1

รายงานการวจย

เรอง

การพฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W1H ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง ในรายวชาโลจสตกส

โดย

นางสาวจฑารตน พนธ

รหสนสต 5210600327

นสตสาขาธรกจและคอมพวเตอรศกษา

รายงานวจยนเปนสวนหนงของการศกษา

รายวชา 01162423 การปฏบตการสอนและการวจยในชนเรยน

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556

2

ชองานวจย การพฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง ในรายวชาโลจสตกส

ชอผวจย นางสาวจฑารตน พนธ

สาขาวชา ธรกจและคอมพวเตอรศกษา

พทธศกราช 2556

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงคเพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โดยใช

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ทผวจยไดพฒนากจกรรมการเรยนรทด าเนนการวจยควบคกบการจดการ

เรยนการสอนปกตทมงพฒนาผเรยนใหเกดกระบวนการคดวเคราะหโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W

1H ทผวจยไดน ากจกรรมทพฒนาขนไปเกบรวบรวมกบกลมเปาหมายทใชในการศกษาโดยใชวธการ

สะทอนการเรยนร และ ตรวจสอบและวเคราะหเนอหา และเชงปรมาณผวจยไดตรวจสอบการสะทอนการ

เรยนรของผเรยนน ามาประมวลผลและสรปผลการสะทอนการเรยนร กลมเปาหมายทศกษานกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6/7 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง จ านวน 40 คน

นกเรยนหญง 22 คน นกเรยนชาย 18 คน โดยงานวจยครงนใชเวลาในการทดลอง 1 สปดาห สปดาหละ 2

คาบ คาบละ 50 นาทรวมทงหมด 1 สปดาห ในชวงเดอนธนวาคม 2556 –มกราคม 2557

ผลการวจยพบวา

การวเคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H พบวาผเรยนสวนใหญมการพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหทดขน รหลกการคดวเคราะห และสามารถปฏบตงานและความถกตองของงานอย

ในระดบด และกลาทจะคดอยางเตมท ซงผเรยนไดใหเหตผลประกอบในทกหวขอไดอยางชดเจนอยใน

ระดบทด หวขอการประเมนกลมเปาหมาย(Who)พบวาผเรยนไมมปญหาในการเลอกกลมเปา สามารถให

เหตผลประกอบไดอยางชดเจนหวขอการประเมนประเภทสนคา(What) ผเรยนมการเลอกประเภทสนคาได

เหมาะสมกบกลมเปาหมายและมความคดเชงสรางสรรคในการเลอกสนคา หวขอการประเมนเวลา(When)

ผเรยนมการเลอกชวงเวลาในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และมความตรงตอยคสมย หวขอการประเมน

สถานท (Where) ผเรยนเลอกสถานทในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และตรงกบกลมเปาหมาย หวขอการ

ประเมนเพราะเหตใด(Why) ผเรยน\บอกเหตผลประกอบการเลอก และ ออกแบบไดอยางครบถวนชดเจน

หวขอการประเมนอยางไร(How) ผเรยนมความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตผลการ

ออกแบบไดขดเจนและสามารถน าไปประยกตใชไดจรง ซงสรปไดวาวธการพฒนาการคดวเคราะหโดย

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เปนทกษะทใชไดผลดในระดบทนาพอใจ สามารถชวยพฒนา

3

กระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดดขนตามจดประสงคทก าหนดไว และผลแบบสะทอนการเรยนร

พบวาผเรยนไดเรยนรกระบวนการออกแบบ ทใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H นน ท าใหผเรยนเกดการ

คดทเปนกระบวนการ มขนตอนในการคดทเปนระบบ มกระบวนการเรยนรทเปนขนตอน มแนวทางดาน

ความคดทเปนระบบ มเหตผลในการตดสนใจ ออกแบบผลงานไดถกตองตรงตามจดประสงคทไดต งไว

ผเรยนมความสนก สนานทไดท ากจกรรมรวมกบเพอนๆ ดงนนสรปไดวาวธการพฒนาการคดวเคราะหโดย

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เปนทกษะทใชไดผลดในระดบทนาพอใจ สามารถชวยพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดดขนตามจดประสงคทก าหนดไว

4

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนส าเรจลลวงไดด เนองจากไดรบความอนเคราะหอยางสงจากอาจารยนเทศ คอ ดร.

เมธน วงศวานช รมภกาภรณ อาจารยพเลยง อาจารยปทมพร กลนธรรมเสน อาจารยถวล เกตแกว และ

อาจารยวรญญา องศธรารกษ ทคอยใหค าปรกษา ค าชแนะ ใหเอกสาร ท าใหเหนแนวทางในการวจย และ

ค าแนะน าท าใหงานวจยฉบบนมความสมบรณยงขน

ขอขอบคณเพอน ๆ สาขาธรกจและคอมพวเตอรศกษา ทคอยใหค าปรกษา แนะน า และคอยให

ก าลงใจ ท าใหการด าเนนงานเสรจลลวงไดด

ขอบขอบคณนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/7 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง ทใหความรวมมอ

ในการท าวจย ท าใหงานวจยส าเรจสมบรณไดดวยด ตลอดจนบคคลอนๆทคอยใหความชวยเหลอ ใหก าลงใจ

ทผวจยไมสามารถกลาวนามไดหมดในทน

ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ผทคอยใหก าใจ และใหความเชอมนในตวผวจยเสมอมา

5

สารบญ

หนา

บทคดยอ

กตตกรรมประกาศ

สารบญตาราง

- ตารางท 1 ผลการวคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H 36

บทท 1 บทน า

- ความเปนมาและความส าคญของการวจย 1

- วตถประสงคของการวจย 1

- ค าถามการวจย 2

- ขอบเขตการวจย 2

- นยามศพทเฉพาะ 2

- วธด าเนนการวจย 2

- เครองมอทใชในการวจย 2

- ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

- ความหมายของการคดวเคราะห 4

- ลกษณะของการคดวเคราะห 6

- แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห 15

- ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห 20

- แนวทางการสอนใหนกเรยนเกดการคดวเคราะห 21

- งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห 24

บทท 3 วธด าเนนการวจย

- กลมเปาหมายทศกษา 30

- เครองมอทใชในการวจย 30

- การสรางเครองมอทใชในการวจย 31

- การเกบรวบรวมขอมล 34

- การวเคราะหขอมล 34

6

- สถตทใชในการวเคราะหขอมล 34

บทท 4 การวเคราะหขอมลและการอภปรายผลการวจย 36

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

- วตถประสงคของการวจย 40

- กลมเปาหมายทศกษา 40

- เครองมอทใชในการวจย 40

- วธด าเนนการวจย 41

- การวเคราะหขอมล 41

- สรปผลการวจย 41

- ขอเสนอแนะ 42

บรรณานกรม 43

ภาคผนวก

- ภาคผนวก ก แบบประเมนผลงานการคดวเคราะห

- ภาคผนวก ข แบบสะทอนการเรยนร

7

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของการวจย

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและ

เทคโนโลย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ไดมงเนนใหผเรยนเขาใจวธการท างานเพอการด ารงชวต

สรางผลงานอยางมความคดสรางสรรค คดอยางมวจารณญาน มทกษะการท างานรวมกน ทกษะการจดการ

ทกษะกระบวนการแกปญหา และทกษะการแสวงหาความร ท างานอยางมคณธรรม และมจตส านกในการใช

พลงงานและทรพยากรอยางคมคาและย งยน เขาใจแนวทางสอาชพ การเลอก และใชเทคโนโลยอยาง

เหมาะสมกบอาชพ มประสบการณในอาชพทถนดและสนใจ และมคณลกษณะทดตออาชพ

ส าหรบประเทศไทยในปจจบน เปนทยอมรบกนวาทกษะการคดวเคราะหของประชาชนโดยรวม

ลดลงมาก ประชาชนถกชกจงและหลงเชอการบอกเลาหรอเชอปรากฏการณเหนอธรรมชาตไดงาย แมสวน

ใหญจะนบถอพทธศาสนาแตกมไดตระหนกถงค าสอนของพระพทธเจาทสอนใหคดเชงการคดวเคราะห คอ

ปจฉาวสชนา และการสอนไมใหเชอในสงท "เขาวามา" ใหสบสวนไตรตรองใหรอบคอบกอนจงคอยเชอ

การสอนการคดวเคราะหในโรงเรยนชนมธยมปลายจงนาจะเปนสงจ าเปน(อรพรรณ ลอบญชย ,2543)

การพฒนาการคดวเคราะหท าใหผเรยนรจกและเขาใจตนเอง รขอเทจจรง รเหตและรผล เขาใจ

เหตการณตางๆ ชวยพฒนาความเปนคนชางสงเกต หาความแตกตางอยางสมเหตสมผล อนเปนการพฒนา

ความคด สตปญญา จรยธรรม อารมณ ความรสกตามหลกเหตและผลโดยอาศยกระบวนการคดวเคราะห

5W 1H การคดวเคราะหเปนการคดโดยใชสมองซกซายเปนหลก เปนการคดเชงลก คดอยางละเอยดจาก

เหตไปสผล ตลอดจนการเชอมโยงความสมพนธในเชงเหตและผล

จากการจดการเรยนการสอนวชาโลจสตกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 พบวาผเรยนขาด

ทกษะในการคดวเคราะหอยางมระบบแบบแผนกระบวนการ ท าใหการคดวเคราะหทไมดพอ

จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงไดศกษาแผนการจดการเรยนการสอนดวยกระบวนการคดวเคราะห 5W

1H เพอใหผเรยนไดพฒนาการคดวเคราะหของตนเอง รและเขาใจตนเองและผอน สงแวดลอม และ

เหตการณตางๆไดดยงขน

วตถประสงคการวจย

เพอพฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ส าหรบนกเรยนในรายวชา

8

โลจสตกส

ค าถามการวจย

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H สามารถชวยพฒนากระบวนการคดวเคราะหไดอยางไร

ขอบเขตการวจย

กลมเปาหมายทศกษานกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/7 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนดอน

เมองทหารอากาศบ ารง จ านวน 40 คน นกเรยนหญง 22 คน นกเรยนชาย 18 คน

การวจยนเปนการวจยในชนเรยน เพอพฒนาทกษะการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห

5W 1H ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง โดยการจดการเรยนรใน

รายวชาโลจสตกส กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556

ในการจดการเรยนการสอนโดยพฒนาทกษะการคดวเคราะห ผวจยไดน าองคประกอบทส าคญของกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H มาใชในการวจย ซงประกอบดวย What (อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไร) Why (ท าไม) Who (ใคร) และ How (อยางไร) ซงมเครองมอวจย ดงน 1) แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H 2) แบบประเมนผลงานของนกเรยนทประเมนการคดวเคราะห 3) แบบสะทอนการเรยนร

นยามศพทเฉพาะ กระบวนการคดวเคราะห หมายถง การคดดดยพจารณา แยกแยะขอมลจากสถานการณ ตางๆ ทเกดขนโดยอาศยหลกเหตและผลเพอใชในการแกปญหาและการตดสนใจทถกตอง วธด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยในชนเรยน ผวจยไดศกษาทฤษฏ แนวคดทเกยวของกบการคดวเคราะห ในสวนของความหมาย กระบวนการจดการเรยนร และงานวจยทเกยวของ ซงผวจยไดท าการวจยควบคกบการจดการเรยนการสอนปกตทมงเนนใหผเรยนพฒนาการคดวเคราะหอยางมหลกการ ตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H โดยผวจยไดจดท าแผนการสอนทมกจกรรม และวธการสอนโดยสอดคลองกบการพฒนาการคดวเคราะหตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ใหผเรยนไดเกดการคดวเคราะหอยางมหลกการ โดยการสงเกต เกบรวบรวม และวเคราะหขอมล และประเมนผล เครองมอทใชในการวจย

9

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H 2. แบบประเมนผลงานของนกเรยนทประเมนการคดวเคราะห 3. แบบสะทอนการเรยนร

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผสอนไดแนวทางในการจดการเรยนการสอนทพฒนาความรดวยการคดวเคราะหดวยกระบวนการคดวเคราะหแบบ 5W 1H ส าหรบนกเรยน

10

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอประกอบการวจยเรอง การ

พฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอน

เมองทหารอากาศบ ารง ตามล าดบ ดงตอไปน

1. การคดวเคราะห

1.1 ความหมายของการคดวเคราะห

1.2 ลกษณะของการคดวเคราะห

1.3 แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห

1.4 ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห

1.5 แนวทางการสอนใหนกเรยนเกดการคดวเคราะห

1.6 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห

1. การคดวเคราะห

1.1 ความหมายของการคดวเคราะห พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ให

ความหมายค าวา คด คอ ท าให ปรากฏเปนรป หรอ ประกอบใหเปนเรองขนในใจ ใครครวญ ไตรตรอง

สวนค าวา วเคราะห ม ความหมายวา ใครครวญ แยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท ดงนน คด

วเคราะหจงมความหมายวาท าใหปรากฏเปนรปหรอเปนเรองขนในใจ โดยการใครครวญ ไตรตรอง โดย

การแยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท นกการศกษาและนกจตวทยาไดศกษาและให ความหมายของ

