8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

1/15

KUPTIMI, LLOJET DHEMENYRAT E

MIRATIMIT,NDRYSHIMITTE KUSHTETUTAVE

Prof.Dr.Arsim Bajrami

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

2/15

Definimi i Kushtetutes1. Kushtetuta Akti me i larte juridik dhe

politik

2. Kushtetuta ligj themelor i shtetit

3. Kushtetuta kontrate e shtetit meqytetaret

4. Kushtetuta akt qe disiplinon shtetitn

dhe pushtetin ?

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

3/15

Kuptimi i KushtetutsKuptimi Formal -e paraqet kushtetutn si

akt juridik i shkruar dhe i kodifikuar, imiratuar nga organi me i larteshtetrore sipas procedurs seveante.

Kuptimi Material -e paraqet kushtetutnsi tersi normash ose rregullash te cilat erregullojn bazn e sistemit shoqrore.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

4/15

Kuptimet e tjera te KushtetutsKuptimi Politik- Kushtetuta paraqet

dekleracion te proklamuar solemnisht, qeprmban rregulla pr kontrollin e pushtetitpolitik, vemas pr mbrojtjen e lirive dhe tedrejtave te njeriut

Kuptimi Filozofik- Kushtetuta sht shprehjee vullnetit te larte, me te cilin vendoset rendi ipunes ne nje shtet (Aristotli dhe Hegeli)

Kuptimi Teorik i Kushtetutes -Kushtetutaparaqet kuptimin sintetizues te kuptimitformal, material, politik te kushtetuts.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

5/15

Kuptimi modern i Kushtetutes

KUSHTETUTA ESHTE AKT QE:Percakton rregullat e funksionimit te demokracise,Promovon vlerat demokratike te shoqerise dhe shtetit,

Rregullon ndarjen e pushteteve dhe balancimin e tyre,Garandon dhe mbron lirite dhe te drejtat e qytetarit dhe shtetasit,Permban rregulla per disiplinimin e secilit pushtet dhe sanksione permosfunksionimin e tyre,Kujdesiet dhe siguron pavaresine e secilit institucion te pavarur,

Permban rregullat per themelimin dhe shkarkimin e institucioneve,Siguron mekanizma per pergjegjesine e secilit pushtet dhe mekanizen,Permban rregulla qe qe garantojne procedura demokratike.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

6/15

Vetit e Kushtetuts

1. Kushtetuta sht ligj themelore i nj vendi2. Kushtetuta sht akti me i larte i nj vendi, nga i cili

derivon dhe mbshtetet i tere rendi juridik

3. Kushtetuta teresi normash me te larta qe rregullonfunksionimin e shtetit.4. Kushtetuta marreveshje e shtetit me qytetarin per te

qeverisur,5. Kushtetuta ka vetit e aktit ideo-politik-Nepermjet

Kushtetuts vjen ne shprehje ideologjia e caktuar enj shteti6. Kushtetuta shprehet si akt prokramor deklarativ, ajo

prcakton qllimet dhe detyrat e rendit kushtetues7. Kushtetuta kontrate qe cakton rregullat e lojes ne nje

shtet.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

7/15

Prmbajtja e Kushtetuts

Prmbajtja e kushtetuts varet nga vullneti ikushtetututevenesit, prjashtimisht ne rastetkur ky vullnet sht i kufizuarPavaresiht nga vullneti i Kushtetutevenesit

jan dy qeshje te cilat duhet ti prmbajgjithsesi kushtetuta:

1. Pushtetin shtetror2. Lirit dhe te drejtat e qytetarit

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

8/15

Rastet kur ne permbajtjen eKushtetutes nuk respektohetvullneti I kushtetutevenesit

Rasti berjes se kushtetutave pasmbikeqyrjes nderkombetare.

Rasti i berjes se kushtetutave pasi atyreti kete paraprire nje marrveshjenderkombetare ose nje proces

negociator (Kosova, Bosna, TimoriLindor, Egjipti, Libia)

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

9/15

Struktura e Kushtetuts

Pavarsisht dallimeve qe hasim nevendet e ndryshme struktura ekushtetuts prbehet nga kto pjese:

1. Preambula (ne prjashtim tekushtetutave te cilat qllimet e

preambuls i vendosin ne parimetthemelore)2. Pjesa Normative (kaptinat ose kapitujt)3. Dispozitat kalimtare ose tranzicionale

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

10/15

LLOJET E KUSHTETUTAVE(NDARJA KLASIKE)

1. Kushtetutat e shkruara dhe jo te shkruara2. Kushtetutat e forta dhe te buta3. Kushtetutat reale4. Kushtetutat fiktive5. Kushtetutat Reale programatike6. Kushtetutat programore deklarative

7. Kushtetuta te dhuruara,8. Kushtetuta te shkruara pas mbikeqyrjes

nderkombetare.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

11/15

LLOJET E KUHSTETUTAVE(NDARJA MODERNE)

Kushtetutat konstitutive dhe jo konstitutive,Kushtetutat e vendeve te sapo dala nga lufta ose konflikti,Kushtetutat e vendeve te sapo dala nga regjimet diktatoriale,

Kushtetutat e vendeve postkomunisteKushtetutat e vendeve ne tranzicion,Kushtetutat e vendeve nen protektorat (ne mbikeqyrje te ndonjeshteti),Kushtetutat e vendeve nen mbikeqyrjen nderkombetare,Kushtetutat e vendeve pas perfundimit te mbikeqyrjesnderkombetare,Kushtetutat e vendeve te pranveres Arabe,Kushtetutat e vendeve me demokraci te avancuara.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

12/15

MIRATIMI I KUSHTETUTES(FORMAT)

Miratimi drejteperdrejte nga populli me referendumMiratimi i Kushtetutes permes kuvenditkushtetutevenes

Miratimi i Kushtetutes nga ana e Kuvendit si organlegjislativMiratimi i kombinuar i kushtetutes nga ana ekuvendit kushtetutesvenes dhe nga ana e popullit

Miratimi i kombinuar Kushtetutes nga ana ekuvendit (parlamentit) dhe nga ana e popullit

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

13/15

NDRYSHIMI I KUSHTETUTES(FORMAT)

Ndryshimi permes ReferendumitNdryshimi persmes kuvendit

kushtetutevenesNdryshimi permes Kuvendit si organligjevenes

Procedura e ndyshimit te nje kushtetuteduhet te jete e veacnte

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

14/15

SI MUND TE BEHET NDRYSHIMII KUSHTETUTES?

Permes amendamenteve,Permes ligjit kushtetues,

Permes praktikes gjiyqesore dheinterpretimeve te Gjykates Kushtetuese.

8/10/2019 Java 3 e Drejta Kushtetuese..

15/15

DISA PARIME THEMELORE NE RASTTE SHKRUARJES NDRYSHIMIT) TE

NJE KUSHTETUTE

Qka eshte draftimi (ndryshimi) i nje kushtetute?Burimi idese per te shkruar dhe miratuar (ndryshuar) njekushtetute?

Dilema kushtetute e re apo ndryshim te nje kushtetute?Draftimi nje proces politik?Nje kushtetute e gjate, e shkurter, e forte e bute, reale apofiktive apo .?Roli i lidereshipit ne shkruarjen e kushtetutes?

Roli i qytetareve ne procesin e shkruarjes se nje kushtetute?Roli shkruarjes se nje kushtetute ne krijimin e shtetit dhe netransformimin e tij?