درسنامه

ادیان با آشنایی) مسیحیت) یهودیتو

منصوری : استاد

دانشگاهیان اسالمی علوم حوزهفردوسیمشهد دانشگاه

1393

1

الرحمن الله بسمالرحیم

فهرستمطالب صفحه

یهودیت : بخشاول: اول یهود جلسه مقدس کتب با آشنایی

5

دوم : یهودیت جلسه پیدایش تاریخچه14

: سوم ) (جلسه السالم علیه موسی حضرت از پس دوران19

چهارم یهودی: جلسه اعیاد مهمترین قباال تلمود،23

پنجم (جلسه ( صهیونیزم: و جدید عصر در یهودیت28

: مسیحیت بخشدوم

2

ششم مسیحیان: جلسه مقدس کتاب با آشنایی34

هفتم صلیب : ) ( جلسه تا تولد از السالم علیه عیسی حضرت42

هشتم (جلسه حواریون: ) رسوالن عصر48

نهم ):جلسه کفاره وفدا نخستین (گناه ،تجسد 56

: دهم میالدی جلسه ششم قرن اوایل تا دوم ازقرن مسیحیت63

: یازدهم تثلیث جلسه آموزه71

دوازدهم : جلسه معاصر: ودوران وسطی درقرون مسیحیت دوازدهم جلسه79

ومآخذ منابع85

3

: بخشاول

یهودیت

4

: اول جلسه

کتبمقدس با آشنایییهود

5

کلیات

: ادیان تعریفعلم

انقراض و افول احیانا و آن تکاملی مرحله تا پیدایش بدو از را مختلف ادیان که است ای رشته. دهد می قرار بررسی مورد

و* کرده بررسی و مطالعه را دین چند یا دو یعنی باشد، تطبیقی صورت به است ممکن ادیان . تطبیقی .... غیر صورت به است ممکن و کند می مقایسه یکدیگر با را ها آن و اخالقیات عقاید،

. صورت به بررسی این است ممکن صورت دو هر در گیرد قرار مطالعه و بررسی مورد دین یک. باشد انتقادی و تحلیلی یا توصیفی و نقلی

ادیان اساسیشناخت عنصر چهار

) ( را آن های وآموزه ،فرق مقدس،تاریخ کتاب دین آن اصلی عناصر باید هردین با آشنایی جهت . آن سندی وبررسی یهودیان مقدس کتب معرفی به داریم تالش جلسه این در نماییم بررسی

بپردازیم:

سوال:بر موجود الهی ادیان همه دیگر، تعبیر به چیست؟ موجود ادیان تکلیف دارد، ضرورت حق دین وجود اینکه به باتوجه

برباطل؟ وبرخی برحق بعضی هستند؟ حق بر باطلند؟همهپاسخ

» دین» پیامبرآن به کتابمقدسدین استناد

موجود . الهی ادیان همه است موجه دلیل فاقد دینی گرایی ،ابطال دین وجود ضرورت به باتوجهاست . اینگونه که حال دارد وجود اختالف آنها بنیادین اصول در زیرا باشند حق بر توانند نمی نیز

دارد؟ وجود حق دین شناخت برای معیاری چه

حق » دین شناخت راههای از دین یکی پیامبرآن به مقدسدین کتاب اگرکتاب« استناد لذانداده رخ آن الفاظ در ای وزیاده وکم تغییر و باشد دین آن پیامبر به مستند دینی هر مقدس

بوده بخش حیات معارف حاوی تواند می و بوده دین آن حقانیت مهم معیارهای از باشدیکی. سازد رهنمون سعادت سوی به را انسانی وجامعه

،در دهیم می قرار بررسی مورد را یهودیت آیین ابتدا ، ادیان با آشنایی درس در اینکه به باتوجهآیا که نشینیم می قضاوت به سپس پرداخته یهودیان مقدس کتاب اجمالی معرفی به اول گام

. ) یا ) باشد یهودیت آیین حقانیت معیار تا است السالم علیه موسی حضرت به مستند منبع، این . پردازیم می آنها اصیل منابع اساس بر یهودیت پیدایش تاریخچه به سپس نیست؟ اینچنین

6

: قدیم معرفیعهد اول گام

. گویند می عهد آن به یهودیان که است عتیق عهد کتاب یهودیت، درباره ما منبع ترین عمده

کتاب در که معتقدند و گویند می جدید عهد خود اناجیل به و قدیم یا عتیق عهد آن به مسیحیانمسیحای همان را عیسی حضرت ها آن و است شده داده بشارت مسیحا آمدن به عتیق عهد

به اعتقادی که یهودیان برخالف است مقدس آنها برای وجدید قدیم عهد لذا دانند می موعود. ندارند جدید عهد

عهدعتیق حاوی مسیحیان مقدس جدید 39کتاب وعهد . 27کتاب به عتیق عهد اصل میباشد کتاببایبل اروپایی زبانهای در جدید و عتیق عهد مجموعه به و است عبری گویند(( BIBLIAزبان می

. با خداوند پیمان کننده حکایت عتیق عهد است شده گرفته کتابها معنای به یونانی کلمه از که. است شده تجدید موسی حضرت نبوت با که است السالم علیه ابراهیم حضرت

( ) وبه یافته تحقق السالم علیه عیسی حضرت آمدن با که است ای تازه پیمان جدید، عهد اما. است یافته پایان قدیم عهد شریعت به عمل دوران مسیحیان گفته

زبان جزء دو هر که است کلدانی زبان به آن از اندکی و است عبری زبان به عتیق عهد اصل. اند سامی های

اصطالح از عهد، جای به بیشتر کنند تنخیهودیان می : استفاده

» . ت» عهد کتاب تاریخی بخش یعنی

. ن» انبیاء « های وپیشگویی ها نبوت یعنی نییم بخش

.خ» ها« مناجات و وحکمت شعر بخش یعنی

؛ بخشاول

عهد تاریخی بخش اول کتاب (پنج وشریعت) قانون معنای به :تورات است ذیل شرح به

1 : اسماعیل،( ابراهیم، نوح، آدم، های داستان و آدم جهان، آفرینش آن در که پیدایش سفر. است ) ( شده بیان السالم علیهم یوسف و یعقوب اسحاق،

2 : تا( را حوادث و کند می پیگیری فاصله سال صد چند با را اسرائیل بنی داستان خروج سفر. است ساخته روشن السالم عليه موسی حضرت درگذشت هنگام

3 . : کاهنان( به مربوط احکام سفر این در است گانه دوازده اسباط از یکی نام الوی الویان سفر. اند گذاشته الویان را سفر این نام رو این از است، شده بیان اند الوی سبط از که یهود

4 : شده( بیان السالم عليه موسی حضرت عصر در اسرائیل بنی آمار سفر، این در اعداد سفر . اسرائیل بنی تاریخ و شریعت از بخشی البته گویند می اعداد سفر آن به علت همین به است

. است شده بیان سفر این در نیز

5 : این( از است، شده تکرار بود، شده بیان گذشته اسفار در که احکامی کتاب این در تثنیه سفر) ( . السالم عليه موسی حضرت رحلت زمان تا اسرائیل بنی تاریخ البته گویند می تثنیه آن به رو

است آمده کتاب این در نیز

: دارد وجود زیر های نام به هم دیگر کتاب دوازده عهد، بخشتاریخی در

7

1 ) ( : می( بیان را السالم علیه موسی حضرت جانشین نون بن یوشع دوران تاریخ یوشع صحیفهکند.

2. ) ( کند( : می بیان را اسرائیل بنی های قاضی داوران ساله دوییست حوادث داوران سفر

3. ) ( است( : بوده السالم علیه داود حضرت جدات از که روت نام به زنی حال شرح روت

4) ( : طالوت( شائول نصب و تعیین به نبی سموئیل تاریخ بیان ضمن نبی سموئیل اول کتاب. دارد اشاره

5. دارد( : ) ( السالم علیه داود حضرت پادشاهی دوران حوادث به اشاره نبی سموئیل دوم کتاب

6 ( : علیهما( سلیمان حضرت و داود حضرت پادشاهی دوران حوادث ادامه پادشاهان اول کتاب. است ( شده بیان او جانشینان و السالم

7 » « : منابع( در که نبوکدنصر حمله تا اسرائیل بنی پادشاهان تاریخ ادامه پادشاهان دوم کتاب » « آورده را بابل سرزمین به اسرائیل بنی تبعید داستان و شود می خوانده بختنصر اسالمی

است.

8 : زمان( تا اسرائیل بنی تاریخ و اسرائیل بنی نامه نسب کتاب این در ایام تواریخ اول کتاب. ) است ) شده تکرار السالم علیه داود حضرت وفات

زمان( : 9 تا بعدی ملوک و نبی سلیمان حضرت پادشاهی تاریخ کتاب این ایام تواریخ دوم کتاب. است» « کرده نقل را اسارت دوران یعنی بابل جالی

10 : شده( بیان کتاب این در عزیر همراه به یهودیان وآزادی اورشلیم نوسازی جریان عزرااست.

از( : 11 فلسطین سرزمین به یهودیان بازگشت و اورشلیم نوسازی جریان کتاب این در نحمیا. است شده بیان هخامنشی پادشاه اول اردشیر ساقی نحمیا، زبان

12 : یهودی( همسر استر، وساطت با یهودیان از نابودی خطر رفع جریان کتاب این در استر. است شده بیان هخامنشی پادشاه خشایارشاه

8

؛ بخشدوم

: است شعر یا مناجات و حکمت ، ها آن محتوای که شده تشکیل کتاب پنج از بخش این

1. ) ( کند( : می بیان را السالم علیه ایوب حضرت دوران حوادث ایوب کتاب

2 ) ( : داود( حضرت زبور به و است السالم علیه داود حضرت های مناجات مجموعه مزامیر کتاب. است) ( معروف السالم علیه

3. ) است( : ) السالم علیه سلیمان حضرت آمیز حکمت کلمات بر مشتمل سلیمان امثال کتاب

4 ( . سلیمان( : حضرت مستعار اسم جامعه دارد جهان به بدبینانه نگرشی کتاب این جامعه کتاب) . ) است) السالم علیه

5 : حضرت( به که است ای عاشقانه اشعار مجموعه کتاب این سلیمان های غزل غزل کتاب. دهند) ( می نسبت السالم علیه سلیمان

؛بخشسوم

اسرائیل بنی سرنوشت مورد در تهدیداتی و هشدارها بر مشتمل انبیا های پیشگویی مجموعهاسامی که :17است است گونه این کتاب

نبی( 1 نبی( 2اشعیای نبی( 3ارمیای ارمیای نبی( 4مراثی نبی( 5حزقیال نبی( 6دانیال هوشعنبی( 7 نبی( 8یوئیل نبی( 11یونس( 10عوبدیا( 9عاموس نبی( 12میکاه نبی( 13ناحوم حبقوق

نبی( 14 نبی( 15صفنیاء نبی( 16حجیء .17زکریای نبی( مالکی

كتابمقدس : وبررسیسندی نقد دوم گام

مسیحیان از بسیاری حتی امروزه اما است موسی نوشته تورات که بود این بر تصور گذشته درموسی نوشته کتاب این اند پذیرفته و شدند تسلیم تردید قابل غیر شواهد مقابل در سنتیتوراتی کتاب هستند مدعی که هستند زیادی افراد سنتی های کلیسا میان در هم هنوز اما نیست

. هويت qدربارۀ قدر آن نیز کشیشان از برخی است موسی نوشته رسیده ما دست به امروز کهمی سخن قاطعیت با پنجگانه اسفار موضوع نويسنده اين در آنان با كه را كس هر كه گویند

بدعت نماید، مى مخالفت حساب به آوردند.گذار

» « » « به نسبت اسپینوزا و عزرا ابن جمله از یهودی عالمان ازانتقادات استفاده با قسمت این در: ) ( ) گیریم ) می پی را بحث السالم علیه موسی حضرت به اسفارخمسه تورات استناد

عزرا ) ابن ابراهيم بار نخستین .( 1164 - 1089برای بزرگ راز این از پرده یهودی، دانشمند ، مکسی پنجگانه اسفار نویسنده که موسی غیراز برداشت (حضرت السالم) چون علیه ولی است،

. سخنان نمود مبهم اشاراتی به محدود را خود گفتار نداشت، را عقایدش نمودن آشکار جرأت: است زير شرح به است، موجود تثنيه سفر بر تفسيرش در كه وی

... ... ... كنعانيان وقت آن در نوشته را تورات موسى علاوه بدانى را دوازده رمز كه باشد چنان اگر و اردن طرف آن ... مى وحى او به خدا كوه در بودند زمين آن تو... در بنابراين، كن؛ نظاره را او آهنين تخت او، خواب تخت سپس شود

... . می را آن كه كسى بگذاريد و دارد وجود رمزى آنجا در پس دانست خواهى را حقيقت .«اين بماند ساكت فهمد،اسپينوزا ) باروخ بعد، گشایی.( 1677 – 1632قرنها رمز عزرا ابن سخنان از مشهور دانشمند ، م

افزود آن به مطالبی نیز خود و / کرد / هفت.) مجله بویه آل رضا علی ترجمه اسپینوزا مقاله

9

/ شماره (1آسمان می اثبات وی تحقیقات qحضرت مجموعۀ qنوشتۀ پنجگانه، اسفار که کند(موسی السالم) که علیه :نیست کنیم می اشاره آنها از برخی به مجال این در

اردن ( رود طرف آن الفعبارت » تفسیرش در عزرا اردن ابن رود طرف می« آن کار به آیه را به صراحت به که سفر برد اول

: دارد اشاره و» تثنیه فاران ميان در سوف، مقابل عربه بيابان در اردن طرف آن به موسى كه سخنانى است اين. گفت اسرائيل تمامى با دیذهب و حفيروت و لابان و باب «)توفل تثنيه (1بند 1سفر

) ( تورات در کند گذر اردن رود از نتوانست هیچگاه موسی وقتی چگونه میکند سوال اسپینوزا ) ( این در موسی که مینویسد تورات و است اردن رود طرف آن در موسی سخنان این آمده

«: ) است ) آمده تثنیه سفر در که چنان سپرد؛ جان شرقی قسمت رود گفته سمت من به خداوند و (.» باب تثنيه سفر كرد نخواهى عبور اردن اين از كه كه» . (2بند 31است است موسى حضرت جانشين يوشع، اين و

می عبور اردن از خداوند دستور باب) به یوشع کتاب باب) ، (2-1بند 1كند یوشع (1بند 3کتاب

�

��

شماره )� (1نقشه

( شماره نقشه در موسي( 1چنانچه حضرت ( پیداست ( السالم مصر علیه رااز اسرائيل بنيبودند سرگردان ها بيابان در سال چهل مدت و ميدهد حركت فلسطين سمت به و ميدهد رهايي

بنی کاروان حرکت مسیر شده مشخص فلش با که مسیری رسيدند اردن رود پشت به تاموسي . حضرت ميباشد اردن رود پشت تا مصر از ( اسرائیل السالم ) اردن علیه رود پشت در

حال این با ، نديده را اردن رود غربي سمت گاه هيچ مقدس كتاب نقل به بنا و رفت دنيا از )) (( )) (( سمت مکان این طبعا و است اردن رود طرف آن موسي سخنان اين ميگويد توراتبنويسد بتواند تا بوده رود غربی سمت بايد جمالت این نویسنده این بر بنا بوده اردن رود شرقی

بني از يكي بلكه نيست موسي خود كتاب اين نويسنده صورت اين در و اردن رود طرف آناست اورده در نگارش به را موسي حضرت داستان و رفته رود طرف آن به كه است اسرائيل

10

نوشت ( را تورات موسی :ب

مي نويسد: اسپينوزا

می چشم به عبارت اين تثنيه، سفر که در «) خورد « باب تثنيه سفر نوشته را تورات اين موسى بند31واست ( 9 شده گرفته بکار شخص سوم ضمیر دیگر، موارد از بسیاری در نمی همچنین را عبارات این به لذا توان

) نوشته ) و اعمال كه باشد ديگرى qنويسندۀ از بايد بلكه داد نسبت السالم علیه موسى حضرتمی حكايت را موسى كند.هاى

: مرگموسی ( داستان ج

آن نویسنده مرگ داستان تورات ( در السالم ) علیه موسى :حضرت نویسد می که شده ذکر

. مرد» یهوه قول برحسب موآب زمین به آنجا در یهوه بندة موسی بیت پس مقابل در موآب زمین در را او در و فعور . نه و داشت سال بیست و صد یافت وفات چون موسی و است ندانسته امروز تا را او قبر احدی و كرد دفن دره

... بود شده كم قوتش نه و تار . بنی چشمش روزهای پس گرفتند ماتم روز سی موآب عربات در موسی برای اسرائیلنوحه و گشت ماتم سپری موسی برای باب .) گری تثنیه (9 -5بند 34سفر

) ( علیه موسی حضرت تورات خمسه اسفار نویسنده که میشود ثابت فوق شواهد به باتوجه . است ذکر به الزم باشد حق دین هم ویهودیت الهی وحی تواند نمی کتاب این لذا نیست السالم

. دارند سرنوشتی چنین نیز عتیق عهد کتب سایر که

تورات تاریخی قدمت درباره را گوناگون ی ها ،دیدگاه دانشجویان آشنایی جهت مجال این در: نماییم می بیان

حدود( 1 که است موسی حضرت تورات مولف که معتقدند یهودی از 2400متدینان قبل سال. است زیسته می میالد

و( 2 نشده جا جابه آن حرف یک حتی و است الهی وحی تورات تمام معتقدند ارتدوکس یهودیان. دارد حجیت

زمانی( 3 ظرف در که که بوده واقعیاتی سلسله یک عتیق عهد که معتقدند یهودی طلبان اصالحبه دست باید رو این از ندارد، حجیت آیدو نمی کار به دیگر امروزه و است شده بیان دوران آن

. زد اصالحات

حدود( 4 را تورات قدمت ، متدین غیر نام 2500دانشمندان به شخصی را آن که دانند می سال. ) است) نوشته مجددا بابلی اسارت از بازگشت از پس عزیر عزرا

قرن( :» 5 پنج تورات مي‌نويسد است، مسيحي ژزوئيت سنت‌گراي qفرقۀ از كه ميشل توماسالهي الهام با عمل اين حال هر به اما شده نوشته ناشناس نويسنده‌اي دست به و ميالد از قبل

است مسيحي .)بوده ميشل / كلام چاپ /توماس مذاهب، و اديان تحقيقات و مطالعات مركز توفیقی حسین ترجمه (32ص 1377اول،

نتیجه:11

یعنی متن در موجود نکته سه به وتوجه عتیق عهد کتب متن نگارش بابررسی کتب ، هدف بین ارتباطحوادث وقوع از بعد نسل چندین آنها مورخ ونگارش اثر کتابها این که یافت ،خواهیم بگیریم نظر در را

که است شهر واحدی ویرانی تااولین آغازپیدایش از یهود گذشته گزارش قصدسال ) (587اورشلیم م. . ق همان رود می گمان لذا است داشته کاهن را .عزرای باشد

سوال:

تحریفچیست؟ تحریفکتابمقدسیهودیان عوامل

کتابت ( رواج عدم الف

تا نيز مسيحيان ميان در بلكه و عيسي حضرت زمان تا و اسرائيل بني ميان در كلي طور به : . قرن در نويسد مي دورانت ويل است نبوده رايج چندان كتابت وسطي، قرون پايان

خطي كتاب جلد هزار ششصد با اي كتابخانه اسالم جهان كه زماني در يعني ميالدي سيزدهمهزار دو حدود با انگليس كانتربري qكتابخانۀ اسالم جهان از خارج qكتابخانۀ بزرگترين داشت،

بود كتاب و) / / / جلد آریان‌پور امیرحسین ترجمه باستان یونان تمدن تاریخ ویل دورانت، / / / تهران/ ششم چاپ فرهنگی و علمی انتشارات شرکت (196ص 6ج / ۱۳۷۸دیگران

کتب( از انحصاری استفاده ب

اصالحات qدورۀ از پس بودندو مقدس كتب مطالعه به مجاز روحانيان تنها ميالدي پانزدهم قرن تادر مقدس كتب هاي نسخه ،نبودن كردند پيدا دسترسي مقدس كتاب به نيز عادي مردم كه بود

. كرد مي هموار تغيير و تحرف هرگونه براي را راه عادي، مردم ميان

کتابمقدس( شدن مفقود ج

می بر چنین عتیق عهد مندرجات جریان از در تاریخی، مقاطع از مقطع چندین در تورات که آید . نداشت اطالعی آن از کس هیچ و بود شده مفقود کلی به حوادث برخی

بت مردم سلیمان زمان در که است آمده مقدس کتاب بتی در درختی هر زیر در و شدند پرستبت. نیز رحبعام پسرش زمان در سلیمان، از پس چون آویختند وي از پس و بود شایع پرستی

کتاب که کرد ادعا حلیقا نام به کاهنی او سلطنت هفدهم سال در نشست، سلطنت بر یوشا ...« : نقره چون و است یافته را ميبردند، مقدس بيرون بود شده آورده خداوند qخانۀ به كه را ای

. حلقيا و كرد پيدا بود، شده نازل موسي qبواسطۀ كه را خداوند تورات كتاب كاهن، حلقياي « : يافته خداوند qخانۀ در را تورات كتاب گفت كرده، خطاب را كاتب كتاب« شافان آن حلقيا و ام

».... . داده، خبر را پادشاه كاتب شافان و برد پاشاه نزد را كتاب آن شافان و داد شافان به را

12

. ». چون: » و خواند پادشاه حضور به را آن شافان پس است داده من به كتابي كاهن حلقياي گفت(». دريد را خود لباس شنيد، را تورات سخنان باب پادشاه ایام تواريخ (20 – 8بند 34دوم

می نشان جمالت يافتن این ادعاي كاهن حليقاي كه بود شده مفقود تورات زمان آن در که دهند( بودند شریعت بدون و کاهن بدون و خدا بدون مدیدی مدتهای اسراییل بنی و ميكند را دومآن

باب ایام شدند . (3بند :15تواريخ پرست بت و

کتابمقدس؛( نویسان نسخه خیانت د

خداوند ، است مقدس کتاب نویسان نسخه خیانت نمیکند انکار را آن مقدس کتاب که ای مساله : میفرماید ارمیا کتاب كاتبان» )در كاذب قلم تحقيق (به بود مقدس کتاب نویسی نسخه شان وظیفه که به گروهی

(» نمايد مي عمل باب دروغ (8بند 8ارميا

: دوم جلسه

پیدایشیهودیت تاریخچه13

) ( السالم علیه ابراهیم معرفیحضرت

) ( و شود می آغاز السالم علیه موسی حضرت بعثت با که است عمده 2یهودیت،دینی ویژگی) : الف از عبارتند کنونی یهودیت قومیت آیین و دیانت شدید ( آمیختگی مقدس ب کتاب

. دینی کتاب یک تا است تاریخی بیشتر یهود دین

حضرت رسید،به نبوت به درآن موسی حضرت که اسرائیل بنی قوم نسب اینکه به باتوجه ) گیری) شکل چگونگی به نخست که میرسد نظر به ضروری لذا رسد می السالم علیه ابراهیم

: نماییم اشاره قوم این

) علیه خلیل ابراهیم مهاجرت و زندگی با را اسرائیل قوم تورات،تاریخ از باتبعیت ادیان مورخان ) باب( پیدایش کنند می غاز آ (25تا 11السالم

. ) ( تمام نسب است السالم علیه ابراهیم حضرت آن سرآغاز که است قومی اسراییل بنی قوم ) االنبیاء ) شیخ ایشان به رو این از رسد، می السالم علیه ابراهیم حضرت به اسرائیل بنی انبیای

) ( . در که گذرد می سال هزار چهار حدود السالم علیه ابراهیم حضرت تولد زمان از گویند می . « » بیرون خاک زیر از فرات ساحل در شهر آثاراین پیش قرن یک حدود آمده دنیا به اور شهردانسته . دمشق نزدیکی در ای قریه در قاسیون کوه را حضرت تولد محل نیز برخی شد آورده

) ( در. سپس و حران در نخست ، تولد محل از خروج از پس السالم علیه ابراهیم حضرت اند ) ( (. نجات و حضرت افکندن آتش در و السالم علیه ابراهیم شکنی بت جریان شدند ساکن کنعان

) در حضرت است نکرده آن به ای اشاره هیچ تورات که است بوده حران سرزمین در ایشانسن ) ( در را خداونداو سپس و داشت نام مرتبه بلند ابرام و ) 99ابتدا اقوام پدر ابراهیم سالگی،

). ) پیدایش نامید ها .5بند17امت آمد( . دنیا به وی از اسحاق که بود ساره ، حضرت اول همسریازده دیگرش همسر دو از خداوند و شد اسماعیل صاحب که بود هاجر ، حضرت دوم همسر

. سن در حضرت ، تورات گفته به فرمود عنایت ایشان به .175فرزند رفت دنیا از سالگی ) ( ) ( : قیذار و ناباط نابت پدر که السالم علیه اسماعیل حضرت داشت فرزند دو ابراهیم حضرت

. ) است ) یعقوب و عیسو پدر السالم علیه اسحاق حضرت و است

در را همسرش جانش ترس از که میدهد االهی بزرگ پیامبر این به ناروا نسبتی مقدس کتاب) پیدایش میدهد قرار پادشاه ( 2 بند 20 اختیار

14

) ( السالم علیه یعقوب معرفیحضرت

. ( ) ( ) ) ( است کند می تعقیب یعقوب و پرمو عیسو پدر السالم علیه اسحاق مقدس حضرت کتابپیدایش ( میدهد یعقوب حضرت به برکت ربودن درباره را پدر به خیانت ناروای 17 - 6 بند 27 نسبت

(

« به » « مقدس کتاب دیدگاه واز خدا بنده یعنی اسرائیل یعقوب لقب اسالمی مفسران دیدگاه از) « ( پیدایش « ( است شد پیروز خدا قهرمان بر که کسی از(. 24بند32معنای مقصود کتاب اهل البته

) هوشع میدانند رافرشته (4-3بند12خدا

معروف گانه دوازده اسباط به که شد پسر دوازده صاحب همسر، چهار از یعقوب حضرتالسالم. علیه یوسف حضرت برای که است ای حادثه مصر، به اسباط مهاجرت علت شدند

