İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 9

7/24/2019 slm limleri Ansiklopedisi - 9

1/297


2/297


3/297


4/297


5/297


6/297


7/297


8/297


9/297


10/297


11/297


12/297


13/297


14/297


15/297


16/297


17/297


18/297


19/297


20/297


21/297


22/297


23/297


24/297


25/297


26/297


27/297


28/297


29/297


30/297


31/297


32/297


33/297


34/297


35/297


36/297


37/297


38/297


39/297


40/297


41/297


42/297


43/297


44/297


45/297


46/297


47/297


48/297


49/297


50/297


51/297


52/297


53/297


54/297


55/297


56/297


57/297


58/297


59/297


60/297


61/297


62/297


63/297


64/297


65/297


66/297


67/297


68/297


69/297


70/297


71/297


72/297


73/297


74/297


75/297


76/297


77/297


78/297


79/297


80/297


81/297


82/297


83/297


84/297


85/297


86/297


87/297


88/297


89/297


90/297


91/297


92/297


93/297


94/297


95/297


96/297


97/297


98/297


99/297


100/297


101/297


102/297


103/297


104/297


105/297


106/297


107/297


108/297


109/297


110/297


111/297


112/297


113/297


114/297


115/297


116/297


117/297

!UHA!!ED 6%N N (!uha""ed bin Ah"ed):Mehr Hanbel hads limlerinden. 2smi, Muhammed bin #hmed bin #bdullah bin

Os Eb i:al, knyesi Eb #bdullah lu!, lakab,


118/297

Kmil, $nn&yi Msr tara/na almak istedi. Ere/, 7ultan Kmil&e" G$nn, Ba&lebek&ihi0bir yere ter:ih etme9J dedi. 6aha s nra 7ultan Kmil, na !ek0 k hediyeler g1nderdi.

$nn&nin lu Kutbddn Ms anlattF GBabam emirlerden ve ve9irlerden sde:eyenile:ek hediye kabul ederdi. Kendisine g1nderilen bu hediyelerden bir ksmn tekrar

nlara g1nderir, nlar da teberrk ve i/ niyetiyle alr, kabul ederlerdi.J $nn )rahmetullahi aleyh+ /akirdi ve mal y ktu. Bununla beraber 4a&/er3i 7dk&n

)rahmetullahi aleyh+ s yundan ldu u i0in sadaka kabul etme9di. )Nnk Ehl3i Beytsadaka alma9.+?eyh #bdullah&n bir k9 vard. Hanmna, k9n $nn&ye vere:e ini s1yledi.

Hanm, $nn&nin /akir ldu unu, k9nn ise, mes&d ve b lluk i0erisinde yaamasnistedi ini, bu sebeble $nn&ye vermek istemedi ini s1yledi. Bunun 9erine ?eyh#bdullah hanmna" GBen $nn ile k9m 1yle bir evde g1ry rum ki, evde b lluk vebereket la:ak, sultanlar $nn&nin 9iyretine gidi! gele:ektirJ dedi. ?eyh #bdullah&ndedi i, #llah telnn i9niyle aynen 0kt ve k9n $nn ile evlendirdi.

7ultanlar ve ullar, 2bn3i 7alh, 2bn3i #bdsselm, 2bn3i H:eb, Hasr gibi mehrlimler, 2bn3i 4ev9 ve daha baka tannm kadlar kendisine !ek0 k hrmet g1sterirlerdi.2nsanlar, $nn&nin ilminden ve g9el ahlkndan 0 k isti/de etmiler, nun yaayn vegidiatn kendilerine, nmne edinmilerdir. $nn )rahmetullahi aleyh+, heybetli, g9el

sretli ve vekar sahibi, mbrek bir 9t idi. H :as ?eyh #bdullah&a 0 k ba l idi. nungibi, snnet3i seniyyeye uymakta 0 k titi9 idi.$nn, h :as ?eyh #bdullah ile ilgili 1yle anlatr. GBir de/a Harran&a gitmek 9ere

niyetlenmitim. Nnk, Harran&da /eri9 ilmini )Mrs taksimi+ 0 k iyi bilen bir liminldu unu duymutum. $ l:ulu a 0ka:a m ge:enin sabahnda, bana ?eyh #bdullah

$nn&den bir mekt! geldi. Bana, Kuds3i er/e gitmemi emrediy rdu. Bunu kuyun:a,bende bir h nudsu9luk hsl ldu. Bunun 9erine, Kur&n3 kermi a0tm. Bir de neg1reyim. $sn3i er/in yirmibirin:i yet3i kermesi 0ktF Burada melen 1ylebuyuruluy rdu" !izden bir -ret istemiyen kimselere uyun ki, onlar hidyetzeredirler Benim durumum ile Kur&n3 kermi a0n:a karlat m yet3i kermearasnda g9el bir muva/akat )uyum+ lmutu. Bunun 9erine Kuds3i er/e d ru y la0ktm. raya varn:a da, hayretimi gerektiren bir hdise ile karlatm. Harran&a, /eri9

ilmi 1 renmek i0in yanna gitmek istedi im 9t, Kuds&te idi. Burada ndan /eri9 ilminiiyi:e 1 rendi im kanati hsl lun:aya kadar, bu ilmi kudum.J $nn&den" iki lu lan" Eb Hseyn H/9 ve Kutub el3Mverrik, bunlardan baka"

Eb #bdullah bin Eb 8eth, 2brhim bin Hatem, Muhammed bin Muhib, Eb #bdullah bin5errd, 2brhim bin Kresi el3Ba&l ve di erleri hads3i er/ rivyet etmilerdir. $nnve/t edin:e, h :as ?eyh #bdullah&n yanna de/nedildi. Mi&r:la ilgili bir kitab vardr.

1) u*cem-l-mellif+ ; cild-%, sh. 2%22) /l-&idye ve - ihye; cild-12, sh. 22(, 2293) /l-0*lm; cild-$, sh. 3224) "ezert-z-zehe#; cild-$, sh. 294$) eyl-i T!#!kt-:

!UHBB%DDN TABER (Ah"ed bin Abdullah):Hads ve ?/i me9hebi /kh limi. Knyesi Eb&l3#bbs lu!" ismi, #hmed bin

#bdullah bin Muhammed bin Eb Bekr bin Muhammed&dir. (*' )m. *-* + ylndaMekke&de d du. #slen


119/297

hi9met edi!, r9sna kavumak i0in 0 k 0alt. $9bin hads3i er/i rvleriyle birliktee9berledi. Hads3i er/leri rivyet eden limlerin de hayatlarn, gvenilir lu! lmamadurumlarn tek tek bilirdi. Bir0 k ilimde s19 sahibi idi. ?/i me9hebine g1re /etv verirdi.6i er me9heblerin de in:eliklerine vk/t. Bir0 k limin bulundu u Mekke&de, ilimde s19sahibi ldu. G?eyh3l3HaremJ lakab ile tannd. Herkes ndan ilim 1 renmek, s hbetindebulunmak i0in birbirleriyle yar ederlerdi. 6ny malna de er vermemesi, al0akg1nlll , insanlara kar h g1r sahibi, yumuak huylu, tatl dilli ve glery9llmas, eslullahn )sallallahu aleyhi ve sellem+ snnetine ve 7ele/3i slihnin y lunauymak i0in 0almas sebebiyle herkes tara/ndan sevildi. 2lmine ve nasihatlerine hrmetedildi. Byk k0k herkese nasihatlerde bulundu. >ek0 k talebe yetitirdi. Eyyblerdens nra $emen&de bir


120/297

kim ldu unu s rdu unda" G$asin sresiJ :evbn ald. Kendisine geli! g19lerinia0t nda, banda bekleyen, g19leri yala d lmu lan babasn g1rd. $sn3i er/i

kuy rdu.Muhyiddn3i #rab, ' )m. *-A*+ ylnda Endls&ten d uya gidi!, bir mddet

Mekke&de kald. 7 nra Msr, ?am, Rrak, 4e9re ve #nad lu tara/larna seyahat etti. Hadsilmini ve di er ilimlerden bir ksmn" 2bn3i #skir ve Eb&l38ere: 2bn3il34ev9, 2bn3i7ekne, 2bn3i Qlvan, 4bir bin Eb Eyyb gibi byk limlerden 1 rendi. ;itti i yerlerdebyk limler ile g1r!, nlardan ilim 1 renmek sretiyle, /en ve din ilimlerinde 0 k iyiyetiti.


121/297

%9aktan, u9un b ylu, beya9 sakall bir kimsenin suyun 9erinde yryerek geldi inig1rdm. Dihyet yanma geldi. 7elm veri! ba9 eyler s1yledi. Bu arada ayaklarnadikkatle baktm, slak de ildi. K numam9 bittikten s nra, u9akta bir te!e 9erindekiMenare ehrine d ru yrd. Her admnda u9un bir mesa/e katediy rdu. Hem yry r,hem de #llah telnn ismini 9ikrediy rdu. kadar g9el, kalbe ileyen bir 9ikri vard ki,kendimden ge0mitim. Ertesi gn ehirde bir kimse yanma yaklaarak selm verdi ve"

G;e:e gemide H9r aleyhisselm ile neler k nutunu9S neler s rdu, sen ne :eva!verdinSJ dedi. B1yle:e ge:e gemiye gelenin H9r aleyhisselm ldu unu anladm. 6ahas nralar H9r aleyhisselm ile 9aman 9aman g1r! s hbet ettik, ndan edeb1 rendim.

GBir de/asnda u9ak memleketlere seyahate 0kmtm. ;emimi9 bir ehirde m laverdi. akit 1 le 9eriydi. Dama9 klmak i0in harb lmu bir mes:ide gittim. raya gayr3imslim bir kimse de gelmi etr/ seyrediy rdu. nunla bira9 k nutuk. >eygamberlerden)aleyhimsselm+ meydana gelen mu:i9elerle, evliydan hsl lan kermetlereinanmy rdu. Bi9 k nuurken, mes:ide birka0 seyyah geldi. Dama9a durdular. 20lerindenbiri, yerdeki se::adeyi al!, havaya d ru kaldr! yere !aralel durdurdu. 7 nra 9erine0k! nama9n kld. 6ikkatli:e bakt mda, nun H9r aleyhisselm ldu unu anladm.Dama9dan s nra bana d1nerek" GBunu, u mnkir kimse i0in ya!tmJ dedi. Mu:i9e ve

kermete inanmyan gayr3i mslim, bu s19leri iitin:e insa/ edi! mslman ldu.J Muhyiddn3i #rab, birgn Eb&l3#bbs ha9retlerine ya9d mektbunda" GBana duave teve::h etmeni9i istirhm ediy rum. halde geleyim ki, kalbini9den ge0irdi ini9 birsulin :evbn verebileyimJ diye ya9d. Bir 9aman s nra Eb&l3#bbs&dan mektbun:evab geldi. $a9y rdu kiF GEvvelki ge:e, man leminde bir dire eklinde t !lananvelleri g1rdm. nlarn da rtalarnda iki 9t var idi. Bunlardan birisi Eb&l3Hasen bin7ibn idi. 6i eri de Endlsl idi. srada kalbime ha/i/ten bir nid geldi. Bir yet3ikerme kundu. Bunun 9erine ikisi birden se:deye ka!andlar. $ine ha/i/ten" G7e:dedenhangisi 1n:e kalkarsa, GKutbJ ve G;avsJ drJ denildi. Merakla bekliy rduk, 1n:eEndlsl ban kaldrd. Endlslye dilimi ynatmadan ya&n kalbimden bir sul s rdum.Bana d1nerek bir de/a /rd. nun bu ne/esinde s rdu um s runun :evb var idi. nunbu :evbna, hem ben, hem de radaki btn veller hayran kaldlar. Endlslnn

y9ne dikkatle baktm, sen idin.J 5enginlerden biri, Muhyiddn3 #rab ha9retlerine kymetli bir ev ba lamt. 2bn3i#rab ha9retleri bu evde turuy rdu. Birgn bir /akir geli! dedi kiF G#llah r9s i0in banabirey ver.J Muhyiddn3i #rab ha9retleri de buyurdu ki" GBu evden baka bireyim y ktur.#l nu sana vereyim. 7enin lsun.J B1yle s1yleyi!, evi /akire veri! ray terketti.

Birgn s hbetine inkar: bir /else/e:i gelmiti. Bu /else/e:i >eygamberlerinmu:i9elerini inkr ediy r, /il 9 / ldu u i0in hereyi /else/e ile 019meye kalky rdu.7 uk bir k gnyd. rtada, i0inde ate bulunan byk bir mangal vard. 8il 9 / dedikiF G#vamdan insanlar, H9. 2brhim&in )aleyhisselm+ atee atld ve yanmad kanatindedirler. Bu nasl lurS 5r ate hereyi yakar kavurur. Nnk yakma 19elli ivardr.J 6evam edi! bir takm s19ler s1yleyin:e Muhyiddn3i #rab ha9retleri" G#llah tel,Enbiy sresinin ( . yet3i kermesinde melen" Biz de@ 0y ate 6brhim'e kar

serin &e selmet ol, dedik buyurmaktadr.J dedi. rtada bulunan mangal al!, i0indekiatei /il 9 /un ete ine d1kt ve eliyle atei iyi:e kartrd. Bu hli g1ren /il 9 / d nu!kalmt. #tein, elbisesini ve Muhyiddn3i #rab ha9retlerinin elini yakmad n ve tekrarmangala d ldurdu unu g1rn:e iyi:e armt. #tei tekrar mangala d lduru!, /il 9 /a"

G$akla ve ellerini atee s kJ deyin:e, /il 9 / ellerini u9atr u9atma9, atein tesrindenhemen geri 0ekti. Muhyiddn3i #rab bunun 9erine" G#tein yak! yakmamas, #llahtelnn dilemesiyledirJ buyurdu. 8il 9 / nun bu kermetini g1rn:e, Kelime3i ehdetgetirerek mslman ldu.

