146
BGIÁO DC VÀ ðÀO TO TRƯỜNG ðẠI HC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI TRẦN NGỌC ANH GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN MI LIÊN KT SN XUT VÀ TIÊU THCHÈ NGUYÊN LIU TẠI CÔNG TY TNHH CHÈ SÔNG LÔ – TUYÊN QUANG LUN VĂN THC SĨ KINH TChuyên ngành: KINH TNÔNG NGHIP Mã s: 61.30.11 Người hướng dn khoa hc: TS. NGUYỄN MAI CHI HÀ NI – 2014

Giải Pháp Hoàn Thiện Mối Liên Kết Sản Xuất Và Tiêu Thụ Chè Nguyên Liệu Tại Công Ty Tnhh Chè Sông Lô- Tuyên Quang

Embed Size (px)

DESCRIPTION

hoàn thiện liên kết sản xuấthoàn thiện liên kết sản xuất tiêu thụhoàn thiệu sản xuất kinh doanhluận văn thạc sỹ kinh tế

Citation preview

  • B GIO DC V O TO TRNG I HC NNG NGHIP H NI

    TRN NGC ANH

    GII PHP HON THIN MI LIN KT SN XUT V TIU TH CH NGUYN LIU TI CNG TY TNHH CH SNG L TUYN QUANG

    LUN VN THC S KINH T

    Chuyn ngnh: KINH T NNG NGHIP M s : 61.30.11

    Ngi hng dn khoa hc: TS. NGUYN MAI CHI

    H NI 2014

  • 1. M U

    1.1 Tnh cp thit ca ti

    Ton cu ho kinh t l kt qu s pht trin ca lc lng sn xut. Sn xut hng ho ngy cng pht trin, s cnh tranh trong kinh t th trng cng gay gt th nhng ngi lao ng ring l, cc h c th, cc doanh nghip va v nh nc ta c yu cu phi lin kt, hp tc vi nhau, nu khng th kh c th tn ti v pht trin.

    Ngh quyt i hi ng ln th IX v nh hng pht trin nng nghip v kinh t nng thn khng nh gii php gn nng nghip vi cng nghip ch bin; gn sn xut vi th trng tiu th; hnh thnh s lin kt nng nghip cng nghip dch v ngay trn a bn nng thn. Nhn rng m hnh hp tc, lin kt cng nghip v nng nghip, doanh nghip Nh nc v kinh t h nng dn. Bn cnh , nh nc khuyn khch doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t k hp ng lin kt kinh t vi nng dn bng nhiu hnh thc nhm h tr vn, chuyn giao k thut, tiu th sn phm do nng h lm ra vi gi c hp l, gp phn pht trin kinh t- x hi. i vi doanh nghip Nh nc, ngoi nhim v u t, sn xut kinh doanh c hiu qu, cn phi c trch nhim h tr cc thnh phn kinh t khc cng pht trin.

    Theo PGS.TS Dng Vn Chn, Ph Vin trng Vin la ng bng sng Cu Long by t quan im: Vic tiu th sn phm lm ra rt quan trng, v sau mt v ma, nng dn u t rt nhiu v lao ng, vt t to ra sn phm nng nghip. Nhng sn phm nng nghip phi c bn ra th trng trong v ngoi nc thu hi vn ti sn xut. Quan trng nht trong sn xut nng nghip l phi tiu th c sn phm lm ra ca nng dn, th nng dn mi an tm sn xut. lm c iu phi thc hin tt ch trng ca Chnh ph v lin kt 4 nh. Ni l 4 nh nhng chnh nht vn l 2 nh l nh doanh nghip v nh nng phi th hin s lin kt qua hp ng cht ch.

  • Theo , nh doanh nghip v nh nng phi thc hin cht ch v nghim chnh cc iu khon trong hp ng k, cn 2 nh l Nh nc v nh khoa hc vn phi tham gia, nhng di hnh thc gin tip. Nh nc th qun l thc hin, theo di hp ng k kt, nh khoa hc c trch nhim nghin cu to ra ging mi, tin b khoa hc k thut. i vi nh doanh nghip phi c cn b k thut v c mng li khoa hc k thut truyn b li nhng tin b k thut nghin cu c cho nng dn. Cn nng dn khng phi lm n theo kiu c th, m phi tp trung li thnh HTX mnh v chu trch nhim nhng thiu st m cc thnh vin ca HTX, t, nhm gy ra. Sau khi k kt, d gi c cao hn vn phi tun th hp ng th mi bn vng v lu di.

    Tuy nhin, c mt thc t lu nay vn thng xy ra l vic "bt tay" gia ngi sn xut vi cc doanh nghip cha thc s mang li hiu qu, bi bn no cng u lo thit hn cho mnh trc tin, ch cha to thnh mi lin kt bn vng. n c nh ngnh ch, t khi Nh nc cho php mi ngi c t do sn xut, kinh doanh ch, vn cnh tranh trong ngnh cng quyt lit, dn n s n r ca cc doanh nghip vi 635 n v v hng nghn c s ch bin th cng, trong khi vng nguyn liu ch p ng 28-33% cng sut ca cc c s ch bin. Chnh iu ny dn ti hin tng tranh ginh khch bng cch h gi thnh, tranh mua, tranh bn nguyn liu, thm ch cn gim gi, ko theo gim cht lng ch.

    Cng ty ch Sng L l mt trong ba cng ty sn xut, kinh doanh, tiu th ch ln nht tnh Tuyn Quang. Cng ty Ch Sng L, tin thn l Nh my Ch Tuyn Quang, c thnh lp t nm 1982, Cng ty ch Sng L hin c 03 x nghip thnh vin v 02 nh my ch bin ch vi tng cng sut 80 tn ch ti/ngy. Gim c Cng ty ch Sng L cho bit: Cng ty xut khu trc tip c 800 tn sang 10 nc trn th gii (chim 61% tng sn lng ch tiu th), gi bn tng 25% so vi th trng trong nc. Thi gian va qua, mt s sn phm ch ca Cng ty t Huy chng Vng nh sn phm ch Long, Bt Tin v ch dy ti lc nn cht lng ca sn phm ch bc u c th tm yn tm.

  • Trong qu trnh pht trin, thc hin ch trng chnh sch ca ng v Nh nc, cng ty ch Sng L cng vi cc nng h k kt, thc hin hp ng lin kt nhm nng cao cht lng ch nguyn liu cng nh m bo cung cp ch cho nhu cu ch bin ca cng ty v h tr kinh t h pht trin. Hin nay vng nguyn liu ca Cng ty ch Sng L hin c gn 1.530 ha, trong din tch ch do Cng ty qun l c trn 640 ha, din tch cn li l ca nhn dn qun l v sn xut. Sau mt thi gian thc hin, tuy t c rt nhiu thnh qu kh quan, nhng vn cn tranh chp hp ng xy ra lin quan n li ch, trch nhim, ngha v, quyn hn v s phi hp gia cc ch th trong qu trnh lin kt cn thiu cht ch.

    Cu hi t ra khi nghin cu l: - Mi lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca Cng ty

    ch Sng L ang din ra nh th no? - Cc h trng ch thu c nhng li ch g khi tham gia lin kt vi

    cng ty? - Ti sao c h trng ch khng tham gia vo mi lin kt ? - u l vn cn hon thin trong lin kt ca h sn xut ch

    nguyn liu vi cng ty? tr li nhng cu hi trn, chng ti tin hnh nghin cu ti:

    Gii php Hon thi n lin kt sn xut v tiu th ch nguyn liu ti Cng ty TNHH ch Sng L Tuyn Quang. 1.2 Mc tiu nghin cu

    1.2.1 Mc tiu chung

    Trn c s nghin cu mi lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty ch Sng L Tuyn Quang, t ra mt s gii php ch yu nhm pht trin mi lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty.

  • 1.2.2 Mc tiu c th - Gp phn h thng ho c s l lun v thc tin v mi lin kt

    trong sn xut v tiu th ch nguyn liu. - nh gi thc trng mi lin kt trong sn xut v tiu th ch

    nguyn liu ca cng ty ch Sng L Tuyn Quang. - xut mt s gii php ch yu nhm tng cng mi lin kt

    trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty t kt qu cao trong thi gian ti. 1.3 i tng v phm vi nghin cu

    1.3.1 i tng nghin cu - Nghin cu mi lin kt gia cng ty ch Sng L Tuyn Quang vi

    ngi sn xut, ngi cung ng, ngi thu mua, cc doanh nghip khc, nh khoa hc, Nh nc trong qu trnh sn xut v tiu th ch nguyn liu nhng ch yu tp trung vo nghin cu mi lin kt gia cng ty vi ngi trng ch. 1.3.2 Phm vi nghin cu

    * Ni dung nghin cu: - Nghin cu c s khoa hc v mi lin kt, lin kt kinh t.

    - Nghin cu mi lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty ch Sng L Tuyn Quang.

    - nh gi thc trng mi lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty ch Sng L Tuyn Quang v nhng yu t tc ng n mi lin kt .

    - Nhng gii php ch yu tng cng mi lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca cng ty t kt qu cao.

    * Khng gian nghin cu: Vng ch nguyn liu ca cng ty ch Sng L tnh Tuyn Quang. * Thi gian nghin cu: - S liu th cp ch yu thu thp t nm 2007 n 2009 - S liu s cp ch yu thu thp trong nm 2009

  • - Thi gian nghin cu t ngy 15/5/2009 n 08/2010.

  • 2. C S L LUN V THC TIN V MI LIN KT TRONG SN XUT V TIU TH CH NGUYN LIU

    2.1 C s l lun v lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu

    2.1.1 Mt s khi nim v lin kt, lin kt kinh t, lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu

    - Khi nim lin kt Khi nim lin kt xut pht t ting Anh integration m trong h

    thng thut ng kinh t c ngha l s hp nht, s phi hp hay sp nhp ca nhiu b phn thnh mt chnh th. Trc y khi nim ny c bit n vi tn gi l nht th ho v gn y mi gi l lin kt.

    - Khi nim lin kt kinh t Theo t in Thut ng kinh t hc ca Vin nghin cu v ph bin

    tri thc bch khoa th Lin kt kinh t l hnh thc hp tc phi hp hot ng do cc n v kinh t t nguyn tin hnh nhm thc y sn xut kinh doanh pht trin theo hng c li nht trong khun kh php lut ca nh nc. Mc tiu ca lin kt kinh t l to ra s n nh ca cc hot ng kinh t thng qua cc quy ch hot ng tin hnh phn cng sn xut, khai thc tt cc tim nng ca cc n v tham gia lin kt to ra th trng tiu th chung, bo v li ch cho nhau

    Theo David. W. Pearce (1999), Lin kt kinh t ch cc tnh hung khi m cc khu vc khc nhau ca mt nn kinh t thng l khu vc cng nghip v nng nghip hot ng phi hp vi nhau mt cch c hiu qu v ph thuc ln nhau, l mt yu t ca qu trnh pht trin. iu kin ny thng i km vi s tng trng bn vng.

    Theo Trn Vn Hiu (2005), Lin kt kinh t l qu trnh xm nhp, phi hp vi nhau trong sn xut kinh doanh ca cc ch th kinh t di cc hnh thc t nguyn nhm thc y sn xut kinh doanh theo hng c li nht trong khun kh lut php, thng qua hp ng kinh t khai thc tt cc tim nng ca cc ch th tham gia lin kt. Lin kt kinh t c th tin hnh

  • theo chiu dc hoc chiu ngang, trong ni b ngnh hoc gia cc ngnh, trong mt quc gia hay nhiu quc gia, trn phm vi khu vc v quc t.

    Theo quyt nh s 38/1989/Q HBT ngy 4 thng 4 nm 1989 ca Hi ng b trng v lin kt kinh t trong sn xut lu thng v dch v v cc vn bn ca nh nc ta, lin kt kinh t c hiu l nhng hnh thc phi hp hot ng do cc n v kinh t tin hnh cng nhau bn bc v ra cc ch trng, bin php c lin quan n cng vic sn xut kinh doanh ca mnh nhm thc y sn xut theo hng c li nht.

    Tc gi Phm Th Minh Nguyt (2006) cho rng: Lin kt kinh t chnh l nhng phng thc hot ng ca cc hnh thc hp tc kinh t, lin kt kinh t pht trin ngy cng phong ph, a dng theo s pht trin ca

    hp tc kinh t; Tt c cc mi quan h kinh t c hnh thnh gia hai hay nhiu i tc vi nhau da trn nhng hp ng k kt vi nhng tho thun nht nh c gi l lin kt kinh t.

    Mt s tc gi cn pht trin quan im lin kt kinh t thnh cc phng

    thc khc nhau bao gm lin kt theo chiu ngang v lin kt theo chiu dc. Lin kt theo chiu dc l lin kt c thc hin theo trt t cc khu

    ca qu trnh sn xut kinh doanh (theo dng vn ng ca sn phm). Kiu lin kt theo chiu dc ton din nht bao gm cc giai on t sn xut,

    ch bin nguyn liu n phn phi thnh phm. Trong mi lin kt ny, thng thng mi tc nhn tham gia va c vai tr l khch hng ca tc nhn trc ng thi l ngi cung cp sn phm cho tc nhn tip theo ca qu trnh sn xut kinh doanh. Kt qu ca lin kt dc l hnh thnh nn

    chui gi tr ca mt ngnh hng v c th lm gim ng k chi ph vn chuyn, chi ph cho khu trung gian.

    Lin kt theo chiu ngang l hnh thc lin kt m trong mi t chc hay c nhn tham gia l mt n v hot ng c lp nhng c quan h vi

    nhau thng qua mt b my kim sot chung. Trong lin kt ny, mi thnh vin tham gia c sn phm hoc dch v cnh tranh nhau nhng h lin kt li

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 9

    nng cao kh nng cnh tranh cho tng thnh vin nh pht huy tnh li ch kinh t nh quy m ca t chc lin kt. Kt qu ca lin kt theo chiu ngang

    l hnh thnh nn nhng t chc lin kt nh hp tc x, lin minh, hip hi

    v cng c th dn n c quyn trong mt th trng nht nh. Vi hnh thc lin kt ny, ngnh nng nghip c th hn ch c s p cp p gi nng sn ca cc c s ch bin nh s lm ch th trng nng sn.

