İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 7

7/24/2019 slm limleri Ansiklopedisi - 7

1/281

7. CLD

KDI EB YAL SAGR: (Muhammed bi Muhammed!:Hads, usl ve Hanbel mezhebi fkh limi, kad. Knyesi Eb Yal Sag !lu" ismi,

#uhammed bin #uhammed bin Hseyn bin Halef bin $hmed bin %ed. &mdddn ibniKd Eb Hzim ibni Kd el'Keb Eb Yal ismiyle de (ann. )*) +m. - ylnda

/a0dadda d!0du. Kd Eb Yal Sag diye me1h ve maf !ldu. 23- +m. 32 ylnda/a0dadda vefa( e((i. Kas 4miinde !0lu Eb #ensun kldd0 5enze namazndans!na, /b' Hab kabis(annda, babas ve dedesinin yanna defnedildi.

/aba ve dedelei de zamanlann byk lim ve kadlandan !lan Eb Yal Sag,ilim (ahsiline aile 6evesinden 70endiklei ile ba1lad. /abasndan ba1ka, am5as KdEbl'Hseyn, Ebl'Hasen bin $llf, Ebl'/eek( 8alh 9kl, Ebl':zz bin Kadi1, Ebl';anim


2/281

Hfz Ebl'Ksm ibni $ski, Eb 8hi es'Silef, Eb #uhammed el'?smn, Eb8hi bin $vf ve ba1ka z(ladan ilim 70endi, hads'i 1ef dinledi. Kendisi de bi6!kkimseye ilim 70e(eek fideli !ldu.

Edeb ilimlele u0a1(. #sa gi((i, &mm' azam ve &mm' Fafinin, fkh limleiaasndaki yei nasl byk ise, bu z( da edebiya( sahasnda 7yle idi. M!k yaz yazad.Yazdkla (!"lansa, -- 5ildlik ese !ludu. Shib !ldu0u ki(a"lan saysnn ise --.---

5ildden fazla !ldu0u bildiilmek(edi.Kd %dl haze(lei, (akv sahibi slih bi z( idi. @nine 6!k ba0l !lu", 6!k namaz

klad ve 6!k !u6 (u(ad. Hi6 kimseyi in5i(mezdi. Hekese ka1 h!1g7 sahibi idi. /(nmahlk(a yumu1ak davand. /a1kalann ay"lan 7(e, kendisine skn( veenleiaffededi. He n $llah (ely d1n, ?nu zikededi. &mdddn'i K(ibin, el'Hadeisimli eseinde, bu z(n hegn Kun' kemi ha(me((i0i, ha(( daha fazla !kudu0ubildiilmek(edi. Hekese iyilik(e bulunabilmek i6in 6"nd. M!k sadaka veidi. Kendisi6!k ih(iy6 ve skn( i6inde bulundu0u hlde, eline ge6en 1eylei ih(iy5 !lanlaa veidi.

M!k iyilik ve ihsn sahibi idi. /ilhassa yiye5ek ve giye5ek hussunda ih(iy6sahi"leine 6!k yadmda bulunudu. Has(a ziye(ini ve 5enzelede bulunmay vekabilei ziye( e(meyi hi6 ihml e(mezdi. ;e5elei (ehe55d namaz klmaya devamededi ve bunu hi6 aksa(mazd. &n5e ya"l ve zayf bedenli !ldu0u hlde, bu

hussiye(leini hi6 (eke(mez ve aksa(mazd.


3/281

Kd %adl haze(leinin, #sda Khiede bi de medesesi vad ki, #sda bina !lunanilk medesedi.

1) Tabakt--%i&yye; cild-*, sh. 1++2) #l-/idye 0en-nihye; cild 1", sh. 24") a0dateyn cild-2, sh. 241

4) ezert-z-zeheb; cild-4, sh. "24) '(ce$-l-$elli%&n; cild-, sh. 2!+) e%eyt-l-ayn; cild-", sh. 13*) ihyet-l-ereb; cild-3, sh. 1

KDI & (&a'e bi Me')# e%*"e#+,$!:Hanef mezhebi limleinden. &smi, Hasen bin #ens bin #ahmd $bdlazz el'

Az5end el'%egndi. Kd HnI ismi ile me1h !ldu. %ahddn, Ebl'#efh veEbl'#ehsinI lakabla ile anlmak(ad. @!0um yei !lan Az5end, &sfehanda %eganayayakn bi 1ehidi. /u 1ehilee nisbe(le Az5endI ve %egnI denilidi. Hanef fkhlimidi. Eb &shk &bhim bin &smil bin Eb


4/281

K!nu1(u0umuz akada1 ve muha(ablamz hi6 en5ide e(mez, ay"lamazdk. $ma siz,1imdi bi meselede ve kelm k!nulanda k!nu1(u0unuz zaman, hebiinizin maksad,ka1sndakini k6k g7s(emek ve aya0n kaydmak(. Sanki muha(abnn kfne zg7s(eile. $kada1nn, k!nu1(u0u kimsenin kfne z g7s(een, akada1 kfi!lmadan 7n5e kendisi kfi !lu, mndan 6kaI buyudu.

Yine %e(v'i Kd HnIda diy! kiN @i1 aasnda yemek a(0 bulunusa, gusl

+b!y abdes(i (amam !lmaz. /unu 6ka" al(n ykamak lzmd.IKd Hn buyudu kiN %azdan 7n5e snne( klmak, 1ey(ann midini kmak, !nu

zmek i6in em!lundu. Fey(an, $llah (elnn eme(medi0i snne(lede bile, insanalda(amy!um, eme((i0i fazlada hi6 alda(amam diye zl. /7yle !ldu0u Ed'@'l'muh(Ida ve Cedd'l'muh(Ida da yazld.I


5/281

*im deve zerinde Allah yolunda muhare)e ederse, Cennet ona vci)olur.'

Eb #s anla((. Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellemN Cennetin ka(larkllarn !leleri altndadr.'buyumu1(u dedi0imdeD bi 1ahs kalk", Ey Eb#sO Sen Ceslullahn b7yle buyudu0unu duydun muRI diye s!un5a, eve( dedim./unun zeine s!uyu s!an habe ka(ld, kl5yla d1mana ka1 yd, 1ehd !lun5aya

kada vuu1(u.IAllah yolunda )ir adm atmak veya )ir adm komak, nein zerine

do$u( )att$ eylerden daha hayrldr.'1izden )irinizin Allah yolunda )ulunmas, evinde kld$ yetmi senelik

namazndan daha stndr. Allah telnn sizi a& ve ma$&iret etmesini veCennete koymasn isterseniz, Allah yolunda az ediniz2 *im, Allah yolundadeve stnde muhare)e ederse, ona Cennet vci) olur.'

Allah yolunda yz tozlanan kimsenin yzn, Allah tel kymetnnde Cehennemin dumanndan kurtarr +emin kla.Allah yolunda ayaklartozlanan kimseyi, Allah tel kymet nnde Cehennemden kurtarr +eminkla.I

Allah tel )ir kimsede, Allah yolundaki toz ile Cehennem dumann )ir

araya etirmez. Allah yolunda aya$ tozlanan kimseyi, Allah tel kymetn, acele iden )ir )iniciye !re )ir senelik mesa&e Cehennemdenuzaklatrr. Allah yolunda )ir yara alan kimsenin sonu, ehidlerinki i)i olur.3nun iin kymet nnde )ir n/r olur. %eni za&ern reni i)i, kokusu miskkokusu i)idir. 4ncekiler ve sonrakiler, onu o n/r ile tanrlar. "alancannzerinde ehidlerin mhr var, derler. *im )ir deve stnde Allah yolundamuhare)e ederse, Cennet ona vci) olur.'

Allah tel katnda denizde ehid olanlar, karada ehid olanlardan dahastndr.'

5enizde cihd edenin karadakine stnl$, on az ya(mak kadardr.'0mmetimden denizde az ya(an )ir to(lulu$u !rdm. *ymet

nndeki en )yk korku onlar mahz/n etmiyecektir.'

$bdullah ibni Ame +.anhm 17yle anla(y!N allarn Allah yolundaharcayanlarn hli, her )aa$a yz dneli yedi )aak )itiren )ir tohumun hlii)idir'+/akaa'3 melindeki ye('i keme nzil !ldu0unda, Ceslullah +sallallahaleyhi ve sellemD 6 %a))+2 0mmetime ziyde eyle, arttr2'buyudu. @aha s!na*im Allah telya hlis niyet ile !dn verirse+?nun kullana, eza e(meden, malvedi0i i6in 7vnmeden ve ba1a kakmadan, ihls ile, hell maldan infk ede, sadakaveise,Allah tel da karlk olarak ona kat kat+yediyz misline kada mk&at+sevb verir'+/akaa')2 melindeki ye('i keme nzil !ldu. Ceslullah +sallallahaleyhi ve sellem efendimizD 6 %a))+2 0mmetime ziyde eyle, arttr2'diye dua e((i./undan s!na ... 1a)redenlere mk&atlar hesa(sz verilecektir'+Bme'-melindeki ye('i keme nzil !ldu.

*im Allah yolunda )ir mal in&k ederse, Allah telnn rzs iin )ir eyverirse, onun iin yediyz kat sev) yazlr.'

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, *im Allah yolunda evinde oturdu$uhlde mal in&k ederse, onun her dirheminin karl$nda yediyz dirhem vardr.7izzat Allah yolunda azya ider ve )u yolda da in&kta )ulunursa, onun herdirhemine karlk yediyz)in dirhemvardr'buyudu. /undan s!na, Allahtel+kendi y!lunda infk edenleden ve kendisine ibde( edenleden diledi$ikimselerin sev)larn+ihlsla nis)etinde+bie !ndan ye(mi1e ve yediyze, ha((daha ziyde kat kat arttrr,+7yle ki, mik(an $llah (eldan ba1ka kimse bilmez.-+/akaa'3 melindeki ye('i kemeyi !kudu.

Allah yolunda cihd edenlerin en stn, onlara hizmet edenidir. 1onraonlara ha)er etirendir. Allah telnn indinde, merte)eleri en has olan, oruluolanlardr. *im Allah yolunda arkadalarna )ir kr)a 5s( kab)su verirse,onlardan yetmi sene !nce Cennete irer.'

Ameller niyetlere !redir. 8erkes iin asl olan, niyet etti$i eydir.'


6/281

/i $ab, Ceslullaha +sallallah aleyhi ve sellem geleekN Ey $llahn CeslO /ikimse ganime( i6in muhaebe ediy!. /iisi (e1ekk i6in, biisi de $llah y!lunda sava1y!g7nmek i6inI dedi. /unun zeine Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem: *im Allahtelnn d+nini yaymak iin muhare)e ederse, o Allah yolundadr'buyudu.

Allah yolunda )ir ece n!)et )eklemek, sizden )irinin evinde yetmi senei)detinden daha stndr.'

*ymet nnde )irok to(luluklar diriltilir. 1rt, rzr i)i eerler.3nlara hesa) ve az) yoktur.'Eshb' Kim, ?nla kim y CeslallahRI dedile.Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, 4lmleri n!)ette iken elen to(luluklardr'buyudu.

0 !z Cehennem atei asla yakmaz. 7unlar- Allah korkusundan a$layan!z, Allah telnn kita)n okumak iin uykusuz kalan !z ve Allah yolunda!zc +bek6iolan !zdr.'

0 !z Cehennemi !rmez. Allah yolunda n!)et )ekliyen !z, Allahkorkusundan a$lyan !z ve Allah telnn haram kld$ eylerden saknan!z.'

1) 'i%th-s-sede; cild-2, sh. 1", 2*3, 232, +!1

2) '(ce$-l-$elli%&n; cild-", sh. 2*") #l-6e0id-l-behiyye; sh. +44) 7e%-z-zn8n; sh. 122*) Ta$ 9l$ihl :edet-i #bediyye; sh. 12+, 24", ++, *, 1!2++) #s$-l-$elli%&n; cild-1, sh. 23!*) Ter&b-l-9bd;

KDI IYD:#lik mezhebi fkh, (efs, hads limleinin bykleinden. &smi, :yd bin #s es'

Seb( !lu", knyesi Ebl'%adld. Kd :yd diye me1h !lmu1(u. Evliynnbykleindendi. )Q3 +m. -PL senesi Fabn aynn 2. gn Endls(e Seb(e 1ehinded!0du. 2)) +m. 2-de 4emzil'h aynn Q. gn 4uma ge5esi #ek1(e vefa( e((i.

Camazn' 1ef(e vefa( e((i0i de ivye( edilmi1(i. Fehin i6inde bulunan ve /b' &lndenilen yede defn!lundu.&lim 70enmek i6in Endlse gi((i. Ku(ubada ve di0e ilim mekezleinde bi6!k

limlele g71" s!hbe( e((i. Kendileinden ilim 70endi. Eb $li el';assnden i5ze(+di"l!ma ald. %kh ilminiD Eb $bdullah #uhammed bin s e('8emmden 70endi. &lim70eni" hads'i 1ef ivye( e((i0i limlein says yzden fazlad. Kendisinden deD$bdullah bin #uhammed el'E1, Eb 4afe el';na(, Eb #uhammed el'Hu5 ve ba1kabi6!k z(la ilim 70endile.

Kd :yd haze(lei, (efs, hads ve fkhdan ba1kaD (ih, neseb, nahiv, lga( vedi0e ilimlede de dein lim !lu", ayn zamanda 1i idi. M!k kyme(li 1iilei vad.Bamannda bulunan limlein imm, 7ndei idi. $kl, zeks, fehmi +anlay1, dikka(ifevkalde idi. Hads'i 1eflei (!"lamak(a ve !nla kayde(mek(e gaye( ve ih(imm 6!k

fazla idi. He haliyle, limlein makbl !lan Kd :yd +ahme(ullahi aleyh, gvenili biz( idi. Haam ve 1"helileden 6!k sakn, ha(( 1"heli !lmak k!kusuyla mbahlan6!0unu (ekededi. @nyya hi6 ehemmiye( ve kyme( vemez, devaml ibde(e me1gul!ludu. @!0du0u 1ehi !lan Se"(ede ve ;na(ada uzun zaman kadlk ya"(. /unun i6inKd denmekle me1h !lmu1(u. @n ve dnyev b(n i1leinde 6!k sa0lam, i(ikdkuvve(li, he (l bida((en uzak, ilmiyle amel eden, ilim 70e(en, sevilen, saylan bilimdi.

Kd :yd haze(lei bi6!k esele yazm1(. En me1h esei, Fif'i 1efdi. /uesein 6e1i(li 1eh ve ha1iyelei, a6klamala ya"lm1(.

Fif, d7( ksm hlinde (e(b !lunmu1(u. He ksm da kendi aasnda b7lmleeaylm1(.

Bi#ii K/'/m: Geygambeimizin +sallallah aleyhi ve sellem medhi, 7vlmesihakknda !lu", $llah (elnn Geygambeimizi medhe(mesini, Geygambeimizin hebakmdan b(n valkladan he zamanda s(n !ldu0unu, "eygambelik alme(leini vemu5izeleini anla(an b7lmlee ayl.


7/281

0ii K/'/m:Geygambeimize +sallallah aleyhi ve sellem mn, snne(ineuymak, ?na sayg, sevgi g7s(emek ve sal(' selm ge(imenin fazile(i gibi b7lmleeayl.

1233 K/'/m:Geygambeimiz +sallallah aleyhi ve sellem hakknda 5aiz !lmayanve 5aiz !lan 1eyle, din ve dny i1leine i( hlle anla(lmak(ad.

D4#d33 K/'/m:Geygambeimize +sallallah aleyhi ve sellem dil uza(an kimsele

hakknda 5eza hkmle ye almak(ad. Ki(a", genel !laak Geygambeimizi +sallallahaleyhi ve sellem (anmay ve ?na (bi !lmay anla(.

