HƯỚNG DẪN PHÒNG NGỪA LÂY NHIỄM CÚM A

(H5N1, H1N1, H7N9)

BS.CKII. Nguyễn Thị Thanh HàTK. Kiểm Soát Nhiễm Khuẩn _ Bệnh Viện Nhi Đồng 1

Phó Chủ Nhiệm Bộ Môn KSNK _ Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch

NKBV trong các cơ sở KCB

DỊCH SARS

•2003: SARS bùng nổ cả thế giới hoảng loạn, đã bao trùm 32 quốc gia và vùng lãnh thổ, làm 8422 người mắc, trong đó có 916 người chết.

•Riêng tại Việt Nam có 63 ca nhiễm SARS. Trong đó Bệnh viện Việt Pháp ở Hà Nội có 37 cán bộ nhân viên y tế nhiễm bệnh, 5 bệnh nhân tử vong.

Quốc gia 2003 2004 2005 2006 Total

TS Bệnh

TSTV

TS Bệnh

TSTV

TS Bệnh

TSTV

TS Bệnh

TSTV

TS Bệnh

TSTV

Azerbaijan 0 0 0 0 0 0 8 5 8 5

Campuchia 0 0 0 0 4 4 2 2 6 6

Trung Quốc 0 0 0 0 8 5 9 7 17 12

Aicập 0 0 0 0 0 0 12 4 12 4

Indonesia 0 0 0 0 17 11 15 13 32 24

Iraq 0 0 0 0 0 0 2 2 2 2

Thái Lan 0 0 17 12 5 2 0 0 22 14

Thổ Nhĩ Kỳ 0 0 0 0 0 0 12 4 12 4

Việt Nam 3 3 29 20 61 19 0 0 93 42

Tổng cộng 3 3 46 32 95 41 60 37 204 113

TẦN SUẤT CÚM (H5N1)

WHO, 21/4/2006

LÂY NHIỄM CÚM A Ở NHÂN VIÊN Y TẾ

Bệnh viện Thống Nhất TP HCM• Tiếp nhận đều trị 4 BN Cúm A (H1N1)

• CÓ 15 NVYT bị lây: 5 BS và 11 NVYT bị lây

Bệnh viện Colombia: 1 NVYT bị lây

WHO: virút giống SARS – có thể lây lan từ bệnh nhân sang nhân viên y tế.

CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA

“Chuoãi nhieãm truøng ”

+

Soá löôïng VSV

Ñoäc luïc cuûa VSV

Ñöôøng laây truyeàn

Chủ thể nhaïy caûm

Coång vaøo

ñöôøng laây truyeàn laø yeáu toá deã kieåm soaùt nhaát

CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA

“Chuoãi nhieãm truøng ”

+

Soá löôïng VSV

Ñoäc luïc cuûa VSV

Ñöôøng laây truyeàn

Chủ thể nhaïy caûm

Coång vaøo

ñöôøng laây truyeàn laø yeáu toá deã kieåm soaùt nhaát

SỰ LÂY TRUYỀN

Con đường lây truyền chính

•Truyền bệnh do tiếp xúc •Truyền bệnh qua giọt bắn li ti•Truyền bệnh qua đường không khí

Qua tiếp xúc chất tiết

ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN CỦA MỘT SỐ VIRUS ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN CỦA MỘT SỐ VIRUS

(CÚM A_H5N1/H1N1/H7N9, SARS, LAO, SỞI,…)(CÚM A_H5N1/H1N1/H7N9, SARS, LAO, SỞI,…)

Qua giọt bắn

Qua khoâng khíQua khoâng khí trong trường hợp có làm trong trường hợp có làm thủ thuật tạo giọt khí dungthủ thuật tạo giọt khí dung

Tháp nguy cơ OSHAOccupational Safety and Health Administration

• NVYT: trực tiếp thực hiện thủ thuật tạo giọt khí dung

• HCW: có tần suất tiếp xúc cao với cộng đồng người bệnh

• HCW: nguy cơ tiếp xúc thấp với cộng đồng người bệnh và những đồng nghiệp khác

Figure 3. Profile of particle sizesproduced by an infectious person.Based on data from Duguid et al 1945.

Figure 2. Generic curve for duration of symptoms of respiratory infections

Khả năng sống sót của vi rút cúm

• Có khả năng sống 24 – 48g trên các bề mặt ( 8 – 12g trên quần áo)

• Có khả năng lây nhiễm trong không khí trong vòng > 24 g đặc biệt ở nơi có độ ẩm cao.

• Tăng khả năng lây nhiễm sau khi quét phòng chứa người bệnh lây nhiễm cúm.

• Ở độ ẩm 35%–49% và nhiệt độ 28C, Virus có thể sống nhiều ngày.

• Có thể sống trên bàn tay trong nhiều phút, sống lâu hơn nếu tay nhiễm bởi nồng dộ virus cao

• Trong ao, hồ sống lâu nhiều ngày đến nhiều tuần,

WHO. Interim Infection Control Guidelines for Healthcare Facilities for HPAI : http://www.WPRO.WHO.int/avian/docs/IC_Guidelines_for_HPAI.pdf

Bị tiêu diệt ?

• Nhiệt độ : ở 56°C/ trong 3 giờ; 60°C/30 phút

• pH: pH có tính acide

• Hóa chất: những hóa chất có khẳ năng oxy

hóa như cồn 70%, Chlorin, phenoleic,

amonium bậc 4,.. ở những nồng độ khác

nhau,

Nguyên tắc kiểm soát cúm A

1. Phát hiện sớm các trường hợp bệnh,

2. Thực hiện biệm pháp cách ly phòng ngừa chuẩn, phòng ngừa bổ sung

nghiêm ngặt trong các khu vực phòng khám, buống bệnh, phòng cách ly,

3. Sử dụng tối đa phương tiện phòng hộ cá nhân (PTPHCN): găng tay, khẩu

trang, áo choàng, kính mắt và các dụng cụ dùng một lần rồi bỏ.

