy Hieàn boãng thaáynhôù meï coàn caøo. Toâi töøng nghe noùi daânQuaûng Nam ôû khu vöïc naày ñoâng laém, lieäu meïtoâi coù ôû ñoù hay khoâng ?. Meï ôi ! Meï ñang ôûñaâu giöõa Saøi Goøn meânh moâng, nhoän nhòpnaày. Nhôù meï quaù ñi thoâi !.

Xe döøng laïi moät quaùn aên beân ñöôøng ñeåchuùng toâi aên tröa ôû thò traán Cuû Chi. Thaät buoàncöôøi khi coù raát nhieàu ngöôøi daân quanh ñoù ñeánxem chuùng toâi roài xaàm xì, cöù nhö chuùng toâiñeán töø haønh tinh khaùc vaäy.Phaûi ñeán khoaûng 4,5 giôø chieàu chuùng toâi

môùi ñeán ñöôïc Loø Goø. Beänh vieän Lieân Cô naèmtrong röøng nhöng xe vaãn chaïy ñeán ñöôïc taännôi. Beänh nhaân ôû ñaây coøn laïi raát ít, chæ khoaûngdöôùi 10 ngöôøi. Toâi gaëp laïi Kim Thu (queâ BeánTre ) ngöôøi baïn tuø deã thöông cuûa toâi cuõngñang ñieàu trò ôû ñoù. Anh Thaønh choàng cuûa Thuvaãn theo nuoâi vôï.Kim Thu coù leõ laø ngöôøi ñöôïc gaëp laïi choàng

ñaàu tieân trong soá chò em tuø binh trao traû. Chæmaáy thaùng sau ngaøy ra tuø thì Thu mang thai.Thu chuyeån daï sinh ñuû ngaøy thaùng, nhöngkhoâng hieåu sao chuyeån daï ñeán ngaøy thöù bamaø töû cung khoâng chòu môû heát. Baùc só Tuaánmôùi ra tröôøng vaøo Nam, ñaõ theo doõi ca sinhcuûa Thu, nhöng Tuaán chöa coù kinh nghieäm xöûlyù moät ca sinh khoù neân chuû quan, khoâng chòuñöa Thu ñi beänh vieän. Thaáy vôï ñau ñôùn, quaènquaïi anh Thaønh khoâng chòu ñöôïc phaûi to tieángvôùi Baùc só Tuaán, buoäc Tuaán phaûi ñöa Thu leânbeänh vieän. Nhöng ñaõ muoän. Con cuûa Thu ñaõcheát treân ñöôøng ñeán beänh vieän. Khi Baùc só moåñeå ñöa thaèng beù ra toâi cuõng coù maët ôû ñoù. Nhìnthaèng beù buï baãm, toùc xoaên tít gioáng boá maø xoùtxa khoâng chòu noåi. Sau laàn moå sinh khoânghieåu do aûnh höôûng theá naøo maø Thu bò phaùtsinh beänh ñöôøng tieát nieäu. Nhìn Thu xanhxao, oám yeáu toâi raát lo, lieäu Thu coù coøn cô hoäilaøm meï nöõa khoâng ?.Chuùng toâi ai cuõng soát ruoät muoán veà Saøi

Goøn sôùm, nhöng coù leõ chæ coù toâi laø noân noùngnhaát, vì toâi coù meï vaø em trai toâi döôùi ñoù. Tìnhhình an ninh Saøi Goøn nhöõng ngaøy ñaàu saugiaûi phoùng vaãn coøn khaù phöùc taïp, do vaäy maøchöa saép xeáp ñöôïc nôi ñieàu trò cho chuùng toâi.Anh Ñaûnh ñang bò vieâm thaän ngöôïc doøng khaù



naëng caàn ñöôïc ñieàu trò gaáp. Chuùng toâi phaûichôø ñôïi sau leã möøng Ñaïi thaéng vaøo caùc ngaøy15, 16, 17 thaùng 5 môùi ñöôïc xuoáng thaønhphoá.Ngaøy 18 thaùng 5 chuùng toâi ñöôïc ñöa

xuoáng Saøi Goøn vaø naèm ôû beänh vieän Cô Ñoác,treân ñöôøng Thoaïi Ngoïc Haàu ( nay laø ñöôøngPhaïm vaên Hai- Quaän Taân Bình ).Ñaõ baét ñaàu vaøo muøa möa, nhöng beänh

vieän noùng khoâng chòu noåi. Do nôi ñaây tröôùckia ñöôïc thieát keá phoøng gaén maùy laïnh, nhöngmaùy bieán theá bò chaùy neân maùy laïnh khoângchaïy ñöôïc. Beänh vieän coù saün xe laên neân toâiñöôïc cho möôïn moät chieác. Coù xe laên toâi töï laênñi khaép beänh vieän ñeå tìm xem coù ai laø ngöôøiQuaûng Nam ñeå hoûi thaêm tung tích cuûa meï toâi.Chæ laø ñi tìm caàu may thoâi, chöù Saøi Goøn meânhmoâng vôùi haøng vaïn daân Quaûng Nam sinhsoáng raûi raùc thì khaùc gì “moø kim ñaùy beå”. Phaûitìm cho ñöôïc anh Tö Thieän thì may ra qua anhmôùi laàn tìm ñöôïc meï. Nhöng bieát tìm anhThieän ôû ñaâu ?. Chaéc phaûi chôø gaëp chò BöûuLan thì môùi tìm ñöôïc anh.Ngaøy 20 thaùng 5, coù moät toaùn nhaân vieân cuõ

cuûa beänh vieän ñi tìm thaêm ñoàng höông QuaûngNam. Toâi möøng voâ cuøng khi gaëp ñöôïc caùc chò.Moät chò hoûi toâi :- Chò ôû huyeän naøo ?- Toâi ôû Ñieän Baøn nhöng taûn cö leân ôû Queá

Sôn.- Em cuõng ôû Queá Sôn ñaây.Toâi möøng quaù hoûi luoân :- Chò ôû xaõ naøo ?- Em ôû Sôn Thuaän.- Toâi cuõng ñang muoán tìm moät ngöôøi baïn

ôû xaõ Sôn Thuaän- Queá Sôn.- Baïn chò teân gì ?.- Laø anh Tö Thieän, ôû Duøi Chieân.- AÛnh laø anh Taùm cuûa em ñoù.Toâi nghe maø nhö khoâng tin vaøo tai cuûa

mình. Toâi hoûi laïi :

- Vaäy anh Thieän laø anh ruoät cuûa chò haû ?.- Daï, aûnh (anh aáy)laø anh ruoät em. AÛnh thöù

taùm, em thöù möôøi.Toâi coù naèm mô khoâng ñaây ?. Toâi ñang

muoán tìm anh Thieän thì laïi gaëp em ruoät cuûaanh. Cuoäc gaëp gôõ kyø laï töôûng nhö coù ai saépñaët, ñöa ñaåy vaäy. Toâi hoûi chò :- Toâi ñang caàn gaëp anh Thieän laém. Chò coù

caùch gì giuùp toâi gaëp anh gaáp ñöôïc khoâng?.- Coù gì ñaâu chò, chieàu nay em veà gaëp aûnh

ngay thoâi maø. Chaéc chaén saùng mai anh Taùmem seõ vaøo thaêm chò.

Saùng ngaøy 21 thaùng 5, coù maáy ngöôøi baøcon beân noäi maø toâi chöa ñöôïc gaëp maët laàn naøotìm vaøo thaêm toâi. Ñoù laø chò em coâ Naêm Löu,baùc Nhieáp, baùc Nhieân; laø anh chò hoï cuûa batoâi. Hoï vaøo Saøi Goøn laäp nghieäp töø thôøi coøn cheáñoä Ngoâ ñình Dieäm.Chieàu ngaøy 21 thaùng 5 anh Thieän ñi cuøng

moät ngöôøi thanh nieân vaøo thaêm toâi. Anh emlaâu ngaøy gaëp laïi caû toâi vaø anh ñeàu raát möøng.Caâu ñaàu tieân anh noùi vôùi toâi :- Ngaøy mai em seõ ñöôïc gaëp meï.- Thoâi, anh ñöøng noùi xaïo, em khoâng tin

ñaâu.Ngöôøi thanh nieân ñi cuøng anh noùi xen vaøo,

nhö xaùc nhaän lôøi anh Thieän vöøa noùi vôùi toâi.- Ñuùng ñaáy chò, em ñi hoûi tin töùc meï chò cho

anh Thieän ñoù.- Meï chò ñang ôû ñaâu maø em tìm ñöôïc ?.- Meï em laø con gaùi toäc Traàn Coâng maø chò.

Meï em nhôø baø con trong toäc tìm giuùp. Meï chòveà queâ mai môùi vaøo.Hoùa ra laø theá. Töø hoài môùi quen anh Thieän

ôû Loäc Ninh toâi coù noùi vôùi anh ba toâi laø conchaùu toäc Traàn Coâng ôû Tö Phuù. Chæ keå qua loacho bieát thoâi, nhöng toâi khoâng ngôø anh laïi nhôùkyõ nhö theá.Ngöôøi thanh nieân ñi cuøng anh Thieän teân laø

Yeâm. Toâi caùm ôn Yeâm roái rít khoâng bieát maáylaàn.



Ñeâm hoâm ñoù toâi gaàn nhö thöùc traéng, chæmong trôøi mau saùng. Tính töø ngaøy toâi ñöôïc meïthaêm nuoâi ôû Phuù Taøi hoài naêm 1971 ñeán luùcnaày ñaõ troøn 4 naêm.Ngaøy 22 thaùng 5, ngay töø saùng sôùm toâi ñaõ

laên xe ra ngoài ôû haønh lang ñeå chôø ñoùn meï.Khoâng bieát meï coù vaøo hoâm nay khoâng nhæ ?.Ñeán giôø gaàn aên tröa toâi veà phoøng ñeå aên cômthì meï vaøo cuøng vôùi moät ngöôøi nöõa. Hai meïcon oâm nhau möøng rôõ, mieäng cöôøi toeùt maønöôùc maét chaûy daøi. Meï ôi, chieán tranh ñaõ keátthuùc, con ñaõ veà vôùi meï ñaây roài!.Ngöôøi ñi cuøng meï toâi laø thím Ba Daàn vôï

chuù Ba Hoäi, ngöôøi ñaõ cöu mang Chu khi meïtoâi coøn ñang trong tuø.Meï vöøa veà queâ gaëp Taân. Chu khoâng bò ñi

lính. Ba tin vui ñeán vôùi toâi cuøng luùc. Noãi lo laéngcuûa toâi baáy laâu nay ñaõ ñöôïc giaûi toûa. Möøngquaù ñi thoâi !. Toâi ñaõ chuaån bò tinh thaàn ñeå ñoùnnhaän tin xaáu nhaát veà Taân, vaäy maø em vaãn coønsoáng ñeán ngaøy chaám döùt chieán tranh. Duø

thöông taät naëng nhöng toâi vaãn soáng ñeå ñöôïcnhìn thaáy ñaát nöôùc yeân bình, hôn bao nhieâungöôøi ñaõ vónh vieãn naèm xuoáng, trong ñoù coùquaù nhieàu baïn beø toâi ôû caû hai chieán tuyeán. Ñaõdaán thaân laø chaáp nhaän hy sinh. Toâi ñaõ goùpmoät phaàn maùu xöông cuûa mình cho ñaát nöôùccoù ngaøy hoâm nay, toâi coù quyeàn töï haøo veà ñieàuñoù. Meï toâi vaãn coøn ñuû 3 ñöùa con; coâ döôïng,caäu toâi khoâng coù ai hy sinh. Coøn haïnh phuùcnaøo baèng. Vui quaù, möøng quaù meï ôi !!. Neáuñoâi chaân laønh laën chaéc toâi ñaõ nhaûy leân maø heùtto: Meï ôi, con sung söôùng quaù ! Haïnh phuùcquaù !.Nhöõng ngaøy sau ñoù, ngaøy naøo meï cuõng

vaøo vôùi toâi. Dì toâi vaø caùc em con dì cuõng vaøothaêm. Sau hôn 10 naêm toâi môùi ñöôïc gaëp laïi dì.Toâi mang naëng ôn dì döôïng ñaõ cöu mang meïtoâi vaø Chu trong nhöõng ngaøy hoaïn naïn (...).

(*) Giaûi B, ruùt trong: TRAÀN DUY PHÖÔNG - Toâi nghe toâihaùt (Töï truyeän) Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 214tr.

NSNA. NGUYEÃN ÑÌNH TOAÙNAÛnh trong Trieån laõm cuûa taùc giaû “Kyû nieäm 90 naêmngaøy sinh Vaên Cao (1923-2013)”* Giaûi B - Giaûi thöôûng VHNT naêm 2013 cuûa Lieân hieäpcaùc Hoäi Vaên hoïc Ngheä thuaät Vieät Nam.



Khi coøn beù soáng ôû queâ meï ( xaõ ÑöùcPhuùc, huyeän Ñöùc Thoï tænh Haø Tónh )toâi khoâng heà bieát ba toâi laøm ngheà gì.

Do ñaàu oùc non nôùt, cuõng do ba toâi cöù ñi coângtaùc bieàn bieät. Luùc ôû Sôû thoâng tin tuyeân truyeànNgheä An, khi ñi chieán tröôøng Bình Trò Thieân,roài veà Hoäi vaên ngheä Lieân khu Tö, sau ñoù leânVieät Baéc. Naêm 1955 boán meï con ra Haø Noäitoâi môùi bieát ba laøm ngheà vaên, ngheà baùo ( luùcmôùi ra Haø Noäi gia ñình ôû thueâ trong moät caùichaùi beáp cuûa moät oâng vieân chöùc löu duïng, soánhaø 126 phoá Baø Trieäu ). Ba mang veà ñuû loaïisaùch baùo, nhaø khoâng coù tuû ñöïng saùch ba vöùt

ngoån ngang treân giöôøng, treân baøn. Nhieàu baïnbeø cuûa ba nhö Cheá Lan Vieân, Nguyeân Hoàng,Nguyeãn Khaûi, Nguyeãn Kieân, Quang Duõng,Leâ Minh… ñeán chôi. Toâi ñi hoïc buoåi saùng,buoåi chieàu khoâng bieát laøm gì ñaønh vôù laáysaùch baùo ñoïc. Ngay laäp töùc chöõ nghóa ñaõcuoán huùt laáy toâi. Toâi ñeå yù ñeán töøng thaùi ñoä, cöûchæ, caâu chuyeän cuûa ba vaø baïn beø ñoàngnghieäp…Moät ñeâm muøa ñoâng giaù buoát toâi thöùc daäy

luùc ba giôø saùng thaáy döôùi aùnh ñeøn tuø muø bañang khoaùc moät caùi chaên boâng ngoài imphaêng phaéc ñoïc moät cuoán saùch tieáng Phaùp.Toâi töï hoûi: vì leõ gì ba coù nieàm ñam meâ vôùi chöõnghóa nhö vaäy. Caû nhaø khoâng ai theo ngheàvaên, oâng baø noäi laøm ngheà buoân baùn, caùc o vaøcaùc chuù cuõng laøm nhöõng ngheà chaúng dính líugì ñeán chöõ nghóa. Sau naøy ñoïc caùc baøi vieátcuûa ba toâi vaø baøi phoûng vaán cuûa nhaø vaênNguyeãn Coâng Hoan toâi môùi vôõ leõ ra. Queâ ôûxaõ Tieán Thuûy, huyeän Quyønh Löu khi ra hoïc ôûQuoác hoïc Vinh ba troï hoïc ôû nhaø oâng Cöû nhaânHoà Phi Thoáng ( boá vôï nhaø vaên Ñaëng ThaùiMai). ÔÛ ñoù coù moät kho saùch töø vaên hoïc Phaùpñeán vaên hoïc Vieät Nam vôùi caùc taùc giaû nhöNguyeãn Coâng Hoan, Thaïch Lam, Theá Löõ,Nhaát Linh, Khaùi Höng, Vuõ Troïng Phuïng,Nguyeân Hoàng… Ba toâi cuøng moät soá ngöôøi baïnhaêm hôû ñoïc, caøng ñoïc caøng ngaïc nhieân,sung söôùng phaùt hieän ra söï kyø dieäu cuûa tieángVieät trong vieäc phaûn aùnh cuoäc soáng phongphuù, ña daïng xung quanh mình. Cuøng vôùivaên hoïc Vieät Nam thì vaên hoïc Phaùp ( qua caùcbaûn dòch ) giuùp ba toâi môû mang hieåu bieát

BA TOÂI- NHAØ VAÊN BUØI HIEÅNBUØI QUANG TUÙ(Hoäi VHNT Ñoàng Nai)



theâm theá giôùi beân ngoaøi. Tuy nhieân coøn coùmoät taùc ñoäng nöõa ñoù laø nhaø tröôøng Vieät Phaùpluùc baáy giôø. Hoài ñoù ôû nhaø tröôøng coù moät oângthaày cöïc kyø nguyeân taéc. Nghóa laø giôø giaûngbaøi baèng tieáng Taây thaày baét caû lôùp noùi baèngtieáng Taây. Coù moät laàn ba moùt tieåu nhöng voántieáng Taây ít oûi quaù khoâng bieát noùi ra sao,ñöùng daäy xin pheùp vaø chæ xuoáng…ñuõng quaàn.Chaéc laø thaày hieåu nhöng do troø noùi chöachuaån neân thaày baét caû lôùp nghe giaûng giaûi laøxin ñi tieåu tieân, ñaïi tieän noùi tieáng Taây ra sao.Vaø thaày baét nhaéc laïi. Caùi söï taän tình keùo daøiaáy cuûa thaày khieán ba khoâng haõm noåi neân tieåu…ra quaàn. Töø ñoù ba ñaët ra quyeát taâm laø phaûihoïc cho gioûi tieáng Phaùp ñeå coù theå ñoïc tröïctieáp taùc phaåm baèng tieáng Phaùp. Vieäc ñoïc naøygiuùp naâng cao trình ñoä leân raát nhieàu. Loøngham meâ vieát vaên coù maàm moáng töø ñoù. Khilaøm coâng chöùc ôû Vinh ba baét ñaàu taäp döôïtvieát vaên. Ñöôïc moät ngöôøi baïn thaân khích leä:“vaên anh coù moät veû ñaëc bieät, ñoù laø ñaëc tính toâithích nhaát trong vaên chöông”, ba toâi maïnhdaïn gôûi truyeän “ Naèm vaï” cho tôø baùo Ngaøynay ngoaøi Haø Noäi. Truyeän ñöôïc in vaøo thaùng9- 1940 ôû trang giöõa vôùi lôøi ñeà töïa trang troïngcuûa Thaïch Lam. Maét gaàn nhö hoa leân, khoângñoïc noåi gì ñöôïc nöõa, ba nhaûy phoùc leân xeñaïp phoùng nhö ñieân qua haøng chuïc ñöôøngphoá, may maø khoâng lao vaøo oâ toâ. Thaùng 7-1941 taäp truyeän ngaén mang töïa ñeà Naèm vaïñöôïc ra maét, moät taäp truyeän coù caùi duyeân xöùNgheä, caùi veû ñaëc saéc rieâng chöa töøng coùtrong vaên chöông luùc baáy giôø. Con ñöôøngvaên chöông cuûa ba toâi ñöôïc khai thoâng töø ñoù.Nhöõng naêm thaùng soáng ôû phoá Baø Trieäu ñi

laøm veà ba thöôøng hay vui ñuøa vôùi toâi vì laø contrai uùt. Ba keå chuyeän tieáu laâm, chuyeän vui vuimaø ba gaëp doïc ñöôøng. Sau traän cöôøi saûngkhoaùi ba thöôøng töï thöôûng baèng caùch sai ñimua thuoác laù. Toâi caàm tieàn ra ngaõ tö TraànNhaân Toâng- Baø Trieäu mua vaøi ñieáu Tam Ñaûo,Tröôøng Sôn. Thöôû aáy toâi hay lang thang doïc

ñöôøng Hoà Xuaân Höông, Nguyeãn Du ñoå deá,baét ve. Coù laàn baét ñöôïc chuù ve, toâi cho baùmvaøo caây chanh, ñeán ñeâm chuù ve loät voû, ba raxem cuøng veû thích thuù. Ñeâm muøa ñoâng haianh trai ñuøa baèng caùch phuû chaên leân nhöõngchieác goái, ba ñi veà hoûi: “Tuù nguû roài aø”. Toâi naápsau caùnh cöûa cöôøi khuùc khích. Naêm 1960 bañöôïc cöû ñi chuyeán coâng taùc nöôùc ngoaøi laànñaàu tieân, ñi Lieân- Xoâ vaø Ru- Ma- Ni. Tröôùc khiñi ba hoûi thích quaø gì, toâi ñaùp: “ Con thích conquay”. Hoài aáy luõ treû coù phong traøo chôi quaybaèng goã oåi. Moät thaùng sau ba veà cuøng vôùivieäc ñöôïc ñoïc taäp buùt kyù Ñöôøng vui xöù baïntoâi coøn coù caû con quay to baèng nhoâm, moãi laànchoïi xuoáng ñaát noù quay tít, keâu u…u nghe raátvui. Nhöõng naêm aáy ñôøi soáng raát khoù khaên,sinh hoaït vaên ngheä nhieàu soùng gioù toâi vaãnthaáy ba ñieàm tónh, kieân trì, laïc quan trongcuoäc soáng vaø coâng vieäc.Gia ñình toâi chuyeån ñeán khu nhaø C4 khu

taäp theå Kim Lieân naêm 1963. Cuõng trong naêmñoù ba coù chuyeán ñi veà queâ höông baùm bieåncuøng baø con daân chaøi. Thuyeàn bò baõo toá daïttôùi vuøng bieån Bieän Sôn ( Thanh Hoùa). Trôû veàba vieát baøi buùt kyù “ Baùm bieån”, sau naøy ñöôïcñöa vaøo saùch giaùo khoa phoå thoâng. Keå töø naêm1964 Myõ tieán haønh chieán tranh phaù hoaïi, babaét ñaàu coù nhöõng chuyeán ñi coâng taùc daøi ngaøyvaøo tuyeán löûa khu Boán: Quaûng Bình, VónhLinh, Ngheä An, Haø Tónh. Trôøi khoâng phuù choba trí töôûng töôïng phong phuù neân muoán saùngtaùc phaûi ñi thöïc teá, naém baét thöïc teá. Thöôû vieát“ Naèm vaï” laø do soáng gaén boù vôùi baø con daânchaøi queâ höông, gaén boù vôùi cuoäc soáng thò daânôû thaønh phoá Vinh. Taäp AÙnh maét laø keát quaûcuûa chuyeán ñi moät naêm röôõi vaøo chieán tröôøngBình Trò Thieân khoùi löûa. Theá laø vôùi chieác ba loâvaø chieác xe ñaïp Ñi –a maêng ba toâi ñaõ ñoäi bomñaïn, möa naéng rong ruoåi treân caùc neûo ñöôøngkhu Boán. Coù naêm giaùp Teát tranh thuû giaëcngöøng baén vaøi ngaøy laø ñi . Naêm 1967 nhôø nhaøvaên Nguyeãn Minh Chaâu giôùi thieäu ba ñöôïc ñi



nhôø chieác xe taûi quaân böu vaøo tôùi Dieãn Chaâu,Ngheä An. Caùc ñoàng chí coâng an huyeän giôùithieäu ba ñeán ôû nhôø moät traïi chaên nuoâi lôïn.Ñeâm giao thöøa pha traø ngon môøi caùc cuïthöôûng thöùc, môû ñaøi cho caùc cuï nghe chöôngtrình Teát beân tieáng lôïn uûn æn khieán caùc cuï cöùmaõi “ caûm ôn oâng nhaø vaên toát buïng”. Coù khivöøa ñi Lieân Xoâ sung söôùng veà thì vaøi ngaøy sauñaõ cuøi cuïi ñaïp xe vaøo tuyeán löûa vôùi nhöõngtieáng maùy bay gaàm rít treân ñaàu, vöôït quanhöõng cung ñöôøng buøn laày nhaõo nhoeùt, nhamnhôû hoá bom, nhöõng caây caàu cheo leo. Töøtuyeán löûa caùc buùt kyù, truyeän ngaén ñaõ ra ñôøi kòpthôøi phuïc vuï cho cuoäc chieán ñaáu (“Nôï maùu”,“Chuùng noù laø moät luõ ñeâ heøn”, “Nhöõng gioïtnöôùc maét cuûa nöõ tieåu ñoäi tröôûng BíchHöôøng”). Ba mang nhöõng chaát lieäu töôi roùi aáyveà Haø Noäi vieát tieáp (“Ñôïi”, “Chieác laù”, ”Giaûndò”). Nhöõng naêm chieán tranh gia ñình moãingöôøi moät ngaû, baø, meï vaø em gaùi ñi sô taùn ôûBeán Ñuïc, Chuøa Höông. Anh trai ñaàu ñi Ñöùc,anh trai thöù hai ñi boä ñoäi, toâi daïy hoïc ôû QuoácOai. Mình ba baùm truï ôû Haø Noäi. Meï toâi laøm ôûthö vieän Hoäi Nhaø vaên luoân luoân chu ñaùo, lolaéng cho choàng con. Meï ñaõ chuaån bò löôngthöïc, thöïc phaåm cho ba. Ba thöôøng thích aênmoùn mì sôïi ñaäp theâm moät quaû tröùng, boû íthaønh toûi, haït tieâu. Ba vöøa aên vöøa ngaãm nghó.Ba ñaõ vieát trong caên nhaø vaéng laëng, vaéng laëngñeán noãi moät tieáng thaïch suøng cuõng laøm vangñoäng caû khu nhaø. Coù nhöõng ñôït moïi ngöôøi trôûveà Haø Noäi thì khoâng khí boãng trôû neân roän ròpvaø caên nhaø boãng chaät choäi. Coù luùc ba vieát ôûnhaø coù khi phaûi leân Hoäi Nhaø vaên hoaëc traïisaùng taùc ôû Quaûng Baù. Moät laàn vaøo ngaøy chuûnhaät- ba toâi keå: “ gaëp oâng Thi ngoài vieát hai anhhai caùi baøn ngoài quay löng vaøo nhau cho deãvieát”. Ba vaãn coù thoùi quen thöùc khuya suynghó, nghieàn ngaãm cho chín roài môùi vieát. Ñeåkhoâng aûnh höôûng ñeán giaác nguû vôï con bathöôøng ñoùng cöûa ñi laïi doïc haønh lang, thænhthoaûng ngoài beät xuoáng baäc caàu thang, ñieáu

thuoác laù ñoû laäp loøe. Hoài ôû C4 Kim Lieân coùnhieàu baïn vaên ñeán chôi. Nguyeãn Coâng Hoan,Xuaân Dieäu, Nguyeãn Vaên Boång, Phan Töù,Phaïm Hoå, Ñoã Chu, Nguyeãn Thò Ngoïc Tuù, VoõVaên Tröïc, Quang Huy…thöôøng hay lui tôùi. Ñaëcbieät caùc baïn vaên ôû tuyeán löûa Quaûng Bình,Ngheä An, Haø Tónh moãi laàn ra coâng taùc hay ñihoïp, ñi hoïc thöôøng ñöôïc ba toâi môøi tôùi aên côm,böõa aên hay coù moùn buùn vòt, buùn chaû, nem raùn,thòt quay uoáng vôùi röôïu mô. Nhaø thô XuaânHoaøng, Nguyeãn Vaên Dinh, nhaø thô Traàn NhaätThu, Laâm Thò Myõ Daï, Leâ Thò Maây, nhaø vaênTraàn Coâng Taán, nhaø thô Traàn Höõu Thung,Minh Hueä laàn naøo ra Haø Noäi cuõng gheù ñeán.Toâi coøn nhôù tieáng cöôøi saûng khoaùi cuûa nhaø thôXuaân Hoaøng, gioïng noùi nhoû nheï cuûa nhaø thôTraàn Nhaät Thu, veû nöõ tính cuûa nhaø thô LaâmThò Myõ Daï. Sau moãi böõa côm toâi thöôøng ñaûmnhaän coâng vieäc vaùc xe ñaïp cuûa hoï xuoáng caàuthang( nhaø treân gaùc 4, vaû laïi luùc ñoù hoï ñaõ coùhôi men), coøn nhôù tieáng noùi boäc tröïc cuûa nhaøthô Nguyeãn Vaên Dinh: “Mi vaùc cho tau caùi xeni”. Naêm 1972 ba töø Hoäi Nhaø vaên veà Nhaø xuaátbaûn Vaên hoïc, möôøi hai ngaøy ñeâm bom B52baùm truï ôû Haø Noäi ñeå vieát baøi cho caùc baùophaûn aùnh kòp thôøi khí theá chieán ñaáu vaø chieánthaéng cuûa quaân vaø daân Haø Noäi. Naêm 1973sau khi Quaûng Trò ñöôïc giaûi phoùng ba ñithaúng vaøo maûnh ñaát aáy ñeå laáy tö lieäu vieát baøi.Nhöõng naêm choáng Myõ vôùi caûm höùng maõnhlieät cuûa moät moät nhaø vaên cuøng soáng, tham giachieán ñaáu vôùi nhaân daân mình ba ñaõ raát haøohöùng, thaêng hoa trong saùng taùc. Vieát ñöôïcnhieàu, vieát coù chieàu saâu, coù neùt rieâng. Ba toâiñaõ chuù taâm khai thaùc veû ñeïp trong ñôøi soángnoäi taâm cuûa nhöõng ngöôøi daân, ngöôøi lính, caùnboä nôi tuyeán löûa vaø ôû Haø Noäi, veû ñeïp aáythöôøng khoâng theå hieän trong chieán ñaáu maøtrong sinh hoaït ñôøi thöôøng, trong caùc moáiquan heä. Coù moät chuyeän vui: ba toâi ñöôïc giaûithöôûng truyeän ngaén hay cuûa baùo Vaên ngheänaêm 1970. Truyeän ngaén naøy khoâng phaûi