Muhyiddn3i #rab ha9retleri, 2mm3 ;a9l&ye muhabbet ve ba ll ndan, ?am&da;a9liye Medresesi&nde 0 k turur, 2mm3 ;a9l ha9retlerinin eserlerini kurdu. Birgnmderris derse gelmedi. Muhyiddn3 #rab rada idi. 8akhler kendisine" GE/endim, bugnbi9e dersi si9 verini9 deyi! srar ettiler. da" GBen Mlik me9hebindenim. Madem ki 0 ksrar ediy rsunu9 akamki dersini9i s1yleyini9J buyurdu. 2mm3 ;a9lnin /kha dir) est+ kitabndan bir yer g1sterdiler. Muhyiddn3 #rab nlara ders verdi. %9un u9un 9hve a0klamalar ya!t. Pyle ki, nlar, GBi9 b1yle bir std g1rmedikJ dediler.


122/297

Muhyiddn3i #rab ha9retleri, G8tht3i MekkiyyeJ isimli kitabn Mekke&de ya9d,s nra Rrak&a geldi. Bu kitab kendisinden istediler. G$a9d m nsha Mekke&dedirJ dedi.

G$ann9da lmasn ve nu kumay 0 k isterdikIJ dediler. Bunun 9erine, bu byk kitabe9berden nlara s1yledi, ya9dlar. Mekke&deki nsha gelin:e, karlatrdlar, aralarnda hi0/ark y k idi.

H rasan&da Muhyiddn3i #rab ha9retlerine 0 k dil u9atan, na ve nu sevenleree9iyet eden bir adam vard. N k e9iyet g1renler, Muhyiddn3i #rab&ye bunu ikyet edi!,sabra tahammlm9 kalmad, :e9asn verini9 dediler. da" GBana 1yle 1yle bir b0akgetirinJ buyurdu. Bir k d insan eklinde ya!!, b0akla kesti ye" GEy :emat, u anda,H rasan&daki inat0 adam b a9ladm. Evindeki duvarn 0atsndaki k1!r eklindekikalas kaldrdm ve b0a nun altna k ydum. nu yirmi kiiden a9 insan kaldrama9.B0a n 9erine, nun kan ile bunu Muhyiddn3i #rab b a9lad diye ya9dmJ buyurdu.?ikyet edenlerden biri H rasan&a gitti. evi buldu. 8iln kimse, /alan gnde, /alan saatte

nu kesti dediler. Hdise, h :alarnn buyurdu u ekildeydi. nlara vk&ay anlatt.Bir0 klar t1hmetten kurtuldu. Bildirilen kalas kaldrdlar. B0a ve ya9y, Muhyiddn3i#rab&nin buyurdu u hlde buldular.

Bir kimse, Muhyiddn3i #rab ha9retlerinin bykl ne inanma9, na bu 9 ederdi.Her nama9nn s nunda da na n de/a la&net etmeyi kendisine byk bir va9/e kabul

ederdi. #radan aylar ge0ti, adam 1ld. 4en9esinde Muhyiddn3i #rab de bulundu.4en9enin a//edilmesi i0in :enb3 Hakka yalvard. 6e/inden s nra arkadalarndan biri,Muhyiddn3i #rab&yi evine davet etti. evde bir mddet murkabe hlinde bekledi. Buarada yemekler gelmi, s umutu. #n:ak saatler s nra murkabeden glmseyerekayrld ve yeme in bana geli! buyurdu kiF GBana hergn nama9larnn s nunda n de/ala&net kuyan bu kimse, a/ ve ma /iret edilin:eye kadar #llah telya hi0bir eyyememek ve i0memek 9ere ahdetmitim. nun i0in bu hlde bekledim. $etmibinKelime3i tevhd kuyarak rhuna ba ladm. Elhamdlillah, abbim dile imi kabulbuyurdu. #rtk yemek yiyebilirim.J

?eyh3i Ekber Muhyiddn3i #rab Msr&a giderken, y lda hid ldu u bir hdiseyi1yle anlatrF G$ lda, tlar arasnda haytnn tu9 yln ge0iren bir kimseyle karlatm.Bu 9tn hllerini 0 k be endim. $annda kald m 0 gn 9ar/nda he! ibdetle megul

ldu. $aln9 , gnde bir de/a deni9 kenarna gidi! 0 balk tutard. Bunlardan birini yer,birini mis/irine ikrm eder, birini de yeniden suya brakrd. #yrla:a m 9amanvedlatk, s nra nereye gide:e imi s rdu. Msr&a gide:e imi s1yleyin:e" GBenim stadmda Msr&dadr. #:aba raya varn:a h :ama, benim hrmet ve selmlarm s1yler misinSBana nasihat buyurmasn istirhm ediy rumJ dedi. Ben de" G>ekiJ dedim. 8akat hayretettim. Nnk h :am diye bahsetti i kimseyi tany rdum. 6nyya meyl etmi 9enginbir kimse idi. Dihyet nu, Msr&da sarayda buldum. ;1rnte byk debdebe i0inde birhayt vard.


123/297

va&9 veriy rdu. 20imden nun s1ylediklerini inkr ettim. ge:e, ma&nev mandaK&be&nin Muhyiddn3i #rab&nin etr/nda d1nd n, nu tava/ etti ini g1rdm.J

?ihbddn 7hreverd ile Muhyiddn ibni #rab y lda karlatlar. Bir saat kadars nra birey k numadan ayrldlar. 6aha s nra 7hreverd&ye denildi kiF G2bn3i #rabhakknda ne dersinSJ Buyurdu kiF GHakkatler deryas, kutb3i kebr ve gavs&dr.J

2bn3i #rab&ye 7hreverd&den s rulun:a buyurdu kiF GBatan aya a kadar snnet3iseniyye ile d ludur.J G hlar ile nasl g1ry rsunu9SJ diye s rdular. nlara verdi i :eva!ta" GQ0ekildeF *+ ya y luyla, -+ nlarn rhniyetlerini davet edi! g1rerek, C+ Bedenimdenrhumu ayr!, rhumla nlarn yanna giderekJ buyurdu.

Muhyiddn3i #rab, 8tht3 Mekkiyye kitabnda buyuruy r kiF G=dem aleyhisselm,H9. $ahy, H9. $su/, H9. 2drs, H9. Ms, H9. 2brhim aleyhimsselm ile g1rtm.He!sinden ma&ri/ete it bilgiler 1 rendim. Her biri bana ilti/t ederek" GH geldin y

ris3i Muhammed dediler.J $ine 8tht&n baka bir sahi/esinde" G8as&da bir :mide nama9 kldry rdum.

Mihrbda iken bir anda v:dumun her tara/ bir g19 ldu. Her tara/mdan g1ry rdum.Etr/mdaki insanlar, :emate s nradan gelenleri g1rd m gibi, K&be3i mua99amaydah g1ry rdumJ buyuruy r.

Muhyiddn3i #rab ha9retleri vasyyetinde buyuruy r kiF GEy ne/sinin kurtuluunuisteyen kimse. Hereyden 1n:e sana l9m lan, sana kendi ayb ve kusrlarng1stere:ek, seni ne/sine itattan kurtara:ak bir std )h :a+ l9mdr. ?ayet b1yle bir 9taramak i0in u9ak memleketlere gide:eksen, sana ba9 nasihatlerde bulunaym. 9tbuldu un 9aman, nun hu9runda, ykay:nn elindeki meyyit, )1l+ gibi l. )Nnkmeyyit, ykay:nn irdesine g1re hareket eder. $kay: nu istedi i tara/a 0evirir. Meyyit,ykay:ya asla i&tir9 etme9.+ 7akn hatrna 9ta kar i&tir9 gelmesin. Hlini ndangi9leme ve nun yerine turma. Elbisesini giyme. nun hu9runda, k1lenin, e/endisininhu9runda turuu gibi tur. 7ana emretti i eyi ya!. 7ana emretti i eyi iyi:e anla ve iyi1 renmeden iin !einde k ma. na bir ryan veya baka bir hlini ar9 etti in 9aman,

na :evbn s rma, na dman landan #llah i0in u9ak dur. dman ile beraber lma.#rkadalk etme. H :an seveni sev ve na yardm: l.

9ta, hi0bir iinde i&tir9 etme. Bunu ni0in b1yle ya!tnS deme. 7ana ne ivermise nu ya!. Pyle tur ki, 9tn, senin turuundan haberdr ldu unu unutma.Edebi asla terketme. $ lda giderken nun 1nnde yrme. 6evaml na bakma. Nnkb1yle ya!mak, hayy a9altr, na kar hrmeti kalbten 0karr. na lan sevgini, nunemirlerine uyu!, yasak ettiklerinden saknmak sretiyle g1ster. 9ta yemek ve yiye:ektakdim etti in 9aman, di er l9m lan eyler ile beraber 1nne brak, ka!nn yanndaedeble dur. E er sana seslenirse :eva! ver. $ ksa yeme ini yiyin:eye kadar bekle.$eme ini yiyi! sana s /ray kaldrman s1yledi i 9aman hemen kaldr. 7 /rada bireylerkal!, senin yemeni emretti i 9aman, i&tir9 etmeden ye. Bakasna verme.

9tn mekrinden 0 k sakn ve k rk. Nnk ba9an nlarn, talebelerine mekirlerivardr. nunla beraber ldu unda !ek dikkatli l. E er senden 9ta kar edebeuymayan bir huss meydana geli!, nun bundan haberi ldu u hlde, sana msamahag1sterdi ini, seni :e9alandrmad n g1rrsen, bil ki bu nun sana mekridir. 9t,bulundu u yerden 0k! gitmek istedi i 9aman na nereye gidiy rsunS deme. na, ilerihussunda sana g1rn s rmadan, g1r beyn etme. ?ayet seninle istire ederse,

na g1re muv/k lann, sana g1re de muva/k ldu unu s1yle. Haddi9atnda nunseninle meveret etmesi, senin g1rne muhta0 ldu undan de il, sana lansevgisindendir.

B1yle bir 9t arad n mddet i0erisinde, unlara dikkat etF 2lk ya!a:a n ey"t1vbe etmek, 9d n kimseleri r9 etmek, 9erinde hakk bulunanlara haklarn gerivermek, gnah ve isyan i0erisinde ge0en 1mrn i0in a lamak, ilim ile megul lmaktr.#bdestsi9 lma. #bdestini artlarna uygun al. #bdestin b 9ulun:a, hemen abdestini al.#bdest ald n 9aman iki rek&at nama9 kl. 4ematle be vakit nama9a ve evinde na/ilenama9a devam et.

#bdesti en g9el ve artlarna uygun larak al. Her hareket ve iine Besmele ilebalad n gibi, abdest almaya da Besmele ile bala. Ellerini, dnyy terk etme niyeti ileyka. # 9na gelin:e, a 9 ykarken kunan dualar ku.


124/297

hlinden syrlm bir va9iyette burnuna su al. $9n hay ederek yka. Ellerini,dirseklere kadar tevekkl hli 9ere yka. Ban, kendini al0altarak, muhta0 kabul edenkimsenin tavr ile mesh et. Kulaklarn, en g9el ve d ru s19leri dinlemek i0in mesh et.#ya n da mhede t !ra na basmak i0in yka. 7 nra #llah telya hamd3 senadabulun. eslullaha )sallallahu aleyhi ve sellem+ salt3 selm ku. 7 nra, nama9 klarken,#llah telnn hu9runda durur gibi dur. $9n ile K&be3i mua99amaya d1nd n gibi,kalbin ile de #llah telya d1n. Kul ldu unu, abbine ibdet etti ini dnerek,hrmetle tekbr al. k&dan kalkn:a, se:dede ve di er btn hareketlerinde, #llahtelnn kudreti ile yaad n dn. 7elm verin:eye kadar ve selm verdikten s nra, budn:e 9ere kal. Evine girdi in 9aman da iki rek&at nama9 kl.

#:kmadk:a yeme. $eme i d ymadan brak. 8a9la su i0me. $eme i ihtiy:n kadarye. $emek yerken, l kmay ne byk ne de k0k alma. rta dere:ede al. @ kmaya 9na k r iken, Besmele3i er/eyi ku. @ kmay iyi:e 0i ne, s nra yut. $emekten s nra#llah telya hamd3 senada bulun.J

Muhyiddn3i #rab )rahmetullahi aleyh+, G?e:eret3l3KevnJ isimli rislesindebuyuruy r kiF 2bn3i #bbs&dan )rahmetullahi aleyh+ nakledilen hads3i er/i, Mu&9 bin4ebel 1yle rivyet ettiF GBirgn eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ ilebirlikte, Ensrdan birinin evinde t !lanmtk. 4emat hlinde tururken ka! vurularak"

GEy ev sahibiI 20eridekilerI 20eri girmem i0in bana i9in verir misini9S Benim si9den birdile im ve g1rle:ek bir iim varJ dedi. Bunun 9erine herkes, eslullahn )sallallahualeyhi ve sellem+ mbrek y9ne bakmaya balad. eslullah e/endimi9 )sallallahualeyhi ve sellem+ duruma vk/ ldu ve buyurdu kiF Bu seslenen kimdir, bilirmisiniz/ Bi9 he! birden" G#llah telnn esl daha iyi bilirJ dedik. Bunun 9erine>eygamber e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+" 1, la'in 6blis'tir Allah'n la'netionun zerine olsun buyurdu. Bunun 9erine hemen H9. Pmer, G$ eslallahI 29inverini9 nu 1ldreyimJ dedi. >eygamber e/endimi9, bu i9ni vermeyi! buyurdular ki" >ur,y *mer+ Bilmiyor musun ki, ona belli bir zamana kadar mhlet &erilmitir,$ldrmeyi brak 7 nra 1yle buyurduF a%y ona a2n gelsin 1 buraya gelmeki2in izin almtr >iye-eklerini anlamaya 2alnz !ize anlata-aklarn iyidinleyiniz+

Ka!y na a0tlar. 20eri ihtiyr bir kimse girdi. ;19 a idi. K1se lan 0enesinde,alt veya yedi kadar kl sallany rdu. #t kl gibiydi. ;19leri yukar d ru a0lmt.6udaklar, bir manda duda na ben9iy rdu. 7 nra 1yle selm verdiF G7elm sana $MuhammedI 7elm si9e ey :emat3 mslimnIJ nun bu selmna eslullah e/endimi9)sallallahu aleyhi ve sellem+ 1yle mukbele buyurdularF !elm Allah'ndr y la'in+Bir i i2in geldiini duydum Ledir o i/ ?eytan 1yle anlattF GBenim buraya geliim,kendi ar9umla de ildir. Me:br kald m i0in geldim.J

eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem ); Ledir o me-b)riyet/ diyes rdular. ?eytan" G299et sahibi lan #llah&n katndan bana bir melek geli! dedi kiF G#llahtel sana emrediy r. 5ell bir hlde, tev9u ile habbim Muhammedin hu9runagide:eksin. =dem ullarn nasl aldatt n, &na bir bir anlata:aksn. 7 nra , sana nes rarsa, d rusunu s1yleye:eksin. 71ylediklerine bir yalan katarak d ruyu s1yleme9sen,seni kl ederim. 9gr savunur. 6manlarnn 1nnde seni rsv ederimJ buyurdu. G$MuhammedI 2te sana bunun i0in geldim, istedi ini bana s r. ?ayet bana s rduklarnad ru :eva! verme9sem, dmanlarm benimle e lene:ek. Muhakkak lan udur ki,dmanlarmn e len:esi lmaktan bana daha a r ve 9 r gelen birey y kturJ dedi.