4. Tăng cường biện pháp vệ sinh cá nhân và sử dụng đúng PTPHCN

5. Thực hiện triệt để biện pháp vệ sinh môi trường,

6. Giám sát và thường xuyên huấn luyện cập nhật cho NVYT về KS lây nhiễm

cúm A (H5N1) trong các cơ sở y tế.

7. Dự trù ứng phó hàng năm với dịch Cúm có thể xảy ra (thuốc, PTPHCN, Hóa

chất)

Phòng ngừa chuẩn

Phòng ngừa bổ sung

Tiếp xúc Giọt bắn Không khí

Tùy thuộc vào đường lây truyền

CÁCH TIẾP CẬN PHÒNG NGỪA LÂY NHIỄM

SƠ ĐỒ THỰC HIỆN PHÒNG NGỪA LÂY NHIỄM CÚM (H5N1, H1N1, H7N9)

Beänh nhaân

Saøng loïc Trieäu chöùng gioáng cuùm caáp tính + tieáp

xuùc gia caàm

Nhaäp vieän kieåm tra cuùm A

Xaùc ñònh cuùm A (H5N1, H1N1, H7N9)

Taát caû caùc biện phap phoøng ngöøa choáng nhieãm khuaån (phong ngừa chuẩn,

phong ngừa bổ sung

Phoøng ngöøa choáng nhieãm khuaån

Khaåu trang phaåu thuaät cho beänh nhaân (khaên giaáy khi ho,

haét hôi)Caùch ly phoøng ñôn, söû duïng duïng cuï phoøng hoä caù nhaân

Chaån ñoaùn khaùc

Ñaùnh giaù laïi caùc phoøng

ngöøa

Cho ñeán khi hết sốt 4 - 5 ngaøy và tổng trạng trở về bình thường

Báo cáo cho cơ quan thẩm quyền

Chuẩn bị khu vực/buồng cách ly• Có dấu hiệu cửa buồng cách ly

• Sổ ghi chép những thông tin về NVYT, khách thăm

• Chỉ giữ những đồ vật cần thiết và dễ dàng VS, có nắp và không giữ bụi, ẩm.

• Thùng chứa đồ vải cần đặt bên ngoài buồng cách ly (buồng thay).

• Bồn rửa tay với đầy đủ cồn, xà phòng, khăn, nước gần chăm sóc và cửa phòng.

• Đặt những bao đựng rác thải trong thùng đựng rác thải có nắp đậy,

• Thùng đựng vậc sắc nhọn

• Giảm thiểu đồ dùng cá nhân, chỉ thật cần (bình nước ,ly, khăn giấy, DC vệ sinh).

• Dụng cụ y khoa: ống nghe, cặp nhiệt độ, máy đo huyết áp, phế dung kế riêng

• Xe hoặc tủ, kệ để TPPHCN.

• Một bảng kiểm tra xem phương tiện chăm sóc.

• Đặt một thùng chứa có nắp đậy ngoài cửa buồng cách ly bỏ những DC bẩn

• Những dụng cụ phải làm sạch và khử khuẩn hàng ngày

• Điện thoại và những phương tiện thông tin khác

DC cần thiết đặt trên xe trước cửa buồng cách ly BN nhiễm Cúm A (H5N1)

1. Khẩu trang N95, Khẩu trang thường, khẩu trang phẫu thuật

2. Áo chòang sử dụng 1 lần, tay dài3. Áo chòang không thấm nước4. Mắt kính5. Găng tay dài quá cổ tay6. Găng chùi rửa7. Nón che tóc (lọai nón phòng mổ)8. Dung dịch rửa tay chứa cồn9. Bao rác 10.Bao đồ vải 11.Thùng đựng dụng cụ xử lý lại

Khoa và thủ thuật Biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩnVệ sinh tay

Mang găng

Áo choàng

Khẩu trang y tế cho NVYT

Khẩu trang N95 cho NVYT

Kính bảo vệ mắt

Vệ sinh đường hô hấp

Phòng riêng thông khí thích hợp ( ≥ 12 CKKS a

Tiếp nhận bệnh b X X X

Thăm khám/xét nghiệm X X X

Khí dung X X

Chăm sóc điều dưỡng thông thường X X X

Thu thập bệnh phẩm (máu) X X X X

Thu thập bệnh phẩm (đàm) X X X X X X

Thủ thuật tạo ra hạt khí dung X X X X X X

NVYT: nhân viên y tế; CKKS: chu kỳ không khí sạch thay đổi trong một giờa: áp dụng cho tất cả các vùng trong khu vực tiếp nhận có thông khí tốt, không cho phòng cách ly.b: không có bất kỳ sự tiếp xúc trực tiếp nào với bệnh nhân

Không có người nào tiếp xúc trực tiếp, gần gũi với bệnh nhân

Tiếp xúc gần gũi với bệnh nhân( < 1m)

Vùng làm thủ thuậ có khả năng tạo ra hạt khí dung: hút đàm, khí dung, thở máy, nội soi phế quản, phẫu thuật tử thi, phẫu thuật có sự dụng máy móc có tốc độ cao

Những biện pháp KSNK cho NVYT chăm sóc BN Cúm A (H5N1, H1N1,H7N9) trong khoa lâm sàng đặc biệt và một số thủ thuật đặc biệt

From WHO, CDC,REDI AND Thailand Ministry of Public Health

TPPHCN dùng chăm sóc những trường hợp nghi ngờ hoặc đã xác định nhiễm cúm gia cầm bao gồm :

1.Khẩu trang y tế:

• khẩu trang phẫu thuậ/thủ thuật: cho chăm sóc thường quy.

• Khẩu trang hô hấp đặc biệt: tối thiểu cũng là loại N95, EU FFP2 hoặc loại tương đương khi thực hiện

các thủ thuật có nguy cơ tạo ra giọt bắn từ đường hô hấp người bệnh.

2.Mang găng tay: găng sạch và găng không tiệt trùng nếu có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh có nguy

cơ lây nhiễm. Găng vô trùng khi làm thủ thuật xâm lấn.

• Găng dài quá cổ tay, nếu có tiếp xúc với người bệnh có nguy cơ lây nhiễm.