การคดวเคราะหไว ดงน

ทศนา แขมมณ และคณะ (2544) กลาววา การคดวเคราะห หมายถง การแยกขอมล หรอภาพรวม

ของสงใดสงหนงออกเปนสวนยอย ๆ แลวจดขอมลเปนหมวดหม ตามเกณฑทก าหนด เพอใหเขาใจและ

เหนความส าคญของขอมล

เพญศร จนทรดวง (2545 : 90) ใหความหมายวา เปนวธคดแยกแยะองคประกอบ หรอลกษณะ

ของสงตาง ๆ เรองราวหรอเหตการณ การคดในระดบนตองอาศยความรเกยวกบ ขอเทจจรงหรอขอมลทาง

11

ทฤษฎมาเปนเครองมอในการคดวเคราะห จงจะสามารถอธบายไดวา เรองราวหรอเหตการณตาง ๆ

เหลานนอยในสภาพใด และอาจบอกไดวามแนวโนมไปในทางใด

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546 : 2) ไดกลาวไววา การคดวเคราะหหมายถง การจ าแนกแยกแยะ

องคประกอบของสงใดสงหนงออกเปนสวน ๆ เพอคนหาวาท ามาจากอะไร มองคประกอบอะไร ประกอบ

ขนมาไดอยางไร เชอมโยงสมพนธกนอยางไร

สวทย มลค า (2547 ; 9) ไดกลาววา การคดวเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแยะ

สวนยอย ๆ ของเหตการณ เรองราวหรอเนอเรองตาง ๆ วาประกอบดวยอะไร มจดมงหมายหรอความ

ประสงคสงใด และสวนยอย ๆ ทส าคญนนแตละเหตการณเกยวพนกน อยางไรบาง และเกยวพนกนโดย

อาศยหลกการใด เปนการระบคณลกษณะ ระบประเดนหรอองคประกอบของขอมล ซงครอบคลมถงการ

ระบความเหมอนหรอความแตกตางของขอมลดวย

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548) กลาววา กระบวนการคดวเคราะหเปน กระบวนการทใช

ในการจ าแนกแยกแยะสงทเหน สงทพบ สงทไดยน สงทสมผส สงทชมรส หรอ สงทดมกลน แลวแยก

ออกดวยความคดทมาของสงตาง ๆ ทไดเรยนรวาคออะไร มองคประกอบอยางไร เชอมโยงสมพนธกน

อยางไร

ส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา (2549) ไดใหความหมายการคดวเคราะหวา การคด

วเคราะห คอการระบเรองหรอปญหา การจ าแนกแยกแยะ เปรยบเทยบขอมลหรอเพอจดกลมอยางเปน

ระบบ ระบเหตผลหรอเชอม โยงความสมพนธของขอมลและตรวจสอบขอมล หรอหาขอมลเพมเตมเพอให

เพยงพอในการตดสนใจ แกปญหา คดสรางสรรค

เอลนส (Ennis. 1962 : 83 ; อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545 : 40) ไดใหค านยามไวในครงแรกวา

การคดวเคราะห เปนการประเมนขอความไดถกตอง ตอมาไดใหค านยามใหมวา การคดวเคราะหเปนการคด

แบบตรกตรองและมเหตผล เพอการตดสนใจกอนทจะเชอหรอกอนทจะลงมอปฏบต

วตสน และเกลเซอร (Watson & Glaser.1964 : 11 อางถงใน มาลน ศรจาร.2545 :40) ให

ความหมายของการคดวเคราะหวาเปนสงทเกดจากสวนประกอบของทศนคต ความรและ ทกษะโดยทศนคต

เปนการแสดงออกทางจตใจ ตองการสบคนปญหาทมอยความรจะเกยวของกบการใชเหตผลในการประเมน

สถานการณ การสรปความอยางเทยงตรงและการเขาใจในความเปน นามธรรม สวนทกษะจะประยกต

รวมอยในทศนคตและความร

12

รชเซลล (วไลวรรณ ปยะปกรณ. 2535 : 20 ; อางองมาจาก Russel. 1956 : 281 – 282) ให

ความหมายของการวเคราะหวา เปนการคดเพอแกปญหาชนดหนงโดยผคดจะตองใชการพจารณาตดสนใจ

ในเรองราวตาง ๆ วาเหนดวยหรอไมเหนดวย การคดวเคราะหจงเปน กระบวนการประเมนหรอการจด

หมวดหม โดยอาศยเกณฑทเคยยอมรบกนมาแตกอนแลวสรปหรอ พจารณาตดสน

กด (Good. 1973 : 680) ใหความหมายของการคดวเคราะหวา เปนการคดอยาง รอบคอบตามหลก

ของการประเมนและมหลกฐานอางอง เพอหาขอสรปทนาเปนไปได ตลอดจน พจารณาองคประกอบท

เกยวของทงหมด และใชกระบวนการตรรกวทยาไดอยางอยางถกตอง สมเหตสมผล

อลฟาโร ลเฟบเร (Alfaro-LeFevre. 1995 ; 177) อธบายความหมายของการวเคราะหวา การคด

วเคราะหเปนกระบวนการทางปญญาทบคคลจะใชใหเกดความเขาใจธรรมชาตของบางสงบางอยางไดดขน

โดยการแยกสวนรวมหรอภาพรวมของสงนนอยางระมดระวงใหไดเปน สวนยอยลงไป

ดวอ (ช านาญ เอยมส าอาง. 2539 : 51 ; อางองมาจาก Dewey. 1993 : 30) ให ความหมายการคด

วเคราะหวาเปนการคดทเรมตนจากสถานการณทมความยงยากและสนสดลง ดวยสถานการณทมความ

ชดเจน

บลม (Bloom, 1956, P. 45 อางองใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ , 2539, หนา 41 – 44) ให

ความหมายของการคดวเคราะหวา เปนความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอย ของเหตการณ

เรองราวหรอเนอหาตาง ๆ วาประกอบไปดวยอะไร มความส าคญอยางไร อะไรเปนเหตอะไรเปนผล และ

ทเปนอยางนนอาศยหลกการอะไร

จากความหมายของการคดวเคราะหขางตน ผวจยสรปไดวา การคดวเคราะหเปนกระบวนการทาง

ปญญา เปนการคดอยางรอบคอบตามหลกของการประเมนและมหลกฐานอางอง เพอหาขอสรปทนา

เปนไปได เปนการคดแบบตรกตรองและมเหตผล เปนความสามารถในการคดแยกแยะสวนยอยออกจาก

องคประกอบ โดยการใครครวญ ไตรตรอง คดอยางรอบคอบวา ประกอบไปดวยสงใด มความส าคญ

อยางไร และสามารถบอกไดวา เรองราวหรอเหตการณตาง ๆ เปนอยางไร มแนวโนมไปในทางใด เพอ

ประกอบการตดสนใจอยางสมเหตสมผล

1.2 ลกษณะของการคดวเคราะห

วรรณา บญฉม (2541 : 15 – 16) ไดขอสรปความคลายคลงกนของทกษะการคดอยาง ม

วจารณญาณระหวางทฤษฎของนกจตวทยากบทฤษฎของนกปรชญาใน 4 ขนตอนยอยของ กระบวนการคด

ดงน

13

3.1 ขนการนยามปญหา ตามทฤษฎของนกจตวทยาเปนการคนหาองคประกอบท ส าคญของ

ปญหาตรงกบขนตอนการท าความกระจางตามทฤษฎของนกปรชญา ซงประกอบดวย การก าหนดค าถาม

การวเคราะหองคประกอบของปญหาและการนยามค า

3.2 ขนระบขอมล เนอหา และกระบวนการทน าไปใชในการแกปญหา ตามทฤษฎ ของ

นกจตวทยาตรงกบขนการตดสนความเชอถอไดของขอมลทน ามาสนบสนน แหลงขอมล ตลอดจนขอมลท

ไดจากการสงเกตตามทฤษฎของนกปรชญา

3.3 ขนการน าเสนอมาใชประกอบเพอการแกปญหาตามทฤษฎของนกจตวทยาตรง กบขน

การคดหาเหตผล ตามทฤษฎของนกปรชญา ซงประกอบดวยการคดหาเหตผลเชงอนมาน และการคดหา

เหตผลเชงอปมาน

3.4 ขนการประเมนความส าเรจ ตามทฤษฎของนกจตวทยา ตรงกบขนในการตงเกณฑใน

การตดสนความเพยงพอของค าตอบทฤษฎของนกปรชญา

จากเอกสารขางตน แสดงใหเหนวา นกการศกษาไดก าหนดกระบวนการคดวเคราะหวจารณ

แตกตางกน

ศรนธร วทยะสรนนท (2544 : 133) ไดแบงขนตอนการวเคราะหไวดงน

1. การรวบรวมขอมลทงหมดมาจดระบบหรอเรยบเรยงใหงายแกการท าความเขาใจ

2. การก าหนดมตหรอแงมมทจะวเคราะห

3. ก าหนดหมวดหมในมตหรอแงมมทจะวเคราะห

4. แจกแจงขอมลทมอยลงในแตละหมวดหม

5. น าขอมลทแจกแจงเสรจแลวในแตละหมวดหมมาจดล าดบ เรยงล าดบ หรอ จดระบบใหงายแก

การท าความเขาใจ

6. เปรยบเทยบขอมลระหวางแตละหมวดหม ในแงของความมาก – นอย ความสอดคลอง – ความ

ขดแยง ผลทางบวก – ผลทางลบ ความเปนเหต – เปนผล ความ ตอเนอง เปนตน

เพญศร จนทรดวง (2545 : 90) ไดอธบายถงขนตอนของการคดวเคราะหไวดงน

1. ก าหนดขอบเขตหรอนยามสงทเราจะวเคราะหใหชดเจนวาจะวเคราะหอะไร

2. ก าหนดจดมงหมายใหชดเจนวาจะวเคราะหเพออะไร

14

3. พจารณาหลกความรหรอทฤษฎทเกยวของวาใชหลกการใดเปนเครองมอในการวเคราะห

4. ใชหลกความรใหตรงกบเรองทจะวเคราะหเปนกรณ ๆ ไป และจะตองรวาควรจะวเคราะห

อยางไร

5. สรปและรายงานผลการวเคราะหใหเปนระเบยบชดเจน

จากแนวคดของนกการศกษาขางตน สรปขนตอนของการคดวเคราะหได 4 ขนตอน ดงน

1. รวบรวม ทบทวนขอมลทงหมดทตองการวเคราะห

2. ก าหนดเปาหมายหรอแงมมทจะวเคราะห

3. ตงเกณฑหรอประเดนทจะจ าแนก หรอจดหมวดหมขอมลเพอใหบรรลตามเปาหมาย ของการ

วเคราะห

4. พจารณารปแบบหรอลกษณะตาง ๆ ทเกดขนภายในหมวดหมและระหวางหมวดหม ขอมล

สรปพรอมกบเสนอผลการวเคราะห

การคดวเคราะหตามแนวของ เอนนส (Ennis. 1985 : 44 -46 ; อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545 : 40)

ดงน

1. ความสามารถพนฐาน ไดแก ความสามารถในการท าความเขาใจเรองราวซง ครอบคลมการยอ

ความ การสรปเรอง การเลาเรอง การแปลความหมายเปนความสามารถขนพนฐานของนกเรยนในการท า

ความเขาใจเรองราว

2. ความสามารถในการวเคราะหอนมานขอมล ซงไดแก

2.1 การจ าแนก

2.1.1 การวางหลกการ

2.1.2 การตงขอสนนษฐาน

2.1.3 การเปรยบเทยบ

3. ความสามารถในการตดสนใจและการลงสรปความเหน ไดแก

3.1 การวจารณ

3.2 การประเมนผล

15

3.3 การตดสนใจ

วตสน และเกลเซอร (Watson & Glaser. 1964: 11 อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545: 40 ) ไดกลาวถง

การคดวเคราะห วาประกอบดวยทศนคต ความร และทกษะในเรองตางๆ ดงตอไปน

1. ทศนคตในการสบเสาะ ซงประกอบดวยความสามารถในการเหนปญหาและความตองการทจะ

สบเสาะคนหาขอมลหลกฐานมาพสจนเพอหาขอเทจจรง

2. ความรในการหาแหลงขอมลอางองและการใชขอมลอางองอยางมเหตผล ทกษะในการใชความร

และทศนคต ทกลาวมาขางตน จากผลการวจยตางๆ วตสนและเกลเซอร สรปวา การคดวเคราะหประกอบไป

ดวยความสามารถยอย ๆ 5 ประการ คอ

2.1 ความสามารถในการอางอง

2.2 การตงสมมตฐาน

2.3 การนรนย

2.4 การแปลความ

2.5 การประเมนขอโตแยงตาง ๆ

สวทย มลค า (2547 : 23) ไดจ าแนกลกษณะการคดวเคราะหออกเปน 3 ลกษณะ ดงน

1. การวเคราะหสวนประกอบ เปนความสามารถในการหาสวนประกอบทส าคญของ สงของหรอ

เรองราวตาง ๆ

2. การวเคราะหความสมพนธ เปนความสามารถในการหาความสมพนธของสวนส าคญตาง ๆ โดย

การระบความสมพนธระหวางความคด ความสมพนธในเชงเหตผล หรอความแตกตาง ระหวางขอโตแยงท

เกยวของและไมเกยวของ

3. การวเคราะหหลกการ เปนความสามารถในการหาหลกความสมพนธของสวนส าคญ ในเรองนน

ๆ วาสมพนธกนอยโดยอาศยหลกการใด

เดรสเซล (Dressel อางถงใน เดชา จนทรศร, 2542, หนา 67) เชอวากระบวนการคดวเคราะหนน

ประกอบดวย ขนตอน 5 ขน

16

1. ดานการนยามปญหา หมายถง ความสามารถในการก าหนดปญหาขอโตแยง วเคราะหขอความ

หรอขอมลทคลมเครอใหชดเจน และเขาใจความหมายของค าขอความหรอแนวคด ภายในขอบเขต

ขอเทจจรงทก าหนดให

2. ดานการรวบรวมขอมลส าหรบการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการพจารณา

ปรากฏการณตาง ๆ ดวยความเปนปรนย เลอกขอมลทเกยวของกบปญหา ขอโตแยง หรอขอมลทคลมเครอ

ได แสวงหาขอมลทถกตองและชดเจนมากยงขน เพอน ามาแกปญหาไดอยางถกตอง

3. ดานการจดระบบขอมล หมายถง ความสามารถในการแสวงหาแหลงทมาของขอมล วนจฉย

ความนาเชอถอของแหลงขอมล ระบขอตกลงเบองตนของขอความ พจารณาความเพยงพอของขอมล

จดระบบโดยวธตาง ๆ เชน จ าแนกความแตกตางระหวางขอมลทชดเจนกบ ขอมลทคลมเครอ ขอมล

ทเกยวของกบขอมลทไมเกยวของกบปญหา ขอเทจจรงกบความคดเหน พจารณาขอมลทแสดงถงความ

ล าเอยงและการโฆษณาชวนเชอ และตดสนความขดแยงของ ขอความและเสนอขอมลได

4. ดานการเลอกสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการเลอกสมมตฐาน ก าหนดสมมตฐานจาก

ความสมพนธเชงเหตผล พจารณาทางเลอกหลาย ๆ ทางในการแกปญหาได

5. ดานการสรป หมายถง ความสามารถในการคดพจารณาขอความคลมเครอของขอมล โดย

จ าแนกขอมลทมเหตผลหนกแนนและนาเชอถอวามความเกยวของกบประเดนปญหา เพอน าไปสการ

ตดสนใจสรป ถาการสรปไมมเหตผลเพยงพอ ตองมการหาเหตผลเพมเตมมา พจารณาตดสนการสรปใหม

แลวจงน าขอสรปและหลกการไปประยกตใช

ฮดกนส (Hudgins. 1977 : 173-180 ; อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545 :40) ทกษะทประกอบกนเปน

การคดวเคราะห 4 ประการ คอ

1. ผเรยนจะตองมความเขาใจเกยวกบองคประกอบทส าคญของการอางเหตผล โดยขนตนผเรยน

ตองมพนฐานทางมโนทศนและขอมลเพยงพอส าหรบการพจารณาความจรงทอาจเปนไปไดของการอาง

เหตผลหรอความเปนไปไดของผลลพธทคาดการณไว นอกจากนนผเรยน จะตองมลกษณะทจ าเปนในการ

ประเมนอางเหตผลดวย

2. ผเรยนจะตองแสวงหาหลกฐานทน ามาใชในการอางเหตผลหรอการลงสรปโดย จะตองพจารณา

วา ขอสรปทน ามากลาวอางมขอมลสนบสนนหรอไม ตลอดจนการพจารณาวา หลกฐานทน ามาอางองม

อคตหรอไม

17

3. ผเรยนจะตองพจารณา ไตรตรองและประเมนทงหลกฐานทน ามาใชและลกษณะการใชเหตผลท

น ามาใชในการอางเหตผลกอนการตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธขอสรปนน

4. ผเรยนสามารถระบขอสนนษฐานทไดก าหนดทกษะการวเคราะห ดงน

1. การนยามและการท าความเขาใจ

1.1 ก าหนดประเดนและปญหา

1.2 ก าหนดขอสรป

1.3 ก าหนดเหตผล

1.4 ก าหนดขอค าถามใหเหมาะสม

1.5 การเลอกสรรขอมล

1.6 เลอกขอมลและสงเกตไดถกตอง เชอถอได

1.7 หาความสมพนธของขอมล

1.8 จ าไดแมนย า

2. วนจฉย แกปญหา และสรปเหตผล

2.1 วนจฉยและตดสนใจขอสรปเชงอนมาน

2.2 ทบทวนการตดสนดวยการอนมานอยางถกตอง

2.3 ท านายความนาจะเปนอยางมเหตผล

ลปแมน (Lipman). 1988 : 38 – 43 ; อางถงในมาลน ศรจาร. 2545 : 40) กลาววา ทกษะการคด

วเคราะหท าใหบคคลมความสามารถตดสนใจเทยงตรงมากกวาความคดธรรมดา ซง ประกอบไปดวยทกษะ

ดงตอไปน

1. การประเมนคา

2. การประเมนผล

3. การวนจฉย

4. การวางหลกการ

18

5. การหาความสมพนธ

6. การตงสมมตฐาน

7. การเสนอความคดเหน

8. การตดสนใจ

มนโร และสลาเตอร (Munro & Slater. 1985 : 284 ; อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545 : 40) ไดแสดง

ใหเหนถงขนตอนการเรยนร ซงจะท าใหเกดขนตอนการคดวเคราะห ดงน

1. กระบวนการตดสนใจ เปนกระบวนการทใชคานยม และหลกฐานทไดมาจากกระบวนการ

แกปญหาทไดปฏบตมาแลว ซงประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน

1.1 ทกษะพนฐาน เปนประสบการณเดมทใชในการจดการขอมลขาวสาร ประกอบดวย

ทกษะดงน

1.1.1 การเปรยบเทยบ คณสมบตของสงทเหมอนกน

1.1.2 การจดกลมของขอมลทมอย

1.1.3 การจ าแนก ตวอยางของขอเทจจรงหรอขอคดเหน

1.2 ทกษะการบรณาการ เปนการจดการของจตใจทตองอาศยพนฐานตาง ๆ มาใชขณะ

เมอเกดเหตการณจรง

1.3 ทกษะพนฐานจากโรงเรยน เปนทกษะทไดรบการพฒนาจากโรงเรยน

1.4 การแกปญหา เปนกระบวนการทตอบค าถามหรอปญหาทเกดขน

1.5 การตดสนใจ เปนกระบวนการของการใชคานยมและหลกฐานทไดมาจาก

กระบวนการแกปญหา

1.6 การวเคราะห เปนทกษะทใชส าหรบการพจารณาทเขาไปอยในทกขนตอน ของ

กระบวนการตดสนใจ เปนทกษะทตองการใหเกดความถกตองแมนย า ในการตดสนใจ แกปญหา

2. กระบวนการเกดความร เปนขอมลขาวสารทมอยในตวบคคลทเกดจาก ประสบการณ และ

กระบวนการทไดมาของขาวสารขอมล เกดจากขนตอนดงน

1. ขอมลและขอเทจจรงทไดรบ

19

2. เกดมโนทศน

3. สรปยอ เกดจากการทไดรบขอมลและมโน ทศนตาง ๆ เปนขาวสารขอมล เชงปรมาณ

4. การสรป เปนขอความรทไดรบและเปนค าตอบขนสดทายของปญหา

5. การวางหลกการหรอกฎเกณฑ เปนการวางกฎทวไปซงบคคลไดรบการ พฒนาและ

ประยกตมโนทศนตาง ๆ เขาดวยกน

3. กระบวนการเกดเ จตคต เปนกระบวนการของความรสกของบคคลทไดรบการ พฒนาจาก

ประสบการณท าใหเกดความรสกชอบ ไมชอบ ทศนคต คานยม บลม (ลวน สายยศ และองคณา สาย

ยศ.2539; 41 – 44 ; อางองมาจาก Bloom. 1956) กลาววา การคดวเคราะหเปนความสามารถในการ

แยกแยะเ พอหาสวนยอยของเหตการณ เรองราวหรอเนอหาตาง ๆ วาประกอบดวยอะไร มความส าคญ

อยางไร อะไรเปนเหต อะไรเปน ผล และทเปนเหตอยางนนอาศยหลกการใด การวเคราะหแบงออกเปน 3

อยาง ดงน

1. วเคราะหความส าคญ หมายถง การแยกแยะสงทก าหนดมาใหวาอะไรส าคญหรอ

จ าเปนหรอมบทบาททสด ตวไหนเปนเหต ตวไหนเปนผล

2. วเคราะหความสมพนธ หมายถง การคนหาวาความส าคญยอย ๆ ของเรองราว หรอ

เหตการณนนเกยวพนกนอยางไร สอดคลองหรอขดแยงกนอยางไร

3. วเคราะหหลกการ หมายถง การคนหาโครงสรางและระบบของวตถ สงของ เรองราว

และการกระท าตาง ๆ วาสงเหลานนรวมกนจนด ารงสภาพเชนนนอยไดเนองจากอะไร โดยยดอะไรเปน

หลก เปนแกนกลาง มสงใดเปนตวเชอมโยง ยดถอหลกการใด มเทคนคอยางไร หรอยดคตใด

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546 : 26 – 30) ไดอธบายถงองคประกอบของการคด วเคราะหวาแบง

ออกเปน 4 ประการ คอ

1. ความสามารถในการตความ เราไมสามารถวเคราะหสงตาง ๆ ได หากไมเรมตนดวยการท า

ความเขาใจขอมลทปรากฏ เรมแรกเราจงตองพจารณาขอมลทไดรบวาอะไรเปนอะไร ดวยการตความ การ

ตความ (Interpretation) หมายถง การพยายามท าความเขาใจ และใหเหตผลแกสงทเราตองการจะวเคราะห

เพอแปลความหมายทไมปรากฏโดยตรงของสงนน เปนการสรางความเขาใจตอสงทตองการวเคราะห โดย

สงนนไมไดปรากฏโดยตรง คอ ตวขอมลไมไดบอกโดยตรงแตเปนการสรางความเขาใจทเกนกวาสงท

ปรากฏ อนเปนการสรางความเขาใจบนพนฐานของสงทปรากฏในขอมลทน ามาวเคราะห เกณฑทแตละคน

20

ใชเปนมาตรฐานในการตดสน หรอเปนไมเมตรทแตละคนสรางขนในการตความนนยอมแตกตางกนไป

ตามความร ประสบการณ และคานยมของแตละบคคล เชนการตความจากความร การตความจาก

ประสบการณ การตความจากขอเขยน

2. ความรความเขาใจในเรองทจะวเคราะห เราจะคดวเคราะหไดด นนจ าเปนตองม ความรความ

เขาใจพนฐานในเรองนน เพราะความรจะชวยในการก าหนดขอบเขตของการวเคราะห แจกแจงและจ าแนก

ไดวาเรองนนเกยวของกบอะไร มองคประกอบยอย ๆ อะไรบาง มกหมวดหม จดล าดบความส าคญ

อยางไร และรวาอะไรเปนสาเหตกอใหเกดอะไร การวเคราะหของเราในเรองนนจะไมสมเหตสมผลเลย

หากเราไมมความรความเขาใจเรองนน เราจ าเปนตองใชความรทเกยวของเขามาเปนองคประกอบในการคด

ถาเราขาดความร เราอาจไมสามารถวเคราะหหาเหต ผลไดวาเหตใดจงเปนเชนนน

3. ความชางสงเกต ชางสงสยและชางถาม นกคดเชงวเคราะหจะตองมองคประกอบ ทงสามนรวม

ดวยคอ ตองเปนคนทชางสงเกต สามารถคนพบความผดปกตทามกลางสงทดอยาง ผวเผนแลวเหมอนไมม

อะไรเกดขน ตองเปนคนชางสงสยเมอเหนความผดปกตไมละเลย ไป แตหยดพจารณา ขบคดไตรตรอง

และตองเปนคนชางถาม ชอบตงค าถามกบตวเองและคนรอบ ๆ ขาง เกยวกบสงทเกดขน เพอน าไปสการ

คดตอเกยวกบเรองนน การตงค าถามจะน าไปสการ สบคนความจรง และเกดความชดเจนในประเดนท

ตองการวเคราะห

ขอบเขตค าถามทเกยวของกบการคดเชงวเคราะห จะยดหลกการตงค าถามโดยใชค าวา ใคร (Who)

ท าอะไร (What) ทไหน (Where) เมอไร (When) ท าไม (Why) อยางไร (How) ค าถามเหลานอาจไม

จ าเปนตองใชทกขอ เพราะการตงค าถามมจดมงหมายเพอใหเกดความชดเจน ครอบคลมและตรงประเดนท

เราตองการสบคน

4. ความสามารถในการหาความสมพนธเชงเหตผล นกคดเชงวเคราะหจะตองมความสามารถใน

การหาความสมพนธเชงเหตผล สามารถหาค าตอบไดวา

...อะไรเปนสาเหตใหเกดสงน

...เรองนนเชอมโยงกบเรองนไดอยางไร

...เรองนมใครเกยวของบาง เกยวของกนอยางไร

...เมอเกดเรองน จะสงผลกระทบอยางไรบาง

...สาเหตทกอใหเกดเหตการณน

21

...องคประกอบใดบางทน าไปสสงนน

...วธการ ขนตอนทท าใหเกดสงนน

...สงนประกอบดวยอะไรบาง

...แนวทางการแกปญหามอะไรบาง

...ถาท าเชนน จะเกดอะไรขนในอนาคต

...และค าถามอน ๆ ทมงหมายการออกแรงทางสมองใหตองขบคดอยางมเหตผล เชอมโยงกบเรองท

เกดขน

นกคดเชงวเคราะหจงตองเปนผทมความสามารถในการใชเหตผล จ าแนกแยกแยะไดวา สงใดเปน

ความจรง สงใดเปนความเทจ สงใดมองคประกอบในรายละเอยดเชอมโยงสมพนธกนอยางไร เปนเหมอน

คนทใสแวนเพอดภาพยนตร 3 มต ขณะทคนทวไปไมไดใสแวนจะดไมรเรอง เพราะจะเหนเปน 2 มต ท

เปนภาพระนาบ แตเมอใสแวนแลวเราจะเหนภาพในแนวลก มองเหนความซบซอนทอยภายใน รวาแตละ

สงจดเรยงล าดบกนอยางไร รเหตผลทอยเบองหลงการกระท า รอารมณความรสกทซอนอยเบองหลงสหนา

และการแสดงออก การคดเชงวเคราะหชวยใหเรารขอเทจจรง รเหตผลเบองหลงของสงทเกดขน เขา

ใจความเปนมาเปนไปของเหตการณตาง ๆ รวาเรองนนมองคประกอบอะไรบาง รวาอะไรเปนอะไร ท าให

เราไดขอเทจจรงทเปนฐานความรในการ น าไปใชในการตดสนใจแกปญหาการประเมนและการตดสนใจ

เรองตาง ๆ ไดอยางถกตอง จากแนวคดทเกยวกบการคดวเคราะหทกลาวมาขางตนสรปไดวา ลกษณะของ

การคดวเคราะหโดยใชค าถาม 5W 1H เปนความสามารถในการแยกแยะเพอหาสวนยอยของเหตการณ

เรองราวหรอเนอหาเปนการก าหนดหรอนยามสงทจะวเคราะห ก าหนดจดมงหมายในการวเคราะห

พจารณาประเดนตามหลกการวเคราะห ตงขอสนนษฐาน วจารณ แปลความ เลอกสรรขอมล เพอชวยใน

การประเมนคา น าไปสการวนจฉยและตดสนใจ

1.3 แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห

จากแนวคดทฤษฎการคดตาง ๆ เพอการศกษาและวจยของทศนา แขมมณ และคณะ (2546 : 40)