töôûng töôïng nhieàu, chaát lieäu laáy töø cuoäc soánggia ñình toâi. Nhaän giaûi thöôûng ba cuõng höùngkhôûi ñaïp xe nhö thôøi ñöôïc in taäp Naèm vaïnhöng khoâng daùm ñaïp nhanh vì trong phaànthöôûng coù caùi…phích.Naêm 1973 toâi rôøi gia ñình vaøo chieán tröôøng

mieàn Nam. Ra ñi maø khoâng bieát bao giôø ñöôïctrôû veà Haø Noäi, trôû veà maùi nhaø yeân aám, nôi ñaõlöu daáu bao nhieâu kyû nieäm cuûa ñôøi toâi. AÁy theámaø chæ hai naêm sau toâi ñaõ gaëp ba ôû Saøi Goøn,möøng khoân xieát. Ñeán naêm 1976 ba coù moätchuyeán ñi daøi vaøo Saøi Goøn, ôû nhaø cuûa nhaø vaênLyù Vaên Saâm, 16 Tröông Quoác Duïng. Ba ñiñòa ñaïo Cuû Chi, tìm hieåu hoaït ñoäng cuûa bieätñoäng Saøi Goøn.“ Phaûi phaêng moái”- ba toâi noùinhö vaäy-nghóa laø phaûi laàn tìm nhöõng soá phaännhaân vaät trong maïng löôùi hoaït ñoäng chaèngchòt cuûa nhöõng chieán só bieät ñoäng. Ba coønnhieàu chuyeán ñi vaøo Nam, coù laàn nhôø taøingoaïi giao cuûa nhaø vaên Ñoã Chu coøn ñöôïc ñimaùy bay löôïn voøng treân soâng nöôùc mieàn TaâyNam boä. Ba ñi Thaùi Bình, Thanh Hoùa, Hueá,Taây Nguyeân. Ñi thöïc teá, hoäi hoïp, chaám thitruyeän ngaén, phim.Töø naêm 1978 ba ñaõ maïnh daïn vaø ñieàm

tónh ñoåi môùi ngoøi buùt höôùng vaøo ñeà taøi hieänñaïi. Söï ñoåi môùi naøy khoâng phaûi ngaãu nhieânmaø coù. Noù ñaõ manh nha töø caùch keå chuyeäntrong taäp Naèm vaï (“Keû hoâ hoaùn” “Chieàusöông”, “Caùi doïc taåu “), ñoù laø caùch vieát nöûa hönöûa thöïc, chuyeän ñôøi thöïc vaø giaác mô ñan xenlaãn nhau. Ñeán giai ñoaïn naøy ba toâi ñaõ coù moätquaù trình tích hôïp giöõa vaên hoùa phöông Taâyvaø vaên hoùa Vieät Nam( thoâng qua vieäc ñoïc vaødòch haøng saùu ngaøn trang caùc taùc phaåm vaênhoïc phöông Taây, thoâng qua vieäc ñoïc caùc taùcphaåm vaên hoïc Vieät Nam vaø saùng taùc vaênhoïc). Ba toâi ñaõ vaän duïng nhuaàn nhuyeãn kyõthuaät töï söï hieän ñaïi ( doøng yù thöùc, phaân taâmhoïc, giaác mô) ñeå khaùm phaù traïng thaùi taâm lyùheát söùc phöùc taïp cuûa nhaân vaät, caùi traïng thaùiñoù dieãn ra trong moät khoaûnh khaéc( ba toâi cho

raèng truyeän ngaén laø maåu truyeän döïng leânbaèng caùch laåy ra moät khoaûnh khaéc trong cuoäcñôøi moät con ngöôøi). Kyõ thuaät töï söï hieän ñaïi aáycoøn theå hieän ôû choã ngöôøi ta coù nhieàu caùch ñoïcvaø hieåu vaên baûn. “ Phaûi vieát cho aån aûo”- ba toâithöôøng noùi nhö vaäy. Caùc truyeän ngaén “Caùi-boùng-coïc”, “Sai phaïm cuoái ñôøi”, “Ngöôøi töøngñieàu khieån ñöôïc chieâm bao”, “Chuyeán xe thôøigian” laø tieâu bieåu cuûa loaïi truyeän ngaén naøy. Bavieát nhieàu theå loaïi, truyeän ngaén, buùt kyù, hoài kyùvaø tieåu luaän ñoàng thôøi dòch nhieàu ñaàu saùchnhöng thaønh coâng hôn caû ôû theå loaïi truyeänngaén. Coù theå noùi ôû theå loaïi naøy ba ñaõ môû ramoät loái ñi rieâng cho mình. Nhaø vaên Ma VaênKhaùng coù lyù khi vieát: “Vaãn laø nhöõng truyeänngaén cuûa ngaøy hoâm nay, hieän ñaïi, khoâng heàxöa cuõ”.Toâi coâng taùc ôû nghaønh gíao duïc tænh

Ñoàng Nai nhöng ngoïn löûa ñam meâ vaênchöông maø ba truyeàn cho thì khoâng bao giôønguoäi taét. Moãi laàn ra Haø Noäi thaêm gia ñìnhtoâi laïi ñöôïc tieáp theâm löûa. Ba thöïc söï chí coát,soáng cheát vôùi ngheà vieát. Ngheà vaên chính laøsöï löïa choïn duy nhaát cuûa ba ñeå coáng hieáncho xaõ hoäi. Ngheà vaên cuõng laø ngheà taïo neânthu nhaäp – tuy ít oûi nhöng raát saïch seõ ñeåphuï theâm vaøo ñoàng löông höu khieâm toán.Caên hoä 401 nhaø G2 khu taäp theå Trung Töïthöôøng saùng ñeøn ñeán möôøi hai giôø khuya(ba toâi chuyeån veà ñaây töø naêm 1981, ôû cuøngnhaø vôùi nhaø vaên Vuõ Ngoïc Phan, nhaø thôHoaøng Minh Chaâu, nhaø thô Phaïm TieánDuaät, nhaø baùo Phan Quang). Nhaø chaät, baønlaøm vieâc cuûa ba aùp saùt töôøng, ngay loái cöûara vaøo. Ñeâm ba caëm cuïi ñoïc, môû töø ñieån tìmtöø ñeå dòch, giôû taøi lieäu ñeå tra cöùu vaø caëm cuïivieát, dòch. Nhöõng luùc khoâng laøm vieäc ôû baønba ñi laïi trong caên hoä chaät heïp ngaãm nghó,nhöõng ñeâm heø oi noàng ba vöøa ñi laïi thænhthoaûng laïi phaåy quaït cho caû nhaø theâm laøngioù maùt. Nhöõng naêm taùm möôi ñeán khuyanöôùc môùi ñöôïc bôm leân caùc taàng treân, ba



keát hôïp vöøa laøm vieäc vöøa höùng nöôùc.Thöôøng thöùc khuya nhö vaäy ba nguû ñeán baûygiôø saùng môùi daäy, pha caø pheâ uoáng vaø aênsaùng roài ngoài vaøo baøn. Buoåi tröa thöùc daäyluùc khoaûng hai giôø uoáng theâm moät cöõ caøpheâ nöõa roài laøm vieäc. Böõa aên tröa vaø chieàucoù moùn aên töôi ba uoáng moät ly röôïu thuoác.Toâi thaáy ba soáng vaø laøm vieäc nhö vaäy maøngaïc nhieân, khaâm phuïc voâ cuøng. Nhöõngbieán ñoäng phöùc taïp cuûa giaù caû, cuûa xaõ hoäi,cuûa ñôøi soáng vaên ngheä laø ngöôøi nhaïy beùn,thöùc thôøi ba ñeàu nhaän bieát. Nhöng ba vaãnkieân trì ñieàm tónh laøm caùi coâng vieäc vaênchöông cuûa mình. Dòch nhöõng cuoán saùchdaøy coäp “ ngoài coïm caû löng suoát ba thaùngtrôøi môùi xong”- ba noùi. Ba vieát kyù töông ñoáinhanh nhöng vieát truyeän thì kyõ löôõng, caånthaän voâ cuøng. “Phaûi nghieàn ngaãm”. – nhöba taâm söï- haøng vaøi naêm, nhanh nhaát laø vaøithaùng môùi ra ñöôïc truyeän ngaén. Ba traên trôûtöø nhaân vaät, coát truyeän, caâu chöõ ñeå laøm saomoãi truyeän taïo ñöôïc aán töôïng trong baïnñoïc. Keå caû khi ñoïc taùc phaåm ba cuõng ñoïc kyõroài môùi phaùt bieåu yù kieán. Toâi nhôù laàn hoäithaûo veà truyeän ngaén Nguyeãn Minh Chaâu bañoïc ñi ñoïc laïi truyeän “Ngöôøi ñaøn baø treânchuyeán taøu toác haønh” vaø cöù traên trôû veà caùchxaây döïng nhaân vaät ngöôøi ñaøn baø coù thuyeátphuïc khoâng.Thöôøng trong böõa côm hoaëc luùc ngoài

uoáng nöôùc ba hay keå chuyeän caùc baïn beøvaên ngheä cuûa mình. Chuyeän oâng Löu TroïngLö hoài ôû Vaên ngheä Lieân khu Tö noùi nhòu:“Chuùng ta phaûi phaùt trieån ca ve hoø daøo”.OÂng ñaõng trí ñeán möùc maëc aùo sô mi queânxoû oáng tay laïi khoaùc caùi aùo boâng ôû ngoaøithaønh thöû döôùi caùi aùo boâng coù caùi…ñuoâi. Nhaøthô Hoaøng Trung Thoâng uoáng röôïu say ñaïpxe doïc ñöôøng khoâng phaân bieät ñöôïc oâ toâ vaøxe ñaïp nöõa neân môùi coù caâu thô: “Vieät NamDaân chuû Coäng hoøa / OÂ toâ, xe ñaïp cuõng laønhö nhau”. Nhaø thô Xuaân Dieäu thì noùi: “Bò

baùo naøy, ñaøi noï hoái thuùc nhieàu khi cuõng böïcmình, nhöng nghó ñi nghó laïi cuõng vui vì coøncaùi duyeân giaø. Khoâng coù duyeân thì xaõ hoäi hoïcom-maêng mình laøm gì”. Cheá Lan Vieân laøbaïn thaân cuûa ba toâi, ba hay keå veà nhöõng kyûnieäm cuøng hoaït ñoäng ôû chieán tröôøng BìnhTrò Thieân. Moãi khi nhaéc ñeán vieäc Cheá LanVieân qua ñôøi sôùm ôû tuoåi saùu chín, ba boài hoàixuùc ñoäng: “Toäi nghieäp”. Keå veà baùc NguyeãnTuaân ba nhaéc tôùi nhöõng böùc thö vieát trao ñoåivaên chöông cuûa baùc töø nhöõng naêm boánmöôi cuûa theá kyû tröôùc, böùc thö naøo vieátcuõng coù hoïa tieát caùnh buoàm caêng trong gioù,löôùt teân bieån vôùi töïa ñeà “ Gioù ñaõ leân”. Ñaëcbieät ba chuù yù theo doõi, khen ngôïi caùc caâybuùt treû nhö Nguyeãn Khaéc Tröôøng, BaûoNinh, Döông Höôùng…Nhieàu naêm laøm trong Ban Chaáp haønh,

Ban thöôøng vuï Hoäi Nhaø vaên, Chuû tòch Hoäiñoàng vaên xuoâi ba luoân luoân laø trung taâmñoaøn keát. Nhieàu baïn vaên nhaän xeùt: Buøi Hieånsoáng hieàn laønh, ñoân haäu, hoùm hænh, ñöôïcnhieàu ngöôøi quyù meán. Toâi xin noùi theâm ñieàunaøy: ba toâi soáng raát khieâm nhöôøng. Hoài laømchuû tòch Hoäi ñoàng vaên xuoâi, ba ñaõ ngoaøi baûymöôi tuoåi, ba noùi vôùi toâi: “ Ba thöôøng noùi vôùianh em, luùc naøo thaáy toâi neâu vaán ñeà maøkhoâng keát ñöôïc nöõa thì baám ñeå toâi xin ruùt luikhoûi chöùc chuû tòch”. Ñôït xeùt giaûi thöôûng HoàChí Minh, ba ñaõ nhöôøng ñeà nghò giaûi thöôûngcho nhaø vaên Nguyeãn Vaên Boång- nhaø vaênmieàn Nam luùc aáy ñang oám naëng.Nhôù veà ba toâi, toâi nghó veà moät theá heä nhaø

vaên cuøng thôøi vôùi ba. Hoï giaøu taâm huyeát,daán thaân, gaén boù thieát tha vôùi vaän meänh daântoäc, ñaát nöôùc, ngöôøi taøi ít taøi nhieàu, nhöngñeàu coù ñoùng goùp cho vaên hoïc nöôùc nhaø.Ñieàu naøy duø ai coù yù ñoà phuû nhaän cuõngkhoâng theå phuû nhaän ñöôïc. �

(*) Giaûi C, ruùt trong: Vieân phaán vaø caây buùt (Chaândung vaên hoïc) Nxb. Treû, TP. Hoà Chí Minh, 2013, tr. 57-68



N GHIEÂN CÖÙU - TRAO ÑOÅI - PHEÂ BÌNH

1. Veà tình hình hoaït ñoäng baùo chítuyeân truyeàn vaên hoïc, ngheä thuaätNhö caùc ñoàng chí ñaõ bieát, thaùng 8 naêm

2013, Hoäi ñoàng Lyù luaän, pheâ bình vaên hoïc,ngheä thuaät Trung öông phoái hôïp vôùi BoäThoâng tin vaø Truyeàn thoâng, Boä Vaên hoùa,Theå thao vaø Du lòch ñaõ toå chöùc Hoäi nghòbaùo chí vaên ngheä toaøn quoác. Trong baùo caùoñaùnh giaù tình hình hoaït ñoäng cuûa baùo chívaên ngheä naêm 2012 vaø moät soá nhieäm vuïtrong thôøi gian tôùi do laõnh ñaïo Boä Thoâng tinvaø Truyeàn thoâng trình baøy taïi Hoäi nghò ñoùñaõ neâu töông ñoái ñaày ñuû. Böôùc sang naêm

2013, chuùng toâi xin nhaán maïnh theâm moätsoá ñieåm sau:- Soá löôïng aán phaåm, löôïng phaùt haønh vaø

hình thöùc cuûa baùo chí vaên ngheä ngaøy caøngphaùt trieån, chieám tyû troïng ngaøy caøng lôùntreân taát caû caùc loaïi hình baùo chí vaø cuûa taátcaû caùc loaïi hình vaên hoïc, ngheä thuaät (phaùtthanh - truyeàn hình, baùo in, baùo maïng, taïpchí vaø nhieàu aán phaåm….). Tính ñeán nay, töøtrung öông ñeán tænh, thaønh phoá, ñaõ coù tôùitreân 80 cô quan baùo chí vaên hoïc, ngheäthuaät. Ngoaøi 3 Boä coù baùo, taïp chí vaên hoïc,ngheä thuaät chuyeân ngaønh nhö Boä Quoác

Taêng cöôøng phoái hôïp giöõa Hoäi ñoàngLyù luaän, Pheâ bình VHNT Trung öông vaø caùccô quan Baùo chí ñeå naâng cao chaát löôïng,hieäu quaû Baùo chí tuyeân truyeàn veà VHNT(Baùo caùo Ñeà daãn taïi cuoäc Toïa ñaøm do PGS. TS. ÑAØO DUY QUAÙT, Phoù Chuû tòchThöôøng tröïc Hoäi ñoàng Lyù luaän – Pheâ bình VHNT Trung öông trình baøy)

LTS: Chieàu 10/4/2014 taïi Haø Noäi, Hoäi ñoàng Lyù luaän, Pheâ bình VHNT Trung öông ñaõchuû trì cuoäc Toïa ñaøm vôùi chuû ñeà “Baùo chí tuyeân truyeàn veà vaên hoïc ngheä thuaät qua15 naêm thöïc hieän Nghò quyeát Trung öông 5 (khoùa VIII)”.Ñoâng ñaûo caùc nhaø baùo thuoäc caùc cô quan baùo chí ôû Trung öông vaø Haø Noäi

cuøng caùc nhaø quaûn lyù VHNT ôû caùc Boä, Ban, ngaønh, Hoäi VHNT coù lieân quan ñaõ tôùidöï. Hoäi nghò ñaõ trao ñoåi, nhaát trí ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng phoái hôïp giöõa Hoäi ñoàngLyù luaän, Pheâ bình VHNT Trung öông vôùi caùc cô quan baùo chí, nhaèm naâng cao hieäuquaû cuûa baùo chí tuyeân truyeàn veà VHNT.Döôùi ñaây, Dieãn ñaøn Vaên ngheä Vieät Nam trích ñaêng Baùo caùo Ñeà daãn do PGS.

TS.ÑAØO DUY QUAÙT, Phoù Chuû tòch Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng Lyù luaän, Pheâ bình VHNT Trungöông trình baøy taïi Toïa ñaøm.


phoøng, Boä Coâng an, Boä Vaên hoùa, Theå thaovaø Du lòch, thì haàu heát treân caùc baùo cuûa caùctoå chöùc chính trò - xaõ hoäi, treân heä thoáng phaùtthanh - truyeàn hình töø trung öông ñeán ñòaphöông ñeàu duy trì thöôøng xuyeân caùcchuyeân trang, chuyeân muïc veà vaên hoïc,ngheä thuaät. Naêm 2013, baùo chí vaên ngheäcoi troïng tuyeân truyeàn ñöôøng loái, quanñieåm, chuû tröông cuûa Ñaûng veà vaên hoïc,ngheä thuaät, goùp phaàn tích cöïc trong vieäcnaâng cao nhaän thöùc veà vò trí, vai troø cuûa vaênhoùa, vaên hoïc, ngheä thuaät, boài ñaép khaùtvoïng cuûa ñoäi nguõ vaên ngheä só saùng taïonhieàu taùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät coù giaùtrò tö töôûng vaø ngheä thuaät cao. Qua baùo chí,nhöõng hoaït ñoäng vaên hoïc, ngheä thuaät, caûhoaït ñoäng saùng taïo vaên hoïc, ngheä thuaät, caûhoaït ñoäng lyù luaän, pheâ bình ñeàu ñöôïc caäpnhaät, phaûn aùnh sinh ñoäng, ñaäm neùt treâncaùc baùo, ñaøi ñaõ taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán ñôøisoáng tinh thaàn toaøn xaõ hoäi, giuùp ñoäc giaû,coâng chuùng coù theâm nhieàu caûm thuï môùi veàvaên hoïc, ngheä thuaät. Thoâng qua nhöõnghình töôïng, ngoân ngöõ ngheä thuaät vôùi nhieàuhình thöùc môùi meû, haáp daãn, vaên hoïc, ngheäthuaät ñaõ phaûn aùnh kòp thôøi, sinh ñoäng ñôøisoáng hieän thöïc, töø ñoù goùp phaàn boài döôõngtaâm hoàn, tình caûm, nhaân caùch con ngöôøi,boài döôõng loøng yeâu nöôùc, giöõ gìn, phaùt huynhöõng giaù trò truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daântoäc trong coâng cuoäc ñoåi môùi, hoäi nhaäp quoácteá, trong söï nghieäp baûo veä chuû quyeàn, toaønveïn cuûa ñaát nöôùc. Ñaëc bieät, baùo chí vaênhoïc, ngheä thuaät ñaõ goùp phaàn tích cöïc, coùhieäu quaû trong ñaáu tranh choáng laïi caùc luaän

ñieäu traùi vôùi ñöôøng loái vaên ngheä cuûa Ñaûng;pheâ bình, uoán naén nhöõng hieän töôïng vaênngheä khoâng laønh maïnh theo tinh thaàn Nghòquyeát 23 cuûa Boä Chính trò (khoùa X).Ñaây laø noäi dung chuû ñaïo, noåi baät, xuyeân

suoát cuûa hoaït ñoäng baùo chí vaên ngheä naêmtrong 2013.- Tuy nhieân, ñeán nay baùo chí vaên ngheä

vaãn coøn moät soá haïn cheá. Ñoù laø moät soá baùochí vaên ngheä, moät soá chuyeân trang, chuyeânmuïc vaên hoùa - ngheä thuaät coøn giôùi thieäu,coâng boá, truyeàn baù moät soá aán phaåm vaênhoïc, ngheä thuaät chaïy theo thò hieáu taàmthöôøng cuûa moät boä phaän coâng chuùng. Thaämchí coøn ñaêng taûi, quaûng baù moät soá saûnphaåm chaát löôïng keùm, gaây ra nhöõng phaûncaûm thaåm myõ trong coâng chuùng tieáp nhaän,taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán ñôøi soáng tinh thaàn xaõhoäi, nhaát laø theá heä treû. Coøn nhieàu tôø baùo vaøtaïp chí vaên ngheä cuõng nhö nhieàu chuyeântrang, chuyeân muïc vaên ngheä cuûa baùo, ñaøichöa coi troïng bieân taäp, coâng boá caùc taùcphaåm pheâ bình vaên hoïc, ngheä thuaät coù giaùtrò thaåm ñònh vaø ñònh höôùng dö luaän cho xaõhoäi tröôùc nhöõng vaán ñeà vaên hoïc, ngheäthuaät ñang coøn tranh caõi; chöa phaùt huy heátkhaû naêng, aûnh höôûng, höôùng daãn trongvieäc boài döôõng, hình thaønh nhöõng giaù tròthaåm myõ môùi, ñaùp öùng nhu caàu tinh thaànngaøy caøng cao cuûa coâng chuùng.

2. Moät soá hoaït ñoäng cuûa Hoäi ñoàng Lyùluaän, pheâ bình vaên hoïc, ngheä thuaät Trungöông vôùi baùo chí vaên ngheä naêm 2013.Trong naêm 2012, vaø nhaát laø naêm 2013,

ñöôïc söï uûng hoä, vaøo cuoäc ñoàng haønh cuûa

NGHIEÂN CÖÙU - TRAO ÑOÅI - PHEÂ BÌNH


baùo chí vôùi Hoäi ñoàng laø qua hai cuoäc hoäithaûo khoa hoïc toaøn quoác veà chuû ñeà: “Saùngtaïo vaên hoïc, ngheä thuaät veà ñeà taøi lòch söû”ñöôïc toå chöùc taïi thaønh phoá Haø Noäi thaùng12/2012 vaø Hoäi thaûo vaên hoïc, ngheä thuaät15 naêm thöïc hieän Nghò quyeát Trung öông 5(khoùa VIII): “Phaán ñaáu saùng taïo nhieàu taùcphaåm vaên hoïc, ngheä thuaät coù giaù trò tötöôûng vaø ngheä thuaät cao - Thöïc traïng vaøgiaûi phaùp” taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minhthaùng 11/2013.- Veà 2 cuoäc Hoäi thaûo quan troïng naøy,

qua baùo chí, coâng chuùng ñaõ ñöôïc ñoùn nhaännhöõng thoâng tin boå ích, kòp thôøi tröôùc, trongvaø sau Hoäi thaûo. Nhieàu baùo, taïp chí, ñaøiphaùt thanh - truyeàn hình trung öông vaø ñòaphöông ñaõ ñaêng taûi toång quan veà 2 cuoäcHoäi thaûo vôùi nhöõng noäi dung saâu saéc cuûacaùc tham luaän vaø toaøn vaên baøi phaùt bieåucuûa 2 ñoàng chí laõnh ñaïo taïi Hoäi thaûo vaøtoaøn vaên keát luaän cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng veà2 cuoäc Hoäi thaûo; qua ñoù ñaõ coù taùc ñoäng tíchcöïc ñeán dö luaän xaõ hoäi, ñeán tö töôûng, tìnhcaûm, caûm höùng saùng taïo vaø traùch nhieämcoâng daân cuûa vaên ngheä só, löïc löôïng quyeátñònh taïo neân nhöõng taùc phaåm vaên hoïc,ngheä thuaät coù giaù trò tö töôûng vaø ngheä thuaätcao, ñaùp öùng khaùt voïng Chaân, Thieän, Myõcuûa coâng chuùng.Maët khaùc, thoâng qua baùo chí, 2 cuoäc hoäi

thaûo quan troïng naøy ñaõ tröïc tieáp taùc ñoängtích cöïc ñeán ñoäi nguõ lyù luaän, pheâ bình vaênhoïc, ngheä thuaät. Qua phaûn aûnh ban ñaàu,nhieàu caây buùt lyù luaän, pheâ bình vaên hoïc,ngheä thuaät cuûa caû 3 theá heä baøy toû cô baûn

ñoàng thuaän vôùi Keát luaän cuûa Hoäi thaûo veànhöõng tieâu chí, chuaån möïc cô baûn ñeå thaåmñònh vaø ñònh höôùng cho saùng taïo cuõng nhöñònh höôùng cho coâng chuùng tieáp nhaän moättaùc phaåm vaên hoïc, ngheä thuaät. Nhieàu kieánnghò cuûa 2 cuoäc hoäi thaûo ñöôïc Ban Bí thö,Laõnh ñaïo Ban Tuyeân giaùo Trung öông chæñaïo caùc cô quan chöùc naêng tieáp thu ñeå boåsung, hoaøn thieän cô cheá, chính saùch thuùcñaåy vaên hoïc, ngheä thuaät phaùt trieån.

- Veà ñaáu tranh choáng quan ñieåm sai traùitrong vaên hoïc, ngheä thuaätTrong 3 naêm qua, nhaát laø trong naêm

2013, vôùi traùch nhieäm laø cô quan thöôøngtröïc cuûa Ban Chæ ñaïo Ñeà aùn 213 veà “Ñaáutranh choáng quan ñieåm sai traùi trongvaên hoïc, ngheä thuaät”, Thöôøng tröïc Hoäiñoàng ñaõ tieán haønh khaûo saùt caùc hoaït ñoängxuaát baûn, phaùt haønh, quaûng baù caùc taùcphaåm vaên hoïc, ngheä thuaät, kòp thôøi thammöu, chæ ñaïo caùc hình thöùc xöû lyù thích hôïpvôùi caùc taùc phaåm xaáu, ñoäc. Ñaùng chuù yù,trong naêm 2013, khi phaùt hieän nhöõng vaánñeà sai traùi trong luaän vaên thaïc só cuûa Ñoã ThòThoan/ Nhaõ Thuyeân ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Söphaïm Haø Noäi, Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng ñaõphoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc baùo chí vaø caùcnhaø lyù luaän, pheâ bình ñaõ coâng khai phaântích laøm roõ tính chaát phaûn khoa hoïc, phaûnvaên hoùa, phaûn chính trò trong luaän vaên naøy,giuùp cho caùc cô quan höõu quan ñònh höôùngxöû lyù thích hôïp. Tieâu bieåu trong cuoäc ñaáutranh choáng caùc quan ñieåm sai traùi naøy laøBaùo Vaên ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh,Baùo Nhaân Daân, Baùo Quaân ñoäi nhaân daân,



Baùo Coâng an nhaân daân, Baùo Vaên ngheä,Baùo Haø Noäi môùi, Baùo Thanh tra, Taïp chíHoàn Vieät vaø moät soá baùo, ñaøi khaùc.Qua vuï vieäc naøy, Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng

caøng nhaän thaáy: cuoäc ñaáu tranh choáng caùcquan ñieåm sai traùi trong vaên hoïc, ngheäthuaät theo tinh thaàn Thoâng baùo Keát luaän213 cuûa Ban Bí thö ñaõ ñöôïc baùo chí höôûngöùng vaø trieån khai tích cöïc, coù söùc chieánñaáu, söùc lan toûa, goùp phaàn mang laïi keátquaû tích cöïc. Ñaây laø moät söï kieän noåi baätñaùng ghi nhaän cuûa hoaït ñoäng baùo chí vaênngheä trong naêm 2013. Cuõng nhaân ñaây,Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng Lyù luaän, pheâ bìnhvaên hoïc, ngheä thuaät Trung öông moät laànnöõa caûm ôn söï uûng hoä, phoái hôïp coù hieäuquaû cuûa caùc cô quan baùo chí vaên ngheä vaønhöõng taùc giaû ñaõ ñi ñaàu trong cuoäc ñaáutranh naøy.

3. Moät soá ñònh höôùng hoaït ñoäng phoáihôïp trong thôøi gian tôùi.Tieáp tuïc söï phoái hôïp, phaùt huy keát quaû

ñaït ñöôïc trong naêm 2012 - 2013, Thöôøngtröïc Hoäi ñoàng ñeà xuaát moät soá ñònh höôùngnhö sau:

1) Naêm 2014, Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng seõxaây döïng keá hoaïch cuï theå phoái hôïp chaëtcheõ giöõa Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng vôùi caùc Hoäivaên hoïc, ngheä thuaät, caùc cô quan quaûn lyùNhaø nöôùc vaø caùc cô quan quaûn lyù baùo chí,trieån khai thöïc hieän Nghò quyeát 23 cuûa BoäChính trò (khoùa X) veà “Tieáp tuïc xaây döïng vaøphaùt trieån vaên hoïc, ngheä thuaät trong thôøi kyømôùi” vaø Thoâng baùo Keát luaän 213 cuûa BanBí thö veà “Ñaáu tranh choáng caùc quan ñieåm

sai traùi trong vaên hoïc, ngheä thuaät”.2) Tieáp tuïc ñaåy maïnh tuyeân truyeàn thöïc

hieän Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoáclaàn thöù XI cuûa Ñaûng, gaén vôùi tuyeân truyeànkeát quaû toång keát thöïc hieän Nghò quyeátTrung öông 5 (khoùa VIII) veà “Xaây döïng vaøphaùt trieån neàn vaên hoùa Vieät Nam tieân tieán,ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc” vaø Nghò quyeát 23cuûa Boä Chính trò veà “Tieáp tuïc xaây döïng vaøphaùt trieån vaên hoïc, ngheä thuaät trong thôøi kyømôùi”. Tieáp tuïc caûi tieán, ñoåi môùi hình thöùc,phöông phaùp tuyeân truyeàn, taêng cöôøngvieäc löïa choïn, giôùi thieäu, quaûng baù nhöõnggiaù trò vaên hoùa, nhöõng taùc phaåm vaên hoïc,ngheä thuaät coù giaù trò tö töôûng - ngheä thuaätcao. Ñoàng thôøi, ngaên chaën, voâ hieäu hoùa caùcsaûn phaåm vaên hoùa ñoäc haïi, phaûn vaên hoùa,phaûn ñoäng töø nöôùc ngoaøi xaâm nhaäp nöôùcta, naâng cao söùc ñeà khaùng cuûa coângchuùng, nhaát laø theá heä treû tröôùc nhöõng quanñieåm sai traùi.