. رفتند مصر به ایشان و آمد پیش

) ( عبرانی،لقب که است این گویند می عبرانی یعقوب فرزندان اسرائیل بنی به اینکه علت ) ( یکی نام یا و فرات از عبورش دلیل به یا لقب این که است بوده السالم علیه ابراهیم حضرت

. است بوده اجدادش از

) ( السالم علیه معرفیحضرتموسی

) ( حدود فرعون خانه در السالم علیه موسی حضرت حضور و تولد .1300تا 1250ماجرای م ق. است بوده

نویسد می پسری …:تورات گرفت زنی به را الوی دختران از یکی رفته الوی خاندان از شخصیباب( خروج (1بند2بزاد

) ( از یکی کشتن و درگیری مدیان، سوی به فرعون کاخ از السالم علیه موسی خروج علت … خود زن پدر گوسفندان شبانی وبه کرد دواج از مدیان کاهن یترون بادختر است بوده مصریان

) خروج …25بند2پرداخت … خدادعای(. کرده استغاثه مردم میرد می مصر پادشاه هنگام این در) خروج کرد رامستجاب حدود(. 1بند3آنها از پس موسی با 8حضرت که گرفت تصمیم سال

) سینا صحرای حوریب دربیابان مدین از خروج هگام که گردد باز مصر به صفوره همسرشباب) ( ) خروج شد برگزیده نبوت 3به

) السالم ) علیه رسالتحضرتموسی دوران

برانگیخته فرعونیان چنگال از خدا قوم نجات هدف با خدا طرف از موسی حضرتخروج( چیز (3بند7میشود دو السالم علیه موسی حضرت رسالت هدف کریم قرآن اماازدیدگاه

است : - الفبوده » طه( اسرائیل بنی نازعات( »ب «43نجات فرعون -«17هدایت

سوی به خداوند وتایید او درخواست به نیز السالم علیه موسی حضرت برادر هارون حضرت. گیرد می شکل یهودیت ،آیین موسی حضرت بعثت با صورت وبدین روند می فرعون

مصر از اسراییل بنی خروج

) خروج : شدند، خارج مصر از فرعون اذن به اسرائیل بنی نویسد می عتیق ولی( .35بند12عهد ( » « : شعرا شوند خارج مصرشبانه از که کرد وحی موسی به وند خدا فرماید می ( .52قرآن

15

می راه موعود سرزمین سوی به بیابان در فرعونیان دست از نجات از پس اسراییل بنی) تثنیه کردند می نافرمانی دائما آنها اما بودند آزمایش ومورد باب 20بند28باب17بند 26پیمودند

(25بند4

از بیش اسرائیل (40بنی اعدادباب بودند حرکت در بیابانها در باب )31و 14و13سال 1وتثنیه

قوم این برای را واخالقیات فقهی ،احکام اعتقادات شامل دینی دستورات خداوند سفر طول درخروج( (17-1بند 20فرستاد

به که کند می بیان را مهم بسیار حکم ده که است معروف فرمان ده خداوند فرمانهای جمله از: است ذیل قرار

1. نگیرید. من جز خدایی خود برای

2. نکنید. سجده بت به

3. نبرید. باطل به را خدا نام

4. بدارید. گرامی را شنبه

5. کنید. احترام را مادر و پدر

6. نرسانید. قتل به را کسی

7. نکنید. زنا

8. نکنید. دزدی

9. ندهید. دروغ شهادت همسایه بر

10. نورزید. طمع همسایه ناموس و اموال به

بیابان در اسرائیل بنی

سینا کوه به خداوند با مناجات برای السالم علیه موسی حضرت مصر از خروج از پس ماه سه .. کردکه دریافت لوح دو تورات گفته به کوه باالی در حضرت شد نازل او بر تورات که رفت

. آیه در قرآن اما بود آن بر خداوند های می 145فرمان نام جمع صیغه با الواح از اعراف سورهخواستند ازهارون اسرائیل بنی شد، طوالنی سینا کوه در السالم علیه موسی توقف چون برد

)... خروج بسازد خدایی ها آن برای داند( 1بند32که می سامری کار را سازی گوساله کریم قرآن . به شهری زمان درآن که کنند اشکال کتاب اهل که نیست سامره به منسوب سامری هارون نهکه یعقوب یساکار بن شمرون نام به شخصی شده عربی سامری است، نداشته وجود نام این

،می است داشته حضور السالم علیه موسی حضرت زمان در که است شمرونی آن خانداناعداد.( )26باشد 24بند

موعود جستجویسرزمین در

. ( ) که کرد اعزام فلسطین موعود سرزمین بررسی برای را نفر یک قبیله هر از موسی حضرتاز سرزمین 40پس آن به حمله از را اسرائیل بنی افراد، آن بقیه نفر، دو جز وب برگشتند روز

ترساندند.

16

. افراد از شدند آواره بیابان در سال چهل خداوند فرمان با مخالفت دلیل به اسرائیل بنی قوم. شدند موعود سرزمین وارد کالیب و نون بن یوشع تنها بالغ

). ) اعداد ) برگزید جانشینی به را نون بن یوشع االهی اذن به السالم علیه موسی بند )27حضرت12

). تثنیه شد سپرده خاک به جا همان و رفت دنیا از موآب سرزمین در السالم علیه موسی حضرت( آخر باب

شبههدرسوره نیز کریم قرآن میدانند خود آن از را فلسطین یعنی موعود وسرزمین کرده معرفی برگزیده قوم را خود یهودیان

آیه آیه 47بقره مائده سوره ودر داده برتری جهانیان بر را این 21آنان با کند می امر مقدس ارض در شدن داخل بهمیکنند؟ مخالفت آنها با مسلمانان چرا حال

پاسخ

یهود های آموزه طبق برتری اوال ایمان حفظ صورت در تنها را اسرائیل بنی خداوند، ، . باب( تثنیه سفر ( 20وباب16بند 26داده به عمل صورت در را مقدس ارض به ورود واجازه

سرگردان سینا بیابان در سال چهل مدت نافرمانی اثر بر اسرائیل بنی که داد الهی دستورات ) باب یوشع کتاب کرده اشغال را مقدس ارض وهارون موسی مرگ از بعد اینکه تا الی 1ماندند

16( کتاب( شد آغاز وانحراف شد ضعیف وایمانها ورشدند غوطه مادی رفاه در نیز آنجا درباب باب 17بند 36حزقیال (15-13بند 20و

کریم، قرآن آیات طبق تعالیم ثانیا به وعمل تقوی را اسرائیل بنی برتری مالک خداوند،( ) ( ) آیه حجرات سوره فرموده بیان السالم علیه موسی ( 13حضرت آیه بقره سوره واینکه ( 48و

حاکمیت زمین در دین که بود این فرمودبرای مقدر اسرائیل بنی برای را مقدس ارض خداوندفتنقلبواخاسرین یابد »( » ادبارکم علی مائده« (« ) ولاترتدوا خدا( 21سوره دین با اسرائیل بنی حالیکه در

شد :»» حرام آنها برای مقدس ارض به ورود سال چهل مدت وبه نموده محرمه مخالفت فانها قالالارض فی یتیهون سنه اربعین آیه««) علیهم مائده ارتکاب( 26سوره به نیز فلسطین اشغال از وپس

) مائده سوره انبیاء قتل و تکذیب ازجمله ورزیدند مبادرت الهی فرامین با مخالفت واقسام انواع( 70آیه ) آیه بقره سوره آسمانی کتاب ) 79تحریف ) آیه انعام سوره وحی پیمان( 91انکار

آیه( بقره آیه( ) 100شکنی نساء سوره خواری کرده( 161ربا یاد آن از قرآن که جنایات وسایراست.

17

: سوم جلسه

( علیه موسی حضرت از پس دورانالسالم (

داوران عصر

السالم علیه موسی حضرت از پس دوره حدود. 1272-1077اولین که م طول 200ق به سال . ( ) وفتح یوشع حکومت با عصر این که است اسرائیل بنی های قاضی داوران عصر ، انجامیده

18

. عهد در کتاب دو که است نبی سموئیل اسرائیل، بنی داور آخرین گردد می آغاز کنعان سرزمین . نون بن یوشع احتساب با داوران تعداد اوست به منسوب .16عتیق شود می نفر

( کرد ( فتح را فلسطین کنعان سرزمین ، اسرائیل بنی داور اولین نون بن ها .یوشع شهر اهالی ویکرد عام قتل را زیادی های باب ( وروستا سن 13الی )8یوشع در .( 110و باب داوران گذشت در سالگی

(2

عصرپادشاهان

( ) بنی لذا نبودند مناسب داوری برای که داشت دوپسر سموئیل اسرائیل بنی داور آخرینمقابل در را آنها کندتا نصب ها آن برای پادشاهی که خواستند نبی سموئیل از اسرائیل

) . طالوت،بقره شائول سموئیل، کند بسیج مهاجم اولین ) 247همسایگان عنوان به بنی را پادشاهسال در . 1030اسرائیل . وفلسطینیان اسرائیل بنی میان سختی جنگ هنگام این در برگزید م ق

( ) حضرت دست به جالوت جلیات آنها قهرمان ومهمترین پیروزشدند اسرائیل بنی که درگرفت. گریخت وی ولشکر شد کشته داوود

سال در السالم علیه داود . 1015حضرت و شد انتخاب اسرائیل بنی پادشاه دومین بعنوان م قا 45حدود شده معرفی عادل پادشاهی عنوان به درعهدین وی کرد حکومت حال سال عین در ما

است داده وی به ناروا باب( )نسبتهای دوم 11سموئیل

( شهر ؛ سالمت شهر اورشلیم شهر فتح السالم علیه داود حضرت های موفقیت از یکی. .. ( است( یهود قبله اورشلیم بود المقدس بیت قدس، داود

حدود در السالم علیه سلیمان . 970حضرت و شد برگزیده حکومت به پدرش جانشینی به م ق. 35حدود هیکل نام به که ساخت اورشلیم شهر در بزرگی بسیار معبد وی کرد حکومت سال

. ) شد) معروف بلند ساختمان

( اول دهد می السلام علیه سلیمان حضرت به را ساختن وبتخانه شدن پرست بت جمله از ناروا نسبتهای مقدس کتابباب ( 6 بند 11 پادشاهان

ده بود ستمکار چون ولی شد حاکم رحبعام فرزندش السالم علیه سلیمان حضرت رحلت از پسشامل کوچکی سرزمین که وبنیامین یهودا دوسبط وتنها کردند اونافرمانی از سبط

(. ) : ( ( باب) پادشاهان اول ماند باقی برایش یهودا کشور جنوبی حکومت شد می نیز قدس اورشلیم12. » است( » شده گرفته اینجا از یهودی نام

مستقل حکومت یربعام نام به سلیمان حضرت سرداران از یکی رهبری به دیگر سبط ده ) : فسق) به کشور دو این پادشاهان اغلب که دادند تشکیل را اسرائیل شمالی کشور دیگری

باب ) پادشاهان دوم نداشتند انبیاء به وتوجهی پرداخته پرستی وبت (17وفجور

سال در . 722سرانجام اسارت به را مردم و کرد اشغال را شمالی سرزمین آشور حکومت م ق. است نامعلوم تاریخ در شده برده اسارت به سبط ده این سرنوشت و برد

( سال سلیمان معبد تخریب (587اولین م. ق

سال در قرن یک حدود گذشت از ( 587پس ( منابع. در که نبوکدنصر بابل پادشاه م ق » ویران» بار اولین برای را سلیمان ومعبد برد حمله اورشلیم به شود می خوانده بختنصر اسالمی

» « بابل. جالی به موضوع این که برد بابل به اسارت به را ای وعده راکشت یهودا مردم وی کرداست سال) / / / /معروف هفتم چاپ سمت انتشارات بزرگ ادیان با آشنایی حسین /1384توفیقی

19

سال ( ) / / /90ص طه انتشارات ابراهیمی ادیان درسنامه الرحیم عبد اردستانی، سلیمانی ،1386/ .)(39ص دوم میداند اسرائیل بنی پرستی وبت وفجور فسق را بابلی اسارت علت قدیم عهد

باب ایام (7بند36تواریخ

لذا شد بهتر اسرائیل بنی سیاسی وجایگاه مالی وضعیت پسرش نبوکدنصروبخصوص زمان در . شده جمع هایی خانه در شنبه روزهای مردم از ای عده کردند فراموش را خود دین آنها بیشتر

مراسم برای خاصی مکانهای تدریج به لذا پرداختند می دینی مراسم واجرای دینی مباحث وبه.. بود ها کنیسه گیری شکل سرآغاز که شد گرفته نظر در دینی

کاهنان عصر

سال در بابل از. 539کشور را اسرائیل بنی بعد سال ودر شد فتح کبیر کورش دست به م ق(. دوم نهاد آنها اختیار در را اورشلیم معبد سازی وباز بازگشت زمینه وحتی کرد آزاد اسارت

باب ایام باب 22بند36تواریخ عزرا (1بند1؛کتاب

دست که یهود کاهنان دوره این در بلکه است نبوده یهودا کشور استقالل معنای به اختیار این امابودند ایرانیان از 200نشانده پس دوره جهت همین وبه کردند حکومت اسرائیل بنی بر سال

. نامند می کاهنان دوره را اسارت

دوره این در دانند می یهود دیانت تاریخ در عطفی نقطه را کاهنان دوره ادیان تاریخ محققان » « آمد وجود به یهود دین که داد رخ اسرائیل بنی در / انقالبی ناس.) بی جان ادیان جامع تاریخ

پیروز/ / چاپخانه حکمت اصغر علی (355ص / 1354ترجمه

. بود اقوام دیگر از اسرائیل قوم وجدایی قومیت بر تاکید انقالب این ویژگی از

( » حدود » قدیم عهد مجموعه تاریخی بخش نگارش دوره دیگراین مهم (400ازحوادث م. قسال. حدود در دوم بخش حدودسال. 200است سوم وبخش م نهایی 100ق شکل به میالدی

/رسیده / / دفترنشرفرهنگ) گواهی عبدالرحیم ترجمه مذهبی جهان نویسندگان از جمعیتهران/ (607ص/2ج1374اسالمی

( سنهدریم کبیر انجمن نام به مجمعی بر( Sanhedrimهمچنین مشتمل دانشمندان 71که از نفرسال در ونحمیا کاهن عزرای توسط بودکه امور. 445یهودی در گیری تصمیم که شد تشکیل م ق

. بود انجمن این عهده بر کاهنان امور بر ونظارت دینی

) ( هلنیستی دوره یونانیان تسلط دوره

سال از فلسطین وکشور یافت پایان ایرانیان سلطه دوره مقدونی اسکندر گشایی باکشورگرفت. .332 قرار یونانیان سلطه زیر م ق

مدت به فلسطین منطقه او پهناور کشور وتقسیم اسکندر مرگ سلطه 125با تحت سالسال از وسپس مصر های )198بطلمیوسی سلوکی. یونان حکومت از دیگری بخش دست به م ق

» « . ) اسرائیل بنی میان در داشت نام هلنیزم که یونانی فرهنگ دوره این در افتاد شام های . عده مقابل بودندامادر فرهنگ این مبلغ خود یهودی مرفه کاهنان حتی کرد پیدا زیادی طرفداران

. شد ها فرقه ظهور به منجر که کردند می مبارزه آن وبا دانستند می راخطرناک فرهنگ این ای

20

آنرا صدوقیان تفسیر نه داشتند قبول را کتبی تورات الفاظ تنها بودند مآبی یونانی طرفدار که . نان به گروهی صدوقیان مقابل در پذیرفتند نمی نیامده تورات در آن از تصریحی که را لذامعاد

) به) گرفت شکل ای فرقه آنها میان از که پرداختند مآبی یونانی با مبارزه به پارسایان حسیدیسم( فریسیاننام وچون) بودند معتقد نیز شفاهی تورات به کتبی تورات بر آنهاعالوه گزینان عزلت

. پذیرفتند می آمده شفاهی تورات در که را معاد بودند مقدس متون تفسیر به قائل

وجود به ها اسنی نام به گروهی دو آن میان از اینکه تا داشتند نزاع باهم مدتها گروه دو اینمی زندگی اشتراکی صورت به اجتماع از دور وبه بوده گریزان قبل گروه دو هر از که آمدند

کردند.

( سال اسراییل بنی واستقالل مکابیان (165قیام م. ق

اینکه تا شد مردمی شورش به منجر سرانجام یونانی فرهنگ به نسبت گیری وسخت تحمیل( 165درسال ( کار. روی مکابیان یهودی حاکمان شدوسلسله مستقل اسرائیل بنی کشور م قآمدند.

( سال رومیان (63سلطه م. ق

شد مکابیان حکومت تضعیف سبب وفریسیان صدوقیان فرقه دو اختالف بعد قرن یک اماحدودسال در یهودا . 63وکشور فرهنگی. سلطه ، دوره دراین آمد در رومیان سلطه به راحتی به م ق

. دوره این در داشت ادامه یهودیان بر مسیحا یونان ظهور و اندیشه درد این از را یهودیان که . بنی انبیاء موعود انتظار مردم که بود دوران این در یافت بیشتری قوت روز به روز برهاند رنج

. لذا کشیدند می پیش از بیش را السالم اسرائیل علیه حضرتعیسی که بود دوره این درپرداخت مسیحیت تبلیغ وبه کرد .ظهور

( سال سلیمان معبد تخریب میالدی(70دومین

اما شد سرکوب که زدند وبزرگ کوچک قیامهای به دست رومیان وستم ظلم جهت به یهودیانسال ودر شد لبریز صبرشان کاسه از 66سرانجام پس که زدند عمومی شورش به دست میالدی

سال در سرانجام جنگ سال تیتوس 70چند توسط محاصره ماه یک از پس اورشلیم میالدی ) ( . نموده تخریب بار دومین برای را سلیمان هیکل کردندومعبد عام قتل را مردم کرد سقوط

فرقه وتنها شده پراکنده درجهان ناچار به دیگر ای عده برده اسارت به را یهودیان از ای وعده. ماندند باقی فریسیان

21

: چهارم جلسه

ومهمترین تلمود،کاباالیهودی اعیاد

22

تلمود

: تلمود واصطالحی لغوی مفهوم

«تلمود کلمه « » در » تلمیذ رباعی واژه با باشد،که می داد یاد معنای به لمد عبری ثالثی فعل از . عملی و اعتقادی نظام از کامل فرهنگی که است عظیم ای مجموعه تلمود دارد ارتباط عربی

. است شفاهی سنتی و دارد بر در را یهود آیین

داشته تلمود رابرعهده آیین این از محافظت یهودیت محتوای پر المعروف دائره عنوان به ) ( کتاب این السالم علیه عیسی حضرت از بدگویی جهت به اما است بوده یهود فقه قوانین ومنبع

. است بوده مسیحیان مخالفت مورد

: تلمود تدوین تاریخچه

) 69درسال یهودا ظاهرا یهودی علمای از یکی بود رومیان محاصره در اورشلیم که میالدیساکن( علمی کار جهت یونه نام به کوچکی شهر در تا خواست اجازه رومی فرمانده از هناسی

شدند . . جمع یونه شهر در بودند دینی دانش دنبال که کسانی یهود پراکندگی از پس شود

بابلی اسارت از بعد که تفاسیرتورات تدوین ازاوبه پس دانشمندان ودیگر یهودی دانششمند ایننام به ای مجموعه صورت بدین پرداختند بود شده بیان فریسیان فرقه عالمان میان در . ) سال) در بود شده آغاز میالدی دوم قرن اواسط از که میشنا تدوین آوردند وجود به مکرر میشنا

220 {. دارای میشنا یافت پایان . 6میالدی هر گویند می سدر قسمت هر به که است اصلی قسمت : های سدر دارد فصل چند رساله هر و رساله چند (6قسمت ( ) ( ، اعیاد ،موعد زراعت زراعیم گانه

) ( ) ( ) ( ) ( را مفصلی احکام ، ها پاکی طهاروت و مقدسات قداشیم ، خسارات نزیقین ، زنان ناشیم}. کند می // بیان / / سال) تهران گرگانی امیرفریدون ترجمه تلمود از ای گنجینه راب ،کهن، /1350ا

(15ص

پرداختند آن شرح به وفلسطین بابل حوزه دو در ندانسته کافی را مجموعه این یهود دانشمندان . ) ( مجموعه شدند خوانده تکمله گمارا که آمد وجود به فلسطین و بابل در دیگر دومجموعه که

) ( سال درحدود مجموعه این شود می گفته آموزش ،تلمود وگمارا شد 500میشنا تکمیل میالدی ( ص تلمود از ای گنجینه گرفت قرار یهودیان قبول مورد بعد به تاریخ (1-26وازآن

23

انجام درایتالیا بومبرگ دانیال نام به فردی دست تلمودبه عبری متن چاپ ومعروفترین اولینچاپ. این در بابلی تلمود صفحات تعداد . 5894گرفت در تلمود انگلیسی ترجمه است 18صفحه

. است رسیده چاپ به لندن در بزرگ جلد

سال در نیز تلمود از ای نام »1350خالصه تلمود به از ای . گنجینه . دارای« . کهن ا دکتر تالیفو 12 از 391فصل یکی عنوان به اکنون که است یافته انتشار تهران در فارسی زبان به ه صفحه

. ماست دسترس در یهود اصلی منابع

اسرائیلیات

مسلمانان از وبرخی شده پراکنده اسالمی کتب در تلمود مطالب از زیادی مقدار متاسفانهنرفته آن منشا و اصل دنبال به وکسی اند پذیرفته وچرا چون بی را آن از مقداری

. . نامند می اسرائلیات را روایات گونه این مسلمانان / است ( وبررسی نقد اصفهانی،فهیمه کلباسی / /) ( سال / اول چاپ فداه ارواحنا موعود مهدی حضرت فرهنگی بنیاد (1388اسرائیلیات

قباال

» « ) ( قرون در که است عرفانی گرایشی نام است دریافت و قبول معنای به که کاباال قباال . قرن در که جریان این شود می گفته رسیده ظهور به یهودیان میان در به 12وسطی میالدی

. گرایش این گردد می بر میالدی نخست های سده به آن های شد،ریشه آشکار خاص صورتگشته سینه به وسینه شده سپرده آن اهل به که بوده خاصی شفاهی تعالیم که است معتقدداشته. تاثیر بسیار اسرائیل بنی معنوی حیات ودر است وبارور زایا مکتبی یهودی عرفان است

ودارد

وقیامت دانشقباال ،رجعت مسیحا آخرالزمان،ظهور اعظم،حوادث الهی،اسم عرش پیرامون . قرن در ابجدی دارد،عددهای عهده بر را مهمی نقش فن این در حروف علم کند می بحث بسیار

2 . . کتاب مهمترین است یافته راه واسالم مسیحیت به آنجا واز شده ابداع یهودیان درجامعه م قعرفان، . زوهراین ) است) اختالف کتاب این واقعی مولف باره در که بوده بی) درخشان

/ / سال / پیروز چاپخانه ادیان جامع تاریخ ،جان با( ) / 374ص / 1354ناس آشنایی حسین توفیقی ، / / / سال هفتم چاپ سمت انتشارات بزرگ / 1384ادیان ) 107ص عبد( اردستانی، سلیمانی ، ،

سال / / / طه انتشارات ابراهیمی ادیان درسنامه (55ص/ 1386الرحیم

یهودی اعیاد مهمترین

دوره سال ) 200در از تقریبا کاهنان ( 539ساله خاصی. شکل دینی شعائر لحاظ یهودبه دیانت م ق . سال مختلف های وفصل ها ماه برای که بود متعددی شعائراعیاد این ازجمله گرفت خود به

. شدند مشخص

فصح یا پسح عید

) (» « به سال اول ودرماه هفته یک مدت در که فطیر نان فصح یا پسح اعیاد،عید این مهمترینآوريل روز 7مدت ماه اثناى در يا مارس ماه اواخر بهار 14،در در نیسان شود آغاز ماه عيد. می

ف پ يا ( حصسح نخست) قتل از خداوند پوشی چشم مناسبت به که است پوشی چشم معنای بهمناسبت به آن بزرگداشت شده،ولی نامیده فرعونیان به بال نزول حین در اسرائیل بنی زادگان

. است مصریان ازستم اسرائیل بنی هنوز نجات و شده انجام يهود تاريخ طول تمام در عيد اين . شود می رعايت کامل طور به باب) هم (12خروج

24

قرن را 12از یهودی غیر بزرگسال یا کودک یک که اند شده متهم یهودیان گاهی تاکنون میالدی. اند کرده استفاده فصح عید فطیر نان در وی خون واز کشته

) ( ها هفته شاووعوت عید

) ( ) ( وبه اردیبهشت اواخر یا خرداد بهار فصل در که داشت نام ها هفته شاووعوت دیگرعید عید ) ( » می » خاتمه پنتیکاست پنجاهه نام به دیگری عید وبه شد می برگزار ها میوه رسیدن هنگام

یافت.

