AnoAnoAnoAno angangangang nakikitanakikitanakikitanakikita niyoniyoniyoniyo sasasasa larawanlarawanlarawanlarawan????

Paano ba sasabihin ang “Mahal kita” sa iba’t ibang wikang dayuhan?

Wika Paano sasabihin

English I love you.

French Je t’aime.

Spanish Te amo.

Bahasa Malaysia Saya cintamu.

Nihongo Aishiteru.

Korean Sa rang hae yo

Chinese Mandarin Wo ai ni.

Paano ba sasabihin ang“Mahal kita” sa iba’tibang wika sa Pilipinas?

Wika Paano sasabihin

Hiligaynon Guinahigugma ko ikaw.Hiligaynon Guinahigugma ko ikaw.

Bisaya – Cebu Nahigugma ako kanimo.

Ilocano Ayayatenka.

Pangasinense Inaro ta ka.

Bicolano Namumutan Taka.

Kapangpangan Kaluguran da ka.

Ivatan Ichadaw ko imu.

Mga KonseptongMga KonseptongPangwika

Ano ang wika?Ano ang wika?

Depinisyon ng wikaayon sa ilang iskolar:

Edward Sapir: ang wika ay isang likas atmakataong pamamaraan ng paghahatid ngmakataong pamamaraan ng paghahatid ngmga kaisipan, damdamin at mithiin

Caroll (1964): ang wika ay isang sistema ng mgasagisag na binubuo at tinatanggap ng lipunan.

Resulta ng unti – unting paglilinang sa loob ngResulta ng unti – unting paglilinang sa loob ngmaraming dantaon at pagbabago sa bawathenerasyon,

Tinutukoy na isang set ng mga hulwaran ng gawina pinag – aaralan o natutunan at ginagamit saiba’t ibang antas ng bawat kasapi ng pangkat okomunidad

Todd (1987): ang wika ay isangset o kabuuan ng mga sagisag naginagamit ng tao ay hindilamang binibigkas na tunogkundi ito’y sinusulat din.kundi ito’y sinusulat din.

Ang tunog at sagisag na ito ay arbitraryo atmasistematiko.

Dahil dito, walang wikang magkapareho bagamatbawat isa ay may sariling set ng mga tuntunin.

Henry Gleason: ang wika ay isangmasistemang balangkas ng sinasalitang tunogna isinasaaayos sa paraang arbitraryona isinasaaayos sa paraang arbitraryo

Tumangan, Sr, et. al (1987): ang wika ayisang kabuuan ng mga sagisag na panandangbinibigyang na sa pamamagitan nito aybinibigyang na sa pamamagitan nito aynagkakaunawaan, nagkakaisa at nagkakaugnayang isang pulutong ng mga tao.

Semorlan, et. al: ang wika ayisang lawarang isinasaletra’tisang lawarang isinasaletra’tisinasabokal, isang ingat – yamanng mga tradisyong nakalagak dito

Ang wika ay isang sistema ng mga

Edgar Sturtevant:

arbitraryong simbolo ng mga tunogpara sa komunikasyon ng tao.

Sa kabuuan, ang WIKA ay…

Katangian ng Wika Kahulugan

Isang sistema may konsistensi o sinusunod na patern

Binubuo ng mgaarbitraryong simbolo ng

Binubuo ng mg tinuhog natunog na pamilyar at alamarbitraryong simbolo ng

mga tunogtunog na pamilyar at alamng gumagamit

Ginagamit para sakomunikasyon ng tao

Ginagamit para saepektibong pagpapahayagng iniisip, nadarama, at anumang nakikita sapaligid

Kalikasan ng Wika:

Kalikasan ng Wika Kahulugan

Pinagsama – samang tunog Combination of sounds

May dalang kahulugan Words have meaning

May ispelingMay ispeling

May gramatikal istraktyur Grammatical structure

Sistemang oral – awral Oral – Aural system

Pagkawala o pagkamatay ngwika

Language loss

Iba- iba, diversifayd at pangkatutubo

Indigenous

Katangian ng Wika1. Dinamiko/ buhay2. May lebel o antas3. Gamit sa komunikasyon4. Malikhain at natatangi4. Malikhain at natatangi5. Kabuhol ng kultura6. Gamit sa lahat ng uri ng disiplina/ propesyon