3.Mang kính bảo vệ mắt: khi làm thủ thuật chăm sóc người bệnh có nguy cơ hít/bắn giọt chất tiết từ

đường hô hấp của người bệnh.

• Mặt nạ khi phơi nhiễm với dịch từ đường hô hấp thường xuyên và nguy hiểm,

4.Áo choàng:

• Loại bình thường khi chăm sóc người bệnh, cổ kín, áo choàng tay dài, tay áo cài kín được,

• Loại bán thấm: khi phẫu thuật tử thi

• Nếu không có loại bán thấm có thể dùng bên ngoài tạp dề nhựa tránh thấm máu và dịch cơ thể.

5.Giày giấy: dùng khi ra vào phòng bệnh, ủng chỉ mang khi đi chống dịch, phẫu thuật tử thi,...

Chú ý: Mang và tháo TPPHCN theo đúng trình tự hướng dẫn và rửa tay sau khi tháo bỏ TPPHCN.

Khaåu trang N-95

Ngaên ngöøa hít / nuoát vaøo nhöõng phaàn töû gaây beänhMang chæ 1 khaåu trang N-95Khoâng sôø vaøo maët tröôùc khaåu trang moät khi khaåu trang ñaõ khít

chaëtSöû duïng trong suoát ca laøm vieäc tröø khi aåm hay baån nhieàuSöû duïng khaåu trang ñuùng kích côõ, che phuû mieäng vaø muõi, ‘fit

test’Vöùt boû vaøo thuøng raùc y teá hoặc

4−28

Phòng ngừa chuẩn là gì?

• Phòng ngừa kiểm soát nhiễm khuẩn cơ bản áp dụng cho mọi bệnh nhân bất kể chẩn đoán và thời điểm chăm sóc

• Phòng ngừa tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, chất tiết, chất bài tiết

• Giảm thiểu lây truyền nhiễm trùng cho nhân viên y tế hoặc bệnh nhân khác

MỤC ĐÍCH CỦA PHÒNG NGỪA CHUẨN

Phòng ngừa laây truyeàn qua • máu • dịch cơ thể, dịch tiết và chất tiết có thể nhìn thấy có chứa máu hay không

• da không nguyên vẹn và niêm mạc

Giảm nguy cơ lan truyền vi sinh vật từ những nguồn vi sinh vật nhận diện/không nhận diện

4−30

Nguồn nhiễm trùng tại cơ sở y tế

Người•Dịch tiết bao gồm: máu, nước bọt, đàm, chất tiết mũi, chất dịch từ dẫn lưu vết thương, nước tiểu và phânVật dụng lây nhiễm

•Bề mặt nhiễm, khăn lau đã sử dụng, hoặc những vật dụng khác có tiếp xúc với chất tiết

4−31

Những yếu tố chính của phòng ngừa chuẩn

1. Rửa tay

2. Sử dụng phương tiện phòng hộ các nhân (PTPHCN) Mang găng, khẩu trang, kiếng bảo vệ, áo choàng và bao chân khi có nguy cơ tiếp xúc với máu và dịch tiết

3. Quy tắc vệ sinh đường hô hấp

4. Dự phòng tổn thương do kim và vật sắc nhọn

5. Xử lý đúng DC, thiết bị chăm sóc bệnh nhân

6. Vệ sinh môi trường

7. Quản lý đồ vải

8. Quản lý chất thải

9. Xắp xếp người bệnh

4−32

Luôn luôn áp dụng phòng ngừa chuẩn khi chăm sóc, ngay cả khi bệnh nhân trông khỏe mạnh!!

1. RỬA TAY

• Cung cấp bài giảng về tầm quan trọng của

rửa tay.

• Làm thế nào để NVYT tăng cường rửa tay.

• Cung cấp đủ phương tiện rửa tay

• Bố trí nơi rửa tay thuận tiện,

• Nhiều tranh tuyên truyền về rửa tay

TRƯỚC KHI LÀM THỦ THUẬT

VÔ TRÙNG

SAU KHI TIẾP XÚC VỚI BỆNH NHÂN

SAU TIẾP XÚC VÙNG XUNG QUANH BN

SAU KHI TIẾP XÚC VỚI MÁU, DỊCH CƠ THỂ

TRƯỚC KHI TIẾP XÚC

VỚI BN

5 THỜI ĐIỂM BẮT BUỘC PHẢIVỆ SINH BÀN TAY

PPE: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities9−36

2. Sử dụng PTPHCN một cách thích hợp

Mục đích: bảo vệ nhân viên y tế và bệnh nhân khi có tiếp xúc với bệnh truyền nhiễm:

Ngoài mặc PTPHCN còn phải chú ý việc vệ sinh bàn tay.

Không phải lúc nào cũng mang đầy đủ tất cả PTPHCN như là một phần trong phòng ngừa chuẩn,

Mặc PTPHCN phù hợp với quy trình mà NVYT phải thực hiện và mức độ tiếp xúc của họ với người bệnh,

Sử dụng PTPHCN và lây nhiễm SARS

6.40.00040.581.2RT_G_A_K

7.10.00045.285.6Kính

6.50.00049.287.0Muõ

4.80.00088.699.9Áo choàng

2.30.02686.793.6Gaêng

3.90.00490.697.2Rửa tay

260.085.894.4Khẩu trang

ORP*

< 0.05

Có NK

n=127

Khoâng NK

n=331

Ai là người sử dụng những phương tiện PHCN ?

1. Tất cả NVYT, những người trực tiếp chăm sóc bệnh nhân ( bác sĩ,

điều dưỡng, nhà X-quang, vật lý trị liệu,…);

2. Tất cả những NVYT hỗ trợ khác như bảo mẫu và hộ lý (những

người làm vệ sinh)

3. Tất cả nhân viên trong phòng xét nghiệm lấy bệnh phẩm từ

bệnh nhân để điều tra truy tìm vi rút cúm A (H5N1).