ไดกลาวถงทฤษฎ หลกการและแนวคดของไทยเกยวกบการคด ดงน

1. แนวคดของสาโรช บวศร น าหลกอรยสจ 4 มาประยกตใชในการสอนเพอพฒนากระบวนการ

แกปญหา โดยมขนตอนไดแก ขนก าหนดปญหา (ขนทกข) คอตองการใหผเรยนวเคราะหสาเหตของ

ปญหา และตงสมมตฐาน ขนทดลองและเกบขอมล (ขนนโรธ) คอการใหผเรยนก าหนดวตถประสงค

22

วธการทดลองเพอพสจนสมมตฐานและเกบรวบรวมขอมล ขนวเคราะหขอมลและสรปผล (ขนมรรค) คอ

การใหผเรยนน าขอมลมาวเคราะหและสรปผล

2. แนวคดของโกวท วรพพฒน แนวคดเกยวกบการ คดเปน ซงเปนการคดเพอแกปญหาเนองจาก

การคดมจดเรมตนทตวปญหา แลวพจารณาไตรตรองถงขอมล 3 ประเภท คอ

2.1 ขอมลดานตนเอง เพอดความเหมาะสมตาง ๆ และความเปนไปไดของการคดนน ๆ

2.2 ขอมลชมชน สงคม สงแวดลอม เพอพจารณาผลกระทบทจะเกดขนตอผอนทงใน

ดานกายภาพและจตวทยา

2.3 ขอมลทางวชาการ ตอจากนนจงตดสนใจและลงมอกระท าการ

3. แนวคดของทศนา แขมมณและคณะ มตการคดหกดาน ซงไดจากการสงเคราะห ทฤษฎ

แนวคดของนกคดตางประเทศ และนกคดไทยทเกยวกบการคด ไดแก

3.1 มตดานขอมลหรอเนอหาทใชในการคด ไดแก ขอมลเกยวกบตนเอง สงคม

สงแวดลอมและขอมลเชงวชาการ

3.2 มตดานคณสมบตทเอออ านวยตอการคด

3.3 มตดานทกษะการคด ประกอบดวยทกษะการคดขนพนฐานทเปนแกนส าคญ และ

ทกษะการคดขนสง

3.4 มตดานลกษณะการคด ม 2 ระดบ ไดแก ลกษณะการคดระดบพนฐาน และระดบสง

3.5 มตดานกระบวนการคด เปนการคดทตองด าเนนไปตามล าดบขนตอนท จะชวยใหการ

คดนนประสบความส าเรจตามจดมงหมายของการคดนน

3.6 มตดานการควบคมและประเมนการคดของตนเอง เปนการรตวถง ความคดของตนเอง

ในการกระท าอยางใดอยางหนง สามารถประเมนการคดของตนเองและใช ความรนนในการควบคมหรอ

ปรบการกระท าของตนเอง

4. แนวคดของ สวฒน ววฒนานนท (2550 : 42) กลาววา การพฒนาผเรยนใหมความสามารถดาน

เหตผลการคด รจกใชเหตผลเชงวเคราะห มวจารณญาณ รจกตรวจสอบความถกตองของขอมล ไตรตรอง

ใครครวญ แยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท การคดเปนกระบวนการทางสมองซงไดจดกลมการ

คดเปน 3 กลม คอ

23

4.1 ทกษะการคด การกระท าหรอพฤตกรรมทตองใชความคด เชน การสงเกต การ

เปรยบเทยบ การจ าแนกแยกแยะ การขยายความ การตความ การจดกลมหมวดหม ซงค าเหลานทไมมค า

วาคดแตมความหมายในการคดอยในตว

4.2 ลกษณะการคด เชน คดกวาง คดถก คดคลอง คดรอบคอบ

4.3 กระบวนการคด แสดงลกษณะการคดแตครอบคลมพฤตกรรมหลงการ กระท าหลาย

ประการสมพนธกนเปนล าดบขนตอน มความหมายถงกระบวนการในระดบทสงหรอ มากกวา ซบซอน

กวาลกษณะการคด เชน คดรอบคอบทหมายถงการคดใหกวางรอบดาน รวมถง คดใหลกซงถงแกน คด

ไกล พจารณาผลทตามมา

บลม (Bloom. 1971) ไดจดล าดบความสามารถทางการคดของบคคลเปน 6 ระดบ เรมจาก

1. ความรพนฐานดงเดมเกยวกบเรองนน

2. ความเขาใจขอเทจจรงในเรองนน

3. การน าขอเทจจรงนนไปแกไขปญหา หรอน าไปใชในเรองนน

4. การวเคราะหทดสอบขอเทจจรงในความสมพนธหรอในสถานการณทแตกตาง

5. การสงเคราะหสงใหมหรอการสรางความคดใหมทอยบนพนฐานของความเขาใจในขอเทจจรง

นน

6. การประเมนคณคาของขอมล ความคดหรอผลผลต จงเปนเรองทดถานกเรยน ทกคนสามารถม

สวนรวมในการก าหนดวสยทศน ภารกจ เปาหมาย การตดสนใจ และการแกปญหารวมกน เพราะในแต

ละระดบ เมอนกเรยนเกดความคลองตว จะเกดการขดตวขนสระดบทสงขน นกเรยนจะมความเชยวชาญ

เพมขน และสามารถคดในระดบสงไดในทสด

เพยเจต (J. Piaget, 1962 อางองใน พรรณ ช. เจนจต, 2528, หนา 87 – 91) ไดแบง ล าดบขนของการ

พฒนาทางสตปญญา ออกเปน 4 ขน ดงน

1. ขนประสาทรบรและการเคลอนไหว (Sensory – motor Stage) เปนพฒนาการของเดกตงแตแรก

เกดจนถงอาย 2 ป พฤตกรรมของเดกวยนขนอยกบการเคลอนไหวเปนสวนใหญ เชน การไขวควา การ

เคลอนไหว การมอง การดด ในวยนเดกแสดงออกเพอใหเหนวามสตปญญาดวยการกระท า เดกสามารถ

แกปญหาไดแมวาไมสามารถอธบายไดดวยค าพด เดกจะตองมโอกาสทจะปะทะกบสงแวดลอมดวยตนเอง

ซงถอวาเปนสงจ าเปนส าหรบการพฒนาสตปญญาและความคด เดกวยนมกท าอะไรซ า ๆ บอย ๆ เปนการ

24

เลยนแบบ พยายามแกปญหาโดยการเปลยนวธการตาง ๆ เพอใหไดสงทตองการ แตกจกรรมการคดของ

เดกวยนสวนใหญยงคงอยเฉพาะสงทสามารถสมผสไดเทานน

2. ขนปฏบตการคด (Proportional Stage) ขนนเรมตงแตอาย 2 – 7 ป ซงแบงออกเปน 2 ขนยอย

คอ

2.1 ขนกอนเกดสงกป (Preconceptual Though) เปนขนพฒนาการของเดกอาย 2 – 4 ป

เปนชวงทเดกเรมมเหตผลเกยวโยงซงกนและกน แตเหตผลของเดกวยนไมมขอบเขต เพราะเดกยงคงยด

ตนเองเปนศนยกลาง คอ ถอความคดตนเองเปนใหญและมองไมเหนเหตผลของคนอน ความคดและ

เหตผลของเดกวยนจงไมคอยถกตองตามความเปนจรงมากนก นอกจากนความเขาใจตอสงตาง ๆ ยงอยใน

ระดบเบองตน เชน เขาใจวาเดกหญงสองคนซงเหมอนกนจะมทกอยางเหมอนกนหมด แสดงวาความคด

รวบยอดของเดกวยนยงไมพฒนาเตมท

2.2 ขนการคดแบบญาณหยงรนกเอาเองโดยไมใชเหตผล (Intutive Though) เปนขน

พฒนาการของเดกอาย 4 – 7 ป ขนนเดกจะเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงตาง ๆ รอบตวดขน รจกแยก

ประเภทและรจกชนสวนของวตถ เขาใจความหมายของจ านวนเลข เรมมพฒนาการเกยวกบการอนรกษ

แตไมชดนก สามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดโดยไมคดเตรยมลวงหนาไวกอน รจกน าความรในสงหนงไป

อธบายหรอแกปญหาอน และสามารถน าเหตผลทว ๆ ไป มาสรป แกปญหาโดยไมวเคราะหอยางถถวน

เสยกอน การคดหาเหตผลของเดกยงขนอยกบสงทรบรหรอ สมผสจากภายนอก

3. ขนปฏบตการคดคนดานรปธรรม (Concrete Operation Stage) ขนนเรมจากอาย 7 – 11 ป

พฒนาการทางดานสตปญญาและความคดของเดกวยนสามารถสรางกฎเกณฑและตงเกณฑในการแบง

สงแวดลอมออกเปนหมวดหมได เดกวยนสามารถทจะเขาใจเหต รจกแกปญหา สงตาง ๆ ทเปนรปธรรมได

สามารถเขาใจเรองความคงตวของสงตาง ๆ โดยทเดกเขาใจวาของแขง หรอของเหลวจ านวนหนงแมวาจะ

เปลยนรปรางไปกยงคงมน าหนกหรอปรมาตรเทาเดม สามารถเขาใจความสมพนธของสวนยอย สวนรวม

ลกษณะเดนของเดกวยนคอ ความสามารถในการคดยอนกลบ นอกจากความสามารถในการจ าของเดก

ในชวงนมประสทธภาพมากขน สามารถจดกลมหรอจดการไดอยางสมบรณ สามารถสนทนากบบคคลอน

และเขาใจความคดของคนอนไดด

4. ขนปฏบตการคดดานนามธรรม (Formal-operations Stage) ขนนเรมจากอาย 11 – 15 ป ในขนน

พฒนาการทางสตปญญาและความคดของเดกวยนเปนขนสดยอด คอเดกในวยนเรมคดแบบผใหญ

ความคดแบบเดกสนสดลง เดกสามารถคดหาเหตผลนอกเหนอไปจากขอมลทมอย สามารถคดแบบ

นกวทยาศาสตร สามารถตงสมมตฐานและทฤษฎการรบรทส าคญเทากบความคดกบสงทอาจเปนไปได

25

เดกวยนมความคดนอกเหนอไปกวาสงปจจบน สนใจทจะสรางทฤษฎเกยวกบทกสงทกอยาง และมความ

พอใจทคดพจารณาเกยวกบสงทไมมตวตนหรอสงทเปนนามธรรม

มารซาโน (Marzano. 2001 : 30 – 58) ไดพฒนารปแบบจดมงหมายทางการศกษา รปแบบใหม (A

New Taxonomy of Education Objectives) ประกอบดวยความร 3 ประเภท และกระบวนการจดกระท า