A. Dinamiko/ buhay

Pagkain, lafang, lafotz, chow, chicha

B. May lebel o antas

Antas Kahulugan HalimbawaBalbal Sa Ingles ito

ay slang. Nagkakaroon

Chicks (dalagangbata pa)Nagkakaroon

ng sarilingcodes, mababa angantas na ito

bata pa)

Orange (beinte pesos)

Pinoy(Pilipino)

Kolokyal Pang araw-araw nasalita, maaringmay kagaspangan nang kaunti, maaririn itong refinadoayon sa kung sino

Nasan,

pa`no,

sa’kin,ayon sa kung sinoang nagsasalita. Ang pagpapaikli ngisa, dalawa o higitpang titik sa salita.

Kelan

Meron ka bang dala?

Lalawiganin Ito ay gamitin ng mgatao sa partikular napook o lalawigan, makikilala ito sakakaibang tono o

Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)

Nakain ka na? kakaibang tono o punto.

Nakain ka na? (Kumain ka na?)

Buang! (Baliw!)

Pambansa Ito ay ginagamitng karaniwangmanunulat saaklat at pambalarila para

Asawa, Anak, Tahanan

pambalarila parasa paaralan at pamahalaan.

Pampanitikan Ito ay ginagamit ngmga malikhainmanunulat. Ang mgasalita ay

Kahati sabuhay

Bunga ng pag-ibig

salita ay karaniwangmalalim, makulay at masining.

Naniningalang- pugad

C. Gamit sa komunikasyon

Ano kaya ang paksang pinag – uusapanng dalawa?

D. Malikhain at natatangi

Ingles vs. Espanyol

Wika ng daigdig

Wika ng mga romantiko

E. Kabuhol ng kultura

Ano tawag sa “snow” sa Pilipinas?

Wala!

Produktong galing sa palay

üKanin (cooked rice)

üLugaw (rice porridge)üLugaw (rice porridge)

üSinangag (fried rice)

üPuto (rice cake)

F. Gamit sa lahat ng uri ng disiplina/ propesyon

Katawagan saPagluluto

Igisa

Sangkutsa

PakuluanPakuluan

Hiwain

Gayatin

Ihawin

Tadtarin

Gilingin

Balutin

KatawagangPampulis

Barilin

Bugbugin

Pilipitin

IkulongIkulong

Parusahan

Idemanda

Pasukuin

Habulin

saksakin

Anu – ano ang pangunahinggamit ng WIKA?

1. Pagpapangalan (labeling)

malungkot

nabigonabigo

iniwan

2. Interaksyon

3. Transmisyon

Mga Kahalagahan ng Wika

1. behikulo ng kaisipan

Nakita mo satelebisyon angtelebisyon angimaheng ito. Gusto mong ikwento saiyong kaibigan. Anoang sasabihin mo?

Pag-aralan ang susunodna larawan. Ikwento saklase ang mgaklase ang mgaobserbasyon.

2. daan tungo sa puso ng isang tao

Sa hinaba-haba man ngtulog ko. IKAW pa rin angdahilan ng paggising ko.dahilan ng paggising ko.

Nasa langit na ba ako? Bakit may angel saharapan ko?

c

Kung magigingsubject ka,

gusto ko ikaw angpinakamahirap…

para sa‘yo lang akobabagsak!

Eto ang tatandaan mo..Hindi lahat ng buhay ay

buhay.Tulad ko, buhay pero patay

na patay sayo.

Ayoko na!! Ayoko na talaga! Dadalhin ko na lahat nangakin. Hindi na ako babalikpa!

Hoy babae! May nakalimutan ka!!

AKO!!Ano?