4. Tất cả những NVYT tại đơn vị tiệt khuẩn phải xử lý những dụng

cụ đã sử dụng cho bệnh nhân nhiễm vi rút cúm A (H5N1) và

5. Những thành viên trong gia đình hoặc khách thăm viếng.

PPE: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities9−39

PTPHCN cho phòng ngừa chuẩn

Vệ sinh bàn tay Găng tay Áo chàng – với nhiều loại – nhiều dạng

Khẩu trang y tế- với nhiều loại – nhiều dạng

Kính bảo vệ mắt – với nhiều dạng – nhiều loại

Cách mang khẩu trang N 95

PPE: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities9−42

Cách tháo PTPHCNBước 1 Tránh gây nhiễm cho chính mình, người khác và môi

trường xung quanh, Tháo những dụng cụ nhiễm nặng trước, Tháo găng và áo choàng Loại dùng một lần rồi bỏ Tháo găng và áo choàng rồi cuộn tròn mặt trái ra

ngoài và bỏ thùng rác Vứt bỏ an toàn Loại tái sử dụng Tháo găng và cuộn tròn mặt trái ra ngoài, vứt bỏ an

toàn, Tháo áo choàng và cuộn tròn mặt trong ra ngoài, bỏ

bao, chuyển nhà giặt giặt,

Bước 2 Rửa tay

PPE: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

CÁCH THÁO TPPHCN

Bước 3:Tháo mũTháo kính Tháo mặt nạ sau đó bỏ vào thùng nếu tái sử dụng

Bước 4Tháo bỏ khẩu trang

Bước 5Rửa tay

Tháo kiếng hay mặt nạ che mặt

• Nhấc dây choàng qua tai hay đầu bằng tay không mang găng

• Nhấc khỏi mặt

• Bỏ vào thùng rác hoặc thùng khử khuẩn (nếu sử dụng lại)

Thaùo aùo choøang 1. Thaùo daây buộc

2. Thaùo aùo choøang khoûi coå vaø vai

3. Cho maët ngoøai aùo choøang vaøo trong

4. Gaáp hay cuoän thaønh boù

5. Boû vaøo thuøng

Tháo găng tay

Tháo khẩu trang

• Nhấc dây dưới trước

• Nhấc dây trên

• Tránh sờ vào mặt trước khẩu trang

3. Vệ sinh đường hô hấp và xử trí khi ho trong

các cơ sở y tế

Khi người bệnh có triệu chứng về đường hô hấp cần được giáo dục:

Che miệng mũi bằng khăn giấy và bỏ khăn

giấy trong thùng rác

Dùng khẩu trang đúng

Rửa tay sau khi tiếp xúc với chất tiết

Đứng hay ngồi cách xa người khác khoảng 1

mét

Poster nên treo ở khu vực khám bệnh, cách

ly,……

4. Phòng ngừa tai nạn do vật sắc nhọn

• Tại sao phải phòng ngừa?

• Phòng ngừa thế nào?

• Phương tiện phòng ngừa?

• Quy trình áp dụng?

Chất thải sắc nhọn và lây nhiễm

NGHIÊM CẤM

Cải tiến thủ thuật và đào tạo cho NVYT thực hành an toàn

• Quản lý, sử dụng và vứt bỏ an toàn vật sắc

nhọn – Để tránh bị thương khi vứt bỏ vật sắc

nhọn cần: – Tránh đóng nắp kim – Không uốn cong, cắt hay bẻ gãy kim – Bỏ vật sắc nhọn vào thùng đựng vật sắc

nhọn không thủng, như hộp kim loại, hộp cac tông cứng hay thùng nhựa rỗng.

– Mang găng khi vứt bỏ thùng đựng vật sắc nhọn

5. Xử lý dụng cụ chăm sóc BN

• Điều gì sẽ xảy ra nếu DC không được làm

sạch?

• Làm sạch như thế nào?

• Phương tiện làm sạch, khử, tiệt khuẩn,

• Quy trình xử lý DC, Làm sạch

Quy trình xử lý dụng cụ tại khoa lâm sàng

4−56

• Chăm sóc bệnh nhân, bất kể là chẩn đóan gì

Xử lý tốt dụng cụ và thiết bị nhiễm

Mặc PTPHCN khi xử lý và sử dụng DC

6. Vệ sinh môi trường trong ngừa lây nhiễm Cúm A

• Khu vực hành chính nơi có ít nguy cơ lây nhiễm vệ sinh hàng ngày với chất tẩy rửa THÔNG THƯỜNG

• Khu vực tiếp nhận BN, Buồng/khu cách ly phải được làm sạch, KK hàng ngày theo lịch và khi có yêu cầu, sau khi NB tử vong, xuất viện VỚI CHLORIN.

• Làm sạch và khử khuẩn hàng ngày các bề mặt và đặc biệt chú ý đến những bề mặt, những vùng hay đụng chạm đến

• Nghiêm cấm quét sàn nhà, phải thực hiện bằng lau ẩm,

• Cần phải thường xuyên thay dung dịch khử khuẩn làm sạch, giặt khăn lau bề mặt và những giẻ lau nhà thường xuyên và phơi khô sau mỗi lần sử dụng.

• Nhân viên vệ sinh mang đủ PTPHCN

Phân loại theo màu sắc

Quy định vệ sinh từng khu vực theo màu sắc:

• vùng nguy cơ lây nhiễm cao: khu vực cách ly, buồng phẫu thuật, buồng cấp cứu, nhà vệ sinh, phòng xử lý dụng cụ bẩn, nhà chứa chất thải,…

• vùng nguy cơ lây nhiễm trùng bình: phòng khám bệnh, phòng bệnh nhân nằm, phòng thủ thuật.