กบขอมล 6 ระดบ โดยมรายละเอยดดงน

1. ขอมล เนนการจดระบบความคดเหนจากขอมลงายสขอมลยาก เปนระดบความคดรวบยอด

ขอเทจจรง ล าดบของเหตการณ สมเหตสมผล เฉพาะเรอง และหลกการ

2. กระบวนการ เนนกระบวนการเพอการเรยนร จากทกษะสกระบวนการอตโนมต อนเปนสวน

หนงของความสามารถทสงสมไว

3. ทกษะเนนการเรยนรทใชระบบโครงสรางกลามเนอ จากทกษะงาย สกระบวนการทซบซอนขน

โดยมกระบวนการจดกระท ากบขอมล 6 ระดบ ดงน

ระดบท 1 ขนรวบรวม เปนการคดทบทวนความรเดม รบขอมลใหม และเกบเปนคลง

ขอมลไว เปนการถายโยงความรจากความจ าถาวรสความจ าน าไปใชในการปฏบตการโดย ไมจ าเปนตอง

เขาใจโครงสรางความรนน

ระดบท 2 ขนเขาใจ เปนการเขาใจสาระทเรยนร สการเรยนรใหมในรปแบบการใช

สญลกษณ เปนการสงเคราะหโครงสรางพนฐานของความรนนโดยเขาใจประเดน ความส าคญ

ระดบท 3 ขนวเคราะห เปนการจ าแนกความเหมอนและความตางอยางม หลกการการจด

หมวดหม ทสมพนธกบความร การสรปอยางสมเหตสมผลโดยสามารถบงช ขอผดพลาดได การ

ประยกตใชในสถานการณใหมโดยใชฐานความร และการคาดการณผลท ตามมาบนพนฐานของขอมล

ระดบท 4 ขนใชความรใหเปนประโยชน เปนการตดสนใจในสถานการณทไมมค าตอบ

ชดเจน การแกไขปญหาทยงยาก การอธบายปรากฏการณทแตกตาง และการพจารณาหลกฐานสการสรป

การณทมความซบซอน การตงขอสมมตฐานและการทดสอบสมมตฐานนน บนพนฐานของความร

ระดบท 5 ขนบรณาการความร เปนการจดระบบความคดเพอบรรลเปาหมาย การเรยนรท

ก าหนด การก ากบตดตามการเรยนร และการจดขอบเขตการเรยนร

ระดบท 6 ขนจดระบบแหงตน เปนการสรางระดบแรงจงใจตอสภาวการณเรยนร และ

ภาระงานทไดรบมอบหมายในการเรยนร รวมทงความตระหนกในความสามารถของการเรยนรทตนม

26

จากแนวคดของบลม (Bloom’s Taxonomy) และทฤษฎการคดของมารซาโน (Marzano’s

Taxonomy) เมอน ามาบรณาการกน พบวา การคดวเคราะหสามารถน าไปเปน กรอบแนวคดทกษะการคด

เชงวเคราะหส าหรบงานวจยได สรปไดวา แนวคดทฤษฎเกยวกบการคดวเคราะห เปนการจดล าดบ

ความสามารถทางการคดของบคคล ในเรองขอมล ความเขาใจขอเทจจรง ความคดรวบยอด ทกษะ

กระบวนการ ในการรวบรวมขอมล เขาใจประเดน จ าแนกสวนประกอบ ความสมพนธ การสรปอยาง

สมเหตสมผล สามารถประยกตใชตามสถานการณตาง ๆ และการคาดการณบนขอสมมตฐานตามหลกการ

ได

1.4 ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546 : 32 – 46) ไดอธบายถงประโยชนของการคดวเคราะห ไวดงน

1. ชวยสงเสรมความฉลาดทางสตปญญา

2. ชวยใหค านงถงความสมเหตสมผลของขนาดกลมตวอยาง

3. ชวยลดการอางประสบการณสวนตวเปนขอสรปทวไป

4. ชวยขดคนสาระของความประทบใจครงแรก

5. ชวยตรวจสอบการคาดคะเนบนฐานความรเดม

6. ชวยวนจฉยขอเทจจรงจากประสบการณสวนบคคล

7. เปนพนฐานการคดในมตอน ๆ

8. ชวยในการแกปญหา

9. ชวยในการประเมนและตดสนใจ

10. ชวยใหความคดสรางสรรคสมเหตสมผล

11. ชวยใหเขาใจแจมกระจาง

สวทย มลค า (2547 : 39) ไดกลาวถงประโยชนของการคดวเคราะหไวดงน

1. ชวยใหเรารขอเทจจรง รเหตผลเบองหลงของสงทเกดขน เขาใจความเปนมา เปนไปของ

เหตการณตาง ๆ รวาเรองนนมองคประกอบอะไรบาง เพอเปนฐานความรในการ น าไปใชในการตดสนใจ

ไดอยางถกตอง

27

2. ชวยใหเราส ารวจความสมเหตสมผลของขอมลทปรากฏ ไมดวนสรปตามอารมณความรสกหรอ

อคต

3. ชวยใหเราไมดวนสรปสงใดงาย ๆ แตสอสารตามความเปนจรง ไมหลงเชอขออางทเกดจาก

ตวอยางเพยงอยางเดยว

4. ชวยในการพจารณาสาระส าคญอน ๆ ทถกบดเบอนไปจากความประทบใจในครงแรก เปนการ

มองอยางครบถวนในแงมมอน ๆ ทมอย

5. ชวยพฒนาความเปนคนชางสงเกต หาความแตกตางของสงทปรากฏอยางสมเหตสมผล

6. ชวยใหหาเหตผลทสมเหตสมผลใหกบสงทเกดขนจรง สามารถประเมนสงตาง ๆ ไดอยาง

สมจรง

7. ชวยประมาณการความนาจะเปน โดยสามารถใชขอมลพนฐานทมการวเคราะหรวมกบปจจยอน

ๆ ของสถานการณ อนจะชวยใหคาดการณความนาจะเปนไปไดสมเหตสมผล จากทกลาวมาขางตนสรปได

วา ความจ าเปนและความส าคญของการคดวเคราะห เปนการชวยในการแกปญหา ท าใหรขอเทจจรง

ความเปนมาเปนไปของเหตการณ สามารถพจารณาไดวาสงทเกดขนมสาเหตจากอะไร ท าใหการพจารณา

เรองราวเปนล าดบขนตอน การคดวเคราะหชวยใหสามารถแกปญหา ประเมนและตดสนใจ และสรป

ขอมลตาง ๆ ทไดรบรอยางสมเหตสมผล

1.5 แนวทางการสอนใหนกเรยนเกดความคดวเคราะห

ดลก ดลกกานนท (2525, หนา 63-66) ไดเสนอแนวทางในการฝกใหผเรยนไดคดวเคราะห ซงม

ขนตอนดงน

1. วเคราะหวาอะไรคออะไร ขนนผเรยนตองรวบรวมปญหา หาขอมลพรอมสาเหตของ ปญหาจาก

การคด การถาม การอาน หรอพจารณาจากขอเทจจรงนน ๆ

2. ก าหนดทางเลอก เมอหาสาเหตของปญหานนไดแลว ผเรยนตองหาทางเลอกทจะแกปญหา โดย

พจารณาจากความเปนไปไดและขอจ ากดตาง ๆ ทางเลอกทจะแกปญหานนไม จ าเปนตองมทางเลอกทาง

เดยว อาจมทางเลอกหลาย ๆ ทาง

3. เลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด เปนการพจารณาทางเลอกทใชแกปญหานน โดยม เกณฑการ

ตดสนใจทส าคญคอ ผลด ผลเสยทเกดจากทางเลอกนน ทงทเกดขนในดานสวนตวและ สงคมสวนรวม

28

4. ตดสนใจ เพอพจารณาอยางรอบคอบในขนตอนท 3 แลวจงตดสนใจเลอกทางเลอกทคดวาดทสด

หลงจากนนครตองเปดโอกาสใหผเรยนไดเสนอความคดของเขาและอภปรายรวมกนในกลม โดยครตอง

ยอมรบความคดเหนของทกคน ถาหากค าตอบของผเรยนมการขดแยงขนในกลม ครตองเปนผต งค าถามดวย

การใหคดตอไปวา ค าตอบใดกอใหเกดผลในทางดและไมดอยางไร บาง อะไรเปนประโยชนแกตนเองและ

สงคมมากทสด

สวทย มลค า (2547 : 19 – 24) กลาววา กระบวนการคดวเคราะห ประกอบดวย 5 ขนตอนดงน

ขนท 1 ก าหนดสงทตองการวเคราะห เปนการก าหนดวตถสงของ เรองราว หรอ เหตการณตาง ๆ

ขนมา เพอเปนตนเรองทจะใชวเคราะห เชน พช สตว หน ดน รปภาพ บทความ เรองราว เหตการณ

หรอสถานการณจากขาว ของจรงหรอสอเทคโนโลยตาง ๆ เปนตน

ขนท 2 ก าหนดปญหาหรอวตถประสงค เปนการก าหนดประเดนขอสงสยจากปญหาของสงท

ตองการวเคราะห ซงอาจจะก าหนดเปนค าถามหรอเปนการก าหนดวตถประสงค ของการวเคราะหเพอ

คนหาความจรง สาเหต หรอความส าคญ เชนภาพน บทความนตองการสอ หรอบอกอะไรทส าคญทสด

ขนท 3 ก าหนดหลกการหรอกฎเกณฑ เปนการก าหนดขอก าหนดส าหรบใชแยกสวนประกอบของ

สงทก าหนดให เชน เกณฑทใชในการจ าแนกสงทมความเหมอนกนหรอแตกตางกน หลกเกณฑในการหา

ลกษณะความสมพนธเชงเหตผลอาจเปนลกษณะความสมพนธทมความคลายคลงกนหรอขดแยงกน

ขนท 4 พจารณาแยกแยะ เปนการพนจ พเคราะห ท าการแยกแยะ กระจายสงทก าหนดใหออกเปน

สวนยอย ๆ โดยอาจใชค าถาม 5W 1H ประกอบดวย What (อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไร)

Why (ท าไม) Who (ใคร) และ How (อยางไร)

ขนท 5 สรปค าตอบ เปนการรวบรวมประเดนทส าคญเพอหาขอสรปเปนค าตอบ หรอตอบปญหา

ของสงทก าหนดให

การคดวเคราะห เปนการคดโดยใชสมองซกซายเปนหลก เปนการคดเชงลก คดอยางละเอยด จาก

เหตไปสผล ตลอดจนการเชอมโยงความสมพนธในเชงเหตและผลความแตกตาง ระหวางขอโตแยงท

เกยวของและไมเกยวของ เทคนคการคดวเคราะหอยางงายทนยมใช คอ 5W 1H

What (อะไร) ปญหาหรอสาเหตทเกดขน

- เกดอะไรขนบาง

- มอะไรเกยวของกบเหตการณน

29

- หลกฐานทส าคญทสด คออะไร

- สาเหตทท าใหเกดเหตการณน คออะไร

Where (ทไหน) สถานทหรอต าแหนงทเกดเหต

- เรองนเกดทไหน

- เหตการณนนาจะเกดขนทใดมากทสด

When (เมอไร) เวลาทเหตการณนนไดเกดขน หรอจะเกดขน

- เหตการณนนนาจะเกดขนเมอไร

- เวลาใดบางทสถานการณเชนนจะเกดขนได

Why (ท าไม) สาเหตหรอมลเหตทท าใหเกดขนได

- เหตใดตองเปนคนน เปนเวลาน เปนสถานทน

- เพราะเหตใดเหตการณจงเกดขน

- ท าไมจงเกดเรองน

Who (ใคร) บคคลส าคญเปนตวประกอบหรอเปนผทเกยวของทจะไดรบผลกระทบทงดานบวก

และดานลบ

- ใครอยในเหตการณบาง

- ใครนาจะเปนคนทท าใหสถานการณนเกดมากทสด

- เหตการณทเกดขนใครไดประโยชน ใครเสยประโยชน

How (อยางไร) รายละเอยดของสงทเกดขนแลวหรอก าลงจะเกดขนวามความเปนไปไดในลกษณะ

ใด

- เขาท าสงนไดอยางไร

- ล าดบเหตการณนดวาเกดขนไดอยางไรบาง

- เหตการณนเกดขนไดอยางไร

- มหลกในการพจารณาคนดอยางไรบาง

30

การคดวเคราะหดวยเทคนค 5W 1H จะสามารถชวยไลเรยงความชดเจนในแตละเรอง ทเราก าลงคด

เปนอยางด ท าใหเกดความครบถวนสมบรณ ดงนน ในบางครงการเรมคดวเคราะห ถาคดอะไรไมออกให

เรมตนถามตวเอง โดยใชค าถาม 5W 1H ถามตวเอง นอกจากการใชเทคนค 5W 1H แลวอาจจะใชเทคนค

การตงค าถามในลกษณะอนได เชน

1. ค าถามเกยวกบจ านวน

เชน เหตการณทเกดขนมผเกยวของจ านวนกคน

2. ค าถามเชงเงอนไข

เชน ถา...จะเกด...

ถาเหตการณนเกดขนเมอ 5 ปทแลวใครจะเปนผไดประโยชนและใครจะเปนผเสยประโยชน

3. เกยวกบการจดล าดบความส าคญ เชน ใครเปนส าคญทสดของเรอง ประเดนใดเปนประเดน

หลก และประเดนใดเปนประเดนรอง

4. ค าถามเชงเปรยบเทยบ

เชน ระหวาง...กบ...สงใดส าคญกวา

ระหวางความตายกบการพรากจากความรก สงใดส าคญกวา

เชดศกด โฆวาสนธ (2530 : 39) กลาววา แนวทางทนกการศกษาใชในการวจย และทดลองเพอ

พฒนาการคดนนสามารถสรปได 3 แนว คอ

1. การสอนเพอใหคด (Teaching for thinking) เปนการสอนทเนนในดานเนอหา วชาการ โดยม

การปรบเปลยนเพอเพมความสามารถในดานการคดของผเรยน

2. การสอนคด (Teaching of thinking) เปนการสอนทเนนเกยวกบกระบวนการทางสมองทน ามาใช

ในการคดโดยเฉพาะ เปนการปลกฝงทกษะการคดโดยตรง ลกษณะของงานทน ามาใชสอนจะไมเกยวของ

กบเนอหาวชาทเรยนในโรงเรยน แนวทางการสอนจะแตกตางกน ออกไปตามทฤษฎและความเชอพนฐาน

ของแตละคนทน ามาพฒนาเปนโปรแกรมการสอน

3. การสอนเกยวกบการคด (Teaching about thinking) เปนการสอนทเนนการใชทกษะการคดเปน

เนอหาสาระของการสอน โดยการชวยเหลอใหผเรยนไดรและเขาใจกระบวนการคดของตนเองเพอใหเกด

31

การคดทเรยกวา Metacognition คอรวาตนเองรอะไร ตองการอะไร ยงไมรอะไร ตลอดจนสามารถ

ควบคมและตรวจสอบการคดของตนเองได

สวนโปรแกรมการสอนเพอพฒนาความสามารถในการคดทจดสอนกนในสถานศกษานน เทาท

ปรากฏในปจจบนจ าแนกออกเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ โปรแกรมทมลกษณะเฉพาะ เปนโปรแกรม

