an'olona manokana niaina tao anatina kolontsaina manokanany Baiboly. Tsy mora velively ny manao izany satria an'arivotaonany maro no manelanelana antsika amin'ny ireompamaky voalohany ireo. Zava-dehibe, noho izany, nyhanaovantsika fikarohana, araka izay tratra, amin'ny asan'nyolona maro izay nandalina ny lasa sy nanoratra boky betsakamba hanampy antsika amin'ny izany.

FITSIPIKA MIFEHY NY FIVOASANA NY SORATRA MASINATsyampy ny fanehoan' ny mpandahatra mazava tsara nyheviny mba hampahomby ny fampitan-kafatra ataony fatokony ho afaka hivaofy tsara izay voalaza koa ny mpihaino.Misongadina indrindra izany eo am-pamakiana ny Baiboly.Mampiasa ny Baiboly Andriamanitra mba hampitany nyheviny amintsika. Namolavola fitsipika izay met y hanampyantsika amin' izany ny mpino nandritra ny taona maro.

Tokony hotsaroantsika, voalohany indrindra, fanampiasa olona hitana an-tsoratra izay noteneninyAndriamanitra, na dia avy Aminy aza ny Baiboly ka tsymifono fahadisoana vokatr'izany (II Tim 3.16; Il Pet 1.21).Samy nanana fomba fanoratra sy toe-po isan-karazany ireoolona ireo. Samy nitazona ny ma ha izy azy ny mpanoratratsirairay na dia nambenan'ny Fanahy Masina tsara aza nyzavatra nosoratany. Nampiasa ny fiteny fampiasan'ny olonamanodidina azy ireo eo amin'ny fiai nana andavanandro nympanoratra fa tsy 'fiteny masina' natolotr'Andriamanitramanokana azy ireo akory. Hitory ny tenin' Andriamanitra,tahaka azy ireo, amin'ny fomba samihafa isika, nefa tokonyhiezaka isika hampita izany amin'ny fiteny mahazatra nyolona manodidina antsika mba ho azon' izy ireo tsara nyhafatr' Andriamanitra.

Re$okokolontsaina

Nandefa ny teniny ho an' olona manokana miaina aoanatina toe-java-misy ara-tantara sy ara-kolontsaina miavakaAndriamanitra. Hitantsika ao amin'ny boky tantara izany, nefakoaao amin'ny toromarik'i Paoly milaza fa tokony hanandra-tra ny tanantsika isika rehefa mivavaka (1Tim 2.8) ary tokonyhisaron-doha ny vehivavy (1 Kor 11. 5-6). Nanana ny hevinymanokana ary nampita hafatra manokana ireo hetsika ireo,ho an'ny kolontsaina izay niantefan'ny asa soratr'i Paoly.Mety tsy hahatafita ny tena hafatra anefa isika raha toa kamampivoitra ny fihetsika tandrify teo amin'ny Grika tranainyrehefa mitory ireo teksta ireo aty Afrika.

Tokony hodinihintsika akaiky, raha ambara amin'ny tenyhafa izay voalaza teo, ny fahasamihafana misy eo amin'nytorolalana mivantana sy ireo izay mifamatotra amin'nykolontsaina. Tsy isalasalana fa nome na tao anatin'ny kolon-tsaina efesiana ny torolalana rehefa misy tsy fitovian-kevitraeo amin'ny fomba fivoasana ny teksta toy ny Il Timoty 2.12manao hoe «tsy avelako hampianatra na hanam-pahefanaeo amin'ny lehilahy ny vehivavy, fa tokony hangina kosa».Mampahomby sady manome fahendrena eo amin'nyfampiharana ireo andinin-tSoratra Masina ireo ny fitsinjovanaakaiky ny lafin-javatra toa an'ireo amin'ny tee-java-misyankehitriny.

Tokony hofantarintsika tsara, araka izay azo atao, nytoe-java-misy manodidina ny olona, raha tiantsika ho azony hafatra tian'ny mpanoratra iray hampitaina amin'nympamaky voalohany ny asa sorany, satria nosoratana ho

Fomba fanoratra

Tsy hoe nanoratra tamin'ny fotoana samihafa fotsiny nympanoratra ny Baiboly, fa namokatra karazan-dahatsora-tra isan-karazany koa izy ireo. Nanoratra tantara ny sasanytamin'ny izy ireo, ny sasany indray fampianaram-pinoana, aryny sasany kosa tononkalo. Matetika no nanoratra tamin'nyfomba manokana, tena feno fanoharana, izay fantatraamin'ny hoe apokaliptika, ireo izay nanoratra mikasika nyzavatra hiseho any am-parany, toa ny mpanoratra ny Daniela7-12 sy ny bokin' ny Apokalypsy.