• vùng nguy cơ lây nhiễm thấp: phòng hành chính, sảnh tiếp đón người bệnh, cầu thang

Nguyeân taéc chung cuûa khu vöïc caùch ly Nhaø veä sinh

Phoøng caùch ly Taïo aùp löïc aâm

qua huùt khí ra ngoaøi baèng quaït huùt

Phoøng thay ñoà Khu vöïc ñi

laïi chung

•Khu vöcï khöû truøng •Kho löu tröõ quaàn aùo, duïng cuï phoøng hoä•Tuùi raùc thaûi sinh hoïc nguy haïi •Bình nöôùc röûa tay chöùa coàn khoâng duøng nöôùc •Cöûa soå môû ra ngoaøi. Xa khu vöïc daân cö

Cách pha Khi pha dung dịch có chứa 5% sodium hypochlorite ( sẽ có được 50 000ppm clo được phóng thích tự do)

Hướng dẫn pha loãng Pha dung dịch sodium hypochlorite 5%, với tỷ lệ 1: 100 thường được hướng dẫn:- 1 phần clo tự do với 99 phần nước máy lạnh cho khử trùng bề mặt.- Khi pha dung dịch sodium hypochlorite 2,5%, phải pha 2 phần clo tự do với 98 phần nước

Clo phóng thích tự do sau pha Để đạt được nồng độ sodium hypoclorite 5%, phải pha:1:100 với 0,05% hoặc 500 ppm clo tự do.Dung dịch có chứa nồng độ clo tự do khác sẽ có được một lượng khác nhau khi pha dung dịch sodium hypochorite.

Thời gian tiếp xúc-khử trùng ở trên bề mặt có lỗ-khử trùng dụng cụ bằng ngâm dụng cụ với dung dịch

-Thời gian tiếp xúc là ≥ 10 phút-Thời gian tiếp xúc là 30 phút

* ppm, tính phần triệu

Cồn và Clo tự do là những chất có hiệu quả khi sử dụng trong bệnh viện.

Để sử dụng có hiệu quả, cần theo hướng dẫn sử dụng sau đây

Chú ý: bề mặt khử trùng phải được làm sạch các chất hữu cơ có trên bền mặt dụng cụ như là chất tiết, màng nhầy, chất nôn, phân, máu hoặc những dịch cơ thể khác trong khi khử trùng và ngâm dụng cụ khử khuẩn

Quản lý chất thải trong ngừa Cúm A

TẤT CẢ CHẤT THẢI TRONG KHU VỰC CÁC LY ĐỀU LÀ CHẤT THẢI LÂY NHIỄM

TUÂN THỦ NGUYÊN TẮC XỬ LÝ VỀ CHẤT THẢI

KHI ĐI RA KHU VỰC BÊN NGOÀI TRÒNG BAO MÀU VÀNG VÀ GHI RÕ RÁC TỪ KHU VỰC CÁCH LY BN CÚM

NV XỬ LÝ CHẤT THẢI PHẢI MANG ĐẦY ĐỦ PTPHCN

7. Quản lý chất thải

Screening, Education: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

13−63

8. Quản lý đồ vải

• Có lịch thay đồ vải

• Bệnh nhân mặc quần áo BV.

• Bệnh viện phải tổ chức giặt quần áo cho NB, NVYT, đồ vải khác,

• Phân phối xe vận chuyển đồ vải sạch bẩn khác nhau,

• Bảo quản trong tủ sạch, kệ, đảm bảo vệ sinh, an toàn cho tới lúc sử dụng.

• NVYT nhà giặt phải mang phương tiện PHCN khi làm tại nhà giặt.

Xöû lyù ñoà vaûi TẠI NHÀ GIẶTTẠI NHÀ GIẶT

Xe chuyên vận chuyển đồ vải bẩn từ BN. Xe chuyên vận chuyển đồ vải bẩn từ BN.

Tốt nhất cho luôn vào máy giặt, tránh Tốt nhất cho luôn vào máy giặt, tránh giũ và đếm đồ vải BN Cúmgiũ và đếm đồ vải BN Cúm

Nồng dộ dung dịch Cloramin B (5 %) Nồng dộ dung dịch Cloramin B (5 %) ngâm trong 30 phút sau đó giặt như đồ vải ngâm trong 30 phút sau đó giặt như đồ vải bình thuờng.bình thuờng.

Nồng dộ dung dịch chlorin (Javel) 150 Nồng dộ dung dịch chlorin (Javel) 150 ppm dể ngâm dồ vải trong 30 phút, sau đó ppm dể ngâm dồ vải trong 30 phút, sau đó giặt như đồ vải bình thuờng.giặt như đồ vải bình thuờng.

Phơi quần áo: tại nơi riêng, cao ráo, có Phơi quần áo: tại nơi riêng, cao ráo, có nhiều ánh nắng.nhiều ánh nắng.

Ðồ vải sau khi phơi rút vào, một số đuợc Ðồ vải sau khi phơi rút vào, một số đuợc ủi phẳng chuyển cho khoa, ủi phẳng chuyển cho khoa,

TẠI KHOA PHÒNG

•Đồ vải bẩn tái sử dụng như quần áo, ga

trải giường của BN, giẻ lau bề mặt

phòng chăm sóc BN phải để vào bao

màu vàng, và thùng có nắp đậy kín và

buộc kín khi chuyển nhà giặt.

•Đồ vải dùng một lần: áo choàng, mũ,

khẩu trang, bao giầy đều được bỏ vào

bao màu vàng, thùng có nắp đậy và cột

chặt miệng túi khi chuyển xuống nhà

rác y tế để hủy.

•Tất cả các bao đựng đồ vải khi chuyển

ra ngoài phải cho vào một bao khác rồi

chuyển nhà giặt, bao ghi rõ đồ vải cúm.

9. Sắp xếp người bệnh

1. Khoảng cách tối thiểu 1 m

• Khoảng cách giữa hai BN sao cho:

• Không lây nhiễm chéo

• Dễ dàng xoay chuyển

• Dễ dàng đi lại cho NVYT chăm sóc

1. 2. Theo nhóm bệnh, hoặc buồng cách ly.

2. 3. Thông khí khu vực người bệnh đảm bảo an toàn.

Vận chuyển người bệnh trong các cơ sở y tế

• Vận chuyển BN khỏi khu vực cách ly khi cần thiết. phải thông báo trước.

• Mang khẩu trang PT hoặc thủ thuật thích hợp cho NB và phải mang trong suốt quá trình vận chuyển và di chuyển

• Nếu như NB không thể sử dụng khẩu trang ( ví dụ như do tuổi của người bệnh, hoặc do tình trạng suy hô hấp) hoặc cha mẹ của BN: Hướng dẫn quy tắc vệ sinh hô hâp khi ho, hắt hơi

• Trang bị nơi rửa tay cho người bệnh • Bề mặt xe vận chuyển phải được làm sạch và KK thích hợp.• NVYT vận chuyển NB phải mang áo choàng, găng, khẩu trang N95 và

phải rửa tay với sau khi tháo áo choàng.