พเศษนอกเหนอจากการเรยนรปกต เปนโปรแกรมทสรางขนเพอเสรมสรางการคดโดยเฉพาะ และ

โปรแกรมทมลกษณะทวไป ซงเปนโปรแกรมทใชเนอหาวชาในหลกสตรปกตเปนสอในการพฒนาทกษะ

การคด ในฐานะทเปนตวเสรมวตถประสงคของหลกสตรทมอย โดยเชอมโยงกบวตถประสงคของ

เนอหาวชา ซงจากลกษณะโปรแกรมการสอนทง 2 แบบขางตนซง ประสาร มาลากล ณ อยธยา (2532 :

28 – 30) ไดเสนอความเหนวา การท าไดทง 2 แบบ นาจะเปนวธทไดผลดทสด หากโครงการหรอชดการ

สอนทกษะการคดทไดมาตรฐานและไดรบการพฒนาแลวเปนอยางดทงในดานการใชทฤษฎและผลงานวจย

สนบสนน ถงแมสวนใหญจะเปน โปรแกรมหรอชดการสอนทมาจากตางประเทศกสามารถน ามาดดแปลง

ประยกตใชได แตในทางปฏบตการมงใชโปรแกรมหรอชดการสอนพเศษเปนไปไดยากในโรงเรยนและใน

ชนเรยนทวไป เพราะมปญหาเกยวกบคาใชจาย ความร ความเขาใจของผใชโปรแกรม และปญหาการ

เชอมโยง กบการสอนปกต การใชโปรแกรมหรอชดการสอนพเศษจงมกท ากนชวคราวแลวกจบไป การ

สอน ทกษะการคดจงควรจดอยในหลกสตรและการเรยนการสอนธรรมดา โดยเนนความส าคญใหเปนเรอง

ทครสอนทกคน ทกลกษณะวชาและทกระดบ การศกษาจะตองท าความเขาใจยอมรบและ ยดถอเปาหมาย

หลกในการพฒนาผเรยนไปพรอม ๆ กน ชวยใหผเรยนสามารถน าไปใชในชวตประจ าวน และการเรยนร

ทางวชาการได

เบเยอร (Beger. 1985 : 279 – 303 ; อางถงใน มาลน ศรจาร. 2545 : 40) ทางการพฒนาการคด

วเคราะหวจารณในการเรยนการสอน ไดดงน

1. แนะน าทกษะทฝก

2. ผเรยนทบทวนกระบวนการคน ทกษะ กฎ และความรทเกยวของกบทกษะทจะฝก

3. ผเรยนใชทกษะเพอใหบรรลจดมงหมายทก าหนด

4. ผเรยนทบทวนสงทคดหรอสงทเกดขนในสมองขณะทท ากจกรรม

ชาต แจมนช (2545 : 54 – 55) กลาวถง ขนตอนการสอนใหผเรยน เกดการคดวเคราะหไวเปน

ขนตอนดงน

32

ก าหนดสงส าเรจรปสงหนงขนมาเปนตวตนเรอง เชน ดน น า โคลง กลอนบทหนง รปภาพ

กราฟ บทความ เหตการณตาง ๆ

ก าหนดค าถามหรอปญหาเพอคนหาความจรงหรอความส าคญตาง ๆ เชนภาพน หรอ กราฟน

ตองการสอหรอบอกอะไรทส าคญทสด

1. พนจพเคราะหแยกแยะกระจายสงทก าหนดใหออกเปนสวนยอย ๆ

2. คนหาความจรงหรอความส าคญทก าหนด

3. สรปเปนค าตอบ หรอตอบปญหานน ๆ

สรปไดวาแนวการสอนเพอพฒนาการคดวเคราะหวจารณกระท าไดดงน

1. เสนอสถานการณทกระตนใหคด

2. คดอยางเปนระบบใชเหตผล

3. น าขอมลตางๆ มาใชในกระบวนการคดบนพนฐานของความจรง ความดงาม ความถกตอง

4. คดและตดสนใจ ลงมอปฏบต

5. ตรวจสอบ วดและประเมนผลการปฏบต รวมทงการประเมนผลของตนเอง

รปแบบ วธการ เทคนค กระบวนการพฒนาการคดวเคราะห เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2546 :

148 – 162) ไดอธบายวาผทตองการคดเชงวเคราะหไดดนน ควรพฒนานสยการคดในชวตประจ าวนใหเคย

ชนทจะกระท าในสงตาง ๆ ดงน

1. ชางสงเกต ชางสงสย ชางใครครวญ นบเปนสญชาตญาณทมอยท งในคนและสตว แตกตางกน

ทความสงสยของสตวนนน าไปสความกลา ๆ กลว ๆ ในการเขาไปดมกลนหาขอพสจนหรอมฉะนนจะรบ

ถอยหนไปหาง ๆ สวนความสงสยของมนษยน าไปสการคนหาความจรง โดยเรมตนทความคดกอน เชน

การทนกวทยาศาสตรยคแรก ๆ คนพบสงใหม ๆ ใหกบโลกเรานน เนองจากความชางสงเกตความเปนไป

ของสงตาง ๆ รอบ ๆ ตว และเมอเหนสงผดปกต การคนพบสงแปลกใหมจงเกดการตงสมมตฐาน จากนน

จงท าการทดลองเพอทดสอบสมมตฐานนน โดยน ามาวเคราะห แยกแยะองคประกอบ หาความสมพนธเชง

เหตผล และทดลองซ า ๆ เพอความแนใจในผลทเกดขน

2. ชางซกไซ ชางไตถาม ชางแจกแจง นกคดเชงวเคราะหมกจะไมพอใจกบความคลมเครอ ชอบร

เหน และเขาใจสงตาง ๆ อยางชดเจน จงเรยกไดวาตองเปนคนทชอบซกไซไลเลยง เปนนกตงค าถาม และ

33

เปนคนทชอบแจกแจงเรองทเกดขนใหกระจาง นอกจากนยงไมชอบการกลาวอางลอย ๆ หรอสรปความ

ตามความรปลายแถวของผรคนอน ๆ แตวเคราะหขอมลทไดรบมาอยางเฉพาะเจาะจง

3. ชางสบคน ชางสะสม ชางเรยนร การคดเชงวเคราะหจะท าไดดถาเรามความร และความเขาใจ

ในเรองทเราจะวเคราะห ถาเราไมมความร เราจะไมสามารถเชอมโยงความสมพนธเชงเหตผล ไมรวาจรง

หรอไมจรงอยางไร ยงในเรองใหญ ๆ เรามกจะตองใชความรท เกยวของกบเรองนน ๆ และตองเรยนร

สภาพจรงทเกดขนในเวลานน เพอใหสามารถวเคราะหได อยางเขาใจ

4. ชางคด ชางวเคราะห ไมอางวาไมมเวลาคด นกคดเชงวเคราะหจะตองไมคดวา การใชเวลาในการ

ใครครวญเปนการเสยเวลา พลาดโอกาสหาเงนหาทอง เลยนแบบผอนงายและ เรวกวา หรอฟงค าปรกษา

จากคนอนแลวน ามาใชเลยนาจะแกปญหาไดดกวา เราควรตระหนกวาหากเรายอมเสยเวลาในตอนแรก ๆ

คดใครครวญเกยวกบงานของเรา ชวตสวนตวของเรา เพอหาทางแกปญหา หาทางเลอกทดทสดใหกบ

ตนเอง เราจะเกดความเขาใจ เกดการคดเปน วเคราะหเปน ประเมน เหนและตดสนเปน อนจะชวยใหเรา

สามารถคดในเรองตาง ๆ ใน สถานการณทแตกตางกนออกไปได

5. ชางคด คดใหทะลปรโปรง นกคดเชงวเคราะห จะเปนคนทไมชอบความ คลมเครอ ชอบเหน

อะไรแลวเขาใจวาเปนอะไร ไมหลงเชอหรอคลอยตามเรองใด ๆ อยางงาย ๆ โดยไมมเหตผล แตจะ

พยายามคดใหทะลปรโปรง คดใหความเหนกระจางถองแท คดในประเดนทจะคดอยางครบถวนสมบรณ

เชดศกด โฆวาสนธ (2530 : 32) ไดเสนอขนตอนการฝกสมรรถภาพทางสมองเพอ พฒนาคณภาพ

การคดไว 4 ขนตอน ดงน

1. ฝกการคดเปนรายบคคล

2. ฝกเปนกลม

3. ตรวจหาค าตอบ

4. แนะน าแนวคด หลกการ และเหตผลจากการท าแบบฝกหดนน ๆ ไปใชใน สถานการณอน ๆ

หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา (2537 :43) ไดเสนอขนตอนของการพฒนาการ คดเปนไว 5

ขนตอน ดงน

1. เสนอสถานการณทกระตนใหคด

2. คดอยางเปนระบบโดยใชเหตผล

34

3. น าขอมลตาง ๆ มาใชในกระบวนการคดบนพนฐานของความจรง ความดงาม ความถกตอง

4. คดและตดสนใจ ลงมอปฏบต

5. ตรวจสอบ วด และประเมนผลการปฏบต รวมถงการประเมนตนเอง

คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (กรมวชาการ, 2544) ระบไววา คนทจะคด

ไดดตองเปนผฟง ผพด ผอาน และผเขยนทด บคคลทจะคดไดดจะตองมความรและ ประสบการณพนฐาน

ในการคด ความสามารถในการรวบรวมขอมล ขอเทจจรง วเคราะห สงเคราะห และประเมนคา จะตองม

ความรและประสบการณพนฐานน ามาชวยในการคดทงสน การสอนใหคดควรใหผเรยนรจกคดเลอกขอมล

ถายทอด รวบรวม และจ าขอมลตาง ๆ สมองของ มนษยเปนผบรโภคขอมลขาวสาร สามารถแปลความ

ขอมลขาวสาร และน ามาใชอางองได ผบรโภคขาวสารทดและมทกษะการคด การเขยนเปนกระบวนการ

คดในการวเคราะห การแยกแยะ การสงเคราะห การประเมนคา การสรางสรรค ผเขยนจะน าความรและ

ประสบการณสการคดและแสดงออกตามความคดของตนเอง ตองเปนผอาน และผฟงเพอรบรขาวสารทจะ

น ามาวเคราะห และสามารถแสดงทรรศนะได ซงสอดคลองกบแนวคด การเขยนแผนการจดการ เรยนรให

ไดคดได 3 ขนตอนจากบทความการเรยนการสอนเพอใหคดเปนของสมประสงค วทย เกยรต (2545) ม

ขนตอนการเรยนการสอนดงน

ขนระบปญหา ใหผเรยนไดพบกบสถานการณ เชน จากภาพจากการเลาเรอง การอานเรองหรอ

บทความ และหาสาเหตของปญหา

ขนแสวงหาวธแกปญหา ผเรยนอภปรายรวมกนโดยอาศยขอมลหลกทฤษฎและ แนวทางแกปญหา

ขนตดสนใจเลอกวธแกปญหาทดทสด ผเรยนรวมกนแกปญหาทดและเหมาะสม ถกตองตามหลก

วชาการ

อาจกลาวโดยสรปไดวา แนวทางการสอนใหนกเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห ใหบรรล

ตามวตถประสงคนน จะตองฝกทกษะกระบวนการคดวเคราะหใหกบนกเรยน เปนกระบวนการคดและ

ตดสนใจอยางรอบคอบและตองฝกฝนอยเสมอ โดยใหนกเรยนไดฝกคด และลงมอปฏบต สบเสาะหา

ความรดวยตนเอง สงผลใหมความสามารถดานกระบวนการคดวเคราะห วจารณ เพราะการคดเปน

กระบวนการเรยนรถาผเรยนไดวธคดอยางเปนระบบ ทม ความใครครวญ ไตรตรอง แยกแยะแจกแจง เชน

กระบวนการคดโดยใชค าถาม 5W 1H ดงน คอ ขาวทนกเรยนหญงทะเลาะววาทกนมการเผยแพรคลป

วดโอ นกเรยนหญงชนมธยมศกษาปท 3 จ านวน 2 ค ทงหมดอยสถาบนเดยวกน ใชก าลงตบตท ารายรางกาย

กนภายในบรเวณโรงเรยน โดยมสาเหตเพราะรกผชายคนเดยวกน และอกคทนดตบกนกระจายสาเหตแคอก

35

ฝายเดนสวนกนแลวมองหนา จากขาว สามารถฝกกระบวนการคดวเคราะหใหกบนกเรยนไดโดยใชค าถาม

5W 1H ดงน คอ

Who (ใคร) : นกเรยนหญงชน ม.3 ใน อ.กงไกรลาศ จ.สโขทย

What (ท าอะไร) : ตบตท ารายรางกายกน

Where (ทไหน) : ในบรเวณโรงเรยน

When (เมอไร) : ตงแต 1 ก.พ.