Bundan s nra eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ buyurdu kiF?adem ki s$zlerinde doru ola-aksn, o halde bana anlat 4alk arasnda en 2ok

se&mediin kimdir/ 2blis la&ininin :evb bira9 ge:ikti. 5ira eslullahn ahs ile alkalidi. Bu k numalar he!imi9 merakla ve sabrla dinliy rduk. Nnk bu k numa, mmet3iMuhammedin gele:e i ile alkal idi. Belki de b1yle bir hdiseye bir daha rastlyamaya:ak,dmanm9n tavrn tesbitte g0lk 0eke:ektik. >eygamber e/endimi9 )sallallahu aleyhive sellem+ s rusunu tekrarladlarF ?adem ki yalan s$ylemeye-eksin, o hlde banaanlat 0n 2ok se&mediin kimdir/ ?eytan, G7ensin $ MuhammedI #llah&nyarattklar arasnda senden daha 0 k sevmedi im kimse y ktur. 7 nra, senin gibi kim

labilir kiSJ diye :eva! verdi. eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ tekrars rdularF Benden sonra en 2ok kimlere buz edi% se&mezsin/ ?eytan" G#llah&n


125/297

emir ve yasaklarna uyan, haramlardan ka0nan, varl n #llah y luna veren bir gen:ebu 9 edi!, nu sevmemJ dedi. Bundan s nraki k numalar s ru3:eva! eklinde 1yledevam ettiF >eygamberimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ buyurdu kiF !onra kimi

se&mezsin/ G6in3i 2slama hi9mette sabrl lu!, !heli ilerden saknan limiJ!onra G2htiy:n hi0 kimseye s1ylemiyen ve hlinden ikyet etmiyen sabrl /akiri.J;eki, bu .akirin sabrl olduunu nereden bilirsin/ GEy MuhammedI 2htiy:nkendi gibi birisine a0ma9I Her kim ihtiy:n kendi gibi birine 0 gn st ste anlatrsa,#llah nu sabredenlerden sayma9. 7abreden kimse b1yle lma9. 6 laysyla nun sabrn,hlinden, tavrndan ve ikyet etmeyiinden anlarm.J !onra kim/ G?kreden 9engin.J ;eki o zenginin kreden olduunu nasl anlarsn/ G#ld n hell y ldanka9any r ve hayrl lan yere har:ediy rsa, bilirim ki kreden bir 9engindir.J>eygamber e/endimi9 mev9u de itirerek buyurdu kiF ;eki mmetim namazakalkn-a senin hlin ni-e olur/ G$ MuhammedI Beni bir stma tutar, titrerim.JLeden b$yle oluyorsun ey la'in/ GNnk, bir kul #llah i0in se:de ederse, bir dere:eykselir.J ;eki ya oru2 tuttuklar zaman nasl olursun/ G nlar i/tar edin:eye kadarba lanrm.J Ya ha- ya%tklar zaman nasl olursun/ G 9aman 0ldrrm.JYa

ur'n8 ker#m okuduklar zaman nasl olursun/ G 9aman da t!k atete eriyen birkurun gibi eririm.J Ya sadaka &erdikleri zaman hlin nasl olur/ G2te 9aman

hlim !ek yaman lur. 7anki sadaka veren, testereyi eline al! beni ikiye b1ler.J eslullahe/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ Leden b$yle testere ile ikiye bi2ilirsin y0b ?rre/ diye sebebini s rdular. Bunun 9erine eytan, G#nlataym. Nnk sadakadad1rt g9ellik vardr. BunlarF *. #llah sadaka verenin malna bereket ihsn eder. -. sadaka, vereni, insanlara sevdirir. C. #llah tel, nun verdi i sadakay 4ehennemlearasnda bir !erde ya!ar. . #llah tel, bely, sknty ve gnahlar ndan de/ eder.J

>eygamber e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ Eshb3 Kirm hakknda da ba9s rular s rduF 0b) Bekr i2in ne dersin/ ?eytan dedi kiF G , bana :hiliyet devrindedah itaat etmedi. 2slma girdikten s nra bana nasl itaat ederSJ ;eki ya *mer bin4attb i2in ne dersin/ 2blis dedi kiF G#llah&a yemin ederim ki, nu her g1rd myerden ka0tm.J ;eki, 1sman bin A..n i2in ne dersin/ 2blis dedi kiF G ndan 0 kutanrm. #llah telnn melekleri ndan nasl utanrlarsa, ben de 1yle utanrm.J ;eki,

Ali bin 0b# "alib i2in ne dersin/ G nun elinden bir kurtulabilsem, benim yakambrak! kendi bama bir kalabilsem. 8akat beni hi0 brakma9.J Bundan s nra eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ buyurdu kiF

3mmetime saadet ihsn eden, seni de t belli bir zamana kadar ak# klan Allah'a hamdolsun Bu s19leri iiten la&in eytan 1yle dediF GHeyhatI Qmmetininsaadeti neredeS Ben, belli vakte kadar diri kaldk0a, sen mmetin i0in kendini naslrahat hissedersin. Ben, nlarn damarlarna girerim. Etlerine karrm. #ma nlar, benimbu hlimi g1reme9 ve bileme9ler. Beni yaratan ve kymet k !un:aya kadar bana hayatveren #llah&a yemin ederim ki, nlarn he!sini a9drrm. 4hillerini ve limlerini,mmlerini ve kumularn, /:irlerini ve bidlerini, hsl bunlarn hi0biri elimdenkurtulama9. #n:ak #llah&n ihlsl lan hlis kullarn a9dramam.J >eygamberimi9)sallallahu aleyhi ve sellem+ buyurdu kiF !ana g$re ihls sahibi olan muhlis kullarkimlerdir/ 2blis dedi kiF G$ MuhammedI Bir kimse !arasnn, malnn ve mlknnsevgisini kalbine k ymusa, ihls sahibi de ildir. >ara ve mal sevgisini kalbinek ymamsa, 1vlmekten ve medhedilmekten h lanmy rsa, bilirim ki ihls sahibidir.Hemen nu brak! ka0arm. Bir kimse, mal ve 1vlmeyi sevdi i, kalbi de dnyar9ularna ba l kald mddet0e, bana en0 k itaat edenler arasna girmitir. Bildi ini9gibi mal sevgisi, byk gnahlarn en by dr. #yr:a ba lma sevgisi de bykgnahlarn arasndadr.

$ MuhammedI Bilme9 misin ki, benim yetmibin 0 :u um var. Bunlarn herbirininva9/esi bakadr. #yr:a herbirine yetmibin eytan yardm:dr. Bunlarn bir ksmn,limlerin y ldan 0kmas i0in va9/elendirdim. Bir ksmn gen0lere y lladm. Ba9larnihtiyr kadnlara musallat ettim. ;en0lerle aram9da hi0bir anlama9lk y ktur. nlarla 0 kiyi ge0iniri9. N :uklar ise bi9imkilerle istedikleri gibi ynarlar. N :uklarmn bir ksmnbidlerin, bir ksmn da 9hidlerin !eine g1nderdim. nlar, bunlarn yanna girer, hldenhle s karlar. Bir te!eden di erine d latr! dururlar. hle gelirler ki, sebeblerdenherhangi birine s1vmeye balarlar. 2te b1yle:e nlar ihlss9 hle getiririm. #rtk


126/297

ya!tklar ibdeti ihlss9 ya!arlar da /arknda bile lma9lar. Bilme9misin y MuhammedShib Bersisa, #llah&a tam yetmi yl ihls ile ibdet etti. na 1yle ihsnlarda bulunuldu

ki, her dua etti i hasta, nun duas bereketiyle i/ buluy rdu. nun !eine takldm, hi0brakmadm. 5in etti, katil ldu. 7 nunda da k/re giri! k/ir ldu.J

2blis, bundan s nra k1t huylar 9erinde durarak, bunlarn herbirinden nasl isti/deetti ini anlatt.

G$ MuhammedI Bilirsin ki, yalan bendendir ve ilk yalan s1yleyen de benim. Kimyalan s1ylerse, benim d stumdur. Kim yalan yere yemin ederse, da benim sevgilimdir.=dem&e ve Havva&ya yalan yere #llah adna yemin ettim, dedim kiF GMuhakkak, ben si9enasihat ediy rum.J Bunu ya!arm, 0nk yalan yere yemin g1nlmn e len:esidir.

;ybet ve k u:uluk, benim meyvelerim ve enli imdir.$ MuhammedI ?imdi de nama9n klmay! da tehir edenleri anlataym. , her ne

9aman nama9a kalkmak isterse tutar, na vesvese veririm. 6erim ki, hen9 vakit var. 7enise megulsn. ?imdilik iine bak, s nra klarsn. B1yle:e , vakti 0ktktan s nra nama9nklar. Bu sebe!ten, nun kld nama9 y9ne atlr. ?ayet kimse beni ma lu! ederse,

na insan eytanlarndan birini g1nderirim. B1yle:e nu vaktinde nama9 klmaktanalk yarm. , bunda da beni ma lu! ederse, bu de/a nun hesabn nama9da g1rmeyebakarm. nama9da iken, G7a a bak, s la bakJ derim. da bakar. Bakn:a, nun y9n

kar, alnndan 1!erim. 7 nra na" G7en yarama9 bir i ya!tnJ diyerek hu9runub 9arm. ?ayet yine na ma lu! lursam, tek bana nama9 kld 9aman yannagiderim. e 0abuk 0abuk klmasn emrederim. da, nama9n 0abuk klmaya balar.


127/297

>eygamber e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ baka bir mev9da tekrarbuyurdular kiF 0y 6blis+ (abbinden neler taleb ettin/ G n ey taleb ettimF *.#llah&tan, beni insanlarn malna ve evldna rtak etmesini istedim. Kabul etti. HerBesmelesi9 kesilen hayvan etinden, /ai9 ve haram karan yemekten de yerim.?eytandan, #llah&a s nlmayan maln da rta ym. Hanm ile :ins yaknlk nnda,eytandan #llah&a s nmayan kimse ile beraber lurum. Bu yaknlktan meydana gelen0 :uk, bi9e itaat eder, s19m9 dinler. Her kim hayvana binerken hell lan yere gitmeyide il de, aksini isteyerek binerse, ben de nunla beraber binerim. $ l ve binek arkada

lurum. -. #llah teldan bir ev vermesini istedim. Bana hamamlar ev larak verdi. C.Bir mes:id vermesini istedim. >a9ar yerlerini bana mes:id larak verdi. . kuya:a m birkita! istedim. Bana )msteh:en+ iirleri kuma kitab larak verdi. '. Benim i0in bir e9anvermesini istedim. Nalg letlerini verdi. (. Bir yatak arkada istedim. 7arh lar verdi. L.Bana yardm:lar vermesini istedim. Kaderiye b 9uk /rkasna mens! lanlar verdi. .Bana kardeler vermesini istedim. Mallarn b yere isr/ edenleri ve !arasn gnah lanyerlere har:ayanlar verdi. Bu durum, Kur&n3 kermde 2sr sresinin yirmiyedin:i yet3ikermesinde melen 1yle anlatlmaktadrF nk isr. ya%anlar, eytanlarnkardeleridir Keytan ise, (abbine kar 2ok nank$r bulunuyor Bir ara sevgili>eygamberimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+" 0er s$ylediklerini Allah telnn

kitabndaki yetlerle isbt etmeseydin seni tasdik etmezdim buyurdular. . G$MuhammedI #llah&tan, =dem ullar beni g1rmesin, /akat ben nlar g1reyim istedim. Budile imi de kabul etti. *A. =dem ullarnn damarlarn bana y l ya!masn istedim. Bu da

ldu. B1yle:e ben, nlar arasnda ak! giderim. 2stedi im gibi ge9erim. Btn buisteklerimin he!sinin bana ihsn edildi i bildirildi. 2te ben bu hllerimle i/tihar ederim.?unu da s1yleyeyim ki, benimle beraber lanlar, seninle beraber lanlardan daha 0 ktur.Bu ekilde, kymete kadar =dem ullarnn 0 u benimle beraberdirler.