Phòng ngừa dựa trên đường lây truyền (transmission based precautions)

•Gồm phòng ngừa lây truyền qua không khí, qua giọt bắn li ti, do tiếp xúc

•Áp dụng cho nhiễm những tác nhân gây bệnh quan trọng

• Có thể kết hợp với nhau trong những bệnh có nhiều đường lây truyền

• PHẢI kết hợp với phòng ngừa chuẩn

Phòng ngừa chuẩn sử dụng cho mọi bệnh nhân, cho mọi lần thăm khám tại cơ sở y tế

Phòng ngừa bổ sung áp dụng thêm vào phòng ngừa chuẩn ở một số bệnh nhân có nguy cơ nhiễm trùng đặc biệt,

Chọn PPE (găng, áo chòang, khẩu trang, kính che mắt) trong thực hành phòng ngừa chuẩn tùy thuộc vào thao tác tiến hành ở từng lần chăm sóc

Chọn PPE trong phòng ngừa bổ sung phụ thuộc vào đường lây truyền

69Transmission Based Precautions:

Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

Khác biệt giữa phòng ngừa chuẩn và phòng ngừa bổ sung

TRUYỀN BỆNH DO TIẾP XÚC

• Tiếp xúc trực tiếp: tiếp xúc giữa da & da

• Tiếp xúc gián tiếp: tiếp xúc của vật chủ với vật trung gian truyền bệnh

• thiết bị bị nhiễm

• tay rửa không sạch, không thay găng

PHÒNG NGỪA LÂY TRUYỀN DO TIẾP XÚC

Ap dụng kèm với phòng ngừa chuẩn cho những bệnh nhân như :•Nhiễm trùng hô hấp do influenza virus hay enterovirus ở trẻ em •Nhiễm trùng đường ruột do Clostridium difficile, E coli 10157: H7, Shigella, viêm gan A hay Rotavirus•Nhiễm RS virus, Những nhiễm trùng da có tính lây cao như: Bạch hầu da, Herpes, Chốc, Viêm mô tế bào, chấy, ghẻ, nhọt do Staphylococcus ở trẻ em •Viêm kết mạc mắt xuất huyết do virus •Nhiễm virus gây xuất huyết

Những bệnh nguyên hô hấp thường gặp có thể sống trong vài giờ hay thậm chí vài ngày trên bề mặt môi truờng (vd tay nắm cửa)

Bệnh nguyên có thể lây truyền khi sờ vào tay bn, tay nhân viên y tế, hay bề mặt môi trường bị nhiễm

Tay có thể lây truyền nhiễm trùng do sờ vào bề mặt nhiễm, sau đó tiếp xúc với bề mặt cơ thể khác chẳng hạn như niêm mạc mũi hay kế mạc mắt, hay lây nhiễm với khu vực trung gian khác

72

Phòng ngừa qua tiếp xúc

Xắp xếp BN • phòng riêng có cửa mở• cách ly theo phân loại nguy cơ lây nhiễm

Mang găng • mang găng khi tiếp xúc với dịch cơ thể• thay găng sau khi tiếp xúc và rửa tay• tháo găng – rửa tay sau khi ra khỏi buồng/khu vực cách ly

Rửa tay • rửa tay trước và sau khi có tiếp xúc với BN, sau tháo găng• sau khi có phơi nhiễm với máu và dịch cơ thể,…

Mặc áo choàng • mặc áo choàng trước khi vào phòng cách ly và làm thủ thuật xâm lấn.• cởi bỏ áo choàng sau khi ra khỏi phòng cách ly.

Vận chuyển BN • giới hạn vận chuyển BN nếu không cần thiết. • khi vận chuyển phải có trang phục giới hạn nguy cơ phát tán nguồn nhiễm.

DC chăm sóc BN •Khử -tiệt khuẩn thích hợp

PHÒNG LÂY QUA ĐƯỜNG TIẾP XÚC TRONG CÚM A

TRUYỀN BỆNH QUA GIỌT BẮN

Xuất phát từ người mang mầm bệnh khi:• ho, hắt hơi, • trong thủ thuật như hút rửa, nội soi

bắn vào kết mạc mắt, niêm mạc mũi, miệng của người kế cận

☞caàn söï tieáp xuùc gaàn giöõa ngöôøi beänh vaø ngöôøi nhaän ☞khoâng caàn thoâng khí vaø xöû lyù khoâng khí

TRUYỀN BỆNH QUA KHÔNG KHÍ

Xuất phát từ người mang mầm bệnh khi ho, hắt hơi, trong thủ thuật như hút rửa, nội soi,…

Vi sinh vật phân tán rộng, lơ lửng trong không khí trong thời gian dài

Được hít vào bởi vật chủ nhạy cảm ở cùng phòng hoặc ở phạm vi xa hơn

☞ vieäc xöû lyù khoâng khí raát caàn thieát

Giọt phân tử > 5 µm Giọt phân tử < 5 µm

30-80cm/giây

0.06-1.5cm/giây

Nöôùc

Bốc hơi

Truyền bệnh qua giọt bắn

Truyền bệnh qua đường khơng khí

Khoảng 1 m

Đôi khi trên 50 m

Quyết định sử dụng phòng ngừa dựa trên đường lây truyền khi bn lần đầu tiên nhập viện hay có nhiễm trùng mới hiện diện

Dựa trên cơ sở của dữ liệu lâm sàng và dịch tễ, trước khi có XN xác định chẩn đoán

77Transmission Based Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

Khi nào áp dụng

NEJM

78Transmission Based Precautions:

Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

Chẩn đóan phân biệt giữa SARS và cúm gà.