3) Phoái hôïp vôùi caùc cô quan quaûn lyùNhaø nöôùc taêng cöôøng boài döôõng vaø phaùthuy vai troø cuûa caùc caùn boä laõnh ñaïo, bieântaäp vaø phoùng vieân vaên hoùa - vaên ngheätrong caùc baùo, ñaøi ñeå naâng cao chaátlöôïng, hieäu quaû tuyeân truyeàn vaên hoùa, vaênhoïc, ngheä thuaät.

4) Taêng cöôøng phoái hôïp giöõa Hoäi ñoàngvaø caùc nhaø lyù luaän, pheâ bình vaên hoïc, ngheäthuaät vôùi caùc baùo, ñaøi ñeå ñaåy maïnh hoaïtñoäng, naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû cuûahoaït ñoäng lyù luaän, pheâ bình, goùp söùc taùcñoäng tích cöïc ñeán ñoäi nguõ vaên ngheä só vaøcoâng chuùng tieáp nhaän. �



TRUYEÄN NGAÉN – NHÌN TÖØ ÑOÄI NGUÕTAÙC GIAÛ VAØ ÑAÀU TÖ KINH PHÍDÖÔNG THÒ NHUÏN(Hoäi Lieân hieäp VHNT Haûi Phoøng)

Baùo chí Vaên hoïc ngheä thuaät (VHNT) ñòaphöông hoøa cuøng doøng chaûy caùcphöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng. Ngay

töø nhöõng lôøi ñaàu tieân, toâi muoán ñaët caâu hoûi:“Trong 63 tænh thaønh caû nöôùc, thöû hoûi coù baùovaø taïp chí VHNT cuûa tænh, thaønh naøo caïnhtranh ñöôïc vôùi caùc aán phaåm baùo chí coù noäidung phong phuù, tröïc dieän veà ñôøi soáng xaõ hoäiñang dieãn ra haøng ngaøy haøng giôø”. Caâu traû lôøichaéc chaén laø “Khoâng”. Vì (hình nhö) VHNTñang laø “thöù yeáu” trong thôøi kyø kinh teá thòtröôøng. Nhöng duø vaäy, baùo chí VHNT ñòaphöông vaãn coù löôïng ñoäc giaû nhaát ñònh vìnhöõng ñaëc tröng rieâng cuûa noù. Vaø ñeå ghi daáuaán cho baùo chí vaên ngheä, theo toâi, phaûi laø caùctaùc phaåm truyeän ngaén.Soá löôïng ngöôøi yeâu thích caùc taùc phaåm

truyeän ngaén khoâng phaûi laø ít bôûi tính bao quaùt,haøm suùc maø khoâng moät taùc phaåm vaên hoïcnaøo coù theå saùnh ñöôïc. Coù ngöôøi noùi ñoïc moättruyeän ngaén hay nhö ñoâi tình nhaân saùnh böôùcbeân nhau treân con ñöôøng thô moäng trongñeâm traêng huyeàn aûo. Noäi dung truyeän ngaénñoøi hoûi suùc tích, moät caâu chuyeän ñöôïc theåhieän töø ñaàu ñeán cuoái chæ trong moät soá trangnhaát ñònh maø vaãn ñaùp öùng ñöôïc nhu caàuthöôûng thöùc taùc phaåm vaên hoïc. Nhöõng vaán ñeàxaõ hoäi ñöôïc theå hieän trong truyeän ngaén vöøa hövöøa thöïc, gioáng mình maø khoâng phaûi laø mình.

Cuoäc soáng soâi ñoäng töøng ngaøy töøng giôø coängvôùi thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin thì xem nhö taùcphaåm truyeän ngaén töông ñoái ñuû caùc yeáu toá ñeåmoïi ngöôøi tìm ñoïc. Roger B. Goodman ñaõ vieátnhö sau: “Nhaø vaên vieát truyeän ngaén chaúngkhaùc naøo moät ngöôøi caâu caù ñang theo ñuoåimoät con caù hoài raát tinh khoân. Muoán theá, oâng taphaûi saün saøng, ñónh ñaïc vaø kheùo leùo . Con caùhoài tinh khoân ôû ñaây khoâng ai khaùc hôn laø ñoäcgiaû, laø ñoái töôïng coù theå bò oâng ta daãn duï caénmoài vaø dính caâu. Duïng cuï ñaàu tieân trong ñaùmmoài cuûa oâng chính laø nhan ñeà cuûa caâuchuyeän, phaûi laøm sao cho haáp daãn ngöôøi ñoïc.Neáu khoâng thì gioáng nhö nhöõng con caù giaøbuoàn böïc, chæ ngöûi roài boû ñi”.Nhöng cuõng khoâng gioáng ngöôøi caâu caù,

nhaø vaên vieát truyeän ngaén khoâng phaûi chæ ñônthuaàn taïo söï chuù yù nôi ngöôøi ñoïc. OÂng ta phaûinaém laáy söï chuù yù ñoù ñoàng thôøi coøn phaûi muavui cho ñoäc giaû. Bôûi vì nhaø vaên thöôøng vieát veànhöõng con ngöôøi, veà nôi choán vaø veà nhöõngbieán coá baát haïnh, khoâng maáy vui hoaëc xaáu xa,cho neân coâng vieäc cuûa oâng ta cöïc kyø khoùkhaên.Vôùi taïp chí vaên hoïc ngheä thuaät ñòa phöông,

moãi soá thöôøng ñaêng taûi 3 ñeán 4 truyeän ngaén,chieám khoaûng 1/3 tôùi 1/4 toång soá trang, ñieàuñoù cho thaáy taàm quan troïng cuûa theå loaïi naøytrong moät aán phaåm VHNT. Nhöng trong quaù



trình tröïc tieáp tuyeån choïn truyeän ngaén ñaêngtreân Taïp chí Cöûa Bieån toâi nhaän thaáy moät soávaán ñeà.Thöù nhaát laø tìm taùc giaû môùi. Löïc löôïng vieát

truyeän ngaén hieän nay ôû Haûi Phoøng khoângnhieàu. Taïp chí Cöûa Bieån maáy naêm môùi tìmñöôïc moät taùc giaû môùi. Nguyeãn Mó Linh ngöôøiHaûi Phoøng hieän laø sinh vieân tröôøng Ñaïi hoïcSaân khaáu Ñieän aûnh ñöôïc nhaø vaên Ñoaøn Leâgiôùi thieäu ñaõ göûi nhöõng saùng taùc ñaàu tay choTaïp chí. Qua naêm thaùng, caùch vieát cuûa chòtröôûng thaønh raát nhieàu töø caùch daãn chuyeän,maïch truyeän cho tôùi yù töôûng truyeän. Ñaây laømoät trong soá ít ngöôøi beàn bæ theo ñuoåi theå loaïivaên xuoâi naøy. Coù nhieàu ngöôøi thöû söùc vôùitruyeän ngaén, göûi baøi tôùi Taïp chí nhöng roàikhoâng thaáy xuaát hieän. Ít ngöôøi thaønh coâng vôùitruyeän ngaén ñaàu tay neáu khoâng daán thaân hônnöõa.Caùch ñaây hôn moät naêm Ban bieân taäp Taïp

chí Cöûa Bieån nhaän ñöôïc moät böùc thö. Anh takeå raèng cuoäc ñôøi anh laø moät cuoán tieåu thuyeátbuoàn khoâng loái thoaùt. Qua bao nhieâu bieán coáxaûy ra, giôø anh ta khoâng coøn nieàm vui. Conñöôøng soáng cuûa anh laø vieát. Bôûi voán lieáng doànvaøo ñaøn vòt thì ñaõ bò thieâu huyû vì H5N1. Anh tagöûi cho chuùng toâi 3 truyeän ngaén vôùi lôøi nhaéngöûi thoáng thieát raèng anh quaù ngheøo, ngheøoñeán noãi ngaøy 30 Teát khoâng mua noåi ít ñoà thôøcuùng toå tieân, cha meï. Ban bieân taäp ñaõ ñoïc kó.Ñoù chæ laø nhöõng chuyeän keå doâng daøi, thaáy gìkeå naáy vaø ñaëc bieät, ngoân ngöõ theå hieän khoângphaûi laø taùc phaåm vaên chöông. Nhöng tröôùcböùc thö khaån caàu nhö theá, Ban bieân taäp quyeátñònh choïn ra moät truyeän coù noäi dung khaù nhaát,vaø bieân taäp khaù kyõ ñeå ñöôïc moät truyeän ñaêngtaûi treân Taïp chí. Töø aáy ñeán nay khoâng thaáyanh aáy göûi tieáp baøi. Coù theå anh aáy ñaõ tìm ñöôïcmoät coâng vieäc thieát thöïc ñeå duy trì cuoäc soáng,

nhö theá coøn hôn laø chong ñeøn suoát ñeâm gaïchgaïch xoaù xoaù ñeå roài saùng hoâm sau nhöõngtrang vieát bò xeù ra laøm moài nhoùm loø.Vôùi nhöõng ngöôøi môùi vieát, khoâng gì toát hôn

laø khuyeán khích, ñoäng vieân vaø neáu coù theå, gôïiyù cho hoï tìm hieåu veà theå loaïi truyeän ngaén.Nhöng ñeå hoï theo ñuoåi nghieäp vieát coøn phuïthuoäc vaøo nhieàu yeáu toá.Vaán ñeà thöù hai toâi muoán ñeà caäp laø Taïp chí

Cöûa Bieån ñöôïc ñoäc giaû chuù yù cuõng bôûi maymaén coù soá löôïng hoäi vieân vaø coäng taùc vieânVHNT noùi chung vaø truyeän ngaén noùi rieângtöông ñoái huøng haäu. Caùc nhaø vaên sinh soángtaïi Haûi Phoøng nhö Ñoaøn Leâ, Baõo Vuõ, BuøiNgoïc Taán, Löu Vaên Khueâ, v.v... vaø caùc nhaøvaên queâ Haûi Phoøng hoaëc yeâu meán thaønh phoáHoa phöôïng ñoû nhö Trung Trung Ñænh,Nguyeãn Baéc Sôn, Söông Nguyeät Minh, MaVaên Khaùng, ….Trong ñieàu kieän nhuaän buùt thaáp, Taïp chí

khoâng phaûi laø ñòa chæ haáp daãn ñeå caùc nhaø vaêncoù tieáng göûi baøi tôùi, song khi coù moái quan heätoát, nhuaän buùt chæ laø thöù yeáu. Khi Taïp chí thieáubaûn thaûo coù chaát löôïng, Ban bieân taäp Taïp chícaàn coù caùc taùc giaû keå treân goùp söùc, chuùng toâiñuøa vui laø ñeå ngöôøi anh coõng ngöôøi emTröôùc tình hình khoù khaên chung, Taïp chí

vaên ngheä vaãn caàn ñöôïc Nhaø nöôùc baûo trôï,song ñeå naâng cao chaát löôïng Taïp chí thì kinhphí laø yeáu toá quan troïng.Khi ñöôïc ñaàu tö theâm kinh phí, Ban bieân

taäp Taïp chí seõ toå chöùc caùc cuoäc thi thô vaø vaênxuoâi. Naêm 2005 Taïp chí Cöûa Bieån ñaõ toå chöùccuoäc thi truyeän ngaén vaø ñaõ tìm ñöôïc caùctruyeän ngaén xöùng ñaùng ñeå trao giaûi. Nhöõngtruyeän ngaén aáy vaãn ñöôïc nhaéc tôùi vaø caùc taùcgiaû ñöôïc giaûi trong cuoäc thi naêm aáy vaãn beànbæ vieát. Tieác raèng do kinh phí haïn heïp neân Taïpchí ñaõ khoâng toå chöùc nhöõng cuoäc thi truyeän



ngaén tieáp theo.Vieäc xeùt troïn vaø trao giaûi thöôûng truyeän

ngaén hay trong naêm vaãn ñöôïc Taïp chí CöûaBieån thöïc hieän ñeàu ñaën vaøo cuoái naêm.Nhöõng cuoäc trao giaûi aáy ñaõ ñeå laïi nhieàu aántöôïng cho caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi thaønhphoá, laø nguoàn ñoäng vieân ñeå hoï tieáp tuïc haønhtrình cuûa mình.Khi ñöôïc ñaàu tö kinh phí, Ban bieân taäp

Taïp chí seõ toå chöùc caùc lôùp taäp huaán vieát vaøthaåm ñònh truyeän ngaén. Ñaây laø vieäc laøm heátsöùc quan troïng vaø thöïc tieãn. Ñaàu thaùng 9vöøa qua Hoäi Lieân hieäp VHNT Haûi Phoøng,Hoäi Nhaø vaên Haûi Phoøng phoái hôïp vôùi Trungtaâm boài döôõng Vieát vaên Nguyeãn Du ñaõ toåchöùc lôùp hoïc veà saùng taùc vaø pheâ bình vaênhoïc theo phöông thöùc xaõ hoäi hoùa. Vaø lôùphoïc ñaõ thaønh coâng ngoaøi söï mong ñôïi.Löôïng hoïc vieân tham gia ñoâng, coù ngöôøiñeán töø Bình Ñònh, Höng Yeân, coù ngöôøi saùngñi chieàu veà caû traêm caây soá. Suoát caùc buoåihoïc khoâng ai boû ra ngoaøi, buoåi saùng coù hoâmñeán 12 giôø, buoåi chieàu ñeán hôn 5 giôø. Khilôùp hoïc keát thuùc vaãn nhieàu ngöôøi nuoái tieác vìchöa ñöôïc tham gia. Theá môùi bieát ngöôøiquan taâm ñeán vaên hoïc khoâng phaûi laø ít.Khi ñöôïc ñaàu tö kinh phí, Ban bieân taäp Taïp

chí seõ toå chöùc caùc chuyeán ñi thöïc teá. Cuoäcsoáng ña chieàu luoân haáp daãn nhöõng ngöôøi laømcoâng taùc vaên hoïc. Thöïc teá cho thaáy vaên ngheäsó coù ñi thöïc teá môùi coù ñieàu kieän môû roäng taàmnhìn vaø caûm nhaän cuoäc soáng. Voán soáng ñöôïcboå sung nhö ngöôøi oám ñöôïc tieáp naêng löôïngchaéc chaén seõ goùp phaàn naâng cao chaát löôïngtaùc phaåm cuûa mình.Mong raèng, nhöõng yù kieán cuûa taát caû chuùng

ta seõ traû lôøi ñöôïc caâu hoûi: Laøm theá naøo ñeånaâng cao chaát löôïng truyeän ngaén treân Baùo vaøTaïp chí VHNT ñòa phöông.�


Anh thaáy muøa xuaân trong maét em,Töôi taén laï, nhö choài non loäc bieác.Ta chia tay muøa ñoâng,

thaùng naêm daøi xa bieät,Ñoùn em veà, anh giöõ laïi muøa xuaân.

Con ñöôøng queâ, ríu ríttieáng chim ngaân,

Hoa khoe saéc, böôùm ongvui nhaûy muùa.

Gioù ñöa höông, thôm thômmuøi hoa söõa,

Hay toùc em thôm, phaûng phaáthöông trôøi.

Laát phaát möa bay- Loäc ñoù, chuùa xuaân ôi!Ñoàng xanh luùa, maét ngöôøi yeâu…- Xuaân ñeán!

HÖÕU THOÏ(Phuù Thoï)

Ñöôøng vuimuøa xuaân


1. Quan ñieåm veà giaù trò cuûa taùc phaåm vaênhoïc, ngheä thuaät.Ñeå nhaän thöùc vaø theå hieän ñöôïc chaân lyù cuoäc

soáng, nhaø vaên caàn phaûi ñaém mình trong hoaïtñoäng thöïc tieãn vaø coù moät taøi naêng ngheä thuaättheå hieän nhöõng tri thöùc khaùch quan. Vaên hoïcngheä thuaät baét nguoàn töø ñôøi soáng vaø phaûn aùnhhieän thöïc ñôøi soáng. Ñoù laø quy luaät saùng taïo cuûamuoân ñôøi.

Trong lòch söû vaên hoïc, ngheä thuaät nhaân loaïihaøng ngaøn naêm, giaù trò cuûa moät taùc phaåm vaênhoïc thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù baèng chieàu caocuûa lyù töôûng xaõ hoäi thaåm myõ vaø chaát löôïngcuûa söï phaûn aùnh ngheä thuaät ñöôïc nhaø ngheäsó theå hieän. Taùc phaåm ngheä thuaät chæ coù yù nghóalaø thoâng ñieäp khi noù chuyeån taûi tö töôûng ngheäthuaät cao quyù nhaân vaên cuûa taùc giaû noùi rieâng,cuûa thôøi ñaïi noùi chung. Vaäy tö töôûng noùi chungvaø tö töôûng ngheä thuaät neân ñöôïc hieåu nhö theánaøo?Tröôùc heát tö töôûng laø saûn phaåm trí tueä cuûacon ngöôøi nghieâng nhieàu veà maët lyù trí. Tö töôûngthöôøng gaén vôùi caùc quan nieäm trieát hoïc nhaânsinh bao haøm söï ñaùnh giaù theá giôùi xung quanh,theå hieän thaùi ñoä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi töï nhieân,xaõ hoäi vaø con ngöôøi. Raát nhieàu theá kyû, ngöôøi tathöôøng theå hieän tö töôûng thoâng qua söï giaûithích ñaùnh giaù theá giôùi baèng caùc quan ñieåm trieáthoïc, chính trò xaõ hoäi. Trong ñôøi soáng tinh thaànnhaân loaïi luoân luoân coù söï song haønh, gaén keátvaø taùc ñoäng qua laïi giöõa tö töôûng vaø tình caûm.Tö töôûng ngheä thuaät bao haøm caùc yù nieäm, yù

nghó coù tính thaåm myõ vaø caùc quan nieäm ngheäthuaät nhaèm boäc loä thaùi ñoä ñaùnh giaù cuûa nhaøngheä só veà ñôøi soáng hieän thöïc. Tö töôûng ngheäthuaät gaén boù chaët cheõ vôùi tö töôûng trieát hoïc, tötöôûng chính trò xaõ hoäi cuûa ngheä só. Tö töôûngngheä thuaät thöôøng xuyeân ñöôïc trieån khai thoângqua theá giôùi ngheä thuaät trong taùc phaåm. Tötöôûng ngheä thuaät thaám ñaãm vaø nhuaàn nhuyeãnquan ñieåm myõ hoïc cuûa nhaø ngheä só. Lòch söûngheä thuaät laø quaù trình phaùt trieån caùc quannieäm veà Caùi Ñeïp. Quan ñieåm ngheä thuaät vònhaân sinh khaúng ñònh Caùi Ñeïp chính laø cuoäcsoáng con ngöôøi. Caùi Ñeïp ñoù vöøa phi thöôøng laïivöøa giaûn dò, ñoàng thôøi phaûi laø Caùi Höõu ích ñoáivôùi cuoäc soáng nhaân loaïi.

Quan ñieåm ngheä thuaät vò ngheä thuaät chuûtröông ñi tìm Caùi Ñeïp duy myõ moät caùch cöïcñoan, khoâng vuï lôïi, xoaù nhoaø ranh giôùi giöõa caùiThieän vaø caùi AÙc, giöõa caùi Ñaïo ñöùc vaø caùi Gheâtôûm. Caùi Ñeïp ngheä thuaät vò ngheä thuaät coá tìnhñoái laäp vôùi Caùi Höõu ích, nghóa laø coù theå noùkhoâng caàn cho cuoäc soáng traàn theá nhöng vaãnñöôïc ñaùnh giaù laø ñaït “chuaån thaåm myõ” (!?).Ngaøy nay treân theá giôùi, vaãn coù nhöõng vaên ngheäsó duy trì quan nieäm ngheä thuaät vò ngheä thuaätnhö caâu chuyeän xöa cuõ cuûa caùc tröôøng phaùilaõngmaïn, töôïng tröng, sieâu thöïc theá kyû XX. Ñoùlaø caùc quan nieäm duy taâm sieâu hình gaén ngheäthuaät vôùi tín ngöôõng vaø toân giaùo, ñöa ngöôøi tavaøo nhöõng theá giôùi kyø aûo, thaàn bí, raéc roái vaøphaûn caûm, phaûn thaåmmyõ ñoái vôùi soá ñoâng coâng

VEÀ GIAÙ TRÒ CUÛA TAÙC PHAÅMVAÊN HOÏC NGHEÄ THUAÄTNGUYEÃN TOAØN THAÉNG(Haø Noäi)



chuùng trong moät coäng ñoàng xaõ hoäi.Hôn bao giôø heát, quan ñieåm ngheä thuaät laø

söï theå hieän ñaúng caáp vaø trình ñoä cuûa nhaø ngheäsó vaø taùc phaåm. Quan ñieåm ngheä thuaät chi phoáitheá giôùi hình töôïng vaên hoïc. Ñoù laø caùc yù töôûngngheä thuaät ñöôïc cuï theå hoaù trong chaát lieäungoân töø. Ñeå coù tö töôûng ngheä thuaät chaân chính,nhaø vaên phaûi coù quan ñieåm trieát hoïc khoa hoïc,duy vaät, tieán boä, vò nhaân sinh. Hôn bao giôø heát,chæ khi naøo nhìn nhaän ñaùnh giaù ñôøi soáng moätcaùch khoa hoïc chính xaùc baèng quan ñieåm trieáthoïc khoa hoïc tieán boä thì môùi coù cô sôû ñeå phaûnaùnh hieän thöïc ñuùng ñaén (nghóa laø mieâu taû ñuùngbaûn chaát cuoäc soáng, khoâng xuyeân taïc, bòa ñaët,vu khoáng, phaûi toân troïng quy luaät khaùch quancuûa ñôøi soáng, nhìn thaáy söï vaän ñoäng ñi leân cuûatöông lai, trieån voïng)Noùi toùm laïi, tö töôûng ngheä thuaät sieâu vieät,

cao quyù treân neàn taûng Chaân, Thieän, Myõ cuûanhaø ngheä só laø cô sôû quan troïng, laø quyõ ñaïo tinhthaàn ñònh höôùng vaø taïo neân giaù trò cao quyù chotaùc phaåm vaên hoïc. Cho neân, khi baøn ñeán giaù tròvaên hoïc laø phaûi xem xeùt giaù trò tö töôûng ngheäthuaät. Treân cô sôû tö töôûng ngheä thuaät ñoù môùicoù theå naém baét ñaày ñuû yù nghóa thoâng ñieäp cuûahình töôïng ngheä thuaätmaø nhaø ngheä só göûi ñeáncuoäc ñôøi. Theo ñoù, caàn ñaùnh giaù nhöõng taùcñoäng vaø aûnh höôûng cuûa taùc phaåm ñeán coângchuùng, söï chi phoái cuûa noù ñeán ñôøi soáng vaênhoaù tinh thaàn nhaân loaïi vaø thuùc ñaåy lòch söû xaõhoäi phaùt trieån ra sao.Nhö vaäy giaù trò cuûa taùc phaåm vaên hoïc, ngheä

thuaät thöôøng bò chi phoái bôûi nhöõng yeáu toá naøo?Trôû leân vôùi nhöõng quan nieäm myõ hoïc maùc xít,chuùng ta thaáy vaên hoïc, ngheä thuaät laø moät hìnhthaùi yù thöùc xaõ hoäi ñaëc thuø, thuoäc kieán truùcthöôïng taàng, bò chi phoái bôûi cô sôû kinh teá. Chuûtheå saùng taïo vaø thöôûng thöùc tieáp nhaän vaên hoïclaø con ngöôøi. Maø con ngöôøi laø saûn phaåm cuûathôøi ñaïi trong söï chi phoái cuûa caùc yeáu toá trieát

hoïc, chính trò, kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi, phongtuïc taäp quaùn, ñaïo ñöùc loái soáng... Noùi caùch khaùc,vaên hoïc luoân toàn taïi gaén boù vôùi con ngöôøi, gaénboù vôùi cô sôû kinh teá, bò chi phoái bôûi kinh teá, vaênhoaù, xaõ hoäi. Giaù trò cuûa taùc phaåm thöôøng ñöôïckieåm chöùng theo ñoä luøi thôøi gian. Khoâng theåñaùnh giaù voäi vaõ, töùc thì giaù trò nhöõng taùc phaåmmôùi. Giaù trò cuûa taùc phaåm ñöông nhieân coønñöôïc soi chieáu bôûi con maét thôøi ñaïi, thaäm chí laøcon maét ñaùnh giaù cuûa nhieàu theá kyû. Giaù trò taùcphaåm vaên hoïc ñöôïc xaùc laäp baèng hai conñöôøng, hai theá khaû naêng:- Moät laø baûn thaân taùc phaåm vaên hoïc ñöôïc

xaây döïng theo thieát keá cuûa nhaø vaên, maø baûn veûthieát keá aáy ñöôïc chi phoái bôûi tö töôûng ngheäthuaät, bôûi quan nieäm thaåm myõ vaø taøi naêng cuûachính nhaø vaên ñoù.- Hai laø, sau khi taùc phaåm ra ñôøi, noù seõ

mang nhöõng yù nghóa xaõ hoäi khaùch quan môùinaèm ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa nhaø vaên. YÙ nghóakhaùch quan naøy coøn tieáp tuïc thay ñoåi theo thôøigian.Nhö vaäy giaù trò laø moät phaïm truø töông ñoái,

mang tính thôøi ñaïi, lòch söû vaø xaõ hoäi. Giaù trò cuûataùc phaåm vaên hoïc khoâng naèm ngoaøi quy luaätñoù. Bieán ñoåi giaù trò vaên hoïc laø moät hieän töôïng taátyeáu khi thôøi ñaïi chuyeån ñoäng. Khi maø cô sôûkinh teá xaõ hoäi thay ñoåi thì söï bieán ñoåi cuûa vaênhoïc chæ coøn laø vaán ñeà thôøi gian, thôøi ñieåm dieãnra ñieàu ñoù. Trong boái caûnh kinh teá thò tröôøng,nhaø vaên seõ soáng baèng ngheà, nghóa laø khoâng chævieát nhöõng caùi nhaø vaên coù maø coøn phaûi vieátnhöõng caùi maø ñoäc giaû caàn. Taùc phaåm khoângchæ laø töôïng ñaøi ngheä thuaät choùi loïi, ghi coângtraïng cho teân tuoåi taùc giaû maø taùc phaåm coøn phaûinaèm trong voøng tay ñoùn ñôïi yeâumeán cuûa ngöôøiñoïcGaàn ñaây trong vaên hoïc Vieät Nam ñöông ñaïi

xuaát hieän nhöõng taùc phaåm vieát raát “baïo tay”toaøn nhöõng chuyeän thaàm kín cuûa con ngöôøi,



nhaát laø nhöõng vaán ñeà tình duïc, baûn naêng, dieãntaû sex nhö laø “phöông tieän” ñeå trình baøy nhöõngngoõ khuaát taâm hoàn con ngöôøi sinh hoïc ñôøithöôøng. Coù moät ñieàu ngaãu nhieân vaø kyø laï laønhöõng caây buùt sex nhö vaäy laø haàu heát laø nhaøvaên nöõ. Vaãn coøn sôùm vaø chöa haún laø ñuùng khinhaän ñònh raèng ñaây laø aûnh höôûng cuûa traøo löu“vaên hoaù baát luaân” ôû Trung Quoác, Nhaät Baûn,Haøn Quoác trong thôøi gian qua. Cuõng chöa haúnñaây laø aûnh höôûng cuûa nhieàu caây buùt nöõ vieát vaênsex ôû Trung Quoác ñoái vôùi caùc caây buùt VieätNam. Nhoùm “Ngöïa trôøi” naêm “nhaø thô” vôùi taäpthô “trình laøng” nhan ñeàDöï baùo phi thôøi tieát, taäptruyeän ngaén Boùng ñeø cuûa Ñoã Hoaøng Dieäu, töïtruyeän Leâ Vaân yeâu vaø soáng ñaõ thöïc söï gaây“soác” trong coäng ñoàng vaên hoaù ñoïc. Trong moätcuoäc hoäi thaûo nhöõng caây buùt treû gaàn ñaây, ÑoãHoaøng Dieäu ñaõ thaúng thöøng noùi roõ quan ñieåmveà sex, coi sex laø moät caùi gì ñoù cöïc kyø “bìnhthöôøng” vaø cho raèng taïi sao laïi khoâng vieát noùnhö nhöõng caùi bình thöôøng khaùc. Ranh giôùigiöõa chuyeän tình yeâu, tình duïc, baûn naêng coùnhaân tính, coù nhaân vaên vôùi loaïi vaên chöôngdaâmoâ, baån thæu, thoâ bæ ñaõ bò moät soá ngöôøi nhaàmlaãn. Ñaùng tieác ñoù laïi laø nhöõng ngöôøi caàm buùt.Tuy nhieân trong soá nhöõng ngöôøi caàm buùt treûvaãn coù ngöôøi tænh taùo hôn. Trong taäp thô ÑoàngTöû, Vi Thuyø Linh ñaõ coá gaéng phaân bieät raïch roøiveà ñieàu naøy.Tieàm naêng quan troïng coù theå thuùc ñaåy vaên

hoïc ngheä thuaät phaùt trieån chính laø nhöõng ñoøi hoûimôùi vaø chính ñaùng cuûa coâng chuùng hieän ñaïi.Khoâng coù söï thöôûng thöùc tieáp nhaän cuûa coângchuùng thì khoâng theå phaùt trieån vaên hoïc ngheäthuaät. Xaõ hoäi hieän ñaïi laø xaõ hoäi tieâu duøng ngheäthuaät. Ngaøy nay, trình ñoä vaø nhu caàu ngheäthuaät cuûa coâng chuùng ngaøy caøng cao vaø ñadaïng coù taùc duïng kích thích vaên hoïc phaùt trieån.Moät thò tröôøng vaên hoaù phaåm ñaõ vaø ñang hìnhthaønh. Coâng taùc xuaát baûn, in aán, phoå bieán taùc

phaåm hieän ñaïi vaø nhanh choùng ñaõ laøm chohình thöùc taùc phaåm coù giaù trò thaåmmyõ cao, “baétmaét” ñoái vôùi ngöôøi ñoïc. Söï phaùt trieån cuûa truyeànthoâng ñaïi chuùng ñaõ goùp phaàn ñöa taùc phaåmñeán vôùi coâng chuùng kòp thôøi, roäng khaép. Nhucaàu cuûa coâng chuùng ngaøy caøng cao ñoøi hoûi vaênngheä só phaûi ñoåi môùi vaø naâng cao chaát löôïngphaûn aùnh ngheä thuaät trong taùc phaåm.Trong giai ñoaïn hieän nay, lyù töôûng vì Toå

quoác Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa daân giaøunöôùc maïnh, vì söï nghieäp Ñoåi môùi, vì haïnhphuùc cuûa con ngöôøi, haïnh phuùc cuûa nhaândaân, haïnh phuùc nhaân loaïi laø tieâu ñieåm saùngngôøi maø vaên ngheä só höôùng theo. Tuy nhieânñeå coù ñöôïc chaát löôïng phaûn aùnh ngheä thuaätcao, ñoøi hoûi nhaø vaên phaûi coù taøi naêng ngheäthuaät ngoân töø. Thoâng qua theá giôùi hình töôïngngheä thuaät, nhaø vaên trình baøy tö töôûng ngheäthuaät ñoàng thôøi cuõng laø söï nhaän thöùc cuûa mìnhtröôùc cuoäc ñôøi. Tö töôûng ngheä thuaät, quannieäm ngheä thuaät cuûa nhaø vaên ñöôïc hình thaønhdaàn daàn trong thöïc tieãn saùng taùc vaø boäc loä trongcaùc saùng taùc. Tö töôûng ngheä thuaät seõ ngaøycaøng hoaøn thieän trong suoát cuoäc ñôøi caàm buùtcuûa nhaø vaên.