Benim bir lum vardr ki, ismi #teme&dir. Bir kimse yats nama9n klmadanuyursa, nun kula na gidi! bevleder. E er insanlar b1yle ldu unu bilselerdi, imkn y knama9n klmadan uyuma9lard. Benim bir lum daha vardr ki, nun ad daMteka9i&dir. Bunun da va9/esi, ya!lan gi9li amelleri yayma a 0almaktr. Bir kimse gi9libir tat ilerse, Mteka9i nu drter. Dihyet gi9li amelin yaylmasna ve a0 a

0karlmasna muva//ak lur. B1yle:e, #llah tel amel sahibinin y9 sevbndand ksand ku9unu imha eder, biri kalr. Nnk bir kulun ya!t gi9li bir amel i0in y9 sevbverilir. Benim Khayl isminde bir lum daha vardr. Bunun da va9/esi, insanlarng19lerine srme 0ekmektir. Bilhassa limlerin me:lislerinde ve hutbe kurken bu srmeg19lere 0ekildi mi, uyuklamaya balarlar. K nuan limin s19lerini iitme9 ve hi0 sevbalamam lurlar.J

2blis s19ne 1yle devam ettiF GHangi kadn lursa lsun, nun ku:a na bir eytanturur. Kadn kalkt 9aman da, turdu u yere bir eytan turur. Kadn, bakanlara g9el

g1sterir. 7 nra kadna ba9 emirler verir. Mesel" elini, k lunu dar 0kar! g1ster, der. da bu emri yerine getirir, elini k lunu a0ar g1sterir. B1yle:e kadnn hay !erdesinitrnaklar ile yrtar.J

2blis, bundan s nra >eygamberimi9e )sallallahu aleyhi ve sellem+ kendi durumunuanlatmaya balad. G$ MuhammedI Bir kimseyi ben kendi elimle dallete srkleyemem.Ben an:ak, vesvese veririm ve eyi g9el g1steririm. He!si kadar. E er dalletesrklemek elimde lsayd, yery9nde G#llah&tan baka ilh y ktur. Muhammed, #llah&n

esldrJ diyen herkesi, ru0 tutan ve nama9 klan dah hi0 brakma9, he!sini dalletedrrdm. Dasl ki, senin elinde hidyet :insinden birey y ksa, benim de kimseyid ru y ldan 0kara:a ma dir birey y ktur. 7en, an:ak #llah&n eslsn ve teblietmeye memursun. E er hidyet elinde lsayd, yery9nde bir tek k/ir brakma9dn.7en, #llah&n yaratt insanlar 9erine bir h::etsin. Ben de, kendisi i0in e9elde akya9lan kimselere bir sebebim. 7ad lanlar t ana karnnda iken sa&ddir. ?ak lan da,ana karnnda iken akdir. 7e&det ehlinden ya!an da, ekavet ehlinden ya!an da#llah&tr.J Bunun 9erine eslullah e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+F 0y 0b?rre+ A-aba senin bir t$&be etmen &e Allah telya d$nmen mmkn deilmi/ =ennet'e girmene ke.il olurum !$z &eririm buyurdu. Bunun 9erine eytan"

G$ MuhammedI 2, verilen hkme g1re ldu. Kymete kadar takdr edilen iler la:aktr.7eni >eygamberlerin e/endisi klan, 4ennet ehlinin hatbi eyleyen ve seni halk i0inden


128/297

se0en ve nlarn arasnda g19de ya!an, beni de aklerin e/endisi klan ve 4ehennemehlinin dunu eyleyen #llah tel, btn n ksan s/atlardan mne99ehtir. 7 n s19ms1yly rum ki, bu anlattklarmn he!si de d rudur.J

?eyh3i Ekber,


129/297

?eyh3i Ekber Muhyiddn3i #rab )rahmetullahi aleyh+ :inlerin var ldu una, u yet3ikermeleri dell larak g1steriy rF

*. 5riyat sresinin ellialtn: yetinde melen" 6nsanlar &e -inleri an-ak, benibili%, itaat &e ibdet etmeleri i2in yarattm buyuruluy r.

-. ahmn sresi, yetmid1rdn: yetinde, :inlerin 4ennet&e gire:e i bildiriliy r.C. ahmn sresinin tu9birin:i yetinde" !ekaln buyuruluy r. $a&n GEy

insanlar ve :innlerJ demektir. esl3i sekleyn, m/tyssekaleyn, gavsssekaleyn )ya&ninsanlarn ve :inlerin >eygamberi, m/tsi, velsi+ gibi isimler de :inlerin varl ng1stermektedir.

Kita!l k/irlerin he!si, atee ta!anlar, !uta ta!anlar, budistler, mrikler ve $unan/eyles /larnn 0 u ve tasavvu/ bykleri :inlerin var ldu una inany r. Kur&n3 kermde9ikredilen, 7leymn aleyhisselmn vak&as da, :inlerin varl n g1stermektedir.

Muhyiddn3i #rab ha9retleri, GMsmereJ adndaki kitabnda diy r kiF GEshb3Kirmdan Eb Hreyre )rahmetullahi aleyh+ ha9retlerinin haber verdi i hads3i er/te"Bir zaman gelir ki, mslmanlar birbirlerinden ayrlr, %ar2alanrlar Ker#'atibrak%, kendi dn-elerine, g$rlerine uyarlar ur'n8 ker#mi mizmarlardan,ya'n# 2alglardan ark gibi okurlar Allah i2in deil, key. i2in okurlar B$yleokuyanlara &e dinleyenlere, hi2 se&b &erilmez Allah tel bunlara la'net eder

Azb &erir buyuruldu.Muhyiddn3i #rab" G2slmiyetin emirlerinden bir emri ya!mayann ma&ri/eti sahihde ildirJ buyurdu.

Muhyiddn3i #rab" G=ri/in niyeti, maksad lma9J buyuruy r. 2slm limleri bu:mleyi 1yle a0klamaktadrlarF G#llah tely tanyan kimse, beldan kurtulmak i0inbireye bavurma9 demektir. Nnk, derd ve bellarn sevgiliden geldi ini, &nun dile i

ldu unu bilmektedir. 6 stun g1nderdi i eyden ayrlmak ister mi ve eyin gerigitmesini 19ler miS Evet dua ederek, gitmesini s1yler. 8akat, dua etme e emr lundu ui0in, bu emre uymakdadr. $ ksa, gitmesini hi0 isteme9. &ndan gelen hereyi de sever,he!si kendine tatl gelir. Evet, 0nk sevgilinin dmanl , dmanlar i0indir. 6 stlarnadmanl , g1rntedir. Bu ise merhametini, a:masn bildirmektedir. B1yle dmang1rnmesinin, sevene ni:e /ideleri vardr ki, anlatlmakla bitme9. Bundan baka,

d stlarna dmanlk gibi g1rnen iler ya!mas, bunlara inanmyanlar harb etmekte,nlarn bellarna sebeb lmaktadr.J ?eyh3i Ekber Muhyiddn3i #rab )rahmetullahi aleyh+, hads ilminde shib3i isnd ve

/kh ilminde i:tihd makamnda idi. Buyururdu kiF G>eygamberimi9in )sallallahu aleyhi vesellem ) 4esaba 2ekilmeden e&&el, hesabnz g$rnz emri ile ba9 meyh,hergn ve her ge:e ya!tklar ilerden kendilerini hesaba 0ekiy r. Ben, hesbda nlarge0tim ve ilediklerimle beraber, dndklerimde de hesabm g1ry rum.J

Muhyiddn3i #rab Gkuddise sirruhJ G8tht3l3mekkiyyeJ kitabnda GKa9a, belJbahsinde" GBellardan, tehlikelerden, g:n9 yetti i kadar saknn9. Nnk, takatgetirilemiyen, dayanlamyan eylerden u9aklamak, >eygamberlerin detidirJbuyurmaktadr.

Muhyiddn3i #rab )rahmetullahi aleyh+ yine ayn kitabnda, bir hads3i er/bildiriy r. Bu hads3i er/te, >eygamberimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ Allah tel,yzbin


130/297

GMuhyiddn3i #rab&nin )rahmetullahi aleyh+ krkbin sene 1n:e 1len dedesi, lem3iehdetdeki dedesinin lati/e ve s/atlarndan birinin lem3i misldeki varl idi. K&be3imua99amay lem3i mislde tava/ etmiti. Nnk her ey gibi, K&be&nin de lem3i misldesreti, ben9eri vardr. Bu /akr 0 k dny r aratry rum. =lem3i ehdette, bir=dem&den baka g1remiy rum, lem3i misldeki g1rnlerden gayr bir eybulamy rum. Krkbin sene 1n:e yaad n s1yleyen kimsenin, ben senin dedelerindenbiriyim, demesi de g1steriy r ki, =dem aleyhisselmdan 1n:e bulunan =demler, =demaleyhisselmn lati/elerinin ve s/atlarnn g1rnleridir... =dem aleyhisselmdan bakabir varlk de ildir. Nnk, baka =dem&in ullar, bu =dem aleyhisselmn ullarnndedesi lama9.J

$su/ Debhn, G4miu kermtJnda der kiF 61rt me9hebin lim ve ri/leri,Muhyiddn3i #rab&yi he! medhetmilerdir. 2mm3 ?a&rn GEl3$evkit vel3:evhirJinde

ndan u9un u9un bahsetmekte, ?eyh #bdlgan Dabls ve ri/3i billah 7eyyid Musta/Bekr, nun i0in ayr birer kita! ya9mlardr. #bdlgan Dabls&nin eseri GEr3 edd3l3metn al mntaks3il3ri/ MuhyiddnJ, 7eyyid Musta/ Bekr&nin eseri, GEs37y/3l3hdd/ a&nki ehl3i939endeka vel3ilhdJdr. ?ihbddn 7hreverd, ?eyhlislm 5ekeriyy, 2bn3iHa:er Heytem, H/9 7yt, #li bin Meymn, 4ellddn 6evn, 7eyyid #bdlkdir#yders, 2bn3i Keml >aa, Kms sahibi De:mddn 8r9bd he! nu medh

etmilerdir.smanl devletinin yetitirdi i limlerin en byklerinden lan 2bn3i Keml >aaha9retleri, 2bn3i #rab hakknda s rulan bir sule 1yle :eva! vermitirF GKullarndan slihlimler yaratan, bu limleri >eygamberlerine vris klan #llah telya hamd lsun.6allette lanlara d ru y lu g1stermek i0in g1nderilen Muhammed Musta/&ya, &nunEhl3i beytine ve dnimi9in emirlerini tatbikte gayretli lan Eshbna salt ve selm lsun.Ey insanlar, bilini9 ki" ?eyh3i a&9am ri/lerin kutbu, muvahhidlerin 2mm, Muhammed bin#li ibni #rb et3


131/297

b 9uk biliy rlar. Bir ksm da, na uyarak, btn ilimlerini, ya9larn ldu u gibi aly r.He!sini d ru biliy r ve d ruluklarn isbt etmeye kalky r. Bu iki ksm da yanly r,adletten ayrly r. Bir ksm haddi ay r. Birisi de bsbtn mahrm kaly r. Evliynnbyklerinden lan Muhyiddn3i #rab, ke/lerindeki hatsndan d lay bsbtn red

lunabilir miS 8akat, Ehl3i snnetin d ru bilgilerine uymayan, hatal bilgilerine uyulur muve hereyi de kabul lunur muS Burada d ru y l, :enb3 Hakkn bi9e ihsn etti i, ikitara/a sa!mayan rta y ldur. ahdet3i v:d bilgisinde, 7 /iyyenin 0 unun Muhyiddn3i#rab ile beraber ldu u meydandadr. Kendisi burada da huss bir y l tutmu ise de,s19n essnda rtakdrlar. Bu bilgileri de, g1rnte, Ehl3i snnet i&tikdna uymuy r isede, uydurulmas k laydr ve ikisini birletirmek mmkndr. Bu /akr, :enb3 Hakknyardm ile stadmn )Muhammed Bak Billah ha9retlerinin+ G ubiyyt&n a0klarken, bubilgileri, Ehl3i snnet i&tikd ile birletirdim. #radaki /arkn yaln9 s19de ve kelimelerde

ldu unu g1stererek, her iki tara/n !he ettikleri yerleri, 1yle bir aydnlattk ki,kuyanlarn hi0 !hesi kalma9. ;1rn:e anlalr.J

2mm3 7yt, Geygamber e/endimi9i )sallallahu aleyhi ve sellem+ g1rd. >eygamber e/endimi9elinde bir kita! tutarak" GBu 8ss3l3hikem kitabdr. Bunu al ve insanlarn /aydalanmasi0in muhteviyatn a0klaJ buyurdu. Muhyiddn3i #rab de 7evgili >eygamberimi9in bu

ma&nev iretine uyarak, >eygamber e/endimi9den ald emir ve ilham ile kitabn ihtivetti i husslar ne eksik, ne de /a9la larak ya9d. Bu kita!ta ksa bir balang0 vardr. eismi bildirilen her >eygambere GaleyhimsselmJ bir hikmet verildi i bildirilmitir. N kkymetli bir kita!tr. 7 nra gelen limler, bu kitabn krktan /a9la erhini ya!mlardr.

Muhyiddn3i #rab ha9retleri, evliy3i ri/inin en byklerinden ldu u gibi, 9hirlimlerin de byk immlarndandr. 7ultan Melik Mu9a//er Behddn ;9&ye i:9et)di!l ma+ verdi i, G4miu KermtJ isimli kita!ta bildirilmektedir. $ine ayn kita!ta,stdlarnn isimleri u9un u9un ya9ldr. Bu kita!ta, ya9m ldu u eserlerdenikiy9 tu9d1rt tanesinin ismi bildirilmekte, he!si bu i:9ette ya9lm bulunmaktadr.Eserlerinden ba9lar unlardrF G8tht3 MekkiyyeJ -A :ild, GEt3


132/297

3) u*cem-l-mellif+ ; cild-11, sh. 44) >is -l-m+z ; cild-$, sh. 311$) "ezert-z-zehe#; cild-$, sh. 196) m s-ul-!*lm; cild-$, sh. 4, 233() evt-l-vefeyt; cild-3, sh. 43$ %) eyl-i D!vd!tey ; sh. 1(9) =miu kermt-il-evliy; cild-1, sh. 11%1 ) +z -l-i*tidl; cild-1, sh. 6$911) 7efeht-l- s; sh. 62112) T!#!kt-l-k#r; cild-1, sh. 1%%13) T!#!kt-l-mfessir+ ; cild-2, sh. 2 214) /t-Tefs+r-vel-mfessir+ cild-2, sh. 4 ( 1$) T!m Elmihl 5e*det-i /#ediyye; sh. (6, %1, 9 , 64 , 6$9, 66(, 6( , 9$6, 1 4( 16) Ndeci ekt #l!r; ekt # 7 A 1 , 131, 2 , 22 , 234

!U N%DDN- FE7T:Hindistan&da yetien evliynn byklerinden. 2smi, Hasen bin ;ysddn Hseyn

el3Hseyn&dir. Mu&nddn lakab lu!, bu isimle tannmtr. 'C* )m. **C(+ senesinde

d du. (C )m. *-C(+ senesinde E:mr&de ve/t etti. Kabri radadr. 7 yu >eygambere/endimi9e ulamakta lu!, seyyiddir. Babas ;ysddn Hasen, aslen 7en:eristanl, slihve s n dere:e mttek )haramlardan saknan+ bir 9t idi.