» شب » از كه عومر شمردن از بعد هفته هفت كه ميشود خوانده نام اين با جهت بدان عيد اين : ) ( . سرزمين در است درو عيد هقاصير آن دیگر نام ميشود گرفته جشن ميگردد شروع پسح دوم

قرص اشغالی دو صورت به تازه خرمن محصول اولين ميشد مصادف گندم درو فصل با عيد اين . ميوه نوبر اهداء عيد یا هبيكوريم يوم عید این دیگر نام ميگرديد اهداء الهي حضور به سفيد نان

است .جاتسال در یهودی، روایات بر ( 3318تقریباعبري، )2448بنا اعجازانگيز و عظيم اي واقعه قبل سال

حضرت رهبري به بود؛ فرمان ده نزول آن و نشد؛ تكرار هرگز ديگر که افتاد اتفاق دنيا در . ) بيابان ) سراسر در برق و رعد فجر، طلوع موقع در ايستادند سينا مقدس كوه پاي در ع موسي

به را زمان و زمين و كرده پر را فضا كرنا آواز و پوشاند را كوه تمام غليظ ابر و انداخت طنين . ده آسماني سخنان ناگهان كه ميبرد سر به مطلق سكوت در چيز همه و كس همه درآورد لرزه

رسيد گوش به ( .فرمان می ) برگزار شاووعوت عید جشن که است فرمان ده این نزول زمان در. شود » « بايد. ويهوديان خوانند رامي روت سفر معموال عيد رابه دراين خود محصول اولين

. اداكنند معبد كاهنان

کیپور یوم

روز ، مهم بسیار عید ت این ماه‌ (شدهم‌ ( اکتبر يا سپتامبر «ری‌ « یعنی عاسور را آن که است ) (، نامند می است عاشورا مهر اوایل‌ یا و شهریور اواخر آن‌ مي روز آن .زمان‌ هم کفاره روز را،

.گويند

کیپور روز یوم (مقدس‌ترین‌ در) شنبه همه‌ حتی و است‌ یهود ساالنه‌ تقویم‌هستند تعطیل‌ کاری‌ نظر از روز این‌ در کيپور یهودیان . یهودیان‌ يوم روز در شبانه‌ یک‌

جای‌ به‌ بخشایش‌ و توبه‌ طلب‌ خاص‌ نمازهای‌ کنیساها، در و می‌گیرند‌ روزه‌ کامل‌که. گيرند مي روزه نيز را ديگر روز شش یهودیان يهوديان )می‌آورند معبد که روزي آوريل، نهم

» « . ) و کيپور يوم در است جمله آن از شد روزتخريب آن غروب در زمان از آشاميدن و خوردنمدت به بعدي غروب تا ، 24آفتاب ایشان روزه ايام ساير در که حالي در است، ممنوع ساعت

. گناهان از استغفار يهوديت، دين در روزه از هدف است آفتاب غروب تا طلوع از محدوديت اينخداست از خاصي حاجت درخواست باب.) يا این (34-29بند 16الویان در بنیادگرا یهودیان

. پوشند می ،لباس ژنده روز

پوریم جشن

» « » هامان » که است قرعه‌ای به اشاره که آمده‌است قرعه معنی به پور کلمه از فوریم یا پوریمیهودیان نابودی برای ماه و روز مناسب‌ترین کردن مشخص برای شاه خشایار وزیر

بند) نهم باب استر (.24انداخت

است جشنی روزهای که پوریم سال ادار 15و 14،� 13هر برگزار فروردین) ( ماه یهودیان توسطروز میشو در خشایارشاه 13د زمان در شدند 77فروردین عام قتل یهودیان بدست ایرانی هزار

25

را آمار این مورخان برخی لی و شده استخراج تورات از که است مستنداتی اساس بر تعداد اینرا واقعی آمار و .500جعلی دانند می نفر هزار

و یهودیان دانند می شاه خشایار زمان در یهودیان کشتن توطئه شدن خنثی سالروز را جشن اینگیرند می جشن را آن رو این کهن؛ . از متون از موجود اطالعات بر بنا یادآور اما جشن این

ایرانیان بر یهودیان خشایارشاه زمان در که است بزرگی کشی نسل و عام قتلعرض در و داشتند حدود ۳روا در یهود ۷۰روز دشمن عنوان با را ایرانی هزار

رساندند قتل به .بودن

داستان خالصه

داستان ب قدیم یراساس عهد مجموعه از استر کتاب در در تاجگذاری جشن روز در شاه خشایاراما بکشد مهمانان رخ به را او زیبایی تا بیاید مردان برابر در میخواهد وشتی ملکه از مستی حال

خشمگین پادشاه دلیل همین به و نمیکند قبول اش ایرانی عفت و حیا و حجب دلیل به ملکه . یهودی دختر یک بین این در کند انتخاب ملکه عنوان به را دیگری شخص میگیرد تصمیم و شده

ه نام ا )سدبه عنوا( سته به و میگیرد قرار شاه توجه مورد .ن ر شود می انتخاب ومردخایملکهکرده غضب هامان که کند نمی سجده شاه خشایار وزیر هامان به نسبت بوده استر عموی که

رسیده استر گوش به تصمیم این ولی گیرد می را مردخای کیشان هم همه عام قتل وتصمیمیهودیان و حمایت به کشتن ی اجازه مستی، حال در خشایارشاه، و از در هامان را یهود دشمنان۳. گیرد می متوالی روز

معاصر دنیای در پوریم جشن

. صهیونیست های حاخام کنند می برگزار ای ویژه مراسم ها جشن این در نیز یهودی های حاخام. کنند می رقابت یکدیگر با پایکوبی و رقص و شراب نوشیدن در جشنی، برگزاری با

26

: پنجم جلسه

جدید عصر در یهودیتو

) صهیونیزم)

جدید عصر در یهودیت

وهفده شانزده سده در اما بردند سود نهضت این آزادی شعار از نیز یهودیان رنسانس شروع با . وجود به اسالمی ممالک در عثمانی حکومت زمان دراین شد گذشته از بدتر یهودیان وضعیتآزادی ودارای آمده عثمانی امپراتوری به هرطرف از شدآنها تبدیل یهودیان پناهگاه به که آمد

در این باشند داشته خود مخصوص ای منطقه رفته فلسطین به یافته اجازه حتی بودند کاملی

27

ذلت با گتو نام به خاصی اماکن در بودند مجبور اروپایی کشورهای مقیم یهودیان که بود حالیمی در خود آیین به زور به را آنان مسیحیان که افتاد می اتفاق بسیار همچنین کنند زندگی تمام

برابر . وازحقوق درآمده گتو از یهودیان انسانها وبرابری دموکراسی شعار باترویج سپس آوردندبرخوردارشدند

یهودی وارتدکسهای طلبان اصالح

اصالح است ت اصالحا به موسوم که بگیرد شکل یهودیت در جریانی شد سبب اتفاق دو اینمخالف آنها دهند تطبیق زمان با را خود واعمال عقاید باید یهودیان که بودند معتقد طلبان

در یهودی هر ومیگفتند بودند یهودی کشوری وایجاد فلسطین سرزمین به بازگشت اندیشه. اوست وطن همانجا کند می زندگی که هرکشوری

طلبان اصالح مقابل ارتدکسها در کرده ، رد را روشنگری عصر های اندیشه که داشتند قرارآرمان به آنها بودند اصالحی هرگونه ومنکر کرده پافشاری سنتی واعمال عقاید همه وبر

. کردند می پافشاری موعود سرزمین به بازگشت

نام به گروهی میان این کار در می محافظه تایید را زمانه با سوتطبیق یک از که آوردند سردربه بازگشت آرمان بر نیز گروه این دانستند می الزم را سنت حفظ دیگر سوی واز کردند

. داشتند تاکید یهودی کشوری وایجاد موعود سرزمین

سرزمین به بازگشت شعارش که سربرآورد گروهی کار محافظه و ارتدکس گروه دو میان ازگرایش این بود یهودی کشوری وایجاد .( صهیونیزم موعود در ای تپه نام صهیون شود می خوانده

( است شده تبدیل اسرائیل بنی سرزمین نماد به که است اورشلیم

وبا گرفت رونق بازگشت اندیشه نوزدهم قرن در یهودیان علیه بر مسیحی فشارممالک شدت باسال در انگلستان دولت جریان این گیری یک 1917شکل تاسیس کردوبا صادر را بالفور اعالمیه

وبه جهانی دوم ازجنگ پس متحد ملل کردسازمان موافقت فلسطین منطقه در یهودی کشورفلسطین سرزمین تقسیم به رای آلمان های نازی توسط یهودیان ساختگی عام قتل بهانه

سال ولذادر داد نشین یهودی کشوری کرد 1948وایجاد موجودیت اعالم اسرائیل جهت.)کشور / / : . امور وزارت وانتشارات چاپ مرکز وایران اسلام وتمدن فرهنگ پویایی اکبر ولایتی،علی ک ر بیشتر آگاهی

/ تابستان/ دوم چاپ (82-67صص/2جلد /1384خارجه

شبهه) ( با آنجا در صهیونیزم استقرار با مسلمانان داردچرا یهودیان به تعلق همیقداش بیت یا اورشلیم قدس اینکه به توجه

کنند؟ می مخالفت

: مختصر پاسخ

ارض اوال به ورود اجازه الهی پیامبران ودستورات خدا به ایمان شرط به اسرائیل بنی قوم ؛. . کردند غصب را فلسطین حال این با نکردند عمل بدان که اند داشته را مقدس

( ثانیا ( یهوداست آیین شرع خالف ماشیح شان موعود ظهور از قبل تا یهودی دولت تشکیل ؛جز قدرتی هیچ از که نیست ومجاز باشد یهوه حاکمیت تحت تواند می فقط واقعی یهودی ویک

(. کند اطاعت او یزال ال ص / /قدرت بهشتی احمد اسلام آور پیام تصرف ,( 41عیسی یهود تعالیم لذاطبق. است غاصبانه اسرائیل حکومت وتشکیل فلسطین سرزمین

28

مسیحیان ثالثا از برخی انحرافی ؛ های آموزه اساس بر صهیونیسم بنیانگذاری از پیش( مسیحیت ( این الزمان آخر در السالم علیه عیسی حضرت بازگشت شرط که بودند شده معتقد

ومدافعان کرده تقویت را عقیده این ها صهیونیست لذا برگردند فلسطین به یهودیان که استه کرد پیدا مسیحی دالن ساده بین .سرسختی پرداختند فلسطین اشغال وبه

تفصیلی پاسخ

به اوال ورود از وانحراف شکنی عهد دلیل به اسرائیل بنی که شد بیان قبل شبهه درپاسخ ؛نموده تصرف را فلسطین اسرائیل بنی یوشع کتاب طبق ولی شدند محروم مقدس ارض

( باب یوشع کتاب کردند عام قتل آنرا تا 16بند 10باب – 42تا 40بند 10باب - 24تا 20بند6وساکنان( 29تا 10بند 8باب- 27تا 22وبند 18 ( نیز(.- السالم علیه موسی حضرت مقدس ساحت به البته

(- باب تثنیه سفر اند داشته روا را نسبتها ؛17تا 10بند 20باب- 37تا 32بند 2باب- 7تا 3بند 3اینگونهباب (35تا 32وبند 20تا 9بند 31سفراعداد

میال از قبل هزارسال حدود داوود حضرت یهودیان اعتقاد ا طبق ( د کرد) رافتح قدس ورشلیم ) ( قدس ویرانی اولین زمان از که ساخت دراورشلیم هیکل بزرگی معبد سلیمان حضرت سپس

سال (587در ( , ماشیح. فاتح الهی رهبر یک انتظار در همواره یهودیان بختنصربابلی دست به م قبرگرداند وسلیمان داوود درخشان دوران به را خدا قوم وشکوه اقتدار که اند تشکیل بوده لذا

دانستند می حرام منجی ظهور از تاقبل را ازسال. حکومت انتظار حالت . 63این که م ق( علیه عیسی حضرت که بود دوره این در لذا گرفت شدت آمد در رومیان تصرف به فلسطین . قدس( شهر آن از پس نپذیرفتند یهودیان بیشتر ولی نهاد بنیان را بزرگی ودین کرد ظهور السالم

سال در بار دومین کشورهای 70برای در یهودیان که شد تخریب رومی تیتوس توسط میالدیشدند پراکنده شمالی وآفریقای اروپا در مجاور

( الله صلی اسالم پیامبر مبارک مقدم انتظار در زمان گذشت از پس یهودیان از ای عده سپس/ ( , ) ( ) بقره کریم قرآن تعبیر به که بود حالی در این گزیدند سکنی منوره مدینه یثرب در وآله علیه

,157؛اعراف/6؛صف/29؛فتح/20؛انعام/146 وانجیل( تورات کتاب به استناد با یهودیان ( ) الله) صلی پیامبراسالم ظهور از پس ولی شناختند می کامال را وآله علیه الله صلی پیامبراسالم

) پرداختند او با دشمنی وبه کرده انکار را وی وآله علیه

( ثانیا ( اسالم ازظهور وپس افتاد مسیحیان دست به تدریج به السالم علیه سلیمان معبد ؛ ( سال ؛حوادث طبری تاریخ شد سپرده مسلمین دست به صلح طریق از دوم خلیفه 15درعصرکه( شدند متعهد مسیحیان برابر در خود صلحنامه در ، قدس گرفتن تحویل هنگام آنها هجری

ندهند را شهر درآن سکونت اجازه یهودیان به .هیچگاه

کردند تبدیل عمر مسجد نام به شکوهی با مسجد به را سلیمان هیکل های ویرانه مسلماناننام به الصخره وگنبدی با قبه دیگرنیز شد؛مسجدی طالکاری بعد زمانهای در که ساختند آن روی

آبی نام گنبدی به وکوچکتر اقصی رنگ شد مسجد بنا آن کنار در بعدا

( حاکم قدس شهر بر مسیحیان که دهه چند استثنای به کنون تا اسالم صدر مذکوراز مساجدآن( در اسالمی عبادتهای وسایر وجمعه جماعت ونمازهای است مسلمانان اختیار در بودند

. سال از پیش شود می برای 1967برگزار شریفین حرمین زیارت از پس حاجیان که بود مرسوم. بروند اردن به قدس حرم زیارت

درسال ثالثا ملل که 1948؛ سازمان حکم به ، پاشد بر فلسطین در اسرائیل غاصب حکومتمسجد دو بر مشتمل که شرقی ونیمه اسرائیل به اورشلیم شهر غربی نیمه ، بودمذکور متحد

29

. گرفت تعلق کشوراردن ملل، به سازمان تخلف این علیرغم درجنگ اما ژوئن 6اسرائیل در روزهکرد 1967سال ملحق غربی نیمه وبه گرفت اردن از نظامی زور به را قدس شهر شرقی .نیمه

که 242قطعنامه را هایی سرزمین وبقیه قدس غربی نیمه که خواست اسرائیل از امنیت شورایجنگ نکرده 6در اعتنایی قطعنامه آن به کنون تا اسرائیل ولی سازد آزاد بود کرده اشغال روزه

است.

می بعالوه حفاری مساجد آن اطراف در شناسی باستان بهانه به ها صهیونیست که سالهاست. بسازند را سلیمان هیکل آن جای به و کنند ویران را آنها دارند وتصمیم کنند

هالیوود

پی آمریکا قاره زیاد ثروت و وهوایی آب و سرزمینی سرشار منابع وجود به اروپاییان که هنگامی . این ساکنین شد اغاز ثروتمند قاره این سوی به آنها طلبانه برتری و غاصبانه بردند،مهاجرت

" " بخشی نشانگر مایاها چون شکوهی با های تمدن که اند بوده متمدن و پیشرفته قاره،مردمانی. آنهاست زندگانی از

متعجبند کوهها دل ،در آنها مستحکم های جاده و عظیم ازساختمانهای هنوز عمران مهندسینانسانهایی را پوستها سرخ ماجراجویانه و وسترن آمریکایی های کارتون و ها فیلم درحالیکه

. کنند می معرفی تمدن بی و وحشی

قرار کشتار و تجاوز مورد رحمانه بی را سرزمین این ،مالکان رسیده راه از تازه اروپاییانکشاندند. فحشا به را زنانشان و کشتند را پیران و کودکان گرفتند بردگی به را انان جوانان دادند

طی " " خود دوم سفر در ای اسطوره کاشف این کلمپ کریستف که حدی از 13تا هزار250سالفقط امریکا از منطقه یک گذاشت .60بومی زنده را نفر هزار

آمریکا سینمای صنعت تاسیس برای یهودی داران سرمایه حمایت با آمریکا به یهویان مهاجرتاعزام آمریکا به روچیلر لرد توسط که یهودی مهاجران نخستین میان در که شد همراه

- ،که فیش گلب ،شموئل شنگ ،برادران مایر لویی هالیوود سینمای صنعت ،بنیانگذاران شدند. - داشتند قرار هم داد تغییر کلدوین ساموئل به را خود نام بعدا

. تالش با باالخره پرداختند فیلم تولید به ،بعد دادند گسترش را سینما های سالن سرعت به آنهاعازم ویهودیان شد لغو بود شرقی ساحل و ادیسون به متعلق که سازی فیلم انحصار یهودیان

. " " استودیوهای گذاردند بنیان را هالیوود تا شدند غربی دهه 6ساحل در آمریکایی گانه1920 " حدود " وتا دادند تشکیل آنجلس لس شهر حومه رادر مطلق 30میالدی،هالیوود حاکم سال

بودند.

" " سرتاسر در ها کارتون و کودکان فیلم تولید های شرکت مشهورترین از دیزنی والت کمپانی. سینماست عرصه در صهیونیسم ابزار کارامدترین از یکی و آید می حساب به دنیا

« عنوان با دراروپا یهودیان که بود طوالنی کثیف سالهای « موش صهیونیسم شدند می نامیده " " تولید به دیزنی والت شرکت همکاری با عمومی اذهان از تفکر این کردن پاک برای جهانی

" عنوان با دیزنی کارتونی شخصیت موس مشهورترین . میکی به" که کارتونی شخضیت این پرداختبرابر در تنه یک که بود شجاع موشی قصه کرد باز نوجوانان و کودکان تمامی قلب در سرعت

بلند سر امتحانی هر از خود شجاعت و پشتکار با و کرده ایستادگی جامعه نامالیمات تمامی" . امروزه امد می جری بیرون و . تام به" رسیدن برای صهیونیسم است روند همان دهنده ادامه هم

خبرگزاری دنیا،همچون خبری های رسانه بزرگترین از اهدافش

30

های شبکه ،یونایتدپرس، A.B.Cرویترز،اسوشیتدپرس ،C.B.S ،N.B.C معتبر نشریاتی و. کند: می اکسپرس،استفاده ،دیلی پست،تایمر تایمز،واشنگتن نیویورک همچون

شد،مشهور اختراع سینما که آغازین سالهای همان از سینما صنعت بر صهیونیسم تاثیر : ،فوکس. وارنر برادران مثل آمریکا فیلم تولید شرکتهای بزرگترین مدعاوابستگی شاهداین بود

. بود صهیونیسم به مایر متروگلدن ،و بیستم قرن

» « سال در الحره المسيحيه االخبار مجله » 1938در : كامال آمريكا در سينما صنعت است آمده . تمام مي‌راند حكم آن بر كند، منازعه او با زمينه اين در احدي بي‌آنكه يهود و است يهودي

.» به و يهوديان هم هنوز يهودي دست‌پروردگان از يا و هستند يهودي يا صنعت اين كارپردازان. دارند اختيار در را جهان رسانه‌اي شركت‌هاي از بسياري مالكيت صهيونيست‌ها خاص‌، طور

جمله از صهيونيست‌ها با نزدیكي بسيار روابط مرداك، رابرت جهان رسانه‌اي غول بزرگ‌ترين. است متعهد صهيونيست‌ها آرمان‌هاي به شدت به و داشته شارون آريل

: بخشدوم

31

مسیحیت

: ششم جلسه

32

کتاب با آشنایی

مقدس

درآمد:

معتقدند . مسیحیان دارد تعلق ابراهیمی ادیان خانواده به که است بزرگ ادیان از یکی مسیحیتنجات واعمال تاریخی حوادث از سلسله ویک عبادات در را وخود داشته ارتباط آنها با خدا که

از خداوند که است مسیح عیسی ،خود ارتباط ترین مهم آنان نظر از است کرده آشکار بخش . او ورستاخیز ،مرگ زندگی این بنابر است کرده قرار بر ارتباط بشر با وی در حلول طریق

. دهد می تشکیل را مسیحیت بنیان

« از پس او ورستاخیز وار فدیه عیسی،مرگ به ایمان یعنی مسیحیت اساس ونیز 3براین روز». است داده هدیه مردم به او که نجاتی به ایمان

جای خود درون در نیز را متعددی های فرقه و دارد بسیاری طرفداران امروز جهان در دین اینها اوانجلیست و ها پنطیکاست مانند جدیدی های فرقه مسیحیت های فرقه میان در داده

و اینترنت و ماهواره مانند روز ابزارهای از استفاده با و هستند تبشیری شدت به که یافتند ظهوربر گذاری تاثیر صدد در مجالت و جزوات و خانگی کلیساهای مانند سنتی های روش سازی بهینه

. پرداخت خواهیم آنها بررسی به که هستند اسالمی جوامع

به ال که ذکرزم و ) است تاریخ مقدس، کتاب دین آن مهم عناصر به باید دینی هر از شناخت برای )) مقدس کتاب معرفی به اول گام در لذا باشیم داشته آگاهی شریعت و الهیات ، فرق

می رسی بر منابع وسایر مقدس کتاب براساس را مسیحیت تاریخ سپس پرداخته مسیحیانکنیم:

33

مقدس » «کتاب انگليسي) )بايبلبه »Bible )» « کتابها معنی ( به و اسفار از مجموعه دو عنواننام با را آن نخست بخش يهوديان که است بزرگ و کوچک هايي ت( )) »TANAKH)تنخ كتاب

)) » « » « ومناجات« وحکمت شعر بخش خ ، انبیاء وپیشگوییهای نبوتها ن ، تاریخی وبخشعنوان » به عهدين، نام با را آن همه الهي مسيحيان و آسماني . کتاب دانند « مي خود

قديم عهد به موسوم مجزا، بخش دو از )Old Testamentعهدين جديد( 39 عهد و New کتابTestament(27 : است ( شده تشكيل کتاب

قدیم عهد

شريعت به خود بخشيدن نجات براي تا است گرفته پيمان انسان از خداوند عهد، اين اساس بر « . معناي به تورات خداوند نمايد عمل قانون او و « شريعت کرده نازل السالم عليه موسي بر را

کنند عمل ، آن به که خواهد مي اسرائيل بني از و ابراهيم. .است حضرت با قديم عهد دورانعليه عيسي حضرت ظهور با و ، تحکيم و تجديد السالم عليه موسي حضرت با آغاز السالم عليه

. پذيرفت پايان السالم

معتبر را قديم عهد کتاب ولي دانند مي يافته پايان را قديم عهد به عمل زمان اينکه با مسيحيانمطالب ساير از دانند،‌ مي منسوخ را ها آن كه ‌، فرائض و احكام جز به و شمارند مي مقدس و

. مي‌کنند استفاده قديم :» عهد یک نظر از نویسد می اسالم آور پیام عیسی کتاب نویسنده = موسی – حضرت تعالیم از مقتبس اصطالح به که قدیم اماعهد است مردود یهود مسیحی،آیین

. . ازیک است تضاد گرفتار وتورات یهود با رابطه در مسیحی انسان است قبول است،موردپذیرد می را کتابش دیگر وازطرف کند می رارد ،یهود طرف

جدید عهد

عيسي حضرت ظهور السالم (با نجات )عليه ، كه اين بر مبني بست جديدي عهد خداوند، ، « . جديد عهد از بخشي گيرد مي صورت ، مسيح عيسی ، پسرش به محبت و ايمان با تنها « انجيل انسان « بشارت« معناي به كه دارد به Evangelineنام مزبور بشارت مسيحيان، اعتقاد به و است

.» رسيد : » مي رستگاري به او شدن قرباني و مسيح به ايمان با که است اين

بر مشتمل جديد : 27عهد شود مي تقسيم بخش چهار به که است کتاب

گانه الف : چهار ( إنجيل‌هاي السالم ) عليه مسيح سرگذشت و تاريخ

رسولان ب : ( اعمال مسيح ) از بعد رسوالن و حواريون .سرگذشت

رسولان ج : هاي پولس، 13 )نامه يوحنا، 3نامه پطرس، 2نامه يعقوب، 1نامه و 1نامه يهودا نامه1 ) عبرانيان به .رساله

يوحنا د : (. مكاشفه الزمان ) آخر حوادث باره در آلود رمز متن يك

اربعه( اناجیل معرفی الف

: متی انجیل

. ) ( اوشد وحواری پذیرفت را السالم علیه عیسی حضرت دعوت که بود یهودی باجگیر یک متی( سال حدود در شاید ، بوده مرقس انجیل از قبل متی انجیل شده( 70نگارش نگاشته میالدی

34

حضرت. نامه نسب آن در و است یهودی سنت با مطابق انجیل این باشدشدن ومصلوب دستگیری وسرانجام ها وموعظه تبلیغ،معجزات به ،کودکی،شروع عیسی،تولد

. است شده بیان مردگان میان از وبرخاستن او

مرقس؛ انجیل

میان در انجیل ترین وقدیمی کوتاهترین انجیل )4این سال را آن نگارش تاریخ وغالبا است انجیل.70تا 65 . ). این است بوده حواری پطرس خاص شاگرد بلکه نبوده حواریون از وی دانند می م

نسب شامل انجیل این است آن از تر مختصر ولی متی شبیه ومحتوا سبک نظر از انجیل . ) ( که معتقدند مقدس کتاب پژوهشگران است السالم علیه عیسی حضرت نامه،تولد،وکودکی

. » « » اند» کرده استفاده انجیل این از لوقا و متی

لوقا؛ انجیل

. » با » شد پولس وهمراه وشاگرد آورد ایمان پولس واسطه به که بوده یهودی غیر پزشک یک لوقا ) ( لوقا درانجیل اما است بوده السالم علیه عیسی حضرت الوهیت کننده ابداع پولس اینکه

( . سال حدود در متی انجیل از پس اندکی یا همراه شاید لوقا انجل است نیامده آن از سخنی70. باشد( یافته نگارش میالدی

یوحنا؛ انجیل

) ( بود نوجوان السالم علیه عیسی حضرت زمان اودر است حواری یوحنای نوشته انجیل این( . پایان آن نگارش ،زمان محققان غالب نظر طبق آید می شمار به حضرت حواری وکوچکترین. . ) یوحنا شده بیان حضرت آن خاص وسخنان نامه ،زندگی یوحنا انجیل در است میالدی اول قرن

الوهیت از صراحت به که است پولس های وآموزه افکار تاثیر تحت شدت به انجیل این در . ) گوید ) می سخن السالم علیه عیسی

والهوتی همنوا اناجیل

متى إنجيل مرقس سه اثر ، سه اين بر رو، اين دارنداز يكديگر با زيادى هاى شباهت لوقا نام ،و ( همنوا هاى . Synopticإنجيل زمينه نهاده‌اند( در اسالم تعاليم با ، همنوا انجيل‌هاي اساس

. ) ( يوحنا انجيل ، همنوا اناجيل مقابل در ندارد چنداني تفاوت السالم علیه عيسي حضرتدارد) ( . قرار الهوتی

كالم و تعاليم آن در و دارد هايى تفاوت ديگر إنجيل سه با متن ساختار لحاظ از يوحنا إنجيل . است شده ارائه ديگرى سبك با مسيح افکار هاى تاثیر تحت شدت به انجیل این در یوحنا

) ( میان به السالم علیه عیسی حضرت الوهیت از سخن صراحت وبا است پولس های وآموزه . آورد انجيل می يوحنا انجيل الهوتي به يا شود ني الهياتي مي گفته ز

