KONULAR

Eğitimde Etiğin Önemi

1. Eğitimin niteliğinin ve yapısının insanlığın bu gününü

ve geleceğini etkilemesi

2. Eğitimin insan davranışını değiştirme amacı gütmesi

3. Eğitim-öğretim sürecinde insan davranışını değiştirmek

amacı ile çeşitli yöntemler kullanılması,

4. Eğitim programının içeriğine nasıl karar verildiği

5. Eğitim-öğretimin değerlendirme boyutu

6. Eğitimcilerin etik tutumları

Eğitim, insanı doğumdan ölüme etkileyen ve bir şekle sokmaya çalışan bir

süreçtir.

Etik, insanın “ne yapmalıyım?” “nasıl yaşamalıyım?” sorularına vermeye

çalıştığı yanıttır.

Eğitim ve etik arasında zorunlu bir ilişki vardır ve Sokrates bunu “kendini tanı”

sözü ile ifade etmektedir.

Eğitim, yaşam boyu süren “etik bir kendini tanıma sürecidir”.

Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak dört boyut üzerinde durulması

gerekmektedir. Bunlar;

•amaç

•kapsam

•yöntem

•değerlendirme

Bu boyutlar, eğitim programlarının geliştirilmesinde sorulan

dört sorunun da yanıtını oluşturmaktadır.

Niçin amaç

Ne kapsam

Nasıl yöntem

Ne oldu değerlendirme

Bir ulusun yurttaşlarını eğitme sorumluluğunu üstlenen

eğitim sistemleri, okullar ve eğitimciler bu dört boyutla ilgili

eylem ve işlemlerinde aynı zamanda ciddi etik

değerlendirmeler de yapmak durumundadırlar.

Eğitim, bireylerin erişebildikleri eğitim fırsat ve olanakları hem

kendilerinin hem de toplumun bu gününü ve geleceğini

belirlemektedir.

Bu anlamda eğitim fırsat ve olanaklarının bireylere sunulma

biçimi ya da eğitim haklarından yararlanabilmeleri konusunda

gösterilen çabalar ya da ihmaller eğitim etiği açısından büyük

önem taşımaktadır.

Her toplum eğitim sistemi için belirli hedeflere ve ideallere

sahiptir.

Bu hedef ve idealler okul ve sınıflarda pratik olarak ortaya

konulur.

Eğitim, bireylere kendi yaşantıları yoluyla istendik davranışları

kazandırma sürecidir.

Ballantin’e göre;Eğitimin hedef ve idealleri açısından bakıldığındahomojen toplumlarda bu ideal ve hedeflerde görüş birliği vardır.Ancak heterojen toplumlarda, tartışmalar olabilmektedir.

Fonksiyonel kuramcılara göre;Bu hedefler okulları yönlendirmekte ve okulların düzgün işlemesini sağlamaktadır.

Çatışma kuramcıları ise;Bunların toplumdaki baskın grupların hedefleri olduğunu ve sadece toplumun bir parçasını yansıttığını savunurlar.

Eğitim ve politika arasında engellenemez bir etkileşim

bulunmaktadır.

Bir toplumda eğitim politikanın doğrultusunu etkilerken, politik

görüşler de az ya da çok eğitime yansımıştır.

Eğitim üzerindeki politik baskılar ve eğitimin politikaya olan

katkısı eğitimdeki etik tartışmaların odak noktalarından biri olarak

görülmelidir.

Eğitim ve öğretim kendine özgü yöntem ve teknikleri olan bir meslek

alanıdır.

Eğitimi sunan kişilerin eğitim yöntemlerine ilişkin bilgi ve yaklaşımları,

öğrencilerin öğrenme yöntemlerini de etkilemektedir.

İdealist felsefe, öğrenme sürecini zihinde gizli olarak bulunanların

çağrıştırılması olarak tanımlanır. İdealist bir öğretmenin kullandığı

öğretim yöntemi Sokratik diyalog yöntemi olacaktır.

Realist felsefe anlayışına göre, bilginin kaynağı, çevrenin bir parçası olan

nesnelerin farkına varmamızı sağlayan duyumlarımızdır. Realist bir öğretmen

sınıf içi uygulama yöntemini kullanır.

Pragmatist felsefeyi benimseyenler ise; çözdüğümüz problemlerle ve

çevremizle ilişki kurarak bilgiyi oluşturduğumuzu ileri sürmektedir. Pragmatik

bir öğretmen problem çözme yöntemini kullanır.

Eğitim ve öğretimin içinde çeşitli düzeylerde etik değerlendirilmelerin

yapılması gerekmektedir.

Okullar, öğrencilerin mutlu, sağlıklı ve özgür biçimde yaşayarak kendilerini

gerçekleştirdiği yerler olmalıdır.

Ancak okullarımız genellikle öğrencinin azarlandığı, notun bir tehdit unsuru

olarak kullanıldığı, cezalandırıcı, dayak yenen yerler olarak gündemdedir.

Ezberci eğitim, bireylerin düşünsel

becerilerini kazanmalarını ve yaratıcı

güçlerini kullanmalarını engellemektedir.

Bu nedenle eğitimde kullanılan öğretim

yöntemlerinin zenginleştirilmesi ve gerçek

bir öğrenme ortamının yaratılması

zorunludur.

Toplumun farklı kesimlerinin okuldan beklentileri farklıdır.

Pek çok aile çocuklarının öğrenmesini arzu eder, ama öğrendikleri şeylerin

ailenin değerleri ile çelişmesini istemez.

Toplumun bireylerine neyin ne kadar öğretileceği konusunda karar verilmesi

ve bu kararların toplumun ve bireylerin yararlarına uygun olmasının sağlanması

eğitimin kapsam boyutundaki etik tartışmalarının önemli bir noktasını

oluşturmaktadır.

Bir ders programı planlanırken şu sorular sorulabilir:

•Hangi bilgi daha önemlidir?

•Öğrenciye hangi bilgi öğretilmelidir?

•Toplumun üyesi ve birey olarak, öğrenen kişi için en yararlı bilgiler

hangileridir?

Programın içeriği iyi bir yaşamın, toplumun, insanların ve evrenin gelişimini

de etkilemektedir.

Her öğrencinin öğrenebilmesi için çalışmaktan çok, öğrencileri başarısızlığa

iten uygulamalar ve eğitim standartlarının düşürülmesine yol açan

politikaların, topluma ve yeni kuşaklara verdiği zararlar ciddi etik tartışmalar

gerektirmektedir.

Okullardaki değerlendirme sürecinde öğrencilerin her türlü ayrımcılıktan

uzak tutularak, yansız ve objektif biçimde değerlendirilmeleri üzerinde

önemle durulmalıdır.

Eğitim insan ilişkilerinin yoğun olduğu ve insan davranışlarını etkilemeyi

amaçlayan bir süreçtir.

Bu süreci etkili bir biçimde amacına ulaştırmada eğitimcilerin tutum ve

davranışları büyük bir önem taşımaktadır.

Öğrencilerin eğitim sürecinde etkili bir rol oynaması gereken eğitimcilerin etik

yükümlülüklerinin farkında olma ve onları gerçekleştirme çabaları eğitimin

niteliğini de doğrudan etkileyecektir.