Mu&nddn3i Net, H rasan&da byy! yetimitir. nbir yanda iken babas ve/tetti. Babasnn ve/tndan s nra kalan miras 0 karde arasnda taksim edilmiti. Butaksimde, Mu&nddn3i Net ha9retlerine babasndan miras larak bir ba dmt. Buba yla megul luy rdu. Birgn ba nda bulundu u srada, 2brhim Kand9 adnda birme:9ub evliy yanndan ge0erken, aya a kalk! na hrmet g1sterdi ve elini 1!t. 7 nraba na davet edi!, bir a a:n g1lgesine turttu. Bir taba a 9m d lduru!, ikram etti.8akat 9t 9me ra bet etmeyi!, k ynundan bir !ar0a kuru ekmek 0kard. Buekmekten dii ile bira9 k !ar!, Mu&nddn3i Net&nin a 9na k ydu. da yedi. Bu kuruekmek !ar0asn yer yeme9, kalbinde birdenbire bir nr te:ell etti. 6nyya lan btn

ba llklarndan tamamen s udu. Kalbinde byk bir 9evk ve muhabbet3i ilh hsl ldu.Bu hlinden s nra, babasndan kalan ba ve di er mallar /akirlere sadaka larak verdi.2lim 1 renmek i0in seyahatlere 0kt. Pn:e H rasan&a gidi! rada Kur&n3 kermie9berledi. #kl ilimleri 1 rendi. Buradan 7emerkand&a ge0ti. Burada /a9la kalmay!, Rrak&agitmek 9ere y la 0kt. $ lu Hrn kasabasndan ge0erken 9amannn en mehr evliys

lan sman Hrn ha9retlerini tanmakla ere/lendi ve na talebe ldu.H :as sman Hrn&nin s hbetine kavuun:a, ndan 0 k alka g1rd. Birgn na"

GMu&nddn, abdestini ta9eleJ buyurdu. da, ta9eledi. 7 nra" GKbleye kar tur, Bekrasresini kuJ buyurdu, kudu. 7 nra" G$irmi de/a salevt kuJ buyurdu. da kudu.7 nra" G$9n semya kaldr!, Mu&nddn3i Net ha9retlerini elinden tuttu ve buyurdukiF GMu&nddnI 7eni #llah telnn r9sna kavuturdum ve makbllerden eyledim.J7 nra bana sark sar!, hrka giydirdi ve buyurdu kiF GBir ge:e bir gn m:hede ya! ve2hls sresini bin de/a ku.J Mu&nddn3i Net h :asnn bu emrini de yerine getiri!,tekrar hu9runa geldi. Hu9runa gelin:e h :as" GMu&nddnI Ban yukar kaldr bak.Jbuyurdu. da kaldr! bakt. GDe g1ry rsunSJ buyurdu. G$edi kat semy ve #r&g1ry rumJ dedi. eygamberimi9 7erver3i kinatn


133/297

mbrek kabr3i er/ini 9iyrete gittiler. >eygamberimi9in )sallallahu aleyhi ve sellem+kabrinin bana vardklarnda, h :as" GMu&nddn, selm verJ buyurdu. da selm verdi.Kabirden" G e aleykesselm ey eyhlerin kutbuJ diye ses geli!, selmna :eva! verildi.5iyretten s nra Ba dad&a d1ndler.

7eneler:e h :as sman Hrn&nin derslerine ve s hbetlerine devam edi!,tasavvu/da ykseldi ve bu h :asnn hal/esi ldu. Bundan s nra elliiki yanda ikenseyahatlere 0kt. Ba dad&a gitmek 9ere y la 0kt. $ l:ulu u srasnda, 7en:erkasabasnda byk lim De:mddn Kbrev ile tan!, nunla birlikte Ba dad&a gitti. Birmddet rada kal!, Hemedan&a ge0ti. Hemedan&da Mrid3i kmil $su/ Hemedn&yitanyarak s hbetlerinde bulundu ve ndan 0 k isti/de edi!, /ey9 ald. Buradan da Hirat&ave Belh&e giden Mu&nddn Net, ilimde ve tasavvu/ta 0 k ykseli!, !ek0 k talebeyetitirdi.

$etitirdi i talebeleriF Kutbddn Bahtiyar Kk el3U, kendi lu H:e 8aridddn,Hamdddn, Dgri 7/, ?eyh e:ihddn 7a&d bin 5eyd, H:e Burhneddn, k9 BibiH/9a3i 4eml, ?eyh Muhammed eygamberimi9in )sallallahu aleyhi vesellem+ verdi i nar al!, emredildi i gibi bakt, ark ve garb tamamen g1rd. ;ide:e iE:mr ehrini ve da larn da g1r! dikkatle bakt. Bundan s nra >eygamberimi9i)sallallahu aleyhi ve sellem+ g1remedi. 8tiha kuyu!, dua etti ve yardm dileyi!, avda3imutahharadan )>eygamberimi9in trbesinden+ ayrld.

Mu&nddn3i Net ha9retleri bu hdise 9erine, kendisine Hindistan&da 2slmiyetehi9met etme va9/esinin verildi ini anlay!, >eygamberimi9in )sallallahu aleyhi ve sellem+emrine uyarak derhal Hindistan&n y lunu tuttu. Mu&nddn3i Net ha9retlerini


134/297

sevenlerden krk kii de nunla birlikte y la 0ktlar. Bir mddet y l:uluktan s nraHindistan&a ulatlar. E:mr&e d ru yaklatklarnda, b1lgenin :esi )>rensi+, Mu&nddn3iNet ha9retlerinin E:mr&e gelmekte ldu unu 1 rendi. Bunun 9erine emirler ya9!, hertara/a g1nderdi. M&nddn3i Net&yi )rahmetullahi aleyh+ ta&r/ ederek, u ky/ette ve uekilde bir kimse E:mr&e d ru gelmektedir. nu g1rd n9 yerde derhl 1ldrnemrini verdi.

Mu&nddn3i Net ha9retleri ise, yannda krk kii ile birlikte a0k0a y la devam etti.;eldiklerini duyan ve 1ldrmek 9ere E:mr a:esinden emir alanlar, Mu&nddn3i Net&yiy lda g1rdkleri hlde, hi0biri kendinde nun yanna yaklamak :esret ve g:nbulamad. B1yle:e Mu&nddn3i Net y la devam edi!, E:mr ehrine girdi. $anndaki krkkii ile birlikte, ehir kenarnda bir a a:n altna turu!, istirahat etti. turduklar bu yer,ad Mihra:e lan, E:mr :esi&nin develerinin yatt bir meydan idi. nlar rada birmddet turduktan s nra, bir kervan: )deve:i+ geldi. Kalabalk bir :ematin turdu unug1rd. Ey /akirler, bu turdu unu9 yer si9in de ildir. Burada Mihr:e&nin )E:mr >rensi&nin+develeri yatar dedi. rada bulunanlar hi0bir karlk vermediler. Bunun 9erine adamiddetle yanlarna yaklat. Mu&nddn3i Net ha9retleri adamn bu davran karsndaaya a kalkt ve GBi9 buradan gidiy ru9, /akat si9in develerini9 buradan kalkama9larJ dedi.7 nra radan, g9el bir havu9un bana gidi! turdular. Buras, Mu&nddn3i Net

ha9retlerinin 0 k h una gitti. Burada turarak ibdetle megul lu!, s hbet ediy rlard.nlar burada iken, ilk turduklar yerden kalkmalarn s1yleyen deve bak:s yanlarnageldi. Mu&nddn3i Net&ye dedi kiF G7i9i kaldrd m9 yere akam develer brakld. 7abah

lun:a, kervan: develeri kaldrmak i0in 0 k u rat. 8akat develeri bir trl kaldramad.6eveler asla kalkmy r.J Mu&nddn3i Net&yi )rahmetullahi aleyh+ ilk turdu u yerdenkaldrmalar sebebiyle bu i balarna gelmiti.

Mu&nddn3i Net, ikmet etti i havu9 banda iken, bir ahs na" GEy muhterem9t, bu turdu umu9 yer, Mr 7eyyid Hseyn&in )rahmetullahi aleyh+ makamdr.5amannda bu diyar nun emrinde idiJ dedi. Mu&nddn3i Net bunu 1 renin:e" G#llahtelya hamd lsun ki, kardeimin mlknde bulunuy rumJ dedi v e" GE:mr ehrinde!ut!erestlere it !ek0 k !uthne vardr. 2nallah >eygamberimi9 Muhammedaleyhisselmn yardm ile bu !uthneleri yka:a mJ buyurdu.

Mu&nddn3i Net yerleti i yerde turuy rdu. Hi9met0ileri arada bir, bir inek satnal! kesiy rlar ve nu yiy rlard. Bu durum, ine e ta!anlar ve !ut!erestler tara/ndan1 renilin:e, iddetli bir k9gnlk ve dmanlkla kvranmaya baladlar. < !lan!,Mu&nddn3i Net ve talebelerini radan 0karmay kararlatrdlar. Dihyet !ut!erestler,byk bir kalabalk hlinde, ellerinde ta, s !a ve silhlar ldu u hlde 9erlerinesaldrdlar. >ut!erestler yanlarna geldikleri srada, Mu&nddn3i Net nama9 kly rdu. nama9da iken, k :aman bir de irmen tan 9erine yuvarladlar.


135/297

4in ise nlarn bu s19leri karsnda, eline ta, s !a ne ge0erse, al! 9erlerine saldr!vurmaya balad. N unu helak edi!, he!sini da tt. Mu&nddn3i Net, sihirba9 :inink/irlere kar ya!t bu hareketten 0 k memnun lu!, na a/erin sana dedi. 7 nrahi9met0ilerinden birine bir bardak su veri!, :ine vermesini s1yledi. da al! :ine verdi.4in, verilen suyu al! evkle i0ti. 20er i0me9 g1nl temi9leni!, k/r 9ulmetinden kurtulduve hemen Mu&nddn3i Net ha9retlerinin ayaklarna ka!anarak mslman ldu. 7 nra"

GEy mbrek 9t, bu dne girmekle s n dere:e duman )sevin0li, mutlu ldum+J dedi.Mu&nddn3i Net, mslman lan bu :ine" GBundan s nra senin ismini ?d 4in )mutlulan :in+ k ydumJ buyurdu.

Dihyet !ut!erestler !erian lu!, 0resi9 kaldlar. Mihr:eye )!rense+ gidi!, lu!biten hdiselerin he!sini anlattlar. :e" G7akn na kar baka bir hareket ya!mayn9.B1yle kimseler ile baa 0kmak k lay de ildirJ dedi. Bu srada :e&nin develerine bakankimse, nlarn 1n:e develerin kald g1lgeli e turduklarn ve radan nlar kaldr!develeri g1trd n, /akat develeri raya yatrdktan s nra ne ya!tlarsa bir trlkaldramadklarn s1yledi. :e, develerine bakan kimseye dedi kiF G bahsetti inkimseye git yalvar, develerin kalkmad n s1yleJ dedi. da Mu&nddn3i Net&ninhu9runa gidi! durumunu anlatt. ;elen deve bak:sna, Mu&nddn3i Net ha9retleri"

G;it develerin kalkm la:akJ buyurdu. ;idi! bakt nda, ger0ekten develer kalkmlard.

6eve bak:s, bu hdiseyi de gidi! :e&ye anlatt. :e, btn lanlar hayretle ta&kibediy r ve bir tara/tan da endieleniy rdu.E:mr :esi, bu hdiselerden s nra, Mu&nddn3i Net ha9retlerine kar,

beldesinde bulunan ve Hindistan&n en mehr sihirba9 ve tlsm:s lan E:!l adnda bir:kiyi 0kard. 4k E:i!l&n binbey9 sihirba9 talebesi vard. Bunlardan yediy9 bu iteileri seviyede idi. E:i!al bu hussta Hindistan&da bir ben9eri daha lmayan biriydi. :e,4k E:!le s n dere:e gveniy rdu. Bu bakmdan, nu yanna 0a rtt. E:!l ileg1rt. Nnk, E:!l kendine s n dere:e gveniy r ve ne&e ile he! sihirba9l ndanbahsediy rdu. :e nu dinledik0e, d ru s1yly rsun diyerek tasdik ediy r ve na 0 kgveniy rdu. Dihyet :e ve sihirba9 E:!l, btn ehir halkn t !lay!, byk birk9gnlk ve kin ile Mu&nddn3i Net ha9retlerine ve yannda bulunan talebelerine d ruyrdler. 7ihirba9 E:!l, bir :eylan derisi 9erine turu!, havada u0arak talebelerinin ve

kalabal n 1nnde gidiy r, grltleri her tara/a yayly rdu. 7ihirba9 E:!l, Mu&nddn3iNet ha9retlerine d ru giderken, ya!mak istedi i bir sihiri dn! ha9rlanmak istiy r,/akat aklna gelen sihiri anda unutuy rdu. Bir baka sihirini ya!maya ha9rlany r, /akat

nu da unutuy rdu. 6e/alar:a b1yle ldu. Bir trl 9ihnini t !lay!, sihir ya!ma g:nkendinde bulamad.

Hind :klerinin, !ut!erestlerin byk bir kalabalk hlinde 9erlerine gelmektelduklar Mu&nddn3i Net&ye )rahmetullahi aleyh+ haber verildi. Bu haber 9erine, gayet

sakin bir hlde kalk!, tam bir abdest ald. 7 nra etr/larna, yere geni bir dire 0i9di.


136/297

tuttu u bir su barda n veri!" GEy ?d 4in, u barda al, u g9el havu9dan d ldur.6 ldururken #llah telnn isimlerinden GBedhJ ismini s1yle, G$ BedhJ deIJ buyurdu.?d 4in barda al!, havu9un bana gitti. G$ BedhJ diyerek, barda i0i su d luk :aman havu9a daldrd. Bardak d ldu, havu9da hi0 su kalmad. #9 1n:e i0i su ile d lu

lan k :a havu9, ku!kuru kald. ?d 4in, d ldurdu u barda Mu&nddn3i Net&ye)rahmetullahi aleyh+ g1trd. 7ihirba9 E:!l, sihirde mehr talebeleri ve yanlarndabulunan !ut!erest halk bu hdiseyi g1r!, s n dere:e ardlar, hayrette kaldlar.7ihirba9lar, Mu&nddn3i Net ha9retlerinin kermeti karsnda, aknlklarndan neya!a:aklarn bilemediler. D ksan akllar bu ie ermedi.