/undan ba1ka, yazd0 6!k kyme(li eseleden bazla 1unladN #e1ik'l'env,8e(b'l'medik ve (akb'l'meslik f maife(i alm'i mezheb'il'&mm' #lik, Feh'iSahh'i #slim +Ki(b'l'ikml, e('8h, &zh'u'iyd f ahb'il'Kd :yd, el';unye(.

Kd :yd haze(leinin Fif'i 1efI isimli eseinde, Geygambe efendimizin+sallallah aleyhi ve sellem Habbullah !laak yaa(ld0n, b(n gzelliklein ?nda(!"land0n, insanlaa numne !lan gzel ahlkn, mu5izeleini, ?nu sevenlein4enne((eki dee5eleini anla(mak(ad. Kd :yd bu esede buyuuy! kiN

Cabbimiz, Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem Kun' kemdemelen buyuuy! kiN Allah, seni insanlardan koruyacaktr' +#ide'3Q. 8ani )ir

zaman o k&redenler, senitutu( )a$lamalar, ya !ldrmeleri yahut +yudundan

zorla karmalar iin sana tuzak kuruyorlard. 3nlar )u tuza$ kurarlarken,Allah da onun karl$n ya(yordu. Allah, tuzak kuranlara muk)ele edenlerinen hayrlsdr.'+Enfl'L-.9$er siz 3na +Ceslmeyardm etmezseniz, Allahtel vaktiyle 3na yardm etti$i i)i yine eder. *&irler 3nu +#ekkedenkardklar zaman, )izzat Allah tel 3na yardm etmiti'+87vbe')- /u ye('ikemelede, Cabbimizin Geygambe efendimize yadmla anla(lmak(ad. ?na ka1 biaaya geli", ?nu 7ldmek ve yudundan 6kamak is(ediklei zaman, ?nu naslku(ad0n, ma0aada gizledi0ini, m1iklein ?nu nasl g7emedikleini, bununla ilgilimu5izeleini, hads ehlinin bize anla((0 ma0aadaki duumunu ve $llah (elnn vedi0iskne(i, ye('i kemelede Hak (el bildimek(edi.

$llah (el, Kevse sesinde melen buyuuy! kiN :(he yok ki, )iz sana*evseri verdik. 4yleyse %a))in iin namaz kl, kur)an kes. 1ana )u$z eden kii,

9)terin tkendisidir.'/u sede, Geygambe efendimize veilen nime(le anla(lmak(ave $llah (el, ?nun d1manna, habbinin nmna 5eva" vemi1, asl eb(e +ziye(siz!lan ki1inin, d1man !ldu0unu bildimi1(i. Senin d1mann, sana hakae( eden, bu0zeden kimse, eb(ein zell ve hakin biisidi. ?nda hay y!k(u ve ismi dah unu(ula5ak(.%aka( senin 1ann ve nmn ilelebed devam ede5ek(i. Habbim, bunun i6in zlme demekis(emi1(i.

Geygambe efendimizin kadini, kyme(ini 1nn ve bykl0n bildien ye('ikemelede Cabbimiz melen buyuuy! kiN

9y %es/lm, sana da *urn indirdik ki, kendilerine indirileni insanlaraanlatasn- olur ki, iyice dnrler'+


8/281

bakmasndan ziyde idi. #bek g7zlei byk idi. #bek ki"iklei uzun idi. #bekg7zleinde bi mik(a kmzlk vad. #bek g7zleinin kaas gaye( siyah idi. %ah'ilemin +sallallah aleyhi ve sellem aln a6k idi. #bek ka1la in5e idi. Ka1la aasa6k idi. &ki ka1 aasnda !lan dama, hidde(lenin5e kaba idi. #bek bunu gaye(gzel !lu" !(a yei bi mik(a yksek idi. #bek ba1 byk idi. #bek a0z k6kde0ildi. #bek di1lei beyaz idi. #bek 7n di1lei seyek idi. S7z s7yledi0i zamanda,

sanki di1lei aasndan n 6kad. $llah (elnn kulla aasnda ?ndan daha fash, (a(ls7zl kimse g7lmedi. #bek s7zlei gaye( k!lay anla1l, g7nllei ald ve hla5ezbededi. S7z s7yledi0i zaman, kelimelei in5i gibi dizilidi. /i kimse saymak is(ese,kelimelei saylmak mmkn idi. /azan iyi anla1lmas i6in 6 kee (eka ededi.

4enne((e #uhammed aleyhisselm gibi k!nu1ula5ak(. #bek sesi, kimseninye(i1emedi0i yee ye(i1idi.

%ah'i lem +sallallah aleyhi ve sellem gle yzl idi. 8ebessm edeek gledi.;leken mbek 7n di1lei g7nd. ;ld0 zaman nu duvala zeine ziyaveidi. $0lamas da glmesi gibi hafif idi. Kahkaha ile glmedi0i gibi, yksek sesle dea0lamazd, amma mbek g7zleinden ya1 aka, mbek g70snn sesi i1i(ilidi.=mme(inin gnahlan d1n" a0lad ve $llah (elnn k!kusundan ve Kun' kemii1i(in5e ve bazan da namaz klaken a0lad.

%ah'i lemin +sallallah aleyhi ve sellem mbek "amakla ii idi. #bekk!lla e(li idi. #bek avu6lann i6i geni1 idi. /(n v5dunun k!kusu, misk(en gzelidi. #bek bedeni, hem yumu1ak, hem de kuvve(li idi. Enes bin #lik +ahme(ullahialeyh diy! ki, Ceslullaha !n sene hizme( e((im. #bek ellei i"ek(en yumu1ak idi.#bek (eni misk(en ve 6i6ek(en daha gzel k!kuy!du. #bek k!lla, ayakla ve"amakla uzun idi. #bek ayaklann "amakla ii idi. #bek ayaklann al( 6!kyksek !lmay" yumu1ak idi. #bek kan geni1 !lu", g70s ile kan beabe idi. ?muzba1nn kemiklei ii idi. #bek g70s geni1 idi. Ceslullahn +sallallah aleyhi vesellem kalb'i 1efi nazagh' ilh idi.

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem 6!k uzun b!ylu !lmay", ksa dah de0ildi.Yanna uzun bi kimse gelse, !ndan uzun g7nd. ?(udu0u zaman, mbek !muzu,!(uanlan he"sinden yuka !ludu.

#bek sa6la ve sakallann kl 6!k kv5k ve 6!k dz de0il, yaa(l1(a !ndleidi. #bek sa6la uzundu, 7n5elei kkl bakd, s!nadan ikiye ay !ldu. #beksa6lan bazan uza(, bazan da kese, ksal(d. Sa6 ve sakaln b!yamazd. >efa( e((i0izamanda, sa6 ve sakalnda ak kl, yimiden az idi. #bek by0n kkad. /yklannuzunlu0u ve 1ekli, mbek ka1la kada idi. Eminde huss bebelei va idi. Ceslullah+sallallah aleyhi ve sellem misvakn ve (aa0n yanndan aymazd. #bek sa6n vesakaln (aaken aynaya naza ededi. ;e5elei mbek g7zleine sme 6ekedi. %ah'ikina( +sallallah aleyhi ve sellem 7nne bakaak, sa(le yd. /i yeden ge6(i0i,gzel k!kusundan belli !ludu. Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, kmz ile ka1kbeyaz benizli !lu", gaye( gzel, nulu ve sevimli idi.

;zel huylan he"si Ceslullahda +sallallah aleyhi ve sellem (!"lanm1(. ;zelhuyla, $llah (el (aafndan veilmi1 !lu", 6al1aak, s!nadan kazanm1 de0il idi. /imslmann ismini s7yliyeek, hi6bi zaman lane( e(memi1 ve asla mbek eliylekimseyi d7vmemi1(i. Kendi i6in, hi6bi kimseden in(ikam almam1(. $llah i6in in(ikamald. $kabasna ve Eshbna ve hizme(6ileine (evzu edeek, iyi mumele eyledi. Evi6inde 6!k yumu1ak ve gle yzl idi. Has(ala ziye(e gide, 5enzelede bulunudu.Eshbnn i1leine yadm ede, 6!5uklan ku5a0na ald. %aka( kalbi bunlala me1gulde0ildi. #bek hu, melekle aleminde idi.

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem anszn g7en kimseyi k!ku ka"lad.Kendisi yumu1ak davanmasayd, "eygambelik hlleinden, asla kimse yannda!(uamaz, s7zn i1i(me0e (aka( ge(iemezdi. Hlbuki, kendisi, haysndan, mbekg7zlei ile kimsenin yzne bakmazd. %ah'i lem +sallallah aleyhi ve sellem insanlanen 57medi idi. /i1ey is(eni" de y!k dedi0i g7lmemi1(i. &s(enilen 1ey vasa vei, y!ksa5eva" vemezdi. ? kada iyiliklei, ! kada ihsnla vad ki, Cum im"aa(!la, &an1ahla, ! kada ihsn ya"amazlad. %aka( kendisi skn( ile ya1ama0 sevedi. Ayle bi

haya( ya1y!du ki, yemek ve i6mek ha(na bile gelmezdi. Yemek ge(iin yiyelim veyafalan5a yeme0i "i1iiniz demezdi. Yemek ge(iilise ye, he ne meyve vesele kabul


9/281

ededi. /azan ayla5a az ye, a6l0 sevedi. /azan da 6!k yedi. Yemek s!nunda sui6mezdi. Suyu !(uuken i6edi. /a1kala ile yemek yeken, hekes(en s!na el 6ekedi.Hekesin hediyesini kabul ededi. Hediye ge(iene ka1lk !laak, ka( ka( fazlasn veidi.

Me1i(li elbise giymek de(i idi. Yaban5 devle( sefilei gelin5e sslenidi. Yankyme(li ve nefis elbise giyeek, gzel yzn g7s(eidi. 8a1 akik(en gm1 yzk(akad. Yz0n mh !laak kulland. Yz0 zeinde #uhammedn CeslullahI

yazl idi. Ya(a0 deiden !lu", i6i huma a0a5 i"liklei ile d!lu idi. /azan bu ya(ak zeine,bazan yee seili dei zeine, bazan da has veya kuu (!"ak zeine ya(ad. #bekavu5unun i6ini sa0 yana0nn al(na k!yu", sa0 yan zeine ya(ad. Bek( mal almaz, 6i0s!0an ve samsak gibi 1eylei yemez ve 1ii s7ylemezdi.

9dem aleyhisselm h ile 5ese( aasnda iken, ? "eygambe idi. 9demaleyhisselm ve he1ey ?nun 1eefine yaa(lm1(. $1 ve g7kle ve 4enne(le zeine,&slm haflei ile mbek ismi yazlm1(. ?na #uhammedI adn, dedesi $bdlmu((alibk!ydu. ?nun adnn ye yzne yayla5a0n, hekesin ?nu medh ve sena ede5e0iniyada g7m1(. #uhammed, 6!k medh!lunan demek(i. @!0du0u zaman g7be0ikesilmi1 ve snne( !lmu1 g7ld. Yeyzn 1eeflendiin5e, 1ehde( "ama0n kalddve se5de e((i. #elekle be1i0ini sallad.

Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem mbek g7zlei uyu, kalb'i

1efi uyumazd. $6 ya(" (!k kalkad. $sla esnemezdi. #bek v5du nn !lu",g7lgesi yee d1mezdi. Seve'i lem +sallallah aleyhi ve sellem bizim bilmedi0imiz bihaya( ile 1imdi haya((ad. 4esed'i 1efi asla 6mez. Kabinde bi melek duu",mme(inin s7ylediklei salev('i 1efelei kendisine habe vei. #inbei ile kab'i 1efiaasna Cavda'i mu(ahheeI deni. /uas 4enne( bah6eleindendi. Kab'i 1efini ziye(e(mek, (a(lein en by0 ve ibde(lein en kyme(lisidi.

Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem gzelli0ini, bykleimiz 17yleanla((laN

Eb Heye +ahme(ullahi aleyhN Ceslullahdan +sallallah aleyhi ve sellem dahagzel hi6bi kimse g7medim, sanki gne1 b(n "alakl0 ile yznde "aly!du.;ld0 zaman, di1lei duvalaa aydnlk sa6adI buyudu.

&bn'i Eb Hle +ahme(ullahi aleyhN Geygambe efendimizin mbek yz, ayn

!nd7d gibi "aldadI buyudu.Hz. $liN ?nu aniden g7en, ?nun heybe(inden d!0an bi k!kuya ka"ld. ?nunlas!hbe( edi" (anyan, ?nu hemen sevediI buyudu.

4bi bin Seme +ahme(ullahi aleyhN Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem,mbek elini yzme sd. Elinde, sanki a((n +k!ku sa(an kimsenin 6an(asndanyeni 6kalm1 gibi gzel bi k!ku, seinlik buldum. Ceslullah +sallallah aleyhi vesellem5 elini bi kimsenin eline msfeha i6in de0dimi1 !lsa, b(n gn ! kimseninelinden, ! gzel k!ku 6kmazdI buyudu.

Hz. 9i1e vlidemizN Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem bi 6!5u0un ba1n!k1ad0 zaman, di0e 6!5ukla aasnda ! 6!5uk, gzel k!kusundan hemen belli !luduIbuyudu.

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem bign evleinde uyumu1lad. Enes bin#likin +ahme(ullahi aleyh annesi =mm'i Sleym geldi. Geygambe efendimizinmbek (eini (!"lamaya ba1lad. Geygambeimiz uyan" sebebini s!un5a, Geygambeefendimizin s( (eyzesi !lan =mm'i Sleym, ?nu k!kulamza ka(y!uz. 8einiz,k!kulan en gzeli en h!1 k!kandI dedi.

Eb Heye +ahme(ullahi aleyhN Yy1nde Ceslullah(an +sallallah aleyhi vesellem daha sa(li kimseyi, g7medim. Sanki ye kendisine dly!du. ?nunlayken, biz b(n g5mz saf edi" kendimizi z!luy!duk. ? +sallallah aleyhi vesellem hi6 aldmy!duI buyudu.

Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem fevkalde gzel k!nu1udu.S7zn needen ba1la(l" neede bi(iile5e0ini en mkemmel bi 1ekilde bilidi. S7zlei,s7yleyi1 bakmndan beak, s!n dee5e fash ve beli0 idi. S7z ve kelimeleinde, mannnd!0ulu0u he zaman kendini g7s(eidi. &fde e(me g5 fevkalde yksek !ldu0undan,k!nu1uken hi6 y!ulmaz ve klfe( 6ekmezdi. #bek s7zleinden bazlaN

*ii sevdi$i kimse ile )era)erdir.'


10/281

1enin ona verdi$in !nemi, sana vermiyen kimse ile arkadalk ya(maktahayr yoktur.'

8ayr s!yleyi( kazanan, ya da sk/t edi( selmet )ulan )ir kula Allahtel merhamet eylesin.'

slman ol ki, selmet )ulasn.'*ymet n )ana en yakn oturacak ve )ana en mah)/) klnacak

kiiler, ahlken en zel olan kiilerdir ki, onlar mtevz olurlar. 8em severler,hem de sevilirler, say !rrler.'

erede olursan ol, Allahtan kork. *!tl$n ardndan, onu silecek hemen+bi iyilik ya(. nsanlara zel ahlk ile mumele et.'

Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem, kendi nesebi ve asle(iyle ilgili!laakD Allah tel, insanlar yaratt. 7eni insanlarn en iyi ksmndan vc/deetirdi. 1onra )u ksmlarndan en iyisini Ara)istanda yetitirdi. 7eni )unlardanvc/de etirdi. 1onra evlerden, ailelerden en iyisini sei(, )eni )unlardanmeydana etirdi. 3 hlde, )enim r/hum ve cesedim, mahl/klarn en iyisidir.7enim silsilem, ecdadm en iyi insanlardr. 4vnmyorum, hak+kati )ildiriyorum.8ak+kati, )ildirmek vaz+&emdir'buyudula.