رسوالن( اعمال محتوای ب

رسوالن : اعمال

همان که دارد کتاب یک تنها است مسیحی رسوالن تبلیغات به مربوط که جدید عهد دوم بخش( . » سالهای» بین کتاب این است رسوالن (90-70اعمال ( سوم( انجیل نگارنده لوقا توسط میالدی

. در است شده (8نگاشته ( السالم علیه عیسی حضرت حواریون وتبلیغات فعالیتها آن اول باب

35

. » « ناگهانی آوردن ایمان از سخن بعد به نهم ازباب است شده بیان پطرس آن راس ودر » در» شده گفته سخن کمتر حواریون از و آمده میان به وی وتبلیغات ها ومسافرت پولس

. است بوده مسیحیان گر وشکنجه گیر سخت یهودی یک زمان این از پیش تا پولس حالیکه

رسوالن( های نامه ج

پولس؛ های نامه

رومیان( ) (1 روم مسیحیان پولسبه ایمان:» نامه با ،تنها نجات که شده تاکید نامه این در. شریعت به کردن عمل با نه آید می دست به مسیح به

قرنتیان( 2 به پولس اول « نامه می:» » پاسخ نتس قر مردم پرسشهای به پولس نامه این درکلیسایی ،نظام جنسی وروابط ازدواج کلیسا، در اخالقی ،فساد اختالفات قبیل از ومسائلی دهد

( ». سال در آنرا وی است ورزیده تاکید محبت به پایان ودر کرده بیان را (60-45ورستاخیز در. م. نگاشت افسس شهر

قرنتیان( 3 به پولس دوم مسیحیت:» نامه تبلیغ راه در که را مشکالتی نامه این در پولس. کند دلگرم را مقدونیه مسیحیان خواسته می است،گویا کرده مطرح آمده پیش او برای

4«: غالطیان( به پولس بلکه نامه رسند نمی جایی به شریعت به عمل با که نویسد می وی . دست به فرد تالش با تنها که است االهی هدیه یک ایمان یابند می دست نجات به ، ایمان با تنها

. آید نمی

5 « : افسسیان( به پولس نژادی نامه تفاوتهای دلیل به افسس شهر مسیحیان بین ظاهرا( سال در را نامه این وی بود شده پیدا اختالف ( 62-61وزبانی اختالف. حل برای رم زندان از م

». فرستد می آنها

6«: فلیپیان( پولسبه سال )نامه در ( 63-61وی می. گوشزد نامه این وسیله به رم زندان در م». کند می انسان نصیب را وسعادتهایی ها شادی چه مسیح به ایمان که کند

7 « : کلسیان ( به پولس اشکالی نامه مسیح الوهیت و انسانیت باره در کولس اهالی برای . الوهیت جنبه بر نامه این در وی فرستادند زندان به پولس نزد را شخصی آنها که بود آمده پیش

». کرد تاکید مسیح

تسالونیکیان( 8 به پولس اول » نامه به: را تسالونیکی شهر مسیحیان نامه این در پولسظهور منتظر که خواسته آنها واز است کرده دعوت وتحمل صبر با همراه پاک وزندگی ایمان

». شوند مسیح

9 : نیکیان( لو تسا به پولس اول بهانه» نامه به که مسیحیانی به نامه این در پولس پولسهای واقعیت و داده بودند،تذکر آورده روی تنبلی وبه کشیده وزندگی کار از مسیح،دست انتظار

». است کرده گوشزد آنها به را زندگی

10 : تائوس( تیما پولسبه اول اورا» نامه پولس که بوده پولس شاگردان از یکی تیماتائوسکرده بیان را خوب رهبری شرایط او برای نامه این در وی گماشت افسس کلیسای رهبری به

». کند حفظ وتغییر تحریف از آموخته او به وانجیل مسیح باره در که را تعالیمی خواسته او واز

36

11 : تائوس( تیما به پولس دوم ازاو» نامه وی اونوشت برای رم زندان از نامه این در ویهمچنین . نرود دیگران تعلیم بار وزیر ورزد داده،استقامت تعلیم او که مسیحیتی راه در خواسته

». کرده مطرح آمده پیش او برای مسیحیت تبلیغ راه در که را مشکالتی

12 : تیطس( به پولس . نامه رهبری به را وی پولس بود پولس شاگردان از اویکی . » خواسته» وی واز کرده بیان را خوب رهبر یک وظیفه او نامه این در گماشت کریت کلیسای

. دارد باز گناه از را شهر آن مردم که است

13 : فلیمون( به پولس .نامه آورد ایمان پولس دست به که بود کسانی جمله از فلیمونایمان پولس دست به آنجا ودر رفت روم وبه گریخت کولسی شهر از که داشت غالمی فلیمونببخشد. را خود غالم که خواست فلیمون از نامه این ودر فرستاد کولس شهر اورابه پولس آورد

. کند رفتار برادرش همانند او وبا

عبرانیان( : 14 به یهودی نامه شریعت به که است االصل یهودی مسیحیان به خطاب نامه این : . شده باطل مسیح آمدن با واعمال شریعت این گوید می آنها به نامه نویسنده بودند پایبند

. مطالب چون اما نیست مشخص نامه این نویسنده دهد می نجات را انسان مسیح به وایمان . اند دانسته پولس را نامه نویسنده ،برخی است پولس مطالب شبیه نامه این

یعقوب( : 15 ( نامه ( که است بوده السالم علیه عیسی حضرت برادر جدید،یعقوب عهد گفته به . مسیحیان پولس،به های گفته برخالف او نامه دراین رسید اورشلیم شهر اسقفی مقام به

. این در وی یابیم نجات تا کنیم عمل نیز شریعت به وباید نیست کافی ایمان که کند می توصیه. ) ( کند می تمسک السالم علیه ابراهیم حضرت عمل به خود مدعای اثبات برای نامه

پطرس( 16 اول مسیحیان: نامه عموم به وخطاب حواری پطرس به منسوب نامه اینواز. کند می سفارش وشکیبایی صبر بودند،به وشکنجه فشار زیر که را مسیحیان نامه این است

. ندهند دست از را خود ایمان که خواهد می آنان

17 : پطرس( دوم در نامه وحقایقی اند شده دعوت وبردباری صبر به مسیحیان نیز نامه این در. است شده گوشزد آنها به مسیحی ایمان باره

یوحنا : اول ( نامه ( که است چهارم انجیل نویسنده یوحنا، به منسوب بعدی نامه دو و نامه این . ) های ) گفته شبیه مطالبی نامه این در است بوده السالم علیه عیسی حضرت حواری کوچکترین

مسیح خالف بر مطالبی که کرده گوشزد را کسانی خطر نیز و خورد می چشم به پولس. دهد می تعلیم را پولس شناسی

19 : یوحنا( دوم از نامه منظور است،زیرا مسیحیان همه به خطاب نامه این گویند می برخی . محبت که است شده خواسته مسیحیان از نامه این در نیست معلوم آن در گرامی بانوی

. بپرهیزند نیز غلط تعالیم پذیرش واز نکرده فراموش را واطاعت

یوحنا( : 20 سوم « نامه نوشته » غایس نام به کلیسا رهبران از یکی به خطاب که نامه این در. است شده ارائه مخالفان وتوبیخ واقعی خادمان تشویق باره در دستوراتی شده

یهودا( : 21 را نامه ومردم کرده آوری یاد را ومرتد دروغین معلمان خطر ،نویسنده نامه این در . است داشته حذر بر آنها از

یوحنا( مکاشفه د

37

. نویسنده به کتاب این است یوحنا مکاشفه همان که دارد کتاب جدید،یک عهد کتاب چهارم بخش . ) ( حالت کتاب این دهند می است،نسبت السالم علیه عیسی حضرت حواری که چهارم انجیل

نمی معیار آنرا ظاهر رو این از است، کرده پیشگویی را آینده حوادث وگویا دارد وسری رمزی. اند. بوده وشکنجه فشار تحت سخت مسیحیان که شده نوشته زمانی در کتاب این دانند

: جدید عهد نگارشونويسندگان زمان

سال حدود از يعني قرن، نيم از بيشتر کمي تقريبا طول در جديد عهد هاي تا 45كتاب ميالدي،‌. 100حدود از غير که برآنند مقدس کتاب جديد محققان اند آمده در تحرير qرشتۀ به ، ميالدي

ترديد ها بخش qبقيۀ نويسندگان به ها كتاب درست انتساب در پولس، qرسالۀ هشت يا هفت . دارد وجود

عيسى حضرت را جديد عهد موجود هاي كتاب از يك السالم )هيچ . (عليه بلكه است ننوشتهاست شده نوشته رسوالن توسط ديگر برخي و حواريون از بعضي توسط ها كتاب اين از برخي

. نيست مشخص نيز ها آن از برخي نويسنده و

عيسي حضرت معتقدند السالم )مسيحيان نبوده (عليه الزم اصال و است نياورده کتابي هرگزمي کتاب و پيام خدا طرف از بشرند و خدا بين واسطه که پيامبران چون بياورد، کتابي که است

گفتاراو. رفتار تنها و است وحي عين و خداست خود السالم عليه عيسي حضرت ولي آورند. اند نگاشته السالم عليه عيسي حضرت وفات از بعد ديگران را آن و است کافي ها انسان براي

( سال مسيح شدن مصلوب از پس ها سال نيز جديد عهد هاي كتاب نخستين حتي 33یعني . است ( شده نوشته ميالدي

) ( : با كه بار يک جز ، حيات طول در السالم عليه عيسي حضرت نماید می بیان جدید عهد ...«:. به افکنده زیر به سر اماعیسی نگذاشت باقي خويش از اي نوشته ، نگاشت خاک بر انگشت

( » باب يوحنا انجيل نوشت می زمین روی خود ( 6بند 8انگشت

يافته لقب بيستم قرن در جديد عهد متخصص بزرگترين كه بولتمان كه باشد دليل همين به شايد «: حيات محصول بلكه نيست او خود گفته‌هاي عيسي مكتوب سخنان از بسياري است معتقد

مي‌رود شمار به اوليه مسيحي چاپ / / / )«جوامع آسریان روبرت مسيحي تفكر تاريخ لین تونی،سال / ایالم(/ ۲۰۰۸)۱۳۸۷اول ناشرانتشارات (446ص / م

همچون )نکته : دیگری های انجیل و متعدد کتابهای رسوالن عهد همان انجیل در توماس، سنکودکی تكامل، مارسيون، ها، مانوي آپل، آندره، مصريان، ژاك، سن ، بود( پطرس شده نوشته

( سالهای بین مسیحیان ( 200-150اما حدود . وبقیه 27م برگزیدند مقدس کتب عنوان به را کتاب . کردند اعالم قانونی راغیر کتابها

سوالتنها رسولان رساله و انجیل ها ده از بیش میان از از 27چرا را اقتدار این کسی چه شدند؟ انتخاب جدید عهد کتاب

نامعتبر و نامقدس اناجیل دیگر و مقدس و خدا کلام انجیل کدام دهد تشخیص که بود کرده دریافت خدا طرفمقدسی کتاب از کند کسب کجا از باید را خودش اعتبار ببخشد اعتبار مقدس های کتاب به میتواند کلیسا اگر است؟

داده؟ اعتبار ان به خودش کهکلیسا از را اعتبارش مقدس کتاب و بگیرد مقدس کتاب از را اعتبارش کلیسا که باطلی دور ایندرگیر آن با ها کاتولیک خصوص به کلیسا که است هایی چالش مهمترین از یکی دارد دریافت

هستند

38

: به داشت وجود فراواني تفاوتهاي انجيلها اين ميان که میشود تر چالشی وقتی مساله اینبود، شده نگاشته آرامي زبان به كه عبريان انجيل در مثال مسيح »عنوان الوهيت qمسئلۀ

نداشت / / /)وجود مركز توفيقی حسين تاريخ يا اسطوره عيسي ، آرچيبالد رابرتسونقم / اديان تحقيقات و / 1378مطالعات ص/ اول (30فصل

در كه پطرس انجيل در صليب 1970و به qمسئلۀ است شده چاپ يونسكو qمؤسسۀ توسطكردند : مصلوب را ديگري شخص كه شده ذكر و شده انكار مسيح شدن من» كشيده كه كسي

و دستان در را ميخها كه كساني لكن است زنده مسيح همان ميخنديد و ديدم خوشبخت را اوكرد فرو دادند «ه پاهايش قرار آزار و اذيت مورد را بدل و اوست بدل  اند

: هفتم جلسه

39

السالم) (حضرتعیسی ازعلیه

تولد

صلیب تا

پیشگفتار

بود قدرت اوج در روم امپراطوری که گذاشت وجود عرصهی به پا دورهای در یهودیان مسیحیت . بود تحمل قابل غیر روم دولت فشار و داشتند قرار بیگانگان یوغ زیر نامطلوبی شکل به

دین شکوفایی و رشد برای مهم مانعی مختلف، حکومتهای و دولتها با امپراطوری، از پیش دنیایضامن رومی، سپاهیان و بودند شده سرکوب دریایی دزدان امپراطوری، دورهی در اما بود جدید . امنیت کنار در ارتباطی راههای شبکهی بودند اروپا و آفریقا آسیا در ها جاده و ها راه امنیت

. میان مشترک زبان وجود میکرد فراهم را مختلف مناطق در تبلیغ فرصت امپراطوری، نسبیخود مخاطبان با بتوانند راحتی به مبلغان تا بود کرده فراهم را فرصت این نیز امپراطوری مردم

. کنند معرفی آنان به را جدید دین و کنند برقرار ارتباط

) السالم ) علیه رسالتحضرتعیسی تا تولد از

- نیاوردهاند عیسی حضرت جوانی و نوجوانی کودکی، ایام از را چندانی مطلب رسمی، انجیلهای ( ) ( آور پیام عیسی فرمایید می راتوصیف السالم علیه عیسی ،حضرت متعدد درآیات کریم اماقرآن

/ ص/ بهشتی احمد - (348-267اسالم معجزه تولد داستان که هستند لوقا و متی انجیل دو تنها: کردهاند روایت را مسیح . آمیز از» پیش بود نجار یوسف نام به شخصی نامزد باکره مریم

. مرتکب نامزدش اینکه تصور به یوسف گردید باردار القدس روح طریق از مریم آنان، ازدواجرا وی و شده ظاهر او بر الهی فرشتهی اما گوید طالق را او تا گرفت تصمیم است شده بیعفتی

… ساخت خبردار امر واقعیت باب) « از باب() 25-18بند1متی ) 36-26بند1لوقا باب( لوقا ،2)

40

نام تولد، از نهاد «شوعی »پس او آن ند بر معنای خدا )و . ا( نجات را آن رومیان و یوناییان ستشد تبدیل« سوسی»به عیسی عربی زبان در و .کردند

) کریسمس ) مسیح جشن

( . کریسمس کنند می برگزار کریسمس نام به جشنی هرساله معنای( christmasمسیحیان به » در» ، حضرت آن تولد مناسبت به مسیح با) 25جشن برابر . 4دسامبر ) میشود برگزار روز7دی

با ) برابر ژانویه اول در ژانویه شب جشن به معروف میالدی سال اول ، جشن آن از دی(11پسگردد می توفیقی؛.) برگزار بزرگ؛حسین ادیان با ( 188آشنایی

نیست مذکور چیزی اناجیل در جوانیش آغاز و بلوغ دوره در عیسی حضرت احوال اینکه از جز( 12در رفت ) اورشلیم زیارت برای ناصره از نجار ویوسف السالم علیها مریم حضرت با سالگی

. شد مشغول علمی مذاکرات به سلیمان معبد عالمان با شده جدا دو آن واز

حدود و ( 30در ( رفت السالم علیه یحیی حضرت نزد تعمید دریافت برای با) .سالگی آشنایی / / ص / توفیقی حسین بزرگ ص( ) / / 131ادیان ناس بی جان ادیان جامع تاریخ ،388 )

سوال:�است؟ � داشته وخواهر برادر حضرتعیسی آیا

. مسیحیان عقیده به است آمده میان به عیسی حضرت وخواهران برادران از سخن اناجیل دربه برادرانی عیسی حضرت است محال نتیجه ودر بود عمرباکره آخر تا وارتدکس،مریم کاتولیک . . به پروتستان مسیحیان ولی کرد تاویل باید را انجیل کالم پس باشد داشته کلمه دقیق معنای : دنیا به باکره مریم از عیسی که است درست گویند ومی دارند گرایش عبارت این لفظی تفسیراین واز داشتند طبیعی زناشویی زندگی وی تولد از پس نجار ویوسف مریم ولی است آمده

/ / ( ص توفیقی حسین بزرگ ادیان با آشنایی اند آورده دنیا به فرزندانی ( 131طریق

مصلوبشدن � تا رسالت آغاز

تقریبا که زمانی بود 30عیسی باب ) ساله لوقا کرد راآغاز آمد وی( . 23بند 3رسالتش اردن نهر بهمسیح زمان، این از و شده نازل او بر الهی روح تعمید، هنگام گرفت تعمید یحیی توسط و

نمود آغاز را خود ) .رسالت ) 13بند3بابمتی باب( مرقس در (11-9بند 1، مسیح، حضرت رسالتکشید، 3 حدود طول سال

در را او تا برگزید خود خاص شاگردان عنوان به را نفر دوازده مسیح، حضرت ایام، همین در. نمایند یاری رسالتش . انجام طول در مینمود تبلیغ یهودیان میان و رفته مختلف مناطق به سپس

نکوهش مردم فریب و ظاهرنمایی ریاکاری، خاطر به را یهودی عالمان همواره تبلیغی سفرهایباب) میفرمود. ( 22بند 23متی

مسیح عیسی حضرت شدن برانگیخته از پیش (اندکی السالم) زکریا علیه بن یحیی حضرت ، السالم ع) موعظه( لیه به و کرد قیام یهودیه سرزمین در اسرائیل بنی پرآوازه و جوان پیامبر ،

: . گفت می مردم به پیامبر این پرداخت است »مردم نزدیک آسمان ملکوت زیرا کنید، توبهآرمان ) 1بند3بابمتی) « که بود الهی حکومت ای گونه آسمان ملکوت ، اسرائیل بنی دیدگاه از

. اناجیل گفته به دلیل همین به رفت می شمار به آنان دعوت ، مقدس در دهنده تعمید یحیای

41

همه که طوری به گذاشت مردم بر عمیقی تاثیر و آورد دست به چشمگیری موفقیت خودمی تعمید غسل را آنان وی و کردند می توبه و آمدند می او نزد ، گروه گروه ، اجتماعی طبقات

توفیقی؛. .) داد بزرگ؛حسین ادیان با ( 131آشنایی

ه » با یحیی حضرت اندک تیت اندک مخالفت ررایرودیس به جلیل ایالت ستمگر و فاسد پادشاه ، خبریدند زندان در را او سر وی فرمان به چندی از پس و ) «برخاست ،(12-1بند 14بابمتی

.) 9بند9باب لوقا:(، (29-14بند 6باب مرقس )

کرد ترک را ناصره خود، شهر شنید، را یحیی حضرت دستگیری خبر عیسی حضرت که هنگامیآمد جلیل دریاچه کنار در کفرناحوم شهر به است: » و شده گرفتار یحیی که شنید عیسی وچون

... شد ساکن ناحوم کفر وبه کرد ترک را وناصره شد روانه جلیل می به جلیل تمام در عیسی وهر و مرض هر و نمود همی موعظه ملکوت بشارت به ، داده تعلیم ایشان کنایس در و گشت

انواع به که مریضانی جمیع و یافت شهرت سوریه تمام در او اسم و داد می شفا را قوم دردشفا را ایشان و آوردند او نزد را مفلوجان و مصروعان و دیوانگان و بودند مبتال دردها و امراض

او عقب در اردن طرف آن و یهودیه و اورشلیم و دیکاپولس و جلیل از بسیار گروهی و بخشیدمتی ) شدند ع )(. 25-12بند4باب روانه عیسی السالم حضرت ع ( )لیه یحیی حضرت کار لیهدنباله

. السالم و ( منان مؤ رهبری و ارشاد وی کرد آغاز خداوند ملکوت فرارسیدن مژده به و گرفت رالوقا . انجیل پرداخت موعظه ایراد به مجاور نواحی های کنیسه در و گرفت عهده بر را شاگردان

: گوید پرداخت ایالت به وی می موعظه به ها کنیسه در و برگشت :جلیل تا »... فرستاد مرا و دهم بشارت را فقیران تا کرد مسح مرا که زیرا است من بر خداوند روح

تا و کنم موعظه بینایی به را کوران و رستگاری به را اسیران و بخشم شفا را دالن شکستهلو «. ) سازم آزاد را باب کوبیدگان ( 18بند 4قا

) ( السالم علیه حضرتعیسی وتعالیم تبلیغ

وقوع به جلیل منطقهی در روستایی در عیسی معجزهی اولین ، جدید عهد گزارش طبقوی. از و آمده عیسی پیش مریم شد، تمام شراب آنکه از پس عروسی، مراسم در پیوست

. عیسی حضرت بیندیشد فکری تا بدینسان خواست و نمود شراب به تبدیل را آب بزرگ ظرف شش نیز (. باب یوحنا پیوست وقوع به عیسوی معجزهی ( 12 - 1 بند 2 اولین

. سخنانش از که ناصره یهودیان نمود آغاز جلیل منطقهی در را خود موعظهی عیسی حضرتزیر به را او تا بردند کوهی باالی به و کردند بیرون ناصره از را حضرت آن بودند شده خشمگین

. نشدند موفق اما برسانند قتل به و افکنده

ع ) عیسی السالم حضرت ع ( )لیه یحیی حضرت مانند السالم نیز یک( لیه عنوان به که زمانی تاو نداشت مردم با مشکلی کرد، می پیشگویی آسمان ملکوت شدن نزدیک مورد در پیامبر

. یقین آوردند، می ایمان حضرت آن به که کسانی از بسیاری بود چشمگیر امو پیام پذیرش. شد خواهد خدایی آرمانشهر یک پادشاه زودی به وی که که داشتند زمانی از عیسی اما حضرت

السالم ع) ( لیه ، پرداخت یهود وعالمان کاهنان وسرزنش انتقاد برای به تا برانگیخت را آنان . کنند اقدام و توطئه حضرت آن باب) نابودی ( 3بند23متی

. هیکل وارد آنجا در گردید اورشلیم راهی عیسی حضرت یهودی، فصح عید شدن نزدیک بابر را یهودیان خشم کار این با و نمود بیرون هیکل از را صرافها و حیوانات فروشندگان و گردیده

باب )انگیخت. (25-13بند2یوحنا

آنان آرزوی وی کردند مشاهده که برخاستند مخالفت به عیسی حضرت با هنگامی یهود رهبرانیک قیام فاتح برای او مسیح دیگر سوی از و آورد برنمی اخالقی را ناهنجاریهای ضد و بر

42

است برخاسته ستیز به آنان ناپسند عیسی، . رفتارهای سخنان سال، سه به نزدیک طول در. گرفتند عیسی کشتن به تصمیم نهایت در اینکه تا میداد آزار شدت به را یهودی در عالمان وی

. برگزیده شاگردان از یکی سپس کرد صرف خود شاگردان با را ربانی زندگی،عشای شب آخریننام به اسخریوطی وی مقابل یهودای خیانت پولدر وی بود،به گرفته یهود کاهنان روسای از که ی

. کرد بودند،تسلیم فرستاده یهودی کاهنان که مامورانی رابه واو کرد

���

آسمان � به صعود تا رستاخیز از عیسی

نموده دستگیر را حضرت آن اعدام یهودیان را کسی توانستند نمی یهودیان خود که آنجا واز. کنند، میل رغم علی نیز حاکم برساند قتل به را او تا خواستند وی از و برده حاکم نزد را وی

(. متی؛باب گرداند صادر را مسیح قتل دستور تا گردید مجبور خود (25تا22بند27باطنی

عیسی بق ط ، را اناجیل او و مرد صلیب روی شد، جمعه مصلوب غروب از .پیش کردند دفنروز، سه از یکشنبه پس روز دم سپیده بر در مرگ از را او باب) خدا متی . (40بند 12انگیخت

کناری به قبر سنگ که دریافتند اما آمدند عیسی قبر نزد زنان، از چند تنی یکشنبه، روز صبح . است برخاسته قبر از و شده زنده مسیح که گفت آنان به الهی فرشتهی است مسیحیان.رفته

پاک عید مراسم ، تصلیب روز سومین در مردگان از مسیح برخاستن مناسبت به هرساله: پردازیم می آن توضیح به که میگیرند

پاک � عید

( پاک عیسی( Easterعید حضرت پیروزی مناسبت به که است مسیحیان دینی جشن مهمترین ) ( نزد وی تصلیب روز سومین در مردگان از وی وبرخاستن مرگ بر السالم علیه مسیح

. از پس ماه شدن بدر نخستین از پس یکشنبه ،نخستین پاک عید گردد می برگزار مسیحیاناز آن وقوع لذا است ربیعی تا 2اعتدال )5فروردین تا 22اردیبهشت ( 25مارس ممکن آوریل

است.

) یهودی ) فصح عید ایام در السالم علیه مسیح عیسی حضرت ورستاخیز تصلیب انجیلها گفته بهروز از عیدیهودی این است از 14بوده برخی در که شود می انجام هفته یک مدت به نیسان ماه

. شود می مصادف مسیحیان پاک عید با سالها

: بیشتردارد عبادی وجنبه تر دینی ژانویه اول و کریسمس جشنهای از مراتب به پاک عید مراسم

غروب( 1 .5هنگام شود می برگزار عیسی آخر شام یادبود شنبه

2. دارند( می گرامی را برصلیب عیسی مرگ خاطره مسیحیان جمعه ظهر حدود

،جشن( 3 تازه زندگی به وبازگشت رستاخیزعیسی مناسبت به یکشنبه وصبح شنبه غروب بین . حدود اکنون که مراسم این در شود می برپا پاک تازه 4الی 2عید کشد می طول ساعت

. گیرند می وتعمید کنند می اعالم را مسیحیت جامعه به خود پیوستن مسیحیان،

43

: مقدسه، کتب داری،تالوت زنده شب از است عبارت پاک عید در مسیحیان مراسم از برخی) ( السالم علیه عیسی جسد نمایشی جستجوی ربانی عشای مراسم برگزاری ودعا مناجات

(. ... و رنگین مرغ تخم وچراغانی،اهدای جشن وی رستاخیز حسین / واعالم بزرگ ادیان با آشناییصص/ ( 189-188توفیقی

�( خمسین (طیکاست نپعید

روز مسیح چهل سایر مدت و پطرس مجدلیه، مریم شد، ظاهر خود شاگردان برای بار چندین . بیش جمعی بر نیز یکبار مسیح شدند حضرت آن دیدن به موفق مواردی، در کدام هر شاگردان

. . رفت آسمان به سپس گردید ظاهر نفر پانصد از

صلیب حادثه از پس روز )پنجاه پن گلریزان عید روز پ جدر ، ( pentecostطیکاستناهه روح اعصار، و قرون طی در که آورد پدید را جماعتی ایشان از پس و کرد حلول رسوالن در القدس

( ع عیسی السالم رسالت ( لیه داشتند دوش به توفیقی؛) .را بزرگ؛حسین ادیان با تاریخ( )134آشنایی ، / / ناس بی جان ادیان سال (407جامع در حوادث این ، مسیحی سنت افتاده 33طبق اتفاق میالدی

است.