2. Vaên hoïc, ngheä thuaät Vieät Nam ñöôngñaïi, tieàm naêng vaø trieån voïngMoät tieàm naêng heát söùc to lôùn cuûa vaên hoïc

nöôùc ta caàn phaûi keå ñeán laø tieàm naêng veà ñôøisoáng hieän thöïc - maûnh ñaát maøu môõ nuoâidöôõng caùc saùng taùc ngheä thuaät. Ñaát nöôùc tañang tieán nhanh treân con ñöôøng coâng nghieäphoaù, hieän ñaïi hoaù, ñoåi môùi toaøn dieän, giao löuvaø hoäi nhaäp vôùi quoác teá vaø khu vöïc. Chöa baogiôø hieän thöïc ñôøi soáng coù nhieàu bieán ñoäng nhöbaây giôø. Bieát bao nhaân toá môùi ñang ñöôïc sinhra, nhöng gì cuõ kyõ laïc haäu ñang daàn phaûi thayñoåi. Nhöõng ñieån hình môùi xuaát hieän töø cuoäcsoáng coù taùc duïng khôi nguoàn saùng taïo. Nhaøvaên coù theå tìm thaáy nhöõng caûm höùng thaät söï töø



cuoäc soáng ñeå tö duy saùng taïo. Nghóa laø trongñôøi soáng vaên hoïc coù moät hieän thöïc cuoäc soáng“boäc loä” chöù khoâng phaûi hieän thöïc cuoäc soáng“ñoùng” nhö thôøi bao caáp.Tieàm naêng tieáp theo laø vaên hoïc Vieät Nam coù

moät ñoäi nguõ caùc nhaø vaên nhieàu theá heä giaøunhieät tình taâm huyeát vôùi ngheà. Nhöõng nhaø vaêntreû ñöôïc coâng chuùng quan taâm nhieàu phaûi keåñeán laø Vi Thuyø Linh, Phan Huyeàn Thö, ChaâuGiang, Nguyeãn Ngoïc Tö... Trong xu theá giaolöu vaên hoùa ngaøy caøng môû roäng, vaên hoïc VieätNam ñöông ñaïi coù ñieàu kieän vöôn leân nhöõngtrình ñoä ngheä thuaät hieän ñaïi, ñaëc bieät ôû caùc theåloaïi truyeän ngaén, thô, tieåu thuyeát. Thoâng quavaên hoïc dòch, söï ñoåimôùi caùch vieát, phöông thöùctheå hieän trong taùc phaåm ngheä thuaät ngoân töøngaøy caøng khôûi saéc. Veû ñeïp cuûa caâu vaên xuoâingheä thuaät vaø caâu thô ngheä thuaät ngaøy caøng ñadaïng, laøm phong phuù vaø khaû naêng bieåu caûmcho ngoân ngöõ daân toäc.

3. Phaùt huy tieàm naêng, khuyeán khíchsaùng taïo vaên hoïc ngheä thuaät, taïo ra nhöõngtaùc phaåm coù giaù trò cao veà tö töôûng ngheäthuaät trong töông laiVôùi chuû ñeà “Naâng cao naêng löïc laõnh ñaïo vaø

söùc chieán ñaáu cuaû Ñaûng, phaùt huy söùc maïnhtoaøn daân toäc, ñaåy maïnh toaøn dieän coâng cuoäcñoåi môùi, sôùm ñöa nöôùc ta ra khoûi tình traïngkeùm phaùt trieån”, Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laànthöù X vaø XI cuûa Ñaûng ñaõ toång keát thöïc tieãn saâusaéc veà nhöõng naêm ñoåi môùi, phaùt trieån tö duy lyùluaän, tieáp tuïc khaúng ñònh con ñöôøng ñi leânCNXH, coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaátnöôùc, xaây döïng moât nöôùc Vieät Nam daân giaøunöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû vaênminh.

Phaùt huy tieàm naêng, khuyeán khích saùng taïovaên hoïc ngheä thuaät taïo ra nhöõng taùc phaåm coùgiaù trò cao veà tö töôûng ngheä thuaät trong töônglai laø nhöõng noäi dung quan troïng trong coâng taùc

laõnh ñaïo, chæ ñaïo vaên hoaù ngheä thuaät cuûa caùctoå chöùc ñoaøn theå hoäi nhaø vaên vaø caùc cô quanchöùc naêng. Ngaøy nay caùc nhaø quaûn lyù caàn ñaëcbieät caàn chuù troïng ñeán giaù trò tö töôûng ngheäthuaät cuûa taùc phaåm, bôûi ñaây laø yù nghóa to lôùncuûa ngheä thuaät taùc ñoäng ñeán cuoäc ñôøi vaø conngöôøi. Nhaø ngheä só phaûi coù ñoâi maét saùng, taámloøng trong, coù theá giôùi quan khoa hoïc duy vaätbieän chöùng, coù nhaân sinh quan laønh maïnh khinhìn nhaän vaø theå hieän ñôøi soáng baèng hìnhtöôïng ngheä thuaät. Trong coâng taùc laõnh ñaïoquaûn lyù vaên hoaù ngheä thuaät ñoøi hoûi ngöôøi caùnboä quaûn lyù phaûi coù con maét tinh ñôøi khi phaùthieän vaø ñaøo taïo caùc taøi naêng ngheä thuaät, ñaûmbaûo töï do saùng taùc, ñieàu kieän soáng coøn ñeå taïoneân giaù trò ñích thöïc trong vaên hoaù, vaên ngheä,phaùt trieån taøi naêng. Coâng taùc bieân taäp xuaát baûnñoøi hoûi phaûi coù nhöõng toång bieân taäp vaø bieân taäpvieân coù con maét chuyeân nghieäp nhaø ngheà khithaåm ñònh ñaùnh giaù taùc phaåm. Caàn ñaëc bieät löuyù ñeán caùc loaïi vaên chöông “ngoaøi luoàng” cuûavaên hoïc maïng, nhöõng taùc phaåm dung tuïc ñingöôïc laïi thò hieáu thaåm myõ laønh maïnh, thò hieáuvaên hoaù cuûa daân toäc, nhöõng taùc phaåm coù bieåutöôïng hai maët taàm thöôøng thoâ thieån, nhöõnghình töôïng ngheä thuaät coù tính aùm chæ, xuùcphaïm ñôøi tö nguyeân maãu. Thöôøng xuyeân theodoõi tình hình phaùt trieån vaên hoïc ngheä thuaät, kòpthôøi uoán naén nhöõng leäch laïc cuûa vaên ngheä só.Toå chöùc cho vaên ngheä só ñi thöïc teá saùng taùctreân caùc vuøng mieàn cuûa ñaát nöôùc. Xaây döïngmoâi tröôøng nghieân cöùu pheâ bình vaên hoïc ngheäthuaät thaät söï daân chuû khaùch quan, laønh maïnh,giuùp cho vaên ngheä só hoaøn thieän taùc phaåm cuûamình. Tuy nhieân cuõng caàn traùnh kieåu pheâ bình“chuïp muõ” chuû quan, aùp ñaët, xaõ hoäi hoïc dungtuïc. Toå chöùc caùc giaûi thöôûng ngheä thuaät coù giaùtrò trong xu theá giao löu vaên hoaù quoác teá hieännay, giuùp cho vaên ngheä só tieán kòp ngheä thuaättheá giôùi ñöông ñaïi.�



NGUYEÃN HOÀNG VINH(Haø Noäi)

Veà nguoàn

Ngaõ ba

Muøa möa, caùc hoá bom B52 ñaày nöôùc

Baàu trôøi khuaát sau taùn laù rôøn xanh

Toâi ñaõ qua nhieàu caùnh röøng Toå quoác

Nay ngôõ ngaøng ñöùng ngaém laù trung quaân! (1)

Vaàng laù giöõa thaêm thaúm ñaïi ngaøn

Moät thôøi chôû che nhöõng ngöôøi con trung hieáu

Döôùi laùn trung quaân bao ñieàu kyø dieäu

Ñöôïc vieát neân laøm kinh haõi quaân thuø…

Ngöôøi ra ñi coøn göûi laïi traùi hoa

Caây söù anh Möôøi Cuùc(2) troàng

nôû boâng traéng ngaùt

Hoa lan tím Saùu Daân (3) tìm ñöôïc

Böôûi Baûy Hoàng(4) thôm thaûo hoàn queâ...

Caùnh röøng trô truïi ñaïn bom xöa

Nay traûi roäng maàu xanh hi voïng

Hoa traùi sinh soâi

Ngöôøi veà nguoàn nghe aám loøng tieáng noùi

Töø nhöõng traùi tim chung nhòp ñaäp thöôøng daân!

(1). Caùc laùn laøm vieäc ôû Trung öông Cuïc mieàn Namnhöõng naêm choáng Myõ cöùu nöôùc ñeàu lôïp baèng laùtrung quaân phôi khoâ ñeå traùnh hoûa hoaïn vaøo muøakhoâ.(2),(3),(4): Bí danh cuûa caùc ñoàng chí Nguyeãn VaênLinh, Voõ Vaên Kieät, Phaïm Huøng.

Sao em giaáu kyõ

Caû noãi baâng khuaâng

cuøng nieàm yeâu boûng chaùy

Töï baét loøng quaën ñau

Gaït ñi bao hoø heïn?!

Ñeâm noái daøi ñaèng ñaüng

Ñom ñoùm löôïn ngoaøi song

Traàn nhaø voâi hoen oá

Ñoâi thaïch suøng vôøn nhau…

Muoán níu keùo thôøi gian

Öôùc tuoåi thô quay laïi

Nhöng con tim baát kham

Cöù nhòp phi nöôùc ñaïi!

Giöõa ñoài ñaày hoa daïi

Tím noãi nhôù maàu sim

Gioù ngaõ ba gaøo rít

Chôø anh, sao laëng thinh?!...

C HAØO MÖØNG NGAØY THÔ VIEÄT NAM LAÀN THÖÙ XII (NAÊM 2014)


LEÂ HOÀNG THIEÄN(Hoäi VHNT Höng Yeân)

Neùt xuaân phoá Hieán

DIEÄP VY(Laâm Ñoàng)

Xuaân goïi

Guøi hoa xuoáng phoá

Muøa xuaân anh naém tay caàm

Laø em yeâu ñaáy ngoït ñaèm moâi hoân.

Ta veà Phoá Hieán, Chuøa Chuoâng

Nghe kinh, ngaém caûnh chieàu buoâng maët hoà.

Moät vuøng non nöôùc: Vuøng thô

Hieán Nam Trang (*) aáy, baây giôø laø ñaây!

Lieãu buoâng ruû xuoáng vai gaày

Hoà trong loàng boùng haøng caây töï tình.

Tay ta naém chaët tay mình

Muøa xuaân tuï hoäi lung linh maét huyeàn.

Bôø ñeâ non bieác coû eâm

Bôø soâng caùt traéng soùng leân daäp dìu

Muøa xuaân ñi vôùi ngöôøi yeâu

Ñoâi chaân queân moûi, naéng chieàu queân phai

Chuùng mình laïc giöõa ñeàn ñaøi

Meï cha laïc giöõa Gieâng hai- hoäi laøng.

(*) Teân goïi Phoá Hieán xöa.

Maét em vuõ ñieäuChaùy loøng baõo gioângCuoàng si ngöïc treûNgaát ngaây moâi hoàng

Xuaân veà goïi naéngRao röïc höông yeâuChín muøa quaû ngoïtNgaøy buoàn rong reâu

Em nhö phieân khuùcThì thaàm dòu eâmHöông xuaân thôm noàngDìu ta vaøo moäng .

Phoá nuùi chieàu nay khoaùc aùo söôngNgaøn thoâng gioù haùt quyeän beân ñöôøngNuï ñaøo nhu nhuù thì con gaùiChuùm chím laøm duyeân thaät deã thöông

Em guøi hoa naéng vaøo trong phoáÑem aùnh xuaân töôi ñeán moïi nhaøAÙo em vôøn gioù nhö caùnh böôùmVaùy neàn Thoå caåm thaém maøu hoa

Em guøi nhung nhôù nhaønh lan tímÑaày aép yeâu thöông nhöõng ñoaù hoàngCaåm tuù chaân thaønh caâu caûm meánMöøng khaùch mieàn xa gheù ñeán thaêm

Em guøi duyeân daùng neùt queâ höôngThaám ñaãm tình thô ñeïp phoá phöôøngMuoân hoa khoe saéc traøn phoá nuùiLöu luyeán tình ngöôøi giöõa phoá söông…

CHAØO MÖØNG NGAØY THÔ VIEÄT NAM LAÀN THÖÙ XII (NAÊM 2014)


PHAÏM ÑOÂNG HÖNG(Hoäi Nhaø vaên Haø Noäi)

Vöôït khôi

PHAN THANH VAÂN(Hoäi VHNT Quaûng Ninh)

Ñoùn xuaân

Ñôn giaûn

Muøa xuaân laø cuûa ñaát trôøiMuoân hoa nôû töï loøng ngöôøi töï do

Cho duø thieáu aám chöa noXaõ hoäi daân chuû con ñoø vöôït khôi.

Ñích thöïc laø vó nhaânSoáng cheát ñeàu ñôn giaûnNhö soâng nuùi maây trôøiÑôøi môùi ngôøi ngôøi saùng.

Gioù reùt baâng khuaâng… naéng aám trôøiNuï ñaøo heù nôû, maù phai phoâiThôøi gian, vaãn bieát voâ tình theáXuaân môùi cho ta cuõ tuoåi trôøi.

Khaéc khoaûi

Bia Phaättreân nuùi Yeân Töû

Theâu tranh

Nhìn nhau chöa daùm nhìn laâuChuyeän troø môùi chæ ñoâi caâu ngaäp ngöøngÑöôøng xa, caùch suoái, caùch röøngMoät côn gioù thoaûng ngöôøi döng queân roài.

Chæ laø hö aûo maø thoâiSao baêng khoaûnh khaéc, baàu trôøi xaïm ñenBieát laø chaúng coù traêng leânBieát laø soâng nöôùc ñaõ queân con ñoø.

Ñaém say vaáp phaûi höõng hôøNhôù thöông vaáp phaûi thôø ô laïnh luøngTraùi tim khaéc khoaûi chôø troângMaët trôøi thöùc giaác… höøng ñoâng ngôõ ngaøng.

Löng trôøi thaáp thoaùng aån trong maây

Baûng ñaù tay tieân kheùo ñaët baøy

Nhu nhuyeán chöõ bay laøn khoùi bieác

Khaáu ñaàu nghe phaùp tænh côn say.

Böùc tranh roäng laïi nhieàu maøuMuõi theâu nhoû xíu, bao laâu môùi thaønh?Gaït ñi toan tính, giaät giaønhChæ lo hoaøn taát an laønh ñöôøng kimTraéng, xanh, naâu, ñoû… noåi, chìmNieàm vui giaûn dò khoûi tìm nôi ñaâu.



PHAÏM VAÊN ÑOAN(Baø Ròa - Vuõng Taøu)

Nhöõng baøi thôchöa kòp ñaët teân(Taëng moät ngöôøi baïn laø lính laùi xe taêngthôøi choáng Myõ)

NGUYEÃN THÒ MINH THAÉNG(Hoäi VHNT Thaùi Nguyeân)

Nöôùc maét thuûy tinh

Töï xeù thaân mình thaønh boán maûnh

Maûnh cho thô cho meï cho tình

Coøn moät maûnh ngaäp ngöøng chöa noùi

Chaéc laø ñieàu oâm aáp vôùi chuùng sinh.

Anh bieát ñaáy – Ñaõ thô laø baïc laém

Noãi ngaäm nguøi aån thôù thòt ñöôøng gaân

Nhöng dieän maïo vaãn raïng ngôøi xuaân môùi

Cöù thaêm thaúm saâu vaø ñaäm neùt töôi vaàn.

Nhöng coù khuùc voøng xích taêng haèn veát

Xôùi tung leân lôùp ñaát ñoû chai lyø

Baêm naùt maët thöù nhaân danh laø ñaát

Ñeå cho ngöôøi ôn maõi veát taêng ñi.

Chieàunaéng veõ leân thaûm coû xanh

nhöõng sôïi vaøng cuoáng quyùtsöông daâng nhö laøn khoùi toaûñaøn traâu thung thaêng gaëm coûin leân thung xanh nhöõng chaám ñentroâi hieàn hoaø theo nhòp chieàu leân

Luõ treû toâichaïy nhaûy, leo treøo, bôi loäi

nhö chim soå loàng nhö thuù hoangthaû veà röønggiôø naèm xoaøi treân baõi coû ngaém traêng,

ñeám sao trôøi meânh mang xanh…

Chôït ngoaûnh nhìn emtoâi söõng sôømoät voøm ngöïc caêng chuùm chím phaäp phoàngmoät ñoâi maét môû to thaêm thaúmluoáng cuoáng toâi laïc chìm ñaùy maét em

Chieán tranhtoâi leân ñöôøngem laëng im maø ñoâi maét thaúm saâu

khoâng daáu noåi lôøi con tim boái roáivaø gioït leä caêng troønlaên treân maù daäy höông thì

Gioït thuyû tinh laën vaøo tim toâi!



THAÙI HOÀNG(Hoäi VHNT Vónh Long/Hoäi Nhaø vaên VN)

Noùi vôùi vôïngöôøi lính thôøi bình

TRAÀN THÒ PHUÙ(Vónh Phuùc)

Göûi höông xuaân

Tình queâBaâng khuaâng tieãn naêm cuõ ñi

tay gom laù ñoát cay mi chuùt buoànse se baác laïnh chieàu hoâm

uû trong tim nuï tình thôm vöøa ñaày

ñaãm höông hoa öôùp ngaát ngaâymuøa xuaân chaép caùnh theâm say men ñôøi

tung taêng aùo môùi em toâinhai traàu boûm beûm ngoaïi cöôøi thaät töôi

löûa hoàng thöùc ñeâm ba möôicanh noài baùnh teùt ñaày hôi thôm löøng

baøn thôø nguõ quaû meï chönglinh thieâng taâm nguyeän cuoän vöøng taøn höông

ai ñi xa nguoâi nhôù thöôngngaøy Xuaân phong vò ñaäm höông queâ mình

cô hoà sôïi chæ lung linhbuoäc trong tim chaët moái tình duyeân queâ.

Baét chöôùc ngöôøi xöachæ boùng mình treân vaùchhaùt ru con ñieäu “gioù muøa thu…”

chieán só heà chinh chieángiai nhaân heà khoâng bi luïylyù saét son em maáy ñôïi chôø

ruïng hoät söông khuya ví daàu chaân ai kheõtaït chieâm bao vöông hôi höôùm choã naèmlô mô choaøng goái ñôn theøm phuùt traêm naêmchôït thöùc maïch tình yeâu caêng nhöïaquay quaét khaùt khao chaùy buøng ngoïn löûa

tìm aùo anhem voäi tìm aùo anhñaäm muøi moà hoâi quen thuoäcchaén ngoïn gioù khuya luoàn caùnh tay môû cöûachaén ngoïn gioù khuya se saétthoâi giaác mô ñeâm xao xaùc laù trôû mình

ñaát nöôùc ngöøng chieán chinhvaãn aâm thaàm ngöôøi línhmang theo beân mìnhñieäu lyù ñôïi chôø, ñieäu lyù thuûy chung

cuûa ngöôøi vôï treûlaëng leõtrau chuoát ñieäu lyù thanh bình.

Caây xuaân maét bieác goïi choàiLay phay möa Baéc, laïnh ngöôøi phöông Nam

Se se gioù chôû naéng vaøngNhôù nôi phoùng khoaùng, meânh mang ngaém trôøi

Höôùng veà Nam cöù nhôù hoaøiGöûi vaøo trong ñoù neùt cöôøi ñaøo phai

Naéng vaøng nhuoäm caùnh hoa maiHai maøu trôøi ñaát taëng hai xöù mình

Göûi höông xuaân, chuùc an bìnhChuùt thoâi maø tróu naëng tình Baùc Nam.



“ Chaøo Hoaøi,Toâi seõ tôùi Haø Noäi vaøo chieàu muoän Chuû

nhaät. Toâi khoâng söû duïng Iphone neân neáu coùgì thay ñoåi veà lòch laøm vieäc thì baïn göûi cho toâithoâng tin theo email caù nhaân naøy nheùchris.as@ gmail.com”.E-mail töø moät baïn chuyeân gia nöôùc ngoaøi

chuaån bò vaøo Haø Noäi giuùp moät phaàn döï aùnñaàu tö cuûa chuùng toâi. Moät caùch vieát thö thaânthieän maø chuùng toâi vaãn hay giao dòch vôùinhau nhöng vôùi email naøy thì toâi coù caûm xuùclaø Chris phaûi bieát toâi vaø roõ raøng laø anh ta ñang

vieát thö cho ngöôøi quen. Toâi khoâng hieåunguoàn côn naøo nhöng toâi döùt khoaùt nghó raèngChris ñaõ bieát toâi. Kyø laï!Saùng thöù hai, ñi xe qua coång baûo veä toâi

thaáy moät ngöôøi nöôùc ngoaøi cao gaày ñangñöùng trong saân vôùi coâ nhaân vieân phieân dòch.Nhìn qua kính xe toâi nhaän ra ñuùng laø toâi ñaõbieát anh chaøng naøy roài. Hoùa ra ñoù laø Chris.Toâi ñaõ gaëp anh ta taïi moät cuoäc hoäi thaûo ôûSingapore vaøi thaùng tröôùc nhöng do hoïpñoâng ngöôøi vaø toâi coù taät raát xaáu khoâng nhôùñöôïc ai vôùi ai maëc duø ñaõ heát söùc coá gaéng hoïc

ÑAÄU PHUÏTruyeän ngaén

PHAÏM THÒ BÍCH THUÛY(Haø Noäi)

S AÙNG TAÙC

Minh hoïa: LEÂ NGOC HUYEÀN


teân vaø chöùc danh töøng ngöôøi neân khoâng bieátñoù laø Chris.Moät ngöôøi ñaøn oâng cao nhöng khoâng theå

goïi laø cao dong doûng ñöôïc. Cao, khoâng coùmôõ thöøa, cuõng khoâng bò gaày nhöng toâi khoângtheå goïi ra ñöôïc caùi “cao” naøy laø “cao” loaïi gì.Moät söï “cao”…”cao” tuyeành toaøng.. vaäy thoâi!Moät caûm xuùc raát laï. Cöù nhö toâi thaáy moät caùicaây tröôûng thaønh maø thieáu “chaát” gì ñoù!“Möa”?, “phaân boùn”? “chaêm soùc” …chòu!khoâng hieåu ñöôïc. Moät caûm xuùc kyø laï! Chrisñeo moät chieác ba loâ, maëc quaàn kaki maàusaùng vôùi chieác aùo keû xanh nhaït, goïn gaøngmoät caùch “ngaên naép”. Raát bình thöôøng vaøcuõng raát gioáng “kieåu” nhöõng baïn nöôùc ngoaøivaãn sang coâng taùc vaø laøm vieäc vôùi toâi, khoângcoù gì ñaëc bieät, hoaøn toaøn khoâng, nhöng laïikhoâng cho caûm xuùc gioáng gaëp nhöõng ngöôøikia. Nhìn Chris toâi cöù thaáy ñoù laø moät caäu hoïcsinh phoå thoâng chöù khoâng phaûi moät ngöôøitröôûng thaønh ñaõ lôùn tuoåi. Chris coù khuoân maëtdaøi vôùi nöôùc da traéng, hôi nhôït, hai maù coùneáp nhaên laøm cho khuoân maët chaûy seä xuoángmoät chuùt. Caùi nöôùc da kia…traéng nhôït, caùi maùkia… khoâng gaày nhöng cöù caûm giaùc ñaèng sauda vaø thòt ñoù khoâng coù “chaát” gì heát. Khoânghieåu! Taïi sao vaäy nhæ? Thieáu caùi gì vaäy nhæ?Toâi khoâng theå hieåu ñöôïc.Chris cöôøi raát nhieàu vaø luoân noùi ñuøa. Baát

keå moät ñieàu gì khi ai ñoù noùi ra anh ñeàu traû lôøithaønh moät caâu gì ñoù raát buoàn cöôøi vaø haøihöôùc. Toâi noùi vôùi Chris :“Xin loãi vì anh phaûi ñôïi toâi” thì laäp töùc anh

traû lôøi laïi “Khoâng phaûi. Toâi phaûi xin loãi vì taïitoâi ñeán sôùm hôn giôø heïn” ..vaø chuùng toâi cuøngcöôøi. Khi anh môû maùy tính vaø nghe toâi phaønnaøn “maïng ôû ñaây raát teä neân raát maát thôøi gianneáu muoán ñaêng nhaäp vaøo ñeå nhaän mail cuûaTaäp ñoaøn!” …Chris noùi “Hoaøi aï, ôû Hoàng Kongtoâi thöôøng ñeå maùy tính khôûi ñoäng vaø ñi töøtaàng 25 xuoáng taàng 9 ñeå laáy caø pheâ uoángxong roài thì toâi môùi vaøo ñöôïc maïng. Ñoù laø caùi

caùch maø Taäp ñoaøn baûo maät thoâng tin ñaáy!”…Laïi cöôøi. Chris coù hai chieác raêng cöûa thöa,noùi khaù nhieàu vaø cöôøi raát nhieàu trong suoátngaøy laøm vieäc. Toâi thaáy thoaûi maùi khi noùichuyeän vaø “taùn ngöôïc” veà moïi chuyeän nhöngvaãn cöù coù caûm xuùc thieáu caùi gì ñoù ôû Chris.Khoâng hieåu ñöôïc!Chris xong vieäc luùc 4 giôø chieàu, toâi coøn

phaûi laøm vieäc theâm neân heïn anh töï veà khaùchsaïn, töï ñi chôi ñeå mua quaø Noel vaø toâi seõ tôùikhaùch saïn ñoùn anh ñi aên toái luùc baûy giôø.Toâi tôùi khaùch saïn 7 giôø keùm 15. Chris