Yemek ile ilgili !laak daD =demo$lu, karnndan+midesinden daha k!t )ir

ka(tamamaktadr. =demo$luna, )elini ayakta tutacak )irka lokma yeter.9$er+bundan kurtulu yoksa- te )irini yemesi, te )irini imesi, te )irinide r/hu iin+(ahsis etsin. #nk ok uyku, &azla yemek ve imekten elir-buyudu. @ny malnn muhabbe(ini kalbe k!ymakla, yan dnyy 6!k sevmekle ilgili!laak daD >hud 5a$ kadar altna sahi( olsam, ondan )ir dinarn yanmdaecelemesinden )ile holanmam. 6alnz )orcumuka(atacak kadar tek dinarmstesna' buyudu.Kendisine eziye( eden m1iklee ka1 dah 6!k mehame(liydi.hud ;azsnda mbek di1i 1ehid edili", mbek yznden yaaland0 zaman, Eshb' Kim 6!k zldle ve dedile kiN Y CeslallahO ?nlaa beddua e(miye5ek misinizRIGeygambe efendimiz de +sallallah aleyhi ve sellemN 7en, lanetleyiciolarak!nderilmedim. 7en, ancak+Hakka a$rc ve rahmet olarak !nderildim'buyudula ve Allahm, kavmime hidyet eyle. #nk onlar )ilmiyorlar'

buyuaak duada bulundula. Ha(( bi defasnda ha"(e, Eshb' Kimdan aylm1, bia0a5n al(nda is(iaha( buyuuy!lad. ;aves &bn'il'His adnda bi m1ik, aniden ?nu7ldmek i6in geli" kl5n 6ek(i. Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellemba1u5unda duu", S7yle bakalm, 1imdi seni benim elimden kim ku(aa5akRI dedi.Ceslullah efendimiz de, Allah tel2'buyudula. ? nda adamn elinden kl5d1vedi. Geygambe efendimiz de kl5 alaak !na, 6a seni imdi elimden kimkurtaracak?' buyudula. ? kimse 6!k k!k(u, (i(edi ve yalvamaya ba1lad.


11/281

duymuy!. Elinde !lan hekese b!l b!l da0(y!I dedi.I &bn'i Ame +ahme(ullahi aleyhbildidiN /i kimse geldi. Geygambeimizden bi dilek(e bulunun5a, Ceslullah efendimizD1ana u nda verecek )ir eyim yok. @kin )enim nmma satn al. 7ize )ireyelince hemen onu !deriz'buyudula.

Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem 1e5aa( ve ne5de( +ki1ininkendisini 7lmn ku5a0na a(a5a0 zaman, kendine gvenmesi, k!kmamas sahibi idi.

M!k g6 duumlada, silh6a, say5a s(n d1man ka1snda ka(iyyen yeindenk"damam1, bi san(im bile yeinden gei gi(memi1(i. Hz. $li, /iz ha" kz1(0 zaman,g7zle 7fkeden k"kmz !ldu0u bi nda, Ceslullah efendimizle +sallallah aleyhi vesellem k!unuduk. Mnk d1mana ?ndan daha yakn kimse !lmazd. /ed ;azsnda,he"imizden 6!k ? d1manla 6a"1y!du. He"imizden daha 5esu ve hzl h5umediy!du. &mn bin Hseyn +ahme(ullahi aleyhD /yk d1manla ka1la1(0mzzaman, ilk h5um eden $llahn Cesl !luduI buyudu.

#1ikleden bey bin Halef, /ed ;azsnda fidye ile ku(ulduk(an s!naGeygambeimize, Yanmda bi a(m va, !nu hegn a"a ile besliy!um. ?na bineekbign seni 7lde5e0imOI dedi. Geygambe efendimiz de +sallallah aleyhi ve sellemnallah )en seni !ldrrm'buyudula. hud ;azsnda bey,


12/281

ancak lemlere rahmet olarak !nderdik'buyudu. Geygambeimiz +sallallah aleyhive sellem, mme(ine ka1 baz 1eylei z! geli endi1esiyle k!layla1(dD 0mmetime

zorlukvermemi olsaydm, her a)destte misvak kullanmalarn emrederdim'buyudu.

S7znde dumak y7nyle de insanla aasnda Geygambe efendimizden daha s(nbi kimse gelmedi. $bdullah bin Ebil'HamsaD Geygambeimiz +sallallah aleyhi ve

sellem ile, henz kendileine Geygambeli0i bildiilmeden 7n5e al1'vei1 ya"m1(m.Kendi hesabna bi bkiye kalm1(. ?na, falan zamanda filn yede bulu1mak zee s7zvedim ve unu((um. =6 gn s!na vedi0im s7z ha(layn5a hemen ! yee k!1(um.?nun 6 gnd !ada beklemek(e !ldu0unu g7n5e haye(imden d!na kaldm. /ana,

@elikanl beni y!dunO /en seni buada (am 6 gnd bekliy!umI buyudula.IGeygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem (evzu hasle(i, hi6bi kimsede,

ha(( hi6bi Geygambede +aleyhimsselm bulunmaya5ak kada byk ve emsalsizdi.Kibi duygusu, ?nda asla meydana gelmemi1(i. Geygambeimize melik bi "eygambe!lmakla, kul bi "eygambe !lmak aasnda bakld0nda, ?, kul bi "eygambe !lmay(e5ih e((i. /unun zeine &sfil aleyhisselm, Geygambe efendimizeD F"hesiz, $llah(el (evzu g7s(edi0in ! hasle(i de sana vemi1(i. Mnk kyme((e sen,9dem!0ullann en by0sn. Yeyznn, kendisine ilk yala5a0 ki1isin. &lk 1efaa(

ede5ek !lan da sensinI dedi. Eshb' Kim +.anhm, Geygambe efendimiz +sallallahaleyhi ve sellem i6in, Evinde, ehlinin i1ine yadm ededi. Elbisesini +ehlini aha(sze(memek i6in bizza( kendisi ykad. K!yununu kendi sa0a, elbisesini kendi yamad.Kendine, kendi hizme( ededi. Evini kendi s", devesini kendi ba0lad. S( sa0landevesini kendi !(la(d. Hizme(6i ile yemek ye, !nunla hamu y!0uudu. Gazadanyiye5e0ini kendi aldI demi1ledi.

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, dnyya ve menfaa(leine hi6kyme( vemezle, az ile ye(iniledi. 9he(e i(ihl edin5eye kada "ek6!k imknlaasahi" !ldu, bi6!k lkele fe(he((i. /una a0men yine de, vefa( e((iklei zaman silh,ehlinin nafakas i6in ald0 bi mal ka1l0nda, bi yahudinin yannda ehin idi. Hz. 9i1evlidemizD Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, dnyya mbek g7zleiniyumun5aya kada, 6 gn ad adna ekmek(en d!ymam1(I buyudu. Geygambe

efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem, Hz. 9i1e vlidemize buyudula kiN 7anaekkenin ta, to(ra$ altn olmas sunuldu. 8ayr y %a))+, dedim. 7ir n akalaym, )ir n tok. A kald$m n sana yalvar( dua ederim. Bok kald$mn,sana hamd senada )ulunurum.'4ebil aleyhisselm, Geygambe efendimizegeli"D $llah (elnn sana selm va. &s(ese 1u da0la ?na al(n ya"aym.


13/281

dostlarmakavumak ve onlara katlmaktr.'Hz. 9i1e vlidemiz buyudula kiNCeslullah +sallallah aleyhi ve sellem, bu s7zleinden bi ay kada s!na vefa( e((ile.I

Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem $llah (eldan k!kmas, ?nai(aa( ve ibde( e(mesi ! kada 6!k(u ki, ?nun bu hline hi6 kimse (aka( ge(iemezdi.#bek ayakla 1i1in5eye kada namaz klad. Y CeslallahO Sizin gelmi1 ge6mi1b(n gnahlanz affedildi0i hlde, neden bu kada kendinize zahme( veiy!sunuzRI

denildi0inde, 7en Allahn en ok kreden kulu olmayaym m?'diye 5eva"buyudula. $bdullah bin e1'Fhh +ahme(ullahi aleyhD Ceslullah efendimize +sallallahaleyhi ve sellem geldim, namaz kly!du. ;70snde (en5eenin kaynamasn andan biu0ul(u vadI dedi. &bn'i Eb Hle +ahme(ullahi aleyhD $llahn Cesl +sallallah aleyhive sellem devaml hznl ve d1n5eli idi. ?nun hi6 aha( y!k(uI buyudu.

Ceslullah efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem, kendisinden 7n5e gelmi1 !lanyzyimid7(bin 5ivandaki Geygambelein +aleyhimsselm he"sinden de s(n idi,1n "ek byk(. Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem buyudula kiN7ana, )enden !nce hi)ir ehbin +ahme(ullahi aleyh bildidi0i bi hads'i 1ef(e, Geygambe efendimiz+sallallah aleyhi ve sellem buyudula kiN Allah tel )ana; ste 9yuhammed2' )uyurdu. 7en de; 6 %a))+,ne isteyeyim? 1en )rhimi

+aleyhisselmdost edindin2 /s+aleyhisselmile konutun. /hu+aleyhisselm(eyam)er olarak, setin. 1leymna+aleyhisselmondan sonra hi kimseyevermedi$in )irmlk +hkmdlkverdin' dedim. Allah tel )uyurdu ki; 1ana)unlardan dahaiyisini verdim. 1ana *evseri verdim... I!$n ortasnda ismin,ismimle anlyor.6eryzn hem senin iin, hem de mmetin iin tah/r,temizleyici kldm. Ielmiemi )tn nahlarn )a$ladm. nsanlararasnda )a$lanm )ir hldeeziyorsun. 3ysa )en, )unu senden !nce hikimseye ya(madm. 0mmetinin kal)leriniusha& ez)erleyicisi ya(tm. :e&aat

(ayesini senin iin sakladm. 1enden )aka hi)ir(eyam)ere saklamadm.'Huzeyfenin +ahme(ullahi aleyh bildidi0i bi hads'i 1ef(e, Geygambe efendimiz+sallallah aleyhi ve sellem buyudula kiN7ana mMde verildi. 0mmetimden)enimle ilk yetmi)in kii Cennete irecek. 8er )in kiiyi yetmi)in kii dahataki) edecek. 8i)iri hesa(!rmeyecek... 6ine )ana mmetimin asla+kuaklk vek(lk sebebiylealk ekmiyece$i,+&slmiye(in emileini yeine ge(idi0i mdde(6ehi yenilmeyece$i+mTde !laakverildi.+Cabbimyardma yetiti. 7ana izzet,mmetime de )ir aylk yoldaki dmann kal)ine korku vererek za&er ihsn etti.Ierek )ana ve erekse mmetime an+metleri hell kld. 7izden !ncekilereyasak kld$ )irok eyi )ize hell kld, )ize lk klmad.'

Hlid bin #adan +ahme(ullahi aleyh anla((N Eshb' Kimdan +.anhm bazlaGeygambe efendimize, Y CeslallahO /ize kendinizi anla( msnzRI diye sul e((ile.Geygambe efendimiz de buyudula kiN 9vet )en )a)am+5eddim)rhimin+aleyhisselm+Ey CabbimizO1oyumuzdan elen mslman mmet iinden )ir


14/281

el)ise)ulunaniki kimse )ana yaklat.'/a1ka bi hads'i 1ef(e, i kar dolu altnle$enle )ana kimse eldi. 7eni tuttular, karnm yardlar'/i hads'i 1ef(e,7o$azmdan karnmn)ana kadar yardlar. 1onra oradan kal)imi kardlar,ikiye yardlar ve ondansimsiyah )ir kan (hts kar( attlar. 1onra hemkal)imi, hem karnm o kar iletertemiz edene kadar ykadlar.'/a1ka bi hads'i1ef(e, 1onra )iri )ir ey ald. 7ir de)aktm ki elinde, !ren herkesi hayrete

dren n/rdan )ir mhr vard. 3nunla kal)imi mhrledi. *al)im +mn vehikmetle doldu. 1onra mhr yerine iade etti. 5i$eri de elini !$smn, ayrmnoktasna srd ve iyileti. 3nlardan )iri di$erine, 8aydi 3nu, mmetinden onkii ile tart' dedi. Bartt$nda he(sinden a$r eldim. 0mmetinden yz kii iletart2' Bartt, yine a$r eldim. 0mmetinden )in kii ile tart2' Bartt, onlar daetim. yisi mi tartmaktan vaze, z+r )tn mmetiyle onutartacak olsanyine de he(sini eer' dedi.'/a1ka bi hads'i 1ef(e, 1onra )eni!$slerine)as(, hem )am, hem de !zlerimin arasn !(tler, !yle dediler; 9y1evili2*orkma, sana murd edilen iyili$i )ir )ilsen, sevinten !zlerin l l olur.

Allah katnda ne )yk de$erin var. #nk Allah ve melekleri seninledir.'Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem, $llah (elnn indinde

kyme(ini g7s(een en a6k dellleden biisi de mi5 hadsesidi. ? ge5e Ceslullah

+sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, byk dee5elee ula1m1, yksek me(ebe vemevkile elde e(mi1(i.


15/281

eyveleri de kuleler i)i idi. 3, Allah telnn emirlerinden herhani )irisiylekarlat$nda !ylesine de$iiyordu ve zelleiyordu ki, Allah telnnyaratm oldu$u mahl/ktndan hi kimse onun zelli$ini anlatamaz. 1onra

Allah tel )ana vahyetti$ini vahyetti.8ern elli vakit namaz klnmasn )ana &arz kld. /s aleyhisselma

indim. %a))in mmetine ne &arz kld?' diye sordu. 9lli vakit namaz' dedim.