    - Khi nim v lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu T nhng khi nim v ni dung v lin kt, lin kt kinh t ta c

    th a ra khi nim v lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu: lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu l biu hin s hp tc, n phn nh mi quan h v hp tc v phn cng lao ng trong cc qu trnh sn xut v tiu th ch nguyn liu trong cc n v kinh t, cc thnh phn kinh t. Lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu l hp tc, phi hp gia cc ch th kinh t trn c s t nguyn nhm thc y sn xut kinh doanh theo hng c li nht. Lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu c th din ra v thu ht s tham gia ca tt c cc ch th kinh t c nhu cu thuc mi thnh phn kinh t v khng b gii hn bi phm vi a l.

    Lin kt kinh t trong sn xut, tiu th ch l hnh thc kt hp cc n v sn xut kinh doanh ch li vi nhau, da trn c s t nguyn lin kt li vi nhau trong mt khu hoc nhiu khu ca qu trnh sn xut kinh doanh ch cc n v cng n nh v pht trin lu di. l s lin kt gia h nng dn sn xut ch nguyn liu vi cc doanh nghip ch bin. Cc h nng dn m nhim sn xut ch bp ti cung cp cho cc doanh nghip. Cc doanh nghip vi tim lc kinh t ca mnh thc hin u t vn, vt t, chuyn giao khoa cng ngh cho h nng dn... Lin kt kinh t trong sn xut, tiu th ch l s lin kt gia h nng dn, cc doanh nghip sn xut kinh doanh ch vi cc t chc tn dng trong u t vn, vi cc nh khoa

  • hc trong nghin cu ng dng cc tin b khoa hc k thut, vi Nh nc trong thc hin cc mc tiu pht trin kinh t, x hi ca t nc.

    2.1.2 Vai tr v c im ca lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu

    2.1.2.1 Vai tr ca lin kt a/ Vai tr ca lin kt

    Lin kt l mt hnh thc em li li ch chc chn cho cc bn lin quan. Khc vi mi lin kt lng lo gia nng dn v cc doanh nghip ch bin, tiu th sn phm, lin kt kinh t thng qua hp ng loi b cc tng lp mua bn trung gian nn trc tip bo v c ngi sn xut, nht l ngi ngho khi bn sn phm. Lin kt kinh t gia cc doanh nghip ch bin v h nng dn cho php xo b c quyn i vi doanh nghip trong vic p cp, p gi khi mua sn phm ca ngi nng dn. Mt khc, thc hin lin kt thng qua hp ng to iu kin cho cc doanh nghip ch bin c ngun cung cp n nh phn u gim gi thnh, tng cht lng sn phm, nng cao c nng lc cnh tranh i vi sn phm ca mnh trn th trng trong nc v quc t. - Lin kt kinh t gip cc tc nhn khc phc nhng bt li v quy m

    Trong hot ng sn xut kinh doanh, mi n v sn xut kinh doanh (h, hp tc x, doanh nghip) u thc hin mt chui cc hot ng t cung cp, dch v u vo v u ra; mi cung on li c nhng u vo khc nhau, quy trnh cng ngh khc nhau v mang tnh c th; hn na sn xut mt loi sn phm u ra no li yu cu nhng chng loi vt t, nguyn liu u vo khc nhau m bn thn n v sn xut (h, hp tc x, doanh nghip) khng t sn xut ra tt c, m l kt qu ca qu trnh phn cng lao ng, lin kt hp tc ca hai hay nhiu bn nhm pht huy li th so snh, gim chi ph sn xut v ch ng, n nh sn xut kinh doanh.

    Trong mt chui cc hot ng sn xut kinh doanh mi h, c s u c mt hoc mt s lnh vc hot ng ch o, mang tnh c th, chuyn bit. Bn cnh nhng hot ng chnh, cn mt lot cc hot ng ph, m bn

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 11

    thn c s khng th thc hin c nhng n li khng th thiu i vi c chui dy chuyn sn xut chnh. V d, trong sn xut ch ngi ta s dng cc vt t nng nghip chnh l ging, phn bn, thuc bo v thc vt, cc vt t ny nm nhiu vng min khc nhau do nhiu ch th khc nhau ang qun l. Sau , ngi ta vn chuyn n cc ni trng ch. Ti y, ngi sn xut s s dng cc vt t nng nghip ny sn xut ra sn phm ch nguyn liu. Cc sn phm ny l kt qu hot ng ca nhiu lnh vc, nhiu ch th khc nhau m mi h, doanh nghip kh c th m nhn ht, hn na nu c lm c th nh hng n gi thnh sn phm. Chnh v vy, cc lin kt gip cc h, doanh nghip khc phc nhng hn ch v quy m v lnh vc hot ng theo hng hiu qu hn. Hnh thc kinh doanh ny xut hin t lu v hin ang rt thnh hnh nhiu nc trn th gii.

    - Lin kt kinh t gip cc tc nhn phn ng nhanh vi nhng thay i ca th trng

    Nh trn ni, lin kt kinh t gip cc tc nhn trong lin kt khc phc nhng hn ch v quy m, th mt kha cnh khc lin kt kinh t cn gip cho phn ng nhanh vi nhng thay i ca th trng.

    +/ Nhu cu ca th trng l lun thay i, iu buc cc nh sn xut va phi lun thay i mu m ca cc sn phm hin c, va phi tm cch a dng ho sn phm. c c nhng thay i ph hp vi nhu cu ca th trng th cn phi c thng tin v c kh nng trin khai nhanh cc phng n sn xut mi. Chnh s lin kt kinh t s gip cho ngi sn xut t c iu .

    +/ Lin kt kinh t gip cho tiu th sn phm c nhanh hn, th hin thng qua s lin kt ca h thng cc nh thng mi vi cc nh sn xut, thng qua hnh thc i l bn hng. Hnh thc lin kt ny, cc ca hng kinh doanh s nhn lm i l bn bun hay bn l sn phm cho ngi sn xut. V nh , sn phm s c a vo th thng mt cch nhanh chng hn v kp thi hn.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 12

    +/ Lin kt kinh t cn gip cho cc ch th tip cn nhanh chng vi cc cng ngh v k thut mi, nh s phi hp vi cc nh nghin cu cc trng i hc hay c s nghin cu trong v ngoi nc.

    Ngc li, s thay i ca th trng cng thc y lin kt kinh t. Trong thc t, khi nhng thay i ca th trng vt ra ngoi kh nng p ng ca mt h, mt c s hay mt doanh nghip, th buc cc h phi tm cch lin kt vi cc i tc khc tm kim s h tr v vn v cng ngh, k c vic tin hnh t gia cng sn xut bn ngoi nhng ph kin phc v cho sn phm chnh ca mnh.

    - Lin kt kinh t gip gim thiu ri ro trong kinh doanh Pht trin sn xut l mt qu trnh vn ng khng ngng, tch t tp

    trung ri li chia tch, sp nhp p ng nhu cu pht trin ca x hi v ph hp vi kh nng ni ti ca doanh nghip nhm mc ch tm kim li nhun cao nht, m li gim thiu c ri ro. Qu trnh din ra thc cht l thng qua cc hot ng lin kt kinh t.

    ng trc mt c hi sn xut ln, nhiu khi vt qu kh nng sn xut ca doanh nghip. Nu doanh nghip b s mt c hi lm n, nhng nu doanh nghip n c mt mnh trin khi thc hin d n dn n hiu qu thp, thm ch thua l. trnh c hin tng ny, nhiu doanh nghip bit phn tn ri ro bng cch mi gi cc doanh nghip khc cng tham gia thc hin d n, mi doanh nghip m nhn mt phn cng vic, tu theo nng lc ca tng doanh nghip. Nh vy, mi doanh nghip tham gia d n ch phi chu mt phn ri ro nu c.

    mt kha cnh khc, hai doanh nghip, trc y l i th ca nhau, cnh tranh nhau trn cng mt loi sn phm, trong cng mt th trng n nay, gim thiu ri ro cnh tranh h lin kt li cng tho hip phn chia th trng, k c vic sp nhp to nn c quyn.

    Nh vy Nh nc cn khuyn khch cc c s sn xut u t m rng sn xut kinh doanh, hp tc sn xut kinh doanh nhm t hiu qu kinh doanh cao v phc v nhu cu a dng ca x hi nhng mt khc, Nh nc

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 13

    cng cn c gii php chnh sch qun l v m nhm hn ch c quyn dn n lng on th trng v lng on nn kinh t, nh hng nghim trng n sn xut i sng ca dn c.

    b/ Vai tr ca lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu Trng ch l mt ngh truyn thng lu i ca ngi nng dn nc

    ta. Vit Nam c coi l mt trong hai ci ni ca nn sn xut v xut khu ch ln trn th gii. Tuy nhin, trong thi gian qua Vit Nam vn cha thot khi tnh trng sn xut manh mn, nh l, phn tn, t cung, t cp, V

    vy gi tr ch xut khu t thp. Nhng nm gn y, khi nn kinh t nc ta ang ngy cng hi nhp su v rng vo nn kinh t th gii, im nh du quan trng trong qu trnh hi nhp ca nc ta l vic chng ta gia nhp t chc thng mi th gii WTO. Hi nhp mang li cho ngnh nng nghip

    ni chung v ngnh ch ni ring ca nc ta nhiu c hi nhng cng khng t thch thc. i mt vi nhiu thch thc nh ch c khong 10% ch Vit Nam uc xut ti nhng quc gia c p t nhng hn ch vi nhng loi thc phm, hng nng sn khng m bo sc kho. Tuy nhin vic lm dng thuc bo v thc vt trong sn xut ch tr thnh vn nn ca ngnh cng nghip ch Vit Nam. Theo b Salwa Dogheim, chuyn gia v tiu chun cht lng ch ca c quan pht trin Php (AFD) thng k ti mt nh xut khu ch ca Vit Nam t u nm 2009 n nay, trong 38 mu ch c kim nghim, c 27 mu khng t tiu chun v d lng thuc bo v thc vt, kim loi nng, Chnh v th, ngnh ch Vit Nam ang hng ti: tip tc u t m rng, pht trin vo chiu su cc vng trng ch c, nhm tng nng sut

    v hiu qu. Hnh thnh mt s vng sn xut nguyn liu tp trung mi

    nhng vng c kh nng. Hn na, t nm 2002 Nh nc c quyt nh v khuyn khch cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t k hp ng tiu th nng sn

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 14

    hng ho vi ngi sn xut nhm gn sn xut vi ch bin v tiu th nng sn hng ho pht trin sn xut n nh v bn vng. Mt nhn t khc thc y s lin kt trong sn xut, ch bin v tiu th ch l do c im ca ngnh ch cng ang gp kh nhiu ri ro v th trng gy ra nhiu thit hi ln. gim thiu thit hi do nhng ri ro gy ra th mi mt h trng ch, mt a phng khng th gii quyt c

    m cn c nhng n lc lin kt ca nhiu bn tham gia, lin kt s hn ch ri ro v nhm chia s nhng ri ro gia cc tc nhn. Xut php t nhng l do trn th vic hnh thnh cc hnh thc lin kt trong sn xut, ch bin v tiu th ch l ht sc cn thit. Lin kt trong sn xut, ch bin v tiu th ch s em li li ch cho cc tc nhn, c th: Vi h trng ch s c cung cp u vo v tiu th u ra n nh vi gi c hp l, c h tr v vn, k thut v c cung cp th trng m khng phi tr ph nn c th yn tm sn xut ra sn phm c cht lng cao vi gi thnh h. Thng qua lin kt, cc h trng ch c iu kin tip cn vi tin b k thut. Vi cc tc nhn cung cp u vo, tiu th u ra c th ch ng

    c k hoch sn xut nh c th trng tiu th v ngun cung cp u vo n nh. Cc doanh nghip s gim c kh nhiu chi ph cho nhng khu trung gian trong thu mua hoc phn phi. Thng qua lin kt, cc doanh nghip th hin c vai tr u tu dn dt kinh t h trong qu trnh pht trin. Ngoi ra, hnh nh thng hiu v phm vi nh hng ca doanh nghip cng c nng ln trong khu vc lin kt.

    i vi ton x hi, lin kt kinh t trong sn xut, ch bin v tiu th ch s thc y s pht trin ca kinh t tp th, nng ct l cc hp tc x

    thc hin chc nng dch v u vo v u ra cho x vin v i din cho cc x vin trong cc quan h kinh t vi cc t chc, c nhn bn ngoi.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 15

    Lin kt kinh t gip cng c lin minh cng nng, y nhanh qu trnh chuyn mn ho sn xut v gip hnh thnh nn mt cng ng nng

    dn chuyn nghip.

    Lin kt kinh t to iu kin pht huy li th ca tng tc nhn trong ngnh hng ch sn xut ra sn phm c cht lng cao v c s lng p ng nhu cu th trng.

    Thng qua lin kt, c bit l lin kt dc gip hnh thnh chui gi tr ngnh hng m , li ch x hi c phn phi hi ho hn cho cc tc nhn tham gia nht l nhng h trng ch vn khong c nhiu li th trong giao dch. Nh vy lin kt kinh t l mt xu th tt yu trong qu trnh hi nhp

    v pht trin ca ngnh hng ch, xut pht t nhu cu tn ti v pht trin

    ca mi tc nhn tham gia nng cao kh nng cnh tranh v p ng c i hi ngy cng kht khe ca th trng trong bi cnh hi nhp. 2.1.2.2 c im ca mi lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu ca doanh nghip

    Lin kt kinh t l mt phm tr khch quan phn nh nhng quan h xut pht t nhng li ch kinh t khc nhau ca nhng ch th kinh t cng nh qu trnh vn ng v pht trin theo t nhin ca lc lng sn xut, xut pht t trnh v phm vi ca phn cng lao ng x hi v chuyn mn ho sn xut kinh doanh.

    Lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu l nhng quan h kinh t t ti trnh gn b cht ch, n nh, thng xuyn, lu di thng qua nhng tho thun, hp ng t trc gia cc doanh nghip, h nng dn sn xut ch,.

    Lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu l mt qu trnh lm xch li gn nhau v ngy cng c kt vi nhau, trn tinh thn t nguyn gia cc bn tham gia lin kt (doanh nghip, h nng dn,). Qu trnh ny vn ng, pht trin qua nhng nc thang t quan h hp tc, lin doanh n lin hp, lin minh, hp nht li.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 16

    Lin kt kinh t trong sn xut v tiu th ch nguyn liu l nhng hnh thc hoc biu hin ca s hnh ng gia ch th lin kt (doanh nghip, h nng dn) thng qua nhng tho thun, nhng giao ko, hp ng, hip nh, iu l,nhm thc hin nhng mc tiu nht nh trong sn xut v tiu th ch nguyn liu, nng cao hiu qu sn xut v kinh doanh ch doanh nghip v h nng dn. * Ch th tham gia lin kt

    Trong sn xut nng nghip, cy ch l mt loi cy trng c tnh hng ho cao. Khi sn xut nng nghip hng ho pht trin, nhu cu dch v m bo cho qu trnh sn xut ngy cng tng v s lng v cht lng. Tham gia vo qu trnh sn xut, ch bin v tiu th ch c cc doanh nghip, hp tc x, cc h nng dn. Cc n v sn xut kinh doanh ch khi tham gia lin kt kinh t to thnh mt h thng c t chc v c cc mi quan h hp tc, lin kt kh y . Cc doanh nghip sn xut, ch bin v tiu th ch l cc nng trng, cc cng ty c phn, cng ty trch nhim hu hn, doanh nghip t nhn c phn lm hai loi: doanh nghip sn xut ch nguyn liu v ch bin, doanh nghip ch bin. Cc doanh nghip c u t cho sn xut ch nguyn liu hp tc vi cc h nng dn trong cc khu ca qu trnh sn xut ch bin ch nh: u t vt t ng trc, hng dn quy trnh trng v chm sc ch, k thut thm canh ch, mua ch bp ti m bo nguyn liu cho ch bin. Tuy nhin vi s bng n ca vic thnh lp cc doanh nghip ch bin trong nhng nm gn y gy ra s tranh mua, bn nguyn liu. T l t ch nguyn liu ca cc nh my ch bin cn rt nh, a phn ph thuc th trng ch bp ti do cc h nng dn sn xut. Cc hp tc x sn xut v ch bin ch phn b ri rc khp cc vng trng ch trn c nc. y l cc hp tc chuyn ch c thnh lp nhm thc hin cc dch v k thut v tiu th sn phm cho cc x vin. Cc h nng dn, y l ch th quan trng ca cc ngnh sn xut ch, th qu trnh sn xut vn mang nng tnh t cung, t cp. Cc mi lin

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 17

    kt kinh t, quan h hp tc gia cc h nng dn vi cc thnh phn kinh t khc din ra nh l, mang nng tnh t pht. Cng ngh ch bin th cng, lc hu, nng sut thp. Cht lng sn phm cha ng u, tiu th ch yu di dng sn phm th, cha to dng c thng hiu v pht huy li th ca a phng. Cc t chc tn dng, ngn hng thng qua cc t chc on th hoc trc tip hp tc vi cc h nng dn trong cung ng vn. Cc t chc chnh quyn thng qua S Nng nghip v pht trin nng thn, Trung tm Khuyn nng tr gip cc h sn xut ch bng cc hot ng chuyn giao khoa hc k thut, h tr xc tin thng mi, tr gi cy trng, vay vn u i u t cho cy ch. 2.1.3 Nhng nguyn tc c bn ca lin kt

    cc ch th tham gia lin kt kinh t t c mc tiu pht trin bn vng, cc lin kt kinh t phi m bo mt s nguyn tc c bn sau:

    Mt l, lin kt kinh t m bo cho qu trnh sn xut kinh doanh ca cc ch th tham gia khng ngng pht trin v t hiu qu ngy cng cao. y va l nguyn tc nhng cng l mc tiu xuyn sut ca mi lin kt kinh t. D c tin hnh di hnh thc v mc no th cc quan h kinh t cng phi p ng c yu cu pht trin bn vng ca cc bn tham gia.

    Hai l, lin kt kinh t phi c hnh thnh trn tinh thn t nguyn tham gia ca cc bn. Cc lin kt ch thnh cng v hiu qu khi c xy dng trn c s t nguyn ca cc bn tham gia gii quyt nhng kh khn hoc tm kim li ch cao hn thng qua lin kt. Ch khi t nguyn tham gia, cc ch th lin kt mi pht huy ht nng lc ni ti ca mnh xy dng nn mi quan h hiu qu, bn cht, v li ch chung ng thi em ht kh nng cng chu trch nhim v nhng tht bi hay ri ro trong lin kt. Mi lin kt kinh t c thit lp mang tnh hnh thc hay l kt qu ca nhng quyt nh mang tnh ch quan, p t s khng th tn ti v khng th em li li ch cho cc bn tham gia.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 18

    Ba l, cc bn tham gia c dn ch, bnh ng trong cc quyt nh ca lin kt. Do cc ngun lc ca lin kt c hnh thnh da trn s ng gp ca cc ch th tham gia, mt khc cc lin kt c lin quan cht ch n li ch ca cc ch th tham gia nn hot ng qun l, iu hnh, gim st v phn phi li ch trong lin kt phi c m bo dn ch v bnh ng. Dn ch v bnh ng trong lin kt khng c ngha l co bng quyn li v trch nhim m phi da trn c s ng gp ca mi bn. c s bnh ng v dn ch, cc quyt nh lin kt phi m bo tnh cng khai, minh bch v c thc hin thng qua mt c ch iu phi chung c thng nht gia cc bn ngay t u.

    Bn l, kt hp hi ho li ch kinh t gia cc bn tham gia. Trong lin kt th li ch kinh t l ng lc thc y, l cht keo gn kt lu di cc bn tham gia. Vic chia s hi ho li ch c tm quan trng c bit quyt nh n s bn vng ca cc lin kt nn i hi phi tm ra mt c ch gii quyt thch hp. C ch cn tp trung vo cc yu cu c bn v cp thit nht, trong tng mi lin kt, tng mt hng m c hnh thc v phng php gii quyt li ch khc nhau. Ngoi ra c ch cn m bo cho cc bn tham gia c bnh ng vi nhau c v quyn li cng nh trch nhim.

    Nm l, cc mi lin kt phi c php l ho. Trong c ch th trng hin nay, nhiu quan h kinh t c pht trin da trn c s tin cy ln nhau ca cc bn tham gia. Lin kt gia h thng xuyn v bn cht v cc bn u t c li ch ca mnh khi tham gia. Tuy nhin, vi mc tiu hng n mt nn sn xut hin i th mi quan h kinh t cn phi c th ch ho bng lut php di hnh thc hp ng kinh t, iu l, hip c ca t chc lin kt. Khi cc mi lin kt c php l ho, mt mt nng cao v th cho cc bn tham gia, ng thi cng l c s quan trng rng buc trch nhim ca h cng nh to iu kin thun li cho vic gii quyt khi c tranh chp pht sinh.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 19

    Trong cc nguyn tc ca lin kt kinh t trn th ba nguyn tc u tin l quan trng nht v nht thit phi m bo. Cc nguyn tc ca lin kt kinh t c mi quan h cht ch vi nhau nn khi vn dng vo thc tin cn phi c coi trng v kt hp hi ho, u; bt c nguyn tc no nu b vi phm u c th lm cho lin kt khng t hiu qu mong mun.

    2.1.4 Phng thc v hnh thc lin kt

    2.1.4.1 Phng thc lin kt Lin kt theo chiu dc (Lin kt gia cc tc nhn trong cng mt

    ngnh hng m trong mi tc nhn m nhn mt b phn hoc mt s cng on no ) l lin kt c thc hin theo trt t cc khu ca qu trnh sn xut kinh doanh (theo dng vn ng ca sn phm). Kiu lin kt theo chiu dc ton din nht bao gm cc giai on t sn xut, ch bin nguyn liu n phn phi thnh phm. Trong mi lin kt ny, thng thng

    mi tc nhn tham gia va c vai tr l khch hng ca tc nhn k trc , ng thi bn sn phm cho tc nhn k tip ca chui hng. Kt qu ca lin kt dc l hnh thnh nn chui gi tr ca mt ngnh hng v c th lm gim ng k chi ph vn chuyn, chi ph cho khu trung gian.

    Lin kt theo chiu ngang (lin kt din ra gia cc tc nhn hot ng trong cng mt ngnh) l hnh thc lin kt gia cc ch th nhm mc ch lm ch th trng sn phm. Hnh thc ny c t chc di nhiu dng, c th thng qua cc hi ngh nghip hoc hip hi, v d nh Hip hi Ma ng, Cc c s lin kt vi nhau l nhng c s c lp nhng c quan h vi nhau v thng qua mt b my kim sot chung. Vi hnh thc lin kt ny c th hn ch c s p gi ca cc c s ch bin nh s lm ch th trng. Nh vy lin kt kinh t c th din ra trong mi ngnh sn xut kinh doanh, thu ht s tham gia ca tt c cc ch th kinh t c nhu cu ca mi thnh phn kinh t v khng b gii hn bi phm vi a l, mi loi hnh lin kt c nhng c im ring cng nh c nhng u im ring ca n.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 20

    C s A

    C s B

    2.1.4.2. Hnh thc lin kt kinh t

    T nhng quan im v lin kt, cc hnh thc v mc tiu ca lin kt kinh t cho thy cc lin kt trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc tc nhn rt a dng v gm c lin kt dc v lin kt ngnh, an xen ln nhau.

    C ch lin kt cng rt a dng, th hin s pht trin ca cung cch sn xut t sn xut n l, manh mn sang dng hng ho v mc phc tp ca vic cung cp tip cn th trng, cung cp ngun lc v cng tc t chc qun

    l sn xut kinh doanh v nh gi mc lin kt, mc quan h cht ch gia cc tc nhn khi tham gia lin kt sn xut v tiu th sn phm.

    Hnh thc lin kt kinh t - Lin kt theo chiu dc - Lin kt theo chiu ngang

    Khu lin kt - Vn, c s vt cht - Tiu th - K thut, ging, vt t - C ch chnh sch, h tr,

    C ch lin kt - Hp ng kinh t - Hp ng ming - Mua bn t do

    S 2.1 Cc hnh thc, cc khu v c ch lin kt gia cc tc nhn S tho thun hay cam kt gia cc tc nhn trong qu trnh sn xut v tiu th sn phm th hin s hp tc gip nhau v li ch chung cho c hai

    bn, da trn nguyn tc t nguyn bnh ng v s pht trin ca c hai bn. Cc cam kt, tho thun phi c cc iu kin u i, cc u i ny phi c xy dng thng qua bn bc, thng nht v li ch ca c hai bn v da trn cc quan h cung cu th trng.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 21

    Cc tho thun, cam kt phi th hin trch nhim ca mi bn khi thc hin cam kt v cc hnh thc pht nu mt bn khng thc hin ng, theo tho thun, cam kt. Cc mi lin kt ny th hin thng qua cc hnh thc lin kt sau:

    * Hip hi vi lin kt tiu th sn phm Trong qu trnh pht trin v hi nhp kinh t quc t, mi quan h

    gia cc h, c s v doanh nghip sn xut kinh doanh l s an xen gia hp tc v cnh tranh. Cc n v ny mt mt lin kt vi nhau cng pht trin, nhng mt khc cng cnh tranh ln nhau nhm to ra nhng u th c chim th trng v thu nhiu li nhun.

    iu chnh cc mi quan h nhm bo v li ch gia cc tc nhn trc cc i tc khc, mt s tc nhn lin kt vi nhau hnh thnh cc hip hi. Hip hi l mt loi hnh lin kt, hp tc mang tnh cng ng h tr

    pht trin v bo v quyn li hp php cho cc c s, ng thi l cu ni gia cc c quan chnh quyn vi c s. Hip hi vi nhng li th trong t chc lin kt, hp tc v s kt ni cc hot ng s gim c chi ph, tit kim ngun

    lc, to nng lc ni sinh mi trn nhiu phng din: v thi gian, khong cch, chi ph, tc v tnh n nh cho cc giao dch trn th trng, Qua , quy m v khng gian kinh t ca cc doanh nghip c m rng v c nhiu c hi tip cn vi cc ngun lc v th trng. Trn th gii, ting ni ca hip

    hi c sc mnh v quyn lc rt ln m ngay c Chnh ph cng khng th lm thay i. S pht trin hip hi l yu cu tt yu ca mt nn kinh t th trng hin i trong th ch pht trin kinh t - x hi hin nay. Thnh vin ca cc Hip hi c th l cc doanh nghip (enterprise, company,) v mt s t chc kinh t - k thut khc cng chung li ch, hp tc bo v quyn li chung v pht trin nh hp tc x, trang tri, c s nghin cu v dch v khoa hc cng ngh, ngn hng,). Hn na, hip hi l mt t chc m s tham gia ca cc thnh vin khng mang tnh p t, bt buc m hon ton mang tnh t nguyn. Bi v, t chc ny tho mn mt s

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 22

    nhu cu, li ch no ca cc thnh vin. Trong s cc nhu cu, li ch nhiu khi khng phi ch n thun v mt kinh t m cn cc nhu cu khc,

    rt a dng v phong ph. Thng qua cc hot ng ca mnh, hip hi thit lp mi lin h vi cc hip hi khu vc v th gii to ra mt khun kh hp tc c hiu qu trong iu kin cnh tranh v hi nhp. i din cho cng ng doanh nghip trn cc din n quc t, u tranh cho quyn li chnh ng ca cc doanh nghip trong cng mt ngnh hng, chng p t cc iu kin tiu chun qu cao ca cc nc pht trin v mi trng v trch nhim x hi vo cc quan h thng mi, tham gia kin vo vic xy dng mt l trnh hi nhp ph hp vi sc vn ln ca cc doanh nghip v nn kinh t.