ñang uoáng bia ñeå ñôïi toâi. Chuùng toâi ñi boä tôùimoät nhaø haøng gaàn khaùch saïn ñeå aên toái. Chrisñeå toâi goïi ñoà aên. Chuùng toâi quyeát ñònh aên caøtím nöôùng, ñaäu phuï soát tröùng muoái vaø nemroài seõ aên côm vôùi canh.- Anh mua ñöôïc gì laøm quaø noel naøo?- toâi

hoûi Chris.- Toâi mua ñöôïc moät böùc tranh, ñeïp laém coù

nhieàu treû con trong ñoù, raát ñeïp vaø raát vui.-Chris keå- Toâi thích cöôøi laém, cuoäc soáng naøyphaûi mang laïi cho nhau nhieàu nieàm vui, luùcnaøo toâi cuõng coá gaéng vui, cöôøi vôùi moïi ngöôøi.Toâi seõ treo böùc tranh naøy trong nhaø toâi khi toâitrôû veà London.- Vaäy aø? Thích nhæ? Toâi cuõng thích treû con

vaø thích söï hoàn nhieân cuûa chuùng laém. Trongtranh cuûa anh mua laø treû con noâng thoân Vieätnam chöù? – Toâi hoûi laïi.- Vaâng, tranh veõ treû em Vieät Nam ñang

chôi trong laøng. Vui laém.- Chris noùi tieáp- Hoaøicoù bieát toâi ñaõ maëc caû mua böùc tranh naøy nhötheá naøo khoâng?Toâi cöôøi vaø laéc ñaàu.- Ñaàu tieân laø toâi ñi mua maáy taám thieáp

chuùc möøng Noel heát khoaûng naêm ñoâ la, taátnhieân laø toâi traû tieàn Vieät vì toâi coøn laïi hôn haitrieäu töø laàn tröôùc, khi toâi tôùi ñaây ñeå döï Hoäithaûo hoài thaùng taùm. Toâi ñònh mua moät conbuùp beâ baèng vaûi cho chaùu gaùi nhöng laïi thoâivì toâi sôï meï cuûa beù seõ hoûi “ vaät lieäu laøm ra con

SAÙNG TAÙC


buùp beâ ñoù coù an toaøn cho treû em khoâng?”.Toâi mua hai chieác chaân neán coøn laïi moät trieäuchín traêm chín möôi ngaøn. Toâi quyeát ñònh tìmmua tranh. Moät böùc tranh ít tieàn thoâi. Toâi thaáymaáy ñöùa treû trong tranh vui veû neân thíchngay. Ngöôøi chuû cöûa haøng ñoøi toâi taùm möôiñoâ la. Toâi maëc caû baûy möôi ñoâ la. Anh ta ñaàutieân khoâng chòu sau ñoù toâi noùi vôùi anh ta toâikhoâng laáy khung vì toâi cuoän tranh laïi mang ñicho deã. Anh ta khen toâi thoâng minh vaø ñoàngyù baùn cho toâi giaù baûy möôi ñoâ la. Toâi ñeám tieànvaø nhôù raèng mình phaûi ñi taxi ra saân baysaùng mai seõ heát ba laêm ñoâ la neân toâi giöõ laïibaûy traêm ngaøn ñoàng coøn bao nhieâu ñöa taátcho anh ta. Taát caû chæ coøn moät trieäu hai traêmchín möôi nghìn töông ñöông vôùi saùu tö ñoâröôõi. Anh ta khoâng chòu vì laïi bò maát theâmnaêm ñoâ röôõi nöõa. Toâi cuõng bieát nhö vaäy neânlaïi cöôøi vaø baûo “Toâi seõ traû anh ñuû tieàn tranhtaùm möôi ñoâ la vaø anh cho toâi tieàn ñeå ñi taxira saân bay ngaøy mai nheù? Neáu khoâng coøntieàn ñi saân bay thì toâi khoâng theå mang böùctranh vui veû naøy veà treo ñöôïc nöõa.” Noùi, cöôøiqua laïi maát theâm ba möôi phuùt nöõa roài anh tañoàng yù. – Chris cöôøi vui veû.- Anh gioûi thaät- Toâi khen Chris.- Thaät ra toâi thích vui. Toâi thích laøm cho hoï

thaáy toâi buoàn cöôøi laø chính. Toâi muoán luùc naøocuõng vui veû… Caùch ñaây khoaûng möôøi naêm, coùmoät laàn toâi mua moät moùn quaø khaùc ôû AÁn Ñoä.Anh baïn ñi cuøng xem toâi mua moùn quaø ñoù“sôï” toâi maõi. Anh ta noùi chöa bao giôø thaáy aimua baùn vaø maëc caû nhö toâi. Toâi mua moätchieác oâ toâ cho chaùu. Sau khi ñaõ maëc caû xongroài toâi döùt khoaùt ñoøi mua caùi oâ toâ coøn caùi hoäpthì traû cho cöûa haøng vaø ñoøi hoï giaûm tieàn vì hoïcoù theå baùn giaáy vuïn ñöôïc. Vaøi xu thoâi! Anhchaøng baùn haøng phaùt khoùc vôùi toâi vì toâi cöù ñoøinhö vaäy, roài cuoái cuøng cuõng phaûi ñoàng yù. Toâilaøm nhö vaäy caû moät tieáng röôõi ñaáy. Bao nhieâungöôøi trong cöûa haøng vaø keå caû khaùch muahaøng xem toâi maëc caû “baùn laïi” caùi voû hoäp ñeàu

raát vui khi thaáy toâi laøm nhö vaäy. Vaø thaät ra,sau ñoù toâi laïi ñi mua moät caùi voû hoäp khaùc ñeånheùt caùi oâ toâ vaøo ñoù cho deã ñoùng goùi. – Chriscöôøi, aùnh maét loùe saùng, khuoân maët vaãn traéngnhôït nhaït cho duø Chris ñaõ uoáng caû ba coácbia. Roõ raøng laø sau lôùp da traéng nhôït nhaït ñoùtoâi thaáy thieáu caùi gì ñoù!- Thaät ra toâi thích moïi ngöôøi buoàn cöôøi, baát

ngôø veà nhöõng caùch maëc caû cuûa toâi. Kyø cuïcnhö theá thì phaûi buoàn cöôøi chöù! – döøng laïiuoáng moät nguïm bia Chris noùi tieáp- cuoäc soángnaøy phaûi coù tieáng cöôøi, phaûi coù nieàm vui.Chuùng toâi tieáp tuïc aên uoáng, noùi chuyeän veà

coâng vieäc cuûa ngaøy hoâm ñoù roài toâi laïi hoûi tieáp.- Chris, Noel coù ñi ñaâu khoâng?- Toâi seõ veà London vôùi boá. Boá toâi ñaõ taùm

möôi ba tuoåi roài. Toâi seõ veà nghæ leã vaø ñoùn naêmmôùi vôùi gia ñình em trai vaø boá. Toâi seõ ñi moätthaùng, khoâng söû duïng ñieän thoaïi vaø mail gìheát.Toâi hôi ngaïc nhieân khi nghe Chris veà ñoùn

naêm môùi vôùi Boá vaø gia ñình em trai, thaàm hoûi“Anh naøy khoâng coù gia ñình ö?”- Toâi khoâng coù gia ñình. Toâi soáng moät

mình. Toâi noùi thaät ñaáy. Toâi soáng hoaøn toaønmoät mình. Toâi töï naáu aên, toâi töï laøm moïi thöùcho mình. Hoaøi coù bieát khoâng? Toâi coøn töïnöôùng baùnh myø cô. Toâi naáu cho mình ñuûmoùn. Raát thích. Toâi coù ñuû ñoà laøm beáp vaø bieátnaáu raát nhieàu moùn ngon. – Chris keå tieáp.Toâi thaät söï ngaïc nhieân vaø buoät mieäng hoûi

– Chris noùi ñuøa aø? Töï laøm caû baùnh myø vaø coùtaát caû ñoà laøm beáp ö?- Ñuùng ñaáy. Toâi noùi nghieâm tuùc maø, toâi

khoâng ñuøa. Toâi soáng moät mình. Toâi seõ khoânglaáy vôï. Toâi ñaõ töøng coù baïn gaùi, coâ aáy ngöôøiNhaät Baûn. Laâu laém roài. Toâi naêm nay ñaõ naêmtö tuoåi roài. Coâ aáy ñaõ yeâu toâi, coâ aáy cuõng toátnhöng toâi nghó toâi khoâng phaûi laø ngöôøi coâ aáycaàn. Toâi laøm vieäc quaù chaêm chæ vaø khoâng coùthôøi gian trong khi coâ aáy thì muoán coù toâi beâncaïnh. Coâ aáy hay goïi ñieän cho toâi khi toâi ñang

SAÙNG TAÙC


Vöøa qua, Toøa soaïn DDVNVN ñaõ coù ñöôïc saùch bieáu cuûa caùc taùc giaû, Nhaøxuaát baûn:LEÂ THÒ MAÂY – Ngöôøi sau chaân soùng (tröôøng ca), Nxb. Quaân ñoäi nhaân daân, H., 2013, 172 tr.MAI VAÊN PHAÁN – Vöøa sinh ra ôû ñoù (taäp thô), Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 128 tr.TRÖÔNG TROÏNG PHAÙT – Tröôøng ca Xöù Tre, Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 104 tr.NGUYEÃN PHAN HAÙCH – Haït buïi (taäp thô), Nxb. Daân Trí, H., 2013, 218 tr.TOÂ NGOÏC THAÏCH – Coâng chöùng thôøi gian (taäp thô song ngöõ Vieät - Anh),

Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 124 tr.ÑOAØN TROÏNG HAÛI – Caùi ñeïp vaø baát töû (taäp thô), Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 128 tr.ÑINH NGOÏC DIEÄP – Haønh trình 2 (taäp thô), Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 104 tr.NGUYEÃN THÒ MYÕ DUNG –Gaëp gôõ ngöôøi trong cuoäc (Kyù), Nxb. Vaên hoïc, H., 2013, 348 tr.NGUYEÃN THÒ VIEÄT NGA – Hoa loa keøn (taûn vaên), Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 184 tr.XUAÂN THU – Khoùi ñoát ñoàng (taûn vaên), Nxb. Hoäi Nhaø vaên, H., 2013, 176 tr.MA VAÊN KHAÙNG – Xa xoâi thoân Nguïa Giaø (taäp truyeän vöøa), Nxb. Phuï nöõ, H., 2013, 252 tr.LEÂ PHÖÔNG LIEÂN – Chim haûi aâu ôû ñaûo Hoøn Daáu (taäp truyeän ngaén), Nxb. Daân Trí,

H., 2013, 116 tr.NGUYEÃN TRÍ – Baõi vaøng, ñaù quyù, traàm höông (taäp truyeän ngaén), Nxb. Treû,

TP. Hoà Chí MInh, 2013, 352 tr.ÑAËNGLÖU–Vöôønvaên….Nhöõngloáivaøo (tieåu luaän– pheâ bình), Nxb.Ñaïi hoïc Vinh, 2013, 348 tr.

Traân troïng caûm ôn. Xin giôùi thieäu cuøng Quyù vò baïn ñoïc.

DÑVNVN

SAÙCH BIEÁU

coøn maûi meâ laøm thí nghieäm, khi toâi coøn laømvieäc ñeán taän khuya vôùi nghieân cöùu cuûa mình.Toâi cuõng daønh thôøi gian cho coâ aáy nhöng toâikhoâng theå traû lôøi ñieän thoaïi thöôøng xuyeân vaøluùc naøo cuõng ôû beân coâ aáy nhö coâ aáy muoánñöôïc. Töø ñoù toâi khoâng coøn höùng thuù ñeå yeâu ainöõa caû. Ñôn giaûn laø toâi khoâng theå boû coângvieäc ñeå laøm taát caû caùc yeâu caàu cuûa caùc coâ gaùiñöôïc. Vaø toâi soáng moät mình hôn hai möôinaêm nay roài. Toâi töï laøm moïi vieäc cho mình,vieäc gì toâi cuõng laøm ñöôïc vaø ñeàu töï laøm laáyheát.Toâi im laëng nhìn Chris. Khuoân maët daøi vôùi

nöôùc da traéng nhôït, aùnh maét thoâng minh coùtia saùng raát laï. Toâi boãng nhieân nhaän ra raèngcaùi nöôùc da traéng nhôït kia, caùi neáp nhaênchaûy daøi kia, caùi “khoâng coù gì” ñaèng sau lôùp

da kia ,caùi “cao tuyeành toaøng” maø khoâng phaûigaày, khoâng phaûi dong doûng kia laø söï “chay”cuûa ngöôøi “tu haønh” chæ aên rau cuû quaû vaø ñaäuphuï.Chia tay toâi, Chris heïn seõ chuïp aûnh böùc

tranh nhöõng ñöùa beù cöôøi ñeå göûi cho toâi xem.Vaø anh vaãn nhaéc laïi- “toâi thích nhaát laø cöôøi, toâithích mang laïi nieàm vui cho moïi ngöôøi”. Toâicoù veû ñaõ lôø môø hieåu ra taïi sao Chris laïi tìmmoïi caùch laøm nhöõng ñieàu “buoàn cöôøi” nhövaäy trong nhöõng caâu chuyeän anh ñaõ keå chotoâi nghe.Thænh thoaûng toâi hay nhôù ñeán Chris vaø

trong töôûng töôïng toâi nhìn thaáy anh vaãn laø caùingöôøi coù maët muõi aáy nhöng toâi thaáy noù dichuyeån nhö moät caùi voû thuøng goã cuõ roãngkhoâng – hoaøn toaøn roãng. �

SAÙNG TAÙC


Hoa Ñaøo töôïng tröng cho söï no aám, töôitreû, may maén, haïnh phuùc vaø thaønh ñaït.Hoa Ñaøo ñaõ gaén boù thaân thieát vôùi ngöôøi

Haø Noäi noùi rieâng vaø ngöôøi mieàn Baéc noùi chungtrong khoâng khí ñoùn Xuaân, ñoùn Teát haøng ngaønnaêm. Teát ñeán Xuaân veà, hoa Ñaøo ñua nhaukhoe saéc maøu röïc rôõ, lung linh trong naéngXuaân: maøu ñoû thaém cuûa Ñaøo Bích, phôùt hoàngcuûa Ñaøo Phai, Ñaøo Ta, maøu ñoû saãm cuûa ÑaøoThaát Thoán, maøu naâu thaãm cuûa thaân vaø caønh,maøu xanh möôït nhö nhung cuûa laù… taïo neânmoät böùc tranh thanh bình, ñaày thô moäng ñeánnao loøng khieán ai ñi qua cuõng ñeàu döøng chaânchuïp aûnh Ñaøo.

Ngöôøi xöa thöôøng ví myõ nhaân nhö Ñaøo nhöMai: “maét nhö thu thuûy, maù öûng hoa Ñaøo, mìnhMai voùc Lieãu, uyeån chuyeån goùt Sen”, khieán bieátbao tay maùy meâ maån chuïp Ñaøo heát naêm naøyqua naêm khaùc maø khoâng thaáy chaùn. Cöù vaøonhöõng ngaøy giaùp Teát, caùc nhieáp aûnh gia laïi vaùcmaùy ñi chuïp hoa Ñaøo, ngöôøi chuïp caûnh chôïhoa, caây caûnh, ngöôøi chuïp caûnh sinh hoaït ngaøyTeát, coù ngöôøi laïi “saên” caûnh chôû caây, chôû hoangöôïc xuoâi ñeán chôï… rieâng toâi luùc baáy giôø vaãnmeâ nhaát laø chuïp hoa Ñaøo.Muoán chuïp ñöôïc hoaÑaøo ñeïp phaûi saên töø sôùm tinh mô cho tôùi khichieàu taø. AÙnh saùng cuûa buoåi ban mai thöôøng coùmaøu vaøng nheï tuyeät ñeïp hoøa laãn vaøo nhöõng haïtsöông ñeâm long lanh coøn vöông treân nhöõngcaùnh hoa Ñaøo. Khi chieàu buoâng xuoáng, saécmaøu cuûa ñaát trôøi hoøa quyeän cuøng saéc maøu cuûahoa laù taïo neân böùc aûnh hoa Ñaøo coù maøu saéc raátñoäc ñaùo, raát rieâng… Toâi thöôøng phaûi “rình” luùcban mai hay khi möa Xuaân vöøa ngôùt ñeå chuïpbôûi luùc aáy laø luùc nhöõng ñoùa hoa ñeïp nhaát, longlanh nhaát. Thaäm chí coøn phaûi “rình” nhöõng luùccoù naéng Xuaân nheø nheï ñeå coù theå chuïp ñöôïc caûvöôøn Ñaøo lung linh trong naéng vaøng. Coù ñöôïcchuùt naéngñaàuXuaânquaû thaät hieámhoi, vì theá khicoù oâng maët trôøi vöøa loù ra laäp töùc raát nhieàu nhieápaûnh gia xaùch maùy “lao” ñi chuïp khaép caû vöôønÑaøo. Tuy nhieân phaûi tuøy noäi dung baïn muoánchuïp gì ñeå choïn thôøi tieát cho thích hôïp vôùi chuûñeà cuûa mình… Maëc duø bình minh vaø hoaøng hoânlaø thôøi ñieåm chuïp aûnh ñeïp nhaát nhöng vôùi hoaÑaøo thì ñoù chöa phaûi laø thôøi ñieåm lyù töôûng nhaát.Trôøi quaù naéng khoâng phaûi laø ñieàu kieän thích hôïpñeå chuïp hoa, vì ñoä baõo hoøamaøu cao, deã laøm saimaøu, maát veû dòu daøng, tinh khieát cuûa nhöõngcaùnh hoa voán raát moûng manh. Theo toâi, thôøiñieåm toái nhaát ñeå chuïp ñaëc taû hoa coû laø saùngsôùm, hoaëc khi trôøi nhieàu maây. Ñaëc bieät nhöõnghaït söông ñeâm, nhöõng gioït möa Xuaân trongnhö pha leâ ñoïng ñaày treân caùnh hoa cuøng nhöõngtia naéngvaøngnheï caøng laømcho nhöõngñoùa Ñaøotrôû neân soáng ñoäng, kyø aûo, ñeïp ñeán meâ hoàn.�

AÛnh trong baøi cuûa TUYEÁT MINH

TAÂM SÖÏ CHUÏPAÛNH HOA ÑAØONSNA. TUYEÁTMINH

SAÙNG TAÙC


H OÀI ÖÙC - KYÛ NIEÄM - TÖ LIEÄU

Thaùng 5 naêm 1996, nhaân gaëp nhaø thôToá Höõu ôû Hoäi Nhaø vaên, toâi ruït reø noùivôùi oâng raèng coù cuoán baêng veà caâu

chuyeän giöõa nhaø thô vaø Baùc Hoà. OÂng vui veûnhaän lôøi nghe laïi.Theo lôøi heïn, toâi ñeán nhaø rieâng Toá Höõu

treân ñöôøng Phan Ñình Phuøng. Nhaø thô giaûndò trong boä quaàn aùo thöôøng ngaøy ngoài tieápchuyeän. Sau khi môøi nöôùc, oâng nheï nhaøngnoùi: “- Baây giôø ta nghe ñoaïn baêng ñaõ nhæ”?Toâi thöa “- Vaâng”.Naêm 1966 giöõa luùc giaëc Myõ raùo rieát tieán

haønh chieán tranh phaù hoaïi ñoái vôùi mieàn Baécthì Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta toå chöùc troïng theåÑaïi hoäi Anh huøng chieán syõ thi ñua toaøn quoáctaïi Haø Noäi. Ñaïi hoäi coù 111 Anh huøng môùiphong taëng, trong soá 111 anh huøng coù 44Anh huøng ôû ñoä tuoåi thanh nieân.Trong thôøi gian Ñaïi hoäi, Ban Chaáp haønh

Trung öông Ñoaøn toå chöùc cuoäc gaëp maëtthaân maät vôùi caùc ñaïi bieåu tuoåi treû. Buoåi hoïpmaët ñang soâi noåi thì Baùc Hoà ñeán, cuøng ñi vôùiBaùc coù Thuû töôùng Phaïm Vaên Ñoàng, nhaø thôToá Höõu - Tröôûng ban Tuyeân huaán trungöông. Sau lôøi môøi cuûa ñoàng chí Vuõ Quang -Bí thö thöù nhaát Trung öông Ñoaøn, Baùc Hoàböôùc tôùi microâ.Trong phoøng khaùch, Toá Höõu vaø anh em

vaên ngheä chuùng toâi laëng yeân nghe nhöõng lôøinoùi aân tình cuûa Baùc ba möôi naêm veà tröôùc:

“- Baùc raát vui loøng vôùi thanh nieân Vieät Namanh huøng. Nöôùc Vieät Nam caøng ngaøy caønganh huøng, caøng ñaùnh giaëc caøng anh huøng…Ñieàu naøy Baùc ñaõ noùi, ñoàng chí Phaïm

Vaên Ñoàng cuõng ñaõ noùi, noùi hai ba laàn roài.Baây giôø Baùc noùi nöõa: Nhôø ñaâu maø coù Anhhuøng? Nhôø Ñaûng giaùo duïc, nhôø Ñoaøn giuùpñôõ, nhôø nhaân daân boài döôõng maø coù Anhhuøng, chöù khoâng phaûi moät caù nhaân maø laømneân Anh huøng. Vì Ñaûng ta anh huøng, ñaátnöôùc ta anh huøng, nhaân daân ta anh huøng thìcoù caùc Anh huøng. Vì vaäy, caùc chaùu thanhnieân trai cuõng nhö gaùi, ñöôïc taëng danh hieäuAnh huøng roài, baây giôø phaûi coá gaéng hôn nöõañeå giöõ vöõng danh hieäu Anh huøng aáy. Baùcmong caùc chaùu hoïc nhieàu hôn ñeå tieán boähôn nöõa, tieán boä maõi.Cuoái cuøng Baùc giôùi thieäu chuù Toá Höõu leân

ñoïc cho caùc chaùu nghe moät baøi thô (tieángBaùc cöôøi vui). Taùn thaønh khoâng”?- Coù aï (tieáng voã tay vang doäi)Baùc : “- OÂng aáy ñang coøn xaáu hoå” (Hoäi

tröôøng cöôøi vang)Ñoàng chí Toá Höõu: “- Thöa Baùc, thöa caùc

ñoàng chí. Baùc chæ thò cho toâi ñoïc moät baøi thôvôùi caùc ñoàng chí, nhöng maø toâi nghó chuùngta vöøa ñöôïc nghe baøi thô hay nhaát, nhöõnglôøi noùi raát laø aám aùp cuûa Baùc vôùi taát caû chuùngta hoâm nay. Vì theá neân baát cöù caâu thô naøocoù vaàn coù nhaïc cuõng ñeàu voâ duyeân trong

CAÂU CHUYEÄN GIÖÕA BAÙC HOÀ VAØNHAØ THÔ TOÁ HÖÕUHAØ LAÂM KYØ(Hoäi VHNT Yeân Baùi)


luùc naøy”. (Hoäi tröôøng voã tay cöôøi vang).“- Toâi nghó vôùi yù nghó cuûa moät ngöôøi ñaõ

quaù boán möôi laêm tuoåi töùc laø ñaõ quaù tuoåithanh nieân theo tieâu chuaån cuûa Ñoaøn”.Baùc: “- Hôi giaø roài” (nhieàu tieáng cöôøi).Toá Höõu: “- Daï, chöa giaø, nhöng… nhöng

cöù nghó töø ngaøy coù Ñaûng, caùc lôùp thanh nieânta ñeàu ñöôïc Baùc tröïc tieáp daïy doã, giaùo duïchoaëc qua nhöõng lôøi daïy cuûa Baùc...”Baùc: “- Khoâng ñöôïc suøng baùi caù nhaân.”Toá Höõu: “- Daï, thöa Baùc…“Baùc: “- Chuù khoâng ñöôïc suøng baùi caù

nhaân”.Toá Höõu: “- Daï, chæ sôï suøng baùi khoâng

ñuùng thoâi, nhöng maø söï suøng baùi cuûa chuùngta laø loøng kính yeâu voâ haïn cuûa taát caû chuùngta ñoái vôùi Baùc laø hoaøn toaøn chính ñaùng” (voãtay vang doäi).Baùc: “- Chuù neân noùi ñaây taát caû laø nhôø

coâng ôn Ñaûng”.Toá Höõu: “- Daï, Baùc laø ngöôøi ñaïi bieåu cao

nhaát”.Baùc: “- Theá laø chuù khoâng nghe pheâ bình,

nghe Baùc vöøa pheâ bình ñaáy”.Toá Höõu: “- Thöa Baùc, nhöõng lôøi Baùc nhaéc

vaäy, xin pheùp Baùc ñöôïc tieáp thu aï”.Toá Höõu quay laïi cöôøi hieàn laønh: “- OÂng cuï

nhaéc nhôû mình”! Baêng ghi aâm vaãn tieáp tuïc,gioïng cuûa nhaø thô xöù Hueá ngaøy ñoù vaãn khoûevaø aám:“- Trong moãi chuùng ta ñaày loøng kính yeâu

Ñaûng bao nhieâu thì caøng yeâu Baùc baáy nhieâu”.Baùc cöôøi ñoä löôïng: “- Toâi môøi chuù leân ñeå ñoïcthô, ngaâm thô cho caùc chaùu nghe chuù laïi noùigì”… (caû hoäi tröôøng cöôøi vui).Toá Höõu: “- Daï, thöa Baùc, thô baây giôø phaùt

trieån ñeán möùc caàn aâm nhaïc beân trong chöùkhoâng nhaát thieát phaûi laø vaàn ñieäu” (hoäitröôøng voã tay).

Ñoàng chí Toá Höõu noùi tieáp: “- Toâi nghóraèng moãi khi nghó ñeán Ñaûng, nghó ñeán Baùclaø chuùng ta nghó ñeán nhöõng öôùc mô cao ñeïpnhaát, trong saùng nhaát cuûa cuoäc ñôøi mình”.Chính vì theá maø chuùng ta tìm thaáy söùc

maïnh, ñeå maø chieán ñaáu, ñeå maø chieánthaéng, vaø ñeå ñem laïi söùc löïc cuûa cuoäc ñôøicoáng hieán cho Toå quoác ta, cho nhaân daân ta,cho lyù töôûng cao ñeïp cuûa chuùng ta.Luoân luoân beân tai ta laø lôøi daïy cuûa Baùc:

Khoâng coù vieäc gì khoù/ Chæ sôï loøng khoâng beàn/Ñaøo nuùi vaø laáp bieån/ Quyeát chí aét laøm neânÑaây laø baøi thô thaät, chæ tieác laø toâi ngaâm

hôi xoaøng thoâi. Sau cuøng, xin chuùc theá heätreû maõi maõi xöùng ñaùng vôùi Ñaûng, vôùi Baùc vaøvôùi Toå quoác Vieät Nam nghìn laàn yeâu quyùcuûa chuùng ta”.Tieáng voã tay trong baêng ghi aâm vöøa döùt,

Toá Höõu vui nhìn chuùng toâi: “- Vôùi moãingöôøi, ñoù laø kyû nieäm ñeïp trong cuoäc ñôøi.Qua ñaây thaáy thaùi ñoä cuûa Baùc, tình caûm cuûaBaùc, vieäc laøm cuûa Baùc ñoái vôùi theá heä treû thaättuyeät vôøi nhæ? Baùc bao giôø cuõng theá thoâi, aica ngôïi, Baùc baûo nhö theá laø laøm phieàn choBaùc, Baùc traùnh ñieàu naøy. Cho neân muoán noùira tình caûm cuûa mình vôùi Baùc phaûi coù caùchnoùi nhö theá naøo ñoù keûo nhö “Baùc môøi chuùleân ñeå ñoïc thô, ngaâm thô chuù laïi noùi gì...!”“- Nhôù coù laàn ñeán thaêm Khoâng quaân, Baùc

baûo toâi ñoïc thô: Ai nôõ laøm vaäy? Voâ duyeân, vìBaùc laø moät nhaø thô lôùn, moät nhaân caùch lôùn.Baùc Hoà cuûa chuùng ta laø moät con ngöôøi kyø laï,thaät kyø laï”.Nhaø thô traàm ngaâm giaây laùt roài mæm cöôøi:

“- Thoâi, hoâm nay nhö vaäy ñaõ nhæ?” Toâi thöaxin ñöôïc göûi laïi oâng cuoán baêng vaø ghi laïimaáy lôøi naøy. Toá Höõu vui veû: “- Ñoàng yù thoâi,coøn baêng, toâi seõ giöõ laïi laøm taøi lieäu. Nhôù Baùcchuùng ta caøng yeâu Baùc hôn”. �

HOÀI ÖÙC - KYÛ NIEÄM - TÖ LIEÄU


Ngaøy 20-12-1997, nhaân kyû nieäm ngaøyQuaân ñoäi Nhaân daân Vieät Nam, baøibaùo ñaàu tieân cuûa toâi vieát veà Ñaïi töôùng

Voõ Nguyeân Giaùp - “Ñaïi töôùng Voõ NguyeânGiaùp vôùi caây ñaøn piano” - ñöôïc ñaêng trangtroïng treân moät tôø baùo quoác gia taàm côõ (BaùoTheå thao-Vaên hoaù), toâi voâ cuøng phaán khôûi.Vaøi ngaøy sau, nhaø vaên Ñaøo Vuõ goïi cho toâibaèng moät gioïng raát vui:- Maáy ngöôøi baïn vaên goïi tôùi baûo toâi: “Sao

anh kín tieáng theá? Baø xaõ anh töøng höôùng daãnÑaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp hoïc ñaøn piano maøchaû nghe anh noùi bao giôø, ñeán nay qua baøibaùo cuûa chò Myõ Dung toâi môùi ñöôïc bieát!”.Roài anh thaân tình hoûi toâi:- Chò ñaõ ñöa baøi baùo ñeán taëng Ñaïi töôùng

chöa?- Em nghó chaéc laø Ñaïi töôùng ñaõ ñoïc roài.