%a))ine d!n, )iraz ha&i&letmesini dile. #nk mmetin onun altndankalkamaz. 7en srilo$ullarn denedim ve yokladm' dedi. 7unun zerine%a))ime d!ndm ve dedim ki, 6 %a))+2 0mmetimden +bu emi)iraz ha&i&eyle.' 7unun zerine elli vakitten sdece )e vakit indirdi. /sya +aleyhisselmd!ndm ve +/e1 vaki( indidi!dedim. 5edi ki, %a))ine d!n2 7iraz dahaha&i&letmesini dile. #nk mmetin )unun allndan kalkamaz. 7!ylece /saleyhisselm ile %a))imin aracnda idi( eldim ve nihyet Allah tel !yle)uyurdu; 7u namaz )e vakte indirdim. 8er namaz iin on sev) vardr. 7u)akmdan sonunda yine elli namaz olur. +r her kim )ir sev) kasdedi( deya(amazsa, onun iin )ir sev) yazlr. "akat ya(arsa, )ire muka)il tam on

sev) yazlr. "akat )ir nah kasdedi( ya(mazsa hi)ir ey yazlmaz. 6a(arsa,ancak o )ir nah olarak kayda eer. 1onra /sya +aleyhisselmini( durumu

anlattm. 6ine 5!n, )iraz daha ha&i&letmesini dile' dedi. 7unun zerine ona,%a))ime ok mncaatta )ulundu$um iin artk utanyorum' dedim.- &bn'i$bbsn +ahme(ullahi aleyh bildidi0i hads'i 1ef(eD4yle )ir yere kadar ykseldimki, kalemlerin +6((seslerini duydum.' Enes bin #likin +ahme(ullahi aleyhbildidi0i hads'i 1ef(e buyuuldu kiNCe)ril aleyhisselm )eni 1idretlntehya kadar !trd. 1idretlntehy !yle )ir renkler ka(lad ki,)unlarn ne olduklarn )ilmiyorum. 1onra 7eni Cennete koydular.' EbHeyenin +ahme(ullahi aleyh bildidi0i hads'i 1ef(e buyuuldu kiD7ana dediler ki-ite )u 1idretlntehdr. 0mmetinden senin yolunda olanlarn her )iri)urada nihyet )ulacaklardr. 3- altndan, su, st, Cennet ara), szlm )al,)al rmaklar akan )ir men)adr. 3 !yle )ir a$atr ki, !lesinde )ir svariyetmi sene yrr. 3nun )ir ya(ra$, mahl/kt !lelendire)ilir. 3nu n/r ve

melekler )rmtr... Allah tel )uyurdu ki; 8aydi iste2' +/en de:(heyok ki, sen, )rhimi dost edindin, ona )yk )ir mlk ihsn ettin. /s ilekonutun. 5avuda )yk )ir mlk +Hkimiye(lt&ettin, ona demiri erittin,da$lar emrine verdin. 1leymna da )yk )ir mlk ihsn edi(, insanlar,cinleri ve rzrlar emrine verdin. 3ndan sonra kimseye vermedi$in )ir mlkihsn ettin, Nsya Bevrat ve nc+li !$rettin. *!rleri iyiletirme cn +kendiizninleona verdin. 3nu ve annesini :eytn rac+mden korudun. :eytan herikisine de )irey ya(amad' +dedim.+$llah (el1eni de dost ve seviliedindim. Bevratta +#uhammedHabbuahmnddiye yazlmtr. 1eni )tninsanl$a +Geygambe !laak!nderdim. 0mmetini, hem evvelkilerden, hem

sonunculardan kldm. 0mmetin, )enim kulum ve %es/lm oldu$una ehdetedinceye kadar +inany!uz da deseles!zleri mute)er de$ildir. 6aratl)akmndan seni


16/281

)ulunmayacak'buyuuldu. &bn'i $bbsn +ahme(ullahi aleyh bildidi0i hads'i 1ef(e,Geygambeimiz buyudu kiN

Cennet ka(snn halkasn ilk kmldatacak olan da )enim. 7ana+4enne(alacak ve oraya )enimle )irlikte mminlerin &akirleri irecek...'Enes bin#likden +ahme(ullahi aleyh bildiilen hads'i 1ef(eD *ymet n Cennetinka(sna elirim ve amalarnisterim. 8zin der ki, 1en kimsin?' 7en

uhammedim derim. 7en+4enne(isanaamakla emrolundum. 1enden !ncehi kimseye amam'diye ka1lk vee5ekI buyuuldu. $bdullah bin $mn+ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i hads'i 1ef(e, Geygambeimiz buyudu kiN 8avznn)ykl$ )ir aylk yrytr. >zunlu$u ve enili$i )irdir. 1uyumtendaha )eyazdr.+/i ivye(e g7e de, s((en daha beyazd. *okusu misktendahazeldir. 7ardaklar !kteki yldzlar i)idir+6!k ve "alak(. *im ondan ierse)ir daha susamaz.'

Kyme( gnnde Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem 1efaa( e(meye(kisi veile5ek(i. ?na #akm' #ahmd veileek de di0e Geygambeleden+aleyhimsselm s(n klnm1(. /u mevzda 5enb' Hak, &s sesi Q*. ye(indemelenD Iecenin )ir ksmnda dauyan(, sr& sana mahs/s olmak zere onunla+Kun' kemle teheccd kl. B ki%a))in seni kymette akm ahm/da

+he((eki 1efaa( makamna !ndere...'buyudu. Ceslullah +sallallah aleyhi vesellem efendimize, #akm' #ahmddan sul e((ile. 3 e&aattir'buyudu. Kab bin#likin +ahme(ullahi aleyh bildidi0i hads'i 1ef(e Geygambe efendimizD *ymetn insanlar harolunduklarnda )en ve mmetim )ir yerde olaca$z. %a))im)ana yeil )ir el)ise iydirecek. 1onra )ana izin verilecek. Allah tara&ndan ne

s!ylememisteniyorsa s!yleyece$im, ite akm ahm/d )udur'buyudu. &bn'i#esd +ahme(ullahi aleyh #akm' #ahmd, Ceslullahn +sallallah aleyhi ve sellem$1n sa0nda dumasd. Kimse !ada dumaya5ak(. /u sebe"le evvelkile de,s!nakile de ?na gb(a ede5ekleI dedi. Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi vesellem buyudula kiD 0mmetimin yarsnn Cennete irmesiyle e&aat arasndamuhayyer klndm. 7en e&aati tercih ettim. #nk o daha m/lldr. 3nuyalnz takvya erenler iin sanmayn, o ayn zamanda hatya den nahkrlar

iindir de.'Eb Heyenin +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i hads'i 1ef(e, GeygambeefendimizD :e&aatim,kal)i dilini tasdik eder tarzda )ir ihls iinde @ ilheillallah' diyerek ehdetkelimesi etiren kimseyedir.'buyudu. Huzeyfe+ahme(ullahi aleyh dedi ki, $llah (el insanla kyme( gnnde, yaln ayak, ba1a6k, dmdz bi yede (!"laya5ak(. Ayle ki, 6a0lan ki1i !nlaa sesini aha(6aduyuabile5ek ve !nla zahme( 6ekmeden g7ebile5ek(i. &lk yaa(ldkla zamank!nu1mak(an 5iz !ldukla gibi, ! gnde ?nun izni !lmadan kimse k!nu1amya5ak(.8am bu esnada Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz 6a0la5ak, ? dabuyua5ak kiD 7uyur, )tn hayr senin yedi kudretindedir. :erri de ancak sen!nlersin. 1eninhidyete erdirdi$in kimse ancak hidyete ermi ola)ilir. te+5izkulun imdihuz/rundadr. 1ana+y7nelmi1durmaktadr. 6ene s$nak

sensin. 1enin az)ndanancak yine senin lt&unla merhametinle kurtula)iliriz.9n yce sensin, en )yk sensin.9y 7eytin %a))i2 1eni noksan s&atlardantenzih ederim.'

Eb Heyeden +ahme(ullahi aleyh ivye(le, Geygambe efendimiz buyudulakiN Allah, evvelkileri ve sonrakileri+b(n insanla kymet nnde )ir arayaetirecektir. 3nlara Ah )ir, )izim iin %a))imize e&aat dileyen olsa' diye ilhmedilecek.'/a1ka bi hads'i 1ef(e buyuuldu kiN Ine ok yaklaacak, insanlaram ve kederden )itkin )ir hle decekler. Aralarnda, 1ize e&aat edecek)irine )aksanz iyi olur' diyecekler. 7unun zerine =deme+aleyhisselm eli(

!yle diyecekler, 1en Allahn yedi kudretiyle yaratt$, r/hundan &rd$,Cennetine yerletirdi$i, melekleri sana secde ettirdi$i, hereyin adn sana!$retti$i insanlarn )a)as olan =demsin+aleyhisselm. 8limizi !ryorsun. eolur, %a))ine yalvar da )izi rahata kavutursun2' =dem+aleyhisselm %a))im

)un !yle ada) etmitir ki, ne )undan !nce ve ne de )undan sonra hi )!yleada)a elmemitir. 7eni mahut a$atan nehyetti. 7iliyorsunuz ki )en, o


17/281

a$atan yedim. :imdi )amn resine )akmakla meulm, haydi )enden)akasna idin, /ha +aleyhisselm idin' diyecek. 7unun zerine /ha+aleyhisselm eli( !yle diyecekler, 6er ehline eli olarak !nderilen


18/281

nedir?' 7u Allahn sana verdi$i *evserdir' diye ceva( verdi. 1onra onunamuruna )ir el att, hemen )ir misk kard.'

Hz. 9i1e vlidemizin bildidi0i hads'i 1ef(e, 3 nehrin mecras inci ve yakutzerindeydi. 1uyu ise )aldan tatl, kardan )eyazdr.'/a1ka bi ivye((e ise,3radahanm ve hizmetilerden, kendisine lzm olan )tn eyler mevc/ttur'buyuuldu.

Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem bi6!k isimlei vad. Kun'kemde ge6en en me1h isimlei, #uhammed, $hmed, $bdullah, 8h, Ysn, el'#ddessi, el'#zzemmilI diye bildiildi.

Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem, insan kude(inin d1nda kalan"ek6!k mu5izelei vad. #u5ize, d1manla sus(umak, !nlaa ade( meydan !kumaki6in, $llah (elnn yaa((0 i1ledi. /unlan sayesinde d1manlan yalanlamalanhkmsz ve benzeini ge(imek(en 5iz bak(. Geygambe efendimizin b(nGeygambeleden +aleyhimsselm daha 6!k mu5izesi vad. /unlan en by0 Kun' kemdi. Kun' kemin mu5izelei, ne bin, ne ikibin ve daha fazla sayyla bi(mez.Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem, b(n d1manlaa, bi sesiylemeydan !kudu. /(n edebiya(6la, 1ile benzeini meydana ge(imek(en 5iz kaldla.9limle dedile ki, Kun' kemde en ksa se KevseI sesidi. ?nun he ye(i de bi

mu5izedi.IKun' kemin geldi0i zamanlada $abla, edebiya((a ve s7z s7yleme sana(nda6!k yksek bi dee5eye vam1lad. ?nlaa hi6bi insana ve nesle veilmeyen ifde g5veilmi1(i. /ibileine hi(b e(mek(e, en ilei zekla bile aha(6a ma0lb edeledi.$llah (el !nla, bu y7nyle 6!k kbiliye(li !laak yaa(m1(. $abla, he sahaday!ulmadan 1a1(5 s7zle s7yleledi. M!k mhim i1lede, ha(( habin en 1idde(li nndakl6 sallaken bile, aha(6a edeb !laak k!nu1abililedi. /ibileinin s!ulana 1iile5eva" veiledi. K7ylede !(uanla bile manl s7zle, ifde g5 !lan kelmlala, bykve sus(uu5u beyanlada bulunulad. &1(e b7yle yksek vasfl kimselein ka1sna,Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem Kun' kem, ile 6km1, !nlaameydan !kumu1(u. K!nu1(ukla dilin edebiya( bakmndan zivesinde !lan $abla,Kun' kemdeki belaga( ve fesaha(i g7n5e, bi6!0u (eslim !lmu1, mn ile

1eeflenmi1ledi. /azla da inanmam1, Geygambeimiz i6in, uydudu demi1ledi.elid bin #uge,Geygambeimizden +sallallah aleyhi ve sellem melen :(hesiz ki Allah adleti,iyili$i, akra)aya verme$iemreder. Bakn k!tlklerden, mnkerden,zulm vetece))rden+hakszlk(an nehyeder. 1ize+b7yle !$t verir ki, iyice dinleyi( ve

anlay( tutasnz'+


19/281

"ek fazla, ifde5e 6!k g6ld. /u, insan s7z !lamaz.I Eb beyd Ksm bin Sellmanla(( kiN /i k7yl, bi kimsenin Hi5 sesinin *). ye('i kemesini !kudu0unu duyun5ahemen se5deye ka"and. @edi ki, Sf !nun fesaha(inden d!lay se5deye ka"andm.I /iba1kas, Ysuf sesi P-. ye('i kemesini i1i(in5e, Fehde( edeim ki, hi6bi mahlkbunun gibisini s7yleyemezI demi1(i. Hz. Ame, bign mes5idde uyuy!du. /i aaba1u5unda bi kimsenin 1ehde( ge(idi0ini duyun5a uyand, s7yleyeneD Sen kimsinRI

diye s!du, ! da, /en Cum "a(ikleindenim. M!k iyi $ab5a biliim. /a1ka lisanla dak!nu1uum. #slman esileinden biinin, ki(abnz Kun' kemden bi ye(!kudu0unu duydum. @ny ve he( hlleini anla(an en iyi bi ki(a" !ldu0unu anladm./u ki(a", s aleyhisselma inen ki(abn muh(evsn da i6ine aly!. @inledi0im ye('ikemenin meli 1uduN *im Allaha ve %es/lne itaat ederse, ya(t$ nahlardan!tr Allahtan korkar ve eri kalan !mrnde de ondan saknrsa, ite )unlare)ed+ saadete kavuanlardr' +


20/281

#ekkeli m1ikle, Ceslullah(an +sallallah aleyhi ve sellem kendileine mu5izeg7s(emesini is(edile. /unun zeine $yn iki ksma b7ln1n +mu5ize !laak !nlaag7s(edi.


21/281

8aydi, 9nsr era&ndan otuz kii a$rnz.'Ma0dmD geldile, yedile ve d!ydula.Geygambe efendimiz (eka 8aydi, altm kiia$r'buyudula. $l(m1 ki1iyi de6a0dm. 6etmi kii daha a$r'buyudula. ?nla da 6a0dm. ;eldile, yedile,i6(ile. ? yeme0i hl bi(iemedile. Ma0dklamdan hi6 bii, mslman !lu" ba(e(meden 6kmadla. ? gn yeme0imden (am yzseksen ki1i yedi.I $bduahmn bin Eb/ek +ahme(ullahi aleyh anla((N Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem ile beabe

yz!(uz ki1iydik. /i 7l6ek undan hamu y!0uuldu, bi k!yun kesildi. &6indeki 5i0e vebenzei ksmla kza(ld, kavuldu. $llaha yemn edeim ki, yz!(uz ki1inin he"sine!ndan bi "a6a veildi ve yedile. S!na ! k!yundan iki byk (abak yemek ya"ld.He"imiz d!yasya yedik. S!na ! iki (abak(a hl yemek kalm1(. ?nu da devemeykledim.I Hz. Ame anla((N Ceslullahn +sallallah aleyhi ve sellem sefeleindenbiinde, Eshb' Kim 6!k a5km1(. @uumu Geygambe efendimize anla((k.GeygambeimizD 8erkes yanndaki azk artklarndan etirsin'buyudula.Eshbdan biisi, bi avu6 d!lusu bu0day ge(idi. /azla bundan biaz daha 6!k ge(idileki, en fazla ge(ieninki bi 7l6ek huma idi. ?nlan he"sini deiden bi yayg zeine(!"lad. Seleme'(bn'Ekv dedi kiN He"si, bi di1i ke6inin 5ssesi kada idi. Ceslullah+sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, hekese ka"lan ge(imesini emi buyudula.He"si geldi ve !duda kabn d!ldumadk (ek bi insan kalmad. /una a0men yine de

bi(memi1(i.I Hz. $li bin Eb 8lib anla((N Ceslullah efendimiz, $bdlmu((alib!0ullandave( e((i. Kk ki1i geldile. ?nlan i6inde bi k6k deveyi yiyebile5ek ve byk bika"suyu i6ebile5ek kabiliye((e kimsele vad. Geygambe efendimiz, !nlaa iki avu6 kada biyemek ya"(. Yedile ve d!ydula. Yemek(en hi6 eksilmemi1(i. S!na byk bi ma1aba suge(i((ile. ?nu da hekes kana kana i6(ile. ? dahi sanki i6ilmemi1 gibi duuy!du.I

Hz. Enes bin #lik anla((N Ceslullah efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem ileBeyneb +.anh vlidemiz evlendikleinde, banaD %alan, falan kimselei ve y!lda kimig7sen 6a0 gelsinleI buyudula. /en hemen 6k(m, y!lda kimi g7dysem he"sini6a0dm. ;eldile. Evin b(n !dala d!lmu1(u. Ceslullah efendimiz +sallallah aleyhi vesellem, i6inde iki avu6 kada huma bulunan bi (aba0 kendi 7nne k!yu", i6inembek 6 "ama0n ba(d. S!na ! (aba0 !adakilee ikam e((i. Hekes yeme0eba1lad. @!yan kalky!du. @ave(lile ye(mi1bi veya ye(mi1iki ki1i idile. Hekes

d!yduk(an s!na, (abak(aki humalan !ldu0u gibi dudu0unu g7dm.I Eb Heye+ahme(ullahi aleyh anla((N &nsanla a6lk i6inde kvany!lad. Ceslullah +sallallahaleyhi ve sellem bana buyudula kiN 7irey var m?'/en de, $zk (!bamda biazhuma vaOI dedim. /uyudula kiD 3nu etiriniz.';e(idim, i6inden bi avu6 huma6ka" yayd ve beeke(li !lmas i6in dua buyudula. S!na 3n kii a$rnz2'buyudula. Ma0dm. ;elenle d!yun5aya kada yedile. S!na bi !n daha, bi !n daha,deken b(n aske yedi ve d!ydu. S!na banaD Ietirdi$ini al, elini iine sok, ondan)ir avu kar, kmldatma'buyudula. ;e(idi0imden fazlasn aldm ve !ndan yedim.Ha(( Hz. ?sman 1ehd edilin5eye kada +Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, Hz. Eb/ek ve Hz. Amein haya( b!yun5a azk (!bamdan yedidim, hi6 bi(medi. S!na !kayb!ldu.I Eb Heye +ahme(ullahi aleyh anla((N M!k a5km1(m. Ceslullahefendimiz +sallallah aleyhi ve sellem bana, kendileini (akib e(memi buyudula. @aha7n5e kendileine hediye !laak bi badak s( ge(idile. /ana da, Eshb' Sffeyi+.anhm 6a0mam buyudula. /en de, Y CeslallahO /u s( !nlaa ne ya"a, biazi6i" !nunla g6lenmiye he"sinden 6!k ben lykmI dedim. %aka( Ceslullah efendimiz,Eshb' Sffenin gelmesini sala is(edile. Ma0dm, geldile.