عیسی حضرت مسیحیان اینکه توجه قابل )نکته السالم ع (لیه می بلکه دانند نمی شهید راشدن وفدا نخستین گناه آموزه به راجع بعد جلسات در که شده مردم گناهان قربانی وی گویند

خواهیم سخن تفصیل به بشریت گناهان کفاره عنوان به عیسی حضرت رفتن صلیب وبهکنونی. ) ( مسیحیت آیین زیربنای وفدا نخستین گناه آموزه تفکر این که است ذکر به الزم گفت

. کنند می پافشاری آن بر خود تبلیغات ودر بوده

44

: هشتم جلسه

رسوالن عصر

) حواریون)

45

رسوالن : اول مبحث

شود می نامیده رسوالن کلیسای است آمده جدید عهد در آن توصیف که مسیحی جامعهوپایان صلیب ماجرای زمان از که است مسیحیت اول ونسل رسوالن جامعه آن، از ومقصود

( حدود السالم علیه عیسی حضرت زمینی ( 30زندگی سال. حدود تا ) 100م عید از یعنی میالدی ) می خوانده نیز حواریون عصر که شود می شامل مقدس کتاب بخش آخرین تدوین تا گلریزان

متی ) ( ) شود. اناجیل در ع عیسی حضرت رسول دوازده -16بند3باب مرقس ؛(4-2بند10باب نامباب لو؛ ) ( 19 قرار ( 16-13بند 6قا این :از است

پ )ش( 1 توما( 7 طرس (معون

2 ) ( پطرس( برادر متی( 87اندریاس

3 ) زبدی( ) پسر (9یعقوب حلفی( ) پسر یعقوب

4 ) ( یعقوب( برادر : 10یوحنا ( یعقوب( برادر یهودا لوقا گفته به تدی

غیور( 11فیلپس( 5 شمعون

یوطی( 12برتولما( 6 اسخر یهودای

) شمعون ) پطرس

» « ) ( رسول را وآنان رابرگزید خود شاگردان از تن دوازده السالم علیه مسیح عیسی حضرتباب) لوقا /(13بند 6نامید (» « صف. حواریون باعنوان کریم قرآن در . 14که اند( شده طبقنامیده

شدن، مصلوب از پیش و خویش زندگی روزهای آخرین در مسیح حضرت ، انجیلها گزارشبرگزید خویش جانشین عنوان به شد می محسوب حواری و شاگرد بزرگترین که را شمعون

امت ) (رهبری و دینی کلیسا : » ومرجعیت پطرس تویی که گویم می را تو نیز ومن سپرد او به راهای کلید یافت نخواهد استیال آن بر جهنم ابواب و میکنم رابنا خود کلیسای صخره این بر وزمین در آنچه و گردد بسته آسمان در ببندی زمین بر آنچه و سپارم تومی به را آسمان ملکوت

شود «. گشاده آسمان در باب) گشایی ) (19تا 18بند 16متی باب یوحنا (17-15بند 21؛

میآید، بر رسوالن اعمال کتاب از که به)) پطرس آنگونه عربی در الصفا شمعون ) ( » ودر» است شده معرفی السالم علیه عیسی حضرت وصی اسالمی منابع در که صخره معنای

)) ) ( از پس شده برده نام وی از بانو آن جد عنوان به السالم علیها نرجس حضرت داستان

46

بزرگ و مسیحی جامعهی سخنگوی و رهبر عنوان به همواره عیسی، حضرت شدن مصلوب . و رفته مختلف مناطق به خویش همسر همراه به مسیح حضرت از پس او میشد تلقی حواریون

. افراد و داد انجام را زیادی معجزات خویش زندگی طول در وی میرساند مردم به را مسیح پیام) ( . السالم علیه مسیح عیسی حضرت رفتن از پس وی گرویدند مسیحیت به وی دست به ، زیادی

. شد شهید نرون دست به جا همان در و رفت ایتالیا پایتخت رم شهر به تبلیغ برای

وبه این آرامگاه شده مکان آن واهمیت رونق موجب رم واتیکان تپه در رم شهر اسقف نخستیندلیل، » همین ( معنای به یونانی زبان در کاتولیک مسیحیت مرکز باز دیر از بوده «( جامعواتیکانبزرگ؛حسین )است ادیان با ص/ آشنایی (136توفیقی

:) شائول) پولس

به یهودی فردی میکرد ایفا را مهمی سهم مسیحیان شکنجهی و تعقیب در که کسانی از یکی » بود» شائول باب) نام رسوالن ) 60بند 7اعمال باب( رسوالن اعمال ) 2بند 8؛ رسوالن( اعمال ،

.( 1بند 9باب داد تغییر پولس به خودرا مسیحیت،نام قبول از پس واز که ندیده را مسیح وی. نبود نیز وی از شاگردان مسیحیان آزار قصد به که سفری در داشت اظهار مدتی، از پس او

. مسیح عیسی که کرد ادعا وی است نموده مشاهده را مسیح بوده، دمشق رهسپار قدس شهر. برساند جهانیان به را عیسی پیغام مسیح، فرستادهی عنوان به پس این از تا برگزیده را او

؛باب) رسوالن (31تا1بند9اعمال

در که مسیحیتی پرداخت؛ مسیحیت ترویج به مسیحیت مبلغ عنوان به ادعا این از پس پولس؛( . علیه عیسی حضرت آنکه با بود حواریون سوی از شده ارائه مسیحیت با آشکار تضادی

ومعمار( کرد پیدا بهتری موقعیت عمال بود،پولس برگزیده خود جانشینی به را پطرس السالم. شد کنونی مسیحیت

مسیح تعالیم و بپردازد حواریون شاگردی به آنکه بدون پولس آید می بر مقدس کتاب از چنانچه . ی ویژه رسول را خود که او نمود مسیحیت ترویج و تبلیغ به شروع مستقال بگیرد، فرا آنان از را « : او آمد انطاكیه به پطرس چون اما و پرداخت علنی مخالفت به نیز پطرس با میدانست مسیح

.» بود مالمت مستوجب كه زیرا نمودم مخالفت روبرو (11: 2غالطیان) را

رس جایی به : » یپولس وی با هم یهودیان سایر و نمود متهم نیز دورویی و نفاق به را پطرس که د (.» ) غالطیان) شد گرفتار ایشان نفاق در نیز برنابا كه بحدی كردند نفاق زودی، (13: 2پطرس به

. مختلف مناطق به وی ربود همگان از را سبقت گوی و یافت دست بینظیر موفقیتی به پولس. مینمود دعوت جدید دین از پیروی به را مردم و کرده سفر وی امپراطوری وافکار احوال شرح

. وی از برنابا انجیل انجام و آغاز در همچنین است موجود او های ونامه رسوالن اعمال کتاب در. است شده شدید ) انتقاد جلد االنوار بحار اسالمی احادیث مسوول (311ص 8برخی را پولس نیزدانند می مسیحیان بزرگ؛حسین ).گمراهی ادیان با ص/ آشنایی (138-137توفیقی

: مهم سوال ) ( ونیز السالم علیه ،حضرتعیسی روم خودکامهی امپراطوری در چرا

پولس که شد چه کنند،اما پیدا موفقیتمطلوبدست به نتوانستند حواریون؟ گسترشدهد را مسیحیت سرعت، به توانست

پاسخ:

47

نه که عواملی نمود؛ ارزیابی میتوان زیر اساسی عامل سه در را پولس موفقیت دالیل مهمترین: جویند بهره آنها از نمیتوانستند حضرت، آن شاگردان نه و مسیح

. زمان ( آن رایج عقاید با مسیحیت تعالیم سازی همسان و تغییر الف

. مردم نبود پذیرشی قابل امر نادیدنی و نامحدود خدای به اعتقاد زمان، آن جامعهی در . اساطیر یا و امپراطور قالب در خدایان این داشتند بشری خدایانی به اعتقاد روم، امپراطوری

. به نمیتوانست یکتاپرستانه تعالیم جامعهای، چنین در که است بدیهی بودند شده جلوهگر آنهابه و کرده بر در جسم لباس که است خدایی عیسی، اینکه اعالم با پولس اما شود غالب راحتی . به نمود ارائه جدید نامی با را رایج ادیان پیشین تعالیم همان نوعی به است، آمده مردم میان

قبول مورد توانست راحتی به بود پولس ساختهی دست و ابتکار که جدید مسیحیت دلیل، همین. گیرد قرار سامان آن مردم

؛ ( وسالطین حکام از پیروی به دستور ب

سوی از یهودی فاسد رهبران و سو یک از رومی حاکمان با علنی مبارزهی به مسیح، حضرت. . خیزند بپا عیسی علیه بر خویش توان تمام با آنان که شد سبب مسأله همین بود پرداخته دیگر

صاحبان با دوستی در از باشد، مسیح رو دنباله حکام، با برخورد نوع در آنکه جای به پولس«: . بود حاکمان شرط و قید بی مطیع باید که میداد دستور خویش پیروان به وی آمد در هرقدرت

است شده مرتب خدا جانب از هست كه آنهایی و نیست خدا از جز قدرتی كه زیرا بشود برتر قدرتهای مطیع شخصی ... ل�كن نیكویی، توبه برای خداست خادم زیرا باشد نموده خدا ترتیب با مقاومت نماید مقاومت قدرت با هركه حتی

بدكاران از انتقام غضب، با و خداست خادم او زیرا نمی‌دارد بر عبث را شمشیر چونكه بترس كنی بدی هرگاهشوی او مطیع كه است لازم لهذا باب) «.می‌كشد، (5 – 1بند 13رومیان

؛ ( حذفشریعت ج

بود سخت احکامی بر مشتمل موسوی، و حکم(613)شریعت بیقید مردم برای آن به پایبندی که . عمل زمان مسیح، شدن مصلوب با اینکه ادعای با پولس مینمود مشکل بسیار جامعه آن بندهمین و نمود آسان مردم، برای را جدید آیین پذیرش است، آمده سر به شریعت احکام به کردن

. آورد فراهم مردم گرایش برای را مناسب زمینهی میتوانست مسأله

می بررسی مفصل وبطور جداگانه مبحثی در آنرا ، شریعت حذف موضوع اهمیت به باتوجهنماییم:

حذفشریعت : دوم مبحث

کتابمقدس شریعت

نظام اصالح و انسان اعمال تنظیم جهت به که است احکامی و مقررات مجموعه شریعتاسالم پیامبر و عیسی و موسی ابراهیم نوح همچون الهی بزرگ پیامبران میشود وضع اجتماعی

معاد و غیب به ایمان خداوند اطاعت حق برابر در تسلیم کلی روح چه گر بودند شریعت دارایمختلفی قوانین امتها استعداد اختالفات حسب بر ولی است مشترک الهی ادیان جمیع در

. است شده وضع آنان بر یک هر شرایط با مناسب

تأکید آن بودن ابدی و دائمی بر و کرده تبیین را شریعت اهمیت و ضرورت روشنی به قدیم عهد: جمله از نماید می

48

خواهد» ابدی عهد اسرائیل بنی جانب از بیاراید خداوند حضور به همیشه را آن سبت روز هرالویان« ) (8:24بود

وشریعت مسیح

حضرت شریعت در که مورد چند استثنای به موسوی شریعت همان عیسی حضرت شریعت. ) ( شد لغو عیسوی شریعت در ولی بود شده جعل برآنان تنبیه جهت به السالم علیه موسی

/ / مقدس) مسجد انتشارات شبهات به پاسخ و مسیحیت به نگاهی اصغر ،علی رضوانی / بهار/ اول چاپ (134ص / 1385جمکران

, براندازي به دست مسيح تنها نه كه فهمید میتوان وضوح به جدید عهد مطالعه با , و گفتار در پافشاري اين آثار و فشرد پاي بسيار آن بر بلكه نزد موسي شريعت

بود آشكار او مرقس( ) 19-17: 5متي.) رفتار انجیل متی( ) 16:1، متي( ) 23:14، انجيل و1: 4،2( (24 : 17متي 24،(

شده ذکر تورات در و دارند قبول آسمانی کتاب عنوان به را عتیق عهد تمام مسیحیان که آنجا از( . : تثنیه نیاورد جا به را آن تا ننماید اثبات را شریعت این کلمات که کسی باد ملعون که است

(26بند27باب

و شده سپري زمانش كه ناقص امري مثابه به آن به و زده كنار را موسي شريعت اين، وجود بانگرند مي كرده، فراهم مسيح آمدن براي را زمينه / )تنها كتاب قاموس آمریکایی هاکس

سال/ / / اساطیر انتشارات تهران "(1377مقدس شريعت / " واژه

: مهم سوالع ) مسيح السالم اگر , لیه انجام( به خود و داشته اصرار شريعت از پاسداري بر

, كسيسبب پسچه است كرده سفارشمي آن به نيز را ديگران و پرداخته آنمثابه به را مسيح به داشتن ايمان تنها و بوده شريعت از غفلت و فراموشي

است؟ پنداشته نيك،كافي عمل براي جايگزيني

پاسخ:

( ) سال ) حدود گروید مسیحیت به پولس که زمانی از السالم علیه مسيح دين از شريعت 40جدايي . و( مسیح اکید دستورات بر جدید، دیدگاه ارائه با شدن مسیحی از پس او شد شروع شیوه م

. کشید بطالن خط حواریون

کرد ادعا بار اولین برای به که او و است کرده سرایت او فرزندان به آدم آدم   گناه گناه خاطربروند جهنم به باید قصاص» :همه برای مردمان جمیع بر شد حکم خطا یک به که همچنان رومیان)...«پس

«، » ( 18 : 5باب گشت خواهند زنده همه نیز مسیح در میرند می همه درآدم قرنتیان )وچنانکه (23 :15باب اول

به نیازی دیگر آدم گناه برداشتن با و شد برداشته گناه شد كشيده صليب به مسيح وقتيای فایده شریعت به عمل و است کافی یافتن نجات برای مسیح به ایمان و نیست شریعت

ایمان» ندارد: به بلکه شود نمی شمرده عادل شریعت اعمال از هیچکس که یافتیم چونکه اما ( ... غالطيان آوردیم ایمان عیسی بمسیح هم مسیح،ما : 2بعیسی 16 ) بدون» الحال لکن

است شده ظاهر خدا عدالت باب) « شریعت، (21بند 3رومیان

49

خاطر به را دیگران بلکه نشمرد الزم را شریعت به عمل تنها نه که رسانید جایی به را کار اوکرد می نکوهش شریعت به باب) .عمل (3غالطیان

آن بررسي به ذيل در كه داشت روندي مسيحيت در شريعت نسخ تدريجي سير:ميپردازيم

: ختنه حکم برداشتن اول گام

با اينكه بدون پرستان دوگانه از تعدادي برنابا و پولس ، پطرس تبشيري فعاليتهاي جريان در . هيچكدام، اينان آوردند ايمان مسیح به ، باشند سيركرده آن شريعت در و بوده آشنا يهود دين

) مختون رسوالن اعمال : 11نبودند مهمترين( 3 از يكي كردن ختنه يهود شريعت در آنکه بامحال » ، نشود ختنه و نماند وفادار يهود قديمي رسوم و آداب به كسي اگر است مذهبي رسوم

( ». رسوالن اعمال كند پيدا نجات بتواند که ( 2 : 15است بودند پرستان بت از بسیاری طبعا . از میشد ایشان ورود مانع ختنه مانند احکامی وجود ولی آورند ایمان مسیحیت به بودند مایل

مسيح دين وارد را يهوديان غير از تعدادي و بوده انطاكيه در برنابا و پولس كه زماني ديگر سوي. کردند مخالفت انها با مسيحي يهوديان از بودند،گروهي آنها كرده با مخالفت در از پولس

. گفت سخن كليسا فرمانهاي برابر در پرست گانه دو يافتگان هدايت تازه آزادي از و درآمدهجلسه در که نمایند تکلیف کسب رفته اورشلیم به دو آن شد قرار نشد، خاموش نزاع كه آنگاه

«: ) ( غير تمام گفتند آنها ، شده مواجه بودند فریسی یهودی قبال که مسیحیان مخالفت با اول(» . اعمال دارند نگاه را يهود رسوم و آداب تمام و شوند ختنه بايد اند شده مسيحي كه يهودياني

(5 : 15رسوالن

و برخاست بسيار،پطرس هاي بحث از پس و كشيشان و رسوالن حضور با و ديگر اي جلسه در , « : قوانين كه كنيم اصرار گردند بازمي خدا سوي به كه يهودياني غير مورد در نبايد گفت چنين

»... دارند نگاه را (يهودي رسوالن) تناقض) (21-19 : 15اعمال

. كه كشيد بدانجا كار بود کرده تأكيد آن بر نيز مسيح كه بود شريعتي نفی براي گام نخسين اين . , تازه ديگر و او از نيز كليسا نكرد ختنه هم پولس يهودي غير همراه و دوست تيطوس حتي

غالطيان ) نداشت درخواستي چنين آورندگان (10-1 : 2ايمان

: حذفکلشریعت دوم گام

, او داد گسترش را خود تفكرات گام به ،گام پولس بلكه نیافت، پايان جا همين در قضيه امابعد اما داشت قرار خدا با قهر وضعیت در انسان که بود زمانی مخصوص شریعت که شد معتقدراه و نیست نیاز شریعت به عمل دیگر خدا و انسان آشتی و مسیح شدن کشیده صلیب به از

) اندازد ) می گناه یاد به را ما شریعت قوانین آن که چرا شریعت نه است مسیح به ایمان نجات ) نخواهیم ) گناهی دیگر باشیم نداشته قانونی اگر و است شریعت قانون همان زاییده گناه پس

داشت.

» ، پولس : كه دانيم مي خوبي به کرد اعالم اي نامه درقالب را شريعت احكام تمام لغویتبلكه آمد، نخواهد حساب به گناه بي و پاك خدا نظر در هرگز شريعت، احكام اجراي با انسان

. , عيسي به نيز ما بنابراين، شد خواهد محسوب گناه بي و پاك مسيح عيسي به ايمان با فقطزيرا يهود، شريعت انجام راه از نه شويم، واقع خدا قبول مورد راه اين از تا آورديم ايمان مسيح

( ». غالطيان يافت نخواهد ورستگاري نجات ، شريعت احكام حفظ با هرگز كس (16 : 2هيچ

لعنت : = شریعت سوم گام

50

ديگر يابد نجات شريعت با ميتواند كند فكر كه كسي هر گفت و برداشت تر جلو قدم يك پولس،دهد . نجات را وي نميتواند مذهبي » مسيح احكام انجام و شدن ختنه با كه كنيد مي تصور اگر

». , سازد رستگار را شما تواند نمي ديگر مسيح صورت آن در گرديد خدا مقبول توانيد مي( 2 : 5غالطيان)

باعث تنها نه شريعت انجام كه شد معتقد و نكرد اكتفا هم مرحله اين پولسبه اماباشد پايبند شريعت اعمال به كس هر و ميگردد لعنت موجب بلكه نميشود نجات

گرفت خواهد قرار لعنتشريعت اجراي: » مورد بوسيله خواهند مي كه ،كساني همچنين. , دارند قرار خدا لعنت زير يابند نجات شريعت عبارت ( 10 : 3غالطيان« ) دستورهاي اين در وی

. ميداند مسيح به ايمان در منحصر را نجات و مينامد ملعون را شريعت پيروان صراحت با

شریعت نسخ مساله پولسدر و حواریون نزاعهای

) ستیزی ) شریعت با مخالفت به پطرس جمله از السالم علیه عیسی حضرت حواریون از جمعی:. شود می اشاره ای نمونه به که گردد می پیروز پولس نهایت در اما پرداخته پولس

سرزنش شریعت به توصیه علت به را پطرس مينويسد غالطيان به كه اي نامه در پولس : ... اينكه:» با تو اگر گفتم كردم مخالفت او با روبه‌رو آمد، انطاكيه به پطرس وقتي اما ميكند

غيريهوديان مي‌تواني چطور يهوديان، مانند نه و مي‌كني زندگي غيريهوديان مانند هستي، يهوديكنند زندگي يهوديان مانند كه سازي مجبور مقررات ...را اجراي با هيچ‌كس كه مي‌دانيم خوب

مسيح عيسي به ايمان اثر بر فقط بلكه نمي‌شود، محسوب نيك كامال خدا حضور در شريعت . اجراي با نه و ايمان بوسيله تا آورديم ايمان عيسي‌مسيح به نيز خود ما مي‌گردد محسوب نيك

نمي‌تواند شريعت احكام انجام راه از بشري هيچ بلكه ما، فقط نه شويم؛ شمرده نيك شريعت، ( ». غالطيان، به پولس رساله شود محسوب . (16-11: 2نيك

نزاع :نتيجه

صورت به‌تدريج كه شكستي و پيروزي انجاميد؛ پطرس انزواي و پولس پيروزي به نزاع نتيجهاديان. جامع تاريخ كتاب نويسنده گوید گرفت »:می مؤسس دومين غالبا را رسول پولس

شرايع و اصول طرفداران فرقه كرده، بسيار جهاد راه اين در او مسلما و داده‌اند لقب مسيحيتهای فعالیت اثر بر را خود مقام و موقع اهميت، آنها كه به‌طوري ساخت، مغلوب را موسوي

دادند « كف از پولس

. وی» قبيل از افكاري حقيقت، در مي‌داند غيريهوديان براي او تبليغ را پولس موفقيت علتوي روي، اين از بود؛ بيگانه غيريهوديان نزد او، رجعت و قبر از او قيام عيسي، بودن مسيح

باشد دريافتني آنان براي كه كرد مطرح به‌گونه‌اي را اديان) . « مسيحيت جامع ناس/ تاريخ ، بی جان،( 410ص/

آن ) رایج عقاید با مسیحیت تعالیم سازی همسان و تغییر عامل سه این از گیری بهره با پولس) شریعت وحذف وسالطین حکام از پیروی به دستور ، در زمان حاکمان خشم از هم توانست

. سازد متقاعد جدید مسیحیت پذیرش به را مردم راحتی، به هم و بماند امان

که یهودی هنگامی خود سران جایگاه برای خطری را مسیح عیار تعالیم تمام مبارزهای به دیدند. . نمیشدند یهودی سران ستمهای متعرض هرگز نیز رومی حاکمان پرداختند جدید آیین با

که بودند یهودیان از گروهی بلکه نمیآمدند شمار به جدید دینی پیروان مسیحیان، رومیان، نگاه از . و مسیح کردن مصلوب دلیل، همین به بودند پذیرفته خود دینی رهبر عنوان به را عیسی

51

تلقی یهودیان خود به مربوط و دینی درون نزاعی عنوان به مسیحیان، اذیت و آزار همچنینمیشد.