    Tuy c lin h mt thit vi chnh quyn, nhng hip hi bo v quyn li chnh ng cho doanh nghip, tng nhm doanh nghip gp phn xy dng mi trng kinh doanh lnh mnh v gii quyt kp thi nhng mu thun ny sinh, to nn lng tin ca nhn dn, ca gii doanh nghip i vi mi trng kinh doanh. Vic u tranh chng cc biu hin hnh s ho cc quan h kinh t, dn s, chng hin tng thc thi php lut, chnh sch mt cch tu tin trong cc lnh vc thu, hi quan, t ai, em li kt qu tch cc, bo v c li ch ca doanh nghip. Hip hi, vi i ng cn b, chuyn gia v cng tc vin c kh nng, y mnh t vn, hng dn cho doanh nghip khai thc cc c hi kinh doanh, thit lp cc quan h bn hng, nng cao nng lc qun l, gii quyt cc tranh chp pht sinh. Ngoi ra, hip hi cn c th h tr doanh nghip trong vic qung b, gii thiu doanh nghip v sn phm ti khch hng thng qua trang web, qua bo ch, bn tin v qua cc hot ng nghip v hng ngy. T chc o to cn b cho doanh nghip, gp phn xy dng i ng doanh nhn; t chc chp mi gii thiu bn hng v cc hot ng xc tin khc. Chp mi gii thiu bn hng. H tr cc doanh nghip trong vic phng trnh v gii quyt c hiu qu cc tranh chp pht sinh trong kinh

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 23

    doanh, t vn v h tr cc doanh nghip trong vic thc hin bo h s hu thng hiu, kiu dng cng nghip v sng ch ca mnh. Nghin cu ca Richard v Ben Ross (2000), ch ra rng s ng gp ca hip hi vo cc hot ng kinh t c th di hnh thc a ra hot ng h tr v b sung cho th trng. Hot ng h tr th trng xem l ph hp nht trong giai on hnh thnh v cng c nn kinh t t bn mi ni. Thng qua cc hot ng h tr, cc hip hi c th tng cng chc

    nng chung ca th trng vi vic thc y cung cp hng ho cng thit yu ang c mt trong mt s doanh nghip v cn thit cho s vn hnh ca nn kinh t. C hai loi hng ho - quyn s hu ti sn v hnh chnh cng - c Nh nc cung cp, v vy nhng ng gp ca hip hi s mang tnh

    gin tip theo yu cu ca Nh nc. Loi hng ho th ba, c s h tng, c th c cung cp thng qua cc hot ng trc tip ca hip hi cng nh

    p lc gin tip ca cc c quan nh nc. Cc hot ng h tr th trng c nhiu hip hi doanh nghip thc hin nhm khc phc mt s khim khuyt ca th trng nh tng cng cc

    hot ng phi hp gia cc doanh nghip qua dung ho cc mi quan h trong sn xut v ra quyt nh u t. * Hp ng bng vn bn: Theo Eaton and Shepherd (2001), hp ng l s tho thun gia nng dn v cc c s ch bin hoc tiu th nng sn v vic tiu th sn phm trong tng lai v thng vi mc gi t trc.

    Lin kt theo hp ng l quan h mua bn chnh thc c thit lp gia cc tc nhn trong vic mua nguyn liu hoc bn sn phm. - Theo Michael Boland (2002) lin kt dng hp ng l hnh thc mt cng ty mua hng ho t mt nh sn xut vi mt mc gi xc nh trc

    khi mua. Mi quan h hp ng gia nh sn xut v nh ch bin ch s iu chnh ca nhng vn bn tho thun c nhn mang tnh php l, nhng giao dch ny c th l gi mua bn, th trng, cht lng v s lng nguyn vt liu u vo, cc dch v k thut, cung cp ti chnh, c tho thun

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 24

    trc khi bn. Lin kt hp ng to ra s linh hot trong vic chia s ri ro v quyn kim sot gia cc ch th tham gia hp ng.

    Hp ng c k kt gia cc doanh nghip, t chc, ngn hng, tn dng, trung tm khoa hc k thut, v h theo cc hnh thc: +/ ng trc vn, vt t, h tr k thut, cng ngh v mua li nng sn hng ho.

    +/ Bn vt t mua li sn phm. +/ Trc tip tiu th sn phm, thu mn t vn k thut, mua vt t, thit b, nguyn liu u vo, vay vn, +/ Lin kt sn xut bng vic gp vn c phn, lin doanh lin kt vi cc doanh nghip hoc cho doanh nghip thu t, din tch mt nc, sau h c sn xut trn din tch hoc cho thu v bn li sn phm cho doanh nghip to s gn kt bn vng gia h v doanh nghip. * Hp ng bng ming (tho thun ming): l cc tho thun khng c th hin bng vn bn gia cc tc nhn cam kt cng nhau thc hin mt s hot ng, cng vic no . Hp ng ming cng c hai bn thng nht v s lng, cht lng, gi c, thi hn v a im. C s ca hp ng l nim tin, tn nhim, trch nhim cam kt thc hin gia cc tc nhn c quan h thn thit (h hng, anh em rut, bn b,) hoc gia cc tc nhn c qu trnh hp tc, lin kt sn xut kinh doanh vi nhau m trong sut thi gian hp tc lun th hin ngun lc ti chnh, kh nng t

    chc v trch nhim, gi ch tn vi cc i tc. Tuy nhin, hp ng ming thng ch l cc tho thun trn nguyn tc v s lng, gi c, iu kin giao nhn hng. Hp ng ming cng c th hoc khng c u t ng

    trc v tin vn, vt t, cng nh cc h tr gim st k thut. So vi hp ng vn bn th hp ng ming lng lo v c tnh cht php l thp hn. * Mua bn trn th trng t do Mua bn trn th trng t do l hnh thc giao dch trc tip gia ngi mua v ngi bn. Ngi mua thy c s lng, cht lng hng

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 25

    ho mnh cn, cn ngi bn sau khi tho thun c gi c s bn v thu c tin mt p ng yu cu sn xut v i sng. Vic mua bn c thc hin trn th trng theo quan h cung cu. Bt k bn mua hoc bn bn hng ho no, nu tho thun c vi nhau th hot ng giao dch c din ra. Th trng c vai tr l ngi nh gi. c im ca hnh thc giao dch ny, mi tc nhn c lp v t do trao i hng ho ca mnh vi cc tc nhn khc; gi c c nh ot ti

    mi thi im giao dch. Th trng t do phn nh quan h cung cu ca th trng, do trong mt s trng hp thng mi th trng t do khng cho hiu qu khi n gy ra cc kh khn trong iu hnh hot ng ca th

    trng v gia cc tc nhn. Mt v d n gin, khi th trng khng hong thiu nguyn liu, gi c tng ln c th gy nh tr sn xut ca x nghip. Trong trng hp ny, hiu qu ca th trng t do b nghi ng v cc mi lin kt ch ng c th gip gii quyt cc hn ch ca th trng t do.

    Mc d cc tc nhn trao i vi nhau trn th trng t do, khng phi khng c cc mi quan h rng buc ln nhau gia cc tc nhn trong mt ngnh hng v gia cc ngnh hng. Ngc li, quan h lin kt c th tn ti

    v din ra khi hot ng sn xut ca mt tc nhn ph thuc vo hot ng sn xut ca mt tc nhn khc. Ni cch khc, mt tc nhn c vai tr kim sot th trng v mi k hoch sn xut, mt hng kinh doanh ca tc nhn u n k hoch, chin lc sn xut ca cc tc nhn khc.

    Nhng nhu cu v s khc bit sn phm t cp sn xut t p lc ln cc mi quan h th trng t do v c th dn ti hnh thc lin kt dng hp ng gia cc giai on ch cht trong h thng th trng hoc hnh thc hp nht dc (Barry, 1992). Tm li, ni dung lin kt kinh t l s th hin c th mi quan h phn cng v hp tc lao ng gia hai ch th tham gia mt lin kt kinh t. N quy nh nhng hot ng, trch nhim chc nng, vic lm c th v

    kinh t - k thut m mi bn phi thc hin cng nhau hp tc, to ra

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 26

    thnh qu lao ng chung ca lin kt kinh t. Ni dung lin kt kinh t bao gm: lin kt hp tc trong tiu th nng sn phm, chuyn giao tin b k thut cho nng dn, huy ng vn phc v nhim v sn xut kinh doanh.

    2.1.5 Ni dung ch yu ca lin kt

    * Lin kt trong chuyn giao khoa hc k thut y l mt hnh thc lin kt thng c tin hnh gia nh khoa hc vi ngi nng dn, gia nh khoa hc (trng i hc, vin nghin cu, chuyn gia,) vi cc cn b k thut ca doanh nghip, gia cn b k thut ca doanh nghip vi nng dn. Theo hnh thc lin kt ny, thng qua nh khoa hc, cn b k thut s chuyn giao k thut tin b cho ngi nng dn. Khi c chuyn giao khoa hc k thut ngi nng dn tip nhn n v a vo sn xut nhm to ra nhng sn phm nng nghip c cht lng tt hn. Thng qua lin kt ngi ta k hp ng hoc tha thun vi h nng dn thng qua a phng vi cc hnh thc trc tip hoc gin tip chuyn giao tin b k thut. Khi lin kt theo hnh thc ny ngi nng dn s nhn cc tin b k thut mi p dng vo sn xut, i li ngi nng dn s phi tr chi ph, hoc khng phi tr cho n v, t chc chuyn giao tin b k thut . Trong khi chuyn giao tin b k thut s pht sinh nhiu vn t khoa hc t kh nng tip cn tin b k thut, mng li cng tc vin cp c s, ngun vn xy dng m hnh v nhn rng trong sn xut to ngun hng ha nng sn trong qu trnh hi nhp. V th cn c phng hng, cch thc tip cn ngi dn lin kt nhm mang li hiu qu. Thng qua rt nhiu chng trnh, d n ca cc B ngnh t Trung ng n a phng, c nhng chuyn giao tin b k thut cng ngh cho nhiu vng ng bo dn tc thiu s trong tnh nh chng trnh in nng lng mt tri, chng trnh p dng tin b k thut trong sn xut nng lm nghip, chng trnh tp hun, o to ngun nhn lc nng

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 27

    thn, Qua nhng kt qu t c cho thy ngi dn tng bc c nhng nhn thc nht nh v vic p dng tin b k thut nht l trong sn xut nng lm nghip. Tuy vy, mc l cha cao. Chnh v th nhu cu v cng tc chuyn giao khoa hc v cng ngh cn c tng cng v pht trin thm nhiu vn t vic t chc xy dng m hnh trnh din, t chc tham quan tp hun theo phng php ly nng dn dy nng dn ( chnh l xy dng c mt mng li cng tc vin cp c s c trnh chuyn mn v thc trch nhim bc u c th l s cp hay trung cp, hoc l nng dn sn xut gii, nng dn in hnh). Vic chuyn giao tin b k thut v cng ngh l rt cn thit trong giai on hin nay, nht l i vi ng bo cc dn tc thiu s. y l iu kin tt cc nng dn c iu kin tip cn v tuyn truyn, vn ng, p dng cc tin b k thut vo sn xut v i sng nhm tng bc thay i mt s l li tp qun canh tc c, lc hu v hiu qu thp.

    * Lin kt cung ng vt t, dch v u vo cho qu trnh sn xut tiu th

    y l hnh thc lin kt thng c tin hnh gia cc ca hng, i

    l, cng ty, doanh nghip, vi ngi nng dn. Ngi nng dn c t liu sn xut (t ai, sc lao ng,) h cn cc nguyn liu u vo l ging, phn bn, thc n, Khi thc hin mi lin kt ny, cc ca hng, i l, cng ty, s ng ra k hp ng hoc tha thun trc tip vi ngi nng dn hoc thng qua chnh quyn a phng. Qua hnh thc ny cc nh cung cp u vo s cung cp cc u vo ngi nng dn c vt t u vo v h sn xut. Nh vy, thng qua mi lin kt ny, cc nh cung cp vt t s bn c sn phm mnh sn xut ra v thu li li nhun cho c s, t chc, n v mnh. ng thi ngi nng dn li c u vo sn xut vi cam kt m bo s lng, cht lng, vt t u vo. Khi lin kt ny c thc hin u mang li li ch cho cc bn tham gia. T ngi nng dn s

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 28

    ch ng v cc ngun u vo v s yn tm sn xut hn. Mi lin kt ny c cc dng ch yu sau: - ng trc vt t, vn, h tr k thut, cng ngh, mua bn li nng sn: trong lin kt ny thng din ra gia cc ch th trc tip sn xut, kinh doanh l cc h, doanh nghip vi cc i tng h hay doanh nghip hoc vi cc trung tm, vin nghin cu ca cc trng i hc, cao ng, nh

    chuyn giao tin b cho doanh nghip, h sn xut kinh doanh. Hay l lin kt gia doanh nghip cho b con nng dn ng trc vt t sn xut, t ch ng ngun nguyn liu v bn thnh phm cho doanh nghip. Lin kt ny phn ln c th hin qua hp ng kinh t, mt phn l s tha

    thun ngm nh gia cc bn tham gia nhm m bo li ch hi ha gia cc bn tham gia lin kt.

    - Bn vt t, mua li sn phm: ph bin nht l lin kt gia doanh nghip bn chu vt t cho b con sn xut v cui v mua li sn phm. Thc hin tt lin kt ny s mang li nhiu li ch m doanh nghip y ch ng ngun nguyn liu sn xut v c mt th trng tiu th sn phm n nh. Cn nng dn c vn, vt t sn xut v yn tm khi c u ra cho sn phm. V d, lin kt gia nh my ng Lam Sn, u t ging, phn bn, t vn k thut sn xut cho b con trng ma, cui v thu mua ma nguyn liu t cc h nng dn, y l m hnh lin kt hiu qu. - Lin kt trong khu cung ng dch v u vo cho sn xut nng nghip. y l hnh thc lin kt thng c tin hnh gia cc tc nhn l t chc (hp tc x dch v), c nhn cung cp dch v nng nghip vi ngi nng dn. Khi sn xut nng nghip theo hng cng nghip ha, ngoi nhng t liu sn xut ch yu (t ai, sc lao ng,) h nng dn cn cn cc dch v phc v cho khu sn xut khc nh: khu lm t, khu chm sc, thy li.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 29

    Khi thc hin mi lin kt ny, cc t chc, c nhn cung ng dch v s ng ra k kt cc hp ng hoc tha thun lin kt vi ngi dn cung ng cc dch v u vo. Qua hnh thc ny cc nh cung ng u vo s cung cp cc dch v u vo ngi nng dn thc hin tt khu sn xut. Nh vy, thng qua mi lin kt ny, cc nh cung cp dch v s cung cp dch v cho ngi nng dn v thu li thu nhp cho c s, t chc, n v mnh. ng thi ngi nng dn li c dch v u vo sn xut vi cam kt t nh cung ng mang li nh m bo cht lng, ng thi v sn xut trong cc dch v u vo. Khi lin kt ny c thc hin u mang li li ch cho cc bn tham gia. T thc y sn xut nng nghip theo hng cng nghip ha, nht l trong thi i hin nay.