Quyết định: Sử dụng phòng ngừa giọt bắn không cần đợi KQ XN

79Transmission Based Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities

Ví dụ

Giọt bắn lây truyền khi người bệnh nói chuyện, ho hay hắt hơi

Thông thường giọt bắn di chuyển trong khoảng cách ngắn (1 mét) nhưng có thể rơi trên mũi, miệng hay mắt người không được bảo vệ hay bề mặt môi trường

Giọt bắn không lơ lửng trong không khí

80

Phòng ngừa qua giọt bắn

PHÒNG NGỪA LÂY TRUYỀN QUA GIỌT BẮN

aùp duïng keøm vôùi phoøng ngöøa chuaån cho nhöõng BN nhö :

• Nhiễm cúm A/H1N1, cúm mùa, SARS, cúm gia cầm A/H5N1, • AdenovirusNhiễm não mô cầu, Quai bị, Parvovirus, Rubella • Nhieãm Haemophilus influenza type B • Nhieãm Neisseria meningiditis• Nhieãm khuaån hoâ haáp naëng

– Baïch haàu, Dòch haïch– Vieâm phoåi do Mycoplasma– Vieâm hoïng,vieâm phoåi do Streptococcus hay beänh tinh hoàng

nhieät ôû treû em•

PHÒNG NGỪA LÂY TRUYỀN QUA GIỌT BẮN

• Nếu xếp chung với bệnh nhân khác phải giữ một khoảng cách xa thích hợp (trên 1 mét)

• Mang khẩu trang, nhất là với những thao tác cần tiếp xúc gần (<1m) với bệnh nhân

• Hạn chế tối đa vận chuyển bệnh nhân, đeo khẩu trang cho bệnh nhân

Transmission Based Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities83

Phòng ngừa qua giọt bắn đòi hỏi sử dụng khẩu trang y tề khi đứng trong khỏang cách 1 mét từ bn

Áp dụng bất kỳ khi nào chăm sóc bn nghi ngờ hay xác định có bệnh lây truyền qua giọt bắn

Cần nhớ!!

Khẩu trang y tế - Hình thể có thể khác nhau

Một vài bệnh nguyên lây truyền qua những giọt phân tử nhỏ có khả năng lây nhiễm trong khoảng cách xa hơn 1 mét

Lao phổi, sởi, và thủy đậu lây truyền qua đường không khí

Khi một bệnh hô hấp mới đầu tiên xuất hiện (chưa được báo cáo trước đây), khả năng lây truyền qua đường không khí nên luôn được xem xét

84

Phòng ngừa lây truyền qua đường không khí

• Lây truyền qua đường khí do những giọt phân tử nhỏ có thể xảy ra ở những bệnh thường lây truyền qua giọt bắn do những phân tử lớn hơn (v.d. Cúm người và SARS)

• Khí dung được tạo ra từ những bệnh nhân bị nhiễm trong một số thủ thuật được tiến hành trong phòng không có thông khí tốt làm lây nhiễm cho người khác, ví dụ trong khi hút đàm hay đặt nội khí quản

85

Lây truyền qua đường không khí

Những thủ thuật có thể tạo ra những hạt khí dung bao gồm

• Đặt nội khí quản• Khí dung thuốc và làm ẩm• Nội soi phế quản• Hút dịch ở đường thở• Chăm sóc người bệnh mở khí quản• Vật lý trị liệu lồng ngực,• Hút dịch mũi hầu,• Thông khí áp lực dương qua mask mặt

(BiPAP, CPAP)• Thông khí tần số cao dao động• Máy hút• Khám giải phẫu bệnh nhu mô phổi sau

tử vong.

Đặt bn ở những khu vực thông khí tốt, Cách ly những bn khác

Đặt bn ở phòng cách ly đường khí, với >12 ACH

và kiểm soát đường khí đưa ra khỏi hành lang và hướng về phía ngòai, nếu có thể

Ghi chú: Có thể kiểm tra hướng khí bằng một khăn giấy

Sử dụng khẩu trang hô hấp khi đi vào vùng có nguy cơ cao, đảm bảo phải kiểm tra độ chặt của khẩu trang trước mỗi lần sử dụng

Transmission Based Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 87

Phòng ngừa lây qua đường không khí

Environmental Ventilation: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities6−88

Khí trao đổi mỗi giờ thỏa đáng có thể hòa loãng các giọt khí dung đường hô hấp

Quá trình thông khí (phút)

% phân tử khí dung theo số luồng khí trao đổi mỗi giờ (ACH)

6 9 12 15 18 21 24

0 phút 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

5 phút 61% 47% 37% 29% 22% 17% 14%

10 phút 37% 22% 14% 8% 5% 3% 2%

15 phút 22% 10% 5% 2% 1% <0.1% 0.3%

30 phút 5% 1% 0.3% <0.1% <0.1% 0% 0%

45 phút 1% 0.1% <0.1% 0% 0% 0% 0%

60 phút 0.3% <0.1% 0% 0% 0% 0% 0%

Hạn chế di chuyển bn

Giáo dục bệnh nhân về quy tắc vệ sinh hô hấp và khi ho

Đảm bảo bệnh nhân mang khẩu trang phẫu thuật ở ngoài phòng bệnh

Đảm bảo rửa tay ngay lập tức sau khi tháo trang phục phòng hộ cá nhân

89

Phòng ngừa lây qua đường không khí

Sử dụng bổ sung cho phòng ngừa chuẩn

Áp dụng bất kỳ khi nào chăm sóc bn nghi ngờ hay xác định có bệnh lây truyền qua đường khí

Transmission Based Precautions: Respiratory Infection Control in

Health Care Facilities90

Khẩu trang hô hấp – hình dạng có thể khác nhau

Phòng ngừa lây qua đường không khí

Khử khuẩn lần cuối các buồng bệnh và xe chuyên chở BN cúm A/H5N1

1. Chuẩn bị phương tiện:Máy phun hoá chất, hoặc bình xịt có chứa chlorine,Phương tiện PHCN

2. Các bước thực hiện:Rửa tay 1Mặc TPPHCNĐóng kín cửa buồng bệnh trong suốt thời gian phun,Phun hoá chất lên bề mặt theo chiều chuyển động hình sin với

nồng độ 1% cứ 50ml/m2.