مجاب را رومی حاکمان بود، یهودی تندروی گروههای از که غیوران فرقهی قیام نهایت، در اما ( . از رومیان، نگاه از که مسیحیان و یهودیان از بسیاری نمایند سرکوب را یهودیان که کرد

. ) سال نیزدرحدود پولس شدند کشته میآمدند شمار به یهودیت دست 68-64انشعابات به میالدی. رسید قتل به میخواند فرا ایشان از اطاعت به را مردم که حاکمانی همان

52

: نهم جلسه

وفدا نخستین گناه(کفاره) ،تجسد

53

کفاره ) وفدا نخستین (گناه ،تجسد

پیشگفتار

در اینکه به برای ، گذشته مبحثباتوجه او و کردیم بررسی مسیحیت درانحراف را پولس نقشکرده مطرح شریعت حذف بهانه هایش نامه در را نخستین وگناه فدا آموزه بار اولین

باب) غالطیان آموزه( 16بند2بود به گفتار این در که شد ای نخستین انگیزه اندیشه وفدا گناه در . نماییم بررسی را مباحث سایر سپس ، بپردازیم مسیحیت

نخستین آموزهمفهوم وفداگناه

(» « عيسي مرگ وسيله به بشريت نجات يعني فدا آموزه را مسیحیت عقاید ترین اساسی از یکیشد( . آفریده مقدس و پاک اش اولیه خلقت در انسان معتقدند مسیحیان دهد مي تشكيل مسيح

) ( یا بیمار طبیعتش و شد گرفته وی از پاکی این ممنوعه درخت از خوردن آدم گناه از پس ولیاین و داشت قرار خدا با قهر حالت در و نداشت نجات برای توانائی انسان این و گشت فاسد

شدند آدم گناه بر میراث وی نسل تمامی بلکه نبود آدم به منحصر . حالت

که آنجا از شد می داده ای کفاره باید اولیه طبیعت بازگشت و خدا با آشتی برقراری برایخود فرزند یگانه خداوند ، نداشت را کفاره پرداخت ،توان گناه واسطه به کرده سقوط انسانخود تا شود مصلوب سپس و کند زندگی بشر میان در تا فرستاد را بود خدا با ذات هم که مسیح ) ( خدا بین دوستی حالت مسیح مرگ از بعد و بخش نجات صلیب بگرداند بشریت گناهان فدای را

میکند پیدا نجات آورد ایمان مسیح به کس هر تنها خاطر همین وبه شد حاصل بشر و

گناه شد انسان سقوط به منجر که حوا و آدم نافرمانی به مسیحی الهیات در . میگویند نخستین

: نخستین وگناه فدا آموزه منشا

: قدیم عهد

( باب پیدایش سفر قدیم درعهد که را داستانی و( 20-16بند3یهودیان، آدم خطای باره درکه معتقدند و ندارند اولیه گناه به اعتقادی هیچ حال عین در اما دارند باور آمده، وی مجازات

میشود . جهان این وارد گناه بدون و آزاد روح با انسان

: جدید عهد

گناه آموزه به صریحی اشاره اناجیل در که رسیم می نتیجه این جديدبه عهد بررسی با همچنينشویم می مواجه وفدا نخستین گناه آموزه به پولس های نامه در تنها بلکه نشده . نخستین

54

پولس درآثار وفدا نخستين گناه آموزه

کرد ادعا بار اولین برای :پولس گردید: جهان داخل ،گناه آدم یک وسیله لهذا» بهگردید جهان داخل گناه یکآدم بوساطت باب... «) همچنانکه (12بند5رومیان

: شد ایجاد وبشریت خدا بین ،دشمنی گناه واسطه به شد مدعی آدم »پولس گناه با ( » باب رومیان رفت خدا با قهر حالت در بشریت و شد قطع بشر و خدا بین بشریت( » 10بند 5رابطه از خداوند و

بود باب«) غضبناک (9بند 5رومیان

: : آمد انسانها سراغ مرگ آدم گناه وسیله به ادعاکرد موت، »...وی موت وبگناه وباینگونهکردند گناه همه که آنجا از گشت طاری مردم باب) برهمه ...( 18: 12بند5رومیان آمد » موت بانسان چنانکه زیرا ،

باب ) قرنتیان ( 22بند 15اول

: دیگر و داد دست از را خودش ذاتی عدالت ،آدم گناه واسطه به نویسد پولسمی : شدند مجازات مستوجب همه آدم باگناه ندارد قرار نجات و کمال مسیر پس» درمردمان جمیع بر شد بخشش صالح عمل بیک همچنین قصاص برای مردمان جمیع بر شد حکم خطا یک به که همچنان

» حیات عدالت باب ) برای (18بند 5رومیان

: : کرد آشتی مردم با مسیح واسطه به خدا گوید با »پولسمی را چیز همه او بوساطت واینکه(»... آورد پدید را سلامتی وی صلیب بخون دهدچونکه مصالحه باب خود ) 20بند1کولسیان باب( قرنتیان دوم ؛

...«.»...( 18بند5 سازد طاهر خود برای وامتی برهاند راستی نا هر از را ما تا ساخت ما رافدای خود تیطس )که«( » 14بند 2باب گشت خواهند زنده همه نیز مسیح در میرند می همه درآدم باب )وچنانکه قرنتیان بند 15اول

23 )

نتیجه

به نیازی دیگر آدم، گناه برداشتن با و شد برداشته گناه شد كشيده صليب به مسيح وقتيندارد ای فایده شریعت به عمل و است کافی یافتن نجات برای مسیح به ایمان و نیست شریعتمردم گناهان فدای مسیح که بپذیرد ابتدا در باید میشود مسیحی شخصی وقتی اساس براین

پاک اصلی گناه از عمل این با و بگیرد تعمید سپس و کند خرید باز گناهی هر از را ما تا شدهبه و میماند باقی وی در همچنان مرگ و رنج ، گناه به میل مانند اصلی گناه آثار چه گر میشود

بگیرند . تعمید باید نوزاد کودکان خاطر همین

پردازان می نظریه دنیا به که کودکی هر که بودند باور این بر کفاره گناه آموزه بر میراث آیداز قبل نوزادی اگر و گردد واقع نجات مشمول تا شود تعمید باید نوزاد کودک لذا و است آدم

. انجام آدم بزرگش پدر که است گناهی بر میراث چون بود خواهد الهی عذاب در بمیرد تعمیدداد.

اصلی گناه و فدا آموزه وبررسی نقد

سوال55

عیسی و آدم حضرت بین ما بشریت ، نبوده قرار بر نجاتی مسیح از قبل تا و باشد نجات آورنده وجود به مسیح اگرنگرفته . قرار پروردگار بخشش مورد و اند بوده گناهكار آنها همه آيا بردند می سر به وضعیتی درچه مرگ از پس اند؟ مسیح

مي سر به خداوند قهر و غضب در ايشان كه گويند مي ، مهم پرسش اين برابر در مسيحيانبر مرگ از پس مسیح شودو فراهم خدا و بشر بين آشتي و شود كشيده صليب به مسيح تا بردند

رها را بند در مومنین جانهای تا شکست درهم را آن های دروازه و کرد نزول جهنم به صلیب سازد.

... منتقدان که حالی در بودند دور خدا رحمت از و اسحاق و ابراهیم چگونه پرسند می آموزه اینمیگوید . سخن خداوند درگاه در اسحاق و ابراهیم همنشینی از مقدس کتاب

بودند گناه بی نیز مسیح آمدن از قبل که میکند معرفی ما به را افرادی مقدس چگونهپس کتابساخت آلوده را همه اصلی وارسته درحالیکه گناه و پاک هایی انسان هنوز عتیق عهد تعبیر به

مانند داشت »وجود یوحنا بن : کالیب » تماما » مرا و داشت دیگر روح چونکه کالیب من بنده لیکن... ساخت خواهم داخل بود رفته بزمینیکه را او نمود اطاعت باب) « اطاعت برای (24بند14اعداد تعبیر همین

رفته : « یوشیا» کار به طریق... »نیز تمامی وبه آورد عمل به بود پسند خدا نظر در آنچه یوشیانورزید انحراف چپ و راست طرف به نموده سلوک داود خود باب) «پدر پادشاهان دوم کتاب

( 2بند 22

« باره در لوقا انجیل در زکریا همچنین و : الیصابات که« است خدا »آمده حضور در دو وهربودند سالک عیب بی خداوند فرایض و احکام بجمیع و باب ) «صالح لوقا در (6بند1انجیل یا و

« نبی توصیف : ایوب است« مرد »آمده آن و داشت نام ایوب که بود مردی عوص زمین درمینمود اجتناب بدی از و بود ترس خدا و راست و باب) «کامل (1بند1ایوب

قرار مسیحی دانشمندان اعتراض مورد ابتدا از اصلی گناه و فدا آموزه که است یادآوری به الزمبه کمتر اختناق فضای علت به وسطا قرون در ولی عصر آن گرفت ظهور با اما شد پرداخته

وسطا قرون تاریک های پرده رفتن کنار و و آروشنگری گرفت قرار انتقاد مورد کفاره موزهتا مرد مسیح که اندیشه این با و میگذارد تاثیر خدا بر نوعی به که ای قربانی چون مفاهیمی

شد . شمرده مردود کامال کند جلب را خدا رضایت و بپردازد را ما گناه تاوان

روسو و ولتر ژاک گرفتند ژان خرده آموزه این بر که بودند روشنگری عصر اندیشمند دو نیزتوسعه :» و رشد مانع ميسازد، بين بد هايش توانايي به نسبت را انسان اوليه گناه اینکه بر مبنی

» میکند ترویج را وباري بند بي و هزرگي و است سياسي و اجتماعي

گذشته اساطیر در فدا آموزه پیشینه

امروز گفت و نمود دانشجویان به رو و شد درس کالس وارد آکسفورد الهیات دانشگاه استادکه . گذاشت جهان عرصه به پا شخصی قدیم روزگاران در کنم نقل داستانی شما برای میخواهم

خود جدید آیین تبلیغ به که مدتی از پس او بردارد را جهان گناه تا آمده وی بودند معتقد پیروانشسپرده خاک به غروب هنگام و شد کشیده صلیب به و شد دستگیر مخالفانش توسط پرداختآسمان به زنده ، چندی از پس و آمد بیرون قبر از آسایی معجزه طرز به روز سه از بعد ولی شد

شود بشریت گناه کفاره تا رفت او که میگفتند پیروانش نمود .عروج

56

به همه میکردم صحبت شخصیتی چه باره در میدانید آیا گفت و نمود دانشجویان به رو سپسدر من که شخصیتی این خیر که کرد تاکید ناباورانه استاد اما بود مسیح عیسی او گفتند اتفاق

میکرد زندگی مسیح از قبل سالها که بود باستان روم اساطیر از یکی کردم صحبت او . باره

بار از بشر و کند راضی را تاخدا کند فدا را جانش باید کسی و گناهکارند همه اینکه به اعتقادمسیح از قبل و ندارد، اختصاص مسیحیت به یابد خالصی مدعی 16، گناه که بودند هم دیگر نفر

شوند . فدا بشر گناهان برای تا اند آمده و دارند خدایی ذات که بودند

در داشت وجود اعتقادی چنین نیز پرستی چندگانه و باستانی ادیان درمیان و گذشته تاريخ درایشان باره در پیروانشان که داشتند وچود ای اسطوره های شخصیت نیز ادیان این میان

تا میکردند قربانی را کسی یا و دهند نجات را بشريت خويش جان اهداي با تا اند آمده میگفتندکنند ساکت را روح یا . خدا

برای شدند مشغول پرستان بت میان در مسیحیت ترویج به مسیحی مبشرین که هنگامیمسیحیت جهان های اندیشه وارد را ها آیین این ابتدایی های آموزه از برخی حداکثری جذب

.کردند

گیبون » ادوارد : مغلوب پرستی بت اگر نویسد می اثر مسیحیت تاریخ کتاب دیباچة درهای آموزه از برخی و گشت آلوده پرستی بت به میزان همان به نیز مسیحیت ، شد مسیحیت

شد مسیحیت آیین وارد پرستی .« بت

، اندیشه باستان یونان مردم میشود دیده وفور به نیز ابتدایی ادیان میان در اصلی گناه و فداایشان دهنده نجات ايشان خداي اند داشته اعتقاد يونان از قسمتي و ميانه آسياي و مصر مردم

. كند انسان فرزندان فداي خودرا تا ميرد مي ، / است / یونان) تمدن تاریخ ویل دورانت، / / / چاپ فرهنگی و علمی انتشارات شرکت دیگران و آریان‌پور امیرحسین ترجمه باستان

تهران/ / (268و 267ص / 3ج/ ۱۳۷۸ششم

ای به نیز قران در متعال میفرماید نخداوند اشاره بأفواههم » مطلب قولهم ذلكقبل من كفروا الذين قول سر ( » 30توبة:«) يضاهئون بر که است مسیحیان گفتار این و

میباشد ایشان از قبل کافران گفتار شبیه و دارد قرار .«زبانهایشان

فدا به اعتقاد و میترایسم

و نان او، گوشت گاو، خون و می‌کند شرکت ضیافتی در او میترا، زمینی زندگی روز آخرین در . . شرکت ضیافت در خورشید خدای سل می‌شود انجام غاری درون ضیافت این می‌خورد شراب

سوار . می‌کند میترا ضیافت از خورشید بعد . ارابه ایزد سل می‌کند عروج آسمان به و شدهزمین به دوباره آخرالزمان در تا می‌برد آسمان به و کرده خود مینویی ارابه بر سوار را او آفتاب

آسوده آن از میترا پیروان تنها و درمی‌گیرد جهان تمام در عظیم آتشی جهان کار آخر در برگرددبود . خواهند

شکل و پایداری دین این به که را خود اصلی چارچوب مسیحیت که معتقدند محققان امروزهمدیون . است میترایسمبخشیده

57

در مسیح دو هر میترا که رستاخیز و همانگونه می‌کنند؛ داوری را انسان‌ها اعمال و نموده ظهورداستان پایان است؛ انسان و خدا واسطه نیز مسیح است، بشر و خداوند میان میانجی میترا

و همه آسمان به عروج انسان و خدا بین میانجی به باور و میکنند طی را سیر یک مسیح و میترامیباشند واحد منشا یک دارای داستان دو این که است این دهنده نشان همه

فدا به اعتقاد و تبت

ریگ . کتاب از فصلی است جنگ و طوفان و آب خدای و خدایان پادشاه هندی اساطیر در ایندرا . همسر او اوست نام به پيشكار ایندرانی ودا مهمترين كه است جنگاور و دلير ايزدي ايندرا است

. و مي‌بخشد آريايي‌ها به را زمين كه اوست مي‌آيد شمار به پرستاره آسمان‌هاي خداي وارونا . ایندرا خدایی تصویر آیینیشان تصاویر در نپال باستانی مردم مي‌كند هدايت را خروشان آب‌هاي

است . شده مصلوب صلیب بر که میکشند را

در شد تبت دست دور و مرتفع سرزمین وارد که است اروپایی اولین کروزیوس اندرادامینویسد " :»خاطراتش " معتقدند که دارند ایندرا نام به خدایی نواحی این مردم

بردارد را بشریت گناهان بار تا شد ریخته صلیب بر در .خونش از 622وی قبل سال. شود می کشیده صلیب به درختی روی بر میالد

میگوید باره این در مسیحی ای قرن : » نویسنده از یعنی آگوستین تا پولس از کلیسا بزرگان ... اند نبوده اطالع بی شباهتها این به نسبت میالدی، پنجم قرن تا « اول

خاطر به شباهت مقدار این میگویند ها شباهت این تایید ضمن مسیحی دانان الهی از برخیو کرده ایجاد پرستی بت در را ان های ریشه خداوند و است ها انسان مشترک فطرت

. است بخشیده تکامل

سوال

میان در تنها فطرت این استچرا انسانی اساسفطرت بر شباهت این اگرپرستان دارد بت از وجود ای سابقه ما آو وچرا نیست الهی ادیان میان در ن

گناه و فدا مانند هایی اموزه با الهی ادیان دیگر و نخستین در نمیکنیم برخوردنمیکنند تبعیت الهی نقشه و انسانی فطرت از یهودیت مانند الهی ؟ادیان

58

: دهم جلسه59

قرن اوایل تا دوم ازقرن مسیحیتمیالدی ششم

روم امپراطوری وشکنجه فشار

یهودیت از جدای و جدید دینی عنوان به را خود مسیحیت مرور، به میالدی اول قرن پایان با . جدید دشمنی عنوان به اکنون میشد افزوده تعدادشان بر روز به روز که مسیحیان نمود معرفی

. میآمدند شمار به روم یکپارچگی و وحدت برای

کسی . اگر داشت سنگینی ومجازات آمد می حساب به جرم بودن ،مسیحی دوم قرن اوایل ازافکنده درندگان قفس در کرد نمی کوب لگد را صلیب یا کرد نمی کرنش امپراطور تمثال جلوی

( . . آنها از امروزه که رم اسقفهای آمد وارد مسیحیان بر جفاها ترین سخت دوران، این در شد می ) همان در یا و میشدند وحشی حیوانات طعمهی ورزشی میادین در یا شود می یاد پاپ عنوان به

شدند می کشیده اتش به میادین

60

. ) ( معروف قضیه بود دقیانوس دسیوس امپراطور زمان در سوم قرن اواسط در کشتار این نمونه. است دوره این به مربوط کهف اصحاب

رسمیمسیحیان وآزادی میالن اعالمیه

چهار بین ،امپراطوری روم امپراطور دیوکلتیانوس مرگ از بعد میالدی چهارم قرن ابتدای درنام به ها قیصر از یکی فرزند به نوبت اینکه تا شد برپا ونزاع جنگ آنها شدوبین تقسیم قیصر

. داشت سر در را امپراطوری تمام فتح رویای که رسید قسطنطین

این همراه تصویر،صلیبی افق در داشت را رم شهر بر حمله اوقصد که شبی در شود می گفته » « روی داد دستور سربازانش به بعد روز صبح قسطنطین کن فتح عالمت این با که دید نوشتهبرای عطفی نقطه و جدید ای دوره آغاز این ترتیب وبدین کنند نصب صلیب نشانه هایشان پرچم

. سال ودر کرد خود آن از را امپراطوری از نیمی قسطنطین بود با 313مسیحیت همراه میالدیآن در که کردند صادر مذهب آزادی بر مبنی ای اعالمیه میالن شهر در شرقی بخش امپراطور

. دومشکل از یکی ترتیب بدین آزادند دین اختیار در مسیحیان وغیر مسیحیان بود شده تصریح . سال ودر یافت پایان روم امپراطوری وشکنجه فشار یعنی شورای 381مسیحیت پیرو میالدی

وادیان شد اعالم امپراطوری وقانونی رسمی دین تنها عنوان به تثلیثی مسیحیت قسطنطنیه،شد قانونی غیر /دیگر / / / موسسه.) قم اردستانی سلیمانی عبدالرحیم ترجمه بدعتها و مسيحيت ا،گریدی،جوان

/ / اول چاپ طه (155-154صص1377فرهنگی

ای وفرقه الهیاتی اختالفات

یافت نسبی ،پیروزی اول قرن در پولس اندیشه کردیم بیان گذشته جلسه دو در که همانطورکه گرفت شکل مسیحیان میان سختی الهیاتی نزاعهای میالدی وسوم دوم های سده در اما

،مونارشیست ها ها،مارکیونی گرایان،گنوسی شریعت همچون هایی فرقه منشاایجاد . در مختلف های شورا ایجاد سبب که گردید کیشی وراست کلیسا مانی،آبای ها،آیین ها،مونتانی

گرفت می قرار تایید مورد پولس دیدگاه همواره دوران این در باز اما گردید مسیحیت

کلیسا حجیت

ها جریان با مبارزه هدف خواندندبا می کیش راست را خود که گروهی دوم قرن اواسط در . به ای روآموزه این از باشد حجت او سخن که نیازداشتند مرجعی به آنها خواستند بپا ها وفرقه

. » بود » کیشی راست واساس اصل که گرفت شکل کلیسا حجیت نام

: معروف پطرسی متن به که سخنی در عیسی حضرت بودند مدعی کیشان راست (. باب متی است کرده منصوب کلیسا سرپرستی به را ،پطرس کلیسایی( 18بند 16است هر حال

اطاعت آن از باید وهمگان است حجت برسد،سخنش پطرس به هایش اسقف سلسله که . دیگران. کیشان ،راست اساس براین رسید می حواری پطرس به که بود روم کلیسای وآن کنند

. خواندند می گذار رابدعت وآنان نموده متهم دینی بی به را

. اعتقادات همچنین شد معین قانونی مقدس ومتون افتاد جا تدریج به کلیسا حجیت دوران این دروسرانجام شد بیان هایی اعتقادنامه قالب در کلیسایی رسمی هفتگانه های شکل آیین

صص.) گرفت. اردستانی؛ سلیمانی ابراهیمی؛عبدالرحیم ادیان (139-131درسنامه

مقدس آیین هفت

61

: اینکه وجود با مسیحیان پردازیم می مسیحی گانه هفت های آیین توضیح به مجال دراینمیکنند عمل آن به و پذیرفته کلیسایی اسرار عنوان به را عمل چند ولی میکنند نفی را شریعت

. دارند سمبلیک حالت بیشتر اعمال این آيين که دو كه دارند نظر اتفاق مسيحيان همه تقريبا . ارتدكس و كاتوليك مسيحيان و کلیساست آیینهای جزو رباني عشاي و تعميد از عبارتند که اصلي

مي‌رسانند هفت به را آيين‌ها مجموع و مي‌افزايند اينها بر ديگر آيين :پنج

تعمید(1

جامعه به ورود هنگام بار، يك فقط مسيحي هر مي‌شود وارد مسيحيت جامعه به تعميد با انسان . . كليساها برخي در مي‌گيرد انجام شست‌وشو وسیله به عمل این مي‌پذيرد تعميد مسيحيت،

.. اين كشيش تعميد، هنگام مي‌دهند تعميد را وي شخص، سر بر آب ريختن با كه است رسم « : و پسر پدر، نام به را تو مي‌خواند است، شده اقتباس متي انجيل آخر از كه را عبارت

. ». میکند آشتی خدا وبا شود می پاک گناه از شخص عمل این با مي‌دهم تعميد روح‌القدس

2) ( ایمان( تثبیت تایید

بر تعمیددر زندگي به را وي و مي‌كرد آشتي گناهكار فرد با خدا و شد مي‌ تأكيد گناه از نجات بر . در ولي مي‌خواند فرا اطاعت و ايمان به تأييداساس خدا آنچه به شهادت اداي مثبت جنبه بر

براي روح‌القدس از خواستن كمك بر نيز و است ساخته محقق بشريت براي عيسي وسيلهمسح آن اساس و مي‌كند عطا او جانشين يا اسقف را تأييد مي‌شود؛ تأكيد وظيفه اين انجام « : مسيح به بتواني تا بپذير، را روح‌القدس عبارت اين همراه است، روغن با تأييد داوطلب كردن

». ولي كند، پيدا لفظي تفاوت اندكي عبارت اين است ممكن مختلف كليساهاي در دهي شهادت. مي‌ماند باقي معنا اصل

مسیحی( 3 ازدواج

زمان در فراش تجديد و طالق با و مي‌شمارند زندگي طول در تعهد و التزام را ازدواج مسيحيان . را پیوند این کلیسا ببندند پیوند هم با بخواهند مخالف جنس دو گاه هر و مخالفند همسر حيات

مجامع در امروزه لذا و نیست کشیش توسط مراسم انجام به لزومی البته میکند برقراراین تبرک برای برخی و میگیرد صورت کشیش دخالت بدون ازدواجها از بسیاری مسیحی

میکنند گذار بر کلیسا در را مراسم

) به ) ) خدمت براي فراغت منظور به و ع مسيح حضرت از پيروي به ارتدكس و كاتوليك روحانيون . در( كه استثنا اين با برگزينند را يكي رستگاري آيين و ازدواج آيين از بايد كنند ازدواج نبايد دين

درجه به وي ارتقاي ولي شود، كشيش مي‌تواند باشد، كرده ازدواج كه فردي ارتدكس، كليساي . كرده ازدواج هم لوتر و نيستند مخالف روحانيون ازدواج با پروتستان‌ها نيست ممكن اسقفي

. رهبانيت. تقريبا پروتستان‌ها كنند ازدواج نبايد نيز ارتدكس و كاتوليك راهبه‌هاي و راهبان بودنيز. . را رسوايي‌هايي مسئله اين و كليساست آن مشكالت از يكي كاتوليك روحانيون تجرد ندارند

. است آورده بار به

4) ( درجاتمقدسروحانیت( یا دستگذاری انتصاب

میشود انتخاب روحانی فعالیت انجام برای ، روحانی خدمت انجام داوطلب یک که است آیینی: است سه روحانيت اصلي درجات

(: اسقف ( خوانده اسقف قلمرو كه است معيني قلمرو در مسيح نماينده وي ناظر. مي‌كند. خدمت و مي‌گيرد عهده به را عبادي مراسم رهبري مي‌شود

62

. كشيش : ) مي‌كند ) كمك ، نظر مورد وظایف در که است اسقف معاون وي ،پير قسيس

و) (: شماس بيماران سالخوردگان، بينوايان، مساعدت به و مي‌كند تبليغ را خدا كالم وي خادم. مي‌پردازد احتضار حال در افراد

غيره و موسيو ارشمندريت، كاردينال، سراسقف، پاتريك، پاپ، مانند كليسايي، القاب ساير . در با كه است اسقفي ، پاپ ندارد هفتگانه آيينهاي به ربطي و است معيني وظائف دهنده نشان

انتخاب كاتوليكي مسيحيت رهبري براي او، اجتماعي � سياسي مديريت توانايي گرفتن نظر . از. پاپ واژه است اسقف يك حد در پاپ تقوايي و علمي امتيازات به papasميشود يوناني

. » ميآيد » پدر معناي

) به ) اينكه يا ندارند، روحاني باالي درجات يا روحاني خود ديني مباني طبق پروتستانها از بسياريشبان ) را وي و دهند نمي آن مانند و كشيش عناوين .Pastorروحاني نامند( مي

اعتراف(5

) به ) کشیش نزد در باید شوند اشتباهی یا خطا دچار اگر معتقدند ؛ پروتستان از غیر به مسيحيان. شود بخشیده گناهانشان تا کنند اعتراف آن

. تاريخ نخست قرون در است ديده خود به مختلفي اشكال مسيحيت تاريخ طول در توبه آيين . مرسوم گناه به فردي اعتراف بعدي، قرون در مي‌گرفت انجام علني صورت به توبه كليسا،

شد.