Tokony hotsaroantsika fa raha natao horaisina ara-bakiteny ny zavatra sasany voalazan'ny Baiboly, nataohanaovana fanoharana kosa ny sasany. Tokony hamakyny teksta tsirairay ao amin'ny Soratra Masina araka izaynikendren'ny mpanoratra hamakiana azy isika. Met y hotsara kokoa, ohatra, raha mamaky teksta lava iray isikaary misintona fampianarana ara-pitondran-tena tokanaavy amin'ny izany, rehefa manoloana fitantarana trangaara-tantara. Met y mila mijery akaiky ny hevitra ara-teolojikan'ny teny tsirairay sy ny vondron-teny kosa isikarehefa mamaky iray amin'ny taratasy nosoratan'i Paoly.Torak'izany, met y hihevitra an'i Babilona ho renivohi-try ny fanjakana babiloniana fahiny isika, rehefa mamakyampahana teksta ara-tantara, nefa met y hanondro nyfahavalon' Andriamanitra na ny an'ny vahoakany i Babilonaao amin'ny bokin'i Apokalypsy.

Tokony hotsaroantsika koa fa tsy ho hitantsika aoamin'ny Baiboly ny valiny raha toa ka mieritreritra nykarazan-dahatsoratra vakiantsika isika. Tsy boky fianaranamikasika ny siansa, na momba ny jeografy, na mombany fianarana ny kintana, ny politika, na izay lohahevitrahafa met y mahaliana antsika ny Baiboly. Fanambaranany lalam-panavotan' Andriamanitra kosa sy izay fombananatanterahany izany ary izay tokony hataontsika mikasikaizany izy. Tsy laharam-pahamehana manoloana io anton-javatra lehibe io ny zavatra sisa rehetra. Tsy mihevitra homanao fanambarana ara-tsiansa, noho izany, ny Baibolyrehefa miresaka ny amin'ny filentehana sy ny fiposaky nymasoandro. Milaza izany kosa amin'ny fomba hahazoan'nympamaky azy voalohany izy mba tsy hamilivily ny sain'izyireo amin-javatra hafa fa hifantohany amin'ny votoatin-kafatra mikasika ny famon je na.

Fltarlhana na FanazavanaTokony hotsaroantsika koa fa misy zavatra andidian'ny Baibolyindraindray ary hazavazavainy fotsiny ireny amin'ny fotoanasasany. Tsy natao haka tahaka izay fihetsika rehetra voalazaao amin'ny Baiboly isika. Miharihary fa diso ny fihetsikasasany, saingy mitatitra amintsika izay tranga niseho fotsinyny Baiboly. Eny, tsy asaina manahaka izay rehetra nataon'nympanompon'Andriamanitra, na lahyna vavy, ao amin'nyBaiboly akory aza isika. Matetika no antenaina hisintonalesona fotsiny isika, rehefa misy tranga tantaraina amintsika,fa tsy hanahaka ny hetsika akory. Tsy torolalana raikitra hoamin'ny famelomana indray ny maty, ohatra, ny fitantaranany nameloman'i Elisa indray ilay zanakalahin'ilay Sonamitatamin'nyalalan'ny fihohofana teo amboniny (II Mpan 4.34).Mampianatra fotsiny izany fa mahavita zava-dehibe amin'nyalalan'ny mpanompony Andriamanitra.

Mizara roa, ahitana ny Testamenta Taloha sy ny TestamentaVaovao, ny Baiboly na dia tokana aza. Tsy miova mihitsyAndriamanitra saingy miovaova arakaraka ny fahafantaran'nyolona Azy, isaky ny vanim-potoana, ny fomba ifandraisanyaminy. Miankina amin'ny halalin'ny fahafantaran'ny olonaan'Andriamanitra koa ny hetsika ataony. Izany no ahitantsikateksta ao amin'ny T.T., toy ny Salamo 3.7, mangataka an'An-driamanitra 'hamely ny takolaky ny fahavaloko; hamakivakyny nifin'ny ratsy fanahy'. Nampianatra antsika misimisy kokoamomba ny fahasoavana sy ny famelan-keloka Andriamani-tra tamin'ny fahatongavan'i Kristy ary ireo fihetsika ireono tokony hibaiko ny fitondrantenantsika ankehitriny. Toyizany koa, manome fomba fijery vaovao ny fahagaganany fitsanganan'i Kristy tamin'ny mat y sy ny fandresena nyfahafatesana atolony ny mpino rehetra. Met y tsy antenainahanangana olona amin'ny mat y ny mpitondra fivavahanaankehitriny, saingy tokony hampita ny hafatra kosa izy ireo faefa resy indray mandeha ary ho mandrakizay ny fahafatesana.