Bu hdiseyi g1ren sihirba9lar, Mu&nddn3i Net ha9retlerinin yannda, btnu ramalarna ra men bir trl sihir ya!amadlar. Dihyet i hle vard ki, sihirba9lar,

radan u9aklamak sretiyle sihir ya!maya karar verdiler. 7ihir ile da dan y9binler:eylan Mu&nddn3i Net ve talebelerinin 9erine g1nderdiler. $lanlar, nlara d ru hertara/ ka!layarak su gibi ak! yaklatlar. 8akat, Mu&nddn3i Net ha9retlerinin sihirba9largelirken 0i9di i direden i0eri giremediler. $lanlar 0i9ginin kenarnda duru!, sr hlindeher tara/ ka!ladlar. Mu&nddn3i Net ha9retleri talebelerine" GBu ylanlardank rkmayn9.


137/297

Mslman lmakla ve Mu&nddn3i Net ha9retlerine tbi lmakla ere/lenen ?d 4in veE:!l, h :alarna" GE/endim, E:mr ehrinin rtasnda bir yere yerlemeni9i ve b1yle:ebtn halkn si9den isti/de etmesini ar9u ediy ru9J dediler. Bu tekli/leri kabul edildi.Mu&nddn3i Net, talebeleri arasndan Muhammed adnda bir talebesine" G;it, ehrin

rtasnda bi9im i0in mnsib bir yer ha9rla, raya yerlee:e i9J buyurdu. ethr&nn rdusunu ma lu!edi!, :e >ethr&y da esir aldlar. 7ultan ?ihbddn, ( ( )m. *- L+&da 6ehl&desaltanat tahtna turdu. 61rt3be sene kadar Hindistan&da kaldktan s nra H rasan&ad1nd. B1yle:e Mu&nddn3i Net ha9retlerinin himmet ve tasarru/laryla, 2slmiyetHindistan&da her tara/a yayld. >ek0 k insan k/r batakl ndan kurtulu!, mslman

lmakla ere/lendi. Mu&nddn3i Net&nin )rahmetullahi aleyh+ talebeleri ve bunlarn datalebeleri, Hindistan&da asrlar:a 2slama hi9met ettiler.

Menkbelerinden bir ksm da 1yledirFMu&nddn3i Net ha9retlerinin evinde, hergn yemek !iirilir ve ehrin btn

/akirleri geli! yemek yerlerdi. Bu ii bir hi9met0i yrtrd. Hergn, masra/larkarlaya:ak !aray almak i0in Mu&nddn3i Net&nin )rahmetullahi aleyh+ hu9runa geli!,edeble dururdu. Dama9 kld k1ede bir 0ekme:e var idi. 0ekme:eyi 0ekin:e, i0inde0 k0a ha9ne g19krd. Hi9met0iye, l9m ldu u kadar altn radan al buyururdu. da

gn yete:ek kadar alr, yiye:ek alr, yemek !iirir ve /akirlere da trd.Ba dad&da atee ta!anlardan yedi kii, 0 k sk bir riy9et 0ekiy rlard. hle

gelmilerdi ki, alt yada bir l kma ekmek yiy rlard. Bu hllerinden d lay, halkn ekserisinlar stn kimseler 9annediy rlard. Bu yedi me:s birgn Mu&nddn3i Net ha9retleri

ile g1r! k numak i0in yanna geldiler. Hu9runa girdiklerinde, Mu&nddn3i Netha9retlerinin baklar karsnda dehete ka!ldlar. Hu9runda beni9leri s lu!, titremeyebaladlar ve ayaklarna ka!andlar. nlara" GEy dinsi9 kimselerI #llah teldanutanmy r musunu9 da atee ta!y rsunu9SJ nlar" GBi9 ateten k rkuy ru9. Bi9iyakmasn diye na ta!y ru9J dediler. Bunun 9erine buyurdu kiF GEy ahmaklarI E er#llah telya mn edi!, &na kulluk ya!ma9san9, atete yanmaktan hi0kurtulama9sn9.J 6ediler kiF G7i9 #llah&a inany r ve kulluk ya!y rsunu9, e er ate seni


138/297

yakma9sa, bi9 de mn ede:e i9.J G#llah telnn i9ni ile ate Mu&nddn&i yakma9Jbuyurarak, yanlarnda yanmakta lan atei avu0lad. #te, elini yakmad ve birden s1n!s udu. Bu srada" G#tein ne g: vard ki, senin elini yakabilsinJ diye bir ses iitildi. Busesi, rada bulunanlarn he!si iitti. Mu&nddn3i Net ha9retlerinin bykl n veb1yle:e 2slmiyetin hak din ldu unu anlayan ate!erestler, hemen rada mslman

ldular. Bundan s nra Mu&nddn3i Net&ye talebe lu!, s hbetinde bulundular,tasavvu/da yetii! evliy ldular. Mu&nddn3i Net )rahmetullahi aleyh+ kadar /ey9sa0an bir evliy idi ki, y9n g1ren ni:e imans9 kimseler mslman lmaklaere/lenmilerdir. Hatt nun Ba dad&da bulundu u srada, Ba dad&da hi0 gayr3i mslimkalmam, he!si mn etmiti.

Belh ehrinde bulundu u srada, hikmet ilmine sahi!, /akat ma rur, Hakm5iyddn adnda bir kimse vard. Evliynn hllerini ve stnl n kabul etmeyenbiriydi. Birgn Mu&nddn3i Net ha9retleri, bir da ete inde talebeleri ile birlikte turnakuunu k9art! yiye:ekleri srada, Hakm 5iyddn radan ge0iy rdu. Mu&nddn3i Netku kebabndan na bir !ar0a verdi. Hakm 5iyddn eti yer yeme9, kendisini 1yle bir hlka!lad ki, yere d! bayld. Bir mddet 1yle kald. 7 nra kendine geldi. Bu iinMu&nddn3i Net ha9retlerinin tasarru/u ve kermetiyle ldu unu anlay!, yanldn:elerinden va9ge0ti.


139/297

Bu srada, hen9 9aman k0k yata lan 7ultan ?emsddn


140/297

E:mr&de derghnn bulundu u yerde de/nedildi. Kabri 1n:e ker!i0den, daha s nratatan ya!ld. Pn:e H:e Hasen Dakri tara/ndan tamir ettirildi. 6aha s nra ?ihbddnMuhammed ?h 4ihan tara/ndan, trbesi yanna mermerden gayet g9el bir mes:idya!trlmtr. Mu&nddn3i Net ha9retlerinden d1rt asr s nra Hindistan&da yetien veikin:i bin ylnn m:eddidi lan, 2slmiyeti Hindistan&a ve di er beldelere yayan 2mm3

abbn ha9retleri, *ACC )m. *(-C+ senesinde E:mr&e gitti inde, Mu&nddn3i Netha9retlerinin trbesini 9iyret etmi ve 1yle buyurmuturF GH:e ha9retleri merhameteyledi. 2hsnda bulundu. Huss bereketlerinden 9iy/etler verdi. N k k nutuk, esrr)srlar+ a0ld.J

2mm3 abban ha9retleri nun kabrini 9iyret etti i srada, trbesine hi9met edentrbedarlar, kabri 9erindeki 1rty na hediye verdiler. 2mm3 abban ha9retleri dekabul ederek" GH:e ha9retleri, en yakn elbisesini bi9e ihsn etti. Bunu ke/enim lmasi0in saklayalmJ buyurdu. Bir sene s nra ve/t edin:e, 1rty ke/en ya!tlar.

Mu&nddn3i Net ha9retleri buyurdu kiF G7dk talebe, ba l ldu u h :asnn,rehberinin s1yledi i s19leri, nun nasihat ve tavsiyelerini :an kula ile dinler. nuns19nden dar 0kma9. iy9et ve m:hede ya!ar )ne/sin istemedi i eyleri ya!ar,ne/sin istedi i eyleri ya!ma9, ne/sine uyma9+, byk limlerin y luna uyu!, 0alr vegayret g1sterir. Bi9im y lumu9un bykleri, nd1rt eyi usl edinmiler ve ya!mlardr.

Maksada kavumakta bunu 9arur g1rmler ve bunlar ya!anlar maksadakavumulardr. Bu nd1rt makam unlardrF*.


141/297

En3De:m #hmed el3Kavs, kasdesinde 19etle 1yle demektedirF G2nsanlar dnydaherhangi bir skntya dtklerinde, ardklarnda, #llah telnn sevdikleri lan slihkimseleri vesle ederler. #llah teldan nlarn y9 suyu hrmetine yardm isterler.M/erri: ed36emmn ve Eb&l3Ha::: bunlardan lu!, ere/ sahibi stn kimselerdir.Eb&l3Hasen bin es37abbag da bunlardandr. Btn yery9 01l lsa, s nla:ak stn birmakam vardr. da, Muhammed aleyhisselmn makamdr. makam, devaml herkesek/i ve stn bir makamdr.

M/erri: bin Muva//ak herkese yadm ederdi. Bir de/asnda ?eyh Me:dddn ileKhire&ye gitti. nlarn geldi ini haber alan sultan" G?ayet !eindekiler lmasayd. 7i9ikarlardmJ diye haber g1nderdi. 6aha s nra nlar sultnn hu9runa 0ktlar. M/erri:bin Muva//ak, ilk g1rd kimseye deti 9ere eslullahn )sallallahu aleyhi ve sellem+u hads3i er/ini kurduF Birbirinizle mnsebeti kesmeyin7 birbirinize arka2e&irmeyin, dmanlk etmeyin, hasedlemeyin 0y Allah'n kullar karde olun 7ultn g1rn:e" G7en sultansn de il miSJ diye s run:a, sultan da" GEvetJ deyin:e, deti9ere kudu u hads3i er/i na da kuttu. 7kntda lan ba9 kimselere yardm: vemerhametli lmasn tenbih etti.


142/297

?1yle anlatlrF GBirgn M/erri: bin Muva//ak bir yere mis/irli e gitti. rada 1nne,ikram larak !imi tavuk getirdiler. 9aman tavu a" G#llah telnn i9niyle dirilJbuyurdu. #llah telnn i9niyle tavuk derhal :anland ve u0u! gitti.J

M/erri: bin Muva//ak buyurdu kiF Gek0 k hads liminden hads3ier/ dinledi. Eb&l3 akt, Dakb Eb


143/297

talebelerinin s nun:usudur. Mikdd el3Kays, Mekke3i mkerremede Dasr bin Eb8ere:&ten !ek0 k hads3i er/ dinledi.

=limlerin hakknda buyurduklarF 2bn3i 6beysF GHads ilmini 0 k iyi bilirdi. N kibdet ederdi. 2&timd edilir bir 9t idi.J

2bn3i De::r G , byk bir hads limi lu!, bir0 k /a9iletleri kendisinde t !lamtr.N k ibdet eder, tehe::d nama9larn brakma9 ve ama9n3 er/ hri:inde de ru0tutard.J 2bn3i MsdF GMehr ve hads3i er/ e9berlemekte 1nde gelen limlerden idi.J

Eb Mu9a//er es37bt da 1yle demektedirF G ndan Mekke3i mkerremede 0 khads3i er/ dinledim. N k ibdet eder, 0 k tava/ ederdi. 7lih, gvenilir, i&timd edilir bir9ttr. 7ultan Muhsin #hmed bin Dasr 7elhddn bana 1yle dediF Dasr bin MuhammedEb&l38th&dan daha 0 k ibdet eden birisini g1rmedim. ama9n3 er/te, gnd9n 0kere ge:eleyin de 0 de/a umre ya!ard.J

1) eyl-i T!#!kt-:

$) "ezert-z-zehe#; cild-$, sh. %3NECB%DDN- 7R (Ali bin Be +a5):?ihbddn3i 7hreverd ha9retlerinin yetitirdi i evliynn byklerinden,

hal/elerinin en ileri geleni. 2smi, #li bin Berga e3?r9&dir. Babas, itibrl ve 9engin birt::r lu!, ?am&dan ?r9&a giderek, rada evleni! yerlemi idi. Bu 9t, bir ge:eryasnda H9. #li&yi g1rd. Birlikte yemek yediler. 2mm3 #li na" GHak tel sana ne:bve slih bir evld ihsn buyura:aktr. 2smini #li k yIJ buyurdu. Bir mddet s nra, birerkek evld dnyya geldi. 2smini #li, lakabn De:bddn k ydu. Byk bir hassasiyet veihtimm ile yetitirdi. De:bddn #li )rahmetullahi aleyh+ blu 0a na geldi inde, ilimtahsilini tamamlay!, byk bir lim larak yetiti.

2nsanlara, bilhassa ihtiy0 sahi!lerine lan merhametinin 0 klu undan ve /akirleri

0 k sevdi inden, babasnn ald g9el ve kymetli elbiseleri giyme9, evlerinde !ienle99etli yemekleri yeme9di. GBen bunlar giymem ve bu yemekleri yememJ derdi. ;ayetsde elbiseler ve yiye:ekler ile yetinir, g1steriten u9ak dururdu.

Bir ge:e 1yle bir rya g1rd. ?eyh3i Kebr #bdlkhir 7hreverd ha9retlerinintrbesinden nr y9l bir ihtiyr 9t ve nun arkasndan yine nun gibi nr y9l alt 9t0kt. Pndeki 9t, tebessm ederek, De:bddn #li&nin elinden tuttu, arkasnda bulunan9tlardan birine teslim ederek" GBu sana, #llah tel tara/ndan bir emnettirJ dedi.De:bddn #li, bu ryasn babasna anlatt. da, bu ryann ta&birini 2brhim Hylha9retlerinin ya!abile:e ini s1yleyi!, kendisine bir kimse ile haber g1nderdi. B1yle birryann ta&birini kendisine bildirmesini ri:a etti. 2brhim Hyl" GBu rya, De:bddn#li&den bakasnn ryas de ildirJ buyuru! 1yle ta&bir ettiF GPn:e g1rd nurlu ihtiyr9t, 7eyyid #hmed3i Bedev ha9retleridir. 6i er 9tlar ise nun hal/eleridir. De:bddn#li&nin kendisine teslim edildi i 9t ise, hen9 hayattadr ve De:bddn ndan /ey9ala:aktrJ dedi.