های. برگه فروش با و بود شده کلیسا آمد در کسب برای ای وسیله وسطی قرون در اعترافیافت دست انبوهی ثروت به نامه غفران

تدهین(6

آنان كردن آماده و ايشان دادن شفا بيماران، عيادت براي را مسيح خدا، كه معتقدند مسیحیان . روغن با را محتضر مریض بدن از خاصی جاهای کشیش است فرستاده دادن جان لحظات در

برای را کشیشی سریعا میاید پیش احتظار حالت بیماری برای لذاوقتی و کند می ،مسح مقدسمیکنند . آماده نهایی تدهین عملیات انجام

ربانی( 7 عشای

. در اوست مرگ از قبل شب در شاگردان با عيسي آخر شام بازسازي يادبود رباني عشايخون و گوشت عنوان به را شراب و نان مراسمي، چنين در عيسي كه است آمده كنوني اناجيل

. شركت مراسم اين در كه هنگامي مسيحيان بنوشند و بخورند را آنها تا داد شاگردان به خوداین و میشود تبدیل مسیح خون به شراب و مسیح گوشت به حقیقتا نان كه دارند باور مي‌كنند؛

( . ص توفیقی بزرگ؛حسین ادیان با آشنایی شود نمی دفع بدنشان در شراب و (188-182نان

مسیحی شوراهای

تثلیث رسمیت و نیقیه شورای

واختالفات مناقشات وسوم دوم قرن در که کردیم بیان گانه هفت های آیین توضیح از قبل . سختی مناقشه زمان این در شد حادتر چهارم قرن اوایل در اینکه تا داشت ادامه همواره الهیاتی( . اسقف الکساندر که شد آغاز آنجا از نزاع بود گرفته در پدر خدای با مسیح وارتباط تثلیث سر بر

» « کشیشان( از یکی کرد، می موعظه توحید در تثلیث سر باره در خود کشیشان برای اسکندریه

63

. » الوهیت » آریوس نتیجه در انجامد می خدایی چند به اعتقاد این کردکه اعتراض آریوس نام به اوبه پرداخته نزاع به اندیشه دو این وطرفداران اوداد کفر به حکم هم والکساندر کرد رد را مسیح

» « . امپراتوري‌اش ثبات حفظ هدفش كه کنستانتين شد کشیده آشوب به امپراطوری که ای گونه ¬ اما كند، برقرار آشتى طرف دو بين كرد سعى و توبيخ را نزاع طرف دو اي نامه طي ابتدا بود،

. سال قسطنطین سرانجام نشد (325موفق ( شورایی صغیر آسیای در نیقیه شهر در میالدی. 318راباحضور بود معتقد آريوس شورا این در داد تشکیل امپراطوری سراسر اسقفهای از نفر

» « » « » ساير » با اما هستند؛ مخلوق دو هر روح‌القدس و پسر و است ازلي موجودي پدر تنها كه ) ( . که الکساندر نماینده آتاناسيوس هستند كامل مخلوقي ديگر، عبارت به و دارند تمايز آفريدگان

: و خداست كار تنها نجات اوال چون گفت می آريوس سخنان رد در بود افراطی و شور پر جوانی » « . شكل به را خدايي عيسي آموزة وی خداست عيسي پس ماست؛ نجات‌دهندة عيسي ثانیا

. كرد پايه‌گذاري آن رسمي

كليسا رسمي رأي به‌عنوان آتاناسيوس ديدگاه ، كنستانتين مستقيم دخالت با شورا این در » کنار » در دوم اقنوم و خدا با هم‌ذات و خدا به‌عنوان مسيح که شد گذاشته بنا و شد پذيرفته

. و داشت عهده به را جلسات مستقيم هدايت خود که کنستانتين شود پرستش پدر خداي « اعتقاد خود نفوذ با توانست مي‌كرد، پرداخت را آن كند عيسي‌خدايي«هزينه‌هاي تثبيت را

. حداقل وازحدود نماید تایید ، مسیح الوهیت بر مبنی را الکساندر نماینده آتانانوسیوس ودیدگاه.)4000یا 270 ) ( بخشد رارسنیت کنونی اناجیل آتاناسیوس قبول مورد ،اناجیل مختلف عیسی انجیل

ص / / بهشتی احمد اسلام آور (133پیام

به : » را كلیسا وسیله بدین كه داشت امید او مینویسد قسطنطین انگیزه باره در گریدی ا جوان (». ا جوان بدعتها؛ و مسیحیت درآورد امپراتور مطلق قدرت استحكام برای ابزاری شكل

ص ؛ :» 131گریدی رياست( و سلطه تحت را خود کليسا که بود بار نخستين اين گوید می وی . ريشه‌دار و مزمن مسئله‌اي که حکومت و کليسا رابطة مسئلة مي‌ديد حکومت سياسي رهبر

(.» ص اگريدي جوان بدعت‌ها، و مسیحیت ، شد شروع همين‌جا از مشخص به‌طور .(150است،این » « در معروفاست نیقیه اعتقادنامه به که کرد صادر ای نامه اعتقاد شورا این

» « در تثلیث بار اولین وبرای شد تاکید القدس وروح پسر الوهیت بر نامه اعتقاد. شد وارد رسمی یکسند

کنندگان مخفی برای اعدام ومجازات او کتابهای وسوزاندن آریوس وتبعید تکفیر با ترتیب بدینانجمن ازصدورآرای بعد سالها طی مسیحی میلیون یک از بیش وقتل او آور) کتاب پیام عیسی

/ / ص بهشتی احمد راست ،(142، 133اسلام را خود که وکسانی شد حل تاحدی ای فرقه مناقشات. رسیدند نهایی پیروزی به خواندند می کیش

به میآمد شمار به سرسخت دشمنی این از پیش تا که را مسیحیت توانست امپراطور، این بر بنا . خود پیكرهی بر را جفا و ظلم قرن دو از بیش زخمهای كه مسیحیت کند تبدیل صمیمی دوستی

او هوسرانیهای تسلیم و کرد تعظیم حمایتهایش و کنستانتین مقابل در براحتی می‌كرد احساسشد.

مصائب از گرفتن عبرت با و داده قرار حکومت دست در دست پس این از کلیسایی رهبراندور به مشکالت گزند از هم تا باشند حکومتها پشتیبان همواره نمودند سعی کلیسا، گذشتهی

تبدیل ستمگر فرمانروایانی و حکام وبه زنند تکیه قدرت اریکهی بر آسوده خیالی با هم و باشندشوند.

« نخستین « اسقف که بود القدس روح الوهیت به راجع گرفت در نیقیه شورای از پس که نزاعیاین شمرد خدا مخلوق فرشتگان از یکی را وآن کرد رد را القدس روح الوهیت قسطنطنیه

64

سال در شد منجر قسطنطنیه 381اختالف پدر شورای والوهیت نیقیه شورای مصوبه که شود تشکیل / / / (. ص گریدی ا جوان وبدعتها مسیحیت کرد بیشتربیان وصراحت تاکید با را القدس وروح ،پسر

157)

بحث که یافت ادامه دیگری شکل به نزاع قسطنطنیه شورای در تثلیث آموزه پذیرش از پس . » « » قائل» مسیح برای الهی طبیعتی سیریل نام به شخصی بود مسیح دوطبیعتی و طبیعتی یک

( » «: نسطوریوس مقابل در بود مجسم کلمه همان عیسی که گفت ومی که( 451-381بود م «: هستند جدا هم از وکلمه عیسی گفت بود،می قائل مسیح برای مجزا بشری و الهی دوطبیعت

(» ص مسیحی تفکر تاریخ خوردند پیوند هم به تعمید عیسی غسل از پس دو نتیجه( 94واین درافسس کلیسایی )شورای سال .431در نشد( حل کامل بطور نزاع اما داد حکم سیریل نظر طبق م

نام به فردی بود طبیعتی یک نزاع که شد مطرح نسطوریوس اندیشه مقابل در دیگری مناقشه « تنها که اند شده ادغام چنان والهی انسانی طبیعت دو مسیح در داد می تعلیم چنین اوتیخس

. سرانجام است مانده باقی او الهی کالسدون طبیعت سال )شورای و( 451در طبیعتی دو اندیشه مآموزه وبه رسید تصویب به شورا این در که شناسی مسیح وآموزه کرد محکوم را طبیعتی یک

«: وانسان واقعی خدای انسانیت، در الوهیت،کامل در مسیح،کامل شد تبدیل کیشی راستمی جدایی وبدون تقسیم تغییر،بدون ادغام،بدون بدون دوطبیعت ودارای است بوده واقعی

قرار. هم کنار ذات یک دارای شخص یک در هماهنگ طور به تجسم طریق از طبیعت دو این باشدشدند / داده / ص.«) ا،گریدی ، جوان بدعتها و ها (169مسيحيت دوطبیعتی و طبیعتی یک ترتیب بدین

. رسید پایان به تقریبا شناسی مسیح از وبحث شده شمرده گذار بدعت

در پسر با پدر ورابطه ،تثلیث شناسی مسیح همچون نظری مباحث داشتیم بیان که همانگونه ) ( نظر اظهار باره این در مسیحی شوراهای که بود مطرح قسطنطنیه روم امپراطوری شرق

) محور ) بر و داشت توجه انسان عمل بیشتربه بحثها رم شهر امپراطوری غرب در اما کردند( . پالگیوس باره این در چرخید می انسان نجات وچگونگی آزاد ،اراده اولیه انسان،گناه سرشت

هر( 360-420 برگزینند را بد یا خوب توانند ومی اند شده خلق آزاد انسانها همه که بود معتقد . ضعیف انسان اراده آدم باگناه نیست آدم گناه تاثیر تحت وهرگز است جدید خلقت یک انسانی . نظیر امکاناتی از االهی فیض کسب برای تواند می او بنابراین نرفت بین از کلی به اما شد

کند استفاده مسیح والگوی مقدس،عقل ترجمه. ) / / کتاب تاریخ طول در مسیحیت سرگذشت ارل کرنز،مقدس / / کتاب آموزشگاه رشدی را (111ص 1994آرمان دیدگاه این زیرا برآشفت آگوستین اما

آموزه با پالگیوس دیدگاه اعتقاد به دانست می مسیحیت اساسی های آموزه از بسیاری برخالف(. بود تعارض در مسیح بودن ومنجی نخستین گناه ازلی، فیض / های ، جوان بدعتها و (186ص / ا،گریدی مسيحيت

( ( 430-354آگوستین نجات را خود تواند نمی تنهایی وبه است آدم گناه وارث انسان بود معتقد مازلی . فیض که یابد می نجات کسی وفقط کرد فراهم را نجات امکان خود صلیب با مسیح دهد

. جدیدی وسخن داشت پولس سخنان در ریشه اگوستین های اندیشه شود او حال شامل خداوند( سال. در افسس شورای در پالگیوس اندیشه اگرچه یافت ( 431نبود ادامه نزاع اما شد محکوم

در اینکه اورانژ تا )شورای سال وتعالیم( 529در شد محکوم کاسیان ویوحنای پالگیوس تعالیم م. شد پذیرفته تعدیل اندکی با آگوستین

خود نهایی شکل مسیحی االهیاتی نظام میالدی، ششم قرن ابتدای یعنی زمان این در این بنابرکامل طور به را پولس های اندیشه شناسی مسیح باب در کلیسایی وشوراهای یافت را

/ /پذیرفتند ص) ا،گریدی ، جوان بدعتها و شوراهای ( 194-193مسيحيت مهمترین فوق شوراهای. ) ( است بوده وسطی قرون اوایل میالدی ششم قرن ابتدای تا مسیحیت

65

دوران در همچنین کنستانتین عصر از وسطا پس قرون ساله خود هزار به میتوانست کسی کمترنهادینه را تثلیث آموزه توانست ،کلیسا عصر این در و کند نظر اظهار تثلیث مورد در بدهد جرات

کند.

دورة اصالحگران اصلاحات در اما بگيرد، قرار کلي بازنگري مورد تثليث مسئلة مي‌رفت انتظارسروتوس ميکاييل شانزدهم قرن در حتي کردند؛ اعالم ممنوع را تثليث موضوع به ورود مسيحي

- شد متوجه جديد عهد دقيق مطالعة از پس انسان بدن در خون جریان کاشف بلژيکي، دانشمندكتاب آن در بود، مسجل امري مسيحيان عموم براي نيقيه اعتقاد‌نامة حسب بر که تثليث مسئلة

. نام به اي رساله پس است باطل و محض کفر عقيده، اين که شد معتقد نتيجه، در ندارد؛ وجودسال در تثليث، خطاهاي باب : » 1531در - . و اب به ايمان � تثليث مبدأ گفت مي وي كرد منتشر م

ثالثه ... اجزاي از که است محال عقال و است کاتوليک کليساي بدعت‌هاي از روح‌القدس و ابن .» بزرگ مصلحان از کالون، پيروان که برنيامد اندکي ولي شود ترکيب واحد خداي شخصيت سه

سال در زنده را او . 1553پروتستان، ولي شد نابود و رفت ميان از او هرچند سوزاندند آتش در معتاب و تکفير و حمله مورد به‌شدت که آمدند وجود به تثليث مخالف مسيحي جماعات

. گرفتند قرار ها کاتوليک و ها پروتستان

دوران قرار روشنگريدر بررسي مورد دقت با را آن و پرداخت تثليث به انتقادي نگرش با کليسا ، . نگرش‌هاي. با تثليث نيز معاصر دوران در شد نوشته تثليث به زيادي رديه‌هاي دوران اين در داد

. و چانينگ الري ويليام دکتر و نورتون اندروس چون متفکراني گرفت قرار بازبيني مورد نو. کردند انکار را تثليث نيوتن اسحاق

ابتداي نوزدهم در مسيحيت قرن در يهوه شاهدان همچون ضدتثليثی گروه‌هاي کم‌کم ميالدي . با گردید، روشنفکران ميان در تثليث نظرية رد به منجر توحيد‌گرا‌ها اعتراضات يافتند سازمان. میباشد تثلیث اثبات برای راهی صدد در وجهی دو ایات از برخی از استفاده با کلیسا وجود این

66

: یازدهم جلسه

تثلیث ) (آموزه

وتثلیث الوهیتمسیح باره در تفصیلی توضیح

به و تثليث اعتقاد مي‌دهد تشكيل را کنونی مسيحيت آموزه‌هاي نخستين اساس شمرده راز . » در » مي‌كنند آغاز روح‌القدس و پسر پدر، نام با را كاري هر مسيحيان اساس همين مي‌شود؛بر

مي‌آموزند كه چيزي اولين و مي‌خوانند را عبارت اين نماز و كليسا به ورود هنگام و خوردن آغاز . با است، نكرده رسوخ مسيحي فرد جان در تثليث همچون آموزه‌اي هيچ است تثليث به اعتقاد

.). است غيرممكن بلكه مشكل، بسيار نه‌تنها آن فهم حال، اين

تثليث اصطالحی مفهوم

. « : اعتراف خدا سه به ما است واحد تثليث مي‌نويسد چنين باره اين در کاتوليک دائره‌المعارف . بلکه نيستند سهيم الوهيت يک در تثليث اقانيم پس اقنوم سه در واحد خداي به بلکه کنيم نمي

. . هم با شما نظر از آنها هستند متمايز هم از واقعا ثالثه اقانيم هستند خدا کامل آنها از يک هر». است گانه سه الهي وحدت دارند تفاوت

« : جوهر يک و خدا يک يعني تثليث است آمده چنين آکسفورد مسيحي کليساي قاموس کتاب در .» : روح‌القدس و پسر و پدر شخصيت سه در

67

« : از يكي بي‌گمان تثليث اصطالحات و واژگان مي‌گويد مسيحي، الهيدان مك‌گراث، الستر. مي‌بينند مواجه آن با را خود الهيات دانشجويان كه است دشواري‌هايي بزرگ‌ترين و مشكل‌ترين

" چندان " كه است اين گفت مي‌توان كه چيزي حداقل ذات؟ يك شخصيت سه عبارت مورد در .» نيست روشنگر

وقتي شود مشخص دقيق به‌طور تا دارد بيشتري توضيحات به نياز تثليث از فوق تعاريف: چيست منظورشان مي‌گويند سخن تثليث از مسيحيان

) دارند. ) الوهيت که هستند اقنوم شخص سه

سه يا شخص سه در خدا تثليث، آموزة بر ( hypostasesبنا اين ) به نه دارد؛ وجود يوناني زبان به. دارند الوهيت کامل نحو به تنهايي به کدام هر بلکه دارند را الوهيت از قسمي کدام هر که معنا

) . ) . خداي( روح‌القدس ج است کامل خداي پسر خداي ب است کامل خداي پدر خداي الف . است کامل

دارد تمايز ديگري شخصبا هر

تمييز يكديگر از شخصي‌شان ويژگي‌هاي واسطه به و هستند متمايز يكديگر از شخص سه اين ) ) ( ) : پدر ب پسر از پدر تمايز نيست پسر پدر الف كه معناست اين به اين مي‌شوند داده

( ) ) ( از پسر تمايز نيست روح‌القدس پسر ج روح‌القدس از پدر تمايز نيست روح‌القدسروح‌القدس(

دارد وجود حقيقي واحد فقطيکخداي

از يک هر بلکه نيستند سهيم الوهيت يک در تثليث اقانيم كه خوانیم می کاتوليک اعتقاد‌نامة در. . باشند داشته اعتقاد خدا سه به مسيحيان كه نيست معنا بدان اين اما است كامل خداي آنها

. زيادي آيات هم مقدس كتاب در نمي‌كنند اعتراف خدا سه به مسيحيان و است واحد تثليث بلکه « : يهوه ما خداي بشنو اسرائيل اي مي‌خوانيم عتيق عهد در مثال دارد وجود خدا يگانگي بر مبني

.» است واحد خداي

دارد وجود تساوي تثليث بينشخصيت‌هاي

از که نيز روح‌القدس و نيست کمتر او از است، پدر از جاوداني مولود كه پسر معتقدند مسيحيانمساوي‌اند . هم با الوهيت در سه اين و نيست کمتر دو آن از مي‌شود، صادر پسر و پدر از ازل

. است نهفته آن در توحيد نوعي به اما است، فهم‌ناپذير تبيين اين هرچند

مثلث تمثيل

يک مجموعا ضلع سه اين و است ضلع سه داراي مثلث که همان‌طور شده گفته تمثيل اين درخداي يک هم با که است شده تشکيل شخص سه از نيز خدا مي‌دهند، تشکيل را واحد مثلث

. از که تعريفي با اما مي‌رسد؛ نظر به منطقي اول، نگاه در مثال اين مي‌آورند به‌وجود را واحد » « . يک نه است، ضلع يک فقط خود، خودي به ضلع، هر مثلث، در است ناسازگار شد، تثليث ) ( دو با و خداست کامال تنهايي به روح‌القدس يا پسر يا پدر شخص هر تثليث، در اما مثلث؛ . يک هم روي که داريم مثلث سه واقع، در است برابر ابديت و الوهي ذات نظر از ديگر شخص

. است راز يک اين و مي‌آورند به‌وجود را مثلث

68

شماره 2تصویر

پدر نيز روح‌القدس و نيست روح‌القدس پسر نيست، پسر پدر كه مي‌دهد نشان تصوير اين. خداست نيز روح‌القدس و خداست پسر خداست، پدر حال عين در نيست؛

آب تمثيل

: و بخار آب، شود ظاهر صورت سه به مي‌تواند آب ليوان يك که است شده گفته تمثيل اين در . به را خود خود، صالحديد طبق نيز خدا نمي‌كنند تغييري هيچ مولكول‌ها صورت، سه هر در و يخ؛

. : روح‌القدس و پسر پدر، مي‌دهد نشان مختلف صورت‌هاي

» محيطي » شرايط حسب بر که داريم واحد آب يک اينجا در زيرا است؛ نادرست نيز تمثيل اين . نيز بخار و يخ شود، يخ يا بخار به تبديل مي‌تواند آب مي‌شود ظاهر مختلف صورت‌هاي بهسه اين و نمي‌شود ظاهر روح‌القدس يا پسر صورت به هيچ‌گاه پدر تثليث، در اما همين‌طور؛

» « . و شکل تغيير شرايط حسب بر خدا آن‌كه مهم‌تر نمي‌شوند يکديگر به تبديل هيچ‌گاه شخص. مي‌كنند حفظ را خود ذاتي هويت همواره تثليث در الوهي شخص سه و نمي‌دهد صورت

تثليث و عقل

. تالش کليسا است عقل با تثليث تعارض روبه‌روست، آن با تثليث آموزة که چالش‌هايي از يکيرافتن . پی در مسيحيان دهد؛ ارائه آموزه اين از عقل‌پذير تقريري بتواند تا است كرده فراواني

حقيقت درك به قادر هرگز انسان‌ها عقل اينكه ، میگویند تثلیث نمودن پذیر عقل برای راهی. فهميد نمي‌توان ديگري راه از مسيح، به حقيقي و پايدار ايمان با جز را تثليث و آنسلم نيست

: دارد زمينه اين در مشهوري سخن «.قديس بفهمم» تا مي‌آورم ايمان

وجود گزاره نوع سه که بدانيم است الزم کنيم، بررسي را عقل و تثليث بين نسبت اينکه از قبلدارد:

1 : آنها. درستي به پذيرفته، را آن آدمي خرد كه هستند گزاره‌هايي خرد با سازگار گزاره‌هاي. چهار با است برابر دو عالوه به دو مانند دارد؛ اقرار

2 : مانند. مي‌كند؛ رد و نمي‌پذيرد را آنها خرد كه هستند گزاره‌هايي خرد با ناسازگار گزاره‌هاي. نقيضين اجتماع

69

3 . : در. است كوتاه آنها به رسيدن از خرد دست كه هستند گزاره‌هايي خرد از فراتر گزاره‌هاينبوديم؛ آنها شناخت به قادر هرگز نبود، وحي اگر كه دارد وجود اموري جهان

تثليث كه مي‌دارند ابراز مي‌شوند، روبه‌رو تثليث آموزة عقلي اشكاالت با كه هنگامي مسيحيانكه مي‌گيرند نتيجه مقدمه، اين با و ندارد را آنها باب در داوري حق عقل و است غيبي امري

.» است» راز يك تثليث

« . » « گزاره‌هاي تعريف در شده‌اند مغالطه و خطا دچار تثليث ناميدن راز با مسيحيان البته » آن كند، اقامه آموزه يك ابطال و رد در داليلي آدمي عقل هرگاه كه گفتيم خرد با ناسازگار

. آدمي عقل اگر بنابراين، داشت اعتقاد آن به نمي‌توان نتيجه در و است ناسازگار خرد با آموزه. كشيد دست باور اين از بايد بياورد تثليث بطالن در داليلي

است. 1 محال نامحدود موجود دو وجود

را کدام هر اگر چراکه باشد؛ داشته وجود نامحدود موجود دو واحد آن در که نيست ممکننامحدود موجود براي جايي ديگر پس است؛ پر او از هستي همه که معني اين به بدانيم، نامحدود

. دوم اقنوم ديگر، پس باشد نامحدود و مطلق خداي تثليث اول اقنوم اگر نمي‌ماند ديگر. است محال عقال نامحدود مطلق خداي دو وجود زيرا باشد؛ اين‌چنين نمي‌تواند

( پيدايش است شده خوانده مطلق قادر يهوه فقط مقدس نه( 1:17درکتاب و عيسي نه واز بيش به نمي‌توان را مطلق قادر صفت زيرا نشده‌اند؛ خوانده شکل اين به يک هيچ روح‌القدس

قادر عبارت و شد خواهد يكديگر به محدود آنان قدرت صورت آن در چون كرد، اطالق نفر يك . مي‌گردد تهي معنا از مطلق

است. 2 محال محدود جسد در نامحدود خداي حلول

تناقض خود ذات در که نمي‌شود مسائلي شامل قدرت اين اين اما است؛ مطلق قادر خداوند . همچنين کند ترسيم دايره‌اي‌شکل مربعي و مربعي‌شکل مثلثي نمي‌تواند خداوند مثال دارند؛

و هستند محال ذاتا امور اين زيرا دهد؛ جاي كوچك‌تر شيئي در را بزرگي شئ نمي‌تواند خداوند . نمي‌شود محال امور شامل خداوند قدرت

( ) ( بدن متنهاي موجودي در خدا نامتناهي موجودي كه است اين غيرممكن امور اين از يكي . . كه( است اين مثل حرف اين است غيرممكن نامتناهي و متناهي اتحاد زيرا كند حلول انسان

. حلول به اعتماد با تثليث به اعتقاد نيست خودكار هم و است خودكار هم خودكار اين مثال بگوييم . ) ( كه معناست اين به اعتقاد اين است همراه عيسي زميني جسد در دوم اقنوم پسر خداي . رو، اين از و است تناقض دچار اعتقاد اين است نامتناهي هم و متناهي هم واحد، آن در عيسي

. است ناسازگار خرد با

3 = + + است. يکمحال يک يک يک معادله

جمع حاصل که مي‌دانيم با 1+1+1ما : 3برابر مي‌شود گفته تثليث در اما زيرا. 1=1+1+1است؛( » واحد » خداي مي‌گويند سه( )1آنها شده( 3از تشكيل روح‌القدس، و پسر و پدر يعني اقنوم،

است.

كه حال همان در يا و دانست تا سه است، يكي كه حال همان در را يگانه‌اي امر مي‌توان چگونهجمع حاصل که درمي‌يابد سليمي عقل هر پنداشت؟ يكي است، تا + 1سه 1 + 1 = اما 3 ؛

. ناگشوده است سري تثليث معتقدند و نمي‌پذيرند تثليث در را بديهي امر اين مسيحيان

70

4. است. محال باشد گرفته كسديگري از هستي‌اشرا ، خدا اينكه

گرفته پدر از را حياتش و هستي مسيح مي‌گويند که دارد وجود صريحي ،آيات مقدس کتاب دردارد،. پدر از را خود هستي و وجود همة پسر كه شويم معتقد مقدس كتاب مبناي بر اگر استپسر گفت مي‌توان چگونه و دارد؟ ذاتي و دروني الوهيتي مسيح، بپذيريم است ممكن چگونه

نيست؟ كمتر پدر از اين وجود با اما دارد، پدر از را خود چيز همه

قدیم عهد در تثلیث

. : است مدبر خالقي است ابدي و ازلي واحد، وجودي او است شناسانده چنين را خدا قديم عهد . . رو، اين از ندارد؛ مانندي و شبيه دارد تفاوت انسان با اوست تدبير و امر تحت و آفريده جهان و . عهد در همچنين مي‌آيد شمار به بتي خود، شود، ساخته آدمي ذهن در او از كه تصويري هر

و متعال تنهايي به او و است شده نفي خدا به‌عنوان يهوه از غير به شخصيتي هر وجود قديم . است بلندمرتبه

«: عهد است داده نشان میلتون که طوری همان گوید می اسالم آور پیام عیسی کتاب نویسندهکه ندارد وجود هم جمله یک قدیم درعهد است توحید بیانگر که است مطالبی از سرشار قدیم

/ / (. ص بهشتی احمد اسالم آور پیام عیسی باشد تثلیث بر (255دال

جدید عهد در تثلیث

را مسيح ايشان و نداشتند تثليث به اعتقادي هيچ اوليه مسيحيان که باورند اين بر دين‌شناسانعيسي بودند، مسيحي گروه‌هاي اولين از كه ابيوني‌ها مثال مي‌دانستند؛ وي برگزيدة و خدا پيامبر

است مريم پسر كه مي‌دانستند معمولي انسان يك ها. را (ابیونی ( گروهی گرایان شریعتاین ودر دادند حیات ادامه میالدی چهار قرن آمدندوتا پدید گرا یهودی مسیحیان میان از که بودند . وبه دانستند می کفر را مسیح الوهیت به واعتقاد داشتند تاکید توحید بر آنها رفتند بین از زمان

را پولس های کردند،نوشته می تاکید مسیحیان همه برای یهود شریعت اجرای بر عملی لحاظداشتند قبول را متی انجیل تنها ص.) / / نپذیرفته کرنز ارل تاریخ طول در مسیحیت (72-71سرگذشت

...: مي‌نويسد » « تثليث مدخل ذيل الياده کتاب دائره‌المعارف در تثليث اثبات براي آيه‌اي يافتن . که دارند نظر توافق عموما مورخان است شده تبديل کليسا براي جدي چالشي به مقدس

. است نکرده بيان را تثليث آشکارا هيچ‌كجا مقدس کتاب

به مي‌دهيم قرار بررسي مورد بيشتر را کتاب اين وقتي اما ندارد؛ وجود مقدس کتاب در تثليث . البته مي‌كند هم نفي را آن بلکه نمي‌كند اثبات را تثليث تنها نه که برمي‌خوريم مواردي

مي‌گويند آيات اين توجيه در اما مي‌پذيرند؛ را آنها و نمي‌كنند انکار را موارد اين مسيحيان . کتاب که هنگامي بود نيز انسان كامال بود خدا كامال اينكه عين در يعني بود؛ خدا�‌انسان مسيح،مسيح عيسي انساني جنبة به حقيقت در مي‌كند صحبت عيسي بشري خصوصيات از مقدس

. آيه‌اي مقدس کتاب تمام در زيرا ندارد؛ چنداني استحكام مسيحيان، ادعاي اين اما دارد اشارهباشد مسيح الوهيت از حاكي كه ندارد وجود

تثليث پيدايشآموزة

( ترتوليانس بتوان و( 225شايد اصطالحات شكل‌گيري باعث كه دانست الهيداني نخستين را ممانند تثليث، خاص . personو trinitasواژگان در كه بود بت‌پرست فردي آغاز در ترتوليانس شد ،

. پيوست مسيحيت به خود زندگي سوم دهة

تاریخ و تثليث

71

باستاني اديان در تثليث ريشه‌هاي

های اندیشه به نفوذ وچگونگی تثلیث تاریخی های ریشه ،اکنون تثلیث بامفهوم آشنایی از پسنماییم : می بررسی را مسیحی

. مورنز زيگفريد بود مشهود رسم اين تأثير مسيح آمدن از پيش قرن‌ها از روم و يونان مصر، در ... . « : سه بود مصري الهيات علماي عمدة ذهني مشغلة تثليث مي‌نويسد مصري مذهب کتاب درقرار خطاب مورد مفرد به‌صورت و مي‌شوند تلقي منفرد وجودي به‌صورت و ترکيب هم با خدا

اوزيريس. از باستان مصريان خداي ( osirisمي‌گيرند ( ايزيس ، ( isisپدر ( هروس و horusمادر. ) مي‌شد) تشکيل پسر

شماره 3تصویر

. : مصری سه‌گانة خدایان مجموعه م، ق دوم هزارة از مصری مجسمة چپ سمت

: روح‌القدس و پدر مسیح، عیسی از تثلیث مجسمة چهاردم قرن راست سمت

72

شماره 4تصویر

ميالد: از پيش دوم هزاره آيسيس، و اوزيريس هورس، خداي سه مصر

. آيين اين در است داشته وجود مسيح از پيش قرن‌ها که است تثليث‌هايي از يكي هندو تثليث ) ( ) ( ) ( تريمورتي ايزدان از هالکت خداي شيوا و محافظ خداي ويشنو ، آفرينش ايزد برهمن

هستند.