Sa ile i6i", iyi5e d!ydula, i6medik bi (ek kimse kalmad. ?ndan s!na Ceslullah+sallallah aleyhi ve sellem bada0 ald ve 1en ile )en kaldk. 3tur ve i'buyudula, i6(im. 6ine i'buyudula, i6(im. @evaml !laak 'buyuuy!lad. /ende i6iy!dum.


22/281

Huzunda duu" fash bi lisan ile Esselm aleyke y CeslallahI dedi. /unug7en k7yl haye(le, Eme(seniz gei gide miRI dedi. Geygambe efendimiz, eme((ile.$0a6 yeine d7nd, damala yeleini buldu. @imdik duu" eski hlini ald. /una iyi5e1a1an k7yl Geygambe efendimize, &zin ve de sana se5de edeyimOI dedi.Geygambeimiz +sallallah aleyhi ve sellem 7en )ir kimsenin )ir kimseye secdeetmesini emretseydim, mutlaka kadnn kocasnasecde etmesini emrederdim'

buyudula. K7yl, #ademki 7yle, msade buyuunuz da, mbek elleinizi veayaklanz 7"eyimI dedi. Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz de elleini7"(dle.I =sme bin Beyd +ahme(ullahi aleyh anla((N Ceslullah +sallallah aleyhi vesellem efendimiz sefeleinden biinde bana buyudula kiN Allahn %es/lnehacetini kaza etmesi iin )ir yer )ulamaz msn?'/en de aa1(dm ve YCeslallahO Sizi insanladan gizleye5ek bi ye bulamadmI dedim. 7ir hurma a$acveya ta da m yok?'buyudula. /en de, &leide bibileine yakn huma a0a6lag7y!umI deyin5e, buyudula kiN 8aydi idin, Allahn %es/l, kendisini!rtmeniz iin huz/runa elmenizi emrediyor de2 Balara da aynsn s!yle2'/enhemen gi((im. Ceslullahn emi 1efleini kendileine (ebli0 e((im. $llah (elya yemnedeim ki, huma a0a6lann bibileine yakla1" bi aaya geldikleini, (a1lan da biaaya geldikleini ve a0a6lan akasnda kmele hlinde (!"landklan g7dm.

Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, ha5e(ini kaza e((ik(en s!na benimyanma geldile ve 8aydi it, s!yle de eski yerlerined!nsnler2'buyudu. Cabbimeyemn edeim ki, !nlan ve (a1lan ayl" yeleine gi((ikleini g7dm.I

Gek6!k Sahbe'i Kimla bilik(e 4bi bin $bdullahn +ahme(ullahi aleyhivye(ine g7eN #es5id'i


23/281

)akalm, sen kime kulluk edersin?'buyudula. /en, semda $1, yede sal(ana(,denizde y!lu, 4enne((e ahme(i, 4ehennemde azb bulunan $llah (elya ibde(edeimI dedi. Geygambe efendimizin 7en kimim?'s!usuna da, Siz, lemleinCabbinin Cesl, Geygambelein h(emisiniz +s!nun5ususunuz. Seni d!0ulayan felahakavu1mu1(u. Seni yalanlayan da "ei1an !lmu1(uI dedi. /unlaa 1ahi( !lan k7yl 1a1knad7nd ve mslman !lmakla 1eeflendi.

Eb Heye +ahme(ullahi aleyh anla((N /i 6!ban kda k!yunlan !(la(y!du. /iku( geli" k!yunladan biini ka"vedi. M!ban k!1aak kuda ye(i1(i ve k!yunu (u(u"ku(ad. /unun zeine ku(, lisna geli" 6!banaD Czkma ni6in mni !luy!sunR $llah(eldan k!kmuy! musunRI dedi. /una 1a1an 6!ban, Haye(O /i ku(, ("k insan gibik!nu1abiliy!I dedi. Ku(, 6!banaD $sl haye( edile5ek ki1i sensinO Mnk k!yunlannba1nda duuy!sun da $llah (elnn g7ndedi0i "eygambeden habein y!k. Hem ?7yle bi "eygambedi ki, $llah ?ndan daha byk ve 1eefli bi "eygambeg7ndememi1(i.


24/281

sellem bi adama dua buyudu0u zaman, ! duadan sde5e ! de0il, 6!5u0u ve (!unu bilefaydaland.I Enes bin #lik +ahme(ullahi aleyh anla((N $nnem beni, Ceslullahnhuz'i 1efleine g7(", Y CeslallahO Enesi senin hizme(ine vedim. $llah (elya!nun i6in dua buyuu musunuzRI dedi. Geygambe efendimiz deD Allahm, onunmaln veevldn o$alt, her verdi$in eyde ona )ereket ihsn et2'diye duabuyudula. S!na, Enes bin #lik haze(lei 17yle anla((la. >allahi, malm "ek 6!k(u.

M!5u0um ve (!unum yz 5ivanda saylmak(ad.I /a1ka bi zaman da, /enim kada,kimsenin aha( ya1ad0n bilmiy!um. Yemn edeim ki, 1u elimle yz 6!5u0umug7mdm. @1k 6!5uklam ve (!unlam demiy!umI dedile. $bduahmn bin $vfhaze(leine de Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem duada bulundula.$bduahmn bin $vf +ahme(ullahi aleyh, Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellemefendimizin duas beeke(iyle yeden bi (a1 kaldsam, mu(laka al(nda al(n bula5a0mmid ededim. $llah (el bana beeke( ka"sn a6(I dedi. $bduahmn bin $vf+ahme(ullahi aleyh vefa( e((i0inde, kalan miasndan d7( hanmndan he biineseksenbin al(n d1(. /yk iyiliklei !lan z( idi. /i gnde !(uz k7le azd e((i. Yediyzdevesini, zeindeki yklei ile beabe $llah y!lunda sadaka vemi1(i. Geygambeefendimiz +sallallah aleyhi ve sellem, Hz. $liye s!0uk(an ve s5ak(an e(kilenmemesi i6indua buyudu. Hz. $li !ndan s!na ne s5ak(an, ne de s!0uk(an hi6 e(kilenmedi. Yazn

k1lk elbisesini, k1n da yazlk elbisesini giyedi. 8ufeyl bin 9mi +ahme(ullahi aleyh,Geygambe efendimizeD Y CeslallahO /ana dua buyu da kavmime ka1 bi alme(im!lsunI diye azusunu bildidi. Geygambe efendimiz de 9y Allahm2 3nun iin )iryet,almet yarat2'diye dua buyudula. 8ufeyl bin 9miin +ahme(ullahi aleyh ikig7znn aasnda bi n "alayvedi. 8ufeyl bin 9mi +ahme(ullahi aleyh Y CabbO/ak, iki g7z aasna i1ken5e ya"lm1, demeleinden k!kuy!umI dedi. ?ndan s!na bun alnndan de0ne0inin u5una ge6(i. Kaanlk ge5elede !nu ve e(fn aydnla(d.Kendisine


25/281

Huzeyfe +ahme(ullahi aleyh anla((N $kada1lam unu((ula m, y!ksa unu((ulagibi mi g7zk(le, bilmiy!um. >allahi, $llahn Cesl +sallallah aleyhi ve sellemdnynn s!nu gelin5eye kada fi(neye 7ndelik ede5ek 6yz kada insann adns7ylemeden ge6memi1(i. Hemen he"sinin ismini, babasnn ve kabilesinin isminis7ylemi1(i.I Eb Be ;fi +ahme(ullahi aleyh, ;7k(en kanadn kmlda(an ku1hakknda bile bilgi vemeden, Ceslullah bizden aylmam1(I dedi. Geygambe

efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem Eshbna habe vedi0i hdisele ve vade((ikleinin he"si meydana gelmi1(i. @1manlaa gali" gelmelei, #ekke, #es5id'i $ksa,Yemen, Fam, :akn alnmas, gvenli0in sa0lanmas. Ayle ki, bi kadnn $llah (eldanba1ka hi6 kimseden k!kmadan, Heden #ekkeye kada y!l5uluk ya"mas mmkn!lmu1(u. Haybe ;azsnda, 6arnAllahn sevdi$i kullardan )irinin elinde8ay)er &ethedilecektir inallah'buyudula. Haybe Hz. $linin elindefe(h!lunmu1(u. Kis ve Kaysein memleke(leinin fe(hini 7n5eden mme(inemTdelemi1(i. #Tdeye kavu1ulmu1, Kis ve Kaysein memleke(lei fe(hedilmi1, mlkleimslmanlan eline ge6mi1(i. =mme(inin QL fkaya aynla5a0n, i6leinde sde5e Ehl'isnne( fkasnn ku(ula5a0n habe vedi. #1ikleden bey bin Halefin 7ldle5e0ini,(be bin Eb Jehebin bi aslan (aafndan "a6alana5a0n, m1ikleden /ed ;azsndakimlein 7le5e0ini 7n5eden bildimi1 ve he" buyudukla meydana 6km1(. /i aylk

mesafede bulunan #(e ;azsnda 1ehd !lanla ve gaznn seyini bildimi1ledi.Kisdan gelen el6i %iza, Kisnn 7ld0n bildimi1 ve hangi gn !ldu0unu das7ylemi1di. %iz daha s!na memleke(ine d7n" habein d!0ulu0unu g7n5e, hemengeli" mslman !lmakla 1eeflenmi1(i. /ign Skaya +ahme(ullahi aleyhD :u*isrnn )ileziklerini iydi$in zaman hlin nice olur?'buyumu1lad. Hz. Ame,Kisnn lkesi fe(hedili", ge(iilen ganime(le aasndaki bileziklei Hz. Skayagiydimi1 ve /unla Kisdan al" da Skaya giydien Cabbime hamd' sena edeimIbuyumu1(u. Geygambe efendimizin +sallallah aleyhi ve sellem bu ve buna benze7n5eden habe vedi0i hdisele he" meydana 6km1 ve 6kmak(ad. Ha(( yanlanda!(uanlan kalbleinden ge6idiklei 1eylei !nlaa s7yleledi. ?nla da, d!0u s7yledinizy Ceslallah deledi. #nfklan b(n gizli hlleini ve haklanda 6evie5ekleien(ikala ve ya"(kla k!nu1mala, aldkla kaala bilidi. #nfkla dah

Geygambeimizin +sallallah aleyhi ve sellem, bu k!nu1malan bildi0ini bilile, !nun i6inbibileine, Sus, k!nu1maO Kendisine aleyhinde s7yledi0imizi kimse s7ylemese bile,/e(hnn b(n (a1la da ?na habe veiI deledi.

$llah (el, Geygambe efendimizi +sallallah aleyhi ve sellem, d1manlan1eleinden k!umu1(u. Cabbimizin himyesinde !lu", ?na kimse d!kunamam1(.


26/281

anda akamzda 7yle kuvve(li bi ses i1i((ik ki, #ekkede bu sesin (esiinden hekesin7ld0n sandk. /iz de !ldu0umuz yee y0l" kalm1(k. $yld0mzda ?nun !adan6!k(an ayl" gi((i0ini g7dk. $adan zaman ge6(i yine s'i kasd i6in hazlandk./ibiimize kuvve(li s7z veeek haeke(e ge6(ik. Kendisine yakla1(0mz bi an, Safa ile#eve (e"elei aamza giivedi. ?nu g7memizi engelledi.I

Hz. Ame anla((N #slman !lmadan 7n5e bi ge5e Eb 4ehm ibni Huzeyfe ile

anla1" Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem 7ldme0e gi((ik. Evine geldik, i6eideHakkaI sesinin 1u meldeki P ve *. :imdi onlardan !ryor musun )ir erikalan? "iravn da, ondan!ncekiler de, @/t kavminin kasa)alar halk da he( ohaty+1ik ve isyan ilediler.'ye(leine gelin5e, bizde bi k!ku hsl !ldu. Eb4ehm adaleme vuaak, Y AmeO Haydi, bundan ku(ulOI dedi, hzla !adan ka6"uzakla1(k.I /u hdise, Hz. Amein &slma gelmesini hazlayan hdiseleden biisiydi.#1iklein, hi5e( ak1am Geygambe efendimizi 7ldmek i6in evini sadklanda,Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem !nlan g7zlei 7nnde evden 6k(. /i avu6 (!"akal" zeleine se"in5e, $llah (el !nlan g7zleine bi "ede 6ek(i. Geygambeefendimizin !adan 6k" uzakla1(0n g7emedile. Yine ma0aann ka"sna 7m5ek a0ya"(0 i6in g7emedile. Am5ek 7ylesine bi a0 7m1( ki, meyye bin Halef bile a0g7n5e, iz s5sne kzm1, ;7my! musunuz 1u a0R /u a0, ? d!0madan buaya

7lm1OI demek(en kendini alamam1(. Kuey1li m1ikle, Ceslullah +sallallah aleyhive sellem yakalayana mkfa(la k!ymu1lad. /unu kazanmak is(eyenleden bii deSka bin #lik idi. $(na binmi1, iz se se (akibe ba1lam1(. Geygambe efendimiz,+sallallah aleyhi ve sellem ile Hz. Eb /eki g7n5e, hzla !nlaa yakla1maya ba1lad.Geygambe efendimiz !nun geldi0ini 70enin5e, !nun i6in dua e((i. ?nun a(nn ayaklayee ba((, kendisi a((an d1(. /unun zeine de(leine uyaak fala bak(. /(l inan5nag7e hakknda hayl !lmad0n anlad. %ala ald1 e(meyi", a(na bindi, (eka "e1leined1(. /iaz s!na iyi5e yakla1m1(. Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz !nahi6 bakmy!, devaml !kuy!du. Hz. Eb /ek, Skann 6!k yakla1(0n g7n5e,Ceslullaha bi zaa vee5ek diye 6!k k!k(u. Geygambe efendimiz, *orkma, Allah)izimledir'buyudu. Ska, vumaya hazland0 bi anda a(nn ayakla dizleinekada yee ba((, kendisi de hzla yee d1(. $(nn ayaklandan bi duman ykselmeye

ba1lad. Ska 6!k k!k(u ve &md(I diye ba0maya, yalvama0a ba1lad. Geygambeefendimiz +sallallah aleyhi ve sellem !na eman vedile. Ska, Kuey1lilein !nlahakknda mkfa(la k!ydu0unu anla((. ? zaman Ceslullah efendimiz, SkayaArkamzdanelenleri )rakma, )ir eyler s!yle de eri d!nsnler'buyudu.Ska yanlandan ayld, akadan gelenlee, /ualada kimselei g7emedim, haydid7nn buadanI dedi. &bn'i &shk +ahme(ullahi aleyh anla((N Eb 4ehl, byk bi kaya"a6as alaak, Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem namaz klakenmbek ba1na a(mak is(edi. #1ikle de geiden !nu seyediy!lad. /i an evvel a(snda g7elim, diye sabszlany!lad. %aka( kaya Eb 4ehlin eline ya"1m1(.;7dkleinin k!kusundan belinden s( (aaf da haeke( edemez hle gelivemi1(i. Eb4ehl 1a1kna d7nd, fikinden vazge6i" Geygambe efendimizden 7z diledi. @uumunundzelmesi ve eski hline gelmesi i6in dua is(edi. Geygambeimiz +sallallah aleyhi vesellem de mehame( edi" dua buyuun5a iyile1(i. Eb 4ehl, sa(le !adan uzakla1",m1iklein yanna geldi. #1iklein sulleine, Anmde 7yle byk bi deve g7dm ki,beni needeyse "a6alya5ak(. Haya(mda !nun kada byk bi deve g7medimI dedi.Geygambe efendimiz buyudu kiN te onun !rd$ Ce)rildi. 9$er yaklasaydhemen onu ka(verecekti.'