Baùo naøo Ñaïi töôùng chaû coù.- Nhöng taùc giaû tröïc tieáp taëng vaãn quyù

hôn, vui hôn chöù chò.- Em khoâng daùm nghó tôùi ñieàu ñoù. Vaû laïi

em cuõng khoâng bieát laøm theá naøo ñeå ñöôïcvaøo gaëp Ñaïi töôùng.- Chò cöù goïi ñeán Vaên phoøng Ñaïi töôùng xin

pheùp. Anh Vaên (teân goïi thaân maät Ñaïi töôùngVoõ Nguyeân Giaùp-TG) laø ngöôøi raát tình caûmvaø raát quyù vaên ngheä só.Roài anh cho toâi moät soá ñieän thoaïi.Ñöôïc nhaø vaên Ñaøo Vuõ coå vuõ, toâi goïi ngay

ñeán Vaên phoøng Ñaïi töôùng. Ngöôøi caàm maùylaø anh Huyeân (ngaøy aáy toâi cuõng chæ bieát anhlaø Thö kyù gaàn guõi cuûa Ñaïi töôùng chöù chöañöôïc bieát quaân haøm Ñaïi taù cuûa anh)- noùi raát

nheï nhaøng: “Ñeå toâi baùo caùo vôùi Ñaïi töôùng, roàitoâi seõ goïi laïi cho chò”.Thaät may, toâi khoâng phaûi chôø ñôïi laâu.

Ngay saùng hoâm sau, toâi ñaõ ñöôïc nhaän töøanh Huyeân moät lôøi heïn cuûa Ñaïi töôùng.*Laàn thöù nhaát:Böõa ñoù, moät chieàu xuaân aám aùp ñaàu naêm

Maäu Daàn-1998, toâi cuøng vôùi choàng toâi laø nhaøbaùo - ngheä só Nhieáp aûnh Leâ Phöùc (luùc baáygiôø laø Toång thö kyù Hoäi Ngheä só Nhieáp aûnhVieät Nam) ñeán thaêm Ñaïi töôùng Voõ NguyeânGiaùp taïi nhaø rieâng ôû 30 Hoaøng Dieäu, Haø Noäi.Chuùng toâi ñang maûi meâ ngaém nhöõng

chieác tuû kính lôùn, nhieàu taàng chöùa ñaày saùch(nhöõng quyeån saùch quyù ñöôïc giöõ gìn coângphu vaø saép xeáp raát caån thaän) keâ saùt hai böùctöôøng phoøng khaùch, chôït Ñaïi töôùng töôi cöôøiböôùc ra trong boä quaân phuïc giaûn dò. Nhìndaùng ñi nhanh nheïn vaø phong thaùi khoeûkhoaén cuûa oâng hoâm nay cuõng nhö nhieàu laànñöôïc nghe oâng noùi chuyeän raát minh maãn treânÑaøi truyeàn hình, toâi thaät khoâng ngôø Ñaïi töôùngVoõ Nguyeân Giaùp ñaõ ñeán tuoåi taùm möôi baûy!Sau khi kính thaêm söùc khoeû Ñaïi töôùng vaø

giôùi thieäu vôùi Ñaïi töôùng: “Thöa baùc, ñaây laøchoàng chaùu, nhaø baùo - ngheä só Nhieáp aûnh LeâPhöùc, Toång Bieân taäp Baùo AÛnh Vieät Nam, coønchaùu laø moät nhaø giaùo ñaõ nghæ höu töø naêm1993. Chaùu raát muoán ñöôïc tröïc tieáp kínhtaëng Baùc baøi baùo chaùu ñaõ vieát veà Baùc”.Caàm tôø baùo Theå thao - Vaên hoaù toâi vöøa

kính caån ñöa taëng treân tay coù baøi baùo cuûatoâi: “Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp vôùi caây ñaønpiano”, Ñaïi töôùng töôi cöôøi noùi ngay: “Toâi ñaõ

Tri aân Ñaïi töôùng - Ngöôøi hieànNGUYEÃN THÒ MYÕ DUNG(Hoäi Nhaø vaên Haø Noäi)



ñoïc baøi naøy roài, caûm ôn chò”. Roài boãngnhieân, Ñaïi töôùng ñoåi caùch xöng hoâ, raát thaânmaät, oâng hoûi toâi:-Veà höu, ngoaøi ñoàng löông, chaùu coù laøm

theâm gì khoâng? Cuoäc soáng theá naøo?-Daï thöa Baùc, chaùu taäp vieát baùo, vieát vaên,

laøm thô…Chaùu muoán chuyeån sangmoät nghieäpmôùi: nghieäp caàm buùt, ñeå tieáp tuïc söï nghieäp“troàng ngöôøi” cuûa mình. Vaø ñaây laø thaønh quaûmuøa ñaàu cuûa chaùu trong naêm naêm nghæ höuvöøa qua, chaùu xin kính taëng Baùc.Roài toâi sung söôùng kính caån taëng taän tay

Ñaïi töôùng maáy quyeån saùch taâm huyeát cuûa toâicoù ñuû caû thô, kyù vaø tieåu thuyeát ñaõ ñöôïc xuaátbaûn keøm theo maáy tôø baùo coù nhöõng baøi vieátcuûa toâi. Choàng toâi-anh Leâ Phöùc - cuõng kínhtaëng Ñaïi töôùng quyeån pheâ bình vaø tieåu luaänNhieáp aûnh cuûa anh, keøm theo maáy cuoán BaùoAÛnh Vieät Nam coù nhieàu baøi anh vieát.Chuùng toâi nhöõng töôûng ñöôïc moät laàn ñeán

thaêm Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp taïi nhaørieâng, ñöôïc tröïc tieáp taëng taän tay Ñaïi töôùngnhöõng saùng taùc vaø baøi vieát veà Ñaïi töôùng cuûamình ñaõ laø vinh haïnh lôùn lao vaø toaïi nguyeänlaém roài, chaúng ngôø Ñaïi töôùng laïi daønh chochuùng toâi moät söï öu aùi ñaëc bieät: AÁy laø, Ñaïitöôùng ñaõ taëng taän tay toâi vaø choàng toâi haingöôøi hai taám thieäp chuùc Teát vieát tay cuûaBaùc. Taám thieäp cuûa toâi, ngoaøi nhöõng doøngchöõ in saün “Chuùc möøng naêm môùi” vaø “Ñaïitöôùng Voõ Nguyeân Giaùp. Xuaân Maäu Daàn-1998”, ôû khoaûng traéng ôû giöõa, coù chöõ kyù vaømaáy doøng chöõ Ñaïi töôùng vieát tay: “Chuùc chòMyõ Dung vaø gia ñình naêm môùi khoeû maïnh,haïnh phuùc. Chò coù nhöõng taùc phaåm môùi,hay”. AÁy laø nhöõng hôn nöûa tieáng ñoàng hoàquyù giaù ñöôïc nghe Ñaïi töôùng thaân tìnhchuyeän troø. Nhôø ñoù toâi môùi ñöôïc bieát caûmhöùng aâm nhaïc ñeán vôùi Ñaïi töôùng trong hoaøncaûnh naøo? AÂm nhaïc noùi rieâng vaø ngheä thuaätnoùi chung coù taùc duïng gì ñoái vôùi moät vò chæ

huy quaân söï loãi laïc trong thôøi kyø chieán tranh?Ñaïi töôùng ñaõ coå vuõ, khích leä vaên ngheä sóphuïc vuï hai cuoäc khaùng chieán ra sao? Vaøcuõng nhôø nhöõng phuùt hieám hoi ñöôïc Ñaïitöôùng thaân maät troø chuyeän nhö theá toâi môùiñöôïc hieåu thaáu moät vaán ñeà lôùn hôn, caápbaùch hôn vôùi theá heä treû maø Ñaïi töôùng heátsöùc quan taâm laø vaán ñeà Giaùo duïc:-Tuoåi treû baây giôø raát gioûi, raát naêng ñoäng,

tieáp thu kieán thöùc veà khoa hoïc kyõ thuaät raátnhanh, nhöng maø…(tuoåi treû baây giôø) ít hieåubieát veà lòch söû quaù. Giaùo duïc coù daïy lòch söûnhöng chöa ñuû. Phaûi daïy cho tuoåi treû hieåubieát lòch söû moät caùch saâu saéc, thaáu ñaùo. Hieåulòch söû laø bieát mình, bieát ngöôøi, bieát truyeànthoáng, bieát hieän taïi…Laøm chính trò, quaân söï,kinh teá, ngoaïi giao…ñeàu caàn coù kieán thöùc lòchsöû. Vaø, Giaùo duïc phaûi coù caùch daïy cho treû töø3,4,5 tuoåi, kieåu nhö “Ñoàng aáu giaùo khoa thö”ngaøy xöa aáy. Bôûi vì tuoåi aáy ñaõ baét ñaàu hìnhthaønh nhaân caùch. Tuoåi aáy nhôù laâu döõ laém.Nhöõng ñieàu maø baø toâi, meï toâi daïy toâi töø 3,4,5tuoåi, ñeán nay toâi vaãn coøn nhôù roõ laém…Toâi sung söôùng vaø thaät söï caûm ñoäng laéng

nghe Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp troø chuyeän.Veà tôùi nhaø, vöøa khi nhaø vaên Ñaøo Vuõ goïi tôùi:- Theá naøo? Chò ñaõ vaøo taëng Ñaïi töôùng baøi

baùo ñöôïc chöa?- Daï roài aï. Em vôùi nhaø em cuøng vaøo, cuøng

taëng saùch baùo Ñaïi töôùng vaø ñöôïc nghe Baùctroø chuyeän.- Ñaïi töôùng noùi chuyeän gì vaäy? Coù nhieàu

khoâng?- Daï cuõng nhieàu, ñeán noãi treân ñöôøng veà,

nhaø em hoûi: “Baùc noùi chuyeän gì maø nhieàuvaäy?”.Bôûi vì Baùc ngoài giöõa, Baùc quay sangtraùi noùi vôùi em, nhaø em ngoài beân tay phaûiBaùc, chaéc laø nghe khoâng roõ.Vaãn coøn nguyeân nhöõng caûm xuùc daït daøo,

noùng hoåi, soâi ñoäng khi ñöôïc nghe Ñaïi töôùngtroø chuyeän, toâi keå laïi raønh roït, tyû mæ, töôøng



taän töøng lôøi cuûa Ñaïi töôùng cho anh Ñaøo Vuõnghe. Vöøa chia vui, vöøa coå vuõ toâi, raát nhieättình, nhaø vaên ñaøn anh cuûa toâi khích leä:- Chò vieát tieáp ngay moät baøi nöõa ñi! Mai

ñöa ñaêng luoân ñi! Maø… chò khoâng vieát thì chotoâi vieát.Anh noùi ñuøa, roài cöôøi to raát thoaûi maùi

trong maùy noùi. Vöøa xuùc ñoäng, vöøa phaánkhôûi, toâi höùa vôùi anh Ñaøo Vuõ:- Vaâng aï, caûm ôn anh ñaõ coå vuõ, em seõ

vieát ngay aï.Buoâng ñieän thoaïi laø toâi caàm buùt lieàn, maëc

duø ñaõ doïn côm toái cho moïi ngöôøi aên. Vaønhöõng con chöõ cöù traøo leân, nhanh choùngchaûy traøn treân maáy trang giaáy hoïc troø. Maáyhoâm sau, baøi vieát aáy cuûa toâi xuaát hieän treântrang ñaàu cuûa Taïp chí Theá Giôùi Môùi vôùinhan ñeà khaù thuù vò: “Chuyeän veà ngöôøi nhaïcsinh Ñaïi töôùng” (...)

*Laàn thöù ba:Vaøo giöõa thaùng 8 naêm 1999, toâi laïi ñöôïc

pheùp vaøo thaêm söùc khoeû vaø taëng Ñaïi töôùngmaáy cuoán saùch cuûa toâi môùi xuaát baûn: Naéngchieàu - Thô, NXB Vaên hoaù-Thoâng tin, 1998;Chuyeän keå veà cu Tyù- Thô ñoàng dao lieânkhuùc, NXB Lao Ñoäng, 1999; cuøng moät soá tôøbaùo coù ñaêng baøi vieát môùi cuûa toâi. Ñaëc bieätcoù cuoán Ngöôøi kyõ sö taâm hoàn aáy, cuõng doNXB Lao Ñoäng aán haønh naêm 1999, goàmvaên, thô cuûa nhieàu taùc giaû cuøng vieát veà “söïnghieäp troàng ngöôøi” (hôn 30 naêm) vaø“nghieäp caàm buùt “ (hôn 5 naêm ) cuûa toâi.Trong cuoán saùch naøy coù caû Thieäp “Chuùcmöøng naêm môùi”-vieát tay-cuûa Ñaïi töôùng taëngtoâi vaø böùc aûnh laàn ñaàu tieân toâi may maénñöôïc chuïp vôùi Ñaïi töôùng. Cuõng laàn naøy (laànthöù 3 ñöôïc gaëp Ñaïi töôùng), toâi kính caån taëngtaän tay Ñaïi Töôùng hai böùc aûnh maø caû Ñaïigia ñình toâi raát quyù baùu vaø heát söùc traântroïng: Ñaïi töôùng ñaõ chuïp aûnh vôùi thaân maãucuûa chuùng toâi. Moät böùc chuïp taïi nhaø rieâng

cuûa Meï toâi- nhaø D1, tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teáQuoác daân, Haø Noäi-vaøo cuoái naêm 1992, khiMeï toâi vinh döï ñöôïc nhaän Baèng coù coângvôùi Nöôùc. Trong aûnh, Ñaïi töôùng aân caàn vaøhoà hôûi, hai tay Baùc naém raát chaët hai tay cuûameï toâi. Caû hai ngöôøi ñeàu ñöùng nghieâng, töôicöôøi, raïng rôõ trong trang phuïc muøa ñoâng(Ñaïi töôùng maëc quaân phuïc). Böùc aûnh thöù 2,chuïp thaúng, vaøo muøa heø naêm sau (1993),khi meï toâi vaø caäu toâi (moät só quan Quaân ñoäiñaõ nghæ höu), ñaùp leã Ñaïi töôùng, ñaõ ñeán thaêmÑaïi töôùng vaø phu nhaân (Baø Ñaëng Bích Haø)taïi nhaø rieâng, ôû 30 Hoaøng Dieäu, Haø Noäi.Caàm hai böùc aûnh löu nieäm ñaày aân tình vôùingöôøi baïn gaùi thaân thieát cuûa vôï töø thuôû xaxöa, Ñaïi töôùng thoaùng chuùt buøi nguøi, xuùcñoäng! OÂng nhö nhôù laïi moät thôøi, ngöôøi trongaûnh (laø nhaø giaùo Phan Thò Xuaân Traø, meï toâi-TG) ñaõ cuøng hoïc ôû tröôøng Nöõ hoïc Vinh, ñaõtöøng ñöôïc vôï oâng (Baø Nguyeãn Thò QuangThaùi, em gaùi nöõ anh huøng lieät só Nguyeãn ThòMinh Khai-TG) tuyeân truyeàn, giaùo duïc tinhthaàn yeâu nöôùc, giaùc ngoä tö töôûng phaûn ñeáphaûn phong, yeâu meán dìu daét vaøo “Hoäi kín”cuûa nöõ sinh ñeå hoaït ñoäng caùch maïng.(...)

*Laàn thöù naêm:Nhaân 90 naêm ngaøy sinh Ñaïi töôùng Voõ

Nguyeân Giaùp, treân trang 30-31 Baùo TheåThao-Vaên hoaù soá 68, ra ngaøy 24-8-2001,ñaõ ñaêng trang troïng baøi vieát cuûa toâi veàcuoäc gaëp gôõ giöõa Ñaïi töôùng Voõ NguyeânGiaùp vaø cöïu Boä tröôûng Quoác phoøng Myõ-MacNamara (ngaøy 23-6-1997, taïi nhaøkhaùch Chính phuû) sau cuoäc Hoäi thaûo veàcuoäc chieán tranh Myõ-Vieät Nam (Haø Noäi,20-23/6/1997), khi Ñaïi töôùng ñaõ ngoaøi tuoåi86. Moät ngaøy cuoái thaùng 8 (naêm 2001) toâilaïi ñöôïc vaøo nhaø rieâng taëng Ñaïi töôùng baøibaùo môùi. Caàm tôø baùo coù caùi “tít” lôùn: “Gioïtnöôùc trong bieån caû…”, Ñaïi töôùng töôicöôøi noùi ngay: “ Toâi noùi ñaây maø! Ñaây laø toâi



noùi ñaây maø!”.Toâi lieàn thöa: “Daï, chaùu xin pheùp laáy lôøi

Baùc ñeå laøm tieâu ñeà cho baøi baùo aï”. Vaø, vöøasung söôùng, vöøa töï haøo, trong taâm trí toâi,phuùt choác vang leân ñaày ñuû vaø raønh roït töønglôøi haøo saûng cuûa Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùpkhi traû lôøi phaùi ñoaøn quaân söï Myõ:“…Moät vò töôùng duø coù coâng lao to lôùn ñeán

maáy cuõng chæ laø gioït nöôùc trong bieån caû, laømoät chieác laù xanh cuûa röøng xanh bao la. Chæcoù nhaân daân Vieät Nam laø ngöôøi ñaùnh thaénggiaëc Myõ xaâm löôïc…Toâi ñaõ nghó vaø ñaõ soángbình ñaúng vôùi nhöõng ngöôøi lính cuûa mình.Toâi hoaøn thaønh nhieäm vuï cuõng nhö nhöõngngöôøi lính hoaøn thaønh nhieäm vuï…”.Ñoù laø nhaân caùch, laø phaåm giaù cao ñeïp,

raïng ngôøi cuûa moät-vò- töôùng -nhaân-daân ,moät-vò - töôùng-huyeàn -thoaïi!Laàn naøy, laàn thöù 5 ñöôïc gaëp Ñaïi töôùng,

hôn luùc naøo heát, toâi caûm nhaän saâu saéc raèngÑaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp-ngöôøi ñang ngoàibeân baøn nöôùc caïnh toâi ñaây- laø moät ngöôøiBaùc, ngöôøi Cha hieàn töø, thaân thieát, nhaânhaäu voâ cuøng maø cuõng laø moät vò Töôùng vaênvoõ song toaøn, taøi ba loãi laïc voâ cuøng! Ngöôøichaúng nhöõng ñaõ chieán thaéng moïi keû thuømaïnh nhaát, hung haõn nhaát treân chieántröôøng maø, trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi ñoaønquaân söï Myõ MacNamara, “Ngöôøi ñaõ chieánthaéng ñoái phöông caû trong cuoäc chieán baèngngoân töø!” (...)

* Laàn thöù taùm:Song khoâng chæ coù theá. Ñuùng ngaøy sinh

cuûa Ñaïi töôùng naêm aáy (25-8-2005) toâi laïimay maén ñöôïc choïn laø moät thaønh vieân trongÑoaøn cuûa Hoäi Cöïu giaùo chöùc Vieät Nam ñeánmöøng thoï tuoåi 95 cuûa Ñaïi Töôùng Voõ NguyeânGiaùp, toâi laïi ñöôïc ñöùng ngay sau löng Baùcñeå cuøng chuïp aûnh vôùi toaøn ñoaøn. Cuõng hoâmñoù, toâi may maén ñöôïc duøng maùy aûnh cuûamình ñeå chuïp aûnh Ñaïi töôùng (trong laàn thöù

8 toâi ñöôïc gaëp Baùc).Coøn hôn theá nöõa! Moät saùng thöôïng tuaàn

thaùng 11 naêm 2005, baát ngôø toâi ñöôïc tieápmoät ngöôøi khaùch laï taïi nhaø rieâng (4, M7,Ngoõ 70, Nguyeãn An Ninh, Haø Noäi) trongtrang phuïc boä ñoäi. Anh töï giôùi thieäu:- Em laø Haûi, ñeán töø Vaên phoøng Ñaïi töôùng

ñeå chuyeån tôùi chò böùc thö cuûa Ñaïi töôùng.Moät thoaùng ngôõ ngaøng, toâi hoûi:- Sao anh khoâng göûi Böu ñieän?- Baùc yeâu caàu em mang ñeán taän nhaø.Toâi sung söôùng vaø caûm ñoäng voâ cuøng!

Moät böùc thö tay (khoâng göûi ñöôøng Böuñieän), do chính Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp-moät vò töôùng löøng danh-töï vieát (khoâng phaûido Vaên phoøng ñaùnh maùy), göûi cho toâi, chæ laømoät giaùo vieân caáp 3 nghæ höu, chæ laø moätphoùng vieân nghieäp dö (khoâng heà coù theû Nhaøbaùo)! Böùc thö nhö sau:“Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân GiaùpChò Myõ Dung,Toâi ñaõ nhaän ñöôïc caùc taùc phaåm chò göûi

taëng:/ Nhöõng chaân dung phaùc thaûo/ Conngöôøi vaø söï kieän.

Vaø gaàn ñaây laø cuoán/ Chuyeän tình vieânphoù söù/ Toâi cuõng ñaõ nhaän ñöôïc baøi thô /“Traùi Tim Hoàng”/ Chò göûi möøng ngaøy sinhnhaät cuûa toâi./ Chaân thaønh caûm ôn Myõ Dung,/Chuùc Myõ Dung tieáp tuïc saùng taùc,/ Coù nhöõngtaùc phaåm hay.

Haø Noäi, ngaøy moàng 5/11/2005Kyù teân Voõ Nguyeân Giaùp

Naâng böùc thö treân tay, toâi ñöùng laënggiaây laâu, voâ cuøng xuùc ñoäng vaø bieát ôn Ñaïitöôùng! Töø trong saâu thaúm ñaùy loøng mình,toâi thaàm nghó: Mai ngaøy, quy luaät khaécnghieät vaø taát yeáu cuûa ñôøi ngöôøi, Ñaïi töôùngseõ khoâng coøn nöõa! Nhöng nhöõng böùc aûnh,nhöõng lôøi thö…ñaày tình thaân thöông cuûaNgöôøi seõ maõi maõi laø di saûn voâ giaù cuûa Baùcñaõ ñeå laïi cho toâi. �



Coù ai ñoù xa queâhöông, nhaát laøxa queâ vaøo

ñuùng nhöõng ngaøy TeátNguyeân ñaùn môùi thaámthía caùi aân tình daønhcho queâ höông, ñaátnöôùc da dieát ñeánnhöôøng naøo. Coù leõ khiaáy con ngöôøi ta môùinghieäm thaáy caâu ca“Queâ höông laø chuømkheá ngoït/Cho con treøohaùi moãi ngaøy/ Queâhöông neáu ai khoângnhôù/ Seõ khoâng lôùn noåi thaønh ngöôøi!” saomaø thieâng lieâng, saâu laéng ñeán vaäy!Cho tôùi maõi baây giôø, duø ñaõ ôû caùi tuoåi

thaát thaäp nhöng toâi vaãn khoâng sao queânñöôïc nhöõng kí öùc veà nhöõng muøa xuaân xaToå quoác ñeå ñi löu dieãn ôû xöù ngöôøi. Khiñoù, chuùng toâi coøn treû laém, môùi ôû caùi tuoåimöôøi taùm, ñoâi möôi. Coù theå noùi, luùc ôûqueâ nhaø, nhöõng ngheä só treû chuùng toâidöôøng nhö ai cuõng ñaày haùo höùc muoánñöôïc “bay, nhaûy” ñeán nhöõng phöông trôøimôùi ñeå ñöôïc khaùm phaù, ñöôïc giao löu,hoïc hoûi vaø tieáp xuùc vôùi baïn beø quoác teá.Vaäy nhöng, khi ñaët chaân ñeán xöù ngöôøiroài, chuùng toâi ai naáy ñeàu thaáy laï laãm, bôõngôõ, ñaëc bieät laø vaøo caùi thôøi khaéc maø ôû

queâ nhaø moïi ngöôøi ñang quaây quaàn beânnoài baùnh chöng xanh, luùc aáy noãi nhôù nhaøtrong chuùng toâi döôøng nhö caøng traøodaâng boäi phaàn.Teát xa nhaø ñaàu ñôøi cuûa toâi laø vaøo naêm

1958 – 1959, toâi cuøng vôùi caùc ngheä só cuûaÑoaøn Ca Muùa Nhaân daân Trung öông (naylaø Nhaø haùt Ca Muùa Nhaïc Vieät Nam) ñaõ ñaëtchaân ñeán thaønh phoá Paris traùng leä cuûanöôùc Phaùp. Taïi ñaây, chuùng toâi ñöôïc phaùiñoaøn cuûa ta taïi Phaùp vaø caùc baïn giuùp ñôõnhieät tình. Chuùng toâi coøn ñöôïc ñoàng baøoVieät Nam cö truù taïi Phaùp ñoùn tieáp noàngnhieät, nhaát laø taïi nhöõng quaùn côm VieätNam ôû Paris vaø caùc thaønh phoá khaùc cuûanöôùc Phaùp, chuùng toâi ñeàu ñöôïc chaêm soùc

KÍ ÖÙC VEÀ NHÖÕNGCHUYEÁN LÖU DIEÃN XA QUEÂ HÖÔNGNSND. CHU THUÙY QUYØNH(Hoäi Ngheä só Muùa Vieät Nam)

Ngheä só muùa CHU THUÙY QUYØNH (ngöôøi thöù 2 töøø traùi qua) cuøng caùc baïn dieãn



nhö nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình vôùinhöõng moùn aên daân toäc nhö: Baùnh chöng,gioø chaû, nem raùn, phôû, xoâi, cheø… Vaøo caùcböõa aên, caùc baùc, caùc anh chò Vieät kieàu hieåuñöôïc noãi nieàm cuûa nhöõng ngöôøi xa xöù nhöchuùng toâi, neân thöôøng tranh thuû ñeán chungvui, mong chuùng toâi vôi ñi noãi nhôù nhaø. Vaøocaùc buoåi toái, taïi nhaø haùt nôi ñoaøn chuùng toâibieåu dieãn, baø con Vieät kieàu, khaùn giaû Phaùpñeàu ñaõ xeáp haøng hai beân loái ñi daãn vaøo nhaøhaùt ñeå ñoùn chaøo, coøn trong raïp haùt thì khaùngiaû ñaõ ngoài chaät kín. Vaø khi chuùng toâi bieåudieãn xong moãi tieát muïc, caùc khaùn giaû ôû döôùiluoân coå vuõ baèng nhöõng traøng phaùo tay theonhòp haùt, muùa hoaëc reo hoø, hoâ vang: “VieätNam muoân naêm! Baùc Hoà muoân naêm!”. Sauchuyeán löu dieãn ôû Phaùp, Ñoaøn chuùng toâicoøn coù nhieàu chuyeán löu dieãn quoác teá cuõngvaøo ñuùng nhöõng ngaøy Teát Nguyeân ñaùn ôûcaùc nöôùc YÙ, Cu Ba, Trung Quoác, Nhaät Baûnv.v... Ñi ñeán ñaâu, chuùng toâi cuõng ñöôïc baïnbeø chaøo ñoùn noàng nhieät, nhaát laø khi bieåudieãn maøn haùt muùa Hoø keùo Phaùo vaø MuùaSaïp khaùn giaû nhaát loaït ñöùng daäy hoø vangVieät Nam – Ñieän Bieân Phuû! Vieät Nam - HoàChí Minh! Giaùp, Giaùp - Hoà Chí Minh!. Choñeán khi ñoaøn leân xe veà nôi nghæ vaãn coù raátnhieàu oâtoâ cuûa khaùn giaû vaãy côø theo chaânchuùng toâi. Chuùng toâi ñaõ löu dieãn ôû khaépChaâu AÂu, Chaâu Phi, Angieri vaø Chaâu Mó LaTinh laø ñaát nöôùc Cu Ba, ôû ñaâu chuùng toâicuõng ñöôïc baø con Vieät kieàu vaø khaùn giaû caùcnöôùc chaøo ñoùn noàng nhieät. Toâi nhôù maõi, thôøigian Ñoaøn chuùng toâi sang bieåu dieãn taïi NhaätBaûn vaøo ñuùng thôøi ñieåm ñaát ta nöôùc ñang coùchieán tranh. Luùc ñoù, chuùng toâi ñöôïc nhaândaân Nhaät Baûn aân caàn quan taâm, chia seû.Trong nhöõng ngaøy xuaân taïi caùc thaønh phoácuûa Nhaät nhö: Tokyo, Kyoto, Hyrosima,

Okinawa, Hokaido, …vaø nhieàu thaønh phoákhaùc, chuùng toâi ñöôïc nhaân daân Nhaät Baûn,caùc baïn hoïc sinh, sinh vieân Vieät Nam vaøVieät kieàu ñoùn tieáp raát noàng haäu. Nhöõng quaøTeát cuûa caùc baïn taëng cho chuùng toâi khoângphaûi laø baùnh, keïo hay nhöõng moùn aên sônhaøo haûi vò maø laø nhöõng vaät duïng heát söùcthieát thöïc ñoái vôùi chuùng toâi, ñoù laø nhöõngchieác ñeøn pin, caëp loàng, xe ñaïp ñeå chuùng toâiñi phuïc vuï chieán tröôøng. Caùc buoåi bieåu dieãncuûa chuùng toâi ñöôïc khaùn giaû ñoäng vieânbaèng nhöõng lôøi hoâ vang “Haõy coá gaéng leân –Vieät Nam nhaát ñònh chieán thaéng – Vieät Namnhaát ñònh chieán thaéng – Vieät Nam muoânnaêm – Vieät Nam chieán thaéng” vaø baøi haùt phoåcaäp nhaát cuûa Nhaät Baûn laø baøi Keát ñoaøn –chuùng ta laø söùc maïnh. Taát caû caùc chuyeán ñibieåu dieãn cuûa ñoaøn, nhaát laø vaøo dòp muøaxuaân chieán thaéng hoaøn toaøn giaûi phoùngmieàn Nam – ñaát nöôùc thoáng nhaát, duø baát cöùquoác gia naøo coù baø con Vieät kieàu ôû ñoù ñaõböøng leân khoâng khí haøo huøng cuûa Vieät Nam,cuûa queâ höông chieán thaéng. Baø con kieàubaøo ôû Ñöùc, Bæ, UÙc, ôû caùc nöôùc Chaâu AÂu moãikhi gaëp chuùng toâi ñeàu vui möøng rôi nöôùcmaét. Baøi haùt Nhö coù Baùc Hoà trong ngaøy vuiñaïi thaéng ñöôïc baø con Vieät Nam vaø baïn beøquoác teá cuøng ca vang. Trong traùi tim moãingöôøi daân Vieät Nam ñeàu voâ cuøng xuùc ñoängvaø töï haøo, traøn ngaäp nieàm vui vaø noãi nhôù.Ñoù laø nhöõng kæ nieäm, tình yeâu vaø noãi nhôù!