    *Lin kt trong tiu th sn phm

    Tiu th nng sn lun l ni lo ca ngi nng dn mi khi vo chnh v. Mi nm c vo lc chnh v thu hoch, c ma nng dn cha kp mng p n ni lo tiu th sn phm nng nghip. Chnh v th, nhu cu lin kt trong khu tiu th sn phm l mt nhu cu thit yu nhm mc ch bao tiu sn phm sn xut ra ca ngi nng dn. Trong mi lin kt ny ngi sn xut thng lin kt vi cc doanh nghip, c s tiu th sn phm, H s trc tip hoc gin tip (thng qua cc t chc chnh quyn) k kt hp ng hoc tha thun ming vi cc cam kt v s lng, cht lng, cung cp cc sn phm m mnh sn xut ra

    cho cc nh thu mua. Cn nhim v ca mi n v, t chc thu mua s phi bao tiu ht s lng nh cam kt vi ngi dn. Mi bn lin kt u mang li li ch cho nhau. Theo th li ch m ngi nng dn c hng l c bao tiu sn phm m mnh lm ra vi gi c n nh, gim thiu ri ro khi c ma mt gi. Gn vi n th nh sn xut cng s c ngun nguyn liu u vo n nh cho vic sn xut kinh doanh ca mnh. Trong ni dung lin kt ny, c bn l vy nhng ngoi ra n cn pht sinh nhiu

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 30

    vn . V d nh trong vic tiu th th gn vo trc trong khu sn xut th t chc n v tiu th c th ng trc mt phn chi ph u vo m

    bo nh sn xut s cung ng u vo cho mnh. Hay h s chuyn giao tin b k thut cho ngi nng dn, Ni chung, km theo mi ni dung lin kt th s km theo n nhng li ch chi ph m mi bn nhn c v b ra.

    2.1.6 Cc nhn t nh hng n lin kt trong sn xut v tiu th sn phm nng nghip

    2.1.6.1 T pha h nng dn Mt s nhng yu t tm l v t tng c vn n xu v bm r vo

    mi ngi nng dn Vit Nam: l tm l s ri ro, sn xut manh mn, nh l, ch yu l hnh thc t cung t cp, t u t v ph thuc nhiu vo

    t nhin, lun b m nh bi nhng ci nhn thin cn lun coi trng ci li trc mt m khng quan tm n uy tn lu di. Chnh v vy, gy ra nhiu kh khn trong pht trin sn xut nng nghip hng ho. Ngy nay, hnh thc k kt cc hp ng thay cho hnh thc tho thun bng ming nh trc y ang c s dng ph bin. Khng ch i vi cc hot ng ca nh nc m c cc doanh nghip cng p dng rt nhiu nhm mc ch trnh v hn ch tnh trng bi tn ca cc bn tham gia. Tuy vy, tnh trng ny vn xy ra do ngi nng dn cha hiu c lut hp ng v li ch lu di m cc hp ng tiu th, ng trc nng sn mang li. Nn nhiu doanh nghip tuy k kt cc hp ng tiu th t u v nhng khi c thu hoch th b con li bn ra ngoi nn doanh nghip li khng c nguyn liu ng thi nhiu chi ph u t lin quan u t cho

    sn xut khng thu li nn nhiu cnh d khc d ci. ng thi nhiu h cn khng chu thanh ton cho cc doanh nghip khi doanh nghip ng trc nguyn liu do vy nhiu doanh nghip ri vo tnh trng vn u

    t qu hn m khng thu hi ni. Do , gy nn nhiu mu thun gia cc h nng dn v doanh nghip. S bi tn ca nhiu h nng dn khin

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 31

    cho nhiu doanh nghip khng dm k kt cc hp ng lin kt trc vi cc h nng dn. Gy kh khn cho nhiu h nng dn thc hin ng hp ng v pht trin nng nghip ni chung trong vic u t cho pht trin

    sn xut v th trng tiu th sn phm. Ngy nay, Nh nc c nhiu chnh sch khuyn khch pht trin

    kinh t nng nghip. Trong , Nh nc cng rt ch trng n vic c

    cc cn b khuyn nng n tn cc h nng dn chuyn giao cc tin b khoa hc k thut nhng do nhiu nguyn nhn t chnh pha cc h nng dn nh: trnh hiu bit v tip thu, kh nng u t thp, quen vi tp qun sn xut nh l cho nn thng rt t cc h nng dn c th tip thu v s dng n trong sn xut. Chnh v vy, m mi lin kt trong pht trin kinh t nng nghip khng thc s bn cht v pht huy c hiu qu. Do , trong xu hng pht trin kinh t thi hi nhp ngi nng dn phi thay i cch ngh, cch lm theo kp vi nhng i mi mi lin kt trong sn xut v tiu th sn phm nng nghip thc s mang li ngha to ln trong pht trin kinh t ni chung v pht trin kinh t nng nghip ni ring,

    gp phn xo i gim ngho v ci thin i sng.

    2.1.6.2 T pha doanh nghip Doanh nghip vn lun theo ui mc tiu l ti a ho li nhun cho

    nn nhiu lc doanh nghip p gi cc h nng dn khi vo chnh v. Do , gy nn nhiu sc p cho cc h nng dn. Nhiu doanh nghip khng hot ng lin tc v n nh gy nn kh khn trong vic tiu th sn phm ca cc h nng dn. ng thi do vic k hp ng vi cc h nng dn trc v cho h nng dn tm ng trc cc nguyn liu u vo cho nn doanh nghip thng k mua sn phm ca h nng dn vi gi thp hn nhiu so vi gi thc t ngoi th trng, khi gi th trng thay i th gi k hp ng thay i khng kp thi, thng thay i chm. Tuy nhiu hp ng sn

    xut c k kt nhng cc doanh nghip khng theo st qu trnh sn xut ca cc h nng dn cho nn nhiu sn phm khng t yu cu v cht

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 32

    lng gy kh khn cho qu trnh tiu th, nhiu doanh nghip quy nh qu kht khe v mu m v cht lng sn phm nn nhiu lc sn phm ca h

    nng dn khng phm cht phi bn vi gi thp hn rt nhiu so vi gi thc t trn th trng.

    S phi hp gia doanh nghip v cc nh khoa hc, gia nh nc v doanh nghip cha thc s cht ch pht huy ht sc mnh tim n trong lin kt kinh t. Do vy gip cc doanh nghip vo cuc khng ch hot ng kinh t m cn tham gia thc y x hi pht trin th lun cn c s lin kt cht ch t pha cc h nng dn, nh khoa hc v nh nc.

    Bn cnh , gi c th trng bin ng lc tng, lc gim nh hng rt ln n s lin kt gia cc doanh nghip v h nng dn khi cha k hp ng mua bn t trc hoc k hp ng t trc. Khi gi bn ln cao m doanh nghip khng mua sn phm vi gi cao hn lc tho thun th h nng dn s bn sn phm ra ngoi cho cc t thng cc doanh nghip khc lm cho nguyn liu ca doanh nghip k hp ng vi nng dn b thiu. Hoc khi gi bn sn phm nng nghip trn th trng h thp th doanh nghip p nng dn bn vi gi thp tng li nhun cho doanh nghip lm cho ngi nng dn b thit thi v h khng tin vo s lin kt vi doanh nghip na. Yu t ny nh hng rt ln n li ch v quyn li ca doanh nghip cng nh ca c ngi nng dn lm cho hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip v h nng dn u c th b nh hng. Ngun vn ca doanh nghip dnh cho nghin cu, u t, pht trin th trng, u t cung ng nguyn vt liu cho cc h nng dn sn xut tham gia lin kt cn hn ch nn vic u t cho ngi nng dn cn gp nhiu kh khn, hn ch, lm cho mi lin kt vi ngi nng dn cn hn ch v lng lo. 2.1.6.3 T pha nh khoa hc Cc nh khoa hc, nh nghin cu l nhng ngi hiu v trc tip tip nhn, nghin cu cc tin b k thut tin tin mang li hiu qu cao

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 33

    trong pht trin kinh t. Tuy nhin, s vo cuc ca cc nh khoa hc trong pht trin kinh t nng nghip cn nhiu hn ch. Vai tr ca cc nh khoa

    hc rt quan trng trong mi lin kt. H chnh l nhng ngi trc tip

    chuyn giao cc tin b k thut, cng ngh cho cc h nng dn nng cao nng sut, cht lng, gim chi ph sn xut, tng gi bn v tng sc cnh tranh ca hng ho. Nhng cc nh khoa hc vn cha thc s nhit

    tnh tham gia v pht huy vai tr ln lao ca mnh trong qu trnh lin kt.

    Trong qu trnh pht trin kinh t thi k hi nhp th ngi nng dn rt cn c s gip nhit tnh t pha cc nh khoa hc trong vic nh hng cng nh phng php trin khai ng dng khoa hc k thut vo sn xut. Nhng mu thun xy ra trong lin kt gia doanh nghip v ngi nng dn v cc vn cht lng, mu m, chng loi sn phm. Tuy nhin vai tr, quyn li vt cht ca cc nh khoa hc, cc c quan nghin cu cha

    thc s cha r rng. 2.1.6.4 T pha Nh nc Nh nc c vai tr quan trng trong vic ng ra lm trng ti trong

    vic gii quyt cc tranh chp trong cc hp ng sn xut, tiu th. ng

    thi cc cp chnh quyn a phng c vai tr trung gian, l cu ni gia cc doanh nghip, cc h nng dn v cc nh khoa hc vi cc ch trng, chnh sch ca nh nc. Tuy vy, nhng ch trng a ra th ng nhng nhng

    hot ng trin khai vn rt tc. Thc t hin nay cho thy chnh quyn cc cp

    vn cha thc s vo cuc m vn cc chnh sch th ni. Trong cc hp ng lin kt kinh t th cha xc nh r trch nhim, rng

    buc, li ch gia cc bn tham gia lin kt nn dn n tnh trng km hiu qu trong lin kt. ng thi cc chnh sch kinh t cha thc s i st vi thc t

    pht trin sn xut, tiu th ti cc h nng dn m cn dng chung chung cha c th nn rt kh khn cho cc h nng dn trong vic vn dng vo sn xut cng nh tham gia lin kt.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 34

    Bn yu t trn nh hng trc tip n hiu qu ca hot ng

    lin kt trong sn xut v tiu th sn phm nng nghip. Do , mun c

    c s lin kt bn cht v mang li kt qu tt p th cn gii quyt tt cc vn trn.

    2.2 C s thc tin v mi lin kt trong sn xut v tiu th ch nguyn liu

    2.2.1 Tnh hnh lin kt v tiu th ch nguyn liu ca mt s nc trn

    th gii

    Lin kt trong sn xut v tiu th nng sn phm gia cc tc nhn c

    th din ra trong nhiu ngnh hng nng nghip. Thc t ca cc nc trn

    th gii cho thy y l m hnh em li li ch cho cc bn tham gia, c

    bit l h nng dn v m hnh ny nhanh chng lan rng cc nc ang

    pht trin in hnh nh l Trung Quc, Kenya... a/ Trung Quc Sn lng ch ca Trung Quc chim 25% sn lng ch ca th

    gii. Ti Trung Quc, lin kt trong sn xut v tiu th nng sn phm pht trin rt nhanh chng trong thi gian gn y. iu ny khuyn khch cc

    thnh phn cng, thng nghip tham gia nhiu hn nhm thc y sn xut

    nng nghip pht trin, to lin kt cht ch gia sn xut - ch bin v tiu

    th nng sn. Trung Quc gi l Kinh doanh sn nghip ho nng nghip. y l phng thc kinh doanh nng nghip kiu mi, trong nh nc

    phi hp vi cc x nghip v cc nh khoa hc trong cc khu tc nghip

    trc sn xut, trong sn xut v sau sn xut ca hng triu h nng dn,

    nhm hng vo th trng nng cao hiu qu kinh t sn xut thc hin

    nht th ho sn xut - ch bin - tiu th, a sn xut nng nghip pht

    trin theo hng quy m ho, chuyn mn ho v thm canh ho.

    C 4 hnh thc chnh ca sn nghip ho:

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 35

    Th nht, hnh thc doanh nghip ch bin gia cng l ch th: tc l

    doanh nghip tm kim th trng trong v ngoi nc ri thng qua hnh

    thc k hp ng, kh c, c phn... ri lin h vi nhn dn v vng sn xut nguyn liu. Trong doanh nghip cung cp cc dch v, thu mua nng

    sn nh hng sn xut cho nng dn. Nng dn m bo nguyn liu n

    nh cho doanh nghip sn xut. Nh nc to iu kin cho doanh nghip v

    nng dn vay vn, bo v li ch ca doanh nghip v nng dn trc cc

    thay i ca th trng nhm cho doanh nghip yn tm u t, ngi dn

    yn tm sn xut.

    Th hai, hnh thc hp tc x nng nghip l ch th: Cc t chc hp tc

    nng dn ng ra lin h vi cc doanh nghip gia cng ch bin, cc n v kinh

    doanh nng sn, mt khc tin hnh t chc nng dn sn xut h ng vai tr nh

    chic cu ni lin kt ngi dn v doanh nghip ch bin, tiu th vi nng dn.

    Th ba, hnh thc hip hi nng dn chuyn nghip: y l hnh thc

    chia s thng tin, h tr nhau v tin vn, k thut sn xut, tiu th... Gia

    cc h gia nh trn c s t nguyn cng c li.

    Th t, hnh thc mt xch ca th trng bn bun: hnh thc ny

    ht nhn trung tm l cc ch bun bn, cc cng ty thng mi nng sn.