Hz. Hamza, Feybe bin ?smann babasn ve am5asn 7ldm1(. Huneyn;azsnda Feybe bin ?sman, Geygambe efendimizi +sallallah aleyhi ve sellem 7ld",in(ikamn almak i6in h5uma ge6(i, kl5n kaldd, faka( biden vazge6(i. Sebebinis!duklanda, ?na vumak i6in yakla1n5a, 1im1ek(en daha sa(li bi a(e1 kvl5mnka1mda g7dm. Ku(ulu1u ka6mak(a buldum. Ka6aken Ceslullah beni yanna 6a0d.;i((im. #bek elini, g70sme k!ydu. ? na kada en nefe( e((i0im ki1i !ldu0u hlde,elini g70smden kaldd0nda en 6!k sevdi0im insan !la5ak 1ekilde muhabbe(i kalbimeyele1(i. /ana buyudu kiN 8aydi yakla, sa&mzdadmana kar sava.'Kl5m

6ek(im, ?nu k!umak i6in d1mana ka1 amansz bi m5deleye ba1ladm. ? anda e0e,7nme babam bile ge6seydi, !nu dah g7zm k"madan 7lddmI dedi.


27/281

$llah (el, Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem 6!k ilim vemi1(i.@in ve dny hussunda ne kada ilim vasa, he"sini ?na 70e(mi1(i. @nin esaslan vemme(inin ih(iy6lan ?na bildimi1(i. An5e gelen kavimlein hlleini, Geygambelein+aleyhimsselm kssalan, zlimlein haya( hikyeleini, ksa5as 9dem$leyhisselmdan kendi zamanna kada gelen b(n dinle ve ki(a"la hakknda ?na+sallallah aleyhi ve sellem bilgi vemi1(i. Ehl'i ki(abn bibilei ile !lan mnzaa ve

mnka1alan, ki(a"landan nelei gizledikleini, insanlaa nelei a6klamadklan, $abdilinin b(n leh6eleini, fesaha( ve belaga(lan, $ablan (ihleini, dab' meselleini,hikme(li s7zleini, 1iileinin manlan, s!n dee5e 5azibeli s7zlei ve bunun gibi b(n7zelliklei ?na 70e(mi1(i. $llah (el, Geygambeimize 7yle bi ki(a" g7ndemi1(i ki,!nda asla (enakuza as(lananmaz. En iyi ahlk sis(emlei !nun i6inde vad. Haamla vehell !lanla anla(masD insanlan mallan, zlan k!umak i6in dnyda 5ezalak!ymas, he((e ise a(e1le k!ku(mas, Kun' kemin mu5izeleindendi. 8b, hesab,neseb ve feiz gibi ilimlei anla(mas ve bununla ilgili ih(isas ya"mak is(eyenlee en gzelnmne !lmas da, Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem ay bi hussiye(kazandm1(. Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem insanlan sa0l0yla,yan (b ilmiyle ilgili !laak buyudula kiN

7tn hastal$n )a &azla yemektir.'

7edenin havz midedir, damarlar ona do$ru uzanmtr.'9n iyi kan aldrma zaman,+he $ab aynonyedisi, ondokuzu veyirmi)irindeya(landr.'

8ind )aharat otunda yedi i& vardr. 7irisi de tlCen)te !rleni&sdr.'

=demo$lu iin, dolu karndan daha k!t )ir ka( yoktur. utlaka yemesierekiyorsa,+midenin te )irini yeme$e, te )irini suya, te )irini derahata ne&esalmaya ayrmaldr.'

Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem mn edi" ge(idikleini (asdike(mek, ?nu sevi" i(aa( e(mek, nasiha(leini kabul e(mek, kendisine hme( ve (azime(mek fazd. /u huss(a $llah (el melenD 3 hlde Allaha ve 3nun mm+e)+si olan %es/lne +mn edin,3na t)i olun ki, do$ru yolu )ulmu olasnz.'

+$f'2P *im Allaha ve


28/281

(asdik e(mediklei i6in, kalbleinde bulunmayan, dilleiyle s7ylemelei kendileine hi6 bifayda sa0lamaz. /unun i6in !nla mslman saylmazla. 9he((e dah !nlaa mslmanmumelesi ya"lmaz. Kendileinde, &slmdan hi6bi 1ey y!k(u. ?nun i6in !nla kfileeka(laak, 4ehennemin en a1a0 (abakasna a(lla. /i kimse, kalbindeki (asdik ile, dili ile!lan ik bile1medik6e mmin !lamaz. Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi vesellem 7ana kim itaat ederse, Allaha itaat etmi olur. *im )ana isyan ederse,

Allaha isyan etmi olur. 7enim emrime itaat eden, )anaitaat etmi, emirlerimeisyan eden de )ana isyan etmi olur'buyudula. Yine buyudula kiN 7ana itaateden ve )enim etirdiklerime uyan kimsenin hli ile, )ana isyan eden ve)enimetirdiklerimi yalanlayan kimsenin hli, u adamn hline )enzer ki,+! adam )irev ya(trm,+insanlaa mkemmel bi ziyfe( vemek i6inzel, eitli yemeklerhazrlam, insanlar yeme$e davet etmek iin )irini vaz+&elendirmitir. 5aveteica)et eden kimse, eve iren ve hazrlanan yemeklerden istedi$i kadar yer."akat daveteica)et etmiyen ise, eve iremez ve hazrlanan yemeklerdenyiyemez. 9v+Ceslullahn dave(ine i5abe( eden m((ekile i6in hazlanan Cennettir.+$llaha ve ?nun nime(lei ile d!lu !lan 4enne(e davet eden ise, uhammedaleyhisselmdr. *im ki uhammed aleyhisselma itaat ederse, Allaha itaatetmi olur. *im ki uhammed aleyhisselma isyan ederse, Allaha isyan etmi

olur. uhammed aleyhisselm, kendisini tasdik eden mminler ve kendisiniyalanlyan k&irler olmak zere insanlarn arasn ayrd edicidir.'$llah (el, Kun' kemde &mn sesi, !(uzbiin5i ye(inde melen buyudu kiN

9y sevili


29/281

imm kld, insanla sana (bi !lulaI dediI Siz kimsinizRI dedim. ? da, 4ebilimI diye5eva" vedi.

Eb Heyenin +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0ine g7eD Ceslullah +sallallahaleyhi ve sellem efendimiz bign #edinedeki mezal0a gi((ile. ?ada mme(ininsfa(la hakknda buyudula kiN 6em+n ederim ki, )irok insanlar, )a )o olanhayvann sudan uzaklat$ i)i+he((e )enim8avz *evserimden

uzaklarlar. 3nlar+Eshbmdan sanaak a$rrm ve !ylederim; >yann+buaya elin2 >yann elin2 >yann elin2'+#elekle derler ki; 3nlarsenden

sonra dinlerini de$itirdiler.' 7unun zerine derim ki; *ahrolsunCehennemlikler2 *ahrolsun Cehennemlikler2 *ahrolsun Cehennemlikler2'

Geygambe efendimizi +sallallah aleyhi ve sellem he mminin 5anndan daha 6!ksevmesi lzmd. /u huss(a 5enb' Hak, 8evbe sesi ). ye(inde melen buyuuy!kiN 9y 8a)+)im, o hicreti terk edenlere de ki- 7a)alarnz, o$ullarnz,kardeleriniz, zevceleriniz, soylarnz, kazand$nz mallar, eersiz olmasndankorktu$unuz )ir ticret, hounuza iden meskenler, size Allah ve %es/lnden ve3nun yolunda cihddan daha sevili ise, artk Allahn emri+azb elinceyekadar )ekleyin. Allah, &sklar to(lulu$unu hidyeteerdirmez.'$llah (elnn bukada (ehdid e(mesi, Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem sevmenin lzm !ldu0unu,

faz !lmasnda kesinli0i, kyme(inin bykl0n g7s(ei. Enes bin #likden+ahme(ullahi aleyh ivye(le, hads'i 1ef(e buyuuldu kiN 8i)iriniz, )en ona,evldndan da, (ederinden de ve )tn halktan daha sevili olmadka +mnetmi olmaz.'

Eb Heyeden +ahme(ullahi aleyh ivye(le bildiilen hads'i 1ef(e buyuuldukiN 0 ey vardr ki, )unlar kimde )ulunursa o kimse +mnn tadn )ulur;7irincisi- )ir kimseye Allah ve %es/l, )akalarndan daha sevili olmak.

kincisi- )ir kimse, sevdi$ini Allah iin sevmek. 0ncs- )ir kimseyi Allahk&rden kurtardktan sonra tekrar k&re d!nmekten, atee atlmaktantiksindi$i i)i tiksinmek.'

/ign Hz. Ame, Geygambe efendimize +sallallah aleyhi ve sellem YCeslallahO $llah (elya yemn edeim ki, 5anm hi6, bana he1eyden sevgilisinI dedi.

Ceslullah efendimiz ise, 7en,kendisine canndan daha sevili olmadka, sizden)iriniz asla +mn etmi olmaz'buyudula. /unun zeine Hz. Ame, Y CeslallahOSana Kun' kemi g7ndeen $llah (elya yemn edeim ki, sen bana 5anmdan dahasevgilisin.I Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem de, 9y 4mer, imdi+(amam oldu'buyudula.

/i kimse Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimize geli" dedi ki, Ey$llahn CeslO Kyme( ne zaman k!"a5ak(RI Geygambe efendimiz *ymet iin nehazrladn?'buyudula. ? kimse, Eve(, 6!k namaz klaak, !u6 (u(aak, sadakaveeek kyme( i6in hazlanmadm. Jkin ben, $llah (ely ve ?nun Ceslnseviy!umI dedi. /unun zeine Geygambe efendimiz buyudula kiN 1en, sevdi$inkimse ile )era)ersin.'

/i kimse Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimize geli", Y CeslallahO$llah (elya yemn edeim ki, sen bana ilemden ve malmdan daha sevgilisin. /en siziha(lad0m zaman, huz'i 1efleinize geli" size bakmadan sabedi" duamam. YCeslallah, siz 4enne(e gidi0iniz vaki( Geygambelele beabe !lusunuz. &n1allah bende 4enne(e giesem, seni nasl g7mRI diye s!du. /unun zeine $llah (el,


30/281

&bn'i &shkdan +ahme(ullahi aleyh ivye( edildi kiN Ensdan bi kadna, hud;azsndaD babas, kade1i ve k!5asnn, Geygambe efendimizle +sallallah aleyhi vesellem bilik(e 1ehid d1(klei habei geldi. #nfklan bu habei yaymala zeine, !hanm sa(le huda gi((i. Ceslullaha ne !ldu, ? nasldRI diye as(ladklana s!du.?ada bulunanla da, $llah (elya hamd!lsun, Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellemhaya((ad, iyidi, shha( ve afiye((ediI diye 5eva" vein5e, ! mbek h(un, ?nu bana

g7s(ein, ( ki ?nu g7mekle 1eeflenmeden aha( edememI dedi. Geygambe efendimizig7n5e, Y CeslallahO $nam, babam sana feda !lsun. Sen sa0 ve selme((e !lun5aDbaba, kade1, k!5a ve ba1kalann 7lm gibi he musibe( hafif(iI dedi.

Beyd bin Eslem +ahme(ullahi aleyh anla((N Hz. Ame, bi ge5e e(f k!n(!l i6ind1a 6km1(. /i evde 1k yand0n g7n5e, eve d!0u gi((i. Gen5eeden ya1l bikadnn 17yle s7yledi0ini i1i((iN

@'(ha$$edin zerine


31/281

+) #d->&bc-l-$zehheb; sh. 1+3*) Ta$ 9l$ihl :edet-i #bediyye; sh. 4!, 1!2*3) 7y$et 0e Fhret; sh. 2+3, 2+) Herkese Gz$ Blan $n; sh. "4

KADB*1L*B EL*MS;L:

Evliynn bykleinden. Knyesi Eb $bdullah(. Hasen Kadb'l'bnn haya(hakknda bilgi y!k dene5ek kada azd. @!0um (ihi bilinmemek(edi. 2Q- +m. Q)senesinde #usulda vefa( e((i.

Hasen Kadb'l'bn, ebdlleden idi. $llah (elnn bu mme(e ikam e((i0iihsnladan biisi deD bu mme( aasnda ev(d, n5eb ve ebdllein bulunmasd.Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem bi hads'i 1ef(eD@I$$eti$ arasndaher za$an krk kii b(l(n(r. /(nlarn kalbleri Hz. 9brhi$in+aleyhisselmkalbi ibidir.

llah tel


32/281

&bn'i Se5 ed'@me1k, &bn'i Ynusun 17yle anla((0n nakledeN /en bignHasen Kadb'l'bn haze(leinin yanna des almaya gideken, y!lda aklmaD /enimyzle5e (alebem va.


33/281

6kmad0n s7ylemeden duamad. @aha s!na, Senin (alebelein aasnda bunlayene5ek kimse va mRI diye s!du. Kadb'l'hn haze(lei de, /enim bibu6uk adammvad. /iisi falan (alebemdi. Yam !lan da falan (alebemdi. $damla 7n5e yam !lanadammla ge1(iI dedi. /unun zeine Ebn'


34/281

M!k ki(ab (eka yazad. Ha(( babasnn 8ih'i @me1kn 6!0al(mak i6in iki keeyazd. $y5a !na bi de BeylI yazmaya ba1lam1, faka( (amamlayamam1(. %edil'l'Kuds isminde ay5a kyme(li bi esei daha vad.

1) '(ce$-l-$elli%&n; cild-3, sh. 1!+2) Tabakt--%i&yye; cild-3, sh. "2

") Tezkiret-l-h(%%z; cild-4, sh. "+34) #s$-l-$elli%&n; cild-1, sh. 323) ezeret-z-zeheb; cild-4, sh. "4*+) e%eyt-l-ayn; cild-", sh. "11*) Zeyl-i 7itb-ir-ra0dateyn; sh. 4*

K= (Eb) Be0# bi Me')d!:Hanef limleinden. &smi, Eb /ek bin #esd bin $hmed $lddn'i F1di.

$lddnI ve #elk'l'ulemI lakabla ve K1nI nisbe(iyle me1h !ldu. Ka1an,8kis(anda Seyhun nehinin kuzeyindeki %egana b7lgesinde bulunan F1n akasnda,sa0lam bi kalenin de bulundu0u byk ve gzel bi beldedi.