Nhöõng kæ nieäm ñeïp töïa vaøng son, nhöõng kænieäm haøo huøng, raát ñoãi töï haøo cuûa nhöõngngöôøi con queâ höông Vieät Nam luoân ñöôïccaùc ngheä só chuùng toâi aáp uû, ghi khaéc vaø theochuùng toâi suoát nhöõng naêm thaùng hoaït ñoängngheä thuaät sau naøy. �



C HAÂN DUNG VAÊN NGHEÄ SÓ

Vaên laø ngöôøi, hoaï cuõng laø ngöôøi, caùiquy luaät muoân ñôøi ñoù cuûa ngheä thuaätvaän vaøo nöõ hoaï só Vuõ Giaùng Höông

cöïc ñuùng:- Moät nöõ Phoù Giaùo sö ñaàu tieân cuûa giôùi

myõ thuaät nöôùc nhaø.- Moät nhaø giaùo öu tuù heát loøng vì ñoàng

nghieäp vaø chaêm lo cho caùc theá heä sinh vieân.- Moät trong ba nöõ hoaï só ñöôïc nhaän Giaûi

thöôûng vaên hoïc ngheä thuaät nhaø nöôùc ñôïtñaàu.Nhöõng danh hieäu cao quyù ñoù ñaõ thöïc söï

toân vinh nhöõng ñoùng goùp cuûa baø trong söïnghieäp ñaøo taïo vaø saùng taïo myõ thuaät. Noùiroäng ra, moät nhaø laõnh ñaïo quaûn lyù caáp caohoäi ñuû uy tín vôùi giôùi vaên hoïc ngheä thuaät caûnöôùc.

Moät con ngöôøi troïng thöïc, nhaân haäu, moättaâm hoàn trong saùng, dòu daøng vaø giaøu nghòlöïc, soáng heát mình cho söï nghieäp saùng taïongheä thuaät. Ñoù laø caûm nhaän traûi nghieäm cuûatoâi, vôùi tö caùch nhieàu naêm laø ñoàng nghieäpcuûa baø taïi tröôøng Myõ thuaät Vieät Nam. Moätngöôøi laøm coâng taùc giaûng daïy nghieân cöùupheâ bình ngheä thuaät, ñaõ ñöôïc baø môøi cuøngtham gia moät ñeà taøi nghieân cöùu caáp Boä “Nöõvaên ngheä só”. Söï quan taâm ñeán ñoàng nghieäpchaéc khoâng phaûi chæ rieâng toâi. Khi baøchuyeån coâng taùc leân Hoäi Myõ thuaät Vieät Namtoâi vaãn thöôøng xuyeân coäng taùc vôùi baø, caøngnhaän ra phong caùch laõnh ñaïo quan taâm ñeánñoàng nghieäp, thöôøng trao ñoåi vaø laéng nghecoäng söï, ñoâi ñieàu noùi veà mình laø khoâng neân,song khoâng coøn caùch naøo khaùc ñeå khaúngñònh nhöõng phaåm chaát quyù laøm neân nhaâncaùch lôùn cuûa nöõ hoaï só Vuõ Giaùng Höôngkhoâng neù traùnh, daùm chòu traùch nhieäm tröôùccoâng vieäc ñöôïc giao, ñoù laø lôøi noùi cuûa toâi khiBoä veà tröôøng laáy yù kieán thaêm doø tín nhieämtìm ngöôøi thay baø. Toâi noùi: Chuùng toâi caànmoät Phoù Hieäu tröôûng nhö nöõ hoaï só VuõGiaùng Höông, ñaõ ñöôïc thaày troø tin yeâu vaø tínnhieäm quaû laø khoù.

Con ngöôøiVuõ Giaùng Höông sinh naêm 1930 taïi Haø

Noäi, queâ goác Ñoâng Caûo, Gia Löông, BaécNinh, trong moät gia ñình trí thöùc vaên ngheäteân tuoåi, cha laø nhaø vaên Vuõ Ngoïc Phan, meïlaø nhaø thô Haèng Phöông, choàng laø giaùo söbaùc só Leâ Cao Ñaøi. Soáng trong moät gia ñìnhneà neáp gia phong coù truyeàn thoáng laâu ñôøiHaø Noäi, ñaõ thöïc söï nuoâi döôõng taâm hoàn vaøñònh hình moät nhaân caùch soáng, troïng thöïc,nhaân haäu, thaúng thaén vaø toân troïng moïingöôøi. Coù ñieàu hình nhö soá phaän ñaõ daønhcho baø troïng traùch chaêm lo sinh vieân, hoäi

Nöõ hoïa sóVUÕ GIAÙNG HÖÔNG:vaên laø ngöôøi -hoïa cuõng laø ngöôøiLEÂ QUOÁC BAÛO(Hoäi Myõ thuaät Vieät Nam)


vieân, vaên ngheä só nhieàu hôn cho mình,Trong lôøi töï baïch ñeán vôùi con ñöôøng

ngheä thuaät hoäi hoaï, hoaï só vieát: “Töø nhoû toâiñaõ thích veõ, tuy raèng raát yeâu vaên chöông,trong nhaø coù nhieàu saùch vôû coå kim ñoângtaây vaø toâi raát thích ham ñoïc... Laàn ñaàu tieântoâi ñöôïc hoïc veõ do hoaï só Nguyeãn Syõ Ngoïchöôùng daãn, sau ñoù hoïc lôùp veõ ôû Quaàn Tín,Thanh Hoaù, naêm 1952 leân Vieät Baéc hoïckhoaù ngaén haïn taïi tröôøng Myõ thuaät khaùngchieán do thaày Toâ Ngoïc Vaân laøm hieäutröôûng, thaày Nguyeãn Tö Nghieâm giaûng daïy,naêm 1955 hoïc khoaù Toâ Ngoïc Vaân... naêm1957 thi ñoã vaøo khoaù 1 tröôøng Cao ñaúngMyõ thuaät Vieät Nam, ñöôïc hoïc caùc thaàyTraàn Vaên Caån, Nguyeãn Vaên Tî, NguyeãnTieán Chung, Hoaøng Tích Chuø, Taï ThuùcBình...”. Con ñöôøng ngheä thuaät cuûa baø khaùdaøy coâng, ñaëc bieät ñöôïc thoï giaùo nhieàudanh hoaï, theá môùi bieát “khoâng thaày ñoá maøylaøm neân”. Song khoâng theå khoâng noùi ñeánnoäi löïc, nghò löïc cuûa moät nöõ hoaï só VuõGiaùng Höông, nhöõng traûi nghieäm ñoù ñaõgiuùp ñöôïc baø ñaøo taïo ñöôïc nhieàu theá heähoaï só quen bieát teân tuoåi.Khi baø ñöôïc tín nhieäm baàu laøm Phoù

Toång Thö kyù, roài Toång Thö kyù Hoäi Myõ thuaätVieät Nam, nhöõng phaåm chaát cao quyù daùmchòu traùch nhieäm vaø khoâng neù traùnh caøngñöôïc phaùt huy, luoân baûo veä ñöôøng loáiquan ñieåm ngheä thuaät cuûa Ñaûng vaø Nhaønöôùc. Moät maët thaúng thaén ñoùng goùp tröïctieáp vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo cao caáp, maëtkhaùc kieân trì thuyeát phuïc baûo veä ñöôøng loáivaên hoaù vaên ngheä cuûa Ñaûng cuûa moät nöõToång thö kyù Hoäi Myõ thuaät Vieät Nam, vaømoät nöõ Chuû tòch ñaàu tieân cuûa Lieân hieäp caùcHoäi vaên hoïc ngheä thuaät Vieät Nam, thaätñaùng traân troïng.

Ngheä thuaätVieát veà ngheä thuaät hoäi hoaï Vuõ Giaùng

Höông ñaõ coù nhieàu ñoàng nghieäp vaø nhaø baùovieát ñaêng taûi treân caùc phöông tieän thoâng tinñaïi chuùng, ñaëc bieät laø trong tuyeån taäp Hoäihoaï Vuõ Giaùng Höông xuaát baûn naêm 2006,trong ñoù cuõng coù toâi.Vôùi tö caùch laø moät ngöôøi ñöôïc baø trao

traùch nhieäm vieát lôøi giôùi thieäu vaø noùi lôøi khaimaïc cho ba trieån laõm caù nhaân Vuõ GiaùngHöông. Ñieàu ñaàu tieân ñaùng noùi, ñaùng vieát laømoät nöõ laõnh ñaïo quaûn lyù baän traêm coângnghìn vieäc vaãn daønh thôøi gian cho saùng taùc,thöôøng xuyeân coù tranh tham döï trieån laõmchung vaø ba trieån laõm caù nhaân, khoâng phaûiai cuõng laøm ñöôïc.Ngheä thuaät hoäi hoaï cuûa baø theo toâi chaân

thaønh trong caûm xuùc, cuï theå veà noäi dung,giaûn dò vaø deã hieåu veà hình thöùc, coù khaû naêngñoái thoaïi roäng raõi vôùi coâng chuùng.Khi xem trieån laõm Kyù öùc chieán tranh nhaø

vaên Nguyeãn Ñình Thi ñaõ vieát: “Taâm hoàn dòudaøng vaø ñaày nghò löïc ñaõ hoaø laøm moät vôùitaâm hoàn cuûa caû daân toäc trong nhöõng naêmthaùng aáy”. Phaûi chaêng ñoù laø caùi ñeïp ñíchthöïc trong tranh Vuõ Giaùng Höông?.Ñeà taøi maø caùc nöõ hoaï só quan taâm laø treû

em, phuï nöõ vaø gia ñình, sinh hoaït thöôøngnhaät, baø thöôøng xuyeân veõ vaø coù haún moättrieån laõm Hoaø bình cho treû thô, böùc tranh lôùngheùp 6 taám “nhöõng göông maët tuoåi thô” ñaäpvaøo maét ngöôøi xem, theo toâi ñaõ töï vöôïtchính mình veà quan nieäm veà ngheä thuaät,xaây döïng moät heä thoáng hình töôïng ngheäthuaät nhaèm ñoàng hieän ñöôïc nhieàu noäi dungvôùi thuû phaùp chia oâ chia maûng trong moät boácuïc, môû roäng ñöôïc caû khoâng gian laãn thôøigian treân moät maët phaúng, tieáng noùi ñaëc thuøcuûa ngheä thuaät hoäi hoaï.

CHAÂN DUNG VAÊN NGHEÄ SÓ


Vuõ Giaùng Höông cuõng nhö nhieàu ñoàngnghieäp öa duøng nhieàu chaát lieäu: luïa, sôndaàu, acrylic, boät maøu, thuoác nöôùc vaø hai theåloaïi hoäi hoaï vaø ñoà hoaï ñeå saùng taùc. Coù ñieàuchaát lieäu naøo, theå loaïi naøo baø ñeàu laøm chuûñöôïc ngoân ngöõ ñaëc thuø cuûa theå loaïi vaø tinhthoâng chaát lieäu .... ñeàu coù khoâng ít taùc phaåmñi vaøo loøng ngöôøi, ñi vaøo lòch söû myõ thuaäthieän ñaïi Vieät Nam:

Tranh khaéc goã:Caàu Haøm Roàng, Beán phaø ñeâm, Chuøa

Thaày, Ñoâi chim boà caâu, Em beù chaênngoãng... thöôøng keát hôïp haøi hoaø giöõa heäthoáng neùt vaø maûng, moät neùt tinh hoa cuûatranh khaéc goã Ñoâng Hoà. Ñaëc bieät caùi tinh teácuûa heä thoáng neùt ñaõ taû chaát, dieãn chaát, taïoaùnh saùng trong tranh ñoà hoaï, nhaát laø tranhñen traéng.

Tranh sôn daàu:Toâi thích nhöõng tranh sôn daàu noåi troäi heä

thoáng neùt ñen, neùt xaùc ñònh hình, neùt xaùcñònh maøu nhö: Phoá cuõ Haø Noäi, Chaân dungtöï hoaï, Gia ñình... taïo neân moät phong caùchngheä thuaät rieâng maø vaãn naèm trong doøngchaûy phong caùch ngheä thuaät sôn daàu ñaämbaûn saéc cuûa caùc danh hoaï. Hoïc khoa hoïc kyõthuaät sôn daàu phöông Taây, veõ theo quannieäm taïo hình phöông Ñoâng Vieät Nam,khoâng sa vaøo taû chaát, dieãn chaát, taû aùnhsaùng nhö ngheä thuaät sôn daàu phöông Taâymoät thôøi.

Tranh luïa:Khoâng chæ rieâng toâi maø caû giôùi ñaùnh giaù

sôû tröôøng, caùi taïng ngheä thuaät cuûa baø laøngheä thuaät luïa, baø ñaõ vieát nhieàu baøi veàngheä thuaät luïa, toâi xin trích daãn vaøi caâutrong baøi Vaøi suy nghó veà tranh luïa VieätNam trong saùch Moät soá vaán ñeà myõ thuaät –Tröôøng Ñaïi hoïc Myõ thuaät Vieät Nam xuaát

baûn naêm 1983. Baø vieát “Chaát lieäu luïa meàmmaïi oùng aû... ñaët buùt leân luïa thaáy neùt buùt ñieâm vaø ngoït, maûng maøu thaám nöôùc vaøloang vöøa ñoä... veõ leân tranh vaãn giöõnguyeân maøu saéc töôi trong, thôù luïa hieänleân roõ neùt” phaûi chaêng ñoù laø tuyeân ngoânngheä thuaät theå hieän khaù sinh ñoäng trongcaùc taùc phaåm tieâu bieåu ñaõ vaøo Giaûi thöôûngNhaø nöôùc veà vaên hoïc ngheä thuaät 5/7 taùcphaåm laø tranh luïa: Toå thoâng tin truyeànthoâng, Ven nuùi Tröôøng Sôn, Doác TröôøngSôn, Nhöõng boâng hoa trong vöôøn Baùc, Haisaéc hoa tigoân vaãn noåi troäi thuû phaùp keáthôïp haøi hoaø heä thoáng neùt vaø maûng, ñaõ laømphong phuù phong caùch ngheä thuaät rieângVuõ Giaùng Höông. Coøn theo toâi noùi moätcaùch noâm na, veõ luïa laø khoe cho ñöôïc caùioùng aû nhung mòn cuûa chaát lieäu luïa, thaáyñöôïc caû thôù doïc ganh ngang cuûa neàn luïa,ñoù laø nhöõng böùc tranh luïa ñeïp, ñaämphong caùch caù nhaân laøm phong phuùphong caùch ngheä thuaät hieän thöïc giaøuchaát thô Vuõ Giaùng Höông.Toâi bieát baø ñaõ nhieàu laàn xin nghæ ñeå

daønh thôøi gian coøn laïi cho saùng taùc, maõiñeán naêm 2010 gaëp toâi baø khoe ñaõ ñöôïcnghæ, “Toâi seõ laøm moät trieån laõm caù nhaânnöõa, laïi nhôø anh vieát lôøi giôùi thieäu vaø noùilôøi khai maïc trieån laõm”, toâi vui veû nhaän lôøi.Öôùc nguyeän chaùy boûng laø ñöôïc saùng taùcvaø trieån laõm. Khoâng ngôø baø ñaõ ra ñi, aâucuõng laø meänh trôøi.Nhaân naêm Giaùp Ngoï, naêm con ngöïa,

naêm tuoåi cuûa nöõ hoaï só Vuõ Giaùng Höông, toâivieát vaøi kyû nieäm ñeïp veà baø coi nhö moät neùnnhang thôm göûi tôùi höông hoàn baø, moät nöõhoaï só “sinh ö ngheä, töû ö ngheä”.Cuoäc ñôøi vaø ngheä thuaät cuûa Vuõ Giaùng

Höông nhö toâi bieát laø nhö theá. �



Chuùng toâi bieát ñeán oâng laàn ñaàu tieânkhi chuùng toâi coøn laø nhöõng coâ sinhvieân khoa Ngöõ vaên tröôøng Ñaïi hoïc

Sö phaïm Thaùi Nguyeân. Ngaøy ñoù, nhöõngbaøi giaûng ñaày caûm höùng vaø taâm huyeát cuûangöôøi thaày giaøu voán soáng ñaõ ñeå laïi trongchuùng toâi nhieàu aán töôïng saâu saéc. Hônmöôøi naêm sau, do ñieàu kieän coâng taùc,chuùng toâi laïi coù may maén ñöôïc gaëp gôõ,tieáp xuùc vaø troø chuyeän vôùi oâng nhieàu hôn,saâu hôn veà nhöõng vaán ñeà maø mình quantaâm. Vaø laàn naøo cuõng vaäy, vôùi moät chaátgioïng vang vaø tieáng cöôøi haøo saûng raátrieâng, oâng coù theå daønh caû buoåi ñeå noùi moätcaùch say söa veà caùc vaán ñeà vaên hoïc. Nhìnaùnh maét cöù saùng leân vaø nieàm vui döôøngnhö luùc naøo cuõng töôi môùi khi ñöôïc noùi veàchuyeän vaên chöông cuûa moät ngöôøi thaày -moät nhaø lí luaän pheâ bình ñaõ vaøo caùi tuoåixöa nay hieám nhö oâng, khieán toâi khoângkhoûi xuùc ñoäng.Khôûi nghieäp khaù muoän, naêm 1995, vôùi

cuoán Vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soá VieätNam hieän ñaïi (Nxb. Vaên hoaù daân toäc), ñeánnay, sau gaàn hai möôi naêm gaén boù vôùingheà, khoâng keå nhöõng cuoán saùch maø oângñaõ in chung vôùi ñoàng nghieäp, Laâm Tieán ñaõxuaát baûn rieâng cho mình ñöôïc boán ñaàu

saùch (Veà moät maûng vaên hoïc daân toäc –Nxb. Vaên hoaù Daân toäc, 1999; Vaên hoïc vaømieàn nuùi – Nxb. Vaên hoaù Daân toäc, 2002 vaøTieáp caän vaên hoïc thieåu soá – Nxb. Vaên hoaùThoâng tin, 2011) vaø gaàn hai chuïc baøi vieátñaêng raûi raùc treân caùc baùo vaên ngheä Trungöông vaø ñòa phöông. Soá löôïng ñoù tuy chöaphaûi laø nhieàu, song baèng caùi voán lí luaändaøy daën cuûa moät ngöôøi giaùo vieân ñaõ töøngnghieân cöùu, giaûng daïy laâu naêm veà lónh vöïclí luaän vaên hoïc, baèng thaùi ñoä laøm vieäc khoahoïc, nghieâm tuùc, Laâm Tieán ñaõ khaúng ñònhñöôïc taâm huyeát, taøi naêng, ñoä chín vaønhöõng ñoùng goùp ñaùng keå cuûa oâng vaøo neànlí luaän pheâ bình vaên hoïc cuûa ñaát nöôùc, ñaëcbieät laø maûng lí luaän pheâ bình veà vaên hoïccaùc daân toäc thieåu soá.Ñoái vôùi oâng, laøm theá naøo ñeå vaên hoïc

caùc daân toäc thieåu soá ñöôïc ñöùng ñuùng vò trímaø noù caàn coù, ñaùng coù trong neàn vaên hoïcnöôùc nhaø? Laøm theá naøo ñeå ñöa boä phaänvaên hoïc naøy ñeán gaàn hôn, giuùp ngöôøi ñoïchieåu hôn nhöõng ñoùng goùp, nhöõng maëtñöôïc, thaäm chí laø chöa ñöôïc cuûa noù? Laømtheá naøo ñeå “pheâ” cho ñuùng, cho truùng, chosaâu laø nhöõng ñieàu khieán oâng luoân traên trôûvaø theå hieän moät caùch nhaát quaùn trong caùccoâng trình cuûa mình? OÂng laø moät trong

LAÂM TIEÁN -nhaø Lyù luaän, pheâ bình vaên hoïctieâu bieåu ngöôøi daân toäc thieåu soá

NGUYEÃN THÒ HAÛI ANH - DÖÔNG THÒ THU HIEÀN(Thaùi Nguyeân)



nhöõng ngöôøi ñaàu tieân coù coâng trình nghieâncöùu coâng phu vaø taâm huyeát veà vaên hoïcdaân toäc thieåu soá. Ñaùnh giaù vai troø vaø vò trícuûa oâng trong lónh vöïc naøy, taùc giaû HoaøngQuaûng Uyeân trong moät baøi vieát ñaêng treânbaùo Vaên ngheä soá ra ngaøy 20/7/2013 ñaõ raáttraân troïng vaø xaùc ñaùng khi goïi oâng laø“Ngöôøi caàm côø”.Ñoïc toaøn boä caùc coâng trình vaø baøi vieát

cuûa Laâm Tieán, chuùng ta nhaän thaáy, oângñaëc bieät quan taâm ñeán vaán ñeà baûn saéc daântoäc trong saùng taùc cuûa caùc nhaø vaên daântoäc thieåu soá. Vaán ñeà naøy luoân ñöôïc trôû ñitrôû laïi, trôû thaønh sôïi chæ ñoû xuyeân suoáttrong caùc taùc phaåm lyù luaän pheâ bình cuûaoâng. Ngay töø coâng trình ñaàu tieân, cuoán Vaênhoïc caùc daân toäc thieåu soá Vieät Nam hieänñaïi, trong khi baøn veà tính truyeàn thoáng vaøhieän ñaïi, nhaø nghieân cöùu ñaõ ñöa ra ñöôïcmoät caùch hieåu cuï theå vaø khaù toaøn dieän veàvaán ñeà baûn saéc daân toäc trong vaên hoïc.OÂng cho raèng: “Baûn saéc daân toäc trong vaênhoïc laø do chính caùc nhaø vaên daân toäc saùngtaïo ra… Noù laø söï theå hieän taâm hoàn tínhcaùch daân toäc qua caùch caûm, caùch nghó,caùch noùi rieâng cuûa nhaø vaên, laø söï theå hieänmoät caùch ñeïp ñeõ saùng taïo nhöõng truyeànthoáng vaên hoaù cuûa daân toäc trong ñieàu kieänlòch söû nhaát ñònh”[1,76]. Ñeå laøm ñöôïc vieäcnaøy, trong moät baøi vieát khaùc, nhaø nghieâncöùu khaúng ñònh: “taùc giaû phaûi thöïc söï taâmhuyeát vôùi daân toäc mình, phaûi thöïc söï giaøuvoán soáng, giaøu tieáng noùi cuûa daân toäc…,phaûi thöïc söï coù caù tính, baûn lónh vaø taøinaêng”, thieáu ñi moät trong nhöõng caùi ñoù,“baûn saéc daân toäc seõ khoâng theå naøo coùñöôïc, neáu coù cuõng chæ laø môø nhaït hoaëc “coùveû””[4,16]. Veà maët lyù luaän, caùch hieåu treâncuûa nhaø pheâ bình ñaõ goùp phaàn laøm phong

phuù vaø saâu saéc theâm veà noäi haøm cuûa khaùinieäm baûn saéc daân toäc trong vaên hoïc.

Vôùi caùch nhìn nhaän saâu saéc vaø toaøndieän ñoù, Laâm Tieán yù thöùc raát roõ taàm quantroïng cuûa vieäc giöõ gìn vaø phaùt huy baûn saécdaân toäc trong saùng taùc cuûa caùc nhaø vaêndaân toäc thieåu soá. Khoâng coù noù, ngay caûmoät choã ñöùng treân vaên ñaøn caùc nhaø vaêndaân toäc cuõng khoâng theå coù ñöôïc chöù chöanoùi gì ñeán taïo ra cho mình ñöôïc moät daáuaán rieâng trong loøng ñoäc giaû. Bôûi vaäy, trongsuoát nhieàu naêm qua, vôùi tö caùch laø moätnhaø lyù luaän pheâ bình, oâng luoân quan taâmtheo saùt ñeå phaùt hieän, chaét loïc vaø traântroïng giôùi thieäu vôùi ñoäc giaû caû nöôùc nhöõngñieàu maø caùc nhaø vaên daân toäc laøm ñöôïctrong caùc taùc phaåm cuûa mình. Ñoïc taûn vaêncuûa Y Phöông (nhaø vaên daân toäc Taøy), oângnhaän thaáy “Moãi taûn vaên cuûa Y Phöông nhömoät laùt caét, moät taàng væa laøm loä daàn chieàusaâu vaên hoaù cuûa queâ höông, cuûa daântoäc”[4,16]. Nhaän xeùt thô cuûa Buøi Thò TuyeátMai (daân toäc Möôøng), oâng cho raèng:“Trong thô cuûa Buøi Thò Tuyeát Mai trongqueâ höông coù hoàn cuûa meï vaø trong meï coùhoàn cuûa queâ höông cuûa daân toäc, hoaøquyeän vaøo nhau taïo thaønh caùch vieát rieângít thaáy trong thô caùc daân toäc thieåu soá”[2].Khi ñoïc truyeän, kyù cuûa H`Linh Nieâ (daân toäcEÂ Ñeâ), oâng caûm nhaän “ngöôøi ñoïc nhö ñöôïcngaém moät böùc tranh toaøn caûnh veà vaên hoaù,con ngöôøi, cuoäc soáng Taây Nguyeân töø xaxöa cho tôùi nay, töø caùi chung cho tôùi caùirieâng ñoäc ñaùo, cuï theå, haáp daãn”. Cuõng nhövaäy, trong baøi “Ñaát vaø ngöôøi Coâ Saàu”, oângñaõ coù moät nhaän xeùt raát truùng veà taùc phaåmcuûa nhaø vaên daân toäc Taøy Cao Duy Sônnhö sau: “…nhöõng taùc phaåm cuûa Cao DuySôn luoân luoân laø söï tìm toøi, khaùm phaù, phaùt



hieän vaø thaêng hoa khoâng ngöøng cuûa taàngsaâu vaên hoaù cuûa daân toäc Taøy”,…Cuõng caàn phaûi noùi theâm raèng, maëc duø

raát taâm huyeát, yeâu quyù vaø traân troïng,nhöng Laâm Tieán cuõng khoâng heà phieándieän. Trong khi ñeà cao nhöõng giaù trò thuoäcveà baûn saéc daân toäc trong vaên hoïc daân toäcthieåu soá, Laâm Tieán cuõng nhaän thaáy vaøthaúng thaén chæ ra raèng: khoâng phaûi cöù laøngöôøi daân toäc laø coù theå vieát truùng, vieát hayveà baûn saéc daân toäc mình vaø ngay caû khi ñaõtaâm huyeát vaø phaûn aùnh ñöôïc thì möùc ñoäñaäm, nhaït cuõng khaùc nhau. Saùng taùc cuûaNoâng Thò Toâ Höôøng, Noâng Vaên Laäp (Taøy),Nieâ Thanh Mai (EÂ Ñeâ)…, theo oâng, laønhöõng tröôøng hôïp nhö theá. Coù theå noùi,nhöõng nhaän xeùt, ñaùnh giaù heát söùc coângtaâm cuûa oâng moät maët ñaõ goùp phaàn ñònhhöôùng vaø taïo theâm ñoäng löïc khuyeán khíchsöï phaùt trieån cuûa vaên hoïc caùc daân toäcthieåu soá, maët khaùc cuõng goùp phaàn ñöa boäphaän vaên hoïc naøy ñeán gaàn hôn vôùi ñoäc giaûcaû nöôùc, cung caáp cho hoï moät caùch nhìnñaày ñuû, toaøn dieän vaø saâu saéc hôn veà vaênhoïc thieåu soá.Theo doõi, chöùng kieán söï vaän ñoäng, phaùt

trieån vaø nhöõng ñoùng goùp khoâng theå phuûnhaän cuûa neàn vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soáñoái vôùi söï vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa neànvaên hoïc Vieät Nam trong suoát nhieàu thaäp kyûqua, Laâm Tieán nhaän thaáy, maëc duø “vaênhoïc vieát caùc daân toäc thieåu soá ñaõ ñöôïc ñaùnhgiaù cao” trong khoâng ít nhöõng coâng trìnhnghieân cöùu cuûa caùc giaùo sö, nhaø lyù luaänpheâ bình, (chaúng haïn cuoán 40 naêm vaênhoaù ngheä thuaät caùc daân toäc thieåu soá VieätNam 1945 – 1985 cuûa giaùo sö Phong Leâ)nhöng treân thöïc teá, “vaên hoïc vieát caùc daântoäc thieåu soá coøn naèm beân leà cuûa vieäc giaûng

daïy vaên hoïc, naèm beân leà cuûa caùc saùchgiaùo khoa, giaùo trình vaø trong caùc dieãn ñaønvaên hoïc, coù nghóa laø noù coøn naèm beân leàcuoäc soáng vaên hoïc Vieät Nam hieänñaïi”[6,10]. Phaân tích nguyeân nhaân cuûathöïc traïng ñaùng buoàn treân, oâng khoângngaàn ngaïi maø nhìn thaúng vaøo vaán ñeà. Theoñoù, beân caïnh nguyeân nhaân chuû quan cuûabaûn thaân neàn vaên hoïc naøy laø “…ít coù nhöõngcuoäc hoäi thaûo, neáu coù laïi thöôøng hay ñi vaøonhöõng vaán ñeà chung chung” maø khoâng ñivaøo giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cuï theå nhö“vieäc ñaùnh giaù nhöõng taùc giaû, taùc phaåm,nhaát laø nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán noù,nhö laø vaán ñeà tieáng noùi vaø chöõ vieát, vaán ñeàbaûn saéc daân toäc trong vaên hoïc”[3,45]. Nhaønghieân cöùu cuõng thaúng thaén pheâ bìnhnhöõng “thieáu soùt, sai laàm” [6,10] vaø söï thôøô, thieáu quan taâm cuûa moät boä phaän khoângnhoû caùc nhaø quaûn lyù vaø nhaø khoa hoïc ñeán“soá phaän” vaên hoïc vieát caùc daân toäc thieåusoá.Laø moät ngöôøi con daân toäc thieåu soá neân