Notsindrian'ny paragrafy teo aloha fa tokony hivaofy nyteksta arakaraka ny tontolo manodidina azy isika, izany hoe,na avy ao amin'ny T.T. izy ireo na avy ao amin'ny TV. Azovelarina misimisy kokoa ny fampiharana io fitsipika io. Tokonyhovakiantsika amin'ny alalan'ny fijerena miaraka ny tontolomanodidina azy akaiky (izany hoe ny teny manodidina azy)sy ny fampianaran'ny Baiboly manontolo ny teksta tsirairayao amin'ny Baiboly. Hisoroka antsika tsy hanao fahadisoanany fanaovana izany sa tria met y hihevitra isika fa tenyfampanantenana azo ampiharina amin'ny lafin-javatra rehe-tra ny fitenenana hoe 'mangataha dia home na ianareo'(Mat 7.7).

Fomba iray hanampy antsika hifantoka amin'nytontolon'ny teksta vakiantsika ny fametrahana hatranyfanontaniana toy ny hoe «Iza no nilaza izany ?», «Tamin'iza ?',«Tamin'ny vanim-potoana manao ahoana I», «lnona no fepe-tra notakiana na naterak'izany ?» Tokony hisafidy, raha azoatao, izay hevitra tsotra sy mazava mikasika ny teny dinihinaisika fa tsy hiezaka hitady dikany sarotra mba hisehoanaamin'ny olona hoe mahay zavatra sady hafa noho ny rehetra.

Ny alton'ny fahazoam-pahalalanaZava-doza ny fireharehana rehefa mivaofy ny Baiboly. Milamivonona hihaino ny famoaboasan-kevitry ny hafa isika.Hanampy antsika handranitra ny fisainantsika manokana,tahaka ny vy mandranitra ny vy mitovy aminy, ny fihainoanaizay lazain'ny hafa mikasika ny teksta iray. Mampahery nyfahitana fa misy mitovy hevitra amintsika. Manao fanambyhandinika akaiky izay heverintsika ho marina kosa isika, rahamisy tsy mitovy hevitra amintsika, koa afaka manamafy namanitsy ny fomba fijerintsika isika avy eo.

Tokony hihaino tsara ny famoaboasan-kevitry ny naman-tsika sy ny mpitondra fivavahana eo amintsika isika, nefa !syireo ihany no afaka hanampy antsika. Efa tranainy be, toyny Baiboly koa, ny famoaboasana azy. Efa nivaofy ny Il nympanoratra ny TV na dia teo am-panoratana ny bokiny aza.Ampolony maro ny boky heviteny nosoratana ho an'ny bokytsirairay ao amin'ny Baiboly. Fitaovana natao handranitanany fahazoantsika ny Soratra Masina koa ireny boky hevitenyireny, na dia mety mirakitra fahadisoana aza.

Zava-dehibe koa ny mahatsiaro, eto am-pamaranana, fatsy natao hamoky ny saintsika fotsiny ny fahalalana mombany Baiboly fa nokendrena indrindra koa hanova ny fontsika.Ny hahita ny fomba azo ampiharana ny teksta amin'nyvaninandro ankehitriny no tanjona fara-tampony tokonyhapetratsika rehefamiezakahahazo izay tian'ny rnpanora-tra hampitaina tamin'ny mpamaky azy voalohany isika.Tsymaintsy hampiharinatsara araka ny tokony ho izy (izany hoearaka ny heviny) sy araka ny tandrify (mifanaraka amin'nyfilan'ny mpihaino ankehitriny), noho izany, ny teksta tsirairayao amin'ny Soratra Masina.

Tsy tokony hamokatra mpino tena liana nefa tsy rnanem-pahalalana, na koa mpino feno fahalalana nefa rnanqatsia-po,ny Fandinihana ny Baiboly. Mpino voafahana tamin'ny sakafoara-panahy mampatanjaka sy voalanjalanja tsara hany kamety tsara ara-panahy sy ara-tsaina ary ara-pihetseham-po notokony hovokariny. Afaka mitondra ny tenin'Andriamanitraamin'ny hafa ny mpino toy izany.

Samuel Ngewa