Why (เพราะเหตใด) : เพราะสาเหตแคอกฝายเดนสวนกนแลวมองหนา

เพราะชอบเดกนกเรยนชายชน ม.2 โรงเรยนเดยวกน

How (อยางไร) : ปฏบตใน 3 แนวทาง คอ

- เรยกนกเรยนคกรณและนกเรยนทยนเชยรมาตกเตอน

- ลงโทษสถานเบาดวยการใหท ากจกรรมบ าเพญประโยชนรวมกน

- แจงใหผปกครองทราบ

ผลการปฏบต นกเรยนไมมปญหานกเรยนทะเลาะววาทกนอก

ผลกระทบ ผลเสยจะเกดกบตวนกเรยนและในสงคมของนกเรยน เกดความอบอาย เสอมเสย

ชอเสยงของสถาบน

ทงนเพอเปนแนวทางในการฝกทกษะใหนกเรยนมกระบวนการคดวเคราะห อยางเปนขนตอน

สามารถน าผลทไดจากกระบวนการคดวเคราะหไปประเมนคาและตดสนใจแกปญหาไดอยางถกตอง

เหมาะสมตอไป

36

บทท 3

วธการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยในชนเรยนโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ผสมกบการเรยนการ

สอนปกตในชนเรยน เพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ซงในบทนผวจยจะ

กลาวถงวธการด าเนนงานวจยในหวขอดงตอไปน

1) กลมเปาหมายทศกษา

2) เครองมอทใชในการวจย

3) การสรางเครองมอทใชในการวจย

4) การเกบรวบรวมขอมล

5) การวเคราะหขอมล

6) สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 กลมเปาหมายทศกษา

กลมเปาหมายทใชในการวจยในครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/7 จ านวน 40 คน นกเรยน

ชาย 18 คน นกเรยนหญง 22 คน ทเรยนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศ

บ ารง

3.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอวจยทใชในการเกบขอมลครงน ประกอบดวย

3.2.1 แผนการจดการเรยนร เรอง บรรจภณฑโลจสตกส โดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H

เพอใชสอนเปนเวลา 2 คาบ คาบละ 50 นาท ภายในหองเรยน

3.2.2 แบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H โดยใชเกณฑการประเมน 3 ระดบ คอ 3 มาก 2 ปาน

กลาง 1 ปรบปรง

37

3.2.3 แบบสะทอนการเรยนรของนกเรยน เปนแบบประเมนตนเอง หลงการเรยน แบงออกเปน 3

ดาน ดงน

1. สงทนกเรยนไดเรยนร

2. ความรสกทมตอการเรยนร

3. ความคดเหนทมตอการจดกจกรรมการเรยนร

3.3 การสรางเครองมอทใชในการวจย

3.3.1 การสรางแผนการจดการเรยนร

1. ศกษาหลกสตรการงานอาชพและเทคโนโลย ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช 2551 และวเคราะหเนอหา ตวชวด ชนมธยมศกษาปท 6 เพอก าหนดสาระการเรยนร

2. ศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของกบทกษะการคดวเคราะห 5W 1H

3. สรางแผนการจดการเรยนรทเกยวของกบกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย

จ านวน 1 แผน คแ แผนการจดการเรยนรหนวยท 6 เรอง บรรจภณฑโลจสตกส โดยก าหนดขนตอนการ

สอนดงน

3.1 สาระส าคญ

3.2 ตวชวด

3.3 จดประสงคการเรยนร

3.4 สาระการเรยนร

3.5 กจกรรมการเรยนการสอน

3.6 สอและแหลงเรยนร

3.7 การวดและประเมนผล

- วธวด

- เครองมอวด

- เกณฑการประเมน

38

4. น าแผนการจดการเรยนรทสรางเสรจเรยบรอยแลวใหผเชยวชาญตรวจสอบความถกตอง

จ านวน 3 คน ไดแก

1.1 ผศ.ดร.เมธน วงศวานช รมภกาภรณ (อาจารยนเทศ) 1.2 อาจารยปทมพร กลนธรรมเสน (อาจารยพเลยง) 1.3 อาจารยถวล เกตแกว (อาจารยหมวดธรกจ)

5. ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ แลวจงน าไปใชจรง

3.3.2 แบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H

1. ศกษาองคประกอบของการเรยนรการคดวเคราะห 5W 1H ประกอบดวย Who (ใคร)

บคคล ลกคา กลมเปาหมาย What (ท าอะไร) ประเภทของสนคาWhere (ทไหน) ชองทาง สถานทจดจ าหนาย

When (เมอไหร) วนทเรมจดจ าหนาย Why (เพราะเหตใด) How (อยางไร) จะมแนวทางปฏบตอยางไรบาง ม

ผลกระทบ หรอผลจากการปฏบตอยางไร

2. สรางแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H โดยมเกณฑคะแนนออกเปน 3 ระดบ ดงน

ประเดนการประเมน เกณฑการใหคะแนน

3 2 1 1. Who - เลอกกลมเปาหมายได

- บอกเหตผลประกอบไดอยางชดเจน

- เลอกกลมเปาหมายได - บอกเหตผลประกอบไดแตไมชดเจน

- เลอกกลมเปาหมายได

2. What - เลอกประเภทสนคาไดเหมาะสมกบกลมเปาหมาย - สนคาทเลอกมความคดสรางสรรค

- เลอกประเภทสนคาไดแตไมสอดคลองกบกลมเปาหมาย - สนคาทเลอกมความคดสรางสรรค

- เลอกประเภทสนคาได

3. When - จ าหนายไดเหมาะสมกบเทศกาลหรอฤดกาล - ออกแบบไดเหมาะสมกบ ยคสมย

- จ าหนายไดเหมาะสมกบเทศกาลหรอฤดกาล - ออกแบบไดเหมาะสม

- จ าหนายไดเหมาะสมกบเทศกาลหรอฤดกาล

4. Where - เลอกสถานทในการจดจ าหนายไดเหมาะสมกบผลตภณฑ - เลอกสถานทไดตรงกบกลมเปาหมาย

- เลอกสถานทในการจดจ าหนายไดเหมาะสมกบผลตภณฑ

- เลอกสถานทในการจดจ าหนายได

39

5. Why - บอกเหตผลประกอบการเลอกผลตภณฑและการออกแบบไดอยางครบถวนชดเจน

- บอกเหตผลประกอบการเลอกผลตภณฑและการออกแบบไดแตไมชดเจน

- บอกเหตผลประกอบการเลอกผลตภณฑและการออกแบบได

6. How - มความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตและผลในการออกแบบบรรจภณฑไดอยางชดเจน - สามารถน าไปประยกตใชงานไดจรง

- มความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตและผลในการออกแบบบรรจภณฑแตไมขดเจน - สามารถน าไปประยกตใชงานไดจรง

- มความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตและผลในการออกแบบบรรจภณฑ

ระดบคณภาพ

คะแนน 2.01 - 3.00 หมายถง ดมาก

คะแนน 1.01 - 2.00 หมายถง ปานกลาง

คะแนน 0 - 1.0 หมายถง ปรบปรง

เกณฑคาเฉลย

คะแนน 2.32 - 3.00 หมายถง ดมาก

คะแนน 1.66 - 2.31 หมายถง ปานกลาง

คะแนน 1.00 - 1.65 หมายถง ปรบปรง

3. น าแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H ทสรางเสรจเรยบรอยแลวใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบความถกตองจ านวน 3 คน ไดแก

1.1 ผศ.ดร.เมธน วงศวานช รมภกาภรณ (อาจารยนเทศ) 1.2 อาจารยปทมพร กลนธรรมเสน (อาจารยพเลยง) 1.3 อาจารยถวล เกตแกว (อาจารยหมวดธรกจ)

4. น าแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H ไปใชในการจดการเรยนการสอนทท าการวจย

เพอใชรวบรวมขอมลตอไป

3.3.3 แบบสะทอนการเรยนรของนกเรยน 1. ก าหนดหวขอทจะใหนกเรยนประเมนตนเอง ดงน

1.1 สงทนกเรยนไดเรยนร

40

1.2 ความรสกทมตอการเรยนร

1.3 ความคดเหนทมตอการจดกจกรรมการเรยนร 2. น าแบบสะทอนการเรยนรใหผเชยวชาญตรวจสอบความถกตอง จ านวน 3 คน ไดแก

1.1 ผศ.ดร.เมธน วงศวานช รมภกาภรณ (อาจารยนเทศ) 1.2 อาจารยปทมพร กลนธรรมเสน (อาจารยพเลยง) 1.3 อาจารยถวล เกตแกว (อาจารยหมวดธรกจ)

3. น าแบบสะทอนการเรยนรไปใชในการจดการเรยนการสอนทท าวจย เพอรวบรวมขอมลตอไป

3.4 การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลผวจยไดด าเนนการเกบขอมล ดงน 1. ผวจยด าเนนการสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เรอง บรรจภณฑโลจสตกส 2. ผวจยใหนกเรยนท ากจกรรม “สรางบรรจภณฑ ตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H” 3. ผวจยประเมนผลงานโดยใชแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H 4. ผวจยใหนกเรยนเขยนแบบสะทอนการเรยนรทไดจากการะบวนการคดวเคราะห 5W 1H ในการสรางบรรจภณฑ 5. ผวจยน าผลจากการเกบขอมลทได ไปท าการวเคราะหขอมลทางสถตตอไป 3.5 การวเคราะหขอมล

1. น าขอมลทไดจากแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H มาวเคราะหโดยใช การหาคารอยละ (Percentage) และคาเฉลย (��) 2. น าขอมลทไดจากแบบสะทอนการเรยนรมาเขยนสรป

3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. คารอยละ (Percentage)

2. คาเฉลย (��)

NX

X

X คาเฉลยของคะแนน

41

X ผลรวมของคะแนน

N จ านวน

42

บทท 4

การวเคราะหขอมลและการอภปรายผลการวจย

การวจยครงนผวจยไดศกษาการจดการเรยนรในชนเรยน โดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เพอพฒนาทกษะการคดวเคราะหของนกเรยนนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง และประเมนผลกระบวนการสอนโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ผวจยไดน าเสนอผลการวจย ดงน

ตอนท 1 4.1 ผลการวเคราะหแบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H 4.2 ผลการสะทอนการเรยนร ตอนท 2 อภปรายผลการวจย

4.1 ผลการวเคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H ตารางท 1 ผลการวเคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H

ผวจยไดแบงกลมนกเรยนออกเปน 10 กลม เพอท าการประเมนผลงาน โดยการหาคารอยละ (Percentage) และคาเฉลย (��) จากแบบประเมนผลงานของนกเรยนทประเมนการคดวเคราะห

(N=10)

ขอ หวขอการประเมน

ระดบคะแนน

(��) ระดบคณภาพ 3 2 1

รอยละ รอยละ รอยละ 1. กลมเปาหมาย (Who) 100 - 3 ด 2. ประเภทสนคา (What) 90 10 - 2.67 ด 3. เวลา (When) 90 10 - 2.67 ด 4. สถานท (Where) 90 10 - 2.67 ด 5. เพราะเหตใด (Why) 80 20 - 2.50 ด 6. อยางไร (How) 70 30 - 2.16 ปานกลาง

จากตารางท 1 ผวจยพบวา

หวขอการประเมนกลมเปาหมาย(Who)พบวานกเรยนรอยละ 100 ไมมปญหาในการเลอกกลมเปา

สามารถใหเหตผลประกอบไดอยางชดเจนอยในระดบคาเฉลย 3 ระดบคณภาพ ด หวขอการประเมน

ประเภทสนคา(What)พบวานกเรยนรอยละ 90 มการเลอกประเภทสนคาไดเหมาะสมกบกลมเปาหมายและ

มความคดเชงสรางสรรคในการเลอกสนคา และนกเรยนรอยละ 10 มการเลอกประเภทสนคาได มความคด

43

สรางสรรค แตยงไมตรงกบกลมเปาหมายอยในระดบคาเฉลย 2.67 ระดบคณภาพ ด หวขอการประเมนเวลา

(When)พบวานกเรยนรอยละ 90 มการเลอกชวงเวลาในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และมความตรงตอยค

สมย และรอยละ 10 พบวานกเรยนมการเลอกเวลาทเหมาะสม แตยงไมตรงตอยคสมย อยในระดบคาเฉลย

2.67 ระดบคณภาพ ด หวขอการประเมนสถานท (Where) พบวานกเรยนรอยละ 90 เลอกสถานทในการจด

จ าหนายไดเหมาะสม และตรงกบกลมเปาหมาย และรอยละ 10 พบวานกเรยนเลอกสถานทไดเหมาะสมกบ

ผลตภณฑ แตไมยงตรงกบกลมเปาหมาย อยในระดบคาเฉลย 2.67 ระดบคณภาพ ด หวขอการประเมน

เพราะเหตใด(Why)พบวานกเรยนรอยละ 80 บอกเหตผลประกอบการเลอก และ ออกแบบไดอยางครบถวน

ชดเจน และรอยละ 20 พบวานกเรยนบอกหตผลประกบการเลอกไดแตการอกแบบยงไมคอยชดเจน อยใน

ระดบคาเฉลย 2.50 ระดบคณภาพ ด หวขอการประเมนอยางไร(How) พบวานกเรยนรอยละ 70 มความคด

สรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตผลการออกแบบไดขดเจนและสามารถน าไปประยกตใชไดจรง

และรอยละ 30 พบวานกเรยนมความคดสรางสรรคในการออกแบบ บอกเหตผลประกอบแตยงไมคอยชดเจน

สามารถน าไปประยกตใชไดอยในระดบคาเฉลย 2.16 ระดบคณภาพ ปานกลาง

4.2 ผลการสะทอนการเรยนร ผลการสะทอนความรของผเรยน เปนแบบประเมนตนเอง หลงการเรยน ผวจยไดท าการสรปผล

แบงออกเปน 3 ดาน ดงน

1. สงทนกเรยนไดเรยนร ผวจยพบวา สงทผเรยนไดเรยนรสรปไดดงน

“ผเรยนร ความหมาย ความส าคญและเทคนคการออกแบบบรรจภณฑ”

“ ผเรยนมความเขาใจถงความส าคญของบรรจภณฑ และมแนวทางในการออกแบบมการคด

วเคราะหทใชหลก 5W 1H มาชวยในการออกแบบ”

“ผเรยนไดแนวทาง และหาเหตผลประกอบกบการออกแบบได”