ñoái vôùi Laâm Tieán, vaên hoïc caùc daân toäcthieåu soá khoâng phaûi chæ laø ñoái töôïngnghieân cöùu, phaûn aùnh maø noù coøn laø taâmhuyeát, laø maùu thòt, laø moät phaàn doøng chaûycuûa oâng trong ñoù. Troø chuyeän vôùi nhaø vaên,oâng taâm söï: “Traên trôû lôùn nhaát cuûa toâi laølaøm ñöôïc moät ñieàu gì ñoù thaät cuï theå vaøthieát thöïc ñoùng goùp cho söï phaùt trieån cuûaneàn vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soá”. Bôûivaäy, quan taâm ñeán “soá phaän” vaên hoïc thieåusoá, Laâm Tieán khoâng chæ laøm nhieäm vuï cuûangöôøi gioùng leân nhöõng hoài chuoâng caûnhbaùo maø oâng coøn luoân traên trôû ñi tìm lôøi giaûicho noù. Theo oâng, ñeå boä phaän vaên hoïc naøycoù theå phaùt trieån vaø ñi ñuùng höôùng, beâncaïnh söï caàn thieát “coù caùi nhìn thöïc söï



khaùch quan, khoa hoïc phuø hôïp vôùi xu theáphaùt trieån chung cuûa vaên hoïc Vieät Nam vaøtheá giôùi” ñeå ‘choát laïi moät soá vaán ñeà ñaõ keùodaøi, taäp trung ñi saâu hôn vaøo chaát löôïngsaùng taùc” thì moät “keá hoaïch cuï theå xaâydöïng vaø boài döôõng ngöôøi vieát treû cho mieànnuùi, nhaát laø ñoái vôùi caùc daân toäc chöa coùñöôïc nhaø vaên cuûa daân toäc mình” [3,46]cuõng laø vieäc laøm heát söùc caàn thieát. Trongmoät soá baøi vieát khaùc, vaán ñeà giöõ gìn vaøphaùt huy baûn saéc daân toäc trong saùng taùccuûa caùc nhaø vaên daân toäc thieåu soá cuõngñöôïc nhaø nghieân cöùu xem nhö laø moät giaûiphaùp quan troïng cho baøi toaùn phaùt trieåncuûa boä phaän vaên hoïc naøy. Nhö vaäy, coù theåthaáy, maëc duø nhöõng giaûi phaùp maø oâng ñöara chöa thaät söï mang tính ñoàng boä nhöngñoù cuõng laø nhöõng vaán ñeà coát loõi vaø ñuùngñaén cho vaán ñeà phaùt trieån vaên hoïc daân toäcthieåu soá.Laø moät nhaø nghieân cöùu laõo thaønh, oâng

cuõng luoân chuù troïng ñeán vieäc giuùp ñôõ caùctheá heä treû. Nhieàu sinh vieân, hoïc vieân caohoïc vaø nghieân cöùu sinh ñeàu ñaõ ñöôïc oângnhieät tình giuùp ñôõ, höôùng daãn taän tình töøkhaâu söu taàm tö lieäu ñeán phöông phaùpnghieân cöùu khoa hoïc…Vôùi moät loái vieát “ñaäm chaát phaûn bieän”,

Laâm Tieán thöôøng khoâng neù traùnh, xueâxoa, khoâng ngaïi phaûi ñuïng chaïm ñeánnhöõng vaán ñeà “nhaïy caûm”. Bôûi vaäy, trongnhieàu baøi vieát cuûa mình, oâng ñaõ ñöa rañöôïc nhöõng lôøi nhaän xeùt, ñaùnh giaù khaùchquan, coâng taâm veà tính khoa hoïc vaø chaátlöôïng cuûa moät soá coâng trình nghieân cöùuveà vaên hoïc thieåu soá nhöõng naêm gaàn ñaây,chaúng haïn nhöõng lôøi pheâ bình cuûa oângñoái vôùi ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caápVieän cuûa Vieän Vaên hoïc veà Thô daân toäc ít

ngöôøi giai ñoaïn 10 naêm cuoái theá kyû XX -truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi hay cuoán Vaênxuoâi Vieät Nam hieän ñaïi veà daân toäc vaømieàn nuùi môùi ñöôïc xuaát baûn cuûa PhaïmDuy Nghóa,… OÂng cuõng laø ngöôøi ñaàu tieânleân tieáng tranh luaän moät caùch thaúng thaén,coâng khai ñoái vôùi moät soá baøi vieát, nhaänxeùt thieáu chính xaùc veà vaên hoïc thieåu soánoùi chung vaø veà lí luaän pheâ bình vaên ngheäthieåu soá noùi rieâng, trong caùc loaït baøi nhö“Saéc thaùi rieâng hay maët haïn cheá trong líluaän pheâ bình caùc vaên hoïc thieåu soá”,“Caàn thaän troïng vaø nghieâm tuùc trongnghieân cöùu, lí luaän pheâ bình vaên hoïc”,…Caùch vieát aáy cuûa oâng, phaûi chaêng, cuõnglaø moät baûn saéc - moät loái pheâ bình lyù luaänthaúng thaén, thaäm chí coù phaàn boäc tröïccuûa ngöôøi mieàn nuùi nhöng bao giôø cuõngxuaát phaùt töø caùi “taâm” chaân thaønh vaø caùi“toâi” traùch nhieäm cuûa ngöôøi caàm buùt.Thieát nghó, ñoù cuõng chính laø lyù do vì saomaø moät ngöôøi nhö oâng, khoâng hoïc haøm,hoïc vò cao nhöng laïi luoân nhaän ñöôïc söïyeâu quyù, kính troïng cuûa caùc theá heä hoïctroø, baïn beø, ñoàng nghieäp vaø moät choãñöùng vöõng chaéc treân vaên ñaøn daân toäccuõng nhö trong loøng ñoäc giaû caû nöôùc. �

[1]. LAÂM TIEÁN (1995), Vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soáVieät Nam hieän ñaïi, Nxb Vaên hoaù daân toäc.[2]. LAÂM TIEÁN (2001), “Baûn saéc daân toäc trong vaên hoïcthieåu soá”, Taïp chí Vaên ngheä Lai Chaâu, soá 8.[3]. LAÂM TIEÁN (2002), Vaên hoïc vaø mieàn nuùi, Nxb. Vaênhoaù daân toäc.[4]. LAÂM TIEÁN (2012), “Vaãn cöù xanh moät maøu röøng”,Baùo Vaên ngheä, soá 44.[5]. LAÂM TIEÁN (2013), “Vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soáñang chòu soá phaän beân leà”, Baùo Vaên ngheä treû, soá 20.[6]. HOAØNG QUAÛNG UYEÂN (2013), “Laâm Tieán - Ngöôøicaàm côø”, Baùo Vaên ngheä, soá 29



T AÙC GIAÛ - TAÙC PHAÅM

LTS: Nhaø thô Loø Ngaân Suûn, Daân toäc Giaùy, sinh ngaøy 26/4/ 1945 taïi Baûn Qua, Baùt Xaùt, Laøo Cai, UÛy vieân BCH Hoäi Nhaøvaên Vieät Nam khoùa V, nguyeân Toång Thö kyù Hoäi VHNT caùcDTTS Vieät Nam. OÂng ñoät ngoät ra ñi veà coõi vónh haèng vaøomoät ñeâm ñoâng giaù reùt ngaøy 15/12/ 2013 taïi Beänh vieän HöõuNghò, Haø Noäi. Ñaõ in 29 ñaàu saùch, chuû yeáu laø thô; ñöôïc taënghaøng chuïc Giaûi thöôûng cuûa Lieân hieäp caùc Hoäi VHNT VieätNam, Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam, Hoäi VHNT caùc DTTS Vieät Nam,Hoäi Lieân hieäp VHNT Haø Noäi, UÛy ban Nhaân daân tænh Laøo Caivaø Giaûi thöôûng caùc cuoäc thi saùng taùc cuûa Boä Giaùo Duïc,Boä Giao thoâng vaän taûi…Vónh bieät nhaø thô Loø Ngaân Suûn, chuùng ta nhôù veà moät taøi

naêng thô ngöôøi daân toäc thieåu soá vôùi moät hoàn khí bay boång,laïc quan yeâu ñôøi, moät khí phaùch kieân cöôøng kieâu haõnh;moät tình thô noàng naøn, chaùy boûng vaø khao khaùt vöôn tôùicaùI ñeïp, höôûng thuï caùi ñeïp, ñaäm tính nhaân vaên, nhaânbaûn… Chuùng ta ghi nhôù moât phong caùch thô, moät loái vieáttruøng ñieäp nhöõng hình aûnh vaø yù töôûng thô loâi cuoán, haápdaãn, taùo baïo maø vaãn hoàn nhieân, vui veû.Ñeå töôûng nhôù oâng, Taïp chí Dieãn ñaøn Vaên ngheä Vieät

Nam xin traân troïng giôùi thieäu cuøng baïn ñoïc chuøm thô cuûanhaø thô Loø Ngaân Suûn, do nhaø thô Mai Lieãu tuyeån choïn.

DÑVNVN

ThôLOØNGAÂNSUÛN

Thieân ñöôøng

Caùi ngaøy ñi haùt tieãn ñöaCaùi ngaøy ñi chôï ñung ñöa beân ñuôøngCaùi ngaøy ñoái ñaùp trong nuôngBuïi caây cuõng ñaõ trôû thaønh giuôøng ñoâiÑaù keâ laøm goái ta ngoàiSuoái khe cuõng hoùa thaønh lôøi yeâu thuôngHai ta cuøng ôû leàu nuôngSôùm hoâm haïnh phuùc thieân ñuôøng hai taTrôøi bao laÑaát bao laHai ta ôû giöõa bao la ñaát trôøi.

Ngöôøi ñeïp troâng nhö tuyeátChaïm vaøo laïi thaáy noùngNgöôøi ñeïp troâng nhö löûaSôø vaøo laïi thaáy maùtNgöôøi khoâng khaùt –

nhìn thaáy ngöôøi ñeïp cuõng khaùtNgöôøi khoâng ñoùi –

nhìn thaáy ngöôøi ñeïp cuõng ñoùiNgöôøi muoán cheát –

gaëp ngöôøi ñeïp laïi khoâng muoán cheát nöõa.

Ô!Ngöôøi ñeïp laø öôùc môTreo tröôùc maét moïi ngöôøi !

Ngöôøi ñeïp‘‘Ai vieát teân em baèng aùnh saùng/Ai veõ hình em baèng aùnh traêng’’ (Daân ca Giaùy)


Chieàu bieân giôùi em ôi !Coù nôi naøo xanh hônNhö tieáng chim hoùt goïiNhö choài non coû bieácNhö röøng caây cuûa laùNhö tình yeâu ñoâi ta.

Chieàu bieân giôùi em ôi !Coù nôi naøo cao hônNhö ñaàu soâng ñaàu suoáiNhö ñaàu maây ñaàu gioùNhö queâ ta - ngoïn nuùiNhö ñaát trôøi bieân cuông.

Chieàu bieân giôùi em ôi!Coù nôi naøo ñeïp hônKhi muøa ñaøo hoa nôûKhi muøa sôû ra caâyLuùa luôïn baäc thang maâyMuøa toûa ngaùt huông bay

Chieàu bieân giôùi em ôi!Röøng chaêng daây ñieän saùngTa nghe tieáng maùy goïiNhö nghe tieáng cuoäc ñôøiLoøng ta thaàm meâ sayTreân noâng truôøng loäng gioùRoäng nhö trôøi meânh moâng.

Chieàu bieân giôùi em ôi!Ñoâi ta cuøng chieán haøoGaàn nhau theâm beàn chíTình yeâu laø vuõ khíGiöõ ñaát trôøi queâ huông.

Chieàu bieân giôùi em ôi!Nghe con soâng chaûy xieátNghe con suoái thaùc ñoåHoàn ta nhö gioù loängThoåi giöõa trôøi queâ huông.

Ñuôøng nhö moät sôïi daây leoCheânh veânh ñeøo doác, cheo leo ñeøo trôøiLeân – nguôøi nhö oáng nuôùc soâiXuoáng – nguôøi nhö troáng goõ hoài xuaát quaânAÀm aàm baõo noåi ñoâi chaânNgöïc nhö saám noå ñaàu chaân soùng traøoAi ôi chöa bieát vuøng caoMôøi leân YÙ Tyù xoân xao coång trôøiMoät laàn thoâi nhôù caû ñôøiMoät laàn thoâi cuõng neân nguôøi vuøng cao.

Töø ngaøy ñuôøng môû traêng saoSôùm hoâm roän tieáng xe vaøo xe raCon ñuôøng nhö moät baøi caCon ñuôøng nhö moät doøng hoa doøng ñôøiÑuôøng leân YÙ Tyù chôi vôiAi leân ñeán ñoù thaønh ngöôøi xa xoâiUoán quanh nuùiQuaán quanh ñoàiÑuôøng nhö aùnh chôùp xeù trôøi maø leânDoác Ngaøi ChoàNuùi Coâ TieânÑuôøng leân YÙ Tyù nhö ñi leân trôøi.

Chieàu bieân giôùi Ñöôøng leân YÙ Tyù

TAÙC GIAÛ - TAÙC PHAÅM


Möôøi naêm roàiKhoâng ñuôïc aên côm choõ naáu beáp cuûiKhoâng ñuôïc nghe tieáng nuôùc maùng

chaûy vaøo chum vaïiKhoâng ñuôïc nghe tieáng suoái thaùc,

tieáng chim hoùt,tieáng laù röøng ñung ñöa truôùc gioùKhoâng ñuôïc nghe tieáng haùt ñoái ñaùp,

tieáng pì leøtrong ñaùm cöôùi, ñaùm ma, ñaùm hoäiKhoâng ñuôïc nghe tieáng oâng baø,

cha meï, anh emkhoâng ñuôïc nghe tieáng baø con

trong xoùm trong baûn.

Möôøi naêm roàiXa caùch tieáng noùi Baûn QuaXa caùch ngoâi nhaø ñaõ sinh ra chính mìnhXa caùch moái tình ñaàu chôùm nôû duôùi

luøm caây khe nuôùc.

Möôøi naêmSoáng ôû nôi xaNhaø cao nhö nuùi maø khoâng phaûi nuùiNguôøi ñoâng nhö röøng maø khoâng phaûi röøngNguôøi ñi xe nhö soâng suoái chaûy maø

khoâng phaûi soâng suoáiTieáng loa ñaøi nghe nhö chim hoùt maø

khoâng phaûi chim hoùt.Möôøi naêmSoáng ôû ñaâyHaø NoäiTa hoùa thaønh noãi nhôù Baûn Qua!

Hai ta yeâu nhau giöõa leàu nöông

Leàu nöông khoâng pheân vaùch

Ta côûi aùo laøm pheân vaùch.

Hai ta yeâu nhau giöõa leàu ruoäng

Leàu ruoäng khoâng chaên chieáu

Ta côûi aùo laøm chaên chieáu.

Vui thôøi hoa nôû

Chôi thôøi hoa thaém.

Ngaøy hai laàn côm chan nöôùc suoái

Ngaøy hai böõa côm chan nöôùc maïch

Trao cho nhau moái tình seùt ñaùnh

Daãu coù tan thaønh ñaát, naùt thaønh buøn,

vuïn thaønh caùt

Vaãn coøn khaùt yeâu nhau.

Noãi nhôù Baûn Qua

Tình ca leàu nöông(Ngöôøi ta coù theå no ñuû vaät chaát/Nhöng laïi luoân ñoùi khaùt tình yeâu)

TAÙC GIAÛ - TAÙC PHAÅM

Ñ OÏC SAÙCH

Ñaây laø taäp thô thöù 13 cuûa NguyeãnNgoïc Höng, bao goàm 99 baøi, ñaùnhdaáu söï coá gaéng môùi raát ñaùng bieåu

döông cuûa anh treân con ñöôøng lao ñoängthô. Ñieàu ñaùng quyù ôû nhaø thô naøy laø anh ñaõphaûi kieân cöôøng vaät loän vôùi caên beänh hieåmngheøo co ruùt toaøn thaân, soáng döïa vaøo söïchôû che, giuùp ñôõ cuûa gia ñình ngöôøi baïnhoïc phoå thoâng naêm xöa. Töø trong nghòchcaûnh, ñoái phoù vôùi bao nhieâu soùng gioù, truaânchuyeân cuûa cuoäc ñôøi, tieáng thô NguyeãnNgoïc Höng luoân caát leân, laøm rung ñoäng loøngngöôøi, goùp phaàn tieáp theâm ngoïn löûa tình yeâucuoäc soáng cho ngöôøi yeâu thô.Cuõng gioáng nhö maáy taäp thô tröôùc, ôû taäp

thô naøy, khi noùi ñeán ngöôøi meï kính yeâu vaøqueâ höông thaân thöông cuûa mình, gioïng thôanh caøng trôû neân ñaèm thaém, xuùc ñoäng. Töøñaùy loøng mình, anh da dieát khoân nguoâi nhôùngöôøi meï taûo taàn, hy sinh heát thaûy cho con:

Cuoái trôøi boùng meï taêm taêm/ Khoå thaân conmoät choã naèm nhôù suoâng/ (Ngaøy yeâuthöông nhôù meï)

Ñaâu chæ gaäp gheành tay naûi gioù ñöa/ Moätmeï moät con luõi laàm möa naéng/ Thöôngnhöõng caùnh coø traéng nhö daáu laëng/ AÂmthaàm bay, aâm thaàm ñaäu aâm thaàm (Ngaânngaán maét coø)Thi só tróu naëng tình caûm vôùi queâ höông

vaø caû khuùc ruoät mieàn Trung bao la changchang coàn caùt, vôùi naéng vaø gioù. Phaûi laøngöôøi ñaäm ñaø, saâu saéc, caû nghó nhö theá naøo

thì anh môùi vieát ñöôïc caùc caâu thô “gan ruoät”veà queâ höông nhö:- Coá thoå daãu ngheøo nhöng ñeïp laém/ Ñi

ñaâu cuõng noân naû quay veà/ - Thöông ñaát baïc,xoùt queâ ngheøo/ Soáng ghì goác raï cheát neokhoùi ñoàngAnh trìu meán nhaéc ñeán nhöõng ñòa danh

“Ôi beán Thoùc, ôi beán ñoø An Chæ”, con soângVeä truø phuù vaø Myõ Höng – nôi choân nhau caétroán coù: “Ñoàng xanh meânh mang daâu bieácnguùt ngaøn…/Hoûi coù nôi naøo gioù thôm ñeán

TIEÁP THEÂM LÖÛA TÌNH YEÂU CUOÄC SOÁNG(Ñoïc taäp thô Baøi ca con deá löûa cuûa NGUYEÃN NGOÏC HÖNG, Nxb. Hoäi Nhaø vaên, 2012)

NGUYEÃN HUY THOÂNG


vaäy/ Hoa noái hoa, muøa quaû chín noái muøa”.Anh coøn “nhôù muøi ñaát aûi/ Côn gioù naøo ngaingaùi vò tro phaân” vaø “Tuoåi thô toâi man maùcgioù ñoàng queâ/Thoang thoaûng muøi rôm, dòudaøng höông luùa”. Nhöõng kyû nieäm saâu saéccuûa tuoåi thô uøa veà vaø ñöôïc taùc giaû theå hieänsinh ñoäng. Naøo laø troø chôi treû con “Chaâuchaáu, caøo caøo, aùo xanh, aùo ñoû/ Con saùo saäunghieâng nghieâng ñaàu huyùt gioù/ Nhö giuïc baàycon xít loäi sang soâng” . Naøo laø caûnh: “Theoñaøn ngheù ngoï, theo ai/ Soi caây vaïch laù saênvaøi ñuûm sim…”Anh nhaéc tôùi muøi khoai chín, caùi muøi raát

kyø laï cuûa tuoåi thô noâng thoân:Möôøi maáy naêm giaác nguû chöa troøn/ Muøi

khoai chín vaãn thôm ñaày noãi nhôù (Giaùp haïtngaøy xöa)Anh ñaèm saâu tình caûm vôùi queâ höông vaø

khaúng ñònh: Duø neân oâng ngheø, oâng coáng/Cuõng töø goác raï sinh ra (Vôùi cha).Nhaø thô cuõng khoâng queân nhaéc ñeán

nhöõng ñoåi thay ôû laøng xoùm do cô cheá thòtröôøng khaéc nghieät taïo ra: Ngöôøi gaëp nhau íôùi/ Ngaám bia boït ngaû nghieâng/ Ñeán raï rômbeùn chuyeän/ Cuõng raâm ran baïc tieàn (Xuoâingöôïc phoá laøng).Anh hieåu raát roõ söï cheânh leäch giaøu

ngheøo vaø bao phaân hoùa ñoåi thay trong cuoäcsoáng ôû queâ anh, tænh anh. Beân caïnh moät soángöôøi gaëp may, phaát leân nhanh choùng vaãncoøn khoâng ít nhöõng soá phaän, nhöõng maûnhñôøi haåm hiu, khieán nhaø thô phaûi ñau ñaùutraên trôû. Ñoù laø caûnh chò Hai “nhoâm nhöïa”haèng ngaøy phaûi laën loäi, böôn traûi kieám soángvôùi coâng vieäc nhoïc nhaèn:

Naém loâng vòt, môù lon bia/ Ñoâi deùp nhöïañöùt, caùi thìa nhoâm hö/ Saét vuïn ö, ñoàng naùtö/ Chò Hai mua taát, chaúng töø thöù chi.

ÔÛ taäp thô naøy, Nguyeãn Ngoïc Höng ñaõdaønh 3 baøi thô (Ôi ñaûo chìm, ñaûo noåi; Goùpñaù döïng Tröôøng Sa; Ai veà Lyù ñaûo maø coi)traøn ñaày loøng yeâu nöôùc, töï haøo veà giang sôngaám voùc, bieån, trôøi, haûi ñaûo thieâng lieâng cuûaToå quoác; theå hieän roõ yù chí caûnh giaùc, quyeáttaâm baûo veä chuû quyeàn quaàn ñaûo Tröôøng Sa,Hoaøng Sa cuûa quaân vaø daân ta. Hình aûnhanh lính haûi quaân Vieät Nam töôi vui vaø ñaùngyeâu voâ cuøng: “Naéng gioù quaät lieân hoài ñeán ñaùxanh cuõng heùo/ Rieâng nhöõng nuï cöôøi línhtreû vaãn loùa töôi”Nhaø thô ñaõ noùi leân taâm nguyeän saét ñaù

cuûa con ngöôøi Tröôøng Sa: Coøn moät nhòp tim,coøn moät con ngöôi/ Quyeát khoâng cho baát kyøai voâ côù xaâm loaøn daãu moät giaây boùng toái/Vaø: Thieâng lieâng cöông thoå sôn haø/ Trôøi

ta ta giöõ, ñaát ta ta gìn!Beân caïnh nhöõng baøi thô veà queâ höông,

ñaát nöôùc vaø quoác teá, chuøm thô veà tình yeâu,tình baïn cuûa Nguyeãn Ngoïc Höng cuõng ñaàyhình aûnh, doài daøo caûm xuùc ñaèm thaém, trauchuoát vaø möôït maø. Muoän ñoø laø moät trongnhöõng baøi thô tình raát hay cuûa anh: day döùttaâm can, noân nao buoàn nhöng laïi nhaân haäu:Phaûi chaêng em, ñaõ muoän maøng/ Khoâng coønkòp chuyeán ñoø ngang nöõa roài/ Bôi mình toâi,loäi mình toâi/ Bieát ai chia seû lôû boài, ñuïctrong?Toâi raát taâm ñaéc nhöõng caâu thô ñaäm chaát

trieát lyù maø saâu ñaäm nghóa tình cuûa anh:Thöông nhôù coù bao giôø caïn kieät/ Tình yeâuluoân bieát caùch töï ñaày hoaëc: Troïn kieáp cuõnghay, nöûa ngaøy cuõng toát/ Ñaõ yeâu thöông phaûithaønh thaät vôùi mình.Ñieàu ñaùng chuù yù ôû trong taäp thô Baøi ca

con deá löûa laø taùc giaû ñaõ chòu khoù tìm toøi, ñoåimôùi noäi dung vaø hình thöùc thô nhö môû roäng


ÑOÏC SAÙCH

ñeà taøi phaûn aùnh vaø duøng nhieàu theå loaïi ñeådieãn ñaït tình caûm chaân thaønh cuûa mình (thôtöï do khoâng vaàn, thô luïc baùt, thô vaên xuoâi…).Anh ñaõ chuù yù taêng cöôøng chaát trí tueä, trieát lyùtrong nhieàu baøi thô. Song, beân caïnh nhieàubaøi thô theå hieän chaát trí tueä nhuaàn nhuyeãn,ñem laïi hieäu quaû caûm thuï cao cho baïn ñoïcvaãn coøn coù baøi khoâ khan, naëng neà (Xem caùcbaøi: Gioïng noùi töø coõi mô, Maët bieån chieàuhoâm, Ñöùng moät choã, Xin maõi laø beù thô…).Coù baøi thô trí tueä quaû thaät laø khoù ñoïc, phaûiñoïc ñi ñoïc laïi môùi thaáy ñöôïc chuû yù cuûa taùcgiaû (Bao giôø bieån laëng…). Ñieåm naøy ñaõ vaøñang ñoøi hoûi taùc giaû phaûi vaät vaõ, caân nhaéchôn nöõa ñeå coù theå saùng taïo ra nhöõng baøithô hay vöøa giaøu chaát trí tueä suy tö vöøa doàidaøo caûm xuùc, taâm traïng, deã ñi saâu, laøm rungñoäng loøng ngöôøi.Toâi tin ôû söï lao ñoäng thô mieät maøi, lao

taâm khoå töù, raát coù yù nghóa cuûa anh. Toâi raátmöøng vì anh coù quan nieäm ñuùng veà thöù laoñoäng thô ñaëc thuø aáy: Neáu khoâng daâng leân töøtaän ñaùy chaân thaønh/ Seõ chaúng coù thô, cuõngkhoâng bao giôø coù nhaïc (Baøi ca môùi veànhöõng caâu chuyeän cuõ)Coøn moät ñieàu naøy toâi muoán nhaán maïnh

laø nghò löïc soáng, nghò löïc laøm thô cuûa nhaøthô ñaát Quaûng Ngaõi vaên hieán vaø giaøu truyeàn

thoáng anh huøng, caùch maïng aáy. Ta haõynghe anh boäc baïch veà söï khoå luyeän trongcuoäc soáng cuûa mình: Meâ saûng goïi toâi veà vôùicôn mô/ Taäp ñöùng leân baèng ñoâi chaân baïilieät/ Taäp ñi nhöõng böôùc ñaàu tieân/ Taäp vaápngaõ/ Taäp laên mình khoùc theùt/ Taäp nhoeûncöôøi khi meï vuoát ñaàu thöông (Giaác môngöôøi baïi lieät)Vaø chính anh cuõng raát töï tin vaøo ngaøy

mai töôi saùng: Toâi vaãn xanh/ Xanh nhö maétchieàu löu laïc/ Nhìn ñaâu cuõng tím ròm chaântrôøi…/ … Noãi ñau naûy maàm xanh xuoáng/ Maëtthaùng ngaøy coù moïc laëng im (Thao thöùcnghieâng ñeâm)Nguyeãn Ngoïc Höng ñaõ khoâng guïc ngaõ,

khoâng bao giôø boû cuoäc tröôùc soá phaän taätnguyeàn thieät thoøi vaø vaãn say ñaém vaênchöông, lieân tuïc saùng taïo thô. Anh ñaõ “Vòncaâu thô maø ñöùng daäy” (Phuøng Quaùn),baèng chính keát quaû cuûa nghò löïc soáng vaønaêng khieáu cuõng nhö söï caàn maãn laoñoäng thô cuûa mình. Anh ñaõ xöùng ñaùng vôùitình caûm trìu meán vaø söï ñuøm boïc, giuùp ñôõvoâ tö cuûa baïn beø, ngöôøi thaân. Vì vaäy maøtoâi caøng coù theâm “Lyù do cuûa hy voïng”* anhseõ gaët haùi ñöôïc nhieàu boâng luùa sai haït,maåy chaéc treân caùnh ñoàng thô raát höùa heïncuûa anh. �

ÑÍNH CHÍNHTrong soá 228 (thaùng 1/2014), khi cho phaùt haønh 150 baûn ñaàu cuûa Dieãn ñaøn Vaên

ngheä Vieät Nam, ôû trong 47, nöûa cuoái coät 2 do sô suaát veà kyõ thuaät, chuùng toâi chöakòp söûa loãi do in nhaàm 3 khoå thô cuûa nhaø thô HUY CAÄN (goàm 12 doøng) vaøo döôùi teânbaøi Ñöôøng vui muøa Xuaân ñöùng teân taùc giaû HÖÕU THOÏ.Chuùng toâi thaønh thaät xin loãi taùc giaû HÖÕU THOï, gia ñình nhaø thô HUY CAÄN vaø ñoäc

giaû veà vieäc nhaàm laãn naøy.Trong soá 229 (thaùng 2/2014) naøy, chuùng toâi xin söûa laïi, cho in vaên baûn ñuùng cuûa

baøi Ñöôøng vui muøa Xuaân, saùng taùc thô cuûa HÖÕU THOï (ñaêng ôû trang 61).


ÑOÏC SAÙCH

Documents

Diễn đàn văn nghệ Việt Nam - Số 2