De:bddn #li bu ta&bire 0 k sevini!, /ey9 ala:a 9t merak etmeye balad.Babasndan i9in alarak, 9t aramak 9ere Hi:a9&a d ru y la 0kt. $ lda Ba dad&au rad. ?ihbddn3i 7hreverd ha9retlerini tand. Kendisinin emnet edildi i 9tn bu 9t

ldu unu anlad. ?ihbddn ha9retleri de, nun g1rd ryay aynen anlatt ve nutalebelerinin arasna ald. De:bddn #li )rahmetullahi aleyh+, h :asnn /ey9 vebereketleri ile birka0 sene i0inde yetii! evliylk y lunda keml mertebesine ulat.H :as tara/ndan da me&9n edili!, insanlara d ru y lu g1steri!, nlara /ey9 ve bereketsunmak 9ere memleketi lan ?r9&a g1nderildi.

De:bddn #li ha9retleri ?r9&a geldi. rada evlendi. Bir tekke ya!trd. rada, ilimklarna, Hak y lunu arayanlara, 0 k tesrli va&9 ve nasihatler vererek /ideli lmaya0alt. Bykl ve kermetleri ksa 9amanda her tara/a yayld. Herkes her tara/tans hbetlerine gelmeye balad. 7 hbetlerinde ve ya9d rislelerinde, byk vel,kermetler ha9nesi ?ihbddn3i 7hreverd ha9retlerinden 1 rendi i derin ilmi, in:e


144/297

ma&ri/etleri anlatt. >ek0 k kimse ndan isti/de etti. (L )m. *-L + ylnda ?r9&da ve/tetti.

1) 7efeht-l- s terc.; sh. $3%2) T!#!kt-l-evliy; sh. 493

NEC!EDDN- K%BR :8kh, te/sr, hads limlerinden ve evliynn byklerinden. eygamber e/endimi9 tara/ndan verilmitir. @akablar" De:meddn, ?eyh3l32mm,5hid3l3kebr ve ?eyh3i Hare9m&dir. De:meddn3i Kbr diye mehr ldu. $a!t btnmn9aralarda gali! geldi i i0in, kendisine et3


145/297

h :asnn y lunu yaymaya 0alrd. Hare9m b1lgesinde, De:meddn3i Kbrha9retlerinden s nra nun gibi yksek bir vel yetimemitir. kadar yksek idi ki, #llahtelnn ak ile kendinden ge0mi hlde iken, bir kimseye teve::h edin:e, vilyet)evliylk+ dere:elerine ykseltirdi. Birgn bir t::r, ge9mek maksadyla De:meddn3iKbr ha9retlerinin hneghna girdi. De:meddn3i Kbr ha9retleri buna teve::hedin:e, t::r, hemen nda vilyet mertebesine ulat.


146/297

etmeye baladklar 9aman, 1n:e hastann kendisine 9ararl lan yiye:eklerden !erhi9etmesini emrederler. Hastal meydana getiren sebe!lere kar tedbir al!, 9ararl lanhereyden hastay u9aklatrrlar. Bundan s nra, v:utta bulunan 9ararl maddelerinatlmas i0in il0 verirler. Bundan s nra hasta shhate kavuur. Evliylk y lunda da, rhhastalklarnn mtehassslar lan 9tlar, talebelerini bu ekilde yetitirirler.


147/297

dn:e ve isteklerinden u9ak tutmaktr. B1yle lun:a, ne/s 9ay/lar. Buna mukabil, kalbkuvvetlenir. %yank ve sa lam lur. #llah telnn nru ile aydnlanr.

J) De0a"l2 sus"a*: N k l9umlu lmadk0a birey k numamaktr. 2nsanlar,yalan ve mn/klktan, a9 k numakla kurtulabilirler. Etr/ndakileri gldrmek, nlarmemnun etmek ve bireyler k numak i0in 0 k k nuan kimselerin, s19lerinde 0 u9aman yalan ve baka gnahlar bulunur. Bir hads3i er/te buyuruldu kiF 6nsanlarnyzkoyun atee dmelerine sebeb olan ey, dilleriyle eki% bi2tiklerindenbaka birey midir/ Bunun i0in byklerimi9 devaml susmay ter:ih etmiler.

B"!yet #ir kimse i !z ise s?z,O k 'eGmez !G:l:r u k!l# '?zH demilerdir.

) De0a"l2 @ u?: >eygamber e/endimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ bir hads3ier/te buyurdu kiF 1ru2, ) ru0luyu beer k1tlklerden k ruyan+ bir kalkandr De/sve eytann h:umlarna ve att klara kar k runmak, bu kalkan ile mmkndr.

) De0a"l2 ;i*i : Kalb hu9ru i0inde )kalb ha9r larak, btn kalb ile+ #llahtely anmak, hatrlamak demektir. En /a9iletli 9ikir, G@ ilhe illallahJ demektir. #llahtelnn dman lan ne/s, insann i0ine yerletirilmi lu!, devaml &na isyan etmeye,

&na kar gelmeye 0almakta, hatt ulhiyyet )ilhlk+ iddia ede:ek kadar

a9gnlamaktadr. Bunun rdusu ve yardm:lar lan" eytan, hev ve ehvet ise,kendisine yardm etmekte, insan ebed /elketlere srklemeye 0almaktadrlar. 2tebunlara kar en /a9iletli, en tesrli ve en a0k kelime G@ ilhe illallahJdr. Buna 0 k devametmek, ne/s ve rdusunu ma lu! ve 9ell eder. 2nsan, #llah telnn i9ni ile bunlara gali!

lun:a, kalbi lgunlar. #llah telya yaknlk makamlarna ykselir. nun nru ilenrlanr. #rtk bu nr ile g19lerin g1rmedi ini g1rr, kulaklarn duymad n duyar. Bu9ikre devam etmekle, #llah telnn d stu, #llah tel da nun d stu lur.

M) Tesli"i/e3: #llah telnn takdrine, ka9asna r9 lmak ve &na tam teslimlmak demektir. =yet3i kermelerde melen buyuruldu kiF im amelinde ihls sahibi

olarak, samimiyetle kendisini Allah telya teslim ederse, muhakkak ki o, en salam kul%a ya%mtr )@ kman3--+,6yilik eden bir kimse olarak, kendisinitam bir ihls ile Allah telya teslim eden kimseden, din bakmndan kim daha

gzel olabilir/ )Disa3*-'+.) H 32 a bi 5e/ +e3i "e"e*: ;1nlne, #llah telnn r9sna uygundn:eleri getirmek, eytan ve ne/sten gelen k1t dn:eleri de derhl kalbdenu9aklatrmaktr. =yet3i kermelerde melen buyuruldu kiF ?uhakkak ki, eytanlar,

sizinle m-dele etmek i2in, kendi dostlarna mutlaka telkinde bulunurlar )En&m3*-*+,Keytan sizi .akir ola-aksnz diye korkutur ?aln elinde tut+ 0ertasadduk edersen .akir dersin der !ize -imrilii &e sadaka &ermemeyiemreder Allah tel ise, lt.undan bir ma.iret &e bolluk &a'dediyor )Bekra3-( +.

O) Kalbin 's3ada (/@l + s3e en ; 3a) ba lan"as2: Kiinin, kendisinden edeb veilim 1 rendi i 9t 0 k sevi! na ba lanmasdr.


148/297

(ablerine dua ederler )7e:de3*(+. %ykunun a9 lmas, kalb g19lerinin a0l! melektlemini tem etmeye sebeb lur.

GP) 6e"e* 0e i?"e*3e ;a 8 e3 "i*3a 2n2 *ullan"a*: $emek ve i0mekhussunda rta hlli lmaktr. 2bdet ya!amaya:ak dere:ede 9ay/layn:aya kadar a0kalmamak, a rlk vere:ek, ibdetten geri kala:ak kadar da yemek yememek demektir.5ten bu ikin:i hl de :ai9 de ildir. Ditekim #&r/ sresinin C*. yet3i kermesinde melenbuyuruldu kiF Yiyiniz, i2iniz+ Dakat isr. etmeyiniz ?uhakkak ki, Allah telisr. edenleri se&mez Bir hads3i er/te buyuruldu kiF ?i'denin 2te biri yemek,2te biri su i2in olmal, kalan ksm da, ne.es almak i2in bo kalmaldr Byklerimi9, devaml a9 yemiler, mi&deyi tka basa d ldurmann /ayda de il, bilakis9ararl ldu unu, ibdette a rlk ve gevekli e sebeb ldu unu bildirmilerdir. eslullah)sallallahu aleyhi ve sellem+ Bir gn yer doyar, bir gn a2 kalrm buyurdu. Bakabir hads3i er/te buyuruldu kiF 6nsanolu karnndan daha k$t bir kabdoldurmamtr Byklerimi9, /a9la yemenin kalbi katlatr! kararta:a n, tembelli esebe! la:a n, devaml helaya 0kmak ihtiy: hsl lu!, vakitleri 9ayi ede:e ini,b1yle:e 0eitli ibdetleri ve /aydal ileri ya!maya mni la:a n, a0l n 0 k /aydal

ldu unu bildirmilerdir. 2mm3 ?ibl&ye G$akn nedirSJ diye sul edildi inde" G#0lk, a0lk,a0lkJ buyurmutur. Evliynn byklerinden lan bir 9t, yemekte sde:e 0 rba i0er,

ekmek yeme9di. B1yle ya!masnn sebebi s ruldu unda da" G@ kmalar 0i nerkenge0e:ek lan 9amana a:y rum. Bu srada Kur&n3 kermden elli yet kuyabilirimJbuyurdu.

De:meddn3i Kbr ha9retlerinin ya9m ldu u 8evih3ul3:eml adl eserindense0melerF

#llah telnn y lunda yrmek ar9usunda bulunan sevgili d stumI ;19lerinika!atI Bakalm ne g1re:eksin. E er GBirey g1remiy rumJ diy rsan, yanly rsun. Bu birhatdr. Haddi9atnda sen anda g1ry rsun. 8akat v:dun ve g1rnteki varl nnkaranlk lmas, senin birey g1rmene mni luy r. E er g19lerin ka!al ldu u hldeg1remedi in, aslnda var lan eyleri g1rmek istiy rsan, karanl y k etmeli, kalbg19n a0malsn. Bu karanl a sebe! lan eyleri kendinden u9aklatrmahsn. Bunlar"senin benli in, ne/sin ve eytandr. Bunlardan kurtulmann ilk artlarndan birisi" v:du

altra altra v:da alnan gday a9altmaktr. Nnk ne/s ve eytan, bundan kuvvetalarak sana saldrmaktadr. 2nsanlar #llah telya kavuturan y lda rehberlik edenhakk bir y l g1steri:inin terbiyesi altnda yetii! ilerlemeye 0almak ve bu y ldabulunanlarn uymalar gerekti i bildirilen kaidelere uymak da elbette l9mdr.

&a*i3: akit, keskin bir kl0 gibidir. E er b1yle lmasayd, dn! tann:ayakadar sana mhlet verirdi. B1yle ya!may!, ge0i! gitti ine g1re, nun keskin bir kl0

ldu u anlalmaktadr.


149/297

9erre kadar k1tlk ya!ann da :e9asn g1re:e ini bildi i i0in, kendisine sknt verenleri,e9iyet edenleri, kendisi :e9alandrmaya kalkma9. nu a//eder. Kendisine ya!t k1tl nkarl lan :e9ann 1l0sn bilemedi i i0in, #llah telya havale eder. Kendisine iyilikedene de karl n vermekten :i9 ldu unu dnerek, nu da #llah telya havaleeder. Bu iyili i #llah teldan bilir. Hereyin, #llah telnn dilemesi ve takdr etmesi ilemeydana geldi ini dnr. Hadd sresinin --. ve -C. yet3i kermelerinde melenbuyuruldu kiF )Ktlk ve kuraklk gibi+ne yerde, ne de )hastalk ve /et gibi+ne.slerinizde bir musibet baa gelmez ki, biz onu yaratmadan $n-e ) +birkita%ta )@evh3i mah/9da #llah&n ilminde+yazlm olmasn ?uhakkak ki bu, Allahtelya 2ok kolaydr >nyada ola-ak her ey, dny yaratlmadan e&&el ezeldeNe&h8i mah.)za yazlm, takd#r edilmitir Bunu size bildiriyoruz ki, hayattaka2rdnz .rsatlar i2in zlmeyesiniz &e ka&utuunuz kazan2lardan, Allah'ng$nderdii ni'metlerden marur olmayasnz Allah tel kibirlileri, egoistleri

se&mez Ple:e ini ve #llah telya hesa! vere:e ini bilen kimse, bakasna k1tlk

ya!may, kendisine k1tlk ya!lsa bile na mukbelede bulunmay dnebilir miSivyet edilir ki" adamn birisi, ri/lerden bir 9tn sar n al! ka0t. ri/ 9t, tam aksi

istikmette bulunan kabristana d ru gitti. rada kendisine dediler ki" G adam si9in

sar n9 al! ileriye d ru ka0t. 7i9 ise, !einden gitmedi ini9 gibi, geri d1ndn9.