3. Nagbibigay ng mga kautusan o nagpapakilala sa tungkulin at katayuansa lipunan ng nagsasalita

Kayo angboss ko!boss ko!

TINGNAN ANG LARAWANG ITO.

4. Kasasalaminan ng kultura ng isang lahimaging ng kanilang karanasan

Pakbet - Ilocano

Batchoy - Ilonggo

Puso - Cebu

Laing - Bicol

5. Pagkakakilanlan ng bawat pangkat o gruponggumagamit ng kakaibang mga salitang hindi

laganap

“Dili ko kasabot ana.”

“Hindi ko naiintindihan ‘yan.”

“Dili ko kasabot ana.”

“Wala man ko kaintyende sina.”

6. Luklukan ng panitikan sa kanyangartistikong gamit

7. Kasangkapan sa pag – aaral ng kulturang ibang lahi

Pasta - ItalyaPaella -Espanya

Croissant -Pransya

Sushi -Hapon

8. Tagapagbigkis ng lipunan.

French PransyaSpanish EspanyaPortuguese Portugal, Timor LestePortuguese Portugal, Timor LesteBahasa Malaysia, IndonesiaArabic Saudi, Iraq, Iran, Kuwait, Egypt,

UAE, Libya, Tunisia, Oman, Bahrain

Arabic

Hindi

Korean

DayalekDayalekDayalekDayalekDayalekDayalekDayalekDayalek

DayalekDayalekDayalekDayalek

ü wikang subordineyt ng isangkatulad ding wika.

ü pekuliyar ito sa isang tiyak naü pekuliyar ito sa isang tiyak nalugar o rehiyon.

ü tinatawag ding “rehiyonal nadayalek”

ü punto o paraan ngpagbigkas

Saan mapapansin ang varyasyon/ pagkakaiba?

ü bokabularyo

ü pagkakabuo ng mgasalita/ gramar

laguna

tangke

punong

palaisdaanAklanon

MapangPangwika ngPilipinas

Suriin ang mapang pangwika. Suriin ang mapang pangwika. Bukod sa Iloilo at Antique,

saan pang rehiyon ngPilipinas maari mong

maunawaan ang wikangginagamit?

Ano ang Sosyolek?Ano ang Sosyolek?

Sosyolek

üwikang ginagamit ng bawatpartikular na grupo ng tao sa isanglipunan

üNagkakaiba ayon sa:

v edad, sa seks, sa uri ngtrabaho, sa istatus sa buhay, uring edukasyon

Batay sa edad

“Ermat” “Erpat”

Hindi komaintindihan si

Mama.

Ang labo namanni Ermat.

BatayBatayBatayBatay sasasasa istatusistatusistatusistatus sasasasa buhaybuhaybuhaybuhay

Linisin mo namanyung kasilyas.

Oy, you clean naman the powder room.

Linisin mo namanyung kubeta.

Linisin mo namanyung cr.

Linisin mo namanyung banyo.

Batay sa uri ng trabaho

Endo na ako pre sa sunod na linggo.

Di naubos yung isang bucket ng chicken, pina-SD tuloy ni Ma’am.

OT ako ngayon ‘pre. Kayo na lang muna.

Ano angIdyolek?Idyolek?

Idyolek

üTatak ng pagiging indibidwal

üMababakas sa mukha, üMababakas sa mukha, pagkilos, at sa pagsasalita

Natatandaanniyo pa ang…

Walang kinikilingan, walang pinoprotektahan, serbisyong totoo lamang

VaraytiVaraytiVaraytiVarayti at at at at VaryasyonVaryasyonVaryasyonVaryasyon

Heyograpikal

ØPagkakaiba sa tono

dayalekØPagkakaiba sa bokabularyo

ØPagkakaiba sa gramar

dayalek

Ayon kay Wardhaugh (1993),

Ang varyasyon sa wika ay lubhangkapuna – puna kaya nasasabingmay pagkakaiba sa paraan ngpagsasalita ng dalawang taong

parehong gumagamit ngparehong gumagamit ngmagkaparehong wika

Sosyal

Ø uri ng trabaho

Ø lugar na kinalakihan/Tinitirhan

Mga Faktor/ Salik na nakaaapekto:

Tinitirhan

Ø edukasyon

Ø katayuang sibil

Ø isports, atbp.

sosyolek

rejister

Okupasyunal

• pagkakaibasa paggamitng wikang wikabatay sa uring trabaho

Kalikasan, Gamit at Istrukturang Wikang Filipino

• Rejister• Rejister

• Istilo

RejisterDefinisyon

Ito ay tumutukoy sa mgaIto ay tumutukoy sa mgasalita na espesyalisadongnagagamit sa isangpartikular na domeyn

Gusto n’yo nghalimbawa?

REJISTER NG WIKA SA MGA PAGKAING -KALYE

Termino KahuluganAbba Atay at balun – balunan (gizard) ng

manokAbnoy Varyasyon ng toknene subalit maliliitAdidas Inihaw na paa ng manokBagnet Malutong na ulo ng baboy na pinirito

Balot Nilagang itlog ng pato na naka –incubator ng 14 na araw

Batikolon Inihaw na balun – balunanBelekoy Kalamay mula sa lalawigan ng

Batangas

Betamax Inihaw na dugo ng baboybj Buko juice

Bulahaw Nilagang mais na may niyogCheese corn Nilagang mais na may powdered

cheeseGising – gising Nilagang ari ng baka

Goma Inihaw na bituka ng baboyHelmet Inihaw na ulo ng manokHelmet Inihaw na ulo ng manok

Ice scramble Yelong nilagyan ng gatas at may tsokolate

IUD Inihwa na bituka ng manokKepeng Minatamis na mani

Kwek – kwek Nilagang itlog ng pugo na binalutan ngharina at kinulayan

Lumpiang hubad Lumpiang sariwaNilupak Saging/ kamoteng kahoy na binayoOkoy Pinahalong gulay ng toge, tokwa,

hipon na may arinaPAL747 Inihaw napakpak ng manokPinikpik Minasaker na manok (pagpukpok

sa buong katawan ng manok bagoihawin

Pospas Sotanghon na may sahog ngmanokmanok

Proven Piniritong balat ng manokSinukmani Putong makunatTokneneng Nilagang itlog ng manok na

binalutan ng arin na kinulayanTwalya Tiyan ng baka na isinasahog sa

lugaw

Walastik Saging con yeloWalkman Inihaw na tenga ng baboy

Sarap!Pwera

HepaHepaHepaHepa!!!!HepaHepaHepaHepa!!!!

Anu – anoang mgaterminongterminongginagamit

sabasketbol?

Maaring gumamit ng iba’tibang istilo ng pagsasalita

IstiloDefinisyon

ibang istilo ng pagsasalitaang isang tagapagsalita –maaring pormal o di -pormal

© 2004 Pearson Education, Inc.

Edad, Seks, Uri ngtrabaho, Okasyon,

Mga Dapat Isaalang – alang sapagpili ng istilong gagamitin

trabaho, Okasyon, lugar, Paksa, relasyon

ng tagapagsalita sakinakausap, layunin

ng pag - uusap© 2004 Pearson Education, Inc.

Okasyon

Kailan gagamitin ang pormalnaistilo ng pananalita?

1. Testimonyal na salu - salo1.

2. Board meeting

3. Talumpati sa pagtatapos

© 2004 Pearson Education, Inc.

Kailan gagamitin ang di -pormal na istilo ng pananalita?

Okasyon

4. 4. Usapang pangkaibigan

5. Mga kaparehongokasyon

© 2004 Pearson Education, Inc.

Ok ka pa? Ngayon bumuo ng isang grupo na binubuong limang tao. Maglista ng sampung salita na

kabilang sa rejister ng wika na tinutukoy sa ibaba.

Blg. Domeyn

1 Basketbol

2 Volleyball 2 Volleyball

3 Estudyante

4 Pulis

5 Karinderya

6. Kapaskuhan

7. Biyernes Santo

8.