Me1i(li hable, bu 1ehi haabeye 6evimi1(i. $lddn'i K1n, bu beldede d!0u"

ye(i1(i0i i6in !aya nisbe(le K1n denildi. KsnI de denilmek(edi. 8uhfe('l'fukahIve slI ki(ablann sahibi $lddn #uhammed bin $hmed es'Semekandden fkhilmini 70endi. ? da, Sad'l'&slm Ebl'Ys Gezdevden ilim 70endi. Gezdevnin h!5asda, Ebl'#an #eymn el'#ekhl idi. ? da, #e5d'l'eimme Seahsden fkh 70enmi1(i.H!5asnn 8uhfeI ki(abn 1eh edeek, /edyi's'sany f (e(b'i1'1eyiI adnvemi1(i. H!5asnn kz %(ma'i fakhe ile evleni", !nun dmd !ldu. M!k ye d!la1(. /iaa K!nyada bulundu. S!na Halebe gidi" yele1(i. ?ada Halviyye #edesesinemdeis (ayin edili" des !ku((u. Hanm, kendisinden 7n5e vefa( e((i. K1n de, 2PQ +m.* senesi Ce5eb aynn !nunda, &bhim sesini !kumak(a iken, yimiyedin5i ye('ikemeye gelin5e, hunu (eslim edi" ahme('i ilhiyyeye kavu1(u.

Hall &bhim +aleyhisselm makamnda bulunan hanmnn kabi yanna defnedildi.Halebin d1nda bulunan kabilei 6!k gzel ve la(f bi ziye(gh(. K1nnin hanm

%(ma'i fakhe, byk fkh limi $lddn'i Semekndnin kzd. &lminin, ahlknn vie5emlinin gzelli0i he yee yaylm1, babasnn yazd0 8uhfe('l'fukahI ki(abnezbelemi1(i. ?nunla evlenmek i6in, 6!k fakhle (ali" !lmu1lad. Ha(( 8ksul(anlandan da (eklif gelmi1(i. Hi6biine vemedi. ? sada K1n, $lddn'iSemekndye geli" fkh 70enmeye ba1lad. ? da, !nunla me1gul !ldu. /(n eseleini!ku(u" ezbele((i. sl ve fu ilimleinde emsallei aasnda 6!k ykseldi. H!5asnn

8uhfeI ki(abn 1eh edeek !na (akdim e((i. H!5as (aafndan 6!k be0enildi. H!5asbundan ziyadesiyle memnun kalm1(. /unun mkfa( !laak, kz %(ma'i fakhe ile !nuevlendidi. HanmD nikhnn mehi !laak bu 1ehini kabul e((i. /a1ka bi 1ey is(emedi./undan d!lay asndaki byk fkih limlei, !nun i6inD 8uhfesini 1eh e((i, kzn aldIdedile.

Kasan, hanm %(ma'i fakhe ve babas $lddn'i Semeknd, 6 de aynzamanda fe(v veiledi. /i evde 6 mf( !lu", hebiinin fe(vs 6!k yee yaylm1(.&bn'l'$dm, !nun hakknda diy! ki, /enim babam, %(ma'i fakhenin Hanefmezhebinin meseleleine vkf !ldu0unu ve mezhebi 6!k iyi nakle((i0ini, 6!k defa !,k!5as, $lddn'i K1nnin fe(vlandaki n!ksanlkla g7s(edi0ini ve k!5asnn da,!nun eyine 5 e((i0ini bildidi. K!5as, !na 6!k hme( ededi. &lk defa, babas vekendisi (aafndan imza edilen fe(vla 6kad. Evlenin5e de, he 6nn imzas ve elyazsbulunan m1(eek fe(vla 6kadla.I

Haleb 1ehindeki Halviyye #edesesinin fakhleinden biisi !lan @vd bin $lidiy! ki, Camazn' 1ef(e, fakhle i6in if(a yeme0i veme0i ilk !laak de( hlinege(ien %(ma'i fakhedi. K!lundaki iki bilezi0i 6ka" sa((0n 70endik. $ld0 "aalalayiye5ek sa(n al", he ge5e fukahya +fkh limleine yemek vedi. ? zamandan bugnekada, ! hl ve de( devam edi" gelmekedi.I

Hanef fkhnda byk bi lim !lan $lddn'i K1n, 6!k yei d!la1m1 ve geni1

ilm faaliye(lede bulunmu1(u. ;zel yzl idi. #slmanlaa hizme( e(meyi 6!k sevedi.4ese(i 6!k(u. Ehl'i snne( i(ikdnn (emsil5ileinden !lan bu byk lim zamanndaki


35/281

mu(ezile i(ikdndaki bida( ehli ile sk sk m5dele ede, !nlan b!zuk, yanl1 fikileinikuvve(li delllele 6(d. /i defasndaD /i meselede iki m5(ehidin i5(ihdla ayay !lun5a, !nlan ikisi de isbe( e(mi1 midiR Y!ksa !nladan biisi ha( e(mi1 saylmRI meselesi k!nu edilmi1(i. ?ada bulunanladan biisi &mm' azam haze(leindennaklen, !nunD He m5(ehid, i5(ihdnda isbe( e(mi1 saylI dedi0ini bildidi. $lddn'iK1n, hemen !naN HayO /ilkis !, iki m5(ehidden biisi isbe( e(mi1(i. @i0ei ise

i5(ihdnda ha( e(mi1 !lu, buyudu. Mnk hak, yan d!0u, bi (anedi. Sizin dedi0iniz,mu(ezilenin g71dI diye 5eva" vedi.

$lddn'i K1n, bi aa K!nyada Sel6uklu sul(n biin5i #esdun saayndabulunmu1(u. ?ada bulunan limlele aalanda ge6en ilm mnzaala, kendisininhkmdla aasnn a6lmasna sebeb !ldu. Ha(( bi aa !nu saaydan uzakla1(makis(edi. K1nnin kyme(ini bilen vezi aaya gii"N /u byk ve muh(eem bi limdi.?nu buadan g7ndemiyelimI diye sul(na i5ada bulundu. /unun zeine, Haleb $(bekiSul(an efa(, edin5eye kada ba1ka bi yee gi(medi. ? vefa( edin5e, Halebin d1ndabulunan Hall &bhim +aleyhisselm makamna defnedildi. /uas 6!k mbek bi ye!lu", k!5as K1n, 7ln5eye kada he 4uma ge5esi geli" hanmn ziye( e(meyi (eke(medi. Hanmnn kabi yannda ya"(0 duas kabul !ludu. /u hl, Halebde me1h!lmu1(u. ?nlan kabilei, b(n ziye(6ilein yannda Ka'k!5a kabiI diyebilinmek(edi.

Hanef limleinden #uhammed bin Hams diy! kiN K1nnin 7lm zamanndayannda idim. Kun' kem !kumakla me1guld. &bhim sesinin yimiyedin5iDAllah tel mminleri, dnyda ve ka)irde, kavli sa)it olan *elimei ehdetzere tes)it vetahkim etti.'melindeki ye('i kemeye geldi. >e fil'he(iI kelmns7yleyin5e, hu bedeninden ayl", bi nda 4enne('i alya gi((i.I

/a1l5a eselei 1unladN. /edy's'sany f (e(b'i1'FeyN En mhim esei, bu ki(abd. El yazmas 6

5ild !lan bu ese, yedi 5ild hlinde baslm1(. /u ki(a" hakknda, Hanef fkhna diyazlm1 (e(b bakmndan ilk sis(emli esedi, denilmi1(i. H!5asnn 8uhfe('l'fukahIki(abnn 1ehi !lmakla beabe, de0i1ik bi (azda hazlanm1(. Feh !ldu0u hi6 bellide0ildi. Sanki me(nin (aklididi. #esel me(in, huss i1e(lele 1eh(en aylmam1(.

$y5a bu esede, 8uhfeInin (e(b ve sis(emi (akib edilmemi1, bilakis ye"yeni bi (e(b


36/281

!(aya k!nmu1(u. Yalnz 1u kada va ki, K1n bu eseinde, h!5asnn ki(abnnifdeleini de0i1ik bi (e(ble aynen muhafaza e(mi1, 8uhfeIye sdk kalm1(.

K1n, bu ki(abn, eski ve yeni bi6!k eseleden (!"layaak hazlad0n, ifdeedeek, /en h!5ama uydum ve d!0u y!lu buldumI demek(edi.

. Sul(n'l'mbnN @nin usl, akid +mn esasla bilgileini i6ine elan bi esedi.%aka( yazma veya ma(b !laak mev5( de0ildi.

L. Ki(b'l'4ehl.K1n +ahme(ullahi aleyh /edy's'SanyI ki(abnn mukaddimesinde

buyuuy! kiNHakka( 1udu ki, $llah (elnn z(na ve sfa(lana i( ilimlei 70endik(en s!na,

Hell ve haam veya ahkm ilmiI diye isimlendiilen fkh ilmini 70enmek(en daha1eefli, s(n bi ilini y!k(u. /unun i6in, $llah (el "eygambele g7ndedi, ki(a"laindidi. Mnk, ?nun bildimesi !lmadan, sf akl ile bunla bilmek mmkn de0ildi.


37/281

KA>? (Ahmed bi 'm,i%!:Evliynn bykleinden. &smi, $hmed bin &smil bin Ysuf e('8lkn el'Kazvn

!lu", knyesi, Ebl'Hay ve Ebl'Hseyndi. Jakab Cadyyddndi. 2 +m. Pde,ba1ka bi ivye((e 2 senesinde Kazvinde d!0du. 2*- +m. *)de, ba1ka bi ivye((e2P* da #uhaem aynn *. 4uma gn vefa( e((i. Fafi mezhebi limleininbykleindendi. Hads, fkh, ka( ve di0e ilimlede dein bi ilme sahi"(i.

&lim 70enmeye k6k ya1(a ba1lad. Kazvin,

medeseden 6k(.


38/281

s!na, hads'i 1ef !kuyann bi yanl1 !ldu ise, filn hads'i 1efin filn yeini yanl1!kudunuz buyuu, d!0u 1eklini s7yledi.I

Ebl'Hay +ahme(ullahi aleyh, bi mdde( kendi memleke(i !lan Kazvnde, s!na/a0dadda des vedi. #emleke(ine d7ndk(en bi mdde( s!na (eka /a0dada gi((i.


39/281

ki, o n he(iniz Allah telyad!ndrl( !trleceksiniz'+/akaa'Pmelindeki ye('i kemeyi !kuyu" (efs e((i ve /u ye('i keme nzil !lduk(an s!na,Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem efendimiz yedi gnden fazla ya1amadI buyuduve minbeden a1a0ya indi ve has(aland. E(esi 4uma gn vefa( e((i. Yani yukadakis7z s7yledik(en s!na yedi gnden fazla ya1amad. /u 6!k ndi g7len hdiseledendi.9he(e i(ihl e(me vak(i kendisine bildiilmi1(i.

$hmed bin &smil'i Kazvn +ahme(ullahi aleyh bi6!k esele (elf e(mi1(i.Hulliyye ve 4ehmiyye bida( fkalan ed i6in yazd0 Ki(b'l'beyn f mesil'il'KunHasis's'sul ve Ha(i'l'kuds ki(ab bunladand.

/unladan ba1kaD ' Ki(b's'Sedi vel'%ed f sahif'il'ahb ve nsehih el'#enkl an'Seyyid'il'mseln, ' Ki(b'#uh(' ehds'is'sdk'is'sadk f fedil'is'Sddk vel'%k. L' Hediyye( zlelbb f fedil'i Ame bin Ha((b, )' Ki(b Kube('d'deyn f menkb'i zin'


40/281

&ayda i)i hi kimsenin malnn &aydas olmad. 5ost edinseydim, 9)/ 7ekriedinirdim. "akat )en, 8ak telnn dostuyum.'

Hz. 9i1e 17yle ivye( ediy!N Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem aha(sz ikenbana, 9)/ 7ekreidiniz2 amaz o kldrsn2'buyuun5a, Y CeslallahO Eb /ek,+insanlaa imm !lmak i6in sizin yeinize ge6in5e 6!k a0la. $0lamasndan d!lay insanla!nun ka(ini +!kumasn anlyamaz. Ame 6a0lsn, ! insanlaa namaz kldsnI dedim.

9)/ 7ekreidiniz2 amaz o kldrsn'buyudu.I Eb Heye +ahme(ullahi aleyh17yle ivye( ediy!N Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellemD 5n akam Ce)rilaleyhisselm )ana, Cennetin sekiz ka(sn, )enim vemmetimin irece$ika(y !sterdi' )uyurdu.Hz. Eb /ek Y CeslallahO Ke1ke ben de sizinle !lsaydmda, ! ka"y g7seydimI diye azedin5e, Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem, Hz. Eb/ekin !muzuna d!0u yakla1", 1en, mmetimden )u ka(dan ilk irenolacaksn'buyudu.

$bdullah ibni $bbs haze(lei 17yle ivye( ediy!N Ceslullah efendimiz +sallallahaleyhi ve sellem buyudu kiN Cennete )irisi irer ki, Cennette )ulunanlarn he(sikalk( onu karlar;erha)en ileyn, merha)en ileyn 5H


41/281

Allah tel da sever. 1ize vsl olana, Allah tel da vsl olur. 1ize )u$zedene, Allah tel da )u$z eder'buyudu.I

$bdullah bin Ha(ab +ahme(ullahi aleyh ivye( ediy!N Ceslullahn +sallallahaleyhi ve sellem yannda idik. Eb /ek ile Amee +.anhm bak(la. 67u ikisi, )enimiin kulak ve !z mesa)esindedir'buyudula.I

Eb &mn Hnnin +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i bi hads'i 1ef(e, Ceslullah

+sallallah aleyhi ve sellem efendimiz buyudu kiN slmda ilk sev)a kavuan, 9)/7ekr ile 4merdir. 3nlarn sev)larn anlatmakla )itiremem.'

$bdullah bin Eb Safvnn +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i bi hads'i 1ef(ebuyuuldu ki= 7enim 9sh)mdan iki kii vardr ki- )iri yumuaklkla, di$eri de

sertlikle emreder. 8er ikisi de is)et edicidir. 7unlar, 9)/ 7ekr ile 4merdir.'&bn'i Amein +ahme(ullahi aleyhivye( e((i0i bi hads'i 1ef(e buyuuldu kiN

8er (eyam)erin iki em+n veziri vardr. 7enim sem ehlinden iki vezirimCe)ril ile ikil aleyhisselm ve yerdeki iki em+nim ve vezirim ise, 9)/ 7ekr ile4merdir.'

Cdvn' Semmn +ahme(ullahi aleyh 17yle anla((N /enim bi k!m1um vad.Hem evde, hem de i1yeinde k!m1um !ludu. /u kimse, Hz. Eb /ek ile Hz. Amee 6!kdil uza(y!du. /u d1n5esinin 6!k b!zuk !ldu0unu anla(mak i6in, ka6 defa gaye(

e((iysem de fideli !lamadm. /!zuk inan5ndan vazge6miy!du. /u yzden, ben kendisinihi6 sevmezdim. /ign, bu iki byk z(a yine dil uza((. /en de !ada idim. #ni !lmakis(edim. Hakae(inden vaz ge6medi0i gibi, bana h5um e((i. ?adan ayl", mahzn vegaml !laak eve gi((im. Ya(s namazndan s!na, bu hzn ve gam ile uyudum. CyamdaCeslullah efendimizi g7dm. Y CeslallahO %iln kimse, hem ev, hem de dkknk!m1um !luy!. %aka( sizin Eshbnza dil uza(y!I dedim. Eshbmdan kime diluza(y!RI buyudu. Eb /ek ile Amee +.anhm dedim. Fu byk b6a0 alO ?kimsenin b!ynunu kesOI buyudu. Geki efendimI deyi" b6a0 aldm. ? kimseyi yakalay"yee ya(dm ve ! b6akla b!ynunu kes(im. /6a0 (!"ak ile sildim. Elime ! kimsenin kanslm1(. ? sada uyandm. /i de ne duyaym. ? k!m1umuzun evinden feyd sesigeliy!du. Hizme(6iye, ;i( bak bakalmO /u ses nediRI dedim. Hizme(6i d7nn5e,

K!m1umuz !lan filn kimse ge5e aniden 7lm1I dedi. Sabah !ldu0unda evine gi((im.