شماره 5تصویر

ثالثه: مجموعه الوهيت هندوستان

کتاب در آکسفورد، دانشگاه در سانسکريت زبان استاد و نامي شرق‌شناس ويليامز، مونيرص «87هندوئيسم بزرگ‌اند خداي سه ويشنو، و برهمن شيوا، که مي‌دارد بيان

داوري و بندي جمع

خاستگاه هيچ‌وجه به که است درکي غيرقابل و پيچيده مفهوم تثليث خوانديم گذشت آنچه دراديان فرهنگ در ريشه بلکه ندارد؛ وجود نيز مسيح عيسي سخنان در و ندارد مقدسي کتابجايگاه نموده، نفوذ مسيحيت به زمان مرور به و کم‌کم که دارد مسيح عيسي از قبل و ابتدايي

. است گرفته را توحيد

مسيح متعددي آيات در و مي‌پردازد انديشه اين با مقابله به تمام صراحت با موجود مقدس کتاب . استناد آن به تثليث اثبات در مسيحي انديشمندان که هم آياتي تمام مي‌كند معرفي انسان را

الوهيت يا تثليث بر هيچ‌وجه به آيات اين و است کاملي و منطقي پاسخ‌هاي داراي مي‌كنند، .. ندارند داللت گنون مسيح مطابقت رنه دليل به که فرانسوى پرآوازه و سنت‌گرا محقق

سال در منطق با مسيحي الهيات باره 1912نداشتن اين در شد مشرف اسالم دين به ممسيحي» مي‌نويسد: را خدا کنند، نزديک خدا به را خود اينکه جاي به مسيحيان(« کرده‌اند کاشانی) تثلیث،محمد ازمقاله اقتباس

73

: دوازدهم جلسه

وسطی درقرون مسیحیت

ومعاصر دوران

74

وسطی قرون در مسیحیتقرن ابتدای از که است ای ساله هزار دوران وسطی قرن 6قرون ابتدای می 16تا شامل را

رونقی. دیگر وامور الهیاتی تالش است معروف تاریک های سده به که نخست قرن پنج شود( درسال. که جهت این امااز ( 1054نداشت کلیسای :ارتدکس م معنای) به یونانی زبان در

( راستکیش ( اهمیت( حائز وسطی قرون دوران ، گرفت شکل عام کاتولیک کلیسای مقابل در ( . سال در وسطی قرون اواسط در است بحث ( 1054ومورد در بزرگ انشقاق اولین ، میالدی

. سبب پاپ، طلبی انحصار جمله از و دیگر مسائلی کنار در الهیاتی مسائل برخی داد رخ کلیسابنیان را ارتدوکس کلیسای و زده سر پاپ اطاعت از زمین، مشرق در مسیحی رهبران تا گردید

) و. ) است شده منحرف راست راه از کاتولیک غربی کلیسای که میکرد ادعا شرق کلیسای نهند . است راستین مسیحیت میراثبر شرق، ومی کلیسای ندارند قبول را واحد رهبری آنها

) ( باشد رهبر چند از یکی تواند می پاپ رم اسقف / ).گویند عبدالرحیم ابراهیمی ادیان درسنامه / ص اردستانی آیند (151سلیمانی می شمار به ارتدکس عقیدتی ازنظر ارمنی ادیان) .مسیحیان با آشنایی

ص / / توفیقی حسین (191بزرگ

کاتولیک قرن کلیسای همان از »4رم به که مجعول سند یک قسطنطین با است« عطیه معروفبخشیده کلیسا به را اروپا حاصلخیز های زمین از عمدهای ،بخش قسطنطین شد مدعیهمکاری. محلی حاکمان با مردم به زمینها این دادن اجاره برای بودند مجبور کلیسا سران است

می حمایت آنها از وکلیسا داشتند می روا مردم به را وستم ظلم نهایت حاکمان کنندواینداشت . سرقفلی کلیسایی منصبهای ص) / /کرد اردستانی سلیمانی عبدالرحیم ابراهیمی ادیان (154درسنامه

( POPEپاپ) (» « االختیار تام نمایندهی را خود که کاتولیک کلیسای اعظم اسقف پدر ) قائل) را العملی عکس یا عمل گونه هر حق خود برای میدانست، مسیح عیسی یعنی خداوند

نتیجهای. طبیعی طور به کشیشها، و اسقفان بعدی، درجههای در و پاپ منازع بال قدرت این بود . مقامهای به رسیدن برای اسقفان و کشیشها دیگر زمان، این در داشت بر در را نامطلوب

. در پاپها از چند تنی میکردند پیدا رتبه ارتقاء خود، مافوق به حقوق و حق پرداخت با باالتر، . هر رفاه برای میرساند را پاپی مقام انحطاط اوج این و رسیدند پاپی مقام به نوجوانی یا کودکی . به مردم نمایند تشویق نامه مغفرت خرید به را مردم تا شد گرفته تصمیم رهبران، بیشتر چه

عوض در و میکردند پرداخت کلیسا به را مبلغی خویش، اموات یا و خود گناهان بخشایش امیددوزخ از درگذشته اموات اینکه یا و شده بخشیده گناهانشان که میکردند دریافت را وعده این

. یافتهاند رهاییکلیسای واقع ودر بود خدا با انسان مستقیم ارتباط ،قطع دوره این در نامبارک اتفاقات از یکینهضت در وسطی قرون پایان در که بود این بود وخدا انسان بین واسطه کاتولیک

شد واقع فراوان استقبال مورد شد سرداده گرایی انسان شعار که ،هنگامی تاریخ)رنسانس / / ص ناس بی جان ادیان (.447-445جامع

صلیبی جنگهای

75

. قدرت تا گرفت تصمیم پاپ زودی، به نشد محدود مسیحی جامعهی درون به پاپ، طلبی قدرت . امپراطور با دوم اوربان پاپ دهد افزایش کشورها دیگر تصرف طریق از را خود ثروت و

به اسالمی ثروتمند و متمدن کشورهای تصرف با تا گرفت تصمیم و گردید همدست قسطنطنیه . ترغیب را مردم گناهان، بخشایش وعدهی با پاپ نیز اینجا بپوشاند عمل جامهی خویش، آرزوی

: . نمود اعالم بیانیهای در پاپ نمود مسلمانان علیه بر جنگ بهبت همه» با جنگ هنگام یا دریا در چه و خشكی در چه راه این در كه كسانی درنگ ی بی گناهانشان بمیرند، پرستان

. واسطه به را این من شد خواهد می پاك عطا است، شده داده من به كه خدا قدرت ،) .« كنمی وورست وان / رسول / عباس و باغبانی جواد متون البالی از مسیحیت ای امام / رابرت موسسه انتشارات زاده

/ 1384خمینی/ / ص اول چاپ ش (222ه

شورای در که بود چیزی آن پاپ، اصلی هدف اما میشد گفته مردم به که بود چیزی این البتهمسیحی اسقفهای و كشیشها به خطاب :کلرمون، بود و» گفته لذات از آكنده است بهشتی اورشلیم

. شما از است، گرفته قرار عالم قلب در كه شاهی، شهر آن سرزمینها همه‌ی از ثمربخش‌تر مراتب به است سرزمینی نعمتها،بشتابید یاریش به كه دارد آریان‌پور) / / / . تمنا امیرحسین ترجمه باستان یونان تمدن تاریخ ویل دورانت،

/ / / / تهران ششم چاپ فرهنگی و علمی انتشارات شرکت دیگران (786ص/ 4ج / ۱۳۷۸و

سال در جنگ ناقوس آمدن در صدا به . 1095با گرچه. افتادند راه اورشلیم سوی به مسیحیان م،صلیبی ارتش غارت گزند از نیز بودند راه میان در که شهرهایی اما بود نهایی مقصد اورشلیم،

. از یکی و آمد در مسیحیان تصرف به اورشلیم شهر ماه، یک از پس حال هر به نبودند امان در. پیوست وقوع به تاریخ رخدادهای هولناکترینمی توصیف چنین را واقعه این غربی مورخ از: یك سر هزار ده سلیمان، معبد داخل در تنها كند

. تن یك حتی بگویم؟ چه دیگر رفت می فرو خون دل در قوزك تا انسان پای و گردید جدا بدن. . نگذشتند هم كودكان و زنان جان از حتی نبرد در به / جان سهیل) / صلیبی جنگهای تیموتی بیئل، وی

ققنوس / / انتشارات ص / / 1385سمی اول چاپ ش (91ه

سال تا و نگردید ختم واقعه این به صلیبی وقوع 1291جنگ به خونین جنگ هشت مجموع درناس جنگی پیوست. بی جان های که جنگ به آن برد مقدس از می نام جامع) صلیبیون تاریخ

/ ص/ ناس بی جان (441ادیان

تفتیشعقاید . گردید مسیحیان خود دامنگیر ستم، و ظلم آتش زودی، برخی به مخالفت آهنگ کم کم که کلیسا

. تفتیش دادگاههای آورد روی عقاید تفتیش به سخت، قوانینی وضع با بود شنیده را منتقدان از. گردید تأسیس نهم گریگوری پاپ توسط سیزدهم، قرن اوایل در عقاید

. میشد ارتداد موجب رم کلیسای تعالیم با مخالفت هرگونه دادگاهها، این قوانین اساس بر . مورد در مجازات درجهی کمترین میگشت تعیین گناه اندازهی با متناسب نیز ارتداد مجازات . پیش را دردناک مجازاتی باید مرتد فرد صورت، این غیر در بود شکنجه بدون مرگ مرتد افراد . انبر، با بدن کردن تکه تکه شده، گداخته فلز با متهم کردن داغ میکرد تحمل شدن، کشته از

. متهمان موارد برخی در بود شده مقرر مجازاتهای از نمونههایی پاها ساق و انگشتان شکستن . خفه نمایند تجربه را دردناک مرگی طریق این از و بنوشند آب سطل سطل تا میکردند مجبور را

. بود کلیسایی متداول مجازاتهای از نیز سوزاندن و آب در کردن . دیگر از نیز جنسی فسادهای نمیشد ختم ستم و ظلم و مالی مسائل به کلیسا، فسادهای البته

. و شد مال بر نیز پاپها برخی جنسی فساد که رسید جایی به کار بود کلیسا بیپایان قدرت ثمرات. بودهاند نامشروع فرزند خود پاپها، از برخی گردید مشخص آنکه بدتر

سکوالریسم ظهور وعوامل ها زمینه ؛ (secolarism)مسیحیت

76

دینی( 1 اولیه ومنابع مقدس مسيحيت: متون هاي آموزه از حكومت نهاد از دين جدايي

باب متی انجیل در است شده ناشي شده : »21بند 22تحريف است ادا آمده قیصر به را قیصر مال

خدا به را خدا مال و باب. کنید يوحنا، انجيل : »15شماره 6در است مي آمده كه دانست چون عيسي و

برآمد كوه به تنها باز سازند، پادشاه زور به را او بيايند باب.« خواهند یوحنا اکنون»... 36بند 19انجیل لکن

» قرن در آگوستین قدیس چنانكه نیست جهان این از من و ) 5پادشاهی خدا شهر نظريه ميالدي

. ) گرفت درنظر جداگانه پادشاهي یک هر براي و كرد مطرح را دنيا شهر

2 : مسيحيت( در حكومتي و اجتماعي نظام و قوانين سال فقدان تا 50مسيحيت

در مسيحيت آيين آن، لغو و نسخ از پس اما بودند تورات دستورات از پيروي به موظف ميالدي

. كرد فراهم را سكوالريسم رشد زمينه لذا شد خالصه اندكي فردي دستورات

3 : خالقی( ا و مالي گسترش فساد كليسا ارباران توسط تحريف نامه، آمرزش فروش

« : بازند، مي قمار راهبان از بسياري نويسد مي خود گزارش در پاپ بازرس كه اي گونه به يافت

مي نفرين و لعن به همانند لب كنند، مي زنا اندوزند، مي مال لولند، مي ها خانه قهوه در گشايند،

سخن كنم، بيان ام ديده چشم با را آنچه بخواهم اگر كنند، مي زندگي عياش خواران شراب

». سال در كه تجرد قانون اخالقي، فساد امر در كشد مي درازا به همه 1074بسيار به ميالدي

. علتهاست مهمترين از يكي شده تحميل كشيشيان

4 : تجربی( وعلوم عقل با مسیحی الهیات های آموزه گاری عدم ناساز میت، جز

انزواي زمينه وسطي قرون كليساي آميز خشونت رفتار و نقدناپذيري و تعصب پذيري، انعطاف

( . سال هشت مدت ظرف كليسا دورانت ويل گفته به كرد ايجاد را سكوالر رشد و مسيحيت دينو 8800( 1488تا 1480 سوزاند را عالوه 96494نفر به كرد محكوم مختلف كيفرهاي به را نفر

جرم به را ديگر بسياري و روسو، ژاك ژان گاليله، چون دانشمنداني عقايد، تنفيش دادگاه

. كرد محكوم ديني ضد هاي انديشه

كشيشان،( 5 حد از بيش كه اقتدارگرايي شد ديني اصالح نهضت سبب گرایی اقتدار این

» اكامي، » ويليام چون متفكراني با و شد آغاز كليسا حكومت در تشكيك با دانته وسيله به ابتدا

مهمي نقش سكوالر تفكر توسعه در كه يافت ادامه لوتر مارتين و نيكولوماكياولي ويكليف

داشت.

( قرن پروتستان اصالحات م(16نهضتومعنای آمده التینی زبان از که است فرانسوی واژه « آنپروتستان گیری است.معترض» اوج با

. جامعهی در مختلفی مصلحان میگردید بلندتر روز به روز اعتراضها، صدای کلیسایی، مفاسدبود موفق کامال آنها سرکوب در کلیسا اما مینمودند قیام .مسیحی

77

( لوتر . 1546-1483مارتین گمان( گذشته همچون کلیسا نمود قیام ، میالدی شانزدهم قرن دردیگر گونهای به تاریخ بار این اما بردارد راه سر از نیز را معترض این میتواند راحتی به میکرد

. خورد رقماعالمیهای بود، آلمانی کشیشی که مفاسد 95لوتر تا خواست کلیسا از و نمود منتشر را مادهای

. . از استفاده با پاپ نهایت، در داشت دنبال به را پاپ خشم وی، اقدام این سازد ریشهکن رابه کلیسا اسفبار وضعیت از که آلمان مردم اما داشت لوتر نمودن منفور در سعی تکفیر حربهی

. برخواستند وی از حمایت به بودند آمده تنگ. بود وی آن از پیروزی نهایت در اما گردد پنهان مدتی برای لوتر تا شد سبب کلیسا فشارهای

. به میتوان اصالحات نهضت خاص ویژگیهای از گرفت خود به را پروتستان نام جدید نهضت: نمود اشاره ذیل موارد

1 . میورزیدند( مخالفت پاپ، انحصاری رهبری با آنانکافی( 2 اعتبار از نیز کلیسایی سنتهای و است مقدس کتاب آن از تنها مرجعیت آنان نگاه از

برخوردارنیستند. ریشه( 3 تنها و نبود مقدس کتاب آن منبع آنکه دلیل به را کاتولیک کلیسای تعالیم از بسیاری آنان

. میشمردند مردود داشت، سنت درروشنگری عصر

در محض گرایی ایمان در کلیسا افراط به العملی عکس تجربی، علوم و خردگرایی به گرایش. بود وسطی قرون طول

. آزمایشگاهی، علوم شد نواخته میالدی هفدهم قرن اواخر در روشنگری عصر جرقههای اولیناعتماد مورد قرنها که کلیسا تعالیم از بسیاری و کرد جلب خود به را دانشمندان از بسیاری توجه

. رفت سوال زیر بود مردم . عقل داشت دنبال به را محض گرایی عقل تفریط اکنون محض، گرایی ایمان در کلیسا افراط

با باید نیز مسیحی ایمان کلی طور به و مقدس کتاب تعالیم که بودند این خواهان گرایان،. شوند آزمایی راستی و ارزیابی روز، علمی متدهای

. . داد دست از را خود مفهوم رسالت و وحی رفت سوال زیر دینی تعالیم از بسیاری نتیجه، درکتاب یک عنوان به مقدس کتاب به دیگر و شد انکار علم، با مخالف امری عنوان به معجزه

. دیگر اما گردید طرد کلیسا سوی از شدت به لیبرالی، دیدگاههای این البته نمیشد نگریسته معتبر. نبود لیبرالیزم خروشان امواج برابر در مقاومت یارای را کلیسا

نئوارتدکسی مکتببه راهی انتخاب با و گذاشت عرصه به پا ارتدوکسی نئو مکتب قرن، دو تقریبا گذشت از پس

. شد برخوردار نسبی موفقیتی از گرا، عقل و گرا ایمان گروه دو تفریط و افراط از دورمقدس، کتاب که بودند معتقد بودند قائل ارزش مسیحی، ایمان برای اینکه ضمن ارتدوکسها نئو . گزارشی بلکه نبود محض حقیقت مقدس، کتاب آنان نگاه از نیست خطا از دور به و کامل کتابی

. میشد تلقی تناقضات و اشکاالت از پر کتابی مقدس کتاب دلیل، همین به بود حقیقت از انسانیاصول از برخی میتوانست آن به کلی نگرش و آن مطالعهی با ایماندار فرد حال، این با اما

. کند تثبیت را ایمانیروز، علم با آن تضاد خاطر به مقدس کتاب داستانهای از بسیاری مکتب، این پیروان نگاه از

تفاوتی مقدس، کتاب در اسطوره حال این با اما میآیند شمار به نویسندگان پردازی اسطوره . برای است روشی مقدس، کتاب اسطورههای اساس، این بر دارد اسطورهها سایر با بنیادین

78

حقیقت داستانها این چه اگر این بنابر تاریخی ساختاری و قالب در انسانها دینی تجربیات بیان. میکنند کمک انسان، ایمان رشد به که هستند بلند مفاهیمی دارای اما ندارند

حاضر عصر در مسیحیت . به را مکتبی هیچ نتوان شاید است فراوانی پویای مکاتب دارای حاضر، عصر در مسیحیت . . نئو تفکرات میدهند ادامه خود حیات به همچنان لیبرالها نمود مطرح رایج مکتب عنوان

دارد را خود خاص پیروان ( ارتدوکسی، ( بازگشت. شعار که اوانجلیست اونجلیکال نهضتقابل اهمیت از است داده قرار خویش تعالیم سرلوحهی را مقدس کتاب به

است برخوردار . توجهی با. آنان میکند خودنمایی نیز فمینیسم مکتب مکاتب، این کنار در. میدهند ادامه خود حیات به دین در مردساالرانه مظاهر هرگونه نفی شعار

. از بسیاری است روبرو مشکالتی با خود حیات ادامهی برای سنتی مسیحیت میان، این درتوسعهی و رشد برای مناسبی مکان را غربی مدرن اصطالح به جامعهی که سنتی مسیحیان

آسیایی و آفریقایی کشورهای جمله از دیگر مناطق در خود آیین تبلیغ به دست نمییابند، خویشزدهاند.

برای قبولی قابل توجیه دلیل، همین و باشد موفق مناطق این در میتواند هنوز سنتی، نگرش . تا سنتگرایان، که داشت توجه باید البته است مناطق این در کلیسا گستردهی سرمایهگذاری

. بازگشتهاند خود پیشین مواضع از زیادی بسیار حدوداز بسیاری در امروزه میشد، انجام التین زبان به تنها این از پیش تا که عبادت مثال، عنوان به

. گنجاندن طریق از کلیسایی مراسم سازی جذاب همچنین میگیرد صورت محلی زبان با مناطقجذب برای کلیساها از برخی که است گامهایی دیگر از محلی، رقصهای گاه و مهیج موسیقیهای

. میکنند استفاده آن از مردم بیشتر هرچهمیتواند متنوع فکری گونههای با جدید فرقههای پاگرفتن و مسیحی فرقههای تکثر میرسد نظر بهادامهی کنندهی تضمین نوعی به و نماید باز فکری مختلف سلیقههای جذب و جلب برای را راه

باشد آینده در مسیحیت آشنایی.) حیات مقالات اردستانی؛مجموعه سلیمانی مسیحیت؛عبدالرحیم ازتاریخچه اقتباسص مسیحیت (42-12وبررسی

ومآخذ منابع/ / سال مقدس کتاب لندن السلطنه دار 1914جماعت

روشن / . کتاب مسيحي الاهيات بر درآمدي مك‌گراث ، الستر

79

// / / سال تهران گرگانی امیرفریدون ترجمه تلمود از ای گنجینه راب ،کهن، .1350ا

/ / / / / اول / چاپ طه فرهنگی موسسه قم اردستانی سلیمانی عبدالرحیم ترجمه بدعتها و مسيحيت .1377ا،گریدی،جوان

/ / / تهران/ اول چاپ اطلاعات انتشارات اسلام آور پیام عیسی 1373بهشتی،احمد

/ / / سال / پیروز چاپخانه حکمت اصغر علی ترجمه ادیان جامع تاریخ ،جان ناس .1354بی

سال / / / / هفتم چاپ انتشاراتسمت بزرگ ادیان با آشنایی حسین 1384توفیقی .-

اول، چاپ مذاهب، و اديان تحقيقات و مطالعات مركز توفیقی حسین مسیحی،ترجمه کلام میشل، 1377توماس

سال / / / / اول چاپ آسریان روبرت مسيحي تفكر تاريخ لین .۲۰۰۸)۱۳۸۷تونی، ایلام(/ ناشرانتشارات م/ / فرهنگی / / / و علمی انتشارات شرکت دیگران و آریان‌پور امیرحسین ترجمه باستان یونان تمدن تاریخ ویل دورانت،

/ / تهران ششم .۱۳۷۸چاپ

/ سال / / / / قم اديان تحقيقات و مطالعات مركز توفيقی حسين ترجمه تاريخ يا اسطوره عيسي ،آرچيبالد 1378رابرتسون

/ / / تهران / اسلامی دفترنشرفرهنگ گواهی عبدالرحیم ترجمه مذهبی جهان دیگران و بوش 1384ریچاردکلارنس

سال / / / طه انتشارات ابراهیمی ادیان درسنامه الرحیم عبد اردستانی، 1386سلیمانی .

مقدس / / / / کتاب آموزشگاه رشدی آرمان ترجمه تاریخ طول در مسیحیت سرگذشت ارل 1994کرنز،

/ /) ( / / سال اول چاپ فداه ارواحنا موعود مهدی حضرت فرهنگی بنیاد اسرائیلیات وبررسی نقد اصفهانی،فهیمه کلباسی1388.

رضا / کاشانی،محمد اردستانی،محمد سلیمانی عبدالرحیم مسیحیت وبررسی آشنایی مقالات مجموعه ، نو نگاه از مسیحیتطباطبایی.

شماره / / / آسمان هفت مجله بویه آل رضا علی ترجمه اسپینوزا .1مقاله

/ / / شماره پژوهی امامت تخصصی فصلنامه امیری مقداد محمد واسلام مسیحیت در تراژدی دو تطبیقی مطالعه /1مقالهبهار / .1390قم

/ / رسول عباس و باغبانی جواد متون لابلای از مسیحیت ای رابرت وورست، امام/ وان موسسه انتشارات زاده.1384خمینی / / اول چاپ ش ه

/ / / / تابستان دوم چاپ خارجه امور وزارت وانتشارات چاپ مرکز وایران اسلام وتمدن فرهنگ پویایی اکبر ولایتی،علی1384.

/ / / ققنوس / انتشارات سمی سهیل صلیبی جنگهای تیموتی بیئل، اول / .1385وی چاپ ش ه/ / / سال / اساطیر انتشارات تهران مقدس قاموسكتاب آمریکایی .1377هاکس

والسالم1393آذر16یکشنبه

با 1436صفرالمظفر14مصادف

80

مقدس مشهد

81

83