150/297

uveym )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF G era&, kiinin kendisini tamamen tatevermesidir.J

7ehl bin #bdullah )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF G6nyy terk etmek )ya&nharam ve !heli eylerden ka0! mubahlar kullanmak+ vera&nn badr.J

'hd (d'n/ /a d'5*'n @l"a"a* 5'4heli @l"a* *@ *usu ile "ubahla 2n?@ unu 3e * e3"e*): 7ehl es37ad anlaty r GBirisi eslullaha )sallallahu aleyhi vesellem+ geli!" G$ eslallahI Bana 1yle bir amel g1sterin ki, nu ya!t m 9aman, beni,hem #llh tel, hem de insanlar sevsinJ dedi. Bunun 9erine eslullah e/endimi9)sallallahu aleyhi ve sellem+ 1yle buyurdularF >nyya rabet etmezsen, Allhtel seni se&er 6nsanlarda bulunana rabet etmezsen, insanlar seni se&er

Muhalled bin Hseyn )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF G6nyda 9hd" hellindenka9an! yemektir.J

#bdullah3 #ntk )rahmetullahi aleyh+ 1yle anlattF G5hd, d1rt eyden ibrettirF *32leri #llh telya brakmak, -3 2nsanlardan u9ak kalmak, C3 2hls )hereyi #llah r9si0in ya!mak+, 3 7knt ve musibetlere sabretmek.J

$ahy bin Mu&9 buyurdu kiF GHakk 9hid, dnyy terki, nu istemesinden vemuha/a9a etmesinden daha /a9la lan kimsedir.J

Hadd sresinin -C. yet3i kermesinde melen buyuruldu kiF >nyda ola-ak

her ey, dny yaratlmadan e&&el ezelde Ne&h8i mah.)za yazlm, takd#redilmidir Bunu size bildiriyoruz ki, hayatta ka2rdnz .rsatlar i2inzlmeyesiniz &e ka&utuunuz kazan2lardan, Allah'n g$nderdii ni'metlerdenmarur olmayasnz Allh tel kibirlileri, egoistleri se&mez

Byklerden birisi buyurdu ki" G5hdn asl, bu yette bildirilen eydir.J $ine byklerden birisi buyurdu kiF G5hd" tl3i emeli terketmek, slih ameli 0 k

ilemektir.J Byklerden birisi de buyurdu kiF G5hd, mahlklarn sevgisini kalbden 0kar!,

u9leti )yaln9l + istemektir.J Eb


151/297

Mlik ha9retlerinin, eslullah )sallallahu aleyhi ve sellem+ e/endimi9den haber verdi i birhads3i kudsde #llh tel buyuruy r kiF ulumun bana bir bel &e musibet gelir de, buna sabreder, kendisini ziyret edenlere ikyette bulunmazsa, ona, kendietinden daha hayrl bir et, kendi kanndan daha hayrl bir kan &eririm ) nun i0inyaratrm+, onun hi2 gnah kalmaz 0er &e.t ederse, rahmetime ka&uur

5eynel&bidn #li bin Hseyn )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF GBugn tathussunda sabr g1stermek, yarn hrette a9ba kar tahamml etmekten 0 k dahak laydr.J

Hasen3i Basr )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF GM&minin ahlk" 9enginlikte iktisd,genilikte kr, bel ve musibet 9amnnda sabrdr.J

7ehl bin #bdullah&a )rahmetullahi aleyh+ sabr s ruldu unda, sabrn d1rt ekildeldu unu bildirerek buyurdu kiF G*. Musibetlere sabr, -. 2bdetleri ya!maya devm

etmekte sabr, C. 2nsanlarn e9iyetlerine kar sabr, . 8akirli e sabretmek. Musibetleresabretti in 9aman e:ir ve sevba kavuursun.


152/297

@ kman Hakim luna buyurdu kiF GEy ulI 719 gmse, skt altndr.K nutu um i0in !iman ldum, /akat, sustu um i0in !iman lmadm.J

5nnn3i Msr&ye, insanlarn en sabrlsnn kim ldu u s rulun:a" G6iline en 0 ksahi! landrJ buyurdu. Eshb3 Kirmdan biri, eslullaha gelerek" GBana nasihattabulunun y eslallahIJ deyin:e, mbrek dillerine iret ettiler. $a&n G6ilini muha/a9a etJ buyurdular.

Re (Allah' 3e l n2n ah"e3inden '"idli @l"a*): #llah tel, 5mersresinin 'C. yet3i kermesinde melen buyurdu kiF )$ MuhammedI Kullarma benimtara/mdan+ de ki@ 0y )gnah ilemekte+ ne.slerine kar haddi am kullarm+

Allah telnn rahmetinden )ve t1vbe ederseni9, t1vbeni9i kabul ede:e imden+ mid kesmeyiniz+

#llah tel bir hads3i kudsde buyurdu kiF 0y


153/297

Bye9d3i Bistm )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF G


154/297

Byklerden birisi buyurdu kiF G;9el ahlk" verdi in 0 k eyi a9 g1rmen, sanaverilen a9 eyi 0 k g1rmendir.J

Ha/ : Bir hads3i er/te >eygamberimi9 )sallallahu aleyhi ve sellem+ buyurdu kiF4ay #mndandr

Eb 7leymn3 6rn )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF GKul hay sahibi ldu u9aman, hayr ve iyi ilere ya!r. Hay kalbe yerleti i 9aman, ne/sin ar9u ve istekleri

ndan u9aklar.J @ kman Hakm luna nasihat ederek buyurdu kiF G lumI 2nsanlarn yanndak numaktan 0ekini! utand n eyi kalbinden atIJ

5eyd bin 7abit )rahmetullahi aleyh+ buyurdu kiF G#llah teldan hay etmiyenkimse, insanlardan da utanma9.J

7ehl3i


155/297

dsturundan hareket eden bir 9t idi. Kalbi 0 k sa/, g1nl 0 k temi9 ldu u i0in, he!g9el dn:elere sahi! idi. Bunu anlatan 8ris iirlerinden iki beytinin ter:mesiaa dadr.

B&ize d m! l! d!, s!!det, iyilik #ulsu .=ih! d!ki ?mr de, #ereket #ulsu .M lumuzu zeri e dike k ys! #ir kimse,&izde ! dike 'itmez. M ll!r: d! 'l #ulsu .H

1) m s-l-!*lm; cild-6, sh. 4$6(

NE&E&:?/i limlerinin byklerinden. 2smi $ahy bin ?ere/, lakab Muhyiddn, knyesi Eb

5ekeriyy&dr. (C* )m. *-CC+&de, Muharrem aynda, ?am&n gneyindeki Devkasabasnda d du. 6 du u yere nisbetle GDevevJ denmitir. (L( )m. *-LL+ ylnn

e:eb aynda ve/t etti.Babas anlattF G lum yedi yana basmt. ama9n3 er/in yirmiyedin:i ge:esi

yata nda uyuy rdu. Bi9 bu ge:eyi ihy etmek i0in Kur&n3 kerm kuy rduk. lum ge:eyarsna d ru uyand ve" GBaba: mI Evimi9i d lduran bu nr nedirSJ diye s rdu. Bi9

hi0bir ey g1remiy rduk. 9aman anladm ki, bu ge:e Kadir ge:esidir, lum ileride#llah telnn sevdi i kullarndan la:aktr.J Muhyiddn Eb 5ekeriyy $ahy&y, babas k0k yata Kur&n3 kerm 1 renmesi

i0in mektebe g1nderdi. Ksa 9amanda Kur&n3 kermi e9berledi.Byk limlerden Muhammed 5erke anlatrF GDevev&ye Kur&n3 kerm 1 reten

9ta gittim. na tavsiyelerde bulundum ve" GBu 0 :u un, ileride 9amann en byk limive dnyya hi0 g1nl ba lanmayan bir 9hid la:a n, bunun sebebiyle !ek0 kkimselerin hidyete, d ru y la kavua:a n md ediy rumJ dedim. Bunun 9erineh :as bana" GDereden biliy rsun, sen mne::im misinSJ diye s rdu. Ben de" GHayr.#n:ak #llah tel beni b1yle k nuturuy r. K nuana de il, k nuturana ve s1ylenilenebakJ dedim. Bunu babasna da s1yledim ki, iyi yetitirsin.J


156/297

2ki kere ha::a gitti. ((' )m. *-((+ senesinde, 6r3i hads3i Ere/iyye&de ders verdi.e/tna kadar, bu va9/esinin karl nda radan hi0 !ara almad. Mbrek sakalnda

birka0 tane beya9 vard. Q9erinde sekine ve vekar hli herkes tara/ndan g1rnrd.#yn 9amanda evliy3i kirmn byklerindendir. N k kermetleri g1rlmtr.?am vlisi, 4mi3i Emev Kt!hnesi&ndeki kita!lar, 2ran&a nakletmek istedi i

9aman, na mni ldu. li, nu ikna etmek istedi. linin evinde hal larak kullanlanka!lan ve yrt: hayvan derileri vard. Devev nlara iret etti. #llah&n kudreti ile dirili!,vliye dilerini g1sterdiler. li ve yanndakiler radan ka0tlar. 7 nra vli, 2mm3 Devevha9retlerinden 19r diledi ve elini 1!t.

Ba9 ke/ sahi!leri, 2mm3 Devev i0in, GKutb lmayn:a, 1lmediJ demilerdir.;ibden ses iitmek, kilitli ka!y a0mak ve ben9eri 0 k kermetleri g1rlmtr. Birde/asnda duvar yarlm, 0 k g9el bir ahs i0eri girmi, dny ve hret ileri, evliy ilebirlikte bulunmas hakknda na 0 k eyler s1ylemitir.

Birgn 2bn3i Dakb, Devev&ye geldi. 2mm3 Devev" GEy Kd&l3kudt, turJ dedi.Bira9 s nra 2bn3i Dakb&i Kd&l3kudt tayin ettiler.

Bari9, Devev&yi ryada g1r!" G6im ru0 i0in ne dersini9SJ diye s rdu, 2mm3Devev" G=limlerin bunda niki kavli vardrJ buyurdu. %yann:a, bir sene bu mes&eleyiin:eledi. Devev&nin dedi i gibi buldu.

Eb&l3Hasen ?am&da Dekris hastal ndan yaty rdu. Devev 9iyretine gitti. $annaturu!, sabrdan k numa a balad. K nutuk0a hastann a rlar a9ar a9ar ge0ti.$anndan kalkn:a hi0bir eyi kalmad.

Pmrnn s nlarna d ru, 9erinde lan emnetleri sahi!lerine verdi, b r0larn1dedi kita!larn kt!hneye verdi. Dev&da, d du u evde gnler:e hasta yatt. (L()m. *-LL+ ylnn e:eb aynda ve/t etti. ek0 k lim, 2mm3 Devev hakknda" G#srnn kutblarndan idi. Haramlardaniddetle ka0ar, !heli k rkusuyla mubahlarn 0 unu terk eder, dnyya hi0meyletme9di. 2limde her s19 birer veska, senet idi. Eshb3 kirmn y luna tam larakuyan, Ehl3i snnet i&tikdn yaymak i0in hayt b yun:a 0alan mbrek bir 9t idiJdediler.

2mm3 7bk anlatrF GBabam L - )m. *C *+ ylnda 6r3i Hads3i Ere/iyye&de derskutuy rdu. ;e:eleri sal na 0kar, tehe::d nama9 klard. 5aman 9aman y9n hallarasrer" GBuraya 2mm3 Devev ha9retlerinin mbrek ayaklar de mitir. Bu hallara k

lmamn, hayran kalmamn ve y9mn en ere/li yerlerini bu yayglara srmemin sebebibudurJ derdi.

$a9d eserlerin says 0 ktur. kuyanlar !ek isti/de etmektedirler. Eserlerindenba9lar unlardrF G avdaJ, /kh ile ilgilidir. G iy93s3slihinJ hads 9erinedir. Hads3ier/lerin erhi hakknda, G?erh3i 7ahh3i MslimJi vardr. Hads ri:alinin isimlerini har/sras ile bildiren G


157/297

seksen0 0 :u u 1ld. Kendisi, >eygamber e/endimi9in )sallallahu aleyhi ve sellem+hi9met0isi idi ve bereket, b lluk i0in duasn almt. Bu t&unda, #bdurrahmn bin EbBekr 7ddk&in )rahmetullahi aleyh+ krk 0 :u u 1lmt.J

2mm3 Devev ha9retlerinin G iy93s3slihnJ isimli eserinden alnan hads3ier/lerden ba9larF

Eb Hreyre )rahmetullahi aleyh+ rivyet ettiF >eygamber e/endimi9 )sallallahualeyhi ve sellem+ buyurdu kiF Bir insan $ldnde, amelinin se&b kesilir Amelde.teri ka%anr Yalnz7 sadaka8i -riyesi )0eme, :mi ya!mak, a a0 dikmek gibi ),ilm# bir eseri, kendisine dua eden hayrl bir e&ld olan kimsenin amel de.terika%anmaz

Enes bin Mlik )rahmetullahi aleyh+ rivyet ettiF >eygamberimi9 )sallallahu aleyhi vesellem+ buyurdu kiF6lim $renmek i2in se.ere 2kan kimse, e&ine d$nn-eyekadar Allah telnn yolundadr

#bdullah bin #mr ibni #s )r.anhm+ rivyet ettiF eslullah )sallallahu aleyhi vesellem+ buyurdu kiFAllah tel ilmi, kullarnn ha.zasndan silmek s)retiyledeil, ilim adamlarnn $lmesiyle alr *yle ki, ortada lim kalmayn-a, halk,kendilerine bir takm -hilleri ba edinirler 1nlara d#n# bir mes'ele sorulur da,bilmedikleri hlde .et& &ererek hem kendileri dalalete der, hem de .et&

istiyenleri dallete se&k ederler 2bn3i Mes&d )rahmetullahi aleyh+ rivyet ettiF eslullah e/endimi9 )sallallahualeyhi ve sellem+ buyurdu kiF Benim s$zm iiti% muha.aza ettikten sonra,iittii gibi bakalarna nakleden kimsenin, Allah tel yzn aartsn

endisine bildirilen ni-e kimseler &ardr ki, dinleyenlerden daha iyi anlay%$renmi olurlar

Eb Hreyre )rahmetullahi aleyh+ rivyet ettiF eslullah e/endimi9 )sallallahualeyhi ve sellem+ buyurdu kiF Allah telya hamd8 sena ile balanmayan hermhim iin .eyzi &e bereketi olmaz

Eb Ms el3E&ar )rahmetullahi aleyh+ rivyet ettiF eslullah e/endimi9 )sallallahualeyhi ve sellem+ buyurdu kiF Bir kulun 2o-uu $ld zaman, -enb8 4a

Documents

İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 9