    Tc l cc ch cng ty ny tc ng hng dn nng dn sn xut cc mt

    hng ring bit, t hnh thnh cc khu chuyn canh cung cp u vo cho

    kinh doanh ca mnh.

    b/ Kenya Kenya l nc sn xut ch ng th t trn th gii vo nm 2006.

    y, ch l ngun i ngoi t m Kenya kim c. Vo nm 2002, ch

    chim khong 20% GDP nng nghip ca Kenya. Sn xut ch ca Kenya

    c m rng vi tc nhanh. Nm 1963, Kenya sn xut c 18 tn

    v n nm 2000 sn xut c 260.000 tn v t c 350.000 tn vo

    nm 2005. C c nng sut v sn lng cao nh vy l do nh nc

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 36

    Kenya to mt bng cho cc doanh nghip sn xut v ng gi sn phm,

    tng din tch trng ch cho nng dn, quy hoch dn in i tha, nh

    hng chuyn dch ph hp, gii thiu cho nng dn cc m hnh sn xut

    mi hiu qu cao...Cng vi nhng chnh sch khuyn khch gip doanh

    nghip yn tm u t, nng dn yn tm sn xut...V d: Chnh sch khi

    doanh nghip ng vn do nng dn mt ma cha tr c n, chnh sch

    khu tr thu VAT, u vo cho sn phm, chnh sch lin kt sn xut bao

    tiu vi nng dn.

    doanh nghip gn b lu di vi nng dn nh nc to iu kin

    cho doanh nghip p dng c ch li vi nng dn (vic ny c th thc hin trc khi nh thu thu nhp), ng thi cho php doanh nghip thnh lp qu h tr ri ro do thin tai v rt gi. Doanh nghip ngoi vic s dng

    thnh tu khoa hc v cng ngh chung ca x hi, h cn mua cc nghin

    cu khoa hc ca cc t chc v c nhn trong nc v nc ngoi, nhm t

    hiu qu cao trong sn xut v kinh doanh ca mnh.

    2.2.2 Tnh hnh thc hin lin kt trong ngnh ch Vit Nam

    2.2.2.1 Tnh hnh sn xut ch Vit Nam

    Vit Nam bt u sn xut ch hn 3000 nm trc y. Sau khi chim

    ng ng Dng, thc dn Php a cy ch vo t cui th k 19.

    Nc ta c nhiu iu kin thun li pht trin ch v ngnh ch tr

    thnh ngnh hng tiu th trong nc v xut khu quan trng. Trong qu

    trnh pht trin, tuy khng trnh khi nhng thng trm ca th trng do s

    ci cch kinh t ca Vit Nam ni ring v ca mt s nc trn th gii ni

    chung, nhng cho n nay ngnh ch ca Vit Nam vn tn ti v vng bc

    trn con ng pht trin.

    Hin c nc ta c 35 tnh thnh trng ch vi tng din tch 131.500ha,

    phn nhiu cc tnh trung du min ni pha Bc, Bc Trung b v Ty

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 37

    Nguyn. Hng nm, Vit Nam xut khu ch t trn di 100 triu USD.

    n nay Vit Nam xut khu ch sang 107 nc, ng th 7 v sn

    lng, ng th 6 v khi lng xut khu. Mc d vy, sn phm ch Vit

    Nam cha c thng hiu trn th gii.

    (Ngun: www.agro.gov.vn) Hnh 2.1 Din tch v sn lng ch Vit Nam giai on 1995 2007

    Vit Nam ch bin c khong 15 loi ch khc nhau, tuy nhin

    xut khu phn ln vn l ch en (gn 60%), cn li l ch xanh v mt s t cc loi ch khc. Mt s cc loi ch ca Vit Nam c a chung trn th

    trng th gii l ch Long, ch en, ch li. Tuy nhin, hin gi ch xut khu ca Vit Nam vn mc thp so vi sn phm cng loi ca cc nc

    trn th gii. n gi xut ch ca Vit Nam ch bng 55 - 70% so vi gi

    xut ca nhiu nc tu theo mt hng ch.

    Nguyn nhn khin cho gi ch xut khu ca Vit Nam thp l: th

    trng ch xut khu ca Vit Nam cha tht s n nh, do cht lng ch

    khng cao v c bn di dng nguyn liu l chnh. Vic xy dng

    thng hiu cho ch cng cha c quan tm. Ch mi gn y, ch ca

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 38

    Vit Nam mi c cc nh nhp khu bit n vi biu tng ch ba l - tn

    giao dch ca Vinatea.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 39

    Bng 2.1 Lng xut khu v kim ngch xut khu ch Vit Nam giai on 2002 2007

    Lng xut khu Kim ngch xut khu Nm

    S lng tn) Tc tng (%) Gi tr (nghn USD) Tc tng (%) 2000 55.66 - 69.61 -

    2001 68.22 22,56 78.41 12,64

    2002 74.81 9,67 82.52 5,25

    2003 60.0 -19,80 60.0 -27,29

    2004 98.22 63,70 93.0 55,00

    2005 87.92 -10,49 96.93 4,23

    2006 102.8 16,92 108.0 11,42

    2007 112.0 8,95 130.0 20,37

    (Ngun: www.agro.gov.vn) Tnh hnh xut khu ch ca Vit Nam c nhiu bin ng. Nm 2003 l

    nm khng hong nht ca ngnh ch Vit Nam. Lng xut khu ch t 60.000 tn, gim so vi nm 2002 n tn gn 20%. Cng vi kim ngch xut khu cng gim mnh (gim n hn 27%). Nhng n nm 2004 cng l nm ngnh ch c khi phc li mt cch nhanh chng. Lng xut khu

    t n 98.220 tn, kim ngch xut khu tng ln 55% so vi nm 2000.

    2.2.2.2 Ch trng chnh sch ca ng v Nh nc v pht trin mi lin kt trong sn xut v tiu th sn phm nng nghip Trong nhng nm qua, ng v Nh nc ta c ch trng, chnh sch thc y s lin kt gia c s ch bin vi ngi sn xut nguyn liu nng nghip nh: Ngh quyt 06 NQ/TW ngy 10/11/1998 ca B Chnh Tr khi bn v pht trin kinh t trang tri ch r: ch trng lin kt gia doanh nghip Nh nc v thnh phn kinh t khc. y mnh chuyn dch c cu kinh t, gn vi cng nghip ch bin ngnh ngh, gn sn xut vi tiu th hnh thnh lin kt cng nghip, nng nghip, dch v v th trng nng thn xy dng nng thn mi. Nh nc cn c chnh

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 40

    sch khuyn khch pht trin hnh thc kinh t trang tri gia nh cng nh cc hnh thc kinh t khc ca h gia nh. c bit khuyn khch cc h nng dn, cc trang tri gia nh v cc thnh phn kinh t khc lin kt vi nhau, hnh thnh cc t chc, cc hnh thc kinh t hp tc m rng quy m sn xut, thu ht v h tr cc h gia nh cn kh khn. Ngh quyt 09/2002/NQ CP ca Chnh ph cng khuyn khch cc doanh nghip kinh doanh v ch bin, thng mi thuc cc thnh phn kinh t m rng din tch k hp ng tiu th nng sn vi hp tc x hoc k trc tip vi nng dn, gn kt cho c sn xut vi ch bin v tiu th sn phm trong nc v xut khu.

    Ti vn kin i hi i biu ton quc ln th IX ca ng khi bn v chnh sch pht trin nng nghip, nng thn cng nhn mnh: cn nhn rng m hnh hp tc gia cng nghip v nng nghip, doanh nghip, Nh nc vi h nng dn. Doanh nghip nh nc v h nng dn phi lin

    kt vi nhau thnh hip hi bo v li ch ca mnh v h nng dn, khng xy ra tnh trng cnh tranh khng lnh mnh (tranh mua, tranh bn) gia cc doanh nghip nh nc, . C th ho tinh thn Ngh quyt i hi ln th IX ca ng, hi ngh ln th 5 Ban Chp hnh TW ng (Kho IX), trong ch trng v pht trin kinh t tp th cng nhn mnh: thc hin rng ri vic k kt hp ng trc tip gia doanh nghip ch bin v tiu th sn phm nng lm ng nghip vi nng dn qua hp tc x. Cc doanh nghip cung ng vt t, phn bn, thc n chn nui, hng dn cc quy trnh k thut v thu mua sn phm cho hp tc x theo hp ng di hn i vi sn phm c khi lng ln. Nh nc c ch u i doanh nghip ny, khuyn khch nng dn v hp tc x nguyn liu mua c phn, tr thnh nhng c ng ca cc doanh nghip ch bin nng lm sn v thc hin lin kt gia cc khu sn xut, ch bin, tiu th gia cc thnh phn kinh t, to iu kin nng dn v cc hp tc x tham gia c phn ngay t u vi cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t vi nng dn. Doanh

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 41

    nghip h tr vn, chuyn giao k thut, tiu th sn phm do nng dn lm ra vi gi c hp l. Ngy 24 thng 6 nm 2002, Th tng Chnh ph k Quyt nh s 80/2002/Q - TTg khuyn khch tiu th nng sn hng ho thng qua hp ng gia doanh nghip vi nng dn. Theo quyt nh ny, Nh nc khuyn khch cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t k kt hp ng tiu th nng sn hng ho vi ngi sn xut nhm gn sn xut vi ch

    bin v tiu th nng sn hng ho vi ngi sn xut nhm gn sn xut vi ch bin v tiu th nng sn hng ho pht trin sn xut n nh v bn vng. Cc doanh nghip k kt hp ng tiu th nng sn vi ngi sn xut s c Nh nc h tr v t ai, u t, tn dng, chuyn giao tin b k thut v cng ngh, th trng v xc tin thng mi. Quyt nh s 80/2002/Q TTg ca Chnh ph l kt qu ca qu trnh tng kt thc tin sn xut v tiu th nng sn hng ho ca cc doanh nghip v a phng din ra t nhng nm trc. 2.2.2.3 Tnh hnh thc hin lin kt trong ngnh ch Vit Nam * Cng ty ch Mc Chu

    Cng ty ch Mc Chu tin thn l nng trng Mc Chu. Cng ty ch Mc Chu ngi sn xut ch bao gm 3 i tng ch yu. l, cng nhn vin ang lm vic cho cng ty; cc h nng dn trong vng; cc trang tri sn xut ch. Mi lin kt gia h vi cng ty da trn c ch khon sn xut v kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty. Vi iu kin l t nguyn nhn vn ch; bt buc phi trng v chm sc theo quy hoch v quy trnh ca cng ty a ra, khng t thay i thit k vn ch, cng khng c t thay i cy trng; c kinh nghim trng; cam kt bn ton b sn phm ch bp ti v cht lng theo yu cu ca doanh nghip; gi c c tho thun t u nm. C ch lin kt chnh l chia s li ch; t nguyn v bt buc. Cng ty cung ng trc phn bn ti thiu t 20 25% gi tr sn xut ch bp ti,

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 42

    ngoi ra dng hnh thc thng khuyn khch v chia s li ch. T nguyn v bt buc, t nguyn tham gia nhn khon, ng thi t nguyn cam kt v chia s li ch, t nguyn cam kt thc hin cc quy nh bt buc do ch s hu t a ra. ng lc chi phi lin kt gia ngi nhn khon vi doanh nghip l li ch vt cht thu c t hai pha. Ngoi ra vi cc h nhn khon th nhn khon cn l vic lm, v t vic lm thng xuyn dn n thu nhp thng xuyn v i sng n nh. * Cng ty TNHH HaiYih l cng ty 100% vn nc ngoi ca i Loan Qua hn 5 nm hot ng cng ty ngy cng trng thnh v mi mt, thng hiu ch Haiyih - Cu t khng ch nc ngoi bit n m ngay c trong nc v a phng rt gn gi v quen thuc. Nhng thnh tch ca cng ty trong cc nm qua khng tch ri s ng hnh, hp tc ca 226 h sn xut trn a bn, cng ty trin khai m rng vng nguyn liu ch bp ti qua hp ng u t v bao tiu sn phm theo Quyt nh 80/2002/TTg ngy 24/06/2002 ca Th tng Chnh ph v chnh sch khuyn khch tiu th hng ho nng sn thng qua hp ng c 140 ha. u t th nghim cho 9 h ngi ng bo dn tc ti x Sa, huyn Lc Dng khong 5ha; hin nay ch pht trin tt v ha hn mt vng th nhng ph hp vi cc ging ch cnh i Loan. Ban gim c cng ty cng rt quan tm n i sng ca cc h dn tham gia hp ng vi cng ty, ng thi to mi iu kin thun li cc h sn xut

    vi nng sut v cht lng cao nht. Xy dng chnh sch u t hp l nh cng ty u t cy ging, trong nh nc h tr 50% kinh ph tin cy ging, 50% cn li cng ty ng trc v s tr dn trong khong 3 nm khi thu mua ch bp ti, chu k thu hi ch i Loan t khong 50 55 ngy mt t. Cng ty ng trc phn v c, thuc bo v thc vt v s thu hi khi mua ch bp ti, ring phn hu c vi sinh hng nm t chc bn lt 2 ln, cng ty s dng phn d v phn covc th s phn b tr dn trong 3 t thu hi. Nh vy ngi dn c

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 43

    qu t sn xut ch phi u t cng chm sc, lm c, xt thuc, ti v ton b quy trnh c cn b ca cng ty theo di, hng dn v chu trch nhim trc mi h. Bn cnh , cng ty ch ng gip ngi dn hi ch nhm m bo thu hi ng lt, ng ngy, ng k thut, chi ph thu hi 32.000 ng/ngi/ngy, bnh qun mi ngi hi khong 12kg ch bp ti; n gi thu hi l 2.660 ng/kg, nhng cng ty ch tr tin thu hi vi ngi dn l 2.000 ng/kg. n gi thu mua ch bp ti Long l 35.000 ng, cc loi ch khc l 16.000 ng/kg v nng sut bnh qun t t 12 n 15 tn/ha/nm.