Sau 4 giờ mở cửa phòng,Lau lại nước sạch những máy móc, giường nằm BN.Rửa tay 2Thay trang phụcRửa tay 3

XỬ LÝ KHI BN TỬ VONG

Tại khoa phòng: BN tử vongNVYT phải báo NV nhà đại thể biết để xử lý BN.

Nhân viên đại thể lên phải:•Mặc quần áo bảo hộ•Rửa tay •Mang đầy đủ trang phục PHCN trước khi xử lý xác.

•Lấy gòn, gọc nhét vào các lỗ tự nhiên,•Lau bệnh nhân bằng Cloramin B 5% lần 1.

•Mặc quần áo cho bệnh nhân lại, để bệnh nhân theo tư thế quy định,

•Bọc săng vải bên ngoài, cho vào bao nilon dán kín miệng, phun chlorin bên ngoài.

•Chuyển bệnh nhân bằng băng ca hoặc xe chuyển.

Tại nhà xác: Tại nhà xác:

Nhân Viên Nhà Đại Thể: Nhân Viên Nhà Đại Thể:

Khi BN vKhi BN về ề chuyển vào phòng xử lý:chuyển vào phòng xử lý:

•Bọc nylon vàng bên trong, trắng bên ngoài.Bọc nylon vàng bên trong, trắng bên ngoài.

•Nhập quan tNhập quan tàiài: l: lót 1 lớp nilon dưới đáy quan tài, đổ ót 1 lớp nilon dưới đáy quan tài, đổ 1 lớp vôi bột trên lớp nilon, đặt thi hài đã gói kín và 1 lớp vôi bột trên lớp nilon, đặt thi hài đã gói kín và phun chlorin bên ngoài, đóng kín quan tài, chuyển phun chlorin bên ngoài, đóng kín quan tài, chuyển mai táng.mai táng.

•Tẩy uế xe đẩy, DC ...bằng dd Cloramin B 5%.Tẩy uế xe đẩy, DC ...bằng dd Cloramin B 5%.

Xác BN sau khi được xử lý:Xác BN sau khi được xử lý:

•Gia đình: hoả táng càng sớm càng tốt ( trong vòng Gia đình: hoả táng càng sớm càng tốt ( trong vòng 24 giơ sau khi chết). 24 giơ sau khi chết).

•Nếu lưu trong tủ giữ xác phải bọc trong 2 bao và cô Nếu lưu trong tủ giữ xác phải bọc trong 2 bao và cô lập tốt, để trong một tủ riêng.lập tốt, để trong một tủ riêng.

Vệ sinh xe đẩy và bàn xử lý xác, sau khi sử dụng:Vệ sinh xe đẩy và bàn xử lý xác, sau khi sử dụng:

•Lau xe đẩy dung dịch Cloramin B 5%, sau đó lau Lau xe đẩy dung dịch Cloramin B 5%, sau đó lau sạch lại với xà bông và nước, để khô.sạch lại với xà bông và nước, để khô.

•Lau bàn xử lý xác bằng Cloramin B 5%, sau đó lau Lau bàn xử lý xác bằng Cloramin B 5%, sau đó lau sạch lại với xà bông và nước, để khô.sạch lại với xà bông và nước, để khô.

Xử lý mẫu bệnh phẩm

Bệnh phẩm phải được vận chuyển trong túi chống thủng, có túi có thể tự hàn riêng

Nhân viên vận chuyển cần phải được đào tạo về kỹ thuật an toàn

Vận chuyển bằng người, không nên bằng máy

Nhân viên lấy mẫu phải mang dụng cụ phòng hộ

Ghi rõ bệnh phẩm “Cúm H5N1” và phải báo trước cho phòng thí nghiệm

Phoøng xeùt nghieäm

Neân laøm xeùt nghieäm cuûa bn H5N1 sau caùc xeùt nghieäm khaùc neáu khoâng caàn khaån caáp

Mang ñuû caùc duïng cuï phoøng hoä ñaày ñuû trong khi thöïc hieän xeùt nghieäm

Chuøi maùy, baøn laøm vieäc.. baèng dung dòch khaùng khuaån tröôùc khi laøm xeùt nghieäm khaùc

Phòng ngừa phơi nhiễm cho NVYT

Đối với tất cả nhân viên y tế

•Nên chích ngừa vaccin cúm•Chú ý rửa tay và vệ sinh hô hấp •Chú ý tất cả các khuyến cáo về CNK•Theo dõi có hệ thống các triệu chứng sốt, ho, khó thở

Phòng ngừa phơi nhiễm cho NVYT

Đối với NVYT làm việc với BN cúm H5N1• Chích ngöøa vaccin cuùm 2-4 tuaàn tröôùc khi tieáp

xuùc

• Thực hành sử dụng dụng cụ phòng hộ

• Lưu danh sách tất cả nhân viên y tế

• Theo dõi có hệ thống các triệu chứng sốt, ho, khó thở

• Theo dõi nhiệt độ 2 lần/ngày cho tất cả nhân viên y tế

làm việc trong khu vực. (khi cần, có thể kiểm tra XQ)

• Nếu có triệu chứng, hạn chế tiếp xúc với người khác,

báo cho trưởng khoa và khoa chống nhiễm khuẩn

Nhân viên y tế nghi ngờ đã có phơi nhiễm

•Oseltamivir phosphate (Tamiflu)

– 75 mg/ ngaøy trong toái thieàu 7 ngaøy

– Baét ñaàu ngay sau phôi nhieãm, toái ña

trong voøng 2 ngaøy

– Coù theå keùo daøi cho ñeán 6 tuaàn

Phòng ngừa phơi nhiễm cho nhaân vieân y teá

Hạn chế thăm bệnh Hướng dẫn về nguy cơ nhiễm cúm Hướng dẫn cách sử dụng dụng cụ phòng hộ

và rửa tay, đặc biệt đối với người nuôi bệnh Tất cả khách thăm bệnh và người nuôi bệnh

cũng phải được tầm soát triệu chứng nhiễm cúm

Nếu có triệu chứng phải xem như là một trường hợp nghi ngờ cúm H5N1

Khuyến cáo với người nhà/khách thăm

Thank

you