Hakka(en 7lm1 idi ve b!ynunda da kesik izi vad.IEb Sad'i Hudnin +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i bi hads'i 1ef(e buyuuldukiN 9sh)mn hi)irine dil uzatmaynz. 3nlarn anlarna yakmayan )irey

s!ylemeyiniz2 e&sim yedi kudretinde olan Allah telya yem+n ederim ki,sizin )iriniz >hud 5a$ kadar altn sadaka verse, 9sh)mdan )irinin )ir mdar(as kadar sev) alamaz.'

/i hads'i 1ef(e buyuuldu kiN Cehenneme irmesi lzm elen yetmi)innahkr mslman, 3smann e&aati ile, sualsiz, hesa(sz Cenneteirecektir.'

Cesl aleyhisselmn yanna Hz. ?sman gelin5e, Cesl aleyhisselm, e(eklei ilembek ayaklan 7((. Hz. 9i1e bunun sebebini s!du0undaD 3ndan melekler hayediyor. 7en hay etmez miyim?'buyudu.

Beyd bin Ekam 17yle anla(y!N Ceslullah +sallallah aleyhi ve sellem bignbeni, kendileini 4enne( ile mTdelemem i6in Eb /ek, Ame ve ?smana +.anhmg7ndedi.I

$bdullah ibni $bbs haze(leinin bildidi0i bi hads'i 1ef(e buyuuldu kiN 7enilmin ehriyim, Ali onun ka(sdr.'

$bdullah ibni Ame +.anhm 17yle anla(y!N Ceslullah +sallallah aleyhi vesellem Hz. $liye buyudu kiN 9y Ali2 1en Cennettesin. 9y Ali2 1en Cennettesin. 9y

Ali2 1en Cennettesin.'Eb Hamann +ahme(ullahi aleyh ivye( e((i0i bi hads'i 1ef(e, Ceslullah

+sallallah aleyhi ve sellem buyudu kiN =dem aleyhisselmn ilmini, /haleyhisselmn anlayn, )rhim aleyhisselmn hilmini, 6ahy )in ekeriyyaleyhisselmn zhdn !rmek isteyen, Ali )in 9)+ Bli)e )aksn.'

Hz. Huzeyfenin ivye( e((i0i bi hads'i 1ef(e buyuuldu kiN Allah tel,

)rhim aleyhisselm dost edindi$i i)i, )eni de dost edindi. Cennette )enim


42/281

k!km ile )rhim aleyhisselmn k!k kar karyadr. kisinin arasnda Ali)in 9)+ Bli)in k!k vardr.'

Hads'i 1eflede buyuuldu kiN9$er siz, )enim )ildi$imi )ilmi olsaydnz, az ler, ok a$lardnz.'1izden )irisi namaz kld$ zaman, konumad$ ve namaz kld$ yerden

ayrlmad$ mddete, melekler o kimse iin- Allahm2 3nu a& ve ma$&iret eyle2

3na merhamet eyle' diye dua ederler.'uhammedin ne&si kudret elinde )ulunan Allah telya yem+n ederim ki,

orulunun a$z kokusu, Allah tel indinde misk kokusundan daha hotur.Allah tel, *ulum, oru iin verece$im mk&attan dolay, yemesini, imesinive ehvetini terkediyor. 3rucun karl$n )en veririm' )uyurur.'

7ana itaat eden, Allah telya itaat etmi olur. 7ana kar elen, Allahtelya kar elmi olur.'

1izden )irisi imm oldu$u zaman, namaz ha&i& kldrsn. #nk onlararasnda, za+&, yal ve hasta ola)ilir. 1izden )irisi yalnz kld$ zaman, istedi$ikadar uzatsn.'

Eb Heyenin +ahme(ullahi aleyh bildidi0i hads'i 1eflede buyuuldu kiN 7evakit namaz ve Cuma namaz, )yk nahlardan saknan kimse iin, aralarnda

ilenen kk nahlara ke&&rettir.'uhammedin ne&si kudret elinde )ulunan Allah telya yem+n ederim ki,+mn etmedike Cennete iremezsiniz. 7ir)irinizi sevmedike, kmil )ir +mn ile+mn etmi olamazsnz. 1ize, riyet etti$iniz takd+rde )ir)irinizi ok sevece$iniz)ir eyi )ildireyim mi?' Eshb' Kim, ? 1ey nedi, y CeslallahRI dedile.Aranzda selm yaynz' buyudu.

@ ilhe illallah diyen ve iyili$i emredi( k!tlkten alkoyan )ir kimse)ulundu$u mddete, kymet ko(maz.'

7ir kimse &arz olan namaz klar, &akat namazn rk/unu, secdesini,tek)+rini ve onda tazarr/yu +yalvamay tam ya(mazsa, o kimse sermyesini)itiren tccra )enzer.'

Geygambeimiz +sallallah aleyhi ve sellemD 9n )yk hrsz, kendi

namazndan alan kimsedir' buyudu. Y CeslallahO /i kimse kendi namazndannasl 6alaRI diye s!dula. amazn rk/unu ve secdelerini tamam ya(mamakla'buyudu.

1a&lar, do$ru ve dzn ya(mak, namazn zelli$indendir.'/iisi Ceslullaha +sallallah aleyhi ve sellem, En fazile(li amel hangisidiRI diye

sul e((i. Allahtelya +mndr'buyudu. S!na hangisidiRI dedi. Allah yolundacihddr'buyudu. S!an kimse, S!na hangisidiRI diye sul edin5e, 8accme)r/rdur+kabul !lunmu1 ha5d.-buyudu.

slmann, mslman zerinde )e hakk vardr; 1elmna ceva(vermek, hastasn yoklamak, cenzesinde )ulunmak, davetine itmek ve aksr(elhamdlillah diyene, yerhamkellah demek.'

1) Tabakat--%i&ye; cild-+, sh. *2) ezert-z-zeheb; cild-4, sh. "!!") 7e%-z-zn8n; sh. "41, *!4) Hediyyet-l-ri%&n; cild-1, sh. 33) '(ce$-l-$elli%&n; cild-1, sh. 1+*


43/281

KERBS (E'ad bi Muhammed e*i,b)#$!:Hanef fkh limleinden. &smi, Esad bin #uhammed bin Hseyn el'Kebs en'


44/281

Kede +ahme(ullahi aleyh, s!n dee5e zhid bi lim !lu", devaml ibde( ede,dnyya kyme( vemezdi. %kh ilminin usl ve funun in5elikleine vkf idi. %khilmine di bi6!k ese (asnif e(mi1(i. Feh'i 5mi's'sag li1'Feybn, Feh'i 5mi'l'keb i1'Feybn, Feh'i le('(e5d lil'Kimn +El'#fd vel'mezd Ki(b f usl'il'fkh,Haye('l'fkah, Ki(b f beyn' elfz'il'kf, el'&n(is li Eb Hanfe f ahbih veakvlih, !nun yazd0 kyme(li eseledendi.

1) '(ce$-l-$elli%&n; cild-, sh. 2+2) De0hir-l-$(diyye; cild-1, sh. "22") #s$-l-$elli%&n; cild-1, sh. 3*4) #l-l$; cild-4, sh. "2) #l-6e0id-l-behiyye sh. 3+) 7e%-z-zn8n; cild-1, sh. 114, "4, +2*) 9zh-l-$ekn8n; cild-1, sh. 42

KE@@ (Muhammed bi Ahmed bi Ahmed!:/yk limleden. Gek 6!k fazile(lei zeinde (!"lam1 bi z( idi. &nsanlan d!0u

y!la gelmesi ve ebed saade(e kavu1mala i6in 6"nd. Has(a kalblee 1if !lan s7zleini

dinlemek i6in, uzak yeleden s!hbe(ine geliledi. $llah (ely, Ceslullah +sallallahaleyhi ve sellem ve $llah (elnn, sevdikleini sevmeyi anla(an, #enzil'l'muhabbe(Iisimli esei kyme(lidi. &mnn (emeli, $llah (elnn d!s(lana d!s( !lmak,d1manlana da d1man !lmak(.I buyuudu. 22) +m. 2* senesinde vefa( e((i.

#uhammed Ke((n, #enzil'l'muhabbe(I adl eseinde, muhabbe(in yzme(ebesini say" izah e(mi1(i. /unladan bazla 1unladN

#uhabbe(in me(ebeleiN. 87vbe ve (ezellld +kendini k6k g7mek, al6ak (u(mak. /unla ilk

makamlad. /i kimse dnyy (ekedi" Cabbine d7nese ve nefs azuladan vazge6ese, ha( ve gnahlan i(if edi" af dilese, ! zaman muhabbe(e ms(ehak !lu.Mnk $llah (el, /akaa sesinin . ye('i kemesinde melenD :(hesiz ki

Allah, t!v)e edenleri sever'buyudu.

. 8ahae( +(emizlik me(ebesiN /u da zhi ve b(n (emizli0i !lmak zee iki ksmaayl. Bhi (emizli0i su ile ya"ld0 gibi, b(n +kalb (emizli0i, yakn elde e(mek iledi.Yan kalbin $llah (ely g7y! gibi inanmas ve kalb has(alklandan ku(ulmas iledi.

L. Ceslullahn +sallallah aleyhi ve sellem sevgisi, yan ?na !lan muhabbe((i.).


45/281

. @1manla 5ihd edeken, ka1 ka1ya geli" 6a"1ken sab g7s(emek(i.Sab sevenlein s0na0, 1klan dayana0d.

. #uhabbe(in me(ebeleinden bii de s e(mek(i +kendine zau lzm !lan 1eyimslman kade1ine vemek, !nu kendine (e5ih e(mek(i. #min, Cabbini (any"maife(e kavu1un5a, ?na hakkyla kulluk ede. Cabbini, anasndan, babasndankade1leinden ve yaknlandan 6!k seve. Cabbinin zsna kavu1mak i6in ve ?nun

sevgisinden d!lay dnyya ba0ll0 bak. Cabbine d7ne.Geygambe efendimiz +sallallah aleyhi ve sellem $llah (eldan k!kmak ile ilgili

!laak buyudu kiN 7en, sizin Allah tely en iyi tanyannz ve 3ndan en okkorkannzm. Ancak, ri&in muha))eti do$rudur ve Allah teldan korkankimsenin mari&eti sahihtir. *al)deki en )yk korku, sevenin, sevilenhakkndaki korkusudur. #nk kim %a))ini tanrsa 3nu sever. *im 3nu

severse, 3nu ister. *im 3nu isterse, 3ndan korkar. *im 3ndan korkarsa, 3numurka)e eder. *im 3nu murka)e ederse, 3nunada)ndan korkar.'$llah(eldan ba1kasndan bi1ey beklememeli, ?ndan ba1kasndan k!kmamald. ? zamaninsan, devaml $llah (el ile beabe !lu. ?nu hi6 unu(maz.

9limle buyudula kiN Ki1i, sevdi0inin k7lesidi. K7lenin, sevdi0ine ka1 b!ynubkk(. &1(e ibde( deD k!ku, hu1, hud ve (ezellld. Seven, sevdi0ine b!yun e0e.

Seven bu b!yun e0meyi, izze(, 1eef, fah +7vnme, ykseklik ve yakla1ma !laak g7./unun i6in ki1i, $llah (elya, Y CabbO &zze(inden, bykl0nden d!lay sana b!yune0mem, benim i6in ykseklik ve 1eef(i. Senden ba1kasyla me1guliye(im ise, 6ikin bi1eydiI de.

Geygambe efendimiz buyudu kiD %a))im, )eni iki ey arasnda muhayyer)rakt; E. *ul ve %es/l, G. elik ve e)+. 8anisini seece$imi )ilemedim.6anmda Ce)rilvard. 7am kaldrnca )ana, %a))ine tevzu et' dedi. 7ende, *ul ve %es/l olmay tercih ederim' dedim.'

Ki1i, sevdi0inden ba1kasn d1nmemeli, sabah ak1am he" ?nun d1n5esi ile!lmald. Kalbinde ?nun midi ve k!kusu bulunmald. $llah (el, s aleyhisselmaD

Kalbinde sde5e ben !laymI buyudu. /ykleden bii mn5aa(nda, Y CabbOSenden ba1ka hi6bi 1eyi d1nmemeye, he1eyde seni (akdim e(meye azme((im. Sen,

beni, yasaklad0n hi6bi yede ve i1(e g7miye5eksin. Mnk sen, kalbimde en byk veen y5esinI dedi. Sevgili, sevenin (ek d1n5esidi. ?nun he1eyidi. ;izlide ve a6k(a,seven, sevdi0ini zike(meye yan ha(lamaya d1kn !lmald. Sevgilinin ismi, seveninkalbinde ve dilindedi. /u duum !na, sevdi0inden ba1ka he1eyi ve he ismi unu((uu.#uhammed Kes +ahme(ullahi aleyh, /yezd'i /is(mnin +ahme(ullahi aleyh (alebesiidi. He zaman beabedi. Yimi senedi hizme(ini g7d. /una a0men !na hegnismini s!ad. #uhammed Kes, h!5asnn hegn ismini s!masna zl, $5aba biha( m i1ledimRI k!kusu i6inde bi1ey s!amazd. /u duum, yimi yl b7yle devam e((i./ign dayanamay", EfendimO Yimi senedi, he gn ismimi s!uy!sunuz. $5abahikme(ini 70enebili miyimRI diye sul e((i. /unun zeine /yezd'i /is(m, EvldmO/i ve kadm !lan $llah (el, bana kendi isminden ba1ka b(n valklan isminiunu((udu. ?nun i6in he defasnda ismini s!mak me5biye(inde kaly!um. KusuabakmaI buyudu. &1(e, sevgilinin ismi, seven i6in yalnzlk(a, gube((e ve k!kuluzamanlada akada1, has(alk(a il5d. 9limleden bii de kiN Kalbim 1ikye((ebulunun5a, !nu Cabbimin ismiyle (edvi edeim.I $llah (el, sevenlein kalbleini kendimuhabbe(i i6in yaa((. ? kalblee, kendi maife( nla ile yadm e((i. $llah (elyaisyan edi" ?nun yasak e((ikleini ya"anla, muhabbe(in (adn alamaz. /i z( 17yle duae((iN Y CabbO /eni muhabbe(in (ad ile zkland.I ?na, Seni zklandm. %aka(muhabbe(imin (adyla zklandmam. Mnk sen, bana isyan e((in. /ana isyan eden,muhabbe(in (adn alamazI diye 5eva" veildi.

Sehl bin $bdullah +ahme(ullahi aleyh buyudu kiN #minin bu dnyda mal venefsi y!k(u. $llah (el melen buyudu kiN :(hesiz ki Allah tel, hak yolunda+muhaebe edeek d1manla !ldrmekte, kendileri de !ldrlmekte olanmminlerin canlarn vemallarn, kendilerine Cenneti vermek muka)ilinde

satn almtr- +8evbe'. #min, maln $llah (elnn be0endi0i 1eylee ha5a.

4ann da, $llah (elnn sevgisi u0unda feda ede. ;e6ek manda $llah (elyseven, dnyya kyme( vemez. @nynn ssne, "alakl0na i(ib e(mez.


46/281

/iisi, Y CeslallahO /ana 7yle bi amel bildi ki, !nu ya"(0m zaman, beni hem$llah (el ve Cesl sevsin, hem de di0e insanla sevsinle.I /unun zeine Ceslullah+sallallah aleyhi ve sel

Documents

İslâm Âlimleri Ansiklopedisi - 7