    * Yn Bi, cng ty c phn ch Lin Sn vn tr vng v pht trin tr thnh hin tng trong gii sn xut, kinh doanh ch Yn Bi. Vn ln bng s nhy bn, bc vo nm 2007 mc d trong nhng thng u nm c nhiu yu t bt li cho Cng ty nh: thi tit khc nghit, hn hn, nng nng ko di, su bnh pht sinh khng thun li cho sinh trng v pht trin ca cy ch. Cng ty lun cho rng Doanh nghip cn c s lin kt cht ch vi nh nng, nhanh nhy nm bt tm u ra cho cng ty, u t cng ngh tt s c gi bn tt, chnh l b quyt ca s thnh cng. Lin kt cht ch vi vng nguyn liu. C th khng nh s thit lp mi lin kt cht ch gia ng b Cng ty vi ng b th trn Nng trng Lin Sn v chnh quyn, nhn dn cc x v vng ln cn trong t chc thu mua nguyn liu ch tuyt Shan cng l mt trong nhng yu t quan trng lm nn thnh cng. Chnh v vy, trong iu kin cnh tranh gay gt, nhng vng nguyn liu ca Cng ty vn t b nh hng. Cng ty xy dng phng n lin kt vi cc x, th trn trong vng nguyn liu, k hp ng bao tiu sn phm vi 638 h lm ch trong v ngoi a bn theo quyt nh 80/CP ca Chnh ph, trong c 201 h nhn khon vn ch Ngh nh 01/CP ca Chnh ph. ng thi, cung ng vt t, phn bn, thuc tr su, hng dn k thut thm canh, thu hi cho nng dn nhm m bo cht lng sn phm theo yu cu ca khch hng v cn u t h tr cho cc h c phn hu c bn cho ch, xy dng b cha nc trn i c nc cho chm sc v

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 44

    phng tr su bnh. Doanh nghip cn lin kt vi th trn Nng trng Lin Sn v x Sn Lng chuyn i c cu ging ch, trng, ci to din tch ch ging c v trng mi 116ha ch Bt Tin v Phc Vn Tin trong vng 3 nm (t 2004 2006) theo chng trnh h tr ca tnh v huyn. Qua y ta thy, t khi c quyt nh 80 ca Chnh ph hu ht cc hnh thc lin kt pht trin ch u cho hiu qu kinh t cao. c bit l trong khu ch ng v nguyn liu ca cc n v. Trong tng lai cc hnh thc lin kt trong sn xut, ch bin v tiu th ch s cn pht trin rt mnh.

    Ch l mt trong nhng mt hng nng sn c sn lng v kim ngch xut khu ln. V vy nhm pht trin vng nguyn liu ch bn vng, nhiu m hnh lin kt c xy dng v a vo sn xut.

    * M hnh dy chuyn sn xut ch xut khu ti Vnh Tng, Vnh Phc Thng 11/2009, Trung tm Khuyn cng v t vn pht trin cng

    nghip (x Yn Lp, Vnh Tng) phi hp vi Cng ty Trch nhim hu hn Thng mi xut khu Phng Nam t chc hi ngh gii thiu m

    hnh dy chuyn sn xut ch xut khu. Tng mc u t ca m hnh l 8.818 triu ng, bao gm xy dng

    xng sn xut, nh kho, mua sm thit b my mc v vn lu ng. Trong Trung tm khuyn cng h tr 110 triu ng cn li l vn ca cng ty Trch nhim hu hn Thng mi xut khu Phng Nam. Dy chuyn sn

    xut ch xut khu ca Cng ty Phng Nam l dy truyn khp kn vi cc loi my mc thit b cng ngh hin i nh: My sng vi, sng rung, sng rt, sng tch cng, Ht u s, Qut phn cp, My tch phn loi, My TC senvec cng sut thit k 1000 tn/ nm. Sn phm l cc loi ch xanh v ch en gm cc chng loi: ch OP, ch FBOP, ch P, ch PS, ch BPS ch yu l xut sang cc nc Trung ng v mt s nc chu u.

    Hiu qu ca dy chuyn sn xut ch xut khu l tng nng sut, sn phm c cht lng cao, gi thnh thp, nng cao tnh cnh tranh ca sn

    phm ch cng loi, tit kim thi gian, nhn cng, a dng ha cc loi sn

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 45

    phm; em li hiu qu kinh t cao cho n v sn xut, gp phn gii quyt vic lm cho 50 lao ng.

    * M hnh sn xut ch tnh Thi Nguyn Cy ch c xc nh l cy hng ha mi nhn trong nn sn xut

    nng nghip ca tnh Thi Nguyn. i vi huyn i t - Cy ch cng chnh l cy mi nhn trong sn xut nng nghip v vic xy dng m hnh sn xut thm canh ch gn vi c s ch bin t hiu qu kinh t cao l mt trong nhng mc tiu ln t ra i vi a phng ny.

    Thuc vng ni trung du, huyn i T c nn kinh t nng nghip l chnh, trong cy ch l cy c din tch th 2 sau cy la v l cy s 1 trn vng t i ni ny. pht trin kinh t ca huyn theo hng Cng nghip ha - Hin i ha nng nghip nng thn, th c th ni cy la ch m bo an ton lng thc, cn pht trin sn xut ch l hng i va khai thc c tim nng t ai ca huyn min ni trung du, va gii quyt vic lm v tng thu nhp cho nng dn. Bn canh vic pht trin ch thnh cc vng nguyn liu tp trung a cng ngh ch bin vo s gp phn cng nghip ha nng nghip v nng thn, chuyn dch c cu kinh t ca huyn theo hng gim t trng nng nghip, tng t trng cng nghip v dch v.

    Tuy nhin, theo thng k ca huyn, n thng 10/2009, i T c 5000ha ch, trong din tch ch kinh doanh chim gn 4600ha nhng nng sut thp,cht lng ch khng n nh. Vic trin khai d n: Xy dng m hnh sn xut thm canh ch gn vi c s ch bin t hiu qu kinh t cao chnh l c s v l n by quan trng huyn i T pht huy tim nng, li th, a ngnh sn xut ch thnh ngnh sn xut mi nhn ca huyn,

    gp phn xa i gim ngho, tin ln lm giu cho nng nghip nng thn

    vng ni ca huyn. D n Xy dng m hnh sn xut thm canh ch gn vi c s ch

    bin t hiu qu kinh t cao ti huyn i T thuc chng trnh Xy dng m hnh ng dng v chuyn giao khoa hc cng ngh phc v pht trin

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 46

    kinh t x hi nng thn min ni giai on t nay n nm 2010 do B Khoa hc & Cng ngh lm ch qun chng trnh; UBND tnh l ch qun d n v Cng ty C Phn Xut nhp khu Thi Nguyn l n v ch tr, c tng kinh ph thc hin l 4 t 350 triu ng. Mc tiu ca D n l Xy dng vng ch nguyn liu c nng sut cao, cht lng tt, to ra cc loi sn phm c cht lng, c mu m, kiu dng cng nghip cho ring mnh, gn kt vng nguyn liu vi ch bin, tiu th sn phm. Bn a phng ca huyn i T nm trong D n l La Bng; Hong Nng; Ph Thnh v Ph Cng. Quy m ca D n l p dng cc tin b k thut xy dng m hnh thm canh 100ha ch trung du c nng sut t 7 tn/ha ln 9 tn/ha sau D n; xy dng m hnh 50ha trng thm canh v trng ci to thay th t vn ch trung du gi ci bng ging ch LDP1 v h thng ti bng vi cm tay, t nng sut 3,5 tn/ha ch 3 tui; 10 tn/ha ch 8 tui; Xy dng m hnh vn nhn ging ch quy m 10 vn bu/nm va hun luyn, o to ngi sn xut k thut nhn ging ch, ng thi hnh thnh m hnh dy chuyn thit b ng b ch bin ch xanh c cng sut 1 tn/ngy v p dng k thut ci tin trong cng ngh ch bin ch xanh nng cao cht lng, p ng nhu cu th trng.

    C th ni y l D n gn kt gia 4 nh: Nh nc, Nh khoa hc, nh Doanh nghip v nh Nng trong lnh vc nng nghip nng thn, nhm

    nng cao gi tr hng ha nng sn, thu nhp i sng ca ngi dn. Do vy i hi cao hn na vai tr cng nh kh nng ca Cng ty i vi D n. D n Xy dng m hnh sn xut thm canh ch gn vi c s ch bin t hiu qu kinh t cao ti huyn i T trin khai thc hin c 3 nm. y chnh l c s quan trng i T thc hin thnh cng mc tiu trng

    thm canh ging ch mi thm 500ha; tng nng sut sn lng ch t 33.300 tn ln 37.500 tn/nm vo nm 2010.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 47

    2.3 Mt s cng trnh nghin cu c lin quan n ti - Lin kt kinh t thng qua hp ng gia ngi sn xut ma

    nguyn liu v cng ty ma ng Ho Bnh ca Ng Th Thu (2004), ch ra nhng vn lin kt thng qua hp ng gia ngi sn xut nguyn

    liu v cng ty ma ng Ho Bnh. Tc gi chng minh c s lin kt gia nhng ngi sn xut ma nguyn liu v cng ty ma ng Ho Bnh

    l ph hp v ng n trong lnh vc sn xut ma ng. Khng nh s ng gp tch cc ca n i vi s pht trin ca ngnh ma ng ca Ho

    Bnh ni chung, cng ty ma ng v nhng h nng dn sn xut ma nguyn liu ni ring. Tuy nhin tc gi cha ch ra c c th v kt qu

    lin kt t c ca nhng h lin kt vi cng ty ma ng Ho Bnh. - Nghin cu cc m hnh lin kt gia sn xut vi ch bin, tiu th sn phm ch trn a bn huyn Thanh Ba - tnh Ph Th ca tc gi Quyn Mnh Cng (2006). Tc gi a ra 2 m hnh lin kt l lin kt thng qua hp ng kinh t v lin kt theo hnh thc truyn thng gia cc cng ty ch bin vi cc h nng dn sn xut ch bp ti. Tc gi khng nh vic lin kt trong sn xut ch Thanh Ba mang li thu nhp hn so vi khng lin kt

    cho c ngi sn xut ch bp ti v cc cng ty ch bin. Tuy nhin tc gi cha ch r c c ch v cc iu khon lin kt trong hp ng i vi 2 hnh thc lin kt thng qua hp ng. Hn na, tc gi cha a ra c kt qu thc hin hp ng ca nhng h nng dn trng ch i vi cc cng ty.

    - Nghin cu mi lin kt sn xut tiu th rau an ton trn a bn thnh ph H Ni ca tc gi L Vn Lng (2008) cho rng: lin kt trong sn xut tiu th rau an ton l cn thit lm tng gi tr, gim ri ro cho cc tc nhn tham gia. Phn ln cc mi lin kt gia cc tc nhn l t do v hp

    ng ming, phn ng cc tc nhn khc ngoi hp tc x thu gom rau an ton cho rng hp ng bng vn bn phc tp v khng cn thit trong sn xut rau an ton. Tc gi cng ch ra vic phn chia li ch gia cc tc nhn cha cho s hi ho, ngi sn xut lun nhn c li ch thp nht. Mi hnh thc lin kt

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 48

    c mc ph hp v mang tnh cht php l khc nhau, yu cu nhng iu kin khc nhau nhng u mang li hiu qu thit thc thc y sn xut v tiu

    th rau an ton. Tuy nhin tc gi qu cp n knh tiu th v rau an ton

    cha tp trung su phn tch v cc hnh thc lin kt. - Lin kt kinh t gia cc h nng dn vi cc doanh nghip nh nc ca tc gi Trn Vn Hiu (2005). Tc gi ch ra rng lin kt gia cc h nng dn v cc doanh nghip nh nc chnh l to lp sc mnh tc ng, h tr, gip cho kinh t h nng dn chuyn sang sn xut hng ho theo hng th trng. Nhng tc gi cha a ra c li ch thc s ca cc bn khi tham gia lin kt. Tm li: cc nghin cu trc y cha tp trung i su phn tch hiu

    qu ca mi lin kt hoc cha a ra v phn tch c li ch ca cc tc nhn khi tham gia vo mi lin kt c bit l li ch ca ngi nng dn khi tham gia lin kt, li ch ca doanh nghip, li ch ca ngi trung gian, hoc ch i su phn tch li ch mt m hnh lin kt, hn na cc ti trn ch yu tp trung vo phn tch mi lin kt trong sn xut cy trng 1 v, nn

    cha cp n mi lin kt v sn xut v tiu th ch ca doanh nghip trn a bn tnh Tuyn Quang.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 49

    3. C IM A BN NGHIN CU V PHNG PHP NGHIN CU

    3.1 c im cng ty v vng nguyn liu ca cng ty ch Sng L Tuyn Quang

    3.1.1 Thng tin chung v Cng ty ch Sng L

    Tn cng ty: Cng ty ch Sng L

    Tn giao dch: Song Lo Tea Company

    Tr s chnh ti: X Kim Ph, huyn Yn Sn, tnh Tuyn Quang. in thoi: 027. 3872 335 Fax: (84-27) 3872 517 E-mail: [email protected] Logo: Song Lo Tea Company (Cng ty ch Sng L)

    Quyt ng thnh lp: S 868/Q UB ngy 15 thng 10 nm 1997 C quan k quyt nh thnh lp: y Ban Nhn dn tnh Tuyn Quang. Giy php ng k kinh doanh: S 111999 ngy 27 thng 6 nm 1998 C quan cp: S K hoch v u t tnh Tuyn Quang. M s thu ca doanh nghip: 5000128834 Vn u t: 5.528.000.000 ng

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 50

    S ti khon tin Vit Nam: 4211010002 Ti ngn hng: Nng nghip v pht trin nng thn tnh Tuyn Quang S ti khon tin ngoi t: 422101370002 Ti ngn hng: u t v pht trin tnh Tuyn Quang Lnh vc sn xut kinh doanh: cn c vo giy chng nhn ng k

    kinh doanh s 111999 ngy 27 thng 6 nm 1998 do S K hoch v u t tnh Tuyn Quang cp th cng ty hin ang hot ng cc ngnh, ngh kinh doanh sau: - Qun l, sn xut, kinh doanh, xut khu cc sn phm ch.

    - T chc sn xut v cung ng vt t k thut phc v sn xut ch.

    - Sn xut vt liu xy dng. - Thi cng cc cng trnh xy dng phc v i sng.