“ผเรยนเหนความส าคญของบรรจภณฑทมตอกจกรรมทางดานโลจสตกส”

2. ความรสกทมตอการเรยนร ผวจยพบวาผเรยนมความรสกสรปไดดงน

“ผเรยนมความพงพอใจกบผลงานของตนเอง”

“ผเรยนมความสนกนาน และมสวนรวมในการท างานทกขนตอน”

“ผเรยนมแนวคด ความคดสรางสรรคในการออกแบบ”

3. ความคดเหนทมตอการจดกจกรรมการเรยนร ผวจยพบวาผเรยนมความคดเหนสรปไดดงน

44

“ไดฝกทกษะการคด วเคราะห โดยมกระบวนการคด วเคราะหกอนจะเรมลงมอปฏบต”

“ผเรยนสามารถเหนแนวทางในการออกแบบไดชดเจนขน”

“ผเรยนมเหตผลในการทจะปฏบตงานมากขน มกระบวนการคดทเปนขน เปนตอน สามารถหา

เหตผลมาประกอบการท างานได”

“ผเรยนมการคดวเคราะหกอนเรมลงมอปฏบต กลาคดและกลาตดสนใจ”

“มความสนก สนานทไดท ากจกรรมรวมกบเพอนๆ”

ตอนท 2 อภปรายผลการวจย

จากผลการวเคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H พบวาผเรยนสวนใหญมการพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหทดขน รหลกการคดวเคราะห และสามารถปฏบตงานและความถกตองของงานอย

ในระดบด และกลาทจะคดอยางเตมท ซงผเรยนไดใหเหตผลประกอบในทกหวขอไดอยางชดเจนอยใน

ระดบทด หวขอการประเมนกลมเปาหมาย(Who)พบวาผเรยนไมมปญหาในการเลอกกลมเปา สามารถให

เหตผลประกอบไดอยางชดเจนหวขอการประเมนประเภทสนคา(What) ผเรยนมการเลอกประเภทสนคาได

เหมาะสมกบกลมเปาหมายและมความคดเชงสรางสรรคในการเลอกสนคา หวขอการประเมนเวลา(When)

ผเรยนมการเลอกชวงเวลาในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และมความตรงตอยคสมย หวขอการประเมน

สถานท (Where) ผเรยนเลอกสถานทในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และตรงกบกลมเปาหมาย หวขอการ

ประเมนเพราะเหตใด(Why) ผเรยน\บอกเหตผลประกอบการเลอก และ ออกแบบไดอยางครบถวนชดเจน

หวขอการประเมนอยางไร(How) ผเรยนมความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตผลการ

ออกแบบไดขดเจนและสามารถน าไปประยกตใชไดจรง ซงสรปไดวาวธการพฒนาการคดวเคราะหโดย

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เปนทกษะทใชไดผลดในระดบทนาพอใจ สามารถชวยพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดดขนตามจดประสงคทก าหนดไว

ในการจดการท าแบบสะทอนการเรยนร พบวาผ เรยนไดเรยนรกระบวนการออกแบบ ทใช

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H นน ท าใหผเรยนเกดการคดทเปนกระบวนการ มขนตอนในการคดทเปน

ระบบ มกระบวนการเรยนรทเปนขนตอน มแนวทางดานความคดทเปนระบบ มเหตผลในการตดสนใจ

ออกแบบผลงานไดถกตองตรงตามจดประสงคทไดตงไว ผเรยนมความสนก สนานทไดท ากจกรรมรวมกบ

เพอนๆ

45

ซงผลจากการวจยมความสอดคลองผลการวจยของอาจารยณฐกาจน วชยดษฐ ทวา นกเรยนทเรยน

โดยใชแบบฝกทกษะการอานเชงคดวเคราะห โดยใชแนวทางในการจดการเรยนรแบบเทคนคค าถาม 5W

1H มความสามารถในการอานเชงคดวเคราะหทดขนกวาเดม และอาจารยกญญาถส ภคนรชากล ทใชนทาน

อสปค ากลอนภาพสามมต กบเทคนคค าถาม 5W 1H ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 มประสทธภาพ

มากขน

46

บทท 5

สรปผลการวจย และขอเสนอแนะ

การศกษากระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เพอพฒนาทกษะการคดวเคราะหของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง ในรายวชาโลจสตกส สรปสาระส าคญและ

ผลการวจยได ดงน

5.1 วตถประสงคการวจย

เพอพฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ส าหรบนกเรยนในรายวชาโลจ

สตกส

5.2 ขอบเขตการศกษา

5.2.1 กลมเปาหมายทศกษา

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/7 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง

จ านวน 40 คน นกเรยนชาย 18 คน นกเรยนหญง 22 คน

5.2.2 เครองมอทใชในการวจย

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เรอง บรรจภณฑโลจสตกส 2. แบบประเมนผลงานของนกเรยนทประเมนการคดวเคราะห แบงออกเปน 6 ดาน ดงน

2.1 กลมเปาหมาย (Who) 2.2 ประเภทสนคา (What) 2.3 เวลา (When) 2.4 สถานท (Where) 2.5 เพราะเหตใด (Why) 2.6 อยางไร (How)

3. แบบสะทอนการเรยนร เปนแบบประเมนตนเองหลงเรยน แบงออกเปน 3 ดาน ดงน

3.1. สงทนกเรยนไดเรยนร

47

3.2. ความรสกทมตอการเรยนร

3.3. ความคดเหนทมตอการจดกจกรรมการเรยนร

5.2.3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยในชนเรยน ผวจยไดศกษาทฤษฏ แนวคดทเกยวของกบการคดวเคราะห ในสวนของความหมาย กระบวนการจดการเรยนร และงานวจยทเกยวของ ซงผวจยไดท าการวจยควบคกบการจดการเรยนการสอนปกตทมงเนนใหผเรยนพฒนาการคดวเคราะหอยางมหลกการ ตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H โดยผวจยไดจดท าแผนการสอนทมกจกรรม และวธการสอนโดยสอดคลองกบการพฒนาการคดวเคราะหตามกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ใหผเรยนไดเกดการคดวเคราะหอยางมหลกการ โดยการสงเกต เกบรวบรวม และวเคราะหขอมล และประเมนผล

5.2.4 การวเคราะหขอมล

1. น าขอมลทไดจากการประเมนผลงานของนกเรยนทประเมนการคดวเคราะห มาวเคราะหหาคา

รอยละ และคาเฉลย

2. น าขอมลทไดจากแบบสะทอนการเรยนรมาเขยนสรป

5.3 สรปผลการวจย

จากการศกษากระบวสการคดวเคราะห 5W 1H เพอพฒนาการคดวเคราะหของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนดอนเมองทหารอากาศบ ารง ผวจยสรปผลการวจยทส าคญ ไดดงน

ผลการวเคราะหแบบประเมนผลงานการคดวเคราะห 5W 1H พบวาผเรยนสวนใหญมการพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหทดขน รหลกการคดวเคราะห และสามารถปฏบตงานและความถกตองของงานอย

ในระดบด และกลาทจะคดอยางเตมท ซงผเรยนไดใหเหตผลประกอบในทกหวขอไดอยางชดเจนอยใน

ระดบทด หวขอการประเมนกลมเปาหมาย(Who)พบวาผเรยนไมมปญหาในการเลอกกลมเปา สามารถให

เหตผลประกอบไดอยางชดเจนหวขอการประเมนประเภทสนคา(What) ผเรยนมการเลอกประเภทสนคาได

เหมาะสมกบกลมเปาหมายและมความคดเชงสรางสรรคในการเลอกสนคา หวขอการประเมนเวลา(When)

ผเรยนมการเลอกชวงเวลาในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และมความตรงตอยคสมย หวขอการประเมน

48

สถานท (Where) ผเรยนเลอกสถานทในการจดจ าหนายไดเหมาะสม และตรงกบกลมเปาหมาย หวขอการ

ประเมนเพราะเหตใด(Why) ผเรยน\บอกเหตผลประกอบการเลอก และ ออกแบบไดอยางครบถวนชดเจน

หวขอการประเมนอยางไร(How) ผเรยนมความคดสรางสรรคในการออกแบบสามารถบอกเหตผลการ

ออกแบบไดขดเจนและสามารถน าไปประยกตใชไดจรง ซงสรปไดวาวธการพฒนาการคดวเคราะหโดย

กระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เปนทกษะทใชไดผลดในระดบทนาพอใจ สามารถชวยพฒนา

กระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดดขนตามจดประสงคทก าหนดไว

ผลแบบสะทอนการเรยนร พบวาผเรยนไดเรยนรกระบวนการออกแบบ ทใชกระบวนการคด

วเคราะห 5W 1H นน ท าใหผเรยนเกดการคดทเปนกระบวนการ มขนตอนในการคดทเปนระบบ ม

กระบวนการเรยนรทเปนขนตอน มแนวทางดานความคดทเปนระบบ มเหตผลในการตดสนใจ ออกแบบ

ผลงานไดถกตองตรงตามจดประสงคทไดตงไว ผเรยนมความสนก สนานทไดท ากจกรรมรวมกบเพอนๆ

ดงนนสรปไดวาวธการพฒนาการคดวเคราะหโดยกระบวนการคดวเคราะห 5W 1H เปนทกษะทใช

ไดผลดในระดบทนาพอใจ สามารถชวยพฒนากระบวนการคดวเคราะหของผเรยนไดดขนตามจดประสงค

ทก าหนดไว

5.5 ขอเสนอแนะ

1. ผสอนควรจะมการฝกหรอปฏบตใหผเรยนไดคดวเคราะหบอยครง หรอควรจะมสอประกอบให

มากขน

2. สามารถน ากระบวนการคดวเคราะห 5W 1H ไปประยกตใชกบทกรายวชา อาจจะปรบโดยท า

เพยงขนตอนใดขนตอนหนงกได

49

บรรณานกรม

ทศนา เขมมณ . รปแบบการเรยนการสอนทางเลอกทหลากหลาย. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.2548.

ดร.สวทย มลค า. กลยทธการสอนคดวเคราะห. หางหนสวนจ ากด ภาพพมพ.กรงเทพ.พมพครงท 4,

2550.152 หนา

50

แบบประเมนการคดวเคราะห 5W 1H

ชอกลม .....................................................................

ค าชแจง ผประเมนท ำเครองหมำย / ลงในชองทตรงกบควำมเปนจรง

หวขอการประเมน เกณฑการใหคะแนน

3 2 1

1. กลมเปำหมำย (Who)

2. ประเภทสนคำ (What)

3. เวลำ (When)

4. สถำนท (Where)

5. เพรำะเหตใด (Why)

6. อยำงไร (How)

ระดบคณภาพ

คะแนน 18 – 13 ด

คะแนน 12 – 7 ปำนกลำง

คะแนน 6 – 1 ปรบปรง

ลงชอ ...............................................................

(....................................................................)

ผประเมน

51

รำยละเอยดเกณฑกำรใหคะแนนแบบประเมนกำรคดวเครำะห 5W 1H

ประเดนกำรประเมน เกณฑกำรใหคะแนน

3 2 1

1. Who - เลอกกลมเปำหมำยได

- บอกเหตผลประกอบไดอยำงชดเจน

- เลอกกลมเปำหมำยได

- บอกเหตผลประกอบไดแตไมชดเจน

- เลอกกลมเปำหมำยได

2. What - เลอกประเภทสนคำไดเหมำะสมกบกลมเปำหมำย

- สนคำทเลอกมควำมคดสรำงสรรค

- เลอกประเภทสนคำไดแตไมสอดคลองกบกลมเปำหมำย

- สนคำทเลอกมควำมคดสรำงสรรค

- เลอกประเภทสนคำได

3. When - จ ำหนำยไดเหมำะสมกบเทศกำลหรอฤดกำล

- ออกแบบไดเหมำะสมกบ ยคสมย

- จ ำหนำยไดเหมำะสมกบเทศกำลหรอฤดกำล

- ออกแบบไดเหมำะสม

- จ ำหนำยไดเหมำะสมกบเทศกำลหรอฤดกำล

4. Where - เลอกสถำนทในกำรจดจ ำหนำยไดเหมำะสมกบผลตภณฑ

- เลอกสถำนทไดตรงกบกลมเปำหมำย

- เลอกสถำนทในกำรจดจ ำหนำยไดเหมำะสมกบผลตภณฑ

- เลอกสถำนทในกำรจดจ ำหนำยได

5. Why - บอกเหตผลประกอบกำรเลอกผลตภณฑและกำรออกแบบไดอยำงครบถวนชดเจน

- บอกเหตผลประกอบกำรเลอกผลตภณฑและกำรออกแบบไดแตไมชดเจน

- บอกเหตผลประกอบกำรเลอกผลตภณฑและกำรออกแบบได

6. How - มควำมคดสรำงสรรคในกำรออกแบบสำมำรถบอกเหตและผลในกำรออกแบบบรรจภณฑไดอยำงชดเจน - สำมำรถน ำไปประยกตใชงำนไดจรง

- มควำมคดสรำงสรรคในกำรออกแบบสำมำรถบอกเหตและผลในกำรออกแบบบรรจภณฑแตไมขดเจน - สำมำรถน ำไปประยกตใชงำนไดจรง

- มควำมคดสรำงสรรคในกำรออกแบบสำมำรถบอกเหตและผลในกำรออกแบบบรรจภณฑ

52

แบบสะทอนการเรยนร

1. สงทนกเรยนไดเรยนรในวนน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

2. ความรสกทมตอการเรยนรในวนน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

3. ความคดเหนทมตอการจดกจกรรมการเรยนรในวนน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

การคดวเคราะห 5W1H