    3.1.2 Khi qut v qu trnh hnh thnh v pht trin ca Cng ty

    Cng ty Ch Sng L, tin thn l Nh my Ch Tuyn Quang, c thnh lp t nm 1982, n nay tr thnh mt doanh nghip c uy tn trn th trng trong nc v quc t. lm c iu , tp th cn b cng nhn vin Cng ty n lc khng ngng, vt qua mi kh khn th thch bng lng quyt tm v tr sng to.

    T nhng nm u vi thit b k thut th s, sn lng ch hn ch, cht lng ch cha cao, th n nay cc sn phm ca Cng ty Ch Sng L c mt uy tn trn th trng v chim c nim tin ca ngi tiu dng. c bit nm 2008 Cng ty c B Cng Thng la chn v cng nhn l mt trong nhng doanh nghip xut khu c uy tn. T nm 2001, a dng ho sn phm v lm cho sn phm c sc cnh tranh trn th trng, Cng ty u t dy chuyn ch bin ch xanh cc loi, cng sut 30 tn nguyn liu/ngy, nng tng cng sut ch bin c ch xanh v ch en ca Nh my n nay t trn 60 tn/ngy. Bn cnh , Cng ty tin hnh ci tin, thay th mt s thit b gp phn nng cao cht lng sn phm ch en

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 51

    xut khu. C th, u t hc ho t nhin thay my ho; u t mt s my sng phn loi nng cao nng sut sng cng nh cht lng sn

    phm; ci tin mt s my ct, b ch Khng ch dng li khu u t v dy chuyn cng ngh, u nm

    2005 Cng ty Ch Sng L a vo p dng quy trnh qun l cht lng theo tiu chun quc t ISO 9001 2000 v quy trnh qun l an ton thc phm theo tiu chun HACCP trong cng nghip ch bin ch. Cui nm 2005, sn phm ca Cng ty c t chc Intertek (M) cp chng nhn t tiu chun. S u t ng hng v c trng tm gip cho cc sn phm ca Cng ty c cht lng n nh, m bo an ton thc phm v gi c uy tn vi khch hng. Sn phm lm ra n u tiu th ht n , c bit sn phm ca cng ty c xut khu sang cc th trng nh: Nga, Pakistan, Srilanka, c, Anhv c ngi tiu dng yu thch nh gi cao. Do xc nh c cht lng ch l khu then cht t khng nh thng hiu ch Sng L trn th trng trong nc v quc t, Cng ty t chc trin khai ng lot cc gii php nh: pht trin cy ch, tn dng vng nguyn liu ca dn, ng thi c cn b k thut ph trch tng vng nguyn liu, hng dn b con cch trng chm sc v thu hoch ch ng quy trnh k thut. Bn cnh , Cng ty lun tr trng i mi cng ngh ch bin, pht trin dch v phc v, ng dng tin b khoa hc k thut trong qun l... tt c ch nhm mt mc ch duy nht l nng cao cht lng v uy tn thng hiu ch Sng L.

    C th ni, vi tt c n lc v quyt tm ca tp th cn b cng nhn vin, Cng ty Ch Sng L ang ngy cng c nhiu bc pht trin ng k, khng nh mt thng hiu ch trn vng t Tuyn Quang giu truyn thng cch mng.

    3.1.3 Tnh hnh t chc b my qun l ca Cng ty ch Sng L H thng t chc qun l ca cng ty c thc hin theo s 3.1:

  • Tr

    ng i

    h

    c N

    ng

    ngh

    ip

    H

    Ni

    Lu

    n v

    n thc

    s

    ki

    nh

    t n

    ng

    ngh

    ip

    ............. 52

    Gi

    m c

    c

    ng

    ty

    Ph

    gim

    c ph

    trc

    h Ph

    gi

    m

    c ph

    trc

    h

    Nn

    g n

    ghi

    p C

    ng

    ngh

    ip

    H

    nn

    g d

    n

    Phn

    g k

    hoc

    h

    Phn

    g k

    th

    ut

    Phn

    g k

    to

    n

    t

    i ch

    nh

    Phn

    g li

    n

    doan

    h Ph

    ng

    t chc

    ,

    vn

    ph

    ng

    X

    ng

    Tn

    Ph

    on

    g Qu

    n

    c nh

    m

    y

    ch

    Sn

    g L

    i

    s

    n x

    ut

    ngu

    yn

    li

    u

    X n

    ghi

    p cu

    ng n

    g vt

    t

    X n

    ghi

    p d

    ch v

    i sn

    g

    B

    phn

    ngh

    ip

    v

    X

    ng

    SX ph

    n

    B phn

    dch

    v

    Ng

    nh

    BTP

    Ng

    nh

    HTP

    Ng

    nh

    phc

    v

    B phn

    ngh

    ip

    v

    B phn

    dch

    v

    X

    ng

    SX bi

    a

    Ngi

    la

    o

    ng

    S

    3.1

    S

    b m

    y t

    ch

    c l

    nh o

    c

    a c

    ng ty

    ch

    Sn

    g L

    Tu

    yn

    Qu

    an

    g

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 53

    Ban gim c Cng ty gm c 3 ngi (1 gim c, 2 ph gim c ph trch nng nghip v ph trch cng nghip), c 5 phng ban nghip v, 1 nh my sn xut ch, 1 xng ch bin ch en bn thnh phm, 12 i sn xut v 2 x nghip trc thuc. Vi hnh thc t chc b my qun l ny, s phi hp chc nng gia cc phng ban, di chuyn nhn s, ti nguyn trong Cng ty l rt tt. Ban gim c nhn thng tin v iu hnh trc tip cc n v sn xut, cc phng

    ban gip vic xut tham mu cho gim c v trc tip ch o v mt nghip v cho cc n v. Da vo cch t chc, qun l sn xut nh trn, cng tc ch o khng b chng cho, tip nhn v x l thng tin nhanh, p ng c yu cu qun l t chc sn xut. 3.1.4 iu kin sn xut kinh doanh

    3.1.4.1 Tnh hnh c s vt cht k thut ca cng ty

    hot ng sn xut kinh doanh ca cng ty c thc hin ng quy trnh v m bo hiu qu th c s vt cht l yu t v cng quan trng. Gi tr c s vt cht ca cng ty n cui nm 2009 c th hin qua bng 3.1.

    Bng 3.1 Gi tr ti sn c nh ca cng ty nm 2009

    Gi tr cn li sau khu hao TT Phn loi TSC

    Nguyn gi

    (triu ng) Gi tr (triu ng)

    C cu (%)

    1 Nh ca, vt liu kin trc 9.734 6.230 56,22

    2 My mc, thit b 4.783 1.749 15,78

    3 Phng tin vn ti 1.240 580 5,23

    4 Thit b dng c qun l 289 93 0,84 5 Gi tr vn ch 6.498 2.430 21,93

    6 Tng 22.544 11.082 100

    (Ngun: Tng hp t s liu phng k ton ti chnh)

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 54

    Tng gi tr TSC nm 2009 ca cng ty sau khi tr khu hao cn khong 11 t ng. Trong gi tr v nh ca, vt kin trc v gi tr

    vn ch chim t l ln nht. Gi tr ny n nm 2009 chim ti khong 78%. iu ny ph hp vi c im sn xut kinh doanh ca cng ty ch Sng L v cng ty sn xut v ch bin ch, ly nguyn liu sn xut l ch bp ti; din tch ch bp ti c trng trn din tch t rng, do cng ty qun l. Hn na, vn ch ny c trng t nhng nm u thnh lp cng ty.

    Phn ln cc trang thit b, my mc hin ang s dng ti cng ty c thi gian s dng kh lu, c mua v v a vo s dng t nhng nm u thnh lp cng ty. V vy, nhiu loi my mc, thit b lc hu so vi cc doanh nghip khc. iu ny nh hng ln n cht lng v tnh cnh tranh ca sn phm do cng ty sn xut. Do vy, trong thi gian ti i hi cng ty u t thm hoc thay th nhng trang thit b qu c v lc hu nhm nng cao cht lng, tnh cnh tranh ca sn phm do cng ty sn xut. 3.1.4.2 Tnh hnh lao ng ca cng ty

    Nh chng ta bit, lao ng l mt trong ba yu t c bn ca mt qu trnh sn xut. Cng ty ch Sng L c ngun lao ng di do, nhng bn cnh s lao ng ca cng ty khng n nh, c s bin ng qua cc nm c v s lng v c cu lao ng.

    Lc lng lao ng ca cng ty rt di do c v cht lng v s lng. V c cu lao ng gia cc ngnh qua cc nm t c s bin ng, m ch l s thay i t trng ca tng ngnh theo chiu hng tch cc. Tng

    dn t trng lao ng cng nghip, lao ng dch v, gim dn t trng lao ng nng nghip. Cc lao ng dch v ch yu kinh doanh vt liu xy dng, xy dng c bn v kinh doanh phn bn.

  • Tr

    ng i

    h

    c N

    ng

    ngh

    ip

    H

    Ni

    Lu

    n v

    n thc

    s

    ki

    nh

    t n

    ng

    ngh

    ip

    ............. 55

    Bn

    g 3.2

    T

    nh

    hn

    h s

    d

    ng

    lao

    ng

    ca

    cn

    g ty

    ch

    Sn

    g L

    qu

    a c

    c nm

    VT

    : ng

    i

    (Ngu

    n:

    Tn

    g h

    p t

    s

    li

    u ph

    ng

    k to

    n t

    i ch

    nh)

    So s

    nh

    (%)

    Ch

    ti

    u

    2007

    20

    08

    2009

    08/0

    7 09

    /08

    BQ

    I. Ph

    n th

    eo ng

    nh

    924

    892

    834

    96,54

    93

    ,50

    95

    ,01

    1. N

    gnh

    nn

    g n

    ghi

    p 60

    2 57

    4 51

    6 95

    ,35

    89

    ,90

    92

    ,58

    - La

    o

    ng

    trc

    ti

    p 58

    4 55

    6 50

    0 95

    ,21

    89

    ,93

    92

    ,53

    - La

    o

    ng

    gin

    ti

    p 18

    18

    16

    100,

    00

    88,89

    94

    ,28

    2. N

    gnh

    cng

    ngh

    ip

    218

    214

    208

    98,17

    97

    ,20

    97

    ,68

    - La

    o

    ng

    trc

    ti

    p 20

    6 20

    2 19

    8 98

    ,06

    98

    ,02

    98

    ,04

    - La

    o

    ng

    gin

    ti

    p 12

    12

    10

    100,

    00

    83,33

    91

    ,29

    3. N

    gnh

    dch

    v

    sn x

    ut

    64

    64

    73

    100,

    00

    114,

    06

    106,

    80

    4. La

    o

    ng

    gin

    ti

    p t

    i cc

    ph

    ng

    40

    40

    37

    100,

    00

    92,50

    96

    ,18

    II. Ph

    n th

    eo tr

    nh

    92

    4 89

    2 83

    4 96

    ,54

    93

    ,50

    95

    ,01

    i

    h

    c tr

    ln

    48

    52

    58

    108,

    33

    111,

    54

    109,

    92

    Cao

    ng,

    tr

    un

    g c

    p 11

    5 11

    7 12

    8 10

    1,74

    10

    9,40

    10

    5,50

    Th

    bc

    cao

    21

    7 24

    2 23

    0 11

    1,52

    95

    ,04

    10

    2,95

    Lao

    ng

    ph

    thn

    g 54

    4 48

    1 41

    8 88

    ,42

    86

    ,90

    87

    ,66

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 56

    Phn theo trnh chuyn mn k thut: T trng lao ng c trnh cao ngy cng tng, t trng lao ng ph thng gim xung. S lao ng c trnh i hc v trn i hc l 58 ngi (chim khong 7%), trnh cao ng trung cp l 128 ngi (chim khong 15%), th bc cao l 230 ngi (chim khong 28%). S lao ng ph thng ca cng ty cao l do cng ty s dng lao ng theo thi v, coi cc h nng dn k hp ng nhn t ca cng ty l cng nhn ng bo him cho h.

    3.1.5 Vng nguyn liu ch ca cng ty ch Sng L

    Ch bp ti l nguyn liu u vo cho ngnh cng nghip ch bin, sn xut cc loi ch thnh phm. Vic trng ch to ra mt ngun thu nhp kh ln cho cc h nng dn vng trung du, min ni. Cc cng ty ch bin, sn xut ch th phi m bo c mt vng nguyn liu n nh bn vng c v din tch, sn lng v cht lng ch bp ti. Nu vng nguyn liu khng n nh s nh hng rt nhiu n sn xut kinh doanh ca cng ty nh thiu nguyn liu, gi thu mua nguyn liu qu cao, cht lng nguyn liu khng ng u, n nh,

    Cng ty ch Sng L c mt vng nguyn liu rng ln, tri di trn trn mt vng t rng ln ca huyn Yn Sn v thnh ph Tuyn Quang. Vng nguyn liu ca cng ty ch Sng L, Tuyn Quang ch yu tp trung cc x nh: x Lng Vng, i Cn, An Tng, Thi Long, An Khang thuc th x Tuyn Quang; v cc x Thng Qun, i Bnh, Th trn Tn Bnh, An Kh, Hong Khai huyn Yn Sn.

    Trn din tch t trng ch do cng ty s hu, cng ty giao khon cho cc h nng dn c nguyn vng nhn t sn xut ca cng ty, hnh thnh nn cc i sn xut ca cng ty. Hin nay, cng ty c 12 i sn xut trn din tch t trng ch ca cng ty trn a bn cc x. Mt khc, x

    nghip cung ng vt t ca cng ty cng nhn khon t trng ch bn cho cng ty.

  • Trng i hc Nng nghip H Ni Lun vn thc s kinh t nng nghip ............. 57

    Bn cnh y, cng ty cng k hp ng vi cc h nng dn c t vi hnh thc cng ty h tr phn bn, thuc BVTV cho h, h nng dn sn xut ch v bn li ton b khi lng sn phm ch bp ti thu hi c cho cng ty. Hnh thc ny cung cp mt khi lng nguyn liu ng k, gip cho vic sn xut ch ca cng ty n nh v hiu qu.

    Mt khc, m bo nguyn liu sn xut, cng ty cn tin hnh mua ch bp ti t cc h thu gom, mua trc tip t cc h nng dn. Vic mua li ch bp ti t cc ngun ny thng khng n